Bisses (nl)

Suo

ne W

yssa

, B

ela

lp

Bis

se d

e V

erc

ori

n

Go

rperi

, B

alt

sch

iedert

al

Bis

se V

ieu

x, N

endaz

Wandelen langs «Suonen» Wallis

www.valaistourism.ch

De wandelingen Wallis

1 Bisse du Trient

2 Bisse de Saxon

3 De Raye des Verbiérins en de Bisse du Levron

4 Bisse du Milieu en Bisse Vieux

5 Bisse de Lentine en Bisse du Mont d’Orge

6 Bisse du Torrent-Neuf

7 Bisse de Clavau

8 Bisse de Salins

9 Grand Bisse de Vex

10 Bisse d’Ayent

11 Bisse de Sion

12 Bisse du Ro

13 Bisse de Vercorin en Bisse de Ricard

14 Grand Bisse de Lens

15 Bisse du Tsittoret

16 Grossi Wasserleitu van Varen – Bisse Neuf

17 Wasserleite van Ergisch en Tenneri

18 Obere Wasserleitung – Stägeru – Lüegjeru

19 Oude Suon – Oude Eischler Suon – Habersuon

20 Niwärch – Gorperi – Undra

21 Bineri en Eggeri

22 Heido

23 Nessjeri – Obersta – Stigwasser

Suonenmuseum en de museumroute

In het Wallis vindt u routes die als echte delicatessen onder de wandelingen te bestempelen

zijn. Routes langs de suonen, eeuwenoude irrigatiekanalen, die in Midden- en Beneden-Wallis

ook «bisse» worden genoemd. De suonen verzamelen het smeltwater van de gletsjers en

leiden dit naar regenarme dalen. Op het hoogtepunt van de bloeitijd, eind 19de eeuw, voorzag

dit 1800 kilometer lange irrigatiesysteem het Wallis van het felbegeerde water en maakte een

welig tierende landbouw mogelijk. Dit historisch erfgoed wordt vandaag door talrijke gemeen-

ten met veel inzet onderhouden, waar nodig gerestaureerd en weer tot stromen gebracht.

Op de kaart presenteren wij een aantal wandelingen langs suonen, zowel korte routes als

fi kse dagtochten. De meeste hebben niet al te veel hoogteverschillen, dus zijn niet bijzonder

vermoeiend. Dit is te danken aan de bouwers die erop gelet hebben dat de suone vanaf het

punt van wateropvang tot daar waar het nodig is zo min mogelijk verval kent. Toch zijn som-

mige suonen niet zonder lichamelijke inspanning te bereiken. De weg erheen kost soms wel

wat zweetdruppels. Maar de inspanning is de moeite waard en brengt u midden in de mooiste

natuur nader tot de geschiedenis van het Wallis.

Suonen: voor geschiedenisliefhebbers Wallis

© V

ala

is T

ouri

sm


Bis

se d

u T

orr

ent-

Neu

f, S

avi

èse

Suo

ne W

yssa

, B

ela

lp

Bis

se d

e V

erc

ori

n

Go

rperi

, B

alt

sch

iedert

al

Bis

se V

ieu

x, N

endaz




1 Bisse du Trient

2 Bisse de Saxon

3 De Raye des Verbiérins en de Bisse du Levron

4 Bisse du Milieu en Bisse Vieux

5 Bisse de Lentine en Bisse du Mont d’Orge

6 Bisse du Torrent-Neuf

7 Bisse de Clavau

8 Bisse de Salins

9 Grand Bisse de Vex

10 Bisse d’Ayent

11 Bisse de Sion

12 Bisse du Ro

13 Bisse de Vercorin en Bisse de Ricard

14 Grand Bisse de Lens

15 Bisse du Tsittoret

16 Grossi Wasserleitu van Varen – Bisse Neuf

17 Wasserleite van Ergisch en Tenneri

18 Obere Wasserleitung – Stägeru – Lüegjeru

19 Oude Suon – Oude Eischler Suon – Habersuon

20 Niwärch – Gorperi – Undra

21 Bineri en Eggeri

22 Heido

23 Nessjeri – Obersta – Stigwasser

Suonenmuseum en de museumroute

In het Wallis vindt u routes die als echte delicatessen onder de wandelingen te bestempelen

zijn. Routes langs de suonen, eeuwenoude irrigatiekanalen, die in Midden- en Beneden-Wallis

ook «bisse» worden genoemd. De suonen verzamelen het smeltwater van de gletsjers en

leiden dit naar regenarme dalen. Op het hoogtepunt van de bloeitijd, eind 19de eeuw, voorzag

dit 1800 kilometer lange irrigatiesysteem het Wallis van het felbegeerde water en maakte een

welig tierende landbouw mogelijk. Dit historisch erfgoed wordt vandaag door talrijke gemeen-

ten met veel inzet onderhouden, waar nodig gerestaureerd en weer tot stromen gebracht.

