Centralne Repozytorium Informacji PublicznejNowy tryb udostępniania i ponownego wykorzystywania informacji publicznej.dr Alek Tarkowski

Czym jest idea otwartego rządu?

• Reforma modelu rządzenia i współpracy państwa z obywatelami

• Zainspirowana komunikacją i współpracą sieciową

• Wykorzystująca technologie cyfrowe• Przedefiniowanie idei e-usługi – tak jak jest

ona rozumiana w modelu e-administracji (e-gov)

Kontekst: 4 przemiany

• technologiczna: internet• demograficzna: pokolenie cyfrowe• demokracja: od reprezentacji do

partycypacji• administracja: w poszukiwaniu większej

efektywności

przejrzystość

zaangażowanie

przejrzystość

zaangażowanie

efektywnośćprzejrzystość

zaangażowanie

efektywnośćprzejrzystość

partycypacja współpraca

otwartość

Otwarty rząd na świecie• Od 2009 intensywnie wdrażany w USA, UK,

Australii• Repozytoria i katalogii otwartych danych – m.in.

Nowa Zelandia, Grecja, Mołdawia, Estonia, Norwegia; Londyn, Nowy Jork, Paryż

• Otwarty rząd szczególnie ważny na poziomie lokalnym.

• Unia Europejska:– Deklaracja z Visby (2009)– Europejska Agenda Cyfrowa (2010)

Wdrażanie otwartego rządu w Polsce

• W ostatnich latach podjęto szereg ważnych działań (m.in. reforma konsultacji, dostęp do informacji publicznej)

• Kluczowe bariery:– niski poziom informatyzacji administracji– niewystarczające wykorzystanie BIPów– problemy z dostępem do informacji publ. – nieprzejrzysty proces stanowienia prawa– wadliwy proces konsultacji

Gdzie jesteśmy• Reforma zasad dostępu do informacji publicznej i

wprowadzenie reguł jej ponownego wykorzystania• Tryb repozytoryjny dostępu i ponownego

wykorzystania jako krok w stronę otwartych danych

• Reforma systemu BIP• Prace nad ustawą o otwartych zasobach

publicznych• Reforma procesu konsultacji (MG, RCL)• Działania organizacji pozarządowych

Rola rozwojowa zasobów sieciowych Rozwój Polski cyfrowej opiera się na trzech filarach:

infrastrukturze (potencjał), kompetencjach użytkowników (popyt) i dostępności zasobów – usług i treści

Dotychczasowe działania skupiają się na rozwoju infrastruktury, kosztem dwóch pozostałych filarów

Wspieranie rozwoju zasobów: regulacja przyjazna dostawcom zasób i usług online; oraz udostępnianie własnych zasobów przez instytucje publiczne

Otwartość zasobów publicznych Internet i technologie cyfrowe, poprzez redukcję kosztów

przechowywania i udostępniania zasobów, umożliwiają powszechną dostępność zasobów publicznych

Funkcja prorozwojowa: powszechnie dostępne zasoby, np. dane publiczne (np. meteorologiczne, geodane, statystyczne) jako podstawa innowacyjnych usług (komercyjnych i niekomercyjnych), w skali kraju – ale także na poziomie miejskim

Funkcja wyrównywania szans edukacyjnych i uczestnictwa w kulturze, poprzez dostęp do zasobów w Sieci

Otwartość zasobów publicznych – wdrażanie idei

Tryb udostępniania pełnych zbiorów danych publicznych, jako informacji publicznej o szczególnym znaczeniu prorozwojowym i pro-innowacyjnym, wpisany do ustawy o dostępie do informacji publicznej

Także otwarty model udostępniania wszelkiej informacji do ponownego wykorzystania

Trwają prace nad założeniami ustawy o otwartości zasobów publicznych – dostępność zasobów edukacyjnych, naukowych i kulturowych

Zasady dostępu i wykorzystania oparte na modelach wypracowanych w ramach regulacji dostępu i ponownego wykorzystania informacji publicznej

Jakie szanse dają dane publiczne?• Rozliczalność administracji• Wzrost jakości usług publicznych poprzez

możliwość ich porównywania i wyboru na tej podstawie

• Ocena wydajności instytucji publicznych• Rozwój zindywidualizowanych usług

społecznych• Platforma debaty społecznej• Wzrost ekonomiczny

Kontekst europejski• 2009: deklaracja ministerialną z Malmö w sprawie

administracji elektronicznej, w której zaleca się poprawę warunków dostępu i ponownego wykorzystania informacji i danych sektora publicznego.

• 2010: Cyfrowa Agenda dla Europy 2010‒2015 potwierdza znaczenie otwartości zasobów publicznych.

• Raport Uncharted Waters. The State of Open Data in Europe: oficjalne inicjatywy związane z otwartością danych realizowane w 11 państwach członkowskich Unii Europejskiej (Niemcy, Francja, Hiszpania, Włochy, Holandia, Wielka Brytania, Finlandia, Dania, Norwegia, Grecja oraz Estonia). Inicjatywy oddolne inicjowane w 21 państwach.

