C M Y CM MY CY CMY K

1

DOSAB İLETİŞİM

DOSAB Bölge MüdürlüğüDOSAB Gül Sokak No: 11 Osmangazi / BURSATel: 0224 261 00 40 (3 Hat) Faks: 0224 261 00 43

DOSABSİADMustafa Karaer Cad. No: 18 Osmangazi / BURSATel: 0224 261 20 10 Faks: 0224 261 20 09

DOSAB Sosyal TesisleriÇiğdem Sokak No: 5 DOSAB Osmangazi / BURSATel: 0224 261 29 57

Atık Su Arıtma TesisiYeni Yalova Yolu Terminal arkası BURSATel: 0224 261 28 94 (3 Hat) Faks: 0224 261 28 97

Bursa Tasarım Teknoloji Geliştirme Merkezi - BUTGEMMustafa Karaer Cad. Çiğdem 2 Sk. BURSATel: 0224 261 12 11 Faks: 0224 261 22 11

www.dosab.org.tr - www.dosabsiad.org.tr

Dergide yayınlanan yazı ve makaleler kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Makalelerin sorum-luluğu yazarına, reklamların sorumluluğu reklam veren firmalara aittir.Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ve Sanayici İşadamları Derneği yayın organıdır.İki ayda bir yayımlanır.

DOSABSİAD adına sahibi Selim Yedikardeş Sorumlu Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Öztürk DOSAB Yönetim Kurulu Başkan Ferudun Kahraman Başkan Yardımcısı İlhan Sarı Üyeler Burhan Çakır, Mustafa Oran, Ersan Özsoy DOSAB Bölge Müdürü Serhat Şengül DOSABSİAD Yönetim Kurulu Başkan Selim Yedikardeş Başkan Vekili Orhan Tezyaparlar Başkan Yardımcıları Vedat Kantar, İbrahim Öztürk Genel Sekreter Ayhan Yılmaz Genel Sayman Recep Solakoğulları Üyeler Hasan Moral, Fatih Pehlivan, Raşit Ceylan, Adnan Şarmen, Özer Boyalıklı, Adnan Kar, Emre Engin, İbrahim Erdemir, Erkan Çeçener Dergi iletişim Mustafa Karaer Cd. No: 18 Demirtaş / Bursa Tel. : 0.224 261 00 40 Faks : 0.224 261 00 43 www.dosab.org.tr - www.dosabsiad.org.tr

Yayına Hazırlayan Divit Basın Yayıncılık Ltd. Şti. Tel. : 0.224 247 1990 Faks : 0.224 247 1330 FSM Bulvarı Tuna Cad. Esra Sitesi No: 89 K: 1 D: 3 Nilüfer / BURSA info@divityayincilik.com Görsel Yönetmen Ümit İnce Baskı Mapa Ofset / Bursa (Ağustos 2011) 0.224.245 35 15 Dağıtım Seç Kurye - 0.224.225 61 42 Yayın Türü Yerel Süreli ISSN 1307-2005

İÇİNDEKİLER

2 DOSAB’dan DOSAB Başkanı Ferudun Kahraman yazısı

2 DOSABSİAD’dan DOSABSİAD Başkanı Selim Yedikardeş yazısı

6 Bilgi DOSAB tüketimler ve fiyatlar

10 Haber DOSAB’lı 37 firma Bursa’nın 250 büyüğü listesine girdi

14 Haber Daha Yeşil bir DOSAB

18 Haber Türkiye’de ilk olan DOSAB SCADA Sistemi’nde sona doğru

22 Etkinlik DOSAB ve DOSABSİAD etkinlikleri

31 Haber OSB Uygulamağa Yönetmeliği değişti

32 Haber BTSO OSB 50. Yılını kutladı

34 Röportaj EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış:

Bursa OSB’lerinin kendi elektriğini üretme girişimi olumlu

40 Röportaj DOSAB Enerji Komisyonu Başkanı Ersan Özsoy:

Enerji yatırımı büyük işi doğru adım atmak istiyoruz

44 Konuk Yazar Bülent Ülkü: Elektrik Hiyasası ve OSB’ler

46 Konuk Yazar Prof. Dr. Atila Bağrıaçık: Ar-Ge projeleri ile

Türk Makine İmalatçılarını teşvik etmenin yol haritası

56 Haber DOSAB Futbol Turnuvası’nda şampiyon Valeo Otomotiv

58 Gezi Zambiya: Victoria Şelaleleri sizi çağırıyor

Sayı: 37 Ağustos 2011

DOSAB’DAN

2

Ferudun Kahraman DOSAB Başkanı

DOSAB’danyapılan ihracat 2010 yılında 3,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Cumhuriyetimizin 100.yılında 500 milyar dolar ihracat ve dünyanın 10.büyük ekonomisi hedefi paralelinde biz de çıtamızı 10 milyar dolara koyduk.

Bursa veTürkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları arasına giren sanayicilerimizi kutluyor, başarılarının devamını diliyorum.

fkah

ram

an@

dos

ab.o

rg.t

r

Değerli sanayicilerimiz,Bildiğiniz gibi AK Parti Hükümeti, Hedef 2023 vizyonu kapsamında; 2023 yılında

yıllık 500 milyar dolar ihracat ve dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olma he-defini ortaya koydu. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100.yılında bu anlamlı hedeflerin gerçekleşmesinde sanayinin rolü büyük olacaktır.

Küresel rekabet gücü kazanmış bir sanayi yapısına ulaşmak için; yenilikçilik, ka-lite odaklı üretim ve yüksek katma değer oluşturma zorunluluğumuz vardır. Ancak bu niteliklere sahip bir sanayi politikası ile hedeflerimize ulaşabiliriz. Söz konusu sanayi politikasının en önemli bileşenlerinden birisi de şüphesiz organize sanayi bölgeleridir.

Bugün uygun yatırım ortamı, katılımcılarına idari, teknik ve altyapı hizmetlerini ortak olarak sunan, yatırımların işbirliği anlayışıyla yapıldığı, enerji, çevre ve ulaşım gibi altyapı şartlarının tek bir elden yönetildiği, dolayısıyla üretim maliyetlerinin azaltıldığı yapılar organize sanayi bölgeleri yapılarıdır.

Bizim DOSAB olarak Bursa Organize Sanayi Bölgeleri Güç Birliği Platformu üzerinde ısrarla durmamız, enerji başta bu platform marifetiyle yatırımlarımızı iş-birliği anlayışı ile yapma isteğimizin altında yatan sebeplerden birisi de bu hedefleri yakalamaktır.

2023 hedeflerine ulaşmak için günümüzde sadece üretmek yeterli değildir. Tekno-lojili yoğun, yüksek katma değerli üretim yapmak şarttır. Bu şartı yerine getirmek için bir yandan sanayicimiz olanca gücüyle çalışırken, diğer yandan OSB’ler gibi üst yapılar sanayiciye rekabetçi üretim için uygun ortamları sağlayacaktır.

Gururla söyleyebilirim ki, DOSAB olarak kurduğumuz çağdaş alt yapı sistem-leri ile verdiğimiz hizmetlerde bu ortamı sağlamış durumdayız. Sonuna geldiğimiz SCADA, Sayaç Otomasyonu, Haberleşme Sistemleri ve Alt Yapısı Projemiz ile şim-di bir adım daha ileriye gidiyoruz.

Türkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşmasının her ekonomik birimin de kendi hedef-lerini bu paralelde ortaya koyarak çalışması ile mümkün olabileceğine inanıyoruz. Bu nedenle, DOSAB olarak 2023 yılında 10 milyar dolarlık bir ihracat hedefini benimse-miş durumdayız.

2010 yılı itibariyle bölgemizden yapılan ihracat 3 milyar doları aşmıştır. Bursa Ti-caret ve Sanayi Odamızın yaptığı Bursa’nın 250 Büyük Firması Araştırması’na bu geçen yıl bölgemizden 37 firma girdi. Bu 37 firmanın 2010 yılı ihracat tutarı 2,9 mil-yar dolar olmuştur. Bölgemizde faaliyet gösteren 400’e yakın firma olduğu düşünüldü-ğünde DOSAB’dan 2010 yılında 3,3 milyar dolar civarında bir ihracatın gerçekleştiğini öngörüyoruz. Biz önümüzdeki 12 yılda bu hedefi 3 kat arttırarak ‘2023’te DOSAB’dan yılda 10 milyar dolar ihracat’ diyoruz. Bölge sanayicilerimizin bunu başaracağına da yürekten inanıyoruz.

Gerek Bursa’nın İlk 250 Firması arasına giren, gerekse İstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması 2010 sonuçlarına göre devler li-ginde yer alan 37 Bursa ve 6 DOSAB firmamızı kutluyor, başarılarının devamını dili-yorum.

Bu vesileyle, BTSO Organize Sanayi Bölgemizin 50.yılını bir kez daha kutluyor, Ramazan Bayramı’nın tüm insanlığa hayırlar getirmesini temenni ediyorum.

DOSAB’ın2023 ihracat hedefi:10 milyar dolar

DENIZCILIK235X310_CP.fh11 6/17/11 4:19 PM Page 1

Composite

C M Y CM MY CY CMY K

DOSABSİAD’DAN

4

Selim Yedikardeş DOSABSİAD Başkanı

Sıcak geçen yazkendisini ekonomide de hissettiriyor

Türk sanayisinin üretim üssü konumundaki Bursa’mızın üretim alanındaki sektörel çeşitliliği krizlerden daha az etkilenmesine yol açıyor. Ancak özellikle Avrupa’daki yeni kriz beklentisi ihracatımızı olumsuz yönde etkileyeceğe benziyor.

ekap

lan@

dos

ab.o

rg.t

r

Sıcak geçen yaz kendisini ekonomide de hissettiriyor. Seçimler sonrası piyasalar-daki yüksek moral ve istikrar ortamının sağladığı güven, ülkemiz ekonomisinin can simidi konumunda. Avrupa ülkelerinin kaçınılmaz sonu bekler havası ciddi tedirgin-likler yaratıyor. ABD’nin kredi notunun düşürülmesi ise tüm bunların üzerine adeta tusunami etkisi yarattı.

Belki de krizlere alışkın olan Türk iş dünyası kendine özgü çıkış yolları üretmesi sayesinde dünya genelindeki bu tedirginliği bu dönemde çok da fazla hissetmiyor.

Türk sanayisinin üretim üssü konumundaki Bursa’mızın üretim alanındaki sektörel çeşitliliği krizlerden daha az etkilenmesine yol açıyor. Ancak özellikle Avrupa’daki yeni kriz beklentisi ihracatımızı olumsuz yönde etkileyeceğe benziyor.

Globalleşen dünyada, yukarıda örneklerini verdiğim olaylar yaşanırken biz asıl işimiz olan üretmeye, istihdama, vergilerimizle ekonomiye katkı sağlamaya devam çabasındayız.

Diğer yandan göreve geldiğimiz günden bu yana DOSABSİAD’taki çalışmalarımıza da dur durak bilmeden devam ediyoruz. 6. geleneksel futbol turnuvamızı tamamladık. Başarılı olan takımlarımızı gönülden kutluyorum.

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı tarafından akredite edilen ve bu yönde Türkiye’nin ilk Akredite SİAD’ı olma özelliğimiz ile ilk öğrencilerimizi İtalya’ya gönderiyoruz. Bu konuda Bursa Valimiz Sayın Şahabettin Harput tarafından DOSABSİAD’a teşekkür belgesi verilmesi bizler için ayrı bir kıvanç vesilesi oldu. Bu mutluluğu da sizlerle paylaşıyorum.

Üyelerimizin ve çalışanlarımızın bilgilendirilmesine yönelik düzenlediğimiz semi-nerler kapsamında yalın üretim ve Ar-Ge konferanslarını başarıyla yaptık.

13-15 Ekim tarihleri arasında İstanbul’da CNR EXPO CENTER’da yapılacak olan Texbridge Fuarı ile ilgili söz konusu organizasyona iştirak edecek üyelerimize kolaylık sağlamak üzere görüşmeler gerçekleştirdik.

Bursa’nın 250 büyük firmasından 37’si DOSAB’da faaliyet göstermektedir. Bursa’nın 250 büyük firmasının yarattığı toplam cironun yaklaşık dörtte biri böl-gemizdeki firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu önemli başarıyı gösteren bölgemiz firmalarını bir kez daha tebrik ediyorum.

Ayrıca, DOSAB Bölge Başkanlığımızın finanse ettiği bursiyer sayımızı bu dönem 210’dan 250’ye yükselttik. Bunun için de DOSAB Yönetim Kurulu Başkanımız sayın Ferudun Kahraman’a teşekkürü bir borç bilirim.

Biz bunları yaparken ebetteki büyüklerimizi örnek alıyoruz. Onların tecrübeleri bizler için büyük önem taşıyor. Zaten bu düşünceden hareketle de DOSABSİAD bünyesinde Yüksek İstişare Kurulu’nu oluşturuldu. Değerli büyüklerimiz ilk toplantılarını 9 Eylül tarihinde gerçekleştirecekler. Yüksek İstişare Kurulumuzun, çalışmalarımıza önemli katkı sağlayacağı inancındayım.

Zaman hızla akıp geçiyor 2011’in ikinci yarısında Ramazan Bayramı’na yaklaşıyoruz.

Yılın kalan bölümünün ülkemiz ekonomisi açısından sıkıntısız ve sorunsuz geçme-si temennisiyle Ramazan Bayramınızı kutlar, işlerinizde başarılar diler, saygı ve sevg-ilerimi sunarım.

VADEMATIK SENET 23,5x31cm.ai 1 27.05.2011 13:30

DOSAB ELEKTRİK, DOĞALGAZ, SU TÜKETİM ve FİYATLARI

DOSAB 12 AYLIK TÜKETİM GRAFİKLERİ

2010 2011 DeğişimOcak 68.170.014 75.511.820 10,77 %Şubat 64.902.995 72.188.595 11,23%Mart 74.326.504 82.164.546 10,55%Nisan 70.376.073 78.726.948 11,87%Mayıs 70.202.710 79.501.001 13,24%Haziran 71.730.217 80.129.242 11,71%Temmuz 71.781.304 80.725.565 12,46%Ağustos 67.179.388 - -Eylül 66.834.681 - -Ekim 76.017.221 - -Kasım 62.237.900 - -Aralık 79.041.601 - -Toplam 842.800.609 548.947.717 -

ELEKTRİK TÜKETİMİ (kWh)

2010 2011 DeğişimOcak 937.343 1.015.002 8,29%Şubat 1.014.656 1.010.994 -0,36%Mart 1.122.387 1.240.510 10,52%Nisan 1.072.382 1.178.880 9,93%Mayıs 979.334 1.197.723 22,30%Haziran 996.228 1.132.757 13,70%Temmuz 1.018.484 1.062.754 4,34%Ağustos 911.815 - -Eylül 862.493 - -Ekim 1.034.815 - -Kasım 795.949 - -Aralık 1.017.536 - -Toplam 11.763.422 7.838.620

ATIK SU TÜKETİMİ (m3)

2010 2011 DeğişimOcak 26.537.086 28.345.271 6,81%Şubat 22.059.153 23.073.340 4,60%Mart 23.253.240 25.433.876 9,38%Nisan 26.644.532 17.342.701 -34,91%Mayıs 23.610.575 17.639.067 -25,29%Haziran 21.934.568 19.999.502 -8,82%Temmuz 28.120.105 29.515.278 4,96%Ağustos 28.007.974 - -Eylül 21.031.417 - -Ekim 26.581.888 - -Kasım 18.721.008 - -Aralık 26.324.032 - -Toplam 292.825.578 161.349.035 -

2010 2011 DeğişimOcak 260.791 338.879 29,94%Şubat 313.532 352.988 12,58%Mart 372.490 422.963 13,55%Nisan 354.639 402.171 13,40%Mayıs 346.477 439.170 26,75%Haziran 325.348 392.752 20,72%Temmuz 332.475 375.137 12,83%Ağustos 324.724 - -Eylül 297.594 - -Ekim 374.129 - -Kasım 236.519 - -Aralık 365.070 - -Toplam 3.903.788 2.724.060 -

Doğalgaz TL/kWh 0,04900055Prosessuyu TL/m3 0,35000000Arıtmatesisiişletmemasrafı TL/m3 0,18000000Prosessuyuziztembedeli TL/m3 0,10000000Elektrik(Gündüz) TL/kWh 0,13082800Elektrik(Puant) TL/kWh 0,22786300Elektrik(Gece) TL/kWh 0,06104600Elektrikiletimbedeli TL/kWh 0,00280000Elektrikdağıtımbedeli TL/kWh 0,00600000

2010 2011 DeğişimOcak - - -Şubat 106.047 126.623 19,40%Mart - - -Nisan 118.090 141.983 20,23%Mayıs - - -Haziran 136.844 159.121 16,28%Temmuz - - -Ağustos 140.027 - -Eylül - - -Ekim 135.168 - -Kasım - - -Aralık 135.870 - -Toplam 772.046 427.727 -

DOĞALGAZ TÜKETİMİ (Sm3)

PROSES SUYU TÜKETİMİ (m3)

TEMMUZ 2011 HİZMET FİYATLARI

İÇME KULLANMA SUYU TÜKETİMİ (m3)

ELEKTRİK

Tem.11Ağus.10 Eylül 10 Ekim10 Kasım10 Aralık10 Ocak 11 Şubat11 Mart11 Nisan11 Mayıs11 Haz.11

MilyonkWh

60

65

70

75

85

80

90

67.9

67.2

76.6

62.7

79.7

76.1

73.0

82.8

79.3

80.2

81.4 81.9

DOĞALGAZ

Tem.11Ağus.10 Eylül 10 Ekim10 Kasım10 Aralık10 Ocak 11 Şubat11 Mart11 Nisan11 Mayıs11 Haz.11

MilyonSm3

7

8

9

10

12

11

13

9.5

8.27.1 6.9

9.0 7.5

11.3

11.0

11.212.8

11.7

10.9

-GrafiktekidoğalgaztüketimmiktarınaENTEKMS/Atüketimidahildeğildir.

PROSESSU

Tem.11Ağus.10 Eylül 10 Ekim10 Kasım10 Aralık10 Ocak 11 Şubat11 Mart11 Nisan11 Mayıs11 Haz.11

Binm3

200

250

300

350

450

400

500

325

298

374

237

366339

353

423 403440

393375

Elektrik tüketimiilk 6 aydayüzde 11,5 arttı

Bu yılın ilk ayındaki elektrik, doğal-gaz, atık su tüketim verileri, sanayide 2008 global ekonomik krizi öncesi

seviyelerine gelindiğini gösterdi. DOSAB Bölge Müdürlüğü’nün açıkladığı verilere göre 2011 yılının ilk 6 ayında elektrik tüke-timi 468.222.152 kWh oldu. 2010 yılının aynı dönemine göre elektrik tüketiminde yüzde 11,56’lık, 2009 yılına göre yüzde 35’lik artış yaşandı.w

Son 37 ayın en yüksek değeri2011 yılı ilk 6 aylık elektrik tüketim

verilerine göre Bursa’daki tüm organize sanayi bölgeleri içinde en fazla elektrik tüketimi DOSAB’da gerçekleşti. Ayrıca bu yılın Mart ayında 82.164.546 kWh tüketim miktarı, son 37 yılın en yüksek rakamı oldu. Kriz öncesi 2008 Ocak ayında elektrik tüketimi 84,4 milyon kWh olmuştu.

DOSAB’da 2011 yılının ilk 6 ayında elektrik tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,56 oranında artış gösterdi ve 2008’deki kriz öncesi seviyeyi yakalandı.

Elektriküretimsantralidoğalgaztüketimleridahiledilmiştir.

DemirtaşOrganizeSanayiBölgesigünceltüketimbilgilerivehizmetfiyatlarınıwww.dosab.org.tr resmiinternetsitemizdentakipedebilirsiniz.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Kobi_Perspektif_23,5x31.pdf 3 12.07.2011 15:48

6

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Kobi_Perspektif_23,5x31.pdf 3 12.07.2011 15:48

DOSAB DUYURULAR

8

1 Temmuz’dan itibaren içme suyu fiyatları kademeli olarak değişti

DOSAB Yönetim Kurulu tarafından, Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde uygulanmakta olan tek kademeli içme suyu birim fiyatının, içme suyunun

genelde üretimde kullanılması nedeni ile 01.07.2011 tarihinden itibaren kademelendirilerek uygulanmasına karar verildi. Buna göre fatura dönemine ait olmak üzere yeni içme suyu fiyatları şöyle oluştu;- 1000 m3 e kadar su tüketimleri için, birim fiyatı 1,25 TL/m3

- 3000 m3 e kadar su tüketimleri için, birim fiyatı 1,00 TL/m3

- 3000 m3 ve üstü su tüketimleri için, birim fiyatı 0,75 TL/m3

Atık analizi için kimler numune alabilir

Bir atığın tehlikeli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla 05.07.2008

tarihli ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-III/B’sinde yer alan eşik konsantrasyon değerlerine göre atığın analizinin yapılması gerekmektedir. Analizi yapılacak atıklar için numunelerin ilgili İl Çevre ve Orman Müdürlükleri ya da Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan numune almaya yeterlilik almış olan laboratuarlarca alınması gerekmektedir.

Bu kapsamda, Ek-III/B analizi için atığını gönderecek olan sanayicilerimizin mutlak suretle Bakanlıktan numune almaya yeterlilik almış laboratuarlarca veya İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince numune alınarak gönderilmesi gerekmektedir.

Atıksu analiz raporlarıinternet sitemizde

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Atıksu Arıtma

Tesisleri’nden alınan numunelerin ölçüm sonuçları www.dosab.org.tr internet sitemizden düzenli olarak her hafta yayınlanmaktadır. Güncel ve geçmiş tarihli raporlara hizmet bilgileri menüsü altında atıksu analiz başlığından ulaşabilirsiniz. Sitede ayrıca proses ve içme suyu raporları da düzenli olarak yayımlanıyor.

TÜBİTAK “Özel Sektör Firmala-rına verdiği araştırma, Teknoloji

Geliştirme ve Yenilik Destekleri” ile ülkemiz özel sektör kuruluşlarının araş-tırma-teknoloji geliştirme yeteneğinin, yenilikçilik kültürünün ve rekabet gü-cünün arttırılmasını hedeflemektedir.

TUBİTAK-TEYDEP (Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkan-lığı) yukarıdaki hedefler doğrultusunda aşağıda listelenen proje programlarını yürütmektedir. Verilen destekler hibe (geri ödemesiz) şeklindedir.

- 1501-TUBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

- 1503- TUBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı

- 1505- TUBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı

- 1507- TUBİTAK KOBİ-Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

- 1509- TUBİTAK Uluslararası Sa-nayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Prog-ramı

TUBİTAK-TEYDEP bünyesinde yürütülen Destek Programları-

na yapılacak proje başvuruları http://eteydep.tubitak.gov.tr adresindeki PRODİS (Proje Değerlendirme ve İz-leme Sistemi) üzerinden alınmaktadır. Destek Programları hakkında detaylı bilgiye www.teydep.tubitak.gov.tr adre-sinden ulaşılabilir.

1955 Yılından bu yana verilen “Özel Sektöre Yönelik Ar-Ge Destek-leri” sektör (Gıda, tekstil, otomotiv, bili-şim, seramik, savunma, kimya, iletişim, elektronik, tarım, sağlık, biyoteknoloji, makine, maden vb.) ve büyüklüğü-ne (Büyük veya KOBİ) bakılmaksızın ülkemizde yerleşik tüm özel sektör firmalarına yöneliktir. Bu nedenle sek-tör-büyüklük ayrımı yapılmaksızın Organize Sanayi Bölgemizde yer alan (veya yukarıda bahsedilen desteklerden yararlanabileğini düşündüğünüz) tüm firmaların bilgi edinmesi önem arz et-mektedir.

Avrupa Birliği’ne üye 27 ülke ve Türkiye ile Hırvatistan’da sürdü-

rülebilirlik ve inovasyon konusunda başarılı çalışmalarıyla ön plana çıkan işletmelere verilen Sürdürülebilirlik için İnovasyon-Avrupa Birliği Çevre Ödülleri, çevresel sosyal ve ekonomik konular bütüncül bir şekilde yöneten işletmelerin yenilikçi uygulamalarını ödüllendirmeyi hedefliyor. Avrupa’da sürdürülebilirlik için inovas-yonun yaygınlaştırılmasını amaçlayan bu girişim, çevre dostu yönetim anlayışı, uygulama ve ürünlere öncülük eden iş-letmelerin başarılarını takdir etmek ve

diğer kurumların bu anlayışı benimse-melerini desteklemek amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından iki yılda bir dü-zenleniyor.

REC Türkiye ve TÜSİAD işbirli-ğinde düzenlenen programa Türkiye, 2006 yılından itibaren katılım sağlıyor. Ülkemizde dördüncü kez sahiplerini bulacak ödüller, yönetim, ürün ve süreç kategorileri olmak üzere üç kategoride veriliyor.

Başvurular, 16 Ekim 2011 tarihi-ne kadar devam ediyor. Detaylı bilgiye www.abcevreodulleri.org internet sitesi üzerinden ulaşılabilir.

TÜBİTAK destek programları

İnovasyon - Avrupa Birliği Çevre Ödülleri Türkiye Programı

HABER

AnsThatLast Windmills 235x310 GD.indd 1 29/07/2011 4:13 PM

HABER

10

Bursa devlerinin 37’si DOSAB’daBursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından gerçekleştirilen Bursa’daki 250 Büyük Firma Araştırmasının sonuçlarına göre, 250 firmanın 37’si Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde (DOSAB) faaliyet gösteriyor.

Listeye 37 firma ile giren DOSAB firmalarının sektörel dağılımı ise şöyle oluştu; 17 firma tekstil ve

konfeksiyon, 12 firma otomotiv ana ve yan sanayi, 2 firma plastik ve kauçuk, 2 firma makine-metal ve 4 firmada di-ğer sektör dallarında faaliyet gösteriyor. DOSAB’lı 37 firmanın iç ve dış satışlar toplamı ise 9 milyar 453 milyon Türk Lirası oldu.

