Upload
phuoc
View
32
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
CHOAÙNG. BSCKII PHẠM THỊ NGỌC THẢO KHOA SSÑB – BV CHÔÏ RAÃY. CHOAÙNG – Ñònh nghóa. Laø tình traïng töôùi maùu cho cô quan vaø oxy hoaù moâ khoâng ñaày ñuû (Inadequate organ perfusion and tissue oxygenation). CHOAÙNG – Nhaän ñònh vaø Xöû trí. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
BSCKII PHẠM THỊ NGỌC THẢO
KHOA SSÑB – BV CHÔÏ RAÃY
CHOAÙNG – Ñònh nghóaCHOAÙNG – Ñònh nghóa
Laø tình traïng töôùi maùu cho cô quan vaø oxy hoaù moâ
khoâng ñaày ñuû
(Inadequate organ perfusion and tissue oxygenation)
CHOAÙNG – Nhaän ñònh vaø Xöû CHOAÙNG – Nhaän ñònh vaø Xöû trítrí
Nhaän ñònh caùc daáu chöùng cuûa töôùi maùu khoâng ñuû (Recognition
signs of inadequate perfusion)
Nhaän ñònh nguyeân nhaân Phuïc hoài töôùi maùu (Restore perfusion)
Taùi ñaùnh giaù ñaùp öùng cuûa bn
Can thieäp phaãu thuaät
ÑAËC ÑIEÅM BIEÅU HIEÄN CUÛA ÑAËC ÑIEÅM BIEÅU HIEÄN CUÛA CHOAÙNGCHOAÙNG
Haï HA: HA taâm thu < 90 mmHg hoaëc HA trung bình < 60
mmHg
Da aåm vaø maùt
Ngoaïi leä laø (1) da sung huyeát vaø öûng ñoû trong giai ñoaïn sôùm cuûa
choaùng phaân boá, vaø (2) daõn maïch ngoaïi bieân trong giai ñoaïn cuoái
cuûa choaùng do khoâng theå duy trì ñöôïc caùc cô cheá laøm taêng söùc
caûn ngoaïi bieân.
Thieåu nieäu – Nhöõng daáu hieäu khaùc cuûa tình traïng
giaûm theå tích: nhòp tim nhanh, haï huyeát aùp tö theá, giaûm
ñoä caêng da, maát moà hoâi naùch, vaø khoâ nieâm maïc.
Thay ñoåi traïng thaùi taâm thaàn
Nhieãm toan chuyeån hoùa
CHOAÙNG – Nhaän ñònhCHOAÙNG – Nhaän ñònh
Töôùi maùu khoâng ñuû ôû da, thaän, heä TKTW
HA taâm thu nhaän ñònh treã
Maïch, nhòp thôû, xaùo troän tri giaùc daáu hieäu sôùm
Hct: khoâng trung thaønh – thay ñoåi chaäm, thieáu maùu coù töø tröôùc
(Hematocrit unreliable – slow response, pre-existing anemia)
Ñaùnh giaù vaø Xöû trí Ñaùnh giaù vaø Xöû trí
Hoâ haáp:
Thôû oxy / thôû maùy
PaO2 80 mmHg
Tuaàn hoaøn
Coá ñònh – Duy trì töôùi maùu naõo
Ñaët sonde daï daøy (Gastric decompression)
Ñaët sonde tieåu ñeå theo doõi theå tích nöôùc tieåu (Bladder decompression and urinary output)
Truyeàn dòchTruyeàn dòch Dòch ñieän giaûi – ñaúng
tröông
Truyeàn nhanh 30 – 60 phuùt
Ngöôøi lôùn 1 – 2 lít
Treû em 20 ml/ kg
Monitor ñaùp öùng cuûa
beänh nhaân
Sinh hieäu (Vital Signs)
Tình traïng tri giaùc
Töôùi maùu ñaàu chi
Theå tích nöôùc tieåu
CVP
Theå tích nöôùc tieåu
– NL: 50 ml/h
– TE: 1ml/ kg/h
– Infant: 2 ml/ kg/h
Hoài söùc khoâng ñaày ñuû??
