Upload
anonymous-if3r5tbwg
View
218
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
1/69
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
2/69
Zen Tijd
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
3/69
ZEN TIJDVOOR SAXOFONISTEN,
JACATS, TENNSSERS,
GOLERS KUNSTENAARS, VOETALLERS,
HONDERDMETEROPERS TOBBERS,
FETSENMAKERS, SLAOZEN
EN ANDERE KOEKENAKKERS
BOB RIGTER
samsara
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
4/69
© 20 Bob Rigt©Dez utgav: Samsara Utgvj bv 21Omlagontwrp: Erik Théw.rktdsgn.comLay-ut: Studo 8, Hgom
ISBN 978-9-77228s6-2j N 28
Nt ut dz tgav mag gprodud wodnzond hft tostmmng van:Samaa tgvr bvregraht 341 6AAmstdmwwwsamaaoocom
Now is the me!
Charlie Parke
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
5/69
Inhoud Sa tori 7 9 De klren van de keizer 83Muzik 89Te (talent) 95 Jazz luisteren 101
Ja spelen 1 0 5 Twee wegen 1 3 En toptennis? 7Na 19Zen 9
Bronnen 11'Ego' 15
Over de schrijve 2 5 Dankzi 6
Hsin 21Tegenstellingen 7Dukkha1 31Kunst ontstaat uit Hsn 7Nu 4 5
Wu Wei, Wu Hsin 9
Symbolen 5 9 Het ego als chauffeu 6 5Reïcaati en Kama? 71Dukkha 7 5
67
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
6/69
Zen
WatZen s?
Zen is een woord.
Een woord s een teken voor ies
Maar als we n de wereld gaan zoken naarde beteens van en, vnden we nes
Hoor je stile?
Als er geuid is neeAls er geen gelud s oo netSte is als tijd.
9
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
7/69
T id kun e niet zien en niet horen.Stilte is als Zen
Zonder stilte geen mzek.
Zen is egenlk niets.Maar e gaat er beter muziek van makentennissen golfen koeken bakken slapen.Minder van tobben.Beter van boogschieten
Zie Zen als een ozichtare bloem langs deweg.Loop er voorbi.Of ruik eraan.Gegoeid uit regen zon en de stnt van eenezel de ook langs die weg kwam.Zaad uit India gemuteerd in China en Japanen uitgezweefd over de wereld.
k heb er thee van gezeTe slap te sterk of te bitter wist naar de zette van de thee.
10
Als de tee net goed is, is de zetter aezig
De w ar e tennisse w int door zelf a e zig te zqn.
De muikant die met een stevige (hoo-meens' factor jn best staat te doen hee nogeen ange weg te gaan.Het ging toch om de muiek?
Ga e bete slapen denken tennissen mziek maken of koeken bakken doo daar e best op te doen?
Als e e bes doet om te slapen blie ekerwakker.
Denk als e wlt denken zel als e in bed
ligtet kan zin dat dat een mooie plaats is omte denken
1
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
8/69
Als e e best doet om goed na te denken,denk e niet goed na.Zolang e e best doet is e aandacht ageeid.
As ee best doet om niet te denken denk e.
As e e best doet op het scoen van een matchpoint lukt het vaak niet
As e e bes doe op de soo die eimpoviseet wodt het niet vee o e gaatde out in
Zen is een vorm van net e best doenJe best doen om te denken s geen Zene best doen om niet te denken is geen Zen.e best doen om niet e best te doen is ookgeen en
Soms is denken Zen.Vake is Zen net denken
12
Va n saapDenkScoorSpee e soo.Repaee e e _tsBakje koek
Aemaa zonde naa eef e kken
Laat e niet a eiden doo e 'ego
0
IJ
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
9/69
Wat je zet als je 'verleden, s eengedachtebowseLHe is een seecie u e einnergen.oe je verleden was hangt af van oe jeselecteert.
Ook je ego s een bowsel van egenfabrcaat.
Je 'ego s opgebowd t jow selecte vanwat je meent te weten over jezel
15
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
10/69
Die selectie kan gebaseerd jn op 'feiten enI • 1mengen .Uit die 'feiten en menngen wordt nogaleens tots, eigendunk ponteneur wifelafgunst wok gedistilleerd.Allemaal zaken waarmee e niets opschiet.Als he pune bi het paalte komt bjkt e'ego een gedachtebouwsel vluchtig als alle
hersenspinsels.
Maar k bén och een koekenbakker
a as e een koek bakt.Maa als e geen koek bak?
Als e kikt naar e egen ego heb e e gesplitst in een 'ego en een beschouwer.Wie van de wee ben i ?Hoe kun i ooit het product zin van e
egen denken?Laat dat 'ego dus maar los.Het s net meer dan een hersenspnsel.Het leidt a
16
En alti d net op de momenten waar het om gaat.
Zoek de rust op.Waar e bent.Doe e ogen dicht.Adem met e buik niet met e ribbenkast
Wacht tot het rime van e ademhalng.
ustg en gestaag 1s.Voel hoe e e adem los laat.Je ademt niet meer elEr wodt n e geademdHet ademt...n daarna s er geen het mee
uister.Breng het geluidslandschap in kaart.Wacht tot e ook de kleinste geluiden hoort.
Wind.Gras.Een insect.
7
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
11/69
Ve weg een auto.Hoog een vlieguig.Een etse
Door luisteen ontstaat een uimte in je.
E is geen ondescheid mee tussen deuimte in je en de uime buiten je.
Het is deelfde uimte.
Heb je ondetussen nog iets andes gedaandan luisteen?Jamme.e zou aeen uisteen.
Heb je alleen geluisted?Dan was je 'ego edwenen.
Wat e nog wel was, was Hsin.
Ben e bang om eelf te eleenae eego hebt opgedoekt?
18
Hoe zou je jezef kunnen veieen als je niet bent opgesplitst.
0
9
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
12/69
Hsin
Die beschouwer?Dat is andee koekLaten we die Hsn noemen.sn s as een oogEen oog laat de weeld binnen, maa zietzhzelf netEen oog ziet zonde zn best te doen.Een oog oodeelt niet
Denk net dat Hsin 'jijzel is.Voodat je het weet verwa je Hsin met eego want ji jzel lij kt vedaht ee op een
21
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
13/69
vermomming van het zelbeeld dat je hebtopgebouwd als product van je egen denken.
Je 'ego s als een vuist.Vouw de open.Dan is het ego weg.Je he bt geen vuist meer en je hebt een hand
. .
vlj.
EnHsin?
Op de venstebank in de zon zt een kat.Hj kjkt naar de schaduwen die bewegenop het grasveld naar de hommes bij de bloemen naar de vogels onde de heg.Zonder ego.
Hsin evaart.
Als je wt oodelen, kun je altd nog jedenken inschakelen.As je daaee o een oodee kom bedenk
22
dan dat dat oordeel net meer dan voorlopigis en net meer dan een oordeel.
Hsin wekt ook zonder dat er denken aan tepas komt.
Pupllen en oogenzen passen zch vazelfaan.Als je hard loopt, versnet vane het r imevan je hat en je ademhalng
Leven doe je niet zeE wordt in je geleed.Besssen doe je niet zeVoordat je beslst, s er al n je beslist.Vered worden doe je ook net zel
Denken.Doe je dat ze
O wodt e in je gedaht?Je kunt er richtng aan geven en het kritschvogen aa s je he heemaa ze doet
23
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
14/69
kun je er och meeen mee ophouden als je gaa slapen?
