HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC TỪ XA Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

ĐỀ BÀI TẬP ĐIỀU KIỆN

Môn học: Kinh tế chính trị

Lớp: CN107A3, CN107A4

Thời hạn nộp bài: 15/08/2008

Sinh viên làm 04 câu trong các câu sau:

Câu1:

Tìm hiểu về sự nhận thức và vận dụng quy luật giá trị ở Việt Nam từ khi bước vào trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đến nay.

Câu 2:

Theo Mác: Tư bản là tiền, là vật nhưng bản chất không phải là tiền hay vật mà là một quan hệ xã hội, quan hệ bóc lột lao động làm thuê. Anh (Chị) hiểu câu đó như thế nào?

Câu 3:

Phân tích vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản. Theo Anh (Chị), nguyên nhân nào mà các nhà kinh tế cho rằng chủ nghĩa tư bản còn khả năng phát triển trong những thập niên đầu của thế kỷ 21.

Câu 4:

Tìm hiểu về chính sách kinh tế nhiều thành phần ở Việt Nam hiện nay. Những tồn tại và khó khăn trong việc xử lý mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế.

Câu 5:

Cách mạng khoa học công nghệ và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam và phương hướng phát triển khoa học công nghệ ở nước ta hiện nay.

Câu 6:

Với những hiểu biết về cơ cấu kinh tế ở Việt nam hiện nay, hãy tìm hiểu về cơ cấu kinh tế ngành bưu điện và xu hướng chuyển dịch của cơ cấu kinh tế ngành bưu điện.

Câu 7:

So sánh cơ chế kinh tế cũ và cơ chế kinh tế mới ở Việt Nam. Sự chuyển đổi cơ chế kinh tế ở nước ta hiện nay còn những tồn tại và khó khăn gì?

Câu 8:

Những thành tựu của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Phương hướng và giải pháp để thúc đẩy tiến trình hội nhập khu vực và thế giới của nước ta hiện nay.

Ghi chú:

Sinh viên có đến thể nộp bài trực tiếp hoặc gửi qua đường Bưu điện cho giáo viên phụ trách lớp theo địa chỉ : (Tên giáo viên chủ nhiệm hoặc tên lớp), Trung tâm Đào tạo ĐHTX- Học viện Công nghệ BCVT - Km10, đường Nguyễn trãi, Hà Đông, Hà Tây.

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC TỪ XA

Bµi lµm Câu 2: Theo Mác: Tư bản là tiền, là vật nhưng bản chất không phải là tiền hay vật mà là một quan hệ xã hội, quan hệ bóc lột lao động làm thuê. Anh (Chị) hiểu câu đó như thế nào? Tr¶ lêi

C . Mác là người đầu tiên phân tích và giải quyết “mâu thuẫn của công thức chung của tư bản” bằng lý luận về hàng hóa sức lao động . C . Mác nhận thức rõ công thức chung của chủ nghĩa tư bản,hàng hóa sức lao động , sản xuát giá trị thặng dư( đây là cái mấu chốt để CNTB bóc lột một cách vô hình . GTTD: “Là giá trị mới do công nhân tạo ra ngoài giá trị sức lao động và bị nhà tư bản chiếm lấy”) ta thấy rõ người lao động “vừa là lực lượng sản xuất , vừa là lực lượng tiêu thụ” , tiền công trong CNTB , tích lũy TBCN . Nên C . Mác nói : “Tư bản là tiền , là vật nhưng bản chất không phải là tiền hay vật mà là một quan hệ xã hội , quan hệ bóc lột lao động làm thuê” . A- Thông qua việc C.Mác “phân tích và giải quyết mâu thuẫn chung của tư bản và việc tìm “hàng hóa sức lao động” của TB” . Ta có thể nhận biết cụ thể vì sao “ Tư bản là tiền,là vật mà nhưng bản chất không phải là tiền hay vật mà là một quan hệ xã hội,quan hệ bóc lột lao động làm thuê”được nêu sau đây : ta mới hiểu được sự thay biến đổi khôn ngoan của “chế độ nô lệ và phong kiến” thành “Tư bản hiện đại”(chỉ khác với “chế độ nô lệ và phong kiến ở chỗ: có sự bình đẳng về hình thức giữa người sở hữu sức lao động với người sở hữu tư bản) thông qua đó ta có thể hiểu được thông qua “công thức chung của chủ nghĩa tư bản” và “mẫu thuẫn của công thức đó” được trình bầy dưới đây:*Công thức chung của chủ nghĩa tư bản*Công thức chung của chủ nghĩa tư bản : Tiền là hình thái cuối cùng của sản xuất lưu thông hàng hóa giản đơn đồng thời cũng là hình thức biểu hiện đầu tiên của tư bản

1- So sánh hai công thức: Cả lưu thông hàng hóa giản đơn và kinh tế tư bản và chủ nghĩa đều sử dụng tiền tệ . Tuy nhiên trong mỗi hình thái này , tiền có vai trò và vị trí khác nhau:

+ Có 2 công thức sau đây- Tiền trong lưu thông hàng hóa giản đơn vận đông theo công thức:H-T-H’ .- Tiền trong sản xuất tư bản chủ nghĩa vận đông theo công thức: T-H-T’ .

+ So sánh 2 công thức:có những điểm giống và điểm khác nhau sau đây:- Giống nhau: Hai công thức nêu trên đều cấu thành bởi hai yếu tố hàng( H ) và

tiền ( T ):Đều chứa đựng hai hành vi đối lập nhau là mua bán;đều biểu hiện

quan hệ kinh tế giữa người bán và người mua .- Khác nhau giữa 2 công thức: * Lưu thông hàng hóa giản đơn bắt đầu bằng hành

bán ( H-T ) và kết thúc bằng hành vi mua ( T-H’ ) , điểm xuất phát và điêm kết thúc đều là hàng hóa , tiền chỉ đóng vai trò trung gian , mục đích và giá trị sử dụng. * Ngược lại , lưu thông của tư bản bắt đầu bằng hành vi mua ( T-H ) và kết thúc bằng hành vi bán ( H-T’), tiền vừa là điểm xuất phát vừa là điểm kết thúc , còn hàng hóa đóng vai trò trung gian …,mục đích của lưu thông tư bản là giá trị và giá trị lớn hơn . Tư bản vận đông theo công thức T-H-T’ , trong đó T’ = T + t ; t là số tiền trội hơn được gọi là giá trị thặng dư và ký hiệu là m . Còn số tiền ứng ra ban đầu với mục đích thu được giá trị thặng dư trở thành tư bản . Như vậy , tiền chỉ biến thành tư bản khi được dùng để mang lại giá trị thặng dư cho nhà tư bản .( T-H-T)’ được gọi là công thức chung của tư bản;vì mọi tư bản đều vận động như vậy nhằm mục đích mang lại giá trị thặng dư.

2- Mâu thuẫn của công thức chung của tư bản : Nhìn bề ngoài , hình như lưu thông tao ra giá trị và giá trị thăng dư . Như vậy : Lưu thông có tao ra giá trị và làm tăng lên giá trị hay không ? + Trả lời câu hỏi trên thông qua 2 vấn đề sau:- Nếu mua – bán ngang giá , hàng hóa có thể bán cao hơn hoạc thấp hơn giá trị . Nhưng , trong nền kinh tế hàng hóa , mỗi người sản xuất,vừa là người bán , vừa là người mua . cái lợi của họ khi bán sẽ bù lại cái thiệt khi mua và ngược lại . Trong trường hợp có kẻ mua rẻ bán đắt thì tổng giá trị toàn xã hội cũng không hề tăng lên , bởi vì số giá trị mà những người này thu được chẳng qua chỉ là ăn chặn , đánh cắp số giá trị của người khác mà thôi . - Nếu xét ngoài lưu thông tức là tiền đề trong két sắt , hàng hóa để trong kho thì cũng không sinh ra được giá trị thăng dư . Như vậy giá trị thặng dư vừa sinh ra trong quá trình lưu thông , vừa sinh ra ngoài giá trị lưu thông , lại vưa không sinh ra ngoài lưu thông . đó chính là mâu thuẫn của công thức chung của tư bản .C.Mác là người đầu tiên phân tích và giải quyết mâu thuẫn,lột trần bản chất bóc lột mà tư bản che đậy ,bằng lý luận “hàng hóa sức lao động” .

