Philippa Gregory BAKRENN AII Kralie soruyor: Ak m, taht m? Okuma Sras Cilt 1 Boleyn Kz Cilt 2 Kralienin Soytars Cilt 3 Bakirenin A Cilt 4 Mahkum Prenses ngilizce'den eviren: zlem Malkara - Bige Turan ARTEMS YAYINLARI Orijinal Ad : The Virgin 's Lover Yayn Ynetmeni : Ilgn Snmez Toydemir ngilizce Aslndan eviren : zlem Malkara - Bige Turan Son Okuma : dramaRepublic Grsel Tasarm : photoRepublic Grafik Uygulama : Ebru Kaya Mizanpaj : Hlya Frat 1. Basm : Kasm 2008 ISBN : 978-605-0058-44-4 Philippa Gregory, 2004 HarperCollins Bu kitabn Trke yayn haklar Alfa Basm Yaym Datm Ltd. ti. 'ne aittir. Yaynevinden izin alnmadan kmen ya da tamamen alnt yaplamaz, hibir ekilde kopya edilemez, oalulamaz ve yaymlanamaz. Bask ve Cilt: Melisa Matbaaclk Tel: (212) 674 97 23 Faks: (212) 674 97 29 ARTEMS YAYINLARI Ticarethane Sokak No: 53 Caalolu / stanbul Tel: (212) 513 34 20-21 Faks: (212) 512 33 76 e-posta: editor@artemisyayinlari.com www.artemisyayinlari.com Genel Datm: Alfa Basm Yaym Datm Ltd. ti. Tel: (212) 511 53 03 Faks: (212) 519 33 00 Artemis Yaynlar, Alfa Yayn Grubu'nun tescilli markasdr.

Giri Sonbahar 1559 Norfbik'ta tm anlar Elizabeth iin alyordu, pe pee alan anlar adeta Amy'nin beynine iliyor, ldrm bir kadnn histerik lklar gibi kulaklarnda nlyordu, tam hafifledi, sustu derken ahenksiz, tiz nlamalar ikence gibi en batan balyordu. Amy dardan gelen grltye daha fazla tahamml edemeyince ban yastn altna sokup stne de yorgam ekti ama ne yapsa kulaklarndaki uultu kesilmek bilmiyordu. Kargalar yuvalarn terkedip sr halinde ge ykseldi, rzgrda meum bir eylerin habercisi gt bi zikzaklar izerek umaya baladlar; yarasalar siyah bir duman bulutu gibi, sanki dnyann tersine dndn gs-terircesine, gn hi domayacak, artk sonsuza dek gece yaanacak dercesine an kulesinden havaland. Amy tm bu tantanann neden koptuunu biliyordu, sormasna hi gerek yoktu. Sonunda zavall hasta Kralie Mary lm, taht tartmasz varisi Prenses Elizabeth'e kalmt. Ne mutlu. ngiltere'deki herkes bu kutlamaya katjrralyd. Protestan Prenses tahta oturmu, ngiltere Kraliesi olmutu. lkedeki tm anlar yeni Kralie'nin erefine alyor, 2 Philippa Gregory halk ellerinde bira kupalar, evlerinde duramam, sokakta sevinten dans ediyordu ve artk boalan tm hapishanelerin kaplarn ardna dek alyordu. ngilizler Elizabeth'leri-ne kavumu, Mary Tudor'un yreklere korku salan devri kapanmt. Herkes bu kutlamann gnll birer parasyd. Amy hari herkes. anlar Amy'yi uyandrd ama dier ngilizler'in aksine, yreine mutluluk ve umut tohumlar ekmiyordu. Amy, koca ngiltere'de yalnzca Amy, Elizabeth'in tahta ykseliini kutlamyordu. Hatta anlar bile onun ruh haline uygun gelmiyordu/Sesleri Amy iin kskanln ritmiydi, fkenin haykryd, terkedilmi bir kadnn hkrkla dolu lklaryd. "Tanr onu bir yldrmla ldrse," diye beddua etti, Elizabeth'in tahta getiini mutulayan an seslerini duymamak iin kafasn yasta gmerken. "Genliine, tazeliine ve gzelliine ramen Tanr onu bir yldrmla ldrsn. Havasn batrsn, incecik salarn dksn, dilerini rtsn ve bir bana, yapayalnz ldrsn. Bir bana ve yapayalnz, benim gibi." Amy, kayp kocasndan uzun zamandr haber alamamt: Artk midi de kesmiti zaten. Gnler birbirini takip ediyor, haftalar hzla geip gidiyordu. Robert, Kralie Mary'nin lm haberini alr almaz son srat Londra'dan Hatfield Sa-ray'na gemi olmalyd. Tam da planlad gibi, prensesin nnde herkesten nce diz kp onu tebrik edecek ve ona kralie olduunu syleyecek ilk kii olacakt. Amy, Elizabeth'in tahta knca yapaca konumay, taknaca duruu oktan hazrladn ve Robert' nasl dl-

BAKRENN II 3 lendireceini bile kararlatrdn dnyordu. Belki kocas da, Prenses'in ykseliini kutlarken oktan kendi ykseliini kutlamaya balamt bile. Amy, uaklar hasta olduu iin ve Stanfield Hall'da, ailesinin iftliinde iler yetimiyor diye inekleri, samak zere nehir kenarndan almaya kendi gidiyordu. Fakat yal bir mee aacndan dklen ve kar frtnas gibi dne dne uuarak den kahverengi yapraklara bakmak iin durdu; kurumu yapraklar bile kocas gibi rzgrla gneybatya, Hatfield'a, yani Elizabeth'e doru uuuyordu. ' Aslnda Amy'nin, kocasna kymet ve paye verecek bir kralie tahta getii iin mutlu olmas gerekirdi. Kocas yeniden g ve paraya kavuunca kendi ailesinin koullar da iyileecei iin sevinmeliydi. Bir kez daha Leydi Dudley olduuna sevinmeliydi: Arazilerine ve kaybettii her eye yeniden kavuacakt, sarayda bir yeri olacakt, hatta belki de konteslie ykselirdi. Ne var ki, Amy hi mi hi mutlu deildi. Koullar her ne olursa olsun sevgili kocasn Kralie'nin gzbebei olarak grmektense yan banda bir vatan haini olarak grmeyi tercih ederdi. Kskan bir kadn gibi davrandnn, hatta davranmakla kalmayp dpedz kskanlk yaptnn farkndayd, stelik kskanln Tanr katnda byk bir gnah olduunu bile bile. Ban ne edi ve ineklerin seyrek otlarda otland, beceriksiz toynaklar arasna toprak kararak saa sola hareket ettii imlere doru yalpalaya yalpalaya yrd. Biz nasl bu hale dtk? diye fsldad baklarn^' Nor-folk'un stne reklenen frtna bulutlarna doru kaldrarak. Ben onu delicesine severken ve o da beni severken? kimizin de gz dnyada bakasn grmezken? Beni nasl 4 Philippa Gregory burada bir bama brakp Kralie'nin eteinin altna snr? Bu ak masal nasl olur da mreffeh ve muzaffer bir ortamda balayp byle can yakan bir huzursuzluk ve yalnzlkla son bulur? (bir cjjl nce: ^az 1551 Ryasnda yine bo odann tahta yer demeleriyle stne isimleri^ kazl olan minenin kefeki talarn grmt. Yksek pencerenin nne ektikleri yemek masasna kan be delikanl enelerini pencere pervazna dayam, babalarnn iskelede ar admlarla yryp basamaklar trmann seyrediyordu. Daha yeni restore edilen Roma Katolik Kilisesi'nin rahiplerinden biri de babalarna elik ediyordu. Babas yaptklarndan piman olduu ve prensiplerini ezip getii iin af dilemi, kleler gibi yalvarmt. Affedilme ihtimali karsnda sadakat yeminlerini bir yana brakp sonra da kendisini izleyen kk kalabala dnerek zrnn kabul edildiini grmek iin yapmack bir edayla tek tek hepsinin gzlerinin iine bakt, son da olsa, bylesi teatral bir anda balandnn sylenmesini bekledi. Umut etmek iin birden ok nedeni vard. Yeni hkmdar bir Tudor'du ve Tudorlar d grnn gcn iyi bilirdi. Dindar bir kadnd ve tvbeye gelmi bir adam geri evirecee benzemiyordu. stelik her ey bir yana o bir ka- 6 Philippa Gregory dindi: Yumuak kalpli ama kalnkafah bir kadnd.-Byle yce bir adamn infaz hkmn verecek cesareti yoktu, olsa bile yrrle girmesine gnl el vermezdi. -Ayaa kalk, baba.- Robert usulca babasna seslendi. -nnde sonunda affedileceksin, bunun iin kendini bu kadar kk drdne demez. Robert'n arkasndaki kap ald, ieri gardiyanlardan biri girdi ve be genci de cam kenarnda parlak gneli gnde dar bakarken grnce ister istemez bir kahkaha att. "Sakn aa atlamaya kalkmayn, " dedi. "Sakn cellad soymaya yeltenmeyin. Onu kurtarabileceinizi sanyorsanz yanlyorsunuz, nasl olsa sra size ve sevimli dul annenize de gelecek!" "Affmz kabul edilip serbest brakldktan sonra sana bu szlerini bir bir hatrlatacam!" Robert dikkatini yeniden aa evirdi. Gardiyan pencerenin menteelerini kontrol edip be delikanlnn aamayacana kanaat getirince k-krdaya kkrdaya kapy stlerine kilitleyip aa indi. skelede, rahip elindeki Latince ncil'den, hkm giyen adam iin dualar okuyordu. Robert, rahibin cppesinin rzgrda nasl da bir donanma yelkeni gibi dalgalandn farkedip ard. Derken o esnada rahip duasn hzl hzl bitirdi, babasna pmesi iin bir ha uzatt ve geri ekildi. Robert birdenbire dn fark etti, pencerenin cam buz gibiydi. Pencereye dayad aln ve avuileri dondu, adeta vcut scakl dyor, aadaki manzara karsn-,da kan

ekiliyordu. Kurulan idam tahtasna kan babas ta bloun nnde itaatkrca diz kt. Cellat ne kp yal adamn gzlerini balad, onunla konutu. Mahkm da ona cevap vermek iin eik ban evirdi. Sonra dehet BAKRENN II 7 verici bir biimde bu hareket dikkatini datr gibi oldu. Mahkm ellerini ta bloktan kaldrd ve blou yeniden bulamad. Gzleri bal olduu iin elleriyle havay yoklad, kollarn ne uzatt. Cellat baltasn almak iin arkasn dnmt ve tekrar nne dnnce mahkmun dmek zere olduunu grp telaland. Kaponlu infazc panikle, ynn bulmaya alan mahkma seslendi ve mahkm da gzndeki band ekitirdi, hazr olmadn, ta blou bulamadn haykrd ve baltann beklemesini istedi. "Kprdama!" Robert pencerenin kaln camn yumruklayarak barp aryordu. "Kprdama, baba! Tanr akna, kprdama!" "Henz deil!" diye seslendi, yeilliklerde duran glge arkasndaki cellada. "Blou bulamyorum! Hazr deilim! Hazr deilim! Daha deil! Daha deil!" Samanlarn arasnda emekliyordu, bir eli nne uzanm, blou bulmaya alyordu, dier eli de kafasndaki sk bandaj zmeye urayordu. "Bana dokunma! Kralie beni affedecektir! Daha hazr deilim!" diye bard; cellat baltasn kaldrp plak boynuna indirirken bile avaz avazd. Yukar doru oluk gibi kanfkrd ve darbenin etkisiyle mahkm bir tarafa devrildi. "Baba!" diye bard Robert da. "Babam benim!" Her nabz atyla yaradan kan fkryordu ama mahkm hl samanlarn arasnda can ekien bir domuz gibi rpnyordu, hl tutmayan ayaklaryla dorulmaya abalyor, kr bir kuvvetle uyuan elleriyle blou aranyordu. Cellat kendi beceriksizliine lanet okuyarak baltay bir daha kaldrd havaya. "Baba!" diye bard acyla, balta inerken. "Baba!" 8 Philippa Gregory "Robert? Lordum?" Bir el nazike omzunu silkiyordu. Gzlerini anca karsnda kahverengi salarn uyumadan nce rm, yatak odasnn mum nda capcanl bakyla Amy'yi buldu. "Oh, krler olsun! Korkun bir kbustu! Ne biim bir ryayd yle! Tanrm beni korusun bu ryalardan. Tannm, beni bu kbusu grmekten sakn!" "Ayn ryay m grdn?" diye sordu Amy. "Babann lmnn ryas m gene?" Amy'nin azndan babasnn ld gereini duymaya bile tahamml yoktu. "Sadece ryayd!" Aklndan geenlerin anlalmasndan korkarcasna kestirip att. "Sadece kt bir ryayd." "Ama ayn ryayd, deil mi?" Amy srar ediyordu. Robert omuz silkti. "Ayn ryay grmemde bu kadar aracak ne var, anlam deilim. Bira var m?" Amy yorgan stnden atp yataktan kalkarak sabahln omzuna geirdi ama vazgemeye hi niyeti yoktu. "Bence bu bir alamet!" dedi dmdz bir sesle. Kupaya doldurduu biray Robert'a uzatrken, "Istmam ister misin?" diye sordu. "Hayr, souk ieceim." Robert yatakta dorulup kupay kafasna dikerken srtnn ter iinde kaldn fark etti ve kendi dehetinden utanarak bir kez daha tyleri rperdi. "Bu bir uyar, Robert!" Robert Dudley yzne umursamaz bir glmseme oturtmaya alsa da, babasnn hunharca ldrl, o kara gne dair omuzlarnda tad ar yk artk ona ok fazla geliyordu. "Hayr, yapma," dedi. "Yarn gitmemelisin." BAKRENN II 9 Robert, yzndeki sulayc ifadeyi gizlemek istercesine bir yudum daha almak iin ban kupaya gmd. "Byle korkun bir rya ancak sana gnderilen bir iaret olarak yorumlanabilir. Kral Philip'le yola kmamalsn." "Ah, yapma Amy, onunla ilk yolculua gidiim deil ki. Birlikte yzlerce sefere.ktk ve onunla gitmek zorunda olduumu sen de gayet iyi biliyorsun." "Bu sefer olmaz! Babann ryana girdii bir gecenin sabahnda olmaz, Robert... Neden bunun bir iaret olduunu kabullenmeyerek kendini kandrmaya alyorsun? Baban olunu ngiltere

