Az

“Meyvə ustastandartları v

− Peşə təhsil standa

− Nümunəvi tədris pl

− İllər üzrə modul str

− Modulların spesifik

Hazırlanıb: Azərba

Hazırlayıb: Təhsil

Azərbaycan Respublikası

ustası” ixtisası üzrə peşndartları və təhsil proqramları (k

əhsil standartı

əvi tədris planı

rə modul strukturu

ların spesifikasiyası

ərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi ü

əhsil Problemləri İnstitutu, Aİ Tvinninq la

espublikası

peşə təhsil oqramları (kurikulum)

sil Nazirliyi üçün

İ Tvinninq layihəsi

Tәhsil Problemlәri İnstitutu Peşə Təhsil Standartları İlkin Peşә Tәhsilinin İnkişaf Mәrkәzi, Bakı

Azərbaycan Respublikası

İlk Peşə-İxtisas Təhsili üzrə

Meyvə ustası ixtisasının peşə təhsil

standartı

Tәhsil Problemlәri İnstitutu Peşə Təhsil Standartları İlkin Peşә Tәhsilinin İnkişaf Mәrkәzi, Bakı

1. Peşənin (ixtisasın) adı:

Meyvə ustası.

2. Klassifikatorda ixtisasın şifri (kodu):

Milli klassifikatorda şifri/kodu: 030301 ISCO-08 sistemində kodu: 611 ISCED təsnifatında kodu: 3B

3. Peşə (ixtisasın) təsviri:

Kənd təsərrüfatı müəssisələrində meyvəçilik sahəsi üzrə işçi və ya meyvəçilik üzrə kiçik ailə

təsərrüfatında menecer.

4. Vəzifələr:

o K/t maşın, avadanlıq və qurğularından istifadə və onlara texniki xidmət.

o Torpağın becərilməsi və ona qulluq.

o Təbii tələblər, keyfiyyət standartı və iqtisadi səmərəlilik amilləri nəzərə alınaraq müxtəlif meyvəçilik

məhsullarının istehsalı və istifadəsi.

o Müxtəlif istehsal texnologiyalarını həyata keçirmək, əkilmə, budama və qulluq işləri daxil olmaqla

müxtəlif meyvə növlərinin istehsalını həyata keçirmək.

o Məhsulun yığılması, çeşidlənməsi və saxlanmasını təşkil etmək.

o Təbiət və ətraf mühit amilini nəzərə almaqla istehsal fəaliyyətini sərbəst həyata keçirmək.

o Əməyin təhlükəsizliyi və sağlamlığın qorunması üzrə təlimatlara diqqət yetirmək.

5. Peşə üzrə kompetensiyalar:

Bu peşə Avropa İxtisaslaşma Çərçivəsinin (AİÇ) 3-cü səviyyəsinə uyğundur.

Biliklər Bacarıqlar Kompetensiyalar

Kimyəvi, fiziki, bioloji və texniki faktorlar və onlar arasında mövcud əlaqələr haqqında biliklər, region üçün vacib meyvəçilik məhsullarının istehsalı üçün tələb olunan istehsal texnologiyası və xüsusiyyətləri haqqında biliklər.

Meyvəçilik məhsullarının istehsalı üçün işlərin, becərilmə, tozlanma, budama və bitkilərə xidmət işlərini, həmçinin gübrələmə, bitki mühafizə vasitələrindən istifadə etmək və məhsul yığımı, sortlaşdırılması və saxlanılması üçün tələb

Meyvəçilik üzrə müxtəlif istehsal-texnoloji işləri təbiət və ətraf mühit nəzərə alınmaqla məsuliyyətlə yerinə yetirmək, dəyişən kənar təsirlərə planlaşdırılmış reaksiya göstərmək,aktual situasiyadan asılı olaraq

Tәhsil Problemlәri İnstitutu Peşə Təhsil Standartları İlkin Peşә Tәhsilinin İnkişaf Mәrkәzi, Bakı

olunan bütün işləri həyata keçirmək bacarığı. Meyvəçilik üzrə müasir texnikadan istifadə bacarığı, traktor və k/t texnikasından istifadə üçün sürücülük vəsiqəsi.

əməyin təhlükəsizliyi və sağlamlığın qorunması qaydalarına riayət etmək.

Tələb olunan Biliklər, Bacarıqlar və Kompotensiyalar ətraflı şəkildə müəyyən edilmiş struktur əsasında kurikulumda müəyyənləşdirilmişdir:

6. Qəbul şərtləri:

Ən azı 9 illik ümumi orta təhsil.

7. Təhsil müddəti:

Təhsil müddəti 2 ildir. 1-ci il peşə üzrə ümumi biliklərin əldə edildiyi baza tədris ili (peşə

təhsil müəssisələrində həyata keçirilir), 2-ci il peşə üzrə xüsusi biliklərin əldə edildiyi tədris ili

(tədris həm peşə təhsil müəssisələrində, həm də istehsalat müəssisələrində həyata keçirilir).

8. İmtahanlar:

Təlim nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün 1-ci tədris ilinin sonunda yazılı və şifahi formada

aralıq imtahan həyata keçiriləcəkdir. Aralıq imtahan 1-ci tədris ilində tədris olunmuş tədris

materiallarını əhatə etməli və daha çox praktiki yönümlü olmalıdır. 2-ci tədris ilinin sonunda

isə yazılı və şifahi buraxılış imtahanı təşkil edilir. Yazılı və şifahi hissədən ibarət buraxılış

imtahanı tədrisin ümumi məzmunu əhatə edir və daha çox praktik yönümlü olur və

müəllimlər və fermerlərin nümayəndələrindən ibarət imtahan komissiyası tərəfindən

götürülür.

9. Peşə üçün spesifik tələblər:

Meyvə ustası fiziki cəhətdən güclü olmalı və yüksək iş gərginliyinə dözməlidir.

