CenterŸПС, 17.09.2018...2018/10/12 · біліктілігін арттыру білім беру бағдарламасы бойынша тренерлерді оқыту курс

Center

of Excellence

«Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың деңгейлі бағдарламалары

негізінде әзірленген педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының және гуманитарлық

колледждердің бітіруші курс студенттеріне қосымша кәсіби білім беру бағдарламалары бойынша және Қазақстан

Республикасында орта білім мазмұнын жаңарту шеңберінде бастауыш сынып пәндері бойынша педагог кадрлардың біліктілігін арттыру білім беру бағдарламасы бойынша

тренерлерді оқыту курс тыңдаушыларының эссе жинағы

17.09.2018 ж. – 12.10.2018 ж.

Сборник эссе слушателей курса обучения тренеров по программам дополнительного профессионального

образования для студентов выпускных курсов высших учебных заведений и гуманитарных колледжей,

осуществляющих подготовку педагогических кадров, разработанным на основе уровневых программ повышения

квалификации педагогических работников Республики Казахстан и по образовательной программе повышения

квалификации педагогических кадров по предметам начальной школы в рамках обновления содержания

среднего образования Республики Казахстан

17.09.2018 г. – 12.10.2018 г.

Center

of Excellence

Center

of Excellence

«Біз үшін білім беру дамуының маңызды бағыттарының бірі заманауи педагогикалық кадрларды даярлау болып табылады... »

Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың Дамушы нарықтардың Евразиялық форумындағы

«Қазақстанның әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына енуі» баяндамасынан

«Одним из важных направлений развития образования для нас является подготовка современных педагогических кадров…»

Доклад Главы государства Н. А. Назарбаева на Евразийском форуме развивающихся рынков

«Вхождение Казахстана в 30-ку наиболее развитых государства мира»

«One of the important directions of education development for us is training of modern teachers…»

Report of the Head of the State Nursultan Nazarbayevat the Eurasian Forum of developing markets

«Entry of Kazakhstan to the top 30 mostdeveloped countries of the world»

Center

of Excellence

4

КІРІСПЕ

Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев өзінің Дамушы нарықтардың Евразиялық форумындағы «Қазақстанның әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына енуі» баяндамасында «Біз үшін білім беру дамуының маңызды бағыттарының бірі заманауи педагогикалық кадрларды даярлау болып табылады...» деп атап өтті.

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы Кембридж университетінің Білім беру факультетімен бірлесе отырып, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі-нің келісімімен педагогикалық кадрлар даярлайтын жоғары оқу орын-дарының профессорлық-оқытушылық құрамының біліктілігін арттыру бағдарламасын әзірледі.

2018 жылғы 17 қыркүйек пен 12 қазан аралығында осы бағдарла-ма бойынша 20 қазақстандық жоғары оқу орындары мен 26 колледждің педагогикалық мамандықтар даярлайтын профессорлық-оқытушылық құрамынан тренерлер оқыды.

Курстағы оқыту бағдарламасы оқу орындарының профессорлық- оқытушылық құрамының теориялық-әдістемелік құзыретінің ауқымын кеңейтуге, соның ішінде: критериалды бағалау әдістемелерін меңгеру дағдыларының қалыптасуына, талантты және дарынды оқушылармен жұмыс жүргізу, мұғалімдер мен оқушыларда сыни ойлауды дамыту, әр-түрлі жастағы оқушылармен жұмыс жүргізу, оқи білуді оқыту, ақпарат-тық-коммуникативтік технологияларды қолдану және тағы басқалар.

Осы бағдарламаның аясында 300 тренерден өткізілген сауалнама-ның нәтижелері барлық тыңдаушылардың бағдарламаның теориялық негіздерін түсінгендерін, педагог мамандықтарға оқитын студенттер үшін бағдарлама модулдерінің маңыздылығы мен мәнділігі, оларды практика жүзінде іске асырудың әдістері мен амалдары жоғары педагог-тік білім мазмұнына, олардың көзқарасы бойынша, жалпы педагогтік кадрларды даярлау сапасына әсер ететін, деңгейлі бағдарламалардың өзекті идеяларын енгізуді мойындайтындарын көрсетті.

Бұл жинақ осы бағдарлама бойынша оқуды бітірген тыңдаушылар-дың эсселерінен тұрады.

Center

of Excellence

5

ВВЕДЕНИЕ

В своем докладе на Евразийском форуме развивающихся рынков «Вхождение Казахстана в 30-ку наиболее развитых государства мира» Гла-ва государства Н.А. Назарбаев отметил: «Одним из важных направлений развития образования для нас является подготовка современных педагоги-ческих кадров...»

Центром педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интеллектуаль-ные школы» совместно с Факультетом образования Кембриджского универ-ситета разработана и согласована с Министерством образования и науки Ре-спублики Казахстан Программа повышения квалификации профессорско-

преподавательского состава вузов, осуществляющих подготовку педагоги-ческих кадров.

В период 17 сентября – 12 октябрь 2018 года по данной программе обучены тренеры из числа профессорско-преподавательского состава педагогических специальностей 20 казахстанских вузов и 26 колледжей.

Программа обучения на курсах направлена на расширение диапазона теоретико-методических компетенций профессорско-преподавательского состава вузов, в частности: формирование навыков владения методиками критериального оценивания, работы с талантливыми и одаренными учени-ками, развития критического мышления у учителей и учеников, работы с разновозрастными учениками, обучения тому, как учиться, использования информационно-коммуникационных технологий и другие.

Результаты анкетирования, проведенного по итогам обучения 300 тренеров в рамках данной программы, показали, что всеми слушателями достигнуто понимание теоретических основ программы, признана важность и значимость для студентов педагогических специальностей модулей программы, методов и подходов их практической реализации, внедрения ключевых идей уровневых программ в содержание высшего педагогического образования, что, по их мнению, повлияет на качество подготовки педагогических кадров в целом.

Настоящий сборник содержит эссе слушателей, завершивших обучение по данной программе.

Center

of Excellence

…еуропалық, адамзаттық білімді игеру және оған жету жолындағы барлық кедергілермен батыл күрес – даму мен мәдениетке қабілетті әр халықтың түпкі мақсаты болуы керек. Шоқан Уәлиханов (1835-1865 жж. ) – қазақтың ағартушы-ғалымы

…усвоение европейского, общечеловеческого просвещения и энергичная борьба с препятствиями, мешающими достижению этой цели, должны составлять конечную цель для всякого народа, способного к развитию и культуре. Шокан Валиханов (1835-1865 гг. ) – казахский ученый-просветитель

…adoption of European and world educational structure barring struggles and disruptions should achieve this aim and reach the final goal for every nation capable of development and culture. Shokan Valikhanov (1835-1865) – Kazakh scholar and educator

Center

of Excellence

КЕМБРИДЖ УНИВЕРСИТЕТІ БІЛІМ БЕРУ ФАКУЛЬТЕТІНІҢ САРАПШЫЛАРЫ

ЭКСПЕРТЫ ФАКУЛЬТЕТА ОБРАЗОВАНИЯ КЕМБРИДЖСКОГО УНИВЕРСИТЕТА

EXPERTS FROM FACULTY OF EDUCATION OF THE UNIVERSITY OF CAMBRIDGE

Center

of Excellence

8

Питер Каннингхэм – Кембридж университе-ті Хомертон колледжі және Лондон университе-ті Білім беру институтында оқытушы; Оксфорд-шир және Лисестершир графтықтарындағы бастауыш мектептерде сабақ берген, бастауыш мектеп мұғалімдерін даярлау және мұғалімдер-дің үздіксіз кәсіби дамуы бағдарламалары бо-йынша Оксфорд университетінде практикалық қызмет атқарған.

Питер Каннингхэм – преподаватель колледжа Хомертон Кембриджско-го университета и института образования Университета Лондон; работал в начальных школах графств Оксфордшир и Лисестершир, вел практическую деятельность в Университете Оксфорда по программам подготовки учителей начальных школ и непрерывного профессионального развития учителей.

Peter Cunningham taught in primary schools in Oxfordshire and Leices-tershire. He has been involved with initial teacher education and continuing professional development for teachers at the Universities of Oxford and Cam-bridge. He is a Bye-Fellow of Homerton College, Cambridge and a Visiting Fellow at the Institute of Education, University of London.

Фэй Тернер – мұғалімдерді жеке тұлға ретін-де және кәсіби даярлау бойынша курстың ме-неджері, Кембридж университетінің Білім беру факультетінде мұғалімнің үздіксіз кәсіби даму бағдарламасының жетекшісі; Кембриджшир графтығының бірқатар бастауыш мектептерінде жұмыс істеп, сондай-ақ математика мұғалімде-рінің консультанты лауазымын атқарған.

Фэй Тернер – менеджер курса по личностной и профессиональной подготовке учителей, руководитель программы непрерывного профессио-

Center

of Excellence

9

нального развития учителей Факультета образования Кембриджского уни-верситета; работала учителем в ряде начальных школ графства Кембридж-шир, а также занимала должность консультанта учителей математики.

Fay Turner has responsibility for managing the Continuing/Practitioner Professional Development work of the University of Cambridge Faculty of Education. Worked in a number of Cambridgeshire primary schools and held the post of mathematics coordinator in three of these as well as working for Cambridgeshire as an advisory teacher in mathematics.

Роберт Тернер – Кембридж университетінің Білім беру факультетінде мұғалімдердің білікті-лігін арттыру саласында куратор және үйлесті-руші; Бастауыш және орта мектептерде жараты-лыстану пәнінің оқытушысы қызметін атқарған, оқу жоспарлары мен оқыту әдістемелерін жетіл-діру саласында бай тәжірибесі бар.

Роберт Тернер – куратор и координатор курсов в области повышения квалификации учителей Факультета образования Кембриджского универ-ситета; работал преподавателем в области естествознания в начальной и средней школах, имеет богатый опыт в области усовершенствования учебных планов и методик преподавания.

Robert Turner worked as a teacher of primary and secondary schools, with experience of implementing many changes in curriculum and methodology of teaching. His links with the Faculty of Education, Cambridge University, include obtaining the Mathematics Advanced Diploma, and becoming a Part-nership Tutor, which involves helping and supervising trainee teachers in their schools.

Center

of Excellence

10

Сьюзан Келли өзінің педагогика саласындағы еңбек жолын Австралияда биохимик болып баста-ды. Австралияда техникалық және кәсіптік білім беру саласында 4 жыл, Англия мектептерінде са-бақ беруден 16 жыл тәжірибесі бар. Бірнеше жыл бойы Кембридждегі Хомертон колледжіндегі мек-тепте бастауыш мектеп мұғалімдерінің тәлімгері болды. Кәсіби қызығушылығына талантты және дарынды балаларды дамыту, сонымен бірге бар-лық сыныптарды қиындығы әртүрлі сұрақтармен қамтамасыз ету мәселелері кіреді.

Сьюзан Келли – начала свою педагогическую карьеру в качестве био-химика в Австралии; имеет 4-летний опыт преподавания технического и профессионального образования в Австралии, а также 16-летний опыт преподавания в школах Англии. В течение нескольких лет была менто-ром учителей начальной школы при колледже Хомертон в Кембридже. В ее профессиональный интерес входят вопросы по развитию одаренных и талантливых детей, а также вопросы обеспечения задачами различного типа сложности для всего класса.

Susan Kelly originally worked as a biochemist in Australia prior to taking up a teaching career. She has four years’ experience in teaching in Technical and Further Education in Australia and sixteen years teaching experience in schools in England. Susan has also been a partner school Initial Teacher Training mentor for Homerton College Cambridge for several years. Her professional interest is challenging the gifted and the provision of challenge for all in the classroom.

Center

of Excellence

11

Йен Майлс Бери-Сент-Эдмендс қаласында Эдуард VI королінің мектебі жанындағы педаго-гикалық дайындық мектебінің директоры; гума-нитарлық ғылымдар және әлеуметтану мұғалімі болып жұмыс істеді. Мектептегі жұмыс кезін-де дипломнан кейінгі білімі туралы куәлік алу үшін серіктестік бағдарламасы аясында кәсіби кеңесші міндеттерін атқарды, сонымен қатар соңғы үш жыл бойы студенттердің тәжірибесіне жауапты басшы ретінде жұмыс істеді.

Йен Майлс – директор школы педагогической подготовки при Школе короля Эдуарда VI в городе Бери-Сент-Эдмендс; работал учителем гума-нитарных наук и социологии; исполнял обязанности профессионального консультанта в рамках Программы партнерства для получения свидетель-ства о последипломном образовании, а также в течение трех последних лет работал в качестве руководителя, ответственного за практику студентов.

Ian Miles worked originally as a Humanities and Sociology teacher before becoming Deputy Head teacher and Head of Training school at King Edward VI school in Bury St Edmunds. During this time he worked as a professional tutor within the PGCE partnership programme and as a Link Lecturer during the last three years of his time in school.

Center

of Excellence

12

Саймон Браунхил – Кембридж университеті Білім беру факультетінде оқытушының аға кө-мекшісі. Бұрын Дерби университетінің Білім беру мен әлеуметтік ғылымдар факультетінде аға оқы-тушы болып жұмыс істеген, сол жерде мұғалім-дерді даярлау курстарын жүргізді. Мектепте 3–11 сыныптардың мұғалімі және бастауыш мектеп-те мектеп директоры орынбасарының қызметін атқарды. Саймон Браунхилдің ғылыми зерттеу қызығушылықтарына балаларды шығармашы-лықпен оқыту, мәдени алуантүрлілік, балалардың физикалық даму мәселелері кіреді.

Саймон Браунхил – старший помощник преподавателя на Факультете Образования Кембриджского университета. Ранее работал старшим пре-подавателем на Факультете образования и социальных наук Университета Дерби, где вел курсы по подготовке учителей. Работал учителем 3–11 клас-сов в школе, а также в качестве заместителя директора в начальной школе. Исследовательские интересы Саймона Браунхила включают творческое обучение детей, культурное разнообразие, физическое развитие детей.

Simon Brownhill is a Senior Teaching Associate in the Faculty of Educa-tion. He was previously a Senior Lecturer in the Faculty of Education and So-cial Sciences at the University of Derby where he conducted training courses for teachers. Simon was a qualified class teacher at school, teaching across the full 3–11 age range. He also worked as an Assistant Head teacher for inner city primary school. His research interests include children story writing, creative learning and teaching in the classroom, cultural diversity, children’s physical development.

Center

of Excellence

13

Филип Киркман – Кембридж университеті-нің дипломнан кейінгі оқытуды сертификаттау факультеттік курсында оқытушы, Шығыс өңірі-нің мұғалімдеріне штаттық тренингтер өткізе-ді. Үлкен Манчестерде музыка мұғалімі болып жұмыс істеген, кейін Эссексте музыка бойынша мектеп директорының лауазымын атқарды.

Филип Киркман – преподаватель на факультетском курсе постди-пломной сертификации в обучении Кембриджского университета, прово-дит штатные тренинги для учителей Восточного региона. Работал учите-лем музыки в Большом Манчестере, позднее занимал позицию школьного директора по музыке в Эссексе.

Philip Kirkman as well as his involvement with the Faculty PGCE course, Phil spends time studying and working in the field of music education research. Before this he worked as a music teacher in Greater Manchester and later as a high school Director of Music in Essex.

Джэн Шофилд Білім беру факультетінде білім беру зерттеулеріне арналған мектеп пен университет-тің Серіктестігі (SUPER) тобының қауымдастырыл-ған оқытушысы. Сонымен қатар SUPER жобасының қатысушы мектебі болып табылатын Бидэнхэм Ха-лықаралық мектебі мен спорт колледжінің жетекшісі. Ол магистранттарды даярлау командасының мүшесі, сондай-ақ сыни тұрғыдан ойлау арқылы желілік қо-ғамдастықтың жұмысына қолдау көрсетеді.

Негізгі бағыттары – желілік қоғамдастық, се-ріктестік, кәсіби даму және мұғалімдерді оқыту.

Джэн Шофилд ассоциированый преподаватель группы Партнерство школы и университета для образовательных исследований на факуль-

Center

of Excellence

14

тете образования (SUPER), а также руководитель Бидденхэмской Меж-дународной школы и спортивного колледжа, одной из школ-участников проекта SUPER. Она является членом команды по подготовке магистран-тов, также поддерживает работу сетевого сообщества через критическое мышление. Основные направления – сетевое сообщество, партнерство, профессиональное развитие, обучение учителей.

Jan Schofield is a Teaching Associate with the Schools University Part-nership for Educational Research (SUPER) team at the Faculty of Education, whilst continuing to work as an Assistant Headteacher at Biddenham Interna-tional School and Sports College, one of the SUPER partnership schools. She is part of the MEd teaching team as well as supporting the work of the network through critical friendship and has particular interests in networking, partner-ship, continual professional development and teacher education.

Николас Кинлох 2005 жылға дейін Кембриж-дегі Неверхол мектебіндегі тарих әдістемелік бірлестігінің жетекшісі болып жұмыс жасады. Кейін кәсіби тренер болып 2012 жылы зейнет-ке шыққанға дейін барлық қызметкерлердің бі-ліктілігін арттыруға жауапты болды. Көптеген жылдар бойы ол Кембридж университетінің Бі-лім беру факультетінде тарих бойынша тәлімгер рөлінде болды. Сонымен қатар кембридж уни-верситеті Пемброк колледжінің халықаралық бағдарламасы аясында жұмыс атқарды, Ұлыбри-тания мен Жапонияда тарих пәні бойынша сабақ берді. 2004-2007 жылдары Тарихи Қауымдастық Президентінің орынбасары болды және де оның құрметті қызметкері болып табылады. Николас Кинлох – оқу жоспарының мәселелеріне қатыс-ты Мемлекеттік хатшылыққа кеңес беретін тарих бойынша кеңес Тобының мүшесі.

Center

of Excellence

15

Николас Кинлох работал руководителем методического объединения истории в школе Неверхол, Кэмбридж до 2005 года. После чего он был профессиональным тренером и был ответственен за повышение квалифи-кации всех сотрудников до выхода на пенсию в 2012 году. В течение мно-гих лет он выступал наставником по истории на Факультете образования Кембриджского университета. Также работал в рамках международной программы Колледжа Пемброк Кембриджского университета, препода-вал историю в Великобритании и Японии. Был заместителем Президен-та Исторической Ассоциации в 2004–2007 годах и является ее почетным сотрудником. Николас Кинлох – член Группы совета по истории, которая консультирует Государственный секретариат по вопросам учебного плана.

Nicolas Kinloch was Head of History at the Netherhall School, Cambridge, until 2005. He was then Professional Tutor, responsible for all aspects of staff training and development, until his retirement in 2012. He worked as a history mentor for the Faculty of Education, University of Cambridge, for many years. Since then he has taught history at Long Road Sixth Form College, Cambridge. He also works for the International Programme of Pembroke College, Univer-sity of Cambridge, teaching history in Britain and in Japan.

He was Deputy President of the Historical Association 2004–2007, and is an Honorary Fellow. He is a member of the informal History Advisory Group which advises the Secretary of State on curriculum issues.

Center

of Excellence

16

Майкл Фордхэм Кембридж университеті Білім беру факультетінің аға оқытушысы. Майкл Форд-хэм Кембридж университеті Білім беру факультеті-нің аға оқытушысы. Кембридж университетінд (қо-ғамдық және педагогикалық ғылымдар) магистрлік бағдарлама бойынша курстар жүргізді. Ол сондай--ақ дипломнан кейін оқып жатқан мұғалімдермен-тәлімгерлермен жұмыс істейді (PGSE). Майкл PhD докторы, оның ізденісі мұғалімдердің пәндік білім-дерін зерттеуге арналған. Сондай-ақ ол Teaching History журналының редакторы, онда әлемнің бар-лық түкіпіріндегі мұғалімдер мен ғылыми қызмет-керлердің мақалалары жарияланады.

Майкл Фордхэм – старший преподаватель Факультета образования Кембриджского университета. Майкл Фордхэм является старшим пре-подавателем Факультета образования Кембриджского университета, где ведет курс по магистерской программе (общественные и педагогические науки). Он также работает с учителями-стажерами, проходящими пост-дипломное обучение (PGСE). Майкл имеет степень PhD и занимается ис-следованием предметных знаний учителей. Он является редактором жур-нала «Teaching History», который публикует статьи учителей и научных работников всего мира.

Michael Fordham – Senior Teaching Associate, University of Cambridge. Michael Fordham is a Senior Teaching Associate at the Faculty of Education, University of Cambridge. At the University of Cambridge, Michael teaches the MSt course in Advanced Subject Teaching (history) and teaches MEd students. He also works with trainee history teachers for the university’s PGCE course. Michael’s own PhD research concentrates on the subject knowledge of teach-ers. He is an editor of the journal Teaching History which publishes papers written by teachers and academics from across the world.

Center

of Excellence

17

Изабель Крейг – Гиртон колледжінде фило-софия бакалавры; Букингемшир, Лондон, Кемб-риджде бастауыш сыныптарда жұмыс істеді; Кембридждің оқу бағдарламаларын дамыту ор-талығында директордың орынбасары және ди-ректор болып қызмет атқарды. Қазіргі уақытта Кембридж университеті Білім беру факультеті-мен бірлесе жұмыс жасап, лектор ретінде жұ-мыс жасайды.

Изабель Крейг – бакалавр философии в колледже Гиртон; работала в начальных школах в Букингемшире, Лондоне, Кембридже; была заме-стителем директора и директором Кембриджского центра по развитию учебных программ. В настоящее время работает совместно с Факульте-том образования Кембриджского университета в качестве лектора.

Isabel Craig completed her degree in philosophy at Girton College, taught various age groups in primary schools in Buckinghamshire, London and Cam-bridge and then worked first as deputy then warden of Cambridge Curriculum Development Centre. Currently works as a Lecturer at the Faculty of Education.

Джоанна Уолкер бірнеше мектептерде және экологиялық білім беру орталығында мектеп мұ-ғалімі болып 38 жыл қызмет атқарған. 10 жыл бойы Кембриджшир солтүстігінде орналасқан бастауыш мектептің директоры болған. Оксфорд-қа жақын жерде мұғалім болып қызмет атқарды, Кембриджширге көшкеннен кейін Білім беру инс-титутынан Білім беру саласында Диплом алды. Сондай-ақ директор мамандығы бойынша Ұлттық сертификатқа ие. 1991 жылы тренерлерге тәлім-герлікті бастағаннан кейін, Білім беру факультеті-мен тығыз ынтымақтастықта жұмыс істейді.

Center

of Excellence

18

Джоанна Уолкер работала в качестве школьного учителя в течение 38 лет в нескольких начальных школах, и также в центре экологического образования. В течение 10 лет работала директором начальной школы на севере Кембриджшира. Работала в качестве учителя недалеко от Оксфор-да, после переезда в Кембриджшир получила Диплом в области Образо-вания Института Образования. Также имеет Национальный сертификат квалификации директора. Работает в тесном сотрудничестве с Факульте-том образования с 1991 года.

Joanna Walker was a school teacher for 38 years. She has taught in a num-ber of Peterborough primary schools of different sizes and intakes and also at a centre for environmental education. For ten years she worked as head teacher at a small village primary school in the north of Cambridgeshire. Jo trained as a teacher near Oxford in 1974 and after moving to Cambridgeshire she gained an Advanced Diploma in Education from the Institute of Education. Later in her career she also gained a National Qualification for Headship. She has also had a valuable collaboration with the Faculty of Education since 1991 when she started mentoring trainees.

Center

of Excellence

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШЕБЕРЛІК ОРТАЛЫҒЫНЫҢ ТРЕНЕРЛЕРІ

ТРЕНЕРЫ ЦЕНТРА ПЕДАГОГИЧЕСКОГО МАСТЕРСТВА

TRAINERS OF THE CENTER OF EXCELLENCE

Center

of Excellence

20

ҚАЛЧАБЕКОВ АБАЙ БАТЫРҰЛЫПедагогикалық шеберлік орталығының филиалы,

аға менеджер, Шымкент қаласы

КАЛЧАБЕКОВ АБАЙ БАТЫРОВИЧФилиал Центра педагогического мастерства,

старший менеджер, город Шымкент ABAY KALCHABEKOV

Center of Excellence branch, senior manager, Shymkent city

2003 жылы «Қайнар» университетінің филология факультетін «Қазақ тілі және әдебиеті» мамандығы бойынша аяқтады.

Педагогикалық шеберлік орталығы Кембридж университетінің Білім беру факультетімен бірлесіп әзірлеген Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың деңгейлі бағдарламалары бойынша тренерлерді оқыту курстарынан өтті.

Сертификатталған тренер. Қазақ және орыс тілдерін меңгерген. Оқыту тілі: қазақ.

В 2003 году окончил филологический факультет Университета «Кай-нар» по специальности «Казахский язык и литература».

Прошел курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, разра-ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.

Сертифицированный тренер. Владеет казахским и русским языками. Язык обучения: казахский.

Abay Kalchabekov graduated from the Facylty of Philology of Kainar Uni-versity in 2003 as a qualified teacher of Kazakh language and Literature.

He has passed courses on teaching trainers according to the multi-level in-service training programme for the pedagogic staff of the Republic of Ka-zakhstan developed by the Center of Excellence jointly with the Faculty of Education of Cambridge University.

Нe is a certified trainer. He speaks Kazakh and Russian. The language of instruction is Kazakh.

Center

of Excellence

21

КӨПЖАСАРОВА ТҰРСЫНАЙ МУАФИКҚЫЗЫПедагогикалық шеберлік орталығының филиалы,

аға менеджер, Ақтобе қаласы

КОПЖАСАРОВА ТУРСЫНАЙ МУАФИКОВНАФилиал Центра педагогического мастерства,

старший менеджер, город Актобе

TURSINAY KOPZHASSAROVA Center of Excellence branch, senior manager,

Aktobe city

1987 жылы Черкассы мемлекеттік педагогикалық институтының фило-логия факультетін «Ұлттық мектептегі орыс тілі және әдебиеті» маманды-ғы бойынша және 2004 жылы Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе мемлекеттік университетінің филология факультетін «Қазақ тілі және әдебиеті» маман-дығы бойынша аяқтады.



В 1987 году окончила филологический факультет Черкасского госу-дарственного педагогического института по специальности «Русский языка и литература в национальной школе». В 2004 году окончила фа-культет Актюбинского государственного университета им. К. Жубанова по специальности «Казахский язык и литература».

Прошла курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, разра-ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.


Tursinay Kopzhassarova graduated from the Faculty of Philology of Cher-kassy State Pedagogical Institute in 1987 as a qualified teacher of Russian language and Literature in a national school. In 2004 she graduated from the

Center

of Excellence

22

Faculty of Philology of Aktobe State University named after K. Zhubanov as a qualified teacher of Kazakh and Literature.

She has passed courses on teaching trainers according to the multi-level in-service training programme for the pedagogic staff of the Republic of Ka-zakhstan developed by the Center of Excellence jointly with the Faculty of Education of Cambridge University.

She is a certified trainer. She speaks Kazakh and Russian. The language of instruction is Kazakh.

МАТОРИНА ЕВГЕНИЯ АНАТОЛЬЕВНАПедагогикалық шеберлік орталығының

филиалы, маман, Қарағанды қаласы

МАТОРИНА ЕВГЕНИЯ АНАТОЛЬЕВНАФилиал Центра педагогического мастерства,

специалист, город Караганда

YEVGENIYA MATORINA Center of Excellence branch, specialist,

Karaganda city

1995 жылы Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік универси-тетінің тарих факультетін «Тарих және саяси-әлеуметтік пәндер» маман-дығы бойынша аяқтады.


Сертификатталған тренер. Орыс және ағылшын тілдерін меңгерген. Оқыту тілі: орыс.

В 1995 году окончила исторический факультет Карагандинского госу-дарственного университета им. Е. А. Букетова по специальности «Исто-рия и социально-политические дисциплины».

Прошла курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, разра-

Center

of Excellence

23

ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.

Сертифицированный тренер. Владеет русским и английским языками. Язык обучения: русский.

Yevgeniya Motorina graduated from the Faculty of History of Karaganda State University named Y. A. Buketov in 1995 as a historian and qualified teacher of History and Social and Political Science.


She is a certified trainer. She speaks English and Russian. The language of instruction is Russian.

ТЛЕУОВ ҚАЙРАТ ҚЫПШАҚБАЙҰЛЫПедагогикалық шеберлік орталығының

филиалы, аға менеджер, Ақтау қаласы

ТЛЕУОВ КАЙРАТ КИПЧАКБАЕВИЧФилиал Центра педагогического мастерства,

старший менеджер, город Актау

КАIRAT ТLEUOV Center of Excellence branch, senior manager,

Aktau city

2001 жылы Нөкіс мемлекеттік педагогикалық институтының жараты-лыстану факультетін «Биология және экология» мамандығы бойынша, 2012 жылы С. Бәйішев атындағы Ақтөбе Университетінің ақпараттанды-ру және автоматтандыру факультетін «Ақпараттандыру жүйесі» маман-дығы бойынша аяқтады.

Педагогикалық шеберлік орталығы Кембридж университетінің Білім беру факультетімен бірлесіп әзірлеген Қазақстан Республикасы педагог

Center

of Excellence

24

қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың деңгейлі бағдарламалары бойынша тренерлерді оқыту курстарынан өтті.


В 2001 году окончил факультет естественных наук Нукусского госу-дарственного педагогического института по специальности «Биология и экология». В 2012 г. окончил факультет информатизации и автоматизации Актюбинского университета им. С. Байишева по специальности «Инфор-мационные системы».

Прошел курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, разра-ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.


Каirat Тleuov graduated from the Faculty of Natural Science of Nukus State Pedagogical Institute in 2001as a biologist-ecologist. In 2012 he graduated from the Faculty of Informatization and Automatization of Aktobe University named after S. Bayishev as an information system specialist.


He is a certified trainer. He speaks Kazakh and Russian. The language of instruction is Kazakh.

Center

of Excellence

25

ОСПАНОВ ЕРБОЛАТ ТҰРСЫНТАЙҰЛЫПедагогикалық шеберлік орталығының

филиалы, менеджер, Қызылорда қаласыы

ОСПАНОВ ЕРБОЛАТ ТУРСЫНТАЕВИЧФилиал Центра педагогического мастерства,

менеджер, город Кызылорда

YERBOLAT OSPANOV Center of Excellence branch, manager,

Kyzylorda city

1999 жылы Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік универси-тетінің филологиялық факультетін «Ағылшын тілі» мамандығы бойынша аяқтады.


Сертификатталған тренер. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерін меңгерген. Оқыту тілі: қазақ.

В 1999 году окончил филологический факультет Кызылординского государственного университета им. Коркыт Ата по специальности «Ан-глийский язык».

Прошел курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан разра-ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.

Сертифицированный тренер. Владеет казахским, русским и английским языками. Язык обучения:

казахский.

Yerbolat Ospanov graduated from the Faculty of Philology of Kyzylorda State University named after Korkyt Ata in 1999 as a qualified teacher of English.


Center

of Excellence

26

Нe is a certified trainer. He speaks Kazakh, English and Russian. The language of instruction is Ka-

zakh.

СЫЗДЫҚБАЕВА РОЗА ГАЙДАРҚЫЗЫПедагогикалық шеберлік орталығының

филиалы, аға менеджер, Шымкент қаласы

СЫЗДЫКБАЕВА РОЗА ГАЙДАРОВНАФилиал Центра педагогического мастерства,

старший менеджер, город Шымкент

ROZA SYZDYKBAYEVA Center of Excellence branch, senior manager,

Shymkent сity

1991 жылы Шымкент педагогикалық институтының химия-биология факультетін «Химия» мамандығы бойынша аяқтады.


Сертификатталған тренер. Қазақ және орыс тілдерін меңгерген. Оқыту тілі: қазақ

В 1991 году окончила химико-биологический факультет Шымкентско-го педагогического института по специальности «Химия».

Прошла курсы обучения тренеров по уровневым программам повыше-ния квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, разра-ботанных Центром педагогического мастерства совместно с Факультетом образования Кембриджского университета.


Center

of Excellence

27

Syzdykbayeva Roza graduated from the Faculty of Chemistry and Biology of Shymkent Pedagogical Institute in 1991 as a qualified teacher of Chemistry.


She is a certified trainer. She speaks Kazakh and Russian. The language of instruction is Kazakh.

Center

of Excellence

28

АБАСИЛОВ АМАН МАДЕЛХАНҰЛЫ

ф.ғ.к. Қорқыт ата атындағы ҚМУ-дың қауымдастырылған профессоры

Қызылорда қаласы

МАҚСАТЫ АЙҚЫННЫҢ ЖОЛЫ АШЫҚ

Жаңартылған мазмұндағы білім берудің жаңалығы көп. Оның ең бас-тысы – алған білімді күнделікті өмірде қолдана білу, яғни функционалдық сауаттылықты қалыптастыру. Бұл әсіресе ғылымы мен білімін тұрмысы-мен ұштастыра алмай, құр мақтанға салатын қазағымызға пайдалы сияқты.

Қазақ «Жүйелі сөз жүйесін табады» деп артына керемет сөз қал-дырғанымен оны теориялық тұрғыдан нақтылап талдап бермеген неме-се онысы бізге жетпеген, жетсе де оны біз түсіне алмай, қолдана алмай жүргендейміз. Ақылды, есті сөзді білеміз, бірақ соны өмірде пайдалана алмаймыз. Мен осы курста бірнеше әдіс-тәсілдер туралы тереңірек ақпа-рат алдым. Соның бірі – «Блум таксономиясы». Оны бұрын естігеніммен білім беруде, ғылыми зертту жүргізгенде, жалпы өзіңе қажетті нәрсені біліп-түсінуде, қолданып-талдауда және жинақтау мен бағалауда қолда-нудың маңыздылығына мән бермеппін.

Курста сол сияқты жаңартылған білім мазмұнының маңызды бөлікте-рі: пән бойынша мақсаттарды қамтитын оқу бағдарламасы туралы, мақ-сатты жүзеге асыратын міндеттерді қамтитын оқу жоспары жөнінде және мақсатқа жету мен жетпеуді аңғартатын бағалау құралдары жайында мол мәлімет алдым. Мұнан шығарған қорытындым: жаңартылған білім маз-мұны алдымызға нақты мақсат қоюды, оған білім алушы мұғалімнің ба-ғыттауымен өзі қол жеткізуді көздейді. Бұл – өте дұрыс, көңілге қонымды мәселе. Дегенмен қазақ мектебіндегі қазақ тілін ана тілі ретінде оқыту-дың мақсаттарын қайта қарап, тағы бір ой елегінен өткізу керек сияқты. Өйткені мұнда біріншіден, лингвистикалық категориялар жүйесіз шашы-лып жатыр, екіншіден, қазақ тілін екінші тіл ретінде меңгертудің үлгісі алынып, грамматиканы білу мен қолданудың негіздері берілмей, лекси-

Center

of Excellence

29

калық тақырыптар оқу бағдарламасының өзегі болған. Осы орайда ф.ғ.к., Мемлекеттік тілді дамыту институтының директоры Б. Қапалбековтің: «Қазақ мектебіндегі қазақ тілі бұл өзге аудиториядағы қазақ тілі сияқты тіл үйрететін, коммуникативтік дағды қалыптастыратын пән емес, бұл орта мектеп деңгейінде лингвистикалық білім беретін ғылыми пән», – деген пікірін құптаймын.

Қорыта келгенде, жаңартылған білім мазмұны болашақ жас ұрпақты қо-ғамдағы қандай да бір мәселеге сыни көзқараспен қарай алатын өзіндік пі-кірі бар, алдына мақсат қоя білетін, алған білімін қолдана алатын саналы да сапалы тұлға болып қалыптасуына бағыт-бағдар беретін кешенді жұмыстар жүйесі болып табылады. Сондықтан оған үрке қарамай меңгеріп алуымыз-ға осындай курстардың ұйымдастырылуын қолдаймын, құптаймын.

АБУЕВ АБЗАЛ НУРКАСЫМОВИЧ

магистр, оқытушы№1 Алматы қазақ мемлекеттік

гуманитарлық-педагогтік колледжі Алматы қаласы

[email protected]

Жаңартылған оқу бағдарламасы – заман талабы

Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен бел-сенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірде оны қолдана білуге бағыттау – ұстаздың басты міндеті болуымен қатар, оларға жүкте-лер жауапкершілік жүгін де еселейді. Өйткені, сапалы білім мен кәсіби білікті бәсекеге қабілетті өскелең ұрпақты тәрбиелеу мүмкін емес.

Курс барысында көптеген әдіс-тәсілдерді үйрендім оны іс жүзінде қолдануға, тиімді екенін сонымен қатар уақытты үнемдеу жолдырын пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдарын меңгердік. Критериал-ды балағалаудың қалыптастырушы және жиынтық балау түрлерін тиімді

Center

of Excellence

30

екенін үйрендік. Курс барысында дүние жүзі елдерінің білім саласында-ғы ең жетік маңызды әдіс-тәсілдерін оны сабақ барысында қолдануға бо-латын тиімді жолдарын білдік.

Осы мақсатта жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша өткі-зіліп жатқан курста біз тыңдаушылар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен инно-вациялық технологияларды «Топтастыру», «Өрмекші», «Рөлдік ойын», «Ойлан, жұптас, бөліс», «Шеринг»әдісі» сынды бірнеше тиімді әдіс– тәсілдерді қолдану жолдарын үйреніп, оны тиімді қолдана білудің жол-дарын меңгердік. Білім кеңістігінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі назардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүм-кіндігінше дұрыс пайдаланып, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс-тәсәлдерді дұрыс таңдап оны мейлінше меңгеру аса қажет болып табылады.

Оқыту барысында жаңа технологиялық әдістерді пайдалану шәкірт-тердің ойлана білу қабілеттерін дамытады, олардың білім сапасын жақ-сартады, ой – өрісін кеңейтеді, есте сақтау қабілеттерін өсіреді. оқыту мен дамыту әдістерінің барлығыда жеке тұлғаның қалыптасуына ықпал ететін маңызды әдіс-тәсілдер болып саналады.

Курста дәріс, практикалық жұмыс және тренинг кезінде тыңдаушы-лардың қызығушылықтары күннен күнге арта түсті. Кері байланыс, реф-лексия, рубрика жасаудың сабақ барысында қаншалықты маңызды екенін білдік.

Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасы-ның түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғынып, жақсы нәтижелерге қол жет-кіздік.

Center

of Excellence

31

AVAZBAKIYEVA FLYURA RIFKHATOVNA

Senior teacherPavlodar state pedagogical university

Pavlodar [email protected]

President N.A. Nazarbayev aims at improving national education. Education must be competitive, high-quality, so that graduates of Kazakhstani schools can easily continue their studies in foreign universities.

The main goal of updated content of secondary education is defined: to form and develop an educated, creative, competent and competitive personality who is able to live in a dynamically developing environment and ready for self-actualization both for own interests and in interests of society.

Due to the updated content, the quality of education is determined by the level of staff training. The introduction of innovative forms and methods of teaching into the modern education system makes teachers improve personal and professional competence.

Professional courses for teachers help me realize that changes which occur in the world require flexibility from a teacher and willingness to change. I have been convinced that the teacher is not only a source of knowledge, but also an active participant in the educational process. The main task of the teacher is to involve every child in the learning process, listen to him and make him an assistant of the learning process. The times call for having skills of modern ac-tive technologies user. Today’s student has good computer skills, understands technology. Teacher’s task is to direct student’s skills in the right direction, to give the cue how to gain knowledge, to interest him/her. The emphasis of up-dated educational content is not focused on the gained knowledge, but on the process of its application.

This course taught me to understand in details the updated curriculum. Every day was productive, the theory was associated with practice, thus I can operate with such concepts as «evaluation criteria: formative and summative ones», «descriptors», «rubrics», «differential learning», «levels of cognitive

Center

of Excellence

32

skills», «scoring scheme», «short-term training plan», «medium-term training plan» and «long-term training plan».

Cooperation with colleagues made me understand the essence of active and interactive teaching methods, as well as the importance of evaluation criteria.

Seminars conducted by Nadiya Kadyrovna promote the development of skills in setting the lesson objectives, levels of cognitive skills, evaluation cri-teria and descriptors. We learned to make tasks, rubrics and to plan a lesson.

A well-planned course program and the possibility of constant cooperation with colleagues helped the participants easily learn a new model of teaching and clearly see the results of their work. It is very motivating and will allow us to adapt quickly to work in new conditions.

АЙДАРБЕКОВА ГУЛЬМИРА САУЫТБЕКОВНА

«Шетел тілі» пәні оқытушысы, бакалаврАбай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі

Тараз қаласы Пушкин к-сі, [email protected]

Жаңартылған білім бағдарламасы-өзгерістің алғашқы қадамы

«Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады».

К.Д. Ушинский

Елімізде орын алып жатқан өзгерістер кезеңінде келешек ұрпақты бі-лімді етіп тәрбиелеу-қасиетті парызымыз. Заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыратын жаңа бағдарлама мемлекетіміз-дің білім беру үдерісіне енді. Бағдарлама негізінде оқушы оқу орнында алған білімін өмірде қажетке асыра білуі керек.

Center

of Excellence

33

Жаңартылған білім беру бағарламасы бойынша оқытушылардың бі-ліктілігін арттыру курсынан алған әсерлерім өте көп.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жаңа білім беру мазмұнының өзгешелігімен, ерекшелігімен таныстық. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерек-ше есте қалған мына әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, білім алушы-ның сабаққа деген қызығушылығын оятуына, сергуіне, қажетті 4 дағ-дыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ететіні сөзсіз: «Кім шапшаң», «Шыңғыс хан», «КӘМҚ», «Ойлан, жұптас, бөліс», «Желпуіш», «Микс жаттығу», «Бинго», «Ішкі және сыртқы шең-бер», «Баланс дөңгелегі» және т.б.

Бағалау жүйесі өзгеріске ұшырап, критериалды бағалау жүйесіне өту-де. Білім алушылардың пән бойынша үлгерімі екі тәсілмен бағаланады: қалыптастырушы бағалау және жиынтық бағалау. Бұл бағалау жүйесінің артықшылығы, баланың ойлау қабілетін дамытып, ғылыммен айналы-суына ықыласын туғызады. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізі-ле отырып, оқушылар мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамта-масыз етеді және балл не баға қоймастан оқу үдерісін түзетіп отыруға мүмкіндік береді. Жиынтық бағалау оқу бағдарламасынның бөлімдерін (ортақ тақырыптарын және белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан, оқу жылы, орта білім деңгейі) аяқтаған оқушының үлгерімі туралы ақпарат алу мақ-сатында балл және баға қою арқылы өткізіледі.

Аталған бағдарлама туралы курс аясында түсінгенім мен ұғынғаным мол. Біздің білімге деген құштарлығымызды арттырып, дәріс берген тре-неріміз Сыздыкбаева Роза Гайдаровнаға айтар алғысымыз шексіз. Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасының түйін-ді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нәтижелерге қол жеткізді. Жаңартыл-ған оқу бағдарламасы аясында тек өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйе-тін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей алатындығын ұғындық.

Center

of Excellence

34

АКМАГАМБЕТОВА БИБИГУЛЬ ЕРСАИНОВНА

магистр, аға оқытушыМ. Қозыбаев атындағы

Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті

Петропавл қ. [email protected]

Жаңартылған білім беру бағдарламасы курсының тиімділігі

Білім – әлемді өзгертуге қабілетті ең қуатты қару Нельсон Мандела

Бүгінгі ұрпақ ерекше, олар жан-жақты дамығанды қалайды. Осы ретте әр баланың табиғи қабілетін дамыту үшін ата-ана, мұғалім, қоғам, мемлекет тарапынан қолайлы жағдайлар жасалуы керек. Сондықтан қа-зіргі білім беру бағдарламасында жаңа көзқарас қалыптасты. Оны біз сіз-дермен жаңартылған білім беру бағдарламасы деп білеміз. Бүгінгі таңда бұл бағдарлама біздің өмірімізге еркін келіп қолданылуда. Сабақ беру барысында күнделікті мың сауал қоямыз. Нәтижесі қандай болады? Ұр-пағымыз қандай білім алады? Жетістіктерге жете ме, әлде? Дегенмен де, бұл жаңартылған бағдарлама мемлекет тарапынан қабылданып, жүзеге асырылуда. Сол себепті жүздеген мұғалім өз білімін жетілдіру мақсатын-да қосымша білім беру курсына қатысуда. Мен де осы педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындары мен колледж оқытушыларының білік-тілігін арттыру білім беру бағдарламасы курсына қатысуға бел будым. Негізгі мақсатым – жаңартылған бағдарлама бойынша теориялық курс-тан өтіп, жаңаша әдіс-тәсілдерді меңгеріп, өз тәжірибемде қолдана алу мүмкіндігіне ие болу. Алғашқы күннен бастап топ ішінде оқу барысында жақсы қарым-қатынас орнады. Бізге тренер асқан ыждаһаттылықпен дә-ріс, практикалық сабақтарды жүргізді. Теория мен тәжірибе ұштастыры-лып топпен бірлесіп ұйымдастырылған жұмыс жүргізілді. Әрбір тақы-рыпты талқылап, зерттеп, өз тәжірибемізден өткіздік. Осының негізінде жаңартылған білім бағдарламасы бойынша жаңа түсінік, жаңа ой, жаңа көзқарас қалыптастырдық деп ойлаймын. Курсты оқу барысында қазақ

Center

of Excellence

35

тілін оқытудың жаңа басым бағыттары, қазақ тілінің заманауи талапта-ры қызығушылық тудырды. Функционалдық, мәтінге негізделген комму-никативтік әрекет қазақша сөйлеуді одан әрі дамытады деп ойлаймын. Білім процесінде үш тілде оқытудың деңгейлері өте жақсы көрсетілген. Деңгейлік оқытуда сөйлеу қызметінің төрт дағдысын дамытуға көңіл бө-лінеді. Сондықтан уақыт өте келе оқушының сөздік қоры молайып, қор-шаған адамдармен оны түсінетіндей деңгейде сөйлесе алуы көзделеді және үш тілде оқытудың деңгейлері көрсетілген. Бұл тәсілдер мені өте қызықтырды. Келесі қызықты тақырыптардың бірі -қалыптастырушы бағалау тәсілдері. Осы ретте тренермен дыбыстау, серпілген сауал, пікір алмасу, элективті тест, конверттегі сұрақ сияқты түрлері ұсынылды және осы тақырыпты топпен талдау арқылы, жұптаса жұмыс істеу арқылы өз тәжірибемізден өткіздік. Жаңартылған оқу бағдарламасын қарастыру барысында көптеген қиындықтар туындады. Мен үшін терминдер мен анықтамалар қиын болды. Осы ретте қызықты жұмыс ұйымдастырылды. Әрбір топқа конвертке салынған терминдер мен анықтамалар ұсыныл-ды. Тапсырманы орындаудағы мақсаты терминдер мен анықтамаларды сәйкестендіру еді. Кейін бұл тапсырманы әрбір топ қалай орындағанын көрсетті. Бірнеше рет қайталанған, сәйкестендірілген терминдік анықта-ма есімізде сақталды. Бұл курста берілген мәліметті мен өз пәндерімді оқыту барысында тиімді пайдаланамын деп ойлаймын. Осыған сәйкес мен де, білім алушы да көптеген жетістікке жетеді.

Center

of Excellence

36

АЛИКУЛОВА ЛЯЗЗАТ СЕЙСЕНБЕКОВНА

Құқық және экономика пәндерінің оқытушысы

Абай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі

Тараз қаласы[email protected]

Білім мазмұнын жаңғыртудағы ұстаз құзыретінің актуальдылығы

«Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында»

Н.Ә. Назарбаев

Қазіргі білім берудегі басты бағдар білімі, іскерлігі, ойлауға қабілеті ғылым мен техниканың даму деңгейіне сәйкес әлемдік стандарттар негі-зінде еш қиындықсыз жұмыс істей алатын құзырлы тұлғаны қалыптасты-ру. Осы жағына айрықша бетбұрыс жасалып отырған қазіргі қоғамымыз-да оқу үдерісіне инновациялық технологияларды енгізуге барынша күш жұмсалуда. Соның негізінде қазіргі білім беру салаларында қарқынды түрде жүзеге асырылып жатқан жаңартылған білім беру бағдарламасы-ның түпкілікті мақсаты – білім алушылардың оқу нәтижелерін жетілді-ру, бағдарламаларды жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу мәнмәтінінде мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жаңғырту. Білім мазмұнын жаңартудың көптеген компоненттері, соның ішінде мұғалім-дердің біліктілігін арттыру бағдарламасы осы мақсатқа бағытталған.

Білім беру жүйесіндегі қайта құрулардың негізгі субьектісі – мұғалім. Сапаны көтерудегі ең өзекті мәселелердің бірі – мұғалімдерді даярлау және кәсіби шыңдау мәселесі болып отыр. Жаңа заман мұғалімі «дайын» білім көзі ғана болмай, оқушылардың танымдық іс-әрекетінің ұйымдастырушы-сы және үйлестірушісі бола білуі, білімнің құндылық ретіндегі сипатына терең мән беруі, нәтижеге бағытталған білім беруде жаңа жолдар мен әдіс-тер табуға дағдыланған маман болуы қажет. Білім сапасын арттыруда жаңа технологиялар – тек педагогтың мүмкіндігін күшейтетін құрал, бірақ ол

Center

of Excellence

37

мұғалімді алмастыра алмайды. Ол бір уақытта педагог-психолог және оқу үрдісін ұйымдастырушы технолог бола білуі керек.

Барлық білім беру қызметкерлері сияқты, менің де мақсатым өз пә-німді оқыту сапасын арттыру. Осыған байланысты, Мағжан Жұмабаев-тың: «Бала еш уақытта іссіз отыра алмайды, балаға ылғи пайдалы іс беріп отыру керек. Сол уақытта бала өмір бойы пайдалы іске әдеттеніп кете-ді» деген сөзін басты қағида санаймын. Сол себепті әрдайым оқушының ізденімпаздық, шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы білім сапа-сын арттыруға тырысамын. Оқушының ізденімпаздық қабілетін дамыта отырып, шығармашылық ізденісі артады. Жалпы жас талапты шығарма-шылық бағыттағы ізденісін ұйымдастыруды бірнеше кезеңдерге бөліп қа-растыруымызға болады. Ұстаз мақсаты – оқушыларға тағылымды тәрбие, білім берумен қатар олардың өмір сүруге, жаңашылдыққа деген ізденіс қабылеттерін шыңдап отыру. Әрине, ол үшін уақыт көшімен жарысқан заман талабына сай ұстаз да үнемі ізденіп отыруы шарт. Бауыржан Момы-шұлының: «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелей-ді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егінші-сін де, кеншісін де ұстаз өсіреді... Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз» деген ұлағатты ойымен бекіткеніміз абзал.

АЛМАҒАМБЕТОВА АЙГҮЛ АЛДАЖАРҚЫЗЫ

Педагогика ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті[email protected]

Ізденімпаз ұстаз – болашақтың кепілі «Ізденбеген ілгерілемейді» Халық даналығы

Іргелі ғылыми зерттеулердің жетістігінің негізінде өндіріс жаңа тех-нологиялармен қамтамассыз етіледі. Ал, қоғамның әлеуметтік-экономи-

Center

of Excellence

38

калық дамуы ғылым мен өндірістің дамуына байланысты. Осының бар-лығы жүзеге асырылуы үшін кез-келген маманға мектептен бастап кәсіби білім алғанға дейінгі аралықтағы берілетін білім сапалы болуы керек. Ол үшін әрбір ұстаз білім беру үдерісіндегі болып жатқан жаңалықтар-дан дер кезінде хабардар болып, жаңашыл педагогтардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше саралап, оқытудағы тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны барынша ұтымды пайдалана білуі керек. Мұндай игі істі жүзеге асы-ру-педагог кадрларды даярлайтын жоғарғы оқу орындарынан бастау ала-тыны сөзсіз. Себебі, педагог мамандар даярлайтын жоғарғы оқу орын-дарының негізгі міндеттерінің бірі болашақ мұғалімдердің кәсіби білімі мен машығын, оқушыларға білім беру мен тәрбиелеудегі педагогикалық тәжірибесін байыту болып табылады. Осы мақсатта білім беру саласын-дағы жүргізіліп жатқан ауқымды жұмыстардың бірі – педагог кадрлар-ды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамын жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктерімен таныстыру.

Болашақ мұғалімдерді даярлауда олардың алған білімдерін практи-када тиімді қолдана білуге үйрету ең басты мақсат болып отыр. Өйтке-ні, жас ұрпақты болашақ өмірде кез-келген жағдайдан сәтті шыға білуге даярлау үшін олардың бойында ХХІ ғасыр дағдылары дұрыс қалыптасуы керек. Ол үшін оқушының бойында терең академиялық білім болуы қа-жет және сын тұрғысынан ойланып, басқалармен тиімді қарым-қатынас жасауды меңгеруі қажет.

Курс барысында жаңартылған оқу бағдарламаларының мазмұндық ерекшеліктері қарастырылды. Осы бағдарламаның ерекшелігін, оның шеңберінде негізге алынатын құжаттардың оқыту үдерісінде қолданылуын түсіндіру, оны тәжірибеде қолдануда курстың берері өте мол. Жаңартылған оқу бағдарламаларының спиральді білім беруіндегі басымдықтарын физиканы оқытуда тиімді пайдаланудың жолдарын қарастырып, болашақ мамандар даярлау үдерісінде, яғни өз тәжірибемізде қолдануды үйрендік.

Курс барысында жаңартылған білім мазмұны жағдайында орта мек-тепте оқыту үдерісінде қолданылатын тиімді оқыту әдіс-тәсілдерін мең-геру болашақ педагогтар үшін құнды дүние. Болашақта осы курста алған тәжірибемізді «Физика» мамандығы бойынша педагог мамандар даярлау-да «Физиканы жаңартылған білім мазмұны бойынша оқыту әдістемесі» атты элективті курс ұйымдастыруда қолдануға болады.

Center

of Excellence

39

АМИРОВ МАРАЛ САПАБЕКОВИЧ

магистр, аға оқытушы, Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық

мемлекеттік педагогикалық институты, Арқалық қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру жүйесінің педагогикалық мамандар дайындаудағы маңызыЕлді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек.

А. Байтурсынов. Еліміздің білім саласын жаңарту ісінде педагогикалық мамандар бас-

ты рөлге ие. Оларды дайындау ісіне көп көңіл бөлген жөн. Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды.

Елбасы Н. Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз», – деген болатын. Ендеше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін артты-руда екені түсінікті.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігі-мен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында биологияны жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс-тренингтер тыңдап, жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақ-саттарына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік.

Жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның ХХІ ғасыр дағдыла-рын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту; адам, табиғат және қоғам туралы олардың бастапқы білім қорларын қалыптастыру (әлемнің біртұтас бей-несі); рухани-адамгершілік құндылықтарын дамыту.

Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған мына әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойында қажетті 4 дағды-ны(тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ете-

Center

of Excellence

40

тіні сөзсіз: «Миға шабул», «Білім қабырғасы», «Ыстық орындық», «Пі-кірлер сызығы», «Сана саяжолы», «5 қадам», «Драма әдісі», «Қос диаг-рамма», «Оқиға тауы», «Хикая картасы», «Эмоция кестесі», т.б.

Толқынның құлашын кеңге жаюы үшін жел тууы қажет болса, менің тәжірибемнің шыңдалуына мұғалімдер бағарламаның идеясын түсініп, ағынды тасқындай қызу жұмысқа кірісуі серпін берді. Арнайы курсқа жиналған оқытушылар білім беру саласындағы жаңашылдықтардан қа-лыс қалмай, ілесуге ынталы екендіктерін жеткізді.

Қорыта келе, мен мақаламды ақын Міржақып Дулатовтың «Жалғыз сү-йеніш, жалғыз үміт – оқуда. Теңдікке жетсек те, жұрттығымызды сақтасақ та, дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында ала-мыз. Жақсылыққа бастайтын жарқын жұлдыз – оқу. Надан жұрттың күні – қараң, келешегі – тұман» деген сөздерімен аяқтағым келіп отыр. ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мә-селе. Ал осы жалпы еуропалық стандартқа сай жаңа білім беру – жеке тұлға-ның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол. Осы жолда біздің маман-дар даярлау ісінде жасаған жұмысымыз нәтижелі болатынына сеніміз мол.

АРГЫНБАЕВА ЗАУРЕ МУЗИРОВНА

химия магистрі, аға оқытушыҚазақ мемлекеттік қыздар

педагогикалық университетіАлматы қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім беру жүйесі заман талабыМұғалім көп әдісті білуге тырысуы керек.

Оны өзіне сүйеніш, қолғабыс нәрсе есебінде қолдануы керекАхмет Байтұрсынов

Білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты-білім мазмұнының жаңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды

Center

of Excellence

41

талап етеді. Бүгінгі басты бағыт бұл орайда орта білім беруді жүйелі жаңғырту жағдайында жұмыс істеуге дайындау арқылы мұғалімдерге жан-жақты қолдау көрсету болып табылады. Еліміздің болашағы болып табылатын жастарға білім беру ұстаздардың қолында. Қазір жаһандану әлемі, технология әлемі.

Жаңартылған білім беру бағдарламаларын, критериалды бағалау бойынша нұсқаулықты, оқу бағдарламаларын және мұғалімдердің біліктіліктерін арттыру бойынша бағдарламаны меңгере отырып, теориялық білімдерін жүзеге асырады, тәжірибе жүзінде оны іске асырудың тиімді жолдары қарастырылып, кәсіби пәндік білімдерімізді жетілдіре түседі. Білім беру реформасына сәйкес жаңартылған білім беру бағдарламасы қазіргі кезде XXI ғасырдың дағдылары деп жиі айтылатын кең ауқымды құзыреттіліктерді оқушылардың меңгерулеріне мүмкіндік беретінін және пән бойынша оқу бағдарламалары құрылымының жаңа қырларын зерттеуге және критериалды бағалау моделін енгізудің жолдарын айқындап береді.

Пән бойынша жаңартылған білім беру мазмұнына сәйкес жоспарлауда мақсат қою, критериалды бағалау, педагогикалық әдістер мен тәсілдер қол-дану және түсіну, саралау әдісі, сонымен қатар сабақты жоспарлауда ша-ғын сабақ көрсетілімнің тәжірибеге әсері туралы рефлексия бағаланады.

Мен өзімнің іс тәжірибемде «Сын тұрғысынан ойлау технологиясын» пайдалана отырып, бағалаудың қалыптастырушы түрін кеңінен қолдана-мын. «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау» бағдарламасының стратегияларын ұтымды пайдалану білім алушылардың шығармашылық қасиетін анықтауда, күшейтуде, оқытудың тиімділігін, сапасын арттыру-да ерекше маңызды. Бағдарлама барысында өзінің жеке жұмысына неме-се бір-бірінің жұмысына жәй ғана баға қойғаннан гөрі, өзара бағалаудың маңызы зор екендігін білдік.

Бүгінгі күні барлық елдер жоғары сапалы білім жүйесімен жұмыс іс-теуде. Өйткені қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азамат-тарының парасаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі болашақтың талабына сәйкес дамуы тиіс.

Center

of Excellence

42

АРСАЕВА САРА БОЛТАЕВНА

старший преподавательКостанайский государственный

педагогический университетг. Костанай

Костанайская область[email protected]

В этом году, то есть с 17 по 28 сентября 2018 года, я с удовольствием обучилась на курсах повышения Квалификации профессорско-препода-вательского состава вузов, осуществляющих подготовку педагогических кадров в рамках обновления содержания среднего образования РК по предмету «Русский язык и литература». Тренер курса, Батырбаева На-дия Кадыровна, каждый день, создавая коллаборативную среду в группе, научила использовать педагогические подходы и учебные материалы в соответствии с обновленной Учебной программой по предмету, а также использовать систему критериального оценивания. Надия Кадыровна за-кладывала в нас теоретические знания, вновь и вновь перепроверяя их на практических занятиях с целью познакомить и применить новые методы и формы обучения, которые можно использовать нам и на своих заняти-ях. А самое главное, мы научились планировать свои уроки.

Большого труда стоило составление краткосрочного плана, который в корне отличается от предыдущих поурочных планов. Структура традици-онного урока заключается в проверке учителем домашнего задания уче-ников, объявлением и объяснением учителем новой темы, организацией учителем закрепления знаний учениками. Как видим, везде на переднем плане стоит учитель, который занимается только передачей суммы знаний. А ученик просто сидит, слушает и воспроизводит полученные знания.

В краткосрочном плане обновленной программы целью обучения яв-ляется создание условий для максимального развития ученика, его инте-ресов и способностей. Он становится активным участником по приоб-ретению знаний. Педагог и психолог В.В. Давыдов писал: «Давно уже пора сменить цель образования – не просто давать практические навыки, а учить учиться». Цели урока вытекают из цели обучения, которые до-стигаются на данном уроке, ссылаясь на учебную программу. Критерии

Center

of Excellence

43

успеха вытекают из критерии оценивания по дескрипторам, то есть по-шаговыми действиями учащихся в достижении цели.

Хочется отметить, что во время курсов педагоги отрабатывали не только навыки речевой деятельности: слушание, говорение, чтение и письмо, но и цели обучения, критерии оценивания учебных достижений учащихся, возрастные особенности учащихся, стратегии обучения языку, особенности организации обучения в контексте «сквозных» тем, исполь-зование которых позволяет интегрировать знания из разных предметных областей и способствует тому, что учащийся, взаимодействуя с миром, познает сам себя, самоопределяется в системе жизненных отношений. Интересно было разрабатывать задания по уровням мышления, состав-лять краткосрочные планирования уроков (поурочные), а также продумы-вать дифференциацию предлагаемого учебного материала.

Обновленная программа явилась показателем поэтапного, планомер-ного изучения языка. Обучение по обновленной программе поможет уча-щимся лучше адаптироваться в жизни, рационально применяя приобре-тенные знания в жизненных ситуациях. Следовательно, миссия школы заключается в воспитании гражданина страны, отвечающего всем тре-бованиям нашего общества, в развитии личности учащегося на основе освоения способов деятельности.

GULNARA AKHMETOVAMaster of Arts in Education,

senior lecturerSh. Ualikhanov

Kokshetau State UniversityKokshetau

[email protected]

Updated educational programme: Changes and prospects

In the era of the fourth industrial revolution and age of striving techno-logical, social and economic changes it is necessary to create new model of a

Center

of Excellence

44

teacher and learner to provide global competitiveness. Kazakhstan is actively integrating into the global community where a fierce competition of economy, technology, education systems takes place. Consequently, changes in the edu-cation reforms are necessary and important measures at this point.

The President of Kazakhstan N.A. Nazarbayev in his speech emphasized that human capital is a key factor in modernization. Global world is always full of changes and integration is everywhere nowadays, therefore it is crucial to raise a competitive, smart, competent, multilingual youth who is very keen on ICT technology to meet the requirements and satisfy the needs of the modern world. Therefore, there has appeared a strong need to modernize the system of education and curricula. Consequently, it is the duty of lecturers and teachers to foster creativity and thirst for knowledge, and master all the stated skills.

Updated educational programme aims to boost the quality of education as nowadays our young generation is the main trigger of development in the future.

At present AEO «Nazarbayev Intellectual Schools» Center of Excellence is organizing special courses to meet the requirements and needs of teachers. The majority of teachers and university lecturers in Kazakhstan have attended further professional development and teacher training courses on the updated education-al programme and they are expected to implement their gained experience and knowledge in practice. Teacher receive a lot support and help at these courses, as they have a great opportunity to collaborate with their colleagues, exchange ideas, share knowledge, get motivated and master new skills.

Any good changes in education is a new chance to look at the process of learning and teaching differently from various angles. Two weeks of further devel-opment courses designed to introduce the university lecturers with the peculiari-ties and differences of updated educational programme helped us to get a deeper insight of the content, peculiarities, prospects and pitfalls of updated educational programme. To my mind, this course will be a great contribution in educational process in the future, as we had a chance to study and differentiate the structure of many educational standards, normative documents, lesson plans, planning, learn-ing objectives, descriptors, different types of lessons, methods of critical thinking, criteria based assessment, level of thinking skills. I find this course effective, as it will enable me to use criteria assessment, formative and summative assessment adequately at the lesson considering differentiated instruction.

One of the valuable things I studied here during the courses is peculiarity of giving feedback and the way the policy of transparency in grading students’

Center

of Excellence

45

assignments work in the context of updated educational programme. I believe that best teaching experience from workshops, new approaches and styles of teaching, methodological support, tips and all topics covered during study will help me to get my students motivated to study the subject I teach and get en-gaged in the learning process with burning desire to learn.

АХУНОВ БАҚЫТЖАН КЕНЖЕБЕКҰЛЫ

магистр, оқытушы М. Мәметова атындағы Қызылорда

педагогикалық жоғары колледжі [email protected]

«Сабақ беру – үйреншікті жай ғана нәрсе емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер».

Жүсіпбек Аймауытов

Жаңартылған білім – табыстылыққа жетелейтін дамудың негізі

«Орта білім беру мазмұнын жаңарту және критериалды бағалау жү-йесін енгізу шеңберінде колледж оқытушыларының педагогикалық ше-берлігін жетілдіру» тақырыбындағы курстан мен не алдым, не үйрендім?

Білім беру бағдарламасында қазақ тілі мен әдебиеті пәні берілуіндегі ерекшелік-оқушының төрт тілдік дағдысын: тыңдалым/айтылым, оқы-лым, жазылым, әдеби тіл нормасын жетілдіруге бағытталуы. Бұл төрт дағды оқу жоспарында «шиыршық» (спираль) әдісімен орналастырылып, бір-бірімен тығыз байланыста алынған. Жыл бойына бірнеше рет қайта-ланады, әрі сынып сайын да тілдік мақсаттар күрделенеді. Осы мәселе-ге көлденеңінен, тігінен үңіліп, практикалық тұрғыда талдап, зерттедік. Бағдарламаның басты тиімділігі-оқушының функционалды сауаттылығы

Center

of Excellence

46

артады, шынайы өмірмен байланыстыруға қатты мән беруі, білімнің са-палық деңгейінің артуына септігі болады.

Ресей, Батыс, Еуропа, Америка педагог-ғалымдарына иек арта бер-мей, шамалы болса да өзіміздің ұлт зиялылары Жүсіпбек Аймауытов, Ах-мет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Жүсіпбек Аймауытов еңбектерінен мысалдар келтіре отырып, артық болмаса кем түспейтін, қазіргі заман та-лаптарына толық жауап беретін інжу-маржандай ойларын сабақтастыра өту өзінің нәтижесін берді. Себебі, әркім өсімдік секілді тамырынан қуат алғандай өзінің ұлттық дүниетанымымен сусындайтын болуы керек. Өз-гелерді пір тұта бермей, «Адамзаттың екінші ұстазы» атанған әл-Фара-биден бастап, А. Яссауи, Ж. Баласағұн, А. Йүгінеки секілді өз асылдары-мызды ұмытпайық!

Жан-жақты ақпараттанған, шығармашыл, ізденімпаз, жаңашыл ұстаз ғана табысты болып, қалаған нәтижесіне қол жеткізе алады. Мен педагог ретінде оқушыларымды тәрбиелеуде халқымыздың сан ғасырлар бойы жалғасып келе жатқан ұлттық құндылықтары мен салт-санасын, ізгілік дәнін бойларына сіңіріп, ойына ұялатуға тырысамын. Бағдарлама бары-сында да арнайы құндылықтарды дарыту бөлімі енгізіліп, қысқа мерзімді жоспар барысында «Мәңгілік Ел» идеясының басым бағыттарының бас-шылыққа алынуы осы мақсаттарымызбен ұштасып жатыр.

Бағдарлама құрылымы, мақсат-міндеттерін тапсырма ретінде түрлен-діріп, өзара бірлесіп талқылап, топ алдында қорғадық. Сабақ барысында түрлі бейнефильмдер көріп, соларды талдау кезіндегі пікірталастар өте қызықты болды. Критериалды бағалау жүйесі, түрлері, құрылымы жайлы ұғымдар қалыптасты. Көптеген мәліметтер мен үшін тың, жаңаша, ынта-ландыратындай болды. Алдағы уақытта іс-тәжірибеме енгізіп, сабақта-рымды жоспарлауда өзгертулер енгізу қажеттілігін байқадым.

Қорытындылай келе айтарым, «педагогикалық қоржыным» біршама толықты, осыдан тура бір ғасыр бұрын қазақ даласында білім беру сала-сы «жаңаша», «ескіше» болып бөлінгендей процесс қайталанып отырға-нындай жаңашылдық, заман талабы жеңіп, еліміздің дамуымен бірге бі-лім саласын табыстылыққа жетелеуде игі ықпалы болады деп ойлаймын.