Er ien onbekende agen tsen Hsin, je geheugen en j e denkvermogen.Daarin kan van alles mis gaanConsaeer da me oerantie voor jeelfenanderen.
Laa wa roebel is in ale rus helderworden.
Je denkvermogen hang a gereedschap boven de werkbank.Houd je geredchap in orde chep enopgeuimd.Gebruik he waar nodig.Geefriching aan je denken als je ie moeuidenken.
Blfjij nada je kaweje klaar i dagen nach rondlopen me je draaende boormachine me je waepompang, j ezaag en je chroevendraaier'
Hang ze eug!
Ophouden me richingloo denken is Zen.
Hsin i nie je geriche denkvermogen.Hin neem waar wa er Nu aan de hand iHe kan n da Hsin daar ie mee doe.Da a dan wel een keer blijken.Wie wee.
Laa Hin maar begaan.Slaap a je aan aap oe ben.A je je be doe om in laap e vaen, b je zeker wakkerAls je je be doe om nie na e denken blijf
je obben.
In aap valen doe je nie zelEr word in je in aap gevalen.
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
15/69
Rchtingloos denken houdt je uit je slaap.
Eet als je honger hebtDrink als je dorst hebt.Leven hoef je net te doen, het gaat vanzelaat het tevreden gebeuren zolang het goedgaat
Er wordt binnen je geleefd in samenhangmet wat buiten je is: lucht cht watervoedseDe scheiding tussen bnnen en buiten is een bedenksel.Je bent een interface van wat zch binnen en buiten je in het Nu bft voltrekken
0
Teg enstellin g en
Een vis weet niet van water totdat hj ophet doge lgtWe astma krjgt weet wat vrj ademen isWe pijn heeft beseft pas achteraf wat geenpn lS.
Zonder tegenstellingen is er nietsEr is icht danzij donker
Donke danzij lcht.Hoog dankij laagLaag danj hoog
27
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
16/69
Muziek bestaat uit tegensteingen tussenklanken.Kanken bestaan uit triingen.Trilingen bestaan uit niets gespitst integenstelingen.
Licht bestaat uit niets gesplitst integensteingen
Bi het opheffen van tegensteingen komtalles op nu uit
Natuurlike tegensteingen zin yish.Dag vogt op naht.Naht vogt op dagEr is ebEr is voed
Uitademen volgt op inademen.
nademen volgt op uitademen.Het hart koptWe' ve got rhythmDat is we duideik.
Er is geboorte, goei boei verva en doodVanaf de jkant bezien bikt de irkegangeen spiraaDezelfde dag komt nooit weer.Dezelfde adem wordt niet nog een keer gehaald.Dezefde bloem bloeit nooit mee
Er is geuk en eedEr is even en dood.
In de blues wordt een tegensteingomg edraaidMet azz kun e eed vertaen in geuk.
0
29
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
17/69
Dukkha(1)
De oude Li klaagde tegen een Zenmeesterdat jn knecht er met een geit vandoor was
gegaa.i was erg verdrietg dat zoiets hem was gebeurdUHet is oals het is", zei de meeste ezien wel"De knecht had met de geit gehandeld en
kwam terug met een sterk paardDe oude Li was erg bli en vertelde demeester hoe goed het hem ging
31
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
18/69
uHet is zoals het is, zei de meester. "We zien we.et paard gaf de necht een trap waardoordie kreupel werdDe oude Li kaagde tegen de meester dat hethem weer zo tegen zat"Het is zoals het is zei de meester "We zien we
Het werd oorlog.Alle jonge mannen werden opgeroepenom te gaan vehten, maar de kneht waskreupel dus die moht bij de oude i blijven.
Tot i dood ging
Moeilijke toestanden in de wered.Wat moeten we ermee.
Eert maar eens kijken dan kunnen we
altd nog zien.
Hsin ziet het allemaal.Als je wilt kun je proberen met je gerihte
32
denkvermogen tot een oordeel ofoplossingte komen.Hsin beshouwt ook dat met wedadigemildheid.
Soms zit het mee.oms zit het tegen
Shit happens at wisten we toh?
Je band is lek.
Hoe je' s nahts ook ligt te denken je bandwordt er niet minder ek vanKwel jezelfniet met zinloos obben n het NuHet kan n dat er weer een dag is en dat je band nog lek is.Niet hagrijnen.Plak je band
Oflaat hem plakken.Ofkoop een nieuwe
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
19/69
Een mooie schaal is kapot gevallen.Hoe je ook denkt, de schaal komt niet meerterg.Koester je herinnering aan de schaa en kwe jezelf niet
Er is geen terugVeret tegen gebeurtenssen in het verledenmaakt je moe en ongelukkig.
Het is NuEr is geen schaal
Dukkha is leed en lijdenVaak vee erger dan de muenissen van eoudeLi.Erger dan een lekke bandErger dan een gebroken schaal
We worden zie
We gaan ook nog eens een keer dood
Er wordt vaak gedacht dat ons lichaam eenauto is en ons 'ego de chauffeur
34
Hoopt de chauffeur bij tota oss uit deauto bevrid te worden als het wrak naar deschoothoop gaat?Wacht maar aKomen we nog op terug
Is de thee nu bitter?
Vee gebroken schalen?Gaan er nog meer tegen de grond?Beheer jij een schevenmuseum?Ga je uinpad verharden
Piekeren over wat er aemaa an gebeuen?Over wat er alemaal had kunnen gebeuren?Er is at jd maar één mogelijkheid: dat wat blijkt te gebeurenPiekeren is iets anders dan bewust acteondernemen
Gebruik je gerichte denkvermogen as datn heetHandel wanneer je moet handeenHang je gereedschap terug
5
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
20/69
De kunst is het Nu leeg te maken vanzinloe gedachten.Ook als het tegenit.
Noem dat maar Zen.
0
Kt ontstat uit Hsin
Wil je saxofoon gaan spelen?og eerst maar dat je saofoon sluit.Tref je voorbereidingen.Kijk naar de ambachtelijke concentratie vande gootmeester die saxofoons reviseert.Kijk hoe hij kleppen, asjes veetjes enpolstes afstelt.De man is aleen nog zn werk.
Hij hee geen ego mee.Dat is Zen.Kijk hoe hij werkt.Lul er niet doorheen.
37
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
21/69
Behandel je instr ument met eerbied.Het is het resultaat van vakmanschap.
Om tot vamanschap te geraken moet jetoch je best doen?En je moet toch ook je best doen om beter teleren spelen?
Nee, je moet oefenen.Oefening baart kunst.Het sleutelwoord is het baren.aren is een organisch proces dat zichonttrekt aan de wil.Een vrouw baart niet.Er wordt in haar gebaard.En het komt niet tot baren zonder eenorganisch proces van bevruchting en drachtGoed baren wordt bevorderd door hetnatuurlij k accepteren dat er Nu gebaard
wordt als er Nu gebaard wordt
Dat geldt ook voor andere zaken.
Oefenen is niet een bezigheid voor later.Oefenen i s een bezigheid in het Nu.Besteed er 100% van je aandacht aan.Er blij dan o% voor jezelf over.En o% voor de toekomst.
Oefen als je oefentKies je oefeningen als je je oefeningen kiest
Denk over je vakgebied als je over je vakgebied denkt.Kunst ontstaat uit Hsin.Maar niet zomaar.