tahtna geirmeye alrken bir vatan haini diye ldrld. Onurunu bir kez daha ayaklar alna m alacaksn?" r Robert-glmsemek iin kendini zorlad. "stnde durulacak bir onurum olduunu hi sanmyorum. Atm ve erkek kardeimden baka hibir-eyim yok. Kendi taburumu harekete geirecek gten bile yoksunum." "Baban seni bizzat mezarndan uyaryor." Robert yorgunca kafasn sallad. "Amy, tm bunlar bana yeterince ac veriyor zaten. Ne olur sen de ikide bir babamn adn anarak yaram deme! Neler olup bittiini bilmiyorsun bile. Babam aile erefimizi kurtarmam isterdi. Babam bana asla karmazd, ne yapmak istediysem hibir zaman kar kmad. Sevgilim, sen de kocan iin bir iyilik yapmak istiyorsan, hevesimi krmak yerine bana destek olmaya al. nan bana, babam yaasayd o da yle yapard." "Sen de karn iin bir iyilik yapmak istiyorsan, oniyal-nz brakp gitme," diye kar kt Amy. "Senj Hollanda'ya gidince ne yapacam dndn m hi? Bana ne olacan?" 10 Philippa Gregory "Anlatmz gibi sen de Chichester'e, Philipses'e gide eksin," dedi Robert kararl bir sesle. "Eer sefer umduumuzdan uzun srer ve ben eve abuk dnemezsem, kendi evine, Stanfield Hall'daki veyannenin yanna gitmeni istiyorum." "Oras benim evim deil! Benim evim Syderstone'da," dedi Amy. "Ben ikimizin bir yuvas olmasn istemitim. mrmn sonuna dek senin karn olarak yan banda yaamay istedim." Robert utan iinde geirdii iki yln ardndan bile, Amy'yi=reddetmek iin dilerini skmak zorunda kalyordu. "Kraliyetin Syderstone'a el koyduunu sen de biliyorsun. Paramz olmadn ve bunu yapamayacamz da." "veyannemden, Syderstone'u bizim iin kraliyetten kiralamasn isteyebiliriz." Amy inat ediyordu. "Topra ileriz. Benim de elimden geleni yapacam biliyorsun. almak beni korkutmuyor, birlikte her eyi yoluna koyabiliriz. Yabanc bir kral iin kumar oynamaktansa diimizi trnamza takp abalayabiliriz." "almaktan kamayacan biliyorum," diye onu onaylad Robert. "Gn aarmadan uyanp soluu tarlada alacana da phem yok. Ama ben karmn bir rgat gibi ter dkmesini hazmedemem. Ben byk oynamak ve en iyisi iin mcadele etmek iin yaratlmm. Hem babana da sana mreffeh bir hayat yaatacam vaat ettim. Bir avu toprak ve besili bir inek deil istediim, ben ngiltere'nin yarsn istiyorum!" "Benden bktn iin ekip gittiini dnecekler," diye konutu Amy ikna etmek istercesine. "Herkesin aklndan ayn eyler geecek. Eve, yanma daha yeni uradn ve hemen tekrar gidiyorsun ite." BAKRENN II 11 "ki yl boyunca bu evde seninle ba baa yaadk, Amy!" diye heyecanland Robert. "ki uzun yl!" Robert sesindeki fke tnlarnn Amy'yi incitebileceini dnerek kendini toparlamaya alt. "Amy, beni affet ama ben byle yaayamam. O aylar, bir mr gibi geldi bana. smim vatan hainlii etiketiyle lekelendi, hibir eye sahip olma hakkm yok! Ne ticaret yapabiliyorum, ne bir ey alabiliyor, ne de satabiliyorum. Ailemin nesi varsa kraliyet tarafndan el kondu -Biliyorum!- benim yzmden senin ailenin elindekiler de yok oldu: Babandan kalan miras, annenin serveti. Sahip olduun her ey benim yzmden yitip gitti. Hakkmz olan geri almak zorundaym. Senin iin, bizim iin." "Bedeli bu olacaksa hakkmz olan bile umurumda deil," dedi Amy dmdz bir sesle. "Bandan beri her eyi bizim iin yaptn syleyip duruyorsun ama ben bunlarn hibirini istemiyorum. Ben sadece senin yanmda olman istiyorum, bana sen lazmsn, Robert; mal mlk, para deil. veyannemin yannda yaamak zorunda kalmak, onun merhametine snmak bile umurumda deil. Tek dndm senin yanmda ve gvende olman." "Amy, yapma ltfen! Ben yal bir kadnn sadakasna, muhta olacak bir erkek deilim! Ayam vuran bir ayakkaby her gn giymek zorunda kalmaktan bir fark yok bu sylediinin! Biz evlendiimizde babam ngiltere'nin en gl adamyd. kimizin ortak bir plan vard: Kardeim kral, Jane Grey de kralie olacakt. Planmz hayata geirmeye ramak kalmt. ngiliz asillerinden olacaktm. Hep bunu umdum, bunun iin savatm. Kanmn son damlasna kadar mcadele etmek de dahil, her eyi gze almtm. Ben bu yola ba koydum. Hem neden olmasn ki? Bizim de kraliyet tahtnda en az Tudorlar kadar hakkmz vard, ki 12 Philippa Gregory

onlar da nesil nce ayn eyi yapmt. Dudleyler, ngiliz kraliyet tahtnn yeni varisi olabilirdi. Baaramasak da, yenilsek de." "Ve hakir grlseleniz de," diye destekledi Amy. "Hem de un ufak olsak da," diye onaylad Robert. "Olsun, ben hl bir Dudley'yim. ktidar iin domuum ve iktidara gemek iin hl ansm var. Aileme ve lkeme hizmet etmek iin dnyaya getirildim. Sen de bir kar toprak ileyip ailesini geindirmeye alan ifti bir koca istemezsin. Sen de btn gn evde oturup cruflarla oynayan bir koca istemezsin." "Hayr, aksine istediim tam da bu," diye srar etti Amy. "ngiltere'nin, iktidar kavgasna bulam abalayan adamlardan ok, toprak ileyen iftilere ihtiyac olduunu -hem de lkeyi kalkndrmak iin ihtiyac olduunu- gremiyorsun, deil mi Robert?" Robert kendini tutamayarak iten bir kahkaha koyuverdi. "Belki sadece sana yle geliyordur. Ama ben asla senin istediin gibi biri olmayacam, olamam da! Ben lkenin en byk adam olmak iin dodum, bydm. Ne yenilgi, ne de lm korkusu; hibir ey beni kendi yayla kavrulan, zavall bir ifti yapamayacak. En gl olmasa bile, ad lkenin en glleri arasnda saylan bir adamn oluyum ben. Ben byrken etrafmda sadece kral ocuklan vard. imdi Norfolk'ta solucanlarla arkadalk etmemi nasl beklersin? smimi temizlemek ve Kral Philip'in dikkatini ekmek zorundaym. Kralie Mary'nin gzne girersem ykselmem iten bile deil." "Ya savata lrsen, o zaman ne olacak?" Robert hnzr bir edayla gz krpt. "Tatlm, neden son gecemizde tatsz eylerden sz ederek bana ikence ediyor- BAKRENN II "13 sun? Ne dersen de, ben yarn yola kacam. Kt dileklerde bulunma bouna." "Ama sen bir rya grdn!" Amy yataa bada kurup Robert'n elindeki bo kupay ald ve kocasnn ellerine skca sarlarak bir retmen edasyla konumaya koyuldu. "Lordum, bu bir ikaz. Bana kulak ver ve yarn gitmekten vazge!" "Gitmek zorundaym," dedi Robert drndz bir sesle. "Byle yaamaktansa lmeyi bile tercih ederim, en azndan lmm ismimdeki lekeyi temizler. Kralie Mary'nin ngiltere'sinde onuru ayaklar altna alnm bir ailenin vatan haini olu..." "Ama neden? Elizabeth'in ngiltere'sinde yaamay m tercih ederdin?" "Hem de tm kalbimle..." Amy aniden Robert'n ellerini brakt, mumu sndrp yorgan stne ekerek srtn kocasna dnd. Karkoca gzlerini tavana dikti ve t karmadan uzandlar. "yle bir ey asla olmayacak," diye aka belirtti Amy. "Elizabeth tahta asla kamayacak. Kralie yaknda bir ocuk daha dourur. spanyal Philip'in olu, hem spanya. mparatoru, hem de ngiltere Kral olur, ocuk kz olursa da kimsenin istemedii bir prenses olarak yabanc bir prensle evlenir ve ksa zamanda unutulur gider." "Ya da gitmez," diye cevaplad Robert. "Kralie'nin bir ocuk daha douracak vakti olup olmadn bilemeyiz. Mary lrse, benim Prensesim de ngiltere Kraliesi olur ve tahta ktktan sonra beni unutmayacana eminim.'V 14 Philippa Gregory Ertesi sabah Amy, Robert'la konumamaya karar verdi. Alt katta sessiz sedasz kahvaltlarn ettikten sonra Amy tekrar odalarna kp Robert'n birka para eyasn toplayarak antasn hazrlad. Robert yukar seslenip karsn daha sonra rhtmda bekleyeceini syleyerek evden ayrld ve kalabalk sokaklara kart. Hollanda'ya sefere kmaya hazrlanan spanya Kral Phi-lip'i uurlama tela Dover kyn bir batan bir baa sarmt. Her trl zerzevat satan sokak satclar kalabalktan istifade edip satlarn katlamak iin rtkanlk yapyordu. Kocakarlar sepetlerindeki tlsm ve muskalar sefere kan askerlere uur getirecei bahanesiyle satmaya alyordu. Seyyar satclar tepsilerindekileri gsteriyor, sokan bir tarafna tezgah aan berberlerse bitlenmekten korkan askerleri sefere kmadan nce tra etmek iin birbiriyle yaryordu. Birka rahip de bir araya gelmi, vicdanlarn gnahlarndan arndrmadan lmekten korkanlar etrafna toplamt; fahieler de asker kalabalna karm, en kahkahalar atyor ve her trl ksa zevki vaat ederek aralarnda geziniyordu. Kadnlar ise kocalar ve sevgilileriyle vedalamak iin rhtmda sralanmt, yk arabalar ve toplar tehlikeli bir ekilde kenardan ekilip srkleniyor ve kk gemilere ykleniyordu, tahta iskelelerden gemiye geirilmek istenen atlar arkalarndan kfrler ederek eken adamlarn ellerinde kmldanyor ve kiniyordu. Robert'n da handan kmasyla kk erkek kardeinin koluna yapmas bir oldu.

"Henry! Seni grdme sevindim!" diye seslenen Robert, on dokuz yandaki kardeinin boynuna atld. "Ben de kara kara birbirimizi nasl bulacamz dnyordum. Dn btn gece gelmeni bekledim." BAKRENN II 15 "Haklsn, dn gece geciktim. Ambrose atm tmar edene kadar dar kmama izin vermeyecekti. Nasl olduunu bilirsin. Anszn otoriter aabey rolne soyundu. Gvende olacama ve seni de tehlikeden uzak tutacama dair yemin etmek zorunda kaldm." Robert iten bir kahkaha att. "Umarm onunla ba ede-biliyorsundur." "Buraya bu sabah geldim ve her yerde seni aryordum." Henry bir adm geri ekilip aabeyini dikkatlice szd. Robert, henz yirmi yandayd ve her kadnn soluunu kesebilecek kadar yakklyd. Oysa delikanllk anda ektii aclar gzlerine derin anlamlar katmt bile. Son zamanlarda ok kilo verdii iin avurtlar km, yzne yllarn yorgunluunu tayan orta yal bir adamn ifadesi yerlemiti. Henry'ye bakp srtnca yzndeki sert ifade yerini sevgi dolu bir aabeyin sevecenliine brakt. "krler olsun, Tanrm! Seni grdme sevindim, ufaklk! Byk bir servene hazr msn?" "Kraln maiyeti geldi," diye anlatt Henry ona. "Kral Philip gverteye kt bile, Kralie ve Prenses de burada." "Ya Elizabeth? Burada m? Onunla konutun mu?" "Onlar yeni gemide; Philip ve Mary," dedi Henry. "Kralie olduka huysuz grnyor." Dudley, Henry'ye glerek karlk verdi. "Bu durum Elizabethan houna gitmi olmal." "Ot gibi yaayan bir ablann yannda ne kadar mutlu olu-nabilirse!" Henry, benzetmesine kendi de gld. "Peki Elizabethan, Kral Philip'in sevgilisi olduu doru mu?" , "Aslnda tam olarak yle deil," dedi Dudley bir ocuk kadar kendinden emin. "Sadece kendini garantiye almak iin kraln nabzna gre erbet veriyor. Aksi takdirde krali- l6 Fnilippa Gregory yet danma meclisi yarndan tezi yok, infaz kararn verirdi. Elizabeth ak sarhou bir aptal deil, olamaz da. Tek derdi kral kullanmak, ona ait olmak aklndan bile gemi-yordur. Elizabeth kvrak zekl bir kadndr, dorusu onu grmeyi ok isterdim." "Sana kar en bandan beri efkatli yaklayor, yle deil mi?" Henry hnzr bir edayla srtt. "Kim bilir, belki kral bile glgede brakabilirsin!" "Ona vaat edebileceim hibir eyim yokken bu imknsz," dedi Robert. "Elizabeth hayatn hesap kitap stne kurar. Tajar onu korusun. Her neyse, yolculua hazr msn?" "Atm oktan gverteye kardm. Ama sana da yardm edebilirim." "Pekl, gidelim yleyse," dedi Robert. ki gen adam ta revaktan geerek hann arka avlusunda bal duran atn yanna gittiler. "Onu en son ne zaman grdn? Prenses'i yani?" diye sordu Henry aabeyine. "Son grdmde hl ihtiam iinde yayorduk, tabii o da yle." Robert'n yznde pimanln izleri vard. "Sarayda geirdiimiz son Noel'di galiba. Kral Edward taht kaybetmek zereydi ve Elizabeth de en gzde Protestan prensesti. kimiz de kendini beenmi bir edayla ortalkta gezinirken Mary hibir yerde yoktu. Hatrlyor musun, Henry?" Henry kalarn att. "Hayal meyal. Detaylarla pek ilgilenmediimi bilirsin." "lgilensen iyi olur," dedi Robert gevrek gevrek. "Bizim gibi bir ailenin tm fertleri detaylarla ilgilenmek zorundadr." "Biz hl oradayken, vatan hainliiyle itham edilip Ku-le'deki hcreye kapatldn hatrlyorum," diye anmsad Henry. BAKRENN II 17 "Serbest brakldn renince ok sevinmitim. Eliza-beth'te oldum olas bir eytan ty olduuna inanrm." Byk siyah at Robert' grnce kinemeye balad ve Robert da usulca ata yaklap burnunu okamaya koyuldu. "Gel tatlm, haydi gel, UkAdmV "Ona ne dedin?" diye sordu Henry. "lk Adm." Robert derin bir nefes alp devam etti. "Kuledeki zindandan ilk ktmda Amy'nin yanna koup ve-yannesinin evine sndmda ulsuz kalmtm, kadn da bana binmek iin at satn almamam ya da dn almam sylemiti." Henry ksk sesle uzun ve tiz bir jslk ald. "Hl Stanfi-eld'da gzel bir evleri olduunu sanyordum?"

