Visoka kola za primijenjene i pravne nauke PROMETEJ Banja Luka

PREDMET: PREDUZETNITVO TEMA: BIZNIS PLAN AUTOPREVOZ DOBOJ - SEMINARSKI RAD-

Studenti:Nataa Kremenovi Aleksandra Balaban Tijana Topi Natalija eki Jozefina Gubo Bnja Luka, 2010. godine

Mentor:prof. Jovo Zuki

SADRAJ 1. UVOD ............................................................................................ 1 2. SADRAJ BIZNIS PLANA .......................................................... 2 3. REALIZOVANJE BIZNIS PLANA ............................................. 5 4. NAMJENA BIZNIS PLANA ........................................................ 6 5. PREZENTACIJA BIZNIS PLANA .............................................. 7 6. NAPOMENE ZA PISANJE BIZNIS PLANA ............................. 8 7. POSLOVNA IDEJA AUTOPREVOZ o podaci o investitoru i preduzeu ......................................... 9 o projekat ............................................................................... 10 o obezbjeenje zaloga i finansijske garancije ....................... 12 o aktivnosti preduzea ........................................................... 13 o proizvodni program ............................................................ 15 o trite ................................................................................... 16 o konkurencija ........................................................................ 18 o termin plana implementacije .............................................. 19 o sirovine / dobavljai ........................................................... 20 o ekologija .............................................................................. 21 o sumarna procjena rizika i mjere zatite od rizika ............... 21 o finansijski podaci ................................................................ 22 o prilozi .................................................................................. 22 8. ZAKLJUAK ................................................................................ 23 9. LITERATURA ............................................................................. 24

-1-

UVODBiznis plan ili poslovni plan je dokument koji prati poslovanje savremenog preduzea. Izrada biznis plana je neophodna (potrebna) preduzeu ili preuzetniku da bi se razumjela i prihvatila odreena poslovna ideja ili poduhvat. Biznis plan je dokument u kojem se detaljno planira, opisuje, analizira i procjenjuje ekonomska, finansijska i trina dimenzija odreenog poslovnog poduhavta. Treba da sagleda sve bitne okolnosti i pretpostavke u funkciji izvodljivosti i profitabilnosti projekta. Predstavlja sredstvo konkretizacije ideja, koje elimo da prezentujemo drugima u cilju zapoinjanja novog poslovnog poduhvata ili proirenja postojee djelatnosti. Jedan je od stratekih instrumenata poslovne politike i u tu svrhu moe posluiti kao smjernica u funkciji postizanja eljenog uspjeha u definisanoj poslovnoj aktivnosti. Preduzetniku predstavlja jedan od najvanijih instrumenata za uspjenu realizaciju i funkcionisanje novog poslovanja i preduzea. Kljuni zadatak u procesu stvaranja biznis plana je inovativnost, racionalnost i optimizacija poslovnih procesa i poduhvata. To treba da doprinese poveanju efikasnosti i efektivnosti poslovanja, kao osnovama stvaranja konkurentske prednosti preduzea. Izmeu ostalog pokazuje koliko je sredstava potrebno da se odreena biznis ideja realizuje u praksi i sagledava sve faktore poslovnog okruenja, koji e imati uticaja u procesu realizacije poslovnog poduhvata. Treba da bude kratak i da sadri uravnoteenu ekonomsku i finansijsku projekciju. Njegova svrha treba da bude i uspostavljanje povjerenja izmeu preduzetnika i zaposlenih, preduzea i finansijera ili buduih poslovnih partnera. Donosi se u situacijama: zapoinjanja novog posla proirenja postojee djelatnosti obezbjeivanja potrebnih finansijskih sredstava donoenja odreenih stratekih odluka kontrole poslovanja preduzea.