*Hàng hóa sức lao động:1- Sức lao động , sự chuyển hóa sức lao động thành hàng hóa:

+ Dể giải quyết mâu thuẫn của công thức chung của tư bản , tìm trên thị trường một loại hàng hóa mà việc sử dụng của nó có thể tạo ra được giá trị lớn hơn giá trị của bản thân nó . Hàng hóa đó là hàng hóa sứ lao động .

- Trước hết , sức lao đông là toàn bộ những năng lực (thế lực và trí lực)tồn tại trong một con người đó sử dụng vào sản xuất . Sức lao động là cái có trước , còn lao động chính là quá trình vận dụng sức lao động .

- Sức lao đông là yếu tố quan trọng của sản xuất , nhưng sức lao đông chỉ trở thành hàng hóa khi có hai điều kiện sau đây: .Thứ nhất người lao động phải là người đuwọc tự do về thân thể của mình , phải có khả năng chi phối sức lao động đó và chỉ bán lao động đó trong một thời gian nhất định . . Thứ hai , người lao động không còn có tư liệu sản xuất cần thiết để tự mình thực hiện lao động và cũng không có của cải gì khác , muốn sống chỉ còn cách bán sức lao động cho người khác sử dụng lao động . Sức lao động trở thành hàng hóa đánh dấu một bước ngoặt cách mạng trong phương thức kết hợp người lao động với tư liệu sản xuất , là một bước tiến lịch sử so với chế độ nô lệ và phong kiến. Sự bình đẳng về hình thức giữa người sở hữu sức lao động với người sở hữu tư bản che đậy bản chất của chủ nghĩa tư bản – chế độ được xây dưng trên sự đối kháng lợi ích kinh tế giữa tư bản và người lao động .

2 – Hai thuộc tính của hàng hóa và sức lao động : cũng có hai thuộc tính , giống như các loại hàng hóa khác . Đó là giá trị sử dụng . - Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động cũng do số lương lao động xã hội cần thiết để sản xuất tái sản xuất ra nó quyết định . Giá trị lao động được quy về giá trị của toàn bộ các tư liệu sinh hoạt cần thiết để sản xuất sức lao động , để duy trì đời sống của công nhân làm thuê và gia đình họ . - Tuy nhiên , giá trị hàng hóa sức lao động khác với hàng hóa thông thường ở chỗ nó bao hàm cả yếu tố tinh thần và yếu tố lịch sử , phụ thuộc vào hoàn cảnh lịch sử của từng nước , từng thời kì phụ thuộc vào trình độ văn minh đã đạt được , vào điều kiện lịch sử hình thành giai cấp công nhân và cả điều kiện địa lý , khí hậu . - Giá trị sử dụng hàng hóa sức lao động thể hiện ở quá trình tiêu dùng sức lao động , tức là quá trình lao động để sản xuất ra một hàng hóa , một dịch vụ nào đó . Trong quá trình lao động sức lao động tạo ra một lượng giá tị mới lớn hơn giá trị của bản thân nó , phần giá trị dôi ra so với giá trị sức lao động gọi là giá trị thặng dư . Đó chính là

đặc điểm riêng có của giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động . Đặc điểm này là chìa khóa để giải quyết mâu thuẫn trong công thức chung của tưbản đã trình bày ở trên .

Từ hai thuộc tính trên đây , người ta nói rằng : “Sức lao động là một hàng hóa đặc biệt khác với các hàng hóa thông thường . B-Từ “sản xuất giá trị thăng dư” , “tiền công trong chủ nghĩa tư bản(mức độ bóc lột được phản ánh qua tỷ xuất giá trị thặng dư. Khối lượng giá trị thặng dư phản ánh quy môcủa sự bóc lột” và “tích lũy tư bản chủ nghĩa”Từ đó ta sẽ hiểu ngay câu nói của C.Mác“ Tư bản là tiền,là vật mà nhưng bản chất không phải là tiền hay vật mà là một quan hệ xã hội,quan hệ bóc lột lao động làm thuê”được nêu sau đây : Ta tự đặt câu hỏi :“(tiền) là vật mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để làm thuê cho họ thông qua “tư liệu liệu sản xuất” của chủ sử dụng lao động ; người lao động tự nguyện làm việc,và hưởng công theo năng suất làm hoặc theo sản phẩm. Vì tôi trả công cho anh làm việc cho tôi,tôi không ép buộc anh, không đánh đập anh,anh tự do về thân thể , anh làm được nhiều tôi trả nhiều ; như vậy thì cả hai đều có lợi”.Vậy thì làm sao lại bảo,Tư bản(ngườisử dụng sử dụng lao động) là bóc lột lao động làm thuê? Mà bóc lột như thế nào? thông qua đó để hiểu câu nói trên của C.Mác . *Sản xuất giá trị thặng dư và quy luật cơ bản của chủ nghĩa tư bản*Sản xuất giá trị thặng dư và quy luật cơ bản của chủ nghĩa tư bản : 1-Quá trình sản xuất giá trị thặng dư : Mục đích cơ bản của sản xuất tư bản là giá trị thặng dư . để có giá trị thặng dư , nhà tư bản phải mua được hàng hóa sức lao động và sử dung nó tron quá trình tạo ra giá trị thạng dư. Quá trình nhà tư bản tiêu dùng hàng hóa sức lao động và tư liệu sản xuất đẻ sản xuất giá trị thặng dư có 2 đặc điểm sau : . Một là , công nhan làm việc dưới sự kiểm soát của nhà tư bản . . Sản phẩm làm ra thuộc sở hưu của nhà tư bản .Ví dụ : về viẹc sản xuất sợi của nhà tư bản để làm rõ quá trình tạo ra giá trị thăng dư . Giả sư để chế tao 1kg sợi , nhà tư bản phai ứng ra số tiền 20.000 đơn vị tiền tệ mua một cân bông , 3.000 đơn vị tiền tẹ cho hao phí máy móc và 5.000 dơn vị tiền tệ mua sức lao động của công nhân điều khiển máy móc trong 1ngày (10 h ) . Giá trị viêc mua này đúng giá trị . Mỗi giờ lao động sống của công nhân tạo ra giántrị mới kết tinh vào sản phẩm là 1.000 đơn vị tiền tệ . Trong quá trình sản xuất , bằn lao động cụ thể , công nhân sử dụng máy móc để chuyển 1kg bông thành 1kg sợi , theo đó giá trị của bông và hao mòn máy móc cũng được chuyển vào sợi; bằng lao động trừu tượng , mỗi giờ công nhân tạo thêm một lượng giá trị mới 1.000 đơn vị tiền tệ . Giả định chỉ trong 5 giờ công nhân đã kéo xong 1kg bông thành 1kg sợi , thì giá trị một cân sợi đuwọc tính theo các khoản sau : + Giá trị 1kg bông chuyển vào = 20.000 đơn vị tiền tệ . + Hao mòn máy móc = 30.000 đơn vị tiền tệ . + Giá trị mới tạo ra ( trong 5 giờ lao động , phần này vừa đủ bù đắp giá trị sức lao động ) . = 5.000 đơn vị tiền tệ . Tổng cộng = 28.000 đơn vị tiền tệ . Nếu quá trình lao động ngừng ở đây thì nhà tư bản chưa có được giá trị thặng dư . Nhưng nhà tư bản đã mua sức lao động trong 1ngày với 10 giờ , chứ không phải là 5 giờ . Trong 5 giờ lao động tiếp , nhà tư bản chỉ thêm 20.000 đơn vị tiền tệ để mua 1kg bông và 3.000 đơn vị tiền tệ hao mòn máy móc và với 5 giờ lao đôjng sau , người công nhân vẫn tao ra 5.000 đơn vị giá trị mới và có thêm 1kg sợi với giá trị 28.000n đơn vị tiền tệ . Tổng số tiền nhà tư bản chỉ ra có đươc 2kg sợi sẽ là : + Tiền mua bông : 20.000 2 = 40.000 đơn vị tiền tệ . + Hao mòn máy móc (máy chạy 10 giờ ) : 3.000 2 = 6.000 đơn vị tiền tệ .