Wartość zasobów informacyjnych• „Measuring European Public Sector Information Resources”

(MEPSIR), 2006: wartość rynku ponownego wykorzystania informacji publicznej: 27 miliardów euro rocznie

• Porównanie modelu otwartego (USA) i zamkniętego (EU) – „Commercial exploitation of Europe’s public sector information”, 2000: 7-krotny zysk w Europie, 39-krotny w USA

• The Commercial Use of Public Information (CUPI), 2006, UK: wartość rynku wykorzystującego zasoby publiczne, mogłaby zostać podwojona, gdyby zredukować straty związane ze zbyt wysokimi kosztami licencyjnymi, ograniczeniami konkurencji oraz brakiem dostępnych informacji

Przykład: data.gov• Scentralizowane narzędzie opisujące zasoby publiczne, w połączeniu z

odpowiednią strategią instytucjonalną, ma służyć zmianie ogólnej praktyki zapewniania dostępności zasobów publicznych

• 2009: Open Government Directive - instytucje rządowe zobligowane do udostępnienia trzech zbiorów danych o wysokiej wartości do 2010.

• Informacja wysokiej wartości: może być wykorzystana w celu zwiększenia odpowiedzialności instytucji, zwiększenia świadomości publicznej działań instytucji, wspierania misji instytucji, stworzenia okazji gospodarczych lub zareagowania na potrzeby zidentyfikowane w ramach konsultacji.

• W chwili obecnej w data.gov: ponad 3000 zbiorów danych (z czego około 2000 to dane wysokiej jakości), 930 narzędzi, 376 tysięcy zbiorów geodanych

Przykład: data.gov• „Government Data and the Invisible Hand”: • rząd, mając na celu wzrost przejrzystości swoich działań, powinien

redukować swoją rolę jako podmiotu przedstawiającego informacje obywatelom - zadaniem jest dostarczanie surowych danych

• na ich podstawie inne podmioty będą tworzyć serwisy wykorzystywane przez obywateli ‒ wykorzystanie otwartych standardów umożliwi odpowiedni poziom konkurencji w ich tworzeniu.

• zacofanie administracji publicznej w wykorzystywaniu technologii cyfrowych, widoczne w porównaniu z podmiotami komercyjnymi.

• konieczność sprostania wymogom administracyjnym znacząco ogranicza innowacyjność,

• Podmioty rynkowe lub indywidualni programiści potrafią tworzyć projekty o budżetach znacząco mniejszych

Idea repozytorium• Instytucja „repozytorium” - nowy tryb udostępniania

informacji publicznej i jej ponownego wykorzystywania. • Pojęcie „zasobu informacyjnego”, tj. szczególnego rodzaju

informacji publicznych (o wyjątkowym znaczeniu dla rozwoju innowacyjności w kraju), który obejmuje zbiory danych surowych oraz inne informacje publiczne posiadane przez podmioty wykonujące zadania publiczne.

• Kryterium umieszczenia zasobu w repozytorium jest jego szczególna przydatność dla tworzenia na jego podstawie wartości dodanej.

Mechanizm funkcjonowania• Wyznaczone podmioty publicznoprawne przekazują określone

przez Premiera zasoby informacyjne do repozytorium (lub wskazują ich położenie we własnym repozytorium)

• Zasoby opracowane w celu spełnienia wymogów przewidzianych dla zasobu.

• Obowiązek obejmuje zarówno jednorazowe przeniesienie jak I cykliczne uzupełnianie repozytorium

• Kompetencją ministra właściwego do spraw informatyzacji jest weryfikacja poprawności przekazywanych informacji, a następnie organizacja ich przetwarzania w repozytorium (w tym udostępniania zasobu podmiotom zainteresowanym).

Zasoby informacyjne• Raport „Open data, Open society”: geodane, dane

demograficzne, wyniki wyborów, dane o produkcji i zużyciu energii, budżetowe i podatkowe, o działalności gospodarczej, o ochronie i zanieczyszczeniu środowiska, zdrowotne, prawne, edukacyjne.

• Raport „Measuring European Public Sector Information Resources”: informacje biznesowe, informacje geograficzne, informacje prawne, informacje meteorologiczne, informacje transportowe.

• MSWiA, „Wizja rozwoju ePUAP”: dane biznesowe, dane geograficzne, dane prawne, dane meteorologiczne, dane statystyczne, dane transportowe.

Zasoby informacyjne c.d.• Szereg zasobów już dziś jest dostępny w postaci dobrze

skonstruowanych, ustrukturyzowanych baz danych: wybrane zasobach statystyki publicznej, dane o budżecie państwa, dane budżetowe JST udostępniane w systemie BESTIA oraz dane Państwowej Komisji Wyborczej.