Bursa’nın 250 büyük firması arasın-da 37 adet firmayla yer alan Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nin, 2010 de-ğerleriyle 1 milyar 231 milyon 150 bin TL’lik brüt katma değer yarattığı görü-lüyor. DOSAB’lı firmaların öz sermaye toplamı ise 1 milyar 874 milyon TL. Net aktifleri 6 milyar 80 milyon TL’ye ulaşan 37 firmanın, vergi öncesi dönem karları ise 400 milyon 969 bin TL ola-rak gerçekleşti.

Başarılı performansDOSABSİAD Başkanı Selim Ye-

dikardeş, önümüzdeki 2012 yılında bu başarının çok daha yukarı seviyelere çı-kacağına inandığını belirtti. Açıklanan listedeki 37 firmanın 17’sinin tekstil ve konfeksiyon, 12 adedinin ise oto-motiv ve yan sanayi dalında olmasının Demirtaş Organize’nin de sektörel bir

profilini çıkarmış olduğunu kaydeden Yedikardeş, “Bizleri en çok sevindiren durum, bu 37 firmanın 20 bine yakın kişiye sağladığı istihdam ve 3milyar do-lara dolara ulaşan ihracatlarıdır. İnanı-yorum ki, önümüzdeki yıldan itibaren

hem istihdam hem de ihracat olarak önemli bir artış göstereceğiz. Bölge-mizdeki bu firmaları kutluyor, yılmadan daha çok üretim, ihracat ve istihdam yaratma gayretleri içinde olmalarını di-liyorum” dedi.

Otomotiv liderliğini koruyorBursa’daki 250 büyük firmanın 2010

yılı itibariyle net ciroları toplamı yüzde 20,2’lik artışla 40,5 milyar lira, brüt katma değerleri yüzde 27,2’lik artışla 5,6 milyar lira, öz sermayeleri yüzde 12’lik artışla 12,4 milyar lira, net aktif-leri toplamı yüzde 17,6’lık artışla 30,4 milyar lira, vergi öncesi dönem karları yüzde 54,3’lük artışla 2,1 milyar lira,

Otomotiv ana ve yan sanayi bütün göstergelerde liderliğini korudu. İlk 250 şirketin yüzde 26’sı otomotiv ve yan sanayi alanında faaliyet gösteriyor. DOSAB’da yeralan TOFAŞ Türk Otomotiv Fabrikası, 6,4 milyar liralık cirosuyla Bursa’nın 2. büyük firması oldu. TOFAŞ’da 2010 yılı ücret ve çalışanlar ortalaması ise 6 bin 824 kişi olarak gerçekleşti.

Türkiye’nin ilk Hot stamping (sıcak sac işleme) tesisini DOSAB’da kuran Beyçelik Gestamp, BTSO araştırmasında Bursa’nın 31. büyük firması oldu.

DOSAB merkezli Obasan Gıda, 1.216 kişi-lik istihdamı ve 83,5 milyon TL cirosuyla listede yer aldı.

Bursa’nın En Büyük 250 Firması içinde yer alan 37 DOSAB firması, 2010

yılında 19.731 kişi ücretle çalışanlar ortalamasına sahip. İstihdamda ilk sırayı 6.824 kişi ortalamısıyla Tofaş alırken, bu firmayı 1.216 kişiyle Obasan Gıda, 1.275 kişiyle de B-Plas izledi. Bölgede 400 firma faaliyet gösteriyor ve 2011 yılı ilk yarısı itibariyle toplam istihdam 36 bin kişiyi geçmiş durumda.

Yine 2010 yılı verilerine göre BTSO listesine giren 37 firmanın toplam ihracatı 2 milyar 868 milyon dolar oldu. Tofaş ihracatta da 2 milyar 346 milyon dolar ile ilk sırada yer aldı. İhracatta ikinci sırada 76,8 milyon dolarla Aunde Teknik Tekstil, 70,6 milyon dolarla Teknik Malzeme AŞ izledi.

11

HABER

1 2 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 6.373.851.209 299.271.990 2.346.818.422 6.824 5.448.847.6252 26 B-PLAS BURSA PLASTİK METAL A.Ş. 248.244.267 - 4.628.132 1.275 233.264.4283 31 BEYÇELİK GESTAMP KALIP A.Ş. 218.808.418 - 21.523.239 867 200.883.7924 38 ERMETAL OTOMOTİV VE EŞYA A.Ş. 172.113.126 - 4.829.728 686 161.816.8645 40 TEKNİK MALZEME A.Ş. 168.527.037 6.666.271 70.691.232 323 159.014.5046 49 AUNDE TEKNİK TEKSTİL A.Ş. 141.559.386 5.284.508 76.848.501 933 141.258.1557 51 BPO-B.PLAS-PLASTİC OMNİUM A.Ş. 137.702.611 - 311.159 486 128.525.5168 52 HARPUT TEKSTİL LTD. ŞTİ. 137.295.270 14.101.816 16.246.814 563 73.610.5859 53 BOSCH FREN SİSTEMLERİ A.Ş. 136.551.924 1.314.738 15.360.075 249 136.551.92410 60 P.M.S.METAL PROFİL ALÜMİNYUM A.Ş. 116.094.299 1.079.550 48.268.845 240 115.912.84211 64 SUNTEKS DOKUMA BOYA APRE A.Ş. 106.817.055 5.439.992 24.249.280 655 102.200.97612 66 GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ A.Ş. 106.716.189 - 50.665.860 558 106.716.18913 67 TAŞDELEN TEKSTİL VE TURİZM A.Ş. 104.962.085 - - 3.196.309 98 15.463.30714 68 POLYTEKS TEKSTİL EĞİTİM A.Ş. 103.906.597 - 3.537.884 318 102.160.33315 78 E.N.A.TEKSTİL A.Ş. 89.108.662 9.190.098 - 280 86.390.97216 86 OBASAN GIDA İNŞAAT A.Ş. 83.469.154 10.020.090 780.521 1.216 81.789.78417 89 ACARSOY TEKSTİL A.Ş. 81.347.955 2.896.483 1.760.588 322 80.690.71818 90 SÜLEYMAN BURSALI TEKSTİL A.Ş. 80.579.913 6.848.784 26.669.890 364 49.574.09919 106 LOW PROFİLE TEKSTİL. A.Ş. 69.920.668 -3.551.054 45.562.763 498 67.642.40720 119 D.E.B.Y TEKSTİL A.Ş. 65.767.890 10.035.253 - 6 -21 138 IŞIKSOY TEKSTİL İNŞAAT LTD. ŞTİ. 55.055.939 3.262.618 1.990.087 320 50.272.73222 143 FİBER İPLİK MENSUCAT A.Ş. 53.964.847 7.281.238 - 5 301.81323 144 FİSTAŞ FANTAZİ İPLİK A.Ş. 53.801.557 6.489.209 - 640 53.630.68324 145 ÖZ ÜÇ-EL TEKSTİL LTD. ŞTİ. 53.587.932 4.795.247 - 209 53.587.93225 146 ÖZ TEKSTİL LTD. ŞTİ. 53.229.334 374.114 33.254.875 435 33.459.06626 164 FİSTAŞ DIŞ TİCARET PAZARLAMA A.Ş. 47.293.731 53.606 31.020.497 5 -27 166 ACAR İHRACAT İTHALAT TEKSTİL A.Ş. 46.464.798 246.860 21.418.307 44 -28 180 YILMAZ SÜNGER KUMAŞ LTD. ŞTİ. 41.521.976 434.532 - 48 -29 188 AKTAŞ HAVA SÜSPANSİYON SİS.A.Ş. 39.692.133 -31.094 9.996.230 103 34.837.47830 196 ŞAHİNKUL MAKİNA VE YEDEK PARÇA A.Ş. 37.589.870 1.069.558 2.270.310 351 37.589.87031 205 ANNAÇLAR GIDA VE TEM.LTD. ŞTİ. 36.623.713 2.249.915 418.781 45 032 208 BEZTAŞ TEKSTİL LTD. ŞTİ. 35.087.521 2.249.919 - 194 34.726.09133 213 YILMAR ÇELİK TEL YAY LTD. ŞTİ. 33.916.255 330.278 - 166 33.664.73434 220 BAYKAR DÖVİZ TİCARET A.Ş. 32.139.907 23.701 - 2 -35 227 IŞIKSER TEKSTİL LTD. ŞTİ. 31.355.457 3.540.918 - 44 2.484.58236 234 TEKNİK 20 MAKİNA VE ELEKTRİK LTD. ŞTİ. 30.626.427 - 3.719.707 190 27.625.15137 248 BÜROSİT BÜRO DONANIMLARI A.Ş. 27.800.753 - 2.862.450 169 26.383.027 TOPLAM 9.453.095.865 400.969.138 2.868.900.486 19.731 7.880.878.179

No

250Büyük

Sıra Firma Adı

İç-Dış Satış (Ciro) TL

KDV HariçDönem Karı

(V.Ö.) TLİhracatı

Dolar

ÇalışanOrt.Kişi

ÜretimdenSatışlar

TL

BURSA 250 BÜYÜK SIRALAMASINDA DOSAB’LI FİRMALAR - 2010

2,8 milyar $ ihracat yapıyor20 bin kişi çalıştırıyorlar

toplam ihracatları yüzde 15,2’lik ar-tışla 9,6 milyar dolar, ücretle çalışanlar ortalaması yüzde 7,3’lük artışla 103 bin 665 kişi, üretimden satışları da yüzde 18,2’lik artışla 29,9 milyar lira oldu.

250 firmanın 65’i otomotiv ana ve yan sanayi, 52’si tekstil ve konfeksiyon, 39’u gıda tarım ve hayvancılık, 26’sı makine ve metal, 12’si inşaat, 9’u enerji elektrik ve elektronik, 10’u plastik, kau-çuk ve sünger, 6’sı ağaç-orman ürünleri ve mobilya, 5’i nakliye ulaştırma, 3’ü çi-mento-toprak ve madencilik, 3’ü kimya, 2’si deri kürk ve ayakkabı, 2’si turizm oldu.

Otomotiv ana ve yan sanayinin bü-tün göstergelerde liderliğini korudu. İlk 250 şirketin yüzde 26’sı otomotiv ve yan sanayi alanında faaliyet gösteriyor ve cironun yüzde 49’unu da bu şirketler gerçekleştirdi.

Otomotive dönük araçların iç giydirme ve montaj proseslerini tasarlayan Aunde

Teknik, 2010’da 76,5 milyon dolar ihracat yaptı.

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazır-ladığı ‘Türkiye’nin 500

Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’na göre, 2010 yılında en büyük 20,8 milyar lira üretimden satış rakamıy-la yine Tüpraş oldu. Özelleş-tirildiği 2005’ten beri İSO 500’ün zirvesini kaptırma-yan Tüpraş, 2010’da üretim-den satışlarını % 30 arttırdı.

Renaultihracat lideri

Geçen yılki üçüncülük koltuğunu Ford’a kaptıran Oyak Renault 2010’da 4. sıraya otururken, Tofaş ise geçen yıl olduğu gibi beşin-ci sırada yer aldı. İSO 500 kapsamında en fazla ihracat yapan ilk 10 kuruluşun tümü özel sektör olurken, ihracat zirvesinde Oyak Renault yer aldı. 3,2 milyar dolarlık ih-racatı olan Bursalı otomotiv devini Tüpraş, Ford ve Tofaş izliyor. En fazla ihracat ya-pan 10 kuruluşun 2010 yılı ülke ihracatı içindeki payı yüzde 16,6 oldu.

5 Koç şirketiilk 10’da

78 firma ilk 500’e ilk kez giriş yaparken, 21 firma isminin açıklanmasını iste-medi. Koç Holding, İlk 10’a Tüpraş, Ford, Tofaş, Arçe-lik ve Aygaz olmak üzere 5 şirketini soktu. 2010 yılında yabancı sermaye paylı ku-ruluş sayısı ise 153’ten 148’e geriledi. İSO 500 kapsamın-da 2010 yılında kamu kuru-luşlarının sayısı 12’ye düştü. 2010’da ödenen faizler ve fi-nansman giderlerindeki dü-şüş, İSO 500’ün kârlılığına

olumlu yansıdı. 2010’da en fazla kâr eden sanayi kuru-luşu ise 4 milyar 850 milyon 920 bin 203 lira ile kârını geçen yıla göre 3,5 kat artı-ran EÜAŞ oldu. En fazla kâr eden ilk 10 kuruluş içinde 4 kamu kuruluşu yer aldı.

Özelde istihdam %9,8 arttı

İSO 500’de yer alan fir-malar toplamda 550 bin 939 kişi çalıştırırken, Arçelik 14 bin 48 çalışanla istihdam-da birinci sırada yer aldı. Arçelik’i 13 bin 543 çalışan ile Türkiye Şeker Fabrikaları, 12 bin 603 çalışan ile Türkiye Taşkömürü Kurumu izledi. 2010’da İSO 500 genelinde çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6,7 artış sağladı. Bu dönemde özel kuruluş-larda çalışan sayısı yüzde 9,8 artarken, kamu kuruluş-larında yüzde 10,7 azaldı. 2010’da Türkiye sanayi sek-törü istihdamı ise yüzde 10,2 oranında büyüyerek 417 bin kişi arttı.

Devler liginde6 DOSAB’lı var

İlk 500 listesine Bursa’dan 37, Demirtaş Organize Sa-nayi Bölgesi’nden ise 6 fir-ma girdi. Bursa firmalarının 2010 üretimden net satış-ları toplamı 22,9 milyar lira oldu. Listede DOSAB’dan ise 6 firma yer aldı. Tofaş, Beyçelik Gestamp, Ermetal Otomotiv, Aunde Teknik Tekstil, Bosch Fren Sistem-leri ve BPO listede bulunan DOSAB’lılar oldu. 6 firma-nın 2010 yılı üretimden net satışları toplamı 6,2 milyar lira olarak gerçekleşti.

HABER

12

Türkiye’nin en büyük 500’ünde 37 Bursa, 6 DOSAB’lı firma varİstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması 2010 sonuçlarına göre devler liginde 37 Bursalı firma var. Bu firmalardan 6’sı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nden…

4 3 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. 5.871.042.5165 5 TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 5.448.847.62523 28 Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş. 1.619.274.75640 37 Bosch San. ve Tic. A.Ş. 1.023.734.99559 66 SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş 806.449.99168 81 Delphi Automotive Systems Ltd. Şti. 731.720.69187 99 Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş. 590.073.815108 147 Starwood Orman Ürünleri Sanayi A.Ş. 502.779.718109 162 Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. 501.475.571122 115 Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. 457.171.667145 220 Componenta Dökümcülük A.Ş. 386.945.817169 85 Bis Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 335.484.886178 - Asil Çelik San. ve Tic A.Ş. 328.058.164185 114 Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 318.624.295216 170 Yeşim Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 275.841.306226 207 Cargill Tarım ve Gıda San. Tic. A.Ş. 260.425.439245 226 Coşkunöz Metal Form Makina A.Ş. 246.589.784260 262 Major SKT Oto Donanım A.Ş. 234.485.794296 254 Beyçelik Gestamp A.Ş. 200.883.791301 - Matlı Yem San. ve Tic. A.Ş. 195.992.736304 251 Gemlik Gübre Sanayii A.Ş. 194.944.744308 261 Küçükçalık Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 191.558.759340 345 Marmarabirlik 173.564.557363 454 ÇEMTAŞ Çelik Makina A.Ş. 165.760.484372 355 Ermetal Otomotiv ve Eşya A.Ş. 161.816.864378 398 Akbaşlar Tekstil Enerji A.Ş. 159.407.753381 432 Teknik Malzeme Tic. ve San. A.Ş. 159.014.504385 386 Özdilek AVM ve Tekstil A.Ş. 158.037.598399 382 Durmazlar Makina San. ve Tic. A.Ş. 153.208.190406 365 Bursa Beton San. ve Tic. A.Ş. 150.225.242414 387 Aroma Bursa Meyve Suları ve Gıda A.Ş. 147.522.657419 329 Bursa Çimento Fabrikası A.Ş. 146.715.421441 323 Aunde Teknik Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 141.258.155457 442 Bosch Fren Sistemleri San. ve Tic. A.Ş. 136.551.924483 445 BPO B-Plas Plastic Omnium A.Ş. 128.525.515484 379 Bıran İplik San. ve Tic. A.Ş. 128.373.771493 - Bosch Rexroth Otomasyon A.Ş. 125.814.499 TOPLAM 22.958.203.994

1 1 TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri 20.819.067.0102 2 EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. 9.740.496.7453 6 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. 6.004.819.3314 3 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. 5.871.042.5165 5 TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 5.448.847.6256 4 Arçelik A.Ş. 5.108.831.1277 8 Aygaz A.Ş. 3.969.130.0238 7 Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. 3.715.823.8179 11 İçdaş Çelik Enerji Tersane A.Ş. 3.523.477.22910 12 İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. 3.239.662.761

2010Sıra

2009Sıra Kuruluş

Üretimden Satışlar Net

(TL)

DEVLER LİGİNDEKİ BURSA FİRMALARI

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK 10 KURULUŞU

Alt yapı yatırımlarının tümünü bitiren, sosyal tesisleri, sosyal projeleri ile de örnek projele-

re imza atan DOSAB, çevreci yönünü de geçen süreçte hızla geliştirdi. Tüm yolların asfalt olduğu, tretauar ve pey-zaj çalışmalarının yapıldığı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi son dönemde daha yeşil görünüyor.

Yeşil alan oranı arttıDOSAB İnşaat Grup Şefi Burak

Kargı, daha yeşil bir DOSAB için ya-pılan çalışmalar kapsamında bu yıl son

yatırımları hayata geçirdiklerini söyle-di. Kargı, “Bu yılın başından itibaren bölgemize 3.276 adet Leylandi ağacı dikilerek toplamda 10.000 adete yakla-şılmıştır. Yine bu yılın başından itibaren 128 adet Top Akasya ağacı dikilerek toplamda 1.500 adet Top Akasya ağacı olmuştur.

Bitki deseni olarak muhtelif yerlerde Fıstık Çamı, Süs Eriği ve Çalı Grupları bulunmaktadır. 3.050 metrekarelik alan çimlendirilerek toplam çim alanımız 149.250 metrekare olmuştur” şeklinde konuştu.

Otomasyonlu sulama sistemiBu yeni dikilen ağaçların sulanması

için 2011 yılı içinde 5.000 metre dam-lama borusu döşenerek otomasyonlu damlama sulama sistemi oluşturuldu-ğunu belirten Kargı, şu bilgileri verdi: “Böylece geçmiş seneler dahil olmak üzere dikimi yapılan tüm ağaçların oto-masyonlu damlama sulama sistemi ta-mamlanmıştır. Yeni yapılan yeşil alanlar da dahil olmak üzere tüm çim alanlarda peyzaj tipi otomasyonlu yağmurlama sulama sistemi mevcuttur.

Daha yeşil DOSABDemirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde daha yeşil bir çevre için 149.250 metrekare yeşil alan oluşturuldu. Bölgede 12 binin üzerinde ağaç dikildi. Yeşil alanların tümü tam otomasyonlu sistemle sulanıyor.

DOSAB

14

- 149.250 metrekare çim alan- 10.000 adet Leylandi- 1.500 adet Top Akasya- 5.528 metrekare alanda çalı grubu (Fıstık Çamı, Süs Eriği)- 10.000 adet mevsimlik çiçek- Tam otomasyonlu damlama ve sulama sistemi

15

Sürekli çalışmaDOSAB’ı daha da güzelleştirmek

için 2011 yılı yaz döneminde muhtelif yerlere toplam 10.000 adet mevsimlik çiçek dikilmiştir. 2011 yılı içersinde 6.338 adet Leylandi, 1.372 adet Top Akasya Ağacının, 5.528 metrekare Çalı grubunun periyodik budamaları yapılmıştır. Tretuar arkalarında kalan 14.000 metrekare yeşil bandın yabani ot temizliği yapılmıştır. Mustafa Karaer ve Ali Osman Sönmez Caddelerindeki tretuar arkasındaki yeşil bantlar ile yol ortasındaki yeşil alanlarda bulunan çalı bitkilerinin (7.500 m²) iki kez el çapası yapılmıştır. Ayda iki defa tüm çim alan-lar çim biçme traktörleri ve makinele-riyle biçilmektedir. Bölgemizdeki tüm ağaçlar zararlılara ve hastalıklara karşı ilaçlanmaktadır. Grubumuz daha yeşil bir DOSAB için sürekli ve yoğun bir çalışma içindedir.”

Bura

k K

argı

DOSAB’ın Çevre Timi: DOSAB İnşaat Grup Şefi İnşaat Mühendisi Burak Kargı, 1 ziraat mühendisi, 2 inşaat teknikeri, 8 usta ve 1 operatör olmak üzere 13 kişilik bir ekip, daha yeşil bir Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi için yoğun bir çaba gösteriyor.

DOSAB

16

M.Ö. 300’lü yıllar-da İskenderiyeli Hero’nun Herkül’ün

bir efsanesini anlatmak-ta kullandığı suyla çalışan “otomat”’ından günümüze, otomasyondaki gelişmeler hele ki endüstri devriminden sonra neredeyse akıl almaz boyutlara ulaştı.

Günümüzde ise değişen ve artan ihtiyaçlar doğrultusun-da, özellikle kaynak (elektrik, doğalgaz, su, buhar vb.) dağı-tımında, dağıtıcıya, şebekesi üzerinde güçlü bir denetim kurabilme konusunda SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) sistemleri öne çık-maktadır.

DOSAB Projesi’nde neler var?

Bu amaçla Demirtaş Or-ganize Sanayi Bölgesi de böl-

gesinde Elektrik, Doğal Gaz, Su ve Atık Su şebekelerinin uzaktan izlenmesi ve kuman-da edilmesi, bölge içerisindeki elektrik, doğalgaz, su ve atık su sayaçlarının uzaktan okunması için kombine bir SCADA siste-mi kurmaktadır. Bunun yanında güvenlik için gerekli MOBESE sisteminin kurulması ve haber-leşme altyapısının kurulması da proje dahilindedir.

Proje kapsamında müşteri parsellerine, orta gerilim da-ğıtım merkezlerine, doğalgaz bölge regülatörlerine, su depo-larına ve kuyularına tesis edi-lecek SCADA ekipmanları ile bölgenin tamamında dağıtımı yapılan tüm kaynakların (elekt-rik, doğalgaz, su ve atık su) anlık izlenmesi ve kontrolü sağlana-caktır.

Sistemin ana haberleşme medyası haberleşme teknolo-

jisindeki en hızlı, güvenilir ve gelişmeye açık ortam olan fiber optiktir. Dağıtım merkezleri arasında oluşturulan 3 adet fi-ber optik ring, tüm DOSAB sahasından verileri toplayarak DOSAB İdari binasında tesis edilmiş SCADA merkezinde sonlanmaktadır.

Bu ana omurga üzerinden SCADA sistemi ve MOBESE sistemi verileri toplanırken, Te-lekom hizmetleri de sunulabile-cektir.

Türkiye’deki ilk örnekBir Organize Sanayi

Bölgesi’nin ihtiyaç duyduğu tüm altyapının bir merkezden izlenmesi ve kumandasını sağ-layacak Türkiye’deki ilk örnek olan sistem aşağıdaki bileşenle-re sahip olacaktır;

- Elektrik dağıtım şebekesi SCADA sistemi

SCADA SİSTEMİ

18

Türkiye’de ilk olan DOSAB’ınSCADA Sistemi’nde sona doğru

Fethi Ahmet ÖzdemirSYS Proje Saha Mühendisi

Bir organize sanayi bölgesinin ihtiyaç duyduğu tüm altyapının bir merkezden izlenmesi ve kumandasını sağlayacak Türkiye’deki ilk örnek olan ‘DOSAB SCADA, Sayaç Otomasyonu, Haberleşme Sistemleri ve Altyapısı’ Projesi’nde sona doğru geliniyor. Sistemin bu yıl sonunda devreye alınması planlanıyor.

19

SCADA SİSTEMİ

- Doğalgaz dağıtım şebekesi SCADA sistemi,

- Su dağıtım şebekesi SCA-DA sistemi,

- Atıksu dağıtım şebekesi SCADA sistemi,

- Elektrik şebekesi için da-ğıtım yönetim sistemi,

- Elektrik, doğalgaz, su ve atıksu şebekeleri için sayaç oku-ma sistemi,

- MOBESE sistemi,- Haberleşme sistemi.Tüm kaynaklara ait şebeke-

lerin aynı anda izleneceği SCA-DA, Sayaç Otomasyonu, Ha-berleşme Sistemi ve Dağıtım Yönetim Sistemi ile MOBESE tek bir merkezde kurulacaktır. Merkezde Sayaç Otomasyonu, SCADA, Haberleşme, Dağı-tım Yönetim Sistemleri ve sayaç otomasyon sistemleri için birer çift yedekli sunucu konulacak-tır. Ayrıca MOBESE için gere-ken bilgisayar sistemi de kuru-lacaktır.

Anlık izleme vekontrol yeteneği

Merkezde, tüm şebekelerin izlenmesi ve gerçek zamanlı şe-kilde kumandası için bir SCA-DA yazılımı bulunacaktır. Yazı-lım sahadaki RTU’lardan gelen verileri toplayacak, arşivleyecek, alarm oluşturacak, gerekli du-rumlarda ilgili alarmları ürete-cek, sisteme bağlanan kullanı-cılara tüm bu değerleri sunacak ve sistem operatörlerinin ver-dikleri komutları iletişim altya-pısı üzerinden ileterek uzaktan kumandayı sağlayacaktır. Bu sayede sistemin kontrol etti-ği şebeke ile ilgili tüm bilgiler anında operatörlere ulaştırıla-rak şebekeye müdahale süreleri minimuma indirilecektir.

Sistemin anlık izleme ve kontrol yeteneği yanında arşiv-leme özelliği sayesinde kontrol edilen şebekeye ait veriler geç-mişe yönelik izlenebilecektir. Bu sayede, sistemin geçmişe ait dönemsel davranışları tüm bölgede veya belirli bölgeler bazında incelenip yorumlana-rak, geleceğe ait öngörülerin oluşturulmasında kullanılabi-lecektir.

Veriler nasıltoplanacak?