De toptennisse krijgt een service meteen snelheid van 200 kilometer per uur aangespeeld.Hij slaat de bal terug.Denkt hij na over hoe hij die bal zoutergslaan?
Nee.Hij slaat de bal terg.Doet hij zijn best op het tergslaan?
39
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
22/69
Nee.Hij slaat de bal terug.
Het was matchpointHee hij gedacht Als ik het nou maar goeddoe?NeeHij slaat de bal teug.
Veel tennissers gaan de fout in als ze opmatchpont staan.Voetballers missen penaltiesDat komt door het hindeijk verschijnen
h { van un ego En doordat ze erg hun best gaan doenJamme
De sofonist die vond dat hij het thuis goed kon gaat de fout in als hij bij zijn
leraar iets moet voorspelenZodra je weet dat je beoordeeld wordt verscijnt je ego.
Faalangst is een product van het 'ego.
De top tennisser is als een Zenmeester.Na veel oefening en ervaring laat hij hetmaar aan Hsin overZijn ego is weg. Zijn geest is leeg.Hij speelt zonder obstructieHet enge wat hij nog is, is zijn spel
De schilder Karel Appel zei: "Ik rotzooi maarwa aa"
Dat was hetzelfde.Hij liet het aan Hsin over.Zijn geest was leegHij was alleen nog het schilderen.Zonder obstructie
Jan Bons ontwerper van postzegels en vanafches voor toneelgroep De Appel en
voor het DFA zei terwl hij gescheurdekleuvlakjes van verschillende vormenop ee wtte achtegod odschoo "krommel maar wat. k weet anders ook niet
41
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
23/69
Is het geheim dus dat je gedachteloos maarwat moet aanklooien?Als je dat geloo, moet e vragen of eentoptennisse even een bal op je serveert.
Zonder oefening geen kunst.
Hang je 'ego niet op aan een resultaat.
Hang het aan de wilgen.
Door oefening bestaat de mogelijkheid datHsin op den duur kunst of mooie muziek ofmatchpoints of andere koek oplevert.Als je het vrijelijk laat gebeuren.Er valt niet veel aan te willenDaarmee blokkeer je de zaak.
De voorbereiding i belangrker dan het doel.
De voorbereiding gebeurt Nu.Het doel is niet meer dan een gedachte.Misschien wordt het doel ooit bereiktMisschien nie
42
De keizer wilde een penseeltekening vaneen haan.Hij ging naar de grootste kunstenaar vanhet land.G d "
.d k "0oe ze e unstenaar. ver twee
maanden is ie klaar.Kan het niet sneller," zei de keizer.N "
.d kee ze e unstenaar
Na een paar weken wilde de keizer zien hoehet kunstwerk vorderde.Dat gaat niet" zei de kunstenaar.Maar ik ben de keizer" zei de kezer.Ja en ik ben de kunstenaar" zei dekunstenaarToen de kezer na twee maandenterugkwam zat de kunstenaar in zijnwerkplaats.Zijn inkt en n penselen lagen klaar.Hij legde een vel papier op de grond.
Terwl de keizer toekeek tekende hij dehaan met vf snelle penseelstreken.
3
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
24/69
Als er word afgeeld, moet de muziek allang begonnen jn.
0
4
Nu
Er is aleen maar NuDa is ald zo gewees.Ald was he u.Ies anders hebben we nooi meegemaa.
Maar er is och een verleden?He verleden s een gedahespinsel daalleen in he u opgebouwd kan worden.
Wa wi zien als ons verleden is nie meerdan een egen selee ui ndrukkenervarngen herinneringen.
45
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
25/69
En lms, foto's documentengeschiedenisboeken fossieen dan?Ook die zjn alleen in het Nu toegankeik
Het vereden bestaat nietDe toekomst bestaat niet
Wat wi zien as onze toekomst is ook eengedachtespinseLHet is niet meer dan een selectie vandenkbare toestanden en gebeurtenissenDie seectie kan ons alleen in het Nu voor degeest komenAeen in het Nu kunnen wi actieondernemen om denkbare toestanden ofgebeurtenissen te realiserenEn wat bikt as ze gereaiseerd woden?
Dan is het weer NuOf nog Nu
Het Nu is een ongedeed continuüm dat wein onze gedachtespinses iken te veraten.En waaruit w e iken te verdwinen in onzesaap.
De kunst is het Nu eeg te maken vanzinoze gedachten
Noem dat maar Zen
In de Australian Open 201 0 veroorDavidenko maar net van FedererCommentator Mats Wiander: "Davidenkostarted thinking about the great momentand he did not stayin the present
0
47
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
26/69
Wu Wei, Wu Hsin
Een man zocht naar een grote shat.Er kwam een Zenmeester voorbDe meester ei: "Zie je die boom daar? Dechat ligt daarachter Je mag hem hebben ehoef er alleen maar naartoe te wandelen ri wel één voorwaarde, maar die voowaardetelt niets voor: je mag iets niet doen wat jesowieso nooit doe
Eie zei de man "Wat is dievoorwaarde?De meester zei "Terwijl je erheen loopt
49
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
27/69
mag je niet denken aan een zwart-witgesteept gevangenispak."
iet denken aan waar je niet aan witdenken.Hoe doe je dat?
Als je je best doet om niet te denken aan een
zwarwit gestreept gevangenispak, denk jeaan een wartwit gestreept gevangenispak.
Tsja.e best doen om niet je best te doen is weere best doenZo krg je dat gevangenispak niet weg!
Hoe beangrijker de schat voor je is des tehardnekkiger het gevangenispak.
Hoe maak je je geest leeg?e 'ego is weg
50
Er is alleen Nu.Je bent in ust.Body and so
Gedachten komen op buiten je wil om.Verzet je daar niet tegen.Accepteer dat ze opkomen.En dan?
Sluit je ogen.Wacht tot je ademhaling rustig en gestaag
IS.
Ste je dan voor dat je geest uitkk op leegasouut ede atee denkraam is begrensd maar het helderewater is onbegrensd als een oceaanHeb je problemen oforgenatuurijk.Wie niet.
Shit happens.
Pblemen of zorgn zn vssen die denkram oaar kunnen b nzwmen.
1
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
28/69
Als er zo'n vis langs zwemt, goet de danals een bekende en laat hem rustg voobiwemmen.Nit mee bemoeien"D
"ag VlS.Je denkraam is weer leegSoms komen er twee vssen voorbi, oflfswel dre
"Dag vissenGroet e en aat ze maar rustg voorbizwemmenDaarna s e denkraam leeg
As e denkraam leeg i, laa e e aan deoppervlakte driven op de angzame denngvan het ademen
Zo wordt Hsin ontspannen aan zichefovegeaten
Wu Wei (niet iets doen) aat toe dat er gensplsing meer s van ichaam en geest
52
maar een ongedeelde organische eenhed inontspannen beustinAes s n us.Er is geen sptsng ussen bnnen jeen buiten e maar een eenhed n leegongericht bewustnBewustzn dat ich net meer van zchzelfbewust is
Dat is een omstandghed waarin er omaareen nval of een createfidee tevoorschinkan komen
As e e bes gaa en doen op et krigenvan een createfdee of een goed nval uktdat nietDat gebeurt wel, as e Hsin usig aanzichelfov erlaatDoelloos
Utkik end over zeeOf tewil e doucheEventueel medterend n de LoushoudingMaar wie ittend in de Loushouding
3
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
29/69
zijn best gaat zitten doen om zn geestin de ruststand te krijgen, kan beter gaankoekenbakken.Of aassen.