+ Tiền lương công nhân sản xuất cả ngày ( trong 10 giờ tính theo đúng giá trị sức lao động): = 5.000 đơn vị tiền tệ .

Tổng cộng = 51.000 đơn vị tiền tệ . - Tổng giá trị của 2kg sợi là : 2kg 28.000 = 5 6.000 đơn vị tiền tệ và như vậy , lượng giá trị thặng dư thu được là : 56.000 51.000 = 5.000 ( đơn vị tiền tệ ). Lượng giá trị này chính bằng lượng giá trị mới do công nhân tao ra trong 5 giờ la động sau : Nhận xét :- Quá trình sản xuất giá trị thặng dư là quá trình sản xuất ra vượt khỏi điểm mà tại đó

đã tạo ra một lượng giá trị mới ngang bằng giá trị sức lao động .- Từ ví dụ trên đây ta kết luận :Giá trị thặng dư là giá trị mới do lao động của người

công nhân tạo ra ngoài giá tri sức lao động , là kết quả lao động không công của công nhân cho nhà tư bản . Cho nên , C. Mác viết : “Bí quyết của sự tăng thêm giá trị của tư bản quy lại là ở chỗ tư bản chi phối được một số lượng lao động không công nhất định của người khác”.

- Sở dĩ nhà tư bản chi phối số lao động không công ấy vì nhà tư bản là người sở hữu tư liệu sản xuất . Còn người công nhân phải bán sức lao động vì họ không có tư liệu sản xuất .

- Quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa trước hết là quá trình lao động , là chung cho mọi xã hội , đồng thời là quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư , là cái riêng ( đặc thù ) trong đó người công nhân bị nhà tư bản thống trị , sản phẩm làm ra không thuộc về anh ta mà thuộc về nhà tư bản .

- Bản chất của tư bản : Tư bản biểu hiện ở tiền , tư liệu sản xuất , sức lao động nhưng bản chất của tư bản là một quan hệ xã hội , quan hệ bóc lột lao động làm thuê .

2-Tư bản bất biến và tư bản khả biến :- Để sản xuất giá trị thăng dư , nhà tư bản phải ứng trước tư bản ra để mua tư liệu sản xuất và sức lao động . + Trong quá trình sản xuất , giá trị tư liệu sản xuất được lao động cụ thể của người công nhân chuyển vào sản phẩm mới , lượng giá trị của chúng không đổi . Bộ phận tư bản ấy được gọi là tư bản bất biến , ký hiệu bằng c . + Đối với bộ phận tư bản dùng để mua sức lao động thì tình hình lại khác . Trong quá trình sản xuất , bằng lao động trừu tượng của mình , người công nhân tao ra một giá trị mới không những bù đắp lại giá trị sức lao động của công nhân mà , mà còn có giá trị thặng dư cho nhà tư bản . Do vậy bộ phận tư bản dùng để mua sức lao động đã có sự chuyển biến về lượng trong quá trình sản xuất . Bộ phận tư bản này được gọi là tư bản khả biến và ký hiệu là: v . Trong đời sống thực tế , có những xí nghiệp sử dụng máy móc và công nghệ hiện đại nên năng xuất lao động cao hơn và do vậy thu được nhiều lợi nhuận hơn . Điều đó sẽ gây ra một cảm tưởng sai lầm máy móc sinh giá trị thặng dư . Trên thưc tế , máy móc là nhân tố không thể thiếu của bất kì quá trình sản xuất nào , nhưng nó không thể sinh ra giá trị thặng dư , nó chỉ là phương tiện để nâng cao sức sản xuất của lao động . Máy móc dù có hiện đại đến đâu cũng chỉ là lao động chết . Nó phải được lao động sống “cải tử hoàn sinh” để biến thành nhân tố của quá trình lao động . Nó chỉ là phương tiện đó sức sản xuất của lao động tăng lên . + Như vậy , tư bản bất biến (c) chỉ là điều kiện , còn tư bản khả biến (v ) mới là nguồn gốc tao ra giá trị thặng dư . Giá trị hàng hóa : W = c + v +m Trong đó :

c - Là giá trị tư liệu sản xuất , gọi là tư bản bất biến , là giá trị cũ ( hay lao động quá khứ , lao động vật hóa ) được chuyển vào giá trị sản phẩm . v - Là giá trị sưc slao động , gọi là tư bản khả biến , là giá trị mới tạo ra . m – Làgiá trị thặng dư , là một bộ phận giá trị mới tạo ra trog quá trình lao động.

3 – Tỷ xuất và khối lượng giá trị thặng dư : * Tỷ xuất giá trị thăng dư (m’) là tỷ lệ % giauw số lượng giá trị thặng dư ( m ) với tư bản khả biến ( v ) và được tính bằng công thức:

m’ = 100

Công thức tỷ xuất giá trị thặng dư còn có dạng : m’ = 100

Trong đó: t : là thời gian lao động tất yếu . t’ : là thời gian lao động thặng dư - Sở dĩ có thể tính theo thời gian , vì như ví dụ trên cho thấy : Trong tổng số thời gian mà người công nhân lao động cho nhà tư bản thì chỉ có một khoảng thời gian nhất định được trả công , phần thời gian còn lại không được trả công . - Tỷ xuất giá trị thặng dư phản ánh mức độ bóc lột của nhà tư bản đối với công nhân . Nó chỉ rõ , trong tổng giá trị mới do sức lao động tạo ra thì công nhân được hưởng bao nhiêu , nhà tư bản chiếm đoạt bao nhiêu . * Khối lượng giá trị thặng dư ( M ) là khối lượng giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu dược 1 thời gian sản xuất nhất định và được tính bằng công thức: M = m’ V

hoặc M = V

Trong đó : M: Là khối lượng giá trị thặng dư m : là giá trị thặng dư do một công nhân tạo ra trong thời gian nhất định v : Là giá tri sức lao động của một công nhân trong thời gian trên. V : Là tư bản khả biến được sư dụng trong thời gian trên ( V = v n , với n là số công nhân được thuê trong thời gian trên ) - Khối lượng giá trị thặng dư tùy thuộc và tỷ lệ thuận vào cả hai nhân tố m’ và V’ . Nói cách khác , khối lượng giá trị thặng dư phụ thuộc vào thời gian , cường độ thời gian , cường độ lao động của mỗi công nhân và số lượng công nhân mà nhà tư bản sử dụng .- Khối lượng giá trị thặng dư phản ánh quy mô bóc lột của nhà tư bản đối với công nhân làm thuê .

4 – Giá trị thặng dư tuyệt đối , tương đối và siêu ngạch : Nhà tư bản dùng nhiều phương pháp khác nhau để tao khối lượng giá trị thặng dư ngày càng lớn .Tùy theo từng hoàn cảnh , điều kiện kinh tế - kỹ thuật khác nhau mà nhà tư bản áp dụng các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư khác nhau . Trên thực tế có các phương pháp sau :

- Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời gian lao động vượt quá thời gian lao động tất yếu , trong khi năng xuất lao động , giá trị sức lao động và thời gian lao động tất yếu là không thay đổi .