Op de kaart presenteren wij een aantal wandelingen langs suonen, zowel korte routes als

fi kse dagtochten. De meeste hebben niet al te veel hoogteverschillen, dus zijn niet bijzonder

vermoeiend. Dit is te danken aan de bouwers die erop gelet hebben dat de suone vanaf het

punt van wateropvang tot daar waar het nodig is zo min mogelijk verval kent. Toch zijn som-

mige suonen niet zonder lichamelijke inspanning te bereiken. De weg erheen kost soms wel

wat zweetdruppels. Maar de inspanning is de moeite waard en brengt u midden in de mooiste

natuur nader tot de geschiedenis van het Wallis.

Suonen: voor geschiedenisliefhebbers Wallis

© V

ala

is T

ouri

sm


Bis

se d

u T

orr

ent-

Neu

f, S

avi

èse

In het Wallis ligt u altijd goed Wallis

Een onderkomen is bij ons nooit zomaar een slaapgelegenheid, maar ook een deel van de

traditionele gastvrijheid die aangenaam voelbaar is. Om het even of u nu in een hotel, een

vakantiewoning, een bed-and-breakfast, een berghut of op een camping verblijft, u kunt zich

altijd thuis voe len en ervaren hoe belangrijk uw welzijn voor ons is. Het spectrum aan mogelijk-

heden is net zo uiteenlopend als de wensen van onze gasten. Typische Walliser familiehotels

staan in groot contrast met grandeur uitstralende luxehotels. Wellnessresorts en historische

hotels bestaan naast eenvoudige, maar gezellige herbergen. Kinderhotels laten kinderogen

stralen en wie eens wil overnachten zoals in grootmoeders tijd, kan ook in het stro heer-

lijk dromen. Wat alle accommodaties gemeen hebben, is dat het eten en drinken altijd zeer

verzorgd is. Dat varieert van pittige Walliser keuken en authentieke streekgerechten tot een

gourmetmenu. U maakt de keus al naargelang uw smaak, budget en waar u zin in heeft. Op

www.valaistourism.ch vindt u de verschillende overnachtingsadressen, compleet met prijzen,

beschikbaarheid en mogelijkheid om meteen te boeken. Let op de speciale aanbiedingen en

all-in arrangementen. Hebt u nog vragen of wilt u advies? Neem dan contact met ons op via

telefoon +41 (0)27 327 35 70.

ZOEKEN »40008Info: www.valaistourism.ch

Bis

se d

u T

rient

➔

➔

Overzicht «Suonen» Wallis

1 Bisse du Trient ★★

Deze wandeling begint op de Col de La

Forclaz en komt uit op de gletsjertong van

de Trient en zijn ijswatervallen. Het pad voert

door lariksbossen en door de prachtige

landschappen van de Aiguilles Dorées en

de Pointe des Ecandies. Deze bisse loopt

over een weg die vroeger werd gebruikt om

ijsblokken te vervoeren, en wordt nu nog ge-

bruikt voor de bevloeiing van de weilanden

en de wijngaarden van Martigny-Combe. De

bisse is nog steeds in gebruik en al wande-

lend over het interessante leerpad komt u er

van alles over te weten.

Topografische kaart 1324–1344

Wandelkaart 1:25 000 Vallée du Trient

2u30

9,5 km

3 km

260 m

510 m

➔

➔

➔

➔

2 Bisse de Saxon ★★/ ★★★

3 De Raye des Verbiérins en de Bisse du Levron ★★★

Deze bisse werd gebouwd tussen 1865 en

1876 en is met zijn 32 km de langste bisse

van het Wallis. Hij bracht het water van de

bergstroom La Printse naar Saxon en loopt

door bossen, alpenweiden en de gemeen-

tes Nendaz, Isérables, Riddes en Saxon. Er

waren diverse waterwachten nodig om de

De Bisse du Levron, die werd aangelegd in

1465 en de inzet is geweest van tal van

juridische gevechten, bracht het water van

de Versegères naar de voet van de Glacier de

la Chaux, op 2’500 meter, door de gemeente

Bagnes, om heel het grondgebied van de

gemeente Vollèges te bevloeien. In de zoge-

waterstroom te controleren. Als het geluid

van de door een waterrad aangedreven

waterhamers ophield, was er een storing

die zij moesten verhelpen. Omdat het on-

derhoud te kostbaar was, is de exploitatie

stopgezet. Wel is een van de wachthuisjes,

de Burlâ, mooi bewaard gebleven.

