1

พทธศาสนาในอาเซยน Buddhism in Asean

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต)

จดพมพโดย ศนยอาเซยนศกษา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

2

ค าน า

3

ค าปรารภ

ผอ านวยการ ศนยอาเซยนศกษา มจร.

4

สารบญ

5

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท๑ ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน เมอกองทพมสลมเตอรก ยาตราทพมาตชมพทวปและตงรฐแหงสลตานขนทเมองเดล ในป ค.ศ.๑๒๐๖ (พ.ศ.๑๗๔๙) เปนจดก าหนดแหงการสนสดของพระพทธศาสนาจากประเทศอนเดย เนองจากชมพทวปเกยวของกบประเทศไทยและดนแดนขางเคยงโดยรอบมาชานาน เรองราวความเปนมาของประเทศขางและใกลเคยงกบประเทศไทยจงควรจะไดกลาวถงพอสงเขป

6

จน-อนเดย แลวเกดม อนโดจน-อนโดนเซย จนและอนเดย เปนบอก าเนดอารยธรรมแหลงใหญ ทเจรญตอเนองมายาวนานหลายพนป สองประเทศสองวฒนธรรมนไดตดตอคาขายกนมาแตโบราณ ในชวงเวลาททางตะวนตกเรมตนครสตศกราช แตพระพทธศาสนาอยในชวงแหงความเจรญรงเรองมากในชมพทวป และแผมาถงประเทศจน ดงหลกฐานทพระเจามงตแหงราชวงศฮนไดทรงรบนบถอพระพทธศาสนาเมอ พ.ศ. ๖๐๘ และในอนเดยเอง ไมกปหลงจากนน คอใน พ.ศ.๖๒๑ กเขาสยคสมยของพระเจากนษกมหาราช มนครหลวงอยทเมองปรษประ หรอเมอง Pershawar (เปอรชวาร) พระองคเปนองคพทธศาสนปถมภกทถอกนวายงใหญมากถดจากพระเจาอโศกมหาราช ในยคสมยแหงความรงเรองน ผเดนทางระหวางจนกบอนเดย นอกไปจากพอคาวาณชแลว กมพระภกษทเปนธรรมาจารย และหลวงจนทจารกมาศกษาและสบพระพทธศาสนามากขนเปนล าดบ จนกบอนเดยนน แมวาดนแดนจะไมหางไกลกนนก แตมภเขาหมาลยกนขวางอย การเดนทางโดยทางบกไปมาระหวางกน จงตองออมไกลไปโดยทางทเรยกกนมาวา “ทางสายไหม” (Silk Road) เสนทางสายนขยายไปเชอมกบถนนของจกรวรรดโรมนดวย, การเดนทางตองผานแผนดนแหงแลงกนดารแหงเอเชยกลาง ขามภเขาและทะเลทราย ยากล าบากอยางยง อกทงยงมภยจากโจร ตลอดจนบางกาลสมยมสงครามการรบพงระหวางคนตางเผา ตางถน ซงเปนอปสรรคมาก

7

ดวยเหตนจงมการคนหาทางเดนเรอขนมาเปนทางเลอก และการจารกทางทะเลกไดรบความนยมเพมขนตามล าดบ ทางบกนนถาเดนทางจากจนมาอนเดย กตองผานเอเชยกลาง ออมวกเขามาทางแควนโยนก และหรอแควนคนธาระ (คอ อฟกานสถาน และปากสถานในปจจบน)โดยเฉพาะการผานเมองตกกศลาแลวลงมาทางตะวนออกตามล าดบ แตทางทะเล มแผนดนเปนแหลมใหญหรอคาบสมทรคนขวางระหวางจนกบอนเดยนน สมยเมอ ๕๐ ปกอนมค าเรยกรวมๆ วา “อนโดจน” หรอคาบสมทรอนโดจน ซงเปนผนแผนดนหรอคาบสมทรทอยระหวางอนเดย กบ จน คาบสมทรอนโดจนทกลาวถงน ไมใช อนโดจนของฝรงเศส ทมเพยง ลาว กมพชาและเวยดนาม ซงเกดขนโดยทางการเมองซงด ารงอยเพยงในระหวางป ค.ศ.๑๘๙๓-๑๙๕๔ กมอนตองสลายหมดไป คาบสมทรอนโดจนประกอบดวย เวยดนาม ลาว กมพชา ไทย พมาและมาลาย(ตอมาขยายเปนมาเลเซย) จากแผนดนบนคาบสมทรอนโดจน มองลงไปในทะเล มหมเกาะทเปนเสนทางผาน เชน สมาตรา ชวา เปนตน ซงสวนใหญรวมอยในอาณาจกรทชาวตะวนตกเรยกใหวา อนโดนเซย ซงแปลวา “แดนหมเกาะอนเดย” นอกจากการคาขายแลว พอคาวาณชและนกเดนทางทเดนทางผานไปมานน เมอตองแวะพ านกอยในทองถนนนนานๆ กเกดการตงหลกปกฐานเปนหลกแหลง

8

นานๆไปกกลายเปนเจาถนเสยเอง จงปรากฏวา ตอมาไดมบานเมองตลอดจนอาณาจกรตางๆ ขนมา ตามชายฝงทะเล บนเกาะ และบนเสนทางพาณชยเหลาน ผทสรางบานเมองเหลาน มทงชาวชมพทวปทเปนผน าตงตวเปนใหญ และคนทองถนทจดตงบานเมองขนตามระบบแบบแผนของชมพทวป ทถอวาเปนผเจรญ ดงทต าราตะวนตกเรยกแวนแควนเหลานวา Indianized Kingdoms คอเปนอาณาจกรเยยงอยางอนเดย

9

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๒ ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน (เรยบเรยงจากหนงสอจารกบญจารกธรรมของ พระพรหมคณภรณ ปอ.ปยตโต) อนโดจน ยอนอดตถงทวารวด ในดนแดนทเปนประเทศเวยดนามปจจบน เคยเปนอาณาจกร จมปาของชนชาวจาม ในชวงครสตศวรรษท ๒ ตอมาอาณาจกรจมปาเรมถกพวกอนนมคอพวกเวยดนาม โจมตในป ค.ศ.๙๓๙ และถกท าลายจนหมดสนสาปสญไปในป ค.ศ.

10

๑๔๗๑ ในดนแดนทเปนประเทศกมพชาปจจบน กเกดอาณาจกร ฟนน ซงเปนการออกเสยงตามส าเนยงของชาวจน แตสนนษฐานกนวา อาณาจกรนคอ “พนม”, ในครสตศวรรษท ๑ ตรงกบประมาณ พ.ศ.๖๐๐ เมออาณาจกรฟนนหรอ พนม ไดเสอมลง จนถกแทนทโดยอาณาจกรเจนละ(ออกเสยงตามส าเนยงจน) สนนษฐานวาค าจรงคอ อาณาจกรจนทระ ซงรงเรองในชวง ค.ศ.๖-๗ แลวกเสอมสาปสญไปเชนกน จากนนกเกดเปนอาณาจกรเลกๆ นอยๆมากมายประมาณ ๒๐๐ ป จงถงยคยงใหญของขอม คออาณาจกรพระนคร (Angkor) ทคนไทยคนเคยกบค าวา นครวด นครธม ซงรงเรองอยในชวง ค.ศ.๙ ถงกลาง ค.ศ.๑๕ แลวคอยๆ สลายลงไปเพราะความเขมแขงขนมาของสโขทยและอยธยา ในทสดอาณาจกรขอมกสนสดลงแลวเกดเปนอาณาจกรเขมรทพนมเปญ ในกลาง ค.ศ.ท ๑๕ นนไทยและพมา สวนทใกลมาทางทะเล ในอดตกาลนานโพน เปนดนแดนของชนชาตมอญสมยโบราณ มเรองราวบงบอกวาไดตดตอกบชมพทวปมาตงแตกอน ค.ศ. คอเกน ๒,๐๐๐ ปแลว เมอเสรจสงคายนาครงท ๓ ในราว พ.ศ.๒๓๕ พระเจาอโศกมหาราชไดสงพระศาสนทตสายท ๙ มพระโสณะเถระและพระอตตระเถระเปนหวหนา มาเผยแผพระพทธศาสนาทดนแดน”สวรรณภม” ซงทางไทยวาไดแก นครปฐม แตทางพมาวาตรงกบเมอง สะเทม มอญในแถบลมแมน าเจาพระยาตอนลาง ตลอดถงโคราช ไดเจรญรงเรองขนเปนอาณาจกรทวารวดและรงเรองอยนาน ตง ค.ศ.๖ จนถงปลาย ค.ศ ๑๑ คอราว พ.ศ.๑๐๐๐-๑๖๐๐ โดยเปนดนแดนทพระพทธศาสนาเจรญแพรหลายและเปนแหลงเผยแพรวฒนธรรมแหงชมพทวป

11

ตอจากนน อาณาจกรมอญกถกอาณาจกรทเจรญขนมาใหมพชตไดบาง กลนไปบาง จนสนยครงเรองของอาณาจกรทวารวดใน ค.ศ.ท ๑๓ คอราว พ.ศ.๑๘๐๐ เรมดวย รามญรฐในแดนพมา ทเมองสะเทม (ภาษาบาลเรยก สธมมนคร/สธรรมนคร) ถกพระเจาอนรทธ หรออโนรธามงชอมหาราชแหง มรมมะ คอพกามไดแกพมาจากเมองอรมททนะ ยกมาตไดในป พ.ศ.๑๖๐๐ (คมภรสาสนวงสจะนบตามแบบพมาเปน พ.ศ.๑๖๐๑) อาณาจกรทวารวดสวนอนๆ คอยๆ ออนแรงลงไป เมออาณาจกรขอมโบราณรงเรองขนในชวง ค.ศ.๑๑ จนถงปลาย ค.ศ.๑๓ คอราว พ.ศ.๑๕๐๐ เศษ ถง พ.ศ.๑๘๐๐ โดยเฉพาะดนแดนในประเทศไทย อาณาจกรทวารดไดสาปสญไป แตถายทอดศาสนาและวฒนธรรมใหแกอาณาจกรทไย เรมดวยสโขทยทเจรญขนมาแทนท เรมแต พ.ศ.๑๘๐๐

12

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๓ ตอนท ๑ http://socialitywisdom.blogspot.com/2007/08/blog-post_5384.html ตอนท ๒ http://socialitywisdom.blogspot.com/2007/08/blog-post_16.html อนโดจนตอนลางและ ลงกาสกะ ตอจากนน ใตลงไป กถงแผนดนทเรยกวา แหลมมลาย ซงมหลกฐานวาไดเกดอาณาจกรทนบถอพระพทธศาสนาขนเมอประมาณ พ.ศ.๖๕๐ เรยกกนมาวาอาณาจกรลงกาสกะ เปนธรรมดาวา “อาณาจกรเยยงอยางอนเดย” หรอ Indianized kingdom เหลานจะตงชอเปนภาษาจ าพวกสนสกฤต ตามอยางชอรฐหรอเมองในชมพทวป