Ví dụ :1ngày lao động là 8 giờ , thời gian lao động tất yếu là 4 giờ , thời gian lao động thặng dư là 4 giờ , mỗi giờ công nhân tạo ra một giá trị mới là 10 đơn vị , thì giá trị thặng dư tuyệt đối là 40 và tỷ xuất giá trị thặng dư là : m’ = 40/40 = 100%

Nếu ngày lao động thêm 2 giờ nữa , mọi điều kiện khác vẫn như cũ , thì giá trị thặng dư tuyệt đối tăng lên 60 và m’ cũng tăng lên thành : m’ = 60/40 = 150%

- Việc kéo dài ngày lao động không hề vượt quá thời hạn sinh lý của công nhân (vì họ còn phải có thời gian ăn , ngủ , nghỉ ngơi , giải trí để phục vụ sức khỏe ) nên gặp phải sự phản kháng gay gắt của giai cấp công nhân đòi giảm giờ làm . Giai cấp công nhân đã đấu tranh và ngày lao động chỉ còn 8 giờ mỗi ngày . - Vì lợi nhuận bản thân , khi độ dài ngày lao động không hề kéo dài thêm , nhà tư bản tìm cách tăng cường độ lao động của công nhân . tăng cường độ lao động về thực chất cũn tương tự như kéo dài ngày lao động . VÌ vậy , kéo dài thời gian lao động và tăng cường độ lao động là để sản xuất giá trị thăng dư tuyệt đối .- Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư thu được do rút ngắn thời gian lao động tất yếu bằng cách nâng cao năng xuất lao động trong ngành sản xuất tư liệu sản xuất sinh hoạt , để hạ thấp giá trị sức lao động , nhờ đó tăng thời gian lao động thặng dư lên ngay trong điều kiện độ dài ngày lao động , cượng độ ngày lao động vẫn như cũ . Ví dụ : ngày lao động là 10 giờ , trong đó 5 giờ là lao động tất yếu , 5 giờ là lao động thặng dư . Nếu giá trị sức lao động giảm đi 1 giờ thì thời gian lao động tất yếu giảm xuống còn 4 giờ . Do đó , thời gian lao động thặng dư tăng từ 5 lên 6 giờ và m’ tăng từ 100% lên 150% .- Để hạ thâp giá trị sức lao động thì phải giảm giá trị các tư liệu sinh hoạt và dịch vụ cần thiết cho người công nhân . Muốn vậy phải tăng năng xuất lao động xã hội trong các ngành sản xuất tư liẹu tiêu dùng và các ngành sản xuất tư liệu sản xuất để trang bị cho các ngành sản xuất ra các tư liệu tiêu dùng . - Giá trị thặng dư siêu ngạch là phần giá trị thặng dư thu được do áp dụng công nghệ mới sơm hơn các xí nghiệp khác làm cho giá trị cá biệt của hàng hóa thấp hơn giá trị thị trường của nó . Khi số đông các xí nghiệp đều đổ mới kỹ thuật và công nghệ một cách phổ biến thì giá trị thặng dư siêu ngạch của doanh nghiệp đó không còn nữa . Giá trị thặng dư siêu ngạch là hiện tượng tạm thời trong từng xí nghiệp nhưng trong pham vi xã hội thì nó lại thường xuyên tồn tại . Giá trị thặng dư siêu ngạch là động lực mạnh nhát để thúc đẩy các nhà tư bản đổi mới công nghệ để làm tăng năng xuất lao động cá biệt , đánh bại đối thủ của mình trong cạnh tranh . C.Mác gọi giá trị thặng dư siêu ngạch là biến tướng của giá trị thặng dư tương đối . Tuy giá trị thặng dư tương đối, GTTD tuyệt đối có sự khác nhau , nhưng chúng đều là một bộ phận của giá trị mới, do công nhân sáng tạo ra , đều có nguồn gốc là lao động không được trả công .

5 – Sản xuất giá trị thặng dư – Quy luật kinh tế tuyệt đối ( hay cơ bản ) của chủ nghĩa tư bản : - Thoạt nhìn , tư bản là tiền có bản năng tự tăng lên . Qua phân tích cho thấy , tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lột lao động không công của công nhân làm thê . Tư bản là một quan hệ xã hội , là quan hệ sản xuất , thể hiện mối quan hệ cơ bản giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân làm thuê . T a biết , quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất hàng hóa là quy luật giá trị . Sau khi phân tích quá trình sản xuất giá trị thặng dư cho thấy quy luật kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư bản là quy luật giá trị thặng dư . sản xuất nhiều giá trị thặng dư là mục đích , là động lực thường xuyên thúc đẩy nền sản xuất tư bản chủ nghĩa vận động , phát triển và bị thay thế bởi chế độ mới cao hơn .

- Hiện nay ở một số nước tư bản phát triển , giai cấp công nhân đã có mức sống khá hơn . Nhưng mức sống đó vẫn là kết quả của việc bán sức lao động . Họ vẫn bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư .

* Tiền công trong tư bản chủ nghĩa* Tiền công trong tư bản chủ nghĩa : 1 – Bản chất của tiền công : Tiền công là biểu hiện băng tiền của giá trị hàng hóa sức lao động . Tuy vậy , dễ có sự lầm tưởng , trong xã hội , tiền công là giá cả sức lao động . Bởi vì: - Thứ nhất , tư bản trả tiền công cho công nhân sau khi công nhân đã lao động để sản xuất ra hàng hóa . - Thứ hai , tiền công được trả theo thời gian lao động ( Giờ , ngày , tuần , tháng ) hoặc theo số lượng hàng hóa đã sản xuất được . Cái mà các nhà tư bản mua công nhân không phải là lao động mà là sức lao động . Tiền công không phải là giá trị hay giá cả giá cả của lao động , mà chỉ là giá trị hay giá cả của hàng hóa sức lao động .

- Cơ sở sở khoa học nghiên cứu vấn đề tiền công : là phân biệt sự khác nhau giữa hai khái niệm “sức lao động” và “lao động” .- Ý nghĩa nghiên cứu vấn đề này : Nhằm bổ sung và hoàn thiện lý luận giá trị thặng dư , phê phán luận điệu “kẻ có của , người có công” .

2 – Hình thức tiền công cơ bản : Tiền công thường được trả theo hai hình thức cơ bản la: - Tiền công tính theo thời gian : Là hình thức tiền công tính theo thời gian lao động công nhân dài hay ngắn ngày ( giờ , ngày , tuần , tháng ). - Tiền công tính theo sản phẩm : Là hình thức tiền công tính theo số lượng sản phẩmđã làm ra , hoặc số lượng công việc đã hoàn thành trong 1 thời gian nhât định . Mỗi một sản phẩm được trả công theo một đơn giá nhất định , gọi là đơn giá tiền công . Để quy định đơn giá tiền công , người ta lấy tiền công trung bình một ngày của một công nhân chia cho số lượng sản phẩm của một công nhân sản xuất ra trong một ngày lao động bình thường . Tiền công tính theo sản phẩm , một mặt , giúp cho nhà tư bản trong việc quản lý , giám sát quá trình lao động của công nhân dễ dàng hơn : mặt khác , kích thích công nhân lao động tích cực , khẩn trương tao ra nhiều sản phẩm để thu được tiền công cao hơn . 3 – Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế : - Tiền công danh nghĩa là số tiền mà công nhân nhận được do bán sức lao động của mình cho nhà tư bản . - Tiền công thực tế là tiền công được biểu hiện bằng số lượng hàng hóa tư liệu tiêu dùng và dịch vụ mà người công nhân mua được bằng tiền công danh nghĩa của mình . Tiền công danh nghĩa là giá cả hàng hóa sức lao động , nó có thể tăng lên hay giảm xuống tùy theo sự biến động trong quan hệ cung cầu của hàng hóa sức lao động trên thị trường .Trong một thời gian nao đó , nếu tiền công danh nghĩa vẫn giữa nguyên , nhưng giá cả tư liệu tiêu dùng và dịch vụ tăng lên hay giảm xuống thì tiền công thực tế giảm xuống hay tăng lên . Quy luât vận động của tiền công trong chủ nghĩa tư bản là : tiền công danh nghĩa cao thì xu hương tăng lên , nhưng mức tăng của nó thường không theo kịp mức tăng của giá cả tư liệu tiêu dùng và dịch vụ . Do vậy tiền công thực tế có xu hương hạ xuống .

C©u 3: Phân tích vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản. Theo Anh (Chị), nguyên

nhân nào mà các nhà kinh tế cho rằng chủ nghĩa tư bản còn khả năng phát triển trong

những thập niên đầu của thế kỷ 21.