-2-

SADRAJ BIZNIS PLANABiznis plan sadri: glavni dio sa logino poredanim i razraenim poglavljima. priloge ilustruju i upotpunjavaju osnovni dio plana, kao to su: o menadment (CV) o tehniki projekti o organizacione eme o razni ugovori i izvjetaji konkurenata. Postoji ui i iri pristup sadraju biznis plana. iri pristup podrazumijeva vei broj koraka i postupaka u sastavljanju biznis plana i razradi poslovnih ideja, a ti koraci su: o izbor proizvoda i usluge o istraivanje trita za proizvod ili uslugu o izbor lokacije za obavljanje biznisa o postavljanje i razrada plana proizvodnje o plan marketing aktivnosti o postavljanje i razrada organizacije o plan pravnih radnji o raunovodstveni plan o plan osiguranja o informacioni plan o finansijski plan o uklapanje planova u cjelovit i objedinjen pisani dokument. Ui pristup polazi od osnovnih elemenata i uslova za izradu biznis plana svrstavajui ih sljedeim redom: UVOD o ime i adresa preduzea o ime i adresa vlasnika preduzea o opis poslova o inicijalni finansijski trokovi o stepen povjerljivosti izvjetavanja REZIME BIZNIS PLANA ANALIZA DJELATNOSTI o dosadanja kretanja i trendovi o analiza konkurencije o segmentacija trita o prognoze razvoja djelatnosti OPIS BIZNISA / POSLOVANJA o proizvod o usluga o veliina / obim budueg posla o potrebna oprema i ljudski resursi PROIZVODNI PLAN o proizvodni procesi o proizvodni objekti

-3o maine i oprema o sirovine i materijal MARKETING PLAN o proizvodni portfolio o cijene o kanali distribucije o promocija i kontrola o prognoza budue prodaje pojedinih proizvoda ORGANIZACIONI PLAN o oblici vlasnitva o upravljaki / menaderski tim o uloga i odgovornost menadmenta i zaposlenih FINANSIJSKI PLAN o bilans stanja o bilans uspjeha o projekcije toka sredstava o finansijska ocjena investicionih alternativa OCJENA RIZIKA o faktori eksternog okruenja o faktori internog okruenja ANEKS o pisma o ugovori o cjenovne liste dobavljaa o podaci koji su korieni prilikom istraivanja trita. Postoje osnovni segmenti poglavlja koja jedan biznis plan treba da sadri: 1. SEGMENT UVODNOG DIJELA 2. SEGMENT OSNOVNOG DIJELA 3. REZIME. 1. SEGMENT UVODNOG DIJELA o formulisan naziv biznis plana izraava opredijeljenje preduzea ili preduzetnika o autori imena autora biznis plana o sadraj definie segmente koji e se obraivati u konkretnom biznis planu. 2. SEGMENT OSNOVNOG DIJELA plan pozicioniranja: o misija, vizija, istorijat preduzea o lokacija preduzea o postojea organizaciona struktura o kretanje i dinamika proizvodnje o kretanje i dinamika prodaje o SWOT analiza (snaga, slabost, prilika - ansa, prijetnja) o opis proizvoda / usluge

-4o najvaniji kupci i dobavljai plan razvoja preduzea u narednom periodu: o izvor i opis poslovne ideje o plan nabavke, proizvodnje, prodaje i marketinga o strategija ulaska na trite o postojea i potrebna struktura menadmenta plan tehnologije i organizacije rada: o proizvodni program o kapacitet proizvodnih jedinica o model organizacije rada o zatita na radu o struktura zaposlenih, obuka, vrsta kvalifikacije, broj radnika, probni rad projekcija ostvarivanja planiranog razvoja: o voenje o dinamika realizacije investicionih aktivnosti finansijska analiza i ocjena planiranog razvoja: o planski bilans uspjeha ostvareni rashodi i prihodi u projektovanom periodu. o finansijski tok pokazuje sve prilive i odlive sredstava iz kreditnih izvora. o ekonomski tok isto kao finansijski, samo to ne obuhvata kreditne izvore.

3. REZIME Obuhvata i naglaava najznaajnije rezultate dobijene prilikom izrade biznis plana. Na jasan, jednostavan i razumljiv nain istie posla, potrebna finansijska sredstva, kapacitete i trine mogunosti. Predstavlja najznaajniji dio biznis plana, a svrha mu je da potencijalnog investitora, finansijera ili partnera zainteresuje i uputi da proita cijeli plan. 4. ZAKLJUAK Sadri konanu ocjenu ekonomske i finansijske isplativosti projekta. U ovom dijelu izraunava se prelomna taka rentabiliteta, kako bi se utvrdila donja granica na kojoj preduzee ne ostvaruje niti dobit niti gubitak u poslovanju. Na osnovu ovoga donosi se odluka o prihvatanju ili ne prihavtanju, odnosno zapoinjanju ili ne zapoinjanju izraenog biznis plana, tj. realizacije definisanog i eljenog poslovnog poduhavta.