13

เปนทถนเดมของตน หรอทตนชนชอบ แตเนองจากผานกาลเวลามานานมาก ค าเรยกนน กกรอนเหรอเพยนไป จนสวนมากยากทจะระบชอเดมทแทจรงได ตวอยางในเรองการกรอนของค าท าใหสบสาวชอดงเดมไดยาก คอ เมองในดนแดนแถบน ทชอเดมมค าวา “สงห” หลายเมอง กวาจะถงปจจบนไดกลายเปน “สงค” ไปเปนสวนมาก เชนอาณาจกรสงหสาร(ในพระราชนพนธเรองอเหนาเรยก สงหดสาหร)ในชวาตะวนออกทเปนตนดงเดมของอาณาจกรมชปาหต ปรากฏในต าราปจจบนเปน Singhasari บาง เปน Singasari บาง Singosari บาง สวนเมองสงหประกลายมาเปนสงคโปร Singapore ลงกาสกะน ยงไมแนชดวาชอเดมแทคออะไร รปค าทเขยนกมแผกกนหลายอยาง บางทานวา ลงกาสกะอาจจะเปน อาณาจกร อลงกาโสกะ (Ilangasoka) ทมบนทกในประวตศาสตรวา ในยคตอมา(อกนานหลายศตวรรษ)พระเจาราเชนทร แหงอาณาจกรโจละ ในอนเดยใตไดปราบอลงกาโสกะลงในคราวยกทพมาท าสงครามกบอาณาจกรศรวชย เพอช าระเสนทางพาฌชย ใหทางฝายอนเดยคาขายกบเมองจนไดสะดวกโดยไมถกแทรกแซง แตตอมาโจละกชนะศรวชยใน พ.ศ.๑๕๖๘ ทตงของอาณาจกรลงกาสกะน ยงพดไดเพยงกวางๆ วาอยในสวนเหนอของแหลมมลาย แตไมลงตววาเปนจดใดแน นทานปรมปราสบมาในมาเลเซยเลาวา ราชาผสรางอาณาจกร ลงกาสกะ มาจากชมพทวปเมอ ค.ศ.๑๐๐ เศษ ใกลเคยงกบ พ.ศ.๗๐๐ มพระนามทเรยกสนๆวา พระเจามหาวงสะ

14

ลงกาสกะนบถอพระพทธศาสนาอย ๑๑๐๐-๑๓๐๐ ป จงถงยคของศาสนาอสลาม ราชาองคแรกทเปลยนไปนบถออสลาม ตามต านานทพบใชพระนามวา “สลตาน อสมาอล ชาห” อนงตามต านานฝายมาเลเซย อาณาจกรลงกาสกะนน อยทางฝงตะวนตก ลกเขาไปในปาเขาของรฐเคดาห (Kedah) ทเรยกตามภาษาสนสกฤต แลวไดขยายมาทางตะวนออกจนออกทะเลท ปตตาน แตตามบนทกของฝายจนวา ลงกาสกะ ตงอยทฝงทะเลดานตะวนออก ซงอาจเปนไปไดวาจนมาพบโดยการตดตอคาขาย เมอลงกาสกะขยายมาถงฝงทะเลตะวนออกนนแลว บางต าราบอกสนๆ วา ลงกาสกะตงอยใกลปตตาน บางทานอางวาอยทปตตานเลยทเดยว ! ค าวาปตตานเองกนาทจะศกษา นกประวตศาสตรเวลาเขยนเปนภาษาองกฤษใชวา Pattani บาง Patani บาง และมการสนนษฐานกนมาตางๆ วาจะเพยนมาจากค าโนนค าน ซงกไมยต คงจะไดรบฟงกนตอไป นอกจากนน มขอนารวา ถนฐานแหงหนงในมาลก หรอหมเกาะโมลกกะของอนโดนเซยกมชอวา Patani ดวย หนงสอ The Hutchinson Dictionary of World History (๑๙๙๙) บอกหนกแนนวา ในชวงสมยหนง เคดาห (Kedah ปจจบนเปนรฐหนงในมาเลเซย) สงโครา (Singgora คอ สงขลา) และ ลคอร (Ligor คอ นครศรธรรมราช) เปนสวนหนง

15

ของอาณาจกรพทธศาสนายคโบราณชอ ลงกาสกะ ยอนกบไปสยคตนๆ อกวา หลงจากตงขนและเจรญมาเพยงศตวรรษเศษ ลงกาสกะ ซงมคนเชอสายมอญ-เขมรเปนพน ไดตกไปอยใตอ านาจของอาณาจกรฟนน(ในแดนเขมร) ซงกนบถอพระพทธศาสนาเชนเดยวกน หลงจากถกฟนนปกครองราว ๓๐๐ ป เมออาณาจกรฟนนลมลงในครสตวรรษท ๖ ลงกาสกะเปนอสระขนมาได แตไมนานนก ซงไมสามารถระบเวลาไดชดเจนแตอยชวงประมาณกอน ค.ศ.๘๐๐ หรอในชวงพทธศตวรรษท ๑๔๗ ลงกาสกะ กเชนเดยวกบดนแดนอนสวนมากบนแหลมมลาย ตองขนตออาณาจกรศรวชยอนยงใหญ ทแผอ านาจมาจากสมาตรา (ปจจบนอยในอนโดนเซย) ดนแดนบนแหลมมลายเหลาน รวมทงลงกาสกะ อยใตอ านาจของศรวชยมาหลายศตวรรษ จนกระทงศรวชยเลอมลง จงพากนเปนอสระไดแตแลวกเขาสยคท มชปาหต ขนมาเปนใหญอก นกประวตศาสตรยงมมตไมลงกนเดดขาดวา มชปาหตไดคมอ านาจในดนแดนแถบนแคใด บางมตถงกบบอกวา แผนดนแหลมมลายทงหมดถกมชปาหตท าลาย แตไมไดเขาครอบครอง อาจเปนไดวามชปาหตไมไดเขาครองเอง แตเอาเปนเมองขน หลกฐานทมกอางกนกคอพงศาวดารของชวาชอ “นครกฤตาคม” ทแตงในป ค.ศ.๑๓๖๕ ลงกาสกะปรากฏชอครงสดทาย ในพงศาวดารนครกฤตาคม (Nagarakartagama) อนวาดวยสงครามระหวาง ศรวชย กบ มชปาหต แลวกหายไปจากประวตศาสตร

16

นครกฤตาคมนน กลาวถงลงกาสกะในฐานะเปนรฐหนงบนฝงทะเลดานตะวนตก ซงขนตออ านาจของมชปาหต (อาจเปนไดวาเวลานนอยในระยะชวงชงอ านาจกน จงตางอางความเปนใหญ) ตอจากมชปาหต กถงยคของรฐสลตานแหงมะละกา ซงมอ านาจสงสดในครงหลงของ ครสตศตวรรษท ๑๕ โดยไดคมดนแดนแหลมมลายทงหมด ตลอดไปจนถงสมาตราตะวนออกสวนใหญ ถงตอนน ไมวาลงกาสกะจะยงอยหรอไม หรอจะไดเปลยนแปลงไปเปนอะไรแลวกตาม ถนแดนนนกคงเปนอนไดอยใตก ากบของมะละกาน

17

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๔ อนโดนเซย สมาตรายอนไปถงศรวชย เกาะแถบน ทเปนดนแดนส าคญในประวตศาสตร ไดแก สมาตราและชวา แตความเปนไปในยคแรกของดนแดนเหลานไมมบนทกเรองมาถงคนรนหลง จนกระทงหลวงจนทจารกไปศกษาสบพระพทธศาสนาในชมพทวป ไดเดนทางผานมาแวะระหวางทาง และบนทกเรองไว หลวงจนทคนรนหลงรจกชอเสยงในบนทกประวตศาสตรของทานไดแก คอ หลวงจนฟาเหยน (Fa-hsien) หลวงจนเหยนจง หรอยวนฉางหรอถงซ าจง (Hsuan-tsang) และหลวงจนอจง (I-ching) ทานแรกคอหลวงจนฟาเหยน ทานจารกออกจากจนในป ค.ศ.๓๙๙ อยในอนเดยเปนเวลา ๖ ป (ค.ศ.๔๐๕-๔๑๑) ในรชสมยของพระเจาจนทรคปตท ๒ (หรอในชอพระเจาวกรมาทตย แหงราชวงศคปตะ) ในการเดนทางไปอนเดย ทานหลวงจนฟาเหยนจารกไปทางบก สวนในการเดนทางกลบทานเดนทางกลบโดยทางเรอ

18

ทานแวะศกษาหาความรและคมภรทเกาะลงกาเปนเวลา ๒ ป แลวออกเดนทางกลบสแผนดนจน แตระหวางทางเรอโดยสารถกพายพดพาจนไปถงชายฝงของเกาะแหงหนง สนนษฐานกนวานาจะเปนเกาะชวา จากนนทานไดเดนทางตอจนไปถงมาตภม รวมเวลาทอยในทะเลกวา ๒๐๐ วน จากบนทกของทานหลวงจนฟาเหยน ชวยใหทราบวา เวลานน ไดมการเดนทางคาขายกนแลว ระหวางดนแดนแถบนกบเมองจน แตบนทกของทานไมไดบอกถงเรองราวทใหเหนถงความส าคญทางศาสนาและวฒนธรรม กระนนกตาม มนใจกนวาพระพทธศาสนาไดมาถงถนดนดนแดนแถบนตงแต ค.ศ.ตนๆ เนองจากไดมพระภกษหลายรปจารกมาเผยแพร โดยเฉพาะเรองของพระคณวรมนผออกบวชจากราชตระกล ซงบงชวา พระพทธศาสนาไดตงมนในชวามานานกอนครสตศตวรรษท ๕ คอกอนทหลวงจนฟาเหยนจะมาถงดนแดนแถบน ทานทสองคอทานพระถงซ าจงหรอหลวงจนเหยนจง ทานออกจากเสฉวนในป ค.ศ.๖๒๙ มาถงชมพทวปในป ค.ศ.๖๓๓ และกลบสแผนดนจนทเมองเชยงอาน (หรอฉางอน)ในป ค.ศ.๖๔๕ การเดนทางของทานมแตทางบกทงตอนไปและตอนกลบ จงไมมบนทกถงดนแดนแถบน ทานทสามคอ หลวงจนอจง ลงเรอออกจากกวางตงในป ค.ศ.๖๗๑ ใชเวลาไมถง ๒๐ วนกมาถงเมองหลวงของอาณาจกรศรวชยทปาเลมบง ในเกาะสมาตรา แลวพ านกอยระยะหนง กอนเดนทางตอสชมพทวป เพอไปยงศนยการศกษานานาชาต มหาวทยาลย นาลนทา !