Peki tüm bu veriler bir mer-keze nasıl toplanmaktadır? Yu-karıda da bahsi geçen fiber op-tik ringler üzerindeki dağıtım merkezlerinden tüm müşteri parsellerine, bölge regülatörleri-ne, su kuyularına, su depolarına ve MOBESE direklerine fiber optik kablolar çekilmektedir. Müşteri parsellerine, bölge re-gülatörlerine, kuyu ve depolara tesis edilecek olan ve SCADA sistemi içerisinde gerekli uzak-tan izleme ve kumanda işlevle-rini yerine getirecek, RTU (Re-mote Terminal Unit) adı verilen endüstriyel tipte elektronik ci-hazlar bulundukları noktadaki SCADA ile ilgili verileri işleyip merkeze ileteceklerdir. RTU’lar kurulu oldukları yerdeki öl-çümleri yapan (akım, gerilim, basınç, sıcaklık v.b.), ölçüm so-nuçlarını SCADA merkezine ileten ve merkezden gelen ko-mutları yerine getirerek uzaktan

izleme ve kumandayı sağlayan akıllı cihazlardır.

Önceden de bahsedildiği gibi çok hızlı gelişen ve ilerle-yen teknolojiyle birlikte sistem, ileride kurulacak yeni sistem-lerle veri alışverişi yapılmasını sağlayacak şekilde açık bir mi-maride tasarlanmıştır. Farklı sistemlerin bir arada çalışmasını sağlayacak endüstriyel standart-ları (OPC, ODBC v.b.) destek-lemektedir.

Katılımcılar verilere ulaşabilecek

Merkezde ise SCADA yazı-lımı ile entegre çalışan bir Da-ğıtım Yönetim Sistemi kurula-caktır. Sistem, endüstriyel güç sistemlerinin dağıtımı, iletimi ve üretiminin otomasyonu ile ilgili proseslerde kullanılacaktır. Tüm sistemin tasarım aşamasından sanal bir simülasyon ortamının oluşturulmasına, sistemle ilgili öngörülerin ve müdahalelerin yapılmasından sistemin analizi ve optimizasyonuna kadar her alanda çözüm üretmektedir. Bu sayede, küçük bir manevradan ileride yapılması öngörülen bir şebeke yatırımına kadar, sistem-le ilgili analizler ivedilikle yapı-labilecektir.

Sayaç Otomasyonu Yazılımı, müşteri ve parsel RTU’larına bağlı sayaçların tüketimlerini ve yük profili v.b. kayıtları okuyup bir veritabanına kaydedecektir.

Sayaçlardan alınan veriler veritabanına gerçek zamanlı

olarak kaydedilecektir. Yazılım bu verileri, kolay anlaşılır rapor-lar, grafikler ve tablolar şeklinde kullanıma sunacaktır. Ayrıca DOSAB bölgesindeki katılım-cılar da tüketim verilerine yine bu sistemden ulaşabilecek ve tüketim değerlerini izleyebile-ceklerdir.

Pano testleri yapıldıKameralar, bilgisayarlar, ha-

rici depolama üniteleri, kamera

DOSAB SCADA sisteminde kullanı-lacak dahili ve harici panoların üretimi sürüyor. Bu panola-rın testleri DOSAB Bölge Müdürü Ser-hat Şengül, Müdür Yardımcısı Mustafa Ateş ve Doğalgaz Grup Şefi Murat İspa ile SYS firması yetkilileri tarafından Ankara’da Temmuz ayında yapıldı.

yazılımları ve sahada gerekli direkler, kutular v.b. diğer bi-leşenlerden oluşan MOBESE sistemi her kameradan ayrı kab-lo çekilmesini gerektiren eski analog yapı yerine, fiber optik üzerinden sayısal mantıkta çalı-şan IP kameralar üzerine kuru-lacaktır. Kullanılacak hareketli ve sabit kameralar gece/gündüz çalışacak tiptedir. Kameralar üzerinden depolanan görüntü-ler belli bir süre geçmişe dönük izlenebilecek şekilde depolana-caktır.

Hali hazırda SCADA siste-minde kullanılacak dahili ve ha-rici panolar üretilmekte olup bu panoların testleri DOSAB ve SYS yetkilileri ile birlikte üre-

tim yerinde yapılmış ve panola-rın üretimine devam edilmesine karar verilmiştir.

Panoların, kısım kısım DO-SAB sahasına sevki yapılarak, müşteri sahasında montajı ve il-gili fiber, haberleşme ve elektrik bağlantıları yapılacaktır.

DOSAB sahasına yayılmış Orta Gerilim Dağıtım Mer-kezlerine tesis edilecek panolara takılacak haberleşme anahtarla-rı ile sistemin haberleşme altya-pısı devreye alınacak, SCADA kontrol merkezine konulacak ana omurga anahtarları ile de yine bu merkezde yer alacak sis-tem odasındaki server’lar saha-dan gelecek verilerin işlenmesi için işler hale getirilecektir.

DOSAB sürekliizlenecek

Proje çerçevesinde yapılacak MOBESE sistemine ait CCTV kamerlarının direklerinin dikil-mesi ilgili çalışmalar devam etmektedir. Bu sistem sayesin-de DOSAB sahası dahilinde bulunan elektrik, doğalgaz ve su şebekelerine ait önemli nok-talar (dağıtım merkezleri, bölge regülatörleri depolar, kuyular vs.), kavşaklar, DOSAB sahası-na giriş-çıkış noktaları ve cazibe merkezleri izlenebilecektir.

Komple bir dağıtım yöne-tim sistemi olarak düşünülen ve bu şekilde tasarlanan SCADA sistemi OSB’ler içerisinde bir ilk olma özelliğini taşımaktadır.

SYS Sistem Yazılım AŞ’nin Ankara Tesislerinde üretilen panoların test ve kabulleri yapıldık-tan sonra üretime devam kararı alındı. Panoların kısım kısım sevki yapı-larak DOSAB’da montajı ve ilgili fiber, haberleşme ve elektrik bağlantıları yapılacak.

DOSAB SCADA, Sayaç Otomasyonu, Haberleşme Sis-temleri ve Alt Yapısı Projesi kapsamında üç tip pano üretimi yapılıyor. Pano-lar için bölgedeki dağıtım merkezle-rinde yeni alanlar oluşturuldu.

SCADA SİSTEMİ

20

HABER

22

DOSAB Başkanı Ferudun Kah-raman, yönetim kurulu ve Bölge Müdürü Serhat Şengül,

medyayla buluşmalar kapsamında Olay Medya ve Medya S yönetici ve yazarla-rıyla bir araya geldi.

DOSAB Sosyal Tesisleri’ndeki bu-luşmalarda hem Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ile ilgili konular hem de Bursa OSB’lerinin güç birliği çatısı al-tındaki çalışmaları gündeme geldi. DO-SAB Başkanı Ferudun Kahraman’ın, gazetecilerin ekonomiye dair sorularını da cevaplandırdığı buluşmalar karşılıklı bilgi alış-verişi anlamında da oldukça verimli geçti. DOSAB Başkanı Feru-dun Kahraman medya temsilcileriyle bu tür buluşmaların devam edeceğini söyledi.

Temel amaç ucuz girdiKahraman, medya temsilcilerine

DOSAB’ın Bursa ve ülkemizin örnek sanayi bölgelerinden birisi olduğunu, her türlü alt ve üst yapı yatırımlarını ta-mamladığını aktardı. Gelinen noktada sanayiciye ucuz ve kaliteli hizmet sun-duklarını belirten Kahraman, “Bundan sonra, bölgemiz için iki önemli proje-miz var. Bunlardan birisi bu yıl tamam-lanacak SCADA Sayaç Otomasyonu ve Haberleşme Projemiz, bir diğeri de ileri arıtma sistemimiz. Biz hem bölge sana-yimiz hem de Bursa ve ülke sanayimiz için daha yüksek katma değer üretecek büyük projelere de odaklandık. Burada temel amacımız sanayimizin girdi ma-liyetlerini daha ucuzlatmak ve rekabet gücünü arttırmak. Bu doğrultuda güç

birliği platformu oluşturduk ve yoğun bir şekilde çalışıyoruz” dedi.

Enerjide yol alabilirizGüç birliği çatısı altında Bursa’da-

ki organize sanayi bölgelerinin enerji üretimine girme hedefi doğrultusunda çalışmalarını yoğunlaştırdığını hatırla-tan Kahraman şu bilgileri verdi: “Bursa OSB’leri Mayıs ayında Mudanya’da ta-rihlerinde ilk kez bir araya gelerek OSB Güç Birliği Platformu’nu oluşturmuş, Haziran ayında Bursa’da yapılan ikin-ci toplantıda öncelikli olarak sanayinin enerji ihtiyacını karşılayacak elektrik üretim tesisi alma veya kurma fikri be-nimsenmişti. Bu doğrultuda kurulan enerji komisyonu çalışmalarını yürütür-ken, Bursa OSB Güç Birliği Platformu

DOSAB Yönetimi medya yöneticileriyle buluşuyorDemirtaş Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu, medya temsilcileriyle bir araya gelerek bölgede yapılan çalışmalar ve Bursa organize sanayi bölgeleri güç birliği oluşumu konusunda görüş alışverişinde bulunuyor.

DOSAB Başkanı Ferudun Kahraman, Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Oran, Enerji Komisyonu Başkanı Ersan Özsoy, Bölge Müdürü Serhat Şengül ve bölge katılımcılarından Obasan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Aslanoba, DOSAB Sosyal Tesisleri’nde Olay Medya yöne-tici ve yazarları Erol Bilenser, Nuri Kolaylı, Gürsel Bayraktutan, Engin Özpınar ve Ahmet Emin Yılmaz’ı ağırladı. Buluşmada DOSAB ve Bursa OSB’lerinin ortak hareket etme kararı görüşüldü.

23

HABER

Ağustos ayında Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde (DOSAB) üçüncü toplantısını yapacak.

Bursa’da OSB’lerinde, 115 binden fazla kişi çalışıyor

Türkiye’de OSB uygulamasının 50 yıl önce pilot olarak başladığı il olan Bursa’da halen 13 OSB bulunuyor. Bu bölgelerden 2’si yatırım aşamasında, 4’ü ihtisas 9’u da karma bölge statüsünde. Bu bölgelerde 2010 yılı sonu itibariy-le 115 bine yakın istihdam sağlanıyor. Yine Bursa’da zorunlu sigortalı 427,692 kişinin (2009 SGK verisi) yüzde 26,45’i OSB’lerde istihdam ediliyor. 2010 yılı tahminlerine göre 115.129 kişi (zorun-lu sigortalı her dört kişiden biri) OSB içerisindeki firmalarda çalışıyor.

İhracatın yüzde 80’i yapılıyor10,9 milyar dolar olan Bursa’nın ih-

racatının (TİM 2010 verisi) yüzde 81’i, yaklaşık 8,8 milyar doları OSB’lerdeki firmalar tarafından yapılıyor. Bir başka deyişle her 100 dolarlık ihracatın 81 doları OSB bünyesindeki firmalardan gerçekleştiriliyor. Bursa’daki OSB’ler toplam 3.201 hektar alana sahip. İlde bir kişiye 12,57 metrekare OSB alanı

düşüyor. Faaliyetteki 1.250’nin üzerin-deki firmanın sektörel dağılımına ba-kıldığında, tekstil sektörü yüzde 45 ile ilk sırada yer alıyor. Tekstili yüzde 17 ile otomotiv ve yan sanayi, yüzde 14 ile makine-metal sektörleri izliyor.”

Yerli kaynaklara dayalı üretimDOSAB Başkanı Ferudun Kahra-

man, Bursa OSB Güç Birliği Platfor-muna büyük önem verdiklerini belir-terek, tarihi birlikteliğin Bursa ve ülke sanayisi lehine örnek yatırımlara imza atacağını söyledi. Kahraman, sanayinin en önemli girdisinin enerji olduğunu belirterek şunları söyledi; “Ülkemizdeki elektrik enerjisi ihtiyacı yıllık ortalama yüzde 8 civarında büyüme gösteriyor. Mevcut kurulu gücümüzle artan talebi karşılamak, ekonomik hedeflerimize ulaşmak mümkün olmayacaktır. Hem bu açıdan hem de sanayimizin girdi maliyetlerini aşağıya çekebilmek için Bursa sanayisi olarak kendi elektriğimi-zi kendimiz üretebiliriz. Biz bunun için yola çıktık. Dışa bağımlılığı olmayan, yerli kaynaklara dayalı üretim de gün-demimizde öncelikli olarak yer alıyor. Şahısların değil OSB tüzel kişilikleri-nin malı olacak bir yapılanma ile başta

özelleştirme kapsamındaki kömür sant-rallerinden almak istiyoruz.

Bu konuda siyaset ve kamu yöneti-mi düzeyinde girişimlerimiz oldu. Bu fikrimizi açıkladık ve olumlu karşılan-dık. Arkadaşlarımızdan bir teknik heyet önce Manisa OSB Enerji Santralini ardından Çanakkale 18 Mart Çan Ter-mik Santrali’ni gezdi. Bu teknik ince-leme gezilerinde Çan Santrali’nin gerek teknolojisi ve çevreci yönü, gerekse ve-rimliliği ve gücü gibi konularda son de-rece uygun, Bursa sanayisinin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olduğunu gördük.

2023 hedefi için çalışmalıyızGüç Birliği olarak böyle bir ter-

mik santrali özelleştirme kapsamından alamadığımızda ikincil olarak uygun kömür sahalarının bu güç birliğine tahsisini sağlamak ve elektrik üretim santrali kurmak konusunda yol almak istiyoruz. Bu konuda da Ankara’da ilk temaslarımızı gerçekleştirdik. Yerli kay-nak kömürden elde edilecek elektrik ile sanayi olarak hem girdi maliyetlerimiz azalacak hem de hükümetimizin ortaya koyduğu 2023 hedeflerine ulaşma para-lelinde; enerji arzı güvenli, sürdürülebi-lir ve kaliteli olarak sağlanmış olacaktır.”

DOSAB Yönetiminin Medya S ile buluşmasında Başkan Ferudun Kahraman ve Ersan Özsoy, Medya S’ten Tayfun Çavuşoğlu, Murat Kuter, Kadir Güzel, Okan Tuna, Serkan İnceoğlu, Süha Gürsoy, Hasan Boztürk, Ersel Peker ile bir araya geldi. Başkan Kahraman, 2023 eko-nomik hedefleri için herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğini vurguladığı toplantıda, ^DOSAB olarak biz de ihracatımızı 10 milyar dolara çıkartmak için gayret göstereceğiz” dedi.

Geleneksel İftarda, BTSO İlk 250 Firma-2010 Araştırması’nda listeye giren 37 bölgefirmasına plaket verildi.

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ve DOSAB Sanayici ve İşadamları Derneği Geleneksel İftarı, 10 Ağustos Çarşamba günü DOSAB Sosyal Tesisleri’nde yapıldı. Sadece bölge sanayicilerinin katıldığı iftarda, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın Bursa’nın En Büyük 250 Firması-2010 Listesine giren 37 katılımcıya plaket verildi.

ETKİNLİK

24

DOSAB ve DOSABSİAD eski başkanlarının da katılıp firma temsilcilerine plaket verdiği

tören tam bir gurur tablosu görünü-münde geçti. 37 firmasının temsilcisine plaketlerini DOSAB Başkanı Ferudun Kahraman ile eski başkanlar Ertuğ-

rul Kaplan, Mustafa Taşdelen ve Ali Yedikardeş’in yanı sıra DOSABSİAD Başkanı Selim Yedikardeş verdi. İftar ve törene ayrıca DOSAB’ın eski yöneti-cileri ile DOSABSİAD eski başkanla-rı Ceyhun Özüm, Fuat Bursalı, İsmail Yavaş ve 250 sanayici ve işadamı katıldı.

Kahraman: Olası bir kriziaz hasarla aşacağız

DOSAB Yönetim Kurulu Başka-nı Ferudun Kahraman iftarda yaptığı konuşmada, ABD ve Avrupa merkezli olarak dünyada ekonomik iklimin bo-zulmaya başladığı şu günlerde, bölge firmalarının başarılarıyla gururlandık-larını söyledi. Kahraman, “Umuyor ve inanıyorum ki, Türkiye, olası bir ekono-mik krizde güçlü sanayicisi ve ekono-misiyle mümkün olan en az hasarla şu kritik günleri aşacaktır” dedi.

Sanayici veçalışanların başarısı

Kahraman, BTSO’nun 250 listesine giren 37 DOSAB firmasının 2010 yı-lında 2 milyar 900 milyon dolar ihracat yaptığını, 20 bin kişiye iş sağladığını ha-tırlatarak, “Bölgemizde faaliyet gösteren firma sayısının 410’u bulduğu düşünül-düğünde, 2010’da yaklaşık olarak 3 mil-yar 300 milyon doları bulan bir ihracatı DOSAB olarak biz yapmışız. Çalışan sayımız 36 bin kişiyi geçmiş durumda. Bu tablo bizi gerçekten gururlandırıyor. Emeği geçen tüm sanayici dostlarımı, çalışanlarımızı bir kez daha kutluyor, başarılarının devamını diliyorum” şek-linde konuştu.

DOSAB’ıngurur tabolsu

25

ETKİNLİK

Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. (Mustafa Oran), B-Plas Bursa Plastik Metal A.Ş. (Erdoğan Tan), Beyçelik Gestamp Kalıp A.Ş. (Faik Çelik), Ermetal Otomotiv ve Eşya A.Ş. (Fahrettin Gülener), Teknik Malzeme A.Ş. (Nazif Girgin), Aunde Teknik Tekstil A.Ş. (Dr. Filiz Yayla), BPO-B.Plas-Plastic Omnium A.Ş. (Nazmi Ceylan), Harput Tekstil Ltd. Şti. (Göksel Yıldırır), Bosch Fren Sistemleri A.Ş. (Arzu Özeyman), P.M.S.Metal Profil Alüminyum A.Ş. (Süleyman Önsever), Sunteks Dokuma Boya Apre A.Ş. (Rafet Kahraman), Grammer Koltuk Sistemleri A.Ş. (Tamer Kutku), Taşdelen Tekstil ve Turizm A.Ş. (Emre Engin), Polyteks Tekstil Eğitim A.Ş. (Ersan Özsoy), E.N.A.Tekstil A.Ş. (Nuri Acar), Obasan Gıda İnşaat A.Ş. (Ferruh Aslanoba), Acarsoy Tekstil A.Ş. (Emin Acar), Süleyman Bursalı Tekstil A.Ş. (Aykut Bursalı), Low Profile Tekstil. A.Ş., D.E.B.Y Tekstil A.Ş. (Ufuk Uygar Bekil), Işıksoy Tekstil İnşaat Ltd. Şti. (Ertuğrul Işık), Fiber İplik Mensucat A.Ş. (Orhan Bilici), Fistaş Fantazi İplik A.Ş. (İlhan Sarı), Öz Üç-El Tekstil Ltd. Şti. (Mahmut Kesici), Öz Tekstil Ltd. Şti. (Hamza Sarıbal), Fistaş Dış Ticaret Pazarlama A.Ş. (İlhan Sarı), Acar İhracat İthalat Tekstil A.Ş. (Nuri Acar), Yılmaz Sünger Kumaş Ltd. Şti. (Aydın Yılmaz), Aktaş Hava Süspansiyon Sis.A.Ş. (Şahap Aktaş), Şahinkul Makina ve Yedek Parça A.Ş. (Hüseyin Kul), Annaçlar Gıda ve Tem.Ltd. Şti. (Servet Anaç), Beztaş Tekstil Ltd. Şti., Yılmar Çelik Tel Yay Ltd. Şti. (Eyvaz Yılmaz), Baykar Döviz Ticaret A.Ş., Işıkser Tekstil Ltd. Şti. (Kemal Işık), Teknik 20 Makina ve Elektrik Ltd. Şti.( Nihat Sualp), Bürosit Büro Donanımları A.Ş. (Fahrettin Gülener).

Plaket alan firma ve temsilcileri

DOSAB Yönetim Ku-rulu Başkanı Ferudun

Kahraman, BTSO Bursa İlk 250’de

31., İSO Türkiye’nin 500 Sanayi Kuruluşu

sıralaması-2010’da da 296. sırada olan

Beyçelik Gestamp ‘ın plaketini Yönetim Kurulu Başkanı Faik

Çelik’e verdi.

Ermetal Şirketler Grubu, Ermetal

Otomotiv ve Bürosit ile 2 ödül aldı.

Ermetal Otomotiv Bursa sıralamasında

38., Bürosit Büro Donanımları ise 248.

oldu. Ermetal Oto-motiv aynı zamanda İSO 500 Listesinde

372.basamakta yer aldı. Plaketleri

DOSABSİAD Başkanı Selim Yedikardeş

Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin

Gülener’e verdi.

ETKİNLİK

26

Somali’ye yardım kampanyası 15 bin TL ile başladı

Gecede bir konuşma yapan DO-SABSİAD Başkanı Selim Yedikar-deş de bölge sanayicileri ve üyelerine dönük derneğin çalışmalarını anlattı. Yedikardeş, Somali’de son 60 yılın en büyük kuraklığının yaşandığı ve başta çocuklar olmak üzere binlerce insanın yaşamını tehdit ettiği Afrika’ya yardım için DOSAB ve DOSABSİAD olarak bir kampanya başlattıklarını, bu kam-panyaya bölge sanayicilerin büyük des-tek vereceklerine inandıklarını söyledi. Yedikardeş, “Afrika’ya Açlık Felaketine Yardım” kampanyasına destek verme-nin ‘bir insanlık görevi’ olduğunu belir-ten Yedikardeş, kampanya kapsamında ilk bağışı DOSABSİAD Yönetimi ola-rak 15.000 TL ile yaptıklarını belirtti.

Kişi ve kurumlar gücü oranında seferber olmalı

DOSAB ve DOSABSİAD Yöne-timleri, 40 milyonun üzerinde insanın açlık tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı felakete yardım konusunda tüm ku-rumların gücü oranında seferber olması gerektiğini açıkladı. Kuraklığın başta çocuklar olmak üzere binlerce insa-nın yaşamını tehdit ettiği, bir insanlık dramı ile karşı karşıya kalındığı vurgu-landı ve “Açlık tehlikesi yaşayan Afrika ülkelerine her türlü yardım ve desteği sağlamalıyız. Konuya duyarlı bütün vatandaşlarımızı gücü yettiği oranda kampanyaya destekte bulunmaya davet ediyoruz” denildi.

Konuşmaların ardından DOSAB Başkanı Ferudun Kahraman, eski baş-kanlar Ertuğrul Kaplan, Mustafa Taş-delen ve Ali Yedikardeş ile DOSAB-SİAD Başkanı Selim Yedikardeş, 37 firma temsilcisine plaket verdi.

2003-2011 yıllarında DOSAB’ın başkanlığı yapan Ertuğrul Kaplan, BPO-B Plas-Plastic Omnium Oto.Plastik ve Metal Yan San. AŞ firmasının plaketini Nazmi Ceylan’a verdi.

2001-2003 yıllarında DOSAB Başkanı olan Mustafa Taşdelen, Polyteks Tekstil Eğitim AŞ’nin plaketeni Ersan Özsoy’a verdi.

1996-1997 yıllarında DOSAB Başkanı olan Ali Yedikardeş, BTSO İlk 250 Listesinde 145. olan Öz Üçel Tekstil’in plaketini Mahmut Kesici’ye verdi.

DOSABSİAD

28

Fuar tanıtım toplantısında konu-şan Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başka-

nı İbrahim Burkay, “Güzel bir tanıtım yapılırsa bu fuar tekstil sektörünün en önemli fuarlarından biri olur” dedi. DOSABSİAD Başkanı Selim Yedikar-deş de, “Texbridge İstanbul için el ve gönül birliğiyle en iyisini yapmaya ça-lışacağız” dedi.

CNR Fuarcılık ta-rafından gerçekleşti-rilecek ve CNR Expo Fuar Alanı’nda 13-15 Ekim tarihleri arasın-da düzenlenecek olan “Uluslararası Tekstil ve Aksesuarları Fuarı’nın” (Texbridge İstanbul) Bursa’daki tanıtım toplantısı DOSAB-SİAD seminer salo-nunda yapıldı. Top-lantıya Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) Yönetim Kurulu Başkanı İbra-him Burkay ve DOSABSİAD Başka-nı Selim Yedikardeş’in yanı sıra CNR Expo yetkilileri de katıldı.

Bursa’dan altı firmaZiyaretçi portföyünün arttırılması

için tanıtım önemine değinen UTİB Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Bur-kay, “Güzel bir tanıtım yapılırsa bu fuar sektörün en önemli fuarlarından biri olur. Katılımcı firmaların da mutlaka kendi müşteri portföylerini fuara da-vet etmesi lazım. Çin bu anlamda çok önemli işler yapıyor ve bütün Dünya’yı fuarlarına çekiyor. Şu ana kadar fuara 46 firma kayıt yaptırmış ve bunların altı tanesi Bursa firması. Bursa firmalarının sayısı inanıyorum ki daha da artacak ve fuara güç katacaklardır” dedi.

Takım oyunu oynayacağızFuarın çok başarılı olması gerek-

tiğini, buna hem sektörün ihtiyacı ol-duğunu, hem de gelecek fuarlar için motivasyon unsuru olacağını vurgula-

yan DOSABSİAD Başkanı Selim Ye-dikardeş de, “Bu da kendiliğinden ol-mayacak. Burada herkesin kendine bir pay çıkarması lazım ki, başarılı bir fuar organizasyonu olsun. Bir takım oyunu oynayacağız, el birliği ve gönül birliğiy-le en iyisini yapmaya çalışacağız. CNR bunu gerçekleştirecek güçtedir” diye ko-nuştu.

Avrupalı heyecan duyacakAvrupa’daki firmaların Türk teks-

til ürünlerine duyduğu gereksinimden dolayı 10 yıl aradan sonra fuarı yeniden yapmaya karar verdiklerini ifade eden CNR Expo Genel Müdür Yardımcısı Şükran Çevik, Avrupalı alıcının bu fu-ardan heyecan duyacağına inandığını belirtti.

Şükran Çevik, ”Fuarın düzenlen-mediği yıllar için nadasa bırakma diye-biliriz. 10 yıldır hep bir şekilde bu fuar yapmayı planladık. Gerek konjonktür gerek dünyadaki ve sektördeki geliş-meler bunu engelledi. Artık sektörel gelişmelerin Türkiye’ye verdiği destek-ten, fiyatlardan, Uzakdoğu’daki ve diğer gelişmeleri göz önünde bulundurarak iddialı bir hedef koyduk, bunu da başa-racağız” dedi.