"Kimsenin vatan haini damgasn yemi bir damada verilecek evi yoktur," dedi Robert kederle. "Nitekim benim de binici kyafetlerimi giyip bir at yarna katlmaktan baka arem yoktu. Ben de yle yaptm ve bu at kazandm. Hak ettiim mertebeye yeniden kavumam iin attm ilk adm olduu iin de ona bu ismi verdim." "Ve bu da ikinci admmz olacak, yle mi?" Robert bayla onaylad. "Eer Kral Philip'in gzne gi-rebilirsek, yeniden saraya dnebiliriz,"- dedi. "Hollanda topraklarn spanya topraklarna katan bir adamn affedilmemesi iin hibir neden yok, suu her ne olursa olsun." "Dudley! Bir Dudley!" Henry eski gnlerde olduu gibi aile fertlerinden biri arpmaya giderken attklar sava naralarndan birini att. ki karde hrn atn yularndan tutup kalabalk sqkak-lardan geerek rhtma kt ve atlarn gverteye karah dier adamlarn arkasnda beklediler. Sakin dalgalar sahili dvyordu. lk Adm burun deliklerini kocaman ap huzur- 18 Philippa Gregory suzlanarak kprdand. Tahta plakann stnde yryp gemiye geme sras ona geldiinde n ayan tahtaya koydu ama sonra korkudan dondu. Liman iilerinden biri kamsn kaldrarak yanlarna geldi. "ndir o elini!" diye brd Robert, kalabaln grlts arasnda. "Sylyorum yalnz, vurmadan ilerlemeyecek bu hayvan," diye kfretti adam. Robert ata srtn dnd, dizginleri brakt ve karanlkta nnden yrd. At sendeledi, ayak deitirdi, kulaklarn havaya dikti, Robert' arayan ba saa sola evrildi. Gemi gvertesinin tam ortasndan Robert'n sl ykselince at da kulaklarn dikip byk bir gvenle gverteye yrd. Robert atn okayp sevdikten sonra gemiden inip limana geldi tekrar ve rhtmda, elinde torbalarla Amy'yi grd. "Her ey yklendi, gemi hazr," dedi Robert ona neeyle. Amy'nin souk, kck elini tutup dudaklarna gtrd. "Dn gece ryam aklm bamdan ald ve sinirlerimi bozdu. Bundan sonra baka srtme yaamayalm, dosta ayrlalm." Amy'nin kahverengi gzleri yalara bouldu. "Ah, Robert! Ne olur gitme!" Zavall gen kadn nefes nefeeydi. "imdi Amy." Robert ikna edici bir ses tonuyla konumaya zen gsteriyordu. "Gitmem gerektiini sen de biliyorsun. Btn kazancm sana gndereceim, gnderdiim paray akllca ileteceine phem yok. Kim bilir, belki biriktirip kk bir iftlik bile alabilirsin. Karcm, yeniden toparlanp o eski aaal gnlerimize kavuabiliriz. Senden tek istediim bana gvenmen ve destek olman." Amy glmsemeye alt. "Seni asla yar yolda brakmayacam, bunu sen de biliyorsun. Ben sadece..." BAKRENN II 19 "Kraliyet mavnas!" Henry, iskeledeki tm askerlerin apkalarn karp balarn ediini grnce heyecanla bard. "Bizi mazur gr." Robert telal bir biimde Amy'den izin istedi ve Henry 'le birlikte spanyol Kral Philip'in gemisinin gvertesine yneldiler. Kraliyet mavnasnn geliini gverteden seyretmek istiyordu. Kralie, mavnann tenteli pupasnda otururken yirmi iki yandaki Prenses Elizabeth, Tudor hanedannn renkleri beyaz ve yeillere brnm pruvada dimdik ve marur ayakta durarak herkesin kendisini grmesini istercesine etrafa glckler sayordu, insanlara el sallyordu. Krekiler mavnay kmldatmamaya zen gsteriyordu ve gemiler yan yana durdu. ki kardese sava gemisinin yksek gvertesinden, daha alakta kalan mavnay tabak gibi gryordu. Elizabeth bam kaldrnca Dudleyler'le gz gze geldi. "Bir Dudley!" diye sevin iinde barrken ltl gzleri Ro-bert'a kilitlendi. Robert, ban eip prensesi selamlayarak karlk verdi. "Prenses!" Ardndan kendisini tanmayan Kralie'ye evirdi baklarn. "Majesteleri." Kralie mesafeli bir tavrla elini Robert'a uzatt. Elbisesinin stnde sra sra inciler, kulaklarnda ise prlanta kpeler vard. Ne kadar vakur grnmeye alsa da gzlerinde derin bir acnn izleri vard. Dudak evresindeki izgilere baklrsa, glmsemeyi bile unutmutu. Elizabeth kraliyet mavnasnn ucuna yaklat. "Sen de mi savaa katlyorsun?" diye seslendi dier gemiye. "Kahraman olmaya m karar verdin, Robert?" .,'

"Umarm," diye cevap vererek seslendi Robert da. "Kralie'ye einin smrgelerinde hizmet etmek ve kendisine hak ettii mertebeyi geri kazandrmaktan eref duyacam." 20 Philippa Gregory Elizabeth'in gzlerinde hain prltlar dolayordu. "Eminim, senden daha sadk tek bir askeri bile yoktur." Prenses en bir kahkaha koyuvermemek iin kendini zor tutuyordu. "Ve sarayda da sizden daha tatl birinin olmadna bahse girerim," diye karlk verdi Robert da. Elizabeth glmemek iin dilerini skyordu. Robert, Elizabeth'in hislerine hkim olmak iin kendisiyle nasl mcadele ettiine bizzat ahit oldu. "Peki siz iyi misiniz, Prenses?" diye daha yumuak bir sesle konutu Robert. Elizabeth, Robert'n ne kastettiini an-larnti: Salnz yerinde mi? nk Prenses'in hastalanp eklemleri itii iin yataa dmekten korktuunu biliyordu. Ve gvende misiniz? nk kraliyet mavnasnda, hemen Kralie'nin yan banda olmann, tahta yakn olmakla, idam sehpasna yakn olmakla ayn manaya geldiini ve aslnda ne denli byk bir tehlike olduunu Robert gayet iyi biliyordu. zellikle danma meclisinde kendine en yakn isim olan Kral Philip sefere karken. Ve her ey bir yana: Siz de benim gibi yarnlardan umutlu musunuz, gzel gnlerin bir an nce gelmesi iin dua ediyor musunuz? "Ben iyiyim!" diye bard Elizabeth. "Her zamanki gibi. Ayn. Ya sen?" Robert ona srtt. "Ben de aynym." Daha fazla konumalarna gerek yoktu. "Tanr seni korusun ve esirgesin, Robert Dudley," dedi Elizabeth. "Sizi de, Prenses." Ve Tanr size g versin, ben de o gnleri greyim, Robert'n dile getirmedii cevapt. Elizabeth'in gzlerindeki arsz prltdan aklndan geenleri anladn anlad Robert. Her zaman birbirlerinin ne dndn ok iyi bilirlerdi zaten. % 155 Amy tam alt ay sonra, yannda arkada Lizzie Oddingsell ile Grayesend iskelesinde durmu, gvertesi sere serpe uzanan l ve yarallarla dolu, yelkenlerini indirmi, savatan dnen gemilerin demirleyiini seyrediyordu. Hayatta kalanlar yenilginin utancyla kafalarn dahi kaldramyordu. Robert'n gemisi limana sn yanaanlar arasndayd. Amy tam saattir iskelede bekliyor ve her geen dakika Ro-bert'a sa salim kavuma umudu biraz daha azalyordu. Fakat ufak gemi yava yava yanat, halat att ve adeta ngiltere'ye malubiyetle dnmenin utancyla gnlszce rhtma demir att. Amy elini gzlerine siper ederek merakl baklarn gemi gvertesine dikti. Sesi soluu kmadan ve tek damla gzya dkmeden kalabaln arasnda sevgili kocas Ro-bert' semeye alyordu. Korkuyordu... Eer Robert gvertede bulunanlarn arasnda deilse bu ancak iki anlama gelebilirdi: Sr Robert ya esir alnm ya da ldrlmt. Derken Robert' grd. Gemi direinin tam yannda duruyordu. Hi acelesi yokmu, ne kendi toprana yeniden 22 Philippa Gregory ayak basmak, ne de Amy'yi grmek umurundayd sanki. Yannda iki sivil adamla, kucanda kara kafal bir bebek tayan bir kadn da vard. Ama Henry ortada yoktu. Gemi halatnn iskeleye atldn grnce Amy atlp Ro-bert' kucaklamak, iskeleyi koarak geip kollarn kocasnn boynuna dolamak iin ne kmak istediyse de Lizzie Oddingsell arkadana mani oldu. "Bekle," diye tavsiye verdi gen kadna. "nce nasl olduunu grelim." Amy, Lizzie'nin elinden kurtuldu ama yerinden de kprdamad. Robert'n gemiden ar aksak indiini grnce yaralanm olmasndan endie etti. "Robert?" "Amy." "Tanr'ya krler olsun iyisin," diye patlad Amy. "Korkun bir ekilde ablukaya alndnz duyduk. Calais dm. Tm bunlarn doru olmadn biliyorduk ama..." "Hepsi doru, Amy." "Calais de dt m?" nanlmaz bir eydi dorusu. Calais, ngiltere'nin gzbebei smrgelerinden biriydi. Sokaklarnda ngilizce konuulur, ngilizler'e vergi denir, deerli yn ve kuma ticareti yaplrd. ngiliz krallarna 'ngiltere ve Fransa'nn Kral' payesini kazandran da Calais'ti. Calais, ngiltere'nin, bir dnya gc olduunun yegne gstergesiydi. Fransa topraklarndaki bu liman kenti en az Bristol kadar ngiltere'ye de aitti. Calais'in Franszlar'n eline getiini dnmek bile korkuntu.

"Dt! Calais'i kaybettik." "Peki kardein nerede?" Amy alaca cevaptan korksa da nihayet cesaretini toplayp sordu. "Robert, sylesene Henry nerede?" BAKRENN II 23 "ld." Robert laf fazla uzatmadan yantlad. "St.Quen-tin'de bacana bir kurun isabet etti, sonra da kollarmda can verdi." Robert, acsn bastrmak ister gibi ksa ama keskin bir kahkaha koyuverdi. "St. Quentin'de spanya Kral Phi-lip'in dikkatini ektim. Baarmdan vgyle sz edilen bir rapor Kralie'ye gnderilmek zereydi. Tam planladm gibi ilk adm atmtm ama planm kardeime mal oldu. Hayatta yokluuna dayanabileceim en son insan. Ve imdi de bozguna uram bir ordunun banda lkeme dndm. Maalesef St.Quentin'de iyi bir i karan Robert Dudley'nin, Calais'te hezimete urad Kralie'nin gznden kamayacaktr." "Ah, Robert, ne nemi var ki?" diye sesini ykseltti Amy. "Sen sa ve biz birlikte olduktan sonra. Haydi Robert birlikte evimize gidelim. Calais, ya da Kralie'nin ne dnd kimin umurunda? Calais'e ihtiyacn yok, Syderstone'u geri alabiliriz. Benimle gel ve ne kadar mutlu olacamz kendi gzlerinle gr!" Robert ban iki yana sallad. "Kralie'ye rapor vermem gerekiyor," dedi inat eder gibi. "Sen bir aptalsn!" Amy sinirine hkim olamyordu. "Brak da kt haberi ona bakas versin. O kii neden sen ola-' sn ki?" Herkesin gz nnde karsnn kendisine kafa tutmas Robert'n arna gitti, gzleri fkeyle parlad. "Aptal olduumu dnyorsan kusura bakma. Ama Kral Philip benim ismimi vererek beni huzuruna ard, ben de grevimi yerine getirmeliyim. Ben gelene kadar sen Chichester'de Phi-lipses'le birlikte kalabilirsin. Eer bu kadn ve ocuunu da beraberinde gtrrseri memnun olurum. Calais'te evini kaybetti, ngiltere'de bir sreliine snabilecei bir yere ihtiyac var." 24 Pfailippa Gregory "Hayr. Gtremem!" Robert, Amy'yi belki de ilk kez bu kadar aksi ve fkeli gryordu. "Hem ondan bana ne, sana ne?" "O da Kralie'nin soytanlarndan biriydi," diye aklad Robert. "Ad Hannah Green. stelik sefer boyunca bana hep sadk kald ve tek tk yol arkadalarmdan biri oldu. Ltfen sen de ona kar biraz daha nazik olmay dene, Amy. Onu Chichester'e gtr. Ben de o esnada kraliyet atlarndan birini dn alp saraya gideceim." "Ne o, planlarn gibi atndan da m oldun?" Amy, Robert'n cann actmak iin hibir frsat kalmyordu. "Aylar sonra eve kardeini ve atn kaybederek geldin. Ne daha zengin ne de kudretli dndn, aksine giderken durumumuz daha iyiydi. Ne yazk ki, veyannem Leydi Robsart hakl kt." "Evet, veyannen hakl kt." Robert sakin olmaya alyordu. "Gzel ve asil atm, stnde beni tarken bir topu ateinin kurban oldu. nce beni yere savurdu, sonra da kendisi stme kapanarak hayatm kurtard. Beni kurtarmak pahasna can verdi. Ona iyi bir sahip olacama dair sz vermitim, oysa onun lmne neden oldum. Ona 'lk Adm' ismini vermitim, oysa daha ilk admda tkezleyip uvalladm. Hem atm, hem de sefer iin harcadm paray kaybettim. Hepsi bu mu? Hayr, kardeim ve tm umutlarmdan da oldum. Sanrm Dudley ailesinin sonunun geldiini duymak seni memnun edecek. Memnun ol o zaman, nk bu kez ben bile yolun sonunu gremiyorum!" Robert ve Amy ayn ayr kendi yollarna koyuldu: Robert saraya doru gitti ve kt haber getirdii iin hi ho kar- BAKRENN II 25 lanmad, Amy ise uzun sre kalmak zere Chichester'deki arkadalarnn evine gitti ama sonra ikisi de istemeye istemeye Stanfield'daki veyannesinin evine dnd. Gidebilecekleri baka hibir yer yoktu. ''iftlikte alacak yeterli sayda iimiz yok." lk gecelerinde Leydi Robsart aka syledi. Robert dalgn baklarn nnde duran bo orba ksesinden kaldrd. "Ne?" "Tarlalar sryoruz ve elimize geen mahsul hibir iimize yaramyor. alacak ii yok, dndm de belki sen yarn tarlay srmemize yardm edebilirsin." Robert, Leydi Robsart'a Yunanca konuuyormu gibi bo gzlerle bakakald. "Tarlada almam m istiyorsunuz?"