19

หลวงจนอจงแวะพกท ศรวชย ครงหลง นานถง ๖ ป คอระหวางป ค.ศ.๖๘๙-๖๙๕ ตามบนทกของทานแสดงวา เวลานนพระพทธศาสนาเจรญมากในศรวชย จนอาณาจกรนนเปนศนยกลางแหงหนงในการศกษาพระพทธศาสนา ซงทานไดเขยนชนชมไววา ผจะเลาเรยนพระพทธศาสนาใหไดผลด ควรมาเรมศกษาทนน และมหาราชาแหงศรวชยกอปถมภบ ารงตลอดจนอ านวยความสะดวกในการเดนทางแกทานเปนอยางด จากบนทกของหลวงจนอจง อาณาจกรศรวชยจงไดปรากฏชอเปนครงแรกในประวตศาสตร ขณะทก าลงรงเรองมาก มอ านาจควบคมชองแคบมะละกา คอชองทะเลระหวางแผนดนแหลมมลายกบสมาตรา ตลอดจนชองแคบซนดาคอระหวางสมาตรากบแหลมมลาย ทงหมด โดยนยน ศรวชย นอกจากเปนศนยกลางใหญของการคาขายกบจนและอนเดยแลว กควบคมเสนทางพาณชยระหวางจน (เวลานนอยในยคราชวงศถง)กบนานาชาตทอยตออกไปทางตะวนตกทงหมด ในชวงเวลาใกลกบทหลวงจนอจงจารกมานน อาณาจกรลงกาสกะ ตลอดจนรฐทงหลายบนแผนดนแหลมมลายแทบทงหมด ไดตกไปอยใตอ านาจของอาณาจกรศรวชย สงคโปรกเปนเมองหนาดานแหงหนงทศรวชยตงขนไว ดงทไดเปนจดหนงทพระเจาราเชนทรแหงโจละโจมต เมอยกมาท าสงครามกบศรวชยในป ค.ศ.๑๐๒๕ มผสนนษฐานดวยวาชอเมองวา “สงหประ” ทเพยนมาเปนสงคโปร กเปนนามทพระ

20

เจาราเชนทรทรงตงขน ศรวชย ซงมศนยกลางอยในสมาตราภาคใต รงเรองยงใหญอยราว ๕ ศตวรรษ จนกระทงเมอพายแพแกพระเจาราเชนทรแหงโจละ ทยกมาตในป ค.ศ.๑๐๒๕ แลว กออนแอและเสอมลงเรอยมา จนถกอาณาจกรมชปาหตทมศนยกลางอยทชวา แซงขนมาเปนใหญแทนทในครสตศตวรรษท ๑๓ รวมมอายนบแต ครสตศตวรรษท ๗ อยได ๗ ศตวรรษ.

21

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๕ อสลามเรมเขามาทสมาตรา เมอหลวงจนอจงมาถงอาณาจกรศรวชยในป ค.ศ.๖๗๑ ศาสนาอสลามก าลงเกดขนไดไมนานในดนแดนอาหรบ นบตามฮจเราะฮศกราชเปนทท ๔๙ เขาสยคของกาหรฟ ราชวงศอมยยด ทดามสกสในซเรยได ๑๐ ป ซงเปนชวงเวลาทอาหรบและอสลามก าลงแผขยายอยางรวดเรวยง อกเพยงประมาณ ๓๐ ปหลงจากนน ทพมสลมอาหรบ กบกเขาลมแมน าสนธ รบชนะและเขาครองดนแดนเขามาเรอยๆ

22

ทพมสลมอาหรบ เขาตดนแดนทปจจบนเปนแควนสนธ หรอสทธ โดยยกมาทางเรอแตยงไมประสบผลส าเรจ จงโจมตทางบก และเขาครอบครองดนแดนในป ค.ศ. ๗๑๒ แลวตอมาในป ค.ศ.๗๗๕ (พ.ศ.๑๓๑๘) กยกทพมาทางเรอเขาตเมอง วลภ ไดท าลายทงเมองวลภซงเปนนครหลวงและมหาวทยาลยพทธศาสนาทชอมหาวทยาลยวลภ พระเจาศลาทตยท ๖ ไดถกสงหารจงเปนอนสนสดราชวงศไมตรกะ จากแควนสนธนน ทพมสลมอาหรบ พยายามเคลอนทพตรงเขาสปญจาบและกศมระ (แคชเมยร) แตในดนแดนแถบน ชาวแวนแควนยงมความเขมแขงมากสามารถสะกดกนทพมสลมอาหรบไวได ดนแดนของมสลมอาหรบในอนเดยจงถกจ ากดอยแคนน ขยายออกไปไมไดอกเลย จนสนยคของมสลมอาหรบ ประวตศาสตรบนทกไววา การททพมสลมอาหรบพชตแควนสนธไดในป ค.ศ.๗๑๑ (พ.ศ.๑๒๕๕) น เปนนมตหมายแหงการทศาสนาอสลามเขาสอนเดยและพรอมกนนน แควนสนธทพชตไดคราวน กเปนจดก าหนดสดเขตแดนดานตะวนออกทมสลมอาหรบแผอ านาจไปถงดวย การแผไปของอสลามและขยายแดนอ านาจของมสลม ในเอเซยใตและเอเซยตะวนออกเฉยงใต เรมขนใหม และด าเนนไปอยางกวางขวางยงใหญแทจรง หลงจากนประมาณ ๓๐๐ ป ในยคของทพมสลมเตอรก ทพมสลมเตอรก รกรบเขามายงชมพทวปจนสามารถตงรฐสลตานแหงเดล (Delhi Sultanate)ขน เมอป ค.ศ.๑๒๐๖ (พ.ศ.๑๗๔๙) การเขามาของมสลมเตอรก เรมดวยการท าสงครามครงใหญในป ค.ศ.๑๐๐๑ (พ.ศ.๑๕๔๔) เปนสงครามระหวาง

23

สลตานมะหะหมด กบราชาไชยบาล แตสงครามครงตอมาเปนการรบกบราชาอานนทบาลในป ค.ศ.๑๐๐๘ เปนสงครามทสยดสยองมาก สงครามครงนนทพเตอรกมสลมสามารถยดครองแควนปญจาบได และตงรฐสลตานแหงเดลขนจากนนกขยายออกไปเรอยๆ ไดเขาครองแควนคชราต ซงอยถดจากแควนสนธมาทางตะวนออกในป ค.ศ.๑๒๙๗ (พ.ศ.๑๘๔๐) จากนนเพยงถงป ค.ศ. ๑๓๔๐ สลตานแหงเดลกเขายดครองเมองมทรา ทอยเกอบสดปลายภาคใตของอนเดยไวได จาก คชราต ซงเปนรฐบนฝงทะเลตะวนตกของอนเดยอนมชอเสยงมาแตพทธกาล ใกลอาวแคมเบยและจากอนเดยภาคใตนน ศาสนาอสลามกมากบพอคาชาวอนเดยมาสอนโดนเซยตงแต ค.ศ.ท ๑๓ คอ ประมาณ พ.ศ.๑๘๐๐ เศษเปนตนมา การมาของศาสนาอสลามสดนแดนอนเปนเกาะและชายทะเลแถบน มลกษณะอนเปนทสงเกตวา เปนการเดนทางมากบพอคาวาณช ไมไดมากบกองทพเหมอนอยางการแผขยายบนผนแผนดน ในชมพทวป ความจรง พอคาชาวอาหรบ ตลอดจนชาวเปอรเซย (ชาวเปอรเซยไมใชชาวอาหรบ แตเปนคนอารยน)จากตะวนออกกลางไดเดนทางคาขายทางทะเลมาตงแตโบราณกาลแลว แตสวนมากมาถงแคอนเดย มสวนนอยทเลยไปถงแถบสมาตราและชวาตลอดไปจนถงจน ทส าคญคอ ในยคกอนศาสนาอสลามเกดขน แดนอาหรบเตมไปดวยสงครามระหวางเผา ครนเมอศาสนาอสลามเกดขนในป ค.ศ.๖๒๒ พระศาสดานบมฮมมด

24

ตองใชเวลาไมนอยในการสรบรวมชนชาวอาหรบใหเปนอนเดยวกน แมในยคกาหลฟทสบตอมา ตลอดจนในยคของสลตานทงหลาย การแผศาสนาอสลามและการขยายดนแดนมสลม ทเปนงานอนมงออกไปบนผนแผนดน กเปนภาระใหญทด าเนนมาอกหลายศตวรรษ ดงนนการแผมาของอสลามทางแถบน ทเปนเรองกอน ครสตศตวรรษท ๑๓ (ราว พ.ศ.๑๘๐๐)ทสมาตรา แมจะมรองรอยอยบาง กจงสนนษฐานวาเปนเรองรายยอย เปนการสวนบคคล ยงไมเปนการเปนงาน ตามทมหลกฐาน ศาสนาอสลามเรมตนในอนโดนเซยเมอสดครสตศตวรรษท ๑๓ ทสมาตราทางภาคเหนอ โดยมรฐพาณชยมสลมกลมเลกๆ ของชนชาวอาเจะห ๒ แหง ชอสมทรปาไซ (Samudra-Pasai) แหงปาไซ ซงตอจากนไปอก ๒๐๐ ปเศษจงไดเกดรฐสลตานแหงอาเจะหทยงใหญขนในสมาตราภาคเหนอน

25

กษตรยผท าลายพระพทธศาสนา กษตรยผท าลายพระพทธศาสนา ในชวงเวลาททพมสลมอาหรบและตอมามสลมเตอรกรกเขามาเพอครอบครองดนแดนในชมพทวป ไดเขนฆาท าลายทงชวตทรพยสนและพรากพระพทธศาสนาไปเสยจากแผนดนตนก าเนดนน แตกอนหนานน พระพทธศาสนาในอนเดยกอยในภาวะเสอมถอยไปจากหลกพทธธรรมตามค าสอนของพระพทธองคมากแลว ดงจะไดกลาวถงความเสอมของพทธศาสนาในอนเดยซงอยในชวงเวลากอนทมสลมจะเขาปดฉากอยางสนเชง ในหนงสอ “จารกบญ จารกธรรม” ของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต)หนา ๔๗๖ มขอความวา