CNR Expo Departman Müdürü Elif Kaya ise Dünya çapında çok önem-li tekstil firmalarının kayıt yaptırdığını ve başta Avrupa ülkeleri olmak üzere Ortadoğu ülkelerinden de fuara yoğun katılım beklediklerini söyledi.

DOSABSİAD eğitim ve bilgilendirme seminerleri

kapsamında “Yalın Üretim Sistemleri” konulu bir seminer yapıldı. DOSABSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Selim Yedikardeş’in yanı sıra danışmanlık şirketi Duru Lean Yetkilileri Mahmut ve Beyza Özdemir seminere konuşmacı olarak katıldı. Yedikardeş açılış konuşmasında “Rekabet unsuru artık detaylarda. Kar marjları düştükçe nasıl personel giderlerinde farklılık yaratırız diye düşünüyoruz. Eğer işyerinizin verimliliğini arttırmayı, siz yokken de birisinin gözcü olmasını, bütün departmanların birbirini kontrol etmesini, siz olmadan da her şey yolunda olsun istiyorsanız, yalın üretim önemli çözümler sunacaktır” dedi.

Yalın üretimi, yapısında hiçbir gereksiz unsur taşımayan ve hata, maliyet, stok, işçilik, geliştirme süreci, üretim alanı, fire, müşteri memnuniyetsizliği gibi unsurların en aza indirgendiği üretim sistemi olarak tanımlayan “Duru Lean” yetkilisi Mahmut Özdemir, özetle yalın üretimin kalite anlayışına yeni bir boyut kazandırdığını, yalın üretimin temel hedefinin ise üretimde sıfır hata sağlamak olduğunu ifade etti. Beyza Özdemir de öneri sisteminin firmalara ciddi kazançlar sağlayabileceğini anlattı.

Texbridge İstanbul tanıtımaDOSAB ev sahipliği yaptıEkim ayında İstanbul’da düzenlenecek olan Texbridge Uluslararası Tekstil ve Aksesuarları Fuarı, UİB ve DOSABSİAD tarafından birlikte organize edilen toplantıda Bursalı tekstilcilere tanıtıldı.

Şükran Çevik, Selim Yedikardeş, İbrahim Burkay

Yalındüşünce ile sıfır hata

DOSABSİAD

30

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Sanayici İşadam-ları Derneği (DOSAB-

SİAD) bilgilendirme seminerle-rine ara vermeden devam ediyor. Son olarak temmuz ayında Prof. Dr. Atilla Bağrıaçık, “TÜBİTAK ve Avrupa Birliği, AR-GE Hibe Programları” konulu bir seminer düzenledi.

Seminerin açılış konuşmasını yapan DOSABSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Selim Yedikardeş, “ Hedefimiz AR-GE’nin bilinirli-ğini arttırmak. Birçok sanayicimiz AR-GE’nin tam olarak ne oldu-ğunun farkında değil. AR-GE’nin işletmelerde tasarım farklılığı ya-ratmak olduğunun farkındalığı-na dikkat çekmek istiyoruz” diye konuştu.

Bilinç eksikliğigiderilmeli

Selim Yedikardeş’in ardından söz alan Prof. Dr. Atilla Bağrıaçık, Avrupa Birliği’nin hibe fonları için ciddi bir kaynak ayırdığını ve bu kaynakların Türk girişimciler tarafından kullanılamadığını söy-ledi.

Avrupa ülkelerinin bu kaynak-ları çok iyi kullandığını ve büyük yatırımlar gerçekleştirdiğini vur-gulayan Bağrıaçık, “Avrupa ülkele-ri hibe fonlarından çok iyi şekilde yararlanmayı başarıyor. Özellikle Ar-Ge konusunda iyi işler ve yatı-rımlar ortaya konulmaya başlandı.

Ülkemizde ise böyle bir çalışma yok denecek kadar az. Türk giri-şimci, sanayici ya da yatırımcı hi-beleri kullanmayı tercih etmiyor. Tercih etmemesinin temel nedeni ise bilinç eksikliğidir” dedi.

Ar-Ge kesesi açık!Avrupa’da yatırımcıların Ar-

Ge projeleri ile yeni fabrikalar açtığını kaydeden Bağrıaçık, Türk sanayicisinin de bu desteği arkası-na alarak hazırlayacağı projeler ile aynı başarıyı yakalayabileceğinin altını çizdi.

Türk sanayicisinin herhangi bir eksiği bulunmadığını aktaran Prof. Dr. Bağrıaçık, “Avrupa Birli-ği Ar-Ge konusunda hazırlanacak yeni projeler için kesenin ağzını açtı. Yurtdışında Ar-Ge üzerine

proje hazırlayacak çok sayıda fir-ma var. Bizler neden almayalım? Bana Avrupa’dan arkadaşlarım her zaman neden bu kaynakların Türkiye tarafından kullanılmadı-ğını soruyorlar. Verecek mantıklı bir cevap bulamıyorum. Bundan sonraki süreçte biraz destek biraz da bilgilendirme ile bu açığımızı kapatacağımızı umuyorum” diye konuştu.

Büyük sorunproje yazmak

“Yazılan her türlü projenin kabul görmesi için mutlaka önem derecesini vurgulamamız gereki-

yor. İnsan hayatına katkısı, maddi kayıpları önleyeceği gibi hususlara dikkat çekersek, projenin kabul görmesi kolaylaşıyor” diyen Bağ-rıaçık, kendilerinin de proje ha-zırlarken bu hususların üzerinde ciddi şekilde durduklarının altını çizdi.

Türkiye’nin en büyük ekono-milerinden birine sahip olduğunu hatırlatan Atilla Bağrıaçık, Ar-Ge konusunda ülkede ciddi yatırımlar olmasına rağmen bu yatırımların projelendirilmesi ve hibe desteği alması için gerekli girişimlerin ya-pılamadığını söyledi.

DOSAB’lı sanayicilere TÜBİTAK ve Avrupa Birliği, AR-GE Hibe Programları anlatıldı.

AB kaynaklarını iyi kullanalımProf. Dr. Atilla Bağrıaçık, “Türkiye, Avrupa Birliği hibelerinden faydalanamıyor. Bilmediğimiz için bize ayrılan kaynaklar kullanılmadan geri dönüyor” dedi.

Bursa Organize Sanayi ve Sanayi Bölgeleri Güç Birliği Platformu 3.toplantısı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde yapılacak. Daha önce mayıs ayında BTSO OSB’nin ev sahipliğinde Mudanya’da, Haziran ayında da NOSAB ev sahipliğinde Holiday Inn’de iki toplantı yapılmıştı. 18 Ağustos Per-şembe günü DOSAB Sosyal Tesisleri’nde gerçekleştirileceği açıklanan toplantı ve iftar eylül ayına ertelendi. DOSAB Bölge Müdürü Serhat Şengül bu erteleme ile ilgili olarak şu açıklamayı yaptı: ‘Biz 18 Ağustos için davetimizi yapmıştık. Ancak bu davetimizin ardından; ülkemizi UEFA Avrupa Ligi’nde temsil eden Bursaspor’un Belçika’nın Anderlecht takı-mıyla oynayacağı Playff-Off ilk maçının da aynı gün saat 21:00’de Bursa’da oynanaca-ğı belli oldu.Katılımcılarla yaptığımız görüşmelerde, elimizde olmayan sebeplerle toplantı ve maç gün-saatinin çakışmasının, toplantıya katılım ve verimlilik konusunda olumlu ol-mayacağı kanaatine varıldı. Bundan dolayı, Platformumuzun 3. Toplantısı Eylül sayı içinde DOSAB tarafından organize edilecek ve tarihi duyurulacak.’

OSB Güç Birliği3.toplantısıEylül ayındaDOSAB’dayapılacak

4 Ağustos 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 19 Madde ile OSB Uygu-

lama Yönetmeliğinde değişiklikler ya-pıldı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, yaptıkları değişiklikle dağınık sanayi alanlarının “Islah OSB” kimliği kazanacağını belirterek, “Bu alanların yeni yatırım çekmesi ve daha fazla istihdam oluşturması da mümkün olabilecek” dedi.

Valilikleri başvuru yapılacakYapılan kanuni düzenlemeye göre,

gerçek ve tüzel kişiler 12 Nisan 2012 tarihine kadar başvurularını valilik-lere yapacaklar. Şehirlerde kurulacak komisyonlar, bu başvuruları değer-lendirecek, talep edilen alan, altyapı ve yönetim beraberliği sağlanabilecek bir bütünlüğe ulaşılması halinde, Islah OSB kimliği kazanılacak. Islah OSB, 12 Nisan 2011 tarihinden önce mer’i plana göre yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu alanların ıslah edilmesiyle oluşacak OSB’ler olacak.

Önemli değişikliklerYönetmelikte bazı önemli değişik-

likler şöyle:- Azledilen yönetim ve denetim ku-

rulu üyeleri aynı genel kurulda tekrar seçilemez.

- OSB içinde küçük imalat ve ta-mirat, ticaret, eğitim ve sağlık hizmet alanlarında katılımcı vasfına sahip ve müstakil bir parselde faaliyet yürüten gerçek ya da tüzel kişiler genel kurul-da temsilci olarak yer alabilir. Bu par-sellerde birden çok işletme bulunması halinde; bu işletmeler kendi aralarından seçecekleri bir temsilci ile genel kurulda temsil edilir. Müstakil parsel büyüklüğü 3000 m2’den küçük olamaz.

- OSB’nin gerekçeli kararı ve Ba-kanlığın onayı ile ifraz yapılabilir. İfraz sonucu oluşacak parsel büyüklüklerin-de, OSB’nin onaylı imar planı ile en az 3000 m2 parsel büyüklükleri dikkate alınır.

- Önerilen ıslah OSB alanında bu-lunan sanayi parsellerinin ayrık nizam-da ve mer’i plana göre yapılaşmış olması, bu alan içinde münferit olarak ruhsatsız ve izinsiz sanayi tesislerinin mevcut ol-ması halinde ise bu tesislerin ıslah süresi içerisinde yasal yükümlüklerini yerine getireceğini taahhüt etmesi,

- Önerilen ıslah OSB alanında bu-lunan toplam parsellerin en az 1/3’ünde üretim veya inşaata başlanmış olması ve en az 1/3’ünün mülkiyetinin de sanayi tesisi kurmak üzere sanayicide olması,

- Alanın en az % 8’inin OSB ortak kullanım alanlarına ayrılabilecek nite-likte olması,

- Önerilen alan içinde Kanunun geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulu bulunan tesisler hariç, OSB’de kurulamayacak tesislerin bulunmaması,

- Önerilen alan içindeki tesis ma-liklerinin ıslah OSB içerisine dâhil edilmeye yönelik talep yazıları, alanın hali hazır durum bilgisi ve mülkiyet belgeleri, ilgili kurumca tasdikli mer’i imar planları, yapılara ilişkin ruhsat ve izinler, ÇED raporları, jeolojik ve jeo-teknik etüt raporları, mevcut durum-da karşılaşılan sorunlar ile alanın ıslah OSB talep gerekçeleri, ıslah için plan-lanacak tüm faaliyetlere ilişkin insan sağlığı, çevre ve ekonomik getirilerin de yer alacağı ön fizibilite ile finansman koşullarının etüdü gibi bilgi, belge ve raporların değerlendirmesi neticesinde oluşan gerekçe raporunun ve eklerinin eksiksiz olarak sunulmuş olması, şartla-rı aranır.

- Islah şartlarını yerine getiremeyen tesisler ıslah OSB sınırları dışında bı-rakılır.

- Islah OSB, ıslah komisyonu tara-fından belirlenen ıslah şartları ve süre-sinin kayıtlı olduğu kuruluş protokolü-nün Bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile tüzel kişilik kazanır.

- Süresi içinde ıslah şartlarını ta-mamlamayanlar OSB niteliklerini kay-bederek, sicilden terkin edilir.

31

OSB MEVZUAT

OSB Uygulama Yönetmeliğideğişiklikleri yürürlüğe girdiOrganize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 4 Ağustos tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. 19 maddelik değişiklikte en önemli başlık dağınık sanayi alanlarının Islah adı altında OSB olması…

4562 Sayılı OSB Kanunu’nun geçici 7. maddesinin 2.fıkrası 12 Temmuz’da Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal edildi.

Anayasa Mahkemesi Kararı ile 18.02.2009 gün 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’nun 22 maddesi ile Geçici 7. Maddeye eklenen; “1/1/2005 tarihinden önce kesinleşen imar planlarında küçük sanayi sitesi olarak ayrılan veya aynı tarihten önce, Bakanlık tarafından onaylanan ve yatırım programına alınan OSB’lerin bulunduğu alanlardaki mera vasıflı taşınmazlar hakkında; ilgili kamu idarelerince daha önce yapılan kamulaştırma ve diğer işlemler, tezyidi bedel dahil kamulaştırma, faiz ve diğer bedellerin ödenmesi kaydıyla geçerli kabul edilir, bu işlemlere dayanılarak ilgili gerçek ve tüzel kişiler adına tapuda yapılan tesciller korunur, mülkiyete yönelik Hazinece dava açılmaz, açılmış davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda bu taşınmazların mera olarak sınırlandırılmasına ve özel sicile yazılmasına dair verilen ve kesinleşen mahkeme kararları uygulanmaz ve bu kararlar uyarınca tapu kütüklerine konulan şerhler terkin edilir.” 2. fıkra iptal edildi.

CHP, söz konusu hükümlerin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Mahkeme, fıkranın ”… mülkiyete yönelik Hazinece dava açılmaz, açılmış davalardan vazgeçilir açılan davalar sonucunda bu taşınmazların mera olarak sınırlandırılmasına ve özel sicile yazılmasına dair verilen ve kesinleşen mahkeme kararları uygulanmaz ve bu kararlar uyarınca tapu kütüklerine konulan şerhler terkin edilir.” bölümünü Anayasa’ya aykırı bularak yürürlüğünü durdurdu ve iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’ndeniptal kararı

HABER

32

Bursa Ticaret ve Sanayi Oda-sı Organize Sanayi Bölgesi, 50. yılını 2 Ağustos tarihinde

Altınceylan’da verilen ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün katılımıyla kutladı. Programda OSB’de kurulan ilk fabrikalar ile 2010 yılı veri-lerine göre istihdam ve ihracatta ilk 3 sırada yer alan firmalara plaket verildi.

Ali Uğur: İlk ve örnek oldukBTSO OSB Yönetim Kurulu Baş-

kanı Ali Uğur, 2 Ağustos 1961 tarihli karara göre Türkiye'nin ilk organize sa-nayi bölgesinin Bursa'da kurulmasının kabul edildiğini belirterek, şöyle ko-nuştu: “Nüfusu bakımından ülkemizin 4'üncü büyük keti olan Bursa'mız, aynı zamanda yine ülkemizin sanayi üretim ve ihracat üssü konumundadır. Aslına bakarsak, organize sanayi bölgemiz sa-

dece Bursa'mız ve bölgemiz için değil ülkemizin sanayileşmesinde, bilhassa planlı sanayileşmesinde de önü olmuş, bugün sayıları 140'a yaklaşan organize sanayi bölgeleri tarafından hep örnek alınmıştır. BTSO OSB ile başlayan or-ganize sanayi bölgeleri yapılanması, o kadar başarılı olmuştur ki, Türkiye ola-rak artık yurt dışına OSB modeli ihraç eder duruma gelmiş bulunmaktayız.”

Ergün: Fırtına olursa dalga-lanma olur

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Ergün de yaptığı konuşmada, güncel ekonomik konulara da değindi. Ergün, “Özellikle Avrupa ve ABD ekonomile-rinde yaşanan borç ve bütçe açıklarıy-la ilgili sıkıntılar, dünya ekonomisini tehdit etmeyi sürdürüyor. Şayet fırtına çıkarsa, dalgalanmalar olabilir, ancak bu

gemi sağlamdır ve yoluna hasar alma-dan devam edecektir. Cari açıkla ilgili bazı sıkıntılarımız olduğu bir gerçek, ancak bu konuda da gerekli önlemleri alacağımızdan herkes emin olsun” dedi.

Bursa öncüdür50 yıl önce Bursa'nın ve ülkenin ilk

organize sanayi bölgesinin kurulduğu-nu belirten Ergün, BTSO'nın o zaman-ki mensuplarının, büyük bir özveriyle, OSB'yi ülkeye kazandırdığını söyledi. Bu zaman içinde BTSO OSB'nin sa-dece üretime ve istihdama büyük katkı sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda, ülkenin diğer illerinde yeni organize sa-nayi bölgelerinin kurulmasına da öncü-lük ettiğini anlatan Bakan Ergün, şöyle konuştu:

“Bugün ülkemizde tüzel kişilik kazanan 264 organize sanayi bölgesi-nin 13 tanesinin Bursa'da olması da Bursa'nın öncü kimliğinin bir neticesi-dir. Bugün Bursa, birçok değişik para-metre açısından ülkemizin önde gelen şehirlerinden biriyse, bunda OSB'lerin, sanayicilerimizin ve girişimcilerimizin büyük payı vardır. Ben bu organize sa-nayi bölgesinin kuruluşundan bu yana emek gösteren tüm dostlarımıza ve sa-nayicilerimize teşekkür ediyor, ahirete intikal etmiş olanlara da Allah'tan bir kere daha rahmet diliyorum.

BTSO Organize Sanayi Bölgesi’nin 50. gurur yılıTürkiye’nin organize sanayi bölgesi olan Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Organize Sanayi Bölgesi, 50. yılını kutladı. OSB’de kurulan ilk fabrikalara, en çok istihdam yaratan, ihracat yapan firmalara ödül verdi.

BTSO Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Ali Uğur ve Başkanvekili Hüseyin Durmaz, 50. Yıl Gecesine katılan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nehat Ergün’e plaket verdi.

Ali Uğur, BTSO Başkanı ve önceki dönem BTSO OSB Başkanı Celal Sönmez’e katkı-larından dolayı teşekkür plaketi verdi.

33

HABER

OSB’lerde kalite artıyorZaten çok az sayıda organize sanayi

bölgesi kurabildik. Onların da bir kıs-mını yanlış yerlere, yanlış zamanlarda kurduk. 2002 yılından bu yana en çok üzerinde durduğumuz konuların başın-da organize sanayi bölgelerinin sayıla-rının olduğu kadar kalitelerini artırmak olmuştur. Bu niyet ve irademiz sayesin-de, sadece 9 yıl içinde bizden önceki 40 yılda tamamlanan kadar OSB'yi yatı-rımcıların hizmetine sunduk. OSB'ler, artık sanayimizin dünya ile entegre ol-masını ve rekabet gücümüzün artmasını sağlayacak bir vizyona kavuşmuşlardır. Bugün Moğolistan, Kazakistan, Uk-rayna, Mısır ve Azerbaycan gibi ülkeler, ülkemizdeki OSB'lerle ilgili süreçleri yakından takip ediyor, bir model olarak bizim tecrübelerimizden yararlanıyorlar. Her zaman ve her yerde ifade ettiğim gibi, çok açık bir gerçek var; Türkiye'nin ekonomik ve sosyal hedeflerine ulaş-ması ancak ve ancak üretimle mümkün olacaktır. Ülke genelinde, daha fazla ve daha kaliteli, ileri teknolojiye dayanan, yenilikçi ve rekabetçi bir üretim kültü-rü oluşturmamız gerekiyor. Bu kültürü oluşturduğumuz takdirde, yerli ve ya-bancı girişimcilere, çok daha elverişli bir yatırım ortamı sunmuş olacağız.”

2023 hedefleriErgün, yatırım ortamının iyileştiril-

mesinde, girişimcilere ortak idari, tek-nik ve altyapı hizmetleri sunan organize sanayi bölgelerinin önemli bir rolünün bulunduğunu vurgulayarak, ''Yatırımla-rın işbirliği anlayışıyla yapılması, enerji, çevre ve ulaşım gibi asgari altyapı şart-larının tek bir elden yönetilmesine, üre-tim maliyetlerinin azalmasına ve kalite standardının yükselmesine zemin ha-zırlamaktadır'' dedi.

Küresel rekabet gücü kazanılması için gereken yenilikçi iş kültürü, kalite odaklı üretim anlayışı ve yüksek katma değer oluşturma gibi niteliklere ancak planlı bir sanayi politikasıyla ulaşılabi-leceğini belirten Ergün, şunları söyledi:

''Türkiye, 2023 yılında yıllık 500 milyar dolar ihracat yaparak dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için sa-dece üretmek kafi gelmiyor, ileri tek-nolojili ve yüksek katma değerli üretim yapmak gerekiyor. Üretim yapımız için de yüksek teknolojili ürünlerin payını en az yüzde 20 seviyesine çıkarmamız icap ediyor. Hükümet olarak, bu zaru-retin farkındayız. Bu nedenle, yeni dö-

nemdeki kamu yapılanmasında, bilim ve sanayi alanlarına hizmet edecek bir Bakanlık tesis ettik. Bakanlığımızın yeni yapısı, ülkemizde üniversite sana-yi işbirliğinin tesis edilmesine, yenilik ve teknoloji üretme kapasitemizin art-masına büyük katkı sağlayacaktır. Bu konuda, Bakanlık olarak üniversitelerle, sivil toplum kuruluşlarıyla, ticaret ve sa-nayi odalarımızla, OSB yönetimleriyle azami derecede işbirliği tesis etmeye kararlıyız.”

OSB’lerde eğitimkurumları olacak

Bakan Ergün, geride bırakılan 8-9 yıllık sürenin, ağırlıklı olarak makro re-formları hayata geçirdikleri bir dönem olduğunu dile getirerek, önümüzdeki dönemde ise ağırlıklı olarak mikro re-formların ve KOBİ'lerin rekabet gücü-

nü artıracak politikaların hayata geçece-ğini bildirdi.

Bu noktada, Organize Sanayi Böl-gelerinin üniversiteler ve mesleki eği-timle ilişkisini geliştirmeye büyük önem verdiklerini vurgulayan Ergün, sözlerini şöyle sürdürdü:

''OSB'lerde meslek liseleri kurma-ya başladık, önümüzdeki dönemde bu uygulamayı hızla yaygınlaştıracağız. Ülkemizdeki OSB'lerde meslek lisele-ri kurarak, sanayiciyle mesleki eğitim arasında doğrudan bir temas da sağla-mış olacağız. Hatta bunun da ötesine geçerek, bazı meslek yüksek okulların, mühendislik ve işletme fakültelerinin, Ar-Ge merkezlerinin OSB'ler içinde kurulması yönünde de adımlar atacağız. Yapacağımız bu tür çalışmalara verece-ğiniz katkılardan dolayı sizlere şimdi-den teşekkür ediyorum.”

BTSO OSB’nin gecesi Bursa sanayiini bir araya getirdi. Gecede NOSAB ve DOSAB’ın eksi başkanları Yalçın Aras ve Ertuğrul Kaplan, DOSAB-SİAD Başkanı Selim Yedikardeş ile birlikte aynı masayı paylaştı.

BTSO Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulan il fabrikalar ile 2010 verilerine göre en fazla ihracat ve istihdam yaratan ilk üç firma temsilcilerine plaketler verildi.

RÖPORTAJ

34

HA

LİL

ALI

Ş

35

RÖPORTAJ

EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış, DOSAB Perspektif Dergisi’nin sorularını yanıtladı. Ülkemizde enerji arz güvenliğinden, sektörün yapısına, üretim öngörülerinden özelleştirmeye kadar bir çok soruyu yanıtlayan Alış, Bursa’daki organize sanayi bölgelerinin güç birliği oluşturup kendi elektriğini üretmek konusundaki çabalarını da olumlu karşıladığını söyledi.

Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürü Halil Alış:

2016 yılında elektrik enerjisi açığı beklendiğinden ve üretim tesisinin inşaat süreleri, tesisin tipine göre 3-5 yıl arasında olabileceği dikkate alındığında; ivedilikle yeni ilave kapasitenin 2016 yılından itibaren devrede olabilecek şekilde sisteme dahil edilmesi için bugünden önlemlerin alınması gerekmektedir.

Bursa OSB’lerinin kendielektriğini üretme girişiminiolumlu buluyorum

Perspektif: Ülkemizde enerji arz güvenliği konusunda bir sıkıntı söz konusu mudur?

Halil Alış: Önümüzdeki 5 yıllık dönem için arz güvenliği açısından bir sıkıntı söz konusu değildir.

Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) tarafından yapılan 2010-2019 çalışma döneminde, bek-lenen talebin yüksek oranda gerçek-leşmesi durumunda güvenilir üretim kapasitesine göre 2016 yılında elekt-rik enerjisi açığı beklendiğinden ve üretim tesisinin inşaat süreleri, tesisin tipine göre 3-5 yıl arasında olabileceği dikkate alındığında ivedilikle yeni ila-ve kapasitenin 2016 yılından itibaren devrede olabilecek şekilde sisteme da-hil edilmesi için bugünden önlemlerin alınması gerekmektedir.

Elektrik sistem işletmeciliğinde;- Talebin tahmin edildiği gibi ger-

çekleşmemesi,- Hidrolik santrallere gelen su

miktarının tahmin edildiği gibi gel-memesi,

- Yakıt arzında ve kalitesinde kısıt-larla karşılaşılabileceği,

- Santrallerde uzun süreli arızala-rın olabileceği,

- İnşa halindeki kamu ve özel sek-tör santrallerinin öngörülen tarihlerde işletmeye giremeyeceği dikkate alındı-ğında,

Güvenilir elektrik enerjisi üretim sistemlerinin işletilmesinde birincil kaynak türlerine göre belirli oranlarda güç ve enerji yedeği bulundurulması bir zorunluluktur.

Bu nedenle arz ve talep başa baş olmadan önce üretim sisteminin ye-

dekli olarak işletilmesi için yatırım te-sislerinin inşaat süreleri de göz önüne alınarak gerekli önlemler alınmalıdır.

P.: Arz güvenliği açısından baş-ka nelere dikkat etmek gerekiyor?

H.A.: Üretim tesislerinin yakıt cinsi ve işletmeye giriş yılı itibariyle yatırım kararlarının yatırımcı tara-fından verildiği bir piyasa yapısında; özellikle elektrik enerjisi talebinin ekonomik krizin etkisinin geçmesi sonrasında önemli bir artış oranı ile artması bekleniyor.