"Aslnda veyannem iilerin banda durmann iyi olacandan sz ediyor, yle deil mi?" Amy, ipler anszn gerilmeden araya girme ihtiyac hissetti. "Saban sren iilerin banda durmasnn sence ne gibi bir faydas olabilir? phesiz bu iin nasl yapldn o da biliyordur. Robert'n iyi at bindiini biliyorum, en azndan saban srebilir." Amy kocasna dnd. "Kulaa o kadar da korkun gelmiyor, deil mi Robert?" Robert afallamt, azn bak amyordu. "imdi siz benden rgatlar gibi tarlada almam m istiyorsunuz?" "Bu evin geimine katk salamak iin baka ne yapabileceini dnyorsun? Tarladaki beyaz bir zambak gibisin, ne tohum ekebilirsin, ne orak kullanabilirsin." Robert'n beti benzi att ve Bayan Robsart'n ona dedii ekilde bir zambak gibi bembeyaz oldu. "Ben herhangi biri gibi tarlada alamam!" "Neden sana lord muamelesi yapaym ki? Tm asalet unvanlarn, varln ve umutlarn yok olup gitti." 26 Philippa Gregory Robert, fkesine hkim olmaya alrken kekelemeye balad. "Bir daha asla ykselemeyecek olsam bile, kendimi bir gbre ynnn iine hapsedecek kadar klemem!" "Zaten bir adamn alalabilecei kadar alaldn. Kral Philip bir daha evine dnemeyecek. Ve Kralie de -Tanr onu korusun- oktan sana srtn dnd. smin lekelendi, itibarn kalmad. Amy'nin ak ve benim sana gsterdiim merhametten baka hibir eyin yok." "Senin merhametin!" Robert avaz kt kadar baryordu. "Seni evime kabul ettim, hem de hibir karlk beklemeden. Senin de dierleri gibi alabileceini sanmam su mu? Amy kmes hayvanlaryla ilgilenip diki dikiyor, ayrca ev ilerine de yardm ediyor. Ben evin dzenini salyorum, oullarm ekinler ve bykba hayvanlarla ilgileniyor." "Onlar obanlara ve saban srenlere emirler yadryor!" diye patlad Robert. "nk onlar ne yaplmas gerektiini biliyor. Sen hibir ey bilmediine gre emir vermek yerine almak durumun-dasn!" Robert ar ar masadan kalkt. "Leydi Robsart." Sakin bir ses tonuyla konumaya zen gsteriyordu. "Beni daha fazla ileri gitmek zorunda brakmayn. Yenilmi olabilirim ama bu size beni aalama hakkn vermez." "Ah, neden ama?" Leydi Robsart iin durum elenceli bir hal alm gibiydi. "Rvannn sertliinden korktuumu syleyemem." "nk sizin iin bir nemi olmamal," dedi Robert arballkla. "Benim kendimi yeterince alalttm kendi aznzla sylediniz. Ben malup bir adamm, kaybettiim kardeimin ve tabii son iki yl iinde benim yzmden hayat- BAKRENN II 27 n kaybeden dier kardeimin yasn tutuyorum. Bunun benim iin ne anlama geldiini dndnz m hi? Nezaketinizden olmasa bile merhametinizden biraz daha msamaha gsterebilirdiniz. Nedense ben Lord Robert'ken ne siz, ne de Amy'nin babas hesap soruyordu." Leydi Robsart yant vermeyince Robert, Amy'ye dnd. "Benimle gel, Amy!" Amy, Roberta kulak asmad. "Birazdan geleceim." Leydi Robsart dudaklarna yaylan glmsemeyi saklamak iin ban evirdi. "Gel," diyip elini Amy'ye doru uzatt Robert. "Tabaklan ykayp yerleri sprmem gerekiyor." Amy kendince bahaneler retiyordu. Robert, bir kez daha geri evrilmeyi gze alamad iin srar etmeyip arkasn dnerek kapya yneldi. "Yarn gn aarmadan ahrda ol, almak iin!" diye seslendi Leydi Robsart, Robert'n arkasndan. Gen adam kapy hzla arparak salondan kt. Amy ayak sesleri iyice uzaklap kesilinceye kadar bekleyip sonra da veyannesinin boynuna atld. "Bunu nasl yaparsn?" "Neden yapmayaym ki?" "Onu buradan gitmeye zorluyorsun." "Evet, nk onu burada istemiyorum." "Pekl, ama ben istiyorum. Eer o giderse ben de giderim."

"Ah, Amy!" Leydi Robsart vey kzna t vermeye hazrlanyordu. "Biraz makul ol, ltfen. O yenilgiye uram bir adam, bu saatten sonra ondan hibir ey olmaz. Brak nereye istiyorsa oraya gitsin. ster Kral Philip'e kosun, ister baka bir maceraperestin yanna. Bir gn bir yerde bir a- 28 Philippa Gregory tmada lp gidecek ve sen de zgrlne kavuacaksn. Bandan beri yanl bir evlilik yaptn syleyip duruyorum, artk bu samala bir son verme zaman geldi." "Asla!" dedi Amy tkrr gibi. "Byle bir eyi aklndan geirmen bile delilik. Eer tarlada almak istemiyorsa ben onun yerine alrm. Eer onu kendine dman bellersen beni de bellersin. Onu seviyorum. Ben ona, o da bana ait. kimizin arasna hibir ey giremez." Leydi Robsart ard. "Amy, bu sen olamazsn!" "Hayr, aksine bu benim. Sen kocamn stne giderken bir keye ekilip sakin kalmam nasl beklersin? Bizi ayrmaya altn nk buradan ayrlmay asla gze alamayacam sanyordun. imdi beni iyi dinle: Buray hemen ter-kedeceim! Benim iin Lord Robert'tan daha nemli bir ey yok. Evime ya da sana duyduum ballk, kocama ballmla boy lemez. Ve sen de Robert'a sayg duymuyorsan, en azndan ona benim kocam ve sevdiim adam olduu iin sayg duymalsn!" "Vay canna," dedi Leydi Robsart gnlsz bir hayranlkla. "Bir hi uruna ortal birbirine katyorsun." "Ben bir hiten bahsetmiyorum." Amy inat ediyordu. "Bir hi de olabilirdi." veyanne ge de olsa atekes ilan etmeye alyordu. "Tamam, onu tarlada almaktan kurtardn ama yine de ona bir megale bulmak zorundasn. Sence de bir eyler yapmas gerekmiyor mu, Amy?" "Ona bir at alabiliriz," diye karar verdi Amy. "Ucuz, toy bir at. At ehliletirip yetitirir, sonra da at satp kazand parann bir ksmyla bir yenisini alabiliriz. Atlardan ok iyi anlar, onlarla arasnda neredeyse zel bir diyalog var." "Peki at neyle almay planlyorsun?" Leydi Robsart renmek istiyordu. "Sakn benden bir ey bekleme." BAKRENN II 29 "Babamn madalyonunu satarm," dedi Amy sadakatle. "O madalyonu satmana asla izin vermem!" "Robert iin satacam." Yal kadn bir an duraksad. "yi, sana ben bor vereceim, yeter ki madalyonu satma." Amy, veyannesi karsnda kazand zaferden honuttu. "Teekkr ederim." Robert' sakinlemesi iin bir saat kadar yalnz braktktan sonra Amy de st kattaki krk dkk yatak odalarna kt, Robert' kk yataklarnda bulmay bekliyordu, ikisi adna mcadeleyi kazandn, yarn ahra gitmesine gerek kalmadn ve ona tmar etmesi iin bir at alacaklarn syleme hevesiyle girdi ieri. Ancak dz beyaz araflara el dememiti, yatak bombotu, odada kimse yoktu. Robert gitmiti.

Robert, kaynbiraderinin arkadalarndan Henry Sid-ney'in evinde misafir kald sre boyunca her gn muntazam olarak sarayn kapsn andrmaya balad. Tek istedii bir lordun yannda ufak tefek bir i ve ban sokacak bir oda bulabilmekti. Ama bu o kadar kolay olmayacakt. Kimse Robert' ie almaya yanamyor, hatta insanlar ona selam vermekten bile ekiniyordu. Sradan ilerde altrlmak iin fazla eitimliydi; insan dil birden bilen birine nasl olur da yan komudan dn alnacak malzeme listesini yazdrabilirdi? stelik Robert, Kral Edward zamannda babasyla- birlikte Protestan reformuna n ayak olduu iin Katolik Lordlar tarafndan da hor grlyordu. Ayak iinde altrlmak ya da sarayda herhangi bir ile grevlendirilmek zere fazlasyla ekici, bir o kadar da asil bir duruu vard. Hibir lord, arkasnda Robert gibi bir adam dururken avantaj kendi lehine eviremezdi. Kimse kendi hizmetkrnn glgesinde kalma riskini almak da istemezdi. Ayrca bu kadar yakkl ve cazibeli bir adam da kars ve kzlaryla ayn at altnda barndrmak hibir lordun iine gelmiyordu. Nitekim keskin yz hatlar, delici baklaryla her kadnn akln bandan alabilecek ekicilikteki Robert Dudley'yi kimse ie almak istemiyordu. Robert, sarayda czaml bir yakkl gibi taklyordu, artk itilip kaklmaya, srekli ret cevab almaya almt. Lord unvann tarken peinden ayrlmayan, onunla arkadal bir ayrcalk payesi gibi onurla tadn ifade eden eski dostlar imdi Robert' tanmazdan geliyordu. nsan Hafzasnn ne kadar nankr olduunu ac bir tecrbeyle anlyordu Robert. Kendi lkesinde dlanm, bir kenara itilmiti. 32 Philippa Gregory spanya Kral Philip'in referans da artk bir ie yaramyor, hibir kapy amyordu. Grne baklrsa kral hem karsn, hem de ngiltere'yi belki de sonsuza dek terk etmiti. Kendisine gzeller gzeli bir metres tutup Hollan-da'daki sarayna kapand iddia ediliyordu. Herkes az birlii etmiesine Philip'in ngiltere'ye bir daha ayak basmayacandan sz ediyordu. Terk ettii kars Kralie Mary de ikinciye yanldn kabullenmiti -bir daha asla hamile kalamayaca ve ngiltere tahtna bir erkek varis brakamayacandan dert yanyordu. Giysilerinin iinde ufack kalmt, kendini odasna kapatm, ngiltere'yi yneten bir kralieden ok, kocasnn yasn tutan sradan bir dul gibi davranyordu. Robert itibann yitirmi bir adam olarak kendi bana ticaret yapamad gibi bir tccar grubuyla birlikte de ala-myordu ve ismindeki bu leke kalkmad mddete hibir ilerleme kaydedemeyeceinin bilincindeydi, bu lekeyi kaldrmak da bir kiinin elindeydi: Kralie Mary. Karanlk, puslu bir sabah Henry, kaynbiraderi Henry Sidney'den dn ald apkas ve yakasyla soluu Kralie'nin saraydaki odasnn nnde ald. Kralie kiliseye gitmek zere elbet odasndan kacakt. Kralie'nin oda kaps alnca Robert gibi srada bekleyen dier arzuhal sahipleri telala kenara ekildi. Kralie, stnde siyah matem elbiseleri, ba nde, kendisine elik eden birka kadnla birlikte kapda grnd. Robert, Kralie'nin onu fark etmeden nnden geip gitmesinden korkuyordu. Ama korktuu olmad, Kralie'nin bir an iin kaldrd baklar Robert'a takld ve onu tanynca da durdu. "Robert Dudley?" Robert eilerek Kralie'yi selamlad. "kranlarmla, Kraliem!" BAKRENN II 33 "Benden bir ey mi istiyorsun?" diye sordu Kralie yorgunca. Robert da Kralie gibi dorudan konumas gerektiini dnd. "smimdeki vatan haini lekesinin kaldrlmasn istirham ediyorum," dedi akszllkle. "Kocanza St.Quen-tin ve Calais'te hizmet ettim. Bu sefer, servetimin kalanna ve kardeimin hayatna mal oldu. Merhametinize snyorum, Majesteleri. smimde bu leke varken ne bam dik yryebiliyorum, ne de kendime bir i bulabiliyorum. Karm babasndan kalan- miras, Norfolk'taki kk iftliini kaybetti, bense babamdan kalan her eyi. Karmn srf benimle evli olduu iin aalanmasna ve yokluk ekmesine dayanamyorum." "Kadnlar her zaman kocalarnn kaderini paylar," dedi Kralie dmdz bir sesle. "yi ya da kt. Ve unutma ki kt bir koca bir kadn sadece mutsuz eder." "Haklsnz, Kraliem," dedi Robert da. "Ama o benimle servetim iin evlenmedi. Onun tek istedii kk bir kyde sakin bir hayat geirebilmekti. Ve ben eer onu dinlemi olsaydm bugn herkesten daha mutlu olacakt. imdiyse ayn at altnda be yaayamyoruz, ailesinin beni hakir grmesine katlanamyorum ama ona bamz sokacak bir ev de salayamyorum. Onu hayalkrklna urattm, Kraliem ve hepsi batan sona benim hatam." "Calais derken sen de oradaydn, deil mi?" diye hatrlad Kralie Mary.

