CHƯƠNG 4_HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ_2009

7/30/2019 CHNG 4_HC THUYT GI TR_2009

1/23

Bi ging mn Nguyn l c bn ca CNMLN- 2009

CHNG IVHC THUYT GI TR

(4 tit)

I. IU KIN RA I, C TRNG V U TH CA SN XUT HNG HA.

1. iu kin ra i v tn ti ca sn xut hng ho

Lch s pht trin ca nn sn xut x hi v ang tri qua hai kiu t chc kinh t:

+ Sn xut t cp t tc

+ Sn xut hng ho

Sn xut t cp t tcl kiu t chc kinh t m sn phm do lao ng to ra nhm

tha mn trc tip nhu cu ca ngi sn xut.

Sn xut hng hol kiu t chc sn xut m trong sn phm lm ra khng phi l p ng nhu cu tiu dng ca chnh ngi trc tip sn xut ra m l p ng nhu cu

tiu dng ca ngi khc, thng qua vic trao i, mua bn. Ni cch khc, sn xut hng ho

l sn xut ra sn phm trao i, mua bn.

Sn xut hng ha ra i v tn ti khi c hai iu kin:

Th nht: C s phn cng lao ng x hi (PCLXH):

-Khi nim phn cng lao ng XH:PCLXH l s chuyn mn ho sn xut, l s

phn chia lao ng x hi thnh cc ngnh, cc ngh, cc lnh vc sn xut khc nhau.- PCLXH l c s, l tin ca sn xut hng ha. v p hn cng lao ng x hi, lm

cho ngi sn xut hng ha ph thuc ln nhau c v sn xut v tiu dng

PCLXH cng pht trin th SXHH cng m rng, a dng hn.

Th hai, Ch t hu v t liu sn xut, hay tnh cht t nhn ca qu trnh lao

ng

- Ch t hu, cc quan h s hu khc nhau v t liu sn xut dn n s tch bit

tng i v mt kinh t gia nhng ngi sn xut.==> S tch bit xc nh ngi s hu

TSXL l ngi s hu sn phm do h sn xut ra. Ch t hu hay cc quan h s hu

khc nhau v TLSX lm cho nhng ngi sn xut c lp vi nhau,

Hai iu kin ny lm cho ngi sn xut hng ha va ph thuc ln nhau, va c lp

vi nhau y l mt mu thun, mu thun ny c gii quyt thng qua trao i , mua bn

sn phm ca nhau.1


2/23


Nh vy, l hai iu kin cn v ca sn xut hng ho, nu thiu mt trong hai

iu kin s khng c sn xut hng ho.

2. c trng v u th ca sn xut hng ho:

a/ c trng ca sn xut hng ho:

b/ u th ca sn xut hng ho.

- Sn xut hng ho to ra ng lc mnh m thc y sn xut pht trin.

- Sn xut hng ho to iu kin thc y LLSX pht trin, nng cao nng sut lao

ng x hi, thc y tng trng v pht trin kinh t.

- SXHH m rng giao lu gia cc c nhn, gia cc vng, gia cc nc, to iu kintho mn cc nhu cu vt cht, vn ho, tinh thn ngy cng cao cng nh s pht trin t do

v ton din ca mi thnh vin trong x hi.

Bn cnh nhng u th (mt tch cc) trn, sn xut hng ho cng c nhng mt tri

ca n nh: phn ho giu ngho gia nhng ngi sn xut hng ho, tim n kh nng khng

hong, ph hoi mi trng sinh thi, lm pht, tht nghip, li sng thc dng, sng bi tin t...

Sn xut t cung, t cp(Kinh t t nhin)

Sn xut hng ha(Kinh t hng ha)

LLSX trnh thp.

SP c sn xut ra nhm png nhu cu tiu dngcachnh bn thn ngi sn xut.Lao ng ca ngi sn xutch mang tnh cht t nhn.

- LLSX pht trin n mt trnh

nht nh.SP c sn xut ra trao i,mua bn.Lao ng ca ngi sn xut HHva mang tnh cht t nhn,va mang tnh chtx hi.

2

Hai kiu tchc KT

Qu trnh chuyn t sn xut nh ln sn xut ln


3/23


II.HNG HO

1. Hng ho v hai thuc tnh ca hng ho

a. Khi nim hng ho

Hng ha l sn phm ca lao ng, tha mn mt nhu cu no ca con ngi, thngqua trao i, mua bn.

b. Phn loi: hng ha c phn thnh hai loi:

+ Hng ha hu hnh.

+ Hng ha v hnh (hng ha dch v).

c. Hai thuc tnh ca hng ha

Hng ha c hai thuc tnh l: Gi tr s dng v Gi tr.