CHOAÙNG – Toùm taétCHOAÙNG – Toùm taét
Muïc tieâu: Phuïc hoài töôùi maùu, oxy
hoaù moâ
Chaån ñoaùn phaân bieät
Xöû trí
– Thôû oxy / thôû maùy
– Ñieäu trò xuaát huyeát
– Truyeàn dòch
– Theo doõi ñaùp öùng cuûa beänh nhaân
ANAPHYLAXISANAPHYLAXIS
CHOAÙNG PHAÛN CHOAÙNG PHAÛN VEÄVEÄ
ÑAÏI CÖÔNGÑAÏI CÖÔNG
Choaùng phaûn veä laø phaûn öùng dò öùng caáp tính gaây ra bôûi IgE ôû ngöôøi nhaïy caûm
Choaùng phaûn veä coù theå gaây cheát ngöôøi
Xaûy ra trong beänh vieän, phoøng maïch, gia ñình…
Taùc nhaân gaây phaûn veä ña daïng vaø phong phuù
Pumphrey RS. Lessons for management of anaphylaxis from a study of fatal reactions. Clin Exp Allergy 2000;30(8):1144-50.
PHAÂN LOAÏI QUAÙ MAÃN ( Theo Gell PHAÂN LOAÏI QUAÙ MAÃN ( Theo Gell vaø Combs )vaø Combs )
TYPE I: Quaù maãn töùc thì, thôøi gian xuaát hieän trong voøng vaøi phuùt
TYPE II: Quaù maãn ñoäc teá baøo.TYPE III: Quaù maãn baùn trì hoaõn, 7- 8 giôø sau khi tieáp xuùc dò
nguyeânTYPE IV: Quaù maãn trì hoaõn (dò öùng muoän), 48- 72h sau tieáp
xuùc dò nguyeân
Choaùng phaûn veä thöôøng bieåu hieän ôû type I vaø IV
Caàn chuù yù:- Khai thaùc tieàn söû dò öùng tröôùc khi thöïc hieän thuoác- Test laãy da (-) nhöng vaãn coù theå choaùng phaûn veä khi tieâm
thuoác, phaûi coù hoäp choáng soác khi tieâm thuoác.
CHAÅN ÑOAÙNCHAÅN ÑOAÙN
- Coù beänh söû gaàn gôïi yù coù theå ñöa ñeán choaùng phaûn veä
- Laâm saøng :. Bieåu hieän phaûn veä vôùi caùc trieäu chöùng veà
hoâ haáp, tim, maïch maùu, da, tieâu hoùa; . Coù tình traïng choaùng: roái loaïn tri giaùc, tuït
huyeát aùp, roái loaïn vaän maïch ngoaïi bieân, tím taùi, thieåu nieäu…
. Ñaõ loaïi tröø nhöõng nguyeân nhaân gaây choaùng khaùc
- Caän laâm saøng vaø caùc xeùt nghieäm sinh hoïc: - RIT ( RadioImmunoassayTest ): döông tính - RAST ( RadioAllergoSorbent Test ) : döông tính, duøng
ño IgE ñaëc hieäu- Tryptase: ñònh löôïng, kyõ thuaät môùi, ta chöa laøm- CTM: tyû leä E ( eosinophil ) taêng- C3a, C5a: taêng.
J Allergy Clin Immunol 2006;117:391-7.
ÑIEÀU TRÒ ÑIEÀU TRÒ
1. Adrenaline: thuoác haøng ñaàu trong ñieàu trò choaùng phaûn veä
lieàu khôûi ñaàu laø 0,3- 0,5mg (0,3- 0,5ml dd 1/ 1.000 TDD vaø ñöôïc laëp laïi
khi caàn )
Taéc ngheõn HH naëng vaø tuït HA: Adrenaline döôùi löôõi 0,5ml dd 1/1000 hoaëc tieâm tónh maïch ñuøi hoaëc caûnh trong 3- 5ml dd 1/10.000 hoaëc bôm qua noäi khí quaûn 3- 5ml dd 1/10.000
Tröôøng hôïp naëng khoâng ñaùp öùng ngay laäp töùc vôùi nhöõng bieän phaùp treân thì cho Adrenaline TTM lieàu khôûi ñaàu 0,1 g/kg/phuùt.