naamde Raye des Verbiérins, onder de

Cabane du Mont Fort, nam de waterhoeveel-

heid nog eens toe. Vanaf 1957, met de bouw

van de Mauvoisindam, loopt het water via

een tunnel tussen Louvie en de Col du Lin

naar Le Levron en Vollèges.

Topografische kaart 1325 –1326

Wandelkaart 1:25 000 Verbier / Val de Bagnes

Topografische kaart 1305 –1325 / 1306 –1326

Wandelkaart 1:25 000 4 Vallées –1:25 000 Verbier – St-Bernard

8u50

32 km

24 km

310 m

630 m

5u45

21 km

13,5 km

320 m

1020 m

Bis

se V

ieu

x, N

endaz

➔

➔

4 Bisse du Milieu en Bisse Vieux ★

De bisses van Nendaz hebben hun oorsprong

in de bergstroom La Printse. De Bisse du

Milieu, die enkel tijdens de zomer in werking

is, loopt door het dorp Haute-Nendaz en

bevloeit het gebied rond Bleusy en de fram-

bozencultuur. Hij loopt door een sparrenbos

dat gedeeltelijk vernield is door de orkaan

Viviane. De Bisse Vieux kronkelt zich door de

schaduw van witte elzen, dringt diep door

in een donker sparrenbos, steekt een rots-

formatie over door een val van ruim 5 meter

te maken en bevloeit de weilanden die een

geur van tijm en marjolein verspreiden.

Topografische kaart 1306

Wandelkaart 1:25 000 4 Vallées

3u10

12,5 km

10 km

230 m

230 m

➔

➔

➔

➔

▼

5 Bisse de Lentine en Bisse du Mont d’Orge ★

6 Bisse du Torrent-Neuf ★

Het water van de Bisse de Lentine is afkom-

stig van de Sionne. De bisse verlaat echter al

snel de bosrijke oevers van deze rivier en

loopt verder door de wijnstreek, waar hij een

buitengewoon uitzicht biedt op de stad Sion.

Hij bevloeit de wijngaarden van Savièse en

voedt het mooie Lac du Mont d’Orge en het

De Bisse du Torrent-Neuf, ook wel de Bisse

de Savièse genoemd, werd aangelegd vóór

1430 en moest het meest gedurfde irrigatie-

project ooit worden. De bisse haalde zijn

water van de Morge, verliet de kloof via een

zeer bergachtige en duizelingwekkende weg

en leverde water in overvloed. De wandeling

natuurgebied eromheen. Een deel van het

traject is gekanaliseerd in betonnen goten.

De Bisse du Mont d’Orge, aangelegd in 1885,

pompt het water van het Lac du Mont

d’Orge en bevloeit daarmee de zuidflank

van de wijn gaard, waaronder het beroemde

Domaine du Mont d’Or.

loopt over een traject van 2,4 km, over een

onlangs weer begaanbaar gemaakt pad. De

bedoeling van een dergelijke renovatie is om

te herinneren aan het enorme werk dat onze

voorvaders hier verzet hebben.


Wandelkaart 1:25 000 Sion – Derborence – Sanetsch


Wandelkaart 1:25 000 Sion – Derborence – Sanetsch

3u00

9 km

4,5 km

200 m

280 m

2u00

8 km

5 km

20 m

370 m

Bis

se d

e C

lava

u,

Sio

n

➔

➔

7 Bisse de Clavau ★★

De Bisse de Clavau, die in 1453 werd aange-

legd door de bisschop van Sion, haalt zijn

water uit de Lienne en eindigt zijn tocht in de

Sionne. Hij wordt omsloten door enorme

muren van opeengestapelde stenen en bev-

loeit de wijngaarden van Ayent, Grimisuat en

Sion. Het wandelpad volgt het oude traject,

met de uitspringende constructies de passa-

ges over houten balken, een tunneltje . . . De

talrijke wachthuisjes nodigen uit om de

streekproducten te proeven.