Böyle bir elektrik sisteminde ülke talebinin güvenilir bir yedekle karşı-lanması için gerekli üretimin birincil kaynak dağılım politikaları açısından uygunluğunun takip edilmesi arz gü-venliği açısından önemli bir husustur.

Ayrıca talebin önemli bir artış oranı ile gelişmesinin beklendiği bir piyasada lisans alan, lisans almak için başvuruda bulunan üretim tesislerinin taahhüt ettikleri tarihte gerçekleşme-lerini sağlamak için gerekli önlemlerin alınması yine arz güvenliği açısından önemlidir.

P.: Elektrik piyasa verileri ince-lendiğinde, ülkemizde hali hazırda 7000 MW fazla olduğu görülüyor. Bu durum elektrik fiyatlarında bir ucuzlama gerektirmiyor mu? Gerek-tiriyorsa gerçekleşmemesinin sebebi neler olabilir?

H.A.: Öncelikle şunu belirtmek is-terim ki; 7000 MW’lık fazlalık teorik-tir. Santrallerin proje üretim değerleri ile Güvenilir Üretim değerleri farklı-lıklar gösterir.

Bu nedenle 7000 MW.’lık teorik kapasitenin ne kadarının sürekli emre

amade olup olmadığına bakmakta yarar olduğunu düşünüyorum.

Elbette Üretim kapasitesinde bir fazlalığın olması elektrik piyasasındaki rekabet dolayısıyla elektrik fiyatlarında bir ucuzlamayı getirecektir. Ancak ben ülkemizde elektrik fiyatlarının zaten yüksek olmadığı kanaatindeyim.

Ne kadar fazla üretiminiz olursa ol-sun, bir malı maliyetinden daha ucuza satabilir misiniz? Eğer malın gerçek maliyeti ve kabul edilebilir bir kar mar-jının da üstüne konulması ile oluşan fiyatların çok üstünde satıyorsanız işte bu durumda arz fazlalığı ile fiyatları maliyet bazlarına düşürebilirsiniz.

Yani şunu söylemek istiyorum. Ül-kemizde arz problemi olduğu dönem-lerde bile elektrik enerjisi fiyatları zaten çok yüksek olmuyordu. Ancak ikili an-laşmaların dışında olan ve PMUM’da

2011/Haziranİtibariyle TürkiyeKurulu GücününKuruluşlara Dağılımı

MWEÜAŞ ......................................24.164,0Serbest Üretim Şti. .....14.096,5Yap-İşlet ..................................6.101,8Otoprodüktör ......................3.014,1Yap-İşlet-Devret .................2.429,8İşl.Hak.Devri .............................688,3TOPLAM .............................50.494,5

Serbest Üretim Şti.%27,92

Yap-İşlet-Devret%4,81

İşl.Hak.Devri%1,36

Yap-İşlet%12,08

Otoprodüktör%5,97

EÜAŞ%47,85

satılan elektrik enerjisi fiyatları piyasa fiyatlarını belirlemekte temel gösterge olabilir. Arzın yeterli olmadığı dönem-lerde piyasada satılan elektrik enerjisi fiyatları yüksek, aksi halde ise düşük gerçekleşir ki bu durum Ülkemiz elekt-rik piyasasında aynen gerçekleşmiştir.

Ancak unutulmaması gereken şey şudur;

Piyasada oluşan fiyatlar nihai tüke-ticilerin faydalanacağı veya zarar göre-ceği şekle gelmez. Çünkü nihai tüketi-ciler ihtiyaçları olan elektrik enerjisini aslında ikili anlaşmalarla temin ederler ve bu fiyatlarda maliyet bazlı olmak zo-rundadır.

TETAŞ’ın Yİ ya da YİD santralle-rinde üretilen enerji ve EÜAŞ santral-lerinin yasal olarak Geçiş Dönemi Söz-leşmeleri (GDS) kapsamında satış yap-makta olduğu bir ortam söz konusudur.

Bu durum sadece kamu tarafının ko-runması için değil aynı zamanda liberal piyasaya geçiş sürecinde özel üretici ve tedarikçileri de daha öngörülebilir bir yapı sunması amaçlanırken, piyasanın spekülatif hareketlerden de etkilenme-mesi amaçlanmaktadır.

Diğer taraftan üretim kaynaklarının baz yük santrali, orta yük santrali ve pu-ant yük santrali olarak çeşitlendirilmesi de önemlidir. Zira yüksek maliyetli bir üretim tesisinin günün her saatinde ça-lışması mümkün olamamaktadır ya da çalışabileceği saatlerde start / stop es-nekliğinin yüksek olmaması nedeniyle teknik olarak üretim yapamayabilmek-tedir.

P.: Ülkemizde üretilen elektriğin serbest piyasada ne kadarı işlem görü-yor. Bu fiyat rekabeti yaratacak düzey-de midir?

H.A.: Şöyle ki, ülkemizde üretilen elektriğin sadece % 15- 20’lik bölümü serbest piyasada işlem görmektedir. Bu oran fiyatları aşağı çekmeyi sağlayacak kadar piyasada rekabet yaratamamak-tadır.

Ayrıca elektriğin üretildiği kaynak-lar da fiyatlar açısından büyük önem arz etmektedir. Örneğin doğalgazdan üretilen elektrik miktarı ile doğalgaz fi-yatının düşürülmesi durumunda, ya da hidrolik kaynaklardan üretilen elektrik miktarında su gelirlerinin artmasına pa-ralel olarak yükselme meydana gelmesi halinde elektrik fiyatlarında ucuzlama söz konusu olabilecektir. Burada önemli olan konu dediğim gibi elektrik üretim kaynaklarının fiyatlarıdır. Maliyet dü-şerse elektrik fiyatı da düşer.

Üretimözelleştirmeleri sonundaRekabetçi serbest piyasa oluşacak

Elektrik üretim özelleştirmeleri tamamlandığında, şu anda ülke kurulu gücünün yüzde 25’ine sa-

hip olan EÜAŞ, kurulu gücün yaklaşık yüzde 15’ine sahip olacak.

P.: Elektrik piyasasında dağıtımın ardından üretim özelleştirmeleri hak-kında değerlendirmeleriniz nelerdir?

H.A.: 18 Mayıs 2009’da sektörde

serbestleşme ve arz güvenliğini sağla-mak için gerekli yol haritasını içeren Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Gü-venliği Strateji Belgesi (“2009 Strateji Belgesi”) açıklanmıştır.

Bu belgeye göre, üretim tesislerinin özelleştirilmesindeki amaçlar; elektrik üretim kapasitesinin geliştirilmesi, mev-cut üretim tesislerinin emre amadelikle-rinin arttırılması ve sektördeki rekabetin arttırılması için özel sektör kaynakları-nın harekete geçirilmesidir.

EÜAŞ’a ait toplam kurulu gücü 141 MW olan Tercan, Kuzgun, Mer-can, İkizdere, Çıldır, Beyköy ve Ataköy Hidroelektrik Santralleri ile Denizli Jeotermal Santralı ve Engil Gaz Tür-binleri Santralı olmak üzere 9 santral

RÖPORTAJ

36

Manisa Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz Çevrim Santrali 2000 yılından buyana bölgenin elektrik ve buhar ihtiyacını karşılıyor. Türkiye’nin elektrik üretiminin %48’i doğalgaz kaynaklı üretiliyor.

2011/Haziran İtibariyle Türkiye Kurulu GücününKaynaklara Dağılımı

Kaynaklar MWHidrolik.................................16.791,9Doğalgaz .............................16.277,2Linyit .........................................8.139,7İthal Kömür ..........................3.281,0Çok Yakıtlılar .......................2.633,3Sıvı Yakıtlar ..........................1.225,4Rüzgar ......................................1.483,6Taş Kömürü ...............................355,0Afaltit .............................................135,0Biyogaz ...........................................98,3Jeotermal ......................................94,2TOPLAM ..............................50.494,5

%0

Jeotermal %0,19

%0,19

%0,27

%0,66

%2,94

%2,43

%5,21

%6,50

%16,12

%32,24

%33,25

Biyogaz

Asfaltit

Taş Kömürü

Rüzgar

Sıvı Yakıtlar

Çok Yakıtlılar

İthal Kömür

Linyit

Doğalgaz

Hidrolik

%5 %10 %15 %20 %25 %30 %35

Kaynaklar 2010 Haziran 2011 Haziran Değişim %

Dogalgaz 44.420,3 47.225,8 6,32

Kömür 24.787,3 30.400,0 22,64

Jeotermal 314,6 333,9 6,13

Sıvı Yakıtlar 1.022,1 1.874,3 83,37

Rüzgar 1.124,0 1.875,0 66,81

Hidrolik 29.050,5 27.640,1 -4,85

Diğer 227,3 225,4 -0,87

Türkiye Üretimi 100.946,5 109.575,4 8,55

Dış Alım 437,4 1.382,2 216,04

Toplam Üretim 101.383,9 110.957,6 9,44

Dış Satım 970,0 1.382,2 42,50

Türkiye Tüketimi 100.413,9 109.575,4 9,12

2010 Haziran - 2011 Haziran Türkiye Üretim ve Tüketimi (GWh)

Sektöreyılda 7-8 milyar dolar yatırımgerekiyor

P.: Bir yandan üretim özelleştirmesi diğer yandan sektöre yatırım gereği… Özel sektör bu iki kulvarda birden ilerleyebilecek sermaye birikimine veya krediye sahip midir?

H.A.: Herhalde benim, özellikle son birkaç konuşmalarımı dinlediniz. Sektörel konferanslarda benim özellikle değindiğim konulardan bir tanesi finans konusudur. Ülkemiz özel sektörü, hem üretim özelleştirmeleri hem de enerji sektörüne yatırımları uluslararası kuruluşlarla ortaklık kurarak yapabilir.

Bu açıdan bakıldığında özel sektör, her iki kulvarda birden ilerleyebilecek sermaye birikimine veya krediye sahiptir diyebiliriz. Ancak 16.200 MW kurulu gücündeki termik ve hidrolik santrallerin özelleştirmesinin büyük miktarda finansman gerektireceği ile her yıl sektöre yapılacak yatırım miktarının 7-8 milyar dolar tutarında olacağı düşünüldüğünde özel sektörün finansman konusunu halletmek için oldukça fazla yorulacağını düşünmekteyim.

özelleştirilmiş ve 01.09.2008 tarihin-de imzalanan sözleşme ile özel sektöre devredilmiştir.

EÜAŞ’a ait toplam kurulu gücü 141 MW olan 50 adet küçük hidrolik sant-ralın özelleştirme ihaleleri gerçekleşti-rilmiş olup, 18 gruptan 1, 5, 9, 10, 11, 13, 14, 16 ve 17. grupta bulunan toplam 26 küçük hidrolik santralın devri ger-çekleştirilmiş olup diğer grupların devir işlemleri devam etmektedir.

Yine EÜAŞ’a ait 27 adedi hidrolik ve 18 adedi termik olmak üzere 45 sant-ralın (16.200 MW) özelleştirme çalış-maları 2009 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca başlatılmıştır. Öncelikli olarak 1156 MW kurulu gücündeki Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı (HEAŞ) 27 Ekim 2010 tarihin-de Özelleştirme Programına alınmıştır. HEAŞ için ihale süreci başlatılmıştır. HEAŞ için 29 Nisan 2011 tarihinde

ÖİB’ye 7 firma ön yeterlilik başvurusu yapmıştır. Ön yeterlilik değerlendirmesi sonucunda yeterliliği tespit edilen fir-malar 28 Temmuz 2011 tarihinde tek-liflerini ÖİB’ye teslim edecektir.

Üretim tesislerinin özelleştirilmesi sonucunda;

• EÜAŞ’ın sahip olduğu tüm termik santraller özel sektöre devredilecektir.

• EÜAŞ’ta (Kamuda) sadece toplam kurulu gücü 7826,5 MW olan (DSİ ta-rafından yapımı devam eden ve EÜAŞ’a devredilecek HES’ler hariç) hidrolik üretim tesisleri kalacaktır.

• EÜAŞ, Türkiye kurulu gücünün yaklaşık %15’ine sahip olacaktır.

• EÜAŞ Türkiye elektrik talebinin yaklaşık %14’ünü karşılayacaktır.

• Dağıtım özelleştirmelerinden son-ra üretim özelleştirmelerinin tamam-lanması ile rekabetçi bir serbest piyasaya geçilmiş olacaktır.

37

RÖPORTAJ

P.: 5-10 veya 15 yıllık projeksi-yonda enerji sektörüne yatırımda bir sıkıntı söz konusu olabilir mi? Bu an-lamda sizin öneri, görüş ve tavsiyele-riniz neler olabilir?

H.A.: Üretim Kapasite Projek-siyonuna göre, son elektrik talep tah-mini rakamlarının (2010-2019), 2019 yılında Yüksek Talep Senaryolarına göre 389.98 milyar kWh, Düşük Talep Senaryolarına göre ise yaklaşık 367.35 milyar kWh düzeyine ulaşılacağını göstermektedir. Her iki senaryoya göre, ilk 5 yıllık dönemde üretimin talebi karşılamakta zorlanmayacağı, 2016 yılından itibaren başka bir ifadeyle 10 yıllık dönemde, üretimin tüketimi kar-şılamasında yeni üretim tesisleri devre-ye alınmadığı takdirde sıkıntı yaşana-cağını göstermektedir.

Öte yandan,18 Mayıs 2009 tarihin-de yayınlanan Elektrik Enerjisi Piyasa-sı ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi’ne göre 2023 yılına kadar elektrik üretimi için tüm yerli ve kömür ve hidrolik potansiyelimizin kullanılması, rüzgar kurulu gücünün 20,000 MW’a, jeoter-mal kurulu gücünün 600 MW’a ulaştı-rılması hedeflenmektedir. 2020 yılında ise elektrik üretimimizin %5’inin nük-leer enerjiden sağlanması öngörülmek-tedir

Tüketimdeki hızlı artışın paralelin-de, her yıl yeni kurulacak yaklaşık 3-4 bin MW güç için 7-8 milyar $ tuta-rında yatırım yapılması gerekmektedir. Aksi halde 2016 yılından itibaren ta-lebin karşılanmasında güçlükler yaşan-ması muhtemeldir.

Bu bağlamda özel sektörün ener-ji yatırımlarına hız vermesi gereklidir. Özel sektör yatırımları yeterli düzeyde olmadığı takdirde 5784 sayılı kanun gereği, kamudaki tek üretim şirketi olan EÜAŞ’a görev düşecektir.

P.: MTA tarafından yeni bulunan kömür sahaları enerji yatırımına dö-nüştürülmesi için EÜAŞ devredili-yor. Ne tür özelliklerde, hangi sahalar söz konusu? EÜAŞ’ın bu sahalarla il-gili bundan sonraki çalışma takvimi, programı ne olacak?

Bu sahalardaki kömürün kalorifik değerleri düşüktür. Bu nedenle sade-ce elektrik üretiminde kullanılacağını düşünüyoruz. Bildiğiniz gibi yakın bir geçmişte Sayın Bakanımızın başkanlı-ğında ve özel sektörün de katılımıyla bu sahaların elektrik enerjisi üretimin-de kullanılması ile ilgili bir toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantıda kamu tarafı olarak bizler bu sahaların kulla-nımı ile ilgili olarak yatırım seçenek-lerini ortaya koymaya çalıştık. Şimdi özel sektörden hareket bekliyoruz.

P.: Bursa’daki 13 OSB yönetim-leri bir güç birliği oluşturarak, başta enerji olmak üzere ortak sorunlarına ortak çözüm üretme konusunda çaba göstermeye başladı.

Bu konuda orta ve uzun vadede bir üretim portföyü oluşturma konu-su tartışılıyor. OSB’ler aynı zamanda özelleştirilecek EÜAŞ santrallerine de talip olmayı planlıyor. Sizin Bursa sanayisinin kendi elektriğini üretme konusundaki yaklaşımına bakışınız nasıldır? Görüş, öneri, tavsiyeleriniz

neler olabilir?H.A.: Bursa sanayisinin kendi

elektriğini üretme konusundaki ça-balarını, bu amaçla özelleştirilecek EÜAŞ santrallerine talip olmayı plan-lamalarını çok önemli buluyorum. Bu konuda OSB’lerin güç birliği oluştur-malarını da çok olumlu olarak karşılı-yorum.

Öncelikle ne kadar enerjiye ihtiyaç duyduklarını, dolayısıyla ne kadar bir kapasiteye talip olacaklarını belirleme-lerinde yarar görüyorum. Bunu mü-teakiben ne kadar finansmana ihtiyaç duyulacağı ve finansmanın ne şekilde temin edileceği hususunda bir çalış-manın yapılmasının faydalı olacağına inanıyorum.

P.: Bu güç birliği EÜAŞ santral-lerine talip olduğunda, mevzuat açı-sından ya da tarafınızdan pozitif bir ayrımcılıkla karşılaşabilir mi?

H.A.: Üretim özelleştirmeleri bilindiği üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca (ÖİB) yürütülmektedir ve bir pozitif ya da negatif bir ayrım-cılık yapılmamaktadır. ÖİB tarafından hazırlanan ihale dokümanlarında be-lirtilen koşulları sağlayan özel ve tüzel kişiler ihalelere katılabilmektedir.

Lokasyon Ruhsat Orj.AID Toplam Rezerv Sayısı (Kcal/Kg) (Milyon ton)

K.MARAŞ/Elbistan 3 1028 515

TEKİRDAĞ/Merkez 4 2270 214

İSTANBUL/Çatalca 4 2037 280

KONYA/Karapınar 9 1314 1.830

TOPLAM 20 2.840

MTA’dandevralınan

kömür sahaları şöyle.

Türkiye Elektrik Enerji Talep Tahminleri

Yüksek Senaryo (%7,4) Düşük Senaryo (%6,6)

450

400

350

300

250

200

150

100

50

0

194

2009 2010 2019

210,2 210,2

367,3389,9

RÖPORTAJ

38

RÖPORTAJ

40

ER

SA

N Ö

ZS

OY

41

RÖPORTAJ

Bursa Organize Sanayi Bölgeleri Güç Birliği Platformu’nun enerji santrali yatırımı çalışmalarını değerlendiren Özsoy, “Yanlış yapmamak ve attığımız adımların, doğru yerlerde, doğru sonuçlar vermesini istiyoruz” dedi.

Enerji yatırımı büyük iş,doğru adım atmak istiyoruz

Bursa Organize Sanayi Bölgeleri Güç Birliği Platformu, mayıs ayından bu yana Bursa’nın gün-

deminde. Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ve Bursa Ticaret Sanayi Odası Organize Sanayi Bölgesi yönetimleri-nin başı çektiği platform, Bursa’daki 13 OSB’yi tek çatı altında topluyor. Bur-sa sanayisinin ortak sorunlarına ortak çözümler üretme amacıyla yola çıkıldı. İlk iki toplantıda da enerji üretimi ko-nusunda çalışma yapılması kararı alındı. DOSAB’ın Enerji Komisyonu Başka-nı Ersan Özsoy, konuyla ilgili olarak Perspektif ’in sorularını yanıtladı.

Perspektif: Bursa Orga-nize Sanayi Bölgeleri Güç Birliği Platformu’nun Bursa sanayisinin elektriğini üretme konusundaki gö-rüş birliğine sizin bakışınız nasıl? Bu birlik enerji yatırımına gidebilir mi? Bunun için neler yapılıyor, neler ya-pılmalı?

Ersan Özsoy: Bursa OSB Güç Birliği fikri ve oluşumu ilk olarak bi-zim sanayi bölgemizin yani DOSAB’ın önderliğinde oluştu. Bu fikre Bursa Ti-caret ve Sanayi Odası Organize Sanayi Bölgesi yönetimi büyük destek ve katkı verdi. Bilindiği gibi iki toplantı yapıldı.

Daha sonra biz DOSAB olarak Güç Birliği oluşumu ile ilgili Bursa’daki 13 organize sanayi bölgesinden, ener-ji ve doğalgaz tüketimi en büyük beş tane sanayi bölgesini ziyaret ettik. Yö-netim olarak bu ziyaretleri gerçekleş-tirdik ve hepsinden, yani BTSO OSB, İnegöl OSB, Yenişehir OSB ve Nilüfer OSB’den niyet mektupları aldık. Bu niyet mektupları çerçevesinde bir pro-tokol ile bu birlikteliğin devamını ön görüyoruz.

Bu çalışma bizim için önemliydi. Güç Birliğinin sadece sözde değil yazı-

da da olması için kardeş bölgelerimiz-den, bu işin altına elini koyacaklarını hissetmek gerekiyordu. Herkes şuanda büyük katkı veriyor.

Bu birlik ve enerji başta düşünülen yatırımlar aslında uzun süreçli bir iş. Enerji üretimi yatırımı küçük bir yatı-rım değil. Bir yanlış yapma şansımız da yok. Yanlış yapmamak istiyoruz ve attı-ğımız adımların, doğru yerlerde, doğru sonuçlar vermesini istiyoruz. Bunlardan dolayı işler biraz ağır gidiyor gibi gözü-kebilir. Ama ilk kademeleri aştığımızda eğer kamudan da biz ciddi bir destek alırsak, ondan sonra çok çabuk hızlana-cağını düşünüyorum.

P.: Şu ana kadar Güç Birliği’nin yerli kaynaklardan (kömür gibi) elekt-rik üretim tesisi sahibi olması günde-me geldi. Şu aşamada tek seçenek bu yatırım mı?

E.Ö.: Kesinlikle önceliğimiz kö-mür. Bununla ilgili de devlete biz bir takım başvurularda bulunduk. Müm-künse çalışan bir kömür santralinin bize verilmesi, mümkün değilse de bir kömür havzasının kullanımımıza verilip oranının işletilmesi ve oradan çıkan kö-mürle yerinde bir kömür enerji santrali kurulması önceliğimiz.

P.: Diyelim ki bu gerçekleşmedi. Bir B planı var mı?

E.Ö.: Biz bu girişimlerden olumlu sonuç alamazsak, biz o takdirde DO-SAB olarak bir yatırıma gidebiliriz. Bi-zim bölgemizdeki sanayicimizin elekt-rik ve buhar ihtiyacını karşılayacak bir doğalgaz çevrim santrali düşünüyoruz. Zaten bunun çalışmalarına başlamış-tık. Bizim bölgemizde buhar tüketimi çok olduğu için doğalgaz kaynaklı bir yatırım verimli olabiliyor. Çünkü hem elektrik hem de buhar elde edeceğiz.

Güç Birliği veya Bursa sanayisi

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Enerji Komisyonu Başkanı Ersan Özsoy:

DOSAB Yönetimi olarak organize sanayi bölgelerini ziyaret edip niyet mektupları aldık. Bir protokol yapmaamacındayız.

Önceliğimiz kömür. Bununla ilgili de devlete bir takım başvurularda bulunduk. Çalışan bir santral veya bir kömür havzası talebimiz.

merkezli büyük bir doğalgaz çevrim santralinin bir cazibesinin olmadığını düşünüyorum. Çünkü burada olay, do-ğalgazdan elektrik ürettiğimizde çıkan enerjiden buharın üretilmesiyle mali-yetin düşürülmesi… Eğer biz burada bütün Bursa’yı kapsayacak 600 MW’lık bir santrali doğalgazdan kurarsak ora-dan çıkan buharı bütün Bursa’daki 13 OSB’ye dağıtmamız mümkün değil. Onun için de doğalgaz işin içine girdi-ğinde bunu lokal bazda çözmemiz ge-rekiyor.

P.: OSB’lerin ortak sorunlarına or-tak çözümler üretme çabaları konusun-da siz ne kadar iyimsersiniz?

E.Ö.: Kesinlikle iyimserim ve bu Güç Birliğinin öteden beri olması ge-rekiyordu. Bursa sanayisinin bu birlik-teliği birçok konuda avantaj yaratacak diye düşünüyoruz. Eğer bu birliktelik olmazsa bizim Ankara’daki enerji mer-kezli görüşmelerimizden sonuçlarımız çok iyi çıkmaz., Yani burada bir Bursa sanayi birliği olarak hareket etmemiz ve onu Anakara’da göstermemiz lazım. Bi-zim bir bütün halde olduğumuzu herkes gördüğünde işimiz daha kolaylaşacaktır.

Sonuçta bu yapı, 115-120 bin kişilik bir istihdamı temsil ediyor. Sanayi şeh-ri Bursa’nın tüm sanayisi burada… Bu açıdan bakıldığında iyimserim. Yeter ki, bizim birlikteliğimiz sürsün.

P.: Güç Birliği oluşumunda, enerji yatırımı düşünülmesinde temel amaç daha uygun maliyetteki girdi temini. Enerjide de daha uygun fiyatlı elekt-rik… Bugünün fiyatlarıyla ne kadarlık bir avantajdan söz ediyoruz?

E.Ö.: Benim tahminim şu anki ra-kamlarımızdan yüzde 30-35 gibi daha düşük rakamlarda bir elektrik maliye-tinden bahsediyoruz.

P.: Enerji yatırımının gerçekleş-memesi Güç Birliğinin önünü tıkar mı, dağıtır mı?

E.Ö.: Dağıtmaz, dağıtmamalı. Çünkü o kadar çok şey var ki… Yani bu bir ilk aşama, ilk adım. Bursa’nın gü-cünü göstermek için olmazsa daha bir sürü proje var. Güç Birliği ortak hareke-ti ile bir takım kendi mali konularımı-zı düşünme, çözme imkanımız var. Bu sanayimiz için gerekli su için, doğalgaz için, toplu tedarik için geçerli. Sanayi lehine mevzuat oluşturmada etkin ol-mak için gerekli.

P.: İlk etapta kömür kaynaklı üre-time odaklanıldı. Bu olursa sonrası için üretim çeşitliliğine gidilebilir mi?

E.Ö.: Gidebilir ve gitmeli de…

Ama öncelikle bu kömür konusunun oluşması, netleşmesi gerekiyor. Ondan sonra da çeşitlendirme yapılabilir. Ni-tekim BTSO OSB’deki yönetici arka-daşlarımız BOSEN’i ortaklığa açabile-ceklerini söylüyorlar. İkinci aşamada bu olabilir.