K/t peşələri üzrə nümunəvi tədris planı - 2 illik ilk-peşə ixtisas təhsili

Modul № Həftəlik dərs saatları 20 *)

saat/həftə saat/il saat/həftə saat/il Saat

Cəmi dərs saatı

1 2 3 4 5 6

Təhsil fənn və modullarıÜmumtəhsil fənnləri:

3.0.0.1.1.1.01 Azərbaycan dili 1 40 1 20 60

3.0.0.1.1.1.02 Xarici dil 2 80 2 40 120

3.0.0.1.1.1.03 Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı 2 80 80

3.0.0.1.1.1.04 Azərbaycan qanunvericiliyinin əsasları 1 40 1 20 60

3.0.0.1.1.1.05 Fiziki tərbiyə 2 80 1 20 100

3.0.0.1.1.1.06 İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları 3 120 1 20 140

Ümumtəhsil fənnlərinin cəmi 10 440 5 120 560

İxtisas üzrə modullar:3.0.0.2.1.1.01 Peşə üzrə hesablama əməliyyatları 2 80 80

3.0.0.2.1.2.01 Sürücülük kursu 2 80 ***) 80

Peşə-ixtisas moduları (nəzəri) 9 360 14 280 640

Peşə-ixtisas moduları (praktiki) 12 480 15 300 780

İstehsalat təcrübəsi 740 740

İxtisas üzrə modulların cəmi: 25 1000 29 1320 2320

40

1-ci il 2-ci il

İxtisas üzrə modulların cəmi: 25 1000 29 1320 2320

Dərsdənkənar məşğələlər:Fakultativ, qrup məşğələləri 76 76

İmtahanlar 40 40 80

Dərsdənkənar məşğələlərin cəmi: 116 40 156

Cəmi dərs saatları 1556 1480 3036

*) tədrisin 50%-i məktəbdə və 50%-i istehsalat müəssisəsində

Təhsil 1 sentyabrda başlayır və 30 iyunda başa çatır.

***) 20 saat nəzəriyyə, 60 saat praktika

İxtisas üzrə tədris fənnləri

1-ci tədris ilində nəzəriyyə 460

2-ci tədris ilində nəzəriyyə 280

1-ci tədris ilində praktiki məşğələ 540

2-ci tədris ilində praktiki məşğələ 740

23%

14%

27%

36%

İxtisas üzrə tədris fənnləri

1-ci tədris ilində nəzəriyyə

2-ci tədris ilində nəzəriyyə

1-ci tədris ilində praktiki məşğələ

2-ci tədris ilində praktiki məşğələ

Birinci (baza) təhsil ili üzrə modul strukturu

(modulların siyahısı)

K/t ixtisasları üzrə peşə təhsilinin modul strukturu - 1-ci tədris ili

Modul No. Modullar Cəmi Nəzəriyyə PraktikaPeşənin əsasları 400 160 240

3.0.0.2.1.2.02 Çilingər işi 80 10 703.0.0.2.1.2.03 Agac və plastik materialların emalı 40 10 303.0.0.2.1.2.04 Daxili yanma mühərrikləri 40 20 203.0.0.2.1.2.05 Traktorlar 40 20 203.0.0.2.1.2.06 K/t maşın və avadanlıqları 40 20 203.0.0.2.1.2.07 Tikinti texnikası və materialları 40 20 203.0.0.2.1.2.08 K/t tikililəri 40 20 203.0.0.2.1.2.09 Elektrik qurğuları 40 20 203.0.0.2.1.2.10 Enerji əldə edilməsi texnikası 40 20 20

İstehsalın əsasları 280 120 1603.0.0.2.1.2.11 İqlim və ətraf mühit 40 20 203.0.0.2.1.2.12 Kimyəvi əsaslar 40 20 203.0.0.2.1.2.13 Torpaqşünaslıq 40 20 203.0.0.2.1.2.14 Botanika, seleksiya, bitki mühafizə tədbirləri 80 30 503.0.0.2.1.2.15 Bitkilərin inkişaf mərhələləri 40 20 203.0.0.2.1.2.16 Gübrələmə və gübrələr 40 10 30

İqtisadiyyat 40 20 203.0.0.2.1.2.17 Aqrar iqtisadiyyat 40 20 203.0.0.2.1.2.17 Aqrar iqtisadiyyat 40 20 20

Yol hərəkət qaydaları 80 20 603.0.0.2.1.2.01 Sürücülük vəsiqəsi 80 20 60

İxtisaslaşma: Bağçılıq 120 60 603.2.0.2.1.2.01 Bitkilər və onların istifadəsi 40 20 203.2.0.2.1.2.02 Əkin və Qulluq tədbirləri 50 20 303.2.0.2.1.2.03 Bağçılıqda istehsalın təşkili 30 20 10

Baza təhsili ili üzrə dərs saatlarının cəmi 920 380 540

Peşə təhsilinin həm nəzəri, həm də praktiki hissəsi modullaşdırılıbdır (20 saatdan ibarət hissələr ilə).

Ümumi kənd təsərrüfatı ixtisası üzrə 120 saatdan ibarət (Heyvandarlıq) modul bağçılıq ixtisası üzrə "bağçılığın əsasları" modulu ilə əvəzlənir.

İkinci təhsil ili üzrə modul strukturu (modulların siyahısı)

2-ci tədris ili üzrə peşə təhsilinin modul strukturu

Meyvə ustası

Modulun № Modullar Cəmi Nəzəriyyəİstehsalat

təlimiİstehsalat təcrübəsi

3.2.2.2.2.2.01 Tumlu meyvə bitkiləri 390 80 90 220

3.2.2.2.2.2.02 Çəyirdəkli meyvə bitkiləri 350 70 80 200

3.2.2.2.2.2.03 Giləmeyvə bitkiləri 290 65 65 160

3.2.2.2.2.2.04 Qərzəkli meyvə bitkiləri 290 65 65 160

Cəmi 1320 280 300 740

Modulların spesifikasiyası

- Birinci (baza) təhsil ili üzrə

- İkinci təhsil ili üzrə

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: Azərbaycan dili (nitq mədəniyyəti)