-5-

REALIZOVANJE BIZNIS PLANA

Uraen biznis plan treba da bude predmet paljive analize od strane preduzetnika, upravljakih organa i menadmenta preduzea. Prihvaen i usvojen biznis plan obavezuje na primjenu, praenje i kontrolu. Kod izrade biznis plana treba imati u vidu odrerene pretpostavke, pravila, uslove, koji utiu na njegovo donoenje, prihvatanje, realizaciju u praksi. Poeljno je unaprijed definisati ta se eli postii izradom biznis plana, kako preduzee planira da se razvija narednih 3-5 godina. Osnovno obiljeje uspjenosti preduzetnika jeste njegova sposobnost da proda svoj proizvod ili uslugu, pa se zbog toga mora obezbjediti pristup potrebnim trinim i drugim informacijama, dostupnost i korienje relevantnih podataka i informacija, bitnih za posao i poslovanje. Stvoriti uslove i klimu da pojedinci i subjekti koji uestvuju u izradi i pripremi biznis plana istovremeno uestvuju i u njegovoj realizaciji. To se postie motivaciom zaposlenih i menadmenta, zdravim meuljudskim odnosima, odgovarajuom organizacionom klimom i kulturom. Bilans plan ne treba da bude dostupan konkurenciji, ali mora biti dostupan zaposlenima i saradnicima angaovanim na njegovoj realizaciji. Nekoordinirane akcije pojedinaca mogu izazvati nepotrebnu tetu preduzeu, usporiti ili onemoguiti realizaciji plana. Bilans plan je znaajan planski instrument i instrument poslovne i razvojne politike preduzea. Izrada, izmjena i korekcija biznis plana predstavlja stalnu poslovnu aktivnost menadera. Menadment treba da stvori odgovarajuu klimu primjene, odnosno realizacije biznis plana, a ukoliko za njegovu realizaciju ne postoje odgovarajui stepen motivacije, sigurno je da se ni njegovi ciljevi nee u potpunosti realizovati.

-6-

NAMJENA BIZNIS PLANAPrvi kojima biznis plan donosi korist jesu sami preduzetnici, odnosno vlasnici preduzea, jer u njemu nalaze temeljne smjernice za pokretanje, finansiranje, organizovanje, voenje, razvijanje i kontrolu preduzetnikog poduhvata, nalaze odgovore na sva pitanja. Bilans plan je temeljno polazite i preduzetnikova referenca za pregovore s buduim kupcima i dobavljaima, radi uspostavljanja dugoronih poslovnih veza i sklapanja ugovora. Bilans plan je referentna slika poslovnog i finansijskog ugleda preduzea, pa se na temelju njega trae partneri za zajednika ulaganja i udruivanja, irenje i razvoj postojee djelatnosti, te za ulazak u nova proizvodna ili usluna podruja.

-7-

PREZENTACIJA BIZNIS PLANAPrezentacija obino traje 15-20 minuta, zatim slijede pitanja i diskujsije u trajanju od 30-ak minuta. Saetak biznis plana predstavlja se tako da publiku podstakne na raspravu. Treba argumentovano govoriti o svemu to publiku zanima, intrigira i provocira na diskusiju. Zainteresovani e paljivo posmatrati va izgled, stil izlaganja, diskusiju, cjelovitost, konzistentnost plana, ozbiljnost, argumentovanost, vau sposobnost da prezentaciju obavite unutar predvienog vremena. Za prezentaciju je potrebno 20 dijapozitiva uz 1 i po minutu za objanjenje o onome to se vidi na svakom od njih.

-8-

NAPOMENE ZA PISANJE BIZNIS PLANAEvo nekoliko napomena za pisanje biznis plana: o ne zanosite se konim uvezom sa zlatotiskom i ukraenim rubovima listova o piite na srednje finom 80 g papiru za tampu, a plan uveite u standardne, plastine, vienamjenske korice o ne aljite uvezane fotokopije, svaki primjerak mora djelovati kao orginal o ne smije da sadri vie od 40 strana o piite saeto, ne uputajte se u duge i nepotrebne opise onoga to je samo po sebi jasno o piite jasnim i razumljivim jezikom, bez gramatikih i jezikih greaka, itko i jasno odtampan o treba ga struktuirati i oblikovati tako da se ita u jednom dahu i ne odlae za kasnije, za slobodno vrijeme.