THEO PHAÙC ÑOÀ CUÛA BOÄ Y TEÁTHEO PHAÙC ÑOÀ CUÛA BOÄ Y TEÁ
Adrenalin dung dòch 1/1000, oáng 1ml = 1mg, tieâm döôùi da ngay sau khi xuaát hieän soác phaûn veä vôùi lieàu nhö sau:
· 1/2 - 1 oáng ôû ngöôøi lôùn· Khoâng quaù 0,3mg ôû treû em ( oáng 1ml = 1mg +
9ml nöôùc caát = 10ml sau ñoù tieâm 0,1ml/kg )· hoaëc adrenaline 0,01 mg/kg cho caû treû em hoaëc
ngöôøi lôùn
Tieáp tuïc tieâm adrenalin lieàu nhö treân 10- 15 phuùt / laàn cho ñeán khi huyeát aùp trôû laïi bình thöôøng.
Neáu soác naëng ñe doïa töû vong, ngoaøi ñöôøng tieâm döôùi da coù theå tieâm adrenaline dung dòch 1/ 10.000 ( pha loaõng 1/ 10 ) qua tónh maïch, bôm qua oáng noäi khí quaûn hoaëc tieâm qua maøng nhaãn giaùp
2.Chaêm soùc ñöôøng thôû:2.Chaêm soùc ñöôøng thôû:
- Baûo ñaûm hoâ haáp: haø hôi thoåi ngaït; uùp mask, boùp boùng ( giai ñoaïn ñaàu )
- Neáu beänh nhaân khoâng töï thôû: ñaët NKQ, thôû maùy ( ôû nôi coù ñieàu kieän )
- Neáu phuø thanh quaûn khoâng ñaùp öùng vôùi adrenaline vaø khoâng theå ñaët NKQ neân môû khí quaûn ( hoaëc kyõ thuaät ñaâm kim qua maøng nhaãn giaùp )
3. Buø dòch:
- Truyeàn 500- 1000ml dung dòch tinh theå hoaëc dung dòch keo tuøy thuoäc huyeát aùp, theå tích nöôùc tieåu.
4. Ñoàng vaän 4. Ñoàng vaän agonist khí dung: agonist khí dung:
- Metaproteronol 0,3ml hoaëc Albuterol 0,5ml pha trong 2,5ml NaCl 0,9% khí dung ñeå ñieàu trò co thaét pheá quaûn
5. Aminophylline: laø thuoác ñöùng haøng thöù hai ñeå ñieàu trò co thaét pheá quaûn
6. Antihistamine :- Diphenhydramine (Pipolphen) 25- 50mg (u) hoaëc TB/ 6
giôø. Khoâng hieäu quaû laäp töùc nhöng laøm giaûm thôøi
gian phaûn öùng.
- Antihistamine H2 (Cimetidine 300mg/ 6 giôø) coù theå coù ích khi trieäu chöùng vaãn coøn vaø taùi phaùt
8. Glucocorticoides:8. Glucocorticoides:
- Khoâng hieäu quaû trong voøng 6- 12 giôø ñaàu - Giuùp ngaên chaën söï taùi phaùt trieäu chöùng naëng.- Hydrocortisone 500mg moãi 6 giôø TM- Solumedrol 125mg moãi 6 giôø TM
9. Nhuõng phöông phaùp toång quaùt ñeå chaäm haáp thu caùc khaùng nguyeân:
- Yeáu toá gaây dò öùng qua da: garrot vôùi aùp löïc thaáp hôn aùp löïc ñoäng maïch vaø tieâm Adrenaline taïi choã.
- Ong ñoát: laáy kim noïc moät caùch nheï nhaøng, khoâng ñeø.
- Nuoát nhaàm ong, duøng than hoaït 50- 100g ( 1- 2mg/kg ) cuøng vôùi sorbitol hoaëc 300ml citrate magne seõ laøm giaûm söï haáp thu ñöôøng ruoät, CCÑ gaây noân.
NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ:NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ: Khi phaùt Khi phaùt hieän choaùng phaûn veähieän choaùng phaûn veä
- Ngay sau tieâm thuoác, ñieàu döôõng phaùt hieän choaùng phaûn veä chính laø ngöôøi tieâm Adrenaline lieàu ñaàu, sau ñoù la to nhôø ngöôøi ñeán giuùp ñôõ.