26

G.C. Pande เขยนไววา “การโจมตพทธศาสนาในดานหลกค าสอน ไมสามารถอธบายความเสอมของพระพทธศาสนา(หมายความวา ถงจะมการโจมตหลกธรรมของพระพทธศาสนา กไมเปนเหตใหพทธศาสนาเสอมไปได) ความเปนศตรตอพระพทธศาสนาของพวกพราหมณนนไมไดจ ากดอยเพยงแคการโจมตหลกธรรม” (Joshi,313) พระพทธศาสนาในอนเดย ไดเผชญกบการท าลายลางดวยการใชก าลงรนแรงหลายยคหลายสมย ขอยกเหตการณทส าคญมาใหดใหฟง โดยเฉพาะการท าลายฆาฟนโดยกษตรยหรอราชานอกพทธศาสนา กษตรย ปษยมตร ประมาณ พ.ศ. ๓๕๖-๓๙๒ อยรวมสมยกบพระเจาเมนานเดอร หรอ มลนทะ กษตรยพทธแหงแควนโยนก หรอ Bactria ซงครองราชยทเมองสากละ ในปญจาบปจจบน กษตรยปษยมตรเดมทเปนพราหมณ รบราชการเปนเสนาบดอยกบราชาองคสดทายของราชวงศโมรยะ หรอเมารยะ ซงเปนราชวงศของพระเจาอโศกมหาราชผยงใหญ ปษยมตรไดจบราชาองคสดทายนนไปฆาเสย แลวสถาปนาตนเองขนเปนปฐมกษตรยแหงราชวงศ ศงคะ มเรองบนทกไววา ปษยมตรไดรอฟนประกอบพธอศวเมธ ฆามาบชายญ ทพระพทธศาสนาตเตยนและท าใหประเพณนซบเซาเงยบหายไปนาน นอกจากนนไดท าลายพระพทธศาสนา เผาวด ก าจดพระภกษสงฆ โดยถงกบตงคาศรษะแกผฆาพระภกษได รปละ ๑๐๐ ทนาร

27

กษตรยอนเดยทท าลายพระพทธศาสนาองคท ๒ ทจะกลาวถงคอ กษตรยมหรกละ เปนชนเผาฮนขาวหรอหณะ ทบกเขาอนเดยมาทางอหรานและอาฟกานสถาน ครองราชย พ.ศ.๑๐๕๐ เศษทเมองสากละ มหรกละเปนกษตรยฮนดนกายไศวะ (นบถอพระศวะ คอ อศวร) ไดพโรธทพระสงฆสงพระผนอยมาอธบายค าสอนในพทธศาสนา ในบนทกของหลวงจนเหยนจง บนทกไววา มหรกละไดสงใหก าจดพระพทธศาสนาใหหมดสนจากดนแดนของพระองคทกแหง เปนเหตใหถกพระเจาพาลาทตย กษตรยราชวงศคปตะแหงมคธ ตอบโตท าสงครามกน มหรกละถกจบไปจองจ าไว ตอมามหระกละหลบหนไปลภยทแควนกสมระ (แคชเมยร) จากนนสงหารกษตรยแหงกสมระทใหตนหลบลภยนนเสย สถาปนาตนเปนกษตรยเสยเอง แลวรอฟนแผนการก าจดพระพทธศาสนา โดยลมลางพระสถปทงหลาย ท าลายวด ๑,๖๐๐ แหง สงหารพทธศาสนกชนจ านวน ๙๐๐ โกฏ แตในทสด ไดกระท าอตวนบาตกรรม โดยโจนเขากองไฟ เรองหาอานได เชน Joshi,321; Smith,177;Encycl.Britannica 1998, vol. 20, p.592) ศาศางกะ กษตรยผท าลายพทธศาสนาองคตอมา เปนกษตรยฮนดนกายไศวะเชนเดยวกน ครองราชยในแควนเคาฑะ (ปจจบนเปนแควนเบงกอลภาคกลาง)ประมาณ พ.ศ.๑๑๕๐ ไดปลงพระชนมกษตรยพทธนามวาราชยวรรธนะ หลวงจนเหยนจงบนทกไววา ศาศางกะไดสงหารพระภกษในแถบกสนารา (กศ

28

นคร)หมดสน ท าใหสงฆพนาศไป และเปนราชาทไปโคนตนพระศรมหาโพธ ทพทธคยาลง ขดรากขนมาเผา กบทงน าเอาพระพทธรปออกไปจากพระวหารทางทศตะวนออกของตนพระศรมหาโพธนน แลวน าเอาศวลงคสญลกษณของชาวฮนดไปไวแทน ศาศางกะไดท าลายพระพทธศาสนาอยางมากมาย แมแตเหรยญเงนตราของกษตรยน กเขยนก ากบชอราชาไววา “ผปราบพทธศาสนา” ทายทสด ประมาณ พ.ศ.๑๗๐๐ กองทพมสลมเตอรกบกเขามาแถบรฐพหารและเบงกอลนน แลวท าลายพระพทธศาสนาดวยการเผาวด ฆาพระภกษสงฆจดหมดสน พระพทธศาสนากสญไปจากประเทศอนเดย ผเขยนค า “Hinduism” ใน Encyclopaedia Britannica, 1998 เขยนไววา “ตอนมสลมบกเขามานน พระพทธศาสนากก าลงถกกลนกลบเขาไปในศาสนาฮนด” ทอาตมาน าเรองการท าลายพระพทธศาสนาในอนเดยมาเลา ไมไดมงหมายทจะใหไปโกรธแคน เพราะจดเนนของเราอยท ภยภายใน คอความยอหยอน ออนแอ เสอมโทรม ในหมพทธบรษท ทเกดจากความเชอถอและการประพฤตปฏบตทออกนอกลนอกทาง ผดจากหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจา แมกระทงไมไดศกษาเรยนรวา “พระพทธเจาสอนอะไร” ความเสอมโทรมทเปนภยภายในนแหละ คออนตรายทรายแรงทสด ถงไมมภยภายนอกมาท าลาย กท าลายตวหมดไปเอง

29

เพราะฉะนน จะตองระลกถงค าเตอนของพระพทธเจาเสมอ ใหไมประมาท ตงใจเลาเรยนศกษาปฏบตและสงสอนธรรม พรอมทงแกไขปรปวาท ถายงรกษาธรรมไวได ความเปนไทกยงยน จะรกษาความเปนไทได กตองรกษาธรรม

30

พทธศาสนาในอนเดยเสอมไปแลวกอนทมสลมจะท าลาย ความวกฤตของแผนดนไทยในขณะน ไมใชแตเฉพาะเรองอ านาจการปกครองของมวลประชาชนก าลงจะถกท าลาย แลวถกบบคนบงคบโดยคณะผยดอ านาจทกวถทางเพอเปลยนระบอบการปกครองสงสดของประเทศใหเปนอ านาจของกลมบคคลทเรยกวา "คณาธปไตย" อนเปนการปกครองทลาหลงตอความเจรญของประเทศชาต, แตวกฤตของพระพทธศาสนาในประเทศกหนกหนาไมแพกน เพราะเหตวาพทธบรษทในแผนดนไทยสวนมาก ไมไดศกษาหลกธรรมวาพระพทธองคทรงสอนธรรมอะไร และหลกธรรมทจะน าสตวจากทกขไดนนคออยางไร จงไมตางจากพทธบรษทในอนเดยกอนทพระพทธศาสนาจะถกท าใหสญสนไป คอขาดความสนใจ ขาดความเขาใจแมหลกธรรมเบองตนของพทธบรษท คอเรองกรรมและผลของกรรม จงปรากฏทวไปแลววาพทธบรษทในประเทศไทย นยมแสวงหาเครองราง ของขลง บชาเจาพอ เจาแม กราบไหววตถทเขาใจวาเปนสง

31

ศกดสทธ เปนมงคล ทงนกเพราะเขาเหลานนมงหวงความร ารวย สะดวก สบาย การหายจากโรคภย การไดรบผลส าเรจตางๆ จงปรากฏใหเหนโดยทวไปวา ทงผทประกาศตนวาเปนภกษ เปนสาวกของพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจา แตกลบกระท าการเปนอลชช นอกรต ปลกเสก เครองรางของขลง ท าการคาขายไมผดกบชาวบานผครองเรอน, และฆราวาสทมงหวงเพยงขอใหตนได วตถ ลาภ ยศ ความร ารวย จากการศโรราบ กราบไหว "วตถ" ทงหลาย โดยไมพจารณาวาการกระท าเพยงเพราะหวงวาตนจะได จะท าลายประเทศใหเสอมจากพระพทธศาสนาไปมากเพยงใด ซ ารายประเทศยงเสอมจากพระพทธศาสนาลงไปอก เมอมการปลกกระแส บชาจตคามรามเทพ ใหระบาดไปในหมคนไทยทใจคอยแตจะหวง จะได จะเอา ลาภ ยศ เงนทอง ความส าเรจ โดยการหาสงนนมา "บชา" !!! มใยจะฉกคดสกนดวา จตคามรามเทพ นนเปนค าสอนของพระพทธองคหรอไม พระพทธองคจะทรงตรสสอนใหพทธบรษทบชาสงนอกศาสนากระนนหรอ ? พระพทธองคจะทรงตรสสอนใหพทธบรษท พงหวง อางองกบวตถทไมท าใหเกดปญญาอยาง เหรยญจตคามรามเทพ กระนนหรอ ? กเหตใดไมฉกคดสกนดละวา การทไดรบ ลาภ ยศ เงนทอง ความส าเรจ เปนเพราะ "บชา" จตคามรามเทพ หรอเปนเพราะ ผลของกศลกรรมทตนไดเคยกระท าไวแลวกนแน กเพราะเรองกรรมและผลของกรรมเปนเรองละเอยดลกซงทพทธบรษทจะตองศกษาใหเขาใจใหถกตอง พทธบรษททงภกษและฆราวาสจงไมศกษาใหเขาใจ จงมงหวงจะไดโดยเรว ไดโดยสะดวก จากการบชาจตคามฯ เมอเมอภกษกไมสามารถจะรกษาพระธรรมวนยไวได กลายมาเปนพระปลกเสก

32

เหรยญจตคามเพยงเพราะจะไดรบ ลาภปจจย เปนเงนทองขาวของตางๆ กกลายเปนพระพาณชย กลายเปนอลชชนอกพระศาสนาสนความเปนภกษในพระศาสนาของพระศาสดาไปแลว มแตผาเหลองทหมหลอกคนทวไปไว แลวอยางนประเทศชาตประชาชนจะไมเสอมจากพระสทธรรมไดอยางไร เมอภยภายในของพทธศาสนาคอภยอนเกดจาก พทธบรษทพากนเหยยบย าท าลายหลกธรรม โดยการไมศกษา ไมใสใจทจะรกษาพระธรรมวนยไว ประกอบกบภกษและฆราวาสพากนไปกระท านอกพระพทธศาสนาคอ ไปปลกเสก สรางเหรยญจตคาม และเครองรางอนๆ กยงท าใหประเทศเสอมจากพระศาสนาดจเดยวกบพทธบรษทอนเดยเสอมจากหลกธรรมและในทสด มสลมกยกทพเขามาท าลายบคคลและวตถ เปนอนปดฉากพระศาสนาในอนเดย เหตการณนนก าลงจะเกดในแผนดนทองของผองพทธบรษททจตใจเสอมทรามลงทกทๆไมวาจะสงสด ชนกลางหรอชนต า ลวนแตเสอมจากพระสทธรรม ไมสามารถจะยนหยดปกปองพระศาสนาไวได วกฤตครงนประชาชนคนไทยจงจะสญเสยทงอ านาจสงสดของมวลชนไป และยงจะเสยพระศาสนาใหแกศาสนาอนเขามาเปนใหญแทนท จงขอน าบทความของทาน ป.อ.ปยตโต ทกลาวถงความเสอมสญของพระศาสนาในอนเดย จากหนงสอ จารกบญ จารกธรรม มาใหทานทงหลายไดตระหนกและตระหนกถงภารกจทเราจะตองปกปองชาตและศาสนากอนทจะเสยไป