Robert'n gzlerindeki karanlk bak Kralie'ninkilerden farkszd. "Bu hezimeti asla unutamayacam," dedi(Robert. "Gereken nlemleri alamadk ve gafil avlandk. Kanallar bir hisar hendei grevi grmesi iin tarlmalyd ama denize alan kaplar amadlar. Surlar ve kaleler korunamad, i- 34 Philippa Gregory lerine yeterli adam yerletirilemedi. Birliimle birlikte elimden geleni yaptm ama Franszlar sayca bizden stnd ve daha yetenekliydiler. Yine de denemeden pes ederek baarszla uratmadm sizi, Majesteleri. Kocanz zaten St. Qu-entin'de bizzat kumandanlm yapt." "Seni bildim bileli azn iyi laf yapar." Kralie Mary'nin dudak kvrmlarna hayaleti andran belli belirsiz bir glmseme oturdu. "Dudleyler'in hepsi ayndr, cennetin kaplarn aacak bir cazibeleri vardr." "Umarm, Kraliem," dedi Robert Dudley. "ou oktan cennete gitti bile. Geri kalanlarmz da, stelik hi hak etmedikleri halde, toplumdan dlandlar. Doduum zaman yanmda, ocuk odasnda yedi erkek, be de kzkardeim vard ama artk drdmz kaldk maalesef." "Ben de yle dlanm vaziyetteyim." Kralie'den beklenmeyen bir itiraft bu. "Baban ve seni ezip geerek tahta knca her eyin stesinden geleceimi sanyordum. Tm belalar sona erecekti ama ne yazk ki, her ey asl ben tahta knca balad." "Hibir ey istediiniz gibi olmad iin ok zgnm," dedi Robert kibarca. "Kraliyet tac grnd gibi hafif bir yk deildir, zellikle de bir kadn iin." Kralie'nin feri kaan gzlerinden yalar boaldn grmek Robert' artt. "Hele hele yalnz bir kadn iin," dedi Mary yumuaka. "Elizabeth bekr, gen bir kadn olarak belki bunu daha iyi anlar. Tek bana koskoca bir kraliyeti ynetmek hi kolay deil, taht paylaabilecein gvenilir birini bulmak da! Hangi erkek kendine hem bir e, hem de bir taht alp stne stlk kansnn kendisini ynetmesine seyirci kalabilir ki? Bunu kim kabullenebilir?" BAKRENN II 35 Robert dizst melerek Kralie'nin elini avucuna alp pt. "Kralie Mary, Tanr ahidimdir ki, sizin kederiniz benim de kederimdir. lerin bu noktaya gelebilecei aklmn ucundan dahi gemezdi." Kralie bir an iin duraksayp adeta rahat bir nefes ald. "Teekkr ederim, Robert!" Robert'n ban kaldrp Kralie'ye bakmasyla birlikte, onu da ekim alanna almas bir oldu. spanyollar'nki gibi esmer ve przsz bir teni, yznde son zamanlarda yaadklarnn izlerini yanstan derin izgiler vard. J'nnde hl uzun bir yol var!" Kralie alayc bir tavr taknd. "Hl ok gen ve yakklsn, saln da yerinde. Benden sonra tahta Elizabeth'in oturacana ve tm kaybettiklerini sana geri vereceine inanyorsun. Ama unutma ki karn sevmek zorundasn, Robert Dudley. Bir kadn iin en zoru kocas tarafndan grmezden gelinerek ihmal edilmektir." - Robert ayaa kalkt. "Onu her zaman seveceim, Kraliem," diye kolaylkla sz verdi. Kralie Mary onaylayan bir edayla ban salladktan sonra devam etti. "Ve tabi benim kuyumu kazmaya da almayacaksn." Robert bu sz verirken daha dikkatli ve ikna edici olmak zorundayd. Kralie ile gz gze geldi ve gzn bile krpmadan konutu. "O gnler geride kald," dedi. "Siz benim gerek Majestem'siniz! nnzde diz ktm, Kralie Mary. Ben ngiltere Kraliesi'nin karsnda onurumu ayaklar altna almaya hazrm." "Pekl," dedi Kralie Mary yorgun argn. "smindeki vatan haini damgasnn kaldrlmasn salayacam. Karnn topraklarn geri alabilirsiniz, tabii kendi asalet unvanlarn 36 Philippa Gregory da. Sarayda eskisi gibi odan da olacak, dilerim her ey senin iin iyi olur." Robert zevkten drt ke olmasna ramen gerek duygularn gizlemek zorunda olduunun farkndayd. Tekrar eilerek Kralie'ye teekkr etti. "Her zaman duacnzm." "O halde neden benimle birlikte kiliseye germiyorsun?" dedi Mary. Babas Protestan Reformu'nun fitilini ateleyen Robert Dudley, bir an bile dnmeden Kralie'nin pei sra Katolik Kilise'nin yolunu tuttu. Mihrabn gerisinde duran ikonalarn nnde diz kerken zerine dorulan baklar grmezden gelmeye alt. Bir anlk bir tereddt, en ufak bir yan bak grld m, olay biter, kafirlikle sulanrd. Ama Robert ne tereddt etti, ne de gz ucuyla yana bakt. Ha karp mihraba doru eilirken bir kukladan farksz hissediyordu kendini. Sadece kendi inancna deil, babasnn, savunmak iin cann feda ettii

inancna da ihanet ettiinin herkes gibi o da farkndayd. Ama maalesef kt ans sonunda Robert Dudley'yi de diz kmek zorunda brakmt ve bunu en iyi o biliyordu. onbahar 1556 Hertfordshire'daki tm anlar, ngiltere'deki tm anlar Elizabeth iin alyordu, pe pee alan anlar adeta Amy'nin beynine iliyor, ldrm bir kadnn histerik lklar gibi kulaklarnda nlyordu, tam hafifledi, sustu derken ahenksiz crtlak nlamalar ikence gibi en batan balyordu. Elizabeth, Hertfordshire Saray'nn tm panjurlarn ve pencerelerini ardna dek at ve grltden, kendi zaferinden sar olmak istedi, darda tahta kn tezahratlarla kutlayan kalabaln grlts iinde kaybolmak istiyordu; ve ite anlar susmak bilmiyordu, kargalar yuvalarn terkedip sr halinde ge ykseldi, meum eylerin habercisi gibi zikzaklar izerek umaya balad; yarasalar siyah bir duman bulutu gibi, dnyann tersine dndn gsterircesine, gn hi domayacak, artk sonsuza dek gece yaanacak dercesine an kulesinden havaland. Elizabeth, kt haberi gri gkyzne yayan eki seslerinin ritmini duyduka kahkahalarla glyordu: Zavall hasta Kralie Mary nihayet lmt ve gen Prenses Elizabeth tahtn tartmasz yeni sahibiydi. 38 Philippa Gregory Yeni Kralie gkyznde hzla hareket eden bulutlara gzlerini dikip Tanr'ya kranlarn sundu. "te sonunda tam da annemin en bandan beri istedii gibi bir kralie oldum, Mary'nin asla olamad, benimse olmak iin doduum bir kralie." "Peki sen ne dnyorsun?". Elizabeth dorudan sordu. Amy'nin kocas, batan karc duruuyla gzlerini gzlerine? diken, boyu omuzlarndaki gen Kralie'ye apkn bir glmsemeyle bakt. Hatfield Saray'nn souk bahesinde yan yana yryorlard. "Asla evlenmemeniz gerektiini dnyordum." Prenses bu beklemedii cevap karsnda ard. "Gerekten mi? Sanrm sen hari herkes mutlaka evlenmem gerektiini dnyor." "Mutlaka biriyle evlenmeniz gerekecekse bu sizden ok ama ok yal bir erkek olmal." Elizabeth adeta zevkten drt ke oldu ve gevrek bir kahkaha att. "Ama neden?" "Bylece ksa zamanda lr gider. Siyah kadifeler iinde muhteem grndnz dnrsek sizce de hakl deil miyim? Bence siyah kadife haricinde hibir ey giymemeli-siniz." Tm bunlar nazik bir jestten ya da sradan basit bir komplimandan fazlasyd. Robert Dudley, hayat boyunca at binmekten politikaya kadar pek ok eyde en iyisi olarak ne ksa da onu asl farkl klan tatl diliydi. Elizabeth pembe burnundan deri botlarna kadar batan ayaa siyahlara brnm, sabah ayaznda siyah deri eldi- BAKRENN II 39 venleri iinde parmaklarn birbirine srterek stmaya alyordu ve bandaki siyah kadife apkas gr kzl salarnn stnde hafif bir eimle duruyordu. Souktan buz kesen yzlerce arzuhal sahibi, nafile bir inatla peleri sra yeni Kralie ve Lord Robert' takip ediyordu. Sadece, Elizabethan uzun zamandr danmanln yapan William Cecil, iki eski ocukluk arkadann zel sohbetinin arasna girebilecek teklifsizlie sahipti. "Sen misin, Cecil?" Elizabeth hemen enselerinde kendilerini takip eden yal adama nazik bir slupla seslendi. Cecil de siyahlara brnmt. "Haberler iyi, Kraliem!" William Cecil, Robert Dudley'yi de bayla selamlamay ihmal etmedi. "Sr Francis Kftollys'ten duydum, her eyi bir rpda renmekten holandnz bildiim iin sz fazla uzatmayacam. Kars ve ailesiyle birlikte Almanya'y terk etmeye hazrianyorlar-m, sanrm yeni yl birlikte karlayacaz." "Ta giyme trenimde yanmda olmayacaklar m?" Kuzeni Catherine'i ne kadar zledii sesine yansyan hsranndan belli oluyordu. "zgnm, Kraliem," dedi Cecil. "Maalesef onlar vaktinde burada olamayaca gibi bizim de onlar beklememiz mmkn deil." "Ama benim yardmc leydim olmay kabul etmitir herhalde? Kz da -neydi onun ad?- Laetitia, banedimem olmayacak myd?"

"Bundan byk haz duyacana eminim," dedi Cecil. "Sr Francis teklifinizi memnuniyetle kabul etti]fe}erini bildiren bir not yazm. Yaknda Leydi Knollys'in. mektubu da elinize geecekmi. Sr Francis'in yazdklarna tiaklrsa, kuzeninizin size anlatacak o kadar ok eyi vaflrni ki, ulam 40 Philippa Gregory yanlarndan ayrlmadan nce mektubu maalesef yetitire-memi." Elizabeth'in etrafna k saan glmsemesi bir anda havay aydnlatm gibiydi. "Onu grnce konuacak ne kadar ok ey birikti!" "Bir an nce saray hazrlatalm ki kuzeniniz geldiinde rahat rahat sohbet edebilin," dedi Dudley. "Catherine'i 's-cak-souk' oyunlarmzdan hatrlyorum. Sen de hatrlyorsun, deil mi? Catherine her seferinde yenilirdi." "Ne zaman gzlerimizi stne diksek kzanp bozard-n nasl Unuturum." "Ambrose'un faresini diki kutusuna saklad oyun hari. lklaryla evi nasl da birbirine katmt!" "Onu gerekten ok zledim," dedi Elizabeth, dmdz bir sesle. "O neredeyse benim tm ailem." Adamlardan ikisi de Elizabeth'e, gzden dt gnlerde ona sahip kmayan ta kalpli Howard'lan hatrlatmad, oysa ayn akrabalar imdi sarayn etrafnda pervane oluyor, onu sanki ezelden beri benimsemiler gibi sahipleniyorlard. "Ben varm, Elizabeth," dedi Robert nazike. "Hem kz-kardeim, seni z ablas olsan ancak bu kadar sevebilirdi." "Ama Catherine boynumda tadm ha ve kraliyet kilisesindeki mumlar iin beni bir gzel azarlayacaktr," dedi Elizabeth suratn asarak, ayrntlara girmeden birden ii en dik yokua sren bir tavr taknd. "Eer bu onun tercihi deilse, nasl kraliyet kilisesinde ibadet edebilirsin?" Cecil, Elizabeth'e hatrlatma ihtiyac hissetti. "Bu senin tercihin," "Hayr, Papa'nn hkm altnda yaamaktansa ngiltere'yi terk etmeyi kendi seti. imdi Catherine ve ailesi gibi BAKRENN II 41 dier Protestanlar da vatanlarna dnyor, stelik de bir eylerin deitiini grme umuduyla." "Hepimiz gibi, Kraliem, buna hi phem yok." Robert, soran gzlerini Ceil'e dorulttu. lkede yaayanlarn kendisi kadar net bir dnya gr olmadnn altn izmek ister gibiydi. Ama yal adam, yumuakbal bir edayla Robert'n kn grmezden geldi. Cecil en bandan beri camiada erdemli bir Protestan olarak bilinirdi. Hatta srf Protestan Prenses'e gsterdii ballk yznden Katolik saray tarafndan yllarca dlanmt. Katolikler tahta gemeden nce, Dudleyler de dahil olmak zere uzun sre Protestan Lordlar'a bilfiil hizmet vermiti. Hatta reform arifesinde Cecil, Robert'n babasna pek ok konuda danmanlk yapmt. Robert ve Cecil arkada olamasalar da aralarnda mazisi eskiye dayanan, gl bir ba vard. "Alt taraf kilise mihrabnda bir ha duruyor olmasnn Papa'yla ne ilgisi var?" diye kesin konutu Elizabeth. "Buna kar kacaklarn sanmam." Cecil anlayla glmsedi. Elizabeth, kilisede deerli mcevherler ve altnlar grmekten, rahiplerin parlak cppelerinden, kilise duvarlarnn canl renklerinden ve Katolik inancnn aaasndan holanrd. Ama en azndan Cecil, Eli-zabeth'i, dini eitimini ald reform geiren kilisede tutabileceinden emindi. "Kilisede kutsal ekmek ksesinin havaya kaldrlmasna ve Tanr'y kutsarm gibi kutsanmasna msamaha gsteremem," dedi kesin bir tavrla. "Papa'nn samalklarna bir son vermeye kararlym. Halkmn inancnn ktye kullanlp kafasnn kartrlmasna daha fazla gz yummayacam, Cecil! Bunun byk bir gnah olduunu bile bile alet olamam, olmayacam da!" 42 Philippa Gregory Cecil ban sallamakla yetindi. lkenin en az yars onunla ayn fikirde olduu gibi, maalesef dier yars da tam aksini savunuyor olmalyd. Halkn gznde komnyondaki ekmek teknesi Tanr'nn vcut bulmu haliydi ve gerekten Tanr yanlarndaym gibi ona ibadet edilmeliydi; hatta bu ibadetten geri kalmak kafirlikten baka bir ey deildi ve daha geen haftaya kadar, cezas yaklarak ldrlmekti. "Pekl, kimi Kralie Mary'nin cenazesinde vaaz verme greviyle onurlandracaksnz?" diye sordu Elizabeth damdan dercesine.