Center

of Excellence

47

АШТЕУОВА АРАЙЛЫМ ЖАБАЙҚЫЗЫ

Астана қаласы Гуманитарлық колледжі

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні оқытушысы

Адамзат баласы басқа тіршілік иелерінен таңдау жасау құқына ие бо-луы арқылы ерекшеленеді. Сондықтан да өмір кезеңдерін ауыстыру ба-рысында таңдау жасауға барлығымыз міндеттіміз. Мен де алғаш мектеп қабырғасынан жырақтап, табалдырығынан алыстаған шақтарда таңдау жасау керектігін түсіндім. Мен ендігі мектептегі ақ бантик иесі емес, ма-мандық иесі болатынымды ойладым. Сол оймен осы өмірлік қағиданы ұстанып, жүрек таңдауын жасап, мұғалім боламын деп шештім. Білім беру, оқушыға, балаға жақындығымды осыдан байқадым десем артық айтпағаным болар. «Адамның бір қызығы бала дегендей» өз шығарма-шылығымды оқу тәрбие ісіне арнап, бала оқытамын деп шештім.

Білім мен Ғылым заманауи жаңғырған мына заманда елімізге жаңа-шыл зияткерлік білім қажет. Осы жолда өзімді шыңдап, бойымды жаңа-шыл тәжірибелік шеберлікпен сусындату бағытында осы курсқа келдім. Мұғалім құзыреттілігінің жүйелі жұмысын зерделейтін бұл курс оқудың формасын жіктеп, жүйелі түрде анықтап көрсетті.

Мамандығымды анықтайтын, іскерлік дағдыларымды шыңдадым деп айта аламын. Білімі мен бірлігі мол тренеріміздің әсері де мол деп ойлаймын. Себебі, өз тәжірибесін үнемі өмірмен байланыстырып, біл-гірлігін деңгейлеп-саралап жеткізгені тәжірибесінің белгілі бір жоғары деңгейде болғаны деп есептеймін. Көп ақпаратты аламын, үйренемін, өз тәжірибемде пайдаланамын деген оймен білім алдым. Топта, оқытушы-лармен бірлесе жұмыс істеу арқылы жаңа орта мен тың дүниені тануға деген қызығушылығымды арттырдым. Бір сөзбен айтқанда өзімнің іс-керлік дағдымды тәжірибеде толыққанды дәрежеде жетілдірдім деп айта аламын. Мен қатысқан курстың маңыздылығын, қажеттілігін колледж студенттерімен жұмыс барысында жасап көру арқылы өз біліктілігімді көре аламын деп айта аламын.

Center

of Excellence

48

Ойымды қорытындылай келе, Заманауи білім беру, оның ішінде жа-ңартылған оқу бағдарламасын меңгеру өте маңызды деп ойлаймын.

Оқытушының үздіксіз біліктілігін арттыруына осындай курстардың маңыздылығы мен қажеттілігі бар екенін көрсеткім келеді және оқу үде-рісінде жаңашыл мұғалім бейнесін қалыптастырудың жолында қызмет атқарамын. Біліктілікті арттыру орталығына өз жұмысының хас шебер-лері, біліктілері, таңдаулылары жұмыс істейді деген пікірге келдім.. Сон-дықтан олардың еңбектерінің жемісті болары хақ.

БАБАЕВА АЙНАГУЛЬ ТАЛГАТОВНА

преподаватель истории и политологии «Высший педагогический колледж»

г. ЩучинскАкмолинская облась

[email protected]

Роль обновленного содержания образования

Одним из ключевых факторов успеха всего модернизационного процесса является успешность

обновления национальной системы образования Н.Ә. Назарбаев

Сегодня весь мир стремится получить высококачественное образо-вание, потому что конкурентоспособность экономики любой страны за-висит, прежде всего, от уровня развития ее человеческих ресурсов, что напрямую связано с системой образования. В современном Казахстане идет становление новой системы образования, ориентированной на ми-ровое образовательное пространство. Этот процесс сопровождается су-щественными изменениями в образовании и в школе. Выдвигая новые требования и ключевые компетенции, педагоги и учащиеся представляют собой ответ на эти требования.

Center

of Excellence

49

Сегодня, в век современных компьютерных технологий, педагогу приходится все время штурмовать новые вершины знаний. Одной из та-ких «вершин знаний» для меня стало обновление содержания среднего образования. Перед нами – преподавателями стоит важнейшая задача воспитать и обучить таких учеников, которые могли бы адаптироваться и реализовать себя в современном мире.

Учитывая современные реалии, в том числе большую конкуренцию на рынке труда, образование в современном обществе должно способ-ствовать воспитанию личности, которая была бы конкурентоспособной, умела на практике применить полученные теоретические знания. Также не следует упускать такие важные, по-моему мнению, моменты, как вос-питание патриотизма и нравственности, развитие культуры мышления, способности мыслить творчески, уметь формулировать свои убеждения и отстаивать их.

Основная задача данных курсов, по моему мнению – помочь казах-станским учителям усовершенствовать педагогическую практику, нау-читься работать не источником информации, а «путеводителем» для на-хождения знаний самим учеником. Результат обновленной программы, с которой нас ознакомили на курсах, заключается в том, чтобы ученики научились тому, как учиться самостоятельно, и в результате могли стать независимыми, увлеченными, уверенными, ответственными учениками с развитым критическим мышлением, умеющими свободно общаться на русском, казахском и английском языках и проявляющими компетент-ность в цифровых технологиях.

В заключение я бы хотела привести слова Трайона Эдвардса «…ве-ликая цель образования состоит в тренировке, а не загружении ума; в об-учении использовать собственные мысли, вместо того, чтобы заполнять коллекцией чужих».

Center

of Excellence

50

МАЙРА БАЙМҰРАТ магистр, аға оқытушыПавлодар мемлекеттік

педагогикалық университеті Павлодар қ.

[email protected]

Әлем тізгіні – білімдінің қолында

«ХХІ ғасырда алдыңғы саптағы елдер қатарына өз жастарының интеллектуалды және рухани әлеуетін барынша дамыта алатын

оқу орындарының ең тиімді жүйесін жасаған ел ғана көтере алады» Н.Ә. Назарбаев

Бүгінгі күні іс жүзінде жаңартылған білім мазмұны жүйесі бойынша біліктілігін арттырып келген оқытушылар оқыту үрдісіне оң өзгерістер еңгізіп, білім сапасының артуына ықпал етуде.

Білім беру жүйесінде басты ресурс – адам әлеуетін жасайды. Сапалы білім беру бұл – өндірістің айрықша саласы, оның өнімі де ерекше. Кез келген елде сапалы білім беруі адамзат санасын осы елде өмір сүру мен еңбектенуге әзірлейді. Ел алдындағы қызметі оның азаматтарының мақ-саттарын айқындайды.

Қазіргі кезде егемен елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Бұл оқу – тәрбие үр-дісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр. Себебі білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым – қатынас пайда болуда.

Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қана-ғаттандыратын тың бағдарлама. Аталған білім беру бағдарламасы тура-лы түсінгенім мен ұғынғаным мол. Кәсіби тұрғыда жаңа сатыға қадам басып, білім жүйесіне енген жаңалықтың қыр сырын зерттей бастаған сәтімде арнайы курсқа келуім бағдарлама туралы туындаған сұрақтары-ма жауабын табуыма мүмкіндік берді.

Center

of Excellence

51

Дәстүрлі оқытудың мазмұны мен әдістемесі білім алушының пән бойынша оқу материалын теориялық мазмұнда игерсе, ал тәжірибеде қолданылуы шектеулі болғаны белгілі. Бұл, әрине, оны тәжірибелі іс-әрекеттерді белгіленген алгоритм бойынша орындауға көп еліктетті, бірақ әрбір әрекетті дәл, нақты орындауға ұмтылдырды.

Ал білім беру үдерісінінің жаңа бағдарламасымен оқытудың әдіс тә-сілдерімен білім алушының тұлғалық және кәсіби-тұлғалық қасиеттерін қалыптастырып дамыта, оның меншікті әлеуетіне негізделе, өз бетімен оқу – танымдық іс-әрекеттерді жүргізу, тапсырмаларды дербес орындап, шығармашылық және интеллектуалды қасиеттерін жетілдіруді, өзін-өзі жетелеуді, танымдық әдістерді сауатты шешіп, табысты нәтижелерге же-туге барлық танымдық потенциалды жұмылдыруға бағыттайды.

Қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азаматтарының па-расаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі болашақтың талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушыларды заманауи әдіс-тәсілдермен оқытып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр.

БАКЕТАЕВА ГҮЛШАТ ТҰРСЫНҚЫЗЫ

Қазіргі қазақ тілі және оқыту әдістемесіШығыс Қазақстан гуманитарлық колледжі

Өскемен қаласыШығыс Қазақстан облысы

[email protected]

Тәуелсіз елдің негізгі тірегі – білімді ұрпақ

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында: «Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейі-мен айқындалады» деп атап көрсеткен болатын. Тәуелсіз егеменді еліміз-дің әлемдік өркениетке жетудегі сара да дара жолы – оның білім жүйесі.

Center

of Excellence

52

Бүкіл әлемдегі елдермен терезесі тең, керегесі кең болу үшін артымыздан ерген келешек ұрпағымыз білімді болу керек. Ал, білім негізі – мектепте қаланатыны анық.

Қазақтың кемел, талантты ұлы ұстазы Ахмет Байтұрсынов: «Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек», -деген болатын. Қазір-гі күнде білім беру саласында тың өзгерістер мен соны жаңалықтар өте көп. Бұлай болу себебі, заман талабына да байланысты болса керек. Қо-ғамның өзі біліммен толыққанды сусындаған тұлға тәрбиелеу керектігін көрсетіп отыр.

Бүгінгі таңда әлемде болып жатқан қарқынды өзгерістер еліміздің бі-лім беру жүйесін қайта қарау қажет екенін көрсетеді. Білім беру саласына өзгеріс енгізу – болашақ ұрпағымыздың терең де жан-жақты білім алып, өмір көшінен қалмауы болып саналады.

Білімнің сапалы берілуі – ұстаздың біліміне, тәжірибесіне, ізденісі-не, оқытудағы жаңа технологияларды сабақ барысында мол шеберлікпен, шығармашылықпен жеткізуіне байланысты болып тұр.

Оқыту ісінде жаңа тәсілдердермен сабақ берудің мақсаты –пәнді оқушылардың жан-жақты түсіну қабілетін дамыту болып саналады. Со-нымен бірге білімдерін тек мектеп ішінде ғана емес, кез-келген ортада қолдана алуы, іске жаратуы деп ойлаймын. Сабақты сәтті ұйымдастыру оқушының сабаққа деген қызығушылығын арттырады.

Сабақ үрдісінде оқушылардың білімі мен белсенділігін, функционалдық сауаттылығын қалыптастыратын түрлі әдіс-тәсілдерді қолданғанда оқушы-лар еркін, өзіндік пікірін айта алатын, өзіне сенімді, ынталы тұлға ретінде қалыптасады. Ал, ол үшін үнемі сабақта оқыту әдістерін түрлендіріп отыру қажет. Оқыту ісінде алдыңғы қатарлы озық іс-тәжірибелер мен жаңа техно-логияларды пайдалану, олардың ең тиімділерін сұрыптап қолдану. Сабақта студенттердің өзінің ізденуіне қолайлы жағдай туғыздым. Мұндайда мұға-лім мен білімалушы арасында жылы қарым-қатынас орнайды. Әр жұмыс түрін оқу мақсатына сай сабақта тиімді пайдаланса, оқушының пәнге деген қызығушылығы артады. Ол дегеніміз – сапалы да мәнді білім алады деген сөз. Сабақты топтық жұмыс түрінде өткізу барысында оқушының бар ын-та-жігерімен сабаққа ден қоятындықтарын көреміз. Сабақта қатыспай қалыс қалып қоятын оқушының кездеспейтіндігін атап кетуге болады.

Қазіргі таңдағы білім беру ісінде білімалушының қажеттілігі мен қы-зығушылығына көңіл аударуды күшейтіп, жеке тұлғаның барлық дағды-ларын дамытып, оның толық ашылуына мүмкіндік жасалады. Еліміздің

Center

of Excellence

53

білім беру жүйесінде жаңартылған білім мазмұнын қолданып берілген, нақты оқу мақсатына және «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясын басшы-лыққа алған оқу ісінде білімді де саналы, тәрбиелі, өз елін сүйетін, руха-ни құндылықтарды бойына сіңірген жастар өсіп шығатыны анық.

БАКТЫБАЕВ ЕРЛАН КАБЫЛКАНОВИЧ

преподавательВосточно-Казахстанский гуманитарный колледж

г. Усть-КаменогорскВосточно-Казахстанская область

[email protected]

Современный стремительно меняющийся мир диктует обществу все новые и новые условия. Уже сейчас в век глобализации и коммуника-ционно-технологических изменений современному педагогу приходится постоянно «штурмовать» новые вершины знаний.

Как отметил в своем Послании Президент Республики Казахстан Н. Назарбаев народу Казахстана «…Нам предстоит большая работа по улуч-шению качества всех звеньев национального образования. В среднем образовании надо подтягивать общеобразовательные школы к уровню преподавания в Назарбаев Интеллектуальных школах. Выпускники школ должны знать казахский, русский и английский языки. Результатом об-учения школьников должно стать овладение ими навыков критического мышления, самостоятельного поиска и глубокого анализа информации».

В этих условиях мне как педагогу необходимо ориентироваться в ши-роком спектре современных инновационных подходов. Узнать больше в конструировании учебных материалов нового поколения. Передо мной стоит важнейшая задача подготовить таких педагогических кадров, ко-торые могли бы адаптироваться и реализовать себя в современном мире. Достижение этой задачи невозможно, если преподаватель сам не готов к условиям быстро изменяющегося мира.

Center

of Excellence

54

Мне предстоит познать огромную массу информации, при чем в очень кратчайшие сроки. Ведь я только начал свою подготовку с обучения на кур-сах в рамках обновленного содержания образования. Обновление структу-ры образования, насколько я понял, заключается в преодолении традици-онного репродуктивного стиля обучения. Постепенного перехода к новой развивающей, конструктивной модели образования, которое обеспечивает познавательную активность и самостоятельность мышления школьников. Программа обновления образования предполагает, что обучение должно быть активным, проводиться в условиях созданной здоровой конкурентной среды, должна осуществляться дифференциация обучения, в процессе осу-ществления должны реализовываться межпредметные связи. Кроме выше перечисленного обязательным как мне кажется, является использование ИКТ и диалогового обучения. Обновленная образовательная программа основана на методе исследования, и тем самым своевременно реагирует на потребности и чаяния подрастающего поколения.

Позитивность этой программы в том, что, применяя полученные знания на уроках, обучающийся постоянно находится в поиске нового. Учитель и ученик сейчас выступают как партнеры. Любому педагогу, я в этом убежден, взаимное общение с ребенком приносит удовлетворение и радость от самой работы.

Учитель здесь выступает как строитель, работа которого заключается в возведении надежного здания. Для крепкого устойчивого здания необ-ходим надежный фундамент. Педагог, готовый «добиваться и соответ-ствовать» – это и есть учитель новой формации – надежный фундамент обновления образования. Я постараюсь, стать тем строителем, который заложит надежный фундамент и будет соответствовать модели педагога новой формации.

В заключении я бы хотел пожелать в таком нелегком труде по покоре-нию «вершины знаний» под названием «программа обновления образо-вания» для себя и всех моих коллег – творческих успехов!

Center

of Excellence

55

БАРБОСЫНОВА ҚАРЛЫҒАШ ТУРКЕСТАНОВНА

магистр, аға оқытушыК. Аманжолов атындағы

Шығыс Қазақстанмемлекеттік университеті

Өскемен қ. [email protected]

Оқытудағы жаңа форматтың тиімділігі«Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін

өрістетудегі негізгі тұлға – мұғалім»Strong, Ward & Grant, 2011

Бүгінгі таңда дүние жүзінде болып жатқан өзгерістердің білім беру жүйе-сіне де әсер етіп отырғаны сөзсіз. Осы орайда әр білім беру саласына қатысы бар тұлғаның санасында маңыздылығы зор, жауапты талап ететін сауалдар туындауы заңды құбылыс. Бұл қандай сауал болуы мүмкін? Ол – «Заманауи өзгеріске сай білім беру үрдісі қандай болу керек?» және «Білім беру үдерісін жүзеге асырушы тұлғаның, яғни ұстаздың оқушыны қалай дайындауы тиіс?»

Осы сұрақтарға жауап алу үшін менің ойымша, «Педагог кадрларды ЖОО оқытушыларының біліктілігін арттыру» курсының маңыздылығы өте зор. Себебі, қарқынды дамып жатқан заманда студент тек дайын бі-лімді алып қана қоймай, оны өз өмірінде пайдаға жарата алатындай болуы тиіс (функциональды сауатты) деген ойдамын. Ал ол үрдісті жүзеге асы-руға көмек беруші бірден-бір тұлға ол – оқытушы. Жай ғана «оқытушы» емес, кәсіби шыңдалған, заман талабына сай білімді меңгерген оқытушы деген пікірдемін. Бұл талаптарға сай оқытушы осы аталған бағдарлама негізіндегі курстан білім ала отырып қалыптасады деп ойлаймын.

Менің былай ойлауымның да өзіндік себептері жоқ емес. Аталған курсқа келмес бұрын бір тұлға болсам, курстың бірінші күнінен-ақ өз бойымнан бір-шама өзгерістерді байқап, бойымда жаңа бір тұлға қалыптастырғандай бол-дым. Себебі, курс барысындағы әр меңгерілген теориялық білімді басқа әріп-тестеріңнің алдына шығып тәжірибе жүзінде іске асыру кезінде өзіңе деген сенімің нығая түсетіні сөзсіз. Күнделікті лекция барысында әр тақырыптың маңыздылығы мен мазмұндылығын жете түсініп, ой елегінен өткізе отырып, өзіме артылған жауапкершілікті терең сезіне білдім десем артық айтпас едім.

Center

of Excellence

56

Алынған білімді тәжірибеде алғаш қолданған кезде бірден жеңіл екен деп айта алмаймын. Бірақ жемісті нәтижеге жету үшін талмай еңбек ету өте маңызды. Бүгінгі күні өз тәжірибемде алғаш кездегі қиындықтарға төтеп бере отырып, алынған теориялық білімім негізінде жұмыстар атқа-рамын. Мен студенттерімнің сабаққа аса қызығушылықпен белсене қа-тысатындықтарын, өз ойларын бұрынғыға қарағанда ашық айта білетін-дей дәрежеге жете бастағандарын байқағандай болдым. Қызметтес әріп-тестерімнің арасында жаңартылған білім беру мазмұнындағы курстарда әлі де оқымағандары болғандықтан, коучинг өткізу арқылы кәсіби көмек көрсете аламын деген ойдамын.

Қорыта келе, курстың әр ұстаздың кәсіби шыңдалуына деген ықпа-лының зор екендігіне сенімдімін. Бағдарлама негізінде білім алып, оны тәжірибесінде жүзеге асыра білген ұстаздың еңбегінің сапалы да нәтиже-лі болатыны сөзсіз. Демек, саналы да білімді ұрпақты тәрбиелейтін кәсі-би маманды дайындау осы курстың басты мақсаты деп түсінемін.

BAUYRZHAN NURKHANYM BAUYRZHANKYZY

Master of Arts, teacher Aktobe regional state university

named after K. ZhubanovAktobe

[email protected]

Updating of education content – obligatoriness of time

«The strength of the country in the modern worldis measured by the knowledge of its citizens»

N.A. Nazarbayev

Modern Kazakhstan society is characterized by social modernization and inclusion in the world integration processes, where the leading position is oc-cupied by education. N.A. Nazarbayev, the president of the country, sets a high

Center

of Excellence

57

enough level for the national education. Education should be competitive, of high-quality, so that graduates of the Kazakh school could easily continue their studies in foreign universities.

The introduction of the general education school in three languages into the teaching and educational process is certainly a significant step forward in the implementation of the State Programme for the Development of Education in the Republic of Kazakhstan until 2019, one of the core competencies of which are trilingualism, Eurasian multiculturalism, communicativeness.

Today, the teacher has ceased to be the only source of information for the students, and it must be admitted that pupils are often superior to teachers in the ability to use ICT and Internet resources. Therefore, new tools and ap-proaches are needed for the training and development of the ability to reflect, understand, analyze, for the development of practical skills. This is facilitated by courses on the updated content of education.

From 17-28 September, 2018, the Center of Excellence of AEO «Naz-arbayev Intellectual Schools» has organized courses for the training of the teachers of Universities in the framework of updating the content of secondary education in the Republic of Kazakhstan.

The purpose of the training courses is to familiarize the teachers, who work in the field of teacher training, with the content of improved secondary education in the Republic of Kazakhstan.

Within the framework of the courses, educators are introduced to the new model of the education system, the content of the curricula and discuss new approaches in teaching.

The course retraining on new approaches in education has proved that society is developing at a rapid pace and requires flexibility from the teach-er, the ability to perceive and accept innovation, readiness for change. I was convinced that today the teacher should be not only a source of knowledge, but also an active participant in the educational process.

Updating the content of secondary education makes new demands on the human resource. Therefore, the teacher needs readiness to accept the methodol-ogy and content of the updated programmes. Therefore, the courses for teachers of high schools should be continued to organize effective work of future teachers and their readiness in the framework of updating the content of education.

Center

of Excellence

58

БЕЙСЕМБАЕВ МАКСАТ КЫЗЫРХАНОВИЧ

аға оқытушыТараз Мемлекеттік Педагогикалық

Университеті Тараз қаласы [email protected]

Жаңа тұрпатты мұғалімнің педагогикалық шеберлігі

Жаңа тұрпатты мұғалім ұғымының теориялық еңбектерде қарасты-рылу жайы, айтылған мәселелерді жүзеге асыру үшін жаңа тұрпатты мұғалімді қалыптастыруда ақпараттық технологияларды да қолданудың дидактикалық шарттары, ақпараттық технологияларды қолдану мазмұны сынды мәселелер Қазіргі білім беру саласындағы басты міндет – білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру мен олар-ды жүзеге асыра алатын жаңашыл мұғалімдерді даярлау. «Жаңашыл мұ-ғалімдер «педагогикалық қызметтің барлық түрлерін зерттеп, кез-келген педагогикалық жағдайда өзінің білімділігі, парасаттылығы, ақылдылығы, мәдениеттілігі, іскерлігі, шеберлігі арқасында шеше алатын, педагогика-лық үдерістің нәтижесін жақсартуға ұмтылатын жаңашыл әрі шығарма-шылықпен жұмыс істей алатын жеке тұлға болуы керек».

Бірлескен жұмыста нәтижені орындаудың барысы, жолдары мен тә-сілдері талданып, объективті баға беріледі. Үрдіс пен нәтижеге баға беру мұғалім тұрғысынан ған емес, оқушы тарапынан оның өзіндік бақылауы мен бағалауы арқылы жүргізіледі. Бұл жағдайда өзіндік түзету, коррек-циялау, өз әрекетіне өзгеріс енгізу арқылы нәтижелердің тиімділігі қамта-масыз етіледі, сөйтіп баланың құндылық көзқарасы мен өзіндік бағасын дұрыс қалыптастыруға қолайлы орта пайда болады.

• Рефлекциялық әрекеттер барысында оқытудың жолдары талдана-ды, өзіндік шешім қабылдауға жағдай туғызылады. Сөйтіп, бала өзін-ө-зі дамыту, тәрбиелеу, өз әрекеттерін ұйымдастыру мүмкіндігін алады, өз ерекшелігі мен деңгейін таниды.

• Интерактивтік, диалогтік, рефлексиялық тәсілдердің қолданылуы сабақ үрдісіне қатысушылардың белсенділігін, әдістемелік танымын арт-

Center

of Excellence

59

тырады және оның дәстүрлі оқытудан тиімділігі жоғары болып келді. • Кері байланыс нәтижессінде тұлғаның танымдық қызығушылы-

ғы, күрделі ойлау қабілеті, қоршаған ортаға көзқарасы, өмірдегі өзінің орны туралы ой-пікірінде өзгерістер пайда болады.

• Тәжірибе жүзінде меңгерген ұжымдық ойлау мен жұмыс істеу, қа-рым-қатынас жасау дағдыларын, ұжымдық ұстанымдарды бағалау әре-кеттерін өзінің білім алу әрекеттері мен кәсіби педагогикалық қызметінде пайдаланып, модельдей алатын болады.

Коммуникативтік құзыреттілік жеке тұлғаның рухани өсуін қалып-тастырады, адамдарды түсіне білуіне көмектеседі.

Сондықтан мұғалім алдына мақсат қоя білетін, анық та дұрыс сөйлей білетін, өз ойын жарыққа еркін шығара алатын, түсіне білетін, қызығу-шылықпен тыңдай алатын адамды өмір жолына аттандыра білуі керек. Мен осы 2 апталық «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орында-рының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы»тақырыбы бойынша өткізген курста қазіргі жаңа бағдарлама бойынша еңгізілген жаңалықтармен танысып олардын тиімді жағын ескере отырып педагогикалық шеберлігімді шыңдадым. Оқу-тәжірибе курсы өте қызықты және жоғары сапада өтті.

Роза Гайдаровнаға және әріптестерге үлкен рахмет және творчества-лық табыс тілеймін.

Center

of Excellence

60

БЕКEНЖАНОВА АЙНАШ АЛТЫНМУРАТКЫЗЫ

старший преподаватель КГУТИ им. Ш. Есенова, город Актау

Мангистауская область[email protected]

Роль обновленного содержания образования

Я никогда не учу своих учеников. Я только даю им условия, при которых они могут сами учиться.

Альберт Эйнштейн

Обновление содержания образования в Республике Казахстан ста-вит перед собой главную цель: совершенствование педагогического ма-стерства учителей в контексте обновления образовательной программы и внедрение системы критериального оценивания. В связи с этим перед современными педагогами стоит задача использования новых методов в ходе применения обновленной программы, привить учащимся основные человеческие нормы и морали, качества для быстрого адаптирования к социально – экономическим переменам в обществе, сформировать толе-рантность и уважение среди подрастающего поколения.

После прохождения курсов повышения квалификации педагогиче-ских работников я поняла, что существуют новые разнообразные, про-дуктивные формы и методы работы с учениками, которые повышают мотивацию учащихся к обучению. Программа обновления образования предполагает, что обучение должно быть активным, должна осущест-вляться дифференциация обучения, также в процессе обучения должны реализовываться межпредметные связи, обязательным является исполь-зование ИКТ и должны осуществляться современные методы исследова-ния и быстрое реагирование на потребности учащихся.

Курсы по обновлению образования дают огромный потенциал для ра-боты, я приобрела здесь новые знания, новое видение современных ме-тодов образования, которые вдохновили меня к большему применению

Center

of Excellence

61

данных методов по преподаванию истории. После окончания курсов я смогу поделиться своими знаниями, помочь своим коллегам в препода-вании с применением современных методов образования, решать суще-ствующие проблемы. Поэтому если сам будешь стараться изменить себя, то и окружающие тебя люди смогут сделать то же самое, в результате которого можно выбрать наиболее верный путь дальнейшего развития образования в целом.

БЕРІК НҰРЖАМАЛ ТУРЕХАНҚЫЗЫ

магистр, оқытушы Қазақ мемлекеттік қыздар

педагогикалық университеті Алматы қаласы

turekhanovna94@mail.

«Жаңартылған білім беру бағдарламасы»

«Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азаттық пен білім қажет»

Ш. Уәлиханов

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың жалпы білім беру мазмұнын жаңартудағы өзгерістері бәрімізге мәлім. 2018 жылдың 17.09.2018-28.09.2018 аралы-ғында жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша курстан өттім.

Әр тапсырманы топта бірлесіп, бір-біріміздің ойымызбен бөлісіп, пі-кірлесіп, оны талқылап, сосын ортаға шығып жұмысымызды қорғай біл-дік. Осының бәрі ұйымшылдықтың арқасында 2 апталық курс мен үшін өте тез өтті. Мәліметтер жаңаша, жақсы, ынталандырлықтай болды. Хал-қымыздың рухани көсемі Ахмет Байтұрсынұлының «Мұғалім әдісті көп білуге тырысу керек, оларды өзіне сүйеніш, қолғабыс нәрсе есебінде қол-дану керек» дегені жадында болуы тиіс. Сондықтан мақсатын ашатындай

Center

of Excellence

62

тиімді әдіс-тәсілдерді әр сабаққа ықпалдастыра отырып құруды SMART арқылы нақты, қолжетімді, шынайы жоспарлау негізінде өзгертулер ен-гізу керек екендігін аңғардым. Сабақ жоспарының балаға бағытталып БЛУМ жүйесімен жүйелі түрде қайта құрылып, өз тәжірибеме қайта тү-зетулер енгізу керек екендігін түсіндім. Бізді алғаш курсқа келген күннен бастап, байсалды да білімді тренеріміз Сыздықбаева Роза Гайдаровна жылы шыраймен қарсы алды. Курс барысында теориямен, топтық жұ-мыстың тиімділігі, оқыту әдістері мен нысандары, сабақ құрылымы сыни тұрғыдан ойлау, оқыту әдістері, рефлексия мен кері байланыс, АКТ-ны пайдалану, рефлексивті оқыту, бағалау түрлері, ықшам сабақ жоспарла-рын қалай құру керектігін жасап үйрендік.

Сабақ беру үрдісінде негізгі алынатын бірнеше құжатпен – оқу бағ-дарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған тап-сырмалар жинағымен және т.б. таныстық. Жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі:

- оның XXI ғасыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту;

- адам, табиғат және қоғам туралы олардың бастапқы білім қорла-рын қалыптастыру;

- рухани – адамгершілік құндылықтарын дамыту. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған мына

әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне сөзсіз: «Фишбоун», «Блум таксоно-миясы», «Білім қабырғасы», «Ыстық орындық» т.б.

Бағдарлама «спиральді оқыту» тәсіліне негізделе құрылған. Сынып жоғарылаған сайын оқу мақсаттары қарапайымнан күрделіге қарай өсіп, тереңдеп отырады. Бағдарлама мазмұны тарих, биология, география, ма-тематика сияқты өзге пәндермен тығыз байланысты.

Ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин: «Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені жақсы мұғалім – мектептің жүрегі» деген екен. Онда «мектептің жүрегі» болумен қатар, жаңа егемен еліміздің ұрпағын жаңа білім нәрін сусындатып, саналы тәрбие, сапалы білім беретін білімді, бі-лікті ұстаз болайық. Біздің тренеріміз Роза Гайдаровнаға ерекше алғы-сымды айта отырып, еңбегіне табыс тілеймін!

Center

of Excellence

63

БИСЕНОВА ЛАУРА ЕСЕНОВНА

Ш. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар

және инжиниринг университеті, «Қазақстан тарихы»

кафедрасының доценті т.ғ.к. Ақтау қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру аясында білім беру-заман талабы

«Балаларға олар есейген кезде пайдалы болатын нәрсені үйрету керек»Аристипп

Жаңартылған білім беру концепциялары аясында «Педагог кадрлар-ды даярлайтын жоғары оқу орындары және колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру білім беру бағдарламасының» өзектілігі жаңа заман-ға сай өзіндік дүниетанымы, сыни ойлай білу қабілеті дамыған, функ-ционалдық тұрғыдан сауатты, осы айтылғандар негізінде қарқынды құ-былып жатқан 21 ғасырда өз-өзіне сенімді, табысты тұлға қалыптастыру қажеттігінен туындап отыр.

Курстың басты мақсаты, менің ойымша, педагог кадрлар дайындай-тын ЖОО оқытушыларына педагогикалық тәжірибесін жетілдіруге, өз-дерін құр ақпарат көзі ретінде емес, білім алушылардың өз бетімен білім игеру процесінде бағыт сілтеуші ретінде тануға мүмкіндік беру.

Жаңартылған білім беру бағдарламасының ең басты құндылығы-са-бақта алған білімді қолдана отырып, үздіксіз түрде жаңа білім алуға ұм-тылу және бұл процесте мұғалімнің де, оқушының да бірге атсалысуы. Себебі біз инновация дәуірінде өмір сүріп жатқандықтан, практикалық білім беру әлі басталмаған және қалай анық сипатталған болуы мүмкін емес жұмысқа тұлғаны дайындауы керек.

Осы тұрғыдан алғанда болашақ педагог мамандарды даярлау ісін өмір ағымына ілесе жүзеге асырудың бірден-бір жолы педагогикалық ма-мандықтар даярлайтын ЖОО оқытушыларына жаңа талапқа сай қосым-ша білім беруді жолға қою деп түсінемін.

Center

of Excellence

64

Жаңартылған білім беру бағдарламасын меңгере білген әрбір ЖОО оқытушысы өзі алған білімді ондаған, тіпті жүздеген студенттерге жеткізе отырып, ақпаратты тасымалдауда ролі мен мүмкіндігі зор буынға айналуда.

Ж. Аймауытұлының «Комплекспен оқыту жолдары» атты педагоги-калық құнды еңбегінде көрсетілген «Балалар: Өзіне мақсұт қойсын, Жос-парды талқыға салсын. Нені істеуге болатынын шамаласын. Кім не істей-тінін үлесіп алсын. Жұмысты бірігіп орындасын» деген идеялар қазіргі білім беру жүйесіндегі көкейтесті трендтерді анықтап тұрғандай.

Осы курс аясында жеке өз басым қол жеткізген жетістіктерді атап ай-тар болсам – Орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде қолданылатын құжаттармен жұмыс жасауды үйрендім, Тиімді оқыту және оқу тәсілдері-мен таныса отырып, білім игеру процесінде белсенді оқу әдістерін тиімді қолдану жолдарын меңгердім, оқыту тәжірибесіндегі саралау әдіс-тәсіл-дері туралы мағлұмат алып, Критериалды бағалау жүйесімен және оның басты принциптерімен таныстым, география пәні бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасы аясында негізігі орта білім беру деңгейі бойынша және ЖОО-да пән бойынша сабақ жоспарлауға жаттықтым.

Келешекте жаңартылған мазмұндағы білім беру бағдарламасы идея-ларын қолдана отырып, өз студенттерімнің кәсіби тұрғыдан қалыптасуы-на үлесімді қосамын деп ойлаймын.

БРАНТ АЛЕНА ВАЛЕРЬЕВНА

преподаватель общеобразовательных дисциплин, КГКП «Рудненский социально-гуманитарный

колледж им. И. Алтынсарина»г. Рудный, Костанайская область

[email protected]

На современном этапе внедрения Казахстана в мировое сообщество все более явственно стала осознаваться локализованность эволюции об-щества исключительно через технический прогресс и экономический рост.

Center

of Excellence

65

Очевидным становится факт, что дальнейшее развитие определяет-ся, главным образом, уровнем понимания проблем, которые необходимо решать.

Мне представляется совершенно ясным, что будущее Казахстана в зна-чительной мере зависит от того, удастся ли преобразовать образование.

За годы независимости в сфере образования произошли кардиналь-ные изменения. Мы безусловно шагаем вперед. Недаром Нурсултан Аби-шевич Назарбаев отмечает, что «…одним из ключевых факторов успе-ха всего модернизационного процесса является успешность обновления национальной системы образования». Отсюда следует, что, взамен тра-диционным методам в преподавании и обучении, необходимо внедрять новые инновации, которые мы можем перенять из мировых образователь-ных платформ.

Создать урок, предусматривающий проявление творческой активно-сти учащихся и учителя, где каждый участник процесса чувствует себя комфортно, может высказывать свое мнение, выбрать способ работы и, взаимодействуя с окружающими, реализовать свой потенциал – мечта любого педагога.

Значительную роль в освоении методики подготовки и проведения таких уроков играет обновленное содержание среднего образования.

Данное преобразование требует тщательного осмысления, так как от того, насколько качественно мы усовершенствуем педагогическую дея-тельность, напрямую зависит способность наших детей соответствовать.

Время не стоит на месте: перемены происходят во всех областях эко-номики, культуры, политики... Это заставляет нас по-новому взглянуть на образовательный процесс в целом.

Уроки, построенные по традиционной методике, становятся не ин-тересны, как для учителя, так и для учащихся. Поэтому учителя должны изменить методы своей работы, свое мышление. Необходимость исполь-зовать в своей педагогической деятельности новые стратегии, подходы в образовании и обучении обусловлена прогрессом.

На мой взгляд, современные тенденции в мировой экономике поро-дили необходимость приспособления к конкурентоспособной экономи-ческой среде и поставили во главу угла проблему качественного обра-зования, потому как именно интеллектуальный потенциал казахстанцев является первостепенным стратегическим ресурсом государства.

Center

of Excellence

66

БОЗЖІГІТОВ ЕРКІН СЕРІКҰЛЫ

Бейнелеу өнері, сызу және еңбек пәні оқытушы,

Қ. Дүтбаева атындағы Атырау гуманитарлық колледжі

Атырау қаласы, Азаттық, 152а[email protected]

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМГЕ – ЖАҢАША КӨЗҚАРАС

«Егер сен болашақтағы өзгерісті байқағың келсе, сол өзгерісті уақытында жаса»

Махатма ГандидіңЖаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен бел-

сенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірде оны қолдана білуге бағыттау – ұстаздың басты міндеті болуымен қатар, оларға жүкте-лер жауапкершілік жүгін де еселейді. Өйткені, сапалы білім мен кәсіби бі-лікті мамансыз бәсекеге қабілетті өскелең ұрпақты тәрбиелеу мүмкін емес.

Осы мақсатта жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша өткі-зіліп жатқан курста біз тыңдаушылар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен инно-вациялық технологияларды «Топтастыру», «Ойлан, жұптас, бөліс», «Де Бононың қалпақтары», «Шеринг» әдісі сынды бірнеше тиімді әдіс– тәсіл-дерді қолдану жолдарын үйреніп, оны тиімді қолдана білудің жолдарын меңгердік. Оқыту барысында жаңа технологиялық әдістерді пайдалану щәкірттердің ойлана білу қабілеттерін дамытады, олардың білім сапасын жақсартады, ой – өрісін кеңейтеді, есте сақтау қабілеттерін өсіреді. оқыту мен дамыту әдістерінің барлығыда жеке тұлғаның қалыптасуына ықпал ететін маңызды әдіс-тәсілдер болып саналады.

Жаңалықтарға толы білім мазмұнын бірден меңгеріп, тәжіриде қол-данып көшке лесуімізге бірден бір себепкер, бапкер– тринер екені дау-сыз. Алғашқы күннен бастап жаңалықтарға толы ақпараттарды санамыз-ға сіңіре айтып, білімімізді толықтыруда үлкен үлес қосқан Қалшабеков Абай Батырұлы өз жұмысының шебері, майталман маман деп айтар едім.

Курста дәріс, практикалық жұмыс және тренинг кезінде тыңдаушы-лардың қызығушылықтары күннен күнге арта түсті. Критериалды баға-

Center

of Excellence

67

лау, қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау үдерісімен, тоқсандық жиынтық бағалау спецификациясымен, танысып, қысқа мерзімді жоспар құрудың қыр-сырын үйрендік.

Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасы-ның түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нәтижелерге қол жеткізді.

ГУБАЙДУЛЛИНА ГАЯН НУРАХМЕТОВНА

к.п.н., доцент Восточно-Казахстанский государственный

университет им. С. Аманжолова г. Усть-Какменогорск

[email protected]

В течение 10 дней ППС вузов проходили курсы повышения квали-фикации по образовательной программе «Обновленное содержание сред-него образования и внедрения системы критериального оценивания». Цель Программы: совершенствование педагогического мастерства ППС в контексте обновления содержания среднего образования и внедрения системы критериального оценивания. В процессе прохождения курса мы познакомились со структурой, содержанием, целью и задачами обновлен-ных учебных программ; закрепили умения по использованию педагоги-ческих подходов; применили систему критериального оценивания при выполнении практических заданий.

Следует отметить, что содержание курса построено так, что теорети-ческие знания подкреплены практическими заданиями.

Особый интерес у слушателей вызвало микропреподавание. Микро-преподавание – это своеобразная мастерская педагога, в ходе которой от-рабатываются отдельные навыки. Микропреподование позволило каждо-му преподавателю сложить новое представление о себе, применить новое понимание к новым заданиям.

Center

of Excellence

68

Полезной и своевременной стала методическая литература, которая представлена учебно-методическим комплексом: 1) Программа курсов повышения квалификации ППС; 2) Руководство для преподавателя; 3) Презентации и раздаточный материал; 4) Руководство для тренера. По-лагаем, что приобретенные знания мы сможем применить на практике.

ДАРБАЕВА ЖАНАР КАБДУШЕВНА

доцент СКГУ им. М. Козыбаева

Мир не стоит на месте, постоянно меняется, и преподавателям СКГУ им. М. Козыбаева тоже нужно постоянно совершенствовать свой уровень знаний, умений и навыков, особенно в плане методики. С ИЯиЛ приехали я и мои дорогие коллеги Оспанова Ирина Витальевна и Акмагамбетова Бибигуль Ерсаиновна. Благодарим НИШ за интересную, содержатель-ную, насыщенную программу курсов и практический материал в рамках обновления содержания среднего образования Республики Казахстан. Чувствуем, что хороших впечатлений останется много. Процесс обуче-ния был легким и непринужденным, что является свидетельством отлич-ной структуризации курсов.

Четкая организация работы под руководством компетентного тре-нера Батырбаевой Надии Кадырбаевны, ее высокий профессионализм, качественная подача материала помогают каждому из нас, слушателей курсов, получить огромный заряд энергии, осознать важность процесса обновления и научиться работать по-новому. В дальнейшем планируем применять полученные знания, электронные методические материалы на своих уроках в вузе. Рада была познакомиться с новыми коллегами из других вузов РК: Усть-Каменогорска, Павлодара, Атырау, Щучинска, Ко-

Center

of Excellence

69

станая, Актобе, Талдыкоргана, Кокшетау, Тараза, Караганды. Благодарю Вселенную и всех своих родных коллег-преподавателей, которые заменя-ют нас в данный момент.

ДАУРБЕКОВ АДАМ МУСТАФАЕВИЧ

магистр гуманитарных наук преподавательПавлодарский государственный

педагогический университет г. Павлодар

Павлодарская область[email protected]

Будучи студентом, изучавшим английский язык, меня всегда интере-совал, и, я бы даже сказал, озадачивал, один очень любопытный и проти-воречивый вопрос: зачем мы с детства учили и зазубривали такие вопро-сы, как «Сколько тебе лет?», «Сколько человек в вашей семье?», «Какая у вас квартира?», «Сколько у вас комнат?» и еще огромное множество с подобным содержанием, тогда как нам строго-настрого запрещали за-давать эти вопросы иностранцам, если мы их вдруг встретим? На наш вопрос «Почему?» следовал простой ответ: «У них не принято задавать такие вопросы и это неприлично!»

Да, в том, что это неэтично, педагоги были правы, однако зачем же эти вопросы с таким завидным постоянством применялись нами на уро-ках? Ответ прост – мы просто должны были их знать, и все!

В этом вся сущность знаниевой парадигмы образования – знание для знания. Знаешь эти английские слова – пятерка! Можешь перевести от-рывок текста – пятерка! Потом этот отличник, повстречав иностранца, говорящего на английском, понимает каждое его слово и даже отвечает ему в ответ, однако они не понимают друг друга. Знают все сказанные слова, но не понимают.

Отличную аналогию к данной ситуации привел замечательный бри-танский лингвист, всемирно известный ученый Дэвид Кристал: «Пред-

Center

of Excellence

70

ставьте, что Вы пришли в автошколу. Инструктор показывает Вам на-значение каждой педали и каждого рычага, объясняет, в какой после-довательности нажимать педали и переключать рычаги, чтобы машина поехала. Контрольными вопросами он проверяет, насколько хорошо Вы все поняли, и если Вы успешно отвечаете на его вопросы, он заявляет: «Теперь Вы можете водить!» Это абсурд!»…

Согласен, это абсурд. Абсурд и учить наше будущее – наших детей, тому, что не пригодится им в жизни. Именно поэтому курс обновленного содержания образование на компетентостную парадигму выглядит впол-не логичным и своевременным, ведь перед нами столько вызовов, отве-тить на которые под силу только тем, кто делает, а не тем, кто знает…

ДЕМЕСИНОВА ЖАННА БОЛАТОВНА

магистр, жаратылыстану-гуманитарлық пәндер кафедра меңгерушісі,

Қостанай педагогикалық колледжі, Қостанай қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру жүйесі заманауи талаптарға сай

Қазір бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман.


Кез-келген елдің білім беру жүйесі қазіргі заман талабына сай болуы шарт. Ол болашақ ұрпақтың өніп-өсуіне ықпал етеді.

Қазақстанда орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберіндегі білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілуде. Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен белсен-ділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірде оны қолдана бі-

Center

of Excellence

71

луге бағыттау – ұстаздың басты міндеті болуымен қатар, оларға жүктелер жауапкершілік жүгін де еселейді. Өйткені, сапалы білім мен кәсіби білікті мамансыз бәсекеге қабілетті өскелең ұрпақты тәрбиелеу мүмкін емес.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша өткізіліп жатқан бар-лық курстарда сыни тұрғыдан ойлауды дамытудың тәсілдері, сыни ойлау-ды оқу және жазу арқылы дамытудың стратегиялары, жобалау әдісі, өз пікірін жазбаша рәсімдеу (мақала, эссе, комментарий беру және т.б. ) әдіс-тәсілдері кеңінен қолданылады. Аталған бағдарлама бойынша жүргізілген курстарда тыңдаушылардың бойында тілдік дағдыларды қалыптастыру-дың, оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жаңартып отыру мен инновациялық технологияларды меңгеріп, оны тиімді қолдана білудің маңызы зор.

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курста дәріс, практи-калық жұмыс және тренинг кезінде тыңдаушылардың қызығушылықта-ры күннен күнге арта түсті. Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасының түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдер-мен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақ-сы нәтижелерге қол жеткізді. Нәтижесінде «Топтастыру», «Ойлан, жұп-тас, бөліс», «Ақпаратты жаңғырту», «Сұрақ-жауап», «Өз миыңды сал», «Стоп-сұрақ» стратегияларын тиімді қолдану арқылы тыңдаушылардың білімдерін бекітіп, білім деңгейін күнде бақылап, бағдарламаның түйінді идеясын барлық курс тыңдаушыларының санасына сіңіруге қол жеткізе алдым деген ойдамын.

Бүгінгі күні дамыған елдер жоғары сапалы білім жүйесімен жұмыс істеуде. Өйткені қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азамат-тарының білім деңгейімен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі за-ман талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушыларды жаңартылған білім беру бағдарламасының талабына сай инновациялық әдіс-тәсілдермен оқы-тып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр. Курстың маңыздылығы да міне, осында. Курс аясында жоғарыда айтылған міндеттер мен мәселелер өз шешімін табу-да. Міндетіміз ауыр, мақсатымыз айқын. Отандық білім беру саласында әлемдік тәжірибедегі алдыңғы қатарлы идеяларды басшылыққа ала оты-рып, жаңаша ойлай алатын білікті мұғалімдер қатарын көбейтсек, жақсы нәтижеге жеттік деп ойлаймын.

Center

of Excellence

72

ДЖУМАТАЕВА АЙМАН ИЗАЕВНА

магистр, аға оқытушыПавлодар мемлекеттік

педагогикалық университетіПавлодар қ.

[email protected]

Жаңашыл ұстаз – болашақтың тірегі

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың халыққа жолдауында: Білім және кә-сіби машық – заманауи білім беру жүйесінің, кадр даярлау мен қайта даярлаудың негізгі бағдарында берілген.

Осы орайда, педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындары-ның оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының оқу материалдары орта білім беру мазмұнын жаңарту материалдарына негіз-делген.

Бағдарламаның мақсаты: орта білім беру мазмұнын жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу шеңберінде ОПҚ-ның педагогика-лық шеберлігін жетілдіру.

Мұнда жаңартылған оқу бағдарламаларының мақсат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұнымен таныстым, жаңартылған оқу бағдарламала-рына сәйкес педагогикалық тәсілдер мен оқу материалдарын түсіну мен қолдануды игердім, критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білуді меңгердім, педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бағдарламаларының мақсат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұнымен таныстым, жаңар-тылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізуге байланысты бі-лік, дағдыларын қалыптастыруды меңгердім.

Әр оқушы жеке тұлғалық және іс-әрекеттік ерекшеліктерге, яғни, тума қабілеттердің, интеллектуалдық іс-әрекеттің, когнитивті стильдің, талап қою деңгейінің, өзін-өзі бағалаудың, жұмысқа қабілеттілік ерекше-ліктеріне; іс-әрекетті орындау ерекшеліктеріне (жоспарлау, ұйымдастыру, дәлдік және т.б.) ие. Әр оқушы өз іс-әрекетінің, соның ішінде оқу іс-әре-кетінің өзара әрекеттестік стилімен, оған деген қатынасымен, оқытылуға жарамдылығымен сипатталады.

Center

of Excellence

73

Сонымен, нақты оқу үрдісінде білімнің белгілі бір «түйіндерін», «жинағын» – пәнаралық байланыс негізіндегі оқыту тақырыптарын оқу арқылы ғылымның жетекші идеялары мен жетекші идеяға айналған оқу пәндерін игеруге болады. Оқу пәнінің жетекші идеяларын анықтайтын ғылым идеялары қоғамның түрлі идеяларына ие болған себепті, оларды пәнаралық байланыстың пәнішілікпен және курсішілікпен үйлесімі есе-керіліп оқу материалы жан-жақты ашылады. Оқу материалдарын түсінді-руде сергіту сәтті мен әзіл-сықақ айтуға болады, бірақ шамадан аспаған жөн; өзара (диалогтік) оқытуды кең қолданумен, оны бағыттау игерілді. Өзара оқыту педагог қалыптастыра алмайтын сапаларды қалыптастыра-ды, оқушыларды оқу материалын есте сақтай білуге және өз тәжірибесін-де қолдануды үйретеді. Қарым-қатынаста ең маңыздысы – кімдікі дұрыс (қарсыластық қарым-қатынас негізінде) деп, түсіну емес, өзара көмек көрсету, мәселені шешуде өзара бағыттау, білімді, мәліметті, пікірді бе-кіту және байыту болып табылады. Қарым-қатынастың нәтижелілігі кері байланыс құра білу іскерлігіне байланысты. Кері байланыс көрсеткіште-ріне оқушылардың қабылдаған ақпараттарға реакцияларын, яғни жауап-тарын, көңіл-күйлерін, сезімдерін, эмоцияларын жатқызуға болады. Кері байланыс оқытушының әрекетін ынталандырады.

Сабақты жоспарлау кезінде критериалды бағалауға арналған тапсыр-малар бір ретпен берілуі керек, әрбір тапсырманың қажетті материалы қандай деректен алынатындығы көрсетілуі керек, тапсырманы қандай формада орындауды, жауапты қайда жазуды хабарлау керектігі (жазбаша, ауызша, жоспар немесе сурет түрінде, т.б. ) беріледі.

Center

of Excellence

74

DOBAYEVA ASSELteacher of foreign languages

and translator study departmentZhetysu State University

named after I. Jansugurova

Effective teachingTeaching is a profession that is considered to be a rewarding challenging

and complex role. An effective teacher does not simply teach knowledge their students and instead aims to arm students with the knowledge, skills, under-standing and attitudes that will prepare students for life-long learning. The constructivist theories developed by Piaget and Vygotsky have impacted on the way that teachers teach and this has changed the approach of teaching to place a greater importance on the teacher instead to act as a facilitator of learning in an open, constructivist environment and providing students with the tools to challenge themselves to develop both academically and personally.

However, the great role in effective teaching – teaching profession is classified as one of the most magnificent professions in the world. Although any person can become a teacher, not each person can be an effective teacher. Holding a degree in teaching profession does not mean you will be an effective teacher. Being an effective teacher is not just assisting students to study the information they require in order to advance to the next level or achieve good grades, but it involves changing the life of someone. Teaching involves touch-ing the life of each student in the class. An effective teacher encourages stu-dents to study more and perform better as well as utilizes the instructional time well. Furthermore, an effective teacher ensures all the students have the sense of belonging and feel at ease in the class by providing a good environment for learning. This helps to make the learning process easy for the students.

An effective teacher should be able to deal with every emerging situation that comes into the way of the students. Teachers face various challenges such as dealing with different attitudes of the students and therefore it requires an ef-fective teacher to be more flexible to handle such situations. Thus, an effective teacher should be a value-oriented role model to the students.

Center

of Excellence

75

In most cases, effective teachers have been found to posses some unique characteristics: creative, positive and enthusiastic. There are various ways these characteristics can be expressed, but this simply implies that, effective teachers prefer to spend most of the school time in classrooms with students assisting them to study and succeed in life.

Another outstanding element of an effective teacher is being orderly in the classroom. An effective teacher should be able to plan and organize the lessons in an effective way such that the students may not be stained in their brains. A good organization as well helps the students to learn from the teacher and apply the same in their daily life.

ДОСЕТОВА ШОЛПАН ЗАРУБАЕВНА Жезказған гуманитарлық

колледж оқытушысы Жезқазған қаласы

[email protected]

«Жанашыл мұғалім болу жаңа заман талабы» «Бұған дейін жасалғандардың бәрін одан да

жақсырақ етіп жасауға болады» Генри Форд

Қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілетті оның азаматтарының білім деңгейімен анықталады. Сондықтан білім беру жүйесі заман талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушыларды жаңартылған білім беру бағдарламала-рының талабына сай инновациялық әдіс тәсілдерді оқытып ой өрісі кең саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр. Білім беру жүйесін қарқынды дамытқан бұл үрдістің жалпы білім беретін мектептерге белсенді түрде енгізіле бастауы курстың маңызды-лығы да міне осындай курс аясында жоғарыда айтылған міндеттер мен мәселелер өз шешімін табады.

Center

of Excellence

76

Жаңартылған білім болашақтың негізі, оқу мақсаттарын зерделей отырып тапсырмаларды сабақтарды құрастыру барысында көз жеткіздік.

Мұғалімдерді даярлау қай уақытта да ең өзекті мәселелер қатарына кіретіні белгілі жәйт. Олай болатыны, қоғамның әлеуметтік-экономика-лық міндеттері заманына сай өзгерістерге ұшырап, өскелең ұрпақты со-ған лайықтап өмірге бейімдеудің жаңа талаптары туындап отырады.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша өткізіліп жатқан барлық курстарда сыни тұрғыдан ойлауды дамытудың тәсілдері жобалау, өз пікірін жазбаша рәсімдеу әдіс тәсілдерін кеңінен қолданады.

Еліміздің білім саласына кезең кезеңімен енгізіліп жатқан білім бағ-дарламасы басты мақсаты сана әлеуеті жоғары дамыған, сын тұрғысынан жанашыл ойлай білетін, рухы мықты өз білімін қоғамның алға басуына жұмсай алатын кез келген ортаға биімделіп кете алатын азаматты тәрбие-леу. «Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы»деп данагөйіміз Әл Фараби айтқандай тәрбие мен оқу ажырамас байланыста.

Оқытудың жаңаша әдіс тәсілдерін сабақта тиімді қолдануға сабақтар-ға талдау жасауға шеберлік сабақтары арқылы дағдыландым. Білім алу-шыларды жеке тапсырмалардың критерийлерімен таныстыру, дискриптор құру, сұрақтарды тиімді қою ауызша жазбаша кері байланыста қамтамасыз ету сыныптасын және өзін өзі бағалауға үйрету, жалпы оқу үрдісін ұйым-дастыру жұмыстарының ерекшеліктерімен іс жүзінде таныстым.

Мысалы «Шығыс базары», «Ақпаратты жаңғырту» «Өз миыңды сал» «Стоп Сүрақ» т.б. стратегияларын тиімді қолдану арқылы білімдерін бе-кітіп білім деңгейін күнде бақылап бағдарламаның түйінді идеясын сана-сына сіңіруге қол жеткіземіз.

Білім алушылар жаңалыққа жаны құмар болады. Сондықтан әдіскер оқу тәрбие жұмысына шығармашылықпен қарапжаңа заман талабына сай озық дәстүрлерімен сусындап білімдерін жетілдіріп отыру керек.

Отандық білім беру саласындағы әлемдік тәжірибе алдыңғы қатарлы идеяларды басшылыққа ала отырып жаңаша ойлай алатын білікті мұға-лімдер қатарын көбейтсек жақсы нәтижеге жеттік деп білеміз.

Center

of Excellence

77

ДЮСЕНБАЕВА МАНШУК ЕСБОЛАТОВНА

магистр, оқытушыШ.Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау

мемлекеттік университетіКөкшетау қаласы,

[email protected]

Білім беру мазмұнын жаңарту – уақыт талабы

«Еліміздің ертеңі бүгінгі ұрпақтың қолында, ал ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында»

Н.Ә. Назарбаев.

Қазіргі таңда білім сапасы үлкен мәселе болып тұрғаны шындық. Тәуелсіз елдің негізгі тірегі – білімді ұрпақ. Қазақтың талантты ұлы ұста-зы Ахмет Байтұрсынов: «Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек», – деген. Қазақстан Республикасының білім беру реформалары-ның негізгі мақсаты – білім беру жүйесін жаңа экономикалық ортаға бе-йімдеу. Сондықтан да жаңартылған білім беру бағдарламасын толығымен меңгеру білім саласында қызмет атқаратын әр адамға ауадай қажет. Атап айтатын болсақ, мектеп мұғалімдеріне ғана емес, ЖОО-ң оқытушылары-на да маңызды болып табылады. Себебі, ЖОО-ң оқытушылары болашақ ұрпақты оқытатын мамандар дайындайды. Осыған орай қазіргі кезде мектеп мұғалімдері мен ЖОО оқытушыларының біліктіліктерін артты-ру курстары мен семинарлар ұйымдастырылып жүр. Ол ЖОО-ң оқы-тушыларына үлкен көмек. «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру» курсынан алған әсерлем өте көп. Курс өте пайдалы, өйткені нормативті құжаттардың дәлірек айтқанда, стандарт, оқу бағдарламасы мазмұнын қа-растырып, сабақтың маңызды компоненттері (оқыту мақсаты, сабақтың мақсаты, тапсырмалар), жоспарлау түрлері (ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлар), бағалау критерийлері, дескрипторлар, ойлау дағдылардың деңгейі, тапсырмалар жиынтығы деген түсініктерді біліп қана қоймай, олардың өзара байланысын, ерекшеліктерін жете меңгеруге

Center

of Excellence

78

көмектесті. Сондай-ақ сабақтың мақсатын қойғанда SMART критерийі болуы қажет. Нақты айтқанда сабақтың мақсаты – нақты, өлшемді, қол жетімді, шынайы және уақытпен шектеулі болу керек. Сонымен қатар қазіргі бағдарламадағы бағалаудың бір түрі критериалды бағалауды айта кеткен жөн. Егер дәстүрлі бағалау жүйесінде мұғалім бес ұпайлық жүйе бойынша бағалаған болса, ал критериалды бағалау ашық бағалау, яғни жыл бойы баға берілмейтін, бірақ кері байланыс арқылы жүзеге асырыла-тын қалыптастырушы бағалау. Ол бөлім немесе тоқсан бойынша жиын-тық бағалау арқылы орындалады. Қазір ұстаз үшін ата-аналар мен оқу-шыларды кері байланыс жасауға үйрету маңызды болып табылады. Кері байланыстың түрлі формалары арқылы (ауызша, графикалық, жазбаша және т.б.) ата-ана баласының жетістіктері туралы біле алады. Сабақтың мақсаты дұрыс қойылса, студенттер бағалау критерийлерін білсе, үздіксіз кері байланыс, рефлексия жасау арқылы нәтижеге жете алады. Сонымен қатар ойлау дағдыларын дамытуда Блум таксономиясының маңызы зор. Сабақтың тиімді әрі қызықты өтуіне сабақтарда сын тұрғысынан ойлауды дамытуға бағытталған «Фишбоун», «Ойлан-жұптас-бөліс», «Тыңдап отр-ған үштік» сияқты түрлі әдістерді қолдану өте тиімді болып табылады.

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні, баланың функцио-налды сауаттылығын қалыптастыру. Егемен елдің ұл-қыздары білімді де білікті болып шығуы тиіс. Соның арқасында біз бәсекеге қабілетті, іргесі мықты ел боламыз.

Center

of Excellence

79

ЕЛЬШИНА КЫМБАТ АЯНОВНА

Зоология кафедрасының оқытушысыЕ.А. Бөкетов атындағы ҚарМУ

Қарағанды қаласы[email protected]

«Мұғалім мамандығы – барлық мамандықтың анасы»

Ғалым да, шахтер де бас иетін, Ұстазым, бар сенің қасиетің.

Білім берген, ой берген, ақыл берген, Көз алдымнан кетпейді асыл бейнең …

Осы тақырыпты алғаннан соң көп ойландым. Шындығында мұға-лім барлық мамандық иесін тәрбиелейтін, оқытып үйрететін абзал жан-дар. «Мұғалім мамандығы – барлық мамандықтың анасы» деп қалай дәл тауып айтқан. Ұстаз алдынан тәрбие алмайтын жан жоқ. Ұстаз берген тәрбие әрбір жанның өміріне жол сілтер шамшырақ болары анық.

Ғылым иесі ғалым да, ел қорғаған батыр да, тілінен бал тамған ақын да, тегеуріні темір балқытқан жұмысшы да, егін салған диқан да, мал ба-ғып терін төккен шопан да, көк күмбезінен әрі өткен ғарышкер де бәрі – бәрі ұстаздан білім, тәлім алған, сондықтан ұлағатты ұстаздарға бүкіл адам баласы құрметпен бас иеді.

Қиындығы да, қызығы да жетерлік, ең бастысы – жауапкершілігі жо-ғары мамандықтың бірі ұстаздық ету екені ақиқат. Өйткені бұл маман-дық иелерінің мойнына ешнәрседен хабары жоқ, мыңдаған тарыдай ғана бүлдіршіндердің бойына білім нәрін сеуіп, тәрбие ұрығын егіп, таудай азамат етіп шығару міндеті жүктелген. Сондықтан басқа мамандық иеле-рінің баршасы да ұстаздарға борыштар деп ойлаймын.

2015 жылы Е. А. Бөкетов атындағы ҚарМУ «Биология-география» факультетінен «Биология» мамандығын игеріп, жоғарғы білімді маман атандым. 2017 жылы Е. А. Бөкетов атындағы ҚарМУ мамандығым бо-

Center

of Excellence

80

йынша жұмысқа орналастым. Университет ұжымынан әрбір ұстаздың бойында болатын төзімділік, сыпайылық, тазалық, адамгершілік, еңбек сүйгіштік сияқты жақсы қасиеттерді бойыма сіңірдім. Мен өзімнің ұс-таздарыммен қатар еңбек етіп, баланың бойына ақыл – білім дәнін сеуіп, аялап, көңілін табуды, алаламай сүйе білуді үйрендім.

ЕРАЛИНА АЙНУР ЕРИКОВНА

педагогикалық ғылымның магистрі, қоғамдық пәндер оқытушысы

Қостанай педагогикалық колледжіҚостанай облысы, Қостанай қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім – болашақтың кепілі

«Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек»А. Байтұрсынов

Мемлекет болашағының кепілі – жастарға білім мен тәрбие беру мә-селесінен өткір мәселе жоқ екені белгілі. Жаңа білім беру бағдарламасы толық сілтемелер, мысалдар арқылы нақты көрсетілген. Қазіргі таңдағы бұл жаңаша оқу үдерісі мұғалім үшін де, оқушы үшін де берер пайдасы көп. Мұғалімнің нұсқауымен өз еркімен білім алатын жеке тұлға ғана бі-лімді ұрпақ бола алады.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігі-мен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс-тренингтер тыңдап, жаңартылған білім беру бағ-дарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақсатта-рына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Оқытуда

Center

of Excellence

81

оқушылардың бойында тілдік құзіреттіліктерді қалыптастыру бойынша қолданылатын белсенді оқыту стратегияларымен, аудармасыз оқытудың тәсілдерімен таныстық. Тек танысып қоймай, тәжірибе барысында іске асырдық, түрлі тапсырмалар мен тапсырмаларр әзірледік. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негізге алатын 3 құжатпен – оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жина-ғымен танысып, жұмыс жасадық. Мұндағы жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның ХХІ ғасыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығын-да, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын да-мыту; адам, табиғат және қоғам туралы олардың бастапқы білім қорла-рын қалыптастыру (әлемнің біртұтас бейнесі); рухани-адамгершілік құн-дылықтарын дамыту.

Курсқа дейін де өзім дәріс беруде, дәстүрлі сабақтарда деңгейлік тап-сырмаларды жиі пайданаланатынмын. Бірақ көбінесе үй тапсырмасын сұраумен шектеліп отырдым. Курс менің сабақ берудегі көзқарасымды қатты өзгертті. Алдағы жұмыстарым осы жаңартылған білім бойынша жүргізетініне сенімдімін.

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні, баланың функцио-налды сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағ-дарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Ұстаздарға үлкен жауапкершілік міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды да-рыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Оқушы бойындағы қабілетті жетілдіріп, оқушыларды болашаққа жетелеп, жақсы істі баста-ғалы отырмыз.

Center

of Excellence

82

ЕРЖАНОВА АЙГАНЫМ САЙЛАУЖАНОВНА

Әдіскер, арнайы пәндер оқытушысы№2 Алматы мемлекеттік гуманитарлық

педагогикалық колледжі Алматы қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім – болашақтың кепілі. «Білік біліп – төрден орын аларсың, Білік білсең, күшті, берік адамсың»

Ж. Баласағұн

Бүгінгі күнге дейін адамзат баласыныың қол жеткізген ұлы игілік-терінің бірі-білім қазынасы, ал білім сипаты алуан түрлі. Қазіргі таңда білім беру жүйесінің мақсаты-бәсекеге қабілетті маман дайындау. Қазақ-стан Республикасында орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде бі-лім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілді. Осы өзгеріс барысында «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ Педа-гогикалық шеберлік орталығы Республика бойынша мыңдаған ұстаздар-ды жаңартылған білім бағдарламасын меңгерту барысында үш-төрт жыл аралығында мектеп ұстаздарының біліктілігін арттырды. Сонымен қатар бүгінгі студент-ертеңгі жас маман болғандықтан, болашақ ұстаздар жаңа-шыл көзқараспен, жаңа білім бағдарламасымен қаруландыру мақсатында еліміздегі педагогикалық колледждерімен жоғарғы оқу орнының оқыту-шылары да қамтылуда. Өзім қызмет етіп отырған білім ордасының оқы-тушылары да Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығынан дәріс алуда.

Біздің колледж бастауыш мектеп ұстаздарын даярлайтын болғандық-тан, жаңартылған білім бағдарламасы еліміздің білім жүйесіне енгізіле басталғаннан бастап жаңа мазмұнды бағдарламамен танысу мақсатында көптеген семинарлар, кездесулер, колледж ішілік курстар ұйымдастырды. Демек, біздің колледждің оқытушыларына бұл бағдарлама таңсық емес де-секте, 2018-2019 оқу жылының басында ұйымдастырылған білім жетілдіру курсына менде ілігіп, Астана қаласындағы Педагогикалық шеберлік орта-

Center

of Excellence

83

лығының тренері, білікті ұстаз Абай Батырұлынан дәріс алып, бұрынғы бі-лімімді жан-жақты толықтырып, бекіте түстім. Курс барысында тәжірибе-лі тренеріміз біздің негізгі мақсатымыз жаңартылған білім бағдарламасын толығымен меңгере отырып, болашақ мамандарды іс-тәжрибе барысында алған білімімізбен қаруландыру екенін айқындап түсіндірді.

Жаңартылған білім бағдарламасының мақсат-міндеттерін талдап, мек-тепте жүріп жатқан бағалау түрлерімен, ойлау дағдыларының деңгейімен, бағалау критериларын құрастыруды тереңірек таныстық. Білімімізді жетіл-діру барысында еліміздің басқа облыстарынан келген ұстаздарымен тәж-рибе алмасып, оқыту үдерісінде қолданатын жаңа әдіс-тәсілдерді меңгер-дік. Қоржынымызға жиған осы білім қорын тиімді пайдаланып, болашақ ұстаздарға педагогикалық шеберлікпен жеткізу біздің мақсатымыз.

«Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздың қолында» – деп елбасымыз болашақ мамандарды даярлауға, оның ішінде, әсіресе болашақ–жеткіншек ұрпақты тәрбиелеу-ге білікті ұстаздарды қалыптастыруға өте жоғары талаптар қойып отыр. Өйткені қоғамның рухани және адамгершілік тұрғыда қайта өрлеуі, жеке тұлғаны әлемдік және ұлттық мәдениет деңгейіне көтеру, жаңаша көзқа-распен жеткіншек ұрпақты қалыптастыруда тиімді жағдайлар жасау кө-біне ұстаздар бізге байланысты.

