Ch¬ng më ®Çu

§èi tîng, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ ý nghÜa häc tËp

m«n t tëng hå chÝ minh

I. §èi tîng nghiªn cøu

1. Kh¸i niÖm t tëng vµ t tëng Hå ChÝ Minh

a. Kh¸i niÖm t tëng vµ nhµ t tëng

- T tëng: trong thuËt ng÷ “t tëng Hå ChÝ Minh”, kh¸i niÖm t tëng ®îc hiÓu

víi ý nghÜa lµ mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm, quan niÖm, luËn ®iÓm ®îc x©y

dùng trªn mét nÒn t¶ng triÕt häc (thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn) nhÊt qu¸n,

®¹i biÓu cho ý chÝ, nguyÖn väng cña mét giai cÊp, mét d©n téc, ®îc h×nh thµnh

trªn c¬ së thùc tiÔn nhÊt ®Þnh vµ trë l¹i chØ ®¹o ho¹t ®éng thùc tiÔn, c¶i t¹o

hiÖn thùc.

- Nhµ t tëng: theo Lªnin, mét ngêi xøng ®¸ng lµ nhµ t tëng khi ngêi ®ã biÕt

gi¶i quyÕt tríc ngêi kh¸c tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ - s¸ch lîc, c¸c vÊn ®Ò

vÒ tæ chøc, vÒ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt cña phong trµo kh«ng ph¶i mét c¸ch tù

ph¸t.

b. §Þnh nghÜa t tëng Hå ChÝ Minh

T tëng Hå ChÝ Minh lµ mét hÖ thèng quan ®iÓm toµn diÖn vµ s©u s¾c vÒ

nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, tõ c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n

d©n ®Õn c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa; lµ kÕt qu¶ cña sù vËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t

triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ níc ta, ®ång thêi lµ sù kÕt tinh

tinh hoa d©n téc vµ trÝ tuÖ thêi ®¹i nh»m gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp vµ

gi¶i phãng con ngêi.

2. §èi tîng vµ nhiÖm vô cña m«n häc T tëng Hå ChÝ Minh

a. §èi tîng nghiªn cøu

- HÖ thèng quan ®iÓm, quan niÖm, lý luËn vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®îc

thÓ hiÖn trong toµn bé di s¶n cña Hå ChÝ Minh.

- Qu¸ tr×nh vËn ®éng, hiÖn thùc ho¸ c¸c quan ®iÓm, lý luËn cña Hå ChÝ

Minh trong thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

b. NhiÖm vô nghiªn cøu

M«n häc T tëng Hå ChÝ Minh cã nhiÖm vô ®i s©u nghiªn cøu lµm râ c¸c néi

dung:

1

- C¬ së h×nh thµnh t tëng Hå ChÝ Minh, qua ®ã kh¼ng ®Þnh sù ra ®êi cña

t tëng Hå ChÝ Minh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ gi¶i ®¸p c¸c vÊn ®Ò lÞch sö d©n

téc ®Æt ra;

- C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh, ph¸t triÓn t tëng Hå ChÝ Minh;

- Néi dung, b¶n chÊt c¸ch m¹ng, khoa häc, ®Æc ®iÓm cña c¸c quan ®iÓm

trong hÖ thèng t tëng Hå ChÝ Minh;

- Vai trß nÒn t¶ng t tëng, kim chØ nam hµnh ®éng cña t tëng Hå ChÝ

Minh ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam;

- Qu¸ tr×nh nhËn thøc, vËn dông, ph¸t triÓn t tëng Hå ChÝ Minh qua c¸c

giai ®o¹n c¸ch m¹ng cña §¶ng vµ Nhµ níc;

- C¸c gi¸ trÞ t tëng, lý luËn cña Hå ChÝ Minh ®èi víi kho tµng t tëng, lý luËn

c¸ch m¹ng thÕ giíi cña thêi ®¹i.

3. Mèi quan hÖ m«n häc nµy víi m«n häc Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ

nghÜa M¸c - Lªnin vµ m«n §êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.

- Víi m«n häc Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin: chñ

nghÜa M¸c – Lªnin lµ c¬ së thÕ giíi quan, ph¬ng ph¸p luËn, nguån gèc t tëng, lý

luËn trùc tiÕp quyÕt ®Þnh b¶n chÊt c¸ch m¹ng, khoa häc cña t tëng Hå ChÝ

Minh. T tëng Hå ChÝ Minh lµ sù vËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c -

Lªnin vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ViÖt Nam. V× vËy, muèn häc tËp, nghiªn cøu tèt

m«n T tëng Hå ChÝ Minh ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc vÒ nh÷ng nguyªn lý cña chñ

nghÜa M¸c - Lªnin.

- Víi m«n häc §êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: cïng víi

chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh lµ c¬ së khoa häc ®Ó §¶ng x©y

dùng ®êng lèi chiÕn lîc, s¸c lîc c¸ch m¹ng. V× vËy, häc tËp, nghiªn cøu t tëng Hå

ChÝ Minh trang bÞ c¬ së thÕ giíi quan, ph¬ng ph¸p luËn khoa häc ®Ó n¾m

v÷ng kiÕn thøc vÒ ®êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.

II. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

1. C¬ së ph¬ng ph¸p luËn

Nghiªn cøu, gi¶ng d¹y, häc tËp m«n häc t tëng Hå ChÝ Minh ph¶i trªn c¬

së thÕ giíi quan, ph¬ng ph¸p luËn khoa häc chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ b¶n th©n

c¸c quan ®iÓm cã gi¸ trÞ ph¬ng ph¸p luËn cña Hå ChÝ Minh. CÇn chó ý mét sè

nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn sau:

2

- B¶o ®¶m sù thèng nhÊt nguyªn t¾c tÝnh §¶ng vµ tÝnh khoa häc

- Quan ®iÓm thùc tiÔn vµ nguyªn t¾c lý luËn g¾n liÒn víi thùc tiÔn

- Quan ®iÓm lÞch sö - cô thÓ

- Quan ®iÓm toµn diÖn vµ hÖ thèng

- Quan ®iÓm kÕ thõa vµ ph¸t triÓn

- KÕt hîp nghiªn cøu c¸c t¸c phÈm víi thùc tiÔn chØ ®¹o c¸ch m¹ng cña Hå ChÝ

Minh.

2. C¸c ph¬ng ph¸p cô thÓ

- Ph¬ng ph¸p lÞch sö, ph¬ng ph¸p l«gic

- C¸c ph¬ng ph¸p liªn ngµnh khoa häc x· héi - nh©n v¨n, lý luËn chÝnh trÞ

- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh, ®èi chiÕu, thèng kª, v¨n b¶n

häc, pháng vÊn nh©n chøng lÞch sö...

III. ý nghÜa cña viÖc häc tËp m«n häc ®èi víi sinh viªn

- N©ng cao n¨ng lùc t duy lý luËn vµ ph¬ng ph¸p c«ng t¸c:

+ N©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß, vÞ trÝ cña t tëng Hå ChÝ Minh ®èi

víi ®êi sèng c¸ch m¹ng ViÖt Nam, lµm cho t tëng cña Ngêi ngµy cµng gi÷ vai trß

chñ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn cña thÕ hÖ trÎ.

+ Båi dìng, cñng cè cho sinh viªn lËp trêng, quan ®iÓm c¸ch m¹ng trªn

nÒn t¶ng chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh; kiªn ®Þnh môc tiªu c¸ch

m¹ng, tÝch cùc ®Êu tranh chèng nh÷ng quan ®iÓm sai tr¸i; biÕt vËn dông t tëng

Hå ChÝ Minh vµo thùc tiÔn cuéc sèng.

- Båi dìng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng vµ rÌn luyÖn b¶n lÜnh chÝnh trÞ: trªn

c¬ së kiÕn thøc ®· häc, sinh viªn vËn dông vµo cuéc sèng, tu dìng, rÌn luyÖn b¶n th©n,

hoµn thµnh tèt chøc tr¸ch cña m×nh, ®ãng gãp thiÕt thùc vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng.

3

4

Ch¬ng 1

C¬ së, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

t tëng Hå ChÝ Minh

I. C¬ së h×nh thµnh t tëng Hå ChÝ Minh

1. C¬ së kh¸ch quan

a. Bèi c¶nh lÞch sö h×nh thµnh t tëng Hå ChÝ Minh

- LÞch sö ViÖt Nam cuèi thÕ kû XIX, ®Çu thÕ kû XX: chÝnh quyÒn triÒu

NguyÔn tõng bíc khuÊt phôc tríc cuéc x©m lîc cña t b¶n Ph¸p, lÇn lît ký kÕt c¸c

hiÖp íc ®Çu hµng. C¸c phong trµo yªu níc theo hÖ t tëng phong kiÕn, theo xu h-

íng d©n chñ t s¶n ®Òu lÇn lît thÊt b¹i. Phong trµo cøu níc cña nh©n d©n ta

muèn giµnh ®îc th¾ng lîi, ph¶i ®i theo mét con ®êng míi.

- Bèi c¶nh quèc tÕ:

+ Chñ nghÜa ®Õ quèc ®· x¸c lËp quyÒn thèng trÞ trªn ph¹m vi toµn

thÕ giíi, trë thµnh kÎ thï chung cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa. T¹i c¸c thuéc ®Þa, sù

bãc lét phong kiÕn vÉn ®îc duy tr× vµ bao trïm lªn nã lµ sù bãc lét TBCN.

+ Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n c¸c níc TBCN diÔn ra s«i

næi víi ®Ønh cao lµ th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga (1917) më ra thêi kú míi

trong lÞch sö loµi ngêi, “thêi ®¹i c¸ch m¹ng chèng ®Õ quèc, thêi ®¹i gi¶i phãng d©n téc”.

+ Quèc tÕ Céng s¶n ra ®êi (1919) ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ mèi

quan hÖ gi÷a phong trµo c«ng nh©n trong c¸c níc TBCN vµ phong trµo gi¶i

phãng d©n téc ë c¸c níc thuéc ®Þa trong cuéc ®Êu tranh chèng CN§Q.

b. Nh÷ng tiÒn ®Ò t tëng lý luËn

- Gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc:

+ TruyÒn thèng yªu níc, kiªn cêng, bÊt khuÊt: chñ nghÜa yªu níc lµ

t tëng, t×nh c¶m cao quý, thiªng liªng nhÊt, lµ céi nguån cña trÝ tuÖ s¸ng t¹o vµ

lßng dòng c¶m cña ngêi ViÖt Nam, lµ chuÈn mùc ®¹o ®øc c¬ b¶n cña d©n téc.

§ã lµ søc m¹nh thóc giôc Hå ChÝ Minh ra ®i t×m ®êng cøu níc

+ Tinh thÇn t¬ng th©n t¬ng i, lßng nh©n nghÜa, ý thøc cè kÕt céng

®ång;

+ ý chÝ v¬n lªn vît qua mäi khã kh¨n thö th¸ch;

5

+ TrÝ th«ng minh, s¸ng t¹o, quý träng hiÒn tµi, khiªm tèn tiÕp thu

tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i.

- Tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i:

+ Ph¬ng §«ng:

* Nho gi¸o: Hå ChÝ Minh tiÕp thu nh÷ng mÆt tÝch cùc cña Nho gi¸o

nh triÕt lý hµnh ®éng, t tëng nhËp thÕ, hµnh ®¹o, gióp ®êi, íc väng vÒ mét x· héi

b×nh trÞ, hoµ môc, hoµ ®ång, triÕt lý nh©n sinh, tu th©n dìng tÝnh, ®Ò cao v¨n

ho¸ lÔ gi¸o, t¹o ra truyÒn thèng hiÕu häc...

* PhËt gi¸o: Hå ChÝ Minh tiÕp thu vµ chÞu ¶nh hëng s©u s¾c c¸c t

tëng vÞ tha, tõ bi b¸c ¸i, cøu khæ cøu n¹n, nÕp sèng cã ®¹o ®øc, trong s¹ch, gi¶n

dÞ, ch¨m lo lµm viÖc thiÖn; tinh thÇn b×nh ®¼ng, d©n chñ, chèng ph©n biÖt

®¼ng cÊp, ®Ò cao lao ®éng, chèng lêi biÕng, g¾n bã víi nh©n d©n, víi ®Êt níc

* Chñ nghÜa Tam d©n cña T«n Trung S¬n

+ Ph¬ng T©y: Hå ChÝ Minh tiÕp thu nÒn v¨n ho¸ d©n chñ vµ c¸ch

m¹ng ph¬ng T©y; c¸c t tëng vÒ tù do, b×nh ®¼ng qua c¸c t¸c phÈm cña c¸c nhµ

khai s¸ng Ph¸p; tiÕp thu c¸c gi¸ trÞ cña b¶n Tuyªn ng«n nh©n quyÒn vµ d©n

quyÒn cña ®¹i c¸ch m¹ng Ph¸p, c¸c gi¸ trÞ vÒ quyÒn sèng, quyÒn tù do, quyÒn

mu cÇu h¹nh phóc cña Tuyªn ng«n ®éc lËp níc Mü.

- Chñ nghÜa M¸c - Lªnin:

+ Chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ c¬ së thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn cña

t tëng Hå ChÝ Minh.

+ Hå ChÝ Minh tiÕp thu lý luËn M¸c - Lªnin theo ph¬ng ph¸p M¸c - xÝt.

Ngêi vËn dông lËp trêng, quan ®iÓm, ph¬ng ph¸p biÖn chøng cña chñ nghÜa

M¸c - Lªnin ®Ó tæng kÕt kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn, t×m ra con ®êng

cøu níc, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

2. Nh©n tè chñ quan

- Kh¶ n¨ng t duy vµ trÝ tuÖ: Ngêi kh«ng ngõng quan s¸t, nhËn xÐt thùc tiÔn, lµm

phong phó thªm sù hiÓu biÕt, kh¸m ph¸ c¸c quy luËt vËn ®éng x· héi, cuéc ®Êu tranh

cña c¸c d©n téc ®Ó kh i qu¸t thµnh lý luËn, ®em lý luËn chØ ®¹o ho¹t ®éng thùc tiÔn.

- PhÈm chÊt ®¹o ®øc vµ n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc tiÔn:

+ T duy ®éc lËp, tù chñ, s¸ng t¹o, ãc phª ph¸n tinh têng, s¸ng suèt trong

viÖc nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c sù vËt, sù viÖc.

+ B¶n lÜnh kiªn ®Þnh, khiªm tèn, b×nh dÞ, ham häc hái, nh¹y bÐn víi

c¸i míi, cã ph¬ng ph¸p biÖn chøng, cã ®Çu ãc thùc tiÔn.

+ Sù khæ c«ng häc tËp ®Ó chiÕm lÜnh tri thøc, lµ mét ngêi yªu níc

6

ch©n chÝnh, chiÕn sü céng s¶n nhiÖt thµnh c¸ch m¹ng, yªu níc th¬ng d©n, ®øc

hy sinh v× lîi Ých cña Tæ quèc vµ nh©n d©n.II. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t tëng Hå ChÝ Minh

1. Thêi kú tríc n¨m 1911: H×nh thµnh t tëng yªu níc vµ chÝ híng cøu níc

- Hå ChÝ Minh tiÕp thu t tëng yªu níc th¬ng d©n, t tëng th©n d©n, lÊy d©n

lµm hËu thuÉn cho c¸c c¶i c¸ch chÝnh trÞ - x· héi, ý thøc lao ®éng cÇn cï, ý chÝ

kiªn cêng vît qua gian khæ, phÈm chÊt nh©n hËu, sèng chan hoµ víi mäi ngêi tõ

nh÷ng ngêi th©n trong gia ®×nh; kÕ thõa truyÒn thèng v¨n ho¸, truyÒn thèng lao

®éng, ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m cña quª h¬ng.

- Chøng kiÕn cuéc sèng nghÌo khæ, bÞ ¸p bøc bãc lét cña ®ång bµo,

chøng kiÕn téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p vµ th¸i ®é cña bän phong kiÕn Nam triÒu;

chøng kiÕn nh÷ng thÊt b¹i cña c¸c nhµ yªu níc tiÒn bèi vµ ®¬ng thêi...TÊt c¶ ®·

th«i thóc Ngêi ra ®i t×m ®êng cøu níc.

2. Thêi kú tõ n¨m 1911 - 1920: T×m thÊy con ®êng cøu níc, gi¶i phãng d©n téc.

- XuÊt ph¸t tõ ý thøc d©n téc, tõ hoµi b·o cøu níc NguyÔn TÊt Thµnh ra ®i

t×m ®êng cøu níc. Ngêi chøng kiÕn c¶nh sèng khæ cùc, bÞ ¸p bøc, bãc lét vµ

mong muèn ®îc gi¶i phãng cña ngêi d©n lao ®éng, n¶y sinh ý thøc vÒ sù cÇn

thiÕt ph¶i ®oµn kÕt nh÷ng ngêi bÞ ¸p bøc ®Ó ®Êu tranh cho quyÒn lîi vµ

nguyÖn väng chung.

- N¨m 1919, Ngêi göi tíi Héi nghÞ VÐc – x©y B¶n yªu s¸ch cña nh©n d©n

An Nam, ®ßi ChÝnh phñ Ph¸p thõa nhËn c¸c quyÒn tù do, d©n chñ vµ b×nh

®¼ng cña nh©n d©n ViÖt Nam.

- Th¸ng 7/1920 Ngêi ®äc S¬ th¶o lÇn thø nhÊt nh÷ng luËn c¬ng vÒ vÊn

®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa cña Lªnin. LuËn c¬ng ®· gi¶i ®¸p cho Ngêi

con ®êng giµnh ®éc lËp cho d©n téc vµ tù do cho ®ång bµo.

- Th¸ng 12/1920 NguyÔn ¸i Quèc biÓu quyÕt t¸n thµnh Quèc tÕ III, tham

gia thµnh lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p, trë thµnh ngêi céng s¶n ViÖt Nam ®Çu tiªn,

®¸nh dÊu bíc chuyÓn vÒ chÊt trong t tëng NguyÔn ¸i Quèc, tõ chñ nghÜa yªu n-

íc ®Õn víi chñ nghÜa Lªnin, tõ gi¸c ngé d©n téc ®Õn gi¸c ngé giai cÊp, tõ ngêi

yªu níc trë thµnh ngêi céng s¶n.

3. Thêi kú 1921 - 1930: H×nh thµnh c¬ b¶n t tëng vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam

7

- NguyÔn ¸i Quèc tiÕp tôc cã nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ lý luËn phong

phó, viÕt nhiÒu bµi b¸o tè c¸o chñ nghÜa thùc d©n, ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ

gi÷a c¸ch m¹ng thuéc ®Þa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc,...

- C¸c t¸c phÈm cña NguyÔn ¸i Quèc nh B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p

(1925), §êng K¸ch mÖnh (1927), C¬ng lÜnh ®Çu tiªn cña §¶ng (1930) vµ nhiÒu

bµi viÕt kh¸c cña Ngêi trong thêi kú nµy lµ sù ph¸t triÓn vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn t

tëng vÒ gi¶i phãng d©n téc. C¸c t¸c phÈm ®ã ®Ò cËp tíi nh÷ng néi dung c¬ b¶n

sau:

+ B¶n chÊt cña chñ nghÜa thùc d©n

+ Con ®êng cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc trong thêi ®¹i míi

+ Mèi quan hÖ gi÷a c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë thuéc ®Þa vµ c¸ch

m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc.

+ Môc tiªu tríc hÕt cña c¸ch m¹ng thuéc ®Þa.

+ Lùc lîng cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë thuéc ®Þa

+ Vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n.

+ C«ng t¸c tËp hîp quÇn chóng lµm c¸ch m¹ng

4. Thêi kú 1930 - 1945: Vît qua thö th¸ch, kiªn tr× gi÷ v÷ng lËp trêng c¸ch m¹ng.

- Tríc khuynh híng “t¶” cña Quèc tÕ Céng s¶n vµ nh÷ng ¶nh hëng cña nã

víi Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng l©m thêi cña §¶ng ta, NguyÔn ¸i Quèc ®· kiªn tr×

b¶o vÖ quan ®iÓm cña m×nh, chèng l¹i nh÷ng t tëng t¶ khuynh vµ biÖt ph¸i

trong §¶ng. Thùc tiÔn ®· chøng minh quan ®iÓm cña Ngêi lµ ®óng.