-9-

1. PODACI O INVESTITORU (PREDUZEU)1.1 OPTI PODACIDOO AUTOPREVOZ Marka Lipovca 120, Doboj 050/323-454 Marko Markovi osniva i direktor

NAZIV PREDUZEA ADRESA TELEFON/FAX KONTAKT OSOBA I NJEGOVA FUNKCIJA

1.2

PRAVNI STATUS I REGISTROVANI KAPITAL PREDUZEA Drutvo sa ogranienom odgovornou za promet i usluge Privatno vlasnitvo 100% Vlasnik: Marko Markovi 100% 1 000 KM NN 12345, Reg.br. uloka NN 12345 13.07.1995 godine 05.01.2000. godine Razvojna banka, filijala Tuzla, 50% ukljuenja

PRAVNI STATUS

VLASNITVO (NAVEDITE VLASNIKE I PROCENAT UEA U VLASNITVU) REGISTROVANI KAPITAL REGISTARSKI BROJ DATUM OSNIVANJA DATUM POSLEDNJE REGISTRACIJE POSLOVNE BANKE (PROCENAT A VISTA UKLJUENJA)

1.3.

KREDITNI ZAHTJEVOprema ___55.000 __ KM Period otplate __48 mjeseci Zemljite ___150.000__ KM Grace period _2_- 4_ mjeseci Graevine _______45.500______ KM Obrtna sredstva_______300.000_________ KM Ukupno kredit ___55.000,00___ KM

KREDITNI ZAHTJEV

- 10 -

2. P R O J E K A T2.1. OPIS PROJEKTAPredmet kreditnog projekta je nabavka opreme, koja omoguava uvoenje novih linija na podruju Tuzlanskog i Zeniko Dobojskog kantona. Predmet investiranja je nabavka opreme, tj. novih autobusa koji su potrebni za uvoenje novih linija. 1. Potreban iznos sredstava za izvrenje projekta je 55.000,00 KM 2. Vlastito ulaganje u projekat je 301 458 KM 3. Planirana je nabavka 2 autobusa 4. Potrebno je 30 dana za nabavku 5. Uvoenje novih linija na mjestima povratka prognanika u RS.

Potrebno je da opiete ta je predmet ovog kreditnog zahtjeva, zatim treba da odgovorite na sljedea pitanja: 1. ta je predmet investiranja 2. Koliki iznos sredstava je potreban da se to ostvari 3. Koliko ete vlastitih sredstava uloiti u projekat 4. ta je potrebno za nabaviti-izgraditi 5. ta oekujete od ove investicije

2.2.

KORITENJE I IZVORI SREDSTAVA

U narednoj tabeli potrebno je da date detaljan pregled u ta je potrebno uloiti sredstva i iz kojih izvora to planirate ostvariti.

KORITENJE SREDSTAVAOPREMA

CIJENAKM 59.711.00 57.781.75 44.240.00 44.240.00 27.500.00 27.500.00

IZVORI SREDSTAVLASTITO UEE KREDIT MARKET BANKE OSTALI IZVORI

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Autobus Daimler Autobus MAN SU 240 Autobus Kaesbohrer Setra S-140 Autobus Kaesbohrer Setra S-140 Autobus Autobus

27.500.00 27.500.00

TotalOBJEKTI I ZEMLJITE

305.212.75

250.212.00

55.000.00

- 11 -

1

Total

Obrtni kapital

1

Total

SVEUKUPNO

305.212.75

250.212.00

55.000.00

- 12 -

3. OBEZBJEENJE ZALOGA I FINANSIJSKE GARANCIJEPredmetni kredit mora biti obezbjeen zalogom (nekretnine, pokretna imovina, garancije) U dole navedenoj tabeli molimo Vas da predloite ta moete ponuditi kao obezbjeenje. Banka zadrava pravo da odlui o vrsti obezbjeenja na osnovu vae ponude.

