Bai Giang-06, Lap Trinh Shell Linux

5/10/2018 Bai Giang-06, Lap Trinh Shell Linux - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/bai-giang-06-lap-trinh-shell-linux 1/12

1

1

LẬP TRÌNH SHELL LINUX

2

Giới thiệu Shell Linux (1)

Có hai cách tươ ng tác vớ i hệ thống :

• T ươ ng tác bằ ng dòng l ệnh (command line)

• T ươ ng tác bằ ng giao diện đồ họa (graphic interface)

3

Giới thiệu Shell Linux (2)

• Máy tính hiểu ngôn ngữ dướ i dạng nhị phân 0 hoặc 1 đượ c

gọi là ngôn ngữ nhị phân.

• Shell là chươ ng trình thông dịch tiế p nhận các chỉ thị hoặccác lệnh và dịch ra ngôn ngữ máy dướ i dạng nhị phân.

• Shell diễn dịch các tham số dòng lệnh sau đó triệu gọi các

hàm của hệ điều hành thực hiện một yêu cầu cụ thể nào đó.

• Shell thực hiện chuyển đổi các lệnh của ngườ i sử dụng thành

các lệnh đối vớ i hệ điều hành.

4

Mục đích của shell

Shell có 3 mục đích chính như sau:

- T ươ ng tác (interactive use)

- Đặ t biế n môi tr ườ ng đố i vớ i mỗ i ng ườ i sử d ụng

- Lậ p trình



2

5

Quá trình thực hiện của Shell

Your

command

Or Shell

Script

Linux Shell

Converted to

Binary

language by

Shell

Now Linux

kernel

understand

your request

6

Các loại Shell

shell script : K ịch bản cho phép thực hiện một dãy lệnh liên tiế p.Tươ ng tự tậ p tin bó (batch file) trong MS-DOS.

sh (Bourne shell) shell nguyên thủ y áp d ụng cho unix

csh,

tcsh,

(C Shell, Z shell) shell sử d ụng cấ u trúc của C làm

ngôn ng ữ k ịch bản.

bash (Bourne Again shell) shell chủ yế u của Linux.

7

Viết và c hạy chương trình Shell

• Chươ ng trình shell là một tậ p tin văn bản chứa một số lệnh

shell hoặc lệnh của Linux.• Chươ ng trình Shell cho phép t ự động hóa một công vi ệ c,

hoặc viết các ứ ng d ụng t ươ ng tác đơ n giản.

• Tậ p tin shell : *.sh. Dùng lệnh cat file.sh hoặc vi file.sh để

soạn thảo tậ p tin Shell.

8

Tập tin kịch bản (script file) (1)

Chươ ng trình shell remount.sh cho phép tự động

k ết nối lại ổ đĩ a CDROM :

#!/bin/sh

# ghi chu

umount /dev/cdrom

mount /dev/cdrom /cdrom

exit 0



3

9

Tập tin kịch bản (script file) (2)

• Chú thích trong shell thườ ng bắt đầu bằng ký tự #.

• #!/bin/sh : chỉ thị yêu cầu shell hiện tại triệu gọi shell sh nằm

trong thư mục bin.

• Shell sh sẽ chịu trách nhiệm thông dịch các lệnh nằm trong

tậ p tin script.

• #! còn đượ c dùng để triệu gọi một chươ ng trình shell khác

mà NSD muốn chạy tr ướ c khi script tiế p theo đượ c diễn dịch.

10

CÚ PHÁP NGÔN NGỮ SHELL

11

Sử dụng biến (1)

• Shell không cần phải khai báo biến tr ướ c khi sử dụng.

• Mặc định tất cả các biến đều nhận giá tr ị kiểu chuỗi (String).

• Shell chỉ xử lý các giá tr ị số nguyên.

• Shell phân biệt chữ hoa chữ thườ ng. Thông thườ ng tham số

dòng lệnh thườ ng cách nhau bằng khoảng tr ắng.

• Nếu tham số chứa cả khoảng tr ắng (ký tự spacebar, tab hoặc

ký tự xuống dòng) thì phải bọc trong cặ p nháy đơ n ' ' hoặc

nháy kép " "

12


• Khi gán nội dung cho biến varname=value

• Truy xuất nội dung của biến : $varname

• Lư u ý sau d ấ u = không đượ c có khoảng tr ắ ng.