- Sau khi vÒ níc (28/01/1941) NguyÔn ¸i Quèc chñ tr× Héi nghÞ Trung ¬ng

lÇn thø t¸m, tiÕp tôc nªu cao ngän cê gi¶i phãng d©n téc. Nh÷ng t tëng vµ ®êng

lèi ®óng ®¾n, s¸ng t¹o theo t tëng Hå ChÝ Minh ®îc th«ng qua trong Héi nghÞ

nµy cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh chiÒu híng ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n

téc ë níc ta, dÉn ®Õn th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng Th¸ng T¸m.

- Trong Tuyªn ng«n ®éc lËp Hå ChÝ Minh ®· nhÊn m¹nh c¸c quyÒn c¬

b¶n cña c¸c d©n téc trªn thÕ giíi vµ nªu t tëng chÝnh trÞ cèt lâi lµ ®éc lËp, tù do

g¾n víi ph¬ng híng ph¸t triÓn lªn CNXH.

5. Thêi kú 1945 - 1969: t tëng Hå ChÝ Minh tiÕp tôc ph¸t triÓn, hoµn thiÖn.

ë thêi kú nµy t tëng Hå ChÝ Minh ®îc tiÕp tôc bæ sung, ph¸t triÓn, hîp

thµnh mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm lý luËn vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §ã lµ:

8

- T tëng vÒ kÕt hîp võa kh¸ng chiÕn võa kiÕn quèc, thùc hiÖn kh¸ng chiÕn

toµn d©n, toµn diÖn, trêng kú, tù lùc c¸nh sinh; vÒ gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a

d©n téc vµ giai cÊp.

- T tëng vÒ CNXH vµ con ®êng qu¸ ®é lªn CNXH; t tëng vÒ Nhµ níc cña

d©n, do d©n, v× d©n; t tëng vµ chiÕn lîc vÒ con ngêi; t tëng vÒ §¶ng Céng s¶n

vµ x©y dùng §¶ng cÇm quyÒn; vÒ quan hÖ quèc tÕ vµ ®êng lèi ®èi ngo¹i,...

III. Gi¸ trÞ t tëng Hå ChÝ Minh

1. T tëng Hå ChÝ Minh soi s¸ng con ®êng gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn d©n téc

- T tëng Hå ChÝ Minh lµ tµi s¶n tinh thÇn v« gi¸ cña d©n téc ViÖt Nam

- T tëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t tëng vµ kim chØ nam cho hµnh ®éng

cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

2. T tëng Hå ChÝ Minh ®èi víi sù ph¸t triÓn thÕ giíi.

- T tëng Hå ChÝ Minh ph¶n ¸nh kh¸t väng cña thêi ®¹i

- T tëng Hå ChÝ Minh gãp phÇn t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Êu tranh gi¶i phãng loµi

ngêi.

- T tëng Hå ChÝ Minh cæ vò c¸c d©n téc ®Êu tranh v× nh÷ng môc tiªu cao

c¶.

9

Ch¬ng 2

T tëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ

c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc

I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc

1. VÊn ®Ò d©n téc thuéc ®Þa

a. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò d©n téc thuéc ®Þa

- §Êu tranh chèng chñ nghÜa thùc d©n, gi¶i phãng d©n téc: Hå ChÝ Minh

kh«ng bµn vÒ vÊn ®Ò d©n téc nãi chung mµ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kh¸ch quan

cña d©n téc, tõ ®Æc ®iÓm thêi ®¹i, Ngêi dµnh quan t©m ®Õn c¸c thuéc ®Þa.

Ngêi chØ ra r»ng: thùc chÊt cña vÊn ®Ò d©n téc ë thuéc ®Þa lµ vÊn ®Ò ®Êu

tranh chèng chñ nghÜa thùc d©n, xo¸ bá ¸ch thèng trÞ, ¸p bøc, bãc lét cña níc

ngoµi, gi¶i phãng d©n téc, giµnh ®éc lËp, tù do, thùc hiÖn quyÒn d©n téc tù

quyÕt, thµnh lËp Nhµ níc d©n téc ®éc lËp.

- Lùa chän con ®êng ph¸t triÓn cña d©n téc: tõ thùc tiÔn lÞch sö Hå ChÝ

Minh kh¼ng ®Þnh ph¬ng híng ph¸t triÓn cña d©n téc trong bèi c¶nh thêi ®¹i míi lµ

chñ nghÜa x· héi. Nã quy ®Þnh vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n, ®oµn kÕt mäi

lùc lîng d©n téc, tiÕn hµnh triÖt ®Ó cuéc c¸ch m¹ng chèng ®Õ quèc vµ chèng

phong kiÕn. Con ®êng ®ã phï hîp víi hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ ë thuéc ®Þa. §ã

còng lµ nÐt ®éc ®¸o, kh¸c biÖt víi con ®êng ph¸t triÓn cña c¸c d©n téc ®· ph¸t triÓn

lªn CNTB ë ph¬ng T©y.

b. §éc lËp d©n téc - néi dung cèt lâi cña vÊn ®Ò d©n téc thuéc ®Þa

- Ph¬ng thøc tiÕp cËn: Hå ChÝ Minh rÊt tr©n träng quyÒn con ngêi, ®ã lµ

quyÒn b×nh ®¼ng, quyÒn ®îc sèng, quyÒn tù do vµ quyÒn mu cÇu h¹nh phóc. Tõ

quyÒn con ngêi, Ngêi ®· kh¸i qu¸t vµ n©ng cao thµnh quyÒn d©n téc: “TÊt c¶ c¸c

d©n téc trªn thÕ giíi ®Òu sinh ra b×nh ®¼ng, d©n téc nµo còng cã quyÒn sèng,

quyÒn sung síng vµ quyÒn tù do”.

- Néi dung cña ®éc lËp d©n téc:

+ §¶m b¶o cho c¸c d©n téc nh÷ng quyÒn d©n téc c¬ b¶n: quyÒn ®îc

sèng trong hoµ b×nh, ®éc lËp, tù do, b×nh ®¼ng, h¹nh phóc.

+ §éc lËp d©n téc ph¶i g¾n víi sù thèng nhÊt quèc gia, sù toµn vÑn l·nh

thæ.

+ §éc lËp d©n téc ph¶i g¾n víi quyÒn tù quyÕt d©n téc.

10

+ §éc lËp d©n téc ph¶i g¾n víi Êm no, h¹nh phóc cho nh©n d©n.

+ §éc lËp d©n téc lµ quyÒn thiªng liªng, nÕu kÎ nµo x©m ph¹m th× ph¶i

kiªn quyÕt chiÕn ®Êu chèng l¹i.

c. Chñ nghÜa d©n téc - mét ®éng lùc lín cña ®Êt níc

- Hå ChÝ Minh sím nhËn thÊy: sù ¸p bøc, bãc lét cña chñ nghÜa ®Õ quèc

cµng nÆng nÒ th× ph¶n øng cña d©n téc bÞ ¸p bøc cµng quyÕt liÖt. Kh«ng chØ

quÇn chóng lao ®éng, mµ c¶ c¸c giai cÊp vµ tÇng líp trªn trong x· héi ®Òu ph¶i

chÞu nçi nôc cña ngêi d©n mÊt níc. V× thÕ, Ngêi kh¼ng ®Þnh: “chñ nghÜa d©n

téc lµ ®éng lùc lín cña ®Êt níc”. §ã lµ søc m¹nh chiÕn ®Êu vµ th¾ng lîi tríc bÊt

cø thÕ lùc ngo¹i x©m nµo.

- Trong t tëng Hå ChÝ Minh, chñ nghÜa d©n téc ch©n chÝnh lµ mét bé

phËn cña tinh thÇn quèc tÕ.

2. Mèi quan hÖ gi÷a vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò giai cÊp

a. VÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò giai cÊp cã quan hÖ chÆt chÏ

- Hå ChÝ Minh rÊt coi träng vÊn ®Ò d©n téc, ®Ò cao søc m¹nh cña chñ

nghÜa yªu níc nhng Ngêi lu«n ®øng trªn quan ®iÓm giai cÊp ®Ó nhËn thøc vµ gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò d©n téc.

- Sù kÕt hîp vÊn ®Ò giai cÊp vµ vÊn ®Ò d©n téc cña Hå ChÝ Minh thÓ

hiÖn: kh¼ng ®Þnh vai trß lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n vµ quyÒn l·nh ®¹o

duy nhÊt cña §¶ng Céng s¶n, chñ tr¬ng ®¹i ®oµn kÕt d©n téc réng r·i trªn nÒn

t¶ng liªn minh c«ng nh©n, n«ng d©n vµ trÝ thøc, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng; sö

dông b¹o lùc c¸ch m¹ng cña quÇn chóng ®Ó chèng l¹i b¹o lùc ph¶n c¸ch m¹ng

cña kÎ thï; thiÕt lËp chÝnh quyÒn nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n; g¾n kÕt

môc tiªu ®éc lËp d©n téc víi CNXH.

b. Gi¶i phãng d©n téc lµ vÊn ®Ò trªn hÕt, tríc hÕt; ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi

CNXH.

- Hå ChÝ Minh chØ râ: “chØ cã CNXH, CNCS míi gi¶i phãng ®îc c¸c d©n

téc bÞ ¸p bøc vµ nh÷ng ngêi lao ®éng trªn thÕ giíi khái ¸ch n« lÖ”. ChØ cã xo¸ bá

tËn gèc t×nh tr¹ng ¸p bøc, bãc lét; thiÕt lËp mét nhµ níc thùc sù cña d©n, do

d©n, v× d©n míi ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã quyÒn lµm chñ, míi thùc hiÖn

®îc sù ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi, gi÷a ®éc lËp d©n téc víi tù do vµ

11

h¹nh phóc cña con ngêi. Do ®ã, sau khi giµnh ®éc lËp ph¶i tiÕn lªn x©y dùng

CNXH, lµm cho d©n giµu, níc m¹nh, mäi ngêi ®îc sung síng, tù do.

- Quan ®iÓm nµy cña Hå ChÝ Minh võa ph¶n ¸nh quy luËt kh¸ch quan cña

sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc, võa ph¶n ¸nh

mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a môc tiªu gi¶i phãng d©n téc víi môc tiªu gi¶i phãng

giai cÊp vµ gi¶i phãng con ngêi.

c. Gi¶i phãng d©n téc t¹o tiÒn ®Ò ®Ó gi¶i phãng giai cÊp

- Hå ChÝ Minh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d©n téc theo quan ®iÓm giai cÊp nhng

®ång thêi ®Æt vÊn ®Ò giai cÊp trong vÊn ®Ò d©n téc. Gi¶i phãng d©n téc khái

¸ch thèng trÞ cña chñ nghÜa thùc d©n lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i phãng giai cÊp. V×

thÕ, lîi Ých cña giai cÊp ph¶i phôc tïng lîi Ých cña d©n téc.

d. Gi÷ v÷ng ®éc lËp cña d©n téc m×nh ®ång thêi t«n träng ®éc lËp cña c¸c d©n

téc kh¸c

- Hå ChÝ Minh kh«ng chØ ®Êu tranh cho ®éc lËp cña d©n téc ViÖt Nam

mµ cßn ®Êu tranh cho ®éc lËp cña tÊt c¶ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Ngêi lu«n nªu

cao tinh thÇn ®éc lËp tù chñ, thùc hiÖn nguyªn t¾c vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt

nhng kh«ng quªn nghÜa vô quèc tÕ trong viÖc ñng hé c¸c cuéc ®Êu tranh gi¶i

phãng d©n téc trªn thÕ giíi. Ngêi ®Ò ra khÈu hiÖu “gióp b¹n lµ tù gióp m×nh” vµ

chñ tr¬ng ph¶i b»ng th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng mçi níc mµ ®ãng gãp vµo th¾ng lîi

chung cña c¸ch m¹ng thÕ giíi.

II. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc

1. Môc tiªu cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc

a. TÝnh chÊt vµ nhiÖm vô cña c¸ch m¹ng ë thuéc ®Þa

- Hå ChÝ Minh nhËn thÊy sù ph©n ho¸ giai cÊp ë c¸c níc thuéc ®Þa ph¬ng

§«ng kh«ng gièng nh ë c¸c níc t b¶n ph¬ng T©y. ë thuéc ®Þa, dï cã sù kh¸c nhau

nhng gi÷a c¸c giai cÊp vÉn cã sù t¬ng ®ång lín: dï lµ ®Þa chñ hay n«ng d©n, hä

®Òu chÞu chung sè phËn lµ ngêi n« lÖ mÊt níc. M©u thuÉn chñ yÕu trong x· héi

thuéc ®Þa ph¬ng §«ng lµ m©u thuÉn gi÷a d©n téc bÞ ¸p bøc víi chñ nghÜa thùc

d©n. Do ®ã, ®èi tîng cña c¸ch m¹ng ë thuéc ®Þa lµ chñ nghÜa thùc d©n vµ tay

sai ph¶n ®éng. C¸ch m¹ng ë thuéc ®Þa tríc hÕt ph¶i lËt ®æ ¸ch thèng trÞ cña

chñ nghÜa ®Õ quèc, chø cha ph¶i lµ cuéc c¸ch m¹ng xo¸ bá sù t h÷u, sù bãc lét

12

nãi chung. Yªu cÇu bøc thiÕt cña nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa lµ ®éc lËp d©n

téc.

- M©u thuÉn chñ yÕu ë thuéc ®Þa lµ m©u thuÉn d©n téc quy ®Þnh tÝnh

chÊt vµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸ch m¹ng ë thuéc ®Þa lµ gi¶i phãng d©n téc.

b. Môc tiªu cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc

- Môc tiªu cÊp thiÕt cña c¸ch m¹ng thuéc ®Þa cha ph¶i lµ giµnh quyÒn lîi

riªng biÖt cña mçi giai cÊp, mµ lµ quyÒn lîi chung cña toµn d©n téc. C¸ch m¹ng

gi¶i phãng d©n téc nh»m lËt ®æ ¸ch thèng trÞ cña chñ nghÜa thùc d©n, giµnh

®éc lËp d©n téc vµ thiÕt lËp chÝnh quyÒn cña nh©n d©n. §ã lµ nh÷ng môc tiªu

cña chiÕn lîc ®Êu tranh d©n téc, phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i c¸ch m¹ng chèng

®Õ quèc, thêi ®¹i gi¶i phãng d©n téc, ®¸p øng nguyÖn väng ®éc lËp, tù do cña

quÇn chóng nh©n d©n.

2. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc muèn th¾ng lîi ph¶i ®i theo con ®êng c¸ch m¹ng v«

s¶n

a. Bµi häc kinh nghiÖm tõ sù thÊt b¹i cña c¸c con ®êng cøu níc tríc ®ã

- §Ó gi¶i phãng d©n téc «ng cha ta ®· sö dông nhiÒu con ®êng g¾n víi

nh÷ng khuynh híng chÝnh trÞ kh¸c nhau, song, c¸c phong trµo ®ã ®Òu thÊt b¹i.

Dï rÊt kh©m phôc tinh thÇn cøu níc cña «ng cha nhng Hå ChÝ Minh kh«ng t¸n

thµnh c¸c con ®êng cña hä mµ quyÕt t©m ra ®i t×m mét con ®êng míi.

b. C¸ch m¹ng t s¶n lµ kh«ng triÖt ®Ó

- Tõ sù nghiªn cøu lý luËn vµ kh¶o s¸t thùc tiÔn Hå ChÝ Minh nhËn thÊy:

“c¸ch mÖnh t b¶n, c¸ch mÖnh kh«ng ®Õn n¬i, tiÕng lµ céng hoµ vµ d©n chñ, kú

thùc trong th× nã tíc lôc c«ng n«ng, ngoµi th× nã ¸p bíc thuéc ®Þa”. V× vËy, Ngêi

kh«ng ®i theo con ®êng c¸ch m¹ng t s¶n.

c. Con ®êng gi¶i phãng d©n téc

- Tõ sù nghiªn cøu lý luËn vµ kh¶o s¸t thùc tiÔn c¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga,

®Õn víi häc thuyÕt c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, Hå ChÝ Minh kh¼ng

®Þnh: “Muèn cøu níc vµ gi¶i phãng d©n téc kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c con ®-

êng c¸ch m¹ng v« s¶n”; “... chØ cã chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa céng s¶n míi

gi¶i phãng ®îc c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vµ nh÷ng ngêi lao ®éng trªn thÕ giíi khái

¸ch n« lÖ”.

3. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc trong thêi ®¹i míi ph¶i do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o

a. C¸ch m¹ng tríc hÕt ph¶i cã §¶ng

13

- Hå ChÝ Minh ph©n tÝch: muèn lµm c¸ch m¹ng “tríc ph¶i lµm cho d©n gi¸c

ngé ... ph¶i gi¶ng gi¶i lý luËn vµ chñ nghÜa cho d©n hiÓu”; “C¸ch mÖnh ph¶i

hiÓu phong triÒu thÕ giíi, ph¶i bµy s¸ch lîc cho d©n ... VËy nªn søc c¸ch mÖnh

ph¶i tËp trung, muèn tËp trung ph¶i cã ®¶ng c¸ch mÖnh”.

Ngêi kh¼ng ®Þnh: “Tríc hÕt ph¶i cã ®¶ng c¸ch mÖnh, ®Ó trong th× vËn

®éng vµ tæ chøc d©n chóng, ngoµi th× liªn l¹c víi d©n téc bÞ ¸p bøc vµ v« s¶n giai

cÊp mäi n¬i. §¶ng cã v÷ng c¸ch mÖnh míi thµnh c«ng, còng nh ngêi cÇm l¸i cã

v÷ng thuyÒn míi ch¹y”.

b. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ ngêi l·nh ®¹o duy nhÊt

- Ph¸t triÓn s¸ng t¹o häc thuyÕt M¸c - Lªnin vÒ §¶ng Céng s¶n, Hå ChÝ

Minh kh¼ng ®Þnh: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ “§¶ng cña giai cÊp v« s¶n” ®ång

thêi lµ “§¶ng cña d©n téc ViÖt Nam”. LuËn ®iÓm nµy ®· bæ sung cho lý luËn cña

chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ ®¶ng céng s¶n, ®Þnh híng cho viÖc x©y dùng §¶ng

Céng s¶n ViÖt Nam.

- Ngay tõ khi míi ra ®êi §¶ng ®· n¾m ngän cê l·nh ®¹o duy nhÊt ®èi víi

c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ trë thµnh nh©n tè hµng ®Çu ®¶m b¶o mäi th¾ng lîi cña

c¸ch m¹ng. 4. Lùc lîng cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc bao gåm toµn d©n téc

a. C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña d©n chóng bÞ ¸p bøc

- Hå ChÝ Minh cho r»ng: ®Ó cã kh¶ n¨ng th¾ng lîi, mét cuéc khëi nghÜa

ph¶i cã tÝnh chÊt mét cuéc khëi nghÜa quÇn chóng chø kh«ng ph¶i mét cuéc

næi lo¹n. Cuéc khëi nghÜa ph¶i ®îc chuÈn bÞ trong quÇn chóng.