"Winchester Piskoposu John White," dedi Cecil. "Bu greve kendisi talip oldu, Kralie'yi yrekten severdi. Hem saygn bir isim de." Cecil duraksayp kald yerden devam etti. "Geri ilerinden herhangi biri de yapabilirdi, kilisenin tamam kendini Kralie Mary'e adamt." "Zaten yapmak zorundalar da." Robert, bu sohbetin dnda kalmak istemedi. "Katolik sempatileri sayesinde Kra-lie'nin gzne girdiler, stelik Kralie onlara tam yetki de verdi. Protestan bir prensesi kabullenmeleri kolay olmayacaktr ama buna da alrlar." Cecil ban emekle yetindi ve diplomatik olarak hibir ey sylemedi. Ancak iten ie Protestan prenses her ne reform yaparsa yapsn, Katolik kilisenin ve yandalarnn kendi inanlarna bal kalacan tahmin ediyordu. Her eye ramen, en azndan yce kilisenin gen Kralie'ye cephe almasna engel olabilmeyi umut ediyordu. "Tamam, brakalm da cenaze ilerini Winchester yrtsn," dedi Elizabeth. "Yalnz lml olmas gerektiini kendisine hatrlatmay unutmayn. Halk galeyana getirecek tek bir kelime dahi edilmesini istemiyorum. Reform gerekleene kadar huzur ortamn korumak birinci grevimiz olmal, Cecil." BAKRENN II 43 "Winchester tutucu bir Katolik'tir," diye hatrlatt Robert, Elizabeth'e. "O dile dkse de dkmese de bak asn herkes gayet iyi bilir." Elizabeth'in delici baklar gen adama evrildi. "Madem bu kadar ok biliyorsun, bu ii yapacak baka birini bul, Robert!" Bunun stne Dudley omuz silkerek susmay tercih etti. "ok iyi dediniz," diye ekledi Cecil. "Bu ii ondan bakasnn yapmas uygun dmeyebilir. Katolikler'in hepsi en az peder kadar tutucu ve piskoposlarna adeta Tanr gibi tapyor. Son be yldr Protestanlar' sapkn olduklar gerekesiyle yaktklarn herkes biliyor. Byk bir ksm sizin inanlarnza da ayn damgay vuracaktr. Bir gecede her eyi deitirenleyiz, zamana ihtiyacmz olacak." Dudley, gen kadnn kendini tutmakta zorlandnn farkndayd. Yeni Kralie'nin iinden arkasna bakmadan oradan uzaklamak getiine emindi. "Kimse her eyin bir gecede deimesini beklemiyor da zaten, hayalciliin lzumu yok," diye kestirip att Elizabeth. "Benim tek istediim Tanr'nn kendilerine verdii grevi laykyla yerine getirmeleri, tm zayflklarna ramen Krali-e'nin stne denleri yerine getirdii ve benim de yapacam gibi." "htiyatl davranmas iin piskoposu uyaracam," diyen Cecil'in birtakm pheleri olduu her halinden belliydi. "Ama kendi krssnde neler syleyip ne syleyemeyeceini ona ben emredemem." "Emretmeyi rensen iyi olur, Cecil," dedi Elizabeth, saygdan yoksun bir tavrla. "Kendi kilisemin bama bela amas tahamml edebileceim en son ey." 44 Philippa Gregory h "lm yaamdan daha vgye deerdir." Winchester bapiskoposu konumaya balad an sesindeki meydan okuma da kendini gstermiti. "Bu hazin gnde, elim bir uurlama treni iin bir araya toplandk; Yce Kraliemiz Mary'i son yolculuuna uurlayacamz gnde kullanacam cmle budur-. lm, yaamdan daha vgye deerdir. imdi, Tanr'ya ait bu szlerden ne anlam karmalyz? Yaayan bir kpek, l bir aslandan daha m iyidir? Ya da l bile olsa bir aslan, en enerjik, en canl ve sevimli bir kpek yavrusundan daha deerli ve asil deil midir sizce?" Oturduu uzun bankta ne eilen ve akn cemaatin gzlerinden rak kalan William Cecil, yavaa bir inilti kard, ban elleri arasna ald ve gzlerini yumup Winchester piskoposunun, ev hapsi cezasna arptrlmasna neden olacak vaazn dinledi. %? 1550-59 Noel her zaman Whitehall Saray'nda kutlanrd. Elizabeth ve Cecil, Tudor hanedannn Noel kutlama geleneklerinin devam edeceinin dnlmesinden endie ediyordu. Halk Mary, Edward ve babalar muzaffer Sekizinci Henry'i hkmdar olarak barna bast gibi Elizabeth'in hkmdarln da kabullenmeliydi. ' _ "Her eyin mkemmel olmas gerektiini biliyorum," dedi Cecil. "Kraliyet korosu, maskeli balo ve bir seri ziyafet de olmal." Cecil bir an iin konudan kopmu gibiydi. Dudley ailesine uzun yllar hizmet vermesine, onlar araclyla Tudor hanedanyla yakn temasta bulunmasna ramen, hibir zaman kraliyet odann bir paras olamamt. Ticari grme ve anlamalarda

hazr bulunup Dudleyler'e bilgi vermi ama asla elence ve kutlamalarda yer almamt. stelik kraliyet dzenine dair de en ufak bir bilgi ya da tecrbesi yoktu. "Edward'in huzuruna en son hastalandnda kmtm." Elizabeth, kraln hastaln hatrlaynca zld. "Ne ziyafet, ne de maskeli balo vard. Mary'nin zamannda ise zaten No- 46 Philippa Gregory el dnemi bile olsa gnde bir ziyafet verilir ama hepsi de ok kasvetli geerdi. Sanrm tek bir Noel gzel gemiti, o da Philip'in geldii Noel. Mary hamile olduunu sanyordu ama ben odama kilitli olduum iin kendi gzlerimle grme frsatm olmamt." "Neden Noel kutlamalarna taze bir soluk getirmeyi denemiyoruz?" Cecil, Elizabeth! neelendirmeye alyordu. "Ben yenilik lan istemiyorum," diye cevaplad Elizabeth. "Halk yeterince yenilie ahit oldu. nsanlarn bir eylerin dzeldiine, benim de en az babam kadar iyi bir hkmdar -olduumu grmeye ihtiyac var." Yarm dzine hizmetkr, bir vagon dolusu yer yaygsn tayarak nlerinden geti. Yars saa, yars sola dnm, sonra da arabadan indirdikleri yayglar en ortaya dizmiti. Odalarn tam olarak kime ait olduu belli olmad iin neyi nereye koyacaklarndan emin deillerdi. lerinde, yeni kraliyetin protokol kurallarn bilen olmad gibi, st dzey Lordlar'a hangi odalarn verilecei de henz belirlenmemiti. Kralie Mary zamanndan beri grevde olan emektar Katolik Lordlar yeniyetme prensesten mmkn mertebe uzak durmaya alyordu. Protestan frsatlar ise henz srgnden dnmemi, saray grevlileri ve hizmetkrlarna ise yol gsterecek deneyimli bir terifat henz grevlendirilmemiti. ngiltere saraynda kelimenin tam manasyla kargaa ve deiim rzgrlar esiyordu. Robert Dudley, yayg ynnn etrafnda dolap yle bir gz attktan sonra, her zamanki cakal hareketleriyle krmz apkasn kararak iten bir glmsemeyle prensesi selamlad. "Majesteleri." "Sr Robert. Siz at erbabsnzdr. Bana kalrsa tm seremoni ve kutlamalarla da bizzat siz ilgilenebilirsiniz." BAKRENN II 47 "Elbette, nasl isterseniz, Kraliem," dedi Robert rahata. "Hemen hounuza gideceini dndm bir yaplacaklar listesi karp size getireceim." Elizabeth bir an iin duraksad. "Kutlamalar iin yeni nerilerin mi var?" Dudley omuz silkerek zaman kazand ve sanki sorunun ne anlama geldiini dnyormu gibi Cecil'e de soran gzlerle bakt. "Baz yeni fikirlerim var, Majesteleri. Siz tahta yeni geen bir prensessiniz, Noel kutlamalarnda kk yenilikler yapmak ho olabilir. Ama maskeli balo ounlukla geleneklere uygun olarak dzenlenir. Noel yemeinin de olmazsa olmazlar arasnda olduunu bilirsiniz ve hava yeterince souksa kk bir buz panayr dzenlenir. Ben Rus usul bir balo dzenlemenin ilginizi ekebileceini dndm. Yerel danslar kutlamalara renk katabilir. Civar lkelerden gelecek elileri de unutmamak lazm. Av partileri, piknikler ve zel akam yemekleri de dzenlenmeli." Elizabeth adeta afallad. "Peki tm bunlar nasl organize etmen gerektiini biliyor musun?" Robert hl anlamazdan gelerek glmsyordu. "Evet, kimlere ne emretmem gerektiini biliyorum." Cecil bir an iin huzursuzlua kapld; hayat boyunca nadiren byle hissettiini dnd. Konunun dnda kalmak, fikir sahibi olmad meselelerle yzlemek yal adam fena halde rahatsz etti. Kendini darkafal ve zavall hissediyordu. Babasnn olu gibiydi, Kraliyet ailesinin herhangi hizmetkrndan biriydi sanki. Ya da bir manastr vurguncusu, hatta soylu bir kadnla srf paras iin evlenmi bir dzenbaz! Robert Dudley ile arasnda bir uurum olduunu en bandan beri biliyordu ama ilk kez o an, bu gerek yzne bir tokat gibi arpmt. Robert Dudley'nin bykba- 48 Philippa Gregory bas, Yedinci Henry tahttayken sarayda st dzey bir mev-kiye sahipti. Olu ise Sekizinci Henry zamannda sarayda adeta bir yldz gibi parlam, hatta dokuz gnlne bile olsa ngiltere Kraliesi'nin kaynpederi olma erefine nail olmutu. Elizabeth gzden dp kendi lkesinde yapayalnz kaldnda gen Robert kraliyet saraynn koridorlarnda sanki evindeymi gibi rahatlkla bir o yana bir bu yana koturuyordu.

arasnda g ve mevki kullanmaya en aina olan kukusuz Robert't. Cecil, gen Kralie'nin yzne baknca kendi kifayetsizlik ve tedirginliinin birebir aksini grmt sanki. "Robert, bunu nasl yapacam bilmiyorum." Elizabeth ksk sesle konumaya zen gsteriyordu. "Hatta kraliyet odasndan kp byk salona nasl girmem gerektiini bile hatrlamyorum. nan bana nmde biri yryp bana yol gstermezse, kaybolmam iten bile deil. Resim galerisinden baheye nasl kacam, ya da odama nasl geri dneceimi bile bilmiyorum. Ben... Ben, bu koca sarayda adeta kayboluyorum." Cecil yanlm olamazd, o an gen adamn gzlerinde adeta bir imek akmt. Umut? Hrs? Dudley, gen ve toy prenses ile badanmannn Londra Saray'na girmeye adeta cesaret edemediinden sonunda emin oldu. Sr Robert, gen prensese nazik bir tavrla, girmesi iin kolunu uzatt. "Majesteleri, izin verirseniz benim eski evim sizin yeni saraynzda size mihmandarlk edeyim. Bu ksa gezintiler sayesinde bu koridorlar size en az Hatfield Saray kadar aina gelecektir. nann bana, burada hayatnzda hi olmadnz kadar mutlu olacaksnz. Whitehall Sara-y'nda herkes kaybolabilir, buras bir evden ok koskoca bir BAKRENN II 49 kye benziyor. Ama bana gvenin, size yardmc olacam." Gen adamn bu nazik nerisi geri evrilecek cinsten deildi, stelik Elizabeth'in gvenebilecei birinin yardmna ihtiyac vard. Tereddt etmeden Sr Robert'n koluna girerken Cecil'e de kaamak bir bak atmay ihmal etmedi. "Sizi takip edeceim, Majesteleri," dedi Cecil abucak, bir yandan da, bu gen adamn kendisine odasnn yerini gstermesine tahamml edemeyeceini geiriyordu kafasndan. Ya, evet, diye dnd. Hadi devam et bakalm, durumdan ortuna kadar faydalan. kimizi gafil avladn. Biz buradayz, sarayn yeni sahipleriyiz, daha kendi yatakoda-mzn yerini bile bilmiyoruz ama sen her oday, her koridoru avucunun ii gibi biliyorsun. Sanki sen prensesten daha asil kanlsn, sanki burann hakl prensi sensin ve imdi de gayet nazike gen Kralie'ye evini tant bakalm. Maalesef her ey Elizabeth'in sarayn koridorlarn ve arka sokaklarn tanmasyla, sarayda dolarken kaybolma-masyla bitmiyordu. Gen Kralie dar ktnda apkasn karp kendisini saygyla selamlayan Protestanlar olduu kadar, tahta kan son kadnn balarna at ilerden sonra tahtta tekrar bir kadn grmek istemeyenler de vard. Pek oklar, Elizabeth'in saygn bir Protestan prensle nianlandn aklayp lke ynetimini kendisine devrettiini duymak iin can atyordu. Kral Henry'nin yeeni, daha nce Robert Dudley'nin kzkardeiyle evli olan Lord Henry Has-tings ise halk arasnda, gen Kralie'nin ei olmak iin en gl aday olarak gsteriliyordu. Saygn bir gen adam olduu kadar, lkeyi ynetmek iin de elzem vasflara haiz- 50 Philippa Gregory di. Alenen konumayan ama kuytularda fsldaan daha bir sr insan vard; hepsi de sko Kraliesi, Fransa Prensesi Mary'nin tahta kaca gnn hayalini kuruyordu. lkeye barn gelmesi, Fransa'yla uzun soluklu bir itilafa imza atlmas ve dini deiim rzgrlarnn son bulmas en byk dilekleriydi. Elizabeth'ten daha gen olduu herkese biliniyordu; henz on alt yanda olmasna ramen kadns bir gzellii vard. Fransz kraliyetinin varisi ile evlenerek de arkasna byk bir g almt. Elizabeth tahta henz yeni getii iin ta giyme treni yaplmani, hl saraya almak ve e dost evresini yksek mevkilere getirmekle meguld. Kendinden emin bir Tudor gibi davranyordu, bir an nce kiliseye dair meseleyi de zmesi gerektiinin farkndayd. Eer derhl kontrol altna alnmazsa, kilise Elizabeth'in bana i aabilir, hatta daha keyfini bile sremedii tacn elinden alabilirdi. Muhakkak biraz dn verecekti ve Kraliyet danma meclisinde ounluk hl Kralie Mary'nin adamlarndayd. Elizabeth'in greve getirdikleri ise snma turlar atmaya balamt. Kilise ise Sekizinci Henry'nin vefatyla tahtn boald gnlerdeki haline dndrlmeliydi. Hkmdarn ynetiminde, banda bizzat ngilizler'in bulunduu, ngiliz kraliyetinin kanunlarna uyan, ngiliz hazinesine vergisini deyen, dualarn ngilizce okunduu, vaazlarn ngilizce verildii bir ngiliz kilisesi olmalyd; ksacas her eyi yerine getirmeli ancak eklen ve ierik olarak Katolik inanna mmkn olduunca uzak grnmeliydi.