OPIS ZALOGA

PROCJENA TRENUTNE VRIJEDNOSTI PREDMETNOG ZALOGA93.585 60.500 8.415 55.000

METOD PROCJENE

ZAKONSKO VLASNITVO (u prilogu dostaviti dokaze o vlasnitvu ZK izvadak)ZK izvadak ZK izvadak ZK izvadak profaktura dobavljaa

VLASTITI STAMBENI OBJEKAT ZEMLJITE EKONOMSKI OBJEKAT OPREMA PO PROJEKTU

trina trina trina trina

Ukoliko smatrate da moete ponuditi neke druge vrste obezbjeenja molimo da to navedete Moemo ponuditi i postojeu opremu preduzea, meutim kako je odnos duga hipoteke 1:4 smatramo da je to sasvim dovoljan iznos

- 13 -

4. AKTIVNOSTI PREDUZEA4.1. PODACI O PREDUZEUPreduzee Autoprevoz Doboj osnovano je prvi put 13.07.1995 godine kao NN-N, 16.04 1996 godine izvrena je preregistracija u NN zato to je preduzee tada imalo dva osnivaa. Drugi osniva je nakon izvjesnog perioda isplan pa je preduzee ponovo izvrilo preregistraciju u NN gdje su osnivai NN i njegov brat NN. Poslednja preregistracija izvrena je 05.01.2000 godine rjeenjem Vieg suda u Tuzli br. NN 12345. Inae direktor preduzea NN dugogodinji je radnik BP Doboj i Transter Bosanski Brod, koji je pred sami kraj rata poeo razmiljati o privatnom prevoznikom preduzeu i kako vidimo svoje je vizije i razmiljanja sproveo u djelo, a s obzirom na estogodninji rad preduzee je postiglo zadovoljavajue rezultate. Vraanjem prognanog stanovnitva na predratna ognjita stvorila se potreba za organizovanje autobuskog saobraaja u podrujima gdje se vraaju prognanici pa se javila i osnovna zamisao ovog programa. Nabavkom dva autobusa preduzee DOO NN bi uspostavilo efikasan saobraaj podruja povratka sa Tuzlanskim i Zeniko Dobojskim kantonom to treba da rezultira efikasnijim povratkom prognanog stanovnitva. Vrsta djelatnosti (proizvodnja, usluge, trgovina, mjeovito) Osnovna djelatnost preduzea je prevoz putnika u drumskom saobraaju, kao i ostale pratee djelatnosti u kopnenom saobraaju. Trenutno zaposlenih radnika: 20 Rukovodstvo: 3 Administracija: 4 Vozai: 13 Moemo rei da je djelatnost kojom se bavi preduzee NN tradicionalna u pogledu iskustva vlasnika preduzea, jer NN posjeduje 25 godina radnog iskustva u prevoznikoj djelatnosti (BP Doboj, kao i Transter Bosanski Brod, a u pogledu osnivanja preduzea preduzee u razvoju. Sve tri funkcije osposobljenosti firme za obavljanje djelatnosti moemo ocijeniti kao

Istorijat preduzea (pruite kratak opis preduzea, ukljuujui najznaajnije dogaaje u posljednje dvije godine poslovanja i opisati poslovne linije preduzea ako postoje

Broj zaposlenih (po strukturi /proizvodni, administarcija/prodaja /ostalo)

Kratak komentar o industriji (tradicionalna, nova, u razvoju)

Osposobljenost preduzea za obavljenje aktivnosti / infrastrukturna / tehnika /

- 14 kadrovska odline. Odlina lokacija, nova oprema, iskusan i kolovan vlasnik, tim ljudi na ostalim dunostima preduzea, kao to su sposobna administracija i kvalifikovani vozai koji dre linije preduzea sa zadovoljavajuim radnim iskustvom. Poslovne veze sa drugim firmama su razvijene kako sa naim konkurentima tako i sa naim korisnicima usluga. Prva faza je nabavka opreme koja je potrebna za uvodjenje novih saobraajnih linija na prostoru Tuzlanskog kao i Zeniko Dobojskog kantona.

Veze sa preduzeima (dati podatke o vaim eventualnim poslovnim vezama sa drugim firmama Tehniki proces proizvodnje (opisati porces proizvodnje / vrenja usluge i trgovine

4.2.

PREGLED IMOVINE PREDUZEA TIP STAROST VRIJEDNOST60.500.00 KM

VRSTA IMOVINEZEMLJITE

LOKACIJA

ZGRADE

OPREMA TRANSPORTNA SREDSTVA

250.212.00 KM

4.3.

