1. Ngi thc hin: Th Bch Ngc MSHV: 1282010 GVHD: PGS.TS. V Ch Hiu

2. NI DUNG 1 S cn thit ca ti 2 Tng quan tnh C Mau 3 Vai tr RNM 4 Thc trng RNM v nguyn nhn suy gim RNM tnh C Mau 5 nh hng gii php pht trin bn vng RNM C Mau Kt lun 3. 1. S cn thit ti RNM: mt trong nhng h sinh thi quan trng v c nng sut cao nht trn th gii RNM: ng gp ng k vo i sng kinh t x hi ca ngi dn ven bin Vit Nam ng bng sng Cu Long (BSCL) vi din tch t nhin 39,734 km2 l vng t ngp nc in hnh ca T quc, t lu hnh thnh v pht trin cc h sinh thi t nhin rt c o gm rng Trm U Minh, RNM ven bin, h sinh thi nng nghip v cc khu bo tn thin nhin, vn quc gia vi tnh a dng sinh hc v cng phong ph 4. Tng din tch RNM chim c cc vng ven bin vi s chi phi xm nhp mn theo thy triu ca bin khong 100.000 ha, tp trung nhiu tnh C Mau( 58.285ha) Danh hiu Khu d tr sinh quyn (KDTSQ) th gii Mi C Mau c UNESCO chnh thc cng nhn, nh gi cao vai tr rng ngp mn tnh C Mau. RNM c phc hi gip ci thin cuc sng ngi ngho, v thay i nhn thc ca h v vai tr ca RNM. Tuy nhin, vn cn mt s thch thc i vi cng tc bo v v s dng bn vng rng ngp mn. Hin trng v vai tr ca RNM C Mau 5. Phn tch hin trng v vai tr ca h sinh thi RNM tnh C Mau. xut gip php bo v v pht trin RNM tnh C Mau Mc tiu Vn dng nhng kin thc sn c lin quan n ti Thu thp s liu th cp trn bo ch, internet. Phng php Tp trung nghin cu h sinh thi RNM tnh C Mau Phm vi 6. - DT: 5331,7 km2 - DS: 1.232.000 ngi - 8 huyn v 1 TP. Vi v tr a l nm tm im vng bin cc nc ng Nam nn C Mau c nhiu thun li giao lu, hp tc kinh t vi cc nc trong khu vc. 2. Tng quan v tnh C Mau 7. C Mau l vng t thp, thng xuyn b ngp nc. Hin nay ang c hin tng bi l c 2 pha bin ng v Ty. C 5 nhm t chnh gm: t phn, t than bn, t bi bi, t mn v t knh rch. Nhm t mn vi 150.278 ha tp trung ch yu ven Bin ng v pha Nam thnh ph C Mau, cc huyn m Di, Ci Nc, Ngc Hin v Trn Vn Thi. t phn vi din tch rt ln khong 334.925 ha, chim 64,27% din tch t nhin, phn b hu ht cc huyn trong tnh. c im a hnh 8. c im kh hu Kh hu nhit i gi ma cn xch o, vi nn nhit cao vo loi trung bnh trong tt c cc tnh ng bng sng Cu Long. Nhit trung bnh hng nm l 26,50C C 2 ma r rt: ma ma v ma kh. Ma ma t thng 5 n thng 11; ma kh t thng 12 n thng 4 nm sau Ch thu triu khu vc tnh C Mau chu tc ng trc tip ca ch bn nht triu khng u bin ng v ch bn nht triu khng u bin Ty Ch thu vn ca h thng sng rch chu nh hng trc tip ca triu quanh nm, vi nhiu ca sng rng thng ra bin 9. Ti nguyn rng Rng C Mau l loi hnh sinh thi c th, rng sinh thi ven bin ngp mn c phn b dc ven bin vi chiu di 254 km H sinh thi rng trm nm su trong lc a cc huyn U Minh, Trn Vn Thi, Thi Bnh quy m 35.000 ha Din tch RNM C Mau chim 77% rng ngp mn ca vng ng bng sng Cu Long. 10. Ti nguyn rng Tng tr lng rng C Mau l 2.205.701 m3, trong rng trm l 1.435.757 m3 v rng ngp mn l 769.994 m3 (kt qu iu tra ti nguyn rng nm 1999). Rng ngp nc C Mau bao gm hai loi rng l rng ngp mn (rng c) v rng ngp l (rng trm) vi tng din tch gn 90.000ha Ngoi c, cn c ti nguyn khong sn v ti nguyn t. 11. Lnh vc kinh t li th Du lch sinh thi hp dn du khch trong nc v quc t. Cc o Hn Khoai, Hn Chui, Hn Bc, Hn Bung Nhiu di tch lch s c xp hng, nhng l hi truyn thng chung v ring ca cc dn tc sng trn a bn tnh mang m bn sc vn ho Vit Nam v vn ho vng ng bng Nam B. Kinh t thu sn pht trin ngy cng nhanh, thc s tr thnh ngnh kinh t mi nhn ca nn kinh t C Mau Vi v tr a l c 3 mt gip bin, tnh cng c rt nhiu li th trong qu trnh pht trin, trong c khai thc du kh. 12. 