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.01

Dərs saatı: 60 saat

Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: şagird :öz fikrini Azərbaycan dilində sərbəst ifadə edir, nitqin müxtəlif üslub və tiplərində peşəsinə dair mətnlər qurur, müxtəlif danışıq formalarını (məsələn, dialoq, diskussiya) təcrübədə tətbiq edir, danışıq formalarını müşahidə və dərk edir, sadə danışıq və rəy vermə strategiyalarını tətbiq etmək bacarığı nümayiş etdirir, yazılı nitqində orfoqrafiya və durğu işarələri qaydalarını düzgün tətbiq edir, zidd fikirləri konstruktiv müzakirə edir. Azərbaycan dilində olan mətnlər üzərində işləyir, onların məzmunu və üslubu haqqında rəy və mülahizələrini bildirir, Azərbaycan dilində çıxış və təqdimatlar edir. İxtisas üzrə ünsiyyətin xüsusiliyini (məsələn, terminologiya, dəyər verici davranma, işgüzarlıq və s.) tətbiq edə bilir. 2.Məzmun xətləri üzrə təlim nəticələri, əsas və alt standartlar

Tədrisin məzmunu Dərs saatları

Metodiki göstərişlər

A. Danışmaq və dinləmək A.1. Başqası ilə və başqası haqqında danışmaq

Şagird: A.1.1. Danışmaq və dinləməkdən peşə, cəmiyyət və

şəxsi sferada qarşıya qoyulmuş tələblərin öhdəsindən cavabdehlik ilə gəlmək üçün istifadə edə bilir;

Danışıq (nitq) qaydaları və onların

tətbiqi (məsələn diqqətlə qulaq asmaq,

digərinin fikrini ifadə etməyə imkan

yaratmaq, digərinin fikrinə hörmət

etmək).

2 Müxtəlif danışıq formalarının praktik tətbiqinə (məs. dialoq, diskussiya) dair materiallar Sadə danışıq və rəy vermə strategiyalarını tətbiq etmək. Rollar üzrə oyun.

A.1.2.Müxtəlif danışıq səviyyələrini fərqləndirə bilir; Sadə söhbətlər, müxtəlif fikir ayrılıqlarının balanslaşdırılmasına dair praktik işlər, şifahi ifadənin müxtəlif formalarının tətbiqi üzrə işlər (məs. nəql etmək, məlumatlandırmaq, təsvir etmək, hesabat vermək).

2 Danışıq formalarına dair metodik materiallar.

2

A.1.3.Müxtəlif danışıq formalarını və danışıq davranışlarını müşahidə və qiymətləndirə bilir;

İxtisas üzrə ünsiyyətin xüsusiliyinə dair tapşırıqlar (məs. terminologiya, dəyər verici davranma tonu, işgüzarlıq) peşə üzrə sadə söhbətlər.

2 Rollar üzrə oyun.

A.1.4 Öz danışıq tərzlərinin onun şəxsiyyətini ifadə etdiyini anlayır və sosial qrup daxilində bunun nəticəsində formalaşan hörməti (dəyəri) müəyyən edə bilir;

Bir predmet strukturu haqqında qəbul ediləcək formada fikrin şifahi arqumentləşdirilməsi. Səs tonu, vurğu, danışıq tempinin dəyişməsi.

2 Situasiyaya uyğun müxtəlif danışıq formalarını praktiki tətbiq etmək üçün dialoq və diskussiya. Danışıq formalarını müşahidə və dərk etməyə dair praktik məşğələ. Sadə danışıq və rəy vermə strategiyalarını tətbiq etmək. Rollar üzrə oyun.

A.1.5.Söhbət situasiyalarından mühüm məlumatları götürür, obyektiv və vəziyyətə uyğun əsaslandıra bilir;

Rəy formalaşdırma qaydaları (məs. şifahi yekunlaşdırmaq, əvvəlki çıxış ilə əlaqələndirmək).

2 Cütlərlə və kiçik qruplarla iş.

A.1.6.Vücud dilinə və digər təsir vasitələrinə daha çox diqqət yetirməyə səy göstərir;

Vücud dili və digər təsir vasitələri üzrə iş.

2 Cütlərlə iş.

A 2..Digərlərin qarşısında danışmaq

A.2.1.Söhbət apardıqları şəxsin danışıq tərzinə uyğunlaşa bilir.

Söhbətlərin idarə olunması (məs. yekunlaşdırmaq, söz vermək kimi sadə moderator məşğələlər).

2 Rollar üzrə oyun.

A.2.2. Başqaları haqqında və ya başqaları qarşısında

əminliklə danışa bilir və onların söylədiklərini vücud

hərəkətləri daha da təsdiqləyir;

Müxtəlif fikir ayrılıqları və gərginliyi balanslaşdırmaq (məs. arqumentlər tapmaq, kompromis təkliflər vermək)

2

Müzakirə metodu.

A.3.Başa düşərək dinləmək

3

A.3.1.Söhbət və diskussiyalarda özünü qarşıdakının mövqeyinə qoya bilir və bu zaman onu başa düşməyə çalış;

Danışıq, partyorunun məlumat və arqumentlərini izləmək. Əsas nəticələri başa düşmək və qeydini aparmaq. Qeyri-verbal ifadələrə diqqət yetirmək və onları anlamaq (məs. mimika, göz kontaktı, jestlər). Zidd fikirləri konstruktiv müzakirə etmək.

3 Mühazirə metodu. Rollar üzrə oyun.

A.3.2.Peşə terminologiyasını müxtəlif situasiyalarda sərbəst istifadə edə bilir və qarşısındakına aydın izah edə bilir.

İrihəcmli, xüsusən ixtisas üzrə söhbətlərin əsas məğzinin başa düşülməsi, yadda saxlanılması və yenidən ifadə edilməsinə dair praktik işlər.

2 Rollar üzrə oyun.

B. Yazmaq B.1.Düzgün yazmaq Şagird: B.1.1. Peşə üzrə mətnləri məqsədə uyğun strukturlaşdırıb yaza bilir;

Düzgün yazı və durğu işarələrinin qoyulması qaydaları (öz səhvlərini müəyyən etmək, səhvləri düzgün yazı qaydalarına əsasən düzəltmək (məsələn, sözün kökünə, qohum sözlərə dair tapşırıqlar)).

3 Mətnlərin format redaktəsi üzrə nümunələr (məs. səhifənin hissələrə bölünməsi, abzas, kənarlar).

B.2.Mətni planlaşdırmaq və yazmaq

B.2.1.Yazının müxtəlif imkanlarının ünsiyyət vasitəsi kimi ifadə etməyi bacarır;

Yazının müxtəlif imkanlarının ünsiyyət vasitəsi kimi ifadəsi.