PREGLED IMOVINE VLASNIKA PREDUZEA

Napomena: ako preduzee nema dovoljno imovine za hipoteku, kao obezbjeenje se moe prihvatiti i imovina vlasnika firme. VRSTA IMOVINE / VLASNIK VLASNIK: ZEMLJA OBJEKTI OPREMA VLASNIK: ZEMLJA OBJEKTI OPREMA TIP STAROST VRIJEDNOST LOKACIJA

stambeni

20 godina

93.385.00

Klokotnica

- 15 -

5. PROIZVODNI PROGRAM5.1 ASORTIMAN PROIZVODA (USLUGA) JEDINICA (kg, kom) KM U 1998. GODINI KM U 1999 - 2005. GODINE

VRSTA PROIZVODA (USLUGE)BROJ PREENIH KM BROJ PREVEENIH PUTNIKA

CIJENA BROJ UKUPNO CIJENA BROJ UKUPNO453.000 1.87 178.000 631.000

UKUPNO

631.000

5.2

KAPACITETIPostojei kapaciteti u potpunosti zadovoljavaju trine potrebe i mogunosti firme. Iskorienost kapaciteta 100%. Realizacijom investicije predvieno je uvoenje novih linija na relaciji: Teanj-Tuzla, Doboj Istok-Sjenina Rijeka- Grapska (medjuentitetska linija) Nakon realizacije investicije oekujemo da emo prevoziti 249 200 putnika godinje, odnosno prelaziti 634 200 km, to je za 40% vie od sadanjeg stanja.

Dati podatke o trenutnim kapacitetima vae proizvodnje / pruanja usluga Dati podatke ta vas ograniava da poveate kapacitete proizvodnje i pruanja usluga Koji procenat poveanja kapaciteta oekujete nakon ovog projekta / u kojim segmentima poslovanja

- 16 -

6. TRITE6.1 PODACI O TRITUPreduzee je smjeteno u Optini Doboj koja je lokacijski udaljena od Optine Graanica 12 km i Optine Doboj 7 km. Ovo je veoma razvijeno podruje BiH naroito to se tie komunikacije, jer je Doboj najznaajniji eljezniki vor u BiH, pa otuda njegov izuzetno znaajan strateki znaaj u irem okruenju, jer je veinski prevoz putnika eljeznicom usmjeren ka ovom gradu. Normalizacijom stanja u BiH doi e i do normalizacije elejznikog saobraaja, a samim tim do znaaja pomenutog podruja, odnosno potreba stanovnitva za kretanjem u ovom regionu. Dolina Spree gdje je preduzee usmjereno da radi nema eljeznikog saobraaja, a magistralni put Doboj Tuzla je pretvoren u ulicu pa se na ovom podruju vie moe govoriti o gradskom saobraaju nego o meugradskom. Preduzee je svoj rad baziralo na slijedeim Optinama: REDNI BROJ Opiite trine segmente u kojima perduzee radi. Kako je preduzee razvilo postojeu mreu kupaca 1. 2. 3. 4. NAZIV OPTINE DOBOJ GRAANICA TEANJ MAGLAJ UKUPNO DRAVA BiH UKUPNO POVRINA km2 41 216 195 288 740 BROJ STANOVNIKA 10.037 52.440 47.329 22.979 132.821 BROJ STANOVNIKA 2.297.774 2.297.774 BROJ STANOVNIKA km2 246 243 243 80 179

REDNI BROJ 1.

POVRINA km2 26.537 26.537

BROJ STANOVNIKA km2 87 87

Preduzee ima namjeru po realizaciji investicije imati slijedee linije: REDNI BROJ 1. 2. 3. 4. 5. 6. RELACIJA LINIJEDoboj IstokTuzla Maglaj Tuzla Doboj Istok Srebrenik Doboj Istok Graanica Teanj Tuzla Doboj Istok Sjenina Rijeka Grapska

KARAKTER LINIJE Kantonalna Federalna Kantonalna Kantonalna Federalna Meuentintetska

FUNKCIJA postojea postojea postojea postojea budua budua

Iz priloene tabele moemo zaljuiti da preduzee namjerava uvesti linije do mjesta povratka prognanika u Srpskom entitetu, koji je sada dosta intenzivan i na kojem je ivio veliki broj Bonjakog stanovnitva koje se sada vraa svojim kuama. Organizovanjem autobuskog saobraaja iz podruja povratka prognanika

- 17 stvaraju se uvjeti za njihov opstanak na tom terenu, pa moemo rei da program ima i humanu dimenziju. Zato kupci kupuju Vae proizvode Opiite vae aktivnosti na merketingu i oglaavanju Dati podatke o ugovorima i plasmanu proizvoda Distribucija proizvoda i na koji nain vrite distribuciju i prodaju vaih proizvoda / usluga Kupci koriste nae usluge iz razloga to je nae osoblje veoma ljubazno, a autobusi tehniki ispravni 100 % i veoma udobni.