- Ñieàu döôõng tieáp tuïc thöïc hieän theo y leänh sau khi baùc só ñeán khaùm beänh.
- Taát caû caùc loaïi thuoác nghi ngôø gaây choaùng phaûi veä phaûi ñöôïc giöõ laïi (voû hoäp, bao thuoác…), ghi nhaän teân nhaõn thuoác, nöôùc saûn xuaát, haïn duøng, loâ saûn xuaát vaø baùo cho ngöôøi coù traùch nhieäm ( ÑD tröôûng tua, baùc só tröïc, tröïc döôïc, tröôûng khoa, tröïc laõnh ñaïo… ) ñeå ghi nhaän taùc duïng phaûn öùng coù haïi cuûa thuoác ( ADR )
HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.
- Tröôùc khi laøm test phaûi coù saün caùc phöông tieän caáp cöùu soác phaûn veä
. Taïi caùc phoøng khaùm, buoàng ñieàu trò vaø nôi coù duøng thuoác phaûi coù saün moät hoäp thuoác choáng soác phaûn veä
. Noäi dung hoäp thuoác caáp cöùu choáng soác phaûn veä:
- Caùc khoaûn caàn thieát phaûi coù trong hoäp thuoác caáp cöùu soác phaûn veä ( toång coäng 7 khoaûn )
- Tuøy theo ñieàu kieän trang thieát bò y teá vaø trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät cuûa töøng tuyeán, caùc phoøng ñieàu trò maø trang bò caùc thieát bò y teá phuø hôïp.
HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.
- Caùc khoaûn caàn thieát phaûi coù trong hoäp thuoác caáp cöùu soác phaûn veä (toång coäng 7 khoaûn)1. Adrenaline 1mg- 1ml 2 oáng2. Nöôùc caát 10ml 2 oáng3. Bôm kim tieâm voâ khuaån (duøng 1 laàn)
10 ml 2 caùi1 ml 2 caùi
4. Hydrocortisone hemisuccinate 100mg 2 oánghoaëc methyprednisolone (solumedrol 40mg) hoaëc Depersolone 30mg5. Phöông tieän khöû truøng ( boâng, baêng, gaïc, coàn )6. Daây garrot7. Phaùc ñoà caáp cöùu soác phaûn veä.
HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.HOÄP CHOÁNG SOÁC PHAÛN VEÄ.
- - Tuøy theo ñieàu kieän trang thieát bò y teá vaø trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät cuûa töøng tuyeán, caùc phoøng ñieàu trò neân coù caùc thieát bò y teá sau:
1. Bôm xòt Salbutamol hoaëc Terbutaline
2. Boùng ambu vaø maët naï
3. oáng noäi khí quaûn
4. Than hoaït
NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ:NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ:
- Test laãy da (-), beänh nhaân vaãn coù theå bò choaùng phaûn veä khi tieâm thuoác
- Trong khi ñang laøm test laãy da, beänh nhaân vaãn coù theå bò choaùng phaûn veä.
- Do ñoù khi tieâm baát kyø moät loaïi thuoác naøo vaøo beänh nhaân, chuùng ta cuõng phaûi chuaån bò saün saøng hoäp thuoác caáp cöùu choáng soác
KEÁT LUAÄN:
Choaùng phaûn veä laø moät caáp cöùu noäi khoa , caàn ñöôïc chaån ñoaùn vaø xöû trí kòp thôøi.