• Hiển thị nội dung biến : echo $varname

• Đọc dữ liệu nhậ p vào : read varname



4

13


• Ví dụ:

xinchao=hello

echo $xinchao

Kết quả : hello

xinchao=" I am here "echo $xinchao

Kết quả : I am here

14

Biến môi tr ường (1)

Khi khở i động shell cung cấ p một số biế n đượ c khaibáo và gán giá tr ị mặ c định g ọi là biế n môi tr ườ ng.

$HOME chứa đườ ng dẫn thư mục chủ của user đăng nhậ p

$PATH chứa danh sách các đườ ng dẫn.

$PS1 dấu nhắc hiển thị trên dòng lệnh ($)$PS2 dấu nhắc hiển thị trên dòng lệnh (>)

$IFS dấu phân cách các tr ườ ng trong danh sách chuỗi.

15

Biến môi tr ường (2)

• Mỗi môi tr ườ ng đăng nhậ p chứa một số danh sách biến môi

tr ườ ng dùng cho mục đích riêng.

• Có thể xem danh sách này bằng lệnh evn

• Để tạo một biến môi tr ườ ng mớ i có thể dùng lệnh export

• Sử dụng lệnh exit tr ướ c khi k ết thúc chươ ng trình shell.

exit 0 : kết thúc thành công

16

Biến tham số (parameter variable)

Dùng để nhận tham số trên dòng l ệnh

$1, $2, $3, . . . : vị trí và nội dung các tham số trên dòng lệnhtheo thứ tự từ trái sang phải

$0 : từ đầu tiên của lệnh đượ c gõ, là tên chươ ng trình shell

$* : danh sách tất cả các tham số trên dòng lệnh

"$@" : lưu danh sách các tham số dòng lệnh trên các xâu riêng biệt ("$1" "$2" . . .)

$# : Tổng số tham số trên dòng lệnh.

$? : Lưu mã tr ả về của lệnh cuối cùng đượ c thực hiện.



5

17

Biến tham số(parameter variable)

$ mkd ir xuan ha t hu dong

$0 $1 $2 $3 $4

$* => "xuan ha thu dong"

$# => 4

18

Toán tử số học

(Multiplication) Phép nhân*

Modulus Operator (Remainder)

Phép chia lấy dư%

(Division) Phép chia/

(Subtraction) Phép tr ừ-

(Addition) Phép cộng+

OperationOperator

19

Định lượng giá tr ị biểu thức

• Lệnh expr đượ c dùng trong việc tính toán các k ết quả toán

học đổi giá tr ị từ chuỗi sang số.

• Ví dụ : x=14

x=èxpr $x + 1` k ết quả x = 15

• Trong các lệnh shell sau, có thể dùng $((…)) thay cho lệnh

expr.

x=$(($x + 1))

20

So sánh toán học

Toán t ử so sánh Gi ải thích

expr1 -eq expr2 true nếu hai biểu thức bằng nhau

expr1 -ne expr2 true nếu hai biểu thức không bằng

expr1 -gt expr2 true nếu biểu thức expr1> expr2

expr1 -ge expr2 true nếu biểu thức expr1>=expr2

expr1 -lt expr2 true nếu biểu thức expr1<expr2

expr1 -le expr2 true nếu biểu thức expr1<=expr2

! expr true nếu expr1 là false (toán tử not)



6

21

So sánh chuỗ

i

So sánh K ế t quả

string1 = string2 true nếu hai chuỗi bằng nhau

string1 != string2 true nếu hai chuỗi không bằng nhau

-n string1 true nếu string1 không r ỗng (null)

-z string1 true nếu string1 r ỗng

Chú ý : $str1=$str2 : Phép gán

khác vớ i $str1 = $str2 : Phép so sánh

22

Kiể

m trađ

iề

u kiệ

n trên tậ

p tin So sánh K ế t quả

-d file true nếu file là thư mục

-e file true nếu file tồn tại trên đĩ a

-f file true nếu file là tậ p tin thông thườ ng

-g file true nếu set group id đượ c thiết lậ p trên file

-r file true nếu file cho phép đọc-s file true nếu kích thướ c file khác không

-w file true nếu file cho phép ghi

-x file true nếu file đượ c phép thực thi

23

In các ký tự đặc biệt

echo [-n] [xâu ký tự]

\b lùi lại một k ý tự (backspace).