Doğalgaz, hidroelektrik, jeotermal, rüzgar kaynaklı üretim olabilir. Ancak üzerinde önemle durduğumuz ilk çıkış noktamız yerli kaynak ve kömür. Kö-mür maliyet açısından da çok mantıklı. İlk adımımızı bu yolda atmak istiyoruz.

P.: Birlik üçüncü toplantısını DOSAB’da yapacak…

E.Ö.: Ramazan ayında birliğin üçüncü toplantısı bizim ev sahipliği-mizde DOSAB’da olacak. İftar ve top-lantı aynı anda gerçekleşecek. Buradaki görüşmelerin ışığında tekrar bir araya geldikten sonra bir adım daha ileri gi-deceğimizi düşünüyorum.

RÖPORTAJ

42

Enerji yatırımı hedeflerini gerçekleştirdiğimizde, benim tahminim şu anki rakamlardan yüzde 30-35 daha düşük maliyet olur.

Bülent ÜLKÜ / Elektrik Mühendisi-Eski TEDAŞ Genel Müdürü MTB Enerji Mühendislik Danışmanlık

Elektirik piyasası veorganize sanayi bölgeleri

KONUK YAZAR

44

Türkiye nin Elektrik Piyasasında 1980’li yıllarda başlayan özelleş-tirme çalışmaları Avrupa Birliği

giriş sürecinin hızlanması ile birlikte farklı bir boyuta dönüşmüştür. Avrupa Birliği Giriş sürecinde diğer Piyasalarda olduğu gibi elektrik piyasasında da Av-rupa Birliği direktifleri doğrultusunda kararlar alınmaya başlanmıştır.

Bu süreçte:• 1993 yılında Türkiye Elektrik Ku-

rumu ikiye bölünerek TEAŞ ve TE-DAŞ şeklinde tekrar örgütlenmiştir.

• 2001 yılında 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu çıkarılmıştır.

4628 sayılı yasa ve ikincil mevzua-tının öngördüğü piyasa yapısında:

• Çapraz sübvansiyonlar yapılmaya-cak,

• Maliyet dayalı bölgesel tarifeler egemen olacak,

• Taraflar arasında ayrıcalık yapıl-mayacak,

• Devlet piyasadaki kontrol edici konumdan ve ticari faaliyetlerden çeki-lerek sadece politika belirleme pozisyo-nunda kalacak,

Kontrol ve düzenleme yetkisi ba-ğımsız bir kurula devredilecek ve böy-lece Şeffaf ve rekabete dayalı bir piyasa oluşturulacaktır.

Şeklinde iken 4628 sayılı yasa ve ikincil mevzuatının (Yönetmelikler, tebliğler, kurul kararları) uygulanmaya başlanması ile aşağıdaki şekli alması he-deflenmiştir.

Bu kurgu doğrultusunda:• 2001 yılında TEAŞ üçe bölünerek

EÜAŞ, TEİAŞ, TETAŞ olarak yapı-landırılmış ve böylece dikey ayrıştırma tamamlanmıştır.

• 4628 sayılı yasanın ikincil mevzua-tı uygulanmaya başlanmıştır.

• 3 Mart 2004 tarihinde “Elekt-rik Enerjisi Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi” yayınlanarak öncelik elektrik dağıtım özelleştirmelerine ve-rilmiştir.

• TEDAŞ Özelleştirme idaresine devredilerek bölgesel şirketler şeklinde tekrar organize edilmiştir.

• Elektrik Dağıtım ihaleleri yapıl-mıştır.

• Elektrik Dağıtım ihalelerinde bek-lenenin çok üzerinde fiyatlara ulaşılmış-tır.

• Elektrik Dağıtım Şirketlerinin 12 si fiilen özel sektöre devredilmiştir.

• 1 i için mahkeme kararı beklen-mektedir.

• 8 i için Rekabet Kurulunun verdiği karar doğrultusunda sonuç alınacaktır.

• Elektrik Üretim Özelleştirmeleri başlatılmış ve 9 santrallik bir potföy ile küçük hidrolik santraller özel sektöre devredilmiştir.

2001 yılı öncesinde elektrik piyasasındaki işleyiş şeması:

Mobil EÜAŞYap-İşletDevret

TETAŞTEİAŞ

TEDAŞ

MÜŞTERİLER

Yap-İşlet OTOP.

Otop.

Otop.Grup

İşletmeHakkı Devri

45

KONUK YAZAR

• Hamitabad Doğalgaz Kombine Çevrim santralinin özelleştirilmesi için ihaleye çıkılmıştır. 2012 yılı içerisinde üretim özelleştirmelerinin tamamlan-ması beklenmektedir.

• 2008 yılı içerisinde Türkiye elekt-rik piyasası arz güvenliği sıkıntısına düşmüş ve olası bir elektrik krizi Global kriz nedeni ile atlatılabilmiştir.

• 2008 yılı ortalarından itibaren elektrik talebinde %40 ları aşan oran-larda talep düşmesi yaşanmıştır.

• Bu sebeple 2009 yılında “Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Stra-teji Belgesi” yayınlanmıştır. Bu belge ile Piyasanın birinci önceliği arz güvenliği-ne verilmiştir.

• Teğet geçen global kriz sonrası Türkiye elektrik talebinde hızlı bir tır-manış yaşanmaya başlanmış ve Türkiye elektrik talep artışı eski ivmesini geç-meye başlamıştır.

• 2010 yılında 3500MW ilave kapa-site sisteme girmiş ise de Türkiye enerji sisteminde kronikleşmeye başlayan arz güvenliği problemi; sistemin yavaş yavaş arz güvenliğini sağlayacak tarzda revize edileceğini göstermiştir.

• Arz talep dengesine bakıldığında şu anda arz talep dengesinin yedeksiz olarak karşılandığı söylenebilir.

Bu gelişmelerin başlangıcında daha özelleştirmeler yapılmadan Organize Sanayii Bölgelerine ait elektrik işletme-

lerinin durumu 4628 sayılı yasa ile çeli-şen bir pozisyon olarak değerlendirilmiş ve bu aykırılığın önlenmesi için çareler aranmıştır. Organize sanayi bölgelerinin bu esnadaki birlikteliği ve siyasi otorite nezdindeki girişimleri sonucunda 29 Aralık 2006 tarih ve 26391 sayılı Res-mi Gazete de “Organize Sanayi Bölge-lerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik” yayınlanarak “OSB Elektrik Dağıtım Lisansı” verilmeye başlanmıştır.

Daha sonra doğalgaz piyasası ku-rulmaya başlanmıştır. Bu piyasanın kuruluşunda özel dağıtım firmaları daha hızlı doğmuş ve Organize Sanayi Bölgelerine Doğalgaz Dağıtım Lisansı verilmemiştir. Bu gün birçok organize

sanayi bölgesi doğalgaz dağıtımından dolayı mahkemelik konumunu sürdür-mektedir.

Türkiye deki gelişmeye ayak uydu-ramayan Türkiye Elektrik Piyasasında Arz edilen elektrik, talebin önüne geçe-memektedir.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi Elektrik Piyasalarında özelleştir-meler hızla sürdürülmektedir. Dünya örneklerine bakıldığında özelleşen pi-yasalarda yatırımlar artmakta ve kalite yükselmektedir.

Elektrik faturalarına yansıması ka-çınılmaz olan özelleştirme bedellerine yatırımların ve kalite artışının faturala-rını da eklemek gerekecektir.

İleri aşamalarda elektrik arzının ta-lebin önüne geçeceği ve ucuzluğu geti-receği beklentisi var ise de bunun için kısa bir tarih vermek pek mümkün gö-zükmemektedir.

Bu nedenlerden dolayı Türkiye Elektrik Piyasası Üretim ve Dağıtımın aynı grup çatısı altında olduğu büyük, güçlü ve birleşik yapılara doğru ilerle-mektedir.

Dağıtım özelleştirmelerinde ödenen yüksek fiyatlar dağıtım şirketlerini alan gurupları üretim portföylerini oluştur-maya ve etki alanlarını genişletmeye yöneltmektedir.

2011 yılında yayınlanan dağıtım ta-rifeleri bu alanın genişlemeye başladığı-nın açık bir göstergesidir.

2011 tarifelerinde piyasa içerisin-deki ticaret dengeleri dağıtım şirketleri lehine gelişmiştir.

Elektrik Dağıtım şirketlerinin po-tansiyel gelişme bölgesi olarak göre-cekleri ilk ve en verimli en büyük alan Organize Sanayi Bölgeleridir.

Varlık nedeni 4628 sayılı yasa olan düzenleyici kurum (ve uzmanlarının) kurdukları piyasa yapısı içerisinde ay-rıcalık tanınmış adalar şeklinde duran Organize Sanayi Bölgelerine ne kadar sıcak bakabileceklerini objektif olarak değerlendirmek gerekecektir.

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası içerisindeki mevcut konumlarını koruyabilmeleri için bir-likte hareket etmeleri güçlü birlikler oluşturmaları ve kendi elektriğini ürete-bilir konuma gelmeleri düşünülmelidir.

Bu çerçevede yapılabilecek elektrik üretim yatırımı olarak termik santral-ler (kömür ve doğalgaz), hidroelektrik santralleri, rüzgar santralleri ve gelecek için de güneş santralleri üzerinde çalı-şılmalıdır.

Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası içerisindeki mevcut konumlarını koruyabilmeleri için birlikte hareket etmeleri güçlü birlikler oluşturmaları ve kendi elektriğini üretebilir konuma gelmeleri düşünülmelidir. Yapılabilecek elektrik üretim yatırımı olarak termik santraller (kömür ve doğalgaz), hidroelektrik santralleri, rüzgar santralleri ve gelecek için de güneş santralleri üzerinde çalışılmalıdır.

Prof.Dr.Atila Bağrıaçık / Ar-Ge Hibe Fonları Uygulayıcısı, YMM abdanmer@gmail.com

Ar-Ge projeleri ile Türk Makineİmalatçılarını teşvik etmenin yol haritası

KONUK YAZAR

46

Türk makine üreticisi ola-rak, seri üretiminiz yanın-da Ar-Ge projeleri yapa-

rak, yurt içi ve yurt dışı makine satışlarınızı önemli ölçüde arttı-rarak, büyük bir rekabet gücü elde edeceğinize inanmaktayım. Tec-rübe ve deneyimlerimden hareket ederek tarafımdan oluşturulan bi-rikimli başarı senaryoları aşağıda yer almaktadır. Bu senaryoların daha iyi anlaşılması için Ar-Ge’in ne olduğu ve 3 ayağından kısaca söz etmek gerekir.

Ar-Ge’nintanımı ve üç ayağı

Araştırma ve deneysel geliş-tirme (Ar-Ge) insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bil-gi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar ta-sarlamak üzere kullanılması için sistematik temelde yürütülen ya-ratıcı çalışmalardır (FRASCATİ KILAVUZU).

Ar-Ge Özetle Bilginin ar-tırılması ve yenilik için kullanıl-masıdır. Bu açıdan yeni fikir ya da

icat Ar-Ge hibesi alamaz. Önem-li olan Bu fikrin teknik (novelty) ve ticari hale gelmesi yani inovas-yon ya da yeniliktir. Bu faaliyet hibeye konu olur.

Ar-Ge’nin üç ayağı1.Temel araştırma: Görünür-

de herhangi bir özel uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir gerçeklerin temellerine ait yeni bilgiler edinmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır.

2.Uygulamalı araştırma: Uy-gulamalı araştırma da yeni bilgi elde etme amacıyla üstlenilen özgün bir araştırmadır. Bununla birlikte, öncelikle belirli bir pratik amaç veya hedefe yöneliktir.

3.Deneysel geliştirme: Araş-tırma ve/veya pratik deneyimden elde edilen mevcut bilgiden ya-rarlanarak yeni malzemeler, yeni ürünler ya da cihazlar üretmeye; yeni süreçler, sistemler ve hiz-metler tesis etmeye ya da halen üretilmiş veya kurulmuş olanları önemli ölçüde geliştirmeye yö-nelmiş sistemli çalışmadır.

Ag-Ge’nin üç ayağınateknik bilimlerden örnek

1.Temel Araştırma: Malze-me içerisindeki alaşım element-lerinin, malzemenin şekillendiri-lebilirliği üzerindeki neden sonuç ilişkisinin incelenmesi.

2.Uygulamalı araştırma: Cı-vata yapımındaki teller için farklı kalitede aynı tel kesitine sahip teller için malzeme içerisindeki alaşım oranı veya cinsinin telin

çekilebilirliğine olan etkisinin in-celenmesi.

3.Deneysel geliştirme: Cıva-ta imalatında kullanılan üç farklı kalitedeki (1006,1008,1010) teli çekebilen bir makinenin tasarımı, prototip üretimi ve test edilmesi.

Başarı SenaryolarıAşağıdaki senaryolar için,

cıvata üretimi yapan yerli bir X firmasının yeni ürün ve süreç için Türk makine imalatçısına, ma-kine talebi olduğundan hareket edilmektedir.

1. X Cıvata firmasının yeni tip cıvata üretimi için bir makine veya prese ihtiyacı var, bu maki-neyi cıvata firması ile ortak Ar-Ge projesi yaparsa, makine alım bedelini ortalama % 60’lara kadar düşürmek mümkün.

5746 sayılı Ar-Ge Kanunu-nun sağladığı EK SGK, stopaj ve Ar-Ge indirimi yoluyla maliyeti daha da düşürmek mümkün. Bu yolla makine talebi olan yerli fir-ma, yabancı makine alımı yerine yerli makine alımına yönelecektir.

2.Eğer X cıvata firması, or-tak Ar-Ge projesi yerine teknik özelliklerini ve fonksiyonlarını belirlediği makineyi, satın aldığı sizin firmanın üzerinden Ar-Ge projesini verdirmeyi tercih ederse, alınan hibeden yararlanmak sure-tiyle yerli makine alım maliyetini düşmektedir.

3.Eğer X cıvata firması, yeni cıvata üretimi için Avrupa’dan makine alım ihtiyacı varsa, ya kendisi ya da sizin üzerinden or-tak Ar-Ge projeleri yaptırarak,

AlmanyaAvusturyaBelçikaÇek Cum.DanimarkaEstonyaFasFransaFinlandiyaHırvatistanHollandaG.Kıbrısİngiltere

İrlandaİspanyaİsrailİsveçİtalyaLetonyaLitvanyaLüksemburgMacaristanaMaltaMonakoNorveçPolonya

PortekizRomanyaRusyaSan MarinoSlovakyaSlovenyaSırbistanTürkiyeUkraynaYunanistanAvrupa Birliği

EUREKA ÜYESİ ÜLKELER

Kaynak: TÜBİTAK

47

KONUK YAZAR

makine maliyeti yine de Eureka hibe fonları ile düşürülmektedir.

Eureka sözcüğünereden geliyor

Eureka (veya Heureka; Yu-nanca, Evreka şeklinde okunabi-lir) Arşimet’e atfedilen ünlü bir ünlemdir. Söylentiye göre şekilsiz bir cismin hacminin, suya battığı anda su hacmindeki değişikliği bularak bulunabileceğini keşfetti-ğinde banyodan çıplak bir şekil-de sokağa fırlamış ve sokaklarda koşarken bu ünlem sözcüğünü haykırmıştır. Sözcük”(Onu) bul-dum!” benzeri bir anlama sahiptir. Bunun sonucu Eureka!” bir keşfi kutlarken kullanılan bir ünlem halini almıştır.

Her yıl 200 proje toplam 500 milyon/avro yıl desteklenmekte-dir.

EUREKA projelerinde olması gereken özellikler

• En az iki farklı ülkeden katı-lımcılarla oluşturulmalı

• Sivil amaçlı uygulamalara yönelik olmalı

• Ortaklar arasındaki iş bölü-mü dengeli (küçük ortak %25 den fazla) olmalı

• Kısa zamanda ticarileşebi-lecek (6 ay ile max2 yıl arası) bir ürün, süreç ya da hizmete yönelik bir proje olmalı

• Sözleşme yaparken (mül-kiyet hakları çözülmeli-örneğin küçük ortağın da proje sonrası mülkiyet haklarının olması, be-delsiz lisans kullanma hakkı) gibi konuların bulunması gereklidir.

Ar-Ge ye önem veren KOBİ statüsündeki Türk ve Avrupalı makine imalatçıları arasındaki ortak Ar-Ge projeleri için de, Eurostars hibe fonları bulunmak-tadır ve bu programda kullanıl-maya hazır Eureka programı gibi kullanılmayan ve fark edilmeyen fon kaynağı bulunmaktadır.

4.Eğer X cıvata firması Çin’den bir makine alacaksa, bu kez Avrupalı bir ortağı yanımıza alarak, Çin’deki imalatçı firma ile Avrupa Birliğinin Ar-Ge fon programı olan 7.çerçeve progra-mına sokarak, makine maliyetini yine de düşürürüz.

• 2012 yılı için Temmuz 20’de 7 milyar Euro’Luk 7. Çerçeve Kapsamında Ar-Ge Hibe Prog-ramına Kaynak Ayrılmıştır.

• işbirliği özel programı kap-samında oluşturulan konsorsi-yumlarda en az 3 AB /Asosye ülkelerden firmaların katılımı ge-reklidir. Ancak uygulamaya bak-tığımızda işbirliği özel program-ları kapsamında büyük projeler için oluşturulan konsorsiyumlara, ortalama 15-20 firmanın partner olarak katılarak AB’den ortala-ma proje başına toplam 6 milyon Euro aldıkları tespit edilmiştir. Küçük projelerde ise partner sa-yısı ortalama 6-8,AB’nin pro-jeye katkısı ortalama 3 milyon euro’dur. Kapasiteler özel prog-ramının alt destek programı olan Kobi yararına araştırma için oluş-

turulan konsorsiyumlarda, olması gereken AB/Asosye üye ülkeden min 3 kobi ve 2 Ar-Ge sağlayıcı olarak 5 adet partnerdir. Uygula-mada ise, ortalama partner sayısı 10, AB hibe tutarı 0,5-5 milyon euro’dur

AB Projelerine katılmanın TÜBİTAK’la mukayesine göre avantajları

• TÜBİTAK projelerinde hibe ödemesi, faturalar öden-dikten sonra 6 aylık dönemler halinde yapılmaktadır. Oysa AB projelerinde 2 yıldan az süren projelerde proje tutarının %60-80’i, daha uzun süreli projelerde projede öngörülen ilk 12 aylık döneme ait tutarın % 160 nis-petinde peşin olarak Avrupa

Avrupa Komisyonu ve EUROSTARS üye ülkelerinin, Avrupa’daki KOBİ’lerin rakebetçiliğinin arttırılması için başlattıkları; KOBİ’lere özel, hızlı ve etkin birAr-Ge destek programıdır.

EUROSTARS herhangi bir teknoloji alanı ve sektör ayrımı yapmaksızın Ar-Ge odaklı faaliyetler yürüten KOBİ’lerin projelerinin desteklenmesini amaçlamaktadır.

PROGRAMIN AMACI

Kaynak: TÜBİTAK

Komisyonu ile sözleşme imza-lanmasını takiben 45 içinde ya-pılmaktadır. Peşin ödeme için teminat mektubu istenmemekte,

sadece proje meblağının % 5 ‘i kredi garanti fonu olarak kesil-mekte, proje zamanında bitirilirse % 4’lük bölüm iade edilmekte, sa-dece %1’i komisyonda kalmakta-dır. TÜBİTAK’ta da peşin ödeme transfer ödemesi olarak yapılsa da, hem oran %25 gibi düşük, hem de teminat mektubu isten-mekte, süreç uzun olmaktadır.

• TÜBİTAK projelerinde iş-çilik, malzeme, hizmet alımı gibi sadece direkt maliyetler hibeye konu iken, AB projelerinde di-rekt maliyetlere KOBİ projele-rinde %60,büyük projelerde % 20 elektrik, su, yönetim, kira bedeli gibi endirekt maliyetler eklenerek hibeye konu matrah yükselmek-tedir.

Yüksek proje bütçesinin önemli bir bölümünün de temi-nat mektubu alınmadan peşin alınması, firmalar için büyük bir finansman kaynağıdır. TÜBİ-TAK projelerinde peşin finans-man için firmalar kredi almak üzere TTGV’ye başvurmaktadır-lar.

• AB projelerinde personel maliyetlerine cep telefonu, inter-net, benzin masrafı gibi maliyet-ler de eklenebilmektedir.

Avrupa Birliğinin 7. Çerçeve programlarına katılarak sadece AB’ye tam üye 27 ülke firması ile ortak proje yürütmek yanında, AB’nin bütün dünya ülkeleri ile yaptığı uluslararası anlaşmalar ile bu ülkeleri de projemize katabi-liriz.

Bu durumda örneğin iş bir-liği projelerinde minimum 3 AB ülkesi/Asosye ülkelerin firmaları ile konsorsiyum kurulması söz

konusu iken 3. ülkelerin f i rmalar ın ın Ar-Ge pro-jesine katıl-ması halinde, AB’den mini-mum 2 firma 3. ülkelerden de minimum 2 firmanın konsorsiyuma katılımı şarttır.

5. Ar-Ge p ro j e l e r in in desteğiyle ma-

liyetini düşürüp, kalitesini artıran yerli makine imalatçılarının ulaş-tıkları mukayeseli avantajlar ne-deniyle, hem Türkiye’deki satışla-rını kaybetmemek hem de çevre ülkelere beraber satış yapmak için

Yabancı makine imalatçıları, Türk makine imalatçıları ile ortak doğ-rudan yatırım ve ihracat için iş-birliğine yönlendirilmiş olacaktır.

6. Öte yandan X cıvata firma-sı, yeni cıvata üretimi için gerek-li olan makine alımı, bir yatırım malı olduğu için Sanayi odası yada Hazine Müsteşarlığından alınacak yatırım teşvik belgesi ile makine alımında KDV ödeme-miş olacaktır.

SonuçAr-Ge projeleri gerçekleştir-

mek suretiyle Türk makine ima-latçıları, maliyetlerini ve rekabet avantajlarını iyileştirmek suretiyle Türkiye ekonomisinde çok daha iyi bir konumda merkezi bir role sahip olabilecekleri, yukarıdaki açıklamalarla ortaya konulmak-tadır.

Bu farkındalıkla uygulamaya geçmek, bütüncül bir yaklaşımla hepimiz için milli bir görevdir.

AB 7.Çerçeve Programları (2007-2013) 53,2 milyar Euro

Hangi ülkeler katılabilir?

7.Çevre Programı Yapısı - Özel Programlar

- Dünyanın en büyük sivil araştırma programı- Uluslararası konsorsiyumlar (çok ortaklı projeler)- Alanınızdaki en büyük oyuncularla ortak projelerde yer alma imkanı- Geleceğin teknolojilerini belirleyen konsorsiyumların içinde olma fırsatı

Üye ülkelerAday ülkeler: Türkiye, Hırvatistan, MakedonyaAsosye Ülkelerİsrail, İsviçre, İzlanda, Licntenstein, NorveçUluslararası işbirliği hedef ülkeleriAfrika, Karayipler, Asya, Pasifik, Doğu Avrupa ve Orta Asya, Latin Amerika, Akdeniz Ortaklığı, Batı Balkan Ülkeleri

İşbirliğiözel programı

32,3 milyar Euro

Fikirler Özel Programı

7,4 milyar Euro

Marie Curie Burs ve Destek

Programları4,7 milyar Euro

KapasitelerÖzel Programı4,2 milyor Euro

- 10 Tematik alan- Konu odaklı- Araştırma ve Koordinasyon Projeleri

- Avrupa Araştırma Konseyi- Konu Bağımsız- Mükemmeliyet Odaklı- Bireysel Araştırmacılar / Takımlar

- Burs ve Destek Projeleri- Konu Bağımsız- Kariyer Gelişimi / Sürekliliği- Bireysel Araştırmacılar / Kurumlar

- 7 Konu Başlığı, Kapasite / Potansiyel Gelişimi- KOBİ Özel, Araştırma ve Koordinasyon Projeleri

KONUK YAZAR

48

Kay

nak

: TÜ

BİT

AK

Tülay ALPMAN / MBA, Endüstri Mühendisi / İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü

KONUK YAZAR

50

Gürültü günlük hayatımızın bir konusudur ve gürültü kirliliği insan nüfusunun ve üretimin

artmasına paralel olarak büyüyen bir so-run olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer yandan gürültüye maruziyet de aslında sadece işyeri ile sınırlı kalan bir durum değildir.

İşyerinde gürültü konusunun iş sağlığı ve güvenliği açısından bir de-ğerlendirmesini yapabilmek için önce-likle sesin fiziğinden başlayarak, gürültü kavramı, gürültünün yol açtığı sağlık sorunları ve bunları önlemeye yöne-lik belirlenen standartlar ile bu konu-daki zorunlulukları belirleyen kanun ve yönetmelikler, gürültü ölçümünde kullanılan cihazlar ve ölçümde dikkat edilmesi gerekenler, geçerli ölçüm me-totları ve ölçümler sonucunda değerlen-dirmeye veri oluşturacak hesaplamalar, gürültünün azaltılmasında kullanılan ve de kullanılması söz konusu olabilecek yöntemler ile ilgili olarak bilgi sahibi olmaya ihtiyaç vardır.

Bu sayıda İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Gürültü Konusu ( I ) ile gü-rültü konusuna bir giriş yaparak yukarı-da sözünü ettiğimiz bu temel konular-dan bazılarına değineceğiz.

Sesin fiziğiSes havanın sıkıştırılması (comp-

ressions) ve basıncın azalması (rarefac-tions) ile ortaya çıkan enerjinin havada alçak ve yüksek basınç alanları meydana getirmesi ürünüdür. Bakınız şekil 1 ve 2.

Ses dalgalarının hareketi yay örne-ği ile de şöyle anlatılabilir. Gerilmiş bir yayın titreşim hareketleri nasıl kısa ise ses dalgasında ses partikülleri çok kısa mesafelerde öne arkaya aynı şekilde tit-

reşir ( bir milimetrenin yaklaşık onda biri kadar). Ses partikülleri titreştiğinde, atmosferik basınçta anlık küçük dalga-lanmalar olur ki ses olarak işittiğimiz veya mikrofonun karşılık verdiği, kula-ğımızın ses olarak algıladığı işte bu ba-sınç değişimleridir.