Center

of Excellence

84

ЕСАЛИЕВА БАҚТЫЛЫ ӨСКЕНБАЙҚЫЗЫ

Ғани Мұратбаев атындағы Жетісай гуманитарлық-техникалық

колледж оқытушысы [email protected]

Жаңа технологиямен білім беру – заман талабы

«Ғылымды күшті меңгерген және оны сүйетін мұғалім ғана өз шәкірттерінің бәріне жемісті ықпал жасайды»

Д. И. Менделеев

Бүгінгі таңда білім беру әлеуметтік құрылымының маңызды элемент-терінің біріне айналуда. Дүние жүзінде білімнің әлеуметтік рөлі артып адамның болашағы оның алған білімінің сапасының көлеміне, ойлау дең-гейіне байланысты. Осы тұрғыда бүгінгі күні жаңа технологияның тиімді әдіс– тәсілдерін, жас ұрпақтың бойына сіңіре отырып, қоршаған ортаны қорғау арқылы экологиялық тәрбие беру ұстаздардың басты міндеті. Ол үшін әрбір ұстаз үнемі шеберлігін арттырып отырмаса, бала деңгейінің дамуы төмендейді. Осының бәрі бір күннің іс әрекеті емес, оған уақыт керек. «Ұстаздық ету уақыт ұту емес, өзгенің бақытын аялау, өзінің уақы-тын аямау» деп Ж.Ж. Руссо бекер айтпаған.

Биология пәнін оқушыға меңгерту үшін стандарттық бағдарламаны игеруде оқушыны қалыптастырып, оны қызықтыру үшін сабақ берудің оңай жолдарын тәсілін табу мұғалімнің шеберлігіне байланысты.

Оқушылардың ой – өрісін дамытып, танымдық қызығуын арттыруда биологиялық ойындарды сабақта тиімді пайдалануды мұғалімнің мең-гергені жөн. Ойынның түрлері өте көп.

Оқушылардың алған білім дәрежесін саралауға өзі қызығатын пән төңірегіндегі білімін тексеруге, білмегенді білуге ұмтылдыратын, миды шынықтырып жаттықтыру танымдық ойындар деп аталады. Танымдық ойындарға : сөзжұмбақтар, сауалғылар, басқатырғылар және сәйкес сөз-дерді табу, жұмбақтар, тірек сызбалар жатады.

Center

of Excellence

85

«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау».Жобасымен танысып, оның стратегияларын өз тәжірибемде қолдан-

ғаннан бері өзімнің кәсіптік біліктілігімнің жетіле түскенін аңғардым. Сабақтарымда үнемі қолданатын «Кубизм», «Топтастыру», «Бес жолды өлең», «Түртіп алу жүйесі», «Вен диаграммасы», стратегияларын жиі пайдаланамын.

Сондай-ақ, осы курстан алған тәжірибелерімді өз сабақтарымда жиі пайдаланатын боламын. Мәселен жаңартылған оқу бағдарламасы мен кретериалды бағалау жүйесін тренеріміз өте жақсы түсіндіріп өтті. Яғни өз білімін тәжірибесін бізбен бөлісіп отырды. Сондай ақ бірлескен оқу, белсенді оқу, саралау, электронды оқу және жаңа технологияларды пай-далану, бағалау критерилері, дескриптор, модельдеу жөнінде әріптестер-мен жасаған тәжірибе алмасу жұмыстары маған өте күшті әсер берді.

ЕСЕМБЕКОВА ШЫРЫНКУЛ ТУКЕНОВНА

аға оқытушы, педагогика ғылымдарының магистрі

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті

[email protected]

Ұстазы жақсының – ұстамы жақсы

«Нашар мұғалім ақиқатты өзі айтып береді, ал жақсы мұғалім оқушының өзін ізденуге жетелейді»

А. Дистерверг

Елімізде орта білім беру саласында іргелі өзгерістер орын алып, жа-ңартылған білім мазмұнына кезең-кезеңімен көшуде. Осы ретте педагог мамандарды дайындайтын жоғары оқу орны мамандарына да зор жауап-кершілік жүктеліп отыр. Еңбек нарығына сай сапалы мамандарды оқы-

Center

of Excellence

86

тып шығару үшін жоо орны оқытушысы да осы жаңартылған білім маз-мұнын игеруі қажет.

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ педагогикалық шенберлік орталығында ұйымдастырылған педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орны профессор-оқытушы құрамының біліктілігін арттыру курсына қатысу мүмкіндігіне ие болғаныма қуаныштымын. Шет тілі:екі шет тілі мамандығы бойынша педагог кадрларды дайындауда курс барысында тыңдаған дәрістердің, өткен тренинг сабақтардың алар орны ерекше. Мұ-ғалімнің басты жұмысы жоспарлаудан басталса, сабақта қолданылатын оқытудың тиімді тәсілдерін орынды қолдана білуді сол жоспарға дұрыс енгізе білудің өзі мұғалім үшін маңызды. Әр түрлі тәсілдер, дескриптор-лар құрастыру, қалыптастырушы бағалау тапсырмаларын дайындау тә-сілдерін үйрендім. Блум таксономиясы, 7 модуль, саралап оқыту, сыни тапсырмаларды орындауға үйрету оқушының тілдік материалды жеңіл меңгеруіне септігін тигізеді.

Сабақта кері байланысты ұйымдастыру оқушының өтілген материалды қаншалықты деңгейде меңгергенін, нені білгісі келетінін анықтауға мүмкін-дік береді. Кері байланысты графикамен, ауызша және жазбаша беруге бо-латынын білдім. Сабақ барысында қолайлы оқу ортасын ұйымдастыру және оқушылардың сабаққа қызығушылығын ояту үшін түрлі сергіту жаттығула-рымен таныстым. Сондай-ақ, оқытудың жаңа стратегиялары топтық, жұп-тық жұмыс түрлерімен таныстым. Оқушылар жұппен, топпен біріге отырып жұмыс жасауға және бірін бірі бағалауға дағдыланып, пәнге деген қызығу-шылықтары артады. Сөйтіп оқушы бойында ынтымақтастық, мейірімділік, шыдамдылық, ұжымдық жауапкершілік қасиеттері қалыптасады. Оқушы-ларды сыни тұрғыдан ойландыра алатындай ашық сұрақтар мен деңгейлік тапсырмалар бере отырып, оның деңгейін анықтауға болады.

Қорыта айтқанда, курстың тыңдаушыларға берері мол. Ақпараттық технологияның қарыштап дамыған шағында заман көшіне ілесіп, жаңар-тылған білім мазмұнына жаңаша көзқараспен қарауымыз қажет. Ел болам десең, ұрпағыңды түзе деп текке айтылмаса керек. Егеменді еліміздің бо-лашағы білімді ұрпақ қолында екенін, әсте, бір сәт естен шығармайық.

Center

of Excellence

87

ЕШПАНОВА РИМА АЛМАСҚЫЗЫ

оқытушыМ. Мәметова атындағы Қызылорда

педагогикалық жоғары колледжі

Қызылорда қ. [email protected]

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМГЕ – ЖАҢАША КӨЗҚАРАСӨмір бойы білім алу-әр Қазақстандықтың

өмірлік кредосына айналуы қажетН.Ә. Назарбаев

Қазақстанда орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберіндегі білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілуде. Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен белсен-ділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірде оны қолдана бі-луге бағыттау – ұстаздың басты міндеті болуымен қатар, оларға жүктелер жауапкершілік жүгін де еселейді. Өйткені, сапалы білім мен кәсіби білікті мамансыз бәсекеге қабілетті өскелең ұрпақты тәрбиелеу мүмкін емес.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігі-мен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында биологиядан жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс-тренингтер тыңдап, жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақ-саттарына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Тек үйреніп қана қоймай, тәжірибе барысында іске асырдық, түрлі тапсырма-лар мен жаттығулар әзірледік. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негіз-ге алатын 3 құжатпен – Оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптас-тырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадық. Мұндағы жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның ХХІ ғасыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту; адам, табиғат және қоғам туралы олардың бастапқы білім қорларын қалыптастыру (әлемнің біртұтас бейнесі); рухани-адамгершілік құндылықтарын дамыту.

Center

of Excellence

88

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курста дәріс, практи-калық жұмыс және тренинг кезінде тыңдаушылардың қызығушылықта-ры күннен күнге арта түсті. Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламасының түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нә-тижелерге қол жеткізді. Қорыта келе, мен мақаламды ақын Міржақып Дулатовтың «Жалғыз сүйеніш, жалғыз үміт – оқуда. Теңдікке жетсек те, жұрттығымызды сақтасақ та, дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында аламыз. Жақсылыққа бастайтын жарқын жұл-дыз – оқу. Надан жұрттың күні – қараң, келешегі – тұман» деген сөзде-рімен аяқтағым келіп отыр. ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпы еуропалық стандартқа сай жаңа білім беру – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әке-летін бірден-бір жол!

ЖАГЫПАРОВА ЖАНАРГУЛ ЖАҚСЫЛЫҚҚЫЗЫ

магистр, аға оқытушы Х. Досмұхамедов атындағы

Атырау мемлекеттік университеті Атырау қаласы

а[email protected]

Жаңартылған білім беру

«Әлемді сүйіспеншілікпен өзгертуге болады. Егер әр істі сүйіспеншілікпен, шын жүректен

жасасаңыз, міндетті түрде жетістікке жетесіз». Элизабет Кюблер-Росс

Жаңа әлемдегі Қазақстан үшін ең негізгі басымдықтың бірі – білім саласы екені бәрімізге мәлім. Осыған орай, біздің тәуелсіз жас мемле-кетіміздің басты даму бағыттарының бірі – қазіргі білім мен ғылымды барынша дамыту болып табылады.

Center

of Excellence

89

Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдар-ламасы өте жоғары деңгейде жасақталған.

Курс барысында оқытушыларға түрлі әдіс-тәсілдер, рефлексия жа-сауға, сондай-ақ жаңартылған білім мазмұнын оқу үдерісін енгізуге ба-ғытталған әдіс-тәсілдерді түсініп талқылауымызға мүмкіндік берілді.

Жаңартылған білім беру мазмұнының негізгі мақсаты-білім мазмұнын, жаңартумен қатар критериалды бағалау жүйесін енгізу болып табылады. Жаңартылған білім берудің тағы да бір ерекшелігі-оқушылардың үйлесім-ді қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, тәжірибе жасау, АКТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу.

Бұдан ПОҚ-ын оқу бағдарламасының мақсат-міндеттерін, жаңартыл-ған оқу бағдарламаларына сәйкес педагогикалық тәсілдерді қолданып, критериалды бағалау жүйесін түсініп, педагог кадрлардың біліктілігін арттырудағы мақсат-міндеттерді, оқу процесімізде пайдалану жолдарын білдік.

Қазіргі таңда қазақ тілі-мемлекеттік тіл, орыс тілі-қарым-қатынас тілі, ағылшын тілі-әлемдік кеңістікті тану тілін оқытуда жаңа идеялар-ды әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану заман талабы болып отыр.

Сондықтан, қазіргі уақытта дайын білімдерді игеру мен жалпылау мақсат емес, ол адамның интеллектуалды дамуының көмекші құралы болып табылады. Ал қажетті ақпараттарды өз бетінше табу, мәселелер-ді анықтау және оларды шешу жолдарын іздеу, алынған білімдерді сын тұрғысынан талдай білу және оларды жаңа тапсырмаларды орындауда қолдану жаңартылған білім мазмұнының нәтижесі.

Мен осы курсты оқығанға дейін, асыққан едім. Себебі, бұл курс ту-ралы көптеген мектеп мұғалімдерінен естігенде, қызығушылық пайда болды. Міне, осы курсты оқығаннан кейін менде өзгеріс болғанына және одан әрі шығармашылыққа ізденуімен жол ашқанына «Педагогикалық шеберлік орталығына» айтар алғысым шексіз.

Center

of Excellence

90

ЖАНИБЕКОВА ГҮЛДАНА БЕКБАЙҚЫЗЫ

Педагогика ғылымдарының магистріАғылшын тілі пәнінің оқытушысыМ. Мәметова атындағы Қызылорда

педагогикалық жоғары колледжі Қызылорда қ., Қорқыт ата №9

[email protected]

Жаңартылған бағдарлама – білім берудің жаңа мазмұны

«Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі жойылады»

К.Д. Ушинский Қазіргі таңда қоғамның білімге деген талабы жоғары. Білім саласы

сан тараулы ақпараттарға толы. Болашақ білімді ұрпақты даярлайтын мұғалімдер қауымы болғандықтан, олар ешбір жаңалықтарды қалт жі-бермеуі тиіс. Соның дәлелі бүгінгі таңда Астана қаласындағы Педаго-гикалық шеберлікті арттыру орталығында ұйымдастырылған «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы профес-сор құрамы мен колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру курсы. Аталған курста оқытудың заманауи әдіс тәсілдерін, критериалды бағалау тәсілдері, қалыптастырушы және жиынтық бағалау тәсілдері, белсенді оқыту әдістері, Блум таксономиясы, қысқа және орта мерзімді жоспар, Case Study және Lesson Study, тиімді оқыту әдістері, дифференциалды оқыту сынды қолданыста жүрген терминдерді толық түсініп, меңгердік.

Сонымен қатар, білім саласына қатысты нормативті құқықтық құжат-тармен, оның ішінде стандарт, әдістемелік нұсқау хат, оқу бағдарламала-ры, оқу жоспарлары мен жоспарлар кешенімен қалай жұмыс жасау керек-тігі, оқу мақсаттарының дұрыс қойылуы және үлестірмелі ресурстардың сараланып таңдап алынуы сынды өзекті тақырыптар әрбір күнде жоспар-ға сай өткізілді. Мұғалімнің жаңартылған жүйемен жұмыс жасауы, өз са-бақтарына үнемі өзгерістер ендіріп отыруды қажет етеді.

Осы орайда «Ақылдың алты қалпағы», «5 жолды өлең», «Ыстық орын-дық», «Автор орындығы», «Джигсо», «Бағдаршам», «Спираль», «Веер», «Дұрыс – бұрыс», «Болжамдық әдіс» әдістер жиі қолданыста болды.

Center

of Excellence

91

Қорытынды кезеңде сабаққа рефлексия жасауда төмендегідей стра-тегиялар қолданылды: «Бас бармақ», «Бес бармақ», «Бағдаршам», «Блоб ағашы», «БББ» стратегиялары.

Тренер Ерболат Тұрсынтайұлының жүргізілуімен өткен курстан түй-геніміз көп болды, әдістемелік қоржынымыз толықты, алдағы уақытта оқу тәрбие процесінде алған біліміміз шыңдалып, кәсіби өсуімізге өз кө-мегін тигізеді деп ойлаймын.

ЖАРМУХАМЕТОВА РАУШАН ОРАЗБАЕВНА

Педагогика ғылымдарының магистрі, «Биология» кафедрасының аға оқытушысы

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Семей қаласы[email protected]

«Ұстаз үздіксіз ізденгенде ғана, шәкірт жанына нұр құя алады»«Балаға күштеп білім беруден гөрі,

баланың білімге деген құштарлығын ояту ең маңызды мақсат». К.Д. Ушинский

Қазіргі кезеңде Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жаса-лып, Қазақстандық білім беру жүйесі әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр: білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас пайда болды.

Еліміздің болашағы, көркейіп өркениетті елдер қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесінен көрінеді. Қазіргі білім беру саласындағы проб-лема – әлеуметтік педагогикалық және ұйымдастыру тұрғысынан, білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді, жаңа әдістерін іздестіру, оларды жүзеге асыра алатын мұғалімдерді даярлау.

Center

of Excellence

92

Мұғалімдерді даярлау қай уақытта да ең өзекті мәселелер қатарына кіретіні белгілі жәйт. Олай болатыны, қоғамның әлеуметтік-экономика-лық міндеттері заманына сай өзгерістерге ұшырап, өскелең ұрпақты со-ған лайықтап өмірге бейімдеудің жаңа талаптары туындап отырады.

Бұл жерде ұстанымдар кәсіби педагог кадрларын даярлау жүйесінде-гі көзқарастардан айқындалары даусыз.

Қазіргі мектеп жағдайындағы білім берудің ұлттық моделіне өту оқы-ту мен тәрбиелеудің соңғы әдіс-тәсілдерін, инновациялық педагогикалық технологияны игерген, психологиялық-педагогикалық диагностиканы қабылдай алатын, педагогикалық жұмыста қалыптасқан бұрынғы ескі сүрлеуден тез арада арылуға қабілетті, шығармашыл, зерттеуші, ойшыл мұғалім болуын қажет етеді.

Бұл мәселелерден шығудың бірден-бір жолы – заманауи технология-ларды меңгерген, өзгермелі еңбек нарығына бейім жаңа сипаттағы маман даярлау.

Бұған негіз Елбасымыздың жолдауындағы «... Оқыту үдерісіне қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды енгізу. Бүгінде халықаралық стандарттар негізінде Назарбаев университеті мен Зияткерлік мектептер табысты жұмыс істеуде. Кәсіптік-техникалық білім берудің озық мекеме-лерінің желісі дамып келеді. Олардың тәжірибесін бүкіл қазақстандық білім беру жүйесіне таратып, барлық білім беру мекемелерін солардың деңгейіне тарту қажет» – деген сөзі.

ЖИДКОВА АННА АНАТОЛЬЕВНА

Преподаватель хореографии высшей категории

Атырауского гуманитарного колледжа им. К. Дутбаевой

г. Атырау

Изменения в сфере технологий, коммуникаций и науки влияют на со-циально-экономическое развитие мирового сообщества и влекут за собой

Center

of Excellence

93

изменения и требования к уровням знаний и навыков в современном обра-зовании. Ключевые ценности и цели образования в Казахстане нацелены на повышение общего уровня образованности учащихся, формулирование навыков лидерских качеств, конкурентоспособности, интеллектуального и креативного мышления, нравственного и духовного развития личности.

Курсы повышения квалификации педагогического состава по обнов-ленной образовательной программе необходимы для усовершенствования знаний и навыков, методов применения, критериального оценивания уча-щихся в практике современного учителя, так как учитель реализует новый формат подхода в образовательном процессе будущего поколения. Перед педагогами стоит важная задача: воспитать и обучить таких учеников, ко-торые смогут адаптироваться и реализовать себя в современном мире.

На курсах повышения квалификации педагоги ознакомились с содер-жанием обновленной программы, что дало возможность сравнить тради-ционную программу обучения с обновленной. Совместно с коллегами, обсуждали и анализировали, обменивались опытом и рекомендациями, а также определили положительные стороны обновленной программы. Было очень интересно, содержательно и познавательно совершенствовать свои знания и навыки по обновленной программе под руководством тре-нера с высоким профессионализмом – Батырбаевой Надии Кадыровны. Используемые наглядные материалы, методы, приемы и содержание про-граммы – ясно, четко и доступно с помощью игровых моментов, усваива-лись и закреплялись слушателями курсов. Непринужденная, комфортная обстановка во время занятий, позволяла слушателям раскрыть имеющий-ся творческий потенциал и повысить свой профессиональный уровень.

В моем понимании, обновленная программа активирована на про-цесс активного мышления обучающегося, в постоянном поиске новых идей, умозаключений, выводов, принятия логического ответа на вопро-сы, решения поставленных задач. Это дает возможность многогранно, обширно изучить, исследовать и сконцентрировать внимание на интере-сующем объекте, получить глубокие знания, применить навыки при изу-чении определенных предметов. Побуждает к действию для достижения поставленной образовательной цели. Формирует у учащегося системы знаний и целостного видения мира, готовности к образованию в течение всей жизни, саморазвитию, самовоспитанию личности.

Center

of Excellence

94

ЖИЕНАЛИЕВА НАЗИРА АЛКУАТОВНА

Саранский гуманитарно-технический колледж имени Абая Кунанбаева

Карагандинская область, г. Сарань [email protected]

«Век живи – век учись» – это девиз нынешнего поколения учителей. Приехав на курсы эффективного обучения по уровневым программам по-вышения квалификации педагогических кадров Республики Казахстан, узнала много нового и интересного. По окончании курсов буду исполь-зовать некоторые понравившиеся методики по обновленной программе. Способность к самообразованию не формируется у педагога вместе с ди-пломом и поэтому не может обеспечить человека на всю жизнь знания-ми, умениями, навыками и качествами, необходимыми для эффективного выполнения социальных ролей и выбранных профессий.

Особенностью учительской профессии является необходимость не-прерывного образования. Учитель до тех пор современный, идет со вре-менем в ногу, пока учится. Хочу остановиться на методике микропрепо-давания, как методе активной психологической подготовки учителей, где прорабатываются все нестандартные ситуации и психологические пере-живания. Если раньше делался упор на знание предмета, то сейчас надо учить будущих учителей еще и сопережеванию, и побыть в «шкуре уче-ника и учителя».

Главная задача моя, как учителя – это не только дать знания по пред-мету, а в первую очередь, воспитать в ученике все человеческие качества, такие как уважение к старшим, научить их сопереживанию, быть ответ-ственными по отношению ко всем и любить свою Родину. Научить их использовать полученные знания на практике, в жизни.

Хочу выразить огромную благодарность организаторам курсов за возможность узнать новое, за то, что наполнили новыми идеями, стрем-лением к постоянному совершенствованию, и особенно поблагодарить тренера Надию Кадыровну Батырбаеву за тот опыт и знания, которыми она щедро делилась с нами. Хотелось бы еще и еще приезжать на курсы

Center

of Excellence

95

повышения квалификации в разные города Казахстана, чтобы вместе с этим решить попутную задачу – узнавать новые города Казахстана, де-литься опытом и знаниями и постоянно окунаться в неизведанно новое.

ЖОЛМАГАМБЕТОВА ЗАМЗАГУЛЬ АБСЕТОВНАФизика пәнінің оқытушысы

Ақтөбе гуманитарлық колледжіАқтөбе қаласы

[email protected]

Білім берудің жаңа мазмұны

«Халықты халықпен, елді елмен теңестіретін – білім» – деп, ұлы жа-зушы М. Әуезовтың айтқан ұлағатты сөзі ұлы мақсатпен игі бастамаларға бастайтын бағдар сияқты. Қазіргі заман талабына сай білім беру мәселе-сі сол қоғам мүддесіне сай болуы керек. Қазіргі жылдам өзгеріп жатқан заманда біздің алдымызда жас ұрпақты болашақөмірге және еңбек етуге тиісті деңгейде даярлап, білім алушылардың бойында ХХІ ғасыр дағды-лары деген жалпылама атауға ие болған дағдыларды қалыптастыру мін-деті тұр. Бұл кезекте жаңартылған білім мазмұнының бағдарламасының ерекшеліктерін жете түсініп, меңгерген Жоғарғы сынып мұғалімі бола-шаққа бағдарланған оқушыны қалыптастырады деп ойлаймын. Сондық-тан да болашақ ұстаздарға жоғарғы сыныпта әр сабақта әр түрлі тиімді әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, оқушылардың білім сапасын арттыру ең басты мәселе екендігін ұғындыруымыз қажет.

Осы бағытта елімізде орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберін-де жоғарғы сыныптағы білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілуіне байланысты екі апталық біліктілікті арттыру курысына үлкен құлшыныспен келдім. Тренеріміз Тұрсынай Муафиков-

Center

of Excellence

96

на білім берудің жаңартылған мазмұнымен түбегейлі таныстырып, жа-ңаша көзқарастың пайда болып, алдыма жаңа міндеттердің қойылуына септігін тигізді. Курс барысында жаңартылған оқу бағдарламасы туралы ақпарат беріп, сабақты жоспарлау, сабақ беруге көмектесетін ресурстар, оқулықтар мен нұсқаулықтарды қолдану және критериалды бағалау жү-йесін қолдану бойынша біраз ақпарат алдық. Білім арттыру курсында бағдарламаны меңгеру мақсатында әзірленген әдістемелік оқу құралы берілді және одан әрі қолдануымыз қарастырылған.

Жоғарғы сынып пәндеріне арналған оқу бағдарламасының мәні, оқу-шының функционалды сауаттылығын қалыптастыру мен өмірмен байла-нысқа құрылған. Оқушы бойына қажетті 4 дағдыны (айтылым, тыңда-лым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ететін түрлі әдіс-тәсіл-дерді білдік. Оқыту мақсаттарын анықтау, бағалау критерийлерін құру, белсенді оқуға негізделген жаттығулар арқылы қысқа мерзімді сабақты жоспарлауды үйрендік. Жаңартылған білім беру бағдарламасының ерек-шелігі спиральді қағидатпен берілуі. Оған математика және жаратылыс-тану пәндері бойынша оқу мақсаттарын зерделей отыра тапсырмаларды құрастырып, ықшам сабақтарды өткізу барысында қол жеткіздік. Ықшам сабақтардың ұтымды тұсы сабақ берген сайын бір-бірімізден үйренеріміз көп болды. Аталған курс барысында мен кәсіби тұрғыдан жаңа сатыға қадам басып, білім жүйесіне енген жаңалықтардың қыр-сырын зерттеп, көкейімде тұрған сұрақтардың жауабын толық алдым.

Қорыта айтқанда, сол жаңа озық әдістемелік технологиялармен қа-руланған, заман талабына сай оқытудың жаңа әдістерін толық меңгерген педагог қана білім алушының сапалы білім алуына мүмкіндік жасайды. Жан дүниеңді рухани жан азығымен, дүниетанымды байыта түсіп, өз – өзімізді қамтамасыз ету және жоғарыда аталған бағдарламаның әдіс – тә-сілдерін жетік меңгеріп, оны тәжірибе жүзінде қолдану, одан әрі дамыту біздің парыз – міндетіміз. Сөз соңында екі апта бойы бар білгенін бізге үйретіп, курсты түрлі әдістермен шебер ұйымдастыра білген Тұрсынай Муафиковнаға алғысым шексіз.

Center

of Excellence

97

ЖҰБАНЫШОВ БЕРІК ТЕМІРХАНҰЛЫ

Тарих ғылымдарының кандидатыаға оқытушы

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті

Алматы қаласы, Әйтеке би, [email protected]

«Мұғалім – өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқу мен ізденісті тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады»


Заман талабына сай маман дайындау басты міндетҚазіргі заманда әлем Төртінші өнеркәсіптік төңкеріс дәуіріне, яғни

технологиялық, экономикалық және әлеуметтік салалалардағы терең және қарқынды өзгерістер кезеңіне жылдам қадам басып келеді. Осыған сәйкес бүгінгі күннің басты талабы – жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған аза-матын қалыптастыру, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге бел-сене араласатын, бүгінгі жаһандану дәуірінде заман ағымына ілесіп оты-ратын маман дайындау. Әлемдік білім кеңістігіне кіру және халықаралық байланыс білім мазмұнына жаңа технологияларды енгізу, оқыту үрдісін озық инновациялық және ақпараттық технологиялармен жетілдіру, бәсеке-ге қабілетті мамандар даярлау сияқты мүмкіндіктерді туғызып отыр.

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев өз сөзінде «еліміздегі білім беру реформа-сы табысының басты өлшемі – білім мен білік алған еліміздің кез– келген азаматы әлемнің кез-келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу керек» деп айтқан болатын.

Бүгінгі күні білім беру ісінде қандай ұстанымдарды алуымыз керек?– деген сұрақтардың төңірегінде білім берудің ұстанымдары да өзгерді. Әр нәрсені білу бір басқа, түсіну бір басқа. Мені де бұл мәселелер төңірегінде үлкен ойда болдым. Неге жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша оқу курсына бармасқа? Ұстаздық мамандықты таңдап, оның қыр сырын үйреніп жүргенімізде талай өзгерістердің куәсі болдық. Заман өзгерген сайын талапта өзгеріп отырады. Сол себептен 2018 жылдың

Center

of Excellence

98

17-28 қыркүйек аралығында Астана қаласы Педагогикалық шеберлік орталығында Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсына қатыстым.

Курс барысында өзімнің іс-тәжірибемде білетінімнен білмейтін сұ-рақтарымның көп екенін байқадым. Түсінгенім, түсіне отырып үйренге-нім көп. Бағдарламада ұлттық құндылықтарды қалыптастырудың үдерісі, одан күтілетін нәтижені үйренуден бастап, сыни тұрғыдан ойлауды дамы-тудың тәсілдері оқушылардың қалай оқу керектігін, соның нәтижесінде өзіндік дәлел-уәждерін нанымды жеткізе білетін, ынталы, сенімді, сыни пікір-көзқарастары жүйелі дамыған оқушы қалыптасатынын байқадым. Жылдам өзгеріп жатқан әлемде мұғалім үнемі білімін жетілдіріп отыру керектігін ұғындым. Бұл жаңартылған білім мазмұны арқылы оқушы өзі-нің мектеп қабырғасында алған білімін өмірдің кез-келген аясында пай-далана алатын жеке тұлға болып шығатынына көзімді жеткіздім.

Қорыта айтқанда, мемлекет тарапынан қолдау көрсетіп осындай курстарды ұйымдастырудың педагог кадрларды дайындауда маңызы өте жоғары деп ойлаймын.

ЖУМАГУЛОВА АСЕМ АЛИБЕКОВНА

магистр, қоғамдық пәндер оқытушысыМ.О. Әуезов атындағы

педагогикалық колледжіСемей қ.

[email protected]

Жаңартылған бағдарлама-білім берудің жаңа мазмұны

«Қазір бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман»

Н.Ә. НазарбаевБүгінгі күні білім беру саласында елеулі өзгерістер орын алып жатыр.

Бұл өзгерістердің тереңдігі соншалық, білім беру мақсаттарында, құнды-

Center

of Excellence

99

лықтарына, әдістеріне және сонымен қатар құралдарына қатысты болып отыр. Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының білікті-лігін арттыру курсының оқытушыларға әдістемелік жағынан берері көп. Қазіргі оқытуда оқытушыда функционалдық сауаттылық болу керек. Бо-лашақ мамандарға инновациялық әдістерді меңгерту, талдау дағдыларын қалыптастыру маңызды.

Жаңартылған білім берудің маңыздылығы – білім алушы тұлғасының қолайлы білім беру ортасын құра отырып, зерттеу жұмыстарын жүргізу, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу.

Курс барысында жеке, жұппен, топта жұмыс жұмыс жасай білу, шы-ғармашылықты тиімді қолдануды және оны жүзеге асыру үшін тиімді оқыту әдістерімен таныстым. Сондай-ақ критерийді дұрыс құру, деск-риптор құру, саралау түрлерін, ауызша және жазбаша кері байланыс құру жолдарын, қалыптастырушы, критериалды бағалау тәсілдерін, сабақ жоспарында блум таксономиясының кезеңдерін, тіл сабақтарында тілдік дағдыларды қолдануды үйрендім, оқу мақсатын дұрыс қоюға, мақсатқа сай сабақта түрлі әдістер қолдануға дағдыландым.

Жаңартылған білім бағдарламасы курсы барысында саралау түрле-рін: мақсат бойынша саралау, нәтиже және жауап бойынша, ресурс және мәтін бойынша, диалог бойынша, оқушыға жеке қолдау көрсету арқылы, мазмұн бойынша саралауды үйреніп, сабақ үрдісіне қолдандым.

Қорыта айтқанда, жаңа бағдарламаның мәні, баланың функционал-дық сауаттылығын қалыптастыру. Білім алушылардың жалпылама мақ-сатқа емес, метатанымдық мақсатқа көбірек көңіл бөлуіміз қажет екенін білдім. Сонда ғана студенттер алған білімдерін өмірде пайдалана алады. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Ұстаздарға үлкен жауапкершілік міндеттелді. Білім алушы-лардың бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды дарыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз пәнін, өз маман-дығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей алады.

Center

of Excellence

100

ЖУМАГУЛОВА БАКИТГУЛЬ САКЕНОВНА

д.ф.н., профессор, Казахский национальный

педагогический университет имени Абая, г. Алматы,

[email protected]

Новому времени – новое содержание образования

Источник знаний неистощим: какие успехи не приобретай человечество на этом пути, все людям будет оставаться искать, открывать и познавать.

И.А. ГончаровПосле хлеба самое важное для народа – школа.

Ж. ДантонСтремление идти в ногу со временем, общественные модернизации,

включение Казахстана в мировые интеграционные процессы постави-ли образовательную сферу перед необходимостью реформ, обновления содержания. Помимо этого изменения в содержании образования были вызваны стремлением сделать национальное образование качественным, конкурентоспособным.

Школа – одно из основных звеньев образовательной цепи, и обнов-ление ее содержания не может не вызывать закономерного интереса со стороны общества, профессиональных педагогических организаций. По-этому вполне также закономерной и логичной является организация кур-сов педагогического мастерства для преподавателей будущих школьных педагогов, поскольку в данном случае жизненно необходимым является, на наш взгляд, функционирование связи «вуз – школа», непоколебимое действие принципа преемственности и последовательности.

Курсы педагогического мастерства позволили нам еще раз убедиться в актуальности связи «вуз – школа», а также в возможностях обновлен-ного содержания школьного образования. В частности, нам доказательно был продемонстрирован потенциал активных методов обучения, играю-щих определяющую роль в новой модели школьного образования.

Center

of Excellence

101

Мы получили ответы, к примеру, на вопросы: «Почему активное об-учение эффективно?», «Почему активное обучение действенно, результа-тивно?», «Почему у него высокая отдача?», «Почему эффективны «Моз-говой штурм», «Инфо-угадайка», «Кластер», «Письмо самому себе» и другие приемы активного обучения?».

Размышления наши в поисках ответов на поставленные вопросы по-зволили нам прийти к следующим резюме-выводам: 1) методы и приемы активного обучения эффективны постольку, поскольку обладают высоким мотивационным потенциалом; 2) активное обучение эффективно благода-ря тому, что в его недрах заложена такая компонента как решение постав-ленной проблемы; 3) указанный вид обучения способствует активной рече-мыслительной деятельности обучающихся; 4) активные методы и приемы позволяют развивать самоконтроль, самооценку, рефлексию обучающихся.

В целом, мы убедились в эффективности нового формата обучения на курсах педагогического мастерства, за что благодарны организато-рам, тренеру Н.К. Батырбаевой. Желаем Вам дальнейших творческих успехов!

ЖУМАГУЛОВА АККЕНЖЕ БАЙТОРЕЕВНА

Информатика пәні оқытушысыБейнеу гуманитарлық-экономикалық колледжі

Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданы[email protected]

Білім берудің мазмұнын жаңарту – болашаққа бағыт

«Мұғалім көп әдісті білуге тырысуы керек. Оны өзіне сүйеніш, қолғабыс нәрсе есебінде қолдануы керек»

Ахмет Байтұрсынов Қазіргі ақпараттық технология жылдам дамып келе жатқан заманда

біздің алдымызда кәсіби мамандарды болашақ өмірге дайындау, оқушы-

Center

of Excellence

102

лардың бойында ХХІ ғасыр дағдылары деген жалпылама атауға ие болған дағдыларды қалыптастыру міндетін нақты қоя білуде берері мол курста білімімді жетілдіргеніме қуаныштымын. Білім берудің жаңартылған маз-мұнының мақсаты – әр баланың түрлі пәндерді оқуына көмектесіп және ойдың қырағылығын дамытады, тұлғалық сипаттамаларын қалыптасты-рады, бұл олардың жасөспірім кездерінде және ересек өмірлерінде керек болатыны белгілі.

Алғашқы күннен-ақ, керемет Тренеріміз Тлеуов Қайрат Қыпшақбай-ұлы өзінің мейірімді жүзімен бізді қарсы алып, осы курстың бағдарла-масымен, курстың мақсат-міндеттерімен толық таныстырып, күтілетін нәтижелерін айқындап берді. Курс барысының барлық кезеңдерінде Тре-неріміз өз білімін, тәжірибесін аямай бізбен бөлісіп отырды.

Тренеріміз күнделікті сабағында өзінің алдына нақты белгілі бір мақ-сатты қойып, соған жету жолында барынша талаптанса, жетістікке жетері сөзсіз екенін дәлелдеп жүрді. Яғни әрбір сабағында қызықты мәліметттер көп болды. Ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін, білім кеңісті-гінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі назардан тыс қалдырмай, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны мейлінше меңгерумізге көп көмектес-ті. Маған ұнағаны интернет ресурстарын қалай қолдану, тест жүргізудің тиімді бағдарламаларын plickers.com, kachoot.com сияқты бағдарлама-ларда жасау мүмкіндіктерін көрсетіп берді. Сонымен қатар Тренеріміздің «Топқа бөліну», «ЖИГСО», «Кері дизайн» т.б. үйреткен әдіс-тәсілдерін өз сабақтарымда жиі қолданамын деп ойлаймын. Сондай-ақ жаңартыл-ған білім беру мазмұны бойынша критериалды бағалау, қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау, дескриптор, рубрика т.б. ұғымдарды бізге пре-зентация арқылы жеткілікті түрде баяндап берді.

Қорыта айтқанда, бұл курстан жаңартылған білім беру мазмұны бо-йынша толыққанды ақпарат алдық және алған білімдерімізді болашақ жастарымызға білім беру мен тәрбиелеуде қолданамын деп есептеймін. «Шын ілім адамдарды биік ізгілікке үйретеді, ол – адамдардың жаңа-руы»– деп атап көрсеткен ойшылдың сөзімен аяқтағым келеді.

Center

of Excellence

103

ЖУМКИНА ДИДАР БОРАНКУЛОВНА

Педагогика пәнінің оқытушысы Қарағанды гуманитарлық колледжі


Жаңартылған білім – заман талабы

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев білімді ұрпақ тәрбиелеу, мемлекеті-мізді биік шыңдардан көрсету, дамыған елдің қатарына қосылу мақса-тында ұлы қадам басты. Болашақ ұрпақ білімді болсын десек, сол ұрпақ-қа өмірде адаспай өз орындарын табуға бағыттайтын ұлағатты ұстаздар-дың біліктілігін арттырудан бастағаны өте орынды деп білемін. Мұғалім мамандығының басқа мамандықтардан ерекшелігі, біз үнемі білімімізді тереңдетіп, толықтырып, әр уақытта ізденіс үстінде жүреміз.

«Ұстаздық-ұлы іс» деп кемеңгер жазушымыз М. Әуезов айтқандай, бұған лайық болу – үлкен абырой,. елім мен жерімнің және ана тілімнің мерейін өсіретін ұстаздық ұлағатты істе адал болу– абыройлы іс. Осы жазылған қасиеттер тренеріміз Абай Батырұлының бойынан айқын көре алдым.

Курска келгенге дейін үздік мұғалім болу үшін ең бастысы– оның бі-лімі деп білдім. Берген білімді оқушылардан талап ете білсең, балаларда білімді болады деп санадым. Алайда тренеріміз Абай Батырұлының бізге берген білімі мен жан-жақты ойлау дағдысын, барлық оқыту әдіс тәсіл-дерін тек теорияға ғана сүйенбей өмірмен тығыз байланыстырып откізген әр дәрістерінен өте керемет әсер алдым. Білім мазмұнының жаңаруымен қатар, жаттығулар мен тапсырмаларды жүйелі сапалы қолдана білуге үй-рендім. Сонымен қатар критериалды бағалау, жиынтық бағалау жайында алған мәліметтерімді практикада қолдана аламын деген сенімдемін.

Жаңартылған оқу бағдарламасын осы уақытқа дейн әріптестерім айт-қан кезде, түсіне алмау шедім. Осы Абай Батырұлының дәрісінен кейін барлық оқу прцестеріндегі жұмыстарды жүйелі анық етіп түсіндірген сон, өз алған білімімді студенттерге айтып үйретуге асықтым.

Center

of Excellence

104

Ескіден қол үзбей, жаңаға қол жеткізгендер ғана мұғалім бола ала-ды деп қытайлық дана ойшыл Конфуций айтқандай, бұған дейінгі қол жеткізілген табыстарым мен іс-тәжірибемді қазіргі білім саласындағы жаңашылдықпен ұштастыра отырып, бойымдағы жаңалыққа деген құл-шыныспен, қызығушылық түпкі нәтижеге қол жеткізуге және кәсіби құ-зіреттілігімді жетілдіруге жұмыс жасаймын. Жаңашылдыққа бағытталу-да ізденіс нәтижелерім білім берудегі тәжірибемді өзгертіп қана қоймай, көздеген мақсатыма жетелейтініне сенемін.

Курста жүріп «Басқаларды үйрете жүріп, біз өзіміз үйренеміз» деген аталы сөздің мәнін терең түсіндім. Қазіргі уақытта осы курстың нәти-жесі десемде болар, түсінгенім-студеттердің білім сапасына ғана емес, сонымен қатар олардың өзіндік терең ұстанымдарын дамытуға, алған бі-лімдерін теория жүзінде ғана емес пратикада және өмірде тиімді қолда-нуға үйрету керек екенін түсіндім. Осы курста алған білімді студенттер-дің білімін жетілдіруге тиімді қолданамын. Сонымен бірге қазіргі таңда білім беру саласындағы әлемдік білім кеңістігіне ұмтылуына байланыс-ты мұғалім дайын білімді беруші емес, бағыттаушы екенін түсінуі қажет. «Оқушы жетістігі-мұғалімнің жетістігі, ал мұғалімнің жетістігі жаңа әдіс – тәсілдерді тиімді қолдануында» дегендей осы үйренген жаңа тәсілдерді еңбек жолымда тиімді пайдаланамын.

Center

of Excellence

105

ЖУСІПАЛИЕВА ЖАЙСАНКУЛ ӘПТАЙҚЫЗЫ

Ғ. Мұратбаев атындағы Жетісай гуманитарлық-техникалық колледжінің

І санатты оқытушысыЖетісай қ.

[email protected]

Жаңашыл мұғалім – оқушының жүрегі«Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен

азаматтарының білімімен өлшенеді». Н.Ә. Назарбаев

Республикамыздың Президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында педагог мамандардың білімін жетілдіру мәселесіне баса на-зар аударды. Қазіргі таңдағы білім беру саясатының ең басты міндеті – жоғары сапалы білім беруге қол жеткізіп, әрі оны мемлекеттің, қоғамның және жеке тұлғаның өзекті де, өмірлік қажеттілігіне сәйкестендіру. Осы тұрғыдан алғанда білім берушілердің тұрақты да, жүйелі қайта даярла-нуымен кәсіби біліктілігін көтеріп отыру қажеттілігі туындайды.

Алайда тәжірибелі тренерлермен жүргізілген сабақтар барысында оқытудың жаңа ұстанымдарын, технологиясын, осы мәселелерді шешу жолдары көрсетіліп, тиісті бір түсінік ала бастадым. Әрине, барлығы бір-дей оңай болмады.

Тәуелсіз елдің негізгі тірегі – білімді ұрпақ. Қазіргі таңда білімдінің алға түсіп, бәйгеден озып келетін заманы енді туды.

Мемлекет болашағының кепілі – жастарға білім мен тәрбие беру мә-селесінен өткір мәселе жоқ екені белгілі. Қазақтың кемел талантты ұлы ұстазы Ахмет Байтұрсынов: «Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бас-тау керек», – деген.

Қазақстан Республикасының білім беру реформаларының негізгі мақсаты – білім беру жүйесін жаңа экономикалық ортаға бейімдеу. Бұл тұрғыда ел Президенті Н.Ә. Назарбаев еліміздің әлемдегі бәсекеге қабі-летті 50 елдің қатарына қосылуы туралы міндет қойғаны мәлім. Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқара-

Center

of Excellence

106

ды. Болашақта өркениетті, дамыған елдер қатарына ену үшін заман тала-бына сай білім қажет.

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың биылғы «Қазақстандық жол-2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Жолдауында еліміз дамуының барлық Стратегиялық бағыттарын жүзеге асыратын міндеттер қойылды. Республика болашағына бағдар беретін бұл жолдауда «XXI ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азамат-тар» – деген.

Ал, дамудың негізі білім мен ғылымға келіп тіреледі. Сондықтан да, әлемдегі дамыған елдер сияқты Тәуелсіз елімізде білім жүйесі сапасын же-тілдіру ең негізгі өзекті мәселелердің бірі болып отырғаны белгілі. Осыған орай, білім беру жүйесінде жастарға сапалы білім беріп, олардың үйле-сімді дамуы мен тұлға ретінде қалыптасуында ұстаздың кәсіби шеберлік көрсеткіштерінің бірі – жалпы педагогикалық, ғылыми-теориялық, әдісте-мелік жаңалықтар мен озық тәжірибені жетік меңгерудің маңызы зор.

Қазіргі ұстаздар алдындағы міндет: ғылым мен техниканың даму деңгейіне сәйкес оқушының білімі терең, іскер және ойлауға қабілетті, әлемдік стандарттар негізінде жұмыс істей алатын құзырлы тұлғаны қа-лыптастыру. Мұндай талапқа сай қызмет істеу үшін ұстаз үздіксіз ізденіс-те кәсіби білікті болуы тиіс.

ЖУСУПОВА АЙСУЛУ ГАЙСАНОВНА

преподаватель ГККП Высший Педагогический колледж

город Щучинск [email protected]

Специфика учительской профессии заключается в постоянном де-ятельном контакте с другими людьми. Работа учителя направлена на формирование личности обучающего, выработку определенных правил

Center

of Excellence

107

поведения, интеллектуальное развитие. Преподаватель должен обладать не только психологическими, специальными знаниями, но также и навы-ками профессионального общения.

А речь учителя – основное орудие педагогического воздействия и од-новременно образец для учащихся. У нас учителей – филологов особая миссия, мы закладываем основы духовно-нравственного становления личности.

Мне нравится эта обновленная программа тем, что применяя полу-ченные знания на уроках, постоянно идет поиск нового, в котором уча-ствуют одновременно и учитель и ребенок. Курсы понравились своим со-держанием, новизной формы работы. Это позволило получить огромный заряд энергии, по-новому взглянуть на предмет.

Спасибо тренеру, Надие Кадыровне за чуткость, доброжелательность, терпение, высокий профессионализм, за психологический комфорт, соз-данный во время занятий. Мы повысили свой профессиональный уро-вень, что обязательно положительно скажется на качестве нашей работы.

ЖҰМАБАЕВА А. Қ. География пәнінің оқытушысы

Жаркент гуманитарлық-техникалық колледжіЖаркент қаласы

[email protected]

Кемел келешекке бағдарлы біліммен

«Әлем өзгеруін қаласаң, сол өзгерудің алғашқысы өзің бол»Махатма Ганди

Бүгінде уақыт талабына сай Қазақстандағы білім берудің өзіндік ұлт-тық үдерісіне оң өзгерістер еніп, әлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген оқыту әдістемелері арасында анағұрлым кең тараған сындарлы оқытуға

Center

of Excellence

108

негізделген тәсіл де енгізілуде. Мезгіл межесінің белгілеген жаңашылды-ғына ілесе отырып, ілкімді істің даңғыл жолына қадам басқан ұстаздар ұрпақ санасына ұлықты ұғым қалыптастырады.

Оқу ешқашан тоқталмақ емес. Теориялық білімімізді тәжірибе сабақ-тарында жүзеге асыру – біз үшін үлкен өзгеріс болды. Болашақ мамандар-ды өмірдің тұтқасы болар тұлға ретінде көріп, оның пікірімен санасқанда ғана біз болашақта еркін сөйлейтін, озық ойлы, дарынды мамандарды өмірге дайындай алады екенбіз.

Жаңартылған білім мазмұны тақырыбындағы курста білім алғалы, негізінде оқытушы басқарушы емес, бағыт-бағдар беруші екенін түсін-гендеймін. Бұл шығыстың «Аш адамға балық берме, қармақ бер» мақал сөзіне үндеседі. Осыдан түйгенім, жас ұрпаққа білім беру үшін оқытушы алдымен өз білімін шыңдап, адамгершілік қарым – қатынасқа өзін бейім-деу керектігін түсіндім.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық. Оқу барысында дәріс-тренингтер тыңдап, жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндет-терін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағ-дарламасындағы оқу мақсаттарына жетуде критералды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Белсенді оқыту, саралап оқыту стратегияларымен, оқытудың тәсілдерімен таныстық. Тек танысып қоймай, тәжірибе бары-сында іске асырдық, түрлі тамсырмалар әзірледік. Сабақ беру үрдісінде негізге алатын 3 құжатпен.

Оқу бағдарламасы, оқу жоспсры және қалыптастырушы бағалауға ар-налған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадық. Курстан көп жаңалық, білім алдық. Біздің білімге деген құштарлығымызды арттырып дәріс берген тренеріміз Тлеуов Қайрат Қыпшақбайұлына айтар алғысы-мыз мол. Курс аясында білімімізді шыңдай түстік, әр сабақ тартымды, қызықты өтті.

Нәтижесінде білім әрқашан жетіліп отырады, өзгермелі қоғамда біз жаңаға ұмтылғанда ғана, бізден тәлім алатын мамандардың мақсаты ай-қын болмақ. Біздің мақсатымыз сыни ойлауға, дербес пікір айтуға, уақыт тезіндегі қандай кезеңде біліммен қаруланған мамандар дайындау. Сыни ойлау арқылы білім алушы жастардың ой еркіндігін, ізденісі арқылы жан-жақты түсініктің болатынын байқадым.

Еркін елдің шаңырағы жаңа қаланса да, ертеңгі күнге сеніммен қа-райтын жастардың мүмкіндігі зор. Ендеше, осы көштің керуенін кемел-

Center

of Excellence

109

денген келешекке ұштастырып, жаңа білім беру бағдарламаның бағыты бағдарлы болатынына сенемін. Бұл-біздің еншімізе тиген ардақты іс. Сондықтан уақыт ағымына сай біз де керуенді білім көшінен қалыспай, ілгері ұмтылғанымыз абзал.

ЖҰМАҒҰЛОВА ГҮЛНАЗ АБДУЛЛАҚЫЗЫ

Жаратылыстану ғылымдарының магистрі, Математика пәнінің оқытушысы

М. Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжі

Қызылорда қаласы, Қорқыт ата №[email protected]

«Жаңартылған бағдарлама – жаңа белес, жаңаша тәжірибе»

Өмір бойы білім алу-әр Қазақстандықтыңөмірлік кредосына айналуы қажет


ҚР Президенті «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты Бағдарла-малық мақаласында атап көрсеткендей, «табысты болудың ең іргелі бас-ты факторы білім екенін әрқайсысымыз терең түсінуіміз керек. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді», – десе, ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы: «Мұғалім қандай бол-са, мектеп һәм сондай болмақшы, яғни ұстаз білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шыкпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мек-тепке керегі – білімді, педагогика, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін ұстаз» – деп айтқан болатын. Мұғалім жоғары деңгейде оқушыға білім беру үшін оған терең теориялық біліммен қатар, методиканы жан-жақты меңгерген, қазіргі заман талабына сай жаңашыл болуы қажет. Осы орайда жаңартылған бағдарламасының маңыздылығы өте зор.

Мен, Тлеуов Қайрат Қыпшақбайұлы жүргізген курста қатысу арқылы жаңа бағдарламаның қыр – сырын меңгердім.

Center

of Excellence

110

Атап айтар болсақ, бұл бағдарламасының негізгі мақсаты-білім маз-мұнының жаңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Жаңартылған білім беру бағдарламасының ерек-шелігі спиральді қағидатпен берілуі. Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріс-ке ұшырап, критериалды бағалау жүйесіне өтуі. Аталмыш бағдарлама-ның мәні, баланың функционалды сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғы-мына құрылған. Ұстаздарға үлкен жауапкершілік міндеттеледі.

Курста осы бағдарламаның маңызын, оның оқыту үдерісіндегі тиім-ділігін, білімді бағалаудағы түбегейлі өзгерістерді, оқушы бойында қа-жетті 4 дағдыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыру қажеттілігін, көптеген «3-2-1», «Джигсо», «Қабырғадағы роль», «Ыстық орындық», «Үштік», «Бес саусақ», «Жалғасын тап», «Бэкроним» әдіс-тә-сілдерді сабақта тиімді қолдана білуді меңгердім. Курс тренері Қайрат Қыпшақбайұлы сабақты өте әсерлі, қызықты және жақсы ұғындырды. Өз тәжірибемде жаңаша әдіс-тәсілдерді жиі қолдануға тырысамын және бұл студенттеріме ұнайтынына сенімдімін.

Center

of Excellence

111

ИБРАГИМОВ РАСКУЛПедагогика ғылымдарының докторы,

доцентОңтүстік Қазақстан Мемлекеттік

Педагогикалық УниверситетіШымкент қ.

[email protected]

Курстағы оқытудың жаңа форматының тиімділігі

Өмір бойы білім алу-әр Қазақстандықтыңөмірлік кредосына айналуы қажет


Жоғары оқу орындарының оқытушыларының кәсіби дамуына ба-ғытталған және студенттердің пәнді терең меңгеруін ұйымдастыра білу, алған білімдерін өмірде қажеттілігіне орай қолдана білуін қамтамасыз ету мақсатын нақты қоя білуде «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы бірлесіп әзірлеген бағдарламалары бойынша құрастырылған педагогикалық кадрлардың біліктілігін артты-ратын курстың берері мол екен. Алғашқы күннен-ақ, бағдарламаның мақ-сат-міндеттерімен толық танысып шыққан соң жаңартылған білім мазмұ-ны, орта мектепте қолданылатын тиімді әдіс тәсілдерді және жаңа тех-нологияларды игеруге деген қызығушылығым арта түсті. Бірінші күнгі сабақтарда курстың бағдарламасымен танысып, мақсат-міндеттерін, кү-тілетін нәтижелерін айқындап алдық. Курс барысында жаңартылған оқу бағдарламалары, мемлекеттік стандарттар, оқу-әдістемелік кешендер, әртүрлі әдістемелік нұсқаулар, мультимедиялық ресурстар, тиімді оқыту әдіс-тәсілдерімен танысып «Басқаларды үйрете жүріп, біз өзіміз үйрене-міз» деген аталы сөзінің мәнін терең түсіндім. Біздің керемет тренеріміз Қайрат Қыпшақбайұлы сабақ жүргізу кезеңдерінде өз білімін, тәжірибе-сін аямай бізбен бөлісіп отырды. Мен ұлы ғұлама, әлемнің екінші ұстазы Әбу-Насыр Әл-Фарабидің «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие керек. Тәрбиесіз берген білім – адамзаттың қас жауы» деген қағидасын ұста-намын. Біз – оқытушылар студенттерімізді оқыта отырып, тәрбиелеуіміз

Center

of Excellence

112

керек деп санаймыз. Оқытушы өзінің алдына нақты белгілі бір мақсат-ты қойып, соған жету жолында барынша талаптанса, жетістікке жетері сөзсіз. «Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша математиканы оқыту әдістемесі» курсын оқытуда маған осы курстағы жаңалықтарды үнемі на-зардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүм-кіндігінше дұрыс пайдаланып, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны мейлінше меңгеру аса қажет болып табылады. Осы жаңаша әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, математикадан қысқа мерзімді жоспар құруды үйрендім, математика пәнінен ықшам сабақтар топтама-сын құрастырдым. Әр сабағымда сандық технологияны, АКТ-ны, «Топқа бөліну», «ЖИГСО», «Ойлан-жұптас-бөліс», «Өрмекші», «Рөлдік ойын», «АВС» стратегиялары, «Венн диаграммасы», «Текстологиялық карта», «Семантикалық карта» т.б. өз сабақтарымда жиі қолдануға тырысатын боламын. Себебі, бұл жаңашыл әдіс-тәсілдер мен стратегиялардың сту-денттерге қатты ұнайтындығын және болашақта біздің саналы да, пара-сатты студенттеріміз заманауи тұрғыда қалыптасқан мұғалім тұлғасына айналатынына мен сенімдімін.

ИБРАЕВА АЙГУЛЬ АМАНГЕЛЬДИЕВНА

М.О. Әуезов атындағы педагогикалық колледжі

Семей қ. [email protected]

Жаңа заманда– жаңа білім

Мұғалім – ең қажетті, ең маңызды мамандықтың бірі. Ұстаз-жас ұр-пақтың рухани сәулеткері, қоғам, халық өзінің үміті мол болашағын тап-сырытын сенімді өкілі. Осы ұстаздар жайында халқымыздың ұлы баты-

Center

of Excellence

113

ры Бауыржан Момышұлы «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі, ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де, кеншісін де ұстаз өсіреді... Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз» деген.

Мұғалімі қандай болса, қоғамы да сондай болмақ делінген бұлжымас заңдылық ерте уақыттардың өзінде-ақ белгілі болды. Адамзат өркениетінің даму тарихында жақсы мектебі мен мұғалімдері бар мемлекет қана озып шыққан. Қазақтың кемел талантты ұлы ұстазы Ахмет Байтұрсынов: «Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек», -деген. Сондықтан қазіргі жылдам өзгеріп жатқан заманда ұстаздар алдындағы міндет: ғылым мен техниканың даму деңгейіне сәйкес оқушының білімі терең, іскер және ой-лауға қабілетті, әлемдік стандарттар негізінде жұмыс істей алатын құзыр-лы тұлғаны қалыптастыру. Мұндай талапқа сай қызмет істеу үшін ұстаз үздіксіз ізденісте кәсіби білікті болуы тиіс. Ал ұстаздың алдында «Білім беру ммазмұнын жаңарту үшін не істеуім қажет?» деген сұрақ туындайды.

Осы сұрақтарға жауап беруде педагогикалық шеберлік орталығы мен Назарбаев зияткерлік мектебі өткізіп жатқан «Педагог кадрларды даяр-лайтын колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру курсының» ма-ңызы өте зор. Курс барысында ұстаздар жаңа сападағы мамандарды дай-ындау мемлекеттік білім беру стандартымен, бағалау жүйесімен және оқу бағдарламаларымен, оқыту жүйесімен, кәсіби даму және оқу ортасымен тығыз байланысты екендігіне көз жеткізді. Тиімді оқыту және оқу тәсіл-дері, Белсенді оқу әдістерін қолдану, Саралап оқыту тәсілдерін қолдану, Критериалды бағалау жүйесі туралы жан-жақты ақпарат беріліп, ұстаз-дар көптен шешімін таба алмай жүрген сұрақтарына жауап алды.

Өз басым ВУКА, ЖАДА, скаффолдинг, Блум таксономиясы, крите-риалды бағалаудың принциптері, қалыптастырушы және жиынтық баға-лау терминдерімен жақын таныстым. Бұл терминдерді бұрын да талай ес-тігенмін, бірақ осы курста олардың ерекшеліктерін, қолдану аясын алғаш рет нақтылап, саралап түсіндіріп берді.

Қазіргі таңда ұстазға да, ата-анаға да қиындық, түсінбеушілік туды-рып жүрген – қалыптастырушы және жиынтық бағалау мәселесі. Бұл сұ-рақты да жан – жақты қарастырып, тәжірибемізден өткізіп, өзімізге қа-жетті ақпаратты ала алдық.

Қорытындылай келе, бұл жаңартылған білім беру бағдарламасы бой-ынша менің түсінгенім: алдымызға бір мақсат қоя отырып, сол мақсатқа

Center

of Excellence

114

жету жолында шәкірттердің жүрегіне жол тауып, әрекеттендіре білу ше-берлігіне жетсек, егемен елдің ұл-қыздары білімді де білікті болып шық-пақ. Соның арқасында біз бәсекеге қабілетті, іргесі мықты ел боламыз.

ИГИСИНОВА ЖАМАЛ ТУРСЫНГОЖАҚЫЗЫ

биология ғылымдарының кандидаты, доцентС. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан

мемлекеттік университеті, Өскемен қаласы

[email protected]

Ұрпақ тағдыры ұстаз қолында«Адам байлығының ең тамашасы – білім.

Барлығы соған ұмтылады, бірақ ол өзі келмейді.»Әбу-Райхан әл-Бируни

Шыр етіп дүниеге келген сәбиден еңкейген кәріге дейін айналасын танып білуге, білмегенін үйренуге ұмтылатыны рас. Адам талмай ізден-се, үйренуге талпыныс білдірсе болашақ жарқын болмақ. Ел президенті Н.Ә. Назарбаевтің көрсеткеніндей: «Еліміздің ертеңі бүгінгі ұрпақтың қо-лында, ал ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында». Осы орайда, білім бе-рудің жаңартылған мазмұны бағдарламасы аясында ұйымдастырылып, өткізіліп жатқан білім жетілдіру курстары – уақыт талабынан туған игі ша-ралар. Болашақ ұрпақ білімді болсын десек, сол ұрпаққа өмірде адаспай өз орындарын табуға бағыттайтын ұлағатты ұстаздардың біліктілігін артты-рудан бастағанымыз өте орынды деп білемін. Ұстаздар алған білімдерін игере отырып, болашақтың иесі болатын шығармашыл, озық ойлы ұрпақты тәрбиелейді. «Ұстазы жақсының ұстанымы мықты» деп ата-бабаларымыз тегін айтпаса керек-ті. Оқушыларға білім беретін мектеп мұғалімдерімен қатар, мектепке қоғам талабына сай жас маман даярлайтын колледж бен жоғары оқу орындарының оқытушыларын білім берудің жаңа мазмұны-мен таныстыру құптарлық іс. Курстан алған білімдеріміз орта мектептерге

Center

of Excellence

115

жаңаша ойлы мамандар даярлауда негіз болары сөзсіз. Өтіп жатқан білім жетілдіру курсының кез-келген ұстазға берері мол екендігіне сенімдімін.

Жоғарғы оқу орнында отыз жылдан астам студенттерге білім берсем де еңбек жолымды бастаған мектеп пен оқушы тағдыры мені толған-дырмай қоймайды. Мектепте болатын өзгерістерге алаңдап, орта мектеп ұстаздарымен бірлесіп оқушыларды шығармашылыққа даярлауға көңіл бөлемін. Сондықтан, аталмыш курсқа келуім де заңдылық.

Курста терең ойлы, өткір тілді, өз ісінің шебері – тренеріміз Қалша-бек Абай Батыр ұлынан алған білімім, әріптестерімнің бөліскен еңбек тә-жірибесінен туған әдіс-тәсілдер үлкен әсер қалдырды. Еңбек өтілімізге қарамастан, Абай Батыр ұлының білім берудің жаңа мазмұнына байла-нысты түсініктері мен әдіс-тәсілдерін игеріп қалуға тырыстық.

Курс соңында мынандай қорытындыға келдім, курстан білім берудің жаңартылған мазмұнының мәнімен, әдіс-тәсілдерімен, бағалау критерийле-рімен сусындау ұстаздан болашақта шығармашылықпен қызмет етуге азық болады деп санаймын. Білімі жоғары, алғыр ойлы тренерлерді жоғары оқу орындарында даярланып жатқан 4-курс студенттеріне тәжірибелік сабақтар ұйымдастырылса тиімдірек болар ма еді деген ойды айтқым келеді.

ИЗГУТТЕВА ГУЛЬМИРА АУТАЛИПОВНА

преподаватель Алматинского государственного

гуманитарно-педагогического колледжа №2г. Алматы

[email protected]

Преподавание – это возможность обучиться чему-то дваждыДжозеф Юбер

Педагогика это очень интересная наука. Мне интересно, в чем глав-ное предназначение учителя? Могу ли я научить моих воспитанников счастью человеческого общения, взаимопонимания, счастью творческо-

Center

of Excellence

116

го, созидательного труда, чтобы проявились индивидуальность, неповто-римость, личность каждого из них?

Думаю, да, если буду ясно представлять себе, кто такой учитель и стану им в полном смысле этого слова.

В моем понимании учитель – человек постоянно находящийся в по-иске, выявляющий проблемы, ставящий цели, достигающий результата. Когда все время кажется, что что-то можно изменить, улучшить.

В современной школе всегда была и остается миссия – воспитание и обучение «Будущего страны» и «Будущего нации. Сегодня общество предъявляет к учителю высокие требования. В современном мире про-исходят изменения, которые требуют изменений и от учителя. Поэтому он должен идти в ногу со временем. А для этого учителю надо учить-ся. У настоящего учителя всегда много вопросов, на которые он ищет ответы и таким образом двигается вперед. Невозможно научить кого-то любить, если сам не любишь; невозможно научить кого-то учиться, если сам не учишься, не повышаешь свое мастерство; невозможно научить кого-то открывать в себе таланты, если сам в себе их никогда не искал! Такой человек точно знает, чтобы быть настоящим учителем, необходимо развиваться самому, искать активные формы и методы обучения, идти в ногу со временем. Благодаря курсам я думаю что педагоги всей нашей республики пришли к пониманию, что взаимодействие, сотрудничество в процессе выполнения работы, общение, диалог, развитие всех видов речевой деятельности играют огромную роль в обучении. Как повысить мотивацию учащихся, чтобы учащимся было интересно учиться, чтобы изучаемый материал был принят ими и усвоен, чтобы пришло понима-ние, как учиться. Ответы на все вопросы учителя стали находить, обуча-ясь на курсах повышения квалификации при НИШ.

Center

of Excellence

117

ИЛЬЯСОВА ЖАНИЯ КАРИМОВНА

преподавательВосточно-Казахстанский гуманитарный колледж


[email protected]

Социально-экономические перемены в обществе задали новые па-раметры обучения и воспитания подрастающего поколения, выдвинули новые требования к уровню образования, потребовали кардинального пе-ресмотра традиционных методов преподавания, необходимости построе-ния личностно-ориентированной системы образования.

Перед нами – учителями стоит важнейшая задача воспитать и обу-чить таких учеников, которые могли бы адаптироваться и реализовать себя в современном мире. Образование – богатство, а применение его – совершенство. Достижение этой задачи невозможно, если учитель сам не готов к условиям быстро изменяющегося мира.

Курсы педагогического мастерства помогли мне освоить новую мо-дель обучения, новую систему оценки качества образования учащихся, наглядно увидеть результаты своей работы в разработке уже своих кра-ткосрочных планов, выбрать наиболее целесообразный и активный метод и стратегию обучения, критически отнестись к выбранным ресурсам уро-ка, увидеть какие могут быть результаты при сотрудничестве и партнер-ство ученика и учителя в образовательном процессе.

Курсовая переподготовка по новым подходам в преподавании и обуче-нии еще раз доказала, что наше динамично развивающееся общество, требу-ет гибкости от учителя, способности воспринимать и принимать инновации, готовности к переменам. Я убедилась, что сегодня учитель должен быть не только источником знаний, но и активным участником учебного процесса.

Удачным моментом на курсах стало то, что теоретические знания на-шли подкрепление на практике. Довольно сложные теоретические темы были преподнесены в доступной, интересной форме. Высокий професси-ональный уровень нашего тренера Батырбаевой Н.К. помог понять осо-бенности обновленной программы, разобраться в его нюансах.

Center

of Excellence

118

ИМАНҒАЗИНА АЙГҮЛ ӘБИДУЛЛАҚЫЗЫ

филология ғылымдарының кандидаты, доцент,

Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті

Ақтөбе қаласы, Гришин көшесі, [email protected]

Жаңартылған білім беру – уақыт талабы

«Қазір бой жарыстырар заман емес, ой жарыстырар заман» Н.Ә. Назарбаев

Қазіргі таңда білім беру жүйесінің мақсатының бірі – әлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдастырылған және қоғам қажеттіліктеріне сай бі-лім берудің ұлттық үлгісін қалыптастыру. Біліктілікті арттыру курсында Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесіне арналған жаңа білім беру бағ-дарламасымен таныстым. Сабақтарды жоспарлауды, рефлексия жасауды, сондай-ақ оқушыларға барынша қолдау көрсетуге бағытталған жаттығулар мен тапсырмаларды әзірлеуді үйрендім. Қазақстанда жүріп жатқан білім беру саласындағы өзгерістер мен білім беру бағдарламасын жаңартудың өзектілігі туралы ақпарат алдым. Қазақ тілі пәні бойынша жаңартылған бі-лім беру бағдарламасының құрылымымен, ондағы материалдардың күрде-лілігінің өсу ретімен, мазмұнымен және мақсаттарымен таныстым.

Жаңартылған білімберу бағдарламасындағы оқу мақсаттарына қол жеткізу мақсатында критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білу-ге жаттықтым. Жаңартылған білім беру бағдарламасында педагогикалық тәсіл белсенді оқуды көздейтін сындарлы оқуға негізделеді. Осы әдіс-тә-сіл аясында оқушылар оқу үдерісіне белсенді ат салысады, сол арқылы өздері үшін оқудың маңызын өздері анықтайды. Бұл мұғалім селқос қана тыңдап отырған оқушыларға өтіліп жатқан тақырыпты хабарлағанға қа-рағанда, анағұрлым қуатты құрал болып табылады. Сыныптан сыныпқа ауысқан сайын оқушылар анағұрлым жақсы нәтижелерге қол жеткізуү-шінөз бетінше әрекет етуге үйрену керек. Белсенді оқу оқушының мұға-лімді енжар тыңдап қана қоймай, белсенді жұмысқа тартылуын көздейтін

Center

of Excellence

119

оқыту және оқу әдістерінің бірі болып табылады. Сыныпта қолданыла-тын бұндай тәсілдерге топтық жұмыс, ойын «баламалары» және пән бо-йынша белгілі тақырыптағы ойындар кіреді.