\c không xuông dòng (như ưn).

\n xuống dòng.\t in ra ký tự tab.

\\ in ra ký tự \.

\0n in ra ký tự có số n (số thậ p phân) trong bảng mã ASCII.

In ra những ký tự đặc biệt bằng cách đặt sau ký tự \

Ví dụ: \” để in ký tự nháy kép (”) ra màn hình.

24

Biểu thức điều kiện

• Các script sử dụng lệnh [] hoặc test để kiểm tra điều kiện

boolean.

• Thườ ng đượ c sử dụng để đánh giá một điều kiện trong một

câu lệnh điều kiện hay của một câu lệnh lặ p.

• Cú pháp : test bieuthuc

hay [ bieuthuc ]



7

25

Biểu thức điều kiện

• Có thể dùng các toán tử sau vớ i biểu thức điều kiện : toán t ử

trên xâu ký t ự , toán t ự trên số nguyên, toán t ử trên t ậ p tin,

toán t ử logic

Binh thuong : if a>b

Shell sh : if test $a -gt $b

hoac : if [ $a -gt $b ]

26

Toán tử AND

Lệnh sau thực hiện khi lệnh tr ướ c đã thực thi và tr ả về một lỗithành công.statements1 && statements2 && statements3 &&. .Ví dụ : #!/ bin/sh

touch file_onerm -f f i le_twoif [ -f fi le_one ] && echo “hello”

&& [ -f fi le_two ] && echo “there” then

echo -e “in if” fiexit 0

27

Toán tử OR

Toán tử OR tr ả về giá tr ị true thì ngừng việc thực thi.

Cú pháp :

statements1 || statements2 || statements3. . .

28

Cấu trúc điều kiện - Lệnh if

Cú pháp:

if condition

then<Nhomlenh1>

else

<Nhomlenh2>

fi

#!/bin/sh

echo “Nhap thoi diem trong ngay :”

read st

if [ $st = “sang” ]then

echo “Chao buoi sang !”

else

echo “Chao buoi chieu !”

fi

exit 0



8

29

elif cho phép kiểm tra điều kiện lần thứ hai bên trong else.#!/bin/sh

echo “Nhap thoi diem trong ngay : ”; read st

if [ $st = “sang” ]

then

echo “Chao buoi sang !”

elif [$st = “no”]

then

echo “Chao buoi chieu !”else

echo “Chua xu ly !”

fi

exit 0

Cấu trúc điều kiện - Lệnh elif

30

Lệnh for

Cú pháp:

for variable in values

do

statements done

#!/bin/sh

for i in xuan ha thu dong

do

echo $i

done

exit 0

31

Lệnh while (1)

Cú pháp:

while condition do

statements

done

Check

Condition

ACTION

End of the loop

True

False

32

Lệnh while (2)

• Ví d ụ 2:

#!/bin/sh

echo “Nhap mat khau : ”

read passwhile [ $pass != "123abc" ]

do

read pass

done

exit 0

• Ví d ụ 1:

S=0

i=0

while [ $i –lt 5 ]

doi=èxpr $i + 1`

S=èxpr $S + $i`

doneecho “Tong = $S”

exit 0



9

33

Lệnh until (1)

Cú pháp:

until condition

do

statements done

ACTION

End of

the loop

TrueFalse

Check

Condition

34

Lệnh until (2)

Ví d ụ :

until [ $# -eq 0 ]do

num=èxpr $num + 1ècho “The $num argument is $1” shift

done

35

Lệnh case (1)

Cú pháp:

case var inpattern1) command(s);;

pattern2) command(s);;

pattern3) command(s);;pattern4) command(s);;

*) ;;esac

36

Lệnh case (2)

Ví d ụ :

#!/bin/shecho “is it morning ? yes or no”read timeofday

case $timeofday in“yes”) echo “good morning”;;“no” ) echo “good afternoon”;;“y” ) echo “good morning”;;“n” ) echo “good afternoon”;;* ) echo “answer not recognised”;;

esacexit 0



10

37

Hàm (function) (1)

Shell cung cấ p cho NSD tự tạo hàm hay thủ tục để triệu gọi bên

trong script.