Wandelkaart 1:25 000 Anzère

3u10

13,5 km

7,5 km

20 m

560 m

Partners Wallis

Sometimes even oysters quiver

in anticipation.

ww

w.p

rovi

ns.c

h

Choyez votre plaisir.

CHALETS EN VAKANTIEWONINGEN

www.interhome.ch Phone 0840 84 88 88

DESIGNER: DATE: A-0130-07-12 M. Morard Annonce 58 x 53 mm 12-7991 VALDOR DIVERS SUPPORTS

ww

w.v

aldo

r.ch

Autotransport Lötschberg:Kandersteg–Goppenstein in slechts 15 minuten. Overdag om de 30 minuten verbindingen in beide richtingen, in spitsuren om de 15 minuten en bij grote drukte nog vaker. www.bls.ch/autoverlad

Sneller naar het Wallis.

Op het goede spoor.

vaude.com

Kleinanzeige_58x53.indd 1 19.07.2012 14:37:59

1966 Botyre/Ayent

www.musee-des-bisses.ch

[email protected]

➔

➔

Het Suonenmuseum en de museumroute ★ ★

Voeg een highlight toe aan uw wandelingen

langs de Suonen en leer deze echt goed

kennen. In het Suonenmuseum maakt u

kennis met de geschiedenis, constructie en

sociaal-culturele betekenis van de oude

waterleidingen. In de tuin mogen bezoekers

het bewateren met een houten goot en

een Suone-irrigatiekanaal uitproberen. Com-

bineer uw bezoek aan het museum met

een prachtig uitgezette wandeling langs drie

Suonen, waarbij u kennis maakt met de

kanalen van Torrent-Croix of de verdeler van

Bitailla.

«M

ais

on

Pein

te»,

Suo

nen

mu

seu

m



3u20

12,5 km

7,5 km

40 m

600 m

➔

➔

➔

➔

8 Bisse de Salins ★★

De Bisse de Salins werd aangelegd in 1435

en is nog altijd in werking. Hij haalt zijn wa-

ter uit de La Printse en bevloeit daarmee de

boomgaarden, de weiden en de frambozen-

struiken van Beuson, Le Bioley en Salins. De

wandeling biedt een opeenvolging van ver-

schillende landschappen: elzenbosjes in het

vochtige gebied, een uitgedroogd weiland

op een zonovergoten helling, duindoornen

met hun rode vruchten in de herfst, sparren-

bossen, frambozenteelt . . .



9 Grand Bisse de Vex ★

De Grand Bisse de Vex, aangelegd in 1453,

vangt het water op van de bergrivier La

Printse in Planchouet en bevloeit de akkers

van Veysonnaz, Salins, Les Agettes en Vex.

Vooral in de zomer is het heel aangenaam

om deze bisse te volgen, vooral het stuk

tussen Veysonnaz en Les Mayens-de-Sion.

Dankzij de bosrijke omgeving is het er aange-

naam fris, zelfs op de heetste zomerdagen.

De opgehoopte naalden van de naalden

lariksbomen, die overal in het bos staan,

vormen een zacht tapijt op de grond.



3u30

12,5 km

8,5 km

200 m

660 m

3u20

11,5 km

10,5 km

210 m

20 m

▼

Bis

se d

’Aye

nt

➔

➔

10 Bisse d’Ayent ★★

De Bisse d’Ayent werd aangelegd in 1442

en begint aan de Lienne. Hij loopt door een

zeer gevarieerd landschap met bergweiden,

weilanden en bosjes. Hij bevloeit de weiden

en de wijngaarden van Ayent en Grimisuat

op de traditionele manier of via besproei-

ing en eindigt zijn traject in het meertje van

Revouire. Op het traject zijn een aantal voor-

beelden te zien van de oude technieken:

de uitspringende loopbruggen in het dal van

de Lienne, de overblijfselen van de balken

in Torrent-Croix, de Passage des Follets die

aangelegd werd langs een duizelingwekkend

steile rots-wand.