CHAÅN CHAÅN
ÑOAÙN ÑOAÙN
CHOAÙNG CHOAÙNG
NHIEÃM NHIEÃM
TRUØNGTRUØNG
2001 SCCM/ESICM/ACCP
ATS/SIS International
Sepsis Definitions
Conference
Crit Care Med 2008;36:296–327
1- Muïc tieâu cuûa hoài söùc trong 6 giôø ñaàu tieân
ôû nhöõng beänh nhaân giaûm töôùi maùu moâ do
nhieãm truøng (tuït HA hoaëc taêng lactate maùu)
- CVP: 8-12 mmHg (11-16 cmH2O)
- HA trung bình 65 mmHg
- Löôïng nöôùc tieåu 0,5 ml/kg/giôø
- Ñoä baûo hoaø oxy trong maùu TM trung taâm hoaëc TM
troän 70%
Grade 1C
A. HOÀI SÖÙC BAN A. HOÀI SÖÙC BAN ÑAÀUÑAÀU
2- Trong 6 giôø hoài söùc ñaàu tieân cho caùc beänh
nhaân nhieãm truøng huyeát naëng hoaëc CHOAÙNG
nhieãm truøng neáu SvO2 maùu TM trung taâm hoaëc
TM troän < 70% sau khi buø ñuû dòch (CVP 8 – 12
mmHg), truyeàn HC ñeå ñaït Hct 30% vaø /hoaëc
truyeàn dobutamine (toái ña 20g/kg/phuùt) ñeå ñaït
muïc tieâu SvO2
Grade 2C
A. HOÀI SÖÙC BAN A. HOÀI SÖÙC BAN ÑAÀUÑAÀU
B. CHAÅN ÑOAÙNB. CHAÅN ÑOAÙN
1- Caáy maùu tröôùc khi cho khaùng sinh, ñeå cho keát quaû
toát nhaát laáy ít nhaát 2 maãu maùu, moät maãu maùu
ruùt xuyeân da, coøn laïi laáy qua caùc catheter ñaët saün
tröø khi môùi ñaët (<48 giôø).
Maãu xeùt nghieäm: Nöôùc tieåu, dòch naõo tuûy, dòch
veát thöông, ñaøm, caùc dòch khaùc cuõng neân laáy
tröôùc khi cho khaùng sinh
Grade D
B. CHAÅN ÑOAÙNB. CHAÅN ÑOAÙN
2- Laøm ngay caùc xeùt nghieäm ñeå xaùc ñònh oå
nhieãm truøng vaø vi truøng gaây beänh bao goàm
chaån ñoaùn hình aûnh vaø laáy maãu caáy, tuy
nhieân moät soá beänh nhaân tình traïng khoâng
oån ñònh khoâng cho pheùp di chuyeån ra khoûi ICU
luùc naøy sieâu aâm coù ích trong vieäc chaån
ñoaùn
Grade 1C
C. KHAÙNG SINHC. KHAÙNG SINH1- Khaùng sinh ñöôøng TM cho ngay trong giôø ñaàu
tieân sau chaån ñoaùn nhieãm truøng huyeát naëng,
sau khi ñaõ laáy caùc maãu caáy. Grade 1B
2- Ñieàu trò khaùng sinh theo kinh nghieäm neân bao
goàm moät hoaëc nhieàu thuoác coù hoaït tính
choáng laïi taùc nhaân nghi ngôø gaây beänh vaø
thaám ñöôïc vaøo vò trí nghi ngôø oå nhieãm. Choïn
löïa khaùng sinh döïa vaøo söï nhaïy caûm cuûa vi
truøng vôùi khaùng sinh taïi coäng ñoàng vaø trong
beänh vieän.
Grade 1C
C. KHAÙNG SINHC. KHAÙNG SINH3- Taùi ñaùnh giaù KS ñaõ cho sau 48 – 72 giôø treân cô
sôû nhöõng döõ kieän laâm saøng vaø vi sinh vôùi
muïc tieâu söû duïng KS coù hoaït phoå heïp hôn ñeå
phoøng ngöøa khaùng thuoác, giaûm ñoäc tính, giaûm
chi phí. Moät khi ñaõ bieát loaïi vi truøng gaây beänh,
khoâng coù baèng chöùng veà vieäc phoái hôïp KS seõ
hieäu quaû hôn duøng moät loaïi KS.
Thôøi gian söû duïng KS laø 7 – 10 ngaøy tuøy thuoäc
ñaùp öùng laâm saøng
Grade 1D
E. BUØ DÒCHE. BUØ DÒCH
1- Buø dòch coù theå duøng caùc loïai dòch tinh
theå hoaëc dòch keo töï nhieân hoaëc nhaân taïo.
Khoâng coù baèng chöùng loaïi dòch naøy toát hôn
loaïi dòch kia
Grade 1B
Vì theå tích phaân boá cuûa dòch tinh theå lôùn hôn dòch
keo, ñeå ñaït muïc tieâu buø dòch caàn khoái löông dòch
tinh theå lôùn hôn so vôùi dòch keo vaø truyeàn dòch tinh
theå gaây phuø nhieàu hôn
Hieäu quaû veà theå Hieäu quaû veà theå tíchtích
Hieäu quaû theå tích cuûa moät loaïi dòch laø hieäu quaû
laøm gia taêng theå tích huyeát töông vaø theå tích dòch
moâ keû.