Cú pháp định ngh ĩ a hàm :

function_name() {

statements

}

38

Hàm (function) (2)

Để tr ả về một giá tr ị số ta có thể dùng l ệnh return :Ví dụ : foo() {

return 0}

Để tr ả về giá tr ị chuỗ i ta có thể dùng l ệnh echo :Ví dụ : #!/bin/sh

foo() {

echo “function foo is executing”}echo “Goi su dung ham foo”fooexit 0

39

Biến toàn cục và b iến cục bộ (1)

• Để khai báo biến cục bộ có hiệu lực trong hàm, dùng từ khóa

local.

• Nếu không có từ khóa local, các biến đượ c xem là biến toàn

cục.

• Biến toàn cục đượ c nhìn thấy và có thể thay đổi bở i tất cả các

hàm trong script.

40

Biến toàn cục và b iến cục bộ (2)

#!/bin/shsample_text=“global variable”foo() {

local sample_text=“local variable”echo “function foo is executing”echo $sample_text

}echo $sample_textfooexit 0



11

41

Hàm và cách truyền tham số

• Truyền tham số cho hàm tươ ng tự như truyền tham số trêndòng lệnh.

• Ví dụ :

foo() "param1","param2","param3". . .

42

Các lệnh nội tại của shell (1)

Ngoài các l ệnh nội t ại, shell cung cấ p các l ệnh nội (build - in)

hữ u ích khác.

break : break để thoát khỏi vòng lặ p for, while hay until.

continue : lệnh continue yêu cầu vòng lặ p quay lại thực hiện

bướ c lặ p k ế tiế p mà không cần thực thi các khối lệnh còn lại.

: (lệnh r ỗng) lệnh : đôi lúc đượ c dùng vớ i ý ngh ĩ a logic là true.

Ví dụ : while : tươ ng tự như while true.

. ( thực thi) dùng để thực thi một script trong shell hiện hành.

43

Các lệnh nội tại của shell (2)

• eval : Cho phép bạn ướ c lượ ng một biểu thức chứa biến.

• exes : Dùng để gọi một lệnh bên ngoài khác. Thườ ng exes

gọi một shell khác vớ i shell mà script đang thực thi.

• exit n : Thoát khỏi shell nào gọi nó và tr ả về lỗi n.

• set : Dùng để áp đặt giá tr ị cho các tham số.

• unset : Dùng để loại bỏ biến khỏi môi tr ườ ng shell

• shift : Di chuyển nội dung tất cả các tham số môi tr ườ ng

xuống một vị trí.

44

Mở r ộng tham số

• Shell không cung cấ p cấ u trúc mảng.

• Có thể thay thế tên biế n, còn g ọi là mở r ộng tham số .

Ví dụ : #!/bin/sh

1_tmp=“hello”

2_tmp=“there”

3_tmp=“world”

for i in 1 2 3

do

echo $i_tmp

done



12

45

Chạy chương trình shell

$vi vidu.sh#!/bin/shecho "Vi du shell tinh tong 2 so"

a=10b=5tong=$(($a + $b))echo “Ket qua = $tong"

exit 0• Cách 1 : $chmod a+x vidu.sh

$./vidu.sh

• Cách 2 : $/bin/sh ./ v idu.sh

46

Bài tập

1) Viế t một chươ ng trình shell vidu1.sh cho phép nhậ p vào 2 giátr ị a,b. Tính t ổ ng của a,b.

2) Viế t một chươ ng trình shell vidu2.sh cho phép nhậ p vào 2 giátr ị a,b trên dòng l ệnh. In ra tong của a,b.

Ex : $vidu2.sh 3 4

Tong = 7

3) Viế t một chươ ng trình so sánh 2 số a, b nhậ p t ừ bàn phím

47

Kết thúc

Documents

Bai Giang-06, Lap Trinh Shell Linux