Nai korisnici su stanovnitvo.

Opiite ako imate dodatne informacije o tritu i vaem ueu na trzitu

U sljedeoj tabeli dati podatke o vaim trenutnim i buduim (potencijalnim) kupcima. Podatke dati samo za one kupce koji uestvuju sa minimalno 10 % od vae ukupne prodaje. PLASMAN U 1998. u % od ukupne prodaje PLASMAN U 2000. u% od ukupne prodaje USLOVI PLAANJA Avans % Od godinu dana

6.2

PODACI O KUPCIMA

KUPAC

SJEDITE

VLASNITVO privatno/ dravno

TRENUTNI KUPCI STANOVNITVO OEKIVANI KUPCI

- 18 -

7. KONKURENCIJA7.1 PROCJENA KONKURENCIJEREDNI BROJ 1. 2. NAZIV AVIS SJEDITE GRAANICA VLASNITVO PRIVATNO

Koje firme Vam predstavljaju glavne konkurente (dravne / privatne / male / velike/ domae / inostrane)

Usporedba kvaliteta i cijene u odnosu na koknurentne proizvode

DOBOJ BOSNA DRAVNO PREVOZ ISTOK BOSNA DOBOJ JUG DRAVNO 3. EXPRES Glavna prednost preduzea u odnosu na konkurente je ta to je 100% privatno, a samim tim ima efikasno rukovoenje i nema viak radne snage. Dravna preduzea su optereena sa vikom radnika to ih ini neefikasnim, dok preduzea koja se privatizuju moraju zadrati izvjesno vrijeme postojeu radnu snagu bez obzira na njen kvalitet, bez obzira na njen broj to oteava poslovanje ovih firmi jer veinom jo od prije rata radnici su vlasnici dijela imovine preduzea, pa ele da ravnopravno odluuju sa veinskim vlasnikom kapitala to upravljanje firmom ini nemoguim. Preduzee NN od svog nastanka je postalo kao privatno preduzee tako da je od prvog dana njegova organizaciona struktura jasna, kao i upravljaki mehanizam.

Na koji nain uspijevate da pridobijete kupce u odnosu na vae konkurente

Korisnike naih usluga pridobijamo ljubaznou i poslovnou.

7.2

PODACI O VAIM KONKRENTIMASJEDITE PROIZVOD / USLUGA LOKACIJA NA TRITU VAA PROCJENA UEA KONKURENTA NA TRITU U %

NAZIV KONKURENTA TRENUTNI KONKURENTI AVIS BOSNA PREVOZ BOSNA EXPRES POTENCIJALNI KONKURENTI PREVOZNICI IZ RS

GRAANICA DOBOJ ISTOK DOBOJ JUG

USLUGA USLUGA USLUGA

TK I ZENIKO DOBOJSKI TK I ZENIKO DOBOJSKI TK I ZENIKO DOBOJSKI

15 10 22

- 19 -

8. TERMIN PLANA IMPLEMENTACIJE8.1 ROKOVI IMPLEMENTACIJE PROGRAMA

Dati dinamiku realizacije projekta (u danima): a) period potreban za nabavku opreme / izgradnju objekta b) period potreban za instalisanje opreme c) period potreban za probnu proizvodnju d) period potreban za nepredviene radove Ukupno potrebno vrijeme za pokretanje proizvodnje / davanja usluga je: Neophodni uslovi za poetak proizvodnje - pokretanje projekta su:

Za sve ukupno nam je potrebna 30 dana

Nabavka vozila

- 20 -

9. SIROVINE / DOBAVLJAI9.1 SNABDJEVANJE SIROVINAMAOd sirovina koristimo naftu kao energiju. Oekujemo poveanje cijena zbog porasta kursa dolara. Nikakvih problema nemamo sa snabdijevanjem jer u preniku od 10 km imamo 10 benzinskih pumpi i 8 preduzea koja se bave distribucijom naftnih derivata.