* Gi tr s dng ca hng ha:

- Khi nim: Gi tr s dng ca hng ha l cng dng ca hng ha nhm tha mn

mt nhu cu no ca con ngi. (Nhu cu ca con ngi gm c nhu cu tiu dng cho sn

xut v nhu cu tiu dng cho c nhn)

- c im

+ Hng ha no cng c 1 hoc mt s cng dng nht nh c th tho mn nhu cu no

ca con ngi hoc l nhu cu tiu dng cho c nhn, hoc l nhu cu tiu dng cho sn xut.Chnh cng dng lm cho hng ha c gi tr s dng.

+ Gi tr s dng ca hng ha c pht hin dn theo s tin b KHKT, s pht trin

ca lc lng sn xut ni chung. Khoa hc k thut, lc lng sn xut, phn cng lao ng

cng pht trin th s lng, chng loi gi tr s dng cng phong ph, cht lng cng cao.

+ Gi tr s dng ca hng ha do nhng thuc tnh t nhin (l, ha hc) ca thc th

hng ha quyt nh v l ni dung vt cht ca ca ci GTSD ca hng ha l thuc tnh

t nhin ca hng ha. V vy, gi tr s dng ca hng ha l phm tr vnh vin.+ Gi tr s dng ch c th hin trong vic s dng hay tiu dng n. Khi cha tiu

dng, gi tr s dng ch dng kh nng. iu ny ni ln ngha quan trng ca tiu dng i

vi sn xut.

3


4/23


+ Gi tr s dng ca hng ha l gi tr s dng x hi v n l gi tr s dng cho ngi

khc ch khng phi cho bn thn ngi sn xut ra n. Ni cch khc: Gi tr s dng ca

hng ha l vt mang gi tr trao i.

* Gi tr ca hng ho:

Mun tm hiu phm tr gi tr phi xut pht t phm tr gi tr trao i. (phng php

nghin cu: i t c th n tru tng)

- Gi tr trao i: l mt quan h v s lng, l t l theo mt gi tr s dng loi ny

c trao i vi nhng gi tr s dng loi khc.

VD: 1 m vi = 5 kg thc

Cu hi: 1/ V sao vi v thc trao i c vi nhau.

2/ V sao t l trao i l 1:5Tr li:

1/ S d vi v thc trao i c vi nhau v hai hng ha c ci chung l: u l sn

phm ca lao ng, u c lao ng kt tinh trong . . ==> Vy thc cht ca trao i hng ha

cho nhau l trao i lao ng n giu trong hng ha y.

2/ S d t l trao i l 1:5 v hao ph lao ng SX 1m vi bng hao ph lao ng sn

xut 5 kg thc.

Vy: Chnh lao ng hao ph to ra hng ha l c s chung ca trao i v to thnh

gi tr ca hng ha

Gi tr ca hng ha: l lao ng x hi ca ngi sn xut hng ha kt tinh trong

hng ha(1)

- c im ca gi tr:

+ Gi tr ca hng ha l phm tr lch s ch tn ti trong sn xut hng ha v khng phi

mi s hao ph lao ng u to ra gi tr.+ Gi tr ca hng ha phn nh quan h gia ngi sn xut hng ha. Gi tr ca hng

ha l thuc tnh x hi ca hng ha.

Nh vy, mt vt mun tr thnh hng ha phi c hai thuc tnh gi tr s dng v gi

tr.

Mi quan h gia gi tr trao i v gi tr:

4


5/23


Gi tr trao i c trnh by trn l hnh thc biu hin bn ngoi ca gi tr.

Cn gi tr l ni dung bn trong, l c s ca gi tr trao i.

d. Mi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha.

Hai thuc tnh ca hng ha c mi quan h va thng nht va mu thun nhau ( l sthng nht ca hai mt i lp):

-Mt thng nht c th hin: l hng ha phi c hai thuc tnh, nu thiu mt trong

hai thuc tnh khng phi l hng ha, do c hai thuc tnh cng ng thi tn ti trong mt

hng ha.

-Mt mu thun gia hai thuc tnh c th hin:

+ Vi t cch l gi tr s dng, cc hng ha khng ng nht v cht. Nhng vi t cch

l gi tr, cc hng ha ng nht v cht, u l s kt tinh ca lao ng hay lao ng cvt ha.

+ Qu trnh thc hin gi tr v gi tr s dng l hai qu trnh khc nhau v thi gian v

khng gian, do nu gi tr hng ha khng c thc hin s dn n khng hong sn xut

tha. Vy trc khi thc hin gi tr s dng phi tr gi tr ca n. Nu khng thc hin c

gi tr s khng thc hin c gi tr s dng.

M hnh khi qut

5


6/23


2. Tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ho

Hng ha c hai thuc tnh v lao ng ca ngi sn xut hng ha c tnh cht hai mt:

va mang tnh cht c th (lao ng c th) va mang tnh cht tru tng ( lao ng trutng).

a. Lao ng c th:

- Khi nim:Lao ng c thl lao ng c ch di mt hnh thc c th ca mt ngh

nghip chuyn mn nht nh.