Elizabeth'in herhangi bir i sava kmadan tahta gemesini iple ekenlerin aklna yatyordu bunlar. ktidarn bar iinde bir elden dier ele gemesi zlemini duyanlarn da aklna yatyordu. Hatta ve hatta, kilise dnda herkesin ak- BAKRENN II 51 lna yatyordu ite, kilisenin piskoposlarysa Protestanlk'n lmcl kafirliine bir adm yaklamakta diretiyorlard ve en kts de, birden bu talihsiz dnemde ii inada bindiren Kralie'nin aklna hi yatmyordu bu tavr. "Noel ayininde kilisede kutsal ekmek ksesinin kaldrlmasn istemiyorum." Elizabeth yirminci kez altn iziyordu. "Noel ayininde halkmn tapnmas iin kutsal ekmek ksesinin peder tarafndan gsterilmesini asla istemiyorum." "Kesinlikle olmayacak." Cecil halinden bezmi grnyordu. Noel arif esindeydiler ve evine gitme hayali kuruyordu. Noel komnyonunu kendi kilisesinde Protestan inancnn gerektirdii biimde, oyun oynamasna gerek kalmadan alabilmeyi, Noel'in geri kalan ksmn da ailesiyle birlikte geirebilmeyi istiyordu. Tercih ans olsa, kesinlikle saraya Noel'in on ikinci gecesi verilecek byk ziyafette dnmeyi arzulard. Kraliyet kilisesinde, Protestan Kralie'nin huzurunda Noel kutlamalarna nderlik edecek bir piskopos bulmak grnd kadar kolay deildi. stelik tam da Elizabeth deiim rzgrlar estirmeye hazrlanrken. "Cemaatin komnyonu almasna izin verecek mi?" Elizabeth emin olmak istiyordu. "Neydi ad? Piskopos Ogles-ham m?" "Owen Oglethorpe." Cecil, gen Kralie'yi dzeltti. "Carlisle Piskoposu. Evet, neyse ki o sizi gayet iyi anlyor. Her ey istediiniz gibi olacak. Kilisede Noel ayinini dilediiniz gibi yrtlecek ve piskopos kutsal ekmek ksesini de asla kaldrmayacak." 52 Philippa Gregory Ertesi gn, piskopos cemaatin, iindeki ekmek ve arabn sa'nn eti ve kanna dnt an kutsamalar iin ayin esnasnda kutsal ekmek ksesini bann stne kaldrnca Cecil bir kez daha kafasn elleri arasna alp iki yana salland. Asillerin oturduu banktan net bir ses ykseldi. "Piskopos! Kutsal ekmek ksesini aa indirin!" Piskopos, adeta Kralie'yi duymam gibiydi. Belki de gzlerini kapatm duaya dald iin gerekten duymamt. Piskopos, Tann'nn o anda yeryzne indiine ve Tann'nn varlna dair en somut kantlardan birini elinde tuttuuna inanyor, ekmek ksesini kutsamalar iin sadk inananlara uzatyordu nk ona gre, iyi Hristiyanlar, bunu komnyonun bu blmnde yapmalyd. "Piskopos, size sylyorum! Kseyi aa indirin!" Asillerin oturduu kapal bankn kapa alp byk bir grltyle arpld. Piskopos Oglethorpe, usul usul ban evirerek omzunun stnden Kralie'ye bakt ve hiddetli bakyla karlat, Elizabeth pazardaki bir balk satcs kadn gibi yanaklar fkeden al al olmu, kara gzleri hrn bir kedininki gibi bakyordu. Kralie tamamen ayaa kalkt, sa elinin iaret parman piskoposa dorulttu. Sesinde emir tnlar vard. "Buras benim kilisem ve sen de benim adma alan bir din grevlisisin. Kralie benim, ben ne dersem onu yapacaksn. imdi derhal kutsal ekmek ksesini aa indir!" Piskopos, Kralie'nin ne kendi, ne de syledikleri umu-rundaym gibi mihraba dnerek yeniden gzlerini kapatp kald yerden duasn etmeye devam etti. BAKRENN II 53 Rahip, Elizabeth'in oyunca elinden alnm br ocuk gibi fkeyle kilisenin kapsn arparak dar ktn duyunca omuzlarnn ktn, kollarnn yanmaya baladn hissetti, yine de cemaate srt dnk durdu, ayini onlar ile kutlamad ama onlara hrmeten gene de durdu: Neticede bu sre insann Tanr ile kendisi arasndayd, Cecil de sadk bir ekilde onlar gzlemledi ama dualarna katlmad. Piskopos kutsal ekmek ksesini mihraba koydu, sonra da dua etmek iin ellerini aarken gayri ihtiyari kolunu hzla arpan kalbine dayad ve Kralie kendi kilisesinden frtna gibi eserek kp gitti, bu kutsal gnde, Noel Arifesi gnnde, Tann'nn huzurunda bu ruh haliyle ve kendi kafir dnceleriyle oray terk etti. ki gn sonra, Cecil hl Noel iin evine gidememi, aksine, bir tarafta Kralie'nin sinir krizi br tarafta aksi ve inat bir bapiskoposla urayordu. Ayn zamanda bundan byle lkenin her yerinde dualarn, ayinlerin ve on emrin ngilizce olarak okunacana ve hibir kilisede

bundan byle kutsal ekmek ksesinin kaldnlamayacana dair bir bildiri karmas istenmiti. Kralie Elizabeth, resmi trenle tacna kavumay bekleyemeden kiliseye kar sava amt bile. "Peki Elizabeth'e tacn kim takacak?" diye sordu Robert. On ikinci geceden nceki akamd. Ne Dudley, ne de Cecil, Noel haftas boyunca bir gece olsun evlerine, elerinin yanna dnmeyi baaramamt. 54 Philippa Gregory leni dzenleyerek stne deni zaten yapt, peki din ve devlet ilerine burnunu sokmaya da nasl vakit buluyor ki? diye kendi kendine anlamaya alyordu Cecil sinir olarak. Ahrn avlusunda atndan indi ve dizginleri orada bekleyen bir hizmetliyle verdi. Dudley'nin gzleriyle hayvan szdn grd ve gen adamn, atn srtnn ok ksa olduunu hemen farkedeceini anlaynca ii szlad. "lginiz iin teekkr ederim, Sr Robert Dudley ama bu konu sizi neden bu kadar ilgilendiriyor, anlam deilim dorusu." Cecil mmkn mertebe nazik bir slup kullanmaya zen gsterdi. Dudley teskin edici bir ses taknmaya alyordu. "nk bu mesele, Majesteleri'nin kafasn epeyce kurcalyor. Dertlenince abuk hastalandn siz de biliyorsunuz. Benden fikir almak isteyecektir, dolaysyla ben de kendisini tatmin edecek bir yant vermek isterim. Eminim bir plannz vardr, Sr, her zaman olduu gibi... Ben de sadece plannzn ne olduunu renmeye alyorum. Atlarmla ilgilenip stme vazife olmayan ilere burnumu sokmamam gerektiini de syleyebilirsiniz. Ama Majesteleri'nin biraz olsun sakinlemesini istiyorsanz ona ne sylemem gerektiini aklamalsnz. Benim fikirlerime deer verdiini siz de biliyorsunuz." Cecil derin bir nefes ald. "Hi kimse Kralie'ye tacn takmaya talip olmad," dedi ar bir ses tonuyla. "Aramzda kalmas kouluyla bilmeniz gereken bir ey var ki, o da kimsenin Kralie'ye tacn takmayaca. Herkes kendi arasnda fikir birliine varm gibi, hepsi de Kralie'ye en bandan beri kar. u aamada bir komplo teorisinden sz etmek mmkn olmasa da, Majesteleri'ne ta taklmad mddete onun gerek bir Kralie olmayacann farknda- BAKKENN AII 55 lar. Kiliseye el srmemesi iin bu yolla Kralie'yi etki altna alabileceklerini dnyor olmallar. Mevcut durum maalesef pek de umut vaat etmiyor. Tahta oturan ngiltere Krali-esi'ni tek bir piskopos bile tanmyor! Winchester piskoposu, mteveffa Kralie'nin cenaze treninde verdii vaaz yznden ev hapsi cezasna arptrld, Oglethorpe'un akbeti de Noel gn sergiledii davranlardan tr farksz. Kralie'ye icazet vermektense daraacnda aslmay tercih ettiini syleyip duruyormu. Piskopos Bonner'n da eline bile demesine izin vermeyeceinden, aln size bir dman daha! York Bapiskoposu'nun da Elizabeth'e zerre kadar tahamml yok. Chichester Piskoposu da lm deinde olmasna ramen Kralie tarafndan ev hapsi cezasna arptrld, Hepsi de az birlii yapm, Kralie'ye kar geliyor. Aralarndan su szmad iin biz de szamyoruz!" "Para yedirsek?" - Cecil umutsuzca ban iki yana sallad. "Hepsi ok prensipli," dedi. "ngiltere'de Trotestanlk'n yeniden ykselie gemesine tahammlleri yok. Protestan bir kralieyi tahtta grmeye de tabii ki." Dudley'nin yz kasvetlendi. "Sr, acilen bir nlem almazsak kilise iten ie Kralie'ye kar byk bir ayaklanmann fitilini ateleyecektir. stedikleri an Kralie'yi dinsizlikle itham edebilecekleri gibi, vatan haini olarak da ilan edebilirler. Onlar Piskopos Prensler, hepsi de Elizabethan, gcn ktye kullandn ne srebilir. Hepsi de tahtn Katolik adaylar, Kralie'yi yerinden bile edebilirler. Eer Kralie'ye sava ilan ederlerse Elizaheth'in bittiinin resmidir." "Evet, biliyorum." Cecil rahatszln kontrol altnda tutmaya alyordu. "Kralie'nin iinde bulunduu tehli- 56 Philippa Gregory kenin farkndaym. Sanrm bundan daha kts olamaz. Daha nce hibir hkmdar byle bak srtnda dolama-mt. Kral Henry'nin bile karsnda ancak tek bir muhalif piskopos vard. Son kralienin karsnda ise, en kt dneminde bile, iki piskopostan fazlas yoktu. Ama maalesef Prenses Elizabeth'e kar tm piskoposlar az birlii etmi, birlikte sava am durumda. Durumun vahametinin farkndaym ama akas Roma Katolik kilisesinin bana bir Protestan prensesin gemesine nasl rza gstereceklerini bilmiyorum."

"Kralienin," diye dzeltti onu Robert. "Nasl?" "Kralie Elizabeth. Siz 'prenses' dediniz." "Tahta km olabilir ama hl kutsanmad," dedi Cecil, byk bir arballkla. "Dilerim, Elizabeth'ten gsm gere gere 'kralie' diye bahsedebileceim gnler yakndr. Ama hi kimse Elizabeth'i kutsamaya yanamazken bunu nasl baaracam bilmiyorum." "Hepsinin kafasn uurtamaz ya," dedi Dudley neesizce. "Elbette yapamaz." "Peki ya Kralie'nin deiebileceine ikna olurlarsa?" "nanacaklarn hi sanmam, hele hele Noel gn kendi kilisesini terkedip gittikten sonra." "Kral Philip'le evleneceine kanaat getirirlerse ta giyme trenini gerekletirirler," diye nerdi Dudley kurnazca. "Philip'in onunla uzlatna inanr, gvenirler. Ayn adamn Kralie Mary ile birlikte oluunu grdler. Elizabeth'in kraln kontrol altnda olacandan teskin olurlar." Cecil duraksad. "Aslnda evet, katlyorum." "Elizabeth'in Philip'le evlenmeyi dndn drt kiiye anlatsanz haber hzla tm lkeye yaylr," diye t BAKRENN II 57 verdi Dudley. "Herkesin duymasn byle salayabiliriz kesin. Mesela dn iin saraya gelip kilise iin yeni bir dzenlemeye gideceinden sz edebilirsiniz. Tanr biliyor ya, Kral Philip'in Elizabeth'e bildim bileli ilgisi var, Kralie'nin kendisine srt evirmedii aikr. Hatta Kralie Mary lr lmez, evlenecekleri dedikodular bir ara tm ngiltere'yi sarmt. rnein Elizabeth ile ikisinin bir yeminlerinin eksik olduu sylenebilir. Elizabeth zaten son be senedir kilisedeki btn ayinlere katld, bunu hepsi ok iyi biliyor zaten. Bence bu 'hikyeyi yeniden alevlendirmek iimize yarayabilir." "stn rtmeye altmz skandallar, politik bir ara olarak kullanmam m neriyorsunuz?" Cecil kinayeli konuuyordu. "Kzkardei lm deindeyken Elizabeth'in enitesiyle dp kalktn m ilan edelim? Aklnzdan geen bu mu?" "Elizabeth ve utan?" Dudley, Cecil'in karsnda yapmack bir kahkaha koyuvermekten ekinmedi. "Kk bir kzken bile Elizabeth'in utantan bir kez olsun yznn kzardna ahit olmadm. Sinirlerine hkim olmasn becerebilir ve istikrarl bir ekilde inkr ettiiniz takdirde utantan kanlacan iyi bilir o. Sizin 'skandal' dediklerinizin hibiri -Thomas Seymour'la mnasebeti hari nk biraz rndan kmt- tesadf deildi. Nitekim Thomas Seymour'la oynad ak oyunu Seymour'un hayatna mal olunca Elizabeth dersini zaten ald. Majesteleri artk tutku ve duygularnn kendisini ynetmesine izin vermiyor, aksine kontrol bizzat onun elinde. Siz de biliyorsunuz, Elizabeth aptal deil. Aslnda ondan renecek ok eyimiz var, bugne dek sa salim gelebildiyse bunu elindeki kozlar iyi kullanmasna borlu. imdi de Kralie'nin muhtemel evlilii en 58 Philippa Gregory byk silahmz. Sizce Kral Philip'le flrt ediyormu gibi davranrken ne yapmaya alyordu? Tanr ahit ki, tutkularnn esiri deildi. Sadece elindeki kart doru kullanmaya alyordu." Cecil aksini iddia etmeye niyetlendiyse de sonra vazgeti. Dudley'nin gzlerindeki bir ey, ona Elizabeth'i hatrlatyordu, Cecil onu da zamannda Philip'e k olmamas iin uyardnda ayn tavr grmt. Elizabeth ona ayn parlak, alayc bak frlatmt. Dudley de, Elizabeth de gen insanlard, daha yirmilerindeydiler ancak hayat okulu onlara pek de adil davranmad iin abuk olgunlamlard. kisinin de duygulara ayracak yeri yoktu. "Belki Carlisle bu ii halledebilir," dedi Cecil dnceli dnceli. "Eer Elizabeth'in Kral Philip'le evlenmeyi ciddi ciddi dndne kanaat getirirse ve ben de onu ikna edebilirsem tehlikeyi ortadan kaldrmak adna byk bir adm atabiliriz." Dudley elini Cecil'in omzuna koydu. "Biri bunu yapmak zorunda, aksi takdirde Elizabeth, kralie payesini sonsuza dek alamayacak," diye vurgulad. "Westminster'daki piskoposlardan biri acilen Elizabeth'i kralie ilan etmeli, yoksa Jane Grey'in bana gelenler onun da bana gelecek. Hatr-lasanza, Jane Grey'in saltanat sadece dokuz gn srmt, sonra da kz hayata gzlerini yummutu." Cecil gnlszce omuz silkip Dudley'nin omzunda duran elinden kurtuldu. "Pekl." Dudley, Cecil'in tereddtlerini anlyor, hatta hak da veriyordu. "Biliyorum! Jane Grey'in lmne babamn hrslar neden oldu. Sz hakknz olsayd belki bunlarn hibiri