Dati osnovne podatke o nainu snabdjevanja sirovinama i dobavljaima, da li imate problema u snabdjevanju /monopolski poloaj / uvoz / promjene cijena

9.2

PODACI O DOBAVLJAIMA VLASNITVO privatno/dravno VRSTA SIROVINE USLOVI PLAANJA OD AVANS % GODINU DANA30 100 100

DOBAVLJATRENUTNI DOBAVLJAI SAX INDEX FESMA POTENCIJALNI KONKURENTI

SJEDITE

GRAANICA GRAANICA DOBOJ ISTOK

PRIVATNO PRIVATNO PRIVATNO

NAFTA REZERVNI DIJELOVI REZERVNI DIJELOVI

10. OEKIVANI EFEKTI INVESTICIJE10.1 EFEKTI KOJI SE OEKUJUDiverzifikacija proizvodnog programa, poveanje kapaciteta Poveanje zaposlenosti: direktno i indirektno Poveanje plasmana a) na domaem tritu b) izvoza Oekujemo poveanje kapaciteta za 40% Realizacijom investicija zaposlila bi se 4 nova radnika

40% na domaem tritu

Ostali ekonomski, socijalni i drugi efekti

Realizacijom investicija omoguio bi se redovan autobuski saobraaj TK sa mjestima povratka prognanih Bonjaka u Optini Doboj, pa investicije imaju izuzetno human karakter, jer je odvijanje autobuskog saobraaja jedan od uslova povratka prognanih ljudi.

- 21 -

11. EKOLOGIJA

11.1

PODACI O EKOLOGIJIDati podtke o ekologiji . Da li Vae djelovanje utie na ekologiju. Na koji nain rjeavate zatitu ivotne okoline Da li posjedujete sve potrebne dozvole potrebene za rad preduzea

Izduvni gasovi negativno utiu na ekologiju pa se zbog toga trudimo da su nai motori uvijek ispravni i da je misija gasova u zrak u skladu sa zakonskim propisima.

12. SUMARNA PROCJENA RIZIKA I MJERE ZATITE OD RIZIKA

12.1

POTENCIJALNI RIZICI I NAIN NA KOJI ETE PREDUPRIJEDITI ISTE REDNI BROJ VRSTA RIZIKA TEHNIKO TEHNOLOKI NA KOJI NAIN ETE PREDUPRIJEDITI OVAJ RIZIKRedovnim odravanjem i kontrolom tehnike ispravnosti vozila Usaglaavanjem linija sa ostalim prevoznicima kako ne bi dolo do nepotrebne konkurencije Veinu naplate vrimo na licu mjesta, a usluge koje vrimo za pravna lica pazimo da ne preu odreen iznos, koji bi mogao da ugrozi nae poslovanje

1.

2.

TRINI

3.

NAPLATA POTRAIVANJA

- 22 -

13. FINANSIJSKI PODACI13.1Potrebno je da popunite tabele koje se daju u prilogu:

TRENUTNO POSLOVANJE

TABELA A.1 (bilans uspjeha - presjek) TABELA A.2 (bilans stanja- presjek) TABELA A.3 (lista kupaca) TABELA A.4 (lista dobavljaa) TABELA A.5 (lista zaliha) 13.2 PROJEKCIJA POSLOVANJAPotrebno je da popunite tabele koje se daju u prilogu:

TABELA B.1 (projekcija prodaje) TABELA B.2 (projekcija trokova) TABELA B.3 (projekcija gotovinskog toka)

14. P R I L O Z I14.1 Finansijski prilozi Bilans stanja i bilans uspjeha sa 31.12.1996 Bilans stanja i bilans uspjeha sa 31.12.1997 Bilans stanja i bilans uspjeha sa 30.6.1998 14.2 Opti dokumenti Rjeenje o registraciji (sa dopunama) Karton deponovanih potpisnika Izvod iz statistike Odluka o osnivanju preduzea Ugovori o najmu ukoliko firma koristi objekte ili opremu 14.3 Dokumentacija za obezbjeenje ZK izvadak / ukoliko se daje nekretnina za hipoteku Listu osnovnih sredstava /opreme ukoliko se daje pokretna imovina Procjena sudskog vjetaka za prethodne dvije take (ukoliko firma ve posjeduje procjenu).

1.1 1.2 1.3 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.1 1.2 1.3

DATUM I MJESTO

IME OSOBE KOJA JE PRIPREMALA BIZNIS PLAN

- 23 -

ZAKLJUAKBiznis plan pomae u donoenju kvalitetnih odluka menadmenta preduzea, a donosiocima odluka prua ocjene budueg eksternog i internog djelovanja okruenja vezane za planirani biznis.

- 24 -

LITERATURA dr eljko Baro

PREDUZETNITVOKoled za informatiku i menadment

JANJO PRIJEDORPrijedor, 2006. godine