3u00

11,5 km

9,5 km

60 m

530 m

▼ ▼

➔

➔

➔

➔

11 Bisse de Sion ★★

12 Bisse du Ro ★★

Om de Bisse de Lentine en de Bisse de Mont

d’Orge te voeden, heeft de gemeente Sion

tussen 1901 en 1903 de Bisse de Sion aan-

gelegd. Deze bisse voert het water van de

Lienne naar de Sionne. Het waterinname-

punt bevindt zich in de buurt van de unieke

bron van de Lienne. In het begin van het tra-

De Bisse du Ro werd aangelegd in de 14de

eeuw, en ving het water op van de Ertinse.

Het water stroomde naar een verdeelsys-

teem dat het vervolgens verder leidde ofwel

richting Montana en Chermignon ofwel rich-

ting Lens en Icogne. Het bovenste gedeelte

is momenteel niet meer in werking en werd

ject steekt de bisse de Lourantse over via een

houten aquaduct. Hij loopt langs het Lac de

Tseuzier en verlaat het dal van de Rawyl via

een opeenvolging van tunnels. Op een be-

paald punt hangt de bisse over een afgrond

van 200 meter. Daarna wordt het traject wat

rustiger.

vervangen door een tunnel door de Mont

Lachaux. Goed schoeisel is voor deze tocht

vereist, want de route bevat enkele specta-

culaire en duizelingwekkende passages langs

steile rotswanden, waar enkele gerecon-

strueerde overblijfselen uit het verleden te

zien zijn.


Wandelkaart 1:25 000 Crans-Montana / Sierre



3u15

12 km

4 km

160 m

440 m

4u00

15 km

5,5 km

150 m

610 m

Bis

se d

e V

erc

ori

n

➔

➔

13 Bisse de Vercorin en Bisse de Ricard ★★★

De Bisse de Vercorin werd aangelegd in 1358

en begint aan de Rèche. Het water wordt

gebruikt om de weilanden te bevloeien en

om de molens stroomafwaarts van Vercorin

te laten draaien. Hij biedt toegang tot één

van de laatste valleien van het kanton dat

ontoegankelijk is gebleven voor auto’s. De in

1484 aangelegde Bisse de Ricard (of Bisse

de Chararogne) haalt zijn water van de

Navisence, bevloeit daarmee de heuvel van

Chalais en voedt de kleine stroomafwaarts

gelegen bisses op de Rèche. Het traject van

deze bisse omvat verschillende steile stuk-

ken.


Wandelkaart 1:25 000 Val d’Anniviers

5u10

16,5 km

8 km

390 m

1180 m

▼

➔

➔

➔

➔

15 Bisse du Tsittoret ★★

De Bisse du Tsittoret, waarvan voor het eerst

melding werd gemaakt in de 15de eeuw,

voert het water van de Tièche over de Noble

Contrée om de weilanden en de wijngaarden

van Venthône, Randogne, Mollens, Miège,

Sierre en Veyras te bevloeien. Niet ver na het

waterinnamepunt stort hij in een bulderende

waterval langs een rotswand naar beneden,

alsof hij op zoek is naar de rivier. Daarna

wordt hij wat rustiger en stroomt het water

verder in metalen goten. Uiteindelijk verlaat

hij het lieflijke dal van de Raspille. De schoon-

heid van het landschap laat onuitwisbare

indrukken bij de wandelaar achter.



14 Grand Bisse de Lens ★★

De Grand Bisse de Lens, ook wel de Bisse de

la Riouta genoemd, werd aangelegd in 1448

en haalt zijn water uit de Lienne. Deze bisse

bevloeit de weilanden en de wijngaarden

van Icogne, Lens, Montana en Chermignon.

Hij loopt langs een duizelingwekkend traject:

hij verlaat de kloof van de rivier, loopt via een

ondergrondse leiding door Icogne, loopt via

uitspringende constructies – soms in beton

en soms ingehouwen in de rotsen – rond de

heuvel van Châtelard en eindigt zijn traject

in Diogne. Boven de leegte werd een pad

aangelegd met planken die vastgemaakt zijn

met metalen palen.



3u10

10,5 km

6 km

370 m

510 m

4u10

16 km

12,5 km

60 m

300 m

Brochures Wallis

ZOEKEN »40013Info: www.valaistourism.ch

Rue Pré-Fleuri 6, Case postale 1469, CH-1951 Sion

T +41 (0)27 327 35 70, F +41 (0)27 327 35 71

[email protected], www.valaistourism.ch

Vakantie aan de zonzijde Wallis


Golfer’s Paradise Valais


Op de sporen van het geluk Wallis


Meeting in Valais

www.valais.ch

Wellness in Valais


Er staan interessante wandel-

gidsen en -boeken ter beschikking

voor wandelingen in het Wallis.