33

พระพทธศาสนาในอนเดยทด ารงมา ๑,๗๐๐ ป กอนทจะถกทพมสลมเตอรกท าลายภกษและวหารเสยสน. ๑,๗๐๐ ปนนหากพจารณาจากตนจนเสอมสญ กจะเปนพจารณาไดเปนยคๆ ดงน ยคท ๑ ประมาณ ๕๐๐ ปแรก เปนยคของพระพทธศาสนาแบบ เถรวาท คอแบบทสบทอดมาถงเราน แตรงเรองในถนก าเนดไดเพยง ๕๐๐ ป ยคท ๒ ตอจากนนเปนยคของ มหายาน ตงแตประมาณหลง พ.ศ.๕๐๐ ไปจนถง พ.ศ.๑๐๐๐ แตเปนมหายานทยงหนกแนนอย ยคท ๓ หลง พ.ศ.๑๐๐๐ มหายานเรมเสอมลง และราว พ.ศ.๑๒๐๐ กเกดพทธศาสนามหายานแบบลทธตนตระ ซงมเรองเวทมนตคาถามาก ยคท ๔ หลง พ.ศ.๑๕๐๐ เปนตนตระยคเสอมโทรม และทรามมาก จนถงกบใหพระพทธเจามศกต ท านองวามชายา ฝรงแปลวา consort มการเสพสรา และเสพกาม ถอเปนการบรรลนพพานได ฮนดตอนนน กเหลวเละมาก ฮนดกมตนตระ พทธกมตนตระแขงกนมา แตกคอเหมอนๆ กน แลวกกลมกลนกนนนเอง และระหวางนแหละทพทธศาสนาไดกลมกลนกบศาสนาฮนดจนหมดความหมายพเศษของตนเอง ความเสอมทรามทงดานกามและไสยศาสตรเดนมาก ตงแต พ.ศ. ๑๕๐๐ จนมาถง พ.ศ.๑๗๐๐ กพอดมสลมเตอรกยกทพเขามากวาดลางท าลายเสยเรยบหมดเลย

34

มเรองเลาไววา เมอมสลมเตอรกยกกองทพมาฆาและเผานน พระทอยในมหาวทยาลยพทธศาสนาตางๆ กหน ทถกฆากมรณะไป ทหนไดกลงเรอไปพมาบาง หนขนเหนอไปเนปาลบาง ไปทเบตบาง ททเบตมหลกฐานเหลออย เลาถงเหตการณตอนท นาลนทา หรอมหาวทยาลยพทธศาสนาแถบนนถกท าลาย เมอกองทพมสลมเตอรกยกเขามา อนแสดงถงความเชอในอทธปาฏหารยและเวทมนตวาเปนอยางไร มตวอยางหลกฐานคางอยททเบตเลาวา พระองคหนงมเวทมนตคาถาขลงและมพดกายสทธ กบอกวา เดยวพอกองทพมนมานะ ฉนจะใชพดนโบก กองทพมนจะแตกกระจดกระจาย กระเจงไปหมด แตผลทแทกคอพระเองนนถกฆาหมด นอยนกทหนรอดไปได แสดงวา ตอนนนพระพทธศาสนาเสอมโทรม เตมไปดวยความเชอในเรองไสยศาสตร เวทมนตร คาถา กลายเปนมนตรยาน นกายตนตระนนเปนเรองของมนตรยาน ถอกนวา “ตนตระ” “มนตรยาน” และ “วชรยาน” ใชแทนกนได ซงมนตรยานกบอกอยแลววา เปนลทธเวทมนตร ถอวา สามารถบรรลถงจดหมายไดดวยเวทมนตร เชอจนหมกมนในเรองอทธปาฏหารย พทธศาสนาเสอมไปถงขนาดน นอกจากอทธฤทธจะรกษาตวไมไดแลว กกลมกลนกบศาสนาฮนดไดสะดวกงายดายอยางด เรองเหลานเปนคตสอนใจชาวพทธอยางดวา จะตองไมยอมถกลอเราชกจงใหเขวออกไปจากหลกการของพระพทธศาสนา

35

เฉพาะอยางยง เรองเทพเจา เจาพอ เจาแม อทธปาฏหารย ไสยศาสตรนน มสาระส าคญอยางเดยวกน คอการหวงพงอ านาจดลบนดาลภายนอก ซงเปนความเชอและการปฏบตทมผลเสยและขดตอหลกการของพระพทธศาสนาหลายอยาง.. ในแงสงคม เมอคนมวมองหาเทวดาและอ านาจภายนอกมาชวย มวแตจะรกษาความสมพนธกบสงศกดสทธ กจะไมเอาใจใสกนและกนในหมมนษยเอง ไมแสวงหาความรวมมอในการทจะชวยกนแกปญหาและท าการตาง ๆ แตละคนจะเอาแตผลประโยชนของตว สงคมกยงเสอม อยางนอยกพฒนา “ประชาธปไตย” ไมส าเรจ... พทธศาสนาในเมองไทย ถารกษาหลกไวไมได กคง(เสอมสญ)ไปเหมอนกน การมาอนเดยในครงน เปนเครองเตอนใจอยางหนง อยางนอยชวยใหมองเหนในเรองเหลาน และใหเราพยายามรกษาหลกการของพระพทธศาสนาไวใหได อยาใหเสยหลก. เรยบเรยงจากหนงสอ "จารกบญ จารกธรรม" (ป.อ. ปยตโต)

36

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๖ มลาย ขยายจากสมาตรา ขนยงมาเลเซย ไดกลาวมาแลววา ศรวชยทมศนยกลางอยในสมาตราภาคใต หลงจากพายแพแควนโจละแหงอนเดยใตในป ค.ศ.๑๐๒๕(พ.ศ.๑๕๖๘)แลว กออนก าลงลงเรอยๆ อาณาจกรตางๆ ทตกอยใตอ านาจ ทงในสมาตราเอง ทงในชวา และบนแผนดนแหลมมลาย ตางกทยอยแตกตวออกไปเปนอสระ โดยเฉพาะทโดดเดนขนมาจนแทนทศรวชยกคออาณาจกรมชปาหตในชวา ซงมอ านาจปกครองปาเลมมงทเคยเปนศนยกลางของศรวชยดวยในสมาตราเอง ทางภาคตะวนตก เปนถนชอวา มลาย หรอชมพ ของชนชาตทเรยกวามนงกะเบา ซงมคนอนเดยอพยพเขาไปตงถนฐานอยตงแตครสตศตวรรษท ๒ (ราว พ.ศ.๗๐๐) จง

37

เปนดนแดนทนบถอศาสนาฮนด เมอศรวชยรงเรองตงแตครสตศตวรรษท๗ (พ.ศ.๑๒๐๐ เศษ)เปนตนมา ชมพกไดเปนสวนหนงของอาณาจกรศรวชยนน และราว ค.ศ.๑๑๐๐ ไดเปนศนยกลางของอาณาจกรศรวชยอยหนหนง เมอศรวชยเสอมลงๆ จนถงครสตศตวรรษท ๑๔ ชาวมนงกะเบากไดตงอาณาชมพของตนขน แตขาดโอกาสทจะสรางฐานก าลงนาวใหแขงแกรงอยางศรวชยในอดต จงกลายเปนชองวางใหมชปาหตในชวายงใหญขนมา เมอมชปาหตเรองอ านาจมาก ชมพกตกอยใตอ านาจของมชปาหตแหงชวาดวย เชนเดยวกบดนแดนศรวชยในอดต ทหมดอ านาจไปแลว เมอจะสนครสตศตวรรษท ๑๔ ทงชมพและปาเลมบงคอศนยเดมของศรวชย ไดพยายามตงตวเปนอสระแตไมส าเรจ โดยเฉพาะพระเจาปรเมศวร ผครองปาเลมบง ไดประกาศในป ค.ศ.๑๓๘๙ ท านองวาจะไมขนตอมชปาหตแลวถกพวกชวาแหงมชปาหตขบไล หนไปตงตวทสงคโปร กถกตามไปก าจด ตองหนตอไปขนแผนดนมลาย แลวเปลยนตวเปนมสลมตงอาณาจกรมะละกาขนมา โดยสถาปนาตนเปนสลตานอสกนดารซาห มงานวจยทางประวตศาสตรกลาวถงมตวา ดนแดนทเรยกวา มลาย ในสมาตรานน มใชเฉพาะสวนของอาณาจกรชมพ(ซงเปนเมองหนงของอนโดนเซยในปจจบน)เทานน แตรวมตลอดทงปาเลมบงดวย พดคราวๆ วาสมาตราเปนถนแทดงเดมของมลาย

38

ดงนน การทเจาชายปรเมศวรจากสมาตรา ไปตงรฐสลตานแหงมะละกาขนบนแผนดนดานปลายแหลมนน จงเปนการน าเอาความเปน “มลาย” ไปสถาปนา หรอไปขยาย บนแผนดนซงเรยกในบดนวา แหลมมลาย หรอคาบสมทรมาเลย (Malay Peninsula) มการพยายามสบคนกนในเรองน เชนงานวจยของ Professor Leonard Y. Anadaya เรอง The Search for the ‘Origins’ of Melayu ทพมพใน Journal of Southeast Asian Studies ในองกฤษ ฉบบ October 2001 บางมตถงกบวา แหลงเดมของมลายเรมทบอรเนยว แลวจงมาพฒนาทสมาตรา แตแลวเมอเขาสยคอาณานคม อาณาจกรมะละกากสนอ านาจไป โดยถกโปรตเกส เขาครอบครองใน ค.ศ.๑๕๑๑ (พ.ศ.๒๐๕๕) ถงตอนนน ชองวางแหงอ านาจเกดขน อาณาจกรมสลมยงใหญชอวาอาเจะฮ กเรองอ านาจขนมาทสดมาตราภาคเหนอเวลาผานมาถงบดน คอในครสตศตวรรษท ๑๖ (พ.ศ.๒๐๐๐ เศษ) กษตรยมนงกะเบาแหงชมพ ทเปนแหงเดมของมลาย กไดเปลยนเปนมสลม ดนแดนนจงเขาสยคของศาสนาอสลาม จะเหนวา ศนยอ านาจ หรอความยงใหญเคลอนยายไปหมนเปนวง เรมจาก ศรวชยทสมาตรา ยายสมชปหตในชวา แลวเลอนไปมะละกาบนแหลมมลาย ครบแลวกเหมอนมาตงตนใหมทสมาตราอก ขอตางคอ เมอเรมรอบแรก ในครสตศตวรรษท ๗ สมาตราเปนดนแดนทนบถอ