Hava parçacıkları odayı veya bir alanı boydan boya geçmek yerine kom-şu partiküllere enerji aktararak onları harekete geçirir. Hava mükemmel bir elastik ortamdır ve bu partiküllerin ses hızına yansıyan enerji aktarımı sırasın-da hiçbir enerji kaybı olmaz.

Gürültü nedir?Gürültü kısaca istenmeyen ses ola-

rak tanımlanabilir. Gürültü ve ses kont-rolü ile uğraşan kişilerin edindikleri en temel bilgi insanların sese olan tepkile-rinin frekansa bağlı olduğudur. Mesela bizler yaklaşık 500 ila 5000 Hz. aralı-

ğında en iyi duyarız. Muhtemelen bu yüzden de, en çok bu aralıktaki sesler-den rahatsız olur veya huzursuzluk du-yarız. Bilinmektedir ki bu frekans ara-lığındaki yüksek ses düzeyleri ve uzun süreli maruziyetler işitme kayıplarına sebep olmaktadır.

İnsanın işitme aralığı yaklaşık 16 Hz den 20 000 Hz’e kadardır. Ayrıca pek çok ses sabit frekanslarda yayılmaz. Fırın yanınca düşük frekanslı ses yayar-ken hava kaçağı çoğunlukla yüksek fre-kanslı rahatsızlık verici sesler üretir. Bu ses tayfı veya frekans bölümlenmesi bir nevi sesin imzasıdır.

Gürültünün sağlık etkileriGürültünün sağlık etkileri yüksek

düzeydeki seslerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. İşyeri veya farklı kaynaklı yüksek seviyeli gürültü; işitme kaybına, hipertansiyona, iskemik kalp hastalı-ğına, sıkıntıya, uyku bozukluğuna ve çalışma performansında düşüşe sebep olmaktadır. Hatta bağışıklık sistemin-deki iniş çıkışlar ve doğum kusurları ile gürültü maruziyeti arasında da bağlantı bulunduğu tahmin edilmektedir. Yaşa bağlı olarak presbiyakuzi (inişli çıkışlı işitme) gelişmekte ise de, pek çok ge-lişmiş ülkede gürültünün kumulatif et-kisi ile populasyonun büyük bölümünde işitme azalmaktadır. Kulak çınlaması, hipertansiyon, vazokonstriksiyon (da-marlarda daralma) ve diğer kardiyo-vasküler etkiler de gürültünün sebep

İş sağlığı ve güvenliği açısından gürültü konusu (I)

Ses bir basınç dalgasıdır

Zam

an

Bas

ınç

Not: “C” sıkışma, “R” genleşmeyi temsil etmektedir.

Havanın sıkışması

Havanın genleşmesiŞekil 1

Şekil 2

Şek

il 3

51

KONUK YAZAR

olduğu sonuçlardandır. Bunların öte-sinde, yüksek gürültü düzeyleri büyük oranda strese, iş kazalarında artmaya, saldırganlık ve anti-sosyal davranışlara yol açmaktadır.

Sesin iletimi açısından kulağın bö-lümleri ve rolleri bknz Şekil 3;

Dış kulak, sesi yönlendirir; orta kulak sesi mekanik enerjiye çevirir; iç kulak mekanik enerjiyi beyne iletilmek üzere elektrik enerjisine dönüştürür.

Yüksek seviyedeki ses düzeyleri iç kulak koklear yapısında travmaya ne-den olarak, geri dönüşü olmayan işitme kayıplarına yol açmaktadır. Belirli bir frekanstaki çok yüksek bir ses bu ara-lığa duyarlı koklear kıl hücrelerine za-rar vererek kulağın daha sonra bu fre-kanslardaki sesleri duyma kabiliyetini azaltmaktadır. Ancak, hangi frekansta olursa olsun yüksek gürültü tüm işitme aralıklarında duymayı kötü etkilemek-tedir. Dış kulak, orta kulakla beraber iç kulağa ses erişmesinde ses düzeylerini 20 faktör büyütmektedir. Dolayısıyla, atmosferik sesler orta düzeyde olsa bile bunlar zarar verici olabilmektedir.

Gürültü ölçüm birimi‘dB(A)’ mı ‘dB’ mi?

Ses basıncı, hava sıkıştırılıp bırakıl-dıkça atmosferik basınca göre alternatif biçimde pozitif ve negatif olarak deği-şir. Bu basınç değişikliklerini rakam-larla ifade etmek gerekir ki ortalama basınç kullanılabilecek en uygun değer-dir. Ancak belli bir noktada ve zaman aralığında ses basıncı değişikliklerinin ortalaması alınmak istenirse bulunacak değer her zaman için atmosferik basın-ca eşit olacaktır. Çünkü pozitif ve nega-tif basınç dalgalanmaları birbirini den-geler. Böyle basit bir ortalama yerine anlık basınçların önce karesi alınarak, sonra da karekökü alınarak ve bu ka-reköklerin ortalaması alınmak suretiyle ses basıncına karşılık pozitif bir değer elde edilir. Ses basıncının karekökü veya rms (root mean square) değeri işte budur. En iyi duyduğumuz frekans olan 1000 Hz de zar zor duyulan bir sesin rms ses basıncı, çok sessiz bir ortamda 2*10-10 atmosferdir. Çok yüksek bir sesin rms ses basıncı 1*10-3 atmosfer kadardır. Ancak görülmektedir ki bu rakamlar oldukça geniş bir aralıkta ve pek de pratik olmayan niceliktedir. Bu yüzden bunları anlamlı bir skalada ra-kamsal olarak daha basit ifade etmek için rms’ye karşılık “desibel” terimi kul-lanılır. Desibel logaritmik bir değerdir

ve referans başlangıç noktası 0 desibel 2*10-10 atmosferdeki en zayıf rms ses basınç düzeyine karşılık gelir. Metrik sistemde desibel referans değeri 2*10-5 Newton/m2 veya 20 mikropaskal dır. Örneğin ses basıncı 70 dB nin anlamı, ses basıncı 20 mikropaskala göre 70 desibeldir ancak baz alınan bu değer evrensel olarak anlaşılan ve tanınan de-ğer olduğu için ifadelerde genelde yer almaz.

Gürültü ölçüm cihazının üç fre-kans ölçüm ağı bulunur ve bunlar A, B, C skala ağlarıdır. Kapsamlı çalışmalar sonucunda tespit edilen en çok A öl-

çüm ağının insanın huzursuz olduğu ve işitsel hasar etkilerinin görüldüğü aralığı verdiğidir. Gürültüye maruzi-yet terimi hem ses düzeyini hem de bu ses seviyesine maruz kalınan süreleri kapsar. Bu nedenle de yönetmeliklerde geçen A ağırlıklı ses düzeyidir. Ancak unutulmaması gereken ağırlık faktör-lerinin basınç düzeylerine uygulanması sebebiyle bu ortalamalardan bahseder-ken basınç terimi kaldırılarak artık ses düzeyinden bahsedilir. Literatürde L p dB olarak ses basınç düzeyini, L A ise dB(A) olarak A-ağırlıklı ses düzeyini göstermek için kullanılır.

FUAR ORGANİZATÖRÜ

www.ikonevents.com

DESTEKLEYENLER

DÜZENLEYENLER

Bu Fuar 5174 sayılı kanun gereğince Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) izni ile düzenlenmektedir.

http://exhibition.safety2011turkey.org/

SAĞLIKLI VE GÜVENLİ BİR GELECEK İÇİNKÜRESEL GÜVENLİK KÜLTÜRÜ OLUŞTURALIM

¬ 5 Gün¬ 8.000 m2 Fuar Alanı

¬ 120 Ülke¬ 250 Fuar Katılımcısı

¬ 20.000 Ziyaretçi¬ 36 Genel, Teknik Oturum ve Sempozyum

¬ Poster Sunumları¬ Uluslararası Film ve Multimedya Festivali

19. DÜNYA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİKONGRE FUARI

11 - 15 Eylül 2011Haliç Kongre Merkezi, İstanbul

GÜMÜŞ SPONSOR

PREMİUM SPONSOR

Uluslararası Çalışma Örgütü Uluslararası Sosyal Güvenlik BirliğiÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Gürültü konusundakiyasal çerçeve

Ülkemizde 23/12/2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlan-mış olan Gürültü Yönetmeliği işçilerin gürültüye maruz kalmaları sonucu sağ-lık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle işitme ile ilgili risk-lerden korunmaları için alınması gerekli önlemleri belirlemektedir. Yönetmelik hükümleri 4857 sayılı İş Kanunu kap-samına giren tüm işyerlerinde geçerlidir.

Bu yönetmelik, fiziksel ajanlardan biri olan gürültüden kaynaklanan risk-lerden işçilerin korunması için asgari sağlık ve güvenlik tedbirleri konusunda-ki 2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamen-tosu ve Konseyi Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.

İşçinin gürültüye maruziyeti konu-sunda ilk kanuni düzenlemeler OSHA (ABD İş Sağlığı ve Güvenliği Kuruluşu) tarafından 1970 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu altında ayrı bir yönetmelik ile oluşturulmuştur. OSHA yönetmelik-leri 8 saatlik bir çalışma dilimi için 90 dB(A) yı aşılmaması gereken değer ola-rak belirtmiştir. Daha kısa çalışma di-limlerinde daha yüksek seslerde çalışma-ya izin vardır. Örneğin 120 dB(A) üreten bir makine için eğer çevresinde çalışan yoksa ihlal durumu yoktur. Dikkat edil-mesi gereken bir konu da cihazın ürettiği ses, yani gürültü emisyonu ölçümlerinin, maruz kalınan ses ölçümlerinden farklı olduğudur. Farklı ses düzeylerinde izin verilen süreler yönetmelikte 29 CFR Standartlarına göre belirtilmiştir.

Avrupa Birliği ve ülkemizdeki mev-zuata bakılacak olursa, 2003/10/AB Di-rektifinde ISO 1999:1990 standardı ve risk değerlendirmesi kavramı belirleyici-dir. Ulusal mevzuatımızda da TSE 2607 ISO 1999: 1990 standardı tanımları ge-çerlidir.

AB direktifinde ve yönetmeliğimiz-de maruziyet sınır değeri 87 dB(A) ve pik ses basınç değeri 200 mikropaskal, maruziyet etkin değerleri; en düşük ve en yüksek 80 ve 85 dB(A), pik ses basınç değerleri 112 ve 140 mikropaskal olarak belirtilir.

Gürültü problemine yaklaşımGürültü probleminin varlığı ya in-

sanların kişisel tepkileri ya da ses düzey-lerinin nesnel ölçümleri ve bunlara ait değerlerin gürültü yönetmeliği ile nesnel olarak karşılaştırılması ile tespit edilir.

Sesle ilgili ölçümlerde 2 tür sınıf-lamadan bahsedilir; Bunlardan ilki “ Yönetmeliğe Uygunluk Ölçümleri”dir. Kanun ve Yönetmeliklerde esas olan bir seri talimatlara göre yapılır. Diğeri ise “Teşhis Ölçümleri”dir. Bu ölçümler gü-rültü problemine mühendislik tedbirleri ile müdahale için belli gürültü kaynak-larını ve gürültü miktarlarını belirlemek ve getirilebilecek kontrol tedbirlerini, konumlarını ve öngörülen azalmayı be-lirlemek içindir. “Yönetmeliğe Uygun-luk” ölçümlerinde amaç yönetmeliklerde istenen gürültü sınırlandırmalarına uyu-lup uyulmadığını tespit etmektir.

İşçinin bu ses düzeylerinde gürültü maruziyetini belirlemek için ölçüm işçi-nin kulak hizasında yapılır ve işçinin bu-rada geçirdiği süre belirlenir. Bu verilerle günlük gürültü oranı hesabı yapılır.

Mevzuatın öngördüğü değerlere uyulup uyulmadığını tayin için her ses düzeyi için maruziyetlerin toplamı alı-narak izin verilen günlük gürültü maru-ziyeti ile karşılaştırılması gerekir.

Gürültü maruziyeti konusunda özel-likle bir günden diğerine, bir çalışma sa-atinden diğerine veya bir dakikadan bir diğerine farklılıkların olması gibi kar-maşık durumlarda analizlerin çok daha fazla sayıda yapılmasına ihtiyaç vardır.

Hedef ister yönetmelik, ister işletme politikası veya ister ortam koşulları iti-barı ile belirtilmiş olsun, mevcut ses dü-zeyi ile hedeflenen ses düzeyi arasındaki fark, azaltılması gereken gürültü mikta-rıdır. Tesis içindeki bir çalışanın gürültü maruziyeti esasen sürekli nitelikteki bir sesten dolayı ise, (örneğin şişeleme veya dokuma tezgahı gibi) tipik gürültü ses düzeyleri 100 dB(A) civarında olabilir. Bu durumda 87 dB(A) olarak belirtilmiş sınır düzey referans alınarak gürültü dü-zeyinde 13 dB(A) lık bir azaltmaya ihti-yaç bulunmaktadır. Değişken nitelikteki gürültü maruziyeti işçinin gün içindeki çalışma şeklini de yansıtır. Bu durumda hedefler işçinin bulunduğu her bir ortam için farklıdır. Buna göre olası gürültü azaltım hedefleri de farklı kombinasyon-larda mümkün olabilir.

Gürültü kaynağınıntespit edilmesi

Bir gürültü probleminin nerede olduğunu belirlemek gürültü probleminin birinci adımıdır. Tam olarak teknik ölçüm alınmak istenen nok-tada ses düzeylerini sapta-mada, her bir parça makinayı

veya ses kaynağını durdurmak ve açmak mümkünse, en gürültülü cihazları açığa çıkarmada bu etkili bir yöntemdir. Ba-zen bir makinenin çalışmadığı zamanlar programlanarak gürültüye sebep olan unsurlar ortaya çıkartılabilir Örneğin pnömatik sistem durdurulduğunda veya makinenin bir parçası kaldırıldığında gü-rültü probleminin hafiflediği gözlemle-nir. Pek çok durumda, duvarlar ve tavan üretilen sesin dışarı çıkmasını engeller. Her ses demeti katı bir yüzeye çarparak farklı yönlere yansır. Sesin hapsedilme-sinden dolayı ses basınç düzeyleri, açık ortam şartlarına göre 15 ila 30 dB kadar daha fazla olacaktır. Görülüyor ki akus-tik ortam ses düzeyinde önemli bir fark yaratmaktadır. Gürültü açısından “Oda akustiği” nin operatöre veya ortamda bu-lunan kişilere etkisi ses kaynağının ses gücü kadar önemli olabilmektedir.

Gürültü ölçüm cihazlarıSes Düzey Ölçerler: Sabit gürültü

kaynaklarından yayılan anlık gürültüle-ri ölçmekte kullanılır. Rüzgar veya hava akımı yanlış okumalara sebep olabilir. Mikrofonda uygun bir rüzgar perdesi kullanmak yerinde olur. Ölçüm aletinin titreşime maruz kalması ölçümü bozabilir. Cihazı elde tutmak en iyisidir. Odadaki yüksek nem ve sıcaklık ayrıca manyetik alanlar ölçümü olumsuz etkileyen dikkat edilmesi gereken konulardır.

Gürültü maruziyetini belirlemede kullanılan bir diğer araç dozimetrelerdir. Özellikle gürültülü ortamda işçi pozis-yonunun sürekli değiştiği veya belli bir maruziyeti tatmin edici düzeyde ölçebil-mek için uzunca bir sürenin gerektiği du-rumlarda sıklıkla kullanılır. Dozimetreler taşınabilir, bataryalı cihazlardır. Dozimet-relerin de doğru ölçüm vermesini etkile-yen durumlar; fiziksel temas ve özellikle düşük veya özellikle yüksek ses düzeyle-rindeki pozisyonlarda ölçüm almaktır.

Kaynaklar:1.NIOSH INdustrial Noise Control Manual (Revised Edition)2.http://www.purdue.edu/physicalfacilities/safety/presentations/NoiseExposure3.http://journal.nida.ac.th/nidajournal/submissions/a338.pdf4. Dırectıve 2003/10/EC of The European Parlıament And Of The Councılof 6 February 2003 on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (noise)5. 23/12/2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlan Gürültü Yönetmeliği

KONUK YAZAR

52

53

HABER

Ömer Faruk Aslanoba, sektö-rün zorlu bir süreç yaşadığı-nı belirterek şunları söyledi;

“Endüstriyel hazır yemek sektörünün yaşadığı kriz, tüm dünyada artan gıda hammadde fiyatları, yaşanan iklim de-ğişikliklerinin sebze ve meyve fiyatlarını ve ürün kalitesini olumsuz etkilemesine sebep oldu. Ayrıca merdiven altı, kayıt dışı veya bu anlayış içerisinde hareket eden firmaların yarattığı sektöre ağır maliyet getiren haksız rekabetin sonuç-ları ile her geçen gün daha da derinleş-mektedir.”

Fiyatlarda 10 yıl artış varTüm dünyadaki raporlar ve verilerin

önümüzdeki 10 yıl gıda fiyatlarındaki artışların süreceğini belirten Aslanoba şöyle devam etti: “Bu durumda sektör ciddi şekilde yüksek maliyet baskısı ile karşı karşıya kalmaya devam edecek. Sektör yükselen maliyetlerini bir şekilde yansıtmak zorunda, aksi halde toplum sağlığı ile direkt ilgili olan endüstriyel yemek hizmeti kalite ve fiyat denge-sini korumakta zorlanacak ve toplum sağlığını olumsuz etkilemeye devam edecektir. Bunu bir yerde durdurmak,

bu hizmeti verenlerin ve alanların ortak sorumluluğudur ve bir şekilde çözülme-si gerekmektedir.

Toplumsal sorumluluk varGünlük yaşantımızın bir gerekliliği

olarak artık endüstriyel yemek hizmeti hayatın her noktasında var. Bugün artık kreşlerde, anaokullarında, ilköğretimde bile sektörün sağladığı yemek ve hizme-

ti var. Tüm çocuklarımızın gençlerimi-zin gelişimini direkt etkiliyor. Aslında bu hizmeti satın alırken toplumsal bir sorumluluğunuz da var. Yani bu sorum-luluk sadece yemek hizmetinin satın alındığı şirket ile sınırlı değil.

Ucuz değil kaliteli tüketimGünümüzde hala maalesef düşük

fiyat, kalitesiz hizmet ile büyümeyi he-deflemiş firmalar var. Özellikle bu ko-nuya dikkat çekmek istiyorum. Ucuz diye satın alınan her yemek ve hizmet aslında firmalara çok daha yüksek mali-yet çıkartmaktadır. Bu tür firmalar kali-teli hizmet sunamazlar. Asla bu firmalar ile iş yapılmamalı ve desteklenmemeli-dir.

Dünyada ucuz tüketimden kaliteli tüketime dönüş varken bunun yansıma-sını sektörümüzde de görmek istiyoruz. Hedef kitlemizi bilinçlendirmek için yoğun çaba içerisindeyiz. Tüm hedef kitlemiz ve müşterilerimizden toplum sağlığımız içinde destek beklemekteyiz. Sektöre yatırım yapmış kaliteli yemek ve hizmet veren firmalar desteklenme-lidir. Bu yaklaşımın toplumsal sorum-luluğumuz olduğunu düşünmekteyim.”

Aslanoba: Gıdada hammaddefiyat artışları durmuyor

Et ithalatında gümrük vergisi sıfır olsunYaklaşan Ramazan ve Kurban

Bayramı öncesi et fiyatları ar-tıyor. 5 milyar dolar ciroya sahip, doğrudan 400 bin kişiye dolaylı olarak da 1 milyon kişiye istihdam sağlayan, günde 8 milyon insanı doyuran 7 bin yemek sanayicisinin faaliyet gösterdiği hazır yemek sek-törü bundan etkileniyor. İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği Baş-kanı Sadık Çelik de piyasalar yerli üretimle dengeye kavuşana kadar ithalat üzerindeki gümrük vergisi-nin % 75’ten tekrar sıfır düzeyine indirilmesi için çağrıda bulundu.

Öm

er F

aruk

Asl

anob

a

Sadık Çelik

Bursa, İstanbul ve Kocaeli'deki tesis-leri ile hazır yemek

sektöründe Türkiye'nin önde gelen firmaları ara-sında yer alan Obasan, 14.5 milyar sterlin ciroya sahip Compass Group tarafından satın alındı. Grup Haziran ayında iştiraki olan Sofra'dan sonra Bursa merkezli Obasan Gıda İnşaat Sanayi ve Ticaret Şirketi'nin de tüm hisselerini bünyesine kattı. Sofra Grup Genel Müdürü Yaşar Büyük-çetin, yaklaşık 2.5 yıl süren pazarlıklardan sonra Obasan'la anlaştıklarını söyledi. Büyükçetin, “1930 yılından beri sek-törde faaliyet gösteren Obasan’da işleyişle ilgili herhangi bir değişiklik olmayacak. Obasan ailesi yine şirketin başında olacak ve yönetim kurulu üyesi olarak profesyonelce işlerine devam edecekler" dedi. Obasan’ın bin 500 çalışanı var ve günlük 100 bin yemek kapasitesine sahip.

Bursa Yemek Sanayicileri Derneği (BUYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı ve Yemek Sanayicileri Dernekleri Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Ömer Faruk Aslanoba, artan hammadde fiyatları yanı sıra sektöre ağır maliyet getiren haksız rekabet sonuçlarının derinleştiğine dikkat çekti.

Obasan’ı İngilizCompass Group aldı

HABER

54

1978 yılında Diyarbakır'da ilk restoranını açan ve zaman içerisinde markalaşarak An-

kara, İstanbul ve İzmir’de restoran zincirleri kuran Tavacı Recep Usta, Bursa şubesini Nilüfer’de çok sayıda davetlinin katılımıyla açtı. DOSAB katılımcılarından Truva Giyim Sa-nayi yöneticisi Mehmet Işık’ın da ortak olduğu mekanda Güneydoğu Mutfağından lezzetler sunuluyor. Ana mönüsünü tava, kaburga dol-ması, hindi dolması, gerdan haşla-ma, mumbar, lüle kebabı, kaburga şiş, ezme güveç gibi Diyarbakır yöresine has yemeklerden oluşturan Recep Usta, Türkiye'nin yemek kül-türüne katkıda bulunmak ve zengin mutfak kültürümüzü daha çok tanı-tabilmeyi amaç ediniyor.

Trilye, 2002 yılından günümü-ze Süreyya Üzmez’in deneyim ve birikimleriyle artık sade-

ce Ankaralıları değil, çevre illerden, İstanbul’dan hatta yurt dışından balık severleri kendine çekiyor, gastronomi turlarının merkezi haline geliyor. An-kara Gaziosmanpaşa’da bulunan Trilye Restoran, taş bina, sera ve yazlık bah-çesiyle konuklarını eski bir villada ağır-lıyor.

Akdeniz mutfağından oluşan me-nüde özellikle deniz kabukluları geniş yer tutuyor. Yemeğe önce soğuk baş-langıçların bol seçeneği ile başlayabi-lirsiniz. Sonra salatalar, ara sıcaklar ve ardından tabi balıklar. Menünün bir başka özelliği her zaman yeni bir meze ya da pişirme tekniğiyle karşılaşıyor ol-manız. Sadece Türk Mutfağının lezzet-leri bulunmuyor, İspanya'nın paellası, Amerika'nın deniz kabukluları çorbası, Belçika'nın midye marinatası, Peru’nun seviçesi gibi birçok ülkenin tadı da bu-rada yer alıyor. Trilye’de her pazar “Pa-ella Günü” düzenleniyor.

İki yıl önce kurduğu AR-GE La-boratuvarı ile de konuklarına moleküler gastronomiden ürünler sunan Trilye, ham olan lezzetleri işleyerek enfes sor-beler hazırlıyor, yemek sonunda konuk-larına oksijen terapisi yapıyor.

Trilye, İngilizce ve Türkçe olarak

yayınlanan blogu, Facebook, Twitter ve Friendfeed sayfaları ile internet üzerin-den balık severlerle buluşuyor. Sosyal medya çalışmaları yurt dışındaki yaban-cı kullanıcılar tarafından da ilgi gören Trilye Restoran’ın online çalışmaları-nı ve düzenlenecek etkinlikleri http://blog.trilyerestaurant.com adresinden izleyebilirsiniz.

İletişim: Reşit Galip Caddesi Hafta Sokak No: 11/B Gaziosmanpaşa-An-kara Tel: 0312 447 12 00 (pbx).

www.trilye.com.tr

Ankara’nın ünlü balıkçısı; Trilye

Meşhur Tavacı Recep Usta Bursa’da

Ağustos ayında Bursalılara

hizmet vermeye başlayan

Meşhur Tavacı Recep Usta’nın

açılışında Recep Budak, Selami

Şahin ve Mehmet Işık bir arada.

Demirtaş Organize Sanayi BölgesiSosyal Tesisleri Çiğdem 2. Sk. No: 5 Bursa

Tel: 261 29 57

Rezervasyonlarınızı gün içinde saat 13.00’e kadar yaptırınız.

Dilerseniz ana yemek olarak piliç ızgara servis edilir.