Табиғаты бойынша оқу үдерісі ойлаудан тұруы керек және ми құры-лымында өзгеріс жасауға жетелеуге тиіс. Ми неғұрлым белсенді жұмыс істеген сайын, оқу үдерісі соғұрлым қарқынды жүзеге асады. Белсенді оқу оқушылардың белсенді қызметпен айналысу арқылы мұғалім бер-ген ақпараттың мәнін ұғынып, алған білімдерін есте сақтап, оны қолдана алуын қамтамасыз етуді көздейді. Оқушылар тек тыңдаумен айналыспай, білім алуда белсенді әрекет етуі керек екендігін көрсетеді. Ең тиімді оқы-ту – нақты әрекет арқылы оқыту, яғни белсенді оқыту болып есептеледі. Жоғарыда аталған жаңалықтармен курста таныстым. Біздің білімге деген құштарлығымызды арттырып, бағыт-бағдар берген тренеріміз Роза Гай-дарқызына айтар алғысымыз мол!

ИСАЕВА ЛЯЗЗАТ НЫГМЕТОВНА

педагогика магистрі, аға оқытушыШ. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік

технологиялар және инжиниринг университетіМаңғыстау облысы, Ақтау қаласы

[email protected]

Білім берудің жаңа бағдарламасының негізгі идеяларының өз тәжірибемде қолданылуы

«Қазір бой жарыстыратын емес, ой жарыстыратын заман». Н.Ә. Назарбаев

Біз қазіргі кезде әлемнің қалай тез өзгеріп жатқанының, заманның, адамдардың да өзгеруінің, осы өзгерістердің қандай қарқынмен жүріп жатқандығының куәсіміз. Қазіргі заманғы қарқынды дамып отырған қо-

Center

of Excellence

120

ғам жоғары білімді, өз бетімен шешім қабылдай алатын, талапты, қор-шаған ақиқатты өзгертуге қабілетті, еліміздің интеллектуалдық әлеуетін арттыратын алғыр, іскер тұлғаны талап етеді. Бүгінде тек білім, білік, дағдыны жай игеріп қана қою жеткіліксіз, оларды белсенді түрде игеруді білу және өмірде қолдана білуі қажет. «Егер біз еліміздегі білім деңгейін көтергіміз келсе, онда біз оқушы бойында адамды саналы, ойшыл, білім-ді етіп шығаратын дағдыларды қалыптастыруымыз керек (Брунер, 1993 http://collegy. ucoz.ru/publ/53-1-0-11457).

Жаңа білім беру бағдарламасы бойынша курстан өткеннен кейін құ-зіретті жеке тұлға қалыптастыруда оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін, жеті модульді өз сабақтарымда қолданудамын. «Сабақ – оқытушының педаго-гикалық мәдениетінің айнасы», – деп А. Сухомлинский айтқандай, осы жаңа әдіс-тәсілдердің ішінде өзімнің пәніме тиімдісі, қолдануға болаты-ны, білім алуышының қызығушылығын оятары, білімін жетілдірері қай-сы деп ойландым. Саралай келе әр сабақта бір немесе бірнеше модуль-ді бірден қолдануға болатынын анықтадым. Әр мұғалім өз сабағының көшбасшысы. Ал көшті дұрыс бағыттай білу ол шеберлікке байланысты. Жалпы менің оқытудағы міндетім білім алушыларды өз бетімен жұмыс жасауға үйрету, шығармашылық қабілетін дамыту. Сондықтан сабақта тақырып бойынша жеке, жұптық, топтық жұмыс түрлерін қолданамын. Өйткені, ол білім алушының ойлауын, елестету мен есте сақтау белсен-ділігін, дағдысын қамтамасыз етеді. Оқытушы шәкірттің бойындағы қа-сиеттерді дәл байқап, оның сапалық ерекшеліктеріне баға беріп, ары қа-рай өз бетінше дамыта түсуіне жағдай туғызуы, көмектесуі қажет. Бұл үшін, ең алдымен, оқытушының өзі де өзгеруі, дәстүрлі оқыту әдісінен арылуы тиіс. Осылайша оқытудың жаңа мазмұнын жасауға бетбұрысты әрбір ұстаз өзінен бастағаны жөн. Оқытушы шәкіртке білім, білік, дағды беріп қана қоймай, ақыл-ойы мен қабілетінің дамуына көңіл бөліп, өзді-гінен білім алуға үйретуі қажет.

Осы жеті модульді, оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін өз тәжірибемде тұрақты қолдану нәтижесінде сабақтарымның сапасы артып, бәсекеге қа-білетті, ой өрісі дамыған, зерделі, жан-жақты, интеллектуалдық білімді кадрларды тәрбиелеуге өз үлесімді қосудамын деп ойлаймын.

Center

of Excellence

121

КАЖИБАЕВА ДИНАРА КЕНЕСОВНА

магистр, оқытушыБ. Ахметов атындағы Павлодар

педагогикалық колледжіПавлодар қаласы

Өркениеттер тоғысындағы жаңартылған білім беру мазмұны

XXI ғасыр ғылым мен техниканың шарықтап дамып жатқан кезі бол-ғандықтан, бүгін жаңалық болып табылған дүниенің ертең-ақ ескіріп қа-латындығы таңғажайып құбылыс болмай тұр. Сондықтан да білім мен ғылымның қайнар көзі болып табылатын мектептің оқу үдерісіне жаңа талаптар мен міндеттердің қойылуы заңдылық.

Осы орайда Назарбаев зияткерлік мектептерінде мұғалімдер мен оқы-тушыларға өткізіліп жатқан курстардың маңызы өте зор. Жаңартылған білім мазмұнын оқушылар игеру үшін ұстаздар қауымының да алдыңғы орында болып, көшбасшылық жасауы шарт екені өз-өзінен түсінікті.

Жоғары оқу орындары мен колледж оқытушыларына арнайы өткізіл-ген курстың негізгі мәні мен сипаты да осында. Оқу стандарты, бағдарла-малар мен оқулықтардағы жаңартылған білім мазмұны бойынша жұмыс жасау үшін жаңа сападағы мамандар дайындауда негізгі жүк аталған оқу орындарына түсетіндігі белгілі. Ендеше «Педагог кадрларды даярлайтын оқытушы-профессор құрамы мен колледж оқытушыларының біліктілі-гін арттыру курсы» заманауи білім беру талаптарының қажеттіліктерін өтей алатын курс болары даусыз. Бұл курстан өзім сабақ беріп жүрген қазақ тілі мен әдебиеті пәндері бойынша бүгінгі студент – ертеңгі маман-ға өмір қажеттіліктерін өтей алу үшін ең маңызды нені және қалай игерту керек деген сауалдарымның жауабын таба алдым. Пән бойынша білуге тиіс материалды ғана игертіп қоймай, оны бүкіл өмір барысында қолдана алу тәжірибесіне де көңіл аудару қажеттігін түйсіндім. Студент ізденісін бағалаудың түрлері, жолдары, кері байланыс орната білу, мұғалімнің өз сабағына рефлексия жасай алу дағдысы туралы ақпараттар қорымен та-нысып, оны өз бойыма сіңіруге мүмкіндік алдым. Қысқа мерзімді жоспар

Center

of Excellence

122

жасауда оқу мақсаттары мен сабақ мақсатының өзара тығыз байланысы, бағалау критерийлерінің айқындығы, ойлау дағдыларының деңгейлерін ескеру, сөйлеу әрекеттерінің түрлерімен жұмысты дұрыс жолға қоюдың маңыздылығына назар аудардым.

Ғасырлар бойы халқымыз армандаған, Алаш арыстары мұрат тұтқан еліміздің Тәуелсіздігін сақтап, XXI ғасырдағы өркениеттер тоғысында «Мәңгілік ел» болып қалу үшін оқу мен оқыту мазмұнына енген жаңалық-тарды игеру баршамызға қажет іс. «Күллі адам баласын қор қылатын үш нәрсе бар. Сонан қашпақ керек: Әуелі – надандық, екінші – еріншектік, үшінші – залымдық деп білесің», – деген екен ұлы Абай. Ал бұның емі ретінде халқына махаббаты зор, әлемге шапағатын сыйлайтын, қайратты, әділетті, білімі мен ғылымы мол азаматты тәрбиелеу керектігін ұсынған.

Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша атқарылып жатқан жұ-мыстар аталған кеселдерді жойып, ұлтымыздың ілгері дамуына жол ашуы тиіс. Осы тұста тағы да дана Абайдың «Адам көңілі шын мейірлен-се, білім-ғылымның өзі де мейірленеді, тезірек қолға түседі. Шала мейір, шала байқайды» дегенін ескерген жөн-ау.

Оқу үдерісіне енген өзгерістерді оң қабылдап, тиімді жақтарын қол-дап, ынталана ізденсек, алынбайтын қамал, шешілмейтін мәселе болмай-тыны ақиқат.

Center

of Excellence

123

КАЖИГАЛИЕВА ГУЛЬМИРА АБЗАЛХАНОВНА

д.п.н., профессор, Казахский национальный педагогический

университет имени Абая, г. Алматы,

[email protected]

Размышления об обновленном содержании школьного образования

Знание не есть нечто законченное, закристаллизовавшееся, омертвевшее, оно вечно создается, вечно движется.

Д.Н. Прянишников

Обновленное содержание школьного образования у нас в стране – это целая система инноваций, затрагивающая все его основополагающие ка-тегории, будь то новое видение процесса планирования в виде долгосроч-ного, среднесрочного и краткосрочного планов, или же принципиально новая система критериального оценивания, вбирающая в себя два вида – формативное и суммативное и многое другое. Данные нововведения не были спонтанными, на наш взгляд, и не представляли и не представ-ляют собой новации ради новаций. Новое время, кардинальные измене-ния в жизни общества потребовали перемен и в одной из его ключевых сфер – образовании, включая школу, его определяющую компоненту. О значимости школы как важнейшего образовательного звена в свое время очень точно выразился Анри Барбюс: «Школа – мастерская, где форми-руется мысль подрастающего поколения, надо крепко держать ее в руках, если не хочешь выпустить из рук будущее». Обновленное содержание школьного образования обусловлено его главной целью – формирование и развитие образованной и творческой, компетентной и конкурентной личности, способной жить в динамично развивающейся среде, готовой к самоактуализации как в своих собственных интересах, так и в интересах общества. И, безусловно, нам, учителям будущих учителей, необходимо знать, уметь объяснить и интерпретировать особенности обновленного

Center

of Excellence

124

содержания школьного образования. К примеру, почему актуальными и эффективными в рамках обновленного содержания школьного образова-ния являются активные методы обучения. На наш взгляд, потому, что по-следние по своим характеристикам являются практикоориентированны-ми, направленными на обучение через действие. Согласно научной ста-тистике использование методов активного обучения дает 75-90% эффек-тивности. В процессе действия активных методов и приемов происходит интенсивное взаимодействие всех его участников. Поэтому эффективны при своем использовании в учебном процессе дебаты и дискуссии, «моз-говой штурм» и кейс-стади и многие другие. Эффективность активного обучения – это также выраженное сотрудничество во взаимодействии, успешная самореализация обучающихся, совершенствование у учащихся навыка самостоятельного добывания знаний.

Об эффективности активного обучения, о смене традиционного во-проса «Чему учить в школе?» на новый: «Для чего учиться в школе?», о спиральной модели обучения, как в целом о сущностных характеристи-ках новой модели школьного образования нам системно, логично, убеди-тельно, с использованием активных методов обучения поведали на кур-сах педагогического мастерства. Творческий подход, профессионализм тренера Н.К. Батырбаевой в этом случае сыграли свою ключевую роль. Нам запомнятся неожиданное начало, незабываемое завершение прове-денных ею курсовых занятий. Мы благодарим организаторов курсов пе-дагогического мастерства за новые знания и опыт, которые мы приобре-ли, обучаясь здесь.

Center

of Excellence

125

КАЗАКБАЕВА КАМИЛА РЫСБЕКҚЫЗЫ

Тараз мемлекеттік педагогикалықуниверситетініңаға оқытушысы

Тараз қаласы[email protected]

Жаңашыл ұстаз – білімді елдің көшбасшысы

Дәл қазір қолыма қалам алып, ойым сан жаққа жүгіріп отырғанда, сағымдай болып артта қалған өзімнің оқушылық кезеңім, білім алаған жылдарым есіме оралып отыр...

Заман талабына қарай өркениетке бет бұрған еліміз қазір қарқынды даму жолында. Ата-бабамыз «Оқу – инемен құдық қазғандай» демекші, шығармашыл, ізденімпаз, жаңашыл ұстаз ғана табысты болады, нәтижеге жетеді. Мен «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы– профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы» бойынша біліктілікті арттыру курсына өз тарапым-нан ниет білдіріп қатыстым. Курс барысында жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесңне енгізудің маңызын түсіндім. Шындығын-да, жоғары оқу орындары оқытушыларының алдында білім мен тәрбие беруде үлкен жауапкершілік тұр. Қазіргі таңда, мектеп пен университет арасындағы әдістемелік байланысты нығайту керек.

Бұл заман-талабы. Әрбір студент-ертеңгі маманды оқытып тәрбие-леуге байланысты мәселелерді өздігімен және шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті жаңашыл мұғалім керек Білім беру мазмұнын жаңарту білім берудің қазіргі заманғы үрдістерін және қазақстандық білім берудің үздік практикасын кіріктіруге бағытталған.

Ертеңінен үміт күткен Мәңгілік еліміздің ұрпағы білімді, білікті болу үшін нақты жоспар, нақты қадам керек. Осы орайда маман дайындауда тиімді оқу мен оқыту тәсілдерімен таныса отырып, өзімнің педагогика-лық қызметімде белсенді оқу қағидаттарын енгізуді басты назарда ұста-намын. Жаңа бағдарлама бойынша қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің негізігі мақсаттары мен дағдыларын «Сын тұрғысынан ойлауға үйрету» модулін

Center

of Excellence

126

пайдалану арқылы студенттердің сыни тұрғыдан ойлау қабілеті жетіле түсті. меңгерте отырып, маңыздылығын ұғындыра білуде кей сәттерде өзімнің де студенттер алдында шәкірт секілді, оқушы секілді оқу үдері-сіне қатысып отырған қызықты сәттерім де болды. Б. Момышұлы «Ұс-таздық – ұлы құрмет. Себебі ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді», – дегендей, сапалы білім, саналы тәрбие берген қоғамдағы ұстаз қауымының атқарар міндеті де зор болмақ.

Осы міндетті абыроймен түсіне білген білім бағбаны ретінде барынша белсенділік танытып, жаңартылған білім берудің маңыздылығы мен мақса-тын меңгеруге жұмыла кірістім. «Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау» модулі студенттердің ынтасын жақсартып, жігерлендіре отырып, бірін-бі-рі бағалауға үлкен қадам жасауға жетелейді. «Цифрлы Қазақстан» мемле-кеттік бағдарлама аясында жаңашыл ұстаз ретінде әр сабағымда сандық технологияны, АКТ-ны, диалогтік оқытуды кеңінен қолдана бастадым. Со-нымен қатар «Топқа бөліну», «ЖИГСО», «Ойлан-жұптас-бөліс», «Рөлдік ойын», «АВС» стратегиялары, «Венн диаграммасы т.б. өз сабақтарымда жиі пайдалануға болады. Студенттер семинар сабағы кезінде критериалды бағалау, жүйесін түсінеді, қолданады.

Мұғалімнің шеберлігі қандай жоғары болса да, мұғалім оқушының өз белсенділігін туғыза алмаса, берген білім күткен нәтиже бермейді. Сту-денттердің тұлға ретінде қалыптасуы белсенділік арқылы жүзеге асады. Мәңгілік ел идеясымен ұштасып жатқан білім берудегі жаңа бағдарлама жаңаша сипат алып, әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбие-леуде еліміздің болашағын жарқын етеді деп сенемін.

Center

of Excellence

127

КАЙБОЛДИЕВА НУРГУЛ ЖУМАКЕЛДЫЕВНА

магистр, математика пәнінің оқытушысыМұрын жырау Сеңгірбекұлы атындағы

Маңғыстау гуманитарлық колледжіМаңғыстау облысы, Ақтау қаласы

[email protected]

ЖАҢАША ОҚЫТУ– ЗАМАН ТАЛАБЫ

«Әрекет етудегі мақсатқа ең алдымен өзін – өзі жетілдіру, содан кейін айналасындағыларды жетілдіру арқылы жетеді»

Әбу-Насыр Әл-ФарабиСоңғы жылдары елімізде экономиканың өсіп өркендеуіне орай, бі-

лім беру саласында да елеулі өзгерістер жүргізіліп, білім беру мазмұны жаң артылып, білім беру мен тәрбиелеудің мазмұнын қоғам дамуының қа-рышты қадамына сәйкестендіріп, оны шырқау биіктерге көтеруге бағыт-талған тың бағдарламалар жасалуда. Нәтижесінде тұтас педагогикалық үрдістер өзгертіліп, білім берудің тиімді деп танылған жаңа технология-лары, әдіс-тәсілдері, бағалау жүйесі оқыту үрдісіне енгізілуде.

Кез-келген оқыту технологиясы ұстаздан терең теориялық, психоло-гиялық, әдістемелік білімді, педагогикалық шеберлікті, шәкірттердің жан дүниесіне терең үңіліп, оны ұғына білуді талап етеді. Өйткені, ұстаз уа-қыттың мағынасын, қоғамның өзгерісін терең сезініп, шәкірттердің біл-сем, үйренсем деген бала арманы мен оның сырлы тағдырына басшылық етуді мойнына алған мамандық.

Осы орайда елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың: «Еліміз-дің ертеңі – бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздардың қолында» деген сөзін үнемі жадымызда сақтауымыз қажет.

Өзгермелі заманның ағымынан қалмай өмір сүру – бүгінгі күннің басты талабы. Сол талапқа сай болу үшін ұстаздар өз білімін үнемі жетіл-діріп отыруы тиіс, оған қазіргі таңда мемлекет тарапынан жақсы жағдай жасалынған.

Оның бір дәлелі – «Педагогикалық шеберлік орталығында» оқытушы-ларға ұйымдастырылып отырған курстар. Сол курстардың бірі – «Педагог

Center

of Excellence

128

кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құ-рамының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы».

Ұлы педагог К. Ушинскийдің «Мұғалім-өзінің білімін үздіксіз көте-ріп отырғанда ғана мұғалім» дегендей заман талабына сай, ұстаздардың кәсіби білімін жетілдіруге бағытталған бұл курста менде екі апта кәсіби білімімді жетілдірдім.

Бұл курстың мен үшін маңызы өте зор, себебі жаңа бағдарламаның мазмұнына тағы да тереңірек үңіліп, бағалау жүйесінің қыр-сырымен, са-бақ жоспарлаудың жаңа үлгілерімен, сабақта АКТ-ны тиімді қолданудың жолдарымен танысып, оны тәжірибеде жасап, ықшамсабақ өткізіп, кә-сіби біліктілігімді жетілдірумен қатар, Қазақстанның түкпір-түкпірінен келген әріптестеріммен тәжірибе алмасып білімімді толықтырдым, білім қоржыныма мол тәжірибе жинақтадым.

Болашақта да өз тәжірибемде курстан үйренген әдіс-тәсілдерімді, ба-ғалау жүйесінің тиімді жолдарын одан әрі жетілдіріп, колледждегі сту-денттеріммен бірге белгілі нәтижеге қол жеткізетініме сенімдімін.

Оқытушылардың біліктілігін арттыруға ықпал етіп, тиімді жағдай жасап отырған педагогикалық шеберлік орталығы ұжымына және оқыту-шылардың жоғары дәрежеде білім алуына бар ынтасымен, күш-жігерін жұмсап, аянбай еңбек етіп отырған тренерлерге алғысымыз шексіз, ең-бектеріне шығармашылық табыстар, жетістіктер тілейміз.

Center

of Excellence

129

КАИРБЕКОВА УЛБАЛА ЖУМАТОВНА

филология ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті

Шымкент қаласы, Байтұрсынов көшесі, [email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – уақыт талабы

«Бұған дейін жасалғандардың бәрінодан да жақсырақ етіп жасауға болады».

Генри ФордМемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру

бағдарламасы – заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қана-ғаттандыратын тың бағдарлама. Қазақстан 2030 стратегиялық бағдарла-масы білім берудің ұлттық моделінің қалыптасуымен және Қазақстанның білім беру жүйесін әлемдік білім беру кеңестігіне кіріктірумен сипатта-лады. Қазіргі таңда қазақ тілі-мемлекеттік тіл, қарым-қатынас тілі – орыс тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономикаға кірігу тілін оқытуда жаңа идеяларды әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану-заман талабы болып отыр.

Елбасымыздың жолдауында айтқандай: Болашақта өркениетті да-мыған елдердің қатарына ену үшін, заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 30 елдің қатарына жеткізетін – білім. Ғылым мен техниканың күн санап өсуіне байланысты педагогика ғылымының тео-риясы мен оқыту үрдісі де түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соған орай оқытудың парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болды. Осыған байланысты ұстаздар алдында оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жаңартып отыру және технологияларды меңгеру, оны тиімді қолдана білу міндеті тұр.

Білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты-білім мазмұнының жа-ңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыру-ды талап етеді.

Center

of Excellence

130

Негізгі мектеп пәндеріне арналған оқу бағдарламаларындағы оқу мақсаттары оқушылардан шынайы проблемаларды анықтап, зерттей бі-луді талап етеді. Бағалау және жоспарлау әдіс-тәсілдері, қарым-қатынас жасау дағдылары (мұғалімнің жетекшілігімен жүретін оқылым және жа-зылым, дәлелдеу), белсенді оқу, зерттеуге негізделген оқу және т.б. маз-мұны жаңартылған.

Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріске ұшырап, критериалдық бағалау жүйесіне ауысқан. Критериалды бағалау кезінде оқушылардың үлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің нақты жиынтығымен өлшенеді. Бұл шынайылықты қажет етеді.

Кіріктірілген білім беру бағдарламасында қазақ тілі пәнінің берілу жайы да өзгеше. Бағдарлама оқушының төрт тілдік дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым әрекеттерін жетілдіруге бағытталған. Бұл төрт дағды оқу жоспарында «Шиыршық әдісімен» орналастырылған және бір – бірімен тығыз байланысты. Яғни, жыл бойына бірнеше рет қайтала-нып отырады және сынып өскен сайын тілдік мақсат та күрделене түседі.

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні, баланың функцио-налды сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке асыра білуі керек. Бағдарламаның маңыз-дылығы да осында.

КАКИМОВА КАРЛЫГАШ СЕРИКБАЕВНА

Преподаватель иностранного языкаПетропавловский гуманитарный

колледж им. М. Жумабаеваг. Петропавловск

Северо-Казахстанская область[email protected]

Сегодня, в век современных компьютерных технологий, педагогу приходится все время штурмовать новые вершины знаний. Одной из та-ких «вершин знаний» в ближайшем будущем для меня станет переход на 12-летнее образование.

Center

of Excellence

131

Как отметил в своем Послании Президент Республики Казахстан Н. Назарбаев народу Казахстана «Нам предстоит большая работа по улуч-шению качества всех звеньев национального образования. В среднем образовании надо подтягивать общеобразовательные школы к уровню преподавания в Назарбаев Интеллектуальных школах. Выпускники школ должны знать казахский, русский и английский языки. Результатом обу-чения школьников должно стать овладение ими навыками критического мышления, самостоятельного поиска и глубокого анализа информации».

В этих условиях мне как учителю необходимо ориентироваться в широком спектре современных инновационных подходов к конструи-рованию учебных материалов нового поколения. Ведь передо мной сто-ит важнейшая задача подготовить таких учеников, которые могли бы адаптироваться и реализовать себя в современном мире. Достижение этой задачи невозможно, если учитель сам не готов к условиям быстро изменяющегося мира.

Я начала свою подготовку с обучения на курсах в рамках обновленного содержания образования. Обновление структуры образования, насколько я поняла, заключается в преодолении традиционного репродуктивного стиля обучения и переход к новой развивающей, конструктивной модели образо-вания, обеспечивающей познавательную активность и самостоятельность мышления школьников. Программа обновления образования предполагает, что обучение должно быть активным, проводиться в условиях созданной коллаборативной среды, должна осуществляться дифференциация обуче-ния, в процессе осуществления должны реализовываться межпредметные связи. Кроме перечисленного обязательным является использование ИКТ, диалоговое обучение, осуществляться методы исследования и своевремен-ное реагирование на потребности учащихся.

Мне нравится эта Программа тем, что применяя полученные знания на уроках, постоянно идет поиск нового, в котором участвуют одновре-менно и учитель, и ученик. Это приносит удовлетворение и радость от общения с ребенком, и от работы.

Учитель иностранного языка как строитель, работа которого заклю-чается в возведении надежного здания. Для крепкого устойчивого здания необходим надежный фундамент. Педагог иностранного языка, готовый «добиваться и соответствовать» – это и есть учитель новой формации – надежный фундамент обновления образования.

Center

of Excellence

132

КАЛИМАНОВА ДАНАГУЛ ЖАСКАЙРАТОВНА

б.ғ.к., аға оқытушыХ. Досмұхамедов атындағы

Атырау мемлекеттік университетіАтырау қ.

[email protected]

Жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктері«Алға тартқан озады, кейін кеткен тозады.

Біз жылдан-жылға жаңарып, жаңғырып келеміз»Н.Ә. Назарбаев

Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында «Сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету, тез өзгеріп жатқан әлемнің жағдайында зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру» деп атап көрсеткендей бүгінгі таңда білім беру парагдимасы «білікті адамға» бағытталған білімнен «мәдениет адамына» бағытталған білімге көшуді талап етеді. Білім беруді жаңаша ұйымдастыру – оның философиялық, психологиялық, педагогикалық не-гіздерін, теориясы мен тәжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді.

Білім беру жүйесіне өзгеріс енгізуге қажетті факторларды айтатын болсам, ол: әлем стандартына сай білім беру; бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу; табысты өмір сүру дағдыларын қалыптастыру; әлем азаматын тәрбиелеу; тәжірибелік дағдыларды дамыту; функционалдық сауатты-лықты арттыру; мұғалімнің кәсіби шеберлігін жетілдіру. Осы факторлар-ды жүзеге асыру мақсатында жаңартылған білім беру бағдарламасының мақсаты мен міндеттерін осы курс барысында айқындады.

Осы курста жаңартылған білім мазмұнының бағдарламасының ерек-шеліктерін жете түсініп білдім. Жаңа бағдарламаны меңгерген мұғалім болашаққа бағдарланған оқушыны қалыптастырады деп ойлаймын. Курс барысында төмендегідей басымдылықтарды оқып білдім, меңгердім: жа-ңартылған білім бағдарламасының ең бірінші ерекшелігі пән мазмұны-ның спиральды берілуі. Екінші ерекшелігі Блум таксономиясының оқу мақсаттарының ирархиясы. Оқу үдерісінде білу, түсіну, қолдану, талдау,

Center

of Excellence

133

жинақтау, бағалау сатыларында оқушылар іс-әрекет етеді. Курс соңында мынадай нәтижелерге қол жеткіздім деп ойлаймын: жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, ондағы материалдардың күрделілі-гінің өсу ретін, оқу мақсаттарына қол жеткізу мақсатында критериалды бағалау жүйесін түсіндім және қолдана білемін.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша мұғалімдердің бі-ліктілігін арттыру курсынан алған әсерлерім өте көп. Ондағы жүргізілген тиімді әдіс-тәсілдер – педагогтарды оқытудың әмбебап үлгісін және тиім-ді әдістер жүйесін қолданып, оқушыларға тәуелсіз болуға, сыни тұрғы-дан ойлауға, оқуға жауапкершілікпен және шығармашылықпен қарауына көмектесетін сыни тұрғыдан ойлауға бағытталған. Қорытындылай келе, бұл жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша менің түйгенім: ал-дымызға бір мақсат қоя отырып, сол мақсатқа жету жолында шәкірттер-дің жүрегіне жол тауып, әрекеттендіре білу шеберлігіне жетсек, егемен елдің ұл-қыздары білімді де білікті болып шықпақ. Осы меңгерген білі-мімді өзімнің іс-тәжірибиемде іске асырамын. Педагогикалық шеберлік орталығына, тренеріме алғыс білдіремін.

КАПАРОВ СЕРИК МУХАТАЕВИЧ

оқытушы Н. Құлжанова атындағы

Торғай гуманитарлық колледжі Арқалық қ., Қостанай облысы

[email protected]

Оқу үдерісінің ұйымдастыру формасы Өмір бойы білім алу-әр Қазақстандықтың

өмірлік кредосына айналуы қажетН.Ә. Назарбаев

Жоғары оқу орындарының оқытушыларының кәсіби дамуына бағыт-талған және студенттердің пәнді терең меңгеруін ұйымдастыра білу, алған білімдерін өмірде қажеттілігіне орай қолдана білуін қамтамасыз ету мақса-

Center

of Excellence

134

тын нақты қоя білуде «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагоги-калық шеберлік орталығы бірлесіп әзірлеген бағдарламалары бойынша құ-растырылған педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыратын курстың берері мол екен. Мен ұлы ғұлама, әлемнің екінші ұстазы Әбу-Насыр Әл-Фарабидің «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие керек. Тәрбиесіз берген білім – адамзаттың қас жауы» деген қағидасын ұстанамын. Оқу үдерісін ұйымдастыруда заманауи білім беру жүйесін басты назарда ұстағаны жөн. Алғашқы күннен бастап, бағдарламаның мақсат-міндеттерімен оқытудың ұйымдастыру формалары және жазбаша, ауызша сөйлеу арқылы жүзеге асатын түрлерімен таныстым. Мұғалімнің кәсіби дайындығы оқытудың са-пасы мен тиімділігіне жаңартылған орта білім мазмұнын іске асыру мақ-сатында пайдалы ақпарат алдым. Курс барысында жаңартылған оқу бағ-дарламалары, мемлекеттік стандарттар, оқу-әдістемелік кешендер, әртүрлі әдістемелік нұсқаулар, мультимедиялық ресурстар, тиімді оқыту әдіс-тәсіл-дерімен танысып «Басқаларды үйрете жүріп, біз өзіміз үйренеміз» деген аталы сөзінің мәнін терең түсіндім. Сабақты жоспарлау барысында оның құндылықтарын дарыту, тілдік мақсаттар мен бағалау критерийін түсіне білдім. Оқу үдерісі білім алушының бойындағы құндылықтар жүйесін қа-лыптастырады. Оқытушы өз алдына мақсат қойып, соған байланысты та-лаптанса, жетістікке жетері сөзсіз. Біздің тренеріміз Ерболат Тұрсынтайұлы курс басынан өз білімін, тәжірибесін толық бізбен бөлісе білді. Екі апталық курста жаңаша оқыту жүйесі: оқу бағдарламасы, Блум таксономиясы және жиынтық бағалау тағы басқа нәтижелерін меңгердім. Сын тұрғысынан ой-лау студенттердің логикасын терең дамытады. Жаңаша әдіс-тәсілдерді қол-дана отырып, қазақ тілі пәнінен қысқа мерзімді жоспар құруды үйрендім, ықшам сабақтар топтамасын құрастырдым. Әр сабақта АКТ-ны, «Топқа бө-ліну», «Бас бармақ», «Смайликтер», «От шашу», «Үш шапалақ» және тағы басқаларды өз сабақтарымда жиі қолдануға тырысатын боламын. Тілдік пәндер бойынша сөйлеу әрекетінің төрт түрін меңгердім: тыңдалым; жазы-лым; оқылым; айтылым. Үш тілде оқыту білім берудің негізгі стратегиялық мақсаты – қазақстандықтардың бір уақытта үш мақсатты тілді халықара-лық стандартқа сай меңгеру жасауы жайында. Жаңашыл әдіс-тәсілдер мен стратегиялардың ұнағандарын кері байланыс кезінде алғыс сезімдерін бай-қадым. Жеке оқу-тәрбиелік мақсаттарына сәйкес, олардың арасында сабақ оқытудың негізгі түрі, оқыту тәрбиелеу міндеттері, сабақ барысында жүзе-ге асырылатынын өз ойыма түйдім. Қазіргі таңда оқытудың жаңашаланған құндылықтары келешекте баршасына қажет деп ойлаймын.

Center

of Excellence

135

КАРАСАЕВА ШЫНАР АЛМАСОВНА

магистр, оқытушыҚ. Жұбанов атындағы өңірлік

мемлекеттік университетібас оқу ғимараты,

Ағ. Жұбановтар көшесі, [email protected]

Жаңартылған білім-болашақтың кепілі

«Фантазия білімнен маңыздырақ. Өйткені білімнің шегі бар». Альберт Эйнштейн

Қазақстан Республикасында білім мазмұнын жаңарту оқушылар мен мұғалімдердің біліктілігін арттыру. Біліктілікті арттыру оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін енгізу арқылы Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесіне арналған жаңа білім беру болып табылады.

Сабақ жоспарының балаға бағытталып БЛУМ жүйесімен жүйелі түр-де қайта құрылып, өз тәжірибеме қайта түзетулер енгізу керек екендігін түсіндім. Ықшам сабақтарда тек әдіс-тәсілдерді көрсету маңызды емес екен, маңыздысы сабақтың мақсатына сай нәтижеге бағытталған тапсыр-маларды тиімді стратегияларды қолданып өткізу керек екенін түсіндім. Бізді алғаш курсқа келген күннен бастап, байсалды да білімді тренеріміз Тілеуов Қайрат Қыпшақбайұлы жылы шыраймен қарсы алды. Осындай тренеріміздің арқасында көптеген мәлімметтер алдық. Сабақ барысын-да түрлі бейнефильмдер көріп, соны талдау кезіндегі пікір таластар қы-зықты болды. Курс барысында теориямен, топтық жұмыстың тиімділігі, оқыту әдістері мен нысандары, сабақ құрылымы сыни тұрғыдан ойлау, оқыту әдістері, рефлексия мен кері байланыс, Рефлексивті оқыту, бағалау түрлері, ықшам сабақ жоспарларын қалай құру керектігін жасап үйрен-дік. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған мына әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне сөзсіз: «Блум таксономиясы», «Бағ-даршам», «Ыстық орындық» т.б.

Бағдарлама «спиральді оқыту» тәсіліне негізделе құрылған. Сынып жоғарылаған сайын оқу мақсаттары қарапайымнан күрделіге қарай өсіп,

Center

of Excellence

136

тереңдеп отырады. Бағдарлама мазмұны тарих, биология, география, ма-тематика, химия сияқты өзге пәндермен тығыз байланысты.

Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні, баланың функцио-налды сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде қажетке асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағдар-ламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Ұстаздарға үл-кен жауапкершілік міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмір-дің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды дарыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу бағдарла-масы аясында тек өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей ала-ды. Ата-бабамыз «Оқу – инемен құдық қазғандай» демекші, жан-жақты, шығармашыл, ізденімпаз ұстаз ғана табысты болып, нәтижеге жетеді.

КАРБОЗОВА ЖАНАР ЖЕНИСОВНА

география магистрі, география және экология кафедрасының аға оқытушысы

Талдықорған қаласы, І. Жансүгіров атындағы

Жетісу мемлекеттік университеті, [email protected]

Шығармышылық рефлексия – жаңа мақсаттарға бастама.

«Қазір бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман. »Н. Назарбаев

Қазіргі заман талабына сай жоғарғы оқу орындары оқытушыларының кәсіби біліктілігін арттыруна бағытталған «Назарбаев зияткерлік мектеп-тері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығының ұйымдастыруымен 2018 жылдың 17–28 қыркүйек аралығында «Орта білім мазмұнын жаңар-ту» арналған біліктілікті арттыру курсы бойынша білімімді жетілдірдім.

Center

of Excellence

137

Бұл курстың мақсаты Қазақстан Республикасының орта білім маз-мұнын жаңарту аясында оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін енгізу арқылы Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесін әлемдік деңгейге көтеру болып табылады. Бұл курста барлық әдістемелік жұмыстар ұстаздардың педа-гогикалық шеберліктерін шыңдауға бағытталған. Тренер Абай Батырұлы пәндері бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымы-мен және мақсаттарымен таныстыра отырып, критериалды бағалауды және мұғалімдердің бойында жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру үшін қажетті дағдыларды, тиімді оқыту мен оқу тәсілдері, тиімді сұрақтар қоя білу критериалды бағалау, қысқа мерзімді, орта мерзімді жоспар, дескриптор құра білуді, модерация ұғымын, жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру, жоспарлау туралы көптеген мәліметтер кеңінен қамти білді. Курс тақырыбы бойынша тренеріміз Абай Батырұлы біліктілік деңгейі, баяндауы, педагогикалық шеберлігі өте жоғары екенді-гі бірден байқалды. Біз жұмыс барысында тәжірибе жұмысының әртүрлі түрін таңдау арқылы топтық, ұжымдық, жеке тапсырмаларды орындадық.

Менің бұл курстан алған әсерім, үйренгенім көп болды. Ендігі мақ-сатым осы үйренгенімді жүзеге асыруға асығудамын. Білімді де, білікті, білімін тәжірибеде іске асыра алатын, жан-жақты дамыған жаңашыл мұ-ғалім болуына бағыт-бағдар беремін деген ойдамын.

КАШКЫНБАЕВА ЛӘЙЛӘ БАШАНОВНА

аға оқытушыТараз Мемлекеттік

Педагогикалық УниверситетіТараз қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – заман талабыҚазақстан Республикасының білім беру реформаларының негізгі

мақсаты – білім беру жүйесін жаңа экономикалық ортаға бейімдеу. Бұл тұрғыда ел Президенті Н.Ә. Назарбаев еліміздің әлемдегі бәсекеге қабі-

Center

of Excellence

138

летті 50 елдің қатарына қосылуы туралы міндет қойғаны мәлім. Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқара-ды. Болашақта өркениетті, дамыған елдер қатарына ену үшін заман тала-бына сай білім қажет.

Мен осы 2 апталық «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы»тақырыбы бойынша өткізген курс-та қазіргі жаңа бағдарлама бойынша еңгізілген жаңалықтармен танысып олардын тиімді жағын ескере отырып педагогикалық шеберлігімді шың-дадым. Оқу-тәжірибе курсы өте қызықты және жоғары сапада өтті.

Білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты – білім мазмұнының жаңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыру-ды талап етеді. Негізінен жаңартылған білім жүйесі құзыреттілікке және сапаға бағытталған бағдарлама. Жаңартылған білім берудің маңызды-лығы – оқушы тұлғасының үйлесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, тәжірибе жасау, АҚТ – ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу, функционалды сауаттылықты, шығар-машылықты қолдана білуді және оны тиімді жүзеге асыру үшін қажетті тиімді оқыту әдіс-тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу, бағалау жүйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) қолдану болып табылады.

Роза Гайдаровнаға және әріптестерге үлкен рахмет және творчества-лық табыс тілеймін.

Center

of Excellence

139

КОЗЫКЕЕВА РАЙХАН АБИЛЬДАЕВНА

техника ғылымдарының кандидаты, доцент,

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университетті

Шымкент қ. [email protected]

Жаңартылған оқу бағдарламасының маңызы мен тиімділігі

«Көп нәрсені сұрап, меңгеріп, өзгелердіоқыту – ұлы білімпаздықтың құпиясы»

Я.А. Коменский

Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан-2050» стратегия-сы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан хал-қына Жолдауында: «Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет болу үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек деген. Сондықтан да, жоға-ры оқу орындарында білім алушыларға тек белгіленген білім мен іскер-лік дағдыны беріп қана қоймай, сол алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана біліуге үйрете отырып, тәрбие беруіміз қажет.

Біздің алдымызда болашақ ұрпақты өмірге және еңбек етуге тиісті деңгейде даярлап, білім алушылардың бойында ХХІ ғасыр дағдылары деген жалпылама атауға ие болған дағдыларды қалыптастыру міндеті тұр. Бұл дағдылар пән бойынша білім, нақты дағдылар, сауаттылық пен тәжірибені қамтиды.

Сондықтан бұл мәселелер тиісті мемлекеттік білім беру стандартымен, бағалау жүйесімен және оқу бағдарламаларымен, оқыту жүйесімен, кәсіби даму және оқу ортасымен байланысып, білімалушы оқу үдерісіне барынша тартылады. Білім алушы білімін аяқтаған кезде қазіргі жаһандық экономи-ка жағдайында еңбек етуге мейлінше дайын болуы тиіс.

Қазіргі кезде оқу бағдарламасындағы стандарттарға, бағалауға, оқу-лықтар мен оқыту әдістеріне қатысты білім беру саласындағы өзекті құн-дылықтар мен мақсаттар білім алушылардың жалпы үлгерімін арттыруда, сондай-ақ инновация мен көшбасшылықты енгізу үшін талап етілетін дағ-

Center

of Excellence

140

дыларды дамытуда, мектеп аясында ұлттық сана қалыптастырып, іске асы-руды және ауқымды халықаралық тәжірибемен өзара әрекеттесуді көздей-ді. Жаңартылған оқу бағдарламасы мен критериалды бағалау енгізу атал-ған міндерттерді шешу үшін қабылданған шаралардың бірі болып отыр.

Яғни біз педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамын орта білім беру мазмұнының жаңартыл-ған оқу бағдарламалары мен педагог кадрлардың біліктілігін арттыру курстарында көптеген мәліметтер алдық. Жаңартылған оқу бағдарла-масында жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерешеліктерімен, тиімді оқу мен оқытудың кейбір тәсілдерімен, оқыту және оқу үдерісі-мен, оқытудың ұйымдастырушылық формаларымен, критериалды баға-лау жүйесімен түрлерімен таныстық. Оқу пәндері бойынша жоспарлау, сабақ жоспарымен жұмыс жасау, қысқа мерзімді сабақ жоспарын құрас-тыруда кең түрде мәлімет алдық.

Жалпы қорыта айтқанда, жаңартылған оқу бағдарламаларының мақ-сат-міндеттерімен, құрылымын және мазмұнын түсіне отырып, жаңар-тылған оқу бағдарламаларына сәйкес педагогикалық тәсілдер мен оқу материалдарын қолдану, жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізе отырып білік, дағдыларын қалыптастыру. Жаңартылған оқу бағдарламасы мен критериалды бағалау жүйесі шығармашылық тұл-ға қалыптастыруға алып келеді. Білім алушылардың пәнге деген қызы-ғушылығын арттырып қана қоймай, үлкен ізденіспен, шығармашылыққа жетелейді деп сенемін.

Center

of Excellence

141

КОСЖАНОВА АЛМАГУЛЬ ГАЗЕЗОВНА

аға оқытушысы, Костанай Мемлекеттік педагогикалық

университетіҚостанай каласы, Тәуелсіздік көшесі, 118

Қостанай к. [email protected]

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМГЕ – ЖАҢАША КӨЗҚАРАС

«Білім алудың тамыры ащы, бірақ жемісі тәтті»Аристотель

Қазіргі жылдам өзгеріп жатқан заманда біздің алдымызда жас ұрпақ-ты болашақ өмірге және еңбек етуге тиісті деңгейде даярлап, оқушылар-дың бойында ХХІ ғасыр дағдылары деген жалпылама атауға ие болған дағдыларды қалыптастыру міндеті тұр.

Пән бойынша академиялық біліммен қатар оқушылар қазіргі заманда табысқа жету үшін талап етілетін сын тұрғысынан ойлау, проблема шешу, қарым-қатынас жасау және бірлесіп әрекет ету сияқты негізгі дағдылар-ды да меңгеруге тиіс.

Аталған бағдарлама бойынша жүргізілген курстарда тыңдаушылар-дың бойында тілдік дағдыларды қалыптастырудың, оқытудың әдіс-тәсіл-дерін үнемі жаңартып отыру мен инновациялық технологияларды меңге-ріп, оны тиімді қолдана білудің маңызы зор.

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курста дәріс, прак-тикалық жұмыс және тренинг кезінде өзімнің қызығушылығым күннен күнге арта түсті. Курс барысында мұғалімдер жаңартылған білім беру бағдарламмасының түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алды. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нәтижелер-ге қол жеткіздім.

Бүгінгі күні дамыған елдер жоғары сапалы білім жүйесімен жұмыс істеуде. Өйткені қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азамат-тарының білім деңгейімен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі за-ман талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушыларды жаңартылған білім беру

Center

of Excellence

142

бағдарламасының талабына сай инновациялық әдіс-тәсілдермен оқытып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы се-бептен туындап отыр. Оның үстіне білім берудің жүйесін қарқынды да-мытқан бұл үрдістің жалпы білім беретін мектептерге белсенді түрде ен-гізіле бастауы көңілді қуантады.

Курстың маңыздылығы да міне, осында. Курс аясында жоғарыда аталған мәселелер тиісті мемлекеттік білім беру стандартымен, бағалау жүйесімен және оқу бағдарламаларымен, оқыту жүйесімен, кәсіби даму және оқу ортасымен қабысып жатса, оқушылар оқу үдерісіне барынша тартылып, мектеп бітірген кезде қазіргі жаһандық экономика жағдайын-да еңбек етуге мейлінше дайын болмақ.

Міндетіміз ауыр, мақсатымыз айқын. Отандық білім беру саласында әлемдік тәжірибедегі алдыңғы қатарлы идеяларды басшылыққа ала оты-рып, жаңаша ойлай алатын білікті мұғалімдер қатарын көбейтсек, жақсы нәтижеге жеттік деп білеміз.

КУЛАНБАЕВА ГАЙНИ КЕНЖЕБАЕВНА

Магистр, оқытушыҚорқыт Ата атындағы

ҚызылордаМемлекеттік Университеті

Қызылорда қ. [email protected]

Жаңашылдыққа бейім ұстаз

Талабы ерекше, талғамы жоғары ұрпақты тәрбиелеу тек ата-ананың мақсаты емес, сонымен қатар білім дарытатын әрбір мұғалімніңде өмір-лік ұстанымы. Осы ұстанымды мақсат еткен мұғалім қоғаммен бірге да-мып, зымырап жатқан уақытқа ілесіп, жаңашылдыққа бейім болу керек. Әр мұғалім уақыт өте шеберлігін шыңдап, аянбай жұмыс атқарса жас ұр-паққа берген білімі нәтижелі болары анық.

Center

of Excellence

143

Жоғарғы оқу орындарының профессор-оқытушыларын біліктілі-гін арттыру курсының заманауи педагог даярлаудығы рөлі ерекше. Мен курстан өту барысында жаңартылған білім бағдарламасының мақсат-міндерттері, құрылымы, мазмұнымен толық танысу арқылы жақсы тү-сінік қалыптастыра алдым. Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша педагогикалық әдіс-тәсілдерді үйреніп және өз іс-тәжірибиемде жүзеге асырудың жолдарын ұғындым. Тиімді оқыту, белсенді оқыту әдістері, са-ралап оқыту тәсілдерді қолданып, сын тұрғысынан ойлауды үйрету оқу-шының ізденуі мен зерттеу дағдыларын қалыптастыруына, пәнге деген қызығушылықтарын арттыруда үлесі зор. Сонымен қатар, бұл тәсілдерді тиімді пайдалану арқылы мұғалім өз тәжірибесін одан әрі жетілдіре түс-пек. Сабақ өткізу барысында инновациялық технологияларды сабақпен байланыстырып, тиімді пайдалану оқу үдерісінің негізгі әдіс-тәсілдері болып табылады және де мұғалімнің кәсіби шеберлігінің көрінісі деуге болады. Мектеп мұғалімдерінің басшылыққа алатын оқу жоспары, онда-ғы сабақ мақсаттарын дұрыс түсіну, сол мақсаттар бойынша бағалау кри-терийін жазу, критерийлерге лайықты тапсырма жасап оған дескриптер құру және қалыптастырушы, жиынтық бағалау үдерісі жайлы алынған білімді өз дәрежесінде пайдаланамын деген ойдамын.

Педагог мамандарды даярлайтың әдіскер ретінде, жаңартылған оқу бағдарламасына көшкен мектептердің ішкі жағдайларымен толық таныс болып, оқытқан шәкірттеріміз педагогикалық іс-тәжірибеден сүрінбей өткізу біздің міндетіміз. Сол үшінде, мектеп мұғалімдерімен қатар ЖОО оқытушылары жаңартылған оқу бағдарламасын толық танысып, меңгер-ген болу керек.

Жаңартылған оқу бағдарламасы әрбір оқушыға жеке тұлға ретінде қарап, шығармашылығын шыңдауына, ізденушілігін дамытып, өздеріне деген сенімін, білім мен ғылымға ынтасын арттырады. Білім саласында-ғы бұл жаңашылдық – еліміздің дамуында, алдынғы қатарлы мемлекет-тер арасында болуының бірден-бір сатысы боларына сенімдімін.

Center

of Excellence

144

КУМАШЕВ РИНАТ ТОКТАРБЕКОВИЧ

магистр, оқытушыС. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан

мемлекеттік университетіӨскемен қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру бағдарламасы мазмұны «Білімдіден сөз тыңдасаң, күш тасыр.

Үйренгенді желге ұшырмай, іске асыр». Махмұд Қашқари


Елбасымыздың жолдауында айтқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін, заман талабына сай білім қажет». Жаңа білім берудің негізгі мақсаты – білім мазмұнының жаңаруымен қатар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Өз тәжірибесінде сынап көруге және оны ой елегінен өткізіп, рефлексия жасауға, сондай-ақ оқушыларға барынша қолдау көрсетуге ба-ғытталған жаттығулар мен тапсырмаларды қолдана білуге мүмкіндік береді.

Жоғары оқу орындарының оқытушыларының кәсіби дамуына ба-ғытталған және студенттердің пәнді терең меңгеруін ұйымдастыра білу, сондай-ақ, алған білімдерін өмір сүру қажеттілігіне қарай қолдана алуын қамтамасыз ету мақсатын нақты орындай білуде «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығымен бірлесе оты-рып әзірлеген оқу бағдарламалары бойынша құрастырылған педагогика-лық кадрлардың біліктілігін арттыратын курстың берері өте зор екен.

Біліктілікті арттыру курсында жаңартылған оқу бағдарламалары, әр-түрлі әдістемелік нұсқаулықтар, мемлекеттік оқу стандарттары, оқу-ә-дістемелік кешендер, мультимедиялық ресурстар және де тиімді оқыту әдіс-тәсілдерімен таныстық. Осы курста жоғарыда аталған жаңартылған білім беру бағдарламаларымен бар күш жігерін салып бөліскен тренері-

Center

of Excellence

145

міз – Қайрат Қыпшақбайұлы. Ол кісі жаңартылған бағдарлама бойын-ша жүргізілген курста дәріс, практикалық жұмыс және тренинг кезінде тыңдаушылардың қызығушылықтары күннен күнге арттыра түсті. Курс барысында мұғалімдер, яғни біз, тыңдаушылар жаңартылған білім беру бағдарламасының түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса ал-дық. Топтық жұмыстың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нәтижелерге қол жеткізуге тырыстық. Алайда кейбір тыңдаушылар өте баяу қабылдап, дәстүрлі білім берудегі үйренген әдістерін, ағымда қолданып жүрген бағ-дарлама бойынша өз тәжірибелерін алға тартумен болды.

Осы жаңаша әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, информатика пәнінен қысқа мерзімді жоспар құруды үйрендім, сондай-ақ, ықшам сабақтар топ-тамасын құрастыра отырып, сабақ өткіздім. Келешекте өз сабақтарымда «Топтастыру», «Ойлан, жұптас, бөліс», «Бағдаршам», «Сұрақ-жауап», «Миға шабуыл», «Стоп-сұрақ», тағы да басқа стратегияларды тиімді қол-дану арқылы білім алушылардың білімдерін бекітіп, білім деңгейін күнде бақылап, бағдарламаның түйінді идеясын барлық тыңдаушылардың са-насына сіңіруге қол жеткізе аламын деген ойдамын.

КУРМАНГАЛИЕВА ЖАНАРГУЛЬ САБИТОВНА

тарих пәнінің оқытушысыЖ. Мусин атындағы жоғары

қазақ педагогикалық колледжіКөкшетау қаласы

[email protected]

«Біз «білім ғылым инновациялар» үштігі билеген постиндустриялық әлемге қарай жылжып келеміз».

Н. НазарбаевБілім беру: ізденістер болашағы

Жаңартылған білім мазмұнына сәйкес елімізде бәсекеге қабілетті аза-маттарды дайындау үшін ең алдымен оқытушылардан бастау алған жөн. Жаңартылған білім берудің ең бірінші мақсаты ол оқушыға бар білген мә-

Center

of Excellence

146

ліметті жеткізіп, түсіндіру емес, оқушыларды алған білімдері бойынша оны тәжирибеде қолдану ең басты фактор болып отыр. Біліктілікті арттыру оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін еңгізу арқылы Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесіне арналған жаңа білім беру болып табылады. Дамыған елдер-дің көбінде білім беру саласындағы өзгерістер 80-ші жылдардың соңы мен 90-шы жылдардың ортасында аяқталған болатын. Ал біздің елімізде жа-ңартылған білім беруге көшу енді ғана басталуда. 2016-2017 оқу жылында еліміздің барлық дерлік мектептеріндегі бірінші сынып осы жүйеге көш-кен болатын. Осылайша жаңартылған білім кезең-кезеңімен оқу бағдарла-масына еніп жатыр. Жаңа білім берудің негізгі мақсаты – білім мазмұны-ның жаңаруымен қатар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Тапсырмаларды саралап, әр оқушының қабілетіне байланысты тапсырмаларды әзірлеп, кейін оларды бір деңгейге жеткізу бұл бағалаудың мақсаты болып саналады.

Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының біліктілі-гін арттыру курсының білім беру бағдарламасы бұл жағдайда білім беру процессін реттеуге көмектеседі. Бұл бағдарлама колледж оқытушыларын жаңартылған білім беру саласындағы орта білім беру мазмұнының мақ-сат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұнымен таныстыруға бағыттал-ған. Бұл бағдарламаның негізгі мақсаты ретінде орта білім беру жүйесін-дегі критериалды бағалау жүйесін еңгізу, ішкі құрылымымен таныстыру болып саналады.

Оқытушылардың біліктілігін арттыру курсы жаңартылған білім беру мазмұны бойынша бұрын соңды білмеген ақпараттармен танысып, педа-гогикалық мамандықтың қыр сырын үйретуге баулиды. Екі апталық курс барысында топқа бөлу әдісін, ресурстарды тиімді қолдану жолдарын, жаңартылған білімнің қалай және не себепті елімізде қолданысқа еңгі-зілгені туралы мол ақпарат алдық. Метатаным, тапсырмаларды кезеңге бөліп, рефлексия жасауды кезең кезеңімен қарастырдық. Жаңартылған білім берудегі оқушылардың принципінің бірі – «біз бір-бірімізді оқы-тамыз, демек бір-біріміз үшін жауаптымыз» осы әрекет арқылы оқушы-ның бойында бір жағынан білімге деген құштарлық оянса, бір жағынан жауапкершілік сезімі де оянады. Курс барысында алынған білім мен жаңа тәжірибені алдағы уақытта қолданып, әрі қарай зерттеп, жүзеге асыра-мын. Жас ұрпақты тәрбиелейтін маман дайындауда қажетті, бағалы білім алған курсқа қатысқаныма қуаныштымын.

Center

of Excellence

147

ҚАЛМЕНБАЙ АРМАН НҰРАЛЫҰЛЫ

магистр, физика пәнінің оқытушысыЖ. Мусин атындағы жоғары

қазақ педагогикалық колледжіКөкшетау қ.

[email protected]

Менің курста үйренгенім...

Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азаттық пен білім қажет.

Шоқан УәлихановКурста қызық мәліметтер мен қажетті ақпараттар берілді. Күн сайын

жаңа, тың дүниелерді біліп, білімімді кеңейте түсуге талпындым. Бола-шақта өз қажеттілігіме жарататынымды түсініп, толық меңгердім. Маған әр түрлі әдістәсілдерді теориялық тұрғыдан қарағанда, тәжірибе жұмысын жасап курс барысында бірлесе жасағанымыз тиімді болды. Себебі, біз тек біліп қана қоймай, ойымызда сақтап, нәтиже шығара алдық. Курс бары-сында білім алушылар жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылы-мын, мазмұнын және мақсаттарын біліп түсінумен қатар, жаңартылған бі-лім беру бағдарламасына сәйкес педагогикалық тәсілдердерге талдау жүр-гізілді. Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Курсқа алғаш келген күннен бастап, көп сауалдардың жауабын алдық, жал-пы білім беру мазмұнының өзгешелігімен, ерекшелігімен таныстық. Біз курс барысында жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, білім беру бағдарламасындағы оқу мақсатта-рына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Тәжірибе барысында орындап үйрендік, түрлі тапсырмалар мен жаттығулар әзірле-дік. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негізге алатын 3 құжатпен – оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадық. Білім мазмұнының өзіндік ерекшеліктері – үштілділік білім беруді ұйымдастыру, өмірлік бағ-дар беру, жаңа пәндерді енгізу, жобалау, зерттеу қызметі үшін жағдайлар жасау. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында оқушы бойында қажетті 4

Center

of Excellence

148

дағдыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыру, жаңар-тылған оқу бағдарламасының ерекшеліктері: пән мазмұнының спиралді қағидатпен берілуі, оқу үдерісін ҰМЖ, ҚМЖ, ОМЖ арқылы ұйымдастыру, оқытудың тәрбиелік әлеуетін арттыру туралы ақпарат алдым. Жаңартыл-ған білім берудің маңыздылығы – оқушы тұлғасының үйлесімді, қолайлы білім беру ортасын құра отырып, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыс-тарын жүргізу, тәжірибе жасау, АКТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, топта жұмыс жасай білу, функционалды сауаттылық-ты, шығармашылықпен қолдана білу. Жаңартылған білім беру бағдарла-масының ерекшелігі: спиральді қағидатпен берілуі. Әрине, жаңашылдық болғаннан кейін қиындықсыз болмайды. Үйренгеніміз де, үйренеріміз де көп. Жаңартылған білім – болашақтың кепілі.

Қорыта келе, мен ақын Міржақып Дулатовтың «Жалғыз сүйеніш, жалғыз үміт – оқуда. Теңдікке жетсек те, жұрттығымызды сақтасақ та, дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында ала-мыз. Жақсылыққа бастайтын жарқын жұлдыз – оқу. Надан жұрттың күні – қараң, келешегі – тұман» деген сөздерімен аяқтағым

ҚҰМАРОВА НҰРЗАДА ЖАНБОЛҚЫЗЫ

магистр, оқытушыМ. Өтемісов атындағы

Батыс Қазақстанмемлекеттік университеті

Орал қ. [email protected]

Жаңартылған білім – келешек ұрпақ кепілі

Біз өмір сүріп жатырған қоғам жыл өткен сайын түрлі жаңалықтар-мен, өзгерістермен толығып отырады. Қазақ халқы неше түрлі заманды басынан кешірді. Қиындықты да, соғысты да көрді, қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман да өтті. Сол сияқты білім беру саласында да айту-

Center

of Excellence

149

лы өзгерістер болып жатқаны белгілі. «Жаңартылған» деген терминнің өзі жаһандану заманында жас ұрпақты жаңаша оқыту, жаңаша ойлату бі-лім алушыларға деген құштарлықтарын ояту, алған білімін өмірде қолда-на алуға үйрету деп ойлаймын.

Жаңартылған білім беру бағдарламасының басты мақсаты – оқушы-ларды өз бетімен өмір сүруге, сыни ойлай алуға үйрету болса, мұғалім-дердің біліктілігін арттыру жұмыстары осы мақсаттың орындалуына ба-ғытталған. Сондықтан да білім саласындағы өзгерістер ең алдымен ұс-таздан үлкен жауапкершілікті талап етіп отыр. Жан–жақты ойлай алатын ізденімпаз, алдағыны болжайтын білімді тұлға тәрбиелеу – біздің, ұстаз-дардың, бүгінгі күнгі басты міндеті. Жаңартылған білім беру мазмұны-ның өзіндік ерекшеліктері де аз емес. Оқу жоспарының бір-бірімен бай-ланысы білім алушыларды топпен оқыту, тапсырмалар берудегі ерекше-ліктер, бағалау түрлері бұрынғы, яғни дәстүрлі оқытудан ерекше екенін байқадым. Білім беру «шиыршық» қағидатын басшылыққа ала отырып, жеңілден қиынға қарай оқытудың тиімді екенін түсіндім. Қорыта айт-қанда, бағдарламаның мәні – оқушының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Білім алушының бойына өмір сүру барысында табысты болу үшін қажетті барлық дағдыларды дарыту үшін мұғалім тынымсыз еңбектену керек екенін, жаңартылған оқу бағдарламасы аясында өз пәнін беріле сүйетін, алдындағы әр шәкірт үшін уақытын аямайтын мұғалімдер ғана жұмыс істей алатынын білдім. Қазіргі білім беру жүйесінде жаңа технологиялардың енгенін және оны өз тәжірибемізде алдымызға мақсат қоя отырып қолдансақ, сол мақсатқа жету жолында шәкірт жүрегіне жол тауып жоғары да сапалы білім бере алсақ, егемен еліміздің ұл-қыздары неге білімді де білікті, бәсекеге қабілетті елдің ұландары болмасқа? Со-лардың арқасында Қазақстанның іргесі мықты, алдыңғы қатарлы ел бол-мақ. Мен өзімнің ұстаздық жолымда бар күш-жігерімді осы мақсаттарға жету үшін жұмсаймын деген ойдамын.

Center

of Excellence

150

ҚҰРМАНҒАЛИЕВА БАЯН БЕРІКҚЫЗЫ

Ж. Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледж

Орал қаласы [email protected]

Жаңашыл ұстаз өмір талабы

«Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында»


Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы – заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қана-ғаттандыратын тың бағдарлама. Қазіргі таңда қазақ тілі-мемлекеттік тіл, қарым-қатынас тілі – орыс тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономика-ға кірігу тілін оқытуда жаңа идеяларды әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану-заман талабы болып отыр. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болды. Осыған байланысты ұстаздар алдында оқытудың әдіс-тәсіл-дерін үнемі жаңартып отыру және технологияларды меңгеру, оны тиімді қолдана білу міндеті тұр. Біліктілікті арттыру курсында деңгейлеп оқыту бағдарламасының әдіс-тәсілдерінің теориялық негізін меңгере отырып, оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдерін деңгейлеп оқыту бағдарламасын оқып үйреніп, практика кезінде бұл оқудың артықшылықтарына көз жеткізуге болады. Қазіргі таңда білімді өмірге пайдалана алатын шәкірт тәрбиелеу-де бұл оқу бағдарламасының алатын орны ерекше. Жаңартылған білім берудің мағыздылығы оқушы тұлғасының үйлесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүр-гізу, тәжірибе жасау, АКТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу дағдыларын қалыптасты-ру болып табылады. Жаңаша білім беру мазмұнында бағалаудың крите-риалды бағалау жүйесі енгізілді. Бұл бағалаудың сапалылығын, әр білім

Center

of Excellence

151

алушының қажеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Білім алу-шының дамуын, қызығушылығын және де оқуға деген ынтасын арттыру-ға бағытталады. Критериалды бағалау екіге бөлінеді: қалыптастырушы және жиынтық. Қалыптастырушы бағалау оқу үдерісінің ажырамас бір бөлігі болып табылады, тоқсан барысында мұғалім тарапынан жүйелі өт-кізіліп отырады. Жиынтық бағалау белгілі бір кезеңде оқу бағдарламасы мазмұнын меңгеру деңгейін анықтауға, тіркеуге мүмкіндік береді.

Қорыта айтқанда, технология, коммуникация мен ғылым салаларын-дағы елеулі өзгерістер әлемдік экономикаға айтарлықтай ықпал ете оты-рып, 21 ғасырда табысты болу үшін әрбір азаматқа қажетті білім мен дағ-дыларды алға тартады. Білім беру бағдарламасының мазмұны, педагоги-калық тәсілдер және бағалау тәсілдері бір мақсатқа жұмылдырылуы тиіс.

ҚЫПШАҚБАЙ НҰРАЙЫМ КЕНЖЕБЕКҚЫЗЫ

Шетел тілдері және аударма кафедрасының аға оқытушысы, филология магистрі

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті[email protected]

БІЛІМ САЛАСЫНДАҒЫ ЖАҢАШЫЛДЫҚТАР

«Мұғалім ісі сырттай қарапайым болғанмен – тарихтағы ең ұлы істің бірі»


Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев өз жолдауында: «Жаңартылған мазмұн дегеніміз – халықаралық стандарттарға сай келетін және Назарбаев зият-керлік мектептерінде бейімделуден өткен заманауи оқу бағдарламалары» деп атап өтті. Мен де педагогикалық білім мазмұнына енген осындай жа-ңартылған оқу бағдарламасын қолдаймын. Жаңа технология күн санап

Center

of Excellence

152

емес, сағат санап өсіп отырған мына инновация заманында көшке ілесіп отыруымыз қажет.

Біз, университет оқытушылары, болашақ педагогтарды дайындай-мыз. Сондықтан да жаңартылған бағдарламаны толықтай танып, түсі-ну кәсіби шеберлігімізді шыңдауға үлкен септігін тигізеді. Әрине, әрбір жаңа өзгеріс енген бастапқы уақытта қиындықтар туындайтыны сөзсіз. Дегенмен де, біз, оқытушылар, әрбір жаңа білім беру әдістерінің оңтайлы тұстарын қарастырып, өз тәжірибемізде қолдана білуіміз қажет.

Бағдарламаның негізгі идеясына тоқталар болсақ, мұғалім оқушыны өзін және өзгені бағалауға, сын тұрғысынан ойлауға және де өз тәжіри-бесімен бөлісіп, өзгелерді оқытуға үйретеді. Ең бастысы, оқушы функ-ционалды сауаттылыққа бейімделеді. Демек, теорияда оқып – үйренген білімін тәжірибе жүзінде күнделікті өмірде қолдана алатын болады.

Оқытудың жаңа форматының тиімді жақтары:– Оқу пирамидасынан байқағанымыздай, дәстүрлі оқу кезінде оқушы

дәрістен 0% нәтиже көрсетсе, жаңа бағдарлама бойынша біреуге үйрету арқылы 90% көрсеткішке қол жеткізе алады және де өзі мен өзгенің қате-ліктері арқылы үйренеді.

– Қалай оқыту керектігін үйретуде метатаным, оқушының өзін – өзі реттеп отыруы, танымдық және әлеуметтік дағдыларын қалыптастыруы өте маңызды.

– Блум таксономиясы мен алты ойлау шляпасын сын тұрғысынан ой-лаудың әдіс-тәсілдері ретінде қарастырамыз.

«Білімге жұмсалған ақша – сақталған ақша» демекші, қазіргі таңда үкіметтің білім саласын барынша қаржыландырып, жаңашылдыққа үл-кен мән беріп, қолдау көрсетіп отырғандығы мені қатты қуантады.

Қорыта келе, біздің де үлкен өзгерістерге ілесіп, болашақ ұрпақта-рымызды, Қазақстан азаматтарын, заман талабына сай етіп тәрбиелеп, оқыта алатындығымызға сендіргім келеді.

Center

of Excellence

153

МАДИЕВА ЛЮБОВЬ КАЙПКАЛИЕВНА

магистр, оқытушыХ. Досмұхамедов атындағы

Атырау мемлекеттік университетіАтырау қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім бағдарламасы«Сабақ беру үйреншікті шеберлік емес,

ол – үнемі жаңадан жаңаны табатын өнер»Жүсіпбек Аймауытов

Қазіргі уақытта жаңашылдыққа қарай қадамның дамуы барлық сала-да үздіксіз болуы тиіс. Ұстаздардың білімді, құзыретті, кәсіби дайындал-ған маман болуы бүгінгі күннің талабы деп ойлаймын. Елбасымыздың Қазақстан ұстаздарының алдына қойған мақсаты да осы деп түсінемін. Қазақстан Республикасында орта білім мазмұнын жаңарту аясында жо-ғары оқу орындарында мұғалімдердің біліктіліктілігін арттыру бағдарла-масы бойынша біліктілікті арттыру курсы мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесін жетілдіруге мүмкіндік берді.

Жаңартылған бағдарлама бойынша білімдерімізді жетілдіру курсынан алғаным көп деп айта аламын. Атап айтсам курс барысында оқытушылар-ға арналған әдіс тәсілдер, оқу үдерісін жоспарлау, критериалды бағалау, оқулықпен және оқу әдістемелік кешенмен жұмыс, ықшам сабақ, оқу жос-парын жасай білу, сонымен бірге бағалау қағидаттары, критериалды баға-лау түрлері: қалыптастырушы, жиынтық бағалау туралы толық әрі нақты мәліметтер алдық. Сабақта оқушының білім деңгейін жаңаша бағалаудың әдістерін талдай отырып, оқу үдерісіне енгізу жолдары, оқушының сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамытуды, уақытты тиімді пайдаланудың ұтымды жақтарын біле отырып, әрбіреуіміз жаңа стратегияларды, тиімді әдіс-тәсілдерді қолданып, қысқа мерзімді жоспар жасауды үйрендік.