Tr¶ lêi:

a. Vai trß lÞch sö cña chñ nghÜa t b¶n

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nÕu cha xÐt ®Õn hiÖu qu¶ nghiªm

träng ®· g©y ra ®èi víi loµi ngêi, th× chñ nghÜa t b¶n còng cã

nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc ®èi víi s¶n xuÊt. §ã lµ:

Thùc hiÖn x· héi ho¸ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn ë sù ph¸t triÓn ph©n

c«ng lao ®éng x· héi, hîp t¸c lao ®éng, tËp trung ho¸, liªn hiÖp ho¸

s¶n xuÊt… lµm cho c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n t¸n ®îc liªn kÕt vµo

mét hÖ thèng s¶n xuÊt, mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi.

Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. Díi

sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d vµ c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸c,

mét mÆt giai cÊp t s¶n t¨ng cêng bãc lét, mÆt kh¸c nh÷ng nh©n tè

®ã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ thóc ®Èy ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, tiÕn

bé khoa häc - c«ng nghÖ vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi.

ChuyÓn s¶n xuÊt nhá thµnh s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn

m¹nh mÏ. Khi c¬ khÝ thay kü thuËt thñ c«ng l¹c hËu, tõ c¬ khÝ

chuyÓn dÇn sang tù ®éng ho¸, tin häc ho¸, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. §ång

thêi nÒn s¶n xuÊt còng ®îc x· héi ho¸ ngµy cµng cao, cã sù ®iÒu tiÕt

thèng nhÊt. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn s¶n xuÊt nhá thµnh

s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.

- Chñ nghÜa t b¶n còng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒn cho

loµi ngêi.

+ Lµ thñ ph¹m chÝnh cña hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi ®Ém m¸u

vµ hµng tr¨m cuéc ®Êu tranh côc bé kh¸c.

+ Lµ thñ ph¹m chÝnh cña cuéc ch¹y ®ua vò trang vµ « nhiÔm

m«i trêng.

+ Chñ nghÜa t b¶n còng ®øng tríc nh÷ng giíi h¹n mµ nã kh«ng

thÓ vît qua. Giíi h¹n lÞch sö cña chñ nghÜa t b¶n b¾t nguån tõ m©u

thuÉn kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa t b¶n. m©u thuÉn gi÷a tÝnh

chÊt vµ tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc lîng s¶n xuÊt víi chÕ ®é

chiÕm h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt. m©u thuÉn

c¬ b¶n nµy biÓu hiÖn ra thµnh nh÷ng m©u thuÉn cô thÓ sau:

- M©u thuÉn gi÷a t b¶n vµ lao ®éng: C¶ sù bÇn cïng ho¸ tuyÖt

®èi lÉn t¬ng ®èi cña giai cÊp c«ng nh©n vÉn ®ang tån t¹i. Tuy ®¹i

bé phËn tÇng líp trÝ thøc vµ lao ®éng cã kü n¨ng ®ang cã viÖc lµm

®îc c¶i thiÖn møc sèng vµ gia nhËp vµo tÇng líp trung lu, nhng vÉn

kh«ng xo¸ ®îc sù ph©n ho¸ giµu nghÌo s©u s¾c.

- M©u thuÉn gi÷a c¸c d©n téc thuéc ®Þa vµ phô thuéc víi chñ

nghÜa ®Õ quèc: m©u thuÉn nµy ®ang trë thµnh m©u thuÉn gi÷a

c¸c níc chËm ph¸t triÓn víi nh÷ng níc ®Õ quèc.

- M©u thuÉn gi÷a c¸c níc t b¶n víi nhau.

- M©u thuÉn gi÷a c¸c níc t b¶n vµ chñ nghÜa x· héi. M©u thuÉn

nµy lµ m©u thuÉn xuyªn suèt thêi ®¹i qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi

trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.

b. Chñ nghÜa t b¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nã, mét mÆt

thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ, mÆt kh¸c lµm cho

m©u thuÉn c¬ b¶n cña nã thªm gay g¾t. Ngµy nay chñ nghÜa t b¶n

®ang n¾m u thÕ vÒ vèn, khoa häc,c«ng nghÖ thÞ trêng, ®ang cã

kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn trong chõng mùc nhÊt ®Þnh. Chñ

nghÜa t b¶n còng ®· buéc ph¶i ®iÒu chØnh giíi h¹n vÒ quan hÖ s¶n

xuÊt trong khu«n khæ cña chñ nghÜa t b¶n, song kh«ng thÓ kh¾c

phôc næi nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña nã, kh«ng thÓ vît qua giíi h¹n

lÞch sö cña nã. MÆt kh¸c c¸c quèc gia ®éc lËp ngµy cµng t¨ng cêng

cuéc ®Êu tranh ®Ó tù lùa chän vµ quyÕt ®Þnh con ®êng ph¸t triÓn

tiÕn bé cña m×nh. Chñ nghÜa x· héi trªn thÕ giíi tõ nh÷ng bµi häc

thµnh c«ng vµ thÊt b¹i cïng sù kh¸t väng cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn

t¹o ra bíc ph¸t triÓn míi. V× vËy trong thÕ kû 21 nµy chñ nghÜa t b¶n

cßn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn song sím hay muén chñ nghÜa t b¶n còng sÏ

bÞ thay thÕ b»ng mét chÕ ®é míi cao h¬n - X· héi céng s¶n chñ

nghÜa mµ giai ®o¹n thÊp lµ chñ nghÜa x· héi.

C©u 4: Tìm hiểu về chính sách kinh tế nhiều thành phần ở Việt Nam hiện nay.

Những tồn tại và khó khăn trong việc xử lý mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế.

Trả lời:

* C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ ë níc ta bao gåm 5 thµnh phÇn

kinh tÕ (§¹i héi §¶ng X)

- Kinh tÕ Nhµ níc,trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ níc lµ bé phËn

nßng cèt n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ then chèt vµ träng yÕu.

- Kinh tÕ tËp thÓ, víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng trong hîp t¸c x· lµ

nßng cèt dùa trªn së h÷u cña c¸c thµnh viªn vµ tËp thÓ.

- Kinh tÕ t nh©n: §îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn

- Kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa: Lµ h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é g¾n víi

chÝnh s¸ch kinh tÕ qu¸ ®é.

- Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi víi nhiÒu ®èi t¸c kh¸c nhau, chñ

yÕu gi÷a h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi.

* Sù tån t¹i kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ ®Æc trng trong thêi kú

qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Bëi v×:

Mét sè thµnh phÇn kinh tÕ cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt cò ®Ó l¹i

®ang cã t¸c ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.

Mét sè thµnh viªn kinh tÕ míi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o

vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi (kinh tÕ Nhµ níc, kinh tÕ tËp thÓ,

kinh tÕ t b¶n Nhµ níc).

Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï

hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Thêi kú

qu¸ ®é ë níc ta, do tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp, l¹i

ph©n bæ kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, vïng, nªn tÊt yÕu cßn

tån t¹i nhiÒu lo¹i h×nh h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.

Do yªu cÇu cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng

theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.

* Lîi Ých cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam hiÖn nay

lµ:

- Sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, tøc lµ tån t¹i nhiÒu h×nh

thøc tæ chøc kinh tÕ, nhiÒu ph¬ng thøc qu¶n lý phï hîp víi tr×nh ®é

kh¸c nhau cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nhê ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng

n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng trëng kinh tÕ.

- Gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt, khai th¸c vµ ph¸t huy c¸c nguån

lùc trong vµ ngoµi níc vµo ®Çu t ph¸t triÓn.

- T¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ dÞch vô ph¸t

triÓn cã hiÖu qu¶ h¬n.

- T¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng

- Lµm cho quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ ph¸t triÓn theo híng tho¶

m·n nhu cÇu vµ th¸i ®é phôc vô ®èi víi kh¸ch hµng tèt h¬n.

* Néi dung vµ xu híng vËn ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

1. Kinh tÕ Nhµ níc

* Kinh tÕ Nhµ níc lµ khu vùc kinh tÕ hay kiÓu quan hÖ kinh tÕ

dùa trªn së h÷u toµn d©n mµ Nhµ níc võa lµ ngêi chñ së h÷u ®¹i

diÖn võa lµ ngêi trùc tiÕp qu¶n lý vµ sö dông t liÖu s¶n xuÊt.