3. Vai tr ca RNM Rng ngp mn - mt ngun ti nguyn c nhiu gi tr Rng ngp mn (RNM) l mt trong nhng h sinh thi (HST) t nhin c nng sut sinh hc cao nht. Vai tr quan trng ca RNM trong vic ng gp vo nng sut vng ca sng ven bin c bit n t nhng nm 1960. RNM cung cp mt lng ln sinh khi c bn duy tr s tn ti ca HST c v ngha mi trng v kinh t (Phan Nguyn Hng et al., 1999). RNM cn l ni cung cp thc n v l ni c tr ca nhiu loi thy sn quan trng c gi tr thng mi cao. 13. a. Vai tr cung cp cht dinh dng ca rng ngp mn L mi trng thch hp cho nhiu loi ng thc vt vng triu, c bit l cc loi thy sn, chng to nn HST c o v giu c v mt nng sut sinh hc so vi cc HST t nhin khc. RNM cung cp mn b hu c khong 10,6 tn/ha/nm, lng cht hu c ny to nn thc n ch yu cho cc nhm tiu th nh cua, tm, cc loi nhuyn th 2 v, giun nhiu t v cc loi c n mn b hu c (B thy sn, 1996). 14. Xc cy ngp mn khi b phn hy tr nn giu cht dinh dng, chng c nc triu mang ra cc vng ca sng ven bin lm phong ph thm ngun thc n cho cc sinh vt h sinh thi k cn (L Huy B, 2000). S phn hy vt rng ca cy ngp mn cng cung cp lng carbon v nit ng k cho t rng. a. Vai tr cung cp cht dinh dng ca rng ngp mn 15. b. Vai tr ca rng ngp mn i vi nui thy sn ven bin Cung cp cht dinh dng cho bin v cng vi vic nui dng cc u th ca ng vt bin gip cho RNM thc hin chc nng duy tr a dng sinh hc v l ngun li sinh vt tim tng cho bin (Phan Nguyn Hng et al., 1999) RNM khng ch l ngun cung cp thc n s cp cho cc loi thy sn m cn c vai tr hn ch s tng nhit v s bc hi nc ca thy vc, lm cho mn ca nc trong m v khu vc nui thy sn ven bin khng ln qu cao (L B Ton, 2005) 16. L b lc sinh hc x l nc thi t m nui tm. Trong qu trnh lm sch ngun nc, RNM gi li cht dinh dng, hp thu cht hu c v tng sinh khi. L ni duy tr bn vng cc ngun li hi sn v h tr ngh c. b. Vai tr ca rng ngp mn i vi nui thy sn ven bin 17. c. Vai tr ca rng ngp mn i vi cuc sng ca con ngi L phi xanh gip gim nng lng ca sng thn, l l chn xanh bo v vng ca sng, ca bin chng xi l, hn ch tc hi ca gi bo, m rng t lin. RNM cn c v nh mt nh my lc sinh hc khng l, n khng ch hp th kh CO2 do hot ng cng nghip v sinh hot thi ra, m cn sinh ra mt lng -xy rt ln, lm cho bu khng kh trong lnh. V kinh t, ti nguyn RNM rt a dng, nh: G, than, ta- nin, chim, th v nhiu loi hi sn c gi tr xut khu... 18. Vai tr RNM tnh C Mau a. Gi tr sinh thi Duy tr tnh a dng sinh hc - RNM C Mau l mt h sinh thi c o v a dng, nghng th hai th gii, sau rng Amazn ca Nam M - Mt thm thc vt bao gm nhiu loi cy: c, mm, vt, bn, d, su, cc, d, ch l, nhiu loi dng x v dy leo trong c l loi cy chim i a s v c gi tr kinh t cao nn cn c gi l rng