«Жақсы адам ғана, жақсы жетекші бола алады», – деп Жүсіп Баласа-ғұни бабамыз айтып кеткендей, тәлімгер ұстазымыз Роза Гайдарқызына зор алғысымды білдірер едім. Өз тәлімгеріміздің әділдігі, мейірімді, бі-лімділігі, бізге өте ұнады. Әсірес, рефлексия мен кері байланысты пай-

Center

of Excellence

154

далана отырып, Блум таксономиясы, STEM технологиясы, кері дизайн, кейс стади әдістері арқылы нақты мысалдармен көзімізді жеткізе білді. Жаңартылған білім беру бағдарламасында оқушының сөйлеу әрекетінің төрт түрін: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымды жетілдіру, сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша түйінді дағдылар оқу жоспарында «спираль-ді» тәсілмен бере отырып, қарапайымнан күрделіге қарай, бірте-бірте білім, білік пен дағдылары кеңейтіліп қалыптасатынын түсіне отырып, алған білімімізді тәжірибеде тиімді қолданамыз деп сенемін.

Қорыта айтқанда, ХХІ ғасырда оқушылардың өмірдің барлық салала-рында табысты болуы үшін оларға қажетті дағдыларды дарыту аясында көптеген ақпараттарды қабылдай отырып, жаңартылған білім жүйесінің бағдарламасын оқу үрдісіне пайдалану негізінде жаңа заман талабына сай бәсекеге қабілетті оқушы немесе студенттерді оқытып тәрбиелеу міндеті-міз деп есептеймін. Ұрпағы білімді халықтың болашағы жарқын екеніне кәміл сене отырып, барлық білім мен ғылым жолындағы әріптестеріме жас ұрпақ тәрбиелеу саласында толағай табыстар тілеймін.

МАМБЕТОВА АЛТЫНАЙ ТОКМУРАТОВНА

магистр, аға оқытушыОңтүстік Қазақстан

мемлекеттік педагогикалық университетіШымкент қ.

[email protected]

Жаңашыл мұғалім болу-жаңа заман талабы«Мұғалімдік мамандық-бұл адамтану, адамның

күрделі және қызықты шым-шытырығымол рухани жан дүниесіне үңіле білу»

Ы. АлтынсаринӘрбір мемлекеттің өсіп өркендеуінің, бәсекеге қабілетті болуының ең

басты ошағы – осы ұстаз берген білім. Сондықтан да дамудың ең биік көкжиегінен көрінгісі келетін кез келген мемлекет, ең алдымен, білім

Center

of Excellence

155

беру саласын дұрыс жолға қойып, сапасын көтеруді мақсат етеді. Ендеше, осындай бәсекеге қабілетті рухы биік ұрпақ тәрбиелеу жаңа формация мұғалімінің еншісінде. Ал жаңа формация мұғалімінің ең басты талабы оның адами-рухани құндылығы. «Қыран түлегіне қайтпас қанат сыйлай-ды, ұстаз шәкіртіне талмайтын талап сыйлайды», демекші ұстаз қай кезде де мектептің жүрегі, қоғамның тірегі. Қоғам тұлғаны қаншалықты жетіл-дірсе, жетілген тұлға қоғамды соншалықты дәрежеде дамытады. Ал жас тұлғаға білім беріп, тәрбиелейтін, дамытатын, әрине – ұстаздар қауымы. Қазіргі заман мұғалімі – рухани дамыған әрі әлеуметтік тұрғыдан есей-ген, педагогикалық құралдардың барлық түрлерін шебер меңгерген білік-ті маман, өзін-өзі әрдайым жетілдіруге ұмтылатын шығармашыл тұлға. Мұғалімнің кәсіби білігін шыңдаудың үздіксіздігі оның шығармашылық қабілетінің дамуының кепілі және өзіндік жеке педагогтік тәжірибесінің дамуының алғышарты болып табылады. Білім берудің ұлттық моделіне көшкен қазіргі мектепке ойшыл, зерттеуші, практикалық қызметте педа-гогикалық үйлестіруді шебер меңгерген психолог-педагогтік диагности-ка қоя білетін іскер мұғалім қажет.

Осы мақсатқа жету барысында курс барысында алған біліміміз көп көмегін береді деп ойлаймын. Оқытушы өзінің алдына нақты белгілі бір мақсатты қойып, соған жету жолында барынша талаптанса, жетістікке жетері сөзсіз. Білім кеңістігінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі на-зардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүм-кіндігінше дұрыс пайдаланып, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны мейлінше меңгеру аса қажет болып табылады. Эко-номикадағы заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы өзгерістер оқу-шылардың күрделі міндеттерді шешу үшін немесе оларды шешудің жаңа тәсілдерін табу үшін жағдаятқа, идеялар мен ақпараттарға талдау жасау және бағалауға, алған білімі мен тәжірибесін жаңа идея мен ақпаратты жинақтау үшін шығармашылық қолдануға мүмкіндік беретін дағдылар жиынтығын меңгеру қажеттілігіне себепші болады. Жігерлілік, алғыр-лық, өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып отыр.

Курс барысында жаңартылған білім беру мазмұнының негізінде жасалған оқу бағдарламаларын меңгере отырып оқыту мақсаттарының құрастырылған жүйесі арқылы: білімді функционалдық және шығарма-шылық қолдана алатын, сын тұрғысынан ойлайтын, зерттеу жұмыста-рын жүргізіп, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдала-

Center

of Excellence

156

на алатын, қарым-қатынас жасаудың түрлі тәсілдерін қолданып, топпен және жеке дара жұмыс істей алатын, мәселелерді шешу және шешімдер қабылдай алатын кең ауқымды дағдыларын дамыған ТҰЛҒА даярлауға негіз болатындығымызға сенімдімін.

МАМЕТЕКОВА ГАУХАР СЕРККАЗИНОВНА

Ағылшын тілі пәні оқытушысыМ.О. Әуезов атындағы

педагогикалық колледжіСемей қаласы

[email protected]

Жаңартылған білім мазмұны«Біз қазір «білім-ғылым-инновация»

атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге

қарай бағыт алып барамыз». Н.Ә. Назарбаев

Еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда. Қазақстан Республикасында орта бі-лім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енуде. Қазіргі заманауи компьютерлік технология заманында білімнің жаңа шыңдарына шығуға тура келеді. Бізге, колледж оқытушыларына бастауыш және орта білім білім беруде ағылшын тілі мамандарын даярлауда жаңартылған орта білім беру мазмұ-нын, оның ерекшеліктерін білу өте қажет және маңызды. Осындай білім беру мазмұнына арналған курсқа өте қуаныштымын. Курстың алғашқы күнінен бастап, біздің ақылды, тәжірибелі тренеріміз Оспанов Ерболат Турсынбайұлы басқаруымен жаңартылған орта білім беру мазмұнымен, оның мақсат-міндеттерімен, ерекшеліктерімен өзара оқыту әдістері ар-

Center

of Excellence

157

қылы жақсы таныстық. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негізге ала-тын 3 құжатпен – оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадық.

«Жоқтан өзгеге, ұзын құлаққа, ырым-жырымға, ескі әдетке оп-оңай нана қоймайтын, естіген білгенінің бәрін ақылына салып, сынататын, сонсоң ба-рып асықпай қорытынды шығыратын оқушыны қалыптастыру маңызды» деп Жүсіпбек Аймауытұлы айтқандай, оқушылардың шығармашылығын және сыни тұрғыдан ойлауын дамытуымыз керек. Әр оқушы сабақта сыни тұрғысынан ойлаудың алты ойлау деңгейлері бойынша, оқу мақсаттарына сәйкес қандай нәтижеге жеткен/жетпегенін қалыптастырушы бағалау бары-сында рубрикадан, дескриптор арқылы біліп отырады. Және келесі сабақ-тарда қандай кемшіліктерін жеңу керектігін білетіндігінде.

Мен, курс барысында критериалды бағалау жүйесі, оның мазмұны, сыныптағы саралау жұмысының жалпы ортақ қабылданған жеті тәсілі, тиімді оқыту және оқу тәсілдері, белсенді оқу әдістері туралы толық ақ-парат алдым. Шет тілін оқыту әдістемесі сабақтарымда осы үйренген бі-лімі мен практикалық дағдыларды қолдана аламын деп ойлаймын.

Балаларымызды болашаққа дайындауда шығармашылық, сын тұрғы-сынан ойлау, қарым-қатынас және бірлесіп әрекет ету мәселелеріне назар аудару маңызды.

Менің студенттерім де болащақта жаңартылған орта білім беру маз-мұнын, критериалды бағалау жүйесін меңгерген мамандар болады деп ойлаймын.

Бізді, курста екі апта бойы білім нәрімен сусындатқан тренеріміз Ос-панов Ерболат Тұрсынбайұлына үлкен алғысымды білдіріп, толағай шы-ғармашылық табыс тілеймін!

Center

of Excellence

158

МАСИМГАЗИЕВА АЛУА АКАНОВНА

магистр, оқытушыҚазақ мемлекеттік қыздар

педагогикалық университетіАлматы қаласы, Айтеке би, 99

[email protected]

Жаңашыл мұғалім болу-жаңа заман талабы

«Білім алудың тамыры ащы, бірақ жемісі тәтті»Аристотель

ХХІ ғасыр жас ұрпақтарына білім беруде, оларды болашақ елдің тұт-қасы етіп тәрбиелеу әр мұғалімнің міндеті. Сол міндетті орындау мақса-тында мұғалім үнемі ізденісте жүріп, өз білімін үнемі жетілдіріп отыруы тиіс.

Қазіргі заман талабы еліміздің дүниежүзілік білім кеңістігінде өзінің елеулі орнын табу қажеттілігі көтеріліп отырған кезеңде білім беру мәсе-лесін, әдіс-тәсілдерді жаңашыл процестермен алмастыру арқылы жалпы білім сапасын арттыру көзделген. Осы орайда әрбір ұстаз озық тәжірибе-лерді терең талдаудан өткізіп, өзіне тиімдісін таңдауы қажет.

Оқытудағы «Кембридж тәсілінің» теориялық негіздерінде түрлі тәсіл-дер қарастырылғанына қарамастан, білім беру жүйесінде әлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген анағұрлым танымал оқыту әдістемелері арасында сындарлы теориялық оқыту тәсіліне басымдық беріліп отыр. Бұл оқыту-дың басты бағыты ойлауды дамыту, сол арқылы студенттердің танымдық көкжиегін кеңейтуге жағдай туғызу болып табылады.

Педагогикалық қызметімде теориялық білімді тәжірибемен байла-ныстыра отырып, жан-жақты мүмкіндіктерімді ашу мақсатында мен жа-ңартылған білім бағдарламасы бойынша алған білімді тәжірибемен ұш-тастырамын.

Осы Бағдарлама аясында дайындалған Астана қаласындағы «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру» атты 10 күндік курс кезінде «Оқу үде-

Center

of Excellence

159

рісін ұйымдатырудағы педагогикалық әдіс-тәсілдер», «Критериалды ба-ғалау жүйесі», «Жиынтық бағалау», «Қалыптастырушы бағалау», «Сабақ жоспармен жұмыс» атты тақырыптығы сабақтарды, әр тапсырманы топ-та бірлесіп, бір-біріміздің ойымызбен бөлісіп, пікірлесіп, оны талқылап, сосын ортаға шығып жұмысымызды қорғай білдік. Осының бәрі ұйым-шылдықтың арқасында. 10 күндік курс мен үшін өте тез өтті. Мәліммет-тер жаңаша, жақсы, ынталандырлықтай болды.

Маған бұл курс өте ұнады. Сабақтың жоспарын қалай жоспарлау, қа-лай өткізу керек, мақсат қоя білу, сабақ үстінде АКТ пайдалану, оларды қолдану т.б. күнделікті өткен сабақтардан үйрендім. Әлі де үйренер тәжі-рибем көп деп білемін.

Бұл курстың менің кәсіби дамуыма, оқыту жүйесіне жаңа көзқарас-пен қарап, өзімнің болашақ бағытымды айқындауыма көмегі зор болды.

Әр уақытта шәкірттеріне білімді алға жетелеуші ұстаз үлкен көрсет-кішке қол жеткізу жолында талмай талаптанып, шаршамай еңбектенеді. Жаңашыл әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалана отырып, оқушыларды білім нәрімен сусындату біздің үлесімізде.

МАТКАРИМОВА ДИНАРА АШИМОВНАСтарший преподавательВосточно-Казахстанский

государственный университетим. С. Аманжолова


[email protected]

Учиться никогда не поздно

Учиться никогда не поздно – гласит русская пословица. И эти курсы, организованные для преподавателей вузов и колледжей, еще раз подтвер-ждают ее правоту. Хотя большинство слушателей – преподаватели с боль-шим багажом педагогического мастерства, для многих, программа кур-

Center

of Excellence

160

сов, разработанная в контексте педагогических инноваций, внедряемых в казахстанскую систему среднего образования, была новой. Сегодня, учи-тель перестал быть для ученика единственным источником информации и надо признаться, нередко ученики превосходят нас в умении пользо-ваться ИКТ и с интернет ресурсами. Поэтому нам нужны новые средства и подходы для обучения и развития умения размышлять, понимать, ана-лизировать, т. е. для привития практических навыков. Этому способству-ют курсы по обновленному содержанию образования.

В условиях обновления содержания образования, при обучении ан-глийскому языку учащиеся развивают навыки говорения, аудирования, чтения и письма, которые им будут необходимы для разрешения жиз-ненно важных проблем в дальнейшем. Курсы дают возможность усвоить эффективные методы и стратегии развития языковых навыков, которые позволят учителю реализовать новые подходы на уроках. Через развитие у детей четырех видов речевой деятельности сформируются коммуника-тивные навыки, которые помогут им адаптироваться во взрослой жизни.

В процессе курсовой подготовки слушатели, развивая профессио-нальные знания на основе изучения обновленной образовательной про-граммы, руководства по критериальному оцениванию, изучения слуша-телями активных форм и методик преподавания и обучения, анализируя оптимальные пути реализации их на практике, совершенствовали свои теоретические и практические знания. Содержательные сессии прово-димые нашим тренером расширили кругозор знаний учителей, помогли выработать умения и навыки в определении целей обучения предмета, составлять дескрипторы к заданиям придерживаясь системы критериев оценивания. На проводимых сессиях учителя постоянно рефлексировали свою деятельность. Курсы понравились своим интересным содержанием, новизной, неординарной формой работы, позволили получить огромный заряд энергии, по-новому взглянуть на обновленную образовательную программу. Хочется отметить высокий уровень организации курсов, до-брожелательную атмосферу занятий.

Center

of Excellence

161

МАУТЕЕВА САМАЛ МАХАМБЕТОВНА

магистр, аға оқытушыБатыс Қазақстан

М. Өтемісов атындағымемлекеттік университеті

Орал қ. [email protected]

Жаңашыл мұғалім-қоғам талабы

Мұғалімдік мамандық – бұл адамтану, адамның күрделі және қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу.

Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық өнер – ол даналықты жүректен ұға білу болып табылады.

В.А. Сухомлинский

Жаңашыл мұғалім қандай болуы керек деген ой көп жас маман иеле-рін толғандырады. Өмір талабына сай сабақтарда бұрынғыдай білген өз білімін балаларға беріп, сол бергенін қайта талап ету жоқ. Сонда қалай? Сабақта балаға білім емес, дағды және бағдар беру керек, ал оны мате-матикада қалай берем?... Тұнып тұрған формулаға мен есептерге қалай берген тиімді, оның тәсілдерін білуіміз, үйренуіміз маңызды...

Біз айналаға мұқият қарап, көрген киноларымыздан, естіген аңыз-дарымыздан қандай да үлгі алуымыз білуіміз маңызды. «История Рона Кларка», «Писатели Свободы», «Гуманная педагогика», «Три идиота» атты киноларды көріп өз ой елегінен өткізсеңіз, мұғалім мен студент арасындағы түрлі көзқарастарды көреміз. «Три идиота» киносында-ғы досының нақты дәлелі мен түсінігінің арқасында, студент әкесінің жүрегіне жол тауып, өз ойын ата анасына нақты түсіндіріп, арманына қол жеткізеді. Екінші досы өмірге деген қорқыныштан құтылып, өзі-нің арманына нақты жол ашып, жұмысын табады. Үшінші досы ақша-мен бәрі есептелмейтінін түсініп, бақытына қол жеткізеді. Жаттанды кітаппен бағыт алып, өмірде жол бастаған студенттің, жеткен жері де көрсетілген. Біз өмірден осындай оқиғаларды жас маман иелеріне тү-сіндіре білсек...

Center

of Excellence

162

Жас маманның білімі бар, тек оған сол білімін практикада шеберлік-пен ұштастыруына көмектесуіміз, бағыттауымыз керек. Ондай мақсатқа жету үшін, қазіргі әдіскерлерге пән бойынша бөлек оқытып, олардың көз-қарастарын өзгертуге үйретсек, болашақта олар студенттерге жақсы бағдар берер еді. Сонда ғана, жас мұғалімнің сабағына деген көзқарасы, сабақты құруы, осы жаңа бағдарлама төңірегінде болады деп ойлаймын.

МЕҢЛІҚОЖАЕВА СӘУЛЕШ ҚОЙЛЫБАЙҚЫЗЫ

Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті

[email protected]

Өзгерісті өзімнен бастаймын... «Біз өмір бойына жететін білім алу»

моделінен «өмір бойы білім алып өту»моделіне көшуге тиіспіз.

Н.Ә. НазарбаевРеспубликамыздың Президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына

жолдауында педагог мамандардың білімін жетілдіру мәселесіне баса на-зар аударды. Қазіргі таңдағы білім беру саясатының ең басты міндеті – жоғары сапалы білім беруге қол жеткізіп, әрі оны мемлекеттің, қоғамның және жеке тұлғаның өзекті де, өмірлік қажеттілігіне сәйкестендіру. Осы тұрғыдан алғанда білім берушілердің тұрақты да, жүйелі қайта даярла-нуымен кәсіби біліктілігін көтеріп отыру қажеттілігі туындайды.

Бұл жоғарғы оқу орнында жұмыс жасайтын, болашақ мектеп мұға-лімдерін дайындайтын профессор-оқытушыларға да қатысты. Сол себеп-ті де педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамын жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекше-ліктерімен таныстырдың маңызы өте зор.

Center

of Excellence

163

Осы курстың бағдарламасын игеру кезінде мен өзімнің кәсіби дең-гейімді көтеруге көмектесетін мол теориялық мәліметтер жинақтадым. Курстың бастапқы кезеңінде түсініксіз нәрсе көп болды, яғни осы бағдар-ламадан күтілетін нәтиже білім алушылардан еркін, өзінің ойын жеткізе алатын, ынталы, сенімді, сыни көз қарасы қалыптасқан тұлға дайындау қалай жүзеге асатындығы айқын болмады. Алайда тәжірибелі тренер-лермен жүргізілген сабақтар барысында оқытудың жаңа ұстанымдарын, технологиясын, осы мәселелерді шешу жолдары көрсетіліп, тиісті бір тү-сінік ала бастадым. Әрине, барлығы бірдей оңай болмады.

Осы курс барысында үйреткен тәсілдерін, ұстанымдарын жоғары оқу орнында студенттер үшін өте пайдалы екендігі анық. Біліктілік кө-теру кезіндегі алған тәжірибем білім алушылардың бойында оқуға деген қызығушылық, өзіне деген сенімді қалыптастырып, олардың жан-жақты ізденімпаздығын, шығармашылық белсенділігін арттыруға, тіл байлығы жетілдіруге, еркін ойлауға өз пікірін білдіруге, оны қорғай білуге дағды-ландырады деген ойдамын. Сонымен қатар болашақ мұғалімдердің білім жүйесіндегі жаңаша көзқарасқа өзіндік қосар үлесі болады деп ойлаймын. Курстан алған білімімді жоғары оқу орынында білім алып жатқан болашақ педагогтарды дайындауда қолданып, оң нәтижеге жету үшін тырысамын. Мен болашақта нені өзгертемін, қалай өзгертемін деген сұрақтарға жауап бермес бұрын, мен қалай өзгеремін, педагогикалық ұстанымым қалай өзге-реді дегенге жауап беру әлдеқайда маңызды деп есептеймін.

Center

of Excellence

164

МӘДЕН АСЫЛБЕК ТӨРЕХАНҰЛЫ

Тарих ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы

Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірілік мемлекеттік университеті

Ақтөбе қаласы, Ә. Молдағұлова даңғылы, [email protected]

Білім беру жүйесін жаңарту – ел дамуының негізі

«Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50

елдің қатарына жеткізетін, терезесі тең ететін – білім»Н.Ә. Назарбаев

Қазіргі жаһандану жағдайында әлем елдерінің арасындағы түрлі са-ладағы бәсекелестік күшейіп отыр. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев атап өт-кендей, дамыған елдердің қатарына қосатын, терезесі тең ететін – білім екендігі сөзсіз. Соған байланысты, тәуелсіздік алған жылдардан бері жүргізіліп отырған білім беру жүйесіндегі ізденістерді, жүзеге асырылып жатқан реформаларды заңдылық ретінде қарастырамыз. Олардың мақса-ты ұлттық білім берудің барлық буындарын жетілдіру болып табылады.

Бүгінгі күні еліміз орта білім беруде жаңартылған білім мазмұнына көшіп, 12 жылдық білім беру жүйесін енгізуге дайындық жасауда. Жаңар-тылған білім беру мазмұнына көшудің мақсаты – ел дамуын, бәсекелестігін қамтамасыз ететін жан-жақты білім алған, білімін күнделікті өмірде қолдана алатын, шығармашыл, көпшіл, әлеуметтік жауапкершілігі бар, сыни тұрғы-дан ойлана алатын, толерантты, ақпараттық-коммуникациялық құралдарды қолдана отырып, кез-келген ортада, ұжымдық жұмыста коммуникативті бола алатын тұлғаны дайындап, тәрбиелеп шығару. Бұл ретте, педагог кадр-ларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамы-ның біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасының мазмұны осы мақсаттарға толық сәйкес келеді. Курстың оқу бағдарламасында жаңар-тылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктері, тиімді оқыту және оқу, оқу үдерісін ұйымдастырудағы педагогикалық әдіс-тәсілдер, критериалды бағалау жүйесі, қалыптастырушы және жиынтық бағалау үдерісі, оқу пәнде-

Center

of Excellence

165

рі бойынша сабақ жоспарлау, сабақ жоспарымен жұмыс істеу, мұғалім көш-басшылығы сынды мәселелер қамтылған. Аталған мәселелердің көпшілігі соңғы жылдары оқытылған біліктілік арттыру курстарына (деңгейлік, т.б.) қатыспаған мен үшін жаңалық болды. Курсты оқу барысында орта білім берудің жаңартылған мазмұнының құрылымымен, оның ерекшеліктерімен алғаш танысуға мүмкіндік туды. Курсты оқу барысында жаңартылған орта білім беру мазмұнындағы идеялардың жоғары оқу орнындағы қазіргі оқыту жүйесінің қағидаттарымен астасып жатқандығы байқалады. Ол қағидаттар: тиімді оқыту және оқу, бағалаудың жаңа жүйесі, мұғалім/оқытушы көшбас-шылығы. Қазіргі таңда жоғары оқу орындарында білім беру Болон жүйесі бойынша кредиттік технология бойынша жүзеге асырылуда. Оқытудың кре-диттік технологиясы да біз атап өткен үш негізгі қағидатты жүзеге асыруды көздейді деп айтуға болады.

Курста алған білімдерімізді әсіресе, білім бағытындағы мамандықтар бойынша болашақ маман (яғни, мектеп мұғалімін) дайындауда кеңінен қолдануға болады. Дегенмен, бізде білім берудің жаңартылған мазмұны жоғары мектептің білім беру жүйесінде де көрініс тапса деген ұсыныс бар. Тіпті, пәнді оқыту әдістемесімен бірге жеке пән ретінде енгізілсе де артық болмайды деп есептейміз.

МИНАЙДАРОВА МАРИЯ ЕСТАЕВНА

к.п.н., доцент, зав. кафедрой «Русская филология»

Таразского государственного педагогического университета

Он – Учитель, Педагог, Воспитатель. Н.И. Мирон

Одна из важнейших задач обновленной программы – «Научить – учиться», учиться на протяжении всей жизни. Это и будет способство-вать развитию новой конкурентоспособной личности, будущего патриота

Center

of Excellence

166

нашей страны. Занятия на курсах повышения квалификации полностью соответствовали «Цели Программы: совершенствование педагогического мастерства ППС в контексте обновления содержания среднего образова-ния и внедрения системы критериального оценивания». Курсы повыше-ния квалификации профессорско-преподавательского состава вузов, осу-ществляющих подготовку педагогических кадров, еще раз доказали, что общество развивается стремительными темпами и требует гибкости от учителя, способности воспринимать и принимать инновации, готовности к переменам. Обновленная структура образования заключается в преодо-лении традиционного репродуктивного стиля обучения и переход к новой развивающей, конструктивной модели образования, обеспечивающей по-знавательную активность и самостоятельность мышления учеников.

Современный учитель должен быть не только источником знаний, но и активным участником учебного процесса. Он должен вовлечь каждого ученика в процесс обучения, суметь выслушать его, формировать прак-тические навыки, необходимые ему в будущем. Новое время требует от учителя владения современными активными технологиями и применения их на уроках. Акцент делается не на полученные знания, а на процесс их применения. Интересная тематика занятий помогла нам в совершенство-вании педагогического мастерства в контексте обновления содержания образования, внедрения системы критериального оценивания, состав-ления различного рода планов (краткосрочного, среднесрочного, долго-срочного). Нами осознана «необходимость внедрения в учебный про-цесс обновленного содержания среднего образования». Тренер группы Н.К. Батырбаева умело используя понятийный диктант, игры «Потому что...», «Сундук вопросов» и другие, проверяла уровень усвоения слуша-телями той или иной темы.

После каждого занятия осуществлялась рефлексия, слушателям пред-лагалась обратная связь, выполнялись задания для мониторинга достиже-ний целей обучения.

Center

of Excellence

167

МИХЕВА КУЛЧАРИЯ АЙТБЕКҚЫЗЫ

тарих пәнінің оқытушысыЖаркент гуманитарлық-техникалық

колледжіАлматы облысы, Жаркент қаласы

Жаңартылған білім болашаққа ұмтылыс Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына

ену үшін, заман талабына сай білім қажетН. Назарбаев

Қазақстан Республикасының білім беру реформаларының негізгі мақ-саты білім беру жүйесін жаңа экономикалық ортаға бейімдеу. Бұл тұрғы-дан Елбасымыз әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу туралы міндет қойғаны бәрімізге мәлім.

Жаңа білім берудің негізгі мақсаты білім мазмұнының жаңаруымен қатар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. «Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру курсы» тақырыбында өткен курста жаңартылған бағдарламасының құрылымы, мақсат мін-деттерімен таныстық. Әр оқытушы жаңартылған білім берудің әдіс-тә-сілдерін өз тәжірибесінде сынап көруге және оны ой елегінен өткізіп, рефлекция жасауға, сондай ақ оқушыларға барынша қолдау көрсетуге бағытталған жаттығулар мен тапсырмаларды қолдана білуге мүмкіндік беретінін байқадым. Білім беру бағдарламасын жаңарту критериалды бағалау жүйесі мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жетілдіреті-нін, жаңаша оқытуда педагогиканың барлық аспектілері сындарлы оқы-туға негізделгенін, яғни оқушылар бір-біріне сын тұрғысынан қарай-тынын білдім. Оқу үрдісінде негізінен пайдаланатын үш құжатпен: оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен таныстық. Қалыптастырушы бағалау және жиынтық бағалау жүйесі оқушыларды жан-жақты ізденуіне ынталан-дырады, артықшылығы-ойлау қабілетін, ғылыми әлеуетін дамытып, ғы-лыммен айналысуға ықыласын тудырады деп ой түйдім.

Center

of Excellence

168

Топ болып жұмыс жасауда бірлесіп, пікір алмасып, бір-біріміздің ойымызбен бөлісіп, оны талқылап, жұмысымызды бірлесе қорғай білдік. Әрі болашақта студенттерімізге де осы дағдыны қалыптастырамыз.

Сабақ жоспарының балаға бағытталып БЛУМ жүйесімен қайта құру-ды болашақ ұстаздар бүгінгі студенттеріме үйрету керек екенін түсіндім.

Сессия барысында тақырыпқа сай бейнефильмдерді талдау кезінде әріптестерімнің пікірі қызықты болды. Осы әдісті пайдалану арқылы сту-денттің де оқушының да ой өрісін кеңейтіп, сыни ойлауға, өзіндік пікір-лерін қалыптастыруға ықпал етеді деп ойлаймын.

Курс барысында теориямен, топтық жұмыстың тиімділігі, оқыту әдістері мен нысандары, сабақ құрылымы сыни тұрғыдан ойлау, оқыту әдістері, рефлексия мен кері байланыс, АКТ ны қолдану, бағалау түрлері, қысқа мерзімді жоспар, ықшам сабақ жоспарларын қалай құру керектігін үйрендік. Тренеріміз ықшам сабақтарда әдіс-тәсілдерді көрсету, сабақ-тың мақсатына сай нәтижеге бағытталған тапсырмаларды, тиімді страте-гияларды қолданып өткізу керек екенін түсінікті жеткізе білді. Осы білік-тілікті арттыру курсында ойға түйгенім еліміздің ұрпағын жаңа білім нә-рімен сусындатып, болашақта бәсекеге қабілетті, болашақтың талабына сай сапалы маман дайындау біздің басты міндетіміз. Оқушы бойындағы қабілетті жетілдіріп, оқушыларды болашаққа жетелейік.

Center

of Excellence

169

МУЗАПАРОВА ДИДАР БАЯХМЕТОВНА

оқытушыМ. О. Әуезов атындағы


[email protected]

Жаңартылған білім– болашақтың кепілі «Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында,

ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында»Н.Ә. Назарбаев

Менің түсінігімдегі ұстаз – рухы таза, ой-өрісі биік, ұлты мен Отаны-ның болашағы үшін тер төгіп, шыдамдылық пен табандылықтың үлгісін көрсетуші, өз бойындағы асыл қасиеттері мен білімін болашақ ұрпақтың бақыты мен кәдесіне жаратып, қоғамды өрге өркендетуші, жаңашылдық-тың бастаушысы, жүрегі – жылы, көңілі – дархан адам. Ұстаз ретіндегі негізгі ұстанымым: баланы тұлға деп тану, оның пікірімен санасу, кіш-кентай қуанышын, табысын бағалай білу.

Ұлтты тәрбиелейтін де, сол ұлттың болашағын қалыптастыратын да – ұстаз. Бұл сөзіме ешкім дау айта алмас. Себебі, қоғам мұны дәлелдеп берді. Мұғалім шәкіртті ұлттық мәдениетке баули отырып, оны адамгер-шілікке, парасаттылыққа, жақсы қасиеттерге тәрбиелейді. Сайып келген-де, мұғалімнен білім алған әрбір жанның бойынан біліммен қатар, ұлтқа деген жанашырлықты байқасақ, онда ұстаз міндетінің өтелгені.

Жаһандану заманында ұлттық бәсекеге қабілетті болудың көрсеткіші – білім деңгейімен өлшенеді. Сондықтан, әлемдік білім кеңістігіне кірігіп, білім беру жүйесін халықаралық биікке көтеру кезек күттірмейтін өзекті мәселе. Бұл мәселені шешудің кілті ұс-таз қолында. Өйткені, ұстаз елдің ертеңгі тізгінін ұстайтын ұрпақ тәрбиелейді. Адам тәрбиелеу – ұлы міндет.

Білім саласындағы түбегейлі өзгерістер ұстаздан үлкен жауапкерші-лікті талап етеді. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз маман-дығын шексіз сүйетін, бала үшін өзінің ұстаздық ғұмырын арнайтын ма-мандар ғана сапалы да, жемісті еңбек ете алады деп ойлаймын.

Center

of Excellence

170

Жаңартылған білім беру бағдарламасы оқушының сөйлеу әрекетінің төрт түрін: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымды жетілдіруге ба-ғытталған. Бұл сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша түйінді дағдылар оқу жоспарында «спиральді» тәсілмен берілген. Қарапайымнан күрделіге қа-рай, бірте-бірте білім, білік пен дағдылары кеңейтіліп қалыптасады. Оқу мақсаттары оқушылардың зерттеу дағдыларын, қарапайым бақылауға тә-жірибе арқылы білімі қалыптасуына, алған білімін қайта өмірде қолдана білуіне бағытталған. Оқушы бойында әлеуметтік дағдылар, жалпы білім-нің іргетасы, танымдық белсенділігі, жүйелі оқу әрекетінің қалыптасуы-на оқу бағдарламаларында көңіл бөлінген.

Өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын, білімді де білікті мұғалімдер саны көбейе берсін.

МҰҚАТАЕВА ЗӘУРЕ ҚАДЫРБАЙҚЫЗЫ

Семей қаласының Шәкәрім атындағыМемлекеттік университетінің

қауымдастырылған профессоры, т.ғ.к. Шығыс Қазақстан облысы

[email protected]

Жаңартылған білім – болашақтың кепілі

Қазіргі таңда Қазақстандық жоғарғы оқу орындары заман талабына сай, бәсекеге қабілетті болу үшін кешенді білім игерген маман ғана емес, сонымен қатар жаңалыққа дайын, құзіретті мамандарды тәрбиелеп шы-ғаруымыз керек. ЖОО түлектері мектеп табалдырығын аттап, ұстаздық кәсібін бастағанда ХХІ– ғасыр талаптарына сай білім мен білік, дағды-мен қатар өзі зерттеу жүргізе алатын, ізденгіш, жан– жақты, жаңалыққа икемді және өз білімінін үнемі жетілдіретін маман болу қажеттілігі аса маңызға ие болып отыр.

Міне, осы мақсатқа жету үшін Назарбаев педагогикалық шеберлік ор-талығының «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының

Center

of Excellence

171

оқытушы профессор құрамының біліктілігін арттыру курсының» білім беру бағдарламасы Орта білім беру мазмұнын жаңарту және критериал-ды бағалау жүйесін енгізу шеңберінде ОПҚ-ның педагогикалық шеберлі-гін жетілдіру мақсат ете отырып, курс барысында ОПҚ-ны жаңартылған оқу бағдарламаларының мақсат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұ-нымен таныстырды; жаңартылған оқу бағдарламаларына сәйкес педа-гогикалық тәсілдер мен оқу материалдарын түсінуін және қолдана білу; критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білу; жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізудің маңызын игертті.

Курстың бағдарламасы негізінде жаңартылған оқу бағдарламалары-ның мазмұнын және педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бағдарла-маларында қарастырылған педагогикалық әдіс-тәсілдерді зерделенді. Сонымен қатар курста оқытуда да (оқудағы ортақ әдіс-тәсілдер) және пәндердің жаңартылған оқу бағдарламасында да (спиральділік қағидаты, бөлімдер мен бөлімшелердің ортақтығы, ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлау, критериалды бағалау жүйесі) орта білім бе-рудің барлық деңгейлерінің (бастауыш, негізгі орта, жоғары орта білім беру) сабақтастығы қағидатының сақталуын басты нысанаға айналды.

Сексен сағаттық курс аясында жаңартылған орта білім беру мазмұ-нының ерекшеліктеріне назар аударылса, тиімді оқыту және оқу бөлімін-де – белсенді оқу әдістерін қолданумен диалогтік оқыту және сын турғы-сынан ойлауға үйрету. Тиімді сұрақтар. Ойлау дағдысының деңгейлері, Блум таксономиясы бойынша мол ақпарат берілді.

Оқу үдерісін ұйымдастырудағы педагогикалық әдіс-тәсілдер бөлімі бойынша саралап оқыту тәсілдерін қолданумен қатар жаңартылған білім берудегі маңызды, пәрменді тәсіл ретінде оқу үдерісінде АКТ қолдану амалдары да кеңінен қамтылды

Курстың бағдарламасының ауқымды бөлігі – яғни 4-бөлім Крите-риалды бағалау жүйесі, 5-бөлім Қалыптастырушы бағалау үдерісі және 6-бөлім Жиынтық бағалау үдерісіне арналды.

Оқу пәндері бойынша сабақ жоспарлау мен сабақ жоспарымен жұмыс істеу бөлімінде курс барысында игерген ақпаратты әр тыңдаушы өз пәнін оқыту әдістемесінде қолданудың нақты жұмыс істеу алгоритімін игеру алаңына айналды деп толық сеніммен айта аламын. Шығармашылық ше-берханасы ретінде: оқу пәндері бойынша сабақ жоспарларларының қорын жасақталып, жаңартылған білім беру мазмұнын пәнді оқыту әдістемесі мен педагогикалық пәндердің силлабусында жүзеге асыру, сабақ жоспар-

Center

of Excellence

172

лау мен қатар ықшамсабақ өткізунегізі игерілді. Ықшамсабақты бағамдау және сабақ жоспарын жақсартужөніндегі әріптестерімен сабақты зерттеу курс бойына алған білік пен дағдыны шыңдауға ммүмкіндік берілді.

Негізінен жаңартылған білім жүйесі құзыреттілікке және сапаға ба-ғытталған бағдарлама. Жаңартылған білім берудің ерекшелігі – білімді дайын күйінде бермей, оқушыны іздендіруге, зерттеуге икемдеу болып табылады. Оқушылардың өздері сұрақ тудыру, сол сұрақтарға жауап із-деу, әр үлкен сұрақтар мен ситуацияларға өз пікірін айтуға және оны дә-лелдей алуы, сондай-ақ басқалардың пікірін тыңдау, оған келісу немесе контраргументтерді келтіру, айтатын ойына дәлел келтіру, дәлелдерді із-деу және дәйектей алу қасиетін дамытады.

Біліктілікті арттыру курсы соңында әр мұғалім жаңартылған бағдар-лама бойынша мазмұн мен жүйелілікті, білім беру бағдарламасын іске асыруға көмектесетін тиісті педагогикалық тәсілдерді қолдана алатын нәтижелерге қол жеткізді. ЖОО бітіруші түлектеріне осы игерген жаңар-тылған білім беру мазмұнын жүзеге асыру, ынтымақтастықта оқу, оқу-шылардың өз бетімен оқып, білімін толықтыру, зерттеу жүргізе алу, ойын ашық, еркін жеткізуге, өзін де, өзгені де бағалап, кері байланыс орнату дағдысын қалыптастыруымыз керек. Пәндік сабақтарда белсенді оқу әдістерін тереңірек пайдаланып, оның тиімділігін түсіндіре отырып, озық технологияларды түлектер меңгеріп шығуын назарда ұстаймыз. Деңгей-лік оқытуды дағдысын қалыптастыра отырып, болашақ ұстаздардың бо-йында жаңа технологияны оқыту-әлемдік стандарт деңгейінде оқушы-ларға сапалы білім берумен қатар жас ұрпақты тәрбиелеудегі тұлғалық қасиеттерін ашатын, патриоттық және толеранттық, креативті ойлайтын қасиеттерін дамытуға жағдай жасауымыз керек.

Center

of Excellence

173

МУСАНОВА АДИНА ДАШАҚЫЗЫ

магистр, оқытушы, М.О. Әуезов атындағы


[email protected]

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курстың маңызы

«Тәрбиеден мақсұт – баланы тәрбиешінің дәл өзіндей қылып шығару емес. Келешек өз заманына лайық қылып шығару»

Мағжан Жұмабаев

Қазіргі қоғамның жаңы сатыға көтерілуі еліміздің білім беру сала-сында жаңа міндеттерді, жаңа талаптарды шешуді жүктеп отыр. Егерде қоғамның әлеуметтік саласында қайта құру міндеті жүктелсе, яғни, ол білім беретін мекемелер алдына жаңа сатыдағы сапа жағынан жаңа мін-деттерді шешудің объективтік қажеттілігі туындағанын көрсетеді.

Әлемдік аренада жеке тұлғаның бәсекеге қабілетті болуына бағыттау жаңашылдығымен өзекті. Өйткені қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілет-тілігі оның азаматтарының білім деңгейімен анықталады, сондықтан бі-лім беру жүйесі заман талабына сәйкес дамуы тиіс.

Қазіргі жағдайда кәсіби білімнің тез ескіретінін ескерсек, педагогтар-дың біліктілігін арттыру курстарында алған жаңа білімдері мен дағдыла-ры аса маңызды.

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курста жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тың тәсілдерді, білім беру бағдарлама-сындағы оқу мақсаттарына жетуде қалыптастырушы бағалау тәсілдері, белсенді оқу түрлері, саралаудың түрлері, блум таксономиясының кезең-дерін және блум таксономиясы бойынша бағалау критерийлерін бөлу, «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтары және оларды са-бақта жүзеге асыруды үйрендік.

Center

of Excellence

174

Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негізге алатын үш құжатпен – Оқу бағдарламасы, оқу жоспары және бағалау құралдарымен танысып, жұмыс жасадық. Жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның ХХІ ға-сыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту. Бағдарламаны мең-геру барысында үйренген әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойында қажетті төрт дағдыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ететіні сөзсіз. Төрт түрлі тілдік дағдыларды мең-геріп, әр түрлі ортада өз ойын еркін де сенімді жеткізіп, ашық қорғай алу мүмкіндігімен өзекті.

Функционалдық сауаттылық «қазақ тілі» пәні бойынша оқушының тіл сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытады, логикалық қабілеттері мен когнитивтік қабі-леттерін кеңейтеді. Пәнді жаңаша көзқараспен оқыту барысында ұлттық құндылықтар, жеке тұлғаның ұлттық тілге, танымға, тәрбиеге деген көз-қарасын қалыптастырады. Сол арқылы ұлттық таным мен жаһандық аза-маттық танымы, позициясы қалыптасады. Адамгершілік құндылықтарға негізделген жаңартылған білім беру бағдарламасы өз елінің шынайы пат-риоты болатын азаматты қалыптастырады деп ойлаймын.

МУФТАХТИНОВА ГУЛЬБАР САМРАТБЕКОВНА

Преподаватель Алматинского государственного гуманитарно-

педагогического колледжа №2

Обновленная программа образования для меня педагогув век иннова-ционных технологий – покорение новых вершин знаний. Одной из таких «вершин знаний» будет обновление содержания образования.

Center

of Excellence

175

Перед преподавателями страны стоит важнейшая задача воспитание и обучение обучающихся, которые могли бы адаптироваться и реализо-вать себя в мире инновационных технологий.

Эту задачу невозможно достигнуть, если преподаватель не готов к условиям быстро изменяющегося мира.

На курсах повышения НИШ достижение «вершины знаний» начала со знакомства с обновленной программой. Изучив программу, поняла, что переход на обновленную программу потребует обновления всей си-стемы образования.

Для внедрения перехода, надо начать работу с изменения самого себя – преподавателя.

Основная задача данных курсов, по моему мнению – помочь казах-станским преподавателям усовершенствовать педагогическую практику, научиться работать не источником информации, а «путеводителем» для нахождения знаний самим обучающимся. Результатом обновленной про-граммы, является обучающийся, который самостоятельно, мог стать не-зависимым, самомотивированным, увлеченным, уверенным, ответствен-ным личностью с развитым критическим мышлением, умеющим свобод-но общаться на казахском, русском, и английском языках, проявляющим компетентность в цифровых технологиях.

Обновленная программа – это постоянный поиск нового, в котором участвуют одновременно преподаватель и обучающийся.

Хочу пожелать коллегам творческих успехов, талантливых и успеш-ных обучающихся в достижении «вершины знаний» под названием «Об-новленная программа».

Center

of Excellence

176

МУХТАРОВА ШОЛПАН ЕРКЕБАЕВНА

оқытушы Ж. Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледж Орал қаласы

[email protected]

Жаңа ғасырға – жаңа білім

«Халық пен халықты, адам мен адамды теңестіретін нәрсе – білім» Мұхтар Әуезов

«Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының білікті-лігін арттыру» курсы туралы, оған оқуға баратынымды естігенде қатты қуандым. Мен ағылшын тілі пәнінің оқытушысы ретінде ағылшын ті-лінде жазылған интернет материалдарын еркін қолдана алсам да, соңғы кезде оқыту үдерісінде пайда болған көп өзгерістерді нақты, терең оқып, қолдануым керек екенін түсіндім. Әлемдік білім беру кеңістігіне ену жаңа білімді, жаңа мазмұнды, жаңа әдістерді қажет етеді. Білім мазмұ-нын жаңарту қажеттіліктен туған, үлкен еңбек пен қаржыны, ең бастысы мұғалімнің білімі мен кәсіби құзыреттілігіне негізделген күрделі үдеріс. Қазіргі мұғалім «нені оқытамын» деп емес, «қалай оқытамын» деп ой-лануы қажет. «Егер бір нәрсені оқытқың келсе, ол жөнінде айтпа, оны іс жүзінде көрсет» деген Уилл Роджерстің сөздері менің педагогикалық ұстанымым деуге болады.

Курс бағдарламасымен танысқаннан кейін әр сабақта «Қалай оқыта-мын» деген сұраққа жауап іздедім. «Дивергентті ойлау», «кең ауқымды дағдылар» сияқты жаңа ұғымдарды қызыға үйрендім. Білім берудегі құн-дылықтарды, олардың 21 ғасыр адамын тәрбиелеудегі маңызын, ерек-шеліктерін талдау қатты ұнады. Өзімді мазалап жүрген «Пәндік тілдік кіріктірілген оқытудың» ерекшеліктерін, ондағы тілдердің ара-қатысын, кіріктірудің әдіс– тәсілдерін, оқытудың «жеңіл» және «ауыр» түрлерін анықтадым, алған ақпаратты осы тақырып бойынша ғылыми-әдістемелік жұмысымда пайдаланбақпын. Оқу үдерісіндегі психологиялық құбылыс-

Center

of Excellence

177

тарды негіздеген Л.С. Выготскийдің «жақын арадағы даму аймағы» тео-риясының маңыздылығын, Жером Брунердің «scaffolding» теориясының өзектілігін әр мұғалім есте сақтайтын қағида деп есептеймін. «Ойлау дағ-дыларының деңгейлерін» анықтайтын Блум таксономиясы әр мұғалімнің жазу үстелінде тұратын бағдаршам болуы тиіс, ол баланы ойлауға үйре-тудің, «ойлау туралы ойлауға» үйретудің бірден – бір жолы.

Қазір ақпарат кеңістігіндегі білім көздерінің 45-50 % ағылшын тілін-де беріледі, болашақта білім көздерінің 46% цифрланады. «Мектеп түлек-тері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін меңгеріп шығуы тиіс. Оқытудың нәтижесінде оқушылар сын тұрғысынан ойлау дағдыларын, өз бетінше зерттеу жүргізу және ақпаратты терең талдау дағдыларын меңгеруі тиіс» деген Елбасының сөздері әр мұғалімнің алдына мақсат қойса, осы курс оны жүзеге асыруда тиімді, пайдалы, дер кезінде ұйымдастырылған жұ-мыс болды. Курста алған білімімді болашақ ұстаздар даярлауда жемісті қолдана алатыныма сенімдімін.

МЫНБАЕВА ГУЛЬЗАТ САТКЕНОВНА

МагистрКокшетауский казахский высший

педагогический колледж имени Ж. Мусина

г. КокшетауАкмолинская область

[email protected]

По требованию времени появилась необходимость создания обнов-ленного содержания образования. Обновленное содержание образова-ния – это огромный процесс внедрения новых методов и приемов, видов оценивания и организации учебного процесса, основной целью которого является повышение мотивации и качества знаний учащихся.

Основной особенностью обновленного образования является обуче-ние учащихся с учетом личных качеств, умений, уровней знаний и инте-ресов. Главным показателем качественного продуктивного преподавания

Center

of Excellence

178

выступает правильная постановка целей и их достижение. К особенно-стям обновленных учебных программ следует отнести подачу содержа-ния предмета по спиральному принципу, постановку целей обучения по полному курсу обучения, соответствие содержания разделов и тем тре-бованиям времени, удаление внимания формированию социальных на-выков, системно-деятельностный подход в обучении, организацию учеб-ного процесса в виде долгосрочного, среднесрочного, краткосрочного плана, иерархию целей обучения по таксономии Блума.

Немалое значение уделяется различным видам организации урока, то есть индивидуальная, парная, групповая и коллективная работы, их по-следовательность. Критериальное оценивание, состоящее из сумматив-ного и формативного, способствует повышению мотивации у учащихся и правильному планированию последующих уроков у преподавателей. Постановка критериев оценивания упрощает сам процесс оценивания. Суммативное оценивание включает в себя наличие модерации, обратной связи, оценивания за раздел и за четверть. Составлению заданий также уделяется немаловажное значение, при обновленном содержании обра-зования задание конструируется по таким этапам, как постановка уров-ня мыслительных навыков, критериев, формулирование задания и дес-крипторов к его выполнению.

Важнейшая задача педагога-руководителя – формировать у каждого профессиональное мастерство, искусство преподавания. Добиться ма-стерства в изложении каждой изучаемой темы, в применении изучаемой теории на практике – это общая цель и общая забота на каждом учебном занятии.

Center

of Excellence

179

НАЛМИШОВА ҚЫЗБИБІмагистр,

география кафедрасының аға оқытушыОңтүстік Қазақстан мемлекеттік

Педагогикалық университеті[email protected]

«Жаңартылған білім беру» заман талабы«Білім алудың тамыры ащы, бірақ жемісі тәтті»

Аристотель

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғы-ру» атты мақаласында «Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін әркім терең түсінуі керек. Жастарымызға басымдық беретін ме-желердің қатарында білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді», – деп атап көрсетті. Мен 17 қыркүйек пен 28 қырүйек аралығын-да «НЗМ» және Қазақ технология және бизнес университеті базасында «Жаңартылған білім беру» бағдарламасы бойынша 2 апталық курсынан өттім. Жаңартылған білім беру бағдарламасының негізі білім алушылар-дың оқу нәтижелерін жетілдіру, оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін енгізу ар-қылы Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесіне арналған жаңа білім беру бағдарламасымен таныстыру болғандықтан, бағдарлама туралы ақпарат-пен, оның мақсат, міндеттерімен таныстық. ЖББ – орта білім мазмұнын жаңартудың көптеген компоненттері, соның ішінде мұғалімдердің білік-тілігін арттыру бағдарламасы осы мақсатқа бағытталған сонымен бірге пәнбойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымымен, ондағы материалдардың күрделілігініғң өсу ретімен, мазмұнымен және мақсаттарымен таныстыру, дағдыларды қалыптастыру міндеттеледі. ЖББ маңыздылығы – оқушы тұлғасының үйлесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүр-гізу, тәжірибе жасау, АҚТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу, топта қолдану болып табы-лады. ЖББ ерекшеліктері яғни пән мазмұны қарапайымнан күрделенуін

Center

of Excellence

мен төмендегі бағыт бойынша түсіндім: пән мазмұнының спиралді қа-ғидатпен берілуі, Блум таксономиясы, пәнаралық байланыстардың ортақ тақырыппен берілуі, оқу үдерісін орта мерзімді жоспар, қысқа мерзімді жоспар арқылы ұйымдастыру, оқушы бойында адамгершілік-рухани қа-сиеттерін қалыптастыру, оқу курсы бойынша педагогикалық мақсат қою, сабақ тақырыптардың уақыт талабына сәйкес келуі, әлеуметтік дағды-ларды қалыптастыруға назар аударылуы және оқушының білім алу үде-рісіне белсенді қатысуы.

Мұғалімдердің орта білім мазмұнын жаңарту жағдайында пән бо-йынша жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру үшін қажетті біліктері мен дағдысы қалыптасады. ЖББ-ның география мамандықары үшін тиімділігі мұғалімнің үнемі ізденісте болып, оқушыларға жаңа тех-нология түрлерімен жан-жақты сабақ беру үрдісі кері байланыс негізінде алған білімдерін жинақтап пәнге дегенһ қызығушылығын арттыруы. Бү-гінгі мұғалімнің еңбегі, тынымсыз ізденуді, үздіксіз кәсіби дамуды талап етеді. «Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені мұғалім мек-тептің жүрегі» – деп Ыбырай Алтынсарин айтқандай: қазіргі мектеп ал-дындағы міндеттерді шешуде мұғалімнің кәсіптік мәдениеті басты шарт екені аян сондықтан мен өз мамандығымның салаларына «Жаңартылған білім бағдарламасы» бойынша оқыған білімімді жан-жақты іздене оты-рып болашақ ұстаз, студенттерге географиядан оқыту әдістемесі пәнінде жаңаша бағдарда түсіндіру, оқыту өз борышым деп түсінемін.

Center

of Excellence

181

НАМЕНОВА ГУЛСИМ ЖУМАТАЕВНА

Гуманитарлық ғылымдарының магистрі, қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы

Ақтөбе гуманитарлық колледжіЕсет батыр 73А

[email protected]

Жаңартылған білімге – жаңаша көзқарас


Махатма ГандиҚазақстан Республикасында орта білім беру мазмұнын жаңарту шең-

берінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізіліп келеді. Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағыт-қа бет бұрды. Педагогикалық шеберлік орталығының ұйымдастыруымен 17–28 қыркүйек аралығында қазақ тілі пәні бойынша педагогика кадр-ларының біліктілігін арттыру курсы өтті. Курсқа алғаш күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауалдардың жауаптарын алып, жалпы білім беру мазмұнының ерекшелігімен, өзгешелігімен таныстық. Біз осы оқу бары-сында қазақ тілін жаңа оқыту бойынша «Жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктері», «Оқу үдерісін ұйымдастырудағы педагоги-калық әдіс-тәсілдер», «Критериалды бағалау жүйесі» тақырыптарымен ақпарат алдық. Тек танысып қана қоймай, оқу пәндері бойынша сабақ жоспарлап, сабақ жоспарымен және ықшамсабақпен жұмыс жасап, тә-жірибе алмастық. Топтық жұмыстың да мән – мағынасын тез ұғып, тың тәсілдерімен бөлісіп таныса алды. Курс тыңдаушыларымен тәжірибе ал-масуда түрлі әдістермен, саралау түрлерін нақтылап табуға және крите-риалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Сонымен бірге оқыту мен оқу өзара тығыз байланысты үдеріс екенін түсіну маңызды болды.

Мұғалімдер студенттің қалай оқитынын неғұрлым жақсы түсініп, өздерінің оқыту тәжірибесін жақсартқан сайын, олардың тиімді оқуға жетелеу қабілеті соғұрлым арта түсетініне көздері жетті деп ойлаймын.

Center

of Excellence

182

Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған нәрсе – мақсатты оқушы тұрғысынан немесе студент тұрғысынан қою керектігі нақты түсінік қалыптасты. Курстан өте көп жаңалық, білім алдық. Біз-дің білімге деген құштарлығымызды арттырып, дәріс берген тренеріміз Тұрсынай Көпжасарова Муафиковна бізге терең білімді, мейірімді бо-лып қана қоймай, түсінбегенімізді қайта түсіндіріп, әр тыңдаушының санасына жеткізе білді. Курс аясында жоғарыда айтылған міндеттер мен мәселелер өз шешімін табуда.

«Жаңа формация педагогы – рухани дамыған әрі әлеуметтік тұрғыдан есейген, педагогикалық құралдардың барлық түрлерін шебер меңгерген бі-лікті маман, өзін-өзі әрдайым жетілдіруге ұмтылатын шығармашыл тұлға. Ол жоғары білімді шығармашыл тұлғаны қалыптастырып, дамыту үшін жауапты», – демекші Н. Назарбаев айтқандай жаңа формация педагогы – шығармашыл тұлға болу керек. Білім беру – шын мәнінде, студенттің өзінің мүмкіндіктерін ескере отырып белсенді іс-әрекет жасауына, жақсы көруі мен қорғанушылығын еркін көрсете білуіне. студенттің тұлға ретін-де үнемі дамуына, жас және жеке ерекшеліктерін ескеруге жағдай туғызу деген сөз. Отандық білім беру саласында әлемдік тәжірибедегі алдыңғы қатарлы идеяларды басшылыққа ала отырып, жаңаша ойлай алатын білікті мұғалімдер қатарын көбейтсек, жақсы нәтижеге жеттік деп білеміз.

НУРАХМЕТОВА АСЫЛЖАН МАРЛАНҚЫЗЫ

М. Жұмабаев атындағы Петропавл гуманитарлық колледжінің

тарих және география пәні оқытушысы

«Білім-бақтың жібермейтін қазығы, білімсіз бақ-әлде кімнің азығы» деп атамыз Мұхтар Әуезов бекер айтпаған. Білім адам өмірінің маңызды бөлігінің бірі. Сондықтанда әрдайым әр адам білім алуға, үйренуге, бі-

Center

of Excellence

183

луге, тануға талпыну керек деп ойлаймын. Ал мен өз білімімді арттыру мақсатымен Астана қаласындағы мұғалімдердің шеберлігін арттыру ор-талығында курстан өттім.

Қазіргі таңда жаһандану кең қанат жаю кезеңінде, ұстаздар қауымы-на үлкен жауапкершілік артылуда. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Бола-шақта еңбек етіп, өмір сүретіндер – бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр» – деген еді. Ұрпаққа тәрбие беру, білім нәрімен сусындату – екінің бірінің қолынан да келе бермейді.

Еліміздің ертеңгі болашағы жас ұрпақ болғандықтан оларға терең де, сапалы білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерін құрастыру бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып отыр. Елімізде орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына өзгерістер енгізілуде. Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілетін, белсенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірінде оны қолдана білу, отансүйгіштік қасиетін одан әрі дамытуға бағыттау – ұс-таздың басты міндеті деп білемін. Өйткені, мектептің әр күні көптеген ғылыми жаңалықтарға, терең әлеуметтік өзгерістерге толы. Бұрын оқу процесінде мұғалім басты рөл атқарса, қазір оқушының іс -әрекетімен мектептер бағаланады. Қазіргі заманда нені оқыту емес, қалай оқыту ма-ңыздырақ болып отыр.

Сабақ барысында оқушының ізденуі мен зерттеу дағдыларын қалып-тастыра отырып, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында қолданылатын әдіс тәсілдер баршылық. Сондықтан да мұғалімнің басты мақсаты-оқушылардың функционалдық сауаттылығы мен сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған. Үйреніп жатқан белсенді әдіс-тәсілдерді дәстүрлі әдістемелік жүйемен салыстыруға болмайды. Біз жа-ңаша сабақ құрылымын жоспарлауды, оқып үйренген әдістер оқушылар-дың ынтымақтастықпен бірігіп жұмыс жасауына, ойын еркін жеткізуіне және шығармашылық қабілеттерін дамытуына септігін тигізетініне көзім жетеді. Әр мұғалімнің шеберлігін шыңдайтын, жас ұрпақтың білімі нәти-желі болуға жұмыс атқаруға көмектесетініне берері көп екенін байқадым. Жаңартылған оқу бағдарламасында алған теориялық білімімді тәжірибе-мен ұштастыру – менің міндетім. Жалпы алғанда, білім саласындағы бұл жаңашылдық – әлем дамуының бірден-бір сатысы деп білемін. Осы тә-сілдерді тиімді пайдалану арқылы құзыретті мұғалім өз тәжірибесін же-тілдіре түспек. Құзыретті мұғалімнің міндеті оқушының жеке тұлғалық

Center

of Excellence

184

ерекшелігіне мән беру. Жаңартылған білім беру бағдарламасының нәти-жесінде – тәуелсіз, ғылымға қызығушылығы оянған, білім алуға бейім, сенімді, жауапты, сын тұрғысынан ойлай алатын, өзгелермен тіл табыса алатын оқушылар болады деп ойлаймын.

Қорыта келгенде, ұстаз тарапынан бұл бағдарламаның жаңашылдығы-мен бірге әр ұстаздың бойында шығармашылыққа толы, заманауи техноло-гияны саналы түрде оқып-білуде, көп жаңалықты үзбей кәсіби шеберлікте жиі пайдаланамын. Білімнің шексіз жаңалықтарын орынды, тиімді іске асыру жолдарын тиянақты орындауға болады. Біз бүгінгі міндеттерді жү-зеге асыру арқылы Қазақстанның дамуына өз үлесімізді қосатын боламыз. Шәкірттің білімді болуы – ұстаз қолында». ХХІ ғасыр – білімділер ғасыры. Ендеше бізге ой өрісі жоғары дамыған, зерделі, жан-жақты, парасатты ұр-пақ керек екенін бір сәтте естен шығармағанымыз жөн.

ТОҚСАНБАЕВ НҰРБОЛ ТӨРЕБАЕВИЧ

оқытушыАқтөбе гуманитарлық колледжі

Ақтөбе қаласы, Есет батыр көшесі, 73-үй[email protected]

Жаңашыл ұстаз – уақыт талабы

«Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек»Ахмет Байтұрсынов

ХХI ғаcырдағы колледждiң мақcаты – жаc жеткiншектердi жауап-кершiлiгi жoғары, параcатты, адамгершiлiк мәдениетi қалыптаcқан, өмiр-ге икемдi, ұлтжанды тұлға етiп қалыптаcтыру бoлып табылады.

Бiлiм қoғам өмiрiнде қай заманда да маңызды рoль атқарған. «Бiлiмдi мыңды жығар» деген бабаларымыз аcылын ардақтап, данышпандарын

Center

of Excellence

185

аялай бiлдi, кең байтақ жерiмiздi бiзге мұра етiп қалдырды. Жаһандану үрдici жалпақ әлемге қанат жайып келедi. Ақпараттық технoлoгиялар тез дамып, өңiрiмiздiң өзегiне айналуда. Заман талабын дұрыc ұғынып, балаларға cапалы бiлiм беретiн ocы заманғы бiлiм беру жүйеciн жаcап, үлгермеcек мүмкiндiктi жiберiп алып, көш coңында қалып қoю қауiпi де жoқ емеc. Білім беру жүйесіндегі осындай өте ауқымды өзгерістердің бірі – жаңартылған білім беру мазмұны болып табылады. Әрине кез-келген жаңашылдық көпшіліктің көңіліне күдік пен күмән ұялатпай қоймайды. Астана қаласына аттанарда да менің бойымда бір-бірімен таласқан күдік пен үміт деп аталатын екі ой болды.

Міне, Астана қаласына да келдік. Педагогикалық шеберлік орталы-ғына Қазақстанның түкпір-түкпірінен келген әріптестеріммен таныстым. Арамызда тәжірибесі мол ұлағатты ұстаздар да, өмір тәжірибесін жаңа бастаған жас педагогтар да бар. Бізді оқу кабинетінде тренеріміз қарсы алды. Өзін Абай Асқарұлы деп таныстырды. Алғашында бір-бірімізге ашыла қоймағанмен бір-екі күн ішінде кәдімгідей үренісіп қалдық. Абай Батырұлы бір көрінгеннен-ақ бәрімізді ашықтығымен, танымдығымен баурап алды. Ең бастысы ол нағыз рухани бай екендігін көрсетті. Жаңар-тылған білім мазмұнын тек қана жалаңаш ақпараттармен ғана емес, өз өмірінен және іс-тәжірибесінен нақты мысалдар келтіре отырып жеңіл, ыңғайлы тілмен жеткізе білді. Жаңартылған білім мазмұны бойынша оқу бағдарламалары, оқу жоспарлары, бағалау жүйесі туралы құнды білімге ие болдық деп айтуға негіз бар.

Әрине, екі аптада алған білімім арқылы жаңартылған білім мазмұ-нына баға беру мүмкін емес. Дегенмен де алғашында бойымды кернеген күдік нөсерден кейінгі тараған бұлт секілді бірте-бірте сейіліп, үмітім қа-лың тоғайды қақ жарған соқпақ секілді сенімге айнала бастады. Себебі уақыт өте критериалды бағалау жүйесі үйреншікті дағдыға айналатына күмән жоқ.

Сонымен Астанадан Ақтөбеге Айбай Батырұлы сияқты тренермен, жандары жарқын әріптестеріммен танысып, білім қоржынымды осындай жаңа қазынамен толтырып кетіп бара жатқаным бойыма бір сөзбен айтып жеткізуге болмайтын бір қуатты қуаныш сезімін ұялатады.

Center

of Excellence

186

НУРМУХАНБЕТОВА ГУЛИРА КЕНЖЕЕВНА

п.ғ.к., доцентОңтүстік Қазақстан мемлекеттік

педагогикалық университетіШымкент қ.

[email protected]

«Мұғалім әдісті қөп білуге тырысу керек, оларды өзіне сүйеніш, қолғабыс нәрсе есебінде қолдану керек»

Ахмет БайтурсыновӘрбір мемлекеттің өсіп өркендеуінің, бәсекеге қабілетті болуының ең

басты ошағы – осы ұстаз берген білім. Ендеше, осындай бәсекеге қабілетті рухы биік ұрпақ тәрбиелеу жаңа формация мұғалімінің еншісінде. Білім беру-дің ұлттық моделіне көшкен қазіргі мектепке ойшыл, зерттеуші, практикалық қызметте педагогикалық үйлестіруді шебер меңгерген іскер мұғалім қажет.

Білім кеңістігінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі назардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше дұ-рыс пайдаланып, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны мейлінше меңгеру аса қажет болып табылады. Өмірдің барлық салала-рында индустрияландыру мен инновация болып жатқан кезде адамдардың бойында өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі, жігерлілік, ал-ғырлық сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып отыр. Осы орайда, жоға-ры оқу орындарының оқытушыларының кәсіби дамуына бағытталған «На-зарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы бірлесіп әзірлеген бағдарламалары бойынша құрастырылған педагогика-лық кадрлардың біліктілігін арттыратын курстарының маңызы зор.

Курс барысында берілген мемлекеттік білім беру стандарттары, жаңар-тылған оқу бағдарламалары, оқу-әдістемелік кешендер, әртүрлі әдістемелік нұсқаулар, электрондық ресурстар, тиімді оқыту әдіс-тәсілдерімен танысып, сабақ жоспарын жаңа 2018/2019 оқу жылында дайындау талаптарын орын-дап көру барысында әр мұғалім өзінің күнделікті беретін әр сабағын өткен сабаққа қарағанда қалайша жетілдіремін деген талпыныста болатынына кү-мән жоқ. Оқытушы өзінің алдына нақты белгілі бір мақсатты қойып, соған жету жолында барынша талаптанса, жетістікке жетері сөзсіз. «Жаңартылған

Center

of Excellence

187

білім бағдарламасы бойынша информатиканы оқыту әдістемесі» электив-ті пәнін оқытуда осы курстағы жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше дұрыс пайдаланып, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оны меңгеру аса қажет болып отыр. Себебі, бұл жаңашыл әдіс-тәсілдер, сапаға бағытталған жұмыстар студенттердің заманауи тұрғыда қалыптасқан мұға-лім тұлғасына айналатынына күмәніміз жоқ. Сондықтан студенттердің пән-ді терең меңгеруін ұйымдастыра білу, алған білімдерін мектепке барғанда, өмірде қажеттілігіне орай қолдана білуін қамтамасыз ету бізге үлкен жауап-кершілікпен қойылған міндет екенін сезінудеміз.

Курс барысында жаңартылған білім беру мазмұнының негізінде жасалған оқу бағдарламаларын меңгере отырып оқыту мақсаттарының құрастырылған жүйесі арқылы: білімді функционалдық және шығарма-шылық деңгейде қолдана алатын, сын тұрғысынан ойлайтын, зерттеу жұмыстарын жүргізіп, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана алатын, қарым-қатынас жасаудың түрлі тәсілдерін қолданып, топпен және жеке дара жұмыс істей алатын, мәселелерді шешу және ше-шімдер қабылдай алатын ауқымы кең 21 ғасыр дағдылары дамыған ұрпақ даярлауға негіз болатындығына сенімдімін.

НҰРМАН ШОЛПАН ТӨРГЕЛДІҚЫЗЫ

Тарих ғылымдарының кандидаты, доцент

Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті

Алматы қаласы[email protected]

Білім – өзіңіз ашқан жаңалық «Тек қана есте сақтауымен емес, өзінің терең

ойлануымен игеріп алған білім ғана – білім». Л. Н. Толстой

«Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азаттық пен білім қажет» деген Шоқан Уәлихановтың ойын мен бүгінгі өмірімізден айқын

Center

of Excellence

188

көретіндеймін. Себебі, тәуелсіздік алғаннан бергі ширек ғасырда білім беру жүйесі ең сынақты басынан көп кешірген, реформалардың сан алуанын тексе-рістен өткізген сала екені даусыз. Білімнің ізденіспен келетіні секілді, отандық білім беру жүйесі де белсенді ізденісте деп ойлағың келеді. Осындай ізденістің арқасында 2008 жылдан бастап Назарбаев зияткерлік мектептері пайда бол-ды. Дарынды балаларға жаңа мазмұнды білімді озық технологиялармен оқыту мақсаты осы жылдар ішінде өзінің алғашқы жемістерін де бере бастады.

Соңғы жылдары зияткерлік мектептерінің бағдарламаларының жап-пай мектептерге енгізіле бастағанына куәміз. Бұл бағдарлама жаңартыл-ған білім бағдарламасы деген атау алды. Жаңартылған білім бағдарла-масын меңгеру үшін мұғалімнің педагогикалық білім мазмұнын қайта қарауы немесе білім беру машығымен қайта «қарулануы» қажет. Мен де солардың қатарында Назарбаев зияткерлік мектебінің педагогикалық ше-берлік орталығының курсынан өттім.