Op www.valrando.ch vindt

u een keuze uit de belangrijkste

publicaties, u kunt ze daar

ook meteen bestellen.

WandelenD/F/E/I/NL

Wandelen langs «Suonen» D/F/E/I/NL

WandeltochtenD/F/E/I/NL

Wandelen in het Wallis




Wandeltochten Wallis


Zomer D/F/E/I/NL

Golf D/F/E

Winter D/F/E/I/NL

Meetings D/F/E

Wellness D/F (Web E/I)

U kunt de brochures van het Wallis ook online doorbladeren en downloaden. Bestel verdere brochures van Wallis Toerisme:

▼ ▼

➔

➔

➔

➔

16 Grossi Wasserleitu van Varen – Bisse Neuf ★★

17 Wasserleite van Ergisch en Tenneri ★★

De Grossi Wasserleitu of de Bisse de Varen

begint aan de Raspille, loopt door een open

plek en langs de grote rotsen van Blatte om

de weilanden en de wijngaarden van Varen

te bevloeien. De Raspille vormt hier de taal-

grens en verdeelt het water tussen de twee

buurgemeenschappen. Het water van de

Eigenlijk is de Wasserleite van Ergisch een

jonkie onder de suonen. Volgens getuigen

werd deze suone in de jaren 1920 –1925

gebouwd. De bedding van de beek werd on-

der uiterst moeilijke omstandingheden in de

rots gehouwen en – waar nodig – met buizen

en houten goten aangevuld. De spectaculaire

Bisse Neuf komt ook uit deze rivier en wordt

gebruikt om de hellingen van Venthône van

water te voorzien. De wandelaar wordt tij-

dens deze tocht getrakteerd op prachtige

uitzichten op het Rhônedal.

bouwwijze is een van de redenen dat deze

route zo geliefd is bij wandelaars. De Was-

serleite krijgt op 1300 m hoogte extra water

van de Turtmänna. Ook de «Tenneri» begint

bij de Turtmänna, op 900 m. Die leidt het

kostbare nat naar het gehucht Tännu.


Wandelkaart 1:25 000 Visp



3u30

11,5 km

5 km

220 m

670 m

3u00

10,5 km

7 km

310 m

260 m

▼

➔

➔

18 Obere Wasserleitung – Stägeru – Lüegjeru ★★

De «Obere Wasserleitung» van Gampel werd

in 1900 aangelegd en betrekt op ongeveer

700 m zijn water uit de Lonza. In 2005

bouwde de gemeente Niedergesteln een

hangbrug en een metalen trap, die het

mogelijk maken met droge voeten onder

het gebulder van de Jolibach naar het stuw-

meer van de «Stägeru» op 900 m af te dalen.

Een deel van de «Stägeru» vloeit in de

«Lüegjeru», omdat de voormalige wal door

een storm werd verwoest. Er werd in al

1552 geschreven over de «Stägeru», de

«Lüegjeru» dateert vermoedelijk uit de 17de

eeuw.


Wandelkaart 1:25 000 Lötschental

Stä

geru

dic

ht

bij d

e Jo

lisc

hlu

cht

3u45

11,5 km

5,5 km

420 m

420 m

▼ ▼

➔

➔

➔

➔

19 Oude Suon – Oude Eischler Suon – Habersuon ★★

20 Niwärch – Gorperi – Undra ★★

Zeneggen, Bürchen en Unterbäch exploiteren

gemeenschappelijk de «Alte Suon» die ook

«Ginanzerin» wordt genoemd. Bürchen ver-

wierf de waterrechten al in de 15de eeuw,

Zeneggen pas na de waterschaarste ten ge-

volge van een aardbeving in 1855. De «Alte

Suon» wordt gevoed door de Mühlebach

De Lötschberg-zuidhelling is aan sterke zon-

nestraling blootgesteld. In dit gebied werd

landbouw trouwens pas na de aanleg van

suonen mogelijk. Het water uit ongeveer 20

suonen werd er onder moeilijke omstandig-

heden vanuit het Baltschiedertal heengeleid.