- C¬ cÊu bao gåm:

+ C¸c tµi nguyªn quèc gia vµ tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ níc nh:

®Êt ®ai, hÇm má, rõng, biÓn, ng©n s¸ch c¸c quü dù tr÷ quèc gia, hÖ

thèng kho b¹c, ng©n hµng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi mµ Nhµ níc

lµ chñ ®¹i biÓu.

+ C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc 100% vèn

+ C¸c doanh nghiÖp cæ phÇn mµ Nhµ níc cã tû träng vèn khèng

chÕ (51% trë lªn)

+ Doanh nghiÖp cæ phÇn mµ Nhµ níc cã tû träng vèn ®Æc biÖt

(cao nhÊt so víi c¸c cæ ®«ng)

* Kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc

d©n. Vai trß ®ã ®îc thÓ hiÖn

- Kinh tÕ Nhµ níc lµ lùc lîng vËt chÊt ®Ó Nhµ níc thùc hiÖn chøc

n¨ng ®iÒu tiÕt, qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng XHCN.

- Hç trî vµ l«i cuèn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn

theo ®Þnh híng XHCN.

- C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc nªn lµ tÊm g¬ng ®i ®Çu trong øng

dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l-

îng, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ chÊp hµnh ph¸p luËt.

* Gi¶i ph¸p t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc

- Hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp

Nhµ níc theo híng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp

Nhµ níc, x©y dùng mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c

tæng c«ng ty Nhµ níc cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gi¶i

thÓ hoÆc thay ®æi h×nh thøc së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp

Nhµ níc lµm ¨n thua lç kÐo dµi…

- §æi míi c«ng cô vµ øng dông nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc

c«ng nghÖ theo híng t¨ng tû suÊt khÊu hao, n©ng cao søc c¹nh tranh

cña hµng ho¸ ®Ó chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc ®èi víi doanh

nghiÖp Nhµ níc nh»m t¹o ®éng lùc cho doanh nghiÖp Nhµ níc ph¸t

triÓn.

2. Kinh tÕ tËp thÓ

Kinh tÕ tËp thÓ lµ khu vùc kinh tÕ hay kiÓu kinh tÕ dùa trªn

h×nh thøc së h÷u tËp thÓ (c¸c quü sö dông chung trong HTX) vµ së

h÷u cña c¸c thµnh viªn.

- Kinh tÕ tËp thÓ lµ thµnh phÇn kinh tÕ cña nh÷ng ngêi lao

®éng s¶n xuÊt nhá, bao gåm: n«ng d©n, thî thñ c«ng, ngêi bu«n b¸n

vµ lµm dÞch vô nhá cïng nhau lµm ¨n.

- Kinh tÕ tËp thÓ bao gåm nh÷ng c¬ së kinh tÕ do ngêi lao

®éng tù nguyÖn gãp vèn, cïng kinh doanh, tù qu¶n lý theo nguyªn

t¾c tËp trung, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi.

- Ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ:

+Ph¬ng ch©m: TÝch cùc, v÷ng ch¾c, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc

tÕ, ®i tõ thÊp ®Õn cao, ®¹t hiÖu qu¶ thiÕt thùc, v× sù ph¸t triÓn

cña s¶n xuÊt.

+ LÊy lîi Ých kinh tÕ lµm chÝnh: Gåm lîi Ých c¸c thµnh viªn vµ lîi

Ých tËp thÓ ®ång thêi coi träng lîi Ých x· héi.

+ Trong khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¶i trªn c¬ së ®¶m

b¶o quyÒn, tù chñ cña kinh tÕ hé, trang tr¹i, hç trî ®¾c lùc cho kinh

tÕ hé, trang tr¹i. Kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt,hiÖu qu¶ vµ søc

c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Kinh tÕ Nhµ níc

vµ kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng kinh tÕ v÷ng ch¾c

cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.

3. Kinh tÕ t nh©n

Kinh tÕ t nh©n lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u

t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ bãc lét lao ®éng lµm thuª.

Lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ mµ vèn do mét hoÆc mét sè nhµ t b¶n

gãp l¹i ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Gåm c¸c xÝ nghiÖp t nh©n, c«ng ty

t nh©n hay c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH.

Trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta thµnh phÇn nµy cã vai trß ®¸ng

kÓ ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt,x· héi ho¸ s¶n xuÊt,gi¶i quyÕt viÖc

lµm khai th¸c c¸c nguån vèn vµ gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x·

héi kh¸c.

Kinh tÕ t nh©n ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn réng r·i trong c¸c

ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm; ®îc t¹o

m«i trêng kinh doanh thuËn lîi vµ chÝnh s¸ch, ph¸p lý ®Ó ho¹t ®éng

cã hiÖu qu¶.

4. Kinh tÕ t b¶n Nhµ níc

Kinh tÕ t b¶n Nhµ níc dùa trªn h×nh thøc së h÷u hçn hîp vÒ vèn

gi÷a kinh tÕ Nhµ níc víi kinh tÕ t nh©n díi c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn

doanh.

- Bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ h×nh thµnh do sù liªn doanh gi÷a

Nhµ níc XHCN víi t b¶n t nh©n, do Nhµ níc gãp vèn cæ phÇn hay cho

t b¶n t nh©n thuª tµi s¶n.

- Lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt nhá víi s¶n xuÊt lín hoÆc "nhÞp cÇu

trung gian" ®i lªn CNXH.

Kinh tÕ t b¶n Nhµ níc cã kh¶ n¨ng to lín trong viÖc huy ®éng

vèn, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng tæ chøc tiªn tiÕn.

Thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã vai trß ®¸ng kÓ trong gi¶i quyÕt

viÖc lµm vµ t¨ng trëng kinh tÕ.

- Sù tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ rÊt cÇn thiÕt, cÇn ph¸t

triÓn m¹nh mÏ trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta.

Thùc hiÖn l©u dµi ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt phôc vô cho

sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt níc, x©y dùng CNXH.

C¸c gi¶i ph¸p: Hoµn thiÖn luËt ®Çu t, t¨ng thÞ phÇn cña ViÖt

Nam trong liªn doanh, n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé cña ®Êt níc, x©y

dùng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c tæ chøc §¶ng, ®oµn thÓ trong

c¸c liªn doanh.

5. Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi:

Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi thêng ®îc hiÓu lµ mét lo¹i h×nh

kinh tÕ gåm nh÷ng doanh nghiÖp SXKD cã vèn cña c¸c doanh

nghiÖp, c¸ nh©n ngêi níc ngoµi tham gia (kh«ng nhÊt thiÕt lµ t b¶n n-

íc ngoµi).

+ Chñ yÕu díi h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi vµ c¸c

doanh nghiÖp liªn doanh víi níc ngoµi.

+ Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë níc ta, tû träng cña kinh tÕ cã

vèn ®Çu t níc ngoµi t¨ng lªn ®¸ng kÓ (chiÕm gÇn 25% vèn ®Çu t tõ

níc ngoµi).

+ §èi víi kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn

lîi ®Ó ph¸t triÓn, c¶i thiÖn m«i trêng ph¸p lý vµ kinh tÕ ®Ó thu hót

m¹nh vèn ®Çu t níc ngoµi, híng vµo xuÊt khÈu, x©y dùng kÕt cÊu h¹

tÇng kinh tÕ, x· héi g¾n víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o thªm

nhiÒu viÖc lµm.

* Nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n trong viÖc xö lý mèi quan hÖ gi÷a

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.

-Mèi quan hÖ:

Quan ®iÓm cña §¶ng ta lµ "Trong thêi kú qu¸ ®é cã nhiÒu h×nh

thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, giai cÊp tÇng líp x· héi kh¸c

nhau nhng c¬ cÊu, tÝnh chÊt, vÞ trÝ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c giai

cÊp trong x· héi ®· thay ®æi nhiÒu cïng víi nh÷ng biÕn ®æi to lín vÒ

kinh tÕ x· héi. Do ®ã mèi quan hÖ nãi trªn lµ mèi quan hÖ hîp t¸c vµ

®Êu tranh trong néi bé nh©n d©n, ®oµn kÕt vµ hîp t¸c lau dµi trong

sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng"

C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng tån t¹i ®éc lËp mµ ®an xen vµo

nhau, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau mçi thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn mét

h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ biÓu hiÖn lîi Ých

cña mét giai cÊp tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ

võa thèng nhÊt võa m©u thuÉn víi nhau.