Альберт Эйнштейн «Мен еш уақытта өз оқушыларыма еш нәрсе үй-ретпеймін – тек қана олардың оқуы үшін жағдай жасаймын» дейді екен. Мен оны оқушы өзіне қажетті білімді өзі табуы керек, ал оқытушы білімді алу жолын, әдісін үйретуші деп түсінемін. Маған осы курсты өткізген же-текшім Абай Батырұлы оқушымен позитивті және тиімді жұмыс жасаудың алуан әдістерін көрсетті. Критериалды бағалаудың мазмұнын, түрлерін, оны қолдану әдістерін практикада іске асыруды жеке-жеке жасатып үйрет-ті. Қысқа мерзімді жоспардың қыр-сырын түсіндіріп, «ҚМЖ» түнде түске енетін құжаттар қатарынан орын алды. Оқытушы-ұстаздың артықшылық-тарының бірі өз оқушыларын оқытатыны ғана емес, олардан да сабақ ала білуінде екенін (рефлексия) шебер жеткізді.

Мен үшін Астанада өткен осы екі апта танымдық жағынан да, тәжіри-бе алмасу және жаңа машықты меңгерген мұғалім қандай болатынын (сол Абай Батырұлына меңзеп тұрмын) көріп танысу жағынан да пайдалы бол-ды. Педагогикалық жоғары оқу орнының өкілі ретінде мұғалім даярлауда неге көңіл бөлу керек. Олардың білім бағдарламасын күшейту үшін қандай жаңа пәндер енгізу қажет деген сұрақтарыма бағыт алдым деп ойлаймын.

Мектепте білім алатын әрбір талапты жас білімді өз күшімен, өзі аш-қан жаңалығы ретінде бойына сіңіруі қажет. Сол әрекетті ұйымдастырып, көзінде жаңа білім оты жанған оқушыны көру құбылысын әр сабағында басынан өткеретін ұстаз қандай бақытты!!!

Мені сондай күндер күтіп тұр...

Center

of Excellence

189

НЫГЫЗБАЕВА ПЕРИЗАТ ТАНАУОВНА

Магистр, информатика және математика пәні оқытушысы,

Жезқазған гуманитарлық колледжі, Жезқазған қаласы,

Гагарин көшесі, 74 үй, [email protected]

Заманауи әлемдегі педагог


Махатма Ганди Өмірдегі көп мамандықтардың ішінде жан-жақты білімділікті, икем-

ділікті, шеберлікті, ерекше шәкіртжандылықты, мейірімділікті қажет ете-тін мамандық ‒ ұстаздық мамандық. Заман талабына сай колледж оқы-тушыларының кәсіби дамуына бағытталған білім алушы жастарға пәнді терең меңгеруіне, алған білімдерін өмірде қолдана білуіне, мақсаттарын нақты қоя білуіне берері мол курсқа келгеніме өте қуаныштымын.

Курска Қазақстанның түпкір-түпкірінен жиналған әріптестерімізді өзінің сабырлығымен, білімділігімен баурай алған тренер Абай Батырұ-лының дәрісі жалықтырмайтындай әсерлі болды. Қазақтың қаһарманы, әскери қолбасшы, ғалым Бауыржан Момышұлы жайлы қызықты есте-ліктеріменде бөлісіп, оқытушыларды жігерлендіріп отырды. Жаңа білім беру мазмұнын игеру білімді де білікті, тың серпіліске, өзгеруге дайын және жаңа талап межесінен көріне алатын шығармашыл, кәсіби шебер мұғалімдерді қажет ететіні белгілі. Заманауи қоғам жаңашыл мұғалім-дерден оқушылармен бірлескен іс-әрекеттер ұйымдастыруда кездесетін әртүрлі жағдаяттарда ерекше білім деңгейін көрсетуді және шығармашыл шешім қабылдай алуын талап етіп отыр. Оны қанағаттандыру үшін қа-зіргі заманның мұғалімі жаңашыл, өзгерісті тез қабылдай алатын, жаңа педагогикалық инновациялық технологияларды меңгерген болуы керек. Жаңа бағдарламаның мәні баланың функционалдық сауаттылығын қа-лыптастырады. Әрбір оқушыны оқытып тәрбиелеуге байланысты мәсе-лелерді өздігімен және шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті оқы-

Center

of Excellence

190

тушылар жаңа білім беру мазмұнын меңгерудің алғашқы қадамдарын осы курста жасай бастадық. Курсқа жиналған оқытушылар жаңа білім беру мазмұнының қыр-сырын үйреніп, оқу бағдарламалары, оқу жоспарлары, ұзақ мерзімді жоспар, орта мерзімді жоспар, критериалды бағалау жүйе-сі: қалыптастырушы бағалау және жиынтық бағалау жайлы мағлұматтар алып, қысқа мерзімді жоспарларды топпен біріге және жекелей жасады. Бағалау жүйесінің артықшылығы, баланың ойлау қабілетін дамытып, ғы-лыммен айналысуына ықыласын туғызады.

Ойымды қорытындылай келе, жаңашыл ұстаз ‒ бұл халық өзінің ұр-пағын тапсыратын сенімді өкіл, рухани сәулеткер. Жаңашыл ұстаз сол сенімді ақтай отырып, зерделі, парасатты, ұлттық және адамзаттық құн-дылықтарды бойына дарытқан тұлғаны тәрбиелейді. Ол оқушы бойын-дағы қабілетті жетілдіріп, жарқын болашаққа жетелеп, жақсы істі бас-таушы. Ендеше, бүгінгі білім мен білік бәсекелес заманда ұрпағымыздың биіктен көрінуіне күнделікті ісіміздегі жаңашылдығымызбен жан-жақты берген тәрбиеміз арқылы қол жеткізейік дегім келеді.

ОМАРШАЕВА ЛАЗЗАТ РАКИМБЕКОВНА

ПреподавательЖетысайский гуманитарно-технический

колледж им. Г. Муратбаеваг. Жетысай

Туркестанская область [email protected]

Идеальные учителя – это люди-мосты, которые предлагают своим студентам перейти на другой берег. В тот момент,

когда они решаются, мосты разрушаются и учителя вдохновляют студентов строить свои мосты.

Никос КазандзакисСегодня, в век современных компьютерных технологий педагогу все

время приходится штурмовать новые вершины знаний. Одной из таких

Center

of Excellence

191

«вершин знаний» стало – обновление содержания среднего образования. Основная задача данных курсов, по моему мнению, – помочь казахстан-ским учителям усовершенствовать педагогическую практику, научиться работать с источником информации как с действительно важным ресур-сом и фактором знаний. Мы должны показать нашим студентам разные методики обучения, ради повышения качества знаний в нашей стране. Ведь мир не стоит на месте, нужно успевать за новыми тенденциями.

Мне нравится обновленная программа тем, что применяя получен-ные знания на уроках, постоянно идет поиск нового. И это процесс, в котором участвуют преимущественно ученики, студенты, так как препо-даватель ставит направление обучения в нужное русло. Все прошедшие курсы понравились своим содержанием, необычным подходом к обуче-нию и новизной формы работы. Это позволило по-новому взглянуть на предмет и повысило его усвояемость.

Хотелось бы выразить благодарность тренеру Батырбаевой Надие Кадыровне за чуткость, доброжелательность, терпение, высокий профес-сионализм, за психологический комфорт, созданный во время занятий. Благодаря ей, мы повысили свой профессиональный уровень, что обяза-тельно положительно скажется на качестве нашей работы.

Center

of Excellence

192

ОНГАРБАЕВА АЛИЯ ДУЙСЕНГАЛИЕВНА

Педагогика ғылымдарының магистрі, аға оқытушы,

І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті

Талдықорған қаласы, І. Жансүгіров көшесі, 187а

[email protected]

«Білім жүйесіндегі жаңарту заман талабы»

«Білім – біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал, біліктілік сол білімді іске асыра білу дағдысы».

А. Байтұрсынов

Бәсекеге қабілетті мемлекет болу үшін әлемде болып жатқан бар-лық жаңартуларға назар аудару керек: әлемдік өзгерістерге сәйкес дұрыс шешімдерді таба алу қажет. Білімді және ұтқыр және өмір шарттарына бағыттала алуы тиіс. Білім беру жүйесі өркениетті қоғам тұрғызудың не-гізгі іргетасы табылады. Барлық дамушы елдердің оқу жүйесіне назар ау-даруы кездейсоқ емес.

Тиімді оқу мен оқытудың кейбір тәсілдерінен: белсенді оқу, бірлескен оқу, саралау, пәнаралық байланыс, оқушылардың танымдық қажеттілік-терін қанағаттандыру, электронды оқу және жаңа технологияларды пай-далануға сонымен қатар Case study әдісінің: оқушылардың бойында жаңа қасиеттер мен іскерліктерді қалыптастыратындығына, әр түрлі өмірлік проблемаларды талдау және оларды шешу қабілетін дамытатындығына, ақпаратпен жұмыс істеу дағдысын дамытатындығына шолу жасап, ерек-шеліктеріне тоқталып өттік.

Тек әдістеме пәндерін оқытуда емес жалпы оқу курсын оқытуда мен үшін бұл курстағы жаңалықтар үнемі назардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше дұрыс пайдаланып, зер-деленіп, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдап, оларды барынша меңгеру тиімді болып табылады. Топпен жұмыс – бұл білім берудің сыни ойлауды дамыту мен бағалауда көмек береді.

Center

of Excellence

193

Белсенді оқыту әдістемесі оқушыларға эксперимент жасап, мәнін ұғынып, түсінік қалыптастыруға, жаңа білімді бұған дейінгі біліммен байланыстыруға, қателіктер бізге өзімізді тексеріп, түсінігімізді жетілді-руге жол ашып нәтижесінде терең білімге көзқарасты өзгертеді.

Осы жаңаша әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, жүргізетін пәндерім-нен қысқа мерзімді жоспар құруды үйрендім, пәндерден ықшам сабақтар топтамасын құрастырдым. Әр сабағымда сандық технологияны, Венн диаграммасын, Бағдаршам, Балық қаңқасы, Рөлдік ойын, АВС стратегия-лары, Венн диаграммасы, Текстологиялық карта, Домино және көптеген басқа да әдіс тәсілдерді өз сабақтарымда жиі қолдануға тырысатын бола-мын. Себебі, бұл жаңашыл әдіс-тәсілдер студенттерге қатты ұнайтынды-ғын және келешекте біздің саналы да, парасатты студенттеріміз заманауи тұрғыда қалыптасқан маман тұлғасына айналатынына мен сенімдімін және жаңартылған білім беру бағдарламалары бойынша педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру курстарының мұғалімдерге берер көмегі көп деп есептейміз.

ОНГАРОВА ГУЛЬМИРА ТӘҢІРБЕРГЕНҚЫЗЫ

магистр, аға оқытушыОңтүстік Қазақстан

мемлекеттік университетіШымкент қ.

[email protected]

Жаңартылған оқу бағдарламаларының ерекшеліктері мен тиімділігі

Мен осы курста көп мағлұмат ала білдім. Жаңартылған оқу бағдар-ламаларының ерекшеліктері мен тиімді жақтарын түсіндім. Пән мазмұ-нының спиральді қағидатпен берілуін, блум таксономиясы бойынша оқу

Center

of Excellence

194

мақсаттарының жүйелілігі жайлы, білім беру аясындағы және пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру мақсатында ортақ тақырыптардың берілуі, оқу үдерісі ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлар арқылы ұйымдастырылатынын ұғындым.

XXI ғасырдың дағдылары жайлы мағлұмат ала отырып, зерттеу, проб-лемалық, сын тұрғысы, өз бетінше оқу, ынтымақтастық, деректерді өңдеу, жасау және жобалау, тәжірибелік дағдылардың бір-бірінен айырмашылы-ғы мен ерекшеліктерін түсіндім. Қалыптастырушы, жиынтық бағалауды, модерация не екенін, оның ерекшеліктерін, кері байланыс жасай алуды біл-дім. Өйткені, ол оқушының ойлауын, елестету мен есте сақтау белсенділі-гін, дағдысын білім саласының дамуын қамтамасыз етеді.

Сауат ашу, дүниетану, математика, жаратылыстану сабақтарының оқу бағдарламаларымен таныстым. Сабақ барысында әр өткен бағдарламаны талдап, түсініп оқып терминмен жұмыс жасай білдім. Бағдарламаны әр түрлі әдіс-тәсілдер арқылы постерге түсіріп, критерий бойынша қорғай білуді үйрендім.

Әр сабақта оқушыларға тапсырма беру арқылы критерийді оқушы-ларға ұсына білуді, сабақ барысында ойнатылатын ойын түрлерін, мыса-лы «Кубик» әдісі, «Домино» ойыны, «Қашқын сандар», «10 аяқтың ізі», «Пиктограмма» тағы да басқа түрлерін үйрендім. Ойын элементі арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтары артатынын, сабақ бары-сында оқудың белсенді әрекет әдістерін қолдануда нәтижелілігін көруге болатынын ұғындым. Пікірталастар, өзін-өзі бағалау, бірін-бірі тексеру, бір-бірлеріне сұрақтар қою тиімді әдістер қaтaрына жататынын түсіндім.

Осы курс өзіме өте ұнады, әрбір сабақта мол тәжірибе ала білдім, болашақта алған білімімді іс-тәжірибе барысында қолданып, жекелеген стратегиялар мен тәсілдерді өзара байланыстыра отырып, білім беруде үлкен жетістіктерге жетуге болады деп ойлаймын.

Center

of Excellence

195

ОРАЗБЕКОВА РОЗА СУНДЕТБЕКОВНА

магистр, аға оқытушыЫ. Алтынсарин атындағы

Арқалық мемлекеттік педагогикалық инстиуты

Арқалық қ. [email protected]

Жаңашыл мұғалім болу – заман талабы

«Терең білім тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой азаттығымыздың алдаспаны»

Н.Ә. Назарбаев ХХІ ғасырда біздің елімізде ғаламдану және жаһандану үрдісі қар-

қынды жүріп жатыр. Осы үрдісті жандандырып дамытуда жас ұрпақтың білімі мен біліктілігі орасан зор рөл атқаратыны сөзсіз. Заңғар жазушы Мұхтар Әуезов: «Халықты халықпен теңестіретін нәрсе – білім», – деп атап көрсеткендей, қай елдің болсын өркендеп өсіп-өнуі сол елдің білім деңгейі мен даму жүйесіне байланысты. Іргесі нық қаланған мемлекеттің болашағы – білімді ұрпақтың қолында. Ал жас ұрпақтың бойына білім нәрін себуші – ұстаздар. Мұғалім мен оқушының арасындағы негізгі бас-тамалардың барлығы мұғалім арқылы жүзеге асырылады. Жаңа техноло-гияны меңгеру мұғалімнің оқу-тәрбие үрдісін жүйелі ұйымдастыруына көмектеседі. Оқытудың озық технологиясын меңгеру мұғалімнің кәсіптік шеберлігіне байланысты. Заман талабына сай білім беру үшін мұғалім өзі үздіксіз ізденісте болуы қажет. Абай Құнанбайұлы «Сен де бір кірпіш дү-ниеге кетігін тап та, бар қалан» деп бекер айтпаған. Ұстаздық жолды таң-дауымда, болашақ ұрпақты білім нәрімен сусындатып, өз өмірінде жолын тауып, кірпіш болып қалануына көмегім тисе дедім. «Ұстаз – кеме, білім – теңіз» демекші әр ұстаз атына сай, білімді де жан-жақты, білген-түйгенін шәкірттеріне түсіндіріп, ақылын айтып отыру керек. Сондықтан да, ұс-таздар қауымы білімін жетілдіріп, жаңа инновациялық технологияларды меңгеріп, біліктілікті арттыру курстарына барып тұруы қажет.

Бүгінде ұстаздар қауымы жаңа заман талабына сай білімін жетілді-руді қолға ала бастады. Менің осы курсқа келу мақсатым: білмегенімді

Center

of Excellence

196

үйреніп, жоғары оқу орнына барғанымда студенттер қауымына элективті пәндерді оқытуда, Тарихты оқыту әдістемесі сабағында, Бағалаудың өл-шемдік технологиялары сияқты пәндерден дәрістер оқығанымда қазіргі кездегі оқу үрдісінде қолданылатын әдіс-тәсілдерді меңгеріп, жан-жақты түсініп, белсенді оқыту, кері байланыс, сыни тұрғысынан ойлау, топтық жұмысты өз тәжірибеме қолдану. Жас мамандарға көмектесіп, оқу – әдіс-темелік кешен жасау барысында осы аталған элементтерін пайдаланып, дәріс және тәжірибелік сабақтар жүргізуде көмегін тигізеді. Бұрынғы дәстүрлі әдістер мен қазіргі оқыту жүйесіндегі заманауи технологиялық әдіс-тәсілдерді салыстырып, жүйелеп, зерттеп, талдап, өз сабағыма, пәні-ме керекті материалдарды қолданамын. Сондай-ақ, өзіммен бірге қызмет жасайтын әріптестеріме жан-жақты талқылап, түсіндіріп, семинар-тре-нинг, коучингтер өткізіп, олардың қойған сұрақтарына жауап беремін.

ОРАЗОВ БЕКСУЛТАН ДАУЛЕТОВИЧ

магистр-оқытушы, Физика-математика факультетінің

декан орынбасарыОңтүстік Қазақстан мемлекеттік

педагогикалық университеті[email protected]

Жаңартылған білім беру мазмұнындағы мұғалім мен оқушының рөлі

Білім бақтың жібермейтін қазығы, Білімсіз бақ әлдекімнің азығы.

М. Әуезов Білім беру мазмұнының жаңаруы болашақ өсіп келе жатқан жас ұр-

пақтардың кемел келешегі үшін түрлі өзгерістер қажет. Әр педагог өз іс-тәжірибесінде дұрыс бағытты жүзеге асыру қажеттігін сезінуінде үл-кен маңызды рөл атқаратыны сөзсіз ақиқат. Қазіргі таңда оқушылардың

Center

of Excellence

197

бойында өз бетімен білім алу, өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыра алатын, оқушылармен мұғалім арасында тиімді диалог жүргізе алатын, заман ағымына байланысты кез-келген өзгерістерге төтеп беру арқылы өз орнын таба алатын, ақпараттық технологияларды өз деңгейінде пайда-лануды жүзеге асыратын педагог мамандарды оқу үрдісін ұйымдастыруы үшін қажетті біліммен іс-тәжірибелік дайындығын шыңдауға жағдай жа-сау қажет. Мұғалім өз деңгейінде сабақ жүргізуі үшін күнделікті дайын-дық пен ізденісті талап етеді. Мұғалімнің рөлі әр қашанда оқушы үшін өте маңызды рөл екенін ескерген жөн. Білім беру барысында оқушы мен мұғалім арасындағы байланыс алшақтап кетпеуі қажет. Оқушы қашанда болмасын оқуға деген өзіне міндет ала отырса, өз деңгейінде мұғалім де тиісті деңгейде білім беруіне кәміл сенімдімін. Мұғалім білім беру ба-рысында оқушылардың сұраныстарын үнемі бақылауда ұстағаны дұрыс. Себебі білім беруде бірізділік деген ұғым қалыптаспаған. Түрлі деңгей-дегі тапсырмаларды оқушыға ұсынбас бұрын олардың қолданыс аясын өмірмен тікелей ұштастыру маңызды. Нәтиже жалғыз, оған жетудің түрлі әдіс-тәсілдердің көп болғанымен, сіздің оқушыға берер біліміңізге қан-шалықты сол таңдап отырған әдісіңіз тиімді екенін алдын-ала ескеру маңызды. Мұғалімнің шеберлігі арқылы оқушының білімді қаншалықты меңгергенін дер кезінде анықтап, дұрыс бағыт-бағдар бере алудың да ма-ңызы ерекше. Оқушыларға үнемі білімді игеруіне, шығармашылық пен зерттеушілік қабілеттерін арттыруға, алған білімдерін қолдану аясын өмірмен ұштастыра алуларына жағдай жасау.

Қорыта айтқанда білім беруші мен білім алушының арасында ай-тарлықтай алшақтық байқалмауы қажет. Неғұрлым мұғалім мен оқушы арасында тығыз қарым-қатынастың болуы, дұрыс бағытта жұмыстар жүргізілер болса, нәтижеге қол жеткізу қиынға соқпайтыны айдан анық. Оқушы өз рөлінің маңыздылығын түсінуі, өз бетінше білімді игеруіне міндеттенуі, сәйкесінше мұғалім міндеттенген оқушыға білімді сапалы беруіндегі рөлінің маңыздылығын, білім берудің жаңашыл мазмұнын екі тараптар бірлесе отырып жүзе асыру қажет.

Center

of Excellence

198

ОРАЗОВА БАЛЗИРА КЕНЖЕТАЕВНА арнайы пәндер оқытушысы

Ы. Алтынсарин атындағы Рудный әле әлеуметтік-гуманитарлық колледжі

Қостанай облысы, Рудный қаласы [email protected]

Жаңартылған білім беру – уақыт талабы

«Білім – әлемді өзгертуге қабілетті ең қуатты қару» Нельсон Мандела

Еңбек өтілімнің аздығына қарамастан жаңартылған білім беру маз-мұны бойынша педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындары-ның оқытушы-профессор құрамы мен колледж оқытушыларының білік-тілігін арттыру курсына колледждің атынан қатысатынымды естігенде қатты қуандым. Бұл мен үшін тәжірибе жинақтауға үлкен мүмкіндік болды. Курстың алғашқы күнінен бастап жаңартылған білім беру маз-мұнының қазіргі таңдағы өзектілігі талқыланды. Сонымен, «жаңартыл-ған білім беру мазмұны» деген не?, «оның артықшылықтары мен кем-шіліктері қандай»?!

Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Елбасы Н. Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт алып ба-рамыз», – деген болатын. Ендеше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда екені түсінікті. Қазақстандағы білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы – заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыратын тың бағдарлама. Жаңартылған білім беру бағдарла-масының негізгі мақсаты-білім мазмұнының жаңаруымен қатар, крите-риалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Қазіргі таңда қазақ тілі-мемлекеттік тіл, қарым-қатынас тілі – орыс тілі және ағылшын тілі – әлемдік кеңістікті тану тілін оқытуда жаңа идеяларды әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі

Center

of Excellence

199

түрде қолдану-заман талабы болып отыр. Сонымен қатар жаңартылған білім берудің маңыздылығы-оқушы тұлғасының үйлесімді қолайлы бі-лім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, АҚТ –ны қолдану, зерттеу жұмыстарын жүргізу, коммуникативті қарым-қатынас жасай алу, жеке, жұппен және топта жұмыс жасай білу қабілеттерін арттыру. Оқу-шылардың мектепте табысты оқуы ғана емес, өмірде де табысты болуы мұғалімнің қабілетіне, оның құзыреттілігіне байланысты. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болды. Осыған байланысты ұстаздар оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жаңартып отырумен қатар жаңа технологияларды меңгеру, оны тиімді қолдана білуі қажет. Білім мазмұ-нын жаңарту тікелей шығармашылық ізденісі мұғалімнің кәсіби шебер-лігіне байланысты. «Мұғалім көп әдісті білуге тырысуы керек. Оны өзіне сүйеніш, қолғабыс нәрсе есебінде қолдануы керек», - деп Ахмет Байтұр-сынов айтқандай, қазіргі заман талабына сай білім беру мәселесі сол қо-ғам мүддесіне сай болуы қажет деп ойлаймын.

Қорыта айтқанда, жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз пә-нін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей алады. Үнді халқы-ның тарихи тұлғасы Махатма Гандидің «Егер сен болашақтағы өзгерісті байқағың келсе, сол өзгерісті уақытында жаса» деген ілімін негізге ала-тын болсақ, бұл бастаманың болашақта өз жемісін береріне сенімдімін.

Center

of Excellence

200

ОРАЗЫМБЕТ ГҮЛЖАНАТ ТАНАТҚЫЗЫ

Тарих пәнінің оқытушысыАбай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі

Тараз қаласы [email protected]

«Жаңартылған бағдарлама – жаһандық қаблеттілік»

Жаңалықты сезінуге деген тұлғаның cезімдері, жаңалыққа ұмтылу, ойлаудың жоғарғы деңгейі, жаңа жағдайға қарай

әрекет түрлерін тез арада өзгерте алу қабілеті Ю.Н. Кулюткин

Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық дең-гейіне, ұстаз әлеуметіне тікелей байланысты.

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев: «Біз қазір «білім – ғылым – инновация» атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз», «XXI ғасырда білімін дамыта алмаған елдің болашағы жоқ, XXI ғасыр – білімділер ғасыры», – деп атап көрсетті. Сондықтан біз мұғалімдер білімдерімізді әрі қарай тереңдете түсуіміз керек. Тек терең-детіп ғана қоймай жаңа тәсілдерді, жаңа ойларды, идеяларды қоса алуы-мыз қаже.

Бүгінгі Қазақстанға қалыптан тыс, ойлай алатын, шұғыл шешімдер қабылдай білетін, белсенді, шығармашыл жеке тұлға қажет. Ол үшін бі-лім беру жүйесіне әлемдік стандартқа сай білім беру; бәсекеге қабілет-ті тұлға тәрбиелеу; табысты өмір сүру дағдыларын қалыптастыру; әлем азаматын тәрбиелеу; тәжірибелік дағдыларын дамыту; мұғалімнің кәсіби шеберлігін жетілдіру сияқты қажетті факторлар ықпал етеді.

Қазақстандағы білім беру реформаларының жалпы мақсаты білім беру жүйесін жаңа әлеуметтік – экономикалық ортаға бейімдеу болып табылады. Қазақстан Президенті республиканы әлемдегі бәсекеге қабі-летті 30 елдің қатарына енгізу туралы міндет қойған болатын. Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды роль атқарады.

Center

of Excellence

201

Бағдарлама білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың ұйымдас-тырушылық негізі ретінде білім беру мен тәрбиенің, білім беру қызметі субьектілерінің мазмұны мен технологияларындағы өзгерістерді қамти-тын ресурстары мен мерзімі бойынша бір-бірімен өзара байланыстағы бағдарлама болып табылады.

Бұл бағдарламаның жүзеге асырылуы мен баланың білім алуында мұғалім маңызды роль атқарып келді. Заман ағымына ілесе алатын, мол ақпаратты меңгерте білетін әлеуметтік қарым қатынасқа түсе алатын оқу-шыларды даярлау ұшін мұғалімнің кәсіби құзіреттілігін дамыту – бас-ты міндет болып табылады. Яғни Ұстаз «үйретуші мен білім көзі» емес, «үйрену процесін ұйымдастырушы», «менеджер», «үйренуге жағдай жа-саушы». Бұл ұстанымнан «Шәкірт өздігімен үйрену керек », – деген түсі-нік қалыптасады. Бұл дегеніміз Ұстаз еңбегінің маңызын төмендетпейді. Мұнда мәселе – ұстаз міндеттерінің түбегейлі өзгеруінде. Педагог – білім тасушыдан – Білім әлеміне жол көрсетушіге айналуы тиіс. Осы жағдайда ғана Өнеркәсіптік революция дәуірінде бәсекеге қаблетті тұлға қалыптас-тыра отырып тұтынушы емес өндіруші мемлекет болуға қол жеткіземіз.

ОРАЛБЕКОВА АЛИЯ КУРБАНОВНА

PhD доктор, аға оқытушы, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік

педагогикалық университетіШымкент қаласы,

А. Байтұрсынов көш., [email protected]

Әр адамның бойында күн бар, тек оны жарқырауына мүмкіндік беріңдер.

СократПедагогикалық шеберлік орталығымен ұйымдастырылған жоғары

оқу орны оқытушыларына арналған біліктілікті арттыру курстары өзім-нің кәсіби тұрғыдан шыңдалуыма зор көмек берді десем қателеспеймін.

Center

of Excellence

202

Бұл курс мен үшін білім беру аясында өзімнің кәсіби шыңдалуыма қа-жетті көптеген ақпараттарды алуыма түрткі болды. Жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізудің маңызы туралы оқытушы-тренеріміз жан-жақты талдап, теориялық тұрғыдан шетелдік және отан-дық зерттеушілердің еңбектерін негізге ала отырып, түсіндіріп берді. Сонымен қатар, атап айтатын болсақ: жаңартылған орта білім беру маз-мұнының ерекшеліктеріне тоқталып, қазіргі заманғы дүниежүзінде қол-данысқа ие білім беру бағдарламаларының озық тұстарын таныстырды.

Курс барысында орта білім берудің барлық деңгейлері бойынша, атап айтсақ: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру оқу пәндерінің жаңартылған оқу бағдарламалары мен оқу жоспарларының құрылымы, мазмұны, пәндерді оқытуда қолданылатын педагогикалық әдіс-тәсілдерін жан-жақты талдап, қарастырып, іс жүзінде практикалық тапсырмалар ар-қылы қызықты да, қажетті мәліметтерді жүйелі түрде меңгердім.

Курс барысында критериалды бағалау әр оқушының дайындық дең-гейін анықтауға; әрбір оқушының жақын арадағы даму аймағын айқын-дауға, оқушының жетістігін бақылауға, әрі қарай дамытуға ықпал жасау-ға, оқушы мен оқытушы тарапынан оқу үдерісінде кеткен қателіктері мен олқылықтарын айқындауға; сабақ үдерісі мен білімнің меңгерілуі туралы оқушы мен мұғалім және ата-ана арасындағы кері байланысты қамта-масыз етуге көмек беретін бірден-бір іс-әрекеттер тізбесі. Ол оқушылар үшін табысқа жетелейтін бірден бір үдеріс екенін анықтадым.

Курс барысында сабақтардың практикалық кезеңінде теориялық тұр-ғыда меңгерген білімімді тәжірибе жүзінде қолдануыма мүмкіндіктер көп болды. Мысалы: пәннің оқу бағдарламасынан бірнеше оқу мақсатын таң-дау, бағалау критерийлерін анықтау, оларды Блум таксономиясы бойынша ойлау дағдыларының деңгейіне сәйкестендіру, бағалау критерийлеріне байланысты тапсырмалар дайындау, оларға сәйкес дескрипторлар құрас-тыру т. с. с. дағдыларды қалыптастыруға арналған жұмыстар орындалып, әрбір мұғалім өз шеберлігін кәсіби тұрғыдан шыңдады деген ойдамын.

Жаңартылған білім беру мазмұнының негізгі идеясы халқымыздың данышпан, философ ұлы Абайдың көзқарастарымен сәйкес келетіні анық. Оның ойынша адам толық жетіліп, кемел адам болуы үшін нұрлы ақыл, жылы жүрек, ыстық қайрат сияқты адами құндылықтарды жарыққа шығаруына мүмкіндік жасалуы қажет деп санайды. Ары таза, еңбекқор, білімді адамдар үшін табиғат құпияларын танудың шегі жоқ. Ақын білім-ді адам құбылыстар мен заттардың өзінен бұрынғы беймәлім жаңа қыр-

Center

of Excellence

203

лары мен қасиеттерін тануға кең мүмкіндік алатынын атап көрсетеді. Ол ғылымды: «Адамның білімі хақиқатқа, растыққа құмар болып, әр нәрсе-нің түбін, хикметін білмекке ынтықтықпен болады», – деп қарады. Менің ойымша, еліміздегі білім мазмұнын жаңарту үдерісі болашақ ұрпақтың кемел тұлға болып қалыптасуына жол ашады деген сенімдемін.

ПАЛТИЕВА Г.П.преподаватель английского языка,

Жаркентский гумманитарно- технический колледж,[email protected]

Значение изучения обновленного содержания обучения

Хороший учитель даст ученику готовую истину, а отличный – помо-жет открыть ее самому. Слова Я.А. Коменского раскрывает смысл обнов-ленного содержания обучения.

Главная задача данных курсов – помочь педагогам усовершенствовать педагогическую практику, научиться работать не как источник знаний а как путеводитель для поиска и нахождения знаний самими учащимися.

Обучаясь на данных курсах я получила огромный багаж новшеств ко-торые я могу применить у себя на практике. Данная программа привлекла мое внимание тем, что прежде всего учащийся должен поставить перед собой цель на данный урок. Выполняя различные виды работ стремиться к их достижению. Таким образом ставя цель к уроку обучающийся нау-читься ставить цель и в жизни в общем.

Применяя полученные знания на уроках, постоянно идет поиск ново-го, в котором участвуют как учитель так и ученик. Добиваясь всех отве-тов самостоятельно учащийся не только лучше запоминает и закрепляет пройденный материал, но и получает огромное удовольствие.

Center

of Excellence

204

Курсы помогают учителям совершенствовать свое педагогическое ма-стерство в контексте обновления образовательной программы, учат при-менять в своей практике систему критериального оценивания, использо-вать новые формы методы активные стратегии обучения. Они позволяют пересмотреть роль учителя и роль учащегося в учебном процессе, а так-же ознакомится со структурой, содержанием, последовательностью, це-лями и задачами обновленной образовательной программы по предмету

Результатом обновленной программы, с которой нас ознакомили на курсах заключается в том, чтобы ученики научились тому, как учиться самостоятельно, и в результате могли стать независимыми, увлеченными, ответственными учениками с развитым критическим мышлением.

Хотелось бы выразить благодарность нашему тренеру Маториной Евгении Анатольевне за высокий профессионализм, за доброжелатель-ное отношение, терпенье, за психологический комфорт который был соз-дан во время занятий

РАБАЙ КҮНАЙЫМ ТҮЙЕШІҚЫЗЫ

Педагог-психологҚ. Дүтбаева атындағы Атырау

гуманитарлық колледжі Атырау қаласы

Азаттық 152а[email protected]

ЖАҢАША КӨЗҚАРАС, ЖАҢА ТАЛАП, ЖАҢА БАҒЫТ

Ұстаз болу – жас ұрпақтың жарқын болашаққа барар жолын айқындап беру.

Анатолий ЛуначарскийБіз өмір сүріп отырған кезең – жаңа дәуір. Сондықтан білім беру

жүйесінің санға ғана емес, сапаға негізделуі жаңа заманның талабы мен қажеттілігінен туындап отыр.

Center

of Excellence

205

Ал білім саласында болып жатқан жаңа өзгерістердің мәні мен маңы-зы тіпті ерекше.

Қай кезеңде, қай қоғамда болсын жеке тұлғаның қалыптасуы ұстаз-дан басталып қана қоймайды, білім саласындағы түбегейлі өзгерістер ұс-таздан үлкен жауапкершілікті талап етеді.

Жаңа дәуір жастары өз өмірлерінің жарқын болуын қалыптасты-ра білетін сауатты, жаңашылдыққа жаны құмар, қоғамның кез-келген кетігіне кірпіш болып қаланатындай алғыр болып өсуіне бағыт беріп, бойларына білім дарытатын ұстаз ретінде мен «Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру» курсы-ның кемесіндемін. Жаңалықтар мен тың әдістерге толы, жаңа формат-ты білімнің ағымына жедел лесіп, жөңкіп баражақанымызға таң қалып, таңдай қаққанымызды жасыра алмаймын. Міне сөйтіп Қазақстан Рес-публикасындағы орта білім мазмұнын жаңғырту аясындағы жұмыстар жүйесінің қазанында қайнап кете бардық...

Әр күніміз жаңалықтарға толы. Курстан кейін алдымыздағы білім алушыларымызға берер жаңа білімізбен, айтарымыз аз емес. Аз уақытта көп біліммен сусындатып, теорияны тәжірибемен қабыстырып, сөзін ісі-мен дәлелдеп, шаршамай, талмай талай тамаша мен жаңашаны меңгерт-кен тринер-ұстаз Қалшабеков Абай Батырұлы.

Критериалды бағалау жүйесімен, қалыптастырушы бағалау, жиын-тық бағалау үдерісімен, тоқсандық жиынтық бағалау спецификация-сымен, жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы мен оқу жоспарын пайдаланып, қысқа мерзімді жоспар құрудың шеберлігіне шыңдалдық.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы тілдік қызмет дағдыларын да-мытуға (тыңдау, айту, оқу, жазу) аса назар аударып отыр. Жаңартылған білім беру бағдарламасындағы қарым-қатынас құрудың маңызын түсіну және сабаққа арналған тілдік мақсаттарды белгілеу көзделген.

Блум таксономиясы, Сократтық семинар, Панельдік дискуссия, Мо-дерация әдісі, SWOT – талдау «Кинометафора» әдісі, «Екі жақты күнде-лік» тағы басқа көптеген жұмыстың нәтижелігімен тиімділігін арттыра-тын әдістермен қоржынымыз толықты.

Курс барысында жүргізілген жаңаша оқытудың әмбебаб үлгісін және тиімді әдістер жүйесін қолданып, білім алушыларды тәуелсіз болуға, сыни тұрғыдан ойлауға бағыттау баршамыздың да басты міндетіміз еке-нінде түсіндік.

Center

of Excellence

206

Білімді, тәжірибелі ұстаздар жиналған ортадан өз кезегінде өз ара тә-жірибе алмасу мүмкіндіктерін де мейілінше пайдалана алуымызға Абай Батырұлы мұрындық бола білді.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша мұғалімдердің бі-ліктілігін арттыру курсынан алған әсерлерім мен білімім өте көп.

Жаңаша көзқарас, жаңа талап, жаңа бағытқа бастар біліммен сусын-дап бара жатырғанымыз көңілге қуаныш, жанымызға шабыт сыйлайды...

РҮСТЕМ КӘМШАТ МОЛДАНҚЫЗЫ

PhD, аға оқытушыАбай атындағы Қазақ ұлттық

педагогикалық университетіАлматы қ.

[email protected]

Уақыт талабына сай білім беру – заңдылық

«Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады»


Білім алу үдерісі – бұл өмір бойы жүргізілетін үздіксіз процесс болып табылады деп қарастырар болсақ, бүгінгі XXI ғасырда бұл үдеріс, тілі шыққан сәбиден бастап, бастарын «қырау» шалған қарттарға дейін қам-тып жатқаны белгілі. Бұл бүгінгі өмір сүріп отырған уақыттың, қоғамның талабы екені сөзсіз. Елбасының 2018 ж. Қазақстан халқына Жолдауында «Білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы өзгерістерге үнемі бейім болу және жаңа білімді меңгеру қабілетін дамыту болуға тиіс» де-ген сөзі де осыған дәлел. Осы орайда, қоғамның тәрбиеші жандары – пе-дагогтардың иығына жауапты да, ауыр жүк артылып отырғаны белгілі. Себебі, бүгінгі педагогтардың алдына қойған міндет – қоғамның даму

Center

of Excellence

207

деңгейіне сәйкес, ойлау қабілеті ұшқыр, дүниетанымы кең, жан-жақты, өзгерістерге тез бейімделе алатын, шығармашылық қабілеттері дамыған, әлемдік стандарттар негізінде жұмыс істей алатын құзырлы тұлғаны қа-лыптастыру болып табылады. Ал мұндай талапқа сай маман дайындау үшін, білім беруші және тәрбиелеуші педагогтың өзіне де үздіксіз ізденіс пен кәсіби біліктілік қажет екені айдан анық. Сондықтан да бүгінгі таң-да Қазақстан Республикасының аумағында жүріп жатқан білім беру маз-мұнындағы жаңалықтарды түсіндіріп, бағыт-бағдар беруде «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы ұйым-дастырып отырған педагог кадрлардың біліктілігін арттыру курстарының мәні мен мазмұны «өте жоғары» деп есептеймін.

Курс барысында біз бүгінгі таңда жалпы білім беретін орта білім беру мекемелерінде жүргізіліп жатқан білім беру үдерісінің жаңалықтардың қыр-сырымен жан-жақты танысып, оларды практикада қолдану шарт-тарын тәжірибеде жүзеге асырып көрдік. Теориялық білімді практикада қолдану мұғалімдердің өздерінің шығармашылық ізденістеріне толы бол-ды деп айтсақ болады. Себебі, әр пән мұғалімі, оқытушысы өзінің пәндік ерекшеліктеріне сай білім беру мазмұнын түсіндіріп, оны қолдануда түрлі педагогикалық әдіс-тәсілдерді қолданды. Мұндай түрлі пікірлер мен тә-жірибелердің тоғысуы, өз кезегінде педагогикалық шеберлікті шыңдауға өзіндік үлес қосады деп білемін. Және тәжірибе алмасу арқылы педагог ізденісінің жаңа бір бағытын ашуға, жаңашылдықты меңгерудің дағдыла-рын шыңдауға өзіндік әсерін тигізетіні айқын.

Ойымды қорытындылай келгенде, мен өзімнің осы курс барысында алған білімім, тәжірибем болашақ педагог-тарихшы мамандарды дайын-дау ісінде тиімді қолдану жолдарын меңгеруіме өзіндік ықпал етті деп айта аламын.

Center

of Excellence

208

САГИМБЕКОВА ОРАЛХАН КЫЗАНБАЕВНА

математика пәнінің оқытушысы, Есік гуманитарлық-экономикалық

колледжі, Алматы облысы Есік қаласы, Абай к., 320

[email protected]

ЗАМАН ТАЛАБЫ-КӘСІБИ МАМАН ДАЯРЛАУ

«Білімді болу деген сөздің мағынасы-белгісіз нәрсені ашуға қабілетті деген ұғым»

Әбу Насыр Әл-ФарабиЖаһандық білім беру үдерістеріне сай мұғалімнің біліктілігін артты-

руға бағытталған казіргі білім беру жүйесінде көптеген жаңалықтар, өз-герістер енгізілуде.

Астана қаласындағы Педагогикалық шеберлік орталығында екі апта-лық курс бағдарламасының ең басты мақсаты-еліміздің болашақ педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының және колледждердің оқытушыларының біліктілігін арттыру білім беру бағдарламасы бойын-ша курс талапқа сай қойылған.

Осы курс аясында алған білімімді өзімнің тәжірибеме пайдалануға тиімді екенін байқадым. Мысалы: «Саралау түрлері», «Қалыптастырушы бағалау» тәсілдері, «Сын тұрғысынан ойлау», «Дескриптор құру» осы-ның бәрі болашақ маман дарярлауда тиімді септігін тигізеді деп ойлай-мын. Атап айтар болсам: «Диалогтық оқыту» арқылы студенттердің өз ойын еркін, ашық жеткізе алуға, сұрақты дұрыс қоя білуге, сөздік қорла-рын жетілдіруге нақты сөйлеуге дағдыланады деп ойлаймын, себебі курс барысында жеке, жұппен, топппен жұмыс жүргізілгенде байқағаным әрі-пестер берілген тапсырмаларды бір-біріне сұрақ қоя отырып, ұсыныстар айтып, ортақ шешімге келіп, жұмысымызды қорғай білдік. Курсты оқу барысында Қазақстанның түкпір-түпкірінен келген әріптестеріммен топ-ты ұйымдастырып, оқытудың әртүрлі әдіс-тәсілдерін үйретіп, жаңалық-тарды ортаға салып шығармашылықпен жұмыстарды ұйымдартырған тренеріміз Т. М. Көпжасароваға алғысымды білдірем.

Center

of Excellence

209

Үйренгеніміз де үйренеріміз де өте көп. Студенттердің бойындағы қа-білетті жетілдіру, студенттерді болашаққа жетелеу ол біздің қолымызда. Жаңартылған білім заман талабы – болашақтың негізі болып табылады.

САҚАБАЙ ТОЛҚЫНАЙ ҚУАНДЫҚҚЫЗЫ

магистр, аға оқытушы Академик Е.А. Бөкетов атындағы

Қарағанды мемлекеттік университеті Қарағанды қ.

[email protected]

Жаңа білім кемел келешек кепілі

«Егер адам білімге жүгінбесе, ол өмірінің соңына дейін ақсап жүреді»

Платон Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2018 жылдың 10 қаңтардағы «Төртінші

өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауында: «Барлық жастағы азаматтарды қамтитын білім беру ісінде өзіміздің озық жүйемізді құруды жеделдету қажет» деп атап өт-кендей еліміздегі орта білім саласындағы жаңартылған мазмұнға көшу қазіргі заман талабына сәйкес жүзеге асырылып жатыр. Осыған байла-нысты педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орындарының оқы-тушыларын орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында біліктілікті же-тілдіру курстарынан өткізу қазіргі қоғамның сұранысы болып табылады. Жоғары оқу орнының оқытушы ретінде бұл курстың бізге берері мол деп ойлаймын. Бірінші күннен бастап курстың бағдарламасымен, мақсат, міндеттерімен танысып, курстың біз үшін маңыздылығын түсіндім. Курс басталған күннен бастап тренеріміз Абай Батырұлы алдымызға нақты мақсаттар қойып, қазіргі кезеңдегі орта білім жүйесінде болып жатқан өзгерістер қалай жүзеге асып жатқандығын баяндаудан бастап, осы жол-дағы өзінің тәжірбесімен бөлісті.

Center

of Excellence

210

Бұл курстың аясында біз, орта білім жүйесіндегі қазіргі кезеңдегі маңызды құжаттармен таныстық. Оқу бағдарламасындағы оқу пәнінің жүктемесімен, бөлімдермен, әр сыныпқа берілген оқу мақсаттарының жүйесімен танысып, осының негізінде орта және қысқа мерзімді жоспар-лардың құрылымын қарастырдық. Мектеп мұғалімі үшін сапалы сабақ өткізуде дұрыс қойылған мақсат пен қысқа мерзімді жоспардың рөлі өте зор. Студенттерімізге осы құжаттардың орта білім беру саласындағы ма-ңыздылығын жеткізе білуіміз қажет деп ойлаймын. Сонымен қатар қа-зіргі кездегі орта білім жүйесіндегі бағалау түрлерін қарастырып, курс барысында ой елегінен өткіздік. Бұнымен қоса, қазіргі таңдағы сапалы, оқушыларды шығармашылыққа, функционалдық сауаттылыққа жетелей-тін белсенді әрі тиімді әдіс-тәсілдермен курстың аясында бір-бірімізбен бөлістік. Қысқа мерзімді жоспар құру жолдарын, оқушыларға берілетін тапсырмаларға дескриптор құру, тиімді кері байланысты қамтамасыз ету, саралау, жаңа технологияларды қолдану жолдарын игердім. Осы алған білімдерімізді түрлі әдістер арқылы күнделікті ортаға салып, талқылап, тұжырым жасап отырдық.

Жалпы, қорыта айтатын болсам, болашақ тарих пәнінің мұғалімін даярлауда, оларды өз ісінің шебері етуде курстың менің тәжірибеме пай-дасы өте зор болады деп айта аламын. Жаңартылған білім беру бағдар-ламасы туралы толық, теориялық, практикалық жағынан нақты ақпарат алдым. Кемел келешек жастардың қолында болғандықтан біздер оқыту-шылар қауымы білім және ғылым жолында үнемі ізденісте болып, заман талабына сай білім алудан жалықпауымыз қажет. Сонда ғана біздер жар-қын болашаққа жете аламыз. Осы курстың барысында алған білімімді өз шәкірттеріммен міндетті түрде бөлісемін.

Center

of Excellence

211

САПАРГАЛИЕВА ГУЛМИРА СОВЕТХАНОВНА

Шығыс Қазақстан гуманитарлық колледжіӨскемен қаласы, ШҚО

[email protected]

Басты мақсатымыз – баянды білім беру«Білу ғана аз, сол білгеніңді істе қолдана білу керек»

Иоганн Вольфганг ГетеКолледж оқытушысы ретінде білім алушыларымызды болашақ білікті

мұғалім ретінде дайындау – біздің басты мақсатымыз! Осы мақсатқа жету кезінде білім жүйесіндегі өзгерістер мен жаңашылдықты білу және білім алушыларға жеткізу мол тәжірибені талап етеді. Шәкірттерімізге сапалы білім беруге қажетті ресурстармен қарулану мақсатында, білімімді көтеру үшін Астана қаласына ат басын тіредім. Ұстаз үздіксіз білім алып, көштен қалмай жаңалыққа ұмтылу керек қағидасын ұстандым. Осы міндетті ар-қалап, ойымдағы түрлі сұрақтарға жауап іздеп оқуымның алғашқы күнін бастадым. Қазақстанның әр түкпірінен жиналған ұстаз қауымын топтарға біріктіріп, ынтымақтастыққа шақыру алғашқы атқарған жұмысымыз еді. Топтарға бірігіп жұмысты бастаған ұстаз қауымымен бірге жаңартылған білам мазмұнын түсініп, жаңа түсініктерді қолдану келесі баспалдағым болды. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев елімізге «Қазіргі замандағы эконо-микалық және қоғамдық модернизацияның сұраныстарына сай келетін бі-лім беру жүйесі қажет» екенін атап көрсеткен балатын. Жаңартылған білім беру жүйесі осы сұраныстарды қанағаттандыратынына көзім жетті.

«Жаңартылған білім мазмұны» бойынша жүргізілген курс алғашқы күннен-ақ жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктерін атап өтуден басталды. Қолданылатын негізгі құжаттарға толығырақ тоқталып өткен тренер Қайрат Қыпшақбайұлы, құжаттардың қалай қолданылатын-дығын да атап кетуді жөн көрді. Сонымен қатар, қолданылатын әртүрлі әдіс-тәсілдердің ерекшелігін ескеру екінші күні жалғасты. Критериалды бағалау жүйесі туралы түсінік қалыптастыру «Жаңартылған білім мазмұ-ны» тақырыбының маңызды бөлігі екендігін үшінші күні түсіндім. Бағалау

Center

of Excellence

212

жүйесінің басты екі бөлігін ажырату, сабақ барысында қолдану қажеттігін ұғындым. Қысқа мерзімді жоспар құру, жоспар бойынша сабақ жүргізуде барлық өтілген білімді қамтыды. Өтілген теориялық білімді тәжірибемен ұштастыру, ықшам сабақ жүргізу де курстың негізі еді. Еліміздің әр облы-сынан жиналған әріптестермен тәжірибе бөлісу маңызды болды.

Ұстаздың жаңа жүйе бойынша назарда ұстайтын қағидаттары білім мазмұнының жаңа біліктермен ақпараттарды қабылдау қабілеттерінің да-муымен баюы. Сондай – ақ, оқушының жеке басын тәрбиелеуде оның жан дүниесінің рухани баюына азамат тұлға ретінде қалыптасуына кө-ңіл бөлу. Негізгі құжаттарда берілген оқу мақсатына шығармашылықпен жету де оқушының басты міндеті екенін де атап өткім келеді.

«Жаңартылған білім мазмұны» тақырыбында жүргізілген курсының соңында білім қоржынымды толықтырып, шәкірттерімді мол біліммен қаруландыруға еліме аттандым!

САРСЕМБАЕВА МАРИАНА УАЛИХАНОВНА

Б.ғ.к, доцентОңтүстік Қазақстан мемлекеттік

педагогикалық университетіШымкент қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру мазмұнының ерекшеліктері

«Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет.

Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім»

Н.Ә. Назарбаев«Адам адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен

озады» деп ұлы ақын Абай айтқандай, алдыңғы қатарда тұрған ақыл, ғы-лым қашан да биіктен көрінерге жол ашатын бірден-бір биіктік. Тамыр-

Center

of Excellence

213

сыз ағаш, тарихсыз халық болмайтыны секілді, білімсіз адамды елестету де, әсте, мүмкін емес. Білім негізі бір болғанмен, әр заманның талабы мен адамның ойлау, сезіну қабілетіне қарай білім жүйесі де жылдан-жылға өркендеп, күрделеніп келеді. Биыл да білім беру мазмұны жаңартылып, жаңаша сипатқа ие болды.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көптеген сұраққа жауап алдым. Жаңартылған білім беру мазмұнының ерекшеліктерімен таныстым. Осы курсты оқу барысында сабақты жаңа мазмұнда ұйымдастыру үшін дә-рістер тыңдап, жаңартылған бағдарламаның мақсат-міндетін түсіндім. Критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендім. Оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптастырушы бағалауға арналған нұсқаулық, тап-сырмалар жинағымен танысып жұмыс жасадық. Мұндағы оқу бағдарла-масының ерекшелігі оның оқушыда ХХІ ғасыр дағдыларын дамытуға ба-ғытталғандығында. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында біз танысқан көптеген әдістәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойында қажетті 4 дағдыны қалыптастыруға ықпал ететіне көзім жетті.

Курстан өте көп жаңалық, білім алдық. Білімге деген, ұстаз болу-ға деген құштарлығымыз артты.. Курс аясында әр сабақ қызықты өтті. Сонымен қатар, еркін сөйлеуге, дәлелдерімізді негіздеуге, өзімізді еркін ұстауға, бір-бірімізбен ақылдасуға, көмектесуге үйрендік. Жалпы біздің тренердің бізге үйретуге бағытталған жұмыстары бізді сыни тұрғыда үйретіп отыратынын байқап отырдым. Күн сайын тренер бізге таратқан ресурстар бойынша жұмыстар жасатып, ой бөлістіріп, біздің айтқан пі-кірлерімізді өз пікірлерімен толықтырып, дәлелді пікірлерді, рефлексия-лық пікірді толық қорытып айтуымызға, ізденуімізге жол сілтеп отырды. Әрбір топтық жұмыстардан кейін міндетті түрде кері байланыс орнатып отырдық. Ол да жұмысымыздың қандай деңгейде болғаны туралы ақпа-рат болып табылады. Күн сайын жаңа, тың дүниелерді біліп, білімімді кеңейте түсуге талпындым.

Маған әр түрлі әдістәсілдерді теориялық тұрғыдан қарағанда, тәжіри-бе жұмысын жасап курс барысында бірлесе жасағанымыз тиімді болды. Себебі, біз тек біліп қана қоймай, ойымызда сақтап, нәтиже шығара ал-дық. Жаңартылған білім беру мазмұнының мақсаты – бәсекеге қабілетті маман дайындау. Жаңартылған білім беру бағдарламасы – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол деп есептеймін.

Center

of Excellence

214

САРСИМБАЕВА САУЛЕ МУСАЕВНА

к.ф.-м.н., доцент, Актюбинский региональный

государственный университет имени К. Жубанова,

г. Актобе, Актюбинская область,

[email protected]

Путь к реформе школы идет через реформу учителя. С.Т. Шацкий

Взгляд на содержание педагогического образования в вузе после обучения на курсах по уровневым программам

повышения квалификации педагогических кадров Республики Казахстан

Современная научно-педагогическая парадигма тяготеет к коммуни-кативно-компетентностному подходу, что обусловлено запросом со сто-роны государства в связи с быстроизменяющимися условиями в эпоху глобализации.

Процесс обновления образовательной программы средней школы не-избежно связан с внесением определенных изменений, преобразований в содержание обучения будущих учителей в вузе.

Курсы дают возможность по-новому взглянуть на процесс и содержа-ние обучения будущих учителей, позволяют увидеть проблемы внедре-ния обновленной программы обучения в школе под новым углом.

Говоря о содержании обучения будущих учителей надо констатиро-вать, что обязательные компоненты образовательных программ подготов-ки будущих учителей уже внесены в типовые программы, а компоненты по выбору определяются вузами самостоятельно. Курсы позволяют опре-делить необходимость внедрения в образовательные программы обуче-ния будущих учителей новых дисциплин компонента по выбору к таким обязательным дисциплинам, как: «Методика преподавания информати-ки», «Критериальное оценивание», «Инклюзивное образование».

Содержание элективных курсов должно определить уточнение таких тем, как: особенности обновленной образовательной программы, методика «активного обучения», приемы дифференциации обучения, тонкости кри-

Center

of Excellence

215

териального оценивания. Такое изменение содержания обучения будущих учителей позволит вузу готовить востребованных специалистов, способ-ных решать профессиональные задачи, стоящие перед школьным учителем в условиях обновленного содержания современного образования.

В заключении надо отметить, что Курсы необходимы для преподавате-лей вузов, которые готовят специалистов в сфере образования и ответствен-ны за формирование информационной компетентности будущих педагогов.

Хочется пожелать всему педагогическому сообществу страны твор-ческих успехов в продвижении реформ в образовании на всех уровнях, стабильности и процветания, а для школы – талантливых и успешных учителей и учеников!

САТЫБАЛДИНА ДИНАРА УМЫРАЛИЕВНА

оқытушыЖезқазған гуманитарлық колледжі

Жезқазған қ[email protected]

Жағартылған білім – заман талабыӨмір бойы білім алу – әр

Қазақстандықтың өмір кредосына айналуы тиіс. Н.Ә. Назарбаев

Қай елдің болсын өсіп – өркендеуі, ғаламдық дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білімді игеруі, даму бағытына байланысты. Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды дегендей жас ұрпаққа сапалы, мән мағналы, өнегелі тәрбие мен білім – бүгінгі заман талабы.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауалдар-дың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігімен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс, тренингтер тыңдап жаңартылған білім беру үрдісінің құ-рылымын, мақсат – міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тә-

Center

of Excellence

216

сілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына жетуде крите-риалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Тек танысып қана қоймай, тәжірибие барысында іске асырып түрлі топтық тапсырмалар мен жатты-ғулар әзірледік, түрлі тақырыпта постер қорғадық, қысқа мерзімді жоспар, критериалды бағалауды үйрендік. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде орын алатын 3 құжатпен – оқу бағдарламасы, оқу жоспары, қысқа мерзімді жоспар, қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен та-нысып жұмыс жасадық. Жаға бағдарламаны игеру барысында ерекше есте қалған мына әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойында қажетті 4 дағдыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ық-пал етуі тиіс. Курстан өтіп жаңаша білім алдық. Үйренгеніміз көп болды. Курс барысында білімімізді одан әрі шыңдай түстік, әр сабақ тартымды, түсінікті өтті. Оқу барысындағы үйренгенімді тәжірибиемде қолданамын.

Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық салаларында та-бысты болуы үшін, қажетті дағдыларды дарыту үшін мұғалімдер тыным-сыз еңбек өтуі тиіс.

САТЫГУЛОВА ДАНА НУРМОЛДАЕВНА

преподаватель английского языкаЖаркентский гуманитарно-

технический колледж [email protected]

Жаңартылған білім-болашақтың кепілі«Егер сен болашақтағы өзгерісті байқағың келсе,

сол өзгерісті уақытында жаса» Махатма Гандидің


Center

of Excellence

217

Елбасымыздың жолдауында айтқандай: «Болашақта өркениетті да-мыған елдердің қатарына ену үшін, заман талабына сай білім қажет».

«Жаңартылған білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты – білім мазмұнының жаңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиім-ділігін арттыруды талап етеді. Жаңартылған білім берудің маңыздылығы – оқушы тұлғасының үйлесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, тәжірибе жасау, АҚТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу, функционалды сауаттылықты, шығармашылық-ты қолдана білуді және оны тиімді жүзеге асыру үшін қажетті оқыту әдіс-тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу, бағалау жүйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) курс барысында ұғындық. Жаңартылған білім беру бағ-дарламасының ерекшелігі спиральді қағидатпен берілуі. Оған оқу мақ-саттарын зерделей отыра, тапсырмаларды ықшамсабақтарды құрастыру барысында көз жеткіздік.

Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріске ұшырап, критериялық бағалау жүйесінің тиімділігіне көз жеткізе алдық. Критериалды бағалау кезін-де оқушылардың үлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің нақты жиынтығымен өлшенеді. Оқушылардың пән бойынша үлгерімі екі тәсіл-мен бағаланады: қалыптастырушы бағалау және жиынтық бағалау. Бұл бағалаудың сапалылығын, әр білім алушының қажеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Білім алушының дамуын, қызығушылығын және де оқуға деген ынтасын арттыруға бағытталады.

«Өмір бойы ойлап табу керек, жетілдіріп, дамыта түсу керек – міне, мұғалім өмірінің басты қағидаты осы» – деп К.Д. Ушинский айтқандай, курс барысында алған жаңалықтарымды өз тәжірибемде қолданып, оқу-шыларды болашаққа жетелеп, жаңа білім кеңістігіне шығамыз. Жаңар-тылған білім – болашақтың кепілі.

Center

of Excellence

218

САФИОЛЛАЕВА ГУЛЬЖАНАТ ТАЛГАТОВНА

магистр, оқытушыБ. Ахметов атындағы Павлодар

педагогикалық колледжіПавлодар қаласы

[email protected]

Оқытудың жаңа форматының тиімділігі мен маңыздылығы

Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты – бәсекеге қабілетті маман да-йындау.

Заман талабына сай бәсекеге қабілетті, жан-жақты дамыған, сыни, логикалық ойлау дағдылары қалыптасқан, алған білімін тиімді қодана алатын ұрпақ тәрбиелеу мұғалімнің құзіреттілігінде. Осыған байланысты «Мұғалім кез келген мәселеге бүгілмей суырып салғандай мағлұмытты, комплекс тақырыбын табиғат таңдауға үйлестіруге, байластыруға, икем-ді, тапқыш, көпті көрген көне, жырынды тәжірибелі ойдан шығарғыш, зерек, іс бастағыш көсем, түбірлегіш, талантты болу керек» деген шартты 1929 жылы Жүсіпбек Аймауытұлы «Комплекспен оқыту жолдары» атты еңбегінде атап кеткен.

Мұғалімдердің ағымға сай жүзуі, өзара тәжірибе алмасып, педаго-гикалық шеберлігін шыңдау үшін ұйыдастырылып отырған «Педагог кадрларды даярлайтын оқытушы-профессор құрамы мен колледж оқы-тушыларының біліктілігін арттыру курсының» берері мол екендігі сөзсіз. Енгізілген жаңартылған білім берудің ерекшеліктері, тиімділігі мен ал-ғышарттары жайлы алынған білім мұғалім тәжірибесінде міндетті түрде орын алады.

Жаңартылған білім берудің маңыздылығы оқушы тұлғасының үй-лесімді қолайлы білім беру ортасын құрудан басталып, функционалды сауаттылық пен шығармашылықты қолдана білу, сын тұрғысынан ойлау, жеке, жұппен, топтық жұмыс жасау арқылы бірлік пен ынтымақтастықты сақтауға, бірлесе еңбектенуге тәрбиелеу, коммуникативті қарым-қатынас-қа түсу, зерттеу жұмыстарын жүргізу, алған білімін тиімді жүзеге асыру және де қазіргі таңда балаларға қажетті дағдылардың бірі АКТ-мен жұ-

Center

of Excellence

219

мыс кезінде өзіне керекті ақпаратты таңдай білу деген сияқты маңызды-лықтарын ауыз толтырып айта беруге болады.

Білім берумен қатар жүргізілетін басты жұмыс – тәрбие беру. Осы орайда Әл-Фарабидің «Тәрбиесіз берген білім – адамзаттың қас жауы» деген сөзінің маңыздылығын түсінеміз. Тәрбиелеу, құндылықтарды да-рытуда «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының құндылықтары назарға алы-нады. Құндылықтарға қазақстандық патриотизм және азаматтық жауап-кершілік, құрмет, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық, өмір бойы білім алу дегендер жатады. Сабақ барысында оқушыларға жеке тұлғаның пікірін ескеру және әрбір ойдың құндылығын құрметтеу, саналы да ерікті еңбек адамды бақытқа кеңелтеді деген ойды санасына сіңіру сияқты мақсаттар алға қойылады.

Алынған білім мен жаңа тәжірибені алдағы уақытта мұғалім оқытуда қолданамын. Жас ұрпақты тәрбиелейтін маман дайындауда қажетті, баға-лы білім алған курсқа қатысқаныма қуаныштымын.

САХОВА ДИНАРА САТЫБАЛДЫҚЫЗЫ

оқытушыҒ. Мұратбаев атындағы

гум-тех колледжі Оңтүстік Қазақстан

мемлекеттік университетіЖетісай қ.

[email protected]

Білім берудің жаңа мазмұны-жаңаша талаптар.

«Терең білім тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой азаттығымыздың алдаспаны»


Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Ен-деше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық

Center

of Excellence

220

деңгейге өту қажеттілігін арттыруда екенін түсінікті. Қазақстан Республи-касында орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде білім беру үдері-сінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілуіне байланысты Жаңартылған бағдарлама-білім берудің жаңа мазмұны жаратылстану бағы-ты бойынша Астана қаласында «Назарбаев зияткерлік мектебі» ДББҰ Пе-дагогикалық шеберлік орталығының ұйымдастыруымен 17 қыркүйек пен 28 қыркүйек аралығында біліктілікті арттыру курсы өтті.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауалдар-дың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігімен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасында оқу мақсаттарына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Тәжірибе ба-рысында оқытудың тәсілдерін танысып қана қоймай іске асырдық, түрлі тапсырмалармен жаттығулар әзірледік.

Курстан өте көп жаңалық, білім алдық. Біздің білімге деген құштарлы-ғымызды арттырып, дәріс берген тренеріміз Тлеуов Қайрат Қыпшақбайұ-лына айтар алғысымыз мол. Алдыңғы білімді өткен біліммен салыстыра, ұштастыра отырып, түсінбегенімізді қайта түсіндіріп, әр тыңдаушының санасына жеткізе білді. Курс аясында білімімізді одан әрі шыңдай түстік, әр сабақтарымызды, қызықты өтті.

Жаңа бағдарлама бойынша жаңаша көзқарас қалыптасып, білім дең-гейі биікке көтеріліп келеді. Қазіргі білім беру жүйесінде жаңа техно-логияларды енгізу күннен күнге басты талапқа айналып, осы әдістерді жетілдіре түсу қажеттігі күшейіп келеді. Мұғалімнің шеберлігі қандай болса да, мұғалім оқушының өз белсенділігін туғыза алмаса, берген білім күткен нәтиже бермиді. Оқушының тұлға ретінде қалыптасуы белсенді-лік арқылы жүзеге асады.

«Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау» модулі студенттерді алға ынталандырып, бірін-бірі бағалауға үлкен қадам жасауға жетелейді. Әр сабағымда сандық технологияны, АКТ-ны, диалогтік оқытуды ке-ңінен қолдана бастадым. Сонымен қатар «Топқа бөліну», «ЖИГСО», «Ойлан-жұптас-бөліс», «Өрмекші», «Рөлдік ойын», «АВС» стратегия-лары, «Венн диаграммасы», «Текстологиялық карта», «Семантикалық карта» т.б. өз сабақтарымда жиі қолданысқа түсе бастады. Семинар сабағы кезінде дарынды және талантты студенттер топты өнерлерімен таң қалдырды.

Center

of Excellence

221

Мақсатты білім беру-тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпыеуропалық стандартқа сай жаңа білім беру-жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол.

Болашақта біздің саналы да, парасатты студенттеріміз заманауи тұр-ғыда қалыптасқан мұғалім тұлғасына айналатынына мен сенімдімін.

СЕЙДАЛЫҚЫЗЫ ДАНАгуманитарлық ғылымдардың магистріАстан қаласы, Гуманитарлық колледжі

[email protected]

Жаңа мазмұндағы білім – жаңаша талап

Өзіне нақты мақсат қоймаған адам, күтпеген жерге келгенде, таң қалады»

Марк ТвенҚазіргі кезде білім орындарында білім беру мәселелеріне жаңаша

көзқарас тұрғысынан қарауды және студенттердің патриоттық сезімін, адамгершілік сапаларын, мінез-құлқын қалыптастыруды көздейтін тәр-биенің формалары мен әдістерін жетілдіруді талап етеді. Жаңа білім бе-руде білім мазмұны жаңарды. Ал сол білімді беруде жаңа технология-лардың әдіс-тәсілдерін тиімді қолдана білуіміз қажет. Жаңартылған білім беру мазмұнының басты талаптарының бірі мұғалімдердің оқушылардың оқу дәрежесіне қарай мақсаттарын дұрыс тұжырымдай алуы. Мақсат – бұл біздің қызметімізден күтілетін нәтиже.

Курс барысында жаңартылған білім мазмұны мен мақсатына сай бі-лім алып, білік, дағды қалыптастырдық, өзара тәжірибе алмастық. Жа-ңартылған білім бағдарламасына сәйкес сабақ жоспарын құрастырып, оқу мақсатына сәйкес сабақ мақсаттарын құрастыруды, сабақ мақсатына сәйкес бағалау критерийлерін құрып, дискриптор құрастыруды үйрен-

Center

of Excellence

222

дік. Сабақ барысында мақсатты ашатындай әдіс-тәсілдері таңдай алдық. Бұрынғы қолданып жүрген әдіс-тәсілдерімізге жаңадан әдіс-тәсілдер-ді қосып, сабақты саралауды меңгердік. Шағын топта және үлкен топта жұмыс істедік. Қысқа мерзімді сабақ жоспарын жасап, оны өзара шағын топта талдадық. Сабақ құрылымы бойынша өзара пікіралмасып, тәжіри-бе алмастық. Әр күні кері байланыс жүріп отырды. Кез-келген тапсырма-ны жеке, жұппен, топпен орындап, одан сон кері байланыс жүзеге асы-рылды. Келтірілген мысалдар өмірмен байланыстырылып, жаңартылған білімнің тиімділігі айқындалды.