39

พระพทธศาสนา ครงเรมรอบใหมในครสตศตวรรษท ๑๖ สมาตราเปนดนแดนแหงศาสนาอสลาม

40

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจนตอนท๗ ชวาขนมาล าสมาตรา บนเกาะชวา ทอยตอลงไปทางใต ถดจากสมาตรา โดยมชองแคบซนดาคนอย มอาณาจกรทเจรญมาแตโบราณ ซงอาจจะเกากวาศรวชย อยางนอยกเคยงขางหรอแขงคกนมา แตไมใหญโตเทา จงไมปรากฏชอเดน เมอหลวงจนฟาเหยนเดนทางกลบเมองจนทางทะเล ตอนตนครสตศตวรรษท ๕ ราว พ.ศ.๙๕๖ เรอททานโดยสารมาถกคลนซดไปขนฝงบนเกาะหนง ซงสนนษฐานกนวาเปนเกาะชวา และพระคณวรมน ทออกบวชจากราชวงศ ซงมาจากกศมระ (แคชเมยร)กไดเขยนเรองราวในยคเดยวกนนบอกไว เกยวกบการททานไดมาสงสอน บนทกทวานน ท าใหคนยคหลงรวา การเดนทางคาขายระหวางจนกบชวาไดมมา

41

นานแลว และพระพทธศาสนากไดตงมนอยแลวทนนซงคงนานแลว กอนททานทงสองไปถง มศลาจารกบอกไวใหทราบวา แถวๆ เมองจาการตาในปจจบนนเมอยอนไปครสตศตวรรษท ๕-๖ เคยมอาณาจกรโบราณเกาแกทสดแหงชวาตะวนตก ชอวา ตรมา (Taruma) เรยกเตมวา ตรมานคร บนทกฝายจนเรยกวา โตโลมา ซงเปนดนแดนทนบถอพระพทธศาสนา (บางต าราวาเปนฮนด) มราชาทเขมแขงทสด พระนามวาปรณวรมน แตเรองราวของอาณาจกรน นกประวตศาสตรไมอาจหารายละเอยดมาเลาได ครนถงตนครสตศตวรรษท ๗ (ยคเดยวกบศรวชยในสมาตรา)กไดมอาณาจกรส าคญเกดขนแลวในชวาหลายแหง ทงอาณาจกรคาขายชายฝงทะเล และอาณาจกรกสกรรมท านาขาวลกเขาไปในผนแผนดน โดยเฉพาะในชวาภาคกลางและภาคตะวนออก เมอตนครสตศตวรรษท ๘ (พ.ศ.๑๓๐๐) อาณาจกรมาตาราม ไดเสอมลงไป โดยมอาณาจกรใหมของชาวพทธแหงราชวงศไศเลนทร (Sailendra) เจรญขนมาบนทราบเกท (Kedu Plain) ทอยใกลเคยง อยางไรกด เรองราวตอนน นกประวตศาสตรวาไวตางกน บางพวกวา อาณาจกรมาตารามนนเองมกษตรยเปนราชวงศไศเลนทร คอเปนอาณาจกรเดยวกน และกลาววากษตรยราชวงศไศเลนทรน ตอนตนนบถอศาสนาฮนด แลวตอมาเปลยนเปนนบถอพระพทธศาสนา แตมขอเทจจรงทขดแยงอยคอ หากกษตรยนบถอฮนดกอนแลวเปลยนมานบถอพทธ จะมาสรางบโรพทโธกอนแลวไปสราง Prambanan ทหลงอยางไรได

42

กษตรยราชวงศไศเลนทร ไดสรางมหาสถปยงใหญ ทเรยกวา Borobudur (สนนษฐานวาอาจเลอนมาจากค าวา “บรมพทโธ”)ขนเมอราว พ.ศ.๑๓๕๐ (บางต าราวาสรางตอนกลางครสตศตวรรษท ๙ อยหางจากเมองจาการตาประมาณ ๖๘ กโลเมตร) มหาสถป Borobudur มความยงใหญเพยงไดนน เหนไดจากการสรางนนใชกอนหนภเขาไฟประมาณ ๒ ลานตารางฟต บนฐานสเหลยม กวางดานละ ๑๒๑ เมตร (๔๐๓ ฟต) สงขนไปเปนรปแบบประมด มลานเปนชนลดหลนกนขนไป ๘ ชน และในแปดชนนน ๕ ชนลางเปนลานสเหลยม ๓ ชนขนไปเปนลานวงกลม และบนลานกลมชนสงสด มพระสถปตงสงขนไปอก ๓๑.๕ เมตร สวนอาณาจกร มาตาราม ทเสอมลงไป ตอมากตงขนใหมอกในตอนกลางครสตศตวรรษท ๙ แลวเจรญตอมาอกหลายศตวรรษ โดยเฉพาะตอนตนครสตศตวรรษท ๑๐ (ประมาณ พ.ศ.๑๔๔๓-๑๔๗๓)มาตารามซงเปนอาณาจกรฮนด ไดสรางมหาเทวสถาน เรยกวา ปรมพนน Prambanan (เขยนวาปรมพนมกม) ขนมาเพอเปนทบชาพระศวะ อนนบไดวาเปนศวเทวาลยใหญทสดในอนโดนเซย มหาสถป Borobudur ฝายพทธศาสนามหายาน ของราชวงศไศเลนทรกบมหาเทวสถานปรมพนน ฝายฮนดของอาณาจกรมาตารามน ตางกใหญมหมาทงสองแหงและอยใกลกนดวย หางกนไมถง ๘๐ กโลเมตร จงเปนทสงเกต และเปนแหลงศกษาเชงเปรยบเทยบส าหรบนกคนควา

43

เรองของราชวงศไศเลนทรน นอกจากทเกยวกบการสรางมหาสถป Borobubur แลว กไมคอยรอะไรกนอก หรอรกนไมคอยชด นกประวตศาสตรเหนกนวา พระเจาชยวรมนท ๒ (Jayavarman II) ผสถาปนาอาณาจกรขอมโบราณมเชอสายทางวงศกษตรยแหงฟนนดวย มาจากราชส านกแหงไศเลทรในตอนปลายครสตศตวรรษท ๘ เมอประมาณ ค.ศ.๗๙๐ และไดประกาศอาณาจกรขอมเปนอสระจากไศเลนทร ในป ค.ศ.๘๐๒ เทาทพดกนอนส าคญอกตอนหนงคอเรองทวา ในชวงกลางครสตศตวรรษท ๙ (ราว พ.ศ.๑๔๐๐) ขณะทราชวงศมาตารามเขาครองดนแดนของไศเลนทรในชวา กษตรยราชวงศไศเลนทรน กไดไปเปนใหญครองอาณาจกรศรวชยในสมาตรา โดยมอ านาจครองแหลมมลายสวนใหญดวย จนกระทงศรวชยทราชวงศไศเลนทรไปปกครองนนเสอมลงไปในกลางครสตศตวรรษท ๑๑ ในยคทศรวชยในสมาตราเสอมลงชวงตนๆ คอในครสตศตวรรษท ๑๑ ไดเกดมอาณาจกรใหมขนในชวาตะวนออก ชอวากาทร (Kadiri;ปจจบนเรยกวา Kediri) มเมองหลวงชอวาดาหา ตรงนต าราทงหลายตางกลาวกนจนสบสน แตสบคนแลวกมหลกฐาน ๒-๓ แหงไดความวาเปนเรองสบตอมาจากอาณาจกรมาตารามนนเอง ซงหลงจากตงขนใหมใน ครสตศตวรรษท ๘โดยพระเจาสญชยแลวกมอ านาจขยายออกไปตงแตชวาภาคกลางถงภาคตะวนออก ตอมาตนครสศตวรรษท ๑๐ ศนยอ านาจของมาตารามไดเคลอนยายไปทาง

44

ตะวนออก เวลาผานไป ไดเกดภยพบต ถกศรวชยทขดแยงกนมาท าลายบาง ถกกบฏท าลายบาง จนกระทงป ค.ศ.๑๐๑๙ เกดมราชาองคส าคญของมาตาราม เรยกพระนามกนวา Airlangga รวมก าลงฟนอาณาจกรใหเขมแขง แลวแบงอาณาจกรใหโอรส ๒ องคครอง ครงนน มาตารามหายไป แยกเปน ๒ อาณาจกร คอ กาทร กบ ชงคละ ท าใหแตกกนและออนแอลง กระทงราชาชยาภย รวมชงคละเขากบกาทรได กาทรขยายดนแดนออกไปไดมาก แตกยงไมสามารถเขาคมสมาตราทศรวชยครองอยได แลวในทสด ถงป ค.ศ.๑๒๒๒ ไดมกบฏโคนพระเจากฤตชย ราชาองคสดทายของอาณาจกรกาทรลง และตงอาณาจกรใหมขนมาแทนท ชอวาสงหสาร อาณาจกรสงหสารแหงชวาตะวนออก เปนดนแดนทนบถอพระพทธศาสนา ไดรงเรองเดนในรชกาลพระเจากฤตนคร (ค.ศ.๑๒๖๘-๑๒๙๒) โดยมอ านาจควบคมดนแดนเปนอนมากในสมาตรา ทเคยอยใตการปกครองของศรวชย ตอมาในป ๑๒๘๙ จกรพรรดกบไลขาน เมองจนทรงพโรธวาทางสงหสารปฏบตตอราชทตของพระองคอยางไมควรแกเกยรตยศ จงเตรยมจะสงทหารมาลงโทษ แตระหวางนนในป ค.ศ.๑๒๙๒ อาณาจกรกาทรคแขง ทถกสงหสารปราบลงกอนนน ไดกอการกบฏมายดพระราชวงและไดสงหารพระเจากฤตนครเสย ท าใหอาณาจกรสงหสารสนสลาย