Mi lao ng c th c mc ch ring, phng php, cng c lao ng, i tng lao

ng v kt qu lao ng ring Chnh nhng ci ring ny phn bit cc loi lao ng c th

khc nhau.

V d: Phn bit lao ng c th ca ngi th mc v lao ng c th ca ngi th may.

- Lao ng c th to ra gi tr s dng ca hng ha. Mi lao ng c th to ra mt gi tr

s dng nht nh. Lao ng c th cng nhiu loi th cng to ra nhiu loi gi tr s dng khc

nhau. Phn cng lao ng x hi cng pht trin, lao ng c th cng nhiu loi th gi tr s

dng cng nhiu loi.

Khi nimhng ha

L sn phmca lao ng

Biu hins hao ph sc L ca

ngi SX HH

Biu hin cngdng ca HH

Hnh thc biu hinbn ngoi ca gi tr

Tha mnnhu cu no ca con

ngi

Thng quatrao i,mua bn

L nidung,

l c s

Ga tr traoiGi tr hng ha

Gi tr s

dng ca HH

6


7/23


- Gi tr s dng l phm tr vnh vin nn lao ng c th cng l phm tr vnh vin.

Tuy nhin cn lu :

+ Hnh thc ca lao ng c th c th thay i.

+ Gi tr s dng ca vt th hng ha bao gi cng do hai nhn t hp thnh: vt cht vlao ng. Lao ng c th ca con ngi ch lm thay i hnh thc tn ti ca vt cht lm cho

n thch hp vi nhu cu ca con ngi

b. Lao ng tru tng:

Khi nim:L tru tng l lao ng ca ngi sn xut hng ha khi gt b hnh

thc c th ca n quy v ci chung ng nht, hay ni cch khc, l s tiu hao sc lao

ng (tiu hao sc c bp, thn kinh) ca ngi sn xut hng ha ni chung.

- Lao ng tru tng to ra gi tr hng ha.Vy, gi tr ca hng ha l lao ng tru tng ca ngi sn xut hng ha kt tinh

trong hng ha. (2). y chnh l mt chtca gi tr hng ha.

Cn lu :

- Khng phi bt k s hao ph sc lao ng no cng c coi l lao ng tru tng.

- Lao ng tru tng l phm tr lch s ch c trong nn sn xut hng ha. l do mc

ch ca sn xut hng ha l trao i. T lm xut hin s cn thit phi quy cc loi lao

ng c th khc nhau, khng th so snh c vi nhau thnh mt th lao ng ng nht, c

th trao i c vi nhau l lao ng tru tng

- ngha ca vic pht hin tnh hai mt ca LSX hng ha:

Vic pht hin tnh hai mt ca LSX hng ha c ngha l lun: em n cho l thuyt

lao ng sn xut mt c s khoa hc thc s. Gip ta c th gii thch c hin tng phc

tp nh: Khi lng ca ci c SX ra ngy cng nhiu, nhng khi lng gi tr ca n li

gim xung.* Tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ha phn nh tnh cht t nhn v tnh cht

x hi ca ngi sn xut hng ha:

- Trong nn sn xut hng ha, ngi sn xut hng ha l ngi sn xut c lp. Vic

quyt nh sn xut ci g; sn xut nh th no, cho ai l vic ring ca h, lao ng ca h c

tnh cht t nhn. Lao ng c th ca h l biu hin ca lao ng t nhn. ng thi, do phn

7


8/23


cng lao ng x hi, lao ng ca h l mt b phn ca lao ng x hi. Gia nhng ngi

sn xut hng ha c quan h vi nhau v ph thuc ln nhau thng qua trao i hng ha. C

s chung ca trao i hng ho l hao ph lao ng tru tng. Nn lao ng tru tng l biu

hin ca lao ng x hi.

- Gia lao ng t nhn v lao ng tru tng c mu thun vi nhau. y l mu thun

c bn ca sn xut hng ha gin n.

Mu thun biu hin:

Sn phm do nhng ngi sn xut hng ha ring bit to ra c th khng ph hp vi

nhu cu ca x hi, khi tha, khi thiu.

Hao ph lao ng c bit ca ngi sn xut hng ha c th cao hn hay thp hn hao

ph lao ng m x hi chp nhn.Mu thun gia lao ng t nhn v lao ng x hi l mm mng ca mi mu thun

trong nn sn xut hng ha. Chnh v nhng mu thun m sn xut hng ha va vn

ng pht trin, va tim n kh nng khng hong sn xut tha.

M hnh th hin mi quan h gia tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng ho

vi hai thuc tnh ca hng ho

Lao ng sn xut hng ha

Hai thuc tnh

Lao ngc th

Gi trs dng

Gi tr

Lao ngtru tng

Lao ngt nhn

Lao ngx hi

Hng ha

Tnh cht 2 mt

Mu thun c bnca sn xut HH

8


9/23


3. Lng gi tr ca hng ha v cc nhn t nh hng ti lng gi tr.

- Cht ca gi tr hng ha l lao ng x hi lao ng tru tng ca ngi sn xuthng ha hao ph to ra hng ha.

- Lng gi tr ca hng ha l do lng lao ng hao ph sn xut ra hng ha

quyt nh.

a/ Thc o lng gi tr hng ha.

- C th o lng lao ng hao ph to ra hng ha bng thc o thi gian nh: gi lao

ng, ngy lao ng. V vy, lng gi tr hng ha cng do thi gian lao ng quyt nh.

- Tuy nhin, lng gi tr ca hng ha do thi gian lao ng x hi cn thit sn xuthng ha quyt nh ch khng phi do Thi gian lao ng c bit sn xut hng ha

quyt nh.

+ Cn phn bitThi gian lao ng c bit sn xut hng ha v thi gian lao ng

x hi cn thit sn xut hng ha.

Thi gian lao ng c bit l thi gian lao ng m tng ngi sn xut hao ph sn

xut ra hng ha. Thi gian lao ng c bit quyt nh lng gi tr c bit ca hng ha.

Thi gian lao ng x hi cn thit: l thi gian cn thit sn xut ra mt hng ha no

trong iu kin sn xut bnh thng ca x hi, vi trnh trang thit b trung bnh, trnh

thnh tho trung bnh v cng lao ng trung bnh.

Thc cht, thi gian lao ng x hi cn thit l mc hao ph lao ng x hi trung bnh

hay thi gian lao ng x hi trung bnh sn xut ra hng ha.

+ V sao cn phn bit: Mt loi hng ha a ra th trng c th c nhiu ngi cng sn

xut. Tuy nhin do nhiu yu t tc ng nh iu kin sn xut, kinh nghim, tay ngh nn

thi gian lao ng sn xut hng ha ca mi ngi khc nhau, nn gi tr c bit ca hng

ha khc nhau. Nhng nh vy c th dn dn hiu lm l ngi no cng li bing, vng v

th hng ha do h sn xut ra c gi tr cng cao? iu ny khng ng. V vy, thc o lng

gi tr hng ha c tnh bng thi gian lao ng x hi cn thit.

9


10/23


- Cch xc nh thi gian lao ng x hi cn thit: Thng thng (thc t) thi gian lao

ng x hi cn thit l thi gian lao ng c bit ca nhng ngi cung cp i b phn lng

hng ha y trn th trng.

Vy:

+ Lng lao ng x hi cn thit hay thi gian lao ng x hi cn thit sn xut ra

mt hng ha mi quyt nh gi tr x hi ca hng ha y.

+ Lng gi tr ca mt n v hng ha t l thun vi lng lao ng hao ph sn

xut hng ha.

b. Cc nhn t nh hng n lng gi tr hng ho

Nhng nhn t nh hng ti thi gian lao ng x hi cn thit u nh hng ti lng

gi tr hng ha.- Th nht: Nng sut lao ng

+Khi nim: NSL l sc sn xut ca lao ng, n c o bng s lng sn phm sn

xut ra trong mt n v thi gian; hoc lng thi gian lao ng hao ph sn xut ra mt n

v sn phm.

+ Tng nng sut lao ng: Tng hiu qu, hay hiu sut ca lao ng.

Khi NSL tng ln: S lng sn phm sn xut ra trong mt n v thi gian tng ln;

thi gian lao ng cn thit sn xut ra mt n v hng ha gim xung.

+ Tc ng ca NSL ti lng gi tr ca hng ha. Khi nng sut lao ng tng ln th

gi tr ca mt n v hng ha s gim xung v ngc li.Vy: gi tr hng ha t l nghch

vi nng sut lao ng.

+ ngha: Tng NSL c ngha ging nh tit kim thi gian lao ng.

+ Cc nhn t nh hng n nng sut lao ng: Trnh kho lo (thnh tho) ca

ngi lao ng; mc pht trin ca khoa hc - k thut, cng ngh v mc ng dng

nhng thnh tu vo sn xut; trnh t chc qun l; quy m v hiu sut ca t liu sn

xut; cc iu kin t nhin

- Th hai: Cng lao ng:

+ Khi nim: Cng lao ngl i lng ch mc hao ph sc lao ng trong mt

n v thi gian. N cho thy mc khn trng, nng nhc hay cng thng ca lao ng.

10


11/23


+ Tng cng lao ng: l tng s hao ph lao ng trong mt n v thi gian, mc

khn trng, nng nhc hay cng thng ca lao ng tng ln.

+ Tc ng ca CL ti lng gi tr ca hng ha: Khi cng lao ng tng ln, s

lng hay khi lng hng ha sn xut ra tng ln; Hao ph sc lao ng cng tng ln tng

ng, nn tng gi tr ca hng ha tng ln, cn gi tr mt n v hng ha khng i.

+ ngha: tng cng lao ng thc cht cng nh ko di thi gian lao ng.

+ Cng lao ng ph thuc vo: Trnh t chc qun l; quy m v hiu sut ca t

liu sn xut; th cht, tinh thn ca ngi lao ng.

So snh s ging nhau v khc nhau gia tng NSL v tng CL:

Tng NSL Tng CLD

Gingnhau

tng lng sn phm sn xut ra trongmt n v thi gian.

tng lng sn phm sn xut ratrong mt n v thi gian.

Khc nhau GT ca mt n v hng ha gim

xung

GT ca mt n v hng ha

khng i

Ph thuc vo cc yu t my mc, k

thut, do n l yu t c sc SX v

hn.==> C ngha tch cc hn

Ph thuc ch yu vo th cht v

tinh thn ca con ngi nn n l

yu t c sc sn xut b hn ch.

- Th ba: Mc phc tp ca lao ng

Khi nghin cu tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ho, c mt vn t ra l: phi

chng, trong cng mt n v thi gian lao ng, th bt k ai lm vic g, ngh g cng u to

ra mt lng gi tr nh nhau? Thc t khng phi nh vy.

Theo mc phc tp ca lao ng, c th chia lao ng thnh lao ng gin n v lao

ng phc tp.+ Khi nim:

Lao ng gin n: l lao ng m mt ngi lao ng bnh thng khng cn phi qua

hun luyn, o to cng c th thc hin c

Lao ng phc tp: l lao ng i hi phi qua hun luyn, o to mi c th tin

hnh c.

11


12/23


+ Khi em trao i trn th trng ngi ta ly lao ng gin n lm n v v quy mi lao

ng thnh lao ng gin n, vi ngha lao ng phc tp l bi s ca lao ng gin n.

Trong cng mt thi gian, lao ng phc tp to ra nhiu gi tr hn lao ng gin n.

c) Cu thnh lng ga tr.- SXHH, cn phi chi ph lao ng, bao gm:

+ Lao ng qu kh tn ti trong cc yu t t liu sn xut.

+ Lao ng sng hao ph trong qu trnh ch bin TLSX thnh sn phm mi.

- Trong qu trnh SX, lao ng c th ca ngi SX c vai tr bo tn v di chuyn gi tr

ca TLSX vo sn phm y l b phn GT c trong sn phm. (c); cn LTT biu

hin s hao ph lao ng sng trong qu trnh SX ra sn phm) c vai tr lm tng

thm GT cho sn phm y l b phn GT mi trong sn phm (v+m).

- V vy, cu thnh lng GT hng ha gm:

K hiu:

III. TIN T

1. Lch s ra i v bn cht ca tin t.

V sao cn nghin cu Lch s pht trin ca hnh thi gi tr.

Hng ha l s thng nht ca hai thuc tnh gi tr s dng v gi tr.

V thuc tnh gi tr s dng (thuc tnh t nhin ca hng ha) ta c th nhn bit trc tip

bng gic quan.

Nhng i vi thuc tnh gi tr (thuc tnh x hi ca hng ha), ta khng th nhn bit trc

tip. Gi tr ca hng ho ch biu hin thng qua trao i hng ho lc ta mi nhn bit

c. V vy vic nghin cu cc hnh thi biu hin ca gi tr s gip ta tm ra c ngun

gc ra i ca tin t -hnh thi gi tr ni bt v tiu biu nht.

a. S pht trin ca cc hnh thi gi tr

S pht trin cc hnh thi gi tr trong nn kinh t hng ha c biu hin thng qua bn

hnh thi c th sau:

+ Hnh thi gin n hay ngu nhin ca gi tr.

12

W = c + v + mGT c + GT


13/23


V d:

20 vung vi = 1 ci o

hoc 1 hng ha A = 5 hng ha B

Nhn xt:- Trao i mang tnh cht ngu nhin, trc tip, vt ly vt, t l trao i cng mang tnh

ngu nhin.

- Gi tr ca hng ha A(vi) biu hin n nht mt hng ha khc l hng ha B(o)

- Gi tr ca hng ha A c biu hin hng ha B, cn hng ha B dng lm hnh

thi biu hin gi tr ca hng ha A.

+Hng ha A vo hnh thi gi tr tng i.

+ Hng ha B: m gi tr s dng ca n biu hin gi tr ca hng ha khc (A) th vo

hnh thi ngang gi,( ng vai tr vt ngang gi) y l hnh thi phi thai ca tin t.

+ Hnh thi y hay m rng ca gi tr

Khi lc lng sn xut pht trin, phn cng lao ng x hi ln th nht tch chn nui

khi trng trt, sn phm lm ra nhiu hn, trao i tr nn thng xuyn hn.

Th d = 1 ci o

hoc = 10 u chhoc = 40 u c ph

hoc = 0,2 gam vng

Nhn xt:

- Gi tr ca 1 hng ha c biu hin nhiu hng ha ng vai tr vt ngang gi.

(vt ngang gi c m rng hn)

- T l trao i c nh hn, tuy vy vn l trao i trc tip hng ly hng.

+ Hnh thi chung ca gi tr

Khi lc lng sn xut pht trin hn na, phn cng lao ng x hi tip tc pht trin, sn

phm sn xut ra nhiu hn, a dng hn, phong ph hn, nhu cu trao i tr nn thng

xuyn v phc tp hn. Nn trao i trc tip tr nn khng cn thch hp v gy tr ngi cho

13

20 vung vi =


14/23


trao i hng ha. T xut hin vt trung gian trong trao i. Khi vt trung gian trong trao i

c c nh th hng ha m nhiu ngi tha nhn th hnh thi chung ca gi tr xut hin.

Th d:

1 ci o =

10 u ch =

40 u c ph =

0,2 gam vng =

y tt c cc hng ha u biu hin gi tr ca mnh mt hng ha ng vai tr vt

ngang gi chung (Trong th d l hng ha vi)

Tuy nhin, trong hnh thi ny, vt ngang gi chung cha c c nh hng ha no.

+ Hnh thi tin t ca gi tr

Khi sn xut v trao i hng ha pht trin cao hn, c bit l khi n c m rng gia

cc vng i hi phi c mt vt ngang gi chung thng nht th vt ngang gi chung c c

nh mt hng ha c bit, khi xut hin hnh thi tin t ca gi tr.

1 ci o =

10 u ch =

40 u c ph =20 vung vi =

Nhn xt:

- Gi tr ca tt c mi hng ho u c biu hin mt hng ho ng vai tr tin t.

- Lc u, c nhiu kim loi ng vai tr tin t, v sau c c nh kim loi qu, lc u

l bc v vng, cui cng l vng. (Khi bc v vng cng lm chc nng tin t th ch tin t

gi l ch song bn v. Khi ch cn vng c chim v tr tin t th ch tin t c gi l

ch bn v vng.)

- Ti sao vng v bc, c bit l vng c c vai tr tin t nh vy?

+ Th nht, n cng l mt hng ho, c y hai thuc tnh nh cc hng ha khc c

th mang trao i vi cc hng ho khc.

+ Th hai, n c nhng u th (t thuc tnh t nhin) nh: thun nht, d chia nh, khng

mn g, c gi tr cao, do n c th o lng gi tr ca cc hng ho khc.14

= 20 vung vi

= 0,2 gam vng


15/23


Kt lun:

Tin ra i l kt qu ca s pht trin lu di ca sn xut v trao i hng ha. Khi tin t

xut hin, th gii hng ha phn thnh hai cc: mt cc l nhng hng ha thng thng i

biu cho nhng gi tr s dng; cc khc l hng ha ng vai tr tin t, i biu cho gi tr.

b. Bn cht ca tin:

Tin t l mt hng ha c bit, ng vai tr vt ngang gi chung cho tt c cc hng ha,

n th hin lao ng x hi v biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hng ha.

2. Cc chc nng ca tin t

a/ Thc o gi tr

- Lm chc nng thc o gi tr tin dng biu hin v o lng gi tr ca cc

HH khc. Tin c th lm c chc nng thc o gi tr v bn thn tin t cng cgi tr.

- Khi thc hin chc nng thc o gi tr, khng i hi phi c mt lng tin

mt trn thc t m c th ch cn mt lng tin tng tng. S d c th lm c

nh vy l v gia gi tr ca vng v gi tr ca hng ha c mt t l nht nh.

C s ca t l l thi gian lao ng x hi cn thit hao ph sn xut ra hng

ha.

- Gi tr ca hng ha c biu hin mt lng tin nht nh c gi l gic hng ha.

Gi c hng ha l hnh thc biu hin bng tin ca gi tr hng ha, cn gi

tr l ni dung, l c s ca gi c.

Gi c hng ha chu nh hng ca nhng nhn t sau:

+ Gi tr hng ha ( y l nhn t quyt nh gi c hng ha)

+ Gi tr ca tin.

+ Quan h cung cu v hng ha.

- lm c chc nng thc o gi tr, bn thn tin t cng phi c o

lng. Do phi c n v o lng tin t. n v l mt khi lng nht nh ca

kim loi dng lm tin t. mi nc, n v tin t na c tn gi khc nhau. n v

tin t v cc phn chia nh ca n gi l tiu chun gi c.

15


16/23


- Th d:

1USD = 0,736662g vng.

1frng = 0,16 g vng.

Tc dng ca tin khi dng lm tiu chun gi c khng ging vi tc dng ca n khilm chc nng thc o gi tr :

+ Khi lm chc nng thc o gi tr, tin dng o lng gi tr ca hng ha khc.

+ Khi lm tiu chun gi c, tin t o lng bn thn kim loi dng lm tin t.

+ Gi tr ca hng ho - tin t thay i theo s thay i ca lng lao ng hao ph

sn xut hng ha. Gi tr ca hng ha - tin t thay i khng lm nh hng n chc nng

tiu chun gi c ca n

b/ Phng tin lu thng.

- Lm chc nng phng tin lu thng, tin lm mi gii trong trao i hng ha. Trao

i hng ho thng qua tin t lm mi gii gi l lu thng hng ha. Lm chc nng ny nht

thit phi c tin mt.

Cng thc lu thng hng ha l H T H

- Tin lm chc nng phng tin lu thng lm cho qu trnh mua bn c thun li,

nhng cng lm cho qu trnh mua v bn tch ri nhau c v khng gian v thi gian do n

bao hm kh nng khng hong.

- S xut hin tin giy:

+ Khi thc hin chc nng phng tin lu thng, lc u tin t xut hin trc tip di

hnh thc vng thoi, bc nn. iu nay gy kh khn trong trao i khi phi chia nh, xc nh

s lng

+ Tin c dn c thay th tin t bng vng thoi, bc nn. Tin c l khi lng kim

loi c hnh thc, trng lng v gi tr nht nh, n c dng lm phng tin lu thng.Trong qu trnh lu thng, tin c b mn, mt mt phn gi tr ca n, d xut hin tnh

trng tin c khng gi tr ban u ca n. Nhng trong thc tin lu thng, nhng ng

tin c b mn vn c chp nhn lm phng tin lu thng nh nhng ng tin gi tr

Nh vy, gi tr thc ca tin tch ri gi tr danh ngha ca n, t dn n s ra i ca

tin giy

16


17/23


+ Tin giy khng c gi tr m ch l k hiu ca gi tr. Nh nc pht hnh tin giy

v buc x hi cng nhn (ni cch khc, tin giy c gi tr danh ngha php nh)

- Quy lut lu thng tin t - quy lut quy nh s lng tin t cn thit cho lu thng

hng ha trong mt thi k nht nh.

mi thi k nht nh, lu thng hng ha bao gi cng i hi phi c mt lng tin

cn thit cho s lu thng. S lng tin ny c xc nh bi quy lut lu thng tin t. Quy

lut ny th hin: Lng tin t lm chc nng phng tin lu thng trong mt thi k nht

nh bng tng s gi c ca hng ha cn lu thng chia cho s vng quay (chu chuyn) ca

ng tin cng loi v c tnh theo cng thc:

M =P.Q

V

Trong : M - lng tin cn thit cho lu thng.

P - mc gi c.

Q - khi lng hng ho em ra lu thng.

V - s vng chu chuyn trung bnh ca mt n v tin t.

Cng thc ny da trn gi nh: tin l vng v gi tr ca tin khng thay i.

Khi s lng tin giy a vo lu thng vt qu s lng tin vng cn thit cho lu

thng m tin giy l i biu th s dn ti hin tng lm pht.- Lm pht.

Lm pht l tnh trng mc gi chung ca ton b nn kinh t tng nht nh ln trong

mt thi gian nht nh. Thng khi gi tng t vi thng tr ln th c xem nh c lm pht.

+ Lm pht l hin tng khng hong tin t, ng tin b mt gi v tin giy khng thc

hin c chc nng ct tr. Lm pht lm gi c hng ha tng ln, nhng gi c ca cc hng

ha khc nhau li khng tng ln theo cng mt t l, iu ny ph hoi cc quan h kinh t, ph

hu quan h hch ton kinh t, ngi sn xut kh bo ton vn kinh doanh.

+ Lm pht dn n vic phn phi li thu nhp v ti sn.

. C li cho ngi nm gi hng ha, thit hi cho ngi c thu nhp v nm gi ti sn

bng tin.

. C li cho ngi i vay, thit hi cho ngi cho vay.

17


18/23


19/23


d/ Phng tin thanh ton.

- Kinh t hng ha pht trin n mt mc nht nh s dn ti vic mua bn chu v

khi xut hin chc nng phng tin thanh ton ca tin t. Lm chc nng ny tin dng

chi tr sau khi cng vic mua bn hon thnh.

- Khi tin lm chc nng phng tin thanh ton:

Mt mt s c tc dng:

+ p ng nhu cu ca ngi sn xut hoc ngi tiu dng ngay c khi h cha c hoc

cha tin thanh ton.

+ Lm gim lng tin cn thit trong lu thng do to iu kin trang tri n nn bng

cch khu tr thanh ton ln cho nhau khng dng tin mt.

Mt khc, tng cng s ph thuc ln nhau gia ngi cho vay v ngi i vay, v vybao hm kh nng khng hong.