– truyeàn 1.000 ml dòch NaCl 9‰ seõ laøm theå tích huyeát
töông taêng theâm 275 ml vaø dòch moâ keû taêng theâm 825
ml.
– truyeàn 1.000 ml dòch glucose 5% seõ laøm theå tích huyeát
töông taêng theâm 70 ml vaø dòch moâ keû taêng theâm 250
ml.
Glucose 5% khoâng laø dòch laøm taêng theå tích coù hieäu
quaû
Ñaëc ñieåm cuûa moät soá dung Ñaëc ñieåm cuûa moät soá dung dòch keo truyeàn TMdòch keo truyeàn TM
Loaïi dòch
Troïng löôïng
phaân töû trung bình (daltons)
Aùp löïc keo
(mmHg)
Tæ leä gia taêng theå tích plasma so vôùi theå tích truyeàn
vaøo
Baùn huûy trong
huyeát töông
Albumin 25% 69.000 70 4 - 5 16 giôø
Hetastarch 6% 69.000 30 1 – 1,3 17 giôø
Pentastarch 10% 120.000 40 1,5 10 giôø
Dextran-40 10% 26.000 40 1 – 1,5 6 giôø
Dextran-70 6% 41.000 40 0,8 12 giôø
E. BUØ DÒCHE. BUØ DÒCH
1- Buø nhanh (Fluid challenge) toác ñoä buø dòch ôû
nhöõng beänh nhaân coù giaûm theå tích tuaàn
hoaøn laø 0,5 – 1 lít dòch tinh theå hoaëc 0,3 – 0,5
lít dòch keo trong 30 phuùt, laäp laïi tuøy thuoäc
vaøo ñaùp öùng (gia taêng cuûa HA vaø löôïng
nöôùc tieåu) vaø söï dung naïp cuûa beänh nhaân
Grade 1D
Caàn phaân bieät buø nhanh (Fluid challenge) vôùi taêng löôïng dòch buø duy trì
E. BUØ DÒCHE. BUØ DÒCH Fluid challenge laø thuaät ngöõ duøng ñeå chæ giai ñoïan buø
dòch ban ñaàu, moät theå tích lôùn ñöôïc truyeàn nhanh trong
moät thôøi gian ngaén maø ñaùp öùng cuûa beänh nhaân phaûi
ñöôïc ñaùnh giaù caån thaän ñeå traùnh tình traïng phuø phoåi.
Möùc ñoä thieáu theå tích dòch trong loøng maïch thay ñoåi töø
beänh nhaân naøy sang beänh nhaân khaùc.
Do tình traïng daõn TM vaø thoaùt dòch ra ngoaøi moâ keû,
caàn buø dòch tích cöïc vaø lieân tuïc trong 24 giôø ñaàu vaø
löôïng nhaäp luoân lôùn hôn nhieàu so vôùi löôïng xuaát
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
1-Khi ñaõ buø ñuû dòch maø khoâng naâng ñöôïc huyeát
aùp baét ñaàu duøng thuoác vaän maïch. Thuoác vaän
maïch cuõng coù theå söû duïng ñeå duy trì söï soáng vaø
töôùi maùu moâ khi coù haï huyeát aùp ñe doïa töû vong,
ñoàng thôøi vôùi vieäc buø dòch ñeå ñieàu chænh tình
traïng giaûm theå tích maùu.
Grade 1C
Neáu HA trung bình thaáp döôùi moät möùc naøo ñoù cô cheá töï
ñieàu hoøa ôû nhöõng giöôøng maïch maùu khaùc nhau bò maát
vaø töôùi maùu trôû neân phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo huyeát
aùp moät soá beänh nhaân caàn thuoác vaän maïch ñeå coù
ñöôïc aùp löïc töôùi maùu toái thieåu vaø duy trì löu löôïng maùu
ñuû
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
2- Norepinephrine hoaëc dopamine laø thuoác
vaän maïch ñöôïc löïa choïn ñaàu tieân ñeå
naâng huyeát aùp trong CHOAÙNG nhieãm
truøng.