- Hå ChÝ Minh ®¸nh gi¸ rÊt cao vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n trong

khëi nghÜa vò trang. Ngêi coi søc m¹nh vÜ ®¹i vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o v« tËn cña

quÇn chóng lµ then chèt b¶o ®¶m th¾ng lîi. Ngêi kh¼ng ®Þnh: c¸ch m¹ng lµ

viÖc chung cña c¶ d©n chóng chø kh«ng ph¶i viÖc mét hai ngêi; “cã d©n lµ cã

tÊt c¶”, “DÔ tr¨m lÇn kh«ng d©n còng chÞu, khã v¹n lÇn d©n liÖu còng xong”;

“Ph¶i dùa vµo d©n, dùa ch¾c vµo d©n th× kÎ ®Þch kh«ng thÓ nµo tiªu diÖt ®îc”.

b. Lùc lîng cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc

- Tõ sù ph©n tÝch ®iÒu kiÖn thùc tiÔn x· héi ViÖt Nam díi ¸ch cai trÞ cña

CNTB Ph¸p, Hå ChÝ Minh chØ râ: “... d©n téc c¸ch mÖnh th× cha ph©n giai cÊp,

nghÜa lµ sÜ, n«ng, c«ng, th¬ng ®Òu nhÊt trÝ chèng l¹i cêng quyÒn”. V× vËy,

Ngêi x¸c ®Þnh lùc lîng c¸ch m¹ng bao gåm c¶ d©n téc: §¶ng ph¶i tËp hîp ®¹i bé

14

phËn giai cÊp c«ng nh©n, tËp hîp ®¹i bé phËn n«ng d©n vµ ph¶i dùa vµo h¹ng

d©n cµy nghÌo, l·nh ®¹o n«ng d©n lµm c¸ch m¹ng ruéng ®Êt; l«i kÐo tiÓu t s¶n,

trÝ thøc, trung n«ng... ®i vµo phe v« s¶n giai cÊp; ®èi víi phó n«ng, trung tiÓu

®Þa chñ vµ t b¶n An Nam mµ cha râ mÆt ph¶n c¸ch m¹ng th× ph¶i lîi dông, Ýt

l©u míi lµm cho hä ®øng trung lËp. Bé phËn nµo ®· ra mÆt ph¶n c¸ch m¹ng th×

ph¶i ®¸nh ®æ.

- Trong lùc lîng toµn d©n téc Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh vai trß ®éng lùc

c¸ch m¹ng cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n v× hai giai cÊp nµy cã sè lîng ®«ng

nhÊt, l¹i bÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ nhÊt nªn hä lµ “gèc c¸ch mÖnh”.

- Hå ChÝ Minh còng coi tiÓu t s¶n, t s¶n d©n téc vµ mét bé phËn giai cÊp

®Þa chñ lµ b¹n ®ång minh cña c¸ch m¹ng. Ngêi chØ râ: häc trß, nhµ bu«n, ®iÒn

chñ nhá lµ bÇu b¹n c¸ch m¹ng cña c«ng n«ng.

5. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc cÇn ®îc tiÕn hµnh chñ ®éng, s¸ng t¹o vµ cã kh¶

n¨ng giµnh th¾ng lîi tríc c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc.

a. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc cÇn ®îc tiÕn hµnh chñ ®éng, s¸ng t¹o

- Khi CNTB chuyÓn sang giai ®o¹n chñ nghÜa ®Õ quèc, Hå ChÝ Minh

kh¼ng ®Þnh: tÊt c¶ sinh lùc cña chñ nghÜa t b¶n quèc tÕ ®Òu lÊy ë c¸c xø thuéc

®Þa. V× vËy, trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc, c¸ch m¹ng thuéc

®Þa cã tÇm quan träng ®Æc biÖt.

- Hå ChÝ Minh ®¸nh gi¸ rÊt cao søc m¹nh cña mét d©n téc vïng dËy chèng

®Õ quèc. Ngêi kh¼ng ®Þnh: nh©n d©n c¸c d©n téc thuéc ®Þa cã kh¶ n¨ng c¸ch

m¹ng to lín vµ chñ tr¬ng ph¸t huy nç lùc chñ quan cña d©n téc, tr¸nh t tëng bÞ

®éng, tr«ng chê vµo sù gióp ®ì bªn ngoµi; mÆc dï sù gióp ®ì cña c¸c níc b¹n lµ

quan träng nhng kh«ng ®îc û l¹i. Ngêi chØ râ: c«ng cuéc gi¶i phãng nh©n d©n

thuéc ®Þa chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng sù nç lùc tù gi¶i phãng.

b. Quan hÖ cña c¸ch m¹ng thuéc ®Þa víi c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc

- Theo Hå ChÝ Minh, c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë thuéc ®Þa vµ c¸ch

m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i

lÉn nhau trong cuéc ®Êu tranh chèng kÎ thï chung lµ chñ nghÜa ®Õ quèc. §ã lµ

mèi quan hÖ b×nh ®¼ng chø kh«ng ph¶i lµ quan hÖ lÖ thuéc hoÆc quan hÖ

chÝnh - phô.

15

- Tõ sù nhËn thøc ®óng vÒ vai trß, vÞ trÝ chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng thuéc

®Þa, ®¸nh gi¸ ®óng søc m¹nh d©n téc, Ngêi cho r»ng: c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n

téc ë thuéc ®Þa cã thÓ giµnh th¾ng lîi tríc c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc. §©y

lµ mét luËn ®iÓm s¸ng t¹o, cã gi¸ trÞ lý luËn vµ thùc tiÔn s©u s¾c, mét cèng

hiÕn quan träng cña Hå ChÝ Minh vµo kho tµng lý luËn M¸c - Lªnin, ®· ®îc thùc

tiÔn chøng minh lµ hoµn toµn ®óng ®¾n.

6. C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ph¶i ®îc tiÕn hµnh b»ng con ®êng c¸ch m¹ng

b¹o lùc

a. TÝnh tÊt yÕu cña b¹o lùc c¸ch m¹ng

- §¸nh gi¸ ®óng b¶n chÊt cña ®Õ quèc vµ tay sai, Hå ChÝ Minh v¹ch râ

tÝnh tÊt yÕu cña b¹o lùc c¸ch m¹ng: "Trong cuéc ®Êu tranh gian khæ chèng kÎ

thï cña giai cÊp vµ d©n téc cÇn dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng, giµnh lÊy chÝnh quyÒn

vµ b¶o vÖ chÝnh quyÒn". Kh«ng cã b¹o lùc c¸ch m¹ng cña quÇn chóng th×

kh«ng thÓ ®¸nh ®æ ®îc kÎ thï bëi chóng lu«n chñ tr¬ng dïng b¹o lùc ph¶n c¸ch

m¹ng ®Ó ®µn ¸p, duy tr× sù thèng trÞ cña chóng ®èi víi nh©n d©n.

- H×nh thøc cña b¹o lùc c¸ch m¹ng theo quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh bao

gåm c¶ ®Êu tranh chÝnh trÞ vµ ®Êu tranh vò trang nhng ph¶i tuú t×nh h×nh mµ

quyÕt ®Þnh h×nh thøc thÝch hîp, sö dông ®óng vµ khÐo kÕt hîp c¸c h×nh thøc

®Êu tranh. §Êu tranh vò trang kh«ng t¸ch biÖt víi ®Êu tranh chÝnh trÞ. §Êu

tranh chÝnh trÞ cµng m¹nh th× cµng cã c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó tæ chøc lùc lîng vò

trang vµ tiÕn hµnh ®Êu tranh vò trang.

b. T tëng b¹o lùc c¸ch m¹ng g¾n bã h÷u c¬ víi t tëng nh©n ®¹o vµ hoµ b×nh

- Trong t tëng Hå ChÝ Minh, t tëng b¹o lùc c¸ch m¹ng vµ t tëng nh©n ®¹o,

hoµ b×nh thèng nhÊt biÖn chøng víi nhau. XuÊt ph¸t tõ t×nh th¬ng yªu con ngêi,

quý träng sinh m¹ng con ngêi, Hå ChÝ Minh lu«n tranh thñ kh¶ n¨ng giµnh vµ gi÷

chÝnh quyÒn Ýt ®æ m¸u. Ngêi t×m mäi c¸ch ng¨n chÆn xung ®ét vò trang, tËn

dông mäi kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt xung ®ét b»ng biÖn ph¸p hoµ b×nh, chñ ®éng

®µm ph¸n, th¬ng lîng, chÊp nhËn nh÷ng nhîng bé cã nguyªn t¾c. ViÖc tiÕn

hµnh chiÕn tranh chØ lµ gi¶i ph¸p b¾t buéc cuèi cïng. Khi kh«ng thÓ tr¸nh khái

chiÕn tranh th× ph¶i kiªn quyÕt dïng b¹o lùc c¸ch m¹ng ®Ó gi÷ ®éc lËp tù do.

c. H×nh th¸i b¹o lùc c¸ch m¹ng

16

Trong sù nghiÖp kh¸ng chiÕn Hå ChÝ Minh chñ tr¬ng ph¸t ®éng chiÕn

tranh nh©n d©n, dùa vµo lùc lîng toµn d©n, cã lùc lîng vò trang lµm nßng cèt,

®Êu tranh toµn diÖn víi kÎ thï víi t tëng chiÕn lîc tiÕn c«ng, ph¬ng ch©m chiÕn l-

îc ®¸nh l©u dµi vµ dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh.

- Trong chiÕn tranh, “qu©n sù lµ viÖc chñ chèt” nhng ®ång thêi ph¶i kÕt

hîp chÆt chÏ víi ®Êu tranh chÝnh trÞ. “Th¾ng lîi qu©n sù ®em l¹i th¾ng lîi

chÝnh trÞ, th¾ng lîi chÝnh trÞ sÏ lµm cho th¾ng lîi qu©n sù to lín h¬n”.

- §Êu tranh ngo¹i giao còng cã ý nghÜa chiÕn lîc, cã t¸c dông thªm b¹n bít thï,

ph©n ho¸ vµ c« lËp kÎ thï, ph¸t huy yÕu tè chÝnh nghÜa, tranh thñ sù ®ång t×nh, ñng hé

cña quèc tÕ. Ngêi chñ tr¬ng “võa ®¸nh võa ®µm”, “®¸nh lµ chñ yÕu, ®µm lµ hç trî”.

- §Êu tranh kinh tÕ lµ ra søc t¨ng gia s¶n xuÊt, thùc hµnh tiÕt kiÖm, ph¸t

triÓn kinh tÕ cña ta, ph¸ ho¹i kinh tÕ cña ®Þch.

- ChiÕn tranh vÒ mÆt v¨n ho¸, t tëng còng rÊt quan träng.

- Ph¶i tù lùc c¸nh sinh, ph¸t huy ®Õn møc cao nhÊt mäi nç lùc cña d©n

téc, tr¸nh bÞ ®éng, tr«ng chê vµo sù gióp ®ì bªn ngoµi.

17

Ch¬ng 3

T tëng Hå ChÝ Minh vÒ chñ nghÜa x· héi vµ

con ®êng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë viÖt nam

I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam

1. TÝnh tÊt yÕu cña chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam

- VËn dông s¸ng t¹o lý luËn M¸c - Lªnin, Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: tiÕn

lªn CNXH lµ bíc ph¸t triÓn tÊt yÕu ë ViÖt Nam sau khi níc nhµ ®· giµnh ®éc lËp

theo con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n.

- Môc tiªu gi¶i phãng d©n téc theo con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n mµ Hå ChÝ

Minh ®· lùa chän cho d©n téc ViÖt Nam lµ níc nhµ ®îc ®éc lËp, nh©n d©n ®îc

hëng cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc, tøc lµ sau khi giµnh ®éc lËp d©n téc sÏ

x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa.

2. §Æc trng cña CNXH ë ViÖt Nam

a. C¸ch tiÕp cËn cña Hå ChÝ Minh vÒ CNXH

- Hå ChÝ Minh tiÕp cËn CNXH theo quan ®iÓm M¸c - Lªnin tõ lËp trêng

cña mét ngêi yªu níc ®i t×m con ®êng gi¶i phãng d©n téc ®Ó x©y dùng mét x·

héi míi tèt ®Ñp. Ngêi tiÕp thu quan ®iÓm cña nh÷ng nhµ s¸ng lËp CNXHKH,

®ång thêi cã sù bæ sung c¸ch tiÕp cËn míi vÒ CNXH: tiÕp cËn tõ kh¸t väng gi¶i

phãng d©n téc ViÖt Nam, tiÕp cËn tõ ph¬ng diÖn ®¹o ®øc, tiÕp cËn tõ gãc ®é

v¨n ho¸...

b. B¶n chÊt vµ ®Æc trng tæng qu¸t cña chñ nghÜa x· héi

Theo Hå ChÝ Minh, CNXH ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc trng sau:

- CNXH lµ mét chÕ ®é chÝnh trÞ do nh©n d©n lµm chñ: CNXH cã chÕ ®é

chÝnh trÞ d©n chñ, nh©n d©n lao ®éng lµ chñ vµ nh©n d©n lao ®éng lµm chñ.

Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n, dùa trªn khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n mµ nßng

cèt lµ liªn minh c«ng - n«ng - lao ®éng trÝ ãc, do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o. Mäi

quyÒn lùc trong x· héi ®Òu tËp trung trong tay nh©n d©n. Nh©n d©n lµ ngêi quyÕt

®Þnh vËn mÖnh còng nh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc.

- Chñ nghÜa x· héi lµ mét chÕ ®é x· héi cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, dùa

trªn c¬ së n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao, g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc

- kü thuËt.

18

- CNXH lµ chÕ ®é kh«ng cßn ngêi bãc lét ngêi: Trong CNXH kh«ng cßn ¸p

bøc bãc lét, bÊt c«ng, thùc hiÖn chÕ ®é së h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ thùc

hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. §ã lµ mét x· héi ®îc x©y dùng trªn

nguyªn t¾c c«ng b»ng, hîp lý.

- CNXH lµ mét x· héi ph¸t triÓn cao vÒ v¨n ho¸, ®¹o ®øc: §ã lµ mét x· héi cã

hÖ thèng quan hÖ x· héi lµnh m¹nh, c«ng b»ng, b×nh ®¼ng, kh«ng cßn sù ®èi lËp

gi÷a lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, con ngêi

®îc gi¶i phãng, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn, hµi hoµ trong sù ph¸t triÓn cña x·

héi vµ tù nhiªn.

3. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ môc tiªu, ®éng lùc cña CNXH ë ViÖt Nam

a. Môc tiªu

- Môc tiªu chung: Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh môc tiªu chung cña chñ nghÜa x·

héi lµ ®éc lËp, tù do cho d©n téc, h¹nh phóc cho nh©n d©n.

- Môc tiªu cô thÓ:

+ VÒ chÝnh trÞ: x©y dùng chÕ ®é do nh©n d©n lµm chñ. Nhµ níc cña

d©n, do d©n, v× d©n. Ph¶i ph¸t huy quyÒn d©n chñ vµ sinh ho¹t chÝnh trÞ cña

nh©n d©n ®ång thêi ph¶i chuyªn chÝnh víi thiÓu sè ph¶n ®éng chèng l¹i lîi Ých cña

nh©n d©n, chèng l¹i chÕ ®é XHCN.

+ VÒ kinh tÕ

* X©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa víi c«ng - n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i,

khoa häc - kü thuËt tiªn tiÕn, c¸ch bãc léc theo chñ nghÜa t b¶n ®îc bá dÇn, ®êi sèng vËt

chÊt cña nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn.

* Ph t triÓn toµn diÖn c¸c ngµnh mµ chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp,

th¬ng nghiÖp, trong ®ã “c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp lµ hai ch©n cña nÒn kinh tÕ níc

nhµ”.

* KÕt hîp c¸c lo¹i lîi Ých kinh tÕ mµ mét trong nh÷ng c¸ch lµm lµ sö

dông chÕ ®é kho¸n.

+ VÒ v¨n ho¸ - x· héi: theo Hå ChÝ Minh

* Ph¶i x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ x· héi chñ nghÜa vÒ néi dung. §ã lµ

mét nÒn v¨n ho¸ ph¸t huy vèn cò quý b¸u cña d©n téc, ®ång thêi häc tËp v¨n ho¸ tiªn

tiÕn cña thÕ giíi. Ph¬ng ch©m x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi lµ: d©n téc, khoa häc, ®¹i

chóng.

19

* NhiÖm vô hµng ®Çu lµ ®µo t¹o con ngêi, trong ®ã quan t©m tríc

hÕt lµ mÆt t tëng; ph¶i lu«n g¾n phÈm chÝnh trÞ víi tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn

m«n nghiÖp vô, lu«n trau dåi ®¹o ®øc vµ tµi n¨ng.

b. §éng lùc

- §éng lùc bªn trong: Theo Hå ChÝ Minh, ®éng lùc cña CNXH biÓu hiÖn ë

c¸c ph¬ng diÖn: vËt chÊt vµ tinh thÇn, néi sinh vµ ngo¹i sinh. Trong ®ã:

+ Con ngêi: ®éng lùc quan träng vµ quyÕt ®Þnh nhÊt lµ con ngêi, lµ

nh©n d©n lao ®éng, nßng cèt lµ c«ng - n«ng - trÝ thøc. ë ®éng lùc nµy cã sù kÕt

hîp gi÷a søc m¹nh c¸ thÓ víi søc m¹nh céng ®ång. Søc m¹nh tæng hîp ®ã t¹o nªn

®éng lùc quan träng cña CNXH.

+ Nhµ níc: ®¹i diÖn cho ý chÝ vµ quyÒn lùc cña nh©n d©n, thùc hiÖn

chøc n¨ng qu¶n lý x· héi, ®a sù nghiÖp x©y dùng CNXH ®Õn th¾ng lîi. Hå ChÝ

Minh ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hiÖu lùc cña tæ chøc, bé m¸y; tÝnh nghiªm minh

cña kû luËt, ph¸p luËt; sù trong s¹ch, liªm khiÕt cña ®éi ngò c¸n bé c¸c cÊp.

+ §éng lùc kinh tÕ: ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt,

lµm cho mäi ngêi, mäi nhµ trë nªn giµu cã, Ých quèc, lîi d©n, g¾n liÒn kinh tÕ víi

kü thuËt, kinh tÕ víi x· héi.

+ §éng lùc v¨n hãa, khoa häc, gi¸o dôc: ®©y lµ ®éng lùc tinh thÇn

kh«ng thÓ thiÕu cña CNXH.

Nh÷ng nh©n tè trªn lµ nguån lùc tiÒm tµng cña sù ph¸t triÓn. Sù l·nh ®¹o

®óng ®¾n cña §¶ng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc khai th¸c, sö dông

nh÷ng tiÒm lùc ®ã, dÉn tíi thµnh c«ng cña CNXH. §©y lµ h¹t nh©n trong hÖ

®éng lùc cña CNXH.

- §éng lùc bªn ngoµi: ph¶i kÕt hîp ®îc víi søc m¹nh thêi ®¹i, t¨ng cêng

®oµn kÕt quèc tÕ, chñ nghÜa yªu níc ph¶i g¾n liÒn víi chñ nghÜa quèc tÕ cña

giai cÊp c«ng nh©n, ph¶i sö dông tèt nh÷ng thµnh qu¶ khoa häc - kü thuËt thÕ

giíi ....

- Cïng víi viÖc x¸c ®Þnh c¸c ®éng lùc Hå ChÝ Minh còng ®ång thêi chØ ra

yÕu tè k×m h·m, triÖt tiªu nguån lùc vèn cã cña CNXH, ®ã lµ tham «, l·ng phÝ,

quan liªu...

II. Con ®êng, biÖn ph¸p qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam

1. Con ®êng

20

a. Thùc chÊt, lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm cña thêi kú qu¸ ®é

- VËn dông lý luËn M¸c - Lªnin vµ xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t×nh h×nh thùc

tÕ ViÖt Nam, Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: con ®êng c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ tiÕn

hµnh gi¶i phãng d©n téc, hoµn thµnh c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n,

tiÕn dÇn lªn CNXH.

§©y lµ h×nh th¸i qu¸ ®é gi¸n tiÕp - qu¸ ®é tõ mét x· héi thuéc ®Þa nöa

phong kiÕn, n«ng nghiÖp l¹c hËu, sau khi giµnh ®îc ®éc lËp d©n téc ®i lªn

CNXH.

- §Æc ®iÓm lín nhÊt cña níc ta khi bíc vµo thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ tõ mét

níc n«ng nghiÖp l¹c hËu tiÕn lªn CNXH kh«ng ph¶i kinh qua giai ®o¹n ph¸t triÓn

TBCN. §Æc ®iÓm nµy chi phèi c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c, thÓ hiÖn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh

vùc cña ®êi sèng x· héi, lµ c¬ së lµm nµy sinh nhiÒu m©u thuÉn, trong ®ã m©u

thuÉn c¬ b¶n lµ m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu ph¸t triÓn cao cña ®Êt níc vµ thùc tr¹ng

kinh tÕ – x· héi qu¸ thÊp kÐm cña níc ta.

- Thùc chÊt cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta lµ qu¸ tr×nh c¶i biÕn nÒn

s¶n xuÊt l¹c hËu thµnh nÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i.

b. NhiÖm vô lÞch sö cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam

- NhiÖm vô lÞch sö cña TKQ§ lªn CNXH ë níc ta lµ:

+ X©y dùng nÒn t¶ng vËt chÊt vµ kü thuËt cho CNXH, x©y dùng c¸c

tiÒn ®Ò vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, t tëng cho CNXH.

+ C¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, kÕt hîp c¶i t¹o vµ x©y dùng,

trong ®ã lÊy x©y dùng lµm träng t©m, lµm néi dung cèt yÕu nhÊt, chñ chèt, l©u

dµi.

- TÝnh chÊt cña TKQ§ lªn CNXH ë ViÖt Nam: Theo Hå ChÝ Minh thêi kú

qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam sÏ lµ mét qu¸ tr×nh tuÇn tù, dÇn dÇn,

khã kh¨n, phøc t¹p vµ l©u dµi v×:

+ §©y lµ mét cuéc c¸ch m¹ng thùc sù toµn diÖn vµ triÖt ®Ó, nã ®Æt ra

vµ ®ßi hái ®ång thêi gi¶i quyÕt hµng lo¹t m©u thuÉn kh¸c nhau .

+ Trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ta cha cã kinh nghiÖm,

nhÊt lµ trªn lÜnh vùc kinh tÕ nªn ph¶i võa lµm, võa häc vµ cã thÓ cã vÊp v¸p,

thiÕu sãt. H¬n n÷a, x©y dùng x· héi míi bao giê còng khã kh¨n, phøc t¹p h¬n

®¸nh ®æ x· héi cò ®· lçi thêi .

21

+ Sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta lu«n bÞ c¸c thÕ lùc

ph¶n ®éng t×m c¸ch chèng ph¸.

c. Néi dung x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta trong thêi kú qu¸ ®é

- Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ :

+ Gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, §¶ng ph¶i ®îc chØnh

®èn, n©ng cao søc chiÕn ®Êu ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu, nhiÖm vô míi.

+ Cñng cè vµ më réng mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, nßng cèt lµ liªn

minh c«ng nh©n, n«ng d©n, trÝ thøc, do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o .

+ Cñng cè vµ t¨ng cêng søc m¹nh toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ còng

nh tõng thµnh tè cña nã.

- Néi dung kinh tÕ: Hå ChÝ Minh chØ râ:

+ Ph¶i t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trªn c¬ së tiÕn hµnh CNH XHCN.

+ X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ: c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ,

c¬ cÊu kinh tÕ vïng l·nh thæ.

• C¬ cÊu ngµnh: Ngêi quan niÖm lÊy n«ng nghiÖp lµm mÆt trËn

hµng ®Çu, cñng cè hÖ thèng th¬ng nghiÖp lµm cÇu nèi gi÷a c¸c ngµnh x¶n xuÊt

x· héi.

• C¬ cÊu vïng, l·nh thæ: ph¸t triÓn ®ång ®Òu gi÷a kinh tÕ ®« thÞ vµ

kinh tÕ n«ng th«n, chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÒn kinh tÕ vïng nói, h¶i ®¶o.

• C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ: ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh

phÇn trong suèt thêi kú qu¸ ®é, u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh; khuyÕn

khÝch híng dÉn vµ gióp ®ì kinh tÕ hîp t¸c x· ph¸t triÓn; b¶o hé quyÒn së h÷u vÒ

t liÖu s¶n xuÊt, híng dÉn ngêi lµm nghÒ thñ c«ng vµ lao ®éng riªng lÎ kh¸c c¶i

tiÕn lµm ¨n, khuyÕn khÝch hä ®i vµo con ®êng hîp t¸c; kh«ng xo¸ bá quyÒn së

h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ cña c¶i kh¸c cña t s¶n c«ng th¬ng mµ híng dÉn hä ho¹t

®éng phï hîp víi kinh tÕ nhµ níc, khuyÕn khÝch, gióp ®ì hä c¶i t¹o b»ng c¸c

h×nh thøc t b¶n nhµ níc.

+ Quan hÖ ph©n phèi vµ qu¶n lÝ kinh tÕ: Qu¶n lÝ kinh tÕ ph¶i dùa

trªn c¬ së h¹ch to¸n. Ngêi chØ râ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, lµm

nhiÒu hëng nhiÒu, lµm Ýt hëng Ýt, kh«ng lµm kh«ng hëng vµ bíc ®Çu ®Ò cËp

vÊn ®Ò kho¸n trong s¶n xuÊt, coi ®ã lµ mét ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa x· héi.

- Néi dung v¨n ho¸ - x· héi: Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh ®Õn vÊn ®Ò x©y

dùng con ngêi míi vµ chØ râ ph¶i coi träng viÖc n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o vµ sö

22

dông nh©n tµi, ®Ò cao vai trß cña v¨n hãa, gi¸o dôc vµ khoa häc kü thuËt trong

x©y dùng CNXH.

2. BiÖn ph¸p

a. Nguyªn t¾c

- Qu¸n triÖt c¸c nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ x©y dùng

chÕ ®é míi, tham kh¶o, häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c níc anh em, häc tËp kinh

nghiÖm cña c¸c níc tiªn tiÕn nhng kh«ng sao chÐp, m¸y mãc, gi¸o ®iÒu.

- X¸c ®Þnh bíc ®i vµ biÖn ph¸p x©y dùng CNXH chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ

®iÒu kiÖn thùc tÕ, ®Æc ®iÓm d©n téc, nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ cña nh©n

d©n.

b. Ph¬ng ch©m, biÖn ph¸p, bíc ®i:

- Ph¬ng ch©m: lµm dÇn dÇn tõng bíc mét, tõ thÊp ®Õn cao, thËn träng vµ

v÷ng ch¾c, kh«ng ®îc lÊy c¸i chñ quan thay cho thùc tÕ. TiÕn nhanh, tiÕn m¹nh,

tiÕn v÷ng ch¾c lªn CNXH nhng còng kh«ng ph¶i lµm bõa, lµm Èu mµ ph¶i phï

hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ.

- Bíc ®i: X©y dùng CNXH lµ mét qu¸ tr×nh cÇn cã nhiÒu bíc, bíc ng¾n,

bíc dµi tuú hoµn c¶nh. Hå ChÝ Minh ®Æc biÖt chó ý ®Õn vai trß cña CNH

XHCN, coi ®ã lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¶ thêi kú qu¸ ®é. CNH XHCN chØ

cã thÓ th¾ng lîi trªn c¬ së x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn,

v÷ng ch¾c, mét hÖ thèng tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhÑ ®a d¹ng

nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n d©n, c¸c nhu cÇu tiªu

dïng thiÕt yÕu cho x· héi.

- Ph¬ng thøc, biÖn ph¸p:

+ Thùc hiÖn c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, kÕt hîp c¶i t¹o víi x©y

dùng, lÊy x©y dùng lµm chÝnh.

+ X©y dùng CNXH ph¶i cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p, quyÕt t©m ®Ó thùc

hiÖn th¾ng lîi kÕ ho¹ch.

+ Trong ®iÒu kiÖn níc ta, biÖn ph¸p c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh, l©u dµi trong

x©y dùng CNXH lµ ®em cña d©n, tµi d©n, søc d©n, lµm lîi cho d©n díi sù l·nh

®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.

23

Ch¬ng 4

T¦ tëng hå chÝ minh vÒ ®¶ng céng s¶n viÖt nam

I. Quan niÖm cña Hå ChÝ Minh vÒ vai trß vµ b¶n chÊt chÊt cña §¶ng Céng s¶n ViÖt

Nam

1. VÒ sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam

- Ph¸t triÓn s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c – Lªnin, trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn ViÖt

Nam, Hå ChÝ Minh chØ râ: Chñ nghÜa M¸c – Lªnin kÕt hîp víi phong trµo c«ng

nh©n vµ phong trµo yªu níc ®· dÉn tíi viÖc thµnh lËp §¶ng Céng s¶n §«ng D¬ng vµo

®Çu n¨m 1930.

- Hå ChÝ Minh nhËn thÊy vai trß to lín cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin ®èi víi

qu¸ tr×nh h×nh thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. §ång thêi, Ngêi còng ®¸nh gi¸

cao vÞ trÝ, vai trß cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam trong s¾p xÕp lùc lîng c¸ch

m¹ng. Bªn c¹nh ®ã, Ngêi coi phong trµo yªu níc lµ mét trong ba yÕu tè kÕt hîp

dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam v×:

+ Phong trµo yªu níc cã vÞ trÝ, vai trß to lín trong qu¸ tr×nh ph t triÓn cña d©n

téc.

+ Phong trµo c«ng nh©n kÕt hîp ®îc víi phong trµo yªu níc v× hai phong

trµo ®ã ®Òu cã môc tiªu chung lµ gi¶i phãng d©n téc, x©y dùng ®Êt níc hïng cêng.

+ Gi÷a phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo n«ng d©n – bé phËn

quan träng cña phong trµo yªu níc – cã mèi quan hÖ chÆt chÏ.

+ Phong trµo yªu níc cña trÝ thøc ViÖt Nam lµ nh©n tè quan träng

thóc ®Èy sù kÕt hîp c¸c yÕu tè cho sù ra ®êi cña §¶ng

2. Vai trß cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam

- Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: Lùc lîng cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n

lao ®éng lµ rÊt to lín, lµ v« cïng, v« tËn. Nhng lùc lîng Êy cÇn cã §¶ng l·nh ®¹o míi

ch¾c ch¾n th¾ng lîi. §¶ng l·nh ®¹o ®Ó d©n chóng nhËn râ t×nh h×nh, ®êng lèi vµ

®Þnh ph¬ng ch©m cho ®óng; §¶ng vËn ®éng, tæ chøc d©n chóng lµm c¸ch m¹ng

vµ liªn l¹c víi c¸ch m¹ng thÕ giíi. Giai cÊp mµ kh«ng cã §¶ng l·nh ®¹o th× kh«ng lµm

c¸ch m¹ng ®îc.

- C¸ch m¹ng lµ cuéc ®Êu tranh gian khæ. Muèn th¾ng lîi th× quÇn chóng

ph¶i ®îc tæ chøc, chÝ khÝ ph¶i kiªn quyÕt. V× vËy, ph¶i cã §¶ng ®Ó tæ chøc vµ

24

gi¸o dôc nh©n d©n thµnh mét ®éi qu©n thËt m¹nh, ®Ó ®¸nh ®æ kÎ ®Þch, giµnh

lÊy chÝnh quyÒn.

3. B¶n chÊt cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam

- Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ §¶ng cña giai

cÊp c«ng nh©n, ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, mang b¶n chÊt giai cÊp

c«ng nh©n.

- Néi dung quy ®Þnh b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña §¶ng kh«ng ph¶i

chØ lµ sè lîng §¶ng viªn xuÊt th©n tõ c«ng nh©n mµ lµ ë nÒn t¶ng lý luËn vµ t t-

ëng cña §¶ng lµ chñ nghÜa M¸c Lªnin; môc tiªu cña §¶ng cÇn ®¹t tíi lµ CNCS;

§¶ng tu©n thñ nghiªm tóc nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng ®¶ng kiÓu míi cña giai

cÊp v« s¶n.

- Khi nãi §¶ng ta lµ §¶ng cña giai cÊp Hå ChÝ Minh ®ång thêi chØ râ §¶ng

cßn lµ §¶ng cña nh©n d©n lao ®éng vµ cña toµn d©n téc v× §¶ng ®¹i diÖn cho

lîi Ých cña toµn d©n téc; trong thµnh phÇn cña §¶ng, ngoµi c«ng nh©n, cßn cã

nh÷ng ngêi u tó trong giai cÊp n«ng d©n, trÝ thøc vµ c¸c thµnh phÇn kh¸c.

4. Quan niÖm vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cÇm quyÒn

a. §¶ng l·nh ®¹o nh©n d©n giµnh chÝnh quyÒn, trë thµnh §¶ng cÇm quyÒn

- Sau khi t×m ra con ®êng cøu níc Hå ChÝ Minh sím kh¼ng ®Þnh ®éc

lËp d©n téc g¾n liÒn CNXH lµ con ®êng tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §Ó

thùc hiÖn môc tiªu Êy cÇn cã mét ®¶ng céng s¶n l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. §¶ng

muèn v÷ng ph¶i lÊy chñ nghÜa M¸c - Lªnin “lµm cèt”.

- §¶ng kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc tù th©n. Môc ®Ých, t«n chØ cña §¶ng lµ

“tËn t©m”, “tËn lùc”, “phông sù” vµ “trung thµnh” víi lîi Ých cña d©n téc ViÖt

Nam. Víi ®êng lèi cÝnh trÞ ®óng ®¾n, tæ chøc chÆt chÏ, §¶ng ®· l·nh ®¹o toµn

thÓ d©n téc giµnh chÝnh quyÒn, thµnh lËp níc ViÖt Nam DCCH vµ trë thµnh

§¶ng cÇm quyÒn.

b. Quan niÖm cña Hå ChÝ Minh vÒ §¶ng cÇm quyÒn

- Theo Hå ChÝ Minh, §¶ng cÇm quyÒn lµ §¶ng tiÕp tôc l·nh ®¹o sù

nghiÖp c¸ch m¹ng trong ®iÒu kiÖn §¶ng ®· l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n d©n

giµnh ®îc quyÒn lùc nhµ níc vµ §¶ng trùc tiÕp l·nh ®¹o bé m¸y nhµ níc ®ã ®Ó

tiÕp tôc hoµn thµnh sù nghiÖp ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ CNXH.

25

- Môc ®Ých, lý tëng cña §¶ng cÇm quyÒn: lµ phôc vô lîi Ých cña Tæ

quèc, cña nh©n d©n, ngoµi ra §¶ng kh«ng cã lîi Ých nµo kh¸c.

- §¶ng cÇm quyÒn võa lµ ngêi l·nh ®¹o, võa lµ ngêi ®Çy tí trung thµnh cña

nh©n d©n:

+ “Lµ ngêi l·nh ®¹o”: §¶ng lµ lùc lîng l·nh ®¹o duy nhÊt ®èi víi toµn x·

héi; khi cã chÝnh quyÒn, §¶ng l·nh ®¹o chÝnh quyÒn nhµ níc. Yªu cÇu:

* §¶ng ph¶i cã t c¸ch, phÈm chÊt, n¨ng lùc cÇn thiÕt; l·nh ®¹o b»ng

gi¸o dôc, thuyÕt phôc ®Ó d©n tin, d©n phôc, d©n theo; ph¶i tæ chøc, ®oµn kÕt

d©n thµnh mét khèi vµ híng dÉn hä hµnh ®éng.

* Sù l·nh ®¹o cña §¶ng ph¶i ®¶m b¶o trªn tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c lÜnh vùc

cña ®êi sèng x· héi, ph¶i quan t©m, ch¨m lo ®Õn ®êi sèng nh©n d©n tõ viÖc nhá

®Õn viÖc lín.

* §¶ng ph¶i s©u s¸t, g¾n bã mËt thiÕt víi nh©n d©n, l¾ng nghe ý

kiÕn cña d©n, khiªm tèn häc hái d©n vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña nh©n d©n.

* §¶ng ph¶i triÖt ®Ó thùc hµnh d©n chñ nhng ph¶i chèng bao biÖn,

lµm thay, ph¶i th«ng qua chÝnh quyÒn nhµ níc ®Ó thùc hiÖn quyÒn l·nh ®¹o

®èi víi toµn x· héi; ph¶i l·nh ®¹o Nhµ níc mét c¸ch toµn diÖn, coi träng c«ng t¸c

gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ båi dìng ®éi ngò c¸n bé, viªn chøc.

* §¶ng ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra vµ ph¸t huy vai trß tiªn phong

cña ®éi ngò ®¶ng viªn, c¸n bé cña §¶ng.

+ “Lµ ngêi ®Çy tí”: §¶ng ph¶i tËn t©m, tËn lùc phôc vô nh©n d©n

nh»m ®em l¹i c¸c quyÒn vµ lîi Ých cho nh©n d©n; mäi ho¹t ®éng cña c¸n bé,

®¶ng viªn ®Òu ph¶i quan t©m thùc sù ®Õn lîi Ých cña nh©n d©n, ph¶i tËn tôy

víi c«ng viÖc. MÆt kh¸c, ph¶i cã tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp

vô giái, thÊm nhuÇn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng; n¾m v÷ng vµ biÕt tuyªn truyÒn, vËn

®éng quÇn chóng theo §¶ng, ®a c¸ch m¹ng ®Õn th¾ng lîi.

- §¶ng cÇm quyÒn, d©n lµ chñ:

+ Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh: §¶ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng lµ ®Ó thiÕt lËp vµ

cñng cè quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. D©n lµm chñ, §¶ng l·nh ®¹o, §¶ng ph¶i

lÊy d©n lµm gèc. QuyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n lµ b¶n chÊt, lµ nguyªn t¾c cña

chÕ ®é míi.

26

+ D©n muèn lµm chñ thùc sù th× ph¶i theo §¶ng. Mçi ngêi d©n ph¶i

biÕt lîi Ých vµ bæn phËn cña m×nh tham gia vµo x©y dùng chÝnh quyÒn.

II. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam trong s¹ch, v÷ng m¹nh

1. X©y dùng §¶ng - quy luËt tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña §¶ng

- Theo Hå ChÝ Minh, x©y dùng §¶ng lµ nhiÖm vô tÊt yÕu, thêng xuyªn

®Ó §¶ng hoµn thµnh vai trß chiÕn sü tiªn phong tríc giai cÊp, d©n téc vµ nh©n

d©n; lµ nhiÖm vô võa cÊp b¸ch, võa l©u dµi.

- X©y dùng, chØnh ®èn §¶ng g¾n liÒn sù tån t¹i cña §¶ng; cßn §¶ng, cßn

ho¹t ®éng, cßn cÇn ph¶i x©y dùng, chØnh ®èn. V×:

+ Nh÷ng diÔn biÕn míi cña ®iÒu kiÖn kh¸ch quan trong mçi thêi kú

c¸ch m¹ng ®Æt ra nh÷ng môc tiªu, nhiÖm vô vµ yªu cÇu riªng, ®ßi hái §¶ng ph¶i

tù v¬n lªn lµm trßn träng tr¸ch tríc d©n téc.

+ §¶ng lµ mét bé phËn cña c¬ cÊu x· héi, mçi c¸n bé, ®¶ng viªn ®Òu

chÞu ¶nh hëng cña m«i trêng x· héi, c¶ c¸i tÝch cùc vµ c¸i tiªu cùc. Do ®ã, mçi

c¸n bé, ®¶ng viªn ph¶i thêng xuyªn rÌn luyÖn, chØnh ®èn.

+ X©y dùng, chØnh ®èn §¶ng lµ c¬ héi ®Ó mçi c¸n bé, ®¶ng viªn tù rÌn

luyÖn, gi¸o dôc vµ tu dìng tèt h¬n, hoµn thµnh nhiÖm vô.

+ Trong ®iÒu kiÖn §¶ng cÇm quyÒn, do tÝnh hai mÆt cña quyÒn lùc,

§¶ng ph¶i ®Æc biÖt quan t©m chØnh ®èn vµ ®æi míi ®Ó h¹n chÕ, ng¨n chÆn,

®Èy lïi vµ tÈy trõ mäi tÖ n¹n do tho¸i hãa, biÕn chÊt g©y ra.

2. Néi dung c«ng t¸c x©y dùng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam

a. X©y dùng §¶ng vÒ t tëng, lý luËn

- Hå ChÝ Minh chØ râ: "§¶ng muèn v÷ng th× ph¶i lÊy chñ nghÜa lµm cèt,

trong §¶ng ai còng ph¶i hiÓu, ph¶i theo chñ nghÜa Êy. §¶ng mµ kh«ng cã chñ

nghÜa còng nh ngêi kh«ng cã trÝ kh«n, tµu kh«ng cã bµn chØ nam ".

- Theo Hå ChÝ Minh, trong viÖc tiÕp nhËn vµ vËn dông chñ nghÜa M¸c – Lªnin

cÇn lu ý:

+ Häc tËp, nghiªn cøu, tuyªn truyÒn chñ nghÜa M¸c - Lªnin ph¶i phï hîp

víi tõng ®èi tîng.

+ VËn dông chñ nghÜa M¸c - Lªnin ph¶i phï hîp víi tõng hoµn c¶nh,

tr¸nh gi¸o ®iÒu, tr¸nh xa rêi c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n.

27

+ Chó ý häc tËp, kÕ thõa kinh nghiÖm tèt cña c¸c ®¶ng céng s¶n kh¸c, ®ång

thêi §¶ng ta ph¶i tæng kÕt kinh nghiÖm cña m×nh ®Ó bæ sung vµo chñ nghÜa M¸c -

Lªnin.

+ Ph¶i t¨ng cêng ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ sù trong s¸ng cña chñ nghÜa M¸c -

Lªnin.

b. X©y dùng §¶ng vÒ chÝnh trÞ

- X©y dùng §¶ng vÒ chÝnh trÞ bao gåm: x©y dùng ®êng lèi chÝnh trÞ,

b¶o vÖ chÝnh trÞ, x©y dùng vµ thùc hiÖn nghÞ quyÕt, x©y dùng vµ ph¸t triÓn

hÖ t tëng chÝnh trÞ, cñng cè lËp trêng, n©ng cao b¶n lÜnh chÝnh trÞ,... Trong

®ã, ®êng lèi chÝnh trÞ lµ vÊn ®Ò cèt tö trong sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña §¶ng.

- Hå ChÝ Minh lu ý cÇn ph¶i gi¸o dôc ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng cho

c¸n bé, ®¶ng viªn ®Ó hä kiªn ®Þnh lËp trêng, gi÷ v÷ng b¶n lÜnh chÝnh trÞ. Ngêi

còng c¶nh b¸o nguy c¬ sai lÇm vÒ ®êng lèi chÝnh trÞ g©y hËu qu¶ víi Tæ quèc,

sinh mÖnh chÝnh trÞ cña ®¶ng viªn vµ nh©n d©n lao ®éng.

c. X©y dùng §¶ng vÒ tæ chøc, bé m¸y, c«ng t¸c c¸n bé

- HÖ thèng tæ chøc cña §¶ng: hÖ thèng tæ chøc cña §¶ng ph¶i thËt chÆt

chÏ, cã tÝnh kû luËt cao. Søc m¹nh cña c¸c tæ chøc liªn quan chÆt chÏ víi nhau.

Trong hÖ thèng ®ã, Hå ChÝ Minh rÊt coi träng vai trß cña chi bé v× ®ã lµ tæ

chøc h¹t nh©n, quyÕt ®Þnh chÊt lîng l·nh ®¹o cña §¶ng, lµ m«i trêng tu dìng, rÌn

luyÖn vµ gi¸m s¸t ®¶ng viªn, g¾n kÕt gi÷a §¶ng vµ quÇn chóng nh©n d©n.

- C¸c nguyªn t¾c tæ chøc sinh ho¹t ®¶ng:

+ TËp trung d©n chñ: TËp trung vµ d©n chñ cã mèi quan hÖ kh¨ng

khÝt víi nhau, lµ hai vÕ cña mét nguyªn t¾c. TËp trung trªn nÒn t¶ng d©n chñ;

d©n chñ díi sù chØ ®¹o tËp trung.

+ TËp thÓ l·nh ®¹o, c¸ nh©n phô tr¸ch: Hå ChÝ Minh ph©n tÝch: mét

ngêi dï tµi giái mÊy còng kh«ng thÓ thÊy hÕt mäi mÆt cña vÊn ®Ò, kh«ng thÓ

hiÓu hÕt mäi viÖc, thÊy hÕt mäi chuyÖn. V× vËy, cÇn ph¶i cã nhiÒu ngêi.

NhiÒu ngêi th× nhiÒu kiÕn thøc, ngêi thÊy mÆt nµy, ngêi thÊy mÆt kia th× míi

hiÓu mäi mÆt cña vÊn ®Ò. Nhng viÖc g× ®· ®îc tËp thÓ bµn kü, kÕ ho¹ch ®·

®îc ®Þnh râ th× cÇn giao cho mét ngêi phô tr¸ch, nÕu lµ mét nhãm ngêi th× cÇn

cã ngêi phô tr¸ch chÝnh. Nh thÕ míi tr¸nh dùa dÉm, ngêi nµy û l¹i ngêi kia, û vµo

tËp thÓ.

28

+ Tù phª b×nh vµ phª b×nh:

* Môc ®Ých cña tù phª b×nh vµ phª b×nh: Theo Hå ChÝ Minh, §¶ng lµ

mét thùc thÓ cña x· héi, bao gåm c¸c tÇng líp x· héi, ®éi ngò cña §¶ng bao gåm

nh÷ng ngêi u tó nhng trong §¶ng còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt ®iÓm, kh«ng

ph¶i mäi ngêi ®Òu tèt, mäi viÖc ®Òu hay mµ mçi con ngêi ®Òu cã c¸i thiÖn, c¸i ¸c ë

trong lßng. V× vËy, ph¶i thùc hiÖn t phª b×nh vµ phª b×nh ®Ó phÇn tèt ngµy cµng

nhiÒu lªn, phÇn xÊu bÞ mÊt dÇn ®i.

* Th¸i ®é, ph¬ng ph¸p tù phª b×nh vµ phª b×nh: ph¶i tiÕn hµnh th-

êng xuyªn nh ngêi ta röa mÆt hµng ngµy; ph¶i th¼ng th¾n, ph¶i ch©n thµnh,

ph¶i trung thùc kh«ng nÓ nang kh«ng giÊu giÕm vµ còng kh«ng thªm bít khuyÕt

®iÓm, "ph¶i cã t×nh th¬ng yªu lÉn nhau".

+ Kû luËt nghiªm minh vµ tù gi¸c: mäi tæ chøc ®¶ng, mäi c¸n bé, §¶ng

viªn ®Òu b×nh ®¼ng tríc ®iÒu lÖ cña §¶ng, tríc ph¸p luËt cña Nhµ níc vµ mäi

quyÕt ®Þnh cña §¶ng. §¶ng viªn ph¶i g¬ng mÉu trong cuéc sèng, c«ng t¸c.

+ §oµn kÕt thèng nhÊt trong §¶ng: ®oµn kÕt thèng nhÊt cña §¶ng ph¶i

dùa trªn c¬ së lý luËn lµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, c¬ng lÜnh vµ ®iÒu lÖ cña §¶ng, ®-

êng lèi, quan ®iÓm cña §¶ng, nghÞ quyÕt cña tæ chøc §¶ng c¸c cÊp. Ph¶i thùc hiÖn

d©n chñ réng r·i trong §¶ng, thêng xuyªn vµ nghiªm chØnh tù phª b×nh vµ phª b×nh,

tu dìng ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, chèng chñ nghÜa c¸ nh©n...®Ó x©y dùng ®oµn kÕt

thèng nhÊt trong §¶ng.

- C¸n bé, c«ng t¸c c¸n bé cña §¶ng:

+ C¸n bé: Hå ChÝ Minh quan niÖm c¸n bé lµ c¸i d©y chuyÒn cña bé

m¸y, lµ m¾t kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a §¶ng, Nhµ níc víi nh©n d©n. Mu«n

viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i lµ do c¸n bé tèt hay kÐm. Ngêi c¸n bé ph¶i cã ®ñ

®øc vµ tµi, ®øc lµ gèc.

+ C«ng t¸c c¸n bé lµ c«ng t¸c gèc cña §¶ng, bao hµm c¸c kh©u cã quan

hÖ chÆt chÆt chÏ: tuyÓn chän, ®µo t¹o, huÊn luyÖn, båi dìng c¸n bé, ®¸nh gi¸

®óng c¸n bé, tuyÓn dông, s¾p xÕp, bè trÝ c¸n bé, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi

c¸n bé.

d. X©y dùng §¶ng vÒ ®¹o ®øc

29

- Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: mét §¶ng ch©n chÝnh c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o

®øc. §¹o ®øc t¹o nªn uy tÝn, søc m¹nh cña §¶ng, gióp §¶ng ®ñ t c¸ch l·nh ®¹o, h-

íng dÉn quÇn chóng nh©n d©n.

- Hå ChÝ Minh yªu cÇu: mçi c¸n bé, ®¶ng viªn ph¶i thùc sù thÊm nhuÇn

®¹o ®øc c¸ch m¹ng, thËt sù cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t. X©y dùng,

rÌn luyÖn ®¹o ®øc ph¶i g¾n chÆt cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n.

30

Ch¬ng 5

T tëng Hå ChÝ Minh vÒ ®¹i ®oµn kÕt d©n téc vµ

®oµn kÕt quèc tÕ

I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ ®¹i ®oµn kÕt d©n téc

1. Vai trß cña ®¹i ®oµn kÕt d©n téc trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng

a. §¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc, quyÕt ®Þnh thµnh

c«ng cña c¸ch m¹ng.

- Theo Hå ChÝ Minh, muèn c¸ch m¹ng thµnh c«ng vµ thµnh c«ng ®Õn níi

ph¶i tËp hîp ®îc tÊt c¶ mäi lùc lîng cã thÓ tËp hîp, x©y dùng ®îc khèi ®¹i ®oµn

kÕt d©n téc bÒn v÷ng. Do ®ã, ®¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa

chiÕn lîc, c¬ b¶n, nhÊt qu¸n vµ l©u dµi, xuyªn suèt tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng.

- Trong tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n c¸ch m¹ng, cã thÓ vµ cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu

chØnh chÝnh s¸ch vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp lùc lîng cho phï hîp nhng ®¹i ®oµn kÕt

d©n téc ph¶i lu«n ®îc nhËn thøc lµ vÊn ®Ò sèng cßn, quyÕt ®Þnh thµnh b¹i cña

c¸ch m¹ng.

- Tõ thùc tiÔn c¸ch m¹ng, Hå ChÝ Minh ®· kh¸i qu¸t vÒ vai trß cña khèi ®¹i

®oµn kÕt: ®oµn kÕt lµm ra søc m¹nh, lµ then chèt cña thµnh c«ng; ®oµn kÕt lµ

®iÓm mÑ, ®iÓm nµy mµ thùc hiÖn tèt th× ®Î ra con ch¸u tèt; §oµn kÕt, ®oµn

kÕt, ®¹i ®oµn kÕt; Thµnh c«ng, thµnh c«ng, ®¹i thµnh c«ng,...

b. §¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ môc tiªu, nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸ch m¹ng

- Trong t tëng Hå ChÝ Minh, yªu níc - nh©n nghÜa - ®oµn kÕt lµ søc

m¹nh, lµ m¹ch nguån cña mäi th¾ng lîi. Do ®ã, ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ph¶i ®îc

x¸c ®Þnh lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña §¶ng, ph¶i ®îc qu¸n triÖt trong mäi chñ tr-

¬ng ®êng lèi, chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña §¶ng.

- §¹i ®oµn kÕt d©n téc còng lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña mäi giai ®o¹n c¸ch

m¹ng bëi muèn c¸ch m¹ng thµnh c«ng §¶ng ph¶i dùa trªn c¬ së ®êng lèi ®óng

®Ó cô thÓ ho¸ thµnh nh÷ng môc tiªu, nhiÖm vô, ph¬ng ph¸p c¸ch m¹ng phï hîp

víi tõng giai ®o¹n lÞch sö ®Ó tËp hîp quÇn chóng, t¹o thùc lùc cho c¸ch m¹ng.

Thùc lùc ®ã chÝnh lµ khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc.

- §¹i ®oµn kÕt d©n téc cßn lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¶ d©n téc v×

trong phong trµo ®Êu tranh v× lîi Ých cña chÝnh m×nh quÇn chóng n¶y sinh nhu

31

cÇu ®oµn kÕt, hîp t¸c. §¶ng cã sø mÖnh tËp hîp c¸c lùc lîng ®ã trong khèi ®¹i

®oµn kÕt, t¹o søc m¹nh tæng hîp trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng.

2. Néi dung cña ®¹i ®oµn kÕt d©n téc

a. §¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n

- Hå ChÝ Minh thêng dïng kh¸i niÖm “d©n”, “nh©n d©n” ®Ó chØ “mäi con

d©n níc ViÖt”, kh«ng ph©n biÖt d©n téc ®a sè hay thiÓu sè, cã tÝn ngìng hay

kh«ng tÝn ngìng, “kh«ng ph©n biÖt giµ, trÎ, g¸i, trai, giµu nghÌo, quý tiÖn”. D©n

vµ nh©n d©n võa ®îc hiÓu víi t c¸ch lµ mçi con ngêi ViÖt Nam cô thÓ, võa lµ mét

tËp hîp ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n.

- Hå ChÝ Minh chñ tr¬ng tËp hîp mäi ngêi d©n vµo mét khèi trong cuéc

®Êu tranh chung. “Ai cã tµi, cã ®øc, cã søc, cã lßng phông sù Tæ quèc vµ phôc

vô nh©n d©n th× ta ®oµn kÕt víi hä”.

- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n ph¶i ®øng trªn lËp

trêng giai cÊp c«ng nh©n, gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ giai cÊp - d©n téc ®Ó

tËp hîp lùc lîng, kh«ng bá sãt mét lùc lîng nµo nÕu hä kh«ng lµ viÖt gian, kh«ng

ph¶n béi l¹i quyÒn lîi cña d©n chóng.

b. C¬ së ®Ó thùc hiÖn ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n

§Ó x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, ngoµi viÖc xuÊt ph¸t tõ lîi Ých

chung cña c¶ d©n téc, Hå ChÝ Minh lu ý:

- Ph¶i kÕ thõa truyÒn thèng yªu níc - nh©n nghÜa - ®oµn kÕt cña d©n téc.

TruyÒn thèng ®ã lµ céi nguån søc m¹nh ®Ó chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng mäi thiªn tai

®Þch ho¹.

- Ph¶i cã lßng khoan dung, ®é lîng víi con ngêi. B¸c cho r»ng: mçi ngêi ®Òu

cã mÆt tèt, mÆt xÊu. V× lîi Ých c¸ch m¹ng, cÇn cã lßng khoan dung ®é lîng, tr©n

träng phÇn thiÖn trong mçi ngêi ®Ó cã thÓ tËp hîp, quy tô réng r·i mäi lùc lîng. Ngêi

nªu râ: “BÊt kú ai mµ thËt thµ t¸n thµnh hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ th×

dï nh÷ng ngêi ®ã tríc ®©y chèng chóng ta, b©y giê chóng ta còng thËt thµ ®oµn kÕt

víi hä”, cÇn xo¸ bá hÕt mäi thµnh kiÕn, thËt thµ hîp t¸c vµ gióp ®ì nhau cïng tiÕn bé.

- CÇn cã niÒm tin vµo nh©n d©n, dùa vµo d©n, sèng, ®Êu tranh v× h¹nh

phóc cña nh©n d©n.

3. H×nh thøc tæ chøc khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc

32

a. H×nh thøc tæ chøc cña khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ MÆt trËn d©n téc

thèng nhÊt

- Trong t tëng Hå ChÝ Minh, ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ph¶i trë thµnh mét

chiÕn lîc c¸ch m¹ng, ph¶i trë thµnh khÈu hiÖu hµnh ®éng cña toµn §¶ng, toµn

d©n téc. Nã ph¶i biÕn thµnh søc m¹nh vËt chÊt, lùc lîng vËt chÊt cã tæ chøc.

Tæ chøc ®ã lµ MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt.

- Tuú tõng thêi kú c¸ch m¹ng, tªn gäi, c¬ng lÜnh vµ ®iÒu lÖ cña MÆt trËn

cã thÓ kh¸c nhau song thùc chÊt ®ã vÉn lµ tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi réng lín

cña nh©n d©n ViÖt Nam, n¬i quy tô, tËp hîp c¸c giai cÊp, tÇng lopø, d©n téc,

t«n gi¸o, ®¶ng ph¸i, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n yªu níc phÊn ®Êu v× môc tiªu chung

lµ ®éc lËp d©n téc, thèng nhÊt Tæ quèc, tù do vµ h¹nh phóc cña nh©n d©n.

b. Mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ x©y dùng vµ ho¹t ®éng cña MÆt trËn d©n téc

thèng nhÊt

- MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt ph¶i x©y dùng trªn nÒn t¶ng khèi liªn minh

c«ng - n«ng - trÝ thøc, ®Æt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng.

- MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt ph¶i ho¹t ®éng trªn c¬ së b¶o ®¶m lîi Ých

tèi cao cña d©n téc, quyÒn lîi c¬ b¶n cña c¸c tÇng líp nh©n d©n.

- MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt ph¶i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c hiÖp th-

¬ng d©n chñ, b¶o ®¶m ®oµn kÕt ngµy cµng réng r·i vµ bÒn v÷ng.

- MÆt trËn d©n téc thèng lµ khèi ®oµn kÕt chÆt chÏ, l©u dµi, ®oµn kÕt

thËt sù, ch©n thµnh, th©n ¸i, gióp ®ì nhau cïng tiÕn bé.

II. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ ®oµn kÕt quèc tÕ

1. Sù cÇn thiÕt x©y dùng ®oµn kÕt quèc tÕ

a. Thùc hiÖn ®oµn kÕt quèc tÕ nh»m kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc

m¹nh thêi ®¹i, t¹o søc m¹nh tæng hîp cho c¸ch m¹ng

- Hå ChÝ Minh lu«n cã niÒm tin bÊt diÖt vµo søc m¹nh d©n téc. Song, khi

t×m thÊy con ®êng cøu níc, Ngêi ®· sím x¸c ®Þnh c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ mét

bé phËn cña c¸ch m¹ng thÕ giíi; c¸ch m¹ng ViÖt Nam chØ cã thÓ thµnh c«ng vµ

thµnh c«ng ®Õn n¬i khi ®oµn kÕt chÆt chÏ víi phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi.

- Theo Hå ChÝ Minh, ®oµn kÕt quèc tÕ ®Ó tËp hîp lùc lîng bªn ngoµi,

tranh thñ sù ®ång t×nh, ñng hé vµ gióp ®ì cña b¹n bÌ quèc tÕ, kÕt hîp søc m¹nh

33

d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp cho c¸ch m¹ng chiÕn

th¾ng kÎ thï.

- §¹i ®oµn kÕt d©n téc lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi

cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®oµn kÕt quèc tÕ lµ mét nh©n tè thêng xuyªn vµ hÕt

søc quan träng gióp cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn.

b. Thùc hiÖn ®oµn kÕt quèc tÕ nh»m gãp phÇn cïng nh©n d©n thÕ giíi thùc

hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu c¸ch m¹ng:

- Trong t tëng Hå ChÝ Minh, thùc hiÖn ®oµn kÕt quèc tÕ, kÕt hîp chÆt

chÏ chñ nghÜa yªu níc víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n lµ nh»m gãp phÇn cïng

nh©n d©n thÕ giíi thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu c¸ch m¹ng cña d©n téc vµ thêi

®¹i. Chóng ta kh«ng chØ chiÕn ®Êu v× ®éc lËp, tù do cña ®Êt níc m×nh mµ

cßn v× ®éc lËp, tù do cña c¸c níc kh¸c, kh«ng chØ b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých sèng

cßn cña d©n téc m×nh mµ cßn v× nh÷ng môc tiªu cao c¶ cña thêi ®¹i.

- §Ó t¨ng cêng ®oµn kÕt quèc tÕ ph¶i kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng l¹i mäi biÓu

hiÖn cña chñ nghÜa d©n téc vÞ kû, chñ nghÜa s« - vanh vµ mäi thø chñ nghÜa c¬

héi kh¸c.

2. Néi dung vµ h×nh thøc ®oµn kÕt quèc tÕ

a. C¸c lùc lîng cÇn ®oµn kÕt

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, ®oµn kÕt quèc tÕ chñ yÕu tËp trung vµo ba lùc lîng

sau:

- §èi víi phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n thÕ giíi: Hå ChÝ Minh cho

r»ng sù ®oµn kÕt gi÷a giai cÊp v« s¶n quèc tÕ lµ mét b¶o ®¶m v÷ng ch¾c cho

th¾ng lîi cña chñ nghÜa céng s¶n. Ngêi chØ râ: chñ nghÜa t b¶n lµ mét lùc lîng

ph¶n ®éng quèc tÕ, lµ kÎ thï chung cña nh©n d©n lao ®éng toµn thÕ giíi. Do ®ã,

chØ cã søc m¹nh cña sù ®oµn kÕt, nhÊt trÝ, sù ®ång t×nh vµ ñng hé lÉn nhau

cña lao ®éng toµn thÕ giíi míi cã thÓ chèng l¹i ®îc ©m mu cña chñ nghÜa ®Õ

quèc.

- §èi víi phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc: Hå ChÝ Minh sím ph¸t

hiÖn ra ©m mu chia rÏ d©n téc cña c¸c níc ®Õ quèc, t¹o sù biÖt lËp, ®èi kh¸ng

vµ thï ghÐt d©n téc, chñng téc... nh»m lµm suy yÕu phong trµo ®Êu tranh gi¶i

phãng d©n téc ë c¸c níc thuéc ®Þa. V× vËy, Ngêi ®· ®Ò nghÞ Quèc tÕ Céng

s¶n cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó c¸c d©n téc thuéc ®Þa hiÓu biÕt nhau h¬n vµ ®oµn

34

kÕt l¹i. §ång thêi, Ngêi còng quan t©m t¨ng cêng ®oµn kÕt, hîp t¸c gi÷a c¸ch

m¹ng thuéc ®Þa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc ®Ó ®¶m b¶o cho giai cÊp

c«ng nh©n quèc tÕ giµnh th¾ng lîi cuèi cïng.

- §èi víi c¸c lùc lîng tiÕn bé, nh÷ng ngêi yªu chuéng hoµ b×nh, d©n chñ, tù

do vµ c«ng lý: trong thêi ®¹i míi, Hå ChÝ Minh ®· g¾n cuéc ®Êu tranh v× ®éc

lËp ë ViÖt Nam víi môc tiªu b¶o vÖ hoµ b×nh, tù do, c«ng lý vµ b×nh ®¼ng ®Ó

tËp hîp vµ tranh thñ sù ñng hé cña c¸c lùc lîng tiÕn bé trªn thÕ giíi. Ngêi ®· nç lùc

®Èy m¹nh ngo¹i giao nhµ níc, ngo¹i giao nh©n d©n, x©y dùng c¸c quan hÖ h÷u

nghÞ, ®oµn kÕt víi c¸c lùc lîng tiÕn bé trªn thÕ giíi.

b. H×nh thøc ®oµn kÕt

- Dùa trªn c¬ së c¸c quan hÖ vÒ ®Þa lý – chÝnh trÞ, tÝnh chÊt chÝnh trÞ

– x· héi trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi còng nh t×nh h×nh vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng

trong mçi thêi kú Hå ChÝ Minh ®· tõng bíc x©y dùng vµ cñng cè khèi ®oµn kÕt

quèc tÕ.

- T tëng ®¹i ®oµn kÕt v× th¾ng lîi c¸ch m¹ng cña Hå ChÝ Minh ®· ®Þnh h-

íng cho viÖc h×nh thµnh bèn tÇng mÆt trËn sau:

+ MÆt trËn ®¹i ®oµn kÕt d©n téc

+ MÆt trËn ®oµn kÕt ViÖt – Miªn – Lµo

+ MÆt trËn nh©n d©n ¸ - Phi ®oµn kÕt víi ViÖt Nam

+ MÆt trËn nh©n d©n thÕ giíi ®oµn kÕt víi ViÖt Nam chèng ®Õ quèc

x©m lîc

3. Nguyªn t¾c ®oµn kÕt quèc tÕ

a. §oµn kÕt trªn c¬ së thèng nhÊt môc tiªu vµ lîi Ých, cã lý, cã t×nh

§Ó ®oµn kÕt quèc tÕ Hå ChÝ Minh chó ý t×m ra nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vÒ

môc tiªu vµ lîi Ých gi÷a c¸c d©n téc, gi÷a c¸c lùc lîng tiÕn bé vµ phong trµo c¸ch m¹ng

thÕ giíi.

- §èi víi phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ: Ngêi gi¬ng cao ngän

cê ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn chñ nghÜa x· héi, thùc hiÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt

trªn nÒn t¶ng chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n, cã lý, cã

t×nh.

+ Hå ChÝ Minh chØ râ: ®oµn kÕt gi÷a c¸c §¶ng lµ ®iÒu kiÖn quan

träng nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n giµnh th¾ng lîi

35

hoµn toµn. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã ph¶i ®øng v÷ng trªn lËp trêng giai cÊp c«ng

nh©n, qu¸n triÖt s©u s¾c nh÷ng nguyªn t¾c cña chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n.

+ Cã lý: ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c -

Lªnin trªn c¬ së vËn dông s¸ng t¹o, cã hiÖu qu¶ vµo thùc tÕ mçi níc; xuÊt ph¸t tõ

lîi Ých chung cña c¸ch m¹ng thÕ giíi.

+ Cã t×nh: th«ng c¶m, t«n träng lÉn nhau trªn tinh thÇn, t×nh c¶m cña

nh÷ng ngêi cïng chung lý tëng, chung môc tiªu ®Êu tranh. Lîi Ých cña mçi quèc,

gia, d©n téc, mçi ®¶ng ph¶i ®îc t«n träng, song kh«ng ®îc ph¬ng h¹i ®Õn lîi Ých

chung, lîi Ých cña ®¶ng kh¸c, d©n téc kh¸c.

- §èi víi c¸c d©n téc trªn thÕ giíi: Hå ChÝ Minh gi¬ng cao ngän cê ®éc lËp,

tù do vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc. Ngêi lu«n thùc hiÖn nhÊt qu¸n quan ®iÓm

cã tÝnh nguyªn t¾c: d©n téc ViÖt Nam t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, toµn vÑn

l·nh thæ vµ quyÒn tù quyÕt cña tÊt c¶ c¸c quèc gia, d©n téc trªn thÕ giíi, ®ång

thêi mong muèn c¸c quèc gia d©n téc trªn thÕ giíi quan hÖ hîp t¸c, h÷u nghÞ víi

ViÖt Nam trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c ®ã.

- §èi víi c¸c lùc lîng tiÕn bé trªn thÕ giíi: Hå ChÝ Minh gi¬ng cao ngän cê

hoµ b×nh trong c«ng lý, chèng chiÕn tranh x©m lîc.

b. §oµn kÕt trªn c¬ së ®éc lËp, tù chñ, tù lùc. tù cêng

- §oµn kÕt quèc tÕ lµ ®Ó nh»m t¨ng thªm néi lùc. §Ó ®oµn kÕt tèt ph¶i cã

lùc lîng tèt. V× vËy, Hå ChÝ Minh cho r»ng: néi lùc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh, ngo¹i

lùc chØ cã thÓ ph¸t huy t¸c dông th«ng qua néi lùc. Do ®ã, Ngêi lu«n nªu cao

khÈu hiÖu “Tù lùc c¸nh sinh, dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh”, “muèn ngêi ta gióp

cho, th× tríc m×nh ph¶i tù gióp lÊy m×nh ®·”. Ngêi nhÊn m¹nh: ph¶i cã thùc lùc,

thùc lùc lµ c¸i chiªng, ngo¹i giao lµ c¸i tiÕng, chiªng cã to tiÕng míi lín.

- Muèn tranh thñ ®îc sù ñng hé quèc tÕ, §¶ng ph¶i cã ®êng lèi ®éc lËp, tù

chñ vµ ®óng ®¾n

36

Ch¬ng 6

T tëng Hå ChÝ Minh vÒ d©n chñ vµ x©y dùng

nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n

I. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ d©n chñ

1. Quan niÖm vÒ d©n chñ

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, d©n chñ ®îc biÓu ®¹t qua hai néi dung: “d©n

lµ chñ” vµ “d©n lµm chñ”. “D©n lµ chñ” nghÜa lµ ®Ò cËp vÞ thÕ cña d©n; “d©n

lµm chñ” nghÜa lµ ®Ò cËp n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña d©n. Hai vÕ nµy lu«n ®i

®«i víi nhau.

2. D©n chñ trong c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi

- D©n chñ ph¶i ®îc thÓ hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi,

trong ®ã, d©n chñ trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ lµ quan träng nhÊt vµ ®îc biÓu hiÖn

tËp trung trong ho¹t ®éng cña Nhµ níc. Trong lÜnh vùc nµy, d©n chñ nghÜa lµ

nh©n d©n cö ra, tæ chøc nªn bé m¸y nhµ níc còng nh toµn bé hÖ thèng chÝnh

trÞ.

- Trong ph¬ng thøc tæ chøc x· héi, theo Hå ChÝ Minh, mét chÕ ®é d©n

chñ lµ “bao nhiªu lîi Ých ®Òu v× d©n”, “quyÒn hµnh vµ lùc lîng ®Òu ë n¬i d©n”.

- D©n chñ kh«ng chØ lµ mét gi¸ trÞ chung, lµ s¶n phÈm cña v¨n minh

nh©n lo¹i, lµ lý tëng phÊn ®Êu cña c¸c d©n téc mµ cßn biÓu thÞ mèi quan hÖ

quèc tÕ, hoµ b×nh gi÷a c¸c d©n téc, ®ã lµ d©n chñ, b×nh ®¼ng trong mäi tæ

chøc quèc tÕ, lµ nguyªn t¾c øng xö trong c¸c quan hÖ quèc tÕ.

3. Thùc hµnh d©n chñ

a. X©y dùng vµ hoµn thiÖn chÕ ®é d©n chñ réng r·i

- Hå ChÝ Minh sím quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng mét chÕ ®é d©n chñ

réng r·i ë níc ta. N¨m 1941, trong Ch¬ng tr×nh cña ViÖt Minh ngêi ®· g¾n môc

tiªu ®éc lËp, tù do cña Tæ quèc víi quyÒn lîi cña tõng ngêi d©n. Trong Tuyªn

ng«n ®éc lËp, c¸c gi¸ trÞ vÒ d©n chñ ®îc g¾n liÒn víi ®Êt níc ®éc lËp, tù do,

h¹nh phóc. Víi tr¸ch nhiÖm chñ tr× so¹n th¶o HiÕn ph¸p n¨m 1946, 1959, Ngêi

lu«n kh¼ng ®Þnh râ quan ®iÓm b¶o ®¶m d©n chñ trong viÖc x¸c lËp quyÒn

lùc cña nh©n d©n.

37

- Hå ChÝ Minh chó träng b¶o ®¶m quyÒn lùc cña c¸c giai cÊp, tÇng líp,

c¸c céng ®ång d©n téc trong thÓ chÕ chÝnh trÞ níc ta. Ngêi kh¼ng ®Þnh:

+ C«ng nh©n cã quyÒn thùc sù trong xÝ nghiÖp, vµ tõ lµm chñ t liÖu

s¶n xuÊt hä ph¶i ®îc lµm chñ trong qu¶n lý, ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng.

+ Bao giê ë n«ng th«n n«ng d©n thùc sù n¾m chÝnh quyÒn, n«ng

d©n ph¶i ®îc gi¶i phãng th× míi cã d©n chñ thùc sù.

+ TrÝ thøc cã vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh d©n chñ ho¸ ë ViÖt

Nam.

+ Ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò gi¶i phãng phô n÷ ®Ó phô n÷ b×nh

®¼ng víi nam giíi, thùc sù tham gia tÝch cùc vµo c¸c c«ng viÖc x· héi.

+ Ph¶i ®Ò cao vai trß lµm chñ ®Êt níc cña thanh thiÕu niªn

+ Ph¶i ®¶m b¶o quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n tÊt c¶ c¸c d©n téc, lµm

cho c¸c d©n téc lµm chñ ®Êt níc, mau chãng ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, thùc

hiÖn c¸c d©n téc b×nh ®¼ng vÒ mäi mÆt.

b. X©y dùng c¸c tæ chøc §¶ng, Nhµ níc, MÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ chÝnh

trÞ - x· héi v÷ng m¹nh ®Ó ®¶m b¶o d©n chñ trong x· héi.

- Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: x©y dùng vµ thùc hiÖn d©n chñ trong §¶ng

lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi tr×nh ®é d©n chñ cña toµn x· héi v× ë níc ta §¶ng lµ

§¶ng cÇm quyÒn, l·nh ®¹o Nhµ níc vµ toµn x· héi. Ph¶i b¶o ®¶m vµ ph¸t huy

d©n chñ ë trong §¶ng th× míi b¶o ®¶m ®îc d©n chñ cña toµn x· héi.

- Nhµ níc thÓ hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý x· héi cña m×nh qua viÖc b¶o ®¶m

thùc thi ý chÝ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng ®èi víi sù ph¸t

triÓn ®Êt níc. Nhµ níc thÓ chÕ ho¸ toµn bé b¶n chÊt d©n chñ cña chÕ ®é.

- MÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n thÓ hiÖn quyÒn lµm chñ vµ tham

gia qu¶n lý x· héi cña tÊt c¶ c¸c giai cÊp, tÇng líp trong x· héi.

II. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng Nhµ níc cña d©n, do d©n, v×

d©n.

1. X©y dùng Nhµ níc thÓ hiÖn quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n

a. Nhµ níc cña d©n

- Nhµ níc cña d©n theo t tëng Hå ChÝ Minh lµ mét nhµ níc:

+ TÊt c¶ mäi quyÒn lùc trong Nhµ níc vµ trong x· héi ®Òu thuéc vÒ nh©n

d©n.

38

+ Nh©n d©n cã quyÒn kiÓm so¸t Nhµ níc, cö tri bÇu ra c¸c ®¹i biÓu, uû

quyÒn cho c¸c ®¹i biÓu ®ã bµn vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quèc kÕ d©n

sinh; nh©n d©n cã quyÒn b·i miÔn nh÷ng ®¹i biÓu Quèc héi vµ ®¹i biÓu Héi

®ång nh©n d©n nÕu nh÷ng ®¹i biÓu ®ã tá ra kh«ng xøng ®¸ng víi sù tÝn nhiÖm

cña nh©n d©n.

+ Ngêi d©n ®îc hëng mäi quyÒn d©n chñ, cã quyÒn lµm bÊt cø viÖc

g× ph¸p luËt kh«ng cÊm vµ cã nghÜa vô tu©n theo ph¸p luËt. QuyÒn lùc cña

d©n ®îc ®Æt ë vÞ trÝ tèi thîng. Nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm b¶o ®¶m quyÒn lµm chñ

cña d©n ®Ó d©n thùc thi quyÒn lµm chñ cña m×nh.

b. Nhµ níc do d©n

Theo Hå ChÝ Minh, Nhµ níc do d©n lµ Nhµ níc do d©n lËp nªn, d©n ñng

hé, d©n lµm chñ, d©n tham gia qu¶n lý Nhµ níc. Cô thÓ:

- Toµn bé c«ng d©n bÇu ra Quèc héi - c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña Nhµ n-

íc.

- Quèc héi bÇu ra Chñ tÞch níc, Uû ban Thêng vô Quèc héi vµ Héi ®ång

ChÝnh phñ.

- Héi ®ång ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh chÝnh cao nhÊt cña Nhµ níc, thùc

hiÖn c¸c NghÞ quyÕt cña Quèc héi vµ chÊp hµnh ph¸p luËt.

- Mäi c«ng viÖc cña bé m¸y nhµ níc trong viÖc qu¶n lý x· héi ®Òu thùc

hiÖn ý chÝ cña d©n (th«ng qua Quèc héi do d©n bÇu ra)

c. Nhµ níc v× d©n

- Nhµ níc v× d©n lµ mét nhµ níc lÊy lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n lµm

môc tiªu, tÊt c¶ ®Òu v× lîi Ých cña nh©n d©n; lµ nhµ níc trong s¹ch, kh«ng cã

®Æc quyÒn ®Æc lîi. Mäi ®êng lèi chÝnh s¸ch ®Òu chØ nh»m ®a l¹i quyÒn lîi

cho d©n, viÖc g× cã lîi cho d©n dï nhá còng cè g¾ng lµm, viÖc g× cã h¹i cho

d©n dï nhá còng cè g¾ng tr¸nh.

- C¸n bé nhµ níc ®Òu ph¶i lµm c«ng béc, lµm ®Çy tí cho nh©n d©n.

2. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ sù thèng nhÊt gi÷a b¶n chÊt giai cÊp c«ng

nh©n víi tÝnh nh©n d©n vµ tÝnh d©n téc cña Nhµ níc

a. VÒ b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña Nhµ níc

Theo quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh, Nhµ níc ViÖt Nam míi lµ mét Nhµ níc

mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n. V×:

39

- Nhµ níc do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o. ThÓ hiÖn: §¶ng l·nh ®¹o Nhµ níc gi÷

v÷ng vµ t¨ng cêng b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n b»ng ®êng lèi, quan ®iÓm, chñ

tr¬ng ®Ó Nhµ níc thÓ chÕ ho¸ thµnh ph¸p luËt, chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch. §ång thêi

§¶ng còng l·nh ®¹o Nhµ níc b»ng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®¶ng vµ ®¶ng viªn

trong bé m¸y, c¬ quan nhµ níc. §¶ng còng l·nh ®¹o Nhµ níc b»ng c«ng t¸c kiÓm

tra.

- Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, Nhµ níc tæ chøc cho nh©n d©n x©y dùng, ph¸t

triÓn ®Êt níc theo ®Þnh híng XHCN.

- Nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Nhµ níc lµ nguyªn t¾c tËp

trung d©n chñ.

b. B¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n thèng nhÊt víi tÝnh nh©n d©n, tÝnh d©n téc cña

Nhµ níc.

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, sù thèng nhÊt gi÷a b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n víi

tÝnh nh©n d©n vµ tÝnh d©n téc cña Nhµ níc ®îc thÓ hiÖn trong nh÷ng quan ®iÓm

sau:

- Nhµ níc ta ra ®êi lµ kÕt qu¶ cuéc ®Êu tranh l©u dµi, gian khæ cña nhiÒu

thÕ hÖ ngêi ViÖt Nam qua qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc.

- Nhµ níc ta b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n, lÊy lîi Ých cña d©n téc lµm c¬

b¶n.

- Nhµ níc ta lµm nhiÖm vô cña c¶ d©n téc giao phã, l·nh ®¹o nh©n d©n

tiÕn hµnh c¸c cuéc kh¸ng chiÕn ®Ó b¶o vÖ nÒn ®éc lËp, tù do cña Tæ quèc;

x©y dùng mét níc ViÖt Nam hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ vµ giµu

m¹nh, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña thÕ giíi.

3. X©y dùng Nhµ níc cã hiÖu lùc ph¸p lý m¹nh mÏ

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, mét Nhµ níc cã hiÖu lùc ph¸p lý m¹nh mÏ ®îc

thÓ hiÖn trªn nh÷ng ®iÓm sau:

- X©y dùng mét Nhµ níc hîp ph¸p, hîp hiÕn

- Ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc b»ng HiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ chó träng ®a

ph¸p luËt vµo cuéc sèng:

+ Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh ph¶i qu¶n lý nhµ níc b»ng hÖ thèng luËt.

§ång thêi, Ngêi chØ râ: d©n chñ ®Ých thùc bao giê còng ®i liÒn víi kû c¬ng

phÐp níc, ®i liÒn víi thùc thi HiÕn ph¸p, ph¸p luËt. V× vËy, Ngêi yªu cÇu ph¶i

40

ch¨m lo x©y dùng mét nÒn ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lµm

chñ thùc sù cña nh©n d©n.

+ Mäi ngêi ph¶i hiÓu vµ tuyÖt ®èi chÊp hµnh, bÊt kÓ ngêi ®ã gi÷ c¬ng

vÞ nµo; ph¶i coi träng c«ng t¸c gi¸o dôc ph¸p luËt, ®Æc biÖt cho thÕ hÖ trÎ; ph¶i

chó träng n©ng cao d©n trÝ, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ cña nh©n d©n.