olmazd. Ama bilin ki, ben komplocunun teki deilim, Sr William. Ben kendi iimi yapmakla sorumluyum. BAKRENN II 59 Ayrca sizin de kendi iinizi yapabilmeniz iin benim nerilerime ihtiyacnz olmadn biliyorum." "Elizabeth'in gerekten dostu olduunuzu ve onun iyiliinden baka bir ey dnmediinizi biliyorum. Ayrca ngiltere saray sizden daha iyi bir at terbiyecisi bulamazd," diye onaylad Cecil, clz bir glle. "Teekkr ederim," dedi Dudley, ona reverans yaparak. "O halde sylemek zorundaym ki u atnzn srt fazla ksa. Bir dahaki sefere kendinize at seerken bana gelmenizin daha iyi olacan sylememde bir saknca yok, yle deil mi?" Cecil, Dudley'nin teklifsizlii karsnda kendini glmekten alkoyamad. "Siz de en az Elizabeth kadar utanmazsnz, Sr Robert!" "Bu da bizim byklmzn bir sonucu," dedi Dudley rahata. "Alakgnlll abuk terk ettik." Amy Dudley, Norfolk'ta, Stanfield Hall'un yatak odas penceresinin nnde oturuyordu. Ayaklarnn dibinde, kurdeleyle bal paket duruyordu. Paketlerin stne, "Biricik kocama, sevgili karsndan," yazan bir not iliikti. Kargack burgack el yazs, alfabeyi yeni sken bir ocuunkine benziyordu. Leydi Robsart'n kendisi iin bir kt parasna yaz nottan bakarak baka sayfaya kopyalamas epey zamann almt. Ama gen kadn yine de mutluydu, nihayet okuma yazma rendiini grnce Robert'n; de ok mutlu olacan dnyordu. Amy, Robert iin spanyol ii, altn zmbal deri bir eyer alm, eyerin bir kesine de isminin ba harflerini altn yal- 60 Philippa Gregory dzla iletmiti. kinci hediye paketindeyse Amy'nin kendi elleriyle diktii keten fanila vard, yakas ve dmelerin evresi aa kadar beyaz stne beyaz ilemeliydi. Amy'nin kocasna nc hediyesiyse bir ift ahin eldiveniydi, en yumuak, en iyi deriden yaplmayd. pek kadar yumuak ve esnek eldivenlere kocasnn baylacan dnm, eldivenin konlarna da kocasnn ba harflerini ilemeyi ihmal etmemiti. Amy daha nce hi deri dikmedii iin olduka zorlanmt ve bir ayakkab tamircisinin eldivenini takarak alrken bile elini koruyamam, btn avu ileri kan revan iinde kalana kadar da vazgememiti. "Kocann eldivenlerini neden kendi kannla ilemiyorsun?" veyanne Leydi Robsart, dalga gemekten kendini alkoyamad. Amy ise hibir ey sylemedi, sabrla Robert'n yolunu gzlemeye koyuldu. Kocas iin gzel hediyeleri hazrladndan emindi; Robert karsnn kendisini mutlu etmek iin ne kadar aba harcadn grnce onunla gurur duyacakt. Amy bekledi, bekledi. Noel kutlamalarnn devam ettii on iki gn boyunca bu nafile bekleyi byle srp gitti. Sonunda Noel'in on ikinci gecesi pencerenin nne oturup Londra tarafna bakan gney yola gzlerini dikince Robert'n gelmeyeceini idrak etti. Kendi gelmedii gibi, ne gelemeyeceine dair bir not, ne de bir Noel hediyesi gndermiti. Robert'n bu umursamazl kanna dokunuyordu. Ama Amy'ye asl dokunan, birazdan bir bana aada salonda toplanan ailesinin yanna inecek olmasyd. Leydi Robsart, drt ocuu, gelinleri, damatlar ve torunlaryla salonda oturmu, glerek sohbet ediyor, mzik eliinde neeyle dans ediyordu. Amy, ailesinin iten ie kendisiyle dalga BAKRENN II 6l getiinin, en kts de ona acdklarnn farkndayd. ngiltere'nin en sekin ailelerinden birine gelin gitmi, herkesin parmakla gsterdii mutlu bir evlilik yapmt. Oysa imdi eski bir sulunun grmezden geldii, zavall karsndan bakas deildi. Robert, Noel'de geleceine sz verip de sznde durmad ve onu ailesine kar kk drd iin Amy hem ac ekiyor, hem de fkeden kuduruyordu. Gen kadn iin en ac olan ise, Robert'n gelmeyiine aslnda arm olmasyd. Robert Dudley hakknda dedikodular alm yrmt. Herkes zavall Amy'nin kocasnn, sarayn en yakkl ve ekici erkei olduundan, bir anda Kralie'nin hem en gzde saray mensubu, hem de en yakn arkada haline geldiinden sz ediyordu. htiaml kraliyet sarayn -hem de en cafcafl ve elenceli

zamanda- brakp neden k ortasnda Norfolk'a gelsindi ki? Hele, Robert'n asla kabul grmedii, hep itilip kakld Amy'nin veyannesinin evine niye gelsindi? Kafasn kurcalayan cevapsz sorularla, souktan buz kesen ayaklarnn dibinde duran hediyelerle, Amy tam on iki geceyi pencere nnde kocasnn siluetini grme umuduyla geirmiti. Ne nafile bir umut! Bu geceki, Elizabeth'in olduu kadar, Robert Dudley'nin de Noel leni'ydi. Elizabeth'in saraya dn kadar, Sr Robert'n dnnn de kutland grnde herkes hemfikirdi. Robert, babas zamanndan beri sarayda, elence, kutlama, amata, dans deyince akla gelen ilk isimdi. "Babam da benzer eyler yapard..." Robert nemsiz bir konudan bahseder gibi grnmeye alyordu, farkl stiller- 62 Philippa Gregory de konuuyordu ve amac aslnda ngiltere'nin o gne dek grd en muhteem Noel kutlamalarnn babas Lord Dudley tarafndan organize edildii ve Elizabeth'in kardei gen Kral Edward'in hibir zaman emir veremeyen, pasif bir izleyici olduunu hatrlatmakt. Elizabeth, Noel kutlamalarnn organizasyonunu Sr Ro-bert'a brakmakla doru bir karar verdiini grmenin mutluluunu yayordu. Herkes gibi gen Kralie de, Robert'n zgveni ve kendini ksa srede toparlamas karsnda aknd. Dudley her an her yerde ilgi oda olmay beceriyordu. zellikle de maskeli baloda, koronun ald arklar eliinde sergiledii danslardan etkilenmemek mmkn deildi. Robert dans ederken balo salonunun kemerleri altn varakl gibi l l parlyordu, koro gzel arklar sylyor, bylesi ho bir adam en canl halinde, gururlu ve muzaffer havasnda grmekten kvan duyuyordu. Gen adam sayesinde Avrupa'nn elenmeyi en seven insanlar ngiltere sarayna akn etmi, grdklerine vgler yadrm ya da kk hediyelerle ortam enlendirmilerdi. Dudley sayesinde saray bir elenceden dierine geiyordu, yle ki Elizabeth'in saray demek, klk, zarafet, stil, nee ve flrt demekti. Robert Dudley, uzun, grkemli bir gece boyunca srp giden bir parti vermeyi lkedeki btn erkeklerden daha iyi biliyordu ve Elizabeth de ani bir zgrlk ve haz denizine balklama atlamay lkedeki btn kadnlardan daha iyi biliyordu. Robert, dansta Elizabeth'in partneriydi, av partilerinde yol gstericisi, Elizabeth'in bir trl vazgeemedii aptalca akalarda onun su ortayd ve Elizabeth siyaset, din ya da iir gibi konulardan sz etmek istediinde onunla eit seviyedeydi. Robert, Elizabeth'in gvenilir yol arkada, akl hocas, en iyi dostu ve hatta sanki ruh ikiziydi. O BAKRENN II 63 en iyisi ve insan her zaman artabilecek hasletlere sahip biriydi. Noel kuaarak .";r.-.n in ikinci ve son gecesi de atlatldktan sonra Robert tm dikkat ve mesaisini, Kralie nin ta giyme trenine verdi. O gn, Kralie iin saltanat boyunca gzleri dolarak anaca bir gn olmalyd. Robert, byk bir cmertlikle kendine ayrd Whitehall Saray'ndaki hangar kadar odasnda yalnz alyor, bir tomar msveddeyle bouuyordu. On iki kiinin saca byklkteki masadan sarkan rulo grlmeye deerdi. Rulo kt batan aa yzlerce isimle doluydu: Erkek isimleri, yannda unvanlar ve atlarnn isimleri, kendilerine elik edecek hizmetkrlarn isimleri, giyecekleri kostm detaylar, niformalarnn ve tayacaklar flamalarn renkleri. Kdn arkasnda ise ta giyme trenine katlm gsterecek dierlerinin listesi vard: Loncalar, zel iletme sahipleri, salk grevlileri, vilayet yneticileri ve eyaletlerin meclis yeleri ile derneklerin kendilerine ayrlm zel yerleri olacakt. Sefaret grevlileri, eliler ve yabanc lkelerden gelen konuklar ise geit trenini en iyi yerden seyretmeli, bylece lkelerine dndklerinde ngiltere'nin yeni Kralie-si'nden vgyle sz eden raporlar yazmalydlar. Dudley'nin katibi ve yardmcs masann bir ucundan bir ucuna koturuyor ve kdn stne Robert'n elindeki listeden hzla okuduu emirleri not etmeye, yazmaya alyordu. Yardmcs iki saniyede bir kafasn kaldrp tekrarlyordu, "Mor, Sr," ya da "Safran renktekiler bu tarafta," diyordu ve Robert da bir kfr savuruyordu. "O zaman moru dier tarafa al, renkler i ie girmesin." En az ilki kadar uzun ikinci bir masadaysa Kule'den Westminster'a kadar ylankavi uzanan Londra sokaklar ha- 64 Philippa Gregory ritas vard. Kortej gzergh tek tek iaretlenmi, en son da saraya bir arp konmutu. Kortejin her bir dura -zellikle de be ana duran yakn plan grnm- ayrca bir baka kda da karlmt. Bir baka katip byk bir titizlikle kortejin duraklayaca duraklar renkli

renkli boyamt ve her bir ana durakta sunulacak tabloyu da bir gzel izmiti. Kortejin sorunsuz ilerlemesi Londra sakinlerine dse de, asl sorumluluk Robert Dudley'deydi ve onun da ta giyme treninde en ufak bir aksilie dahi tahamml yoktu. "te bu, Sr." Robert Dudley, eilerek gzlerini katibin iaret ettii noktaya dikti. "Gracechurch Caddesi," diye okudu Robert. "Lancaster ve York saraylarnn tren alayn birletiren nokta. Peki ne zellii var?" "Ressam dikkatimizi ekti, Boleyn ailesinin de tablosunu izmesi gerekiyor muymu diye sordu, Sr." "Kralie'nin annesi mi?" Katip tepki vermemeye zen gsterdi. Dudley, vatan hainlii, byclk ve zinayla sulanp kafas kesilen ve uzun zaman nce isminin bile anlmasnn yasakland kadn kastediyordu. "Leydi Anne Boleyn, Sr." Robert, st deerli talarla ssl kadife apkasn geri iterek dnceli dnceli gr ve siyah salarn kartrmaya balad. Yzndeki dnceli ifade izgilerini belirgin-letirdiinden asla yirmi be yanda gstermiyordu. "Evet," dedi sonunda. "Kralie'nin annesi. Onu karambole getirip gzard edemeyiz. Leydi Anne Boleyn, hem ngiltere'nin Kraliesi, hem de Kralie'nin annesidir." Katip tek kan havaya kaldrarak karar sizin dercesine Robert'n yzne bakt. Ona bu karar verirken tm sorumluluu stne aldn hatrlatmaya alr gibiydi. Ama ka- BAKRENN II 65 tibe kalsa kesinlikle daha sakin bir hayat tercih ederdi. Robert, katibin haline baknca kendini tutamayarak bir kahkaha patlatt, dosta omzuna vurdu. "Prenses Elizabeth gerek ve soylu bir ngiliz'dir. Tanr onu korusun! Hem Tanr biliyor ki, bu evlilik kraln dier evlilikleriyle mukayese edilince en iyisiydi. Sevimli ve drst bir Howard gen kz!" Katip hl tedirgin grnyordu. "Bir baka drst Howard kz da zina suuyla yargland." "Asil bir ngiliz soyu." Robert, umursamaz bir tavrla szlerinin arkasnda durmaya devam ediyordu. "Ve tanr Krali-e'yi korusun." "Amin." Katip nazik bir edayla ha kard. ; Robert katibin alkanlk gerei yapt hareketi fark etti ve. aynsn taklit ederken dikkatli oldu. "imdi," dedi. "Dier alaylar netleti mi?" "Cheapside'daki-Kk Kanal hari, hepsi netleti." "Neden peki?" "Orada bir ncil grnyor. Sorun u ki, ncil ngilizce mi, Latince mi olacak?" Bu soru, kilisede fitili atelenen mnakaann tam da odak noktasndayd. Elizabeth'in babas ncil'in nce ngilizce olacan bildirmi, sonra fikrini deitirip tekrar Latince'ye evrilmesini emretmiti. Ardndan kk olu Edward tm kiliselere birer ngilizce ncil konmasn salam fakat bu ndiler de sonradan Kralie Mary tarafndan toplatlmt. ncil'i okuyup anlamas gereken sadece rahiplerdi ve n-gilizler'in kendi kendilerine ncil'i okumasna gerek yoktu, rahibin aklamalarn dinlemeleri kfiydi. Elizabeth'in ne yapmak istediini ise Robert dahil kimse bilmiyordu. Hele hele tm kilise kendisine cephe almken elinden ne gelebilecei merak konusuydu. 66 Philippa Gregory Robert, apkasn karp odann bir kesine att. "Tanr akna!" diye bard. "Devlet politikasyla ilgili bir mesele bu! Ben burada alt taraf bir kortej dzenlemeye alyorum, sense bana kalkm, devlet politikasyla ilgili sorular soruyorsun. Kralie'nin ne karar vereceini nerden