-1-

Bliżej śmieci, dalej od nieporządku

-2-

Wydawca:

Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płockuul. Stary Rynek 20, 09 - 400 Płocktel./fax. 24 268 37 74rceeplock@eko.org.pl, www.blizejsmieci.pl, www.rceeplock.pl

Redakcja: Janina Kawałczewska

Zdjęcia: z archiwum RCEE w Płocku

Skład komputerowy: Dariusz Winiarski

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w ramach projektu: „Bliżej śmieci - dalej od nieporządku”

Płock, czerwiec 2013r.

-3-

WstępNowy system gospodarki odpadami komunalnymi 1 stycznia 2012r. weszła w życie ustawa z dnia 1 lipca 2011r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, któ-ra zmienia dotychczasowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Gmina w tym systemie jest odpowiedzialna za odebranie i właściwe zagospodaro-wanie odpadów komunalnych. Gmina miała 18 miesięcy na wprowadzenie nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi polegającego na:

−przejęciu przez gminę odpowiedzialności za odpady, −stworzeniu warunków do utrzymania czystości i porządku na terenie gminy poprzez podjęcie uchwał obligatoryjnych do końca 2012 roku dotyczących:

3 uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, 3 ustalenia stawki i sposobu naliczania opłaty za odbieranie odpadów (niższa stawka za odpady zebrane selektywnie),

3 ustalenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami z uwzględnieniem warunków miejscowych,

3 wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunal-nymi składanych przez właścicieli nieruchomości,

3 sposobu i zakresu świadczonych usług w zakresie odbierania i zagospoda-rowania odpadów komunalnych (ilość odpadów, częstotliwość odbioru, usługi realizowane przez punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych tzw. PSZOKi),

3 ustalenia górnych stawek opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi,

−prowadzeniu rejestru działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, do którego wpis jest obligatoryjny dla podmiotów zamierzających świadczyć usługi w tym zakresie dla gminy, −zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) dla komunalnych odpadów zmieszanych, zielonych i pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania, −organizacji i odbierania odpadów komunalnych oraz wyznaczenie PSZOK,

3 zorganizowaniu przetargu na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, podpisaniu umów i ich realizacji,

3 organizacji, budowy i funkcjonowania PSZOK, −ustanowieniu selektywnego zbierania odpadów komunalnych (co najmniej: papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła, opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji),

3 zapewnieniu odzysku, recyklingu i przygotowaniu do ponownego użycia wybranych frakcji odpadów komunalnych (papieru, metali, tworzyw sztucz-nych, szkła - 50% wagowo, odpadów budowlanych i rozbiórkowych

-4-

- 70% - do 31 grudnia 2020r.), ograniczeniu składowania do 50% wagowo odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania - do 16 lipca 2013r., do 35% - 16 lipca 2020r., (przy wielkościach do osią-gnięcia w każdym roku w latach 2012-2020 określonych rozporządzeniami Min. Środowiska (Dz.U. z 2012r. poz. 645 i poz. 676),

−nadzorowaniu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym; 3 weryfikacji kwartalnych sprawozdań przekazywanych przez firmy odbierające odpady, 3 kontroli przestrzegania i stosowania przepisów ustawy, 3 nakładania kar pieniężnych na podmioty odbierające odpady komunalne, 3 przekazywania rocznych sprawozdań z realizacji zadań gospodarki odpadami do marszałka województwa i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska,

−corocznej analizie stanu gospodarki odpadami komunalnymi w gminie w celu weryfikacji gospodarki odpadami, −prowadzeniu działań informacyjnych i edukacyjnych dla społeczeństwa w zakre-sie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi (prawa i obowiązki właścicieli nieruchomości określone w uchwałach rady regulujące zasady gospo-darki odpadami, selektywna zbiórka odpadów, informacja o firmach odbierają-cych odpady, miejscach zagospodarowania odpadów, osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu, PSZOK itp.),

1 lipca 2013 roku zbliża się wielkimi krokami; nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi musi działać w gminie. O nowym systemie gospodarowania odpadami należy poinformować mieszkańców, a zwłaszcza o ich nowych zadaniach, w tym m.in. o:

−złożeniu przez właściciela nieruchomości do wójta, burmistrza, prezydenta mia-sta deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania odpadów komunalnych; złożeniu nowej deklaracji w przypadku zmian w zakresie wytwarzania odpadów, −dostosowaniu się do nowych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi określonych przez radę gminy, uchwały sejmiku województwa wdrażającej wojewódzki plan gospodarki odpadami i przepisy ustawy, −wyposażeniu nieruchomości w odpowiednie urządzenia do zbierania odpadów i utrzymaniu ich we właściwym stanie tech-nicznym i sanitarnym, −zbieraniu selektywnie odpadów, −uiszczaniu na rzecz gminy opła-ty za gospodarowanie odpadami. Instalacja MBP w Kobiernikach k/Płocka

-5-

Przed gminami, społecznościami wiele nowych zadań do realizacji, aby wresz-cie można było uporać się z problemami, jakie stwarzają odpady komunalne. Ważne jest, aby zarówno samorządy gmin jak i mieszkańcy zrozumieli koniecz-ność wdrożenia nowego modelu gospodarowania odpadami.