4 Kitabxana, köməkçi vasitələr, qəzet, ixtisas jurnalları, internet.

B.3.Mətn yazmaq

4

B.3.1.Məzmun, dilçilik və formal baxımdan qaneedici mətnlər formalaşdırır və bu zaman mətn emalı proqramlarından istifadə edə bilir;

Məzmun, dilçilik və formal baxımdan qaneedici mətnlər ilə iş.

3 İxtisasa dair müxtəlif vəsaitlərin kağız və elektron versiyaları, müxtəlif mətn proqramları.

B.4.Mətni düzəltmək (redaktə) B.4.1.Oxumaq – mətn və informasiya vasitələri ilə davrana bilir.

Oxu – mətn və informasiya vasitələri ilə davranış.

1 Müxtəlif mətnlər.

B.4.2.Ixtisasa uyğun söz və münasib yazı tərzini seçə bilir;

Ixtisasa uyğun söz və münasib yazı tərzinin seçilməsi.

2 Kiç Kiçik qruplarla iş.

B.4.3.Yazının düzgünlüyünü yoxlamaq üçün strategiyadan (məsələn, başqa formada ifadə etmək) istifadə edə bilir;

Yazının düzgünlüyünü yoxlamaq üçün istifadə olunan strategiyalar.

1 Kiçik qruplarla iş.

B.4.4. Mətni quruluşuna, məzmununa və formalaşdırılmasına (məs. söz seçimi, söz ehtiyatı, tərzi, düzgünlüyü, məntiqi) görə yenidən işləyə bilir;

Mətnin quruluşuna, məzmununa və formalaşdırılmasına (söz seçimi, söz ehtiyatı, tərzi, düzgünlüyü, məntiqi) görə yenidən işlənməsi.

1 İxtisas üzrə müxtəlif mətnlər.

B.4.5. Məntiqi ardıcıllığı yoxlaya bilir və məzmun

baxımından kənarlaşmaların (məs. yazı konferensiyası,

mətn lupası, partnyor ilə işləmək, mətnə aid suallar)

qarşısını ala bilir.

Məntiqi ardıcıllığın yoxlanılması qaydaları və məzmun baxımından kənarlaşmaların (məs. yazı konferensiyası, mətn lupası, partnyor ilə işləmək, mətnə aid suallar) qarşısının alınması.

1 İxtisas üzrə müxtəlif mətnlər.

C. Oxumaq –mətn və informasiya vasitələri ilə davranmaq

C.1. Mətnləri oxumaq

C.1.1. Müxtəlif növ mətnlərdə oxu kompetensiyalarına malik olduğunu nümayiş etdirir;

Qloballaşan dünyada mədəniyyətlər arası ünsiyyətin (əlaqənin) xüsusi tələblərini bilir. Müxtəlif oxumaq texnikasına

1

Məlumat mənbələri (məsələn, kitabxana, köməkçi vasitələr, qəzet, ixtisas jurnalları, internet).

5

yiyələnmək (məs. sürətli oxumaq, yüksəkdən oxumaq). Oxumaq strategiyasının xüsusi tələbləri (məs, işarələmək, mətnə aydınlaşdırıcı suallar formalaşdırmaq, hissələrə başlıqlar tapmaq, oxucu gözləntisi, 5 addıma oxu metodu) Oxu təcrübəsini mübadiləsi.

1

Sadə axtarış strategiyaları (məsələn açar sözlər, onlayn kataloqlar, axtarış maşınları). Mündəricat və açar söz mündəricatı ilə davranma. 5 addıma oxu metodu. Layihə işləri (məs. İnformasiya vasitələrindən istifadə üzrə sorğu, xətti, qeyri-xətti (hiper) mətnlərin fərqləndirilməsi və qiymətləndirilməsi).

C.1.2. Oxumağı xoş və fayda gətirəcək bir hiss, ədəbi mətnləri bir cəmiyyətin mədəni məhsulu, onları şəxsi, şəxslər arası, sosial və siyasi fikir mübadiləsi üçün bir imkan kimi qəbul edir, əldə edəcəyi peşə üçün lazım olan terminologiyaların sistematik öyrənilməsi üçün özünə strategiya hazırlaya bilir;

Oxumağıın xoş və yararlılığı, ədəbi mətnlərin bir cəmiyyətin mədəni məhsulu, onların şəxsi, şəxslər arası, sosial və siyasi fikir mübadiləsi üçün bir imkan kimi qəbul edilməsi. Şagirdin əldə edəcəyi peşə üçün lazım olan terminologiyaların sistematik öyrənilməsi üçün özünə strategiya hazırlaması.

1 İxtisas üzrə müxtəlif məlumat mənbələri.

C.2.Məlumat və ixtisas mətnlərini başa düşmək və istifadə etmək

C.2.1.Məlumatlandırıcı, etiraz və əsaslandırıcı mətn növlərini sərbəst fərqləndirir və mühüm dilçilik ritorik vasitələrini tanıyır;

Məlumatlandırıcı, etiraz və əsaslandırıcı mətn növlərinin fərqləndirilməsi. Mühüm dilçilik ritorik vasitələri.

1 Məlumatlandırıcı, etiraz və əsaslandırıcı mətn növləri və mühüm dilçilik ritorik vasitələri.

C.2.2.Ədəbi mətnləri fərqləndirir, seçilmiş informasiya vaistələrindəki materialları, xüsusən ixtisas ilə bağlı olanları təhlil edir və qiymətləndirir, iş

Ədəbi mətnlər və onların fərqləndirilməsi, seçilmiş informasiya vaistələrindəki materialların, xüsusən

1 Ədəbi mətnlər, informasiya vaistələrindəki materiallar, Ixtisasla bağlı materiallar.

6

nəticələrinin təqdimatı üçün istifadə edə bilir;

ixtisas ilə bağlı olanların təhlili və qiymətləndirilməsi. Iş nəticələrinin təqdimatı üçün onlardan istifadə edilməsi.

Kiçik qruplarla iş.

C.3..İnformasiya vasitələrini başa düşmək və istifadə etmək

C.3.1. İnformasiya vasitələrinin (məsələn, qəzet, radio, televiziya və internet materiallarının) forma və məzmununu tənqidi (məlumat çəkisi, etibarlılığı, estetikası, inandırıcılığı) müqayisə etdiyini nümayiş etdirir.

İnformasiya vasitələrinin forma və məzmununun (məsələn qəzet, radio, televiziya və internet materiallarının) tənqidi (məlumat çəkisi, etibarlılığı, estetikası, inandırıcılığı) və müqayisəsi.

1 Qəzet, radio, televiziya və internet materialları.

C.3.2.Çap mətbuatında və yeni informasiya vasitələrində axtarış nəticələrindən istifadə və müqayisə edə bilir və qiymətləndirir;

Çap mətbuatında və yeni informasiya vasitələrində axtarış nəticələrindən istifadə.

1 İxtisasa dair çap materialları

C.3.3.İnternet səhifələrdən ixtisas və digər fənlər üzrə məlumat əldə edə bilir, qrafiki təsvirləri izah edir.

İnternet səhifələrdən ixtisas və digər fənlər üzrə məlumatların əldə edilməsi, qrafiki təsvirlərin izahı.

1 İxtisasa dair internet və materialları, o cümlədən qrafiki təsvirlər.

Ç. Dil və ondan istifadə Ç.1.Fikir və mətnləri təhlil etmək və formalaşdırmaq

Ç .1.1.Özünün və digərlərinin fikir və mətnlərini təhlil edə bilir, hər bir peşənin xüsusi dilçilik xüsusiyyətini müəyyən edə bilir;

Müxtəlif ünsiyyət modellərinin tipik peşə fəaliyyəti situasiyalarında tətbiqi.

1 Orfoqrafik lüğətlər və orfoqrafik elektron proqramlar. Ümumi və peşə üçün tipik köməkçi vasitələr. Rol oyunları.

Ç.1.2.Sadə mətnlər hazırlaya və redaktə edə bilir, onların əsas məzmunu qısalda bilir.

İxtisas, siyasət, iqtisadiyyat və mədəni sahələrdən olan sadə mətnlərin hazırlanması və redaktəsi. Sadə, həmçinin peşə sahəsi ilə bağlı mətnlərin qısaldılması.

1 Müxtəlif informasiya vasitələri. Mətn məzmunun klaster və ya əlaqə diaqramı.

7

Ç.2. Mətn strukturunu təhlil etmək və anlamaq Ç.2.1.Kompetensiyalar əsasında yazılı və şifahi formada ünsiyyət qabiliyyətləri və bunun sayəsində peşə fəaliyyəti üzrə daha çox əminlik əldə etdiyini nümayiş etdirir. O, özü və ya digərlərinin hazırladığı mətni redaktə edə və düzgün təqdim edə bilir;

İxtisas terminologiyası nümunəsində söz düzəldilməsinin təhlili (məs. söz birləşmələri, söz düzəldilməsi).

1 Orfoqrafik lüğətlər, orfoqrafik elektron proqramlar.

Ç.2.2.Öz söz ehtiyatlarının genişləndiyini və ixtisas terminlərinin orfoqrafik qaydalara uyğun yazılmasına yiyələndiyini nümayiş etdirir;

İxtisas terminlərinin orfoqrafik qaydalara uyğun yazılması.

2 Ki Kiçik qruplarla iş. Müxtəlif informasiya vasitələrindən istifadə (internet, televizya, radio, qəzet, jurnal). Seçilmiş kompüter proqramları (mətn emalı, prezentasiya proqramları).

Ç.3.Cümlə və söz növlərinin xarakteri, səs-hərf əlaqələri

Ç.3.1. Müxtəlif modellərin köməyi ilə ixtisas ilə bağlı ünsiyyət situasiyalarını təhlil edir.

• Gündəlik peşə fəaliyyətində vəziyyətə uyğun üslub.

2 Ki Kiçik qruplarla iş.

Ç.3.2. Mətnlərin ünvanlanan şəxslərdə yaratdığı təsiri nəzərə alır, məzmun və mətnləri stilistika baxımından uyğun ifadə edə bilir;

Mətnlərin ünvanlanan şəxslərdə yaratdığı təsir. Stilistika baxımından uyğun ifadələr.

2 Yeni informasiya vasitələri. Mətnlərin redaktəsi və prezentasiyası. Seçilmış uyğun təqdimat növləri nümunələri (məsələn, verbal, qrafiki, sxemli).

Ç.3.3. İxtisas üzrə ədəbiyyatı qiymətləndirə və ondan xülasə edə bilir; mətnlərin ünvanlanan şəxslərdə yaratdığı təsiri nəzərə alır, məzmun və mətnləri stilistika baxımından uyğun ifadə edə bilir;

Mətnlərin ünvanlanan şəxslərdə yaratdığı təsiri nəzərə alınması, məzmun və mətnlərin stilistika baxımından uyğun ifadə edilməsi.

2 Yeni informasiya vasitələri. Mətnlərin redaktəsi və prezentasiyası.

Ç.3.4. Qloballaşan dünyada mədəniyyətlər arası ünsiyyətin (əlaqənin) xüsusi tələblərini bilir.

Qloballaşan dünyada mədəniyyətlər arası ünsiyyətin (əlaqənin) xüsusi tələbləri.

2 İnternet və digər materiallar.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: Xarici dil (ingilis dili)

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.02

Dərs saatı: 100 saat

Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: Xarici dilin peşə fəaliyyəti üçün vacibliyini anlayır, təhsil müddətində əldə elədiyi bilik və bacarıqları sərbəst

inkişaf elətdirə bilir, xarici dildə olan internet və digər İKT vasitələri ilə peşə biliklərini genişləndirməyi bacarır. Şagird ixtisasa dair fikir və

mülahizələrini, fakt və hadisələri xarici dildə yazılı və şifahi şərh edir. Mətnin məzmununa və müxtəlif mövqeli fikirlərə münaqsibət bildirir, buna dair

ümumiləşdirmə aparır və təqdimatlar edir. Peşə fəaliyyəti ilə bağlı xarici ölkədən olan həmkar və tərəfdaşları ilə ünsiyyət qurur, işlədiyi müəssisədə

hazırlanan məhsul və göstərilən xidmətləri təqdim edə bilir, həmkarlarının fikirlərinə münasibət bildirir.İxtisasa dair mənbə və çıxışlardan istifadə edə

bilir, hesabat və çıxışlar hazırlayır. Müxtəlif üslublu yazı qaydalarına əməl edir.

Tədrisin məqsədi (təlim nəticələri) Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Metodiki göstərişlər

1 2 3 4

Məzmun xətlərinə, əsas və alt standartlara uyğun təlim nəticələri

1. Dinləyib-anlamaq

Danışılan nitqə diqqətlə qulaq asır və başa

düşür, bu zaman ingilis dilli ölkələrin

spesifik xüsusiyyətlərini nəzərə almağı

bacarır.

İxtisasla bağlı nitqlər:

− Həmkarları, müştərilər və

sifarişçilər ilə sadə ünsiyyət

formaları,

− Telefon zəngləri və ya avtomat

telefon məlumat xidmətinə

qoyulmuş səsli məlumatlar,

− Müəssisə, hava limanı və ya

dəmir yol vağzalında

2 Müxtəlif audio və video material

nümunələri ilə dinləmə məşqləri.

Real həyatı əhatə edən rol oyunları.

Dinləmə vəziyyətlərini mümkün qədər real

həyata uyğunlaşdırmaq (real telefon

danışıqları aparmaq).

Telefon danışığı zamanı müxtəlif qeydlər

aparmaq.

2

məlumatverici bildirişlər.

− İxtisas ilə bağlı kiçik həcmli

məlumat və məruzələr.

Ümumi və peşə ilə bağlı terminləri başa düşür, izah edir və onlardan istifadə edə bilir.

Peşə ilə bağlı sadə terminlərin işlədilməsi, fəaliyyət sahəsi ilə əlaqəli terminlərin işlədilməsi, terminlərin qəbul olunan qısaltmaları.

3 Müxtəlif audio və video material

nümunələri ilə dinləmə məşqləri.

Rol oyunları.

İngilis dilli ölkələrdə insanların, xüsusən

eyni peşə fəaliyyəti ilə məşğul olanların

düşüncə və davranış tərzi haqqında

təsəvvürə malikdir.

Müxtəlif ingilis dilli ölkələrdə birbaşa

müraciət formaları, müraciət zamanı

nəzakət qaydalarının nəzərə alınması.

2 Rollu oyunlar.

Düşüncə və davranış tərzi dair metodik

materiallar.

Dinlədiyi nitqin ünsiyyət və dil üslubunu

anlayır və üsluba uyğun nitqə münasibət

bildirmək lazım olduğunu dərk edir.

Nitq üslubları (rəsmi, məişət və a.) 2 Müxtəlif audio və video materiallar.

İxtisasla bağlı qısa səsli mətnlər.

2. Danışma

Şagird: ümumi ünsiyyət qurur və ya peşə

fəaliyyəti ilə bağlı sadə mövzularda ingilis

dilində danışa bilir, bəzi ifadələrdən

istifadə etməyi bacarır.

Peşə fəaliyyəti, özü və iş yeri barədə

ingilis dilində söz ehtiyatı və mühüm

ifadələr:

− Özü və həyatı haqqında

məlumatlar,

− Öz təhsili və iş fəaliyyəti

haqqında məlumatlar,

− Müəssisənin istehsal etdiyi

məhsullar və ya göstərdiyi

xidmətlər barədə söz ehtiyatı,

− Görüşlər və sifarişlər ilə bağlı

söz ehtiyatı.

3 Ünsiyyət qurarkən mədəniyyətlər arası

nüansları nəzərə almaq, məs. birbaşa

mövzuya keçmək və ya giriş xarakterli qısa

söhbət (small talk) nümunələri.

Qısa məzmunlu roliklər.

Rollu oyunlar.

Kiçik qruplarlar ilə iş.

Müxtəlif anlaşılmazlıqlar yarada bilən

səbəbləri vurğulamaq və onların

istifadəsindən yayınmaq.

3

İnsanlar ilə ünsiyyət zamanı istifadə

edilən sadə ifadələr:

− Salamlamaq və sağollaşmaq,

− Özünü və digərini təqdim etmək,

− Kimisə dəvət etmək, dəvəti

qəbul və ya imtina etmək,

təşəkkür etmək.

Sadə telefon söhbətlərini apara bilir və bu

zaman ingilis dilinin müxtəlif regional

xarakterlərini nəzərə alır. Sadə danışıqlar

aparmaq ilə ünsiyyət qurmaq baryerlərini

tədricən aşır.

Telefon danışığının aparılması və

bitirilməsi, məsul şəxsə məlumat

verilməsi.

Telefona səsli məlumatların qoyulması.

2 Danışıq zamanı səhvləri düzəltmək ilə

şagirdi ünsiyyətə cəsarətləndirmək.

Cütlərlə iş.

Mövzuya dair metodik materiallar.

Sadə ifadələr ilə istehsal müəssisəsi və ya

məhsullar haqqında məlumat verməyi,

gündəlik peşə fəaliyyəti ilə bağlı fikrini

konkret olaraq ifadə etməyi bacarır.

Qısa təqdimatlar.

İstehsal müəssisəsinin sxemi, iş rejimi

haqqında, işin gedişatı haqqında.

2 Gündəlik peşə fəaliyyəti ilə bağlı

vəziyyətlərin simulyasiyası.

Xarici dil və ya ana dilində verilmiş

göstərişlər əsasında rol oyunları.

Qonaqları salamlamaq və vidalaşmağı,

onlara özünü və ya digərlərini təqdim

etməyi bacarır, təqdim edilən vizit kartları

anlayır, qonaqlar və iştirakçılar ilə gündəlik

işlər, şəxsi maraqlar və hobbilər haqqında

söhbət aparır, asudə vaxt keçirmə imkanları

haqqında onlara məlumat verə bilir,

restoranlarda xarakterik söhbətləri həyata

keçirməyi və yeməkləri təsvir etməyi

bacarır.

Salamlamaq və vidalaşmaq.

Özünü və ya digərlərini təqdim etmək.

Vizit kartları başa düşmək.

Asudə vaxt keçirmə imkanları (teatr,

kinao və s.) haqqında onlara

məlumatlar.

Resroranda yeməklərin izahı və sifarişi.

Mövzuya dair metodik materiallar: Vizit kartlar (Business cards), qısa məzmunlu nitqlər (Small talk), mətn və bukletlər, kino, teatr, idman və s. Haqqında məlumat, şəhər xəritəsi (City map), buna dair video materiallar, restoran və kafedə menyu nümunələri, sifariş və ödəniş qaydalarına dair materillar (Explaining the menu, ordering, paying, complaining)

Peşə fəaliyyəti ilə bağlı müsahibələr və Peşə fəaliyyəti ilə bağlı tipik Mövzuya dair metodik materiallar.

4

dialoqlar apara bilir, yeri gəldikdə söhbətə

müdaxilə etməyi və ilə öz fikirlini ifadə

etməyi bacarır.

mövzularda münasibətin bildirilməsi:

− İşin bölüşdürülməsi və onun

müxtəlif mərhələləri,

− Meydana çıxan problemlər (məs.

zərərlər, material çatışmazlığı və

s.) və həlli yolları,

− İş yerində təhlükəsizlik

tədbirləri,

− Avadanlıqlar və qurğularda

yaranan problemlər,

− Sifarişin planlaşdırılması, yerinə

yetirilməsi və nəzarət,

− Işin nəticələri barədə məlumat

verilməsi.

Söhbət tərəfdaşının söhbətə cəlb

olunması:

− Hansısa sözü hərfləməyi xahiş

edilməsi,

− Kömək və ya fikrin bildirilməsi,

− Aydınlaşdırıcı xarakterli

sualların verilməsi qaydaları,

Rollu oyunlar.

Dialoqların tərtibi və aparılması.

3. Oxu

5

Şagird: ixtisas ilə bağlı mətnləri oxuya və

mətndən lazımi məlumatları seçə bilir. Peşə

fəaliyyətində ixtisas mətnləri ilə

davranmağın vacibliyini anlayır və ixtisas

mətnlərini oxuyub anlamaq üçün vacib söz

ehtiyatına (ölçü vahidləri, alətlər və

maşınlar, materiallar və xam mallar və s. )

malik olduğunu nümayiş etdirir.

Maşın, avadanlıq və qurğuların istifadəsi

və montajına dair təlimatı, ixtisas üzrə

ədəbiyyatdan sadə mətnləri oxuyub anlayır.

Tablo, etiket, qablaşdırma və tara

üzərində məlumatlar, normativ və

məlumat sənədləri ilə davranmaq.

Aşağıdakı sahələr üzrə söz ehtiyatı

(terminologiya):

− Qısaltma və abreviatura,

− Çəki, ölçü vahidləri, normalar,

− Rəqəmlər, sadə formullar,

ölçülər,

− Sahə, kütlə, ölçü vahidləri,

− Alətlər, maşın və qurğular,

− Materiallar və xam mallar,

− Göstərişlər, əmrlər, ixtisasla

bağlı kompüter proqramlarında

terminlər.

İstifadə və montaj təlimatını, ixtisas üzrə

ədəbiyyatdan sadə mətnləri oxuyub

anlamaq.

4 Nəzəri və praktiki ixtisas mövzularına

uyğun mətnlərin seçilməsi.

Mövzu ilə bağlı praktik tapşırıq nümunələri,

məs. mətnə aid suallar vermək, müxtəlif

suallar qoymaqla mətnin xülasəsinin ingilis

dilində formalaşdırılmasına dair nümunələr.

Mətnlə işləməyə dair tapşırıqlar

Qrammatik bilik və qaydaların

möhkəmləndirilməsi dair tapşırıq.

Mətnlər ilə praktiki işləməyi asanlaşdıran

vasitələrdən istifadə etməyi bacarır.

İxtisas lüğətləri, illüstrasiya və digər

köməkçi vasitələr ilə mətnləri oxunub

anlanılması.

Mətnlərin praktiki yönümlü

qiymətləndirilməsi, məs. şifahi formada

nəticə və xülasə çıxarma, bəzi

elementlərin seçilməsi.

İxtisas lüğətləri.

Illüstrasiyalı lüğətlər.

Rollu oyunlar.

Kiçik qruplarla iş.

Mətnlərdə vacib və az vacib mətn

fraqmentini fərqləndirə bilir və diqqətini

Kataloq və broşura mətnlərinin

oxunması, işə dair təlimat və

Məşğələ formaları: Mətnlərdə buraxılmış

sözlərin doldurulması, mətndəki səhvlərin

6

həll edici hissələrə yönəldə bilir. təhlükəsizlik qaydalarının oxunması və

tətbiqi, peşə ilə bağlı hüquqi sənədlərin

mətnini oxuması.

tapılması və düzəldilməsi.

Mətnin məzmunun daha sürətli oxuyub

anlamaq üçün müxtəlif oxu strategiyalarını

tətbiq edə bilir.

Mətn ilə işləmək texnikası:

− Sərlövhələrə (başlıqlara) diqqət

yetirilməsi,

− Açar sözləri işarələməsi,

− Sözlərin konteksdə başa

düşülməsi

− Qeyd və ya qısa xülasə

hazırlaması.

Mətni oxunması və məzmunun qısa təsvir

edilməsinə dair metodik materiallar.

Mətnə aid test tapşırıqları.

4. Yazı

Şagird: ixtisas lüğətlərinin köməyi ilə peşə

ilə bağlı formulyar, sənədləri yazılı doldura

bilir.

Aşağıdakı formulyarların doldurulması:

− Post əlaqəsi üçün formulyarlar,

məktublar,

− Sifariş formulyarları,

− Kompüter proqramları üçün

lisenziya müqavilələri,

− Protokollar və s.

İki dilli lüğətlər və şəkilli lüğətlərin

istifadəsi.

Elektron lüğətlərdən istifadə.

İstehsalat müəssisələrində mütəmadi rast

gəlinən vəziyyətlərin və sənədlərin dərsə

cəlb edilməsi.

Peşə ilə bağlı sənəd və formulyarların

doldurulması.

Yazı formalaşdıran zaman aydın və düzgün

ifadələrdən, ölkə üçün xarakterik ifadə

formalarından və yazı üslubundan istifadə

edilməsinin vacibliyini anlayır və öz işində

tətbiq edə bilir.

Yazı üslubu və orfoqrafik qaydalar.

Tarix, rəqəmlər və bəzi ifadələrin ölkə

üçün xarakterik yazı formalarının nəzərə

alınması və tətbiqi.

Praktiki işlər: Materialllar və ehtiyat

hissələrinin sifariş verilməsi.

Lazımi ifadələrin siyahısı (Lists of useful

phrases) və onların seçilməsinə dair

tapşırıqlar.

Qruplarla iş.

7

Şagird peşə fəaliyyəti ilə bağlı yazışmaları

həyata keçirə bilir. Müxtəlif mətn

nümunələrindən öz mətn quruluşu üçün

uyğun ifadə və strukturlardan istifadə edə

bilir və yazışmalar zamanı ingilis dilli ölkə

üzrə xarakterik yazışma qaydalarını nəzərə

alır.

Fakslar, qısa xatırlatma məktubları, qısa

həcmli rəsmi məktubları yazılması.

Ingilis dilli ölkə üzrə xarakterik yazışma

qaydaları.

Standart mətn nümunələri və onlarla iş.

İngilis dilli məktuba cavab nümunələrinin

tərtibi.

Yazılan mətndə struktur və üslubuna dair

nümunələr.

İngilis dilində sadə mətnləri orfoqrafik

baxımından süzgün formalaşdırır və bu

zaman sadə qrammatik qaydalara (zaman

və s.) əməl edir.

Mütəmadi istifadə edilən qrammatik

qaydalar və strukturlar.

Qrammatik mövzuların vəziyyət və

məzmun ilə əlaqələndirilməsinə dair

metodik materiallar və tapşırıqlar.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.03

Dərs saatı: 111 saat

Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: Şagird: Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin tarixi, strukturu, inkişafı haqqında məlumatları, hərbi

xidmət və hərbi vəzifə barədə qanunun tələblərini, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin nizamnamələrində təsbit olunmuş əsas müddəaları

şərh edir, kütləvi qırğın silahlarının dağıdıcı faktorlarından və müxtəlif xarakterli fövqəladə hadisələrdən mühafizə və tibbi yardım üzrə bacarıqlara,

topoqrafik vərdişlərə yiyələndiyini nümayiş etdirir, sıra təliminin tələbləri üzrə bütün elementləri, mülki müdafiə və fiziki hazırlığa aid normativləri

yerinə yetirir, onların icrası zamanı qrup və komanda tərkibində əlaqəli fəaliyyət göstərir, müasir ordu quruculuğu şəraitində Azərbaycan Silahiı

Qüvvələrini qonşu və digər inkişaf etmiş dövlətlərin orduları ilə müqayisə edir,onların təşkilatı,silahlanması və manqa səviyyəsində taktiki hərəkəti

barədə məlumat verir.

2. Məzmun xətləri üzrə ümumi təlim nəticəiəri, əsas və alt

standartlar Tədrisin məzmunu

Dərs saatları

Metodiki göstərişlər

1 2 3 4

A. Dövlət təhlükəsizliyinin tarixi və hüquqi əsasları

Şagird:

A.1.Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılması və inkişafı barədə bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılması, tarixi, strukturu və başqa silahlı birləşmələr haqqında məlumatlar.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılması, tarixi, strukturu və başqa silahlı birləşmələr haqqında metodik materiallar.

2

A.1.1.zərbaycan Silahlı Qüvvələrinin

yaranmas tarixi, strukturu və vəzifələri

haqqında biliklərə malik olduğunu

nümayiş etdirir və bu barədə təqdimatlar

edir/

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin

yaranması tarixi, strukturu və vəzifələri.

4 Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaranması

rarixi, strukturu və vəzifələrinə dair metodik

materiallar.

Müsahibə.

Təqdimat.

Tarix muzeyinə tənəzzöh.

A.1.2. Dövlət və hərbi atributları

tanıdığını və mahiyyətini bildiyini

nümayiş etdirir.

Dövlət və hərbi atributlar/ 4 Dövlət və hərbi atributlar həkk olunmuş materiallar, plakatlar və s.

A.2.Vətənin müdafiəsində vətəndaşın

vəzifələri barədə biliklər nümayiş etdirir.

Vətənin müdafiəsində vətəndaşın

vəzifələri. Vətənin müdafiəsində vətəndaşın

vəzifələrinə dair metodik materiallar.

A.2.1. Azərbaycan Respublikası

Konstitusiyası və digər qanunvericilik

aktlarının hərbi xidmətə aid müddəalarını

şərh edir.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası

və digər qanunvericilik aktlarının hərbi

xidmətə aid müddəaları.

3 Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası və

digər qanunvericilik aktlarının hərbi

xidmətə aid müddəalara dair metodik

materiallar.

Kiçik qruplarla iş.

A.2.2. Hərbi nizamnamələrin yerinə

yetirilməsinin məsuliyyətini dərk edir.

Hərbi nizamnamələrin yerinə

yetirilməsinin məsuliyyəti. 3 Hərbi nizamnamələrin yerinə yetirilməsinin

məsuliyyətinə dair metodik materiallar.

A.3. Silahlı Qüvvələrin ümumqoşun

nizamnamələri tələblərinin tədbiqi və icrası

üzrə bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir.

Silahlı Qüvvələrin ümumqoşun

nizamnamələri tələblərinin tədbiqi və

icrası.

Silahlı Qüvvələrin ümumqoşun

nizamnamələri tələblərinin tədbiqi və

icrasına dair metodik materiallar.

A.3.1. Sıra və intizam nizamnamələrinin

ümumi müddəalarını şərh edir və yerinə

Sıra və intizam nizamnamələrinin 4 Sıra və intizam nizamnamələrinin ümumi

müddəalarına dair metodik materiallar.

3

yetirir. ümumi müddəaları. Qruplarla iş. Praktik təlimlər.

A.3.2. Daxili Xidmət, qarnizon və qaravul

xidməti nizamnamələrinin ümumi

müddəalarını şərh edir və təqdimat

hazırlayır.

Daxili Xidmət, qarnizon və qaravul

xidməti nizamnamