70
Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia Autorzy : Marta Sumisławska Marta Pelc Elżbieta Moedler Ewa Zapaśnik Tomasz Rzeczycki Ostap Zazulak

Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

  • Upload
    varick

  • View
    646

  • Download
    6

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia. Autorzy : Marta Sumisławska Marta Pelc Elżbieta Moedler Ewa Zapaśnik Tomasz Rzeczycki Ostap Zazulak. Staw skroniowo-żuchwowy (articulatio temporomandibularis). budowa badanie stawu skroniowo-żuchwowego zapalenia zaburzenia ruchomości - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Choroby i dysfunkcje układu ruchowego

narządu żuciaAutorzy :Marta SumisławskaMarta PelcElżbieta MoedlerEwa ZapaśnikTomasz RzeczyckiOstap Zazulak

Page 2: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Staw skroniowo-żuchwowy(articulatio

temporomandibularis) budowa badanie stawu skroniowo-

żuchwowego zapalenia zaburzenia ruchomości obrażenia/urazy nowotwory wady rozwojowe

Page 3: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

Badanie kliniczne :• Wywiad odnośnie czasu trwania ,

rodzaju dolegliwości i ew. stosowanego leczenia

• Badanie fizykalne – oglądanie okolicy obu stawów w spoczynku i podczas czynności ; słuchem stwierdzamy czynnościowo patologiczne odgłosy (trzaski , stuki , trzeszczenia)

Page 4: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

• badanie palpacyjne czynności ssż przez przewody słuchowe zewnętrzne (palce wskazujące lub piąte w obu przewodach słuchowych zewnętrznych) przy ruchach rozwierania i zwierania szczęk ; w badaniu tym oceniamy :

ruchomość główek stawowych przeskakiwanie, trzaski i trzeszczenia • oceniamy również zgryz i zwarcie oraz

szerokość rozwarcia szczęk i zbaczanie żuchwy przy rozwieraniu

Page 5: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

Page 6: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

• badanie radiologiczne :- zdjęcia przeglądowe czynnościowe (w zwarciu i

rozwarciu szczęk) ; najczęściej w projekcji Schullera ;celem oceny obu stawów

- tomografia komputerowa (TK) - w celu szczegółowej oceny zmian

• USG i rezonans magnetyczny – ocena struktur śródstawowych (krążek , torebka , więzadła , mięśnie , płyn maziowy w jamie stawowej)

Page 7: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

Page 8: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

Page 9: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

• Artrografia – rzadko wykonywane badanie ; polega na wprowadzeniu kontrastu lub powietrza do jamy stawowej i wykonaniu zdjęć warstwowych.

• Artroskopia – wprowadzenie wziernika do jamy stawowej i dokładna ocena wnętrza jamy stawowej oraz ew. pobranie materiału do badania histopat.

Page 10: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Metody badania stawu skroniowo-żuchwowego :

• Fonoartrografia – zapis zjawisk akustycznych powstających w ssż podczas ruchów żuchwy a następnie ich zróżnicowania.

• Elektromiografia – graficzny zapis elektrycznych potencjałów czynnościowych mięśni.

• Scyntygrafia – badanie z zastosowaniem izotopu pozwalające na bardzo wczesne wykrycie zmian zapalnych i zwyrodnieniowych w tkance kostnej, jeszcze zanim zostaną uwidocznione w TK

Page 11: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Anatomia ssż :

Żuchwę i czaszkę łączą dwa symetryczne stawy – prawy i lewy, w ruchach swych stale użytkowane równocześnie.

Page 12: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

W skład ssż wchodzą :

• powierzchnia stawowa kości skroniowej

• głowa żuchwy

• krążek stawowy

• torebka stawowa

• więzadła stawowe

Page 13: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Powierzchnie stawowe ssż :

• powierzchnia stawowa kości skroniowej – tworzy ją tylko przednia część dołu żuchwowego (fossa mandibularis) oraz położony od przodu guzek stawowy (tuberculum articulare) ; tylna część dołu żuchwowego nie stanowi powierzchni stawu , lecz tworzy przestrzeń wypełnioną tkanką łączną i tłuszczową

• powierzchnia stawowa głowy żuchwy – pokrywa głowę żuchwy , kształt elipsoidalny

• powierzchnie stawowe pokryte są chrząstką włóknista

Krążek stawowy (discus articularis) – owalna płytka zrośnięta na obwodzie z torebką stawową , zbudowany z chrząstki włóknistej

Page 14: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Więzadła ssż :

• więzadło skroniowo – żuchwowe (ligamentum temporomandibulare)-rozciąga się od wyrostka jarzmowego kości skroniowej do szyjki wyrostka kłykciowego żuchwy.

• więzadło rylcowo – żuchwowe (ligamentum stylomandibulare)-biegnie od wyrostka rylcowatego kości skroniowej do kąta i brzegu tylnego gałęzi żuchwy.

• więzadło klinowo – żuchwowe (ligamentum sphenomandibulare)-biegnie od kolca kości skroniowej do języczka żuchwy.

• więzadło boczne (ligamnetum laterale)-rozpoczyna się na podstawie wyrostka jarzmowego kości skroniowej i dochodzi do bocznej strony szyjki żuchwy.

Page 15: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Więzadła ssż :

Page 16: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Unerwienie ssż :

• tylna i przyśrodkowa część torebki stawu i chrząstki śródstawowej unerwiona jest przez nerw uszno-skroniowy.

• boczny i przedni odcinek torebki i chrząstki unerwiony jest przez nerw żwaczowy i gałązki skroniowe od nerwu żuchwowego.

Unaczynienie ssż :

• pochodzi od tętnicy szczękowej wewnętrznej i skroniowej powierzchownej odchodzących od tętnicy szyjnej zewnętrznej.

Page 17: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zapalenia stawu skroniowo-żuchwowego

Wyróżniamy zapalenia : ostre / przewlekłe swoiste / nieswoiste pierwotne / wtórne urazowe krwiopochodne

Page 18: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Ostre zapalenia ssż ( arthritis

temporomandibularis acuta ) :

Wyróżniamy : zapalenie torebki stawowej

(synovitis) zapalenie wszystkich

elementów stawu (panarthritis) zapalenie tkanek

okołostawowych (periarthritis)

Page 19: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Ostre surowicze zapalenie ssż (arthritis temporomadibularis

serosa) :Objawy kliniczne :• Niewielki obrzęk powłok twarzy ku przodowi od

skrawka ucha,skóra może być w tym miejscu zaczerwieniona,o nieco podwyższonej ciepłocie

• Palpacyjnie bolesność w tej okolicy• Żuchwa nieco opuszczona na skutek pojawienia się

wysięku w stawie• Występuje lekkie rozwarcie szczęk , co powoduje

wysunięcie głowy żuchwy z dołka , odciążając staw i zmniejszając ból ; jest to tzw. położenie żuchwy w pozycji B e n n e t a

• Przeważnie niewielki szczękościsk

Page 20: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Ostre ropne zapalenie ssż (arthritis temporomandibularis

purulenta):• Najczęściej następstwo zapalenia surowiczego• Jamę stawową wypełnia wysięk ropnyObjawy ogólne :• Gorączka , dreszcze , bóle w okolicy ssż , złe

samopoczucieObjawy miejscowe :• Obrzęk w okolicy ssż , napięta skóra , zaczerwienienie , Żuchwa w pozycji Benneta Szczękościsk Czasem przetoka do przewodu słuchowego

zewnętrznego

Page 21: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Różnicowanie :

• Zespół utrudnionego wyrzynanie zęba mądrości

• Zapalenie przyusznicy• Zapalenie ucha środkowego• Ropień

przuszniczo-żwaczowy/podskroniowy

• Zapalenie kości gałęzi żuchwy

Page 22: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Leczenie :

• W początkowym okresie unieruchomienie żuchwy – opaska elastyczna z płytką zgryzową (odbarczenie stawu)

• Ogólnie salicylany , leki p/bólowe , miejscowo okłady wysychające

• W ostrym ropnym zapaleniu – antybiotykoterapia• Przy dużym wysięku punkcja stawu – odbarczenie

i pobranie materiału do badania bakteriologicznego.

• Po zejściu stanu zapalnego mechanoterapia (ćwiczenia czynne i bierne) celem zapobieżenia zesztywnieniu stawu

Page 23: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Przewlekłe zapalenie ssż (arthritis temporomandibularis

chronica) :• Niekiedy zejście ostrego zapalenia• Częściej u starszych• Etiologia nie znana• Przyczynę przypisuje się wpływom

hormonalnym, nerwowym , naczynioruchowym , alergicznym , odogniskowemu zakażeniu

• Przeciążenia stawu sprzyjają (zaburzenia zgryzu i zwarcia)

Page 24: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Objawy kliniczne :

• najczęściej okolica ssż bez zmian

• niekiedy nieznaczny obrzęk i bolesność okolicy ssż

• zbaczanie żuchwy na stronę chorą

• trzeszczenia w czasie ruchów

• ogólny stan chorego dobry

Leczenie :

• wielospecjalistyczne

• usuniecie ognisk zakażenia , uzupełnienie braków zębowych , regulacja zgryzu , diatermia , ultradźwięki , mechanoterapia

niepomyślnym zejściem może być zesztywnienie włókniste lub kostne – wtedy konieczny zabieg chirurgiczny

Page 25: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Gośćcowe zapalenie ssż (arthritis

mandibulotemporalis rheumatica):• w przebiegu gorączki reumatycznej szerzy

się równocześnie z zajęciem innych stawów• anatomopatologicznie – zapalenie

włókniste• może dojść do zmian w chrząstce i

powierzchniach stawowych z następowym zaburzeniem czynności i zesztywnieniem

Leczenie : ogólne , farmakologiczne , mechanoterapia , fizykoterapia , usunięcie ognisk zakażenia

Page 26: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Swoiste zapalenia ssż (arthritis

temporomandibularis specifica):Zaliczamy do nich :

• zapalenie gruźlicze• zapalenie kiłowe• zapalenie rzeżączkowe• zapalenie promienicze obecnie bardzo rzadko spotykane

Page 27: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Rozpoznanie swoistych zapaleń ssż:

• typowe badania ogólne (morfologia krwi , mocz)

• badanie bakteriologiczne treści ropnej• bad. histologiczne tkanek stawu • badanie rtg , USG , TK , scyntygrafiaLeczenie :• ogólne , swoiste ( antybiotykoterapia ) • chirurgiczne : punkcja stawu i odbarczenie

ropniaka• w następowym zesztywnieniu ssż – leczenie

odtwórcze

Page 28: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zaburzenia ruchomości ssż :

Do zaburzeń ruchomości zaliczamy : • Nadmierną ruchomość : podwichnięcie ssż zwichnięcie ssż• Ograniczoną ruchomość : szczękościsk przykurcz żuchwy zesztywnienie ssż

Page 29: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Podwichnięcie żuchwy (subluxatio mandibulae)

• Powstaje najczęściej na skutek uderzenia w żuchwę przy rozwartych szczękach

• Przy nieostrożnym usuwaniu dolnych zębów , na skutek nagryzienia twardego przedmiotu lub ziewania

Page 30: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nawykowe podwichnięcie żuchwy (subluxatio mandibulae

habitualis)• Zwykle doprzednie ,przy wrodzonej

niedowartościowości aparatu więzadłowego i torebki

• W nieprawidłowościach budowy anatomicznej kostnych elementów ssż , jako następstwo zwichnięcia żuchwy

• Charakteryzuje się nadmiernym wysuwaniem się głowy żuchwy zwykle przed guzek stawowy , ale z możliwością jej powrotu do dołu żuchwowego

Page 31: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Podwichnięcie żuchwy (sublpuxatio mandibulae ):

Objawy kliniczne :• podczas rozwierania szczek głowa zuchwy nagle

przeskakuje do przodu• przy podwichnięciu jednostronnym , żuchwa

zbacza na stronę zdrową• trzaski i bóle w stawie • przy bad. palpacyjnym przez otwory słuchowe

zewnętrzne – nadmierne przesunięcie głowy przed guzek stawowy

• w rtg (przy rozwartych szczękach) – głowa żuchwy przesunięta do przodu , poza szczyt guzka

Page 32: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Podwichnięcie żuchwy (sublpuxatio mandibulae ):

Leczenie zachowawcze:• unieruchomienie żuchwy przez ok. 10 dni –

proca bródkowa , wyciąg międzyszczękowy• następnie rozwieranie szczek do połowy

pełnego rozwarcia przez 2 tyg.(specjalne aparaty ortopedyczne) z zaleceniem diety półpłynnej

• w utrwalonym podwichnięciu unieruchomienie znacznie dłuższe+leczenie protetyczne

Page 33: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Podwichnięcie żuchwy (sublpuxatio mandibulae ):

• wstrzykiwanie środków sklerotyzujących celem wywołania odczynów zapalnych i zbliznowacenia oraz wtórnego obkurczenia się torebki i więzadeł stawowych (metoda Neunera – wstrzykiwanie 96% alkoholu do mięśnia skroniowego)

Leczenie chirurgiczne :• niekiedy wymagane w nawykowym podwichnięciu• wycięcie części torebki (capsulorrhaphia)• przemieszczenie lub wycięcie chrząstki

śródstawowej (discectomia)• wytworzenie nowego guzka stawowego (przeszczep

kostny)• zabiegi mioplastyczne

Page 34: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zwichnięcie żuchwy (luxatio mandibulae) :

Istotą jest wyjście głowy żuchwy poza obręb stawu z rozerwaniem torebki stawowej.

Rozróżniamy:• zwichnięcie przednie (luxatio anterior)• zwichnięcie tylne (luxatio posterior)• zwichnięcie boczne (luxatio ad latus)

• zwichnięcie przyśrodkowe ( luxatio medialis)może być jednostronne lub obustronne

(częściej obustronne)

Page 35: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zwichnięcie żuchwy (luxatio mandibulae) :

• najczęściej – zwichnięcie obustronne przednie ; dochodzi do wyjścia głowy żuchwy przed guzki stawowe i uniesienia jej ku górze – uniemożliwia powrót głów żuchwy do dołów żuchwowych (blokada przez guzki stawowe); objawy :

- otwarte usta , żuchwa opuszczona do dołu i wysunięta ku przodowi

- policzki napięte , mowa bełkotliwa , połykanie utrudnione ,

- ograniczenie ruchomości żuchwy

Page 36: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zwichnięcie żuchwy (luxatio mandibulae) :

W badaniu radiologicznym :• w celu potwierdzenia diagnozy• wykonuje się zdjęcie

pantomograficzne i w projekcji Shullera oraz tylno-przednie celowane na wyrostek kłykciowy

Page 37: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zwichnięcie żuchwy (luxatio mandibulae) :

Leczenie obustronnego przedniego zwichnięcia żuchwy polega na nastawieniu (repositio manualis) – ręczne wprowadzenie żuchwy do dołu stawowego :

• zabieg ten wykonać jak najwcześniej (świeże zwichnięcia można nastawiać bez znieczulenia)

• zastarzałe zwichnięcia wymagają znieczulenia przy nastawianiu

• przy nieudanej próbie ręcznej repozycji , konieczne jest leczenie operacyjne .

Page 38: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zwichnięcie żuchwy (luxatio mandibulae) :

Nastawienie przedniego obustronnego zwichnięcia :

1. Wprowadzenie przez lekarza obu kciuków (chronione przez kompres lub tampon gazowy) na powierzchnie żujące zębów trzonowych i przedtrzonowych

2. Pozostałymi palcami obu rąk silnie ujmuje się żuchwę od dołu

3. Naciskając obustronnie na żuchwę w kierunku dołu , a następnie nie zwalniając nacisku przemieszcza się ją do tyłu i górze.

Page 39: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nastawienie przedniego obustronnego zwichnięcia

żuchwy:

Page 40: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nastawienie przedniego obustronnego zwichnięcia

żuchwy:

Page 41: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nastawienie przedniego obustronnego zwichnięcia

żuchwy:

Page 42: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Szczękościsk (trismus):

Przemijające ograniczenie rozwarcia szczęk spowodowane odruchowym przykurczem mięśni żwaczowych (żwacza , skrzydłowego przyśrodkowego lub skroniowego)

• zwykle wywołany stanem zapalnym (np. zakażenie przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej) lub urazem

• po ustąpieniu stanu zapalnego lub zmian pourazowych przykurcz mięśni ustępuje i szczękościsk cofa się .

Page 43: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Szczękościsk (trismus):Przyczyny ogólne szczękościsku to :• Tężec (czasami pierwszy objaw)• Histeria • Niektóre schorzenia OUNLeczenie:• mechanoterapia – szczękorozwieracz

śrubowy lub sprężynowy , lampa Sollux• doraźne zwalczenie szczękościsku –

blokada nerwu żwaczowego metodą Berchera

• farmakoterapia – Methocarbamol lub Mydocalm

Page 44: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):• Początkowo włóknisty , a następnie kostny

zrost powierzchni stawowych lub tkanek otaczających , co powoduje trwałe unieruchomienie żuchwy.

Wyróżniamy :1. Zesztywnienie prawdziwe (true ankylosis) –

zrost wewnatrztorebkowy ; leczenie tylko operacyjne

2. Zesztywnienie fałszywe (false ankylosis) – zrost pozatorebkowy ; możliwe leczenie zachowawcze

Page 45: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):Przyczyny :• wrodzone • nabyte - uraz , stan zapalny samego stawu lub

sąsiednich tkanek i narządów w dzieciństwie zapalenia ropne ucha środkowego , przyusznicy , krwiopochodne kości żuchwy lub wyrostka sutkowatego – zakażenie przez ciągłość ; ponadto choroby wieku dziecięcego (odra , szkarlatyna) mogą powodować zakażenie ssż na drodze krwiopochodnej , urazy okołoporodowe wywołujące stłuczenia i wylewy krwawe dostawowe i okołostawowe oraz złamania wyrostków żuchwy , uszkodzenie chrząstki śródstawowej i innych elementów ssż.

Page 46: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):Objawy kliniczne :• Przy jednostronnym zesztywnieniu (przed

zakończeniem rozwoju kośćca) – niedorozwój gałęzi i trzonu żuchwy z ich skróceniem i cofnięciem bródki oraz przemieszczeniem w stronę chorą

wyraźna asymetria twarzy rzekome spłaszczenie twarzy po

stronie zdrowej znaczne zaburzenia zgryzowe

Page 47: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):• Przy obustronnym zesztywnieniu : - niedorozwój żuchwy i jej cofnięcie z

charakterystycznym ptasim profilem - usta niedomknięte , warga dolna

cofnięta , zęby górne wystają spod wargi górnej.

• O ile zesztywnienie występuje u osobnika dorosłego , stwierdza się jedynie ograniczenie rozwarcia szczęk .

Page 48: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):Leczenie:• Zesztywnienie ssż prawdziwe kostne jest wyłącznie

operacyjne i musi być uzupełniane następowym leczeniem ortopedycznym i protetycznym (czasem zachowawczym w związku z chorobami zębów i przyzębia).

• Zesztywnienie włókniste może być leczone zachowawczo intensywną mechanoterapią (początkowo ew. w znieczuleniu ogólnym zabieg zerwania zrostów przez rozwarcie szczęk szczękorozwieczem „redressement”, następnie ćwiczenia szczekorozwieraczem i aparatem blokowym).

Page 49: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Zesztywnienie ssż (ankylosis articulationis

temporomandiularis):Leczenie chirurgiczne :• Ma na celu stworzenie nowego stawu (neoarthrosis) na

różnych wysokościach gałęzi żuchwy zależnie od postaci kostnego zrostu :

- „rzeźbienie” nowych powierzchni stawowych i formowanie kłykcia żuchwy

- wszczepienie endoprotezy/metalowego kłykcia - w 2-3 dni po zabiegu wytworzenia nowego stawu

rozpoczyna się intensywną mechanoterapię - w leczeniu zniekształcenia i niedorozwoju gałęzi i trzonu

żuchwy wprowadzono metodę wydłużania kości za pomocą tzw.dyskratora – za pomocą siły rozciągania uzyskuje się w ciągu kilku miesięcy wydłużenie gałęzi żuchwy o 2-3 cm (wprowadził przed laty Ilizarow w wydłużaniu kości długich)

Page 50: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Do obrażeń ssż zaliczamy :1. stłuczenie (contusio articulationis

temporomandibularis)-na skutek bezpośredniego urazu lub pośredniego na skutek uderzenia w okolicę bródki .

Objawy kliniczne: ból podczas rozwierania szczek , obrzęk w okolicy , podczas rozwierania żuchwa zbacza w stronę chora ; często ograniczenie rozwierania szczęk .

Obraz rtg : najczęściej nie wykazuje zmian , w przypadku wysięku poszerzenia szpary stawowej ; uszkodzenie tkanek miękkich może ujawnić USG i RM

Page 51: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Leczenie :• ograniczenie czynności stawu do

chwili ustąpienia dolegliwości (wiązanie Ivy , funda bródkowa)

• okłady z Altacetu• dieta półpłynna• leki p/bólowe• po ustąpieniu objawów

mechanoterapia

Page 52: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Page 53: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

OPATRUNEK PROCOWY

Page 54: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

2. Wylew krwawy dostawowy(haemarthros)Objawy kliniczne :ból dotykowy i samoistny w

okolicy ssż , obrzęk , upośledzenie czynności , żuchwa w pozycji Benneta

W rtg : może ujawnić wysięk w stawie , pomocne badanie USG i RM

Leczenie : unieruchomienie (funda) , zimne okłady we wczesnym okresie i środki p/bólowe ; duże krwiaki wymagają punkcji w jałowych warunkach (zapobieganie zropieniu) ; po ustąpieniu objawów – mechanoterapia .

Page 55: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

3. Złamanie chrząstki śródstawowej (fractura menisci) – na skutek zadziałania nagłego lub przewlekłego urazu.

Objawy kliniczne : obrzęk okolicy ssż, bolesność samoistna , silny ból podczas ruchów ; wyczuwane przeskakiwanie i trzaski

W rtg (zdjęcia przeglądowe lub warstwowe konwencjonalne) najczęściej nie stwierdza się zmian ; uwidocznienie zmian w nadaniu TK , RM .

Page 56: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Leczenie : • odciążenie stawu po stronie chorej – płytka

zgryzowa , nakładkowa celem stworzenia jak najbliższego kontaktu odłamanych części chrząstki

• unieruchomienie stawu na okres 10 dni ( wiązanie Ivy , funda)

• miejscowo okłady z Altacetu , dieta płynna • jeżeli leczenie zachowawcze nie jest skuteczne –

usunięcie chirurgiczne chrząstki (meniscectomia) , celem zapobieżenia objawom bólowym

Page 57: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

4. Złamanie wyrostka kłykciowego (fractura processus condylaris) – najczęściej uraz w okolicy bródki (złamania pośrednie)

Wyróżniamy (wg Berchra i Krywinesa) :• złamanie kłykciowe (fractura condylaris)-szpara

złamania w obrębie głowy kłykcia ; zdarza się rzadko• złamanie podkłykciowe wysokie (fracura subcondylaris

superior) – szpara złamania w obrębie szyjki kłykcia• złamanie podkłykciowe niskie (fractura subcondylaris

inferior ) – szczelina złamania biegnie skośnie w dół od wcięcia półksiężycowatego do tylnego brzegu gałęzi żuchwy ; najczęstsze ; mogą być pełne , niepełne lub w typie „zielonej gałązki”

Page 58: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

cd.W jednostronnych złamaniach pozostała część

żuchwy (odłam większy) przemieszcza się w stronę chorą , a gałąź żuchwy po stronie złamania unosi się ku górze – działanie mięśnia skroniowego i żwacza ; w obustronnych złamaniach zaburzenie jest symetryczne a boczne przemieszczenia żuchwy bardzo niewielkie ; przemieszczają się natomiast obie gałęzie żuchwy do góry i żuchwa w całości przesuwa się ku tyłowi .

przy zachowaniu zębów trzonowych – zgryz otwarty

Page 59: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Leczenie :• nastawienie i zbliżenie odłamów oraz ich dokładne

unieruchomienie• złamania można leczyć zachowawczo lub chirurgicznie

; unieruchomienie może być jedno- lub dwuszczękowe• współcześnie obowiązuje zasada jak najszybszego

chirurgicznego nastawienia i zespolenia odłamów minipłytami

• leczenie zachowawcze (jako samodzielne lub wspomaganie leczenia chirurgicznego) - zastosowanie wiązań ligaturowych , szyn i aparatów ortopedycznych oraz następowe unieruchomienie i wyciągi międzyszczękowe

Page 60: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Urazy stawu skroniowo-żuchwowego :

Objawy :• obrzęk i ból w okolicy ssż po stronie złamania• ruchomość żuchwy ograniczona• przy rozwieraniu szczęk żuchwa zbacza w stronę

chorą (złamanie jednostronne)• przy obustronnym złamaniu utrudnione

wysuwanie żuchwy do przodu• zgryz krzyżowy w złamaniach jednostronnych i

otwarty w obustronnych • kontrolując dotykiem ruchomość kłykci żuchwy w

przewodach słuchowych zewnętrznych , stwierdza się ograniczenie , a przy złamaniach ze zwichnięciem zniesienie

Page 61: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nowotwory SSŻ

• Trzy patologiczne mechanizmy, na drodze których nowotwory mogą obejmować staw:

• a) naciekanie żuchwy lub szczęki wtórnie, przechodząc przez ciągłość z sąsiednich tkanek miękkich ślinianki przyusznej, części ustnej gardła lub zatok przynosowych

• b) mogą wywodzić się ze szczęki lub żuchwy

• c) są przerzutami

Page 62: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nowotwory SSŻ

• Nowotwory niezłośliwe: guzy olbrzymiokomórkowe, chrzęstniaki, kostniaki

• Nowotwory złośliwe: pierwotne (mięsaki , chrzęstniako-mięsaki, włókniako mięsaki)

przerzuty (raki, gruczolakoraki, czerniako-mięsaki

Page 63: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Nowotwory SSŻ

• Obraz kliniczny• Stopniowo rozwijająca i nasilająca się

asymetria twarzy• Utrudnione rozwieranie szczęk • Różnego stopnia bolesnością stawu s.ż.• objawy bezodczynowego niszczenia kości, w

30-40% mięsaków towarzyszy odczyn okostnowy oraz wytwarzanie patologicznych struktur mineralizacji

Page 64: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Wady rozwojowe SSŻ

Wady wrodzone Wady wrodzone (congenitae)(congenitae)

• Zesp. Franceschettiego

• Zesp. Hurler• Dysplazja

obojczykowo-czaszkowa

• Zesp. Pierre`a Robina

• Brak (agenezja), niedorozwój (hipoplazja) lub przerost (hiperplazja) wyr. kłykciowego żuchwy

Page 65: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Wady rozwojowe wrodzone SSŻ

Zesp. żuchwowo-twarzowy Franceschettiego (dysostosis mandibulofacialis)

• niedorozwój lub brak głowy żuchwy, brak pokrywy kostno-chrzęstnej wyr. kłykciowego, szeroka szczelina stawowa

• Leczenie poprzez wzmocnienie mięśni żujących po stronie chorej korekcyjną osteotomię z wydłużeniem gałęzi żuchwy lub przeszczep kostno-chrzęstny z żebra

Page 66: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Wady rozwojowe wrodzone SSŻ

Zesp. Hurler• Mukopolisacharydoza, • Skrócenie wyr kłykciowego , spłaszczenie zarysu

głowy żuchwy, poszerzenie szpary stawu,

Dysplazja obojczykowo-czaszkowa• Hipoplazja struktur ssż i szczęki, brak

obojczyków, zab. wyrzynania zębów, zmiany w kręgosłupie

Page 67: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Wady wrodzone cd.

Zesp. Pierre`a-Robina • niedorozwój wyr. kłykciowych żuchwy,

małożuchwie, cofnięcie żuchwy, rozszczep podniebienia wtórnego,

• Aby zapobiec niedrożności oddechowej z powodu zapadającego się języka i żuchwy wykonuje się doraźnie przyszycie języka do wargi dolnej a w późniejszym okresie leczenie operacyjne w zakresie podniebienia i żuchwy

Page 68: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Wady rozwojowe nabyte SSŻ

• Przerost główki stawowej- następstwo dysplazji włóknistej kości żuchwy, dotyczy całej gałęzi żuchwy

• Niedorozwoje-skutek przebytych urazów, stanów zapalnych lub radioterapii.

np.Jednostronny niedorozwój żuchwy po złamaniu ośrodka wzrostu kości lub zapaleniu kości u dzieci

• Choroba Romberga połowiczy zanik twarzy (Hemiatrophia faciei) zniekształcenie morfologiczne na tle zaburzeń hormonalnych

Page 69: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

Bibliografia:

1. Bartkowski S.B. Chirurgia Szczękowo – Twarzowa. Collegium Medicum, UJ. Kraków 1996.

2. Teresa Maślanka. Zaburzenia czynnościowe narządu żucia. Urban & Partner, Wrocław 1997.

3. Wiesława Perczyńska – Partyka. Chirurgia stomatologiczna – przewodnik dla studentów i lekarzy. Wyd. Bestom, Łódź 1993.

4. Larry J. Petterson. Chirurgia stomatologiczna i szczękowo – twarzowa. Lublin, 2001.

5. Horch H.H. Chirurgia stomatologiczna. Urban & Partner 1997, Wrocław 1997.

Page 70: Choroby i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia

KONIEC

DZIĘKUJEMY