De «Niwärch» (1381 gebouwd) ontspringt

op ongeveer 1880 m. Iets lager, op 1700

m, heeft Eischoll volgens een rechtsbesluit

van 1952 recht op 4/13 van de waterhoe-

veelheid van de Mühlebach. Het water wordt

in de «Alte Eischler Suon» getransporteerd,

die verder oostelijk «Habersuon» wordt ge-

noemd.

op 1300 m, de «Gorperi» (1640) op 1220 m

en de «Undra» (1377) op 1100 m. De talrijke

tunnels,die het de suonen en de wandelaars

mogelijk maken te passeren, geven het dal

een wildromantisch karakter.





4u30

14 km

8 km

480 m

480 m

3u20

11,5 km

6 km

250 m

610 m

Egg

eri

, G

räch

en

➔

➔

21 Bineri en Eggeri ★★

Met de vier waterleidingen is Grächen als

waar suonen-Eldorado bekend. Met 50 tot

55 mm per jaar is men hier in de meest

neerslagarme regio van Zwitserland, daarom

is kunstmatige bevloeiing onontbeerlijk. De

ouderdom van het Grächner watersysteem

kan niet precies bepaald worden. Eerste

schriftelijke notities gaan terug tot in de

12de eeuw. De suonen worden allemaal

door de Riedbach gevoed. De «Eggeri», ver-

moedelijk de oudste, betrekt zijn water op

1840 m; de «Bineri» op 1738 m hoogte.


Wandelkaart 1:25 000 Grächen

4u00

14 km

9 km

290 m

290 m

▼

➔

➔

➔

➔

22 Heido ★★★

23 Nessjeri – Obersta – Stigwasser ★★

Enkele wetenschappers voeren de naam

«Heido» terug op de uitdrukking «Heiden-

leitung», dit zou dan terugleiden op het

ont-staan van de Suon in de Romeinse tijd.

Ze werden echter het allereerst in 1305

historisch vermeld. In het Wallis bestaan er

slechts weinig zulke schriftelijke notities met

De in 1477 voor het eerst vermelde «Nes s-

jeri» begint op 2140 m bij Kelchbach. Eerst

verloopt hij met een nauwelijks merkbare

helling op een plateau schuin tegenover

de Aletschgletsjer en ruist aansluitend via

«Nessel» als schuimende beek naar het dal.

«Stigwasser» en «Obersta», in 1521 resp.

een vroegere datum. De «Heido» haalt het

water achteraan in het Nanztal en brengt dit

tot aan het Gebidummeer dat vandaag niet

meer alleen voor bevloeiing maar ook voor

het blussen als verzamelbekken dient.

1684 voor het eerst vermeld, ontvangen hun

water beide op een hoogte van ca. 1300 m

bij de Mundbach in het Gredetschtal. In 1932

werden gevaarlijke delen van de «Obersta»

door tunnels vervangen. Dit verleent hem

een avontuurlijk karakter.


Wandelkaart1:25 000 Aletsch – 1:25 000 Visp



4u00

13 km

7 km

170 m

1080 m

5u20

17,5 km

5,5 km

610 m

650 m

Pré-Fleuri 6, Case postale 23, CH-1951 Sion

T +41 (0)27 327 35 80, F +41 (0)27 327 35 81

[email protected], www.valrando.ch

Rue Pré-Fleuri 6, Case postale 1469, CH-1951 Sion

T +41 (0)27 327 35 70, F +41 (0)27 327 35 71

[email protected], www.valaistourism.ch

➤ Symboolverklaring

Maaltijden en openbaar vervoer Moeilijkheidsgraad

Maaltijden mogelijk Postauto ★

Luchtkabelbaan Autobus ★ ★

Kabelbaan Trein ★ ★ ★

Stoeltjeslift

Wandelduur Lengte van de wandeling ▼ Beetje duizelingweekend

Zaklamp Lengte van de suone ▼ ▼ Sterk duizelingweekend

Klim Wandelweg Start wandeling

Afdaling Bergwandelweg

Plaats met aansluiting op openbaar vervoer

Phot

os: A

nden

mat

ten

Thom

as, A

ssoc

iatio

n po

ur la

sau

vega

rde

du T

orre

nt-N

euf,

Dus

sex

Pier

re-A

rman

d, G

räch

en T

ouris

mus

, Mus

ée d

es B

isse

s, P

erra

udin

Fra

nçoi

s,

Perr

et C

hris

tian,

Ver

corin

Tou

rism

e, w

ww

.sio

n-re

gion

.ch,

Val

rand

oPr

inte

d in

Sw

itzer

land

– 2

012

Documents

Bisses (nl)