c. 19. Duy tr tnh a dng sinh hc - H sinh thi rng ngp nc C Mau c din tch gn 100.000 ha c chia thnh 2 vng: rng ngp l v rng ngp mn Rng ngp l: l thm rng hn giao c hnh thnh trn a bn ngp ng trong ma ma. Thm rng hn giao ny gm mt s loi cy c s lng chim u th: trm, choi, sy, nng... Loi rng ny tp trung Vn quc gia U Minh H. H sinh thi ny to ra tim nng pht trin sn phm nng nghip v nui trng thy sn nc ngt a dng. 20. Rng ngp mn vi c trng cy c, cy mm l ch yu Vn quc gia Mi C Mau, rng c Nm Cn v rng Sc ven bin, chim khong 77% din tch rng ngp mn vng ng bng Sng Cu Long, Vai tr pht trin nui trng thy sn v cn bng sinh thi. Thm rng ny pht trin mnh tr thnh nhng cnh rng c th nh lp bi t dy, mu m, nh kh hu xch o nng m quanh nm. Trong rng c nhiu loi ng vt, thc vt phong ph vi tr lng ln l c sn ca rng ngp nc. Duy tr tnh a dng sinh hc 21. Rng c Ngun: Su tm 22. Rng trm Ngun: Su tm 23. Bo v sinh thi ven bin C Mau c b bin di 254 km, chim 7,8% chiu di b bin c nc. Vng bin ca tnh rng 71.000 km2, su trung bnh t 30 n 35 m. C ngun ti nguyn hi sn di do, l 1 trong 4 ng trng trng im ca c nc. Hi sn y c tr lng ln v phong ph v chng loi, trong c nhiu loi c gi tr kinh t cao nh: tm, mc, gh, c hng, c so, c thu, c chim, c m. Tr lng c c tnh khong 320 nghn tn c ni, 530 nghn tn c y vi 661 loi, 319 ging thuc 138 h. Vng mt nc ven bin c th nui cc loi thy sn c gi tr xut khu cao nh: nghu, s huyt, tm s.... 24. Cung cp ni c tr v sinh sn cho sinh vt VQG Mi C Mau l mt khu vc quan trng i vi cc loi chim nc di c. Cc loi chim nc b e do v sp b e do mc ton cu c ghi nhn trong khu vc nh: C trng Trung Quc ,Chot m cong hng nu ,R m rng, B nng chn xm ,Giang sen v Qum u en. Ghi nhn l ni tp trung ca s lng ln loi Chot m cong hng nu (N. arquata )(Tordoff, 2002). 25. Hin nay VQG Mi C Mau c xc nh c hai vng chim quan trng l t Mi v Bi Bi (Tordoff, 2002). Sinh cnh c bit quan trng VQG l cc bi bn ly, cc khu rng ngp mn gi cn li v ti sinh l nhng sinh cnh l tng cho cc loi chim nc di c (Buckton et al. 1999). Cng vi s gia tng ca cc sinh cnh bi triu, VQG C Mau s tip tc l ni tr chn, kim n quan trng cho cc loi chim nc di c (Buckton et al. 1999), Cung cp ni c tr v sinh sn cho sinh vt 26. b. Gi tr kinh t Cung cp thc phm: cc loi hi sn, ng, mt ong Cung cp dc phm Cung cp nng lng: than cc cy c, vtt khi, nng lng cao) Cung cp lm sn( g cc loi cy nh: c, vt, cc) Nui trng thy sn ven bin: m hnh tm rng ph bin nht l C Mau vi tng cng trn 48.000ha, trong , din tch mt nc dnh nui tm khong 19.000ha (S Thy Sn,2003). M hnh tm-rng kt hp C Mau ch yu l rng c . Cnh quan, du lch: Khu du lch sinh thi quc gia rng ngp mn Mi C Mau, Khu du lch sinh thi vn quc gia U Minh H; pht trin du lch Cm o Hn Khoai; 27. c. Gi tr mi trng RNM tnh C Mau l bc tng xanh c tc dng phng h trc gi v sng bin Chng bin i kh hu v iu ha kh hu. H thng r chng cht trn mt t thu ht v gi li cc trm tch, gp phn m rng t lin ra pha bin, nng dn t ln; mt khc chng l hng ro ngn gi nhng cht nhim, cc kim loi nng t cc sng ra bin, bo v cc sinh vt vng ven b. RNM phng chng gi, bo, sng thn, l RNM khng ch hp th mt lng CO2 do hot ng cng nghip v sinh hot thi ra m cn sn sinh ra mt lng O2 rt ln lm cho bu khng kh trong lnh. 28. 