+ Hå ChÝ Minh lu«n chó ý ®¶m b¶o tÝnh nghiªm minh vµ hiÖu lùc cña

ph¸p luËt. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¸p luËt ph¶i ®óng vµ ®ñ; ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c

tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ph¸p luËt cho mäi ngêi d©n; ngêi thùc thi ph¸p luËt ph¶i

thËt sù c«ng t©m vµ nghiªm minh, kh«ng cã ngo¹i lÖ, bÊt kú ai vi ph¹m ph¸p luËt

còng ®Òu bÞ trõng trÞ nghiªm kh¾c, ®óng ngêi, ®óng téi.

- TÝch cùc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cña nhµ níc ®ñ ®øc vµ

tµi: §Ó x©y dùng mét nhµ níc ph¸p quyÒn v÷ng m¹nh Hå ChÝ Minh yªu cÇu ®éi

ngò c¸n bé c«ng chøc ph¶i võa cã ®øc võa cã tµi, trong ®ã ®øc lµ gèc; ®éi ngò

nµy ph¶i ®îc tæ chøc hîp lý, cã hiÖu qu¶. Ngêi yªu cÇu ®éi ngò c¸n bé, c«ng

chøc ph¶i:

+ TuyÖt ®èi trung thµnh víi c¸ch m¹ng.

+ H¨ng h¸i, thµnh th¹o c«ng viÖc, giái chuyªn m«n, nghiÖp vô.

+ Ph¶i cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nh©n d©n.

+ D¸m phô tr¸ch, d¸m quyÕt ®o¸n, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm, nhÊt lµ trong

nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n, "th¾ng kh«ng kiªu, b¹i kh«ng n¶n".

+ Ph¶i thêng xuyªn tù phª b×nh vµ phª b×nh, lu«n cã ý thøc vµ hµnh

®éng v× sù lín m¹nh, trong s¹ch cña Nhµ níc.

4. X©y dùng Nhµ níc trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶

a. §Ò phßng vµ kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc trong ho¹t ®éng cña Nhµ níc

Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o c¸ch m¹ng B¸c ®· ®Ò cËp ®Õn nh÷ng tiªu cùc th-

êng gÆp sau trong bé m¸y nhµ níc vµ nh¾c nhë mäi ngêi ®Ò phßng, kh¾c

phôc:

- §Æc quyÒn, ®Æc lîi.

+ Tham «, l·ng phÝ, quan liªu: Hå ChÝ Minh coi ®©y lµ "giÆc néi

x©m", "giÆc ë trong lßng", thø giÆc cßn nguy hiÓm h¬n giÆc ngo¹i x©m. Ngêi

quan niÖm: "tham «, l·ng phÝ vµ bÖnh quan liªu dï cè ý hay kh«ng, còng lµ b¹n

41

®ång minh cña thùc d©n vµ phong kiÕn. Téi lçi Êy còng nÆng nh téi lçi ViÖt

gian, mËt th¸m". Ngêi còng chØ râ: bÖnh quan liªu Êp ñ, dung tóng, che chë cho

n¹n tham «, l·ng phÝ. V× vËy, ®©y lµ bÖnh gèc sinh ra c¸c bÖnh tham «, l·ng

phÝ; muèn trõ s¹ch bÖnh tham «, l·ng phÝ th× tríc m¾t ph¶i tÈy s¹ch bÖnh quan

liªu.

+ T tóng, chia rÏ, kiªu ng¹o: nh÷ng hµnh ®éng nµy g©y mÊt ®oµn kÕt,

g©y rèi cho c«ng t¸c.

b. T¨ng cêng tÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt ®i ®«i víi ®Èy m¹nh gi¸o dôc

®¹o ®øc c¸ch m¹ng.

- Hå ChÝ Minh cho r»ng kû c¬ng, phÐp níc thêi nµo còng cÇn vµ ®Òu

ph¶i ®îc ¸p dông cho bÊt k× ai. Ngêi yªu cÇu ph¸p luËt ph¶i th¼ng tay trõng trÞ

nh÷ng kÎ bÊt liªm, bÊt k× kÎ Êy ë ®Þa vÞ nµo, lµm nghÒ g×.

- Cïng víi ph¸p luËt Hå ChÝ Minh còng dïng søc m¹nh uy tÝn cña m×nh

®Ó c¶m ho¸ nh÷ng ngêi cã lçi lÇm, kÐo hä ®i víi c¸ch m¹ng, gi¸o dôc nh÷ng ngêi

m¾c khuyÕt ®iÓm ®Ó hä tr¸nh ph¹m ph¸p.

42

Ch¬ng 7

T tëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸, ®¹o ®øc vµ

x©y dùng con ngêi míi

I. Nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸

1. Kh¸i niÖm v¨n ho¸ theo t tëng Hå ChÝ Minh

a. §Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸

“V× lÏ sinh tån còng nh môc ®Ých cña cuéc sèng, loµi ngêi míi s¸ng t¹o vµ

ph¸t minh ra ng«n ng÷, ch÷ viÕt, ®¹o ®øc, ph¸p luËt, khoa häc, t«n gi¸o, v¨n häc,

nghÖ thuËt, nh÷ng c«ng cô cho sinh ho¹t h»ng ngµy vÒ mÆc, ¨n, ë vµ c¸c ph¬ng

thøc sö dông. Toµn bé nh÷ng s¸ng t¹o vµ ph¸t minh ®ã tøc lµ v¨n hãa. V¨n hãa lµ

sù tæng hîp cña mäi ph¬ng thøc sinh ho¹t cïng víi biÓu hiÖn cña nã mµ loµi ngêi

®· s¶n sinh ra nh»m thÝch øng nh÷ng nhu cÇu ®êi sèng vµ ®ßi hái cña sù sinh

tån”.

b. Quan ®iÓm vÒ x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ míi

Hå ChÝ Minh sím ®a ra nh÷ng ®Þnh híng lín cho viÖc x©y dùng nÒn v¨n

ho¸ d©n téc, ®ã lµ:

- X©y dùng t©m lý: tinh thÇn ®éc lËp tù cêng

- X©y dùng lu©n lý: biÕt hy sinh m×nh, lµm lîi cho quÇn chóng

- X©y dùng x· héi: mäi sù nghiªp cã liªn quan ®Õn phóc lîi cña nh©n d©n trong

x· héi.

- X©y dùng chÝnh trÞ: d©n quyÒn.

- X©y dùng kinh tÕ.

2. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ c¸c vÊn ®Ò chung cña v¨n hãa

a. Quan ®iÓm vÒ vÞ trÝ vµ vai trß cña v¨n hãa trong ®êi sèng x· héi

- V¨n hãa lµ ®êi sèng tinh thÇn cña x· héi, thuéc kiÕn tróc thîng tÇng. V¨n

hãa ®Æt ngang hµng víi chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, t¹o thµnh bèn vÊn ®Ò chñ

yÕu cña ®êi sèng x· héi vµ c¸c vÊn ®Ò nµy cã quan hÖ mËt thiÕt. Trong c«ng

cuéc x©y dùng ®Êt níc, c¶ bèn vÊn ®Ò nµy ph¶i ®îc coi träng nh nhau.

+ Trong quan hÖ víi chÝnh trÞ, x· héi: chÝnh trÞ, x· héi cã ®îc gi¶i

phãng th× v¨n hãa míi ®îc gi¶i phãng. ChÝnh trÞ gi¶i phãng sÏ më ®êng cho v¨n

hãa ph¸t triÓn. §Ó v¨n ho¸ ph¸t triÓn tù do, ph¶i lµm c¸ch m¹ng chÝnh trÞ tríc.

43

+ Trong quan hÖ víi kinh tÕ: kinh tÕ lµ nÒn t¶ng cña viÖc x©y dùng

v¨n hãa. Kinh tÕ ph¶i ®i tríc mét bíc, ph¶i chó träng x©y dùng kinh tÕ ®Ó cã

®iÒu kiÖn x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸.

- V¨n hãa kh«ng thÓ ®øng ngoµi mµ ph¶i ë trong kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, ph¶i

phôc vô nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ. V¨n hãa cã tÝnh

tÝch cùc, chñ ®éng, ®ãng vai trß to lín nh mét ®éng lùc, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña

kinh tÕ vµ chÝnh trÞ.

V¨n hãa ph¶i ë trong kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nghÜa lµ:

+ V¨n hãa ph¶i tham gia thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ, thóc

®Èy x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.

+ Kinh tÕ vµ chÝnh trÞ còng ph¶i cã tÝnh v¨n hãa

b. Quan ®iÓm vÒ tÝnh chÊt cña nÒn v¨n hãa

Theo t tëng Hå ChÝ Minh, nÒn v¨n hãa míi bao hµm ba tÝnh chÊt: tÝnh

d©n téc, tÝnh khoa häc, tÝnh ®¹i chóng.

- TÝnh d©n téc: Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh ®Õn chiÒu s©u b¶n chÊt rÊt

®Æc trng cña v¨n hãa d©n téc, gióp ph©n biÖt, kh«ng nhÇm lÉn víi v¨n hãa cña

c¸c d©n téc kh¸c. TÝnh d©n téc kh«ng chØ thÓ hiÖn ë chç biÕt gi÷ g×n, kÕ thõa,

ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc mµ cßn ph¶i ph¸t triÓn nh÷ng

truyÒn thèng tèt ®Ñp Êy cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn lÞch sö míi cña ®Êt níc.

- TÝnh khoa häc: thÓ hiÖn ë tÝnh hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn, thuËn víi trµo lu tiÕn

hãa cña thêi ®¹i; ®ßi hái ph¶i ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng g× tr¸i víi khoa häc, ph¶n

tiÕn bé, biÕt g¹n ®ôc kh¬i trong, kÕ thõa truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ

tiÕp thu tinh hoa v¨n hãa cña nh©n lo¹i.

- TÝnh ®¹i chóng: nÒn v¨n hãa ph¶i phôc vô nh©n d©n vµ do nh©n d©n x©y

dùng nªn

c. Quan ®iÓm vÒ chøc n¨ng cña v¨n hãa

- Båi dìng t tëng ®óng ®¾n vµ nh÷ng t×nh c¶m cao ®Ñp: V¨n hãa ph¶i båi

dìng, nªu cao t tëng ®óng ®¾n vµ t×nh c¶m cao ®Ñp cho nh©n d©n, lo¹i bá

nh÷ng sai lÇm vµ thÊp hÌn cã thÓ cã trong t tëng, t×nh c¶m cña mçi ngêi.

+ V¨n hãa ph¶i lµm cho ai còng cã lý tëng tù chñ, ®éc lËp, tù do; ph¶i lµm

thÕ nµo cho ai còng cã tinh thÇn “v× níc quªn m×nh, v× lîi Ých chung vµ quªn lîi Ých

riªng”.

44

+ V¨n hãa ph¶i båi dìng cho con ngêi lßng yªu níc, th¬ng d©n, th¬ng yªu

con ngêi, yªu tÝnh trung thùc, ch©n thµnh, thñy chung, ghÐt nh÷ng thãi h tËt xÊu;

gãp phÇn x©y ®¾p niÒm tin cho con ngêi, tin vµo b¶n th©n, tin vµo nh©n d©n vµ

tiÒn ®å cña c¸ch m¹ng.

- Më réng hiÓu biÕt, n©ng cao d©n trÝ: v¨n hãa cã chøc n¨ng n©ng cao d©n trÝ

®Ó nh©n d©n cã thÓ tham gia s¸ng t¹o vµ hëng thô v¨n hãa, gãp phÇn còng §¶ng

“biÕn mét níc dèt n¸t, cùc khæ thµnh mét níc v¨n hãa cao vµ ®êi sèng t¬i vui, h¹nh

phóc”.

- Båi dìng nh÷ng phÈm chÊt, phong c¸ch vµ lèi sèng tèt ®Ñp, lµnh m¹nh; h-

íng con ngêi ®Õn ch©n, thiÖn, mü ®Ó hoµn thiÖn b¶n th©n; v¨n hãa ph¶i thÊm

s©u vµo t©m lý quèc d©n, ph¶i söa ®æi ®îc nh÷ng tham nhòng, lêi biÕng, phï

hoa xa xØ, v¨n hãa ph¶i soi ®êng cho quèc d©n ®i.

3. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ mét sè lÜnh vùc chÝnh cña v¨n hãa.

a. V¨n hãa gi¸o dôc

- Môc tiªu cña v¨n ho¸ gi¸o dôc: thùc hiÖn 3 chøc n¨ng cña v¨n ho¸ b»ng d¹y vµ

häc:

+ D¹y vµ häc ®Ó më mang d©n trÝ, n©ng cao kiÕn thøc, båi dìng t t-

ëng ®óng ®¾n vµ t×nh c¶m cao ®Ñp, nh÷ng phÈm chÊt trong s¸ng vµ lèi sèng

lµnh m¹nh cho nh©n d©n.

+ §µo t¹o nh÷ng con ngêi míi võa cã ®øc, võa cã tµi, nh÷ng c«ng d©n

biÕt lµm chñ. Häc kh«ng ph¶i ®Ó ch¹y theo b»ng cÊp mµ ph¶i cã thùc häc. Häc

®Ó lµm viÖc, lµm ngêi, lµm c¸n bé. Trong nh÷ng môc tiªu ®ã häc ®Ó lµm ngêi lµ

khã nhÊt.

- VÒ néi dung gi¸o dôc: ph¶i bao gåm c¶ v¨n ho¸, chÝnh trÞ, khoa häc- kü

thuËt, chuyªn m«n nghÒ nghiÖp, lao ®éng. Nh÷ng néi dung ®ã ph¶i phï hîp víi

tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt níc vµ ®Æt nã trong mèi quan hÖ chÆt chÏ, kh«ng

®îc xem nhÑ mÆt nµo.

- Ph¬ng ch©m, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc:

+ Ph¶i lu«n g¾n néi dung gi¸o dôc víi thùc tiÔn, häc ®i ®«i víi hµnh, lý

luËn liªn hÖ víi thùc tÕ; häc tËp kÕt hîp víi lao ®éng; phèi hîp nhµ trêng - gia

®×nh - x· héi; thùc hiÖn d©n chñ, b×nh ®¼ng trong gi¸o dôc.

45

+ Gi¸o dôc ph¶i xuÊt ph¸t vµ b¸m ch¾c vµo môc tiªu gi¸o dôc. C¸ch d¹y

häc ph¶i phï hîp víi løa tuæi, d¹y tõ dÔ ®Õn khã; kÕt hîp häc tËp víi vui ch¬i cã

Ých, lµnh m¹nh; gi¸o dôc ph¶i dïng ph¬ng ph¸p nªu g¬ng, ph¶i g¾n liÒn víi thi

®ua.

+ Häc ë mäi n¬i, mäi lóc, häc mäi ngêi, häc suèt ®êi. Coi träng viÖc tù

häc, tù ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i. §èi víi mçi ngêi häc ë trêng líp chØ lµ mét phÇn

cßn chñ yÕu lµ ph¶i tù häc trong lao ®éng, trong c«ng t¸c, trong ho¹t ®éng thùc

tiÔn.

b. V¨n hãa v¨n nghÖ

- V¨n ho¸ - v¨n nghÖ lµ mét mÆt trËn, nghÖ sü lµ chiÕn sü, t¸c phÈm v¨n

nghÖ lµ vò khÝ s¾c bÐn trong ®Êu tranh c¸ch m¹ng. §Ó lµm trßn nhiÖm vô, ng-

êi chiÕn sü nghÖ thuËt ph¶i cã lËp trêng v÷ng, t tëng ®óng, ®Æt lîi Ých cña

kh¸ng chiÕn, cña Tæ quèc vµ nh©n d©n lªn trªn hÕt, tríc hÕt.

- V¨n nghÖ ph¶i g¾n víi thùc tiÔn lao ®éng s¶n xuÊt, chiÕn ®Êu, sinh ho¹t

vµ x©y dùng ®êi sèng míi cña nh©n d©n. Tõ thùc tiÔn ®ã, b»ng tµi n¨ng s¸ng t¹o

vµ tinh thÇn nh©n v¨n cña m×nh v¨n nghÖ sü s¸ng t¹o ra nh÷ng t¸c phÈm nghÖ

thuËt. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, v¨n nghÖ sü ph¶i hoµ m×nh víi quÇn chóng, ph¶i ®i

s©u vµo ®êi sèng nh©n d©n ®Ó hiÓu t©m t, t×nh c¶m, nguyÖn väng cña hä.

- Ph¶i cã nh÷ng t¸c phÈm v¨n nghÖ xøng ®¸ng víi thêi ®¹i míi cña ®Êt níc

vµ d©n téc. Nh÷ng t¸c phÈm Êy ph¶i diÔn ®¹t võa ®ñ nh÷ng ®iÒu ®¸ng nãi, ai ®äc

còng hiÓu ®îc vµ khi ®äc xong ph¶i suy ngÉm; ph¶i kÕ thõa ®îc nh÷ng tinh hoa v¨n

ho¸ d©n téc, mang ®îc h¬i thë cña thêi ®¹i, võa ph¶n ¸nh ch©n thËt nh÷ng g× ®· cã

trong ®êi sèng, võa phª ph¸n c¸i dë, c¸i xÊu, c¸i sai, híng nh©n d©n ®Õn c¸i ch©n,

thiÖn, mü. C¸c t¸c phÈm v¨n nghÖ ph¶i ch©n thùc vÒ néi dung, ®a d¹ng, phong phó,

vÒ h×nh thøc vµ thÓ lo¹i.

c. V¨n hãa ®êi sèng

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, v¨n ho¸ ®êi sèng thùc chÊt lµ ®êi sèng míi víi ba

néi dung: ®¹o ®øc míi, lèi sèng míi, nÕp sèng míi. Trong ®ã, ®¹o ®øc míi ®ãng vai

trß chñ yÕu v× chØ dùa trªn nÒn ®¹o ®øc míi th× míi x©y dùng ®îc lèi sèng míi vµ

nÕp sèng míi.

46

- §¹o ®øc míi: ®Ó x©y dùng ®êi sèng míi tríc hÕt ph¶i x©y dùng ®¹o ®øc

míi. “Nªu cao vµ thùc hµnh CÇn, KiÖm, Liªm, ChÝnh tøc lµ nhen löa cho ®êi

sèng míi”.

- Lèi sèng míi: lµ lèi sèng cã lý tëng, cã ®¹o ®øc, lµ lèi sèng v¨n minh, tiªn

tiÕn, kÕt hîp hµi hoµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n

lo¹i. §Ó x©y dùng lèi sèng míi B¸c yªu cÇu ph¶i söa ®æi c¸ch ¨n, c¸ch mÆc, c¸ch

ë, c¸ch ®i l¹i, nghÜa lµ ph¶i söa ®æi phong c¸ch sèng, phong c¸ch lµm viÖc.

+ Phong c¸ch sèng: ph¶i khiªm tèn, gi¶n dÞ, chõng mùc, ng¨n n¾p, vÖ

sinh, yªu lao ®éng, quý thêi gian, Ýt lßng ham muèn vËt chÊt, chøc - quyÒn -

danh - lîi; cëi më, ch©n t×nh, giµu lßng th¬ng yªu, tr©n träng con ngêi, nghiªm

kh¾c víi m×nh, khoan dung, ®é lîng víi ngêi ...

+ Phong c¸ch lµm viÖc: ph¶i söa ®æi ®Ó cã t¸c phong quÇn chóng, t¸c

phong tËp thÓ - d©n chñ, t¸c phong khoa häc. Ba lo¹i t¸c phong nµy cã quan hÖ mËt

thiÕt víi nhau.

- NÕp sèng míi: x©y dùng thãi quen vµ phong tôc tËp qu¸n tèt ®Ñp, kÕ

thõa vµ ph¸t triÓn nh÷ng thuÇn phong mü tôc l©u ®êi cña d©n téc.

+ X©y dùng nÕp sèng míi kh«ng ph¶i bá hÕt c¸i cò, kh«ng ph¶i c¸i g×

còng lµm míi. C¸i g× cò mµ xÊu th× ph¶i bá. Cò mµ kh«ng xÊu nhng phiÒn phøc

th× söa ®æi. C¸i cò mµ tèt th× ph¸t triÓn thªm. Míi mµ hay th× ph¶i lµm, ph¶i bæ

sung.

II. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ ®¹o ®øc

1. Néi dung c¬ b¶n cña t tëng Hå ChÝ Minh vÒ ®¹o ®øc

a. Quan ®iÓm vÒ vai trß vµ søc m¹nh cña ®¹o ®øc

- §¹o ®øc lµ c¸i gèc cña ngêi c¸ch m¹ng: Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh ®¹o

®øc lµ nguån nu«i dìng vµ ph¸t triÓn con ngêi. Ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc

c¸ch m¹ng lµm nÒn t¶ng míi hoµn thµnh ®îc nhiÖm vô c¸ch m¹ng.

Trong t tëng Hå ChÝ Minh, ®øc ph¶i g¾n víi tµi, lêi nãi ®i ®«i víi hµnh

®éng vµ hiÖu qu¶ trªn thùc tÕ. §øc vµ tµi, hång vµ chuyªn, phÈm chÊt vµ n¨ng

lùc thèng nhÊt lµm mét. Trong ®ã, ®øc lµ gèc cña tµi, hång lµ gèc cña chuyªn,

phÈm chÊt lµ gèc cña n¨ng lùc. Tµi lµ thÓ hiÖn cô thÓ cña ®øc trong hiÖu qu¶

hµnh ®éng.

47

- §¹o ®øc lµ nh©n tè t¹o nªn søc hÊp dÉn cña CNXH. Theo Hå ChÝ Minh

søc hÊp dÉn cña CNXH tríc hÕt lµ ë nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc cao ®Ñp, ë nh÷ng

phÈm chÊt cña ngêi céng s¶n.

b. Quan ®iÓm vÒ nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng

- Trung víi níc, hiÕu víi d©n

+ Trung víi níc: tuyÖt ®èi trung thµnh víi sù nghiÖp dùng níc vµ gi÷ níc,

trung thµnh víi con ®êng ®i lªn cña ®Êt níc, suèt ®êi phÊn ®Êu cho §¶ng, cho c¸ch

m¹ng.

+ HiÕu víi d©n: th¬ng d©n, tin d©n, hÕt lßng phôc vô d©n. Muèn vËy,

ph¶i gÇn d©n, kÝnh träng vµ häc tËp nh©n d©n, dùa vµo d©n, lÊy d©n lµm gèc.

C¸n bé l·nh ®¹o ph¶i n¾m v÷ng d©n t×nh, hiÓu râ d©n t©m, thêng xuyªn quan

t©m c¶i thiÖn d©n sinh, n©ng cao d©n trÝ.

+ Trung víi níc ph¶i g¾n liÒn hiÕu víi d©n v× níc lµ níc cña d©n, cßn

d©n lµ chñ nh©n cña ®Êt níc; quyÒn hµnh vµ lùc lîng ®Òu ë d©n, lîi Ých ®Òu

v× d©n.

- CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t:

+ CÇn: siªng n¨ng, ch¨m chØ; lao ®éng cã kÕ ho¹ch, cã hiÖu qu¶, cã

n¨ng suÊt cao víi tinh thÇn tù lùc c¸nh sinh.

+ KiÖm: tiÕt kiÖm thêi gian, tiÕt kiÖm c«ng søc, tiÕt kiÖm cña c¶i,...

cña níc, cña d©n; kh«ng xa xØ, kh«ng hoang phÝ, kh«ng ph« tr¬ng, h×nh

thøc,...

+ Liªm: lu«n t«n träng cña c«ng, cña d©n; trong s¹ch, kh«ng tham lam

tiÒn cña, ®Þa vÞ, danh tiÕng.

+ ChÝnh: th¼ng th¾n, ®øng ®¾n.

• §èi víi m×nh: kh«ng tù cao, tù ®¹i, khiªm tèn häc hái, ph¸t triÓn

®iÒu hay, söa ®æi ®iÒu dë cña b¶n th©n.

• §èi víi ngêi: kh«ng nÞnh ngêi trªn, kh«ng khinh ngêi díi, thËt thµ,

kh«ng dèi tr¸.

• §èi víi viÖc: ®Ó viÖc c«ng lªn trªn, lªn tríc, viÖc thiÖn nhá mÊy

còng lµm, viÖc ¸c nhá mÊy còng tr¸nh.

+ Vai trß cña phÈm chÊt cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh:

48

* C¸n bé, ®¶ng viªn nÕu kh«ng gi÷ ®óng nh÷ng phÈm chÊt nµy th×

dÔ trë nªn hñ b¹i, biÕn thµnh s©u mät cña d©n.

* §èi víi mét quèc gia, cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ thíc ®o sù giµu cã

vÒ vËt chÊt, sù v÷ng m¹nh vÒ tinh thÇn, thÓ hiÖn sù v¨n minh, tiÕn bé

* CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh lµ nÒn t¶ng cña ®êi sèng míi, cña c¸c

phong trµo thi ®ua yªu níc.

+ ChÝ c«ng v« t: lµ c«ng b»ng, c«ng t©m, kh«ng thiªn t, thiªn vÞ; lµm

viÖc g× còng kh«ng nghÜ ®Õn m×nh tríc, “lo tríc thiªn h¹, vui sau thiªn h¹”; nªu

cao chñ nghÜa tËp thÓ, trõ bá chñ nghÜa c¸ nh©n.

- Th¬ng yªu con ngêi, sèng cã t×nh nghÜa: ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã t×nh th-

¬ng yªu víi nh÷ng ngêi nghÌo khæ, nh÷ng ngêi bÞ mÊt quyÒn, nh÷ng ngêi bÞ ¸p

bøc bãc lét. NÕu kh«ng cã t×nh yªu th¬ng ®ã th× kh«ng thÓ nãi ®Õn c¸ch m¹ng.

+ Yªu th¬ng con ngêi ph¶i ®îc x©y dùng trªn lËp trêng giai cÊp c«ng

nh©n, thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ h»ng ngµy víi b¹n bÌ, ®ång chÝ, anh em. Nã

®ßi hái mçi ngêi ph¶i chÆt chÏ vµ nghiªm kh¾c víi m×nh, réng r·i, ®é lîng, vÞ tha

víi ngêi kh¸c; ph¶i t«n träng quyÒn con ngêi.

- Cã tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng: t«n träng, hiÓu biÕt, th¬ng yªu vµ ®oµn

kÕt víi giai cÊp v« s¶n toµn thÕ giíi, víi tÊt c¶ c¸c d©n téc vµ nh©n d©n c¸c níc,

víi nh÷ng ngêi tiÕn bé; chèng mäi sù chia rÏ, bÊt b×nh ®¼ng vµ ph©n biÖt chñng

téc, chèng chñ nghÜa d©n téc hÑp hßi, s«vanh, nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu

lín cña thêi ®¹i lµ hßa b×nh, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi.

c. Quan ®iÓm vÒ nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng ®¹o ®øc míi

- Nãi ®i ®«i víi lµm, ph¶i nªu g¬ng vÒ ®¹o ®øc: Ngêi coi ®©y lµ nguyªn

t¾c quan träng bËc nhÊt trong x©y dùng nÒn ®¹o ®øc míi.

+ Nãi ®i ®«i víi lµm lµ ®Æc trng b¶n chÊt cña t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ

Minh. Nãi ®i ®«i víi lµm ®èi lËp hoµn toµn víi thãi ®¹o ®øc gi¶ cña giai cÊp bãc

lét, nãi mét ®»ng, lµm mét nÎo, thËm chÝ nãi mµ kh«ng lµm.

+ Nãi ®i ®«i víi lµm ph¶i g¾n liÒn víi nªu g¬ng vÒ ®¹o ®øc. Hå ChÝ

Minh cho r»ng: “Mét tÊm g¬ng sèng cßn cã gi¸ trÞ h¬n mét tr¨m bµi diÔn v¨n

tuyªn truyÒn”. Ngêi chØ râ: h¬n bÊt cø mét lÜnh vùc nµo kh¸c, trong viÖc x©y

dùng mét nÒn ®¹o ®øc míi, ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ph¶i ®Æc biÖt chó träng ®¹o

49

lµm g¬ng, ph¶i chó ý ph¸t hiÖn, x©y dùng nh÷ng ®iÓn h×nh ngêi tèt, viÖc tèt

trong c¸c lÜnh vùc.

- X©y ®i ®«i víi chèng:

+ §Ó x©y dùng nÒn ®¹o ®øc míi ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a x©y vµ

chèng. X©y ph¶i ®i ®«i víi chèng, muèn x©y ph¶i chèng, chèng nh»m môc ®Ých

x©y.

+ X©y dùng ®¹o ®øc míi tríc hÕt ph¶i ®îc tiÕn hµnh b»ng viÖc gi¸o dôc

nh÷ng phÈm chÊt, nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc míi. ViÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc ph¶i

phï hîp víi tõng giai ®o¹n c¸ch m¹ng, tõng løa tuæi, ngµnh nghÒ, giai cÊp, tÇng

líp vµ trong tõng m«i trêng kh¸c nhau, ph¶i kh¬i dËy ®îc ý thøc ®¹o ®øc lµnh

m¹nh ë mçi ngêi.

+ Cïng víi x©y ph¶i ®Êu tranh lo¹i bá c¸i sai, c¸i xÊu, c¸i v« ®¹o ®øc

trong ®êi sèng hµng ngµy; chØ cã thÓ x©y dùng ®îc ®¹o ®øc míi trªn c¬ së kiªn

tr× môc tiªu chèng chñ nghÜa ®Õ quèc, chèng nh÷ng thãi quen, tËp qu¸n l¹c hËu

vµ lo¹i trõ chñ nghÜa c¸ nh©n. §Ó chèng thµnh c«ng ph¶i ph¸t hiÖn sím, ph¶i

tuyªn truyÒn, vËn ®éng h×nh thµnh phong trµo quÇn chóng réng r·i.

- Ph¶i tu dìng ®¹o ®øc suèt ®êi:

+ Hå ChÝ Minh chØ râ: ®¹ä ®øc c¸ch m¹ng ph¶i ®îc kiªn tr× rÌn luyÖn,

tu dìng suèt ®êi nh c«ng viÖc röa mÆt hµng ngµy. B¸c viÕt: “§¹o ®øc c¸ch m¹ng

kh«ng ph¶i trªn trêi sa xuèng. Nã do ®Êu tranh, rÌn luyÖn bÒn bØ hµng ngµy mµ

ph¸t triÓn vµ cñng cè. Còng nh ngäc cµng mµi cµng s¸ng, vµng cµng luyÖn cµng

trong”.

+ Båi dìng t tëng míi ®Ó ®¸nh th¾ng t tëng cò, ®o¹n tuyÖt víi con ngêi

cò ®Ó trë thµnh con ngêi míi kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc dÔ dµng... Dï khã

kh¨n gian khæ nhng muèn c¶i t¹o th× nhÊt ®Þnh thµnh c«ng.

+ §¹o ®øc c¸ch m¹ng ®ßi hái mçi ngêi ph¶i tù gi¸c rÌn luyÖn th«ng qua

ho¹t ®éng thùc tiÔn, trong c«ng viÖc, trong c¸c mèi quan hÖ; ph¶i thÊy râ c¸i

hay, c¸i tèt, c¸i thiÖn ®Ó ph¸t huy, thÊy râ c¸i dë, c¸i xÊu, c¸i ¸c ®Ó kh¾c phôc.

2. Sinh viªn häc tËp vµ lµm theo t tëng, tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh

a. Häc tËp vµ lµm theo t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh

- X¸c ®Þnh ®óng vÞ trÝ, vai trß cña ®¹o ®øc ®èi víi c¸ nh©n

50

- Kiªn tr× tu dìng theo c¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh: yªu Tæ quèc,

yªu nh©n d©n, yªu CNXH, yªu lao ®éng, yªu khoa häc vµ kû luËt.

b. Néi dung häc tËp theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh

- Thùc tr¹ng ®¹o ®øc lèi sèng trong sinh viªn hiÖn nay: phÇn lín sinh viªn

vÉn gi÷ ®îc lèi sèng t×nh nghÜa, trong s¹ch, lµnh m¹nh; khiªm tèn, cÇn cï, s¸ng

t¹o trong häc tËp; sèng cã b¶n lÜnh, cã chÝ lËp th©n, lËp nghiÖp; g¾n bã víi

nh©n d©n, ®ång hµnh cïng d©n téc,... Bªn c¹nh ®ã, do nhiÒu nguyªn nh©n, mét

bé phËn sinh viªn phai nh¹t lý tëng, mÊt ph¬ng híng phÊn ®Êu, sèng thùc dông,

thiÕu tr¸ch nhiÖm,...

- Häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh:

+ Häc trung víi níc, hiÕu víi d©n, suèt ®êi ®Êu tranh cho sù nghiÖp

gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ngêi.

+ Häc cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t, ®êi t trong s¸ng, nÕp

sèng gi¶n dÞ vµ ®øc khiªm tèn phi thêng.

+ Häc ®øc tin tuyÖt ®èi vµo søc m¹nh cña nh©n d©n, kÝnh träng nh©n

d©n vµ hÕt lßng, hÕt søc phôc vô nh©n d©n; lu«n nh©n ¸i, vÞ tha, khoan dung,

nh©n hËu víi con ngêi.

+ Häc tÊm g¬ng vÒ ý chÝ vµ nghÞ lùc tinh thÇn to lín, quyÕt t©m vît

qua mäi thö th¸ch, gian nguy ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých cuéc sèng.

III. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng con ngêi míi

1. Quan niÖm cña Hå ChÝ Minh vÒ con ngêi

a. Con ngêi ®îc nh×n nhËn nh mét chØnh thÓ

- Hå ChÝ Minh xem xÐt con ngêi nh mét chØnh thÓ thèng nhÊt vÒ t©m

lùc, thÓ lùc vµ c¸c ho¹t ®éng cña nã. Con ngêi lu«n cã xu híng v¬n tíi ch©n,

thiÖn, mü dï “cã thÕ nµy, thÕ kh¸c”.

- Hå ChÝ Minh nh×n nhËn con ngêi trong tÝnh ®a d¹ng: ®a d¹ng trong

quan hÖ x· héi, ®a d¹ng trong tÝnh c¸ch, kh¸t väng, phÈm chÊt, kh¶ n¨ng, ®a

d¹ng trong hoµn c¶nh xuÊt th©n, ®iÒu kiÖn sèng, lµm viÖc,...

- Hå ChÝ Minh còng nh×n nhËn con ngêi trong sù thèng nhÊt cña hai mÆt

®èi lËp: thiÖn vµ ¸c, hay vµ dë, tèt vµ xÊu, hiÒn vµ d÷,... nhng “dï lµ xÊu, tèt, v¨n

minh hay d· man ®Òu cã t×nh”.

b. Con ngêi cô thÓ, lÞch sö

51

Hå ChÝ Minh thêng xem xÐt con ngêi cô thÓ, hiÖn thùc, kh¸ch quan trong

c¸c mèi quan hÖ x· héi, quan hÖ giai cÊp, theo giíi tÝnh, theo løa tuæi, nghÒ

nghiÖp,...

c. B¶n chÊt con ngêi mang tÝnh x· héi

Hå ChÝ Minh quan niÖm con ngêi lµ sù tæng hîp c¸c quan hÖ x· héi tõ

hÑp ®Õn réng, chñ yÕu bao gåm c¸c quan hÖ: anh em, hä hµng, bÇu b¹n, ®ång

bµo, loµi ngêi.

2. Quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ vai trß cña con ngêi vµ chiÕn lîc "trång ngêi".

a. VÒ vai trß cña con ngêi

- Con ngêi lµ vèn quý nhÊt, nh©n tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña sù

nghiÖp c¸ch m¹ng: Theo Ngêi "trong bÇu trêi kh«ng cã g× quý b»ng nh©n d©n,

trong thÕ giíi kh«ng g× m¹nh b»ng lùc lîng ®oµn kÕt cña nh©n d©n". V× vËy, "v«

luËn viÖc g× ®Òu do ngêi lµm ra vµ tõ nhá ®Õn to, tõ gÇn ®Õn xa, ®Òu thÕ

c¶". "ViÖc dÔ mÊy kh«ng cã nh©n d©n còng chÞu, viÖc khã mÊy cã d©n liÖu

còng xong". Nh©n d©n lµ ngêi s¸ng t¹o ra mäi gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn; lµ

yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng.

- Con ngêi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña c¸ch m¹ng; ph¶i coi träng,

ch¨m sãc, ph¸t huy nh©n tè con ngêi.

+ §iÓm xuÊt ph¸t vµ môc ®Ých cuèi cïng cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng Hå

ChÝ Minh lµ con ngêi, cho con ngêi, v× sù tù do, Êm no, h¹nh phóc cña con ngêi.

V× thÕ, mäi chñ tr¬ng, ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ChÝnh phñ ®Òu v× lîi

Ých chÝnh ®¸ng cña con ngêi.

+ Hå ChÝ Minh cã niÒm tin m·nh liÖt vµo søc m¹nh vÜ ®¹i vµ n¨ng lùc

s¸ng t¹o cña quÇn chóng. Ngêi kh¼ng ®Þnh: “muèn x©y dùng CNXH, tríc hÕt

ph¶i cã con ngêi XHCN”, “cã d©n th× cã tÊt c¶”. NÕu kh«ng cã nh©n d©n th×

ChÝnh phñ kh«ng ®ñ lùc lîng, nÕu kh«ng cã ChÝnh phñ th× nh©n d©n kh«ng cã

ai dÉn ®êng. §¶ng l·nh ®¹o nhng d©n lµ chñ. Lùc lîng bao nhiªu lµ nhê ë d©n

hÕt. V× vËy, ph¶i chèng bÖnh xa nh©n d©n, khinh nh©n d©n, sî nh©n d©n,

kh«ng tin nh©n d©n.

+ Con ngêi lµ ®éng lùc cña c¸ch m¹ng ®îc nh×n nhËn trªn ph¹m vi c¶ n-

íc, toµn thÓ ®ång bµo, song tríc hÕt lµ ë giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n. Nh-

ng, kh«ng ph¶i mäi con ngêi ®Òu trë thµnh ®éng lùc, mµ ph¶i lµ nh÷ng con ngêi

52

®îc gi¸c ngé vµ tæ chøc. Hä ph¶i cã trÝ tuÖ vµ b¶n lÜnh, v¨n ho¸, ®¹o ®øc.

+ Gi÷a con ngêi - môc tiªu vµ con ngêi - ®éng lùc cã mèi quan hÖ biÖn

chøng: cµng ch¨m lo cho con ngêi - môc tiªu tèt bao nhiªu th× sÏ ph¸t huy con ng-

êi - ®éng lùc tèt bÊy nhiªu. Ngîc l¹i, t¨ng cêng ®îc søc m¹nh cña con ngêi - ®éng

lùc th× sÏ nhanh chãng ®¹t ®îc môc tiªu c¸ch m¹ng.

b. VÒ chiÕn lîc “trång ngêi”

- “Trång ngêi” lµ yªu cÇu kh¸ch quan, võa cÊp b¸ch, võa l©u dµi cña c¸ch

m¹ng; con ngêi ph¶i ®îc ®Æt vµo vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn.

- Muèn x©y dùng CNXH, tríc hÕt cÇn cã nh÷ng con ngêi XHCN. Con ngêi

XHCN ph¶i kÕ thõa nh÷ng gi¸ trÞ tèt ®Ñp cña con ngêi truyÒn thèng, ®ång thêi,

h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt míi nh: cã t tëng vµ ®¹o ®øc XHCN; cã trÝ tuÖ vµ

b¶n lÜnh ®Ó lµm chñ; cã t¸c phong XHCN; cã lßng nh©n ¸i, vÞ tha, ®é lîng.

- ChiÕn lîc “trång ngêi” lµ mét träng t©m, mét bé phËn hîp thµnh cña

chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §Ó “trång ngêi” cÇn cã nhiÒu biÖn ph¸p nhng

gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ biÖn ph¸p quan träng bËc nhÊt. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p

gi¸o dôc ph¶i toµn diÖn; ph¶i kÕt hîp gi÷a nhËn thøc vµ hµnh ®éng, lêi nãi vµ

viÖc lµm.

+ Trång ngêi lµ viÖc “tr¨m n¨m”, kh«ng thÓ nãng véi. NhËn thøc, gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa thêng trùc, bÒn bØ trong suèt cuéc ®êi, trong suèt thêi

kú qu¸ ®é.

53