Er is Zen in rust: Wu Wei (niet iets doen) isongericht bewust zijn zonder iets te doen.
Dat leidt tot ontspanning en inspiratie.
Er is ookZen in actie: Wu Hsin is als hetbewust zijn van het bewustzijn helemaalverdwijnt tewijl je ergens mee bezig bent.Dat leidt tot optimaal handelen.
Wu Hsin. Daa kies je je sofoonreparateurop Ut.
Chuandy Martina liep op 1 juni 2009 inHengelo de oo meter in 9,97 secondenHij zei daarna Sprinten is helemaal niet
54
zo moeilijk Je moet gewoon geduldigblijven En dát is heel erg moeilijk Je moet je helemaal kunnen afsluiten van de estvan de weeld. En daaa gewoon zo hardmogelijk lopen."
W at Martina beschri jft is hoe Wu W ei en W u
Hsin een optimale oo mete toelaten.
Geduldig b v en" v erw ijst naar de ust in n geest.De rest van de weeld" vewst niet alleennaar de afspiegeling van de buitenweeld in
zn geest maa ook naa alle bewust nbehalve van het hardlopenMartina hoe niet te weten watZen genoemd wordt maar dooZen loopt hij deoo meter in minder dan o seconden.
Het jonge kite-suralent Enrico van de Laar(13) heeft nooit van Wu Hsin gehoord maavertelt de pers: Het mooiste vind ik dat je
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
30/69
helemaal nergens aan hoeft te denken als jeaan het kitesufen bent. Je denkt niet mee
1 je doet het gwoon.11
Tennisse Matin Siek beschrij iniosoe Magine 2010 wat het is om na jae n van geduldige oefening de bewusteontole te laten vaen "Pas als je niet
gespleten bent en één wodt zelfs met debaan met de bl, komt e een moment datiedee top tennisse kent: jij bent het nietmee die tennist Doo e e nit mee tebemoeien wodt iets geboen in plaats van
gemaakt... potes dichtes shildesmusii - kunstenaas dus - kennen dat
"poces.
Jzzsofonist Fedinand Povel iteet in
een adiointeview de mme inventiefspelende Ameikaanse altist Lee KonitzAe you4ve played a tune fo hityve yeas, the tne plays you.
Fedinand voegt daa zelf aa toe: Je hoeftnegens mee ove na te denken en je wodtmeegenomen doo het moment
0
57
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
31/69
Symbolen
Zen is maar een woord.Een woord i een ymboo
Wie wil weten waar Zen voo taat, moet uitde door de men opgetrokken weed anymboen tappen.
We zien we wanneer het lente wodt
Ook onder dat het �lente' heetOp de kalender kijken hept nie
59
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
32/69
Symbolen doen alsof ze stukjes van dewerkelijkheid voorstelen.Maar het zin aeen maar ches in mind
games
Taal is niet meer dan een spel met ches inmind games.Met het aanleren van taal, hebben we
geleerd ons weredbeeld in stukjes teknippenVerstard als geeerde vlinders zitten desnippers van ons verknipte weredbeeld éénop één vastgeprikt op woordenDoor gebrik van wooen in zinnenkunnen we die snippers hergroeperen enzodoende allerlei schematische beeldenoproepen in de geest van anderenMaar de vlinders blijven dood
Schematische communicatie door middelvan woorden is aan twee kanten ahankelijkvan interpretatie in termen van verknipteen persoonsgebonden wereldbeelden.
6o
Vertouwen op taal is daarom een pecaireondeeming.Met taa is nooit aes gezegd
Taa is een gammele brug.Alleen een beete begaanbaar als die aantwee kanten rust op stevige oevers vanwederzijds welwillend vertrouwen
Luister maar eens naar een ruzie.
Een symbool is zichzelHet is niet waaaar het vewijst.
Zen is een woord.Als we in de wereld gaan zoeken naar de betekenis van Zen vinden we nietsHsin is een woord.Wie zal zeggen waar het voor staat.
Een woord is altijd drie stappen bij dewereld vandaan.
61
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
33/69
Een woord hengel naar een absrac begrip.Da begrip zoek naar een verschijnsel, maar dat verschijnse s dan al losgemaak u dewereld.
Polonius: "Wha do you read Milord?Hame "Words .. words ... words
Ga de wereld zien zonder de verekeningvan he symbolenraser van aal.In da raser is veel waan bliven hangenWoorden verwijzen naar gedachespnsesVeel gedachespinsels zjn wanen.
He 'vereden besaa nie.De oekoms besaa nieHeego is o ok al een gedachespinsel.
Wie zal dan zeggen waZen is?
aa die wereld van symbolen een keer los
Ga liever aassen.Voel de komVoe he bord.Voel he waer
Doe he me 100% aandah zonder je bese doenDa is Zen
Luiser naar de wind in he rie dehommels in de boerbloemen hehandenklappende schijen van een koe.
Ben jij in de wereld of s de wereld n jou?O s da hezelde?Als de scheiding wegval is en nog maar drie leersWaarom zou jeZen nodig hebben als je
waarlijk he schijen van een koe hoor?
Muziek is als he schien van een koeJe kun he horen
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
34/69
Muziek is zichzelMiek verwijst niet.
0
Het' ego a chu e
Hoe staat het nou met die hauffeur en dieauto?Zwakke au, versleten shokbrekers?Lekkende koppakking gehad?Bypass?
De hauffeur houdt waarshijnlijk dapper vol
Want ht 'ego is een hardnekkige klantHet gedahtespinsel ego klampt zih vastaan erkenning en bevestiging van buitenaHet verankert zih aan idntiteit diplomas
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
35/69
curriculum vitae, berep pubieke nces,een line, bezit reputatie imago en zeaan waen aana ondergane operate enagiche levenloop.De chaueu in eigen lichaam die 'zoveelmogek uit het leven wi halen, denkt dath he even kan verliezen en accepteerniet makkelijk dat het gedachtetole 'ego
dat h zo krampachtig vathoudt, net zoeindig i al zn leven.
Al het autowrak naar de choothoop gaatwi de betuuder veilig naar hui of h wileen newe ato
en kat in het nauw maakt rae pongenOmdat het ego ziczef de dood nie kanlaten overleven zoekt het een Hogere Machtdie daarvoor kan zorgen.
Maar ja.God kan niet chrijven'God wood kon alleen to on komen
66
va openbaringen van Bbee gren dieteen hoorden.Het horen van temmen i ymptomatich
voor geeteziekte.Zo wa Abraham in een pychoe bereid utgehoorzaamheid aan een tem uit de hemel
zn eigen zoon te lachten en die aan Godte oeren.Later let die God gechapen al Hijwa naar het evenbeeld van menen alAbraham uit liefde voor de men zelfZijneigen meneljke zoon lachten.Daardoor ou de ziel (een vermomming vanhet ego van de chritelijke men) toegangtot een eeuwig hiernamaa kjgenIn de heilige m wodt dit gevied doorymboich het ichaam en het boed van degelachte zoon te eten �n te drinkenBabaare iten.
Een ware liehebbende Almachtige had deaak nauurlijk ook kunnen klaren zonderZijn eigen zoon te offeren.