Grade 1C
Nghieân cöùu treân thuù vaät vaø ngöôøi cho thaáy norepinephrine
vaø dopamine coù lôïi hôn epinephrine (tim nhanh, baát lôïi cho
tuaàn hoøan taïng) vaø phenylephrine (giaûm stroke volume)
Phenylephrine laø thuoác kích thích giao caûm ít gaây taêng nhòp
tim nhaát.
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
Dopamin laøm taêng HA ñoäng maïch trung bình
vaø cung löôïng tim chuû yeáu do taêng stroke
volume vaø nhòp tim.
Norepinephrine laøm taêng HA ñoäng maïch trung
bình do tính chaát co maïch, ít thay ñoåi nhòp tim
vaø ít laøm taêng stroke volume so vôùi dopamine.
Norepinephrine co maïch maïnh hôn vì theá naâng
HA hieäu quaû hôn dopamine.
Dopamin coù theå duøng ôû nhöõng beänh nhaân
coù suy chöùc naêng taâm thu nhöng gaây nhòp tim
nhanh vaø loïan nhòp tim nhieàu hôn.
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
3- Khoâng duøng Dopamin lieàu thaáp vôùi
muïc tieâu baûo veä thaän
Grade 1A
Nghieân cöùu phaân nhoùm ngaãu nhieân vôùi soá löôïng
beänh nhaân lôùn cho thaáy khoâng caûi thieän veà
creatinin maùu, nhu caàu thaän nhaän taïo, theå tích
nöôùc tieåu, thôøi gian chöùc naêng thaän thôû laïi bình
thöôøng, thôøi gian naèm ICU, thôøi gian naèm vieän, tæ
leä töû vong
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
4- Taát caû nhöõng beänh nhaân söû duïng
thuoác vaän maïch neân ñöôïc ñaêt catheter
ñoäng maïch (neáu coù saün)
Grade 1D
F. THUOÁC VAÄN F. THUOÁC VAÄN MAÏCHMAÏCH
5- Vasopressin caân nhaéc ôû nhöõng beänh nhaân khoâng
naâng ñöôïc HA duø ñaõ buø dòch ñuû vaø duøng caùc
thuoác vaän maïch theo qui öôùc lieàu cao. Vasopressin
khoâng ñöôïc khuyeán caùo nhö thuoác löïa choïn ñaàu
tieân thay theá cho dopamine vaø norepinephrine
Lieàu duøng 0,01 – 0,04 ñôn vò / phuùt ôû ngöôøi lôùn
Lieàu > 0,04 ñôn vò / phuùt gaây thieáu maùu cô tim,
giaûm cung löôïng tim naëng, ngöng tim.
Grade 2C
G. THUOÁC TAÊNG SÖÙC CO BOÙP G. THUOÁC TAÊNG SÖÙC CO BOÙP CÔ TIMCÔ TIM
1- ÔÛ beänh nhaân coù cung löôïng tim thaáp duø ñaõ
buø dòch ñuû, Dobutamine coù theå ñöôïc duøng ñeå
laøm taêng cung löôïng tim. Neáu söû duïng trong
tình huoáng coù tuït huyeát aùp phoái hôïp vôùi
thuoác co maïch.