15 Ağustos 2011 Pazartesi

- Zengin iftar tabağı- Ezogelin Çorbası - Salata- Ara sıcak - Dilim pizza- Mantar soslu Biftek- Pilav- Baklava

16 Ağustos 2011 Salı

- Zengin iftar tabağı- Mercimek Çorbası- Salata- Ara sıcak - Dilim pizza- Izgara biftek- Fırın makarna- Kadayıf

17 Ağustos 2011 Çarşamba

- Zengin iftar tabağı- Kremalı Havuç Çorbası- Salata- Ara sıcak - Avcı Böreği- Çoban Kavurma- Pilav- Şöbiyet

18 Ağustos 2011 Perşembe

- Zengin iftar tabağı- Domates Çorbası- Salata- Ara sıcak - Ispanaklı Börek- Sebzeli Kebap- Pilav- Saray sarma

22 Ağustos 2011 Pazartesi

- Zengin iftar tabağı- Yayla Çorbası - Salata- Ara sıcak - Ispanaklı börek- Mantar soslu Biftek- Domatesli Pilav- Güllaç

23 Ağustos 2011 Salı

- Zengin iftar tabağı- Domates Çorbası- Salata- Ara sıcak - Paçanga Böreği- Tas kebabı- Pilav- Sütlü tatlı

24 Ağustos 2011 Çarşamba

- Zengin iftar tabağı- Mercimek Çorbası- Salata- Ara sıcak - Avcı Böreği- Izgara Köfte- Meyhane Pilavı- Fırın sütlaç

25 Ağustos 2011 Perşembe

- Zengin iftar tabağı- Tarhana Çorbası- Salata- Ara sıcak - Dilim pizza- Hünkarbeğendi- Pilav- Dondurmalı keşkül

01 Ağustos 2011 Pazartesi

- Zengin iftar tabağı- Yayla Çorbası - Salata- Ara sıcak - Paçanga Böreği- Izgara Köfte- Domatesli Pilav- Cevizli Baklava

02 Ağustos 2011 Salı

- Zengin iftar tabağı- Domates Çorbası- Salata- Ara sıcak - Ispanaklı Börek- Karışık Izgara- Pilav- Sakızlı muhallebi

03 Ağustos 2011 Çarşamba

- Zengin iftar tabağı- Mercimek Çorbası- Salata- Ara sıcak - Avcı Böreği- Kuzu pirzola kekikli- Meyhane Pilavı- Fırın sütlaç

04 Ağustos 2011 Perşembe

- Zengin iftar tabağı- Tarhana Çorbası- Salata- Ara sıcak - Dilim pizza- Mantarlı Kuzu Kavurma- Pilav- Dondurmalı keşkül

08 Ağustos 2011 Pazartesi

- Zengin iftar tabağı- Mantar Çorbası - Salata- Ara sıcak - Peynirli Börek- Izgara köfte- Pilav- Güllaç

09 Ağustos 2011 Salı

- Zengin iftar tabağı- Mercimek Çorbası- Salata- Ara sıcak - Dilim pizza- Izgara biftek- Fırın makarna- Kadayıf

10 Ağustos 2011 Çarşamba

- Zengin iftar tabağı- Domates Çorbası- Salata- Ara sıcak - Paçanga Böreği- Kuzu incik- Pilav- Süt helvası

11 Ağustos 2011 Perşembe

- Zengin iftar tabağı- Tarhana Çorbası- Salata- Ara sıcak - Avcı Böreği- İzmir köfte- Pilav- Keşkül

19 Ağustos 2011 Cuma

- Zengin iftar tabağı- Tavuk Suyu Çorba- Salata- Ara sıcak - Sigara Böreği- Izgara Köfte- Domatesli Pilav- Dondurma

26 Ağustos 2011 Cuma

- Zengin iftar tabağı- Ezogelin Çorba- Salata- Ara sıcak - Sigara Böreği- Izgara biftek- Domatesli Pilav- Karpuz

05 Ağustos 2011 Cuma

- Zengin iftar tabağı- Ezogelin Çorba- Salata- Ara sıcak - Sigara Böreği- Izgara biftek- Domatesli Pilav- Şekerpare

12 Ağustos 2011 Cuma

- Zengin iftar tabağı- Kremalı Sebze Çorbası- Salata- Ara sıcak - Sigara Böreği- Izgara bonfile- Pilav- Fırın sütlaç

6. Geleneksel DOSAB Firmalar Arası Futbol Turnuvası sona erdi.

Şampiyon Valeo OtomotivValeo Otomotiv 14 Temmuz’daki final maçında SYK Tekstil’i 3-1 yenerek mutlu sona ulaştı.

Demirtaş Organize Sanayi Böl-gesi Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (DOSABSİAD)

organizasyonu ile DOSAB Sosyal Te-sisleri Halı Saha’da düzenlenen futbol turnuvasına DOSAB bünyesindeki 42 firma katıldı.

Yaklaşık 2 ay süren 6. DOSAB Fir-malar Arası Futbol Turnuvası, gelenek-sel olarak firmalar arasındaki sosyal iliş-kileri geliştirmek amacıyla ygndildis;tu. Bu yılki turnuvanın final maçı Valeo Otomotiv ile SYK Tekstil arasında oynandı. Diyarbakır’da şehit düşen 13 askerimiz için yapılan saygı duruşuyla başlayan final karşılaşması büyük bir çe-kişmeye sahne olurken, Valeo Otomotiv Sistemleri A.Ş.ikinci yarıda bulduğu gollerle maçı 3-1 kazanarak şampiyon-luğa ulaştı.

Büyük heyecan yaşandıBursa Vali Yardımcısı Ahmet Ham-

di Usta, Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Abdullah Karadağ, DO-SABSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Selim Yedikardeş ve DOSABSİAD

Yönetim kurulu üyelerinin yanı sıra çok sayıda taraftarın katıldığı turnuvanın finalinde kupayı alan Valeo için havai fişekli bir kutlama düzenlendi. Ayrı-ca sanayici ve çalışanlarının yoğun ilgi gösterdiği turnuvanın finaline, geçtiği-miz dönem DOSAB Başkanı Ertuğ-

rul Kaplan ve DOSABSİAD Başkanı Ceyhun Özüm de katıldı.

Kupalar verildiEmekli bölge hakemlerinin yönet-

tiği maçlarda, Valeo şampiyonluk ku-pasını Vali Yardımcısı Ahmet Hamdi

Valeo Otomotiv’e şampiyonluk kupasını Bursa Vali Yardımcısı Ahmet Hamdi Usta verdi.

DOSAB FUTBOL TURNUVASI

56

Usta’nın elinden alırken, ikinci olan SYK Tekstil’e Bursa Büyükşehir Bele-diyesi Başkan Vekili Abdullah Karadağ, üçüncü olan Akarca Tekstil’e ise DO-SAB Eski Başkanı Ertuğrul Kaplan kupalarını verdi. Akarca Tekstil, üçün-cülük maçında geçen yılın şampiyonu Ermetal’i mağlup etti. Ermetal bu yıl turnuvayı dördüncü sırada tamamladı.

Gol kralı Ermetal’denBPO Otomotiv Yan Sanayi, Öz

Üçel Tekstil, Polyteks, Teknokast ta-kımları turnuva boyunca hiç sarı kart görmeyerek turnuvanın en centilmen takımları seçildi. 27 gol atarak gol kralı olan Ermetal Otomotiv’den H.Murat Mercan, ödülünü DOSABSİAD Baş-kanı Selim Yedikardeş’ten aldı.

AKARCA TEKSTİL ANL GIDA BEYÇELİK GESTAMP BPO B PLAS BURSALI HAVLU ÇETİN LASER ÇEVİKEL TEKSTİL DOSAB BÖLGE MÜD. EMKO ELEKTRONİK ERMETAL OTOMOTİV ETAY GİYİM EVİMTEKS FİSTAŞ FANTAZİ İPLİK FLOTEKS PLASTİK FSS FREN GRAMMER KOLTUK GÜL TEKSTİL HÜNER KRİKO IŞIKSOY TEKSTİL İLK ETAP ETİKET İPEKS TEKSTİL KAPİMSAN OTOMOTİV KIRAY TEKS MEPAR NAKLİYAT METKON MORAL TEKSTİL NOPE TEKS.MOB. OBASAN GIDA ORVEN KAUÇUK ÖZ ÜÇEL TEKSTİL PE-GA OTOMOTİV PMS ALÜMİNYUM POLYTEKS TEKSTİL SERAY TEKSTİL SYK TEKSTİL ŞAHİNKUL OTOMATÇILIK TEKNOCAST TİBERİNA OTOMOTİV VALEO OTOMOTİV YILMAR ÇELİK YILSAY TEKSTİL YÜCEL MENSUCAT

Turnuvayakatılan firmalar

Turnuvaya B Grubu’nda mücadele ederek başlayan SYK Tekstil, gruptan çıktıktan sonra ön elemede ANL Gıda’yı 5-1’le geçip çeyrek finale yükseldi. Çeyrek finalde Mepar Nakliyat’ı 6-2, yarı finalde de Akarca Tekstil’i penaltılarla 5-3 yenen SYK Tekstil, final maçını 3-1 kaybederek turnuvanın ikincisi oldu.

DOSAB Futbol Turnuvası’nın final ve yarı final maçları büyük heyecana sahne oldu. Yarı finalin iki maçı da penaltılarla sonuçlandı. Şampiyon Valeo, yarı finalde geçen yılın şampiyonu Ermetal’i penaltılar sonucu 5-4’le eledi. Final maçını da 3-1 kazanan Valeo ve SYK takımları, ödül töreni sonrası dostluk tablosu sergiledi.

Turnuva finali şehitlere saygı duruşuyla başladı.

57

DOSAB FUTBOL TURNUVASI

GEZİ

58

Zambiya

Victoria Şelaleleri sizi çağırıyor!

Yazı: R.Ertuğrul KAPLAN

Güney Afrika’da denize kıyı-sı olmayan Zambiya, başta Zimbabve sınırındaki Victoria

Şelaleleri olmak üzere vahşi yaşamı ve doğal güzellikleri ile turistleri kendisine çekiyor.

Faik Çelik, Faik Kaplan ve Tayfur Coşkunüzer’den oluşan 4 kişilik bir ekiple Victoria Şelaleleri merkezli, bir haftalık Zambiya turumuzdaki izle-nimleri ve çektiğimiz fotoğrafları sizler-le paylaşacağım.

Ülkenin kısa tarihiZambiya ile ilgili 1500’lü yılların

öncesine dair tarihi bilgiler içeren kay-

naklar pek yok. Buraya ilk gelen Av-rupalılar 1514’te Portekizliler olmuş. Fakat ülkede ilk defa büyük çapta ke-şif yapan misyoner David Livingsto-ne olmuş. (Victoria Şelaleri keşfini de Livingstone yapmış. Bu konuya ileride değineceğim.) 1850’de ülkeye giden Li-vingstone ölünceye kadar (1873) İngil-tere lehine sömürgeleştirme hazırlıkları yapmış.

Zambiya tarihinde diğer önemli bir şahıs olan Cecil John Rohdes 1888’de ülkedeki mahallî şeflerle madenler üze-rine anlaşmalar imzalamış. Bölgeyi keşif ve geliştirme için İngiltere hükümetinin imtiyaz tanıdığı İngiliz Güney Afri-ka Şirketini kurmuş. İngiliz hükümeti buna ülke üzerinde tam ekonomik ve

Fotoğraflar: Faik KAPLAN

Güney Afrika’nın ‘macera merkezi’ Victoria Şelaleri’ni barındıran Zambiya, Zambezi Nehri ve şelalelerin eşsiz manzarasının yanında, konuklarına adrenalin yüklü açık hava sporları yapma imkanı sunuyor. Zambiya, vahşi yaşam safarileri ve doğal güzellikleri ile turistleri kendisine çekiyor.

GEZİ

59

Nüfusun yüzde 70’i yoksul1964 yılında özgürlüğüne kavuşan ve adını Zambezi Nehri’nden alan Zambiya yüksek platolardan ve kısmen dağlardan oluşuyor. Nüfusun yüzde 70’i yoksul. HIV ve AIDS en

büyük sağlık sorunlarıından birisi.

siyasî kontrol imkanı tanımış. 1924’e kadar ülkeyi gerçekten yöneten bu şir-ket olmuş. 1924’te İngiliz hükümeti kontrolü üzerine alarak Kuzey Rodezya himaye devletini kurmuş.

1953’te Kuzey Rodezya (şimdiki Zambiya) ile dörtlü bir federatif yapı kurulmuş. 1963’te federasyon dağılmış ve 24 Ekim 1964’te ülke Zambiya ismi-ni alarak bağımsızlığını kazanmış.

Fiziki yapıZambiya topraklarının çoğu ha-

fif dalgalı yüksek bir yayla üzerinde. Yaylanın deniz seviyesinden yüksekliği 915 ila 1.525 metre arasında değişiyor. Güneye doğru uzanan ve Afrika’nın nehirlerinden biri olan Zambezi’nin meydana getirdiği vadi yaklaşık olarak 600 metre yüksekliğinde. Luangwa ve Kafve nehirleri Zambezi’nin kolları. Zambiya’nın kuzeyinde üç göl bulunu-yor: Tanganika Nweru ve Bangweulu gölleri. Bunlardan sadece Bangweulu tamamen Zambiya hudutları içinde.

Üç mevsim yaşanıyorZambiya ekvatora yakın olmakla

birlikte iklimi daha çok rakımla (yük-

Zambiya Cumhuriyeti

Kuruluş: 24 Ekim 1964Başkent: Lusaka (1.460.000)Önemli Şehirler: Ndola (497.000), Kitwe (507.000)Yüzölçümü: 752,618 km2Nüfus: 12.935.000 (2009)Dil: İngilizceGSYH: 18,5 milyar $ (2009)Kişi Başı Gelir: 1.086 $ (2009)Para Birimi: Kwachaİhracat: 4,3 milyar $ (2009)İthalat: 3,7 milyar $ (2009)Vize: Gerekiyor

Victoria Şelalesi, Zambiya’nın en heyecan verici noktalarından birisi. Faik Kaplan, Tayfur Codşkunüzer, Faik Çelik ve Ertuğrul Kaplan (soldan sağa) şelalenin yanında...

Zambiya, Güney Afrika’nın denize kıyısı olmayan kişi başı geliri 2009 SGP rakamlarına göre 1.000 dolar civarında olan fakir bir ülkesi. Ülke halkı sıcak ve sevecen. Turizm önemli bir gelir kaynağı. Victoria Şelalesi başta ülkenin vahşi yaşamı da turistler için oldukça cazip seçenekler sunuyor.

seklikle) ilgili. Ülkede üç mevsim ya-şanıyor. Mayıstan ağustosa kadar ülke soğuk ve kurak, kasıma kadar sıcaklık yükseliyor ve yağış görülmüyor. Aralık-nisan arası yağışlı geçiyor. Sıcaklıklar soğuk mevsimde 16°C ila 27°C, sıcak mevsimde 27°C ila 32°C arasında. Sa-dece kasım ayında vadilerde aşırı sıcak-lık görülüyor.

Zambiya’nın büyük bölümünü meydana getiren yüksek yaylalar kesif ormanlarla kaplı. Kobalt, bakır, çinko, altın, kurşun, vanadyum, manganez ve maden kömürü ülkenin başlıca yeraltı zenginlikleri.

Nüfus ve Sosyal Hayat12 milyonu bulan nüfusu ile Zam-

biya, Afrika’nın yoksul ülkelerinden birisi. Halkın yüzde 43’ü şehirlerde ka-lanı köylerde yaşıyor. En büyük nüfus merkezleri başşehir Lusaka ile Kitwe ve Ndola…

Zambiyalıların çoğu Bantu kabile-lerine mensup. Bantular M.S. 1200 yıl-larında Kongo havzasından göç etmiş ve Zambiya’daki bir kısım Pigmeleri (Cüce Orta Afrika Zencileri) sürmüşler.

Bugün Zambiya’da 8 büyük etnik gruba ayrılmış 73 kabile var. Güneybatıda Ba-rotseler, kuzeyde Bembalar ve doğuda Çeva önemli etnik gruplar. Zambiya’da yüzde 15 civarındaki Avrupalıların çoğu şehirlerde ikamet ediyor.

Zambiyalılar 30’a yakın lehçe kulla-nıyor. En çok konuşulan diller arasında Bemba, Lozi, Nyanja, Tonga, Luvale ve Lunda sayılabilir. Halkın büyük çoğun-

luğu putperest, yüzde 21’i Protestan ve Müslüman. Zambiya Cumhuriyeti 136 üyeli bir parlamentoya sahip. Parlamen-to üyeleri beş yılda bir seçiliyor. Devlet başkanı anayasaya göre 5 yılda bir doğ-rudan halk tarafından seçiliyor. Ülke 9 eyalete ayrılmış. Üye olduğu milletlera-rası kuruluşlar: Birleşmiş Milletler, Af-rika Birliği Teşkilatı ve İngiliz Milletler Topluluğu.

GEZİ

60

EkonomiZambiya’da çalışan nüfusun yüzde

65’i tarımla, yüzde 35’i sanayi ve tica-retle uğraşıyor. Ülkenin belli başlı tarım ürünleri mısır, tütün, yerfıstığı, pamuk ve şeker. Tekstil, lastik boru, patlayıcı madde ve tütün sanayileri gelişmiş du-rumda. Önceleri yabancı sermayenin elinde olan maden işletmesi 1969’dan îtibaren yavaş yavaş devletleştirilmiş. Kauçuk ve fil dişi ülkenin önemli zen-ginlik kaynaklarından.

Zambiya’nın belli başlı ihraç mal-ları bakır, kurşun, çinko ve tütün. Ülke en çok mamul maddeler ve makinalar ithal ediyor. İthal mallarının çoğu Su-udi Arabistan, Almanya ve ABD’den geliyor. İhraç mallarının çoğu Japonya, Fransa, İngiltere ve ABD’ye gidiyor.

Denize kendi topraklarından çıkış yolu olmaması Zambiya için mesele teş-kil etmektedir. Halihazırdaki demiryolu Zimbabwe’ye irtibatlı. Dares Salam’a giden bir petrol boru hattı döşenmiş ve Tanzanya’nın Dar es Salaam’a bağlanan demiryoluna irtibat için demiryolu ya-pılmış. Denize doğru geniş bir karayo-luna ihtiyaç duyuluyor. Zaire’den denize çıkış sağlayan mevcut karayolunun kul-lanılması güç ve pahalı.

Ülkenin Başkenti Lusaka, 1,5 milyon nüfuslu bir şehir. Şehirde modernizm ve yoksulluğu aynı karede görmeniz mümkün (yanda). Ziyaret ettiğimiz Simonga Köyü’nde çocuklar kuyudan pompa ile içme suyu çıkarıyor.

Afrika’nın hemenhemen tüm ülkelerinde görebileceğiniz yoksulluğun fotoğrafları... Üstte köydeki yaşamdan bir kare. Altta ülkenin başkentinde bir pazaryerinde satıcı bir kadın.

61

GEZİ

Gürleyen duman;Victoria Şelaleleri

Güney Afrika’nın eşsiz bir doğa ha-zinesi olan Victoria Şelaleleri, aynı za-manda dünyanın yedi harikasından biri ve UNESCO Dünya mirası alanı. Şela-leler Güney Afrika'nın en önemli turist çeken noktalarından birisi.

Victoria Şelaleleri veya Mosi-oa-Tunya (yöresel olarak gürleyen duman) Zambezi Nehri’nin üzerinde, Zambiya ve Zimbabve sınırları arasında bulunu-yor.

İskoç kâşif David Livingstone şe-laleleri 1855'te keşif (ziyaret) etmiş ve Kraliçe Victoria'nın anısına Vic-toria Şelaleleri ismini vermiş. David

Livingstone’un burada bir heykeli de bulunuyor.

Şimdilerde doğa ve adrenalin tut-kunlarının vazgeçilmez noktalarından olan şelaler; Şeytan Taşkını, Ana Şe-laleler, Gökkuşağı Şelaleleri ve Doğu Taşkını olmak üzere dört bölümden oluşuyor. Bu doğa harikası, aynı zaman-da Zambiya'daki Mosi-oa-Tunya Milli Parkı ve Zimbabve’deki Victoria Şelale-leri Milli Parkı’nın bir parçası.

Nasıl gidilir?Yüksekliği 108 metre (Niagara

Şelaleleri’nin iki katı) genişliği ise 1,7 kilometreyi bulan Victoria Şelaleri’ni iki yoldan ziyaret etmeniz mümkün; biri karadan diğeri ise havadan.

Ben önce bizim yolculuğumuzu ak-tarayım: THY’nin İstanbul’dan Güney Afrika’ya Johannesburg’a her gün uçu-şu var. Oradan da British Airways veya South African Airways’in Şelalelerin olduğu Livingstone’e günde bir uçuş-ları bulunuyor. Havayolu ile ikinci bir alternatif olarak Zambiya’nın Başkenti Lusaka’dan proflight (küçük pervaneli) uçaklarla bir saatte Livingstone’e gide-bilirsiniz. Bu oldukça keyifli bir yolcu-luk, şelaleleri havadan görme ayrıcalığı-nı yaşıyorsunuz.

Victoria Şelaleleri’ni yakından gör-mek, foto safariye katılmak için tek se-çenek kara yolu ve yürümek. Kaldığınız oteliniz şelale turları ile sizi oraya gü-venli şekilde götürüyor. Güney Afrika

yerlilerin niye şelaleye “Gürleyen Du-man” ismini taktığını yürüyüş sırasında anlaşılıyor. Etrafa saçılan suların 500-600 metre sıçramasıyla, yılın her günü bu bölgede yağmur efekti oluşuyor ve bu da şelalelerin uzaktan bir duman gibi gözükmesine neden oluyor.

Yağmurluksuz olmazŞelaleleri ziyarete gittiğinizde yağ-

murluk ya da şemsiyesiz olmaz. Victoria Şelaleleri’ne patikalardan gidiliyor ve siz ilerledikçe yağmur (şelaleden sıçra-yan sular) şiddetini artırarak ıslatmaya başlıyor. Yılda 365 gün sulanmaktan gürleşen ve suya doyan devasa ağaçlar, bu muhteşem görüntüyü daha rahat iz-leyebilmeniz için size yer açıyorlar. Bu noktada, bu ağaçlardan birinin altına sığınıp istediğiniz kadar bu doğa hari-kasının tadına varabilir ve bu anı ölüm-süzleştirmek için fotoğraf çekebilirsiniz. Şelalelerin üst bölgesinden, nehrin orta-sındaki Livingstone Adasına gidip gök kuşağı oluşumunu ve suyun oluşturdu-ğu dumanları fotoğraflayabilirsiniz.

Şelaleleri havadan görünVictoria Şelaleleri’ni ıslanmadan

izlemek istiyorsanız, helikopterlerle ya-pılan turları tercih edebilirsiniz. Heli-kopter turu; Victoria Şelaleleri üzerinde yapılan gezintiyi ve ardından da Uzun, Palmiye, Kandahar Adaları ve diğer vahşi doğa manzaralarına kısa bir kuş-bakışını içeriyor. İskoç kâşif David Livingstone’un Victoria

Şelalesi’ndeki heykeli.

GEZİ

62

63

GEZİ

Diğer aktivitelerGüney Afrika’nın “macera merkezi”

olarak bilinen Victoria Şelaleri alanı; nefes kesen eşsiz manzarasının yanında, konuklarına adrenalin yüklü açık hava sporları yapma imkânı da sunuyor.

Köpüklü su raftingiZambiya’da dilerseniz Zambe-

zi Nehri’nin üzerinde ekstrem spor türlerinden olan 23 aşamalı köpüklü su raftingini deneyebilirsiniz. Bunun için; yarım, bir ya da iki günlük özel kamplı rafting turlarına katılabilirsi-niz. Zambezi’nin derin olduğu mart-haziran ayları arasında nehrin sadece son 13 aşaması geçilebilirken, suların normal seviyede olduğu haziran – şubat ayları arasında 23 aşaması da geçilebi-liyor.

Bungee JumpingZimbabwe-Zambiya sınırında 111

metrelik bir köprünün üzerinden at-lanarak yapılan bu adrenalin dolu eğ-lenceye, dileyen ve cesareti olan herkes katılabiliyor. Ayrıca, atlayış sırasında çekilen videonuz da hatıra olması ama-cıyla size hediye ediliyor.

Zambezi Nehri’ndekano safarisi

Zambezi Nehri’ne daha yakından bakmak ve doğayla iç içe olmak isti-yorsanız, kano safarileri tam size göre. Amacınız; dinlenmek ve doğayla iç içe olmaksa, küçük hayvanlarla ve farklı türdeki kuşlarla karşılaşacağınız Yukarı Zambezi Nehri Safarisi yapabilirsiniz.

Zambezi Nehri’nde nehir safalarileri oldukça gözde. Bu gezilerde ülkenin vahşi yaşamını yakından görme imkanının var. Zambezi Nehri Bölgesi tam bir macera merkezi konumunda.

Doğayla başbaşa olmak ve vahşi yaşamı görmek için nehirde küçük tekne veya kano gezileri yapılabiliyor.

Zambiya’nın milli parklarında safari size unutamayacağınız karelerin garantisini veriyor. Gergedan, timsah, fil, zürafa, maymun, zürafa gibi bir çok hayvanı bu safarilerde yakından görebiliyorsunuz. Doğayla iç içe oteller size her türlü konforu sunuyor (yanda) Yerli halkın yaşamını da bu safarilerde yşakından görebilir-siniz (altta)

Nehir SafarisiTercihiniz gergedan, bufalo, zebra

ve fil gibi büyük hayvanlardan yanaysa ve biraz da adrenalin salgılamak isti-yorsanız; bir görevli ve koruyucu eşli-ğinde çıkacağınız Alt Zambezi Nehir Safarisi’ni deneyebilirsiniz.

Milli parklarda safari Sabahın erken saatlerinde fotoğraf

makinenizi yanınıza alıp çıkabileceğiniz safari turları ile doğanın tüm ihtişamını ve vahşi yaşamı yeniden keşfedebilirsi-niz. Yürüyerek safari, üstü açık araçlarla safari, fil üstünde safari, at sırtında sa-fari; yapabileceğiniz safari çeşitlerinden yalnızca birkaçı.

Köy ziyaretiZambiya’da bulunduğunuz süre içe-

risinde yerel halkın yaşamına, yaşam koşullarına daha yakından tanık olmak için bir köy ziyareti de yapabilirsiniz. Biz Simonga isimli bir köyü gezdik. Oradaki evlerden, günlük yaşam alanla-rına insanların nasıl bir mücadele içinde olduğunu gördük. Bölge tarihi ve yaşa-mı ile ilgili bilgi alabileceğiniz bir diğer nokta da Livingstone Müzesi olabilir.

Nerede kalınır? Victoria Şelaleri bölgesinde kalına-

cak ünlü yerlerden bir kaçı; The Royal Livingstone Oteli, Tongabezi Lodge Otel, Zimbabve tarafında bulunan Vic-toria Şelaleleri Oteli… Ancak iki ülkede de her bütçeye ve tarza uygun pek çok konaklama yeri mevcut. Zambiya’nın Başkenti Lusaka’da Taj Pamodzi Otel tavsiye edebileceğimiz bir konaklama noktası.

GEZİ

64

dsa1767_SP_235_31_baskiC.fh11 7/11/11 2:19 PM Page 1

Composite

C M Y CM MY CY CMY K