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
36/69
Wi er niet voor terugdeinst Zijn eigenzoon te aten doodmarteen, i nogal enLekkerte.In vewarde wanen ontsproten uitdoodsangst evert het 'ego ich uit aan datekkereHetego wordt een geaar van deAmachtige met de daarmee gepaard gaande verschijnselen van het Stochom-syndroom: ut lijfsbehoud aanbidt de
gzeaar Degene aan Wien willekeur hj is
ovgeleverd
Lbehoud?Een hersenpinse hee geen lij
"Bron van Zjn, die ik ontmoet n wat mj ontroert .."
n de oervorm van het Onze Vader spelt het
behoud van het 1ego geen rolWe de verwondering en ontoering bij het
u eraren van het zich ontwik klend Zijn
68
in de ongedede wereld binnen en buitenonn de ramese oevorm worden w i n hetNu gevoed met brood en inicht wordt het vereden osgelaten en worden oordelenopgeschorto ontstaat de evende kracht tot handelenDat i nog eens andere koek
0
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
37/69
Reïncte en K?
Zen s geen godsdienst.Zen s ontstaan ut Hndoeïsme,Boeddhisme en Taoïsme maar Zen s geen-sme en geen godsdenst
En Reïncanate dan?Ut onze slaap worden wj telkens eboen
n et Nu
En KarmaKarma is de weersag van ons denen en
doen n sn
71
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
38/69
In oze slaap wordt ons Karma bijgewerkt.
Voed sin net met vereerde zaenVoed Hsin met goede zakenWat Hsin ermee doet zal wel een eerblijen
Moet je een belangrijke beslissing nemen?Voordat je beslissing je bewustzijn bereikt iser al in je beslistGa Hsin dus niet in de weg zittenWacht met beslissenDen eest naGa er een nache over slapenEn niet een nachtje over waer liggen
Wil j saxofoon leren spelen?
Zog voor je materiaaluister naar je heldenOefen je laddersWer aan je toonvoring
72
Leer je stukenGa op je be, want dat hoort erbijPay you dues
Altijd NuMet dat alles voed je HsinWat Hsin ermee doet zal wel een keerblijen
En zielsverhuzing?Toen mijn Hsin in een vijienjarige jongen zat tof die jongen voorbereidingen om jazzmziant te wordena de geleidelije zielsverhuzing speeltmijn Hsin nu jazz uit een man van vijfenzeventig
En de dood?Je kunt geen u beleven waarin je zelf doodbent
3
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
39/69
Je eigen doodzijn doet zich nooi voor.He s een hersenspinseL
0
74
Dukkha(2)
Maa e is we lijden.En e is de dood van anderen.Dat s geen esenspinse.He lijden in de mens wod Dukka genoemdHet is eWe moeen daarmee omgaanOok da is onoeend
Meesta is Dukka nie Nu.Niet in di momenNiet in wa e Nu is
5
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
40/69
Als je jezelf niet in de weg it is erontettend veel Nu zonder Dukkha.
Zen is het loslaten van hersenspinsels die jeonnodig laten lijden
Hsin weet van Dukkha en constateert hetechte lijden als het zich Nu voordoet
Is er Dukkha in het Nu constateer het alseen feitVeret tegen een feit is een zinloos gevecht
Fysieke pijn laat ich niet wegdenkenMaa elfs sieke pijn wrdt draagljkervoor wie in het Nu blij zonder een 'egoda ich verontwaardigd veret tegen iets wat ht wordt aangedaanFysieke pijn is ook draaglijker voor wie inhet Nu niet denk dat het staks misschien
nog erger wordtAls e Nu pijn is is er Nu pijnAccepteer het als je er niets aan kunt doen
Maar blijf praktischet kiespijn ga je naar de tandarts
Er is geboote, groei bloei verva en doodWij ijn deel van de ronddraaiend spiraalvan gebeurtenissen
Steeds hezelfde schemaSteeds anders ingevuld
Chorus na chorus
De ee is geen winnaar bij vloed geenverliezer bij eb.
Er is ebE s voed
De dood van geliefden is DukkhaZie die pijn onder ogen
Voel de droefenisie dat de schaal gebroken is
Verzet tegen een feit is een inloos gevehtVervolg je wegGedenk dierbare doden met warmedankbaarheid en anderen welwillend
7
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
41/69
Maa kijk wee om je heen wat er Nu aan dehand s.
Op de vensterbank n de zon t een kat.Hj kjkt naa de schaduwen de bewegenop het gasved, naar de hommels bj debloemen, naar de vogels onder de heg
0
Satori
En Satoi (ontwaken/velchtng/bevrjdng)?Want Sato dat schjn je toch metZenmedtate te knnen bereken?Is dat een toestand van gelkalghed?Bljvend hgh onde coke of oets?
We wekeljks een paar r n bet doet
om jn hoofd leeg te denken en zo eentoestand van bjvende gekagheddenkt te beeken kan bete koeken gaanbakken.
79
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
42/69
De geur van het basel komt direct binneninHsin.Die geur gaa het 'ego voorbij, zonder taalofandere symboolsystemen.Baksel kun je uiken.Hesespss et.
Satori is de opuchting van het eindelijkloslaten van i ets wat we zelfkrampachtighebben vastghoudenZen is de ontspanning die blijf na hetloslaten.
De vepaatsg va et zwaartept n onsI ' H" l d wezen van ego naar s1n van ver e en en
'toekomst naar Nu is een verschuiving uit
gedachtespinsels en symboolsystemen naar een werkelijkhid waarin de gens ussenbinnen en buiten is verdwenen
8o
Ons wezen is ons zijnOnvekLaardDe wereld is na Sa tori niet veranderd.(De ze is de zee. Er is eb. Er is vloed.)
W weOns zwaartepunt is verschoven.
De wrkelijkheid van Zen ligt voorbij allesymboolsystemen.
Symboolsystemen zn gereedschap.Houd je gereedschap in orde scherp enopgemd.
Gebrik het waar nodigHang het terug als je karweie klaar is.
81
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
43/69
Wie de rivier s overgestoken, hoeft het vloniet mee e dagen.
0
82
De erenvade keier
Wie is daar?Ik
'k is een wood van twee ettesMaa de vraag we het is die naa zichzefvewijst is niet te beantwooden
Een gebootedatum vewijst naa een tid
Niet naar wie.En begon ik daa wel?Of is daa een schematische knipaangebacht?
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
44/69
Een geboorteplaats zegt waar.Niet wie.
Een naam?
Een labeltje egt niet wie ik ben
Mijn paspoort egt niet wie ik ben
Diploma'sZeggen wat ik heb geleerd of wat ik heb
gekund.Niet wie ik bn
EenCVZegt wat ik alemaal heb gedaanNiet wie k ben.
Vriend noch vand kan eggen wie ik benen ikef ook niet.
Natuurijk!
Ikk eggen dat ik de kommaneukende
Usain Bolt ben, die de 10 meter in95,8secondn loopt.De dwaas die als een Don Qxoteronddraaiende hersenspinsls te ijf gaat.De taalkundige etsenmake die inmiddelshet lek onder water heeftDe saxofonist die na 57 jaar op de bühnenog steeds saxofoon wil lren spelen.De buurman die 's morgens je vuilnisbakbuiten et.De kns die de spllen net heeft om eenschilderijtje op te hangen.Kortom wij kunnen onself beschouwen alseen voorlopige en steeds wsselende bundevan egomanifestaties.
Er is niets tegen om verschijningsvormenvan je •go tijdelijk te accepteren insituaties die daarom vragen.