Курстан алған білімді өз тәжірибемде қолдану барысында «Егер бір жылдығыңды ойласаң егін ек, 100 жылдығыңды ойласаң ағаш ек, ал 1000 жылдығыңды ойласаң адам тәрбиелеп, білім бер», – деген халық мақалын негіздей келе әрбір сабақты қазіргі заман талабына сай ақпарат кеңістігін пайдалана отырып сабақ жүргіземін, сабақты балалардың қызығушылы-ғы мен қолдауларына қарай ұйымдастырамын, оқушылардың өзіндік шы-ғармашылық жұмысын көбірек ұйымдастырып, жаңа әдістемелік техно-логияларды тиімді пайдалана, заманауи тұрғыда өткіземін деп ойлаймын.

СЕИТИМБЕТОВА САЛТАНАТ ДҮРМЕКБАЙҚЫЗЫ

І. Жансүгіров атындаЖетісу мемлекеттік университеті

Шетел тілдері және аударма ісі кафедрасының магистр,

аға оқытушысыТалдықорған қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру мазмұны – жаңашыл ұрпақ тәрбиелеу

«Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек»Ахмет Байтұрсынов

Қазақстан тоқырау кезеңінен шығу жолында елбасымыздың үлкен ұшқыр идеясы білімді жастарға жағдай жасау болды. Осы жолда қазақ дарынды балаларын «Болашақ» бағдарламасы арқылы шетелдерде білім

Center

of Excellence

223

алу тәжірибесі жүзеге асты. Бұл бастама дарынды жастарға келешек-те өздерінің жинақтаған тәжірибелерін мемлекет игілігіне пайдалану үшін шетелде сапалы білім алуға көмектесу мақсатында негізделді. 1994 жылы бір топ қазақстандық студенттер алғаш болып шетелдік жоғары оқу орындарына жіберілді. Елбасымыздың бұл идеясы жоғарыда беріл-ген Ахмет Байтұрсыновтың ойымен ұштасады.

Өркениетті дамыған елдердің Әлем деңгейіне шығуы білімді ұрпақ тірбиелеуде жүзеге асатыны айқындалып, елеміздің болашағы заман та-лабына сай білімді, алған білімдерін өмірде қажеттілігіне қолдана біле-тін функционалды сауатты болашақ мамандарды даярлау қажеттілігі осы курста айқын көрініс тапты.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігі-мен, ерекшелігімен таныстық.

Педагогикалық шеберлік орталығы біліктілікті арттыру курсы жоғары оқу орындары оқытушыларының «Жаңартылған білім беру мазмұны» ту-ралы толық мағлұмат алуына, болашақта жинақтаған тәжірибелерін білім-герлерді оқытуда және мектептерде іс-тәжірибе жетекшілік жұмыстарын жүргізуде қолдануда алатын үлесі зор боларына үлкен сенімдемін. Осы екі апта аралық курс барысында болашақ мамандарды дайындауда жаңа-ша оқытудың көптеген жаңа қырларымен танысып қана қоймай, сонымен қатар Қазақстанның әр аймағынан келген оқытушылар қауымымен тығыз қарым-қатынас жасай отырып тәжірибе алмасу мен үшін үлкен іс болды.

Курс барысында сабақ жоспарлауда міндетті түрде мақсат қою, сол мақсат аясында тапсырмалар құрастырып, әрбір тапсырма соңында қалып-тастырушы бағалау мен кері байланыс беру, оқушылардың сабақта мақсат-қа жетуде жеке, жұппен, топпен жұмыс жасай отырып, бұрынғы алған бі-лімін жаңартылған білім мазмұны бойынша академиялық білім деңгейіне көтеру, кәсіби дағдыларды қалыптастыру оқытушының саралау тәсілдерін қолдануда жүйелі білім беру жүзеге асырылатыны айқындалды.

Қорыта айтсам, мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпыеуропалық стандартқа сай білім беру – жеке тұлға-ның жан-жақты дамуына әкелетін саралы жол.

Center

of Excellence

224

СЕМБИЕВА АКБОТА СЕРИКОВНА

магистр, оқытушыТараз мемлекеттік

педагогикалық университетіТараз қ.

[email protected]

Жаңартылған білім мазмұнының ерекшеліктері«Білімді болу деген сөздің мағынасы-

белгісіз нәрсені ашуға қабілетті болу»Әл Фараби

Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Ел-басы Н. Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үш-тік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз», – деген болатын. Яғни, еліміздің әлемдік сахнадан өз орнын алуы үшін, білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда. Уақыт талабына сай, жаңартылған бағдарлама – білім берудің жаңа мазмұны. Жаңа технологияның әдіс-тәсілдері оқушылардың білімін толықтыруға көмек-теседі. Осыған орай озық тәжірибе, жаңа технологияның тиімді әдістерін таңдап алып, оларды үйлесімді, тиімді және шығармашылықпен пайдала-ну – ұстаз шеберлігінің белгісі. Ұстаз ретінде оқытып жүрген білім алушы-лардың ерекшеліктерін зерттеп, біліп алған соң ғана, оларды даму деңгейіне орай әдіс – тәсілдерді іріктеп, талдап қолдануға, жетілдіруге ерекше назар аудару керек. Білім алушылармен жұппен, топпен ұйымдастырылған сабақ-тар, олардың дарындылығын дамытып, шыңдау жолдарының бірі болып табылады. Білім алушылардың арасында ынтымақтастық пен серіктестікті тудыру, басқа адамның ойымен де есептесу қажет екенін де түсінеді, уақыт үнемделеді. Жұппен және шағын топпен жұмыс тез, жаңа идеяларды ұсыну-мен қатар белгілі бір жағдайды нәтижелі шешуге де мүмкіндік береді. Яғни, курс оқу барысында білім алушылардың табысты оқуы ғана емес, өмірде де табысты болуы оқытушының қабілетіне, оның құзыреттілігіне байланысты екенін терең түсіндік. Оқытушы білім алушылар үшін қандай да бір пән бо-йынша білім беретін адам ғана емес, сондай-ақ олардың оқудағы еңбегін қы-зықты, тиімді ұйымдастыра алатын, оларға үлгі болатын ерекше тұлға болуы

Center

of Excellence

225

керек. Жаңа заман мұғалімнен күнделікті білім алушылармен қарым-қаты-нас барысында әрбір жағдаят үстінде ерекше білім деңгейін көрсетуді және шығармашыл шешім қабылдай алуын талап етіп отыр. Оны қанағаттанды-ру үшін қазіргі заманның мұғалімі жаңашыл, икемді, өзгерісті тез қабылдай алатын, жан-жақты, жаңа педагогикалық инновациялық технологияларды меңгерген болуы керек.

Шындығында мұғалімнің алдында оқушыларға білім мен тәрбие бе-руде үлкен жауапкершілік тұр. Әрбір білім алушыны оқытып тәрбиелеу-ге, нарықтық заман талабына сай маман дайындауда жаңа, тез өзгермелі, білімді де білікті, тың серпіліске, өзгеруге дайын және жаңа талап ме-жесінен көріне алатын шығармашыл да кәсіби шебер ұстаз қажет етіп отырғанына көзіміз жетті.

Қай елдің болсын өсіп-өркендеуі, ғаламдық дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына байланыс-ты. «Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды» дегендей, жас ұрпаққа сапалы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру-бүгін-гі күннің басты талабы.

СЕРБУРИНА НУРГУЛЬ АБЫЛХАСИМОВНА

оқытушыМ. Әуезов атындағы

педагогикалық колледжі Семей қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру – заман талабыҰлттық бәсекеге қабілеттілігі бірінші кезекте білім деңгейімен анықталады

Н.Ә. НазарбаевЖаһандану заманында ұлттық бәсекеге қабілетті болудың көрсеткіші

білім деңгейімен өлшенеді. Сондықтан әлемдік білім кеңістігіне кірігіп, білім беру жүйесін халықаралық биікке көтеру кезек күттірмейтін өзекті

Center

of Excellence

226

мәселе. Бұл мәселені шешудің кілті ұстаз қолында деп білемін, себебі ұстаз елдің ертеңгі тізгінін ұстайтын ұрпақ тәрбиелейді. Осы тұрғыда колледж оқытушыларына арналған «Жаңартылған білім – табыстылық-қа жетелейтін дамудың негізі» атты курс туралы айтқым келеді. Жаңар-тылған оқу бағдарламаларының мақсат-міндеттерімен, құрылымы және мазмұнымен танысып, жаңартылған оқу бағдарламаларына сәйкес пе-дагогикалық тәсілдер мен оқу материалдарын қолдана білуге үйрендім. Критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білуді алдымыздағы бола-шақ жас мамандарға беру жолдарын ойластырудамын. Келген күннен-ақ осы курстағы тренеріміз Ерболат Тұрсынтайұлы жаңартылған орта білім беру мазмұнын оқу процесіне енгізудің маңызы туралы жан-жақты тал-дап, теориялық тұрғыдан шетелдік және отандық зерттеушілердің еңбек-терін негізге ала отырып, түсіндіріп берді. Қазіргі таңда білімін өмірде пайдалана алатын шәкірт тәрбиелеуде бұл оқу бағдарламасының алатын орны ерекше. Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында мына әдіс-тәсіл-дер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойына қажетті төрт дағдыны қалып-тастыруға ықпал ететіні сөзсіз. Сондықтан да АКТ-ны, диалогтік оқы-туды, «Топқа бөліну», «ЖИГСО», «Ойлан-жұптас-бөліс» т.б. стратегия-ларды өз сабақтарымда тиімді қолдану жолдарын қарастырғым келеді. Сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарламасының – негізі Ж. Пиаже, Л. С. Выготский теорияларымен танысып, іс-тәжірибемен бөлістік. Топ-тық, жұптық жұмыстарды ынтымақтастықпен орындадық. Осы кезеңде, Жан Жак Руссоның «Ұстаз болу – өз уақытыңды аямау, басқаның бақы-тын аялау» деген нақыл сөзінің мәнін терең түсіндім

Оқытушы өз кәсібін жете меңгеріп қана қоймай, өзін-өзі жан-жақ-ты дамытуға қол жеткізеді. Нәтижесінде мұғалім кәсіби құзыреттілікке қол жеткізеді. Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі бүгінгі ғасыр талабына сай белгілі бір нәтижеге бағытталған білім берудің негізі болмақ. Бүгін-гі заман мұғалім қазіргі қоғамдық-әлеуметтік талаптарға жауап беретін, жан-жақты білімді жаңашыл ойлау дағдысын меңгерген, оқушы білімінің дамуын ұйымдастыра алатын икемді тұлға болуы керек болса, болашақ педагог-мамандарға осы курс негізінде бағыт-бағдар беретін біз болаты-нымызға сенімім мол.

Center

of Excellence

227

СЕРЖАН МАДИНА ЕРЛАНҚЫЗЫ

магистр, оқытушыПавлодар мемлекеттік

педагогикалық университетіПавлодар қ.

[email protected]

Жаңартылған білімімге жаңаша көзқарас

Республикамызда орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберіндегі білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер ен-гізілуде. Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен белсенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірде оны қолдана білуге бағыттау – ұстаздың басты міндеті болуымен қа-тар, оларға жүктелер жауапкершілік жүгін де еселейді. Өйткені, сапа-лы білім мен кәсіби білікті мамансыз бәсекеге қабілетті өскелең ұр-пақты тәрбиелеу мүмкін емес.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша өткізіліп жатқан курста сыни тұрғыдан ойлауды дамытудың тәсілдері, сыни ойлауды оқу және жазу арқылы дамытудың стратегиялары, жобалау әдісі, өз пікірін жазбаша рәсімдеу (мақала, эссе, комментарий беру және т.б.) әдіс-тә-сілдері кеңінен қолданылды. Аталған бағдарлама бойынша жүргізілген курстарда біздің бойымызға тілдік дағдыларды қалыптастырудың, оқы-тудың әдіс-тәсілдерін үнемі жаңартып отыру мен инновациялық техноло-гияларды меңгеріп, оны тиімді қолдана білуді үйреткен еді. Әрине біздің тренеріміз – Тілеуов Қайрат Қыпшақпаевичсіз бұл мақсаттарға өздігінен қол жеткізе алмас едік.

Жаңартылған бағдарлама бойынша жүргізілген курста дәріс, практика-лық жұмыс және тренинг кезінде біздің қызығушылығымыз күннен күнге арта түсті. Курс барысында біз жаңартылған білім беру бағдарламасының түйінді идеяларын түсініп, тың тәсілдермен таныса алдық. Топтық жұмыс-тың да мән-мағынасын тез ұғып, жақсы нәтижелерге қол жеткіздік.

Осыған орай өзімнің көзқарасым курсқа келмес бұрын мүлде басқа болатындығын атап өткім келеді. Дәстүрлі білім беру бойынша оқыған-

Center

of Excellence

228

дықтан ба, әлде жаңартылған білім беру бағдарламасының мән–жайын толық білмегендіктен болар, бұл жаңашылдыққа теріс көзқараспен қарап едім. Курс барысында түсінгенім бүгінгі күні дамыған елдер жоғары са-палы білім жүйесімен жұмыс істеуде. Өйткені қазіргі заманда елдің бә-секеге қабілеттілігі оның азаматтарының білім деңгейімен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі заман талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушы-ларды жаңартылған білім беру бағдарламасының талабына сай иннова-циялық әдіс-тәсілдермен оқытып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр. Оның үстіне білім берудің жүйесін қарқынды дамытқан бұл үрдістің жалпы білім беретін мектептерге белсенді түрде енгізіле бастауы көңілді қуантады. Курстың маңыздылығы да міне, осында. Курс аясында жоғарыда айтылған мін-деттер мен мәселелер өз шешімін табуда. Міндетіміз ауыр, мақсатымыз айқын. Отандық білім беру саласында әлемдік тәжірибедегі алдыңғы қа-тарлы идеяларды басшылыққа ала отырып, жаңаша ойлай алатын білікті мұғалімдер қатарын көбейтсек, жақсы нәтижеге жеттік деп білеміз.

Республикамыздың білікті мамандары, құрметті әріптестерімен та-нысып, тәжірибе алмасқаныма өте қуаныштымын. Қайрат Қыпшақпае-вич біздің көзқарасымызды өзгертіп, өте бағалы тәжірибе бергені үшін алғыссымыз шексіз.

Center

of Excellence

229

СӘДІБЕКОВ ҚУАН СӘПИБЕКҰЛЫ

магистр, оқытушы № 1 Алматы қазақ мемлекеттік

гуманитарлық-педагогтік колледжі

[email protected]

Жаңа заман талабы жаңашыл мұғалім болу

«Мұғалімдік мамандық-бұл адамтану, адамныңкүрделі және қызықты шым-шытырығы

мол рухани жан дүниесіне үңіле білу»Ы. Алтынсарин

Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдер қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесінен көрінеді. Осыдан барып жас ұрпақтың бойын-дағы іскерлік қабілетін ашу және шығармашылыққа баулу туындайды.

Ал шығармашыл тұлға қалыптастыру үшін оны қалыптастыратын мұғалім де шығармашыл, дарыны мен таланты ұштасқан, рухани бай бо-луы қажет.

«Ұстаз болу – өз уақытыңды аямау, өзгенің уақытын аялау» – деп француз ойшылы Жан Жак Руссо айтпақшы, ұстаздардың еңбегі ерен. Шәкірт санасына білім нәрін сеуіп, ел болашағының өрендерін тәрбиелеп шығару – екінің бірінің қолынан келе де бермейді.

Орта білім мазмұнын жаңарту курсы бағдарламасының мақсат – мін-деттерін, одан күтілетін нәтижелері толық мағлұмат алдық. Курс бары-сында тиімді оқу мен оқытудың кейбір тәсілдері, белсенді оқу, бірлескен оқу, нормативті бағалау, критериалды бағалау. Білім кеністігінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі назардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқыту-шылардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше дұрыс пайдалану, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс тәсілдерді дұрыс таңдап оны мейлінше менгеру ас қа-жет болып табылады. Жаңартылған бағдарламаны қолдана отырып ин-форматика пәнінен қысқа мерзімді жоспар жасадым. Бұл жоспар оқушы-лардың өзіндік ой пікірінің дамуына септігін тигізеді. Жаңартылған оқу

Center

of Excellence

230

бағдарламаларындағы оқушыларды бағалаудың түрлері: қалыптастыру-шы, бөлім бойынша жиынтық бағалау, тоқсандық бағалау. Білім алушы-лардың өзіне деген сенімділігін артады.

Блум таксономиясы, Сократтық семинар, Панельдік дискуссия, Мо-дерация әдісі, SWOT– талдау «Кинометафора» әдісі, «Екі жақты күнде-лік» тағы басқа көптеген жұмыстың нәтижелігімен тиімділігін арттыра-тын әдістермен қоржынымыз толықты.

Курс барысында жүргізілген жаңаша оқытудыңәмбебаб үлгісін және тиімді әдістер жүйесін қолданып, білім алушыларды тәуелсіз болуға, сыни тұрғыдан ойлауға бағыттау баршамыздың да басты міндетіміз еке-нінде түсіндік.

Шығармашылыққа жетпей тұрып, шебер педагог болуы мүмкін емес. Ол мұғалім ізденісінің нәтижесі, оның ақыл – ойының көрінісі. Шығар-машылық-әр ұстаздың дара қасиеті.

Шығармашыл, рухани бай педагог өзінің педагогтік шеберлігін де ұтымды пайдалана біледі. Олай болса, рухани бай мұғалім – қай бағытта да табысты болмақ.

СЛӘМҒАЛИЕВА НАЗЫМ АБЛАЙХАНҚЫЗЫ

магистрШығыс Қазақстан

гуманитарлық колледжіӨскемен қ.

[email protected]

Жаңартылған білім бағдарламасы – өзгерістің алғашқы қадамы «Дамыған, бәсекеге қабілетті мемлекет болу үшін,

біз жоғары білімді ұлт болуымыз керек»Н.Ә. Назарбаев

Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Елбасы Н. Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт

Center

of Excellence

231

алып барамыз», – деген болатын. Ендеше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арт-тыруда екені түсінікті. Білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына елеулі өзгерістер енгізілуіне байланысты Астана қаласында «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығының ұйымдастыруымен педагогика кадрларының біліктілігін арттыру курсы өтті.

Курсқа алғаш келген күннен бастап, көкейімізде жүрген көп сауал-дардың жауаптарын алдық, жалпы білім беру мазмұнының өзгешелігі-мен, ерекшелігімен таныстық. Біз осы оқу барысында жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымын, мақсат-міндеттерін түсініп, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақ-саттарына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Тек танысып қоймай, тәжірибе барысында іске асырдық, түрлі тапсырмалар мен жаттығулар әзірледік. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негізге алатын 3 құжатпен – Оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптас-тырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадық. Мұндағы жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның ХХІ ғасыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту; адам, табиғат және қоғам туралы олардың бастапқы білім қорларын қалыптастыру (әлемнің біртұтас бейнесі); рухани-адамгершілік құндылықтарын дамыту.

Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған мына әдіс-тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, оқушы бойында қажетті 4 дағдыны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ететіні сөзсіз: «Екі жұлдыз, бір тілек», «Домино», «ДЖИГСО», «Инсерт», «Төрт сөйлем», «Фишбоун», «Карусель», «Өрмекші» т.б. Біздің білімге деген құштарлығымызды арттырып, дәріс берген тренеріміз Қайрат Қыпшақ-бай ұлына айтар алғысымыз мол! «Жақсы адам ғана жақсы басшы бола алады», – деп Жүсіп Баласағұни бабамыз айтып кеткендей, жаттықтыру-шымыз бізге өте әділ, мейірімді, білімді, алғыр басшы бола білді. Алдың-ғы білімді өткен біліммен салыстыра, ұштастыра отырып, түсінбегеніміз-ді қайта түсінідіріп, әр тыңдаушының санасына жеткізе білді.

ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпыеуропалық стандартқа сай жаңа білім беру – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол!

Center

of Excellence

232

СМАИЛОВА ГУЛЬЗАДА ЖУМАСАТОВНА

преподавательСаранский гуманитарно-технический колледж

им. Абая Кунанбаеваг. Сарань

Карагандинская область[email protected]

«Сколько б ты ни жил, всю жизнь следует учиться»Сенека

Президент республики Н. А. Назарбаев в Послании народу Казахста-на поставил достаточно высокую планку перед национальным образо-ванием. Образование должно стать конкурентоспособным, высококаче-ственным, таким, чтобы выпускники казахстанской школы могли легко продолжить обучение в зарубежных вузах.

Сегодня, общество ставит перед учителем задачу – обеспечить ус-ловия гармоничного развития ученика как личности, поэтому учитель должен использовать новые средства и подходы для обучения и развития умения размышлять, понимать, анализировать. Этому способствуют кур-сы по обновленному содержанию образования.

Организованные курсы для преподавателей отличались новизной формы работы, помогают учителям совершенствовать свое педагогиче-ское мастерство в контексте обновления образовательной программы, учат применять в своей практике систему критериального оценивания, создавать коллаборативную среду, использовать новые формы, методы, активные стратегии обучения.

На курсах педагогического мастерства мы получили неоценимый опыт: опыт общения с тренерами, опыт общения с коллегами. Хорошо продуманная программа курсов и возможность постоянного сотрудниче-ства помогли учителям быстро перейти от теории к практике, благодаря чему довольно легко усвоить модель обучения и наглядно увидеть ре-зультаты своей работы.

На курсах мы выступали в роли ученика, и в роли учителя, и в роли наблюдателя во время микропреподавания, отрабатывались цели обу-чения, особенности организации обучения в контексте «сквозных» тем,

Center

of Excellence

233

использование которых позволяет интегрировать знания из разных пред-метных областей и способствует тому, что учащийся, познает сам себя, самоопределяется в системе жизненных отношений.

Хотелось бы сказать теплые слова в адрес организаторов, курсы по-могли мне пересмотреть роль учителя и роль учащегося в учебном про-цессе, а также ознакомиться со структурой, содержанием, последователь-ностью, целями и задачами обновленной образовательной программы по предмету.

СМИРНОВА МАРИНА АЛЕКСАНДРОВНА

магистр технических наук, старший преподаватель кафедры

прикладной математики и информатики, Карагандинский Государственный

Университет им. академика Е.А. Букетова, г. Караганда

[email protected]

Эффективность обучения на курсах

«Чему бы ты ни учился, ты учишься для себя»Петроний

К сожалению, в некоторых солидных вузах и колледжах до сих пор обновленное содержание образования в средних школах представляется вроде «царства небесного» – все о нем говорят, но никто не видит.

На курсах в Центре педагогического мастерства преподаватели ву-зов и колледжей приблизились к этому «царству». Мы знакомились с особенностями обновленного содержания среднего образования. Курсы организованы легко и увлекательно – не теряя серьезности содержания. Тренер постарался на занятиях показать, что он сам умеет делать то, чему берется обучать преподавателей вузов и колледжей, работающих по под-готовке будущих учителей.

Center

of Excellence

234

Я предполагаю, что каждый педагог вуза или колледжа, побывавший на курсах в Центре, может прокладывать в преподавании персональный путь – выбирать цепочки приемов, подходящие лично для него. В то же время материал, изученный на курсах, не рассчитан на все случаи жизни. И в этом смысле открыт – уважаемые коллеги вправе добавлять и совер-шенствовать изученное на курсах. Курсы помогли мне достойно ответить на те вопросы, которые возникают «здесь и сейчас».

Эти курсы вряд ли понадобятся:- педагогам, которые мечтают только день простоять да ночь про-

держаться;- счастливцам, у которых есть в запасе 2-3 жизни, чтобы самостоя-

тельно накопить соответствующий опыт (если в каждой жизни повезет с администрацией);

- суперпрофессионалам, у которых нет проблем, вообще рекомен-дуется не приезжать на курсы – иначе проблемы появятся. Так поступили флорентийские профессора физики, когда Галилей предложил им впер-вые посмотреть в телескоп на солнечные пятна. Они отказались смотреть в телескоп и правильно сделали: спокойствие важнее!

Эти курсы могут понадобиться:- преподавателю, который хочет, чтобы на занятиях было интересно

и ему, и студентам – и при этом не имеет времени отыскивать жемчужное зерно в лавине педагогической литературы;

- педагогу, который хочет повысить эффективность преподавания;- методисту, который стремится помочь профессионалам успешно

решать их проблемы;- управленцу, желающему понять, чем отличается настоящий про-

фи от дилетанта. Характерный отзыв слушателей курсов звучит парадоксом: чем боль-

ше уже знает и умеет преподаватель, тем полезнее ему эти курсы. Пре-подаватель, посетивший курсы, почувствует себя знающим особенности обновленного содержания среднего образования и вооруженным творче-скими формами педагогического воздействия.

Center

of Excellence

235

СУВОРОВА ЛАРИСА БОРИСОВНА

старший преподаватель Павлодарский государственный

педагогический университетг. Павлодар

Павлодарская область[email protected]

«Приобретать знания – храбростьприумножать их – мудрость

А умело применять их – великое искусство»Восточная мудрость

Модернизация системы образования Республики Казахстан, стремле-ние к интеграции в международное образовательное пространство уси-лили противоречие между потребностью учащихся в самообразовании и саморазвитии и традиционной «знаниецентрической» системой обра-зования, продолжающей использовать малоэффективные формы и мето-ды обучения. Данное противоречие привело к обновлению содержания образования, учебников и учебных программ, изменению в подходах к организации учебной деятельности.

Казахстанское общество нуждается в интеллектуально-развитых, творческих личностях, способных оригинально мыслить и принимать нестандартные решения, легко адаптироваться к условиям окружающей среды. Перед современной школой ставятся новые задачи. Уже недоста-точно транслировать готовые знания, учебная деятельность должна быть организована таким образом, чтобы побуждать учащихся к самостоятель-ному овладению знаниями, выходящими за границы изучаемого предме-та, приобретению практических умений и навыков, востребованных в современном обществе. Добиться этого можно только в том случае, если учитель сам готов к условиям быстроменяющегося мира. И такого учите-ля должны готовить мы.

На практике часто можно наблюдать, что успешные студенты, обла-дающие большим объемом теоретических знаний, не всегда успешны в дальнейшей жизни и карьере, так как зачастую не способны применить

Center

of Excellence

236

свои знания в жизни. А ведь еще Чарльз Дарвин отмечал, что выживают не самые сильные или умные, а наиболее приспособленные к современ-ным условиям жизни. Реалии современности требуют новых подходов в обучении в высшей школе. И я думаю, что каждый преподаватель вуза может внести свой вклад в подготовку учителя новой формации – совер-шенствуя собственную практику и построив свои занятия с ориентацией на наиболее эффективные приемы и методы обучения в условиях обнов-ленного содержания образования.

Я хочу, чтобы все мои студенты были успешны, чтобы желание учить-ся вело их по жизни, а получение знаний было не досадной необходи-мостью, а их собственной внутренней потребностью. А значит, главное предназначение для меня заключается в том, чтобы помочь своим сту-дентам реализовать свои потенциальные возможности, не навязывая свое мнение, а мягко направляя, создавать условия индивидуального развития каждой личности.

СУЛТАНИЯЗОВА ИНДИРА САҒЫНДЫҚҚЫЗЫ

философия докторы (PhD), доцентМ. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан

мемлекеттік университеті[email protected]

Мектептер сабақтастығы

«Әрбір елдің келешегі мектебіне байланысты»М. Жұмабаев

Қоғамымыз жоғары оқу орнына заманға сай білімді де білікті, еңбек нарығында бәсекеге қабілетті маман дайындау талабын қойып отыр. Пе-дагогикалық бағыттағы жоғары мектеп еліміздегі орта мектептерге ма-

Center

of Excellence

237

ман дайындап беруші фабрика іспеттес. Сондықтан да орта білім беру мазмұнына еніп жатқан өзгерістер жоғары оқу орнын айналып өтпейді. Еліміздің білім беру процесіндегі жаңалықты орта мектеп ұстазын да-йындаушы оқытушыларға да жан-жақты үйрету маңызды. Осы орайда, өткізіліп отырған курстың алар орны ерекше.

Курс барысында жаңартылған білім беру мазмұнына көшудің ма-ңызына, оқушыларға топта, ұжымда ынтымақтастықпен жұмыс жасату, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамыту, оқушы мен мұғалім арасын-да тығыз байланыс орнату қажеттілігіне көз жеткіздік. Кері байланыс орнату, дескриптор құру, сабақ мақсаттары мен бағалау критерийлерін анықтау, сабақ жоспарын жасау сияқты мұғалім үшін аса қажет жұмыс түрлері үйретілді. Сонымен қатар критериалды бағалау түрлерін меңгер-туге ерекше мән берілді. Қалыптастырушы бағалауға күмәнмен қарайтын ата-анадан тренердің тыңғылықты түсіндіруінен кейін осы бағалау түрін жақтаушыға айналдық. Оның сабақ барысында фильмдерден келтірген үзінділері айрықша әсер етті. Кейін сол фильмдерді көргенде, ұстаз тұл-ғасы турасында қалыптасқан стереотиптерімнен бас тартып, ұстаздыққа жаңа қырынан үңіле бастадым.

Қорыта айтқанда, «Назарбаев зияткерлік мектептері» АҚ ұйымдас-тырып отырған аталмыш курстың берері мол болды. Болашақ маман, қа-зіргі студенттерімізді, кәсіби педагог, шығармашыл тұлға ретінде дайын-дауға, әдістемелік тұрғыдан жеткілікті дәрежеде қаруландыруға қажетті білімді ала білдік. Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша меңгерген білік-дағдымды жоғары мектепте студенттерді педагогикалық сараманға, ұстаздық қызметке даярлауда, сондай-ақ әріптестеріме ақпарат беруде ке-ңінен пайдаланамын деген ойдамын.

Center

of Excellence

238

СУЛТАНОВА БИБИГУЛЬ МЫНБАЕВНА

Тарих ғылымдарының кандидаты, Абай атындағы Қазақ Ұлттық

педагогикалық университетіАлматы қаласы

«Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азат-тық пен білім қажет» деген Шоқан Уәлихановтың ойын мен бүгінгі өмірімізден айқын көретіндеймін. Себебі, тәуелсіздік алғаннан бергі ширек ғасырда білім беру жүйесі ең сынақты басынан көп кешірген, реформалардың сан алуанын тексерістен өткізген сала екені даусыз. Білімнің ізденіспен келетіні секілді, отандық білім беру жүйесі де белсенді ізденісте деп ойлағың келеді. Осындай ізденістің арқасында 2008 жылдан бастап Назарбаев зияткерлік мектептері пайда болды. Дарынды балаларға жаңа мазмұнды білімді озық технологиялармен оқыту мақсаты осы жылдар ішінде өзінің алғашқы жемістерін де бере бастады.

Соңғы жылдары зияткерлік мектептерінің бағдарламаларының жап-пай мектептерге енгізіле бастағанына куәміз. Бұл бағдарлама жаңартыл-ған білім бағдарламасы деген атау алды. Жаңартылған білім бағдарла-масын меңгеру үшін мұғалімнің педагогикалық білім мазмұнын қайта қарауы немесебілім беру машығымен қайта «қарулануы» қажет. Мен де солардың қатарында Назарбаев зияткерлік мектебінің педагогикалық ше-берлік орталығының курсынан өттім.

Альберт Эйнштейн«Мен еш уақытта өз оқушыларыма еш нәрсе үйретпеймін – тек қана олардың оқуы үшін жағдай жасаймын»дейді екен. Мен оны оқушы өзіне қажетті білімді өзі табуы керек, ал оқыту-шы білімді алу жолын, әдісін үйретуші деп түсінемін. Маған осы курс-ты өткізген жетекшім Абай Батырұлы оқушымен позитивті және тиім-ді жұмыс жасаудың алуан әдістерін көрсетті. Критериалды бағалаудың мазмұнын, түрлерін, оны қолдануәдістерін практикада іске асыруды жеке-жеке жасатыпүйретті. Қысқа мерзімді жоспардың қыр-сырын тү-сіндіріп, «ҚМЖ» түнде түске енетін құжаттар қатарынан орын алды.

Center

of Excellence

239

Оқытушы-ұстаздың артықшылықтарының бірі өз оқушыларын оқы-татыны ғана емес, олардан да сабақ ала білуінде екенін (рефлексия) шебер жеткізді.

Мен үшін Астанада өткен осы екі апта танымдық жағынан да, тәжі-рибе алмасу және жаңа машықты меңгерген мұғалім қандай болатынын (сол Абай Батырұлына меңзеп тұрмын) көріп танысу жағынан да пай-далы болды. Педагогикалық жоғары оқу орнының өкілі ретінде мұғалім даярлауда неге көңіл бөлу керек. Олардың білім бағдарламасын күшейту үшін қандай жаңа пәндер енгізу қажет деген сұрақтарыма бағыт алдым деп ойлаймын.

СУЛТАНОВА ГУЛЬШАТ БЕРИКОВНА

магистрПедагогический колледж

им. Ж. Досмухамедоваг. Уральск

Западно-Казахстанская область[email protected]

Новые подходы в преподавании

В 21-м веке безграмотным считается не тот, кто не умеет читать и писать, а тот, кто не умеет учиться.

Элвин Тоффлер

В современном мире, общество выдвигает новые требования к шко-ле, к общеобразовательной среде в целом. Чтобы стать успешными в ин-формационном обществе, дети и молодые люди должны быть вовлечены в более эффективные формы активного, конструктивного обучения, обе-спечивающего понимание и обретение независимости.

Учителя часто забывают, что нет особой пользы в запоминании ин-формации, пока дети не научатся концентрировать свое внимание, видеть

Center

of Excellence

240

материал в перспективе, размышлять о смысле изученного, планировать и конструктивно применять знания: все это является фундаментальными компонентами решения проблем.

Внедрение в мировое образовательное пространство требует новых знании, новое содержание, новые методы в преподавании. Необходимость обновления содержания образования сложный процесс, основанный на профессиональной компетенции учителя. Учитель в данный момент, дол-жен задуматься не о том «что преподавать», а о том «как преподавать». Уил Роджерс сказал, «если хочешь чему то научить, не рассказывай, а показывай». После ознакомление с программой курса «Образовательная программа курсов повышения квалификации преподавателей колледжей, осуществляющих подготовку педагогических кадров», на каждой новой теме я искала ответ на вопрос «как буду обучать». Сформировалось пол-ное представление об обновленном содержании образования. Очень по-нравился анализ ценностей в образовании, их значение и особенности в воспитании человека XXI века.

Современное образование 21 века, без сомнения, должна произвести значительные изменения в преподавании. Научить детей учиться, нау-чить добывать знания самостоятельно является немаловажной задачей.

Выступление я хочу закончить словами об учителе известного пи-сателя С. Л. Соловейчика: «Он – артист, но его слушатели и зрители не аплодируют ему. Он – скульптор, но его труды никто не видит. Он – врач, но его пациенты редко благодарят его за лечение и далеко не всегда хотят лечиться. Где же ему взять силы для каждодневного вдохновения? Только в самом себе, только в сознании величия своего дела». Я верю, что смогу успешно применить знания, полученные в ходе курса, при подготовке бу-дущих специалистов.

Center

of Excellence

241

СУЛТАНОВА ТОТЫ АСАНОВНА

магистр, оқытушыМ. Мәметова атындағы Қызылорда

педагогикалық жоғары колледжі[email protected]

Жаңартылған білім – болашақтың негізі«Мұғалім әдісті көп білуге тырысу керек, оларды

өзіне сүйеніш қолғабыс есебінде қолдану керек»А. Байтұрсынұлы

Егеменді елімізде білім беру мазмұны заман талабына сай жаңаша бетбұрыстарды талап етіп отыр. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын пос-тиндустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз» деген болатын. Енде-ше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда екені сөзсіз.

Біздің өміріміздің кез келген саласындағы сапалы өзгерістер, әсі-ресе білім беру саласындағы өзгерістер мұғалімнің оқыту үрдісіндегі алатын орны мен рөліне жаңаша көзқарасын қалыптастырусыз жүзеге асуы мүмкін емес. Дана халқымыз «Ой өзгермей, адам өзгермейді» де-гендей, орта білім беру мазмұнын жаңарту бағытында енгізіліп отырған жаңа мақсаттар мен міндеттерді, жаңа технологияларды, құзыреттілік-ке бағытталған бағалаудың жаңа формаларын алдымен мұғалімнің өзі жан-жақты игермейінше, сапалы білімге қол жеткізе алмаймыз. Сон-дықтан кез-келген педагог оқыту үрдісін бағдарламалық және әдісте-мелік қамтамасыз етудегі өзгерістерді, педагогикалық қызметтің мақ-саттары мен әдіс-тәсілдері бағытындағы тың өзгерістерді қабылдауға, игеруге, ізденуге дайын болуы қажет.

Оқу барысында информатика пәнін жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс-тренингтер тыңдап, жаңартылған білім беру бағдарламасының құ-рылымын, мақсат-міндеттерін түсіндік. Осыған сәйкес педагогикалық әдіс-тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына жетуде

Center

of Excellence

242

критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендік. Қалыптастырушы ба-ғалау, жиынтық бағалау түрлерін тәжірибелік тұрғыда меңгердік. Жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – ХХІ ғасыр дағдыларын дамытуға ба-ғытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту, баланың функционалдық сауаттылығын арттыру, шынайы өмірмен байланысқа мән беру, рухани адамгершілік құндылық-тарын дарыту. «Бес саусақ», «Ыстық орындық», «Серпілген сауалдар», «Кім тапқыр?», «Кубизм» «Балық қаңқасы» т.б. тәсілдерін қолдану жол-дарын курс барысында үйреніп «педагогикалық қоржынымыз» біршама толықтырдық. Келешекте сабақтарымды жоспарлауымда өзгертулер ен-гізіп, сабақ мақсатыма сай нәтижеге бағытталған тапсырмаларды жаңар-тылған білім беру мазмұнына сай түрлендіремін.

Сөзімді қорытындылай келе, ұлтымыздың рухани ұстазы Ахмет Бай-тұрсынұлы: «Мұғалім қандай болса, мектеп сондай болмақшы. Яғни, мұ-ғалім білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мектепке керегі – білімді, педагогика, мето-дикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім» деген сөздерін есіміз-ден шығармайық демекпін. ХХІ ғасыр – ғылым мен инновация ғасыры. Мақсатты білім беру – жеке тұлғаның дамуын жүзеге асыратын мәселе. Жаңартылған білім беру – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына, өзіндік «менінің» қалыптасуына әкелетін сара жол.

Center

of Excellence

243

СУТАЛИЕВА КУЛУМЖАН ЕРМЕКОВНА

оқытушы Атырау қаласы Қ. Дүтбаева атындағы

педагогикалық колледжі Атырау қаласы

[email protected]

Жаңашыл ұстаз – қоғам талабы«Мақсатқа жету үшін біздің санамыз ісімізде озып жүруі,

яғни одан бұрын жаңғырып отыруы тиіс... »Н.Ә. Назарбаев

Бүгінде тек жеке адам ғана емес, сонымен қатар ұлт өзінің бәсекеге қабілеттілігін дамыта отырып, табысқа жетуге мүмкіндігі бар. Ертеңгі күннің ерекшелігі – адамның бәсекеге қабілеттілігі ұлт табысының фак-торы болып табылатынында. Сондықтан кез келген қазақстандық, әрине зиялы қауым, ХХІ ғасырға лайықты қасиеттерге ие болуы қажет. Міне, білім әлемді өзгертті. Білім адамға үлкен қашықтықтарға саяхат жасауға, өлім ауруларынан емделуге, үлкен ауыр заттарды жылжытуға, мұхиттар-ды түптеуге, ауада ұшуға мүмкіндік берді.

Ежелгі грек философы, логиканың негізін қалаушы Аристотель: «Шынайы білім адамның қуанышымен бірге жүреді. Білімді меңгеру процесі және оларды практикада қолдану қабілеті адамды біртұтас және бақытты етеді. Ғылым адам санасына болмысы бөлек, ерекше ұтқырлы ұғымдарды орнықтыру арқылы ғана терең ұялайды. Мен шын мәнінде бақытты, үйлесімді дамыған адам басқаларға саналы түрде зиян келтіре алатынына сенбеймін» деді.

Мен, болашақтың жас буынын ілгері жетелейтін жас мамандарға бі-лім және тәрбие беріп отырған мұғалім ретінде, қазіргі заманғы иннова-циялық тәсілдердің кең спектріне бағдарлану қажеттігін терең түсінемін. Егер мұңалім тез өзгеретін әлем жағдайларына өзі дайын болмаса, бұл міндетке қол жеткізу мүмкін емес.

Жаңартылған білім беру мазмұны аясында оқытудың дәстүрлі реп-родуктивті стилін еңсеру және студенттердің танымдық белсенділігі мен ойлау дербестігін қамтамасыз ететін білім берудің жаңа дамытушылық,

Center

of Excellence

244

конструктивтік моделіне көшу, сондай-ақ АКТ-ны пайдалану, зерттеу әдістері, топта және жеке жұмыс істей білу сияқты кең ауқымды дағды-ларды қалау және жастардың қажеттіліктеріне дер кезінде ден қою мін-деттері күн тәртібінен түспеуі тиіс.

Курс барысында мен көп нәрсені білдім. Дәріс беруші Оспанов Ербо-лат Тұрсынтайұлына үлкен ризашылығымды білдіремін. Білім беру маз-мұнын жаңартуды нақты мысалдармен түсінікті жеткізе білуі – бүгінгі жастардың заман талабына сай шыңдалғанының, біліктілігінің сенімді көрінісі. Мен де ұжымдағы әріптестеріме, үзеңгілес еңбек етуді бастаған жас мамандарға жаңартылған бағдарламаның ерекшеліктері, оқытудың жаңа әдістері туралы түсініктерін кеңетуде осы үйренгенімді және тәжі-рибемді бөлісуге тырысамын. Біз бірге одан әрі дамудың ең дұрыс, жаңа-шыл жолын таңдай аламыз және қабілеттіміз.

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев: «Инемен құдық қазғандай, қиын да күр-делі, орасан қажыр-қайрат пен ерік-жігерді талап ететін білімсіз өмір тұл»-дегендей болашақ ұрпақты білім нәрімен сусындатып тәрбиелеу ұс-таздың қолында.

СУЮНДИКОВА ЖАНАР ТУЛЕУТАЕВНА

биология магистрі, аға оқытушыҚостанай мемлекеттік

педагогикалық университетіҚостанай қ.

[email protected]

Жаңартылған білім бағдарламасы – келешекке нық қадам«Заманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен

азаматтарының білімімен өлшенеді». Н.Ә. Назарбаев

Заманауи білім беру жүйесінің мақсаты – бәсекеге қабілетті, жан-жақты, көп тіл білетін маман дайындау. Сол себептен білім беру жүйесі болашақтың талабына сәйкес дамуы тиіс. Оқушыларды заманауи әдіс –

Center

of Excellence

245

тәсілдермен оқытып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр.

Білім берудің жаңартылған мазмұны болашақта ұрпақтың қажеттілік-терін қанағаттандыратын білім беру бағдарламасы болып табылады. Жа-ңартылған білім – бұл болашақтың кепілі. Негізінен жаңартылған білім беру жүйесі құзыреттілікке және сапаға бағытталған бағдарлама. Жаңар-тылған білім көптеген критерийлер бойынша маңызды: білім беру жү-йесінің ортасында– оқитын оқушы ойлауға, зерттеуге, тәжірибе жасауға, сын тұрғысынан ойлауға қабілетті, функционалдық сауаттылықты, жұ-мыста шығармашылықты қолдана білетін, жеке және топта жұмыс істей алатын адам болып табылады.

Жаңартылған бағдарлама білімнің спиральдық үлгісін, яғни білімнің біртіндеп кеңеюі мен тереңдетілуін көздейді, мұның өзі оқушылардың тіл-дік құзыреттілігін жақсартуға бағытталған пәнді тиімді оқытуға әкеледі.

Өткізілген курстар мұғалімдерге білім беру бағдарламаларын жа-ңарту тұрғысынан педагогикалық дағдыларын жетілдіруге көмектеседі, олардың тәжірибеде критерийлік бағалау жүйесін қолдануды үйренеді, жаңа әдіс-тәсілдерді және белсенді оқыту стратегияларын қолданады. Олар мұғалімнің рөлін және оқу үдерісіндегі оқушының рөлін, сондай-ақ пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымы, мазмұны, мақсаттары мен міндеттерімен танысуға мүмкіндік береді.

Жанартылған білім бағдарламасы бойынша қысқа мерзімді сабақ жоспары, дәстүрліге қарағанда, оқу мақсаттарына негізделген нақты әре-кеттерді қамтиды. Оны дайындаған кезде сабақтың мақсаттарын, диф-ференциацияны ескере отырып күтілетін нәтижелерді, пәнаралық бай-ланысты ойластыру керек. Маңыздысы – сабақтан кейін оқу және оқу үдерістерін бағалау кезеңі. Критериалды бағалау, бір жағынан, алдын-ала анықталған критерийлерге негізделгендіктен бағалау үдерісін жеңілдете-ді. Мұндай бағалау оқу үдерісінің барлық қатысушыларына: мұғалімдер-ге, оқушыларға және ата-аналарға объективті, тиімді. Екінші жағынан, әр оқу мақсатына арналған нақты бағалау критерийлері мұғалім іздейтін дәлелдерге қосымша көз болып табылады. Мұның бәрі мұғалімге арнайы дайындықты, үнемі іздеуді талап етеді.

Қорыта келе, мен эссемді ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Бү-гіндегі жастарға оқу міндет, Тек қана оқуменен өнер білмек, Өнер – білім, адалдық, ар – намысты Жоятын надандық қой емсіз індет. Бар қиынды тек қана ғылым жеңбек.

Center

of Excellence

246

Оқыса басқа елдердей қатарға енбек. Білімге ел боп аңсап құмарлан-са, Жетілмек аз – ақ жылда жоғары өрлеп» деген сөздерімен аяқтағым келіп отыр. Қазақстандағы орта білім мазмұнын жаңарту бүгінгі күні өте қажет және болашақ ұрпақты оқыту үшін маңызды.

ТАМПЕКОВА САУЛЕ ЕРЕЖЕПОВНА

преподавательПедагогический колледж

им. Ж. Досмухамедоваг. Уральск

Западно-Казахстанская область[email protected]

Я люблю свою страну, несмотря на то, что она далеко не США, даже не Россия. Геополитическое расположение нашей страны, изменения, которые происходят в ней, дают возможность предположить, что наша страна, благодаря природным и человеческим ресурсам, может стать цен-тром мировых политических и экономических сообществ.

И преображения, которые у нас происходят, особенно в сфере обра-зования, я считаю очень своевременными. Идет обновление содержания образования, путем компьютеризации, цифровизации, которые охватыва-ют почти все и инфраструктуру тоже.

И в такой стране нужны люди нового формата: творческие, полиязыч-ные личности с определенными навыками, умеющие применять знания на практике, самое главное, могущие найти свою нишу в любой части света, в любой стране.

Вся система образования страны направлена на то, чтобы воспитать нового человека, готового интегрироваться с мировым сообществом.

И современному учителю возлагается большая ответственность: от их настроя, от их уровня подготовленности к инновационным стратегиям зависит многое в этот момент. Только учитель может поднять уровень об-щеобразовательных школ, выпускники которых должны знать минимум три языка: русский, казахский и английский, владеть навыками анализа

Center

of Excellence

247

и синтеза, применения информации, исследовательской работы и анали-тического мышления. Современный учитель должен прекрасно ориенти-роваться в широком спектре современных инновационных технологий и подготовить ученика, готового к адаптации в разных условиях и приме-нять полученные знания в жизни.

Самое главное сегодняшний учитель должен быть готов отказаться от традиционных методов обучения и перейти к новейшим технологиям обучения, обеспечивающим активную познавательную и мыслительную практическую деятельность. Обновленная программа содержания обра-зования отвечает этим требованиям. Вот к такому резюме подвели меня данные курсы. Хочется выразить слова благодарности в адрес тренера Маториной Е. А. и организаторов курсов.

ТІЛЕУІМБЕТОВА ИНДИРА АЛДАБЕРГЕНҚЫЗЫМатематика пәнінің оқытушысы

М. Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық

жоғары колледжіҚызылорда қ., Қорқыт ата көшесі №11

[email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – заман талабы

Өмір бойы білім алу – әр Қазақстандықтыңөмірлік кредосына айналуы қажет

Н.Ә. НазарбаевБүгінгі таңда жас ұрпақтың сапалы білім алуы басты мәселе болып

отыр. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Білімді, сауатты адамдар – бұл ХХІ ғасырда адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші» дегенінің өзі – үлкен көрегендіктің белгісі.

Ал, дамудың негізі білім мен ғылымға келіп тіреледі. Сондықтан да, әлемдегі дамыған елдер сияқты Тәуелсіз елімізде білім жүйесі сапасын же-тілдіру ең негізгі өзекті мәселелердің бірі болып отырғаны белгілі. Осыған

Center

of Excellence

248

орай, білім беру жүйесінде жастарға сапалы білім беріп, олардың үйле-сімді дамуы мен тұлға ретінде қалыптасуында ұстаздың кәсіби шеберлік көрсеткіштерінің бірі – жалпы педагогикалық, ғылыми-теориялық, әдісте-мелік жаңалықтар мен озық тәжірибені жетік меңгерудің маңызы зор.

2018 жылдың қыркүйек айының 17-28 күндері аралығында Астана қаласында ұйымдастырылған педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушыларының біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарлама-сы курсынан өттік.

Бұл біліктілікті арттыру курсының мақсаты – оқытудың жаңа әдіс-тә-сілдерін, Қазақстанның ұлттық білім жүйесіне арналған орта білім беру бағдарламасымен және критериалды бағалау жүйесімен мұғалімдерді қа-руландыру. Осы уақытқа дейін бұл мазмұнды толық түсінбеген бізге және біздің әріптестерімізге «ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ және критериалды бағалау, сабақта қолданатын ресурстар қол жетімсіз» қиындық туындатып жүрген кедергілерге жақсы әдістемелік көмек алдық. Енді біздің ойымыз өзгер-ді. Біз жоғарыда аталған мақсатты жүзеге асыру үшін, толық игеру үшін өз тәжірибемізде бүгіннен бастап қолдануымыз керек. Әр мұғалім осы жаңартылған білім беру аясында жасалынған нормативтік құжаттар мен бағдарламалар және әдістемелік құралдармен өз сабағына қалай қолда-нып жатқаны жайлы тәжірибе алмасып жатырмыз.

Біз оқушының құзыреттілігін арттыру үшін білім сапасын күшейтуі-міз керек. Жаңартылған білім берудің маңыздылығы – оқушы тұлғасы-ның үйлесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, тәжірибе жасау, АКТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жа-сай білу, функционалды сауаттылықты, шығармашылықты қолдана білу-ді және оны тиімді жүзеге асыру. Біз осы курс аясында қажетті, тиім-ді оқыту әдіс-тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу), ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлау, оқу мақсаттарын дұрыс пайдалану-ды, критерий құруды, бағалаудың тиімді стратегияларын үйрендік.

Сөзімнің соңын қорытындылай келе, бұл жаңартылған білім беру бағ-дарламасы бойынша менің көкейге түйгенім: алдымызға бір мақсат қоя отырып, сол мақсатқа жету жолында шәкірттердің жүрегіне жол тауып, әрекеттендіре білу шеберлігіне жетсек, егемен елдің ұл-қыздары білімді де білікті болып шықпақ. Соның арқасында біз бәсекеге қабілетті, іргесі мықты ел боламыз.

Center

of Excellence

249

ТЛЕБАЕВ КАЙРАТ БЕЙШЕНОВИЧ

д.ф.-м.н., профессор, Казахский национальный

педагогический университетимени Абая

г. Алматы [email protected]

В ходе прохождения курса организованного центром педагогического мастерства Назарбаев Интеллектуальной школы мне была представлена ин-формация об обновленных содержаниях учебных программ, которые вобра-ли в себя лучший международный опыт в процесс преподавания и учения.

Ознакомление с содержанием обновленных учебных программ пока-зали их существенное отличие от ранее существовавшей традиционной системы образования. В них просматриваются совершенно новые подхо-ды в процесс преподавания и учения.

Взять хотя бы 8 особенностей обновленных учебных программ – это 1) подача содержания предмета по спиральному принципу (наращивание получения знаний от простого к сложному), 2) иерархия целей обучения по таксономии Блума (характеризует уровень мыслительных навыков), 3) «сквозные темы» в ходе осуществления межпредметных связей, а также связей между предметами одной образовательной области, 4) организа-ция учебного процесса в виде долгосрочного, среднесрочного, кратко-срочного плана, 5) повышение воспитательного потенциала обучения, формирование духовно-нравственных качеств ученика, 6) постановка целей обучения по полному курсу обучения, который дает возможность учесть взаимосвязь по предмету между уровнями образования, 7) Соот-ветствие содержания разделов и тем требованиям времени, уделение вни-мания формированию социальных навыков, 8) системно-деятельностный подход в обучении (активное участие ученика в процессе обучения.

В рамках уровневых программ мое профессиональное развитие по-вышалась от уровня к уровню, обучение оказывало существенное воз-действие на мое переосмысление методов преподавания. Особенно фор-мулирование целей обучения урока и соответствие ожидаемых резуль-татов целям обучения. Критериальное оценивание ученика по уровням

Center

of Excellence

250

мыслительных навыков ежедневно и за определенный период обучения. Составление планов уроков по обновленным учебным программам. Все это в дальнейшем позволит мне эффективно использовать их в моей практике преподавания.

На курсе педагогического мастерства я получил неоценимый опыт: опыт общения с тренером, опыт общения с коллегами. И хотелось бы ска-зать теплые слова в адрес людей, с которыми в течение двух недель я нахо-дился лицом к лицу в аудитории, занимался изучением новых технологий, анализом, обсуждением, поиском новых путей решения поставленных проблем и современных подходов к оптимизации процесса обучения.

ТОЙБЕКОВА ЖАНАР АЙТКАЛИЕВНА

Математика пәнінің оқытушысы Қарағанды гуманмиарлық колледжі


Курс туралы ойӨз пәнін жақсы меңгере білген мұғалім ғана оқушыларына терең де

мағыналы білім бере алады. Өз шәкірттеріміздің заман талаптарына сай болуын қаласақ, біз өзіміз де білімімізді жетілдіріп отыруымыз қажет. Сон-дықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін басты орынға қойылып отыр. Педагогика-лық қызметімде теориялық білімді тәжірибемен байланыстыра отырып, жан-жақты мүмкіндіктерімді ашуға «Педагогикалық шеберлікті арттыру» орталығы ұйымдастырған курстардың маңызы өте зор. Бұл жаңаны білу үшін алған білімімді өз қызметімде қолдану үшін табылмас мүмкіндік еке-нін білдім. Курс басталғаннан бастап өмірлік қағидат ретінде мына сөзді естен шығармадым: «Мұғалім әрдайым ізденісте болса ғана шәкірт жаны-на нұр құя алады». Дамуға ұмтылған, жаңаға ұмтылған кез келген педагок-те бұл ұстаным болу керек деп есептеймін. Колледж жұмысы мен студент

Center

of Excellence

251

жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға-мұғалім. Ал заманауи мұғалім жа-ңашыл идеяларды қабылдауға дәстүрлі оқыту әдістерін өзгертуге, кәсіби біліктілігін көтеруге дайын болуы керек. Тренеріміз Абай Батырұлының мол тәжірибесінің арқасында, қазіргі таңдағы мұғалімнің балаға сапалы білім мен саналы тәрбие берудегі білімімізді жетілдіре түскенімізге көз жеткіздік. Осы курста әрбір ұстаз өзіне қажетті білім алғанына сенімдімін. Өйткені қанша жаңа ақпарат алып, сабақ жүргізудің жаңа әдіс-тәсілдерін үйренеді. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың «Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі, әл-ауқатының артуы Қазақстан халқына жолдауын-да білім мен ғылымды дамыту мәселелерін көтеруі. Білім берудегі негізгі өзекті мәселесі жан-жақты заманауи тұлға тәрбиелеу болып табылады» де-гендігін атап өтудің өзі жеткілікті... Алдағы уақытта осы бағытпен жұмы-сымды жалғастырамын. Болашақ ұрпақ білімді болсын десек, сол ұрпаққа өмірде адаспай өз орындарын табуға бағыттайтын ұлағатты ұстаздардың біліктілігін арттырудан бастағанымыз өте орынды деп білеміз. Осы бағыт-та жүзеге асырылған игі шаралардың бірі – еліміздің білім сапасын әлем-дік деңгейге жеткізетін оқытушылар қауымын қайта даярлау курстарының қарқынды жұмысы көңілге қонымды.

ТОЛЕУХАНОВА РАУШАН ЖУМАГАЗИЕВНА

Старший преподавательКарагандинский государственныйуниверситет имени Е.А. Букетова

г. Караганда[email protected]

О том жеОбразование без воспитания – враг человечества.

Аль-ФарабиСодержание педагогического образования – вопрос сложный и вы-

зывающий много споров, как в Казахстане, так и в любой другой стране мира. Не могу сказать, что у нас было плохое образование.

Center

of Excellence

252

Моя первая учительница провела свой первый урок для первокласс-ников в далеком блокадном Ленинграде. Наш класс был для нее уже по-следним выпуском перед выходом на пенсию. Она научила нас писать, читать, считать. И это все без особого напряжения – с любовью к детям. Какие у нее были уроки! Наши родители поручали нас, несмышленых, ей, а сами со спокойной душой убегали на работу.

В средней школе учителя требовали большей отдачи, появились труд-ные предметы. Школу мы заканчивали с трепетом, ожидая от взрослой жизни чего-то неординарного, с огромными надеждами. Кто-то поступал в медицинский, политехнический, уезжал в Москву, Новосибирск, Ал-маты... Преподавательство, учительство – моя единственная профессио-нальная мечта осуществилась.

Вот уже почти четверть века занимаюсь любимым делом. Учу детей в школе, молодежь в университете понимать и любить математику, нахо-дить рациональные решения задач, помогаю мыслить логически, думая не спешить, делать выводы и видеть закономерности. У меня были пре-красные учителя, как в школе, в университете, так и в жизни. Методы преподавания, которым я научилась до сегодняшнего дня, помогают мне.

Сегодня обновляется содержание нашего казахстанского образования, вместе с ним обновляемся и мы – учителя и педагоги. Уверенна, новые зна-ния, полученные в ходе обучения на курсах NIS, помогут мне переосмыс-лить свои роль и место в содержании педагогического образования, по-но-вому преподавать свой предмет. И, конечно же, в ходе учебного процесса воспитывать подрастающее поколение новых граждан нашей страны.

Center

of Excellence

253

ТОРЛАМБАЕВА ВЕНЕРА МЕЙРАМКУЛОВНА

преподавательЖамбылский гуманитарный

колледж им. Абая, г. Тараз[email protected]

Будущее начинается с переменБыстро изменяющаяся социальная действительность вызвала к жиз-

ни новые цели, содержание, методики и технологии образования. Это повлекло за собой и иные требования к педагогу. Сегодня учитель дол-жен выполнять функции не только преподавателя, наставника, воспита-теля, но и исследователя, который открывает в своей деятельности но-вые принципы, способы обучения и воспитания, объединяет традиции с нововведениями, строгие алгоритмы и правила с творческим поиском, использует новые информационно-коммуникационные технологии.

Для меня учитель – это великая личность, которая пробуждает в серд-це ребенка тепло, раскрывает его творческую деятельность. И поэтому я начала задумываться, что для этого нужно сделать? Когда мне говорили о курсах, я не понимала сущности всего этого. Как говорится в пословице «Лучше один раз увидеть, чем сто раз услышать». Курсы мне понрави-лись своим содержанием, новизной формы работы, позволили получить огромный заряд энергии, по новому взглянуть на предмет.

Основная задача данных курсов, по моему мнению – помочь учите-лям усовершенствовать педагогическую практику, научиться работать не источником информации, а «путеводителем» для нахождения знаний самим учеником. Результат обновленной программы, с которой нас оз-накомили на курсах, заключается в том, чтобы ученики научились тому, как учиться самостоятельно, и в результате могли стать независимыми, самомотивированными, увлеченными, уверенными, ответственными учениками с развитым критическим мышлением, умеющими свободно общаться и проявляющими компетентность в цифровых технологиях.

И в будущем я попытаюсь создать этот образ: прибавить, что-то от-нять, приумножить, где то может и разделить… Мне нравится эта об-

Center

of Excellence

254

новленная программа тем, что применяя полученные знания на уроках, постоянно идет поиск нового, в котором участвуют одновременно и учи-тель, и ребенок. Это по моему мнению, будет приносить удовлетворение и радость от общения с ребенком, и от работы.

На курсах центра педагогического мастерства я получила представле-ние об обновленной системе образования, и готова поделиться со своими коллегами в колледже. И я благодарна центру педагогического мастерства за организацию и проведение таких курсов. Особенная благодарность тренеру Розе Гайдаровне за необычную организацию всех занятий.

Итак, эффективность контроля знаний и умений учащихся во мно-гом зависит от умения учителя правильно организовать урок и грамотно выбрать ту или иную форму проведения урока. Я бы хотела пожелать в таком не легком труде по покорению «вершины знаний» под названием «Обновление содержания среднего образования» – стабильности и про-цветания, для школы – талантливых и успешных учителей и учеников, а для себя и своих коллег – творческих успехов!

ТУКУШОВА АРАЙЛЫМ ЕРЖАНКЫЗЫ

магистр, аға оқытушыС. Аманжолов атындағы

Шығыс Қазақстанмемлекеттік университеті

Өскенмен қ. [email protected]

Жаңашыл идеяларға көңіл көкжиегін ашу«Маған айтсаң – мен ұмытып қаламын.

Үйретсең – есімде қалады. Өзіме істет – мен үйренемін»

Қытай мақалы Қашанда ел тұтқасын жан-жақты білімді ұрпақ ұстаған шақта ғана

өркениет алға қарай дамымақ. Білім берудің бүгінгі күндегі өзекті мәсе-

Center

of Excellence

255

лесі – заманауи ағымдағы көштен қалмай білім нәрімен сусындату. ХХІ ғасырдың қарқынды ілгерілеу ырғағына қатар ілесу үшін, оқушылар-дың өздігінен оқу дағдыларын дамыту аса маңызды болып табылады. Бұл талап мұғалімдерге үлкен жауапкершілікті жүктейді. Осы арада ұс-таздардың біліктілігін арттыру курсының артып отырғаны белгілі.

Уақыт талабына сай жоғары оқу орындары оқытушыларының кәсіби дамуына бағытталған, студенттерді орта білім беруде жаңартылған білім беру мазмұны бойынша ұйымдастыра білуге, мақсатын нақты қоя білуге үйрететін курс ашылғанына қуаныштымын.

Педагогикалық шеберлік орталығындағы ұйымдастырған курсына өзімді, іс-тәжірибемдегі дәстүрлі көзқарасымды өзгерту үшін, жылдам өзгеріп жатқан әлемде көшке ілесу мақсатында келген болатынмын. Дәс-түрлі білім мен заманауи оқытудың арасындағы алшақтықты осы курс аясында сезіндім. Заманауи тәсілдің ең негізгі ерекшелігі оқушылардың алған білімді игеріп қана қоймай, өмірдің кез келген жағдайында қолдана білуіне басты назар аудару болып табылады, ал ХХІ ғасырда талап етіліп отырған дағдылардың мәні де осында.

Курстың тағы бір ерекшелігі – тиімді әдістер мен стратегияларды жинақтап, оқытудағы қиыншылықтарды жоюда әріптестермен ой бөлі-се отырып, әдістемелік тәжірибе алмасуға мүмкіндік туғызуында болды. Жетістікке жетелеуге негіз болған тренердің, яғни Абай Батырұлының да еңбегінің зор екендігін атап өткім келеді.

Жаңартылған білім беру мазмұнының мақсаты – сапалы білімді оқушы өздігінен саналы түрде алуына негізделіп, сол білімді тәжіри-беде кез келген уақытта тиімді, мақсатты түрде қолдана алу қабілетіне ие тұлға қалыптастыру. Ал, сол тұлғаны қалыптастырушы ол – мұға-лім. Осыған байланысты мұғалім қалай оқыту керектігін үйрету үшін бірінші – өз оқушыларының қалай оқитынын білу керек, екінші– нені оқыту керектігін түсінуі керек, үшінші-оқыту реттілігін жүйелі құ-рылымдау керек, төртінші – нәтижені дұрыс бағалауды ұйымдастыра білу керек. Қалай оқу керектігін үйретуде мұғалім оқыту ортасын құ-рады, оқушының әрекетіне жауап береді және оқуының дамуын қам-тамасыз етеді, қолдау көрсетуде түрі мен деңгейін өзгертіп отырады, дегенмен оқудың дамуы барысында жол көрсету біртіндеп азайтылып, оқу тәуелсіз сипатта, өздігінен реттелетін болады. Оқушының өзін өзі реттеуі мен метатанымдық дағдыларын дамытуы бұл саналы тұлға бо-лып қалыптасқандығын білдіреді.

Center

of Excellence

256

Қорыта айтқанда, оқушыға қалай оқу керектігін үйретудің маңызды-лығы оқушы өзін танып, мықты және әлсіз жақтарын сезініп, нені қа-лайтынын түсініп, мақсатын белгілеп, мақсатқа жетуде әрекет етеді және шешімді қиындықсыз қабылдайды.

ТӨЛЕГЕНОВА ГҮЛЖАМАЛ ТӨРЕХАНҚЫЗЫ

аға оқытушы, Тараз мемлекеттік

педагогикалық университеті Тараз қаласы

gulzhamal. [email protected]

Заман талабына сай жаңашыл мұғалім болу – үлкен жауапкершілікЖауапкершілік – адам баласын ізденіске жетелейтін жол.

Мен ізденісті адамға болашағының көркеюі мен дамуына жол ашатын, өмірде өз орнын табуға мүмкіндік беретін үдеріс деп ойлаймын. Үнемі із-деніс үстінде болу – мұғалім мамандығының ажырамас бір бөлігі. Міне, осындай жауапкершілікті түсінген, «басқаға үйретері бар тұлғалар» осы-дан он күн бұрын Назарбаев Зияткерлік мектебінің ұстаз-тренері Абай Ба-тырұлы Қалшабековтың аудиториясына түстік. Бірінші күні келгенімізге өкінер ме екенбіз?, әлде заман талабына сай жаңашыл мұғалім болу үшін керекті білім алар ма екенбіз? деген күдікті сұрақ ойымызда тұрды.

Бұл сұрақтың шешуін тренер ағайымыздың маңызды кіріспе әңгімесі мен «Қазақстан Республикасындағы орта білім мазмұнын жаңарту» та-қырыбына арналған қазіргі өмірмен байланыстыра түсіндірген лекция-сынан кейін таптық. Даусы, киім киісі, аудиториядағы лекция тыңдаушы-лармен қарым-қатынасы, академиялық қабілеті, жаңаша білім беру так-тикасы жоғары дәрежеде екендігін сол күні-ақ байқадым, ұстазға деген арамызда сыйластық орнады.

Он бірінші күні біз «Назарбаев Зияткерлік мектебінің ашылу тари-хы, мақсаты, жаңашыл мұғалімдер даярлайтын курстардың 2021 жылға дейін жалғасатындығы, стандарттар, оқу бағдарламалары, Ұзақ мерзімді

Center

of Excellence

257

жоспар, Орта мерзімді жоспар, оқу мақсаттары, Қысқа мерзімді жоспар-ды дайындау әдістері мен жоғарыда аталған құжаттарды қай сайттан алу, қалай пайдалану керектігі жайында толық мағлұматтар алдық. Сонымен қатар, критериалды бағалау, оның түрлері, іске асыру жолдары, топтық жұмыс, саралау әдістері, бөлім бойынша жиынтық бағалау, тоқсандық жиынтық бағалау, спецификация, модерация, оқу мақсаттарының орын-далуы т.б. » жайында толық мағлұматтар алдық.

Алғашқы аптада Назарбаев Зияткерлік мектебінде оқыдық, оқу үшін барлық жағдай жасалған жаңаша білім беру ордасында жүрудің өзі көңіл-ді көтеріп, білімге деген құштарлықты оятты. Жаңаша білім мазмұнын игеруге, бағалаудың «өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, мұғалімнің баға-лауы, бірін-бірі бақылау» оқушылардың сабаққа қызығушылығын артты-руға қажетті әдіс-тәсілдерді үйреніп, зор жауапкершілікті түсіндік. Осы-ны іске асыру үшін өзіміз сабақ беретін, жаңашыл мұғалім даярлайтын білім ордасындағы болашақ мұғалімдерге үйретер жаңашыл білім беру әдістеріміз жетерлік деп аттанбақшымыз.

Сонымен қатар, осы курсты ұйымдастыруға ат салысқан оқу бөлімін-дегі Тоғжан Естайқызы мен тренерлік шеберлігі шыңдалған, мамандығын жақсы көретін Абай Батырұлына, ұстаздар қауымына алғысым шексіз.