TÝnh thèng nhÊt biÓu hiÖn

Mçi thµnh phÇn lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ n»m trong hÖ

thèng ph©n c«ng x· héi cã mèi liªn hÖ phô thuéc lÉn nhau c¶ ®Çu

vµo vµ ®Çu ra.

C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ho¹t ®éng trong mét m«i trêng

thèng nhÊt (c¸c chÝnh s¸ch ph¸p luËt vµ sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-

íc) vµ ®Òu lµ néi lùc cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña

níc ta.

M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ biÓu hiÖn.

Xu híng vËn ®éng kh¸c nhau, mang b¶n chÊt kinh tÕ kh¸c nhau,

biÓu hiÖn lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau.

Do tÝnh tù ph¸t cña kinh tÕ thÞ trêng vµ lîi nhuËn chi phèi gi÷a

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ngay trong néi bé c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

còng cã m©u thuÉn do sù vi ph¹m hîp ®ång v× lîi Ých côc bé, chiÕm

dông vèn cña nhau, vi ph¹m b¶n quyÒn së h÷u ph¸t minh…

Do khiÕm khuyÕt trong qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc vµ vai trß

chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc.

Nh÷ng m©u thuÉn cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chØ ®îc

gi¶i quyÕt dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh x· héi s¶n xuÊt theo ®Þnh híng

XHCN.

Trong 2 mÆt cña mèi quan hÖ th× mÆt thèng nhÊt lµ c¬ b¶n.

§Ó gi¶m thiÓu m©u thuÉn, ph¸t huy tÝnh thèng nhÊt kh«ng ®¬n

gi¶n lµ xo¸ bá thµnh phÇn kinh tÕ nµy hay thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c

mµ th«ng qua chøc n¨ng tiÕt lîi Ých vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ

níc

* §Ó ®Þnh híng XHCN nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chóng ta

cÇn ph¶i:

- Lµm cho kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ nã cïng víi lîi

Ých tËp thÓ thÓ dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn

kinh tÕ.

- KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

khai th¸c tèi ®a c¸c nguån lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi, c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng

nh©n d©n.

- Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu

qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu.

- T¨ng cêng hiÖu lùc qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc, ph¸t huy mÆt

tÝch cùc h¹n chÕ mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng, khuyÕn khÝch

lµm giµu hîp ph¸p, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tr¸nh sù ph©n ho¸ x· héi

thµnh 2 cùc ®èi lËp.

- KÕt hîp t¨ng trëng kinh tÕ víi tiÕn bé x· héi vµ c«ng b»ng x· héi

trong tõng bíc ph¸t triÓn.

C©u 5: Cách mạng khoa học công nghệ và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam và phương hướng phát triển khoa học công nghệ ở nước ta hiện nay.

Tr¶ lêi

* C¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸

hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam

1. Thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®Ó x©y dùng

c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho CNXH, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n

xuÊt.

- Níc ta ®ang ®Þnh híng ®i lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN, qu¸

tr×nh C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ tÊt yÕu ph¶i ®îc tiÕn hµnh

b»ng c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ ®iÒu kiÖn c¬ cÊu kinh tÕ

më, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ ë níc ta cÇn ph¶i bao hµm

c¸c cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ mµ thÕ giíi ®· ®ang tr¶i

qua.

- Tõ bèi c¶nh ®ã, vÞ trÝ cña cuéc c¸ch m¹ng nµy ph¶i ®îc x¸c

®Þnh lµ "then chèt" vµ khoa häc c«ng nghÖ ph¶i ®îc x¸c ®Þnh lµ

mét quèc s¸ch, mét ®éng lùc cÇn ®em toµn lùc lîng ®Ó n¾m lÊy vµ

ph¸t triÓn nã.

- Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ë níc ta hiÖn nay bao

gåm 2 néi dung chñ yÕu sau

Mét lµ x©y dùng thµnh c«ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho CNXH

®Ó dùa vµo ®ã mµ trang bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh

tÕ quèc d©n.

Hai lµ: tæ chøc nghiªn cøu thu thËp th«ng tin phæ biÕn øng

dông nh÷ng thµnh tùu míi, khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n

xuÊt ®êi sèng víi nh÷ng h×nh thøc bíc ®i, quy m« thÝch hîp

- Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ

chóng ta cÇn lu ý.

øng dông nh÷ng thµnh tùu míi, tiªn tiÕn vÒ khoa häc vµ c«ng

nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, phôc vô

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ tõng bíc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri

thøc.

Sö dông c«ng nghÖ míi g¾n víi yªu cÇu t¹o ra nhiÒu viÖc lµm

tèn Ýt vèn, quy vßng nhanh gi÷ ®îc nghÒ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ

hiÖn ®¹i.

T¨ng ®Çu t ng©n s¸ch vµ huy ®éng c¸c nguån lùc kh¸c cho

khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt hîp ph¸t triÓn c¶ bÒ réng lÉn chiÒu s©u

2. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi

a. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý

- C¬ cÊu kinh tÕ lµ tæng thÓ c¸c bé phËn hîp thµnh cïng víi vÞ

trÝ, tû träng vµ quan hÖ t¬ng t¸c phï hîp gi÷a c¸c bé phËn trong hÖ

thèng kinh tÕ quèc d©n. C¬ cÊu kinh tÕ ®îc xem xÐt díi gãc ®é c¬

cÊu ngµnh (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô…) c¬ cÊu vïng (theo

l·nh thæ) vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ.

- Trong c¬ cÊu kinh tÕ th× c¬ cÊu ngµnh lµ bé phËn cã tÇm

quan träng ®Æc biÖt vµ lµ bé x¬ng cña c¬ cÊu kinh tÕ.

- X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ lµ yªu cÇu cÇn thiÕt kh¸ch quan cña

mçi níc trong thêi kú CNH vÊn ®Ò quan träng lµ t¹o ra mét c¬ cÊu

kinh tÕ hîp lý x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ ®îc gäi lµ tèi u khi nã

®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu sau:

Ph¶n ¸nh ®îc ®óng quy luËt kh¸ch quan, nhÊt lµ c¸c quy luËt

kinh tÕ vµ xu híng vËn ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.

Phï hîp víi xu híng tiÕn bé cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ

®ang diÔn ra nh vò b·o trªn thÕ giíi cho phÐp tèi ®a khai th¸c mäi

tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, cña c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn c¸c xÝ nghiÖp

c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u

Thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu híng s¶n

xuÊt vµ ®êi sèng ngµy cµng ®îc quèc tÕ ho¸, do vËy c¬ cÊu kinh tÕ

®îc t¹o dùng ph¶i lµ "c¬ cÊu më"

X©y dùng kinh tÕ lµ mét qu¸ tr×nh tr¶i qua nh÷ng chÆng ®êng

nhÊt ®Þnh, do vËy x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cña chÆng ®êng tríc

ph¶i t¹o ®îc ®µ cho chÆng ®êng sau vµ ph¶i ®îc bæ sung, hoµn

thiÖn dÇn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.

§¶ng ta ®· x¸c ®Þnh, cÇn x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý

mµ "bé x¬ng" cña nã lµ c¬ cÊu kinh tÕ c«ng - n«ng nghiÖp dÞch vô

g¾n liÒn víi ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ s©u réng vµ khi h×nh

thµnh c¬ cÊu kinh tÕ ®ã sÏ cho phÐp níc ta kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é

lªn CNXH.

b. TiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi

- Tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín XHCN bá qua giai ®o¹n ph¸t

triÓn t b¶n chñ nghÜa trong qu¸ tr×nh XHCN tÊt yÕu ph¶i ph©n c«ng

l¹i lao ®éng x· héi, ®ã lµ sù chuyªn m«n ho¸ lao ®éng, tøc lµ chuyªn

m«n ho¸ s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh trong néi bé tõng ngµnh vµ gi÷a

c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi cã

t¸c dông rÊt to lín, nã lµ ®ßn bÈy cña sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ

n¨ng suÊt lao ®éng, cïng víi c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, nã gãp

phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý.

- Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph©n c«ng lao

®éng x· héi ph¶i tu©n thñ c¸c quy tr×nh cã tÝnh quy luËt sau:

Tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn, tû

träng sai sè tuyÖt ®èi lao ®éng c«ng nghiÖp ngµy mét t¨ng lªn.

Tû träng lao ®éng trÝ tuÖ ngµy mét t¨ng vµ chiÕm u thÕ so víi

lao ®éng gi¶n ®¬n trong tæng lao ®éng x©y dùng.

Tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt phi vËt chÊt

(dÞch vô) t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt trong c¸c ngµnh s¶n

xuÊt vËt chÊt.

ë níc ta, ph¬ng híng ph©n c«ng l¹i lao ®éng lao ®éng x· héi

hiÖn nay cÇn triÓn khai trªn c¶ 2 ®Þa bµn: t¹i chç vµ n¬i kh¸c ®Ó

ph¸t triÓn vÒ c¶ chiÒu réng kÕt hîp ph¸t triÓn theo chiÒu s©u

* Ph¬ng híng ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë níc ta hiÖn nay

1. T¹o vèn cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

- C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nh»m ph¸t triÓn lùc lîng s¶n

xuÊt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt ngµy mét hiÖn ®¹i ®ßi hái

ph¶i cã nhiÒu vèn trong vµ ngoµi níc, trong ®ã nguån vèn trong níc

lµ quyÕt ®Þnh, nguån vèn bªn ngoµi lµ quan träng.

Nguån vèn bªn trong bao gåm: Nh©n lùc vµ tµi s¶n cè ®Þnh

tÝch luü tõ nhiÒu thÕ hÖ, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý vµ

nhiÒu lo¹i vèn h÷u h×nh vµ v« h×nh kh¸c.

- TÝch luü vèn tõ néi bé nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së

hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, nguån cña nã lµ lao ®éng thÆng d cña ngêi lao

®éng thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Con ®êng c¬ b¶n ®Ó gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò tÝch luü vèn trong níc vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x·

héi trªn c¬ së øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, hîp lý ho¸

s¶n xuÊt, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cña ®Êt n-

íc, thùc hiÖn tiÕt kiÖm.

- Nguån vèn bªn ngoµi ®îc huy ®éng tõ c¸c níc trªn thÕ giíi díi

nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.

Vèn viÖn trî cña c¸c níc, c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi,vèn vay

ng¾n h¹n,dµi h¹n víi c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau cña c¸c níc vµ c¸c tæ

chøc kinh tÕ x· héi: Vèn vay ng¾n h¹n, ®Çu t cña níc ngoµi vµo ho¹t

®éng s¶n xuÊt kinh doanh, liªn doanh, liªn kÕt… BiÖn ph¸p c¬ b¶n

®Ó tËn dông, thu hót vèn bªn ngoµi lµ: §Èy m¹nh, më réng c¸c h×nh

thøc hîp t¸c quèc tÕ, t¹o m«i trêng ®Çu t thuËn lîi cho c¸c nhµ SXKD

níc ngoµi, tranh thñ mäi sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, vay vèn

ë c¸c níc…

- ë níc ta hiÖn nay, nguån vèn trong níc cßn h¹n hÑp nªn ph¶i

tËn dông, khai th¸c nguån vèn tõ bªn ngoµi. Tuy nhiªn t¹o nguån vèn

ph¶i g¾n chÆt víi qu¶n lý sö dông tèt, cã hiÖu qu¶ cao, khai th¸c tèi

®a kh¶ n¨ng vèn ®· cã.

2. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸

- Sù nghiÖp CNH, H§H lµ sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña quÇn chóng

trong ®ã lùc lîng c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, khoa häc qu¶n lý vµ

c«ng nh©n lµnh nghÒ ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng.

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, CNH, H§H ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ

nguån nh©n lùc vÒ sè lîng, ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng vµ cã tr×nh ®é

cao, ®Ó ®¸p øng ®ßi hái ®ã ph¶i coi träng con ngêi vµ ®Æt con ng-

êi vµo vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ.

- Ph¶i coi viÖc ®Çu t cho gi¸o dôc, ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng

híng chÝnh ph¶i cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng thêng

xuyªn nguån nh©n lùc, ®¶m b¶o c¬ cÊu, tèc ®é vµ quy m« ph¸t

triÓn hîp lý, ®¸p øng yªu cÇu cña mçi thêi kú trong qu¸ tr×nh CNH,

H§H.

3. X©y dùng tiÒm lùc khoa häc, c«ng nghÖ theo yªu cÇu

cña CNH, H§H

- Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc cña CNH,

H§H. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh

vµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, CNH, H§H nãi riªng tiÒm lùc

khoa häc vµ c«ng nghÖ suy cho cïng lµ tiÒm lùc trÝ tuÖ vµ s¸ng t¹o

cña c¶ d©n téc.

- Níc ta qu¸ ®é lªn CNXH tõ mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nªn

tiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn yÕu kÐm. Muèn tiÕn hµnh CNH,

H§H thµnh c«ng víi tèc ®é nhanh th× ph¶i x©y dùng mét tiÒm lùc

khoa häc vµ c«ng nghÖ thÝch øng víi ®ßi hái cña nhiÖm vô. Tríc m¾t

chóng ta cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò:

+ VËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn Chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t tëng

Hå ChÝ Minh ®Ó x©y dùng c¬ së khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh vµ

triÓn khai ®êng lèi,chñ tr¬ng CNH, H§H hiÖu qu¶ cao, tèc ®é nhanh.

+ §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh

x¸c tµi nguyªn quèc gia, n¾m b¾t c¸c c«ng nghÖ cao cïng nh÷ng

thµnh tùu míi vÒ khoa häc cña thÕ giíi. N©ng cao n¨ng suÊt lao

®éng, ®æi míi s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng

ho¸ trªn thÞ trêng.

4. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i

Ngµy nay cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ cïng víi xu híng

quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®ang t¹o ra mèi liªn hÖ vµ sù phô thuéc

lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c níc. Do ®ã viÖc më réng quan

hÖ kinh tÕ gi÷a níc ta víi c¸c níc kh¸c t¹o thµnh mét tÊt yÕu kinh tÕ,

t¹o ra kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c níc chËm ph¸t triÓn tranh thñ

vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý ®Ó ®Èy

nhanh CNH, H§H.

Quan hÖ kinh tÕ cµng më réng vµ cã hiÖu qu¶ cao bao nhiªu

th× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cµng thuËn lîi vµ nhanh

chãng bÊy nhiªu.

Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ kh¶ n¨ng. §Ó kh¶ n¨ng trë thµnh hiÖn

thùc chóng ta ph¶i cã mét ®êng lèi kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®óng ®¾n

võa ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, kÕt hîp ®îc søc m¹nh d©n téc víi søc

m¹nh thêi ®¹i, võa gi÷ v÷ng ®îc ®éc lËp chñ quyÒn d©n téc, x©y

dùng thµnh c«ng chñ quyÒn chñ nghÜa x· héi ë níc ta.

5. T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ níc

§©y lµ tiÒn ®Ò quan träng quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña sù nghiÖp

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.

C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ nhiÖm vô

trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn XHXN ë níc ta nªn nã lµ mét

cuéc ®Êu tranh gian khæ, phøc t¹p. CNH, H§H lµ sù nghiÖp cña toµn

d©n. Sù nghiÖp ®ã ph¶i do §¶ngcéng s¶n tiªn phong dµy d¹n kinh

nghiÖm tù ®æi míi kh«ng ngõng vµ mét Nhµ níc cña d©n, do d©n vµ

v× d©n, trong s¹ch v÷ng m¹nh vµ cã hiÖu lùc qu¶n lý th× c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc míi cã thÓ hoµn thµnh.