Maar met een glimlachDenk niet dat door enig mogelijkecombinatie gedenieed is we je bent
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
45/69
Wij ijken gvangen in hersenspnses, inconventies in wetten, in documenten, inwat we moeten zijn of kunnen, in opinies,in reaties, in nanciëe mogeijkheden, inwoorden, in kaders van wetenschappeijketheoreën n een wereld gestold en verkniptin symboosystemen.
De verrassing is dat de deur niet op sot is.Er is heemaa geen gevangenis
Stap naar buitenHet afgeegde 1ego' bijf achter as een eegzwart-wit gestreept gevangenispak.Het carnava is voorbij.Geen keren, maar ook geen keer.
Satori is de opuchting as de gevangenisdeur opendraait, nadat je de
kink hebt opg eichtZen is het ij n in het Nu.
86
Misschien komt de beijding door dewoordeoze bik van een sou mate doorde zon in de herfstbaderen, door eenaanraking door de stite na de toon vanChet.
Maar niet zo maar.WuWei.
WuHsin.EnHsin aat zich niet vatten of deniëren.
0
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
46/69
Muiek
Mziek is net zo werkelijk als he schijtenvan een ke.Symben vezen.Muziek verwijst niet.Je kunt het horen.
Het woord 'koe geef geen melk, scht nieten loeit niet.
Dat woord evindt zih in de wered vansymolen.He is geen koeEen patitur evindt zich ok in een
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
47/69
wered van symboen. Net zo ver van de werkelijkheid as het woord 'koe
oten op een notenbak, mollen kruizen enakkoordenschemas kun je niet horenDat soort 'muziek bestaat uit absracties vastgelegd in een systeem van symboen.Het is geen miek
De West-Europese kassieke muziek is gestold in een systeem van symbolenCompositie en vertoking liggen daardoorin een spagaat tussen abstractie en muzekqssen vereden en heden tussen componisten vertokerDe vertoker in het Nu is noot voor noot gebonden door een partituur waaraan in het verleden is gewerkt met een gummetje in dehand
Een muziekpartituur s as de tekst van eentoneestuk
90
De speers doen alsof ze hun eigen verhaa vertelenMaar het is net hun eigen verhaa.Het is het a voltooide verhaa van eenander.
Jazzimprovisatie is geen toneelstuk maar isals een gesprek in het echte leven.e weet nog niet wat voor zinnen je gaat gebruikenAan het begin van een zin weet e nogniet wat he aatste woord van die zin za worden.Anders dan in een gesprek bevatenmuzikale improvisaties geen woordenDe gespeede notenreeksen verwen nietMaar net als zinnen in een gesprek komen
e voort in het Nu en vervuchtigen meteenHet totaal is na af oop niet herhaabaarDe toonvoering is het eigen stemgeuid van wie het muzikale verhaal formuleert
1
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
48/69
Een tennswedstrijd s de volgende dag ooknet herhaabaar.
HametweLBeethovens Derde ook Tennis is Zenkunst
Bj tenns is het kader van net en beljnngvoor iedere wedstrjd gelijk.
Voor de jazzmuscus ligt het anders.In jzz worden net en bej ning steeds gewzgd: per stuk wordt er n een anderharmonsch kader geïmprovseerd.
Op een hoog pan kan tonee ofkassekemuziek' neens ook zomaar as enkunstworden ervaren.Het gaat dan om de nterpretate.Jaap van Zweden hee dirigerendmeegemaakt dat er voor hem alleen nog
maar muziek was geen componist, geenpattuur.De ervarng van muzek alleen Nu.
92
Maar toch ..
Het pubek weet a wat e komt na "To be b or not to e.
zzmprovsate s Zenkunst bj uitstek.Niemand weet wat e komt.In het brandpunt van het Nu komencomposte en uitvoerng gelijktjdig voort
ut de Hsn van de jzzmusicus.Vrj zonder obstructe gespeed, n dectcontact met een instrumentVuchtg as het pad dat een vog vegt.
Koekenbakkers en tennssers!azz s zo drect als de geur van het bakselAls de kank van het tennisracket.Als de tk van de bal op de base line
We wil zen of een bal n of ut is moet netzo alert kijken als een jazzlusteaar luistert
93
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
49/69
Wu Wei. Wu HsinHsi laat zich nie vaen of deniëren.Maa hoor!Er kan jz ui komen
De wordende muziek dien zich aan in deleegte van de gees van de jzzmuzikan
Jazz Messengers ompetis Philip Harper:"In order o pay you mus be emp insdelike a bambo
0
94
Te
He zwevende zaadje van een paardenbloemhee alen.Het hee de aaeg om ee paadeboeme aen onsaanDa is een uniek alen.Nies anders in de hele wereld krijg davoor elkaarMaar he gaa ne zomaar
De omgeving moe enaar n.Aarde, waer, zonlich luch.Die paardenbloem heef he unike alenom zwevende zaadjes e produceen de
95
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
50/69
weer paardenbloemen kunnen worden.Zo een wonderbaarlijk en in laatsteinsantie onbegepen talent noemen w TeTe wert in de echte wereld en niet in eenabstract symboolsysteem
Jouw Hsin kan de aanleg hebben om jzzmuziek te makenf om toptennis te spelenOf om kunst te makenDat wonderbaalijke en in laatste instantieonbegrepen talent is ook e
D va i ohet gedHet gaat niet zomaarD omgeving moet ernaar zn
Paardenbloemen gedijen in verschillendeomgevgen
Er zn omgevingen waarin paardenblomennit gedijen
In Hsin ontkiemt e door eenonberedeneerde voorkeur uit een waaier van mogelijkhedenn Hsin gedijt e door bijvende toewijding
Altijd bezig met een baleeAltijd bezig met ruimteijke vormenAltijd bezig met penselen
Altijd bezig met een muziekinstrment
De tennisser oefent op zijn backhand sliceen zijn top spin, tot hij ze gedachteloos kantoepassen
Het hee even geduurd voordat dbeedhouwer natuurlijk aanvoeld hoe hijde beitel moest hanteren kon shppen en
zicelf daarbij kon vergeten
De kunstenaar leert kijkenZoekt penseen uitMengt zn inktVolgt wat n hand doet
97
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
51/69
De Te van de sofonist ontkiemt door
een onbeedeneerde vookeur voor hetnsmen en de mekAlletwee siek gemanifesteed.
Kijk naa je handBuig je vingersStek je vinges
Dat zijn sieke processenBesef dat je nooit aan iemand kunt vertellen
hoe je dat doet
Je wet het elf nietVeken de eacties van je instument op je vngewegngen en e emochreOefn je laddes totdat je e gedachteloosmet precisie kunt spelen
Oefnen in het NuMet 10% aandacht
WuHsinZie he als een vom van meditatieee sukken spelen onder te leen
Lee teeker te spelen wat je voor de geestkomt
Het duurt even, maar na veel oefenng,wordt wat uitHsin komt onder obstructie verklankt door een Ysiek poces
Op weg naa je bestemming as ja muikant?Die lit verhuldWat inHsin is is onkenbaa
Het gaat om de wegNiet om de bestemmingBlijf in het Nu
0
99
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
52/69
Jazz luisteren
Symboolsystemen zn abstract gereedschap.
Zoek en leaar die weet hee van dat
gereedschap
Er valt vee te leren, te begrijpen en te
onthouden
Leren improviseren via symboolsystemen, is
in feite een omwegDie omweg spaart wel tijd stratie en
moe1t
Maar abstracties kun je niet horen
101
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
53/69
En muziek kun je niet zien.Muziek kun je horen
Uiteindelijk komt de jazzimprovisatie voort
uit Hsin en niet uit een symboolsysteem
Voed Hsin daaom van het begin af aan metluisteren en nog eens listeren
Kom erachter wie je helden znLuiste naar de toonvoering van je heldnLuister naar hun timing asering en stiltes.It don't mean a thing i f it aint got thatswg
Toonvorming en toonvoering n netabstactnstrument mondstukken retenembouchure ademdruk zn niet abstract.