ТУЛЕГЕНОВА КЛАРА ТУРЕБАЕВНА

преподаватель русского языка и литературы Жамбылского

гуманитарного колледжа имени Абая

город Тараз, ул. Пушкина, [email protected]

«Учитель и ученик растут вместе... »Конфуций

Век живи – век учисьС 17 сентября по 12 октября 2018 года на базе АОО НИШ проходили

республиканские курсы в рамках обновления содержания среднего обра-

Center

of Excellence

258

зования Республики Казахстан для преподавательского состава ВУЗОВ и СУЗОВ под чутким руководством тренера Сыздыкбаевой Розы Гайдаров-ны. Начав занятия, нам было не понятно, как будет осуществляться пере-ход обучения в школе по новой программе, оценивание учащихся, и са-мое главное, что волновало учителей – это ведение предметов без теории, новые подходы в оценивании детей, новые программы, составленные по кодировкам. Благодаря активному, информативному, логически выдер-жанному циклу занятий Розы Гайдаровны находились ответы на самые острые, порой даже масштабные вопросы. Нам запомнились интересные способы деления на группы, обмен опытом с коллегами. Также Роза Гай-даровна дала понять, что обновленная программа – это не только новые учебники, новая оценка часов, новые подходы, методы стратегии, а глав-ное, изменение в содержании образования, новое ведение долгосрочного, среднесрочного и краткосрочного планирования, а также новые подходы в оценивании детей (формативное, суммативное). Роза Гайдаровна нау-чила нас составлять краткосрочный план по своим предметам. Мы очень много узнали терминов – рубрика, рефлексия, модерация, дескриптор, кейс, таксономия Блума, STEM. Что они обозначают, и как их применять на уроках. Курсовая переподготовка по новым подходам в образовании еще раз доказала, что общество развивается стремительными темпами и требует гибкости от учителя, способности воспринимать и принимать инновации, готовности к переменам. Я убедилась, что сегодня учитель должен быть не только источником знаний, но и активным участником учебного процесса. Вовлечь каждого ребенка в процесс обучения, суметь выслушать его, сделать его своим ассистентом, посмотреть глазами уче-ника на волнующую его проблему – вот задача учителя. Сегодняшний ученик хорошо владеет компьютером, разбирается в технике, поэтому мы должны соответствовать требованиям времени.

По окончанию курсов мы поняли, что наша задача направить умения ребенка в нужное русло, подсказать, как добыть знания, заинтересовать, до-биться, чтобы их глаза загорелись интересом к познанию. Хочется сказать слова благодарности Сыздыкбаевой Розе Гайдаровне за ее нелегкий труд, терпение, дальнозоркость. Я русско язычная, но училась в казахской груп-пе. Несмотря на это, Роза Гайдаровна смогла доступно дать материал, легко усвоить сложные и объемные темы курса. Я поставила себе цель: «Мой урок должен иметь неожиданное начало и незабываемое завершение».

Center

of Excellence

259

ТУЛЕУОВА БАЛАУСА ТУРЕХАНОВНА

оқытушы № 1 Алматы қазақ

мемлекеттік гуманитарлық- педагогтік колледжі

Жаңа заман талабы жаңашыл мұғалім болу

Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдер қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесінен көрінеді. Осыдан барып жас ұрпақтың бойын-дағы іскерлік қабілетін ашу және шығармашылыққа баулу туындайды.

Ал шығармашыл тұлға қалыптастыру үшін оны қалыптастыратын мұғалім де шығармашыл, дарыны мен таланты ұштасқан, рухани бай бо-луы қажет.

«Ұстаз болу – өз уақытыңды аямау, өзгенің уақытын аялау» – деп француз ойшылы Жан Жак Руссо айтпақшы, ұстаздардың еңбегі ерен. Шәкірт санасына білім нәрін сеуіп, ел болашағының өрендерін тәрбиелеп шығару – екінің бірінің қолынан келе де бермейді.

Он бірінші күні біз «Назарбаев Зияткерлік мектебінің ашылу тари-хы, мақсаты, жаңашыл мұғалімдер даярлайтын курстардың 2021 жылға дейін жалғасатындығы, стандарттар, оқу бағдарламалары, Ұзақ мерзімді жоспар, Орта мерзімді жоспар, оқу мақсаттары, Қысқа мерзімді жоспар-ды дайындау әдістері мен жоғарыда аталған құжаттарды қай сайттан алу, қалай пайдалану керектігі жайында толық мағлұматтар алдық. Сонымен қатар, критериалды бағалау, оның түрлері, іске асыру жолдары, топтық жұмыс, саралау әдістері, бөлім бойынша жиынтық бағалау, тоқсандық жиынтық бағалау, спецификация, модерация, оқу мақсаттарының орын-далуы т.б.» жайында толық мағлұматтар алдық.

Алғашқы аптада Назарбаев Зияткерлік мектебінде оқыдық, оқу үшін барлық жағдай жасалған жаңаша білім беру ордасында жүрудің өзі көңіл-ді көтеріп, білімге деген құштарлықты оятты. Жаңаша білім мазмұнын игеруге, бағалаудың «өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, мұғалімнің баға-лауы, бірін-бірі бақылау» оқушылардың сабаққа қызығушылығын артты-

Center

of Excellence

260

руға қажетті әдіс-тәсілдерді үйреніп, зор жауапкершілікті түсіндік. Осы-ны іске асыру үшін өзіміз сабақ беретін, жаңашыл мұғалім даярлайтын білім ордасындағы болашақ мұғалімдерге үйретер жаңашыл білім беру әдістеріміз жетерлік деп аттанбақшымыз.

Шығармашылыққа жетпей тұрып, шебер педагог болуы мүмкін емес. Ол мұғалім ізденісінің нәтижесі, оның ақыл – ойының көрінісі. Шығар-машылық-әр ұстаздың дара қасиеті.

Шығармашыл, рухани бай педагог өзінің педагогтік шеберлігін де ұтымды пайдалана біледі. Олай болса, рухани бай мұғалім – қай бағытта да табысты болмақ.

ТУСУПНАЗАРОВА РЫСКУЛЬ ТАХАНОВНА

Қазақ тілі және әдебиеті пәні оқытушысы Жезқазған гуманитарлық колледжі

Жезқазған қаласы, Гагарин көшесі, 74 [email protected]

Жаңартылған білімге-жаңаша көзқарас «Оқу, білім – жанған шырақ ойласаң.

Үйренерсің, іздеп көрсең, қоймасаң» Жүсіпбек Аймауытов

Қоғамдағы болып жатқан жаһандық өзгерістер, білім беру жүйесінде де жаңаша көзқарас, тың бағыттарды талап етуде. Қазақстанда қолға алы-нып жатқан бетбұрыстар халқымыздың рухани өрлеуі, болашақ ұрпақтың адами қасиеттерінің дамуына бағытталуда. Елбасының Қазақстан халқы-на Жолдауында да: «Мәңгілік Ел-ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы. Ол арман әлем елдерімен терезі тең қатынас құрып, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз мемлекет атану еді. Ол арман-тұрмысы бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сенім-

Center

of Excellence

261

мен қарайтын бақытты Ел болу еді» делінген. Сондықтан түтіні түзу, ертеңіне сенімді ұрпағы бар бақытты, зайырлы қоғам орнатуда рухани-адамгершілік білім беру өте өзекті мәселе болып табылады. Осы мақсат-та жүзеге асып жатқан жаңартылған білім мазмұнындағы инновациялық технологияларды меңгеріп, болашақ педагог мамандардың бойына сіңіру негізгі мақсатым еді. Курс барысында педагог кадрларды даярлайтын жо-ғары оқу орындарының оқытушы-профессор құрамы мен колледж оқыту-шыларының дәріс барысында, практикалық жұмыс және тренинг кезінде қызығушылықтары күннен-күнге арта түсті. Алғашқы күннен-ақ таныс-қан білім беру мазмұнын жаңартудың алғышарттары, үлгілік оқу бағдар-ламаларының мазмұны, ерекшеліктері, тиімді оқыту және оқу тәсілде-рі, белсенді оқу әдістерін, топтық жұмыс түрлерін ұйымдастыру, сыни ойлау, критериалды бағалау туралы тың мәліметтер алдық. Сол сияқты зерттеу жұмыстарын жүргізу, АКТ-ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, топпен, жұппен жұмыс жасау, шығармашылықты қолдана білуді және оны жүзеге асыру үшін қажетті оқыту әдіс-тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу, бағалаудың тиімді стратегиялары) курс бары-сында ұғындық. Жаңартылған білім беру бағдарламасының ерекшелігі спиральді қағидатпен берілуі. Оған оқу мақсаттарын зерделей отырып, тапсырмаларды, ықшамсабақтарды құрастыру барысында көз жеткіздік. Алынған мол ақпараттарды болашақ мұғалімдерді даярлауда іс-тәжіри-бемде кеңінен қолданамын. Мәселен, білім алушыларды мектепке бай-қау практикасына апарғанда тиімді әдіс-тәсілдерді сабақ жоспарлауда таңдап, болашақ мамандардың бойында кәсіби дағды қалыптастырамын. Сол сияқты практикаға дайындық кезінде ықшам сабақтар өткізу білім алушылар үшін өте тиімді болады деп ойлаймын Қорыта айтқанда, жа-ңартылған білімге жаңа көзқараста қарап, мол тәжірибе жинадық.

Center

of Excellence

262

ТУЯКБАЕВА КЕНЖЕГУЛЬ ШЕГЕЕВНА

Биология, химия пәндерінің оқытушысы №2 Алматы мемлекеттік гуманитарлық

педагогикалық колледжі Алматы қаласы

[email protected]

«Білім берудегі жаңа бағдарлама-жаңа мазмұн»«Өткеннің өнегесі – бүгіннің баға жетпес байлығы»

Н.Ә. Назарбаев.

«Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды» деген-дей, жас ұрпаққа сапалы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру-бүгінгі күннің басты талабы.

«Тәрбие басы – тал бесік» демекші, келешек ұрпағымыз білімді, тәр-биелі болсын десек, кішкентай кезінен бастап отансүйгіштікке, ақылды-лыққа, қайырымдылыққа, әдептілікке, имандылыққа, білімділікке тәр-биелеуіміз керек. Неғұрлым бала білімді, тәрбиелі болған сайын, еліміз-дің болашағы соғұрлым жарқырай түседі. Ендеше, тәрбие бар жерде мақ-сат бар, мақсат бар жерде білімге басты қажеттілік болмақ. Жасөспірім алдына үлкен мақсат қоя білсе ғана биікке ұмтылады.

Жаңартылған білім берудің маңыздылығы – оқушы тұлғасының үй-лесімді қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, тәжірибе жасау, АҚТ-ны қолдану, комму-никативті қарым-қатынасқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасай білу. Жаңа білім беру бағдарламасы сыни тұрғыдан ойлауға, шығармашылық-ты қолдана білуді және оны тиімді жүзеге асыру үшін қажетті тиімді оқы-ту әдіс-тәсілдерді (бірлескен оқу, модельдеу, бағалау жүйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) үйретеді.

Курстан өте көп жаңалық, білім алдық. Біздің білімге деген құш-тарлығымызды арттырып, дәріс берген жаттықтырушымыз Абай Баты-рұлына айтар алғысымыз мол! «Жақсы адам ғана жақсы басшы бола алады», -деп Жүсіп Баласағұни бабамыз айтып кеткендей, жаттықты-рушымыз бізге өте әділ, мейірімді, білімді, алғыр басшы бола білді.

Center

of Excellence

263

Алдыңғы білімді өткен біліммен салыстыра, ұштастыра отырып, түсін-бегенімізді қайта түсінідіріп, әр тыңдаушының санасына жеткізе білді. Курс аясында білімімізді одан әрі шыңдай түстік, әр сабақ тартымды, қызықты өтті.

Қорыта келе, мен мақаламды ақын Міржақып Дулатовтың «Жалғыз сүйеніш, жалғыз үміт – оқуда. Теңдікке жетсек те, жұрттығымызды сақ-тасақ та, дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың ар-қасында аламыз. Жақсылыққа бастайтын жарқын жұлдыз – оқу. Надан жұрттың күні – қараң, келешегі – тұман» деген сөздерімен аяқтағым келіп отыр. ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпыеуропалық стандартқа сай жаңа білім беру – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол!

ТҰРҒАМБАЙ АРДАҚ БАҒДАТҚЫЗЫ

тарих пәнінің оқытушысы Ақтөбе гуманитарлық колледжі

Ақтөбе қаласы [email protected]

Білім беру саласындағы өзекті мәселе – жаңартылған білім беру

Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет.

Н.Ә. НазарбаевЕлбасы Нұрсұлтан Назарбаев жария еткен «Қазақстан-2050» страте-

гиясында: «Біздің басты мақсатымыз-2050 жылға қарай мықты мемлекет-тің, дамыған экономиканың және жалпыға ортақ еңбектің негізінде бере-келі қоғам құру», – деді. Жолдауында білім беру саласындағы басымдық-тарға ерекше мән беріп, білім және кәсіби машық – заманауи білім беру

Center

of Excellence

264

жүйесінің, кадр даярлау мен қайта даярлаудың негізгі бағдары туралы жан – жақты тоқталды. Сондықтан жас ұрпақты білімді етіп тәрбиелеуде мұғалімнің рөлі ерекше. Мұғалім жаңаша ойлай білетін, инновациялық дайындығы болуы тиіс. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін жаңартылған білім беру бағытындағы курсқа қатыстым. Қазіргі таңда жаңартылған білім беруде жаңалықтар көп. «Жаңартылған білім беру» бағдарламасы білім алушыларға түрлі теориялық және практикалық мәселелерді ше-шудің, болжам құрастырудың, бақылау жүргізудің, алынған нәтижені ба-ғалаудың және талдаудың және оларды өмірде кездесетін жағдаяттармен салыстырудың ғылыми әдістерін меңгертіп, өмірде сол білімдерін пайда-ға асыратындай тұлға болу қажет.

Курста жаңартылған білім берудің кұжаттарымен таныстым. Олар-ға стандарт, оқу бағдарламасы, оқу жоспары, қалыптастырушы бағалау жинағы, критериалды бағалау нұсқаулығы жатады. Оқыту нәтижесінде кәсіби дамуымның негізінде тарих пәні бойынша қысқа мерзімді сабақ жоспарын құрдым. Сабақ жоспарында тапсырмалар мен әдістер қолдан-дым. Білім беру әдістерінің курста оқытылуы сабақта тиімді әдіс-тәсіл-дерді дұрыс таңдап, мейлінше меңгеруге көмек көрсетті. Сабақтың мақ-сатына сүйене отырып бағалау критерийлері ұсынылды. Критериалды бағалау туралы біліп, оның қалыптастырушы және жиынтық бағалауға бөлінетінін түсіндім. Соның ішінде қалыптастырушы бағалаудағы кері байланысты білім беру тәжірибиеме қолдануда тиімділігін түсіндім. Бө-лім бойынша жиынтық бағалау, тоқсандық жиынтық бағалау, білім беру деңгейі бойынша жиынтық бағалаудың ерекшеліктерімен таныстым. Мо-дерацияның өткізу кезеңдерімен таныса отырып, соңғы нәтижені элект-рондық журналға тіркелетіндігін анықтадым.

Жаңартылған білім беру курсынан өзіме қажетті ақпараттар алдым. Курста танып білгенімді өз тәжірбиемде тиімді қолданатыныма сенімді-мін. Курс жоғары дәрежеде өтті. Мұнда білім мен тәрбие бастау алып, жан-жақты жетілген тұлғаны қалыптастыруда көптеген мәселелер қозға-ды. Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым–қатынастың ерекшелігі атал-ды. Мұғалім оқушының ынталы, сенімді, сыни көзқарасы бар жеке тұлға ретінде қалыптасуына әсері ерекше.

Әлемдегі ең алдыңғы қатарлы елдердің санатына қосылу үшін табыс-ты болудың басты факторы білім екенін оқушыларға түсіндірілуі маңызды. Сондықтан болашақта ұлттың табысты болуы XXI ғасырға жол ашады.

Center

of Excellence

265

УАХИТОВА АЛМАГУЛЬ АБДУАЛИЕВНА

оқытушыН. Құлжанова атындағы

Торғай гуманитарлық колледжіАрқалық қ

[email protected]

«Мұғалім ісі сырттай қарапайым болғанмен-тарихтағы ең ұлы істің бірі»

К. Д. УшинскийСабақта диалогтық оқытуды тиімді қолдану жолдары

Қазіргі таңда білім беру жүйесіне көптеген жаңалықтар енгізілуде. Бұл өзгеріс қазіргі таңда өте қажет екенін бірнеше халықаралық зерттеу-лер нәтижесі арқылы көзіміз жетіп отыр. Педагог кадрлардың біліктілігін арттыру мақсатында құрылған педагогикалық шеберлік орталығы тара-пынан ұйымдастырылған деңгейлік бағдарламалардың тиімділігін көріп отырмын. Осы деңгейлік бағдарлама идеясында қарастырылатын оқыту мен оқу үдерісін жетілдіруге бағытталған.

17.09–12.10 аралығында Астана қаласына педагогикалық шеберлік орталығынан курстан өттім. Осы аталған орталық тарапынан ұйымдас-тырылған деңгейлік курсқа келіп деңгейлік бағдарламаның идеясын тү-сіндірген кезде менің бойымда бір түсініспеушілік, үрей сезімдері пайда болды. Осындай түсініспеушілік, үрейден қалай арылам деген күмән ой-ларда болды. Бірақ уақыт өте келе бұл ойдан бірте-бірте арыла баста-дым. Курсты өте білімді, сауатты тренер Абай Батырұлы жүргізді. Курс Жолдау-өркениет көшінен қалмаудың қамы тақырыбымен басталды. Бағдарлама идеясында қарастырылатын жаңартылған оқу бағдарламасы, нормативтік бағалау, қалыптастырушы бағалау, рефлекция, диалогтық оқыту, диференция, т.б. көптеген тақырыптар түсіндірілді. Бізге тек қана теориялық тұрғыдан ғана жалаң түрде түсіндірілмей, тәжірибемен ұш-тастырылып түсіндірілді. Мен осы жаңартылған бағдарлама арқылы тә-жірибемді біраз шыңдай бастағаныма көзім жетті. Бағдарлама бойынша алған білімімді тәжірибе кезінде өзімнің сабақтарымда пайдаланам деп шештім. Сол жаңартылған бағдарламаның бірі диалогтық оқыту. Диа-

Center

of Excellence

266

логтық оқыту арқылы студенттер өз ой-пікірлерін айтуға, ұсыныс жасау-ға, сұрақ коюға өз идеяларын жариялауға сонымен қатар ортақ шешімге келуді меңгере бастайды. Диалогтық оқытуды қолданудың мен үшін ең құндылығы-студенттердің бір-біріне сұрақ қойып, ұсыныс жасап, ортақ шешімге келуі. Сұрақ дұрыс қойылған жағдайда оқытудың тиімді құ-ралына айналады және де студенттердің оқуына қолдау көрсетіп, оны жақсарта және кеңейте алатынына сенемін. Орта білім беру жүйесінде әлемдік жоғарғы деңгейде қол жеткізген анағұрлым танымал оқыту әдіс-темелері арасында сындарды оқыту теориясына негізделген тәсіл кең тараған. Оқытуды сындарлы теориясы білім алушыға нақты білім беру мақсат тұтқан мұғалімнің өз сабақтарында оқушының өз идеясы мен бі-лім-біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай ұйымдастыруды талап етеді. Сындарлы оқыту теориясы студенттің бәсекелестікке қабі-летін арттырып, білімге құштарлығын оятумен қатар алған білімін кез келген ортада қолдана алады. Болашақта осындай педагог кадрлардың біліктілігін арттыратын курстар көбейіп, келешек жастардың педагогика-лық шеберлігін арттырады деген ойдамын.

УЗАКОВА БОРАНКУЛЬ ЗИЯДИНОВНА

магистр, аға оқытушыЫ. Алтынсарин атындағы

Арқалық мемлекеттікпедагогикалық иниституты

Арқалық қ. [email protected]

Жаhандану заманның талабы – жаңашыл ұстазЕліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында

Н.Ә. НазарбаевЕліміздің ертеңгі болашағы жас ұрпақ болғандықтан оларға терең

де, сапалы білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерін құрастыру бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып отыр. Елімізде орта білім беру мазмұнын жаңарту

Center

of Excellence

267

шеңберінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына өзгерістер енгізілуде. Жаhандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қаблетін, белсенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірінде оны қолдана білу, отансүйгіштік қасиетін одан әрі дамытуға бағыттау – ұстаз-дың басты міндеті деп білемін.

Қазіргі кезде нені оқыту емес, қалай оқыту маңыздырақ болып отыр. Сабақ барысында оқушылардың ізденуі мен зерттеу дағдыларын қалып-тастыра отырып, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында қолданылатын әдіс-тәсілдер баршылық. Сондықтан да мұғалімнің басты мақсаты – оқушылардың функционалдық сауаттылығы мен сыни тұрғыдан ойлау қаблеттерін дамытуға бағытталған. Үйреніп жатқан белсенді әдіс-тә-сілдерді дәстүрлі әдістемелік жүйемен салыстыруға болмайды. Біз жаңаша сабақ құрылымын жоспарлауды, оқып үйренген әдістер оқушылардың ын-тымақтастықпен бірігіп жұмыс жасауына, ойын еркін жеткізуіне және шы-ғармашылық қаблеттерін дамытуына септігін тигізетініне көзім жетеді. Әр мұғалімнің шеберлігін шыңдайтын, жас ұрпақтың білімі нәтижесі болуға жұмыс атқаруға көмектесетініне берері көп екенін байқадым.

Жаңартылған оқу бағдарламасында алған теориялық білімімді тәжі-рибемен ұштастыру – менің міндетім. Жалпы алғанда білім саласындағы бұл жаңашылдық әлем дамуының бірден-бір сатысы деп білемін.

Осы мәселенің бәрін жинақтай келе жаңа заман мұғалімі – рефлек-сияға қаблетті, өзін-өзі жүзеге асыруға талпынған әдіс-тәсілге бай, зерт-теушілік қаблеті жоғары, дидактикалық-әдістемелік, ақпараттық және басқа да құзыреттіліктің жоғары деңгеймен сипатталатын тұлға.

Ұлы ағылшын ағартушысы Уильям Уорд:Жай мұғалім хабарлайды, Жаксы мұғалім түсіндіреді, Керемет мұғалім көрсетеді, Ұлы мұғалім шабыттандырады, дегендей ұстаздарға тән мынадай си-

паттарды даралап көрсетуге болады. – дүниетанымдық көзқарасы, сенімі, қызметке бейімділігі;– кәсіптік білімі мен биіктілігі, қамқорлық көзқарас, сүйіспеншілік

сезім, – ұйымдастырушылық қаблет;– заманға сай жаңашылдық. Осындай даралық қасиеттер ұстаздық бақытқа жеткізеді.

Center

of Excellence

268

ХАМЗИНА АСЕЛЬ БЕРИКОВНА

қазақ тілі мен әдебиеті пәні оқытушыҚ. Дүтбаева атындағы Атырау

гуманитарлық колледжі Атырау қаласы

Азаттық, 152а[email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – заман талабыЗаманауи әлемде елдің қуаты ең алдымен

азаматтарының білімімен өлшенедіН.Ә. Назарбаев

Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды. Уақыт талабына сай кәсіптік оқу орындары оқытушыларының кәсіби да-муына бағытталған студенттердің пәнді терең меңгеруін ұйымдастыра білу, алған білімдерін өмірде қажеттілігіне қолдана білуін қамтамасыз ету мақсатында «Педагог кадрларды даярлайтын колледж оқытушылары-ның біліктілігін арттыру» курсына жібергеніне қуаныштымын. Алғашқы күннен-ақ, жаңартылған орта білім беру мазмұнының ерекшеліктерімен, оқу жоспарымен, Блум таксономиясымен, критериалды бағалау жүйесі-мен, қалыптастырушы бағалау үдерісімен, жиынтық бағалау үдерісімен және тоқсандық жиынтық бағалау спецификациясымен толық таныстыр-ған біздің білімді тренеріміз – Копжасарова Тұрсынай Муафиковна.

Тұрсынай Муафиковна бетпе-бет кезеңдерінде өз білімін, тәжірибе-сін аямай бізбен бөлісіп отырды, жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы мен оқу жоспарын пайдаланып, қысқа мерзімді жоспар құ-руға деген қызығушылығымды арта түсті. Курсқа алғаш келген күнннен бастап, көкейімде жүрген көп сауалдардың жауаптарын алдым, жалпы бі-лім беру мазмұнының өзгешелігімен, ерекшелігімен таныстым. Мен оқу барысында қазақ тілі мен әдебиетін жаңа мазмұнда оқыту бойынша дәріс – тренингтерді тыңдап, осыған сәйкес педагогикалық тәсілдерді, білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына жетуде критериалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендім. Мұғалімдердің сабақ беру үрдісінде негіз-ге алатын 3 құжатпен – оқу бағдарламасы, оқу жоспары және қалыптас-

Center

of Excellence

269

тырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен танысып, жұмыс жасадым. Мұндағы жаңа оқу бағдарламасының ерекшелігі – оның XXI ғасыр дағдыларын дамытуға бағытталғандығында, яғни ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын дамыту.

Жаңа бағдарламаны меңгеру барысында ерекше есте қалған мына әдіс – тәсілдер сабақтың тиімді өтуіне, студент бойында қажетті 4 дағды-ны (тыңдалым, айтылым, жазылым, оқылым) қалыптастыруға ықпал ете-тіні сөзсіз: «Сенквейн», «Сюжеттік кесте толтыру», «Допты лақтыру», «Конверттегі сұрақ», «Элективті тест» т.б.

Курстан өте көп жаңалық, білім алдым. Менің білімге деген құштар-лығымды арттырып, дәріс берген тренеріме айтар алғысым мол! «Жақсы адам ғана жақсы басшы бола алады», – деп Жүсіп Баласағұни бабамыз айтып кеткендей, жаттықтырушымыз бізге өте әділ, мейірімді, білімді, алғыр басшы бола білді. Алдыңғы білімді өткен біліммен салыстыра, ұш-тастыра отырып, түсінбегенімді қайта түсіндіріп, әр тыңдаушының сана-сына жеткізе білді.

Біз – оқытушылар студенттерімізді оқыта отырып, тәрбиелеуіміз ке-рек деп санаймын. Оқытушы өзінің алдына нақты белгілі бір мақсатты қойып, соған жету жолында барынша талаптанса, жетістікке жетері сөз-сіз. Білім кеңістігінде болып жатқан жаңалықтарды үнемі назардан тыс қалдырмай, жаңашыл оқытушылардың іс-тәжірибесін мүмкіндігінше дұ-рыс пайдаланып, ой елегінен өткізіп, тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таң-дап, оны мейлінше меңгеру аса қажет болып табылады.

Болашақта біздің саналы да, парасатты студенттеріміз заманауи тұр-ғыда қалыптасқан мұғалім тұлғасына айналатынына мен сенімдімін.

Center

of Excellence

270

ХАСЕНОВ ЖЕНИС АЛИМОВИЧ

преподаватель биологииГККП «Высший педагогический колледж,

город Щучинск при управлении образования

Акмолинской области [email protected]

«Результатом обучения школьников должно стать обладание ими на-выка практического мышления, самостоятельного поиска и глубокого

анализа информации»Н. А. Назарбаев

В рамках реализации программы к переходу на обновленное содер-жание среднего образования я прошел курсы с 17 сентября по 12 октября 2018 года в центре педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интел-лектуальные школы».

На курсах реализовалась планомерное обучение по следующим аспектам:

– информация о программе;– анализ сущности, целей обучения;– представление ресурсов;– разработка краткосрочных планов. Обновленная структура образования как я понял, заключается, в пре-

одолении репродуктивного стиля и переходу к новой развивающей кон-структивной модели обеспечивающей познавательную активность и са-мостоятельному мышлению.

Результатом обучения по моему должно стать овладение навыками практического мышления, самостоятельного поиска и глубокого анализа информации.

В этих условиях мне преподавателю необходимо ориентироваться, в широком спектре современных инновационных подходов к конструиро-ванию учебных материалов нового поколения. Ведь передо мной стоит задача подготовить учащихся которые могли бы адаптироваться и реали-зовать себя в современном мире. Если он сам не будет готов к условиям

Center

of Excellence

271

быстро меняющего мира. Свою подготовку я начал в рамках обновлен-ного содержания образования. Обновленное обучение предполагает, что обучение должно быть активным.

В условиях колабораторной среды. Осуществляется дифференциация обучения, которое в процессе должно реализоваться в межпредметные связи.

Проводит своевременно методы исследования и реализовать на по-требности учащихся Важной особенностью программы по моему мне-нию является применение полученных знаний на уроках, где постоянно идет поиск нового, где участвует преподаватель и учащихся..

ШАДИМУРАТОВА МУХАББАТ МУРАТБАЕВНА

Ағылшын тілі пәні оқытушысыМұрын жырау Сеңгірбекұлы атындағы

Маңғыстау гуманитарлық колледжіАқтау қаласы

[email protected]

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында жаңартылған білім беру бағдарламасының маңыздылығы

Тәуелсіз елімізді бәсекеге қабілетті, әлеуеті зор, экономикасын қуат-ты етіп тұрақты қалыптастыру мақсатында елбасы Н.Ә. Назарбаев ха-лыққа жолдауындағы «Қазақстанда адами капиталдың сапалы өсуі» ба-сым бағыты бойынша білім беру жүйесінің оқу үрдісіне қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды енгізуді міндеттеді. Сонымен қатар, «Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының арнайы пәндер оқытушысының негізгі мақсат-міндеті – кәсіби құзыреттілігін дамыту» деп көздеді.

Елбасы жолдауы техникалық және кәсіптік білім беру саласына үл-кен жауапкершілік жүктейді. Кәсіптік білім беру мекемелеріне еңбек на-

Center

of Excellence

272

рығы сұранысы мен жұмыс берушінің талабын қанағаттандыратын ма-ман даярлау қажеттілігі туындады.

Жастарды әр кәсіптің ерекшелігімен, олардың мазмұны туралы толық біліммен қаруландыру, әрбір кәсіптің олардың жеке қасиеттеріне қоятын талаппен таныстыру, таңдап алған кәсібіне деген терең қызығушылығын ояту, маңыздылығын сезіндіру, оның қоғамдық өмірдегі әлеуметтік беде-лін түсіндіру керек.

Қазіргі таңда қоғамдағы болып жатқан өзгерістер ең алдымен білім бе-рудің жаңа бағыттарын, әдіс-тәсілдерін айқындауды да алға тартып отыр. Қоғамның қай саласы болмасын мамандардан өз кәсібіне сай терең білім-мен қатар, оның бойынан күрделі мәселелерді шешудегі ерекше қабілетті-лік, тапқырлық, шығармашылық қасиеттер талап етілуде. Білім беру орын-дарында жүргізіліп жатқан бетбұрыстар мамандарды даярлауда білім сапа-сының әлемдік стандарт талаптарына сай келуін басты бағыт етіп алуда.

Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз пәнін, өз маманды-ғын шексіз сүйетін, білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей алады. Үйрен-геніміз де, үйренеріміз де көп. Үнді халқының тарихи тұлғасы Махатма Гандидің «Егер сен болашақтағы өзгерісті байқағың келсе, сол өзгерісті уақытында жаса» деген ілімін негізге ала отырып, оқушы бойындағы қа-білетті жетілдіріп, оқушыларды болашаққа жетелеп, жақсы істі бастаға-лы отырмыз. Жаңартылған білім – болашақтың ұрпағымыздың кепілі.

Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша ұйымдастырылған курс-тан біз жоспарлар (ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді) туралы терең түсінік алдық.

Жаңартылған білім беру мазмұнының ерекшелігі қандай?Пән мазмұнының спиралді қағидатпен берілуі. Яғни пән мазмұны қа-

рапайымнан күрделенуі;Блум таксономиясы бойынша оқу мақсаттарының орындалуы;Бір білім беру аясындағы және пәнаралық байланыстарды жүзеге

асыру мақсатында «ортақ тақырыптардың» берілуі;Оқу үдерісін ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жос-

парлар арқылы ұйымдастыру;Оқытудың тәрбиелік әлеуетін арттыру, оқушының адамгершілік-ру-

хани қасиеттерін қалыптастыру;Білім беру деңгейлері аралығында пән бойынша сабақтастықты еске-

руге мүмкіндік беретін толық оқу курсы бойынша педагогикалық мақсат қою;

Center

of Excellence

273

Бөлімдердің мазмұны мен ұсынылған тақырыптардың уақыт талабы-на сәйкес келуі, әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруға назар аудары-луы;

Оқытудағы жүйелі-әрекеттік ұстаным (оқушының білім алу үдерісіне белсенді қатысу).

Жаңартылған білім беру мазмұнының басты ерекшелігі: оқу дағды-лары (оқылым, айтылым, тыңдалым, жазылым); ойлау дағдылары (білу, түсіну, қолдану, талдау, салыстыру, бағалау); шығармашылық ойлау, ло-гикалық ойлау, сыни ойлау, алгоритмдік ойлау және оқушылардың ком-муникативтік дағдыларын дамыту;

Жаңартылған білім беру мазмұнын тиімді пайдалану ел болашағын қолына алатын болашақ жастарымыздың жан-жақты өсіп-өркендеуіне ықпал етері сөзсіз.

ШАЛАБАЕВА ҚУАНЫШ ЖАНҒАЛИҚЫЗЫ

магистр, оқытушыІ. Жансүгіров атындағы

Жетісу мемлекеттік университеті Талдықорған қ.

[email protected]

Жаңартылған білім беру мазмұнының тиімділігі

«Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры

ұстаздардың қолында»Н.Ә. Назарбаев

«Адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озады» деп ұлы ақын Абай айтқандай, алдыңғы қатарда тұрған ақыл, ғылым қашан да биіктен көрінерге жол ашатын бірден-бір биіктік. Тамырсыз ағаш, тарихсыз халық болмайтыны секілді, білімсіз адамды елестету де,

Center

of Excellence

274

әсте, мүмкін емес. Білім негізі бір болғанмен, әр заманның талабы мен адамның ойлау, сезіну қабілетіне қарай білім жүйесі де жылдан-жылға өркендеп, күрделеніп келеді. Уақыт талабына сай жоғары оқу орындары оқытушыларының кәсіби дамуына бағытталған студенттердің пәнді те-рең меңгеруін ұйымдастыра білу, алған білімдерін өмірде қажеттілігіне қолдана білуін қамтамасыз ету мақсатын нақты қоя білуде үйрендім. Ал-ғашқы күннен-ақ, бағдарламаның мақсат-міндеттерімен толық танысып шыққан соң, жаңа технологияны игеруге деген қызығушылығым арта түсті. Бірінші «бетпе-бет» кезеңінде курстың бағдарламасымен танысып, мақсат-міндеттерін, күтілетін нәтижелерін айқындап алдық.

Біздің керемет тренеріміз Қалшабек Абай Батырұлы бетпе-бет кезең-дерінде өз білімін, тәжірибесін аямай бізбен бөлісіп отырды.

Мектеп – білім теңізі болғанмен, онда еркін бағытта жүздіріп үйре-тетін ұстаз болғандықтан, ізденімпаз мұғалімнің орны ерекше. Өйткені, сабақты түрлендіріп, тұлғаның жүрегіне жол табу, өзгермелі қоғамдағы жаңа формация мұғалімі болумен қатар, жаңартылған білім беру мазмұ-нына төселу – мұғалімнің бірден-бір жетістігі. Жаңаша білім беру жү-йесінің ең бір озат тұсының бірі – бағалау түрлері. Сабақтың әр кезеңін-де кері байланыс жасау – мұғалім мен оқушы арасындағы байланысты күшейтіп, нәтижесінде оқу үдерісін түзетуге септігін тигізеді. Жиынтық бағалау белгілі бір оқу кезеңінде оқу бағдарламасының мазмұнын меңге-ру деңгейін тіркеу, анықтау үшін жүргізіледі. Мұғалімге оқу үдерісінде бағалау нәтижелеріне жүйелі талдау жүргізу ұсынылады. Іздене отырып, оқушы бойына жаңаша сипаттағы бірден-бір мәліметті беру арқылы ол бала ой-сезіміне үлкен өзгеріс әкелуі мүмкін. Критериалды бағалау жү-йесі бойынша ақпараттарды мүдделі тұлғаларға жеткізеді, есеп жүргізеді. Әр тоқсан соңында оқушылардың көрсеткен нәтижелеріне талдау жүр-гізе отырып, есеп жүргізуді қалыптастырады... Жаңартылған білім беру мазмұнының мақсаты – бәсекеге қабілетті маман дайындау. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев айтқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қа-тарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім».

Center

of Excellence

275

ШАЛБАЕВА АЛЬМИРА ЖАНАТБЕКОВНА

старший преподаватель кафедры иностранной филологии и перевода

ГУ имени Шакарима г. Семей Восточно-Казахстанская область

[email protected]

Эффективность нового формата обучения на курсах

«Педагог не тот, кто учит, педагог тот, кто чувствует, как ученик учится»

В. Ф. Шаталов Ни для кого, не секрет, что казахстанская система образования пре-

терпевает целый ряд изменений. Новые веяния требуют новых подхо-дов. Школе нужен современный творчески мыслящий учитель, которого должны обучить мы. И перед нами встает огромная ответственность в этом начинании.

Поэтому педагогу необходима готовность к восприятию методологии и содержания обновленного ГОСО среднего общего образования, к из-менению программного и методического обеспечения образовательного процесса, к изменению целей и способов педагогической деятельности.

Интеллектуальное развитие человека определяется, в наше время, не объемом знаний, удерживаемых в памяти и все возрастающим объемом научной информации, а готовностью человека к самостоятельному при-обретению необходимых знаний путем критического анализа, осмысле-ния информации и умением применять полученные знания на практике. Именно такого педагога мы должны сегодня готовить.

Структура новой модели школьного образования должна развора-чиваться в контексте вопроса «Для чего учиться в школе?» вместо тра-диционного «Чему учить в школе?». Решению этих вопросов как раз и способствуют данные курсы, в ходе которых я ознакомилась с норматив-но-правовыми документами, обновленными учебными программами по английскому языку и раздаточным материалом. Во время курсов мы отра-батывали цели обучения, критерии оценивания учебных достижений сту-

Center

of Excellence

276

дентов, возрастные особенности, стратегии обучения языку, особенности организации обучения в контексте «сквозных» тем, использование кото-рых позволяет интегрировать знания из разных предметных областей и способствует тому, что обучающийся, взаимодействуя с миром, познает сам себя, самоопределяется в системе жизненных отношений.

Благодаря курсам у меня появился новый взгляд на процесс обучения по обновленному содержанию. Сейчас я поняла, что многие вещи можно усовершенствовать: иначе построить учебное занятие, иначе преподне-сти студентам материал, иначе проводить оценивание и рефлексию.

Конечно, сегодня трудно оценить результат, который нас ожидает. У хорошего учителя всегда должно быть много вопросов, именно решая их, мы двигаемся вперед. На курсах я получила неоценимый опыт: опыт общения с тренерами, опыт общения с коллегами. И хотелось бы сказать теплые слова в адрес людей, с которыми в течение определенного време-ни мы находились лицом к лицу в аудитории, изучали новые технологии, анализ, обсуждение, поиск новых путей решения поставленных проблем и современных подходов к оптимизации процесса обучения.

ШАЛИБЕКОВА ГАЛИЯ МАРАТОВНА

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің оқытушысы

Абай атындағы Жамбыл гуманитарлық колледжі

Тараз қаласы, Пушкин көшесі [email protected]

Жаңартылған білімге – жаңаша көзқарас «Ескіден қол үзіп, жаңаға қол жеткізгендер

ғана мұғалім бола алады»Конфуций

Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы – заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қана-ғаттандыратын тың бағдарлама.

Center

of Excellence

277

Қазақ баласының бойында Абай атамыз айтқандай, «Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек болуы – өмір сүрудің басты заңдылығы болса, ол үш қасиетті шәкірттердің бойына сіңіру – ұстаздардың міндеті екені даусыз. Еліміздің ертеңгі болашағы жас ұрпақ болғандықтан оларға терең де, сапалы білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерін құрастыру бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып отыр. Елімізде орта білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнына өзгерістер енгізілуде. Жаһандану заманында жас ұрпақтың жаңаша ойлау қабілетін, белсенділігін арттыру, білімге деген құштарлығын ояту, өмірінде оны қолдана білу, отансүйгіштік қасиетін одан әрі дамытуға бағыттау – ұстаз-дың басты міндеті деп білемін.

17-ші қыркүйектен бастап, 27 қыркүйекке дейін Астана қаласында өткен «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шебер-лік орталығы әзірлеген бағдарламалары бойынша құрастырылған педаго-гикалық кадрлардың біліктілігін арттыратын курсын екі апталық курста толық нұсқасын меңгерудің сәті түсті. Мен осы бағдарлама аясында әдіс-тәсілдерді жетік меңгеріп, қажетті деңгейде қолдана білуге үйренуде-мін. Осы курстың барысында жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымымен, мазмұнымен және мақсаттарымен таныстым. Сонымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізуді игердім. Расында да, осы уақытқа дейін бірнеше курстар мен тренингтердің тыңдаушысы болсам да, жаңартылған білім бағдарламасының толық нұсқасын түсініп кетудің сәті түспепті. Жаңартылған білім беру бағдарламасында қазақ тілі пәнінің берілу жайы да өзгеше. Бағдарлама білім алушының төрт тілдік дағды-сын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым жетілдіруге бағытталған. Бұл төрт дағды оқу жоспарында «Шиыршық әдісімен» орналастырылған және бір–бірімен тығыз байланысты.

Бүгінгі күні барлық елдер жоғары сапалы білім жүйесімен жұмыс істеуде. Өйткені қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның аза-маттарының парасаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жү-йесі болашақтың талабына сәйкес дамуы тиіс. Білім алушаларды зама-науи әдіс-тәсілдермен оқытып, ой-өрісі кең, саналы, еркін азамат етіп тәрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр. Оның үстіне білім берудің жүйесін қарқынды дамытқан бұл үрдістің жалпы білім беретін оқу орындарында енгізіле бастауы көңілді қуантады. Курстың маңыз-дылығы да міне, осында.

Center

of Excellence

278

ШАНБАЕВА ЖАҢЫЛ АБАБИКИРҚЫЗЫ

жоғары санатты оқытушы Қ. Дүтбаева атындағы Атырау

гуманитарлық колледжі Атырау қ.

[email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – ұстаз келбетінің жаңғыруы

«Ескіден қол үзіп, жаңаға қол жеткізгендер ғана ұстаз бола алады»

Конфуций

XXI ғасыр – ғылым мен білімнің ғасыры деуге толық негіз бар, өйткені баршамызға белгілі қазір заман өзгерді, талап өзгерді. Бүгінгі бала– ертеңгі елдің болашағы. Ондай болса, білім деңгейімен шығар-машылық қабілеті жоғары шәкірттерді тәрбиелеу ұстаздардың басты міндеттері екендігін ұмытпауымыз қажет. Елбасы Н. Назарбаевтың «Білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы өзгерістерге үнемі бейім болу және жаңа білімді меңгеру қабілетін дамыту болуға тиіс» деген тұжырымдамасынан білім беруде өзгерістердің жиі жүріп оты-ратынын аңғаруға болады.

Сондықтан да қоғамдық өзгерістерден тыс қалмауға тырысу, бүгінгі дамуға бейімделу, білім беру саласындағы жаңартулар мен үшін құнды. Педагогикалық шеберлік орталығының ұйымдастыруымен өткен «Жа-ңартылған білім мазмұны» курсына келгеніме қуанамын, себебі мектеп-тер жаңартылған білім мазмұнымен жұмысты бастап кеткенмен, өзім ең-бек етіп жатқан оқу орнында бұл бағдарлама әлі де бұлыңғыр еді. Өзім көп нәрсені үйреніп, түйіп, саралап қайтатыным қуантады. Бұрын алған білімім одан әрі ұшталып, қоржыным толықты десем де болады. Ізденіс түбі-игілік деп есептеп, мен де еліміздің білім беру жүйесіне түбегейлі өзгеріс пен жаңалық енгізуге жасалып жатқан қадамдарын құптай оты-рып, білім беруді дамыту бағдарламасына сәйкес екі апталық курста кри-терийалды бағалау жүйесін қолдануды үйрендім. Мұғалімнің қандай құ-

Center

of Excellence

279

жаттарды білуі міндетті екенін түсіндім. Қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалаудың жүйелі белгілі бір талаптарын басшылыққа алуды, әрбір әдісті тиімді пайдалана білудің жолдарын білдім. Осы кезде қытай ғалымы Конфуций есіме түсті «Егер маған айтсаң ұмытамын, ал көрсет-сең керемет есімде сақтаймын, ал өзіме жасатсаң тез үйреніп аламын» деген деген пікір бүгінгі білім беру жүйесімен сайма сай келгенінің өзі құдіреттілік. Дәл осы бағытта өз жұмысын жүйелеп өткізе білген тре-неріміз Абай Батырұлы Қалшабек туралы айтпау мен үшін кешірімсіз деп есептеймін. Әрбір сабағы үлкен ізденістен тұратын, жаңа келбеттегі тренерімізден үйренгеніміз көп деп мақтанышпен айта аламын. Филлер-дің «Бойыңда білімің бар екен, одан басқаларға өз шырақтарын жағып алардай жағдай туғыз» қағидасын ұстанғанын байқадым, осындай ұстаз келбетінің жаңғыруын қоғам талап етіп отырғандығын сезіндім. Қорыта айтқанда, аталмыш бағдарламаның мәні, баланың функционалды сауат-тылығын қалыптастыру. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмір-дің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағды мен құзырет-тілікті дарыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартыл-ған оқу бағдарламасы тек өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын ұстаз келбетінің жаңғыруын талап етіп отыр. Үйренгеніміз де, үйренеріміз де көп.

Center

of Excellence

280

ШАРАПИЕВА ШЫНАР ӘДІЛБЕКҚЫЗЫ

химия және география кафедрасының аға оқытушысы

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Семей қаласы, Қашаған к-сі [email protected]

Педагог кадрларды даярлайтын жоғарғы оқу орындарының оқытушы-проессор құрамының

біліктілігін арттыру курсының тиімділігі

«Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені мұғалім – мектептің жүрегі».

Ы. Алтынсарин

Қазақстанның білім беру ортасында болып жатқан өзгерістерден тыс қалдырмайтын педагог кадрларды даярлайтын жоғарғы оқу орындарының оқытушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсы ашылғаны-на қуаныштымын. Бұл курстың бізге берері мол. Себебі орта білім бере-тін мектепте жұмыс жасайтын оқытушыларды, мамандарды жоғарғы оқу орындары даярлауына орай жаңартылған білім беру бағдарламасының ерекшелігін, тиімді тұстарын, мамандық бойынша білімді бойына сіңіріп шыққан маман болашақта білікті маман болатынына кепілдік береді.

Бірінші күннен бастап курстың мақсаты, міндеті, қарастырылатын бө-лімдер айқын талқыланды. Курс барысында оқытудағы әдіс-тәсілдерді, 21 ғасырдағы оқушының бойында қалыптасу қажет дағдыларды, оқу бағдар-ламасын жаңартудың алғышарты, тиімді оқыту және оқу тәсілдері, блум таксаномиясының бағалаудағы тиімділігі, саралап оқыту мен критериалды бағалау жүйесі кеңінен талқыланып, әріптестердің пікір, тәжірибе алмасу алаңына айналды. Оқытушыларға жаңартылған білім беруде қолданыла-тын оқу-әдістемелік кешендердің, әдістемелік нұсқаулықтар, мультиме-диялық ресурстарды жүктейтін ресми smk. edu. kz, cpm. kz сайттары кө-мекші құрал екендігіне көз жеткіздік. Өзінің кәсіби біліктілігі мен білімін бізге дарытқан тренеріміз Қайрат Қыпшақбайұлына алғысым шексіз!

Center

of Excellence

281

Курстан кейін оқытуда өзімнің оқыту стратегиямды, студентті ізден-дірудегі бағытымды, бағалаудағы көзқарасымды өзгертуім қажеттігін тү-сіндім. Алдағы жұмысымда студенттердің терең білім алуында ізденіс, шығармашылыққа жетелейтін, ғылымды терең, жан-жақты зерттеуге бау-литын тиімді әдіс-тәсілдерді, критериалды бағалауды, заманауи АКТ тех-нологияларын, бағдарамаларын, сондай-ақ топқа бөліну, жұптық жүмыс кезінде «Ойлан-жұптас-бөліс», «Инфографика», «АВС» стратегиялары, «Білім сағаты», «Венн диаграммасы», «Карта ойыны» әдістерін кеңінен қолдатын боламын. Себебі Қазақстанның жарқын болашағында қажетті болатын тұлғаларды дайындайтын маман үнемі ізденісте болуы қажет. Осы тұста орыс педагогы, жазушы, Ресейдің ғылыми педагогикасының негізін қалаушы К. Д. Ушинскийдің «Учитель живет до тех пор, пока он учится, как только он перестает учиться, в нем умирает учитель» деген сөзі терең ой салады.

ШАРИПОВ АМАНЖОЛ КАЖКЕНОВИЧ

Преподаватель физики ГККП Высший Педагогический колледж

город Щучинск [email protected]

Работа преподавателя заключается в постоянном деятельном кон-такте с другими людьми. Работа учителя направлена на формирование личности обучающего, выработку определенных правил поведения, ин-теллектуальное развитие. Преподаватель должен обладать не только пси-хологическими, специальными знаниями, но также и навыками профес-сионального общения.

А речь учителя – основное орудие педагогического воздействия и од-новременно образец для учащихся. У нас, учителей, – физиков, особая миссия, мы закладываем основы физико-математических знаний.

Center

of Excellence

282

Мне нравится эта обновленная программа тем, что применяя полу-ченные знания на уроках, постоянно идет поиск нового, в котором уча-ствуют одновременно и учитель и студент. Курсы понравились своим со-держанием, новизной формы работы. Это позволило получить огромный заряд энергии, по-новому взглянуть на предмет.

Спасибо тренеру, Евгение Анатольевне за чуткость, доброжелатель-ность, терпение, высокий профессионализм, за психологический ком-форт, созданный во время занятий. Мы повысили свой профессиональ-ный уровень, что обязательно положительно скажется на качестве нашей работы. Огромное спасибо руководству ЦПМ за предоставленную воз-можность пройти курсы по обновленной программе.

ШОЙБЕКОВА ҒАЗИЗА БЕЙСЕНБЕКҚЫЗЫ

Филология ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор м. а.,

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті,

Алматы қаласы, Әйтеке би, [email protected]

Функционалды сауаттылық жолында

Мен, Шойбекова Ғазиза Бейсенбекқызы, педагогикалық білім сала-сында 18 жылдай қызмет етіп келемін. Оның 4 жылын мектепке, 14 жы-лын ЖОО-на арнадым.

Қазіргі уақыт талабы білім саласына жаңа міндеттер, жаңа талап-тар қойып отыр. Осыған орай, білім беруде оқытудың жаңа техноло-гияларын оқыту процесіне енгізу басты міндеттердің біріне айналды. Біз, оқытушылар, осыны ескере отырып, пәнді жүргізуде түрлі әдіс-тә-сілдерді, оқытудың жаңа технологияларын қолдануға тырысамыз. Бі-рақ оларды жүйесіз қолданатынымызды осы курсқа келгенде байқадық. Қолданудың әдіс-тәсілдерін, орын-орнымен қолдануды тренер өте тия-нақты түрде түсіндіріп отырды.

Center

of Excellence

283

17-28 қыркүйек аралығында өткен жаңартылған білім мазмұны бой-ынша өткізілген «Педагог кадрларды даярлайтын жоғары оқу орны оқы-тушы-профессор құрамының біліктілігін арттыру курсы» біздер, жоғары оқу орны оқытушылары, үшін де өте пайдалы болды. Оқыту барысын-да осы екі апталық курстан алған білімімізді пайдалануға әбден бола-ды. Әрбір педагогтің мақсаты – болашақ ұрпақтың кеудесіне білім нәрін құю ғана емес, әл-Фараби бабамыз айтқандай «тәрбиемен берілу керек». Осыны мақсат тұтқан жаңартылған білім беру мазмұны негізінде дайын-далған оқулықтар баланы өмірге дайындап, функционалды сауатты етіп, өмірге жолдама беру екендігін біртіндеп түсініп келе жатырмыз. Тек қана біз емес, басында дүрліккен қоғам да біртіндеп, үйренісіп, деректі, ла-йықты көз жеткізу түсіндіру жұмыстары арқылы қабылдап келе жатыр.

Ең бастысы, оқу бағдарламасына сәйкес қойылған мақсат пен бағалау критерийлерін, оқу дағдыларын сәйкестендіру, соған лайықты тапсырма беру, дескрипторларын лайықтап беру секілді мәселелерді толыққанды біліп шықтық деуге негіз бар. Бұлай айтуымызға шеберлік курсын жүр-гізген тренер Көпжасарова Тұрсынай Муафиковнаның тынымсыз, жүйе-лі, талапшыл еңбегі негіз болып отыр.

Қазіргі оқытуда саналылық, белсенділік, көрнекілік, жүйелілік, бі-різділік, беріктік, түсініктілік, ғылымилық, теория мен тәжірибе бірлігі сияқты принциптер кең қолданылады. Бүгінгі таңда педагогикалық тәжі-рибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі және шығармашылық мәселелердің бірі болып табылады. Педагогикалық тәжірибе – оқыту білім беру және тәрбие тәжірибесі. Дәлірек айтсақ, нәтижесі оқушының жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен ұйымдастырылатын пе-дагогикалық процесс. Алайда, барлық технологиялар кез келген пәннің мазмұнына және тақырыбына сәйкес келе бермейді. Орнымен қолдана білу де өнер ғой.

Осы курстың нәтижесін мектепте және жоғары оқу орнында үнемі дайындалып, дағдыға айналдырамыз деген ойым, мақсатым бар. Жоғары оқу орнында жаңартылған білім мазмұнымен оқытпасақ та, мектеп оқу-лықтарын жазуда осы курстың көп көмегі тиетініне сенімім мол.

Center

of Excellence

284

ШЫРАҚБАЕВ АБАЙ БЕКИНДИКОВИЧ

Физика-математика ғылымдарының кандидаты, доцент м.а.,

Тараз мемлекеттік педагогикалык университеті

Тараз қ., Төле би [email protected]

Жаңартылған білім мазмұны – сапалы білім игертудің кілті

Қай елдің болсын өсіп-өркендеуі, ғаламдық дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына байланыс-ты. «Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды» дегендей, жас ұрпаққа сапалы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру – бү-гінгі күннің басты талабы. Сол себепті де оқытудың парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болды. Мемле-кетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарлама-сы – заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыра-тын тың бағдарлама.

Негізінен жаңартылған білім жүйесі құзыреттілікке және сапаға ба-ғытталған бағдарлама. Бағдарламаның негізгі мақсаты – білім мазмұны-ның жаңаруымен қатар, критериалды бағалау жүйесін енгізу және оқыту-дың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арт-тыруды талап етеді.

Оқушылардың мектепте табысты оқуы ғана емес, өмірде де табысты бо-луы мұғалімнің қабілетіне, оның құзыреттілігіне байланысты. Мұғалім оқу-шыға қолайлы білім беру ортасын құра отырып сын тұрғысынан ойлатып, зерттеу жұмыстарын жүргізіп, тәжірибе жасап, коммуникативті қарым-қаты-насқа түсу, жеке, жұппен, топта жұмыс жасата білсе нәтиже болмақ.

Жаңартылған білім беру бағдарламасының ерекшелігі спиральді қағи-датпен берілуі. Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріске ұшырап, критериал-дық бағалау жүйесіне өтті. Критериалды бағалау кезінде оқушылардың үлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің нақты жиынтығымен өл-шенеді. Оқушылардың әр пән бойынша үлгерімі екі тәсілмен бағаланады: қалыптастырушы бағалау және жиынтық бағалау. Бұл бағалау түрлері ба-

Center

of Excellence

285

ланы жан-жақты ізденуге ынталандырады. Критериалдық бағалау жүйе-сі Филиппин, Сингапур, Жапония, Франция, Финляндия сынды дамыған елдерде пайдаланылады. Бұл бағалау жүйесінің артықшылығы, баланың ойлау қабілетін дамытып, ғылыммен айналысуына ықыласын туғызады.

Қорыта айтқанда, жаңа бағдарламаның мәні, баланың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде пайдалана білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Жаңартылған оқу бағдар-ламасы аясында өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер тәрбиеленеді.

Center

of Excellence

286

СОДЕРЖАНИЕ

Кіріспе ............................................................................................................ 4Введение ......................................................................................................... 5

Кембридж университеті білім беру факультетінің сарапшылары/ Эксперты факультета образования кембриджского университета/ Experts from Faculty of Education of the University of Cambridge .............. 7Питер Каннингхэм ......................................................................................... 8Фэй Тернер ..................................................................................................... 8Роберт Тернер ................................................................................................ 9Сьюзан Келли ............................................................................................... 10Йен Майлс .................................................................................................... 11Саймон Браунхил ......................................................................................... 12Филип Киркман ........................................................................................... 13Джэн Шофилд .............................................................................................. 13Николас Кинлох ........................................................................................... 14Майкл Фордхэм ........................................................................................... 16Изабель Крейг .............................................................................................. 17Джоанна Уолкер ........................................................................................... 17

Педагогикалық шеберлік орталығының тренерлері/Тренеры центра педагогического мастерства/Trainers of the center of excellence .............. 19Қалчабеков Абай Батырұлы ....................................................................... 20Көпжасарова Тұрсынай Муафикқызы ...................................................... 21Маторина Евгения Анатольевна ................................................................ 22Тлеуов Қайрат Қыпшақбайұлы .................................................................. 23Оспанов Ерболат Тұрсынтайұлы ............................................................... 25Сыздықбаева Роза Гайдарқызы ................................................................. 26

Абасилов Аман Маделханұлы ................................................................... 28Абуев Абзал Нуркасымович ....................................................................... 29Avazbakiyeva Flyura Rifkhatovna ................................................................ 31Айдарбекова Гульмира Сауытбековна ...................................................... 32Акмагамбетова Бибигуль Ерсаиновна ...................................................... 34Аликулова Ляззат Сейсенбековна ............................................................. 36Алмағамбетова Айгүл Алдажарқызы ........................................................ 37

Center

of Excellence

287

Амиров Марал Сапабекович ...................................................................... 39Аргынбаева Зауре Музировна .................................................................... 40Арсаева Сара Болтаевна ............................................................................. 42Gulnara Akhmetova ...................................................................................... 43Ахунов Бақытжан Кенжебекұлы ............................................................... 45Аштеуова Арайлым Жабайқызы ............................................................... 47Бабаева Айнагуль Талгатовна .................................................................... 48Баймұрат Майра .......................................................................................... 50Бакетаева Гүлшат Тұрсынқызы ................................................................. 51Бактыбаев Ерлан Кабылканович ................................................................ 53Барбосынова Қарлығаш Туркестановна ................................................... 55Bauyrzhan Nurkhanym Bauyrzhankyzy ....................................................... 56Бейсембаев Максат Кызырханович ........................................................... 58Бекeнжанова Айнаш Алтынмураткызы .................................................... 60Берік Нұржамал Туреханқызы ................................................................... 61Бисенова Лаура Есеновна ........................................................................... 63Брант Алена Валерьевна ............................................................................ 64Бозжігітов Еркін Серікұлы ......................................................................... 66Губайдуллина Гаян Нурахметовна ............................................................ 67Дарбаева Жанар Кабдушевна ..................................................................... 68Даурбеков Адам Мустафаевич ................................................................... 69Демесинова Жанна Болатовна ................................................................... 70Джуматаева Айман Изаевна ....................................................................... 72Dobayeva Assel ............................................................................................. 74Досетова Шолпан Зарубаевна .................................................................... 75Дюсенбаева Маншук Есболатовна ............................................................ 77Ельшина Кымбат Аяновна ......................................................................... 79Ералина Айнур Ериковна ........................................................................... 80Ержанова Айганым Сайлаужановна ......................................................... 82Есалиева Бақтылы Өскенбайқызы ............................................................ 84Есембекова Шырынкул Тукеновна ............................................................ 85Ешпанова Рима Алмасқызы ....................................................................... 87Жагыпарова Жанаргул Жақсылыққызы .................................................... 88Жанибекова Гүлдана Бекбайқызы ............................................................. 90Жармухаметова Раушан Оразбаевна ......................................................... 91Жидкова Анна Анатольевна ....................................................................... 92Жиеналиева Назира Алкуатовна ................................................................ 94

Center

of Excellence

288

Жолмагамбетова Замзагуль Абсетовна ..................................................... 95Жұбанышов Берік Темірханұлы ................................................................ 97Жумагулова Асем Алибековна ................................................................... 98Жумагулова Бакитгуль Сакеновна ........................................................... 100Жумагулова Аккенже Байтореевна .......................................................... 101Жумкина Дидар Боранкуловна ................................................................. 103Жусіпалиева Жайсанкул Әптайқызы ....................................................... 105Жусупова Айсулу Гайсановна .................................................................. 106Жұмабаева А.Қ. ......................................................................................... 107Жұмағұлова Гүлназ Абдуллақызы ........................................................... 109Ибрагимов Раскул ...................................................................................... 111Ибраева Айгуль Амангельдиевна ............................................................. 112Игисинова Жамал Турсынгожақызы ........................................................ 114Изгуттева Гульмира Ауталиповна ............................................................ 115Ильясова Жания Каримовна ..................................................................... 117Иманғазина Айгүл Әбидуллақызы ........................................................... 118Исаева Ляззат Ныгметовна ....................................................................... 119Кажибаева Динара Кенесовна .................................................................. 121Кажигалиева Гульмира Абзалхановна ..................................................... 123Казакбаева Камила Рысбекқызы .............................................................. 125Кайболдиева Нургул Жумакелдыевна ..................................................... 127Каирбекова Улбала Жуматовна ............................................................... 129Какимова Карлыгаш Серикбаевна ........................................................... 130Калиманова Данагул Жаскайратовна ...................................................... 132Капаров Серик Мухатаевич ...................................................................... 133Карасаева Шынар Алмасовна .................................................................. 135Карбозова Жанар Женисовна ................................................................... 136Кашкынбаева Ләйлә Башановна .............................................................. 137Козыкеева Райхан Абильдаевна ............................................................... 139Косжанова Алмагуль Газезовна ............................................................... 141Куланбаева Гайни Кенжебаевна ............................................................... 142Кумашев Ринат Токтарбекович ................................................................ 144Курмангалиева Жанаргуль Сабитовна ..................................................... 145Қалменбай Арман Нұралыұлы ................................................................. 147Құмарова Нұрзада Жанболқызы .............................................................. 148Құрманғалиева Баян Берікқызы ............................................................... 150Қыпшақбай Нұрайым Кенжебекқызы ..................................................... 151

Center

of Excellence

289

Мадиева Любовь Кайпкалиевна ............................................................... 153Мамбетова Алтынай Токмуратовна ......................................................... 154Маметекова Гаухар Серкказиновна ......................................................... 156Масимгазиева Алуа Акановна ................................................................. 158Маткаримова Динара Ашимовна ............................................................. 159Маутеева Самал Махамбетовна ............................................................... 161Меңліқожаева Сәулеш Қойлыбайқызы ................................................... 162Мәден Асылбек Төреханұлы .................................................................... 164Минайдарова Мария Естаевна ................................................................. 165Михева Кулчария Айтбекқызы ................................................................ 167Музапарова Дидар Баяхметовна .............................................................. 169Мұқатаева Зәуре Қадырбайқызы ............................................................. 170Мусанова Адина Дашақызы ..................................................................... 173Муфтахтинова Гульбар Самратбековна ................................................... 174Мухтарова Шолпан Еркебаевна ............................................................... 176Мынбаева Гульзат Саткеновна ................................................................. 177Налмишова Қызбибі ................................................................................. 179Наменова Гулсим Жуматаевна ................................................................. 181Нурахметова Асылжан Марланқызы ....................................................... 182Тоқсанбаев Нұрбол Төребаевич ............................................................... 184Нурмуханбетова Гулира Кенжеевна ........................................................ 186Нұрман Шолпан Төргелдіқызы ................................................................ 187Ныгызбаева Перизат Танауовна ............................................................... 189Омаршаева Лаззат Ракимбековна ............................................................ 190Онгарбаева Алия Дуйсенгалиевна ........................................................... 192Онгарова Гульмира Тәңірбергенқызы ..................................................... 193Оразбекова Роза Сундетбековна ............................................................... 195Оразов Бексултан Даулетович .................................................................. 196Оразова Балзира Кенжетаевна .................................................................. 198Оразымбет Гүлжанат Танатқызы ............................................................. 200Оралбекова Алия Курбановна .................................................................. 201Палтиева Г.П. ............................................................................................. 203Рабай Күнайым Түйешіқызы ................................................................... 204Рүстем Кәмшат Молданқызы ................................................................... 206Сагимбекова Оралхан Кызанбаевна ........................................................ 208Сақабай Толқынай Қуандыққызы ............................................................ 209Сапаргалиева Гулмира Советхановна ...................................................... 211

Center

of Excellence

290

Сарсембаева Мариана Уалихановна ....................................................... 212Сарсимбаева Сауле Мусаевна .................................................................. 214Сатыбалдина Динара Умыралиевна ........................................................ 215Сатыгулова Дана Нурмолдаевна .............................................................. 216Сафиоллаева Гульжанат Талгатовна ....................................................... 218Сахова Динара Сатыбалдықызы .............................................................. 219Сейдалықызы Дана ................................................................................... 221Сеитимбетова Салтанат Дүрмекбайқызы ............................................... 222Сембиева Акбота Сериковна ................................................................... 224Сербурина Нургуль Абылхасимовна ...................................................... 225Сержан Мадина Ерланқызы ..................................................................... 227Сәдібеков Қуан Сәпибекұлы .................................................................... 229Сләмғалиева Назым Аблайханқызы ........................................................ 230Смаилова Гульзада Жумасатовна ............................................................ 232Смирнова Марина Александровна .......................................................... 233Суворова Лариса Борисовна .................................................................... 235Султаниязова Индира Сағындыққызы .................................................... 236Султанова Бибигуль Мынбаевна ............................................................. 238Султанова Гульшат Бериковна ................................................................. 239Султанова Тоты Асановна ........................................................................ 241Суталиева Кулумжан Ермековна ............................................................. 243Суюндикова Жанар Тулеутаевна ............................................................. 244Тампекова Сауле Ережеповна .................................................................. 246Тілеуімбетова Индира Алдабергенқызы ................................................. 247Тлебаев Кайрат Бейшенович .................................................................... 249Тойбекова Жанар Айткалиевна ................................................................ 250Толеуханова Раушан Жумагазиевна ........................................................ 251Торламбаева Венера Мейрамкуловна ..................................................... 253Тукушова Арайлым Ержанкызы .............................................................. 254Төлегенова Гүлжамал Төреханқызы ....................................................... 256Тулегенова Клара Туребаевна .................................................................. 257Тулеуова Балауса Турехановна ................................................................ 259Тусупназарова Рыскуль Тахановна ......................................................... 260Туякбаева Кенжегуль Шегеевна .............................................................. 262Тұрғамбай Ардақ Бағдатқызы ................................................................. 263Уахитова Алмагуль Абдуалиевна ............................................................ 265Узакова Боранкуль Зиядиновна ............................................................... 266

Center

of Excellence

291

Хамзина Асель Бериковна ........................................................................ 268Хасенов Женис Алимович ........................................................................ 270Шадимуратова Мухаббат Муратбаевна .................................................. 271Шалабаева Қуаныш Жанғалиқызы .......................................................... 273Шалбаева Альмира Жанатбековна .......................................................... 275Шалибекова Галия Маратовна ................................................................. 276Шанбаева Жаңыл Абабикирқызы ............................................................ 278Шарапиева Шынар Әділбекқызы ............................................................ 280Шарипов Аманжол Кажкенович .............................................................. 281Шойбекова Ғазиза Бейсенбекқызы .......................................................... 282Шырақбаев Абай Бекиндикович .............................................................. 284

Center

of Excellence

Теруге __. __. 2019 берілді. Басуға __. __. 2019 қол қойылды. Пішімі 70х100/16. Кеңсе қағаз 80 г/м2. Сандық басылым. Шартты б. т. ___. Таралымы ___дана. Тапсырыс № ___

«Педагогикалық шеберлік орталығы» ЖМ типографиясында басылды. 010000, Нұр-Сұлтан қ., Хусейн бен Талал көш., 21/1-үй

e-mail: info@cpm. kz

Сдано в набор __. __. 2019. Подписано в печать __. __. 2019. Формат 70х100/16. Бумага офисная 80 г/м2. Печать цифровая.

Усл. печ. л. ___. Тираж ___ экз. Заказ № ___

Отпечатано в типографии ЧУ «Центр педагогического мастерства»010000, г. Нур-Султан, ул. Хусейн бен Талал, зд. 21/1

e-mail: info@cpm. kz

Documents

CenterŸПС, 17.09.2018...2018/10/12 · біліктілігін арттыру білім беру бағдарламасы бойынша тренерлерді оқыту курс