4. Thc trng rng ngp mn tnh C Mau Din tch rng ngp mn trn ton quc ngy cng c xu hng gim dn Ngun: Kt qu iu tra v kho st thng 1,nm 2012 ca B NN v PTNN 29. 4. Thc trng rng ngp mn tnh C Mau Theo kt qu iu tra ti nguyn rng nm 1999, Theo thng tin t Tng cc Thng k, nm 2007 cho thy din tch rng ca tnh gim mnh sau 8 nm, c bit l rng t nhin. 32.5 8.9 89 87.4 0 20 40 60 80 100 120 140 1999 2007 DT rng trng DT rng t nhin Biu : Tng din tch rng Tnh C Mau nm 1999 so vi nm 2007( nghn ha) Ngun: Kt qu tng hp 30. 4. Thc trng rng ngp mn tnh C Mau Hin nay, Vn quc gia Mi C Mau, rng phng h ven bin thuc a bn Nm Cn, Ngc Hin, khu vc cn ng Trang... l nhng im nng tp trung nn ph rng Trong gn 6 thng u nm 2009, Chi cc Kim lm C Mau phi hp vi cc ngnh hu quan v a phng c rng pht hin, x l 343 v vi phm lm lut, ph hy hng trm l hm than tri php trn khu vc rng. Ti Vn quc gia Mi C Mau, 6 thng u nm 2009, kim lm pht hin x l 70 v vi phm lm lut. 31. Nhiu ngi cha hnh dung c s suy gim rng ngp mn nghim trng n mc no. Bng so snh di y cho thy s tng phn ln. Bng 1. Tng quan gia s suy gim din tch rng ngp mn v s m rng din tch ni tm nc l mt s tnh nm 2002 4. Thc trng rng ngp mn tnh C Mau Ngun: Hin trng s dng t v che ph rng ton quc tnh n ngy 31/12/2002 Quyt nh s 2490/Q/BNN-KL ban hnh ngy 30/7/2003 ca B Nng nghip v Pht trin Nng thn v vic cng b din tch rng v lm nghip ton quc nm 2002 32. Bng 2. Hin trng RNM cc tnh ven bin BSCL nm 2010 Ngun : Kt qu iu tra cc tnh thng 1/2012 ca B NN v 33. Din tch RNM ang b thu hp nghim trng, nm 2012 tnh C Mau c gn 200 nghn hc ta rng ngp mn ven bin nhng hin ch cn khong 1.037 hc ta Do din tch RNM b suy gim nghim trng nhng nm qua, thin tai, nc bin dng, bin i kh hu gy ra nhiu tn tht nng n i vi tnh C Mau. B bin cng b st l nghim trng, trung bnh mt nm mt khong 900 hc ta. Theo thng k ca UBND tnh C Mau, hin nay tnh c khong 14 im st l b bin. Mc d cc ngnh chc nng a ra nhiu bin php khc phc, nhng hiu qu khng cao, khng bn vng. 4. Thc trng rng ngp mn tnh C Mau 34. Nguyn nhn dn n suy gim rng ngp mn C Mau a. Chin tranh ha hc Qun i M dng bom n, cht dit c v cht lm rngl cy vi liu lng cao hy dit rng, km theo l tn tht v tng trng ca cy do mt rng trong thi gian di cho n khi rng khp tn v ta tha (10-12nm). b. Hot ng sinh k khng bn vng ca ngi dn: Theo Chi cc Kim lm cc tnh trong vng, ton tuyn rng phng h ven bin hin nay c hng ngn h sng t do trong rng, vi hn hng chc ngn nhn khu, phn ln h u ngho, khng t sn xut v rng ang phi gnh chu nhiu p lc t vic s dng t, ly g, ly ci, hm than. 35. - Vic ngi dn s dng cy rng (cy c) lm nguyn liu t than (gi tt l than c) ang tr thnh vn bc xc ca tnh C Mau; tp trung hai huyn Nm Cn v Ngc Hin. - mt s vng khc do qun l km nn rng b cht ph, nhiu ch khng cn vt tch hoc ch cn nhng cy nh. Mt khc, vic khai thc ca ngnh lm nghip tng hng nm trong lc ti nguyn gim st, khin cho rng ngy cng