Raak thuis in de sieke wered van demuziek
2
Stilte is ook een sieke aangelegenheidHet spel van groomeesters is in stiltes gevatWe even stil is, opent vensters naar het spelvan medemusicLuister naar de interactie jazzimprovisateLuister hoe de stlte meespeelt
e leert honderden stukken in je hoofdzgenOf hardop f lutenJe zingt Sanduof tai 8tNo Cherop hetritme van je voetstappen en conoleert of je de eat net et omgedraad
e oefent in je hoofd op de dubbelsporigheidvan jazzimpovsatieBlijf de melodie van een stuk chous nachorus ervaren als er gesoleerd wordt
Soleer zngend of f luitend over een suk dat je in je hoofd ervaart
103
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
54/69
Speen is ook luisteren.Binnn je en buien je
Zeggen dat de Te van de jazz cat in Hsinverhuld igt, is symboische pretpraatHet an we waar ijn maa ga ever speen
Pak je nstumen.
0
104
Jazz spelen
As je een stuk kun (mee)ingen of(mee uiten probeer je he op je
sumenonder badmuiekIn direct conact met een werkeijheidvan geuid van adem van insumnt vanvinger bewegen.
Voed Hsin met oeenen en nog eensoeenen
Je heb te maken met de weg
15
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
55/69
Geniet van de klimpartijen, demodderpoelen, de mist, de onverwachtevergezichten als de mist optrekt.
Leer ondertussen o ok w at de theoretischegereedschapskist te bieden heeft:
-De vingerstanden op je instrumentbenoemen als noten.
Van het blad lezen. Als je eenmaal vanhet blad leest, bkt dat je de noten nietmeer benoemt. Dat is een eerste stap vanabstractie naar werkelijkheid.
De kwintencirkel en, andersom, dekwartencirke
Alle ladders die e van reeksen noten kuntspelen. Dat blijken er veel te zijn.
-Ladders oefenen zonder te lezen. Deverbinding ussen het abstracte systeemvan een notenreeks en de sieke
6
beheersing van de ladder wordt dan eenverbinding tussen horen en doen
-Alle trappen binnen iedere tonaliteit.De samenhang ussen ladders en
akkoorden.-Harmonieleer. Het begrijpen van akkoordenschema' s
Niet de beitel maar de beeldhouwer maakthet beeldDe theorie maakt de muziek nietHet is gereedschap
Leer ervaren waar de grens ligt tussenabstract systeem en muzikale werkelijkheidLeer ervaren waar de grens ligt ussengereedschap en kunswerk.
Zolang de ondersteuning van bladmuziek
nodig is, beheers je de totaalstrucuur vanhet stuk nietHaal de bladmuziek weg.Leer lopen zonder krukken.
107
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
56/69
Ook hier is zoeken, vallen en opstaan deoefening die Te voedt.
Waa je de fout in gaat kun je opzoekenwat er in de bladmuziek of het akkoorden-shema staatDat is een stap weg van werkelijkheid naarsymboolsysteemDaana moet je terug, tot het los van desymbolen lukt
Je krijgt vormbese als je de totaalstructuur van het suk in je hebt opgenomenOp ek punt voe je waar het vandaan komten waar het naartoe gaatDat is nodig voor zinvole improvisatie
an lastige passages moet je soms bewust vingerzettingen onthouden.
Daarna blijk je ze te kunnen speen zonderaan vingerzettingen te denkenZo verplaats je geleidelijk het zwaartepuntnaarHsin
18
Van bladmuziek moet je maar aachtenhoe goed de notatie de muiek weergeeLuster ever naar de utvoerng door een
van je helden.In dat geval ben je vanaf het begin bezig met de werkelijkheid van de muiekZo leer je preces luisteren, ontwikkel je jetechniek, je treekerheid en je geheugen.
Met oefenen laat je geleidelijk de e van de jazz cat edijenDe oonvoerng zuverhed prese entiming van de ladders en de sukken die jeoefent komen uitendeijk hoorbaar terugin de muziek die zich uit Hsn aandient
Oefenen in het Nu is een proces van zoeken
van valen en opstaanConcentreer je 100% op de oefening.Dan b er o% voor jezelf over en o% voorde toekomst
109
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
57/69
Het gaat niet om wat evan komt, het gaatom de oefening.De oeening is Nu.Wat evan komt is niet Nu.
AlsHsin het systeem binnen hee hoe jehet niet meer te onthouden.
Jimprovisatie is niet het outineusuitvoeren van voorgekookte plannen.Als de spelende musici dat allemaal dedenou het niks worden.Jaimpovisatie wordt mede gestuurd doorluisteren wat er Nu gebeurt.
Begin met een leeg bewustn.WuWei.
In jimpvisatie kom je ergens vandaan en
je gaat ergens heen maar je blij in het Nu.Het gaat om wat ich in het Nu uit Hsinaandient.
WuHsin.
0
Het wordt pas wat als bij alle musici de grens is weggevallen tussen binnen en buitenHun 'ego is verdwenen.Er is alleen nog hun gezamenlijke mikaleruimte.
0
111
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
58/69
Tweewe g en
Twee wegen eiden naar. .tmprovsaevermogen
De kore weg is een omweg via absracies.De weg gaa ui van he inuen vaneen akkoordenscema me siles en mepassende sukjes van adders en rappenHe is een weg de naar Hsn kan eden va
een oonde van eoreisce knuseari.Er zn er die op die roonde ijvenndoen n een egoode me een hoormj-eens uiaa.
13
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
59/69
Jammer.
Als ze niet ook de lange weg gaan, komen zeniet verder dan de trukendoos.
De lange weg loopt naar het geleidelkontkkeen van een vomgevoe doorsteeds anders en steeds meer af te wiken
van de melode die als uitgangspunt dient
Dat s een avonturlike ute dooronbekend terrein waarbi esthetiek en eenoor voor hamonishe mogelikheden alskompas dient
De wizerplaat van het kompas bestaat uitalles waarnaa e al zoveel geluisterd hebt.
Ga af en toe in alle rust langs de weg zittenen luister hoe ChetBaker op jn trompet
een paar eenvoudige noten van ong ipbareshoonheid de wereld in blaast
Daar zt geen theoretish geknutsel b.Geen hoor m eens.
14
G l Ieen ego .Chet heeft geen g rens meer tussen binnen
en buiten.Chet en jn medemusii zn in dezelfde
mte.Daar s aeen mekChet' s geest is leeg.Hi laat de miek uit Hsin tevoorschin
komen zoals die zih aandient en verstaatde kunst die de wereld in te blazen.
Wat w horen is Chet el
Dat is het.Chet werd ChetLester werd Lester.Zootoot.Mies Mes.
DexterDex.Kenny Kenny.
BirdBrd.
Wie zal zeggen wie i bent en wie wordt?
5
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
60/69
WatZen is?Zoek een riet uit.Ga speen
0
n6
En toptennis?
Toptennis is een kunstvormHet gaat niet over winnen.Terwijl er getennist wordt, is het winnennooit Nu.