45

คราวนนป ค.ศ.๑๒๙๒ เจาชายวชยโอรสของพระเจากฤตนครหลบหนไปได ครนทพมองโกลมาถง เจาชายวชยกรวมกบทพมองโกลก าลงกษตรยแหงกาทรได เสรจแลวเจาชายวชยกหนมาสกบพวกมองโกลและสามารถขบไลทพมองโกลออกไปจากชวาไดส าเรจ จากนน เจาชายวชยไดตงอาณาจกรแหงชวาตะวนออกขนใหม ชอวามชปาหตในป ค.ศ.๑๒๙๓ ซงไดเจรญขนเปนใหญทสดในแถบน โดยครองดนแดนทเปนอนโดนเซยบดน และแผนดนแหลมมลายเปนอนมาก ตลอดทงสงคโปร เปนอนวา มาตารามหายมาเปนกาทร แลวกาทรถกแทนดวยสงหสาร แลวสงหสารกเปลยนเปนมชปาหต มชปาหตทชวารงเรองอยนาน แตนบจากป ค.ศ.๑๓๘๙ อ านาจกเรมถกทาทาย ดงไดเลาแลววาทางดานสมาตรา เจาชายปรเมศวรแหงแดนศรวชยเดม คดตงตวเปนอสระ แมวาปชปาหตจะขบไลผทาทายนนพนไป และตามไปก าจดทสงคโปรจนเสรจ แตเจาชายปรเมศวรกไมลดละหนตอไปตงตวทมะละกา กลายเปนสลตานอสกนดารซาห ท าใหเกดรฐสลตานแหงมะละกาขน ดงเลาขางตน เมอปค.ศ.๑๔๐๒-๑๔๐๓ มชปาหตเสอมอ านาจลง จนในทสดกถกชนมสลมโคนลงในป ค.ศ.๑๔๗๘ แตยงไมหมดก าลงสนเชง กระทงถงตนครสตศตวรรษท ๑๖ อ านาทยงเหลออยบางนนจงถกก าจดไปในราวปค.ศ.๑๕๒๗ ในชวงทชนมสลมเขาครองนน ชาวฮนดมชปาหตทงเจานาย ขนนางและประดา

46

ชนชนสง ไดพากนอพยพหนภยไปยดเอาบาหลเปนทมนสดทาย เกาะบาหล คอ พล ทแปลวา มก าลงแขงแรง อยหางไปทางตะวนออกของเกาะชวา โดยขามชองแคบเพยงประมาณ ๒ กโลเมตร และบาหลเปนถนแดนเดยวในอนโดนเซยปจจบน ทนบถอศาสนาฮนด ซงเปนฮนดแบบบาหล (Balinese Hinduism) มพทธศาสนาแทรกเสรม ผสมผสานกบลทธนบถอบรรพบรษผสางและไสยเวท ถอระบบวรรณะของฮนด แมจะหยอนกวาในอนเดย ชาวบาหลสวนใหญราว ๙ ใน ๑๐ คนเปนคนวรรณะศทร ถงตอนนกควรตามไปดบนผนแผนดนแหลมมลาย คออาณาจกรมะละกาทเคยกลาวไว แตกจะยอนมาทชวาอก เพราะจะมอาณาจกรมาตารามเกดขนใหมในยคเปนแดนมสลมในกาลขางหนา หลงสนมาตารามเกาไป ๕๐๐ กวาป

47

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน ตอนท ๘ อานบทความตอนท ๑ - ๗ ไดท เขาสยคอสลาม มะละกาทแดนมาเลเซย ขนมาเปนใหญเหนอ ชวา บนผนแผนดนแหลมมลาย หรอคาบสมทรมาเลย ทประเทศมาเลเซยปจจบนตงอย ในภาคเหนอของดนแดนมาเลเซยนน ตลอดถงตอนลางของประเทศไทย เมอครสตศตวรรษตนๆ คอเกอบๆ ๒,๐๐๐ ปมาแลว ไดมอาณาจกรทนบถอพระพทธศาสนา และศาสนาฮนด ทฝรงเรยกวา Indianized State ขนาดยอมๆ ทยอยเกดขนและเสอมไป รวมแลวอาจจะถง ๓๐ อาณาจกร โดยเฉพาะอาณาจกรลงกาสกะ ทเลามาแลว

48

ตอมา เมออาณาจกรใหญๆ เจรญขนมาบนแหลมอนโดจนและในเกาะทางอนโดนเซย อาณาจกรเลกๆ เหลาน กถกอาณาจกรใหญๆ เหลานนครอบครอง เชนอาณาจกรฟนน แลวกศรวชย จนถงมชปาหตและอยธยา ไดเลามาถงอาณาจกรมชปาหต ในเกาะชวา และเรองของมชปาหตนน กมาตอกบเรองบนแผนดนมาเลเซย ดวยเรองอาณาจกรมะละกา ทเคยเลาไปบางแลว ซงในทนขอทบทวนเพอเชอมความสกหนอย ดงน เมออาณาจกรศรวชย ทปาเลมบงในสมาตรา เสอมลง และอาณาจกรมชปาหตในชวา ไดเปนใหญแลว ครนถงป ค.ศ. ๑๓๘๙ ราชาองคส าคญของมชปาหตสวรรคต จงถกทางมชปาหตขบไล ไดหนมาขนทสงคโปร ดงกลาวแลววา สงคโปรเปนเมองหนาดานแหงหนงของศรวชยตอมาเมอศรวชยเสอมอ านาจลง สงคโปรกขนตอมชปาหต แลวจากนนไดขนตออยธยา จนกระทงอาณาจกรมะละกาใหญขน สงคโปรกตกเปนของมะละกาในตอนตนครตศตวรรษท ๑๕ ตอจากน เขาสยคอาณานคม สงคโปรถกโปรตเกสเขาครองในป ครสตศตวรรษท ๑๖ แลวหลดไปเปนของฮลลนดาใน ครสตศตวรรษท ๑๗ จนกระทงองกฤษเอาเปนศนยบญชากจการอาณานคมในป ค.ศ.๑๘๑๙ แลวเดนทางยาวไกลมาเปนสวนหนงของสหพนธรฐมาเลเซยในป ค.ศ.๑๙๖๓ และในทสดไดเปนเอกราชสมบรณตงเปนสาธารณรฐสงคโปร (Republic of Singapore) ในป ค.ศ.๑๙๖๕

49

เรองตอไปวา ในป ค.ศ.๑๓๙๐ เจาปรเมศวรไดเขายดอ านาจทสงคโปร โดยสงหารเจาเมองเสย แลวครองสงคโปรอยได ๓-๕ ป กถกพระราชบญชาจากอยธยาใหขบไล ตองหนตอไปยงแผนดนแหลมมลาย (บางต าราบอกวา มชปาหตไดตามมาท าลายสงคโปรพนาศไปในคราวนน) เจาปรเมศวรไปถงเมองมะละกาในราวป ค.ศ.๑๔๐๐ มะละกาเปนเมองคาขายชายฝงทะเล เวลานนพอคามสลมจากอนเดยมาตงหลกแหลงกนมาก จงเจรญดวยเศรษฐกจการพาณชย นกประวตศาสตรทราบเรองคราวๆ วา เจาปรเมศวรไดตงตวขนเปนใหญทนน และเปลยนศาสนาจากฮนดเขาอสลาม กลายเปนมสลมเฉลมพระนามวาสลตานอสกนดารซาห ปกครองรฐสลตานแหงมะละกาเรมแตป ค.ศ.๑๔๐๒ หรอ ค.ศ.๑๔๐๓ รฐสลตานแหงมะละกาน ถอวาเปนความภมใจและเปนแหลงเอกลกษณทางวฒนธรรมของประเทศมาเลเซย และเนองจากเจาปรเมศวรมาจากดนแดนมลายแหงสมาตรา จงน าความเปนมลายมาดวย เหมอนกบเปนผน าความเปนมลายมาสถาปนาในแผนดนมาเลเซย (ค าวา “มลาย” กเปนศพททคงตองสบคนทมากนตอไป แตทชดเจนกคอเปนชอของถนทเปนฮนด-พทธมานาน มค าจารกหนงอนเกาแกเมอป ค.ศ.๑๓๔๗ เขยนวา “เมลายประ”) เนองจากเวลานน อาณาจกรสยามแหงอยธยาก าลงมอ านาจมาก สลตานแหงมะ

50

ละกาจงหนไปพงจน เพอใหตนพนจากอทธพลของอยธยาและจากการขอความคมครอง ในป ค.ศ.๑๔๐๕ พระจกรพรรดจนกไดทรงยกยองสลตานแหงมะละกาใหเปนราชาธบด กบทงตอมาในป ๑๔๑๑ สลตานแหงมะละกากไดเดนทางไปกบกองทพเรอของจนเพอถวายเครองราชบรรณาการแดพระเจาจกรพรรดทกรงปกกง แตกระนนอก ๓๔ ปตอมา คอในป ค.ศ.๑๔๔๕ และ ๑๔๕๖ ทางกรงศรอยธยากไดสงกองทพมาตมะละกา เปนการลงโทษทมะละกาไมสงเครองราชบรรณาการ แตถงตอนนนมะละกาเขมแขงมากแลว จงตตานทพศรอยธยาแตกกลบไปทง ๒ ครง รฐสลตานแหงมะละกาไดเจรญรงเรองขนเปนอยางยง จนไดเปนศนยกลางพาณชยใหญทสดแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต และในทางการเมองกแผอ านาจไปอยางกวางขวาง ทงขนไปทางเหนอบนผนแผนดนจนถงปตตาน และลงไปตามชายฝงทะเลถงสมาตราภาคตะวนตก ดนแดนแถบน (แมถงถนทเคยเปนลงกาสกะ อยางนอยบางสวน) ไดเปลยนเขาอสลามนานแลว กอนรฐสลตานแหงมะละกาเกดขน (อาจจะเปลยนในยคเดยวกบอาเจะห) แตตอนนนอสลามยงขยายไปเชองชา จนกระทงเมอเขายคทมะละกายงใหญ และไดเปนศนยกลางส าคญในการเผยแพร อสลามจงแผขยายไปอยางกวางขวางจรงจง ในยคมะละกานเอง พลเมองทสวนใหญเปลยนเปนมสลม ไดเรมเรยกตนเองวาเปนคนมาเลย หรอมลาย และตอมา ค าวา มาเลยหรอมลายน อยางทไดกลาว

51

แลววาความเปนมลายนน มากบเจาปรเมศวร จากศรวชยเดม กไดกลายเปนเอกลกษณของคนนบถออสลามและพดภาษามาเลยแบบเฉพาะของพวกตน อยางไรกตาม รฐสลตานแหงมะละกายงใหญอยไดไมถงศตวรรษกถงกาลอวสาน เมอโปรตเกสเขามายดเปนอาณานคมไดในป ค.ศ.๑๕๑๑ ชนชนปกครองตองหนภยเขามาในแผนดนจนไปตงหลกแหลงอยทยะฮอร โปรตเกสครองมะละกาอยไดศตวรรษเศษ กตองเสยมะละกานนใหแกฮอลลนดา เมอป ค.ศ.๑๖๔๑ ทางฝายองกฤษไดปนง จากสลตานแหงเคดาหในป ค.ศ.๑๗๘๖ ตอมาเมอตงฐานทสงคโปรในป ค.ศ.๑๘๑๙ แลว กคบหนามาตามล าดบ ถงป ค.ศ.๑๘๒๔ กไดมะละกา และในทสดป ๑๘๙๕ กตงอาณานคมทเรยกวา Federated Malay States องกฤษใหเอกราชในป ๑๙๕๗ เรยกชอประเทศวา Federation of Malaya ซงตอมาในป ค.ศ.๑๙๖๓ ขยายเปนสหพนธรฐมาเลเซย (Federation of Malaysia) แตสงคโปรถอนตวออกไปในป ๑๙๖๕