kit qu. b. Hot ng sinh k khng bn vng ca ngi dn: 36. c. Ph rng ngp mn lm m nui tm Nui tm em li li ch kinh t nhanh, nhng hu qu l lm suy gim thm rng ngp mn, lm bin i mi trng t, mi trng nc v mi trng sinh thi Vic khai hoang nui tm mi nm cp i hng nghn ha rng ngp mn C Mau. Tm sng c vi v th c mt vng sinh thi b tn ph Cht thi nui trng thy sn ven bin, c bit l cht thi nui tm. 37. Nui tm trong rng ngp mn C Mau Ngun: Su tm 38. Khi nc bin dng cao din tch rng ngp mn s b li su vo trong ni a, ni t cao hn lm cho din tch rng ngp mn gim, nht l nhng ni bi bi vi cc loi cy tin phong nh Mm trng (Avicennia alba), Bn trng (Sonneratia alba) s cht do ngp su. Cy rng ngp mn ch hnh thnh v pht trin trn mc nc triu trung bnh. c. BDKH- Nc bin dng 39. d. Nhng nguyn nhn khc Gii php lm sinh cha hp l v t hiu qu cao: do la chn cy trng khng ph hp vi lp a, cha nm c k thut Gn y l qu trnh mn xm nhp su ngy cng gia tng Cc d n thy li trong vng mn ha, vng lun canh la-tm, vng ngn mn x phn cha pht huy c tc dng trong thc tin Nhng tn tht rng ngp mn ko theo hng lot cc bin i v mi trng, sinh thi trong khu vc. 40. 1. Hp th CO2 : tin hnh trng rng trn t hoang ca RNM, t ao tm v rung mui b hoang. Mt hecta rng ngp mn tch t trung bnh 1,5 tn Carbon/ha/nm i vi rng c 30 tui, trm tch RNM l 700 tn Carbon su 1 m (Ong, 1993, 2002). 2. Sn xut trong rng ngp mn trn quan im tng hp v a dng: cc khu rng rng ngp mn c dng Vit Nam l rng trng, nn khai thc trng li rng nhm gia tng hiu qu v nhiu mt nh mi trng, kinh t v x hi. 5. nh hng gii php 41. 3. Nui tm trong rng ngp mn: kt hp vic va bo v mi trng v pht trin kinh t l iu cn thit, nn p dng kiu nui tm sinh thi c chng ch thy sn, l cch nui tm thn thin vi mi trng. 4. Cc khu rng ngp mn trng cn nghin cu xc nh chu k ca cy rng v p dng phng thc iu ch rng 5. Khi cuc sng ca ngi dn c nng cao th vn bo tn v du lch cng c ci thin dn dn 6. Qun l tng hp ti nguyn rng ngp mn cn c s tham gia ca cng ng 42. 7. Nng cao nhn thc, gio dc v gi tr ca h sinh thi rng ngp mn. Nng cao trnh nhn vin k thut tip cn khoa hc, cng ngh GIS trong qun l rng ngp mn. 8. Phi hp vi cc t chc trong v ngoi nc nghin cu nh hng ca thay i kh hu n h sinh thi rng ngp mn ca Vit Nam. 9. Qun l cht ch dn s trong rng ngp mn v hn ch dn di c t do t ni khc n rng ngp mn ch yu l nui tm. 43. 10. Tng cng vai tr qun l nh nc ca cc cp chnh quyn ti a phng, c bit l chnh quyn c s v c quan chuyn ngnh lm nghip, mi trng trong cng tc bo v v pht trin hiu qu h sinh thi RNM tnh C Mau. 11. Theo di gim st cht lng thm rng ngp mn b suy gim v cc h sinh thi RNM kp thi x l cc vn gy tn tht n ti nguyn nc, ti nguyn t v ti nguyn sinh hc, m bo cho n nh ca h sinh thi RNM. 44. H sinh thi rng ngp mn l mt ngun ti nguyn qu gi v nhiu mt. Bo v c h sinh thi ny l bo v c n nh, cn bng ca c h thng kinh t v h thng mi trng trong qu trnh pht trin Khu d tr sinh quyn tnh C Mau. Vi nhng g m n th hin th vai tr ca rng ngp mn l rt quan trng , v vy chng ta cng gp sc bo v cc h sinh thi rng ngp mn v s pht trin bn vng ca nhn loi. Kt lun