• Zasoby udostępniane w drugiej kolejności, po dokonaniu audytu, powinny objąć m.in. meteorologiczne bazy danych, ewidencje badań klinicznych oraz dane Systemu Informacji Oświatowej.

Architektura repozytorium• System repozytoriów jako jednolity punkt dostępu do

zasobów informacyjnych - oparty na modelu procesowym dostępu do zasobów publicznych (analogicznie jak platforma ePUAP).

• Rozwiązanie to abstrahuje od miejsca składowania informacji publicznej.

• Połączenie centralnego repozytorium utrzymywanego dla wielu podmiotów (rozwiązanie dla podmiotów nie mających własnego repozytorium) oraz repozytoriów utrzymywanych przez poszczególne instytucje

• Z punktu widzenia użytkownika końcowego będzie istnieć tylko jeden, centralny punkt dostępu do zasobów.

Centralne repozytorium a BIP• BIP: rozproszony charakter, nieskoordynowany system

udostępniania danych – w szczególności róźnorodność formatów, brak standardów zapewniających dostępność i wyszukiwalność informacji, oraz silosowy (resortowy / instytucjonalny) charakter

• centralne repozytorium zapewnia możliwość agregowania i udostępniania danych surowych w formacie umożliwiającym ich odczyt maszynowy

• Znikome prawdopodobieństwo duplikowania informacji w BIP i repozytorium pod warunkiem zgodności BIP ze standardami systemu repozytoryjnego – dzięki możliwości agregacji rozproszonych danych poprzez odnośniki

Standardy danych“Prezes Rady Ministrów określa każdorazowo, w drodze

rozporządzenia: zasób informacyjny przeznaczony do umieszczenia w centralnym repozytorium, wraz ze wskazaniem podmiotu obowiązanego do jego przekazania […] oraz wymagania techniczne opracowania tego zasobu, który ze względu na sposób koordynacji informacji oraz związane z nim metainformacje gwarantuje aktualność informacji, przeszukiwalność i dostępność zasobu oraz możliwość jak najszerszego ponownego wykorzystywania informacji publicznych i ich maszynowego odczytu.”

Standardy danych c.d.1. Troska o kompletność danych. Dane publiczne powinny być

udostępnione w całości. Zbiory danych powinny być uzupełnione o metadane.

2. Udostępnianie danych podstawowych. Należy udostępniać dane zebrane w postaci jak najbardziej źródłowej i w jak największej rozdzielczości.

3. Udostępnianie danych bieżących. Dane publiczne powinny być udostępniane jak najprędzej, by zapewnić ich jak największą wartość.

4. Zapewnienie dostępności danych. Zasoby powinny być dostępne dla jak największego zakresu użytkowników, do jak najszerszych celów.

Standardy danych c.d.5. Umożliwienie przetwarzania maszynowego.6. Dostęp do danych bez dyskryminacji. Dane powinny być

dostępne dla wszystkich, anonimowo, bez konieczności rejestracji lub weryfikacji tożsamości.

7. Stosowanie niezastrzeżonych formatów. Dane powinny być dostępne w formatach plików umożliwiających swobodne ich wykorzystanie.

8. Udostępnianie danych bez zbędnych licencji. Dane publiczne, o ile to możliwe, nie powinny być przedmiotem praw autorskich, patentów, nie być znakami towarowymi czy podlegać ochronie tajemnicy przedsiębiorcy

Standardy danych c.d.9. Trwałość danych. Dane publiczne powinny być wieczyście

archiwizowane, by zapewnić ciągłą do ich dostępność.10. Zapewnienie możliwości wyszukiwania danych. Zbiory

danych powinny być katalogowane na bieżąco oraz umożliwiać indeksowanie przez wyszukiwarki sieciowe

Standardy danych c.d.David Eaves: otwarte dane to takie zasoby,

które można znaleźć (dzięki stworzonym możliwościom wyszukiwania ich w sieci), bawić się nimi (dzięki możliwości przetwarzania maszynowego) oraz udostępniać innym (dzięki braku ograniczeń prawnych).

Części składowe repozytorium1. katalog danych (na wzor data.gov, data.gov.uk, itp.)2. sfederowany system synchronizujący metadane

istniejących baz danych i katalogów baz danych3. aplikacja/narzędzie umożliwiające korzystanie z danych

zebranych w katalogach4. Baza danych na potrzeby tych instytucji, które nie

posiadają własnego repozytorium 

Kontekst europejski c.d.• DAE: przegląd Dyrektywy Re-use do 2012

• Wyłączenie nadawców, instytucji kultury / edukacji / badawczych?

• Opłaty za wykorzystanie – czy na pewno zwrot kosztów + rozsądny zwrot z inwestycji jako pułap?

• DAE action 3: Open up public data resources for re-use• 2012: portal dostępowy do informacji z KE• 2013: pan-europejskie repozytorium

Dziękuję.