52

ความเสอมถอยของพทธศาสนาในคาบสมทรอนโดจน (จบ) มะละกาลบหาย สมาตรา-ชวา เฟองฟขนมาใหม เมอทางดานบนแผนดนทมาเปนมาเลเซย รฐสลตานแหงมะละกาสลายลงโดยตกเปนของโปรตเกสในป ค.ศ.๑๕๑๑ อยางทกลาวแลว ทางดานเกาะในทะเลทมาเปนอนโดนเซย กมผอาศยชองวางแหงอ านาจนน ตงรฐสลตานแหงอาเจะหขนทสมาตราภาคเหนอในป ค.ศ.๑๕๒๔ รฐสลตานแหงอาเจะหน เจรญรงเรองและเขมแขงมาก มอ านาจควบคมเมองทาในสมาตรา ฝงตะวนตกทกแหง และฝงตะวนออกสวนมาก ตลอดถงรฐเคดาห รฐเปรก และรฐปะหงบนแหลมมลาย กบทงสามารถยนหยดสกบพวกโปรตเกสท

53

พยายามจะเขายดครอง และไมเพยงรกษาเอกราชอยไดนานเทานน แตกลายเปนฝายรก ท าใหโปรตเกสแทบตงรบไมไหว อาเจะหเปนชนพวกแรกในดนแดนแถบน ทเปลยนมานบถอศาสนาอสลาม (เปลยนมากอนนกวา ๒๐๐ ป)และในยคทอาเจะหรงเรองน อสลามกเฟองฟดวย จ านวนผนบถอเพมมากขน มการแปลคมภรอลกรอาน (Qur’an) สภาษามาเลยเปนครงแรกในชวงป ค.ศ.๑๖๔๐-๑๖๖๑ อยางไรกด ตอมากสนยคของโปรตเกส โดยพวกดทช คอฮอลลนดาเขามาแทนท คราวน รฐสลตานแหงอาเจะห ซงยนยงอยมาไดหลายศตวรรษ แมจะสรบเตมทนานกวา ๒๕ ป กตานทานไมไหว ในทสดกถงกาลอวสาน ตองตกเปนอาณานคมของฮอลลนดาในป ค.ศ.๑๙๐๓ ในครสตศตวรรษท ๑๖ เมอรฐสลตานแหงมะละกาทมาเลเซยลมไปนน ทชวาไดมรฐมสลมอสระเกดขนแลวหลายอาณาจกร ในบรรดารฐเหลานน รฐส าคญทยงใหญสดทาย ซงแผอ านาจไปจนคมชวาไดเกอบหมดทงเกาะ อนควรกลาวถงไวเลกนอย คอ รฐสลตานแหงมาตาราม ทท าใหนาม “มาตาราม” ของอาณาจกรฮนด-พทธ อนหายไปเมอหลงป ค.ศ.๑๐๑๙ กลบฟนขนมาใหม และสบอายยนยาวตอไปเกอบ ๒๐๐ ป มาตารามใหมน เดมเปนเมองขนของอาณาจกรชอวา ปชง แตผน าไดปราบปชงลงได แลวขนเปนราชาองคแรกมพระนามวา “เสนาปต องคะลคะ (Senapati Ingalaga) อานแบบไทยกเปน เสนาบด องคลค และตอมาเรยกกนวา อาทวโชโย

54

คอ อาทวชยะ เรยกแบบไทยวา อาทวชย แปลวาผมชยชนเปนตนแรก หรอผเรมตนแหงชยชนะ คอเปนผเรมสรางชยชนะใหแกประเทศชาต แตราชาส าคญทปรากฏนามใน พ.ศ.๒๑๕๘ ใชค าน าพระนามเปนสลตาน คอสลตานอากง ครองในป ค.ศ.๑๖๑๓-๑๖๔๕ ไดปรบศาสนาอสลามใหเขากบวฒนธรรมประเพณดงเดมทเปนฮนดแบบชวา รวมทงจดท าปฏทนขนใหมทเขากบวถปฏบตทงอยางอสลามและแบบชวา มเรองเลากนมาในอนโดนเซยวา เมอราชาองคแรกทยงเปนพทธหรอฮนดไดสวรรคต โอรส ๒ องครบชงราชยกน องคพชนะแลวตอมาเปนมานบถออสลาม องคนองหลบไปอยบาหล และลนวาจาวาอก ๕๐๐ ปจะกลบมา ดงทไดกลาวมาแลว การแผขยายเขามาของศาสนาอสลามในดนแดนแถบทเปนมาเลเซยและอนโดนเซยน ด าเนนไปกบวถของการคาขาย มใชมากบกองทพอยางทเปนไปบนแผนดนใหญเชนชมพทวป ดงนน โดยทวไปจงเปนการแผขยายโดยทางสนต อยางไรกด นกประวตศาสตรไดชลกลงไปใหเหนขอพงสงเกตเฉพาะอยางยงทเกาะชวาน (ซงเชอมโยงใหเขาใจปจจบนดวย)วา แตเดมมาในยคของศรวชย และมชปาหต ชาวชนบท โดยเฉพาะตามชายฝงทะเลซงอยหางไกลจากศนยกลางความเจรญ ยงเขาไมคอยถงพทธศาสนาและศาสนาฮนด ไมซมซาบนกในวฒนธรรมทมากบศาสนาทงสองนน ในภาวะเชนน พอคามสลมจากอนเดยและอาหรบกเขามาคาขายตลอดจนเขาตง

55

ถนฐานอยตามชายฝงทะเล คนเหลานมฐานะดตามวถของพาณชย น าชมชนใหมๆ ใหเจรญขยายตวอยางรวดเรว พรอมนนกเผยแพรศาสนาอสลามแกชาวถน ซงไมเพยงเขามาตามทางแหงศรทธาเทานน แตเพอไดโอกาสทจะเจรญกาวหนาในวงธรกจการคาขายดวย ตอมากเกดอาณาจกรใหมๆ ขนแถบทะเล ปรากฏวาอาณาจกรมสลมทเกดใหมเหลาน ไดน าวธบงคบเขามาใชดวย ในการท าใหคนนบถอศาสนาอสลาม และไดด าเนนการตามวธน ทงทชวาภาคตะวนตกและแมบนเกาะสมาตราภาคใตถงปาเลมบง ตอมาอาณาจกรมสลมใหมๆ นกผนวกการบงคบคนใหนบถอศาสนาเขากบการเมองการทหารในการขยายดนแดน ดงทอาณาจกรเดมก (Demark) ไดยกทพบกลกเขามายงสวนในของชวา เมอกลางครสตศตวรรษท ๑๖ (ราว พ.ศ.๒๑๐๐) ปฏบตการนแมจะยงไมประสบความส าเรจ แตท าใหอาณาจกรในแผนดนทอยลกเขามา ซงยงแนบแนนในวฒนธรรมเดม และถอตววาเปนพวกชวาแท เกดความขดเคองมาก เหตการณถงจดเดอด เมออาณาจกรมาตาราม ในชวาภาคกลางทแมจะนบถอศาสนาอสลาม แตสบวฒนธรรมเดม เรองอ านาจขนมา และในกลางครสตศตวรรษท ๑๗ ดวยกลววาพวกรฐชายฝงทะเลจะไปท าลายพวกตน จงไดออกหนาน าทพมาท าลายรฐมสลมแถบชายฝงทะเลใหแหลกไป การณครงนเปนเหตใหศาสนาอสลามแถบนนชะงก หยดแผขยายตวมาอกนาน

56

แลวยงมาเจอกบสถานการณใหมอกแบบหนงในยคทพวกดทชเขามา จนกระทงสน ครสตศตวรรษท ๑๙ จงฟนก าลงเฟองฟไดใหม พวกดทชไดเขามาตงหลกแหลงในชวาตงแตป ค.ศ.๑๖๐๒ นบแตนนมา มาตารามกตองตอสกบการขยายตวของลทธอาณานคม ซงระยะแรกมาตารามยงเปนตอ แตหลงสนสลตานองคท ๓ แลว มาตารามกมแตเสอมอ านาจ และสญเสยดนแดนไปเรอยๆ พอถงป ค.ศ.๑๗๔๙ มาตารามกกลายเปนเมองขนของบรษทอนเดยตะวนออกของฮอลลนดา จากนนอก ๖ ป เกดศกสบราชยกนเองภายใน เมอป ค.ศ.๑๗๕๕ ท าใหแบงออกเปนเขตตะวนตก กบตะวนออก กลายเปน ๒ แดน คอ Surakarta กบ Yogykarta และอก ๒ ปตอมากถกจดแบงเปน ๓ เขต มาตารามกถงวาระแหงอวสาน ครงถงป ค.ศ.๑๗๙๙ เนองจากบรษทอนเดยตะวนออกของฮอลลนดา ไดลมละลายลงและถกยบ รฐบาลฮอลลนดาจงเขาครอบครองและควบคมทรพยสนของบรษททงหมด แลวดนแดนแถบนกถกเรยกรวมกนวาเปน “หมเกาะอนเดยตะวนออกของฮอลลนดา” (Dutch East Indies) ถอวาเปนอาณานคมของเนเธอรแลนดตงแตป ค.ศ.๑๘๑๖ ตอมาระหวางสงครามโลกครงท ๒ ญปนไดเขายดครองหมเกาะนในป ค.ศ.๑๙๔๒ และไดสนบสนนใหชาวถนเรยกรองอสรภาพ แลวเกดการดนรนขวนขวายจนถงป ค.ศ.๑๙๔๕ ขบวนการชาตนยมน าโดย ซการโน ไดประกาศอสรภาพแตกยงตอสกนอก ๔ ป เนเธอรแลนดจงยอมใหเปนเอกราช ในป ค.ศ.๑๙๔๙ เรยกวา

57

สาธารณรฐอนโดนเซย โดยมซการโนเปนประธานาธบดคนแรก เรองของดนแดนมาเลเซยและอนโดนเซยเทาทเกยวกบความเปนมาของพระพทธศาสนาและฮนด จนถงอสลามเหนวาควรเลาไวเทานกอน. เรยบเรยงจาก “จารกบญ จารกธรรม” ของ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ปจจบนด ารงสมณะท พระพรหมคณาภรณ