- Phng tin thanh ton ca tin gn lin vi ch tn dng, trong c hnh thc tn

dng thng mi l mua bn chu. Trong qu trnh mua bn chu, xut hin loi tin mi l tin

tn dng nh giy bc ngn hng, sc, th tn dng

e/ Tin t th gii.

Khi trao i hng ho vt ra khi bin gii quc gia th tin lm chc nng tin t th

gii, tin dng mua bn, thanh ton v di chuyn ca ci t quc gia ny sang quc gia kia.

Lm chc nng ny tin phi c gi tr (tin vng) hoc nhng ng tin c kh nng

chuyn i c cng nhn l phng tin thanh ton quc t.

thc hin vic bun bn gia cc nc, ngi ta phi so snh gi tr ng tin ca hai

nc v xc nh t ga hi oi. l gi c ca mt ng tin ca nc ny c tnh bng

ng tin ca nc khc.

IV. QUY LUT GI TR

Quy lut gi tr l quy lut kinh t c bn ca sn xut v trao i hng ha. u c sn

xut v trao i hng ha th c s hot ng ca quy lut gi tr.

1. Ni dung ca quy lut gi tr.

Theo quy lut gi tr, sn xut v trao i hng ho phi da trn c s gi tr ca n, tc trn

c s hao ph lao ng x hi cn thit (hay thi gian lao ng x hi cn thit). C th:

19


20/23


+ Trong sn xut: qui lut gi tr buc ngi sn xut phi lm sao cho mc hao ph lao

ng c bit (thi gian lao ng c bit) ph hp vi hao ph lao ng x hi cn thit (thi gian

lao ng x hi cn thit).

Ngha l: qui lut gi tr buc ngi sn xut phi lm sao cho hao ph lao ng c bit

(TGL c bit) nh hn hoc bng hao ph lao ng x hi cn thit (TGLXH cn thit)

+ Cn trong trao i, hay lu thng phi thc hin theo nguyn tc ngang gi: hai hng

ho trao i vi nhau khi cng kt tinh mt lng lao ng nh nhau, hoc trao i, mua bn

hng ha phi thc hin theo nguyn tc gi c ph hp vi gi tr.

2. C ch tc ng ca quy lut gi tr:

S vn ng ca quy lut gi tr thng qua s vn ng ca gi c hng ha. Trn th

trng, gi c hng ha chu nh hng ca nhiu nhn t nh gi tr hng ha, quan h cung -cu hng ha, sc mua ca ng tin ...S tc ng ca cc nhn t ny lm cho gi c hng ha

trn th trng tch ri gi tr ca n, ln xung xoay quanh gi tr. y chnh l c ch hot

ng ca quy lut gi tr. Thng qua s vn ng ca gi c th trng m quy lut gi tr pht

huy tc dng.

3. Tc ng ca quy lut gi tr.

Th nht, iu tit sn xut v lu thng hng ho.

+ iu tit sn xut: phn phi t liu sn xut v sc lao ng vo cc ngnh, cc lnhvc khc nhau ca nn kinh t. Tc ng ny ca quy lut gi tr thng qua s bin ng ca gi

c hng ha trn th trng di tc ng ca quy lut cung cu.

Khi cung > cu Gi c < gi tr

Khi cung < cu Gi c > gi tr

+ iu tit lu thng: phn phi ngun hng ho t ni c gi c thp n ni c gi c

cao hn.

Th hai, Kch thch ci tin k thut, hp l ho sn xut, tng nng sut lao ng, h

gi thnh sn phm.

Nu hao ph L c bit < hao ph lao ng x hi ngi sn xut s c li

Nu hao ph L c bit > hao ph lao ng x hi ngi sn xut s l vn

20


21/23


Do cnh tranh, c nhiu li nhun, ginh c nhiu u th trong sn xut, ngi

sn xut s tm cch gim hao ph lao ng c bit xng thp hn hoc bng hao ph lao

ng x hi. Mun vy h phi tm cch ci tin k thut, hp l ho sn xut, tng nng sut lao

ng, h gi thnh sn phm. Kt qu lm cho NSL x hi tng ln.

Th ba, Phn ho nhng ngi sn xut hng ho thnh ngi giu, ngi ngho./.

y cng chnh l mt trong nhng nguyn nhn lm xut hin quan h sn xut t bn

ch ngha, c s ra i ca ch ngha t bn./.

CU HI THO LUN.

1. Phn tch mt cht, mt lng gi tr hng ho.

2. Phn tch mi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha vi tnh cht hai mtca lao ng sn xut hng ha.

3. Phn tch mu thun c bn ca sn xut hng ho? V sao ni, mu thun ny

l mm mng ca mi mu thun trong nn kinh t hng ha.

4. V sao ni quy lut gi tr l quy lut kinh t c bn ca sn xut v trao i

hng ho? Tc ng ca quy lut gi tr?

21


22/23


22


23/23


Documents

CHƯƠNG 4_HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ_2009