Het tennissen is NuWinnen kan alleen maar een gevolg zijn ná de aatste sag.
WuWeiWuHsin
Toptennis wordt gespeeld onder 'ego
17
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
61/69
Geen 'kijk mi eens.Geen 'toekostGeen veeden
Federer wed edee
Hi legt n zwart-wit gesteepte gevangenispak af en tennist naa deovewng
0
n
Na
De tennisbaan igt veatentwee ege stoeenkijken nog toe
0
119
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
62/69
Bronne
Een uitstekende publicatie over Zen is: AlanW . Watts ( 1957) he Way of Zen, PantheonBooks New Yok, ate heutgegeven inPean 962 en herdrukt in PenguinAkana ( 990 )
Matin Simek: 'Of ik de baas over meze ben?Natuulj net, Filosoe Magaine 3, 2010
Uigeverij Wiem Kok Diemen ie blz 56
Het interview met zsofonist erdinandPovel (zie bl. 56) werd op 31anuari 011
21
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
63/69
uitgezonden in he NTR pgrammaKunststof op Radio 1.
Bron van Zjn, de Aramese oevom van heOnze Vader waarnaar in de eks van Het'e8o als chaueur word verween (ie b68), is in he ederlands weergegeven als:
Bon van Zjn de k ontmoet n wat mj ontroertIk eef ee aam opda ik ee paa kaeven n mjn leven.Bundel uw lcht n mj- maak het nuttg.Vestg uw rjk van eenhed nu uw enge verlangenhandet dan samen met het onze.Voed ons dageljks met brood en met ncht.Maak de koorden van fouten los de onsvastbnden aan het verleden opdat wj ook
anderen hun msstaen kunnen vergevenLaat oervlakkge dngen o net msleden
Ut u wordt geboren: de alwerkame wl deeede ah om te hadee e he eddat alles veraat en ch van eeuw ot eeuwvereuwt.
22
Dee eks nodig ui o een verdere vergelijking me Zen Tijd. Er word nie inaangegeven wie of wa de 'bon van n .Er is sprake van verliching; van opheen van de scheiding van binnenwereld en buienwereld van concenraie in he Nuo een eenheid van handelen word bereik
van bevrijding ui boeien van he verleden.Ons dagelik denken en doen voed lichaam en gees Lichvaardige oordelenen hersenspinsels worden losgelaen.Aangeboren alen word onwikkeld oeen levende krach o handelen en zels o
musCeren
23
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
64/69
Over de schrijver
Schrijve en sofonist Bob Rigter ( 1934)doceerde aalkunde aan de RiksuniversiteitLeiden. Hij schree drie omansJ in deOostzee, 8 en Vremd.Als taalkundige publiceerde hi ondermeerover de emologie van het woord 'jazz enover tid en de relatie tussen taal en denenAs jazzmusicus brach hij een p en diversecds ui en rad hij op me onder anderenDon Byas, Wesse !lken Ben Webster Scott
Hamilton Philip Harper.Bob Rigter is nog altijd met regelmaat tee en e beuisteren op de Nederlandse jazpodia
125
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
65/69
Dankij
Van Berend Bosch kreeg ik een mooi boekje
met alleen maar blanco pagina's.In een strandhuisje in Noordwijk keek ik
naar de zee, overdacht The Way ofZen en de wereld om mij heen.
k liep langs de branding wist van eb envloed hoorde meeuwen zag kreeftjes
rondscharrelen in gespiegelde luchten.
Notities in het boekje weden tot tekst.Co Donne en Robert Haasnoot keken af
en toe wat ik evan bakte Of de krenten in
het deeg geen dooie vliegen bleken.
26
Frans Elsen en Sion Rigter hebben een
stukje geproefd.
Er was nog muziek in de nacht en Jasperina
bleef steeds maar winnen op de tennisbaan.Zij had zich er als kind dan ook nooit over
vewonderd dat haar moeder ussen duimen wijsvinger rondvliegende wespen uit de
lucht pakte en de schildjes en vleugeltjes lietneerdwarrelen.
127
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
66/69
Eerder verschenen bij uitgeverij Samsara
Adas, Robert- Stilte van het hat deelAdams, RobeSilte va het hat deel2Adyashati- Dansende eegte
Adyashati- Wae medtatieAdyashaHet ede va je weeldBaseka Ramesh - E was ees .Bacoft Ae- Wooden va BoeddhaBentema, RtaJnaa yoga de paktijkBonges, Saly- Aledaagse velihngBoogaad, a vd/ Wei Wu We- Leven zonde tanenByom, Thomas et hat van bewstCoheBet u net zo gelkkg als uw hod?Co hen, AlaWjsheid ui het haCowey Gay- Van hie aa heDede an va- erug van oot weggeweestDede, an vaZeeasate s dit allesych, Willam-Athoy de Mello, een bloemlezgFose eeve zode mddeptFose e- e butengewone aeghed
Fodaie, a - MetanoiaGangaVhed n ovegaveeles, ene-ThsGassma, BeeOeidige cikel
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
67/69
Greve, Joh -EéHam, Sam Lao T eao e jgHadig Dug -Ope vor de oHason Seve oek gee a dHario SeveHet geuige dHario, Seve-Eé eaieHarog eoOwae de domHeybo AoDe ooe va ee oopee geHeyo Ao T ephilosoyof a ogal mdHlg ChucVeiig voo egerHilig, ChucPare o de zie
Hyde, Um LizaI e he leve zeli viger wijzed aar de maoda SeenI Facet GilleZmar velKaz erryNouaeiKee WoerVrj Keer WoreJaa YogaKce ai&Smi au-rae over bewuKy Sottefe lle eeKhamui .G De deeedge geLae GiaHer mecame va veageamme va ooreug, Wedy Hoogegaad ou é?amme va Tooreurg WedyWeboe HoogbegaadLaw Kaya-Sao Bob Ada eve e eeiquoa Waye-Never mduce, Fraci Eeuwgeid N!McKea edSpirituee verc tig Vegee he maar!McKea edSriuee coece VerigMcea ed-Sru OoogvoergMcea Jedoe
Meo Ahoy deBewuMeo Aoy deDe weg va ieMoiaga Soo Va eeig o meeersagdaa Mhaaj n woo n beNorui S -e waaheid over vcigOeve a va de wee e we i earo oyZoa he Paro oyemad herPsons, Tny-Nimaddaaaro oyAe e ePao ToyHe ope geem
Raaimaer Aee-Voedig vrRam zuWie zoe za e videRamaa Maah wood e eediger Bo e doum Ja va Je e ie wa je deSchooderwoerd, Sioe ce op aagegaOorproeje GeeSaiMayi Ohrtwee aeSapio aacHe geeur vazeSm auoduaei voor maagerSm AexadeKeedeidaragaa Forajoio oaOwae e aedaageVgerwijzgeAree ui e jaar cWa AaWord wa je eWei Wu We O wered w
W eay Roy De ructuur va jZudehoud B Meeer a veu advaia
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
68/69
Voor een overzicht va oze ites(me tesfragmenen)
ku u ook kijken op oze website:
w .samsarabookscom
Daar vind u infomate over de boee in voorbereidg, de ageda met iformaie ove leige
va onze auers e t u zc ogeve voor onzeeuwsbrie of ee cataogus aavage.
Samsara Uigever bvHeregrac 341
06AAterdTeefoon: 020-555066F: 00555088
E-mai nfo@samsarabookscom
8/19/2019 Bob Rigter - Zen Tijd
69/69