Grade 1C
2- Khoâng söû duïng dobutamin vôùi muïc ñích laøm
taêng söï giao oxy cho moâ treân möùc bình thöôøng
Grade 1B
H. STEROIDH. STEROID
1- Corticosteroid TM (Hydrocortisone 200 –
300 mg/ngaøy, chia 3 hoaëc 4 laàn TM
hoaëc truyeàn TM) ñöôïc khuyeán caùo cho
caùc BN CHOAÙNG nhieãm truøng
Grade 1A
H. STEROIDH. STEROID
2- Lieàu Hydrocortisone > 300 mg/ ngaøy
khoâng neân duøng trong nhieãm truøng
huyeát naëng hoaëc CHOAÙNG nhieãm
truøng vôùi muïc ñích ñieàu trò CHOAÙNG
nhieãm truøng
Grade 1D
(hai nghieân cöùu RPCT cho thaáy khoâng hieäu quaû hoaëc
coù haïi)
H. STEROIDH. STEROID
3- Neáu khoâng coù CHOAÙNG, corticosteroid
khoâng neân duøng ñeå ñieàu trò nhieãm
truøng. Tuy nhieân khoâng coù choáng chæ
ñònh neáu tieáp tuïc duøng lieàu duy trì hoaëc
duøng corticoid lieàu stress cho nhöõng beänh
nhaân ñang duøng corticoidGrade 1D
Khoâng coù nghieân cöùu naøo chöùng minh raèng corticoid lieàu
stress caûi thieän döï haäu cuûa nhieãm truøng huyeát maø
khoâng coù CHOAÙNG
H. Recombinant human activated H. Recombinant human activated protein Cprotein C(rhAPC)(rhAPC)
1-rhAPC ñöôïc khuyeán caùo ôû beänh nhaân coù nguy
cô töû vong cao (ñieåm APACHE II 25, suy ña cô
quan do nhieãm truøng, CHOAÙNG nhieãm truøng,
ARDS do nhieãm truøng huyeát) vaø khoâng coù
choáng chæ ñònh tuyeät ñoái lieân quan ñeán nguy
cô chaûy maùu hoaëc coù choáng chæ ñònh töông
ñoái nhöng caân nhaéc thaáy rhAPC coù lôïi hôn
Grade 2B
H. Recombinant human activated protein H. Recombinant human activated protein CC
(rhAPC)(rhAPC)
Ñaùp öùng vieâm treân nhieãm truøng huyeát
naëng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng tieàn
ñoâng maùu vaø hoaït hoaù teá baøo noäi moâ.
Ñaùp öùng vieâm trong nhieãm truøng laø caùc
chaát tieàn ñoâng maùu trong giai ñoaïn sôùm.
rhAPC (Drotrecogin alfa) laø moät chaát khaùng
ñoâng noäi sinh vôùi ñaëc tính khaùng vieâm ñaõ
ñöôïc chöùng minh laøm giaûm tæ leä töû vong ôû
nhöõng beänh nhaân nhieãm truøng huyeát naëng.
Lieàu rhAPC laø 24 g/kg/giôø
H. Recombinant human activated H. Recombinant human activated protein Cprotein C(rhAPC)(rhAPC)
Choáng chæ ñònh cuûa rhAPC:
- ñang coù xuaát huyeát noäi
- xuaát huyeát naõo môùi ñaây (trong voøng 3 thaùng)
- phaãu thuaät coät soáng hoaëc phaãu thuaät trong soï
hoaëc chaán thöông soï naõo naëng môùi ñaây (trong
voøng 2 thaùng).
- chaán thöông coù nguy cô chaûy maùu ñe doïa söï soáng
- ñang ñaët catheter ngoaøi maøng cöùng
- u hoaëc sang thöông daïng khoái trong soï hoaëc coù
baèng chöùng thoaùt vò naõo.
O. BICARBONATEO. BICARBONATE
1- Khoâng neân söû duïng bicarbonate vôùi
muïc ñích caûi thieän huyeát ñoäng vaø
giaûm nhu caàu thuoác vaän maïch ôû
nhöõng beänh nhaân toan maùu nhieãm acid
lactic do giaûm töôùi maùu vôùi pH 7,15.
Hieäu quaû cuûa truyeàn bicarbonate treân huyeát
ñoäng vaø nhu caàu vaän maïch ôû pH thaáp hôn vaø treân
döï haäu ôû baát cöù pH naøo chöa ñöôïc nghieân cöùu
Grade 1B
Q. DÖÏ PHOØNG LOEÙT DAÏ DAØY DO Q. DÖÏ PHOØNG LOEÙT DAÏ DAØY DO STRESSSTRESS
1- Neân döï phoøng loeùt DD do stress treân
taát caû beänh nhaân nhieãm truøng huyeát
naëng. Thuoác öùc cheá H2 hieäu quaû hôn
sucralfate vaø laø thuoác ñöôïc öa thích hôn.
Tính hieäu quaû cuûa thuoác öùc cheá bôm
proton chöa roõ vì chöa ñöôïc ñaùnh giaù so saùnh
vôùi thuoác öùc cheá H2.
Grade 1A