O projekcie Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku chcąc przyjść z pomocą gminom we wdrażaniu nowego modelu gospodarki odpadami komunalnymi, szerze-niu edukacji ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowej gospodarki odpada-mi komunalnymi, realizuje przy wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochro-ny Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie projekt „Bliżej śmieci – dalej od nieporządku”, którego celem jest:

−zapoznanie gmin z różnymi sposobami wdrażania nowego modelu gospodaro-wania odpadami komunalnymi, −wskazanie najlepszych rozwiązań w gospodarowaniu odpadami komunalnymi, które pozwolą wdrażać zrównoważony system gospodarki odpadami komunal-nymi, przy racjonalnych kosztach gospodarowania nimi, −zmniejszenie uciążliwości odpadów dla środowiska, −wyzwolenie aktywności samorządów gmin, mieszkańców do działań na rzecz właściwej gospodarki odpadami komunalnymi w gminach.

Uczestnikami projektu są władze gmin (w ich gestii leży gospodarka odpadami komunalnymi), samorządy województw, firmy gospodarujące odpadami, nauczyciele, trenerzy centrów edukacji ekologicznej.Główne elementy projektu to m.in.:

−przeprowadzenie badań w 16-tu województwach dotyczących sytuacji w zakresie wdrożenia nowego modelu gospodarowania odpadami komunalny-mi w gminach; −badanie istniejących i projektowanych regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) w Polsce i zestawienie ich; −konferencja ogólnopolska otwierająca projekt; −8 dwudniowych seminariów regionalnych organizowanych przez 8 Regional-nych Ośrodków Działań Odpadowych. Celem seminariów będzie analiza stanu wdrażania ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, przedstawienie różnych sposobów wdrażania w/w ustawy i egzekucja przepisów prawa; −przygotowanie informatora o RIPOK w Polsce; −przygotowanie 2 broszur o realizowanym projekcie; −konferencja sumująca projekt, na której przedstawimy informator o instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), efekty uzyskane podczas realiza-cji projektu i działania w celu ich utrwalenia.

-6-

Materiały konferencyjne, seminaryjne uczestnicy otrzymują na informatycznych nośnikach danych. Ponadto będą umieszczone na stronie internetowej RCEE w Płocku przygotowanej specjalnie na potrzeby realizowanego projektu – www.blizejsmieci.pl Projekt ma zasięg ogólnopolski. Realizowany jest od 1 stycznia 2013 roku do 31 maja 2014 roku. Zakładamy, ze dzięki projektowi:

−gminy, firmy poznają różne sposoby wdrażania nowego modelu gospodarowa-nia odpadami komunalnymi, wdrożą zasady postępowania z odpadami zgodne z dyrektywami UE i polskim prawem; −gminy wdrożą kompleksowe systemy gospodarowania odpadami komunalnymi przy udziale racjonalnych kosztów z tym związanych ponoszonych przez miesz-kańców, zgodnie z zasada „zanieczyszczający płaci”; −powstaną nowe „zielone miejsca pracy”; −gminy nauczą się wyzwalania aktywności społeczeństwa na rzecz gospodarowa-nia odpadami komunalnymi, −wykształceni przedstawiciele samorządów gmin stanowić będą „drożdże” dla aktywności na polu działań ekorozwojowych w swoich środowiskach; −biblioteki gminne, centra edukacji ekologicznej, szkoły wzbogacą się o nowe wydawnictwa; −zmniejszy się ilość wytwarzanych odpadów, a odpady wytworzone będą podda-wane procesom recyklingu, odzysku, a ostatecznie unieszkodliwiane w instala-cjach spełniających wymogi BAT (najlepszych dostępnych technologii).

W „czystych” gminach aktywnym ekologicznie społecznościom łatwiej będzie żyć, pracować, a zasoby środowiska zostaną zaoszczędzone, aby służyły także przyszłym pokoleniom.

Wszystkich Państwa zachęcamy do udziału w projekcie, w tym także do lektu-ry niniejszego wydawnictwa, które powinno pomóc gminom we wdrażaniu nowych zasad gospodarowania odpadami, a społeczeństwu – uzmysłowić konieczność intensyfikacji działań w zakresie unikania wytwarzania odpadów oraz racjonalnej gospodarki odpadami już wytworzonymi.

Konferencja Ważnym elementem projektu była kon-ferencja pn. „Nowy model gospodarki od-padami komunalnymi – gdzie jesteśmy?” zorganizowana w dniach 21-22 maja 2013r. w Soczewce, powiat płocki, woj. mazowiec-kie.

-7-

Celem jej było: −promocja projektu, ocena przygotowania gmin, firm gospodarujących odpada-mi do wdrożenia nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi; −poznanie przez samorządy gmin, firmy różnych sposobów wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi; −wypracowanie wniosków, zawierających kierunki działań dla gmin w celu pełnego wdrażania nowych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi.

Oto program konferencji:I dzień - 21 maja 2013 roku.Prowadzący: Janina Kawałczewska - RCEE w Płocku, dr Krzysztof Buczkowski - Międzynarodowe Centrum Rozwoju Lokalnego CIFAL Płock Sp. z o.o.1. Otwarcie konferencji, przedstawienie

prowadzących – Janina Kawałczew-ska

2. Powitanie uczestników – Mirosław Krysiak - Wójt Gminy Nowy Duni-nów, Michał Boszko - Starosta Płocki

3. Przedstawienie programu - Janina Kawałczewska, Krzysztof Buczkowski

4. Omówienie celu i harmonogra-mu realizacji projektu „Bliżej śmieci - dalej od nieporządku” - Iwona Mar-czak - RCEE w Płocku – koordynator projektu

5. Prezentacja organizatorów - Janina Kawałczewska, dr Krzysztof Buczkowski, dr Witold Lenart

6. Regulacje prawne dotyczące gospodarowania odpadami w Unii Europejskiej i w Polsce, ich stosowanie - dr inż. Barbara Kozłowska - Politechnika Łódzka

7. Gospodarka odpadami komunalnymi w Szwecji - Józef Neterowicz - ekspert ds. Ochrony Środowiska i Energii Odnawialnej Związku Powiatów Polskich

8. Dyskusja9. Sytuacja w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce i stan

wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce - dr inż. Barbara Kozłowska - Politechnika Łódzka

3 komentarz RCEE dot. wyników badań w 16-tu województwach dot. sytuacji w zakresie wdrożenia nowego modelu gospodarowania odpadami komunal-nymi w gminach.

10. Uwarunkowania ekonomiczne i praktyka wdrażania nowego systemu gospo-darowania odpadami komunalnymi - Jerzy Starypan - Prezes Beskid Sp. z. o. o. w Żywcu, praktyk w zakresie właściwej gospodarki odpadami komunalnymi

11. Stan wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi w wo-jewództwie mazowieckim - Andrzej Daniluk - Dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego

Uczestnicy konferencji

-8-

12. Przygotowanie firm uczestniczących w odbieraniu i przetwarzaniu odpadów komunalnych do właściwej gospodarki odpadami - Krzysztof Michalski - SITA Radom Sp. z o.o.

13. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Płońsku – Prezes Dariusz Matuszewski

14. Prezentacje firm gospodarujących odpadami komunalnymi: 3 Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach – Stefan Kotlewski – Prezes ZUOK Kobierniki, radny samorządu woj. mazowieckiego

3 Edukacja społeczeństwa w zakresie gospodarowania odpadami, współ-praca z Przedsiębiorstwem Gospo-darki Komunalnej "Saniko" Sp. z o.o. we Włocławku - dr Maria Palińska z Włocławskiego Centrum Edukacji Ekologicznej

3 EKO-MAZ Sp. z o. o. w Płocku – Jan Bernatowicz – Prezes EKO-MAZ Sp. z o.o.

15. Podsumowanie pierwszego dnia konfe-rencji, informacje o wystawie i podział na grupy warsztatowe – dyskusja

16. Kolacja, podczas kolacji informacja o GWPK.

II dzień - 22 maja 2013 roku.Prowadzący: dr Witold Lenart - Uniwersytet Warszawski, Maja Syska – Żelechowska - Dyrektor Wydziału Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiato-wego w Płocku.1. Inscenizacja odpadowa w wykonaniu uczniów z Gimnazjum Nr 6 w Płocku

nt. edukacji odpadowej w szkole2. Egzekucja prawa w zakresie wdrażania nowego modelu gospodarowania od-

padami komunalnymi - Jadwiga Zonenberg - trener RCEE w Płocku, Starostwo Powiatowe w Płocku

3. Praca w grupach (podział na grupy robocze) – każda grupa pracuje 25 min., potem zmiana grup u tego samego prowadzącego

− I grupa 3 Jak jesteśmy przygotowani do wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach? - prowadzi dr Witold Lenart

− II grupa 3 Jak nowy model gospodarki odpadami wdrażają związki celowe gmin? - prowadzi Jadwiga Zonenberg

− III grupa 3 Jak do wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami przygotowane są firmy gospodarujące odpadami? - prowadzi Janina Kawałczewska

Materiały konferencyjne

-9-

4. Prezentacje wniosków z pracy w grupach i dyskusja5. Edukacja i informacja społeczeństwa w zakresie gospodarowania odpadami

komunalnymi - przykłady płockie - Janina Kawałczewska - RCEE w Płocku6. Przykłady polskie i światowe zasad gospodarowania odpadami komunalnymi

i edukacji społeczeństwa - dr Witold Lenart - Uniwersytet Warszawski7. Podsumowanie konferencji, wnioski dla gmin dot. udoskonalenia wdrażania

nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi - przedstawiciel RCEE w Płocku.

Otwarcia konferencji dokonała Janina Kawałczewska, zwracając szczegól-ną uwagę na fakt, iż: 1 lipca 2013 r zbliża się wielkimi krokami, nie zmieni się termin wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami w Polsce. Głównym celem jego jest usprawnienie gospodarki odpadami w Polsce, dostosowanie jej do prawa Unii Europejskiej, poprawa stanu środowiska, maksymalny odzysk wytwarzanych odpadów, minimalizacja ich składowania. Przed samorządami gmin, firmami gospo-darującymi odpadami bardzo poważne i trudne zadania – wdrożenie w życie nowych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi, współpraca gmin z firmami odbierającymi i przetwarzającymi odpady, budowa nowych instalacji przetwarzania odpadów spełniających wymogi BAT i dotarcie do właścicieli, zarządców nierucho-mości wytwarzających odpady. Wreszcie egzekucje wymogów prawa. Jak jesteśmy do tych ważnych zadań przygotowani? Co możemy jeszcze zrobić, aby w pełni wdro-żyć nowy model gospodarowania odpadami? Na te pytania spróbujemy odpowie-dzieć podczas konferencji „Nowy model gospodarki odpadami komunalnymi – gdzie jesteśmy?”, zorganizowanej w ramach projektu ogólnopolskiego pn. „Bliżej śmieci – dalej od nieporządku”, zorganizowanej przez Regionalne Centrum Edukacji Ekolo-gicznej w Płocku, Starostę Płockiego, Międzynarodowe Centrum Rozwoju Lokalnego CIFAL Płock oraz Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.Powitała gości konferencji i uczestników projektu:

−przedstawicieli Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, −gości spoza granic Polski: z Chin, Norwegii i Szwecji, −przedstawicieli urzędów marszałkowskich, urzędów wojewódzkich, gmin z tere-nu Polski, powiatu płockiego, firm gospodarujących odpadami, związków gmin celowych, −przedstawicieli centrów edukacji ekologicznej, −przedstawicieli nauki.

Wójt Gminy Nowy Duninów przedstawił stan przygotowań do wdrażania nowego modelu gospodarki odpadami komunalnymi. Gmina samodzielnie wdraża ustawę, przyjęto wszystkie obowiązkowe uchwały. Objęto także systemem gospoda-

-10-

rowania odpadami komunalnymi nierucho-mości niezamieszkałe. Rozstrzygnięto prze-targ na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Wójt zgłosił problem odbioru odpadów powstających przy drogach (zarządcy dróg – głownie dotyczy to dróg krajowych i wo-jewódzkich, podnoszą problem, że przy tej samej drodze niektóre gminy przejęły gospo-darkę odpadami, a część gmin – nie przejęła. Zarządzający drogami muszą więc na części odcinków dróg wypowiedzieć umowy firmom odbierającym odpady).

Starosta Płocki przedstawił sytuację w zakresie wdrażania nowej ustawy o od-padach oraz współpracę z RCEE w Płocku dot. pomocy gminom powiatu płockiego

we wdrażaniu nowego modelu gospodarki odpadami komu-nalnymi. W najbliższym czasie planowane jest szkolenie dla sołtysów wspólnie z RCEE w Płocku. Dr inż. Barbara Kozłowska z Politechniki Łódzkiej omówiła system prawa ochrony środowiska, w tym dotyczą-cy gospodarowania odpadami obowiązujący w Unii Europej-skiej i jego implementacje do prawa polskiego, szczególnie podkreślając zaległości w Polsce w stosowaniu prawa odpa-dowego i sankcje za niedopełnienie obowiązku implementa-cji prawa UE w Polsce, nieprawidłowości w gospodarowaniu odpadami komunalnymi w Polsce, konieczność wprowadze-nia nowych regulacji prawnych i egzekucji ich.

Problemy, które zgłaszali uczestnicy w trakcie dyskusji, dotyczyły obowiąz-ków gmin, zwłaszcza osiągnięcia poziomów odzysku: papieru, tworzywa, szkła, odpadów biodegradowalnych przy niechęci mieszkańców, zwłaszcza budynków wielorodzinnych, do segregacji odpadów i braku możliwości egzekucji przez gminy. Podnoszono także problemy dotyczące tego, jak powinna wyglądać segregacja odpadów, jakie instalacje powinny być RIPOK-ami, czy można teraz kierować odpady do zastępczych instalacji. Sceptycznie odnoszono się do pełnego wdrożenia ustawy.

Józef Neterowicz, omówił gospodarkę odpadami komunalnymi w Szwecji. Na początku w Szwecji także nie było łatwo, musiała nastąpić zmiana sposobu myśle-nia społeczeństwa, a z tym działania dot. segregacji odpadów. Dziś w Szwecji unika się wytwarzania odpadów, segreguje się je, spala – znikomą część odpadów się składuje, ale tylko przetworzonych. Gro odpadów – odzyskuje się, poddaje recyklingowi energetycznemu.

Gospodarze terenu witają uczestników konferencji

Dr inż. B. Kozłowska

-11-

Nie ma problemu z selektywną zbiórką. Odpady - to źródło energii i zastępowanie surowców naturalnych. Kraje Europy Zachodniej przywożą odpady komunalne do Szwecji, która wykorzystuje je w spalarniach do uzyskiwania energii elek-trycznej i cieplnej. Odpady mają wymierną wartość.

Uczestnicy pytali o istniejące systemy gospodarowania odpadami w zabudo-wie jedno - i wielorodzinnej w Szwecji. Zostało to przedstawione graficznie. J. Neterowicz uważa, że w Polsce powinno być zbudowanych co najmniej 49 spalarni odpadów komunalnych.

Dr inż. Barbara Kozłowska omówiła obecną sytuację w Polsce w zakresie go-spodarowania odpadami komunalnymi i stan wdrażania nowego modelu gospoda-rowania tymi odpadami, zwracając uwagę na: dominujący obecnie system zbierania odpadów zmieszanych, złą organizację zbiórki odpadów surowcowych, różne meto-dy określania stawek opłat za odpady, niewykorzystanie mocy przerobowych nowych instalacji przetwarzania odpadów, brak PSZOK, brak wdrażania zasad gospodarowa-nia odpadami, brak programów zapobiegania i ograniczenia powstawania odpadów, mało RIPOK.

W dyskusji J. Kawałczewska przedstawiła dane ankietowe RCEE w Płocku z badań województw w zakresie wdrażania znowelizowanej ustawy o utrzyma-niu czystości i porządku w gminach na dn. 31.12.2012r. / brak było w wielu gminach podjętych uchwał dot. gospodarowania odpadami, edukacji społe-czeństwa, mały był udział społeczeństwa w tworzeniu nowych modeli gospo-darowania odpadami, słabe zainteresowanie problematyką nowego modelu gospodarowania odpadami przez firmy gospodarujące odpadami.

Jerzy Starypan - Prezes Beskid Sp. z. o. o. w Żyw-cu przedstawił uwarunkowania ekonomiczne i prakty-kę wdrażania nowego systemu gospodarki odpadami na przykładzie Gmin Żywiecczyzny. Zwrócił uwagę na problemy z recyklingiem odpadów opakowaniowych, segregację odpadów w budynkach wielolokalowych (małe zainteresowanie mieszkańców segregacją odpa-dów).

Uczestnicy interesowali się opłacalnością systemu gospodarki odpadami w Spółce Beskid oraz jakością kompostu.

Dr Józef Neterowicz

Prezes J. Starypan

-12-

Krzysztof Michalski z SITY Radom Sp. z o. o. omówił przygotowanie firmy SITA Radom do odbierania i przetwa-rzania odpadów, mającej duże osiągnięcia w przetwarzaniu odpadów komunalnych do paliwa alternatywnego, dobrej współpracy z samorządami gmin. Instalacja jest nowocze-sna, ale nie została w wojewódzkim planie gospodarki od-padami (WPGO) woj. mazowieckiego zakwalifikowana jako RIPOK, tylko jako instalacja zastępcza.

Uczestnicy zadawali wiele pytań dot. logistyki zbierania i przetwarzania odpadów, opłacalności działalności.

Dariusz Matuszewski – Prezes Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Płońsku przedstawił działalność Zakładu PGK i jego rolę w systemie gospodarki odpadami w Regionie Płockim. Na uwagę zasługuje nowo-czesność rozwiązań segregacji i kompostowania odpadów, dobra jakość otrzymanych odpadów surowcowych i paliwa alternatywnego oraz prace nad rozbudową składowiska odpa-dów.

Prezes Stefan Kotlewski z Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach przedstawił funkcjonowanie segregatorni w Kobiernikach, odgazo-wanie składowisk w celu produkcji energii i zmniejszenia uciążliwości odorowej, plany działań w kierunku moder-nizacji kompostowni i budowy nowej niecki składowiska odpadów. Dr Maria Palińska – Dyrektor Włocławskiego Centrum Edukacji Ekologicznej omówiła współpracę WCEE z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej "Saniko" Sp. z o.o. we Włocławku, miastem Włocławek, powiatem Aleksandrów Kujawski w za-kresie edukacji odpadowej społeczeństwa i osiągnięte już efekty w w/w samorządach.

Jan Bernatowicz Prezes EKO-MAZ Sp. z o.o. w Płoc-ku prezentował zbieranie odpadów w osiedlach Mazo-wieckiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Płocku w tzw. Eko-domkach.

Wobec małego zainteresowania segregacją odpadów w budynkach wielolokalowych, zaproponowano spół-dzielniom mieszkaniowym, wspólnotom zastosowa-nie tego systemu, aby umożliwić gminom osiągnięcie poziomów odzysku w gospodarowaniu odpadami.

Prezes D. Matuszewski

Prezes S. Kotlewski

Prezes J. Bernatowicz

K. Michalski

-13-

Drugi dzień rozpoczęto interesująca insce-nizacją odpadową w wykonaniu uczniów z Gimnazjum Nr 6 w Płocku. Opiekunka uczniów przedstawiła działania edukacji odpa-dowej szkoły (organizacja happeningów, szko-leń, Kampanii np. Sprzątanie Świata, szkoleń i akcji dla rodziców, społeczeństwa Płocka, pre-zentacje działań edukacyjnych w zakresie od-padów na międzynarodowych konferencjach organizowanych przez RCEE oraz Cifal Płock). Jadwiga Zonenberg omówiła problematykę egzekucji prawa w zakresie wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami, bowiem każdy podmiot ma określone prawa i obowiązki w granicach których może się poruszać, a za ich nieprzestrzeganie grożą środki egezekucyjne.

Stosowanie przepisów prawa, jego egzekucja była tematem wielu pytań uczest-ników konferencji dotyczących zwłaszcza wypełniania deklaracji przez wspól-noty mieszkaniowe, właścicieli mieszkań w spółdzielniach mieszkaniowych, egzekwowania prawa przez wojewodę, RIO, WIOŚ, marszałka województwa, wójta, burmistrza. Szczególnie dużo dyskusji wywołało egzekwowanie wyma-gań prawa przez wójta, burmistrza w stosunku do właścicieli nieruchomości, firm odbierających odpady i wymierzania kar.

Uczestników podzielono na grupy warsztatowe. Każda grupa pracowała z trenerami omawiając następujące zagadnienia, wypracowując konkretne wnioski:

− jak jesteśmy przygotowani do wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach?

3 mimo, iż ustawa jest niedoskonała, to powinna być wdrażana, a społeczeń-stwo odpowiednio motywowane do segregacji odpadów,

3 odczuwany jest niedostatek materiałów informacyjno-edukacyjnych powiąza-nych z realiami lokalnymi lub regionalnymi,

3 źle prowadzona jest edukacja szkolna, 3 koordynacja edukacji odpadowej powinna być w „jednym ręku”, 3 brak przygotowania kadry w gminach do wdrażania nowego systemu, a z drugiej strony zbyt małe zainteresowanie gmin udziałem w szkoleniach,

3 przepisy ustawy nie wdrożą się same. Muszą to zrobić radni, urzędnicy gmin. Muszą wyjaśniać społeczeństwu, jak kształtują się koszty gospodarowania odpadami,

− jak nowy model gospodarki odpadami wdrażają związki celowe gmin?

Młodzież z Gimnazjum Nr 6 w Płocku - dla wła-ściwej gospodarki odpadami

-14-

Uczestnicy warsztatów zgłosili szereg problematycznych kwestii. Oto one: 3 brak możliwości obliczenia ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na te-renie gminy oraz ustalenia morfologii tych odpadów dla potrzeb opracowa-nia dokumentów przetargowych i przeprowadzenia przetargów na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów,

3 trudności związane z korzystaniem przez gminy z dostępu do danych ewiden-cji ludności,

3 trudności związane z zapewnieniem przez gminy związkom gmin prawa do korzystania z zasobu geodezyjno-kartograficznego gminy,

3 problemy kadrowe i logistyczne związane z obsługą deklaracji składanych przez właścicieli nieruchomości,

3 trudności z utworzeniem warunków do składania deklaracji w formie elektro-nicznej,

3 problemy z ochroną danych osobowych zawartych w deklaracjach właścicieli nieruchomości,

3 problem odpowiedzialności za segregację odpadów w budynkach wieloloka-lowych,

3 problemy interpretacyjne związane z uprawnieniami do wydawania przez związki gmin decyzji administracyjnych i podatkowych,

3 brak zrozumienia wśród radnych gminnych potrzeby wzmocnienia etatowe-go stanowisk zajmujących się w urzędach gmin obsługą systemu gospodarki odpadami komunalnymi,

3 brak odpowiedniego przygotowania kadr do prowadzenia procedur egzeku-cyjnych,

3 brak odpowiedniego zabezpieczenia środków finansowych na działania egzekucyjne,

3 obawy, czy w ogóle wystarczy środków z opłat na wydatki związane z funkcjo-nowaniem systemu,

3 spóźnione i niedostateczne działania edukacyjne w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi,

3 obawa co do dotrzymania przez samorządy terminu wdrożenia nowych syste-mów gospodarowania odpadami - 1 lipca 2013r.,

3 brak stanowiska Trybunału Konstytucyjnego w kwestii zgodności ustawy z Konstytucją RP.

− jak do wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami przygotowane są firmy gospodarujące odpadami?.

Zwrócono uwagę na: 3 obowiązki firm gospodarujących odpadami wynikające z przepisów prawa ekologicznego (m.in. Prawa ochrony środowiska, Prawa wodnego, ustaw odpadowych, o dostępie społeczeństwa do informacji o środowisku), admini-stracyjnego, drogowego, budowlanego,

-15-

3 znajomość przepisów prawa i jego interpretację przez zarządzających firmami i pracowników firm,

3 wyjaśnienie niektórych pojęć wprowadzonych ustawą o odpadach, które muszą znać firmy (np.: zbieranie, magazynowanie odpadów, selektywne zbie-ranie, przetwarzanie odpadów, RIPOK, PSZOK itp.),

3 sprawozdawczość w gospodarowaniu odpadami, 3 obowiązki firm działających w systemie wolnego wyboru i prowadzących RIPOK oraz instalacje zastępcze,

3 kontrola i sankcje administracyjno-karne, 3 przetargi na odbiór lub odbiór i zagospodarowanie odpadów, 3 małą ilość instalacji RIPOK, 3 brak spalarni odpadów.

Janina Kawałczewska w swoim wystąpieniu dot. edukacji i informacji społe-czeństwa w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi podkreśliła następu-jące problemy:

−źródła obowiązków administracji i firm do prowadzenia edukacji odpadowej społeczeństwa, −źródła finansowania edukacji ekologicznej, −efekty dotychczasowej edukacji ekologicznej a istniejący system gospodarki odpadami, −zadania gmin w zakresie edukacji i informacji odpadowej społeczeństwa wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, −prekampanię na temat wdrażania ustawy, − rolę mediów w zakresie podnoszenia świadomości odpadowej, −materiały informacyjne dot. edukacji odpadowej, −przykłady działań RCEE w Płocku na rzecz gospodarki odpadami, −propozycje działań edukacyjnych RCEE dla wdrażania nowego modelu gospodarki odpadami.

W dyskusji stwierdzono, że media robią złą edukację dla wdrażania ustawy, a gminy – nie prowadzą edukacji. Dr Witold Lenart nt. polskich i zagranicznych przykładów gospodarki odpadami komunalnymi i edukacji odpadowej zwrócił szczególną uwagę na:

−europejskie wzorce postępowania z odpadami, −podstawy działań europejskich na rzecz edukacji odpadowej społeczeństwa, −założeń fundamentalnych edukacji gospodarki odpadami, − realia polskiego systemu w przededniu wdrażania nowelizacji ustawy, −wnioski z I ogólnopolskiego Kongresu Recyklin-gu zorganizowanego w marcu 2013r. dot. edukacji na rzecz racjonalnej gospodarki odpadami. Dr W. Lenart

-16-

Podczas podsumowania konferencji uczestnicy wysoko ocenili organizację konferencji, dobór tematyki, referujących poszczególne zagadnienia, ich przydatność do usprawnienia procesu wdrażania ustawy.Również wysoko ocenili konferencję goście: przedstawiciel Cifal z Chin, Ambasady Królestwa Norwegii uczestniczący w konferencji i gość ze Szwecji. Wnioski z konferencji1. Gmina winna dołożyć wszelkich starań w celu przekonania zarządzających nieru-

chomościami do selektywnego zbierania odpadów. Inaczej nie osiągnie określo-nych prawem poziomów recyklingu i odzysku wskazanych grup odpadów.

2. Realizacja w ramach przewidzianych prawem instalacji termicznego przekształca-nia odpadów przynajmniej w 49 miastach – siedzibach województw sprzed refor-my państwa. Potrzeba edukacji społeczeństwa nt. realizacji tych instalacji.

3. W działaniach firm zwrócić uwagę na zapobieganie i ograniczenie masy wytwa-rzanych odpadów komunalnych (działania odnoszą się do produktów), a w działa-niach gmin, społeczeństwa na walkę z marnotrawstwem, przygotowania odpadów do ponownego użycia, recyklingu, stosowania innych metod odzysku, a ostatecz-nie – unieszkodliwiania. Jest to szansa na „zielone” miejsca pracy.

4. Zorganizowanie PSZOK, informacja o nich ułatwi mieszkańcom oddanie odpa-dów problemowych. Warto w PSZOK zainwestować. W Polsce są przykłady dobrze działających PSZOK.

5. Bardzo ważna jest dobra współpraca: gmin, firm odbierających odpady, przetwa-rzających je oraz ośrodków edukacji ekologicznej, szkół. Tylko razem działając, można doprowadzić do właściwego wdrażania znowelizowanej ustawy o utrzyma-niu czystości i porządku w gminach.

6. Nowy model gospodarowania odpadami zostanie wdrożony, jeżeli główni jego aktorzy będą stosowali się do przepisów prawa, bowiem każdy podmiot ma okre-ślone prawem uprawnienia i obowiązki, może poruszać się w granicach określo-nych przez prawo, nad każdym „wiszą” konkretne środki egzekucyjne. Ma je zapi-sane: wojewoda, RIO, marszałek województwa, WIOŚ i wójt/burmistrz, prezydent miasta.

7. Ważne są: optymalizacja obsługi systemu gospodarowania odpadami komu-nalnymi (musi on być przejrzysty i przyjazny), doskonalenie jego efektywności, minimalizacja ryzyka, budowanie wiarygodności i zaufania wśród mieszkańców.

8. Mimo, że ustawa jest niedoskonała, powinna być wdrażana, a społeczeństwo odpowiednio motywowane do właściwej gospodarki odpadami.

9. Przygotować materiały informacyjno-edukacyjne dot. właściwej gospodarki odpadami powiązane z realiami lokalnymi i regionalnymi.

10. Właściwie prowadzić edukację odpadową i informacyjną społeczeństwa o gospodarowaniu odpadami w gminie.

-17-

SeminariaPrzed nami seminaria. Będą organizowane w 8 Regionalnych Ośrodkach Działań Odpadowych.

5 i 6 czerwca 2013r. Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej we Włocławku zorganizowało seminarium dla przedstawicieli województw: pomorskiego i kujawsko-pomorskiego, 6 i 7 czerwca 2013r. Regionalne Centrum Edukacji Ekolo-gicznej w Płocku było organizatorem seminarium w Płocku dla przedstawicieli woje-wództw: lubelskiego i mazowieckiego. Cele seminariów:

−samoocena wdrażania w gminach nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi, −poznanie różnych sposobów wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi, −wypracowanie działań zmierzających do pełnego wdrażania tego modelu.

PODLASKIE

WARMIŃSKO - MAZURSKIE

MAZOWIECKIE

LUBELSKIE

PODKARPACKIE

MAŁOPOLSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ŁÓDZKIE

ŚLĄSKIEOPOLSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

LUBUSKIE

ZACHODNIO - POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

IV

V

VI

VII

VIII

8 CENTRÓW EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W POLSCE

KUJAWSKO - POMORSKIE II

IIIPOMORSKIE

I

-18-

Program dla seminarium w Płocku:I dzień1. Cele i program seminarium, prezentacja trenerów i uczestników2. Przedstawienie informacji o aktualnym stanie wdrażania nowego modelu

gospodarowania odpadami komunalnymi w województwie mazowieckim.3. Nowy system gospodarowania odpadami – jak powinno być?4. Jak gminy przygotowane są do wdrażania nowego modelu gospodarowania

odpadami – warsztaty5. Co można jeszcze zmienić w gminach w zakresie wdrażania nowego modelu

gospodarowania odpadamiII dzień1. Prezentacja firm gospodarujących odpadami:

−EKO-MAZ Sp. z o.o. w Płocku −Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach.

2. Kontrola sposobu gospodarowania odpadami komunalnymi – warsztat (zasady kontroli, upoważnienia, wykorzystanie efektów)

3. Egzekucja prawa w zakresie wdrażania nowego modelu gospodarowania odpa-dami komunalnymi – warsztat (deklaracje, opłaty, obowiązki firm, mieszkańców)

4. Edukacja ekologiczna społeczeństwa dot. gospodarowania odpadami komunalny-mi - warsztat

5. Efekty dla gmin i środowiska wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi – co możemy zmienić w przyjętym modelu gospodaro-wania odpadami?

6. Podsumowanie seminarium.Seminaria są skierowane do przedstawicieli samorządów gmin (radnych gmin, pracowników urzędów gmin, sołtysów), firm gospodarujących odpadami, centrów edukacji ekologicznej, nauczycieli. Są bezpłatne. Serdecznie na nie zapraszamy. Szanowni Państwo, Odpady – to duże zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, zdrowia ludzi. Wszyscy je wytwarzamy, a one stwarzają powszechną, dużą uciążliwość dla środowiska. Właściwe gospodarowanie nimi jest bardzo ważnym zadaniem dla władzy rządowej, samorządowej, przedsiębiorców, nauczycieli, mieszkańców - dla nas wszystkich! Musimy podjąć aktywne i skuteczne działanie, aby wytwarzać ich jak naj-mniej. Jeśli już powstaną, to gospodarować nimi w sposób przyjazny środowisku. Do nawyków naszych powinna należeć selektywna zbiórka odpadów, któ-ra chroni środowisko, przynosi oszczędności w budżetach firm, domowych, pozwala zachować środowisko jak w najlepszym stanie dla naszych następców. Unikanie wytwarzania odpadów, ich segregacja, recycling, inne metody od-zysku, właściwe ich magazynowanie w domu, szkole, firmie, instytucji, na ulicy – to przejaw naszej dbałości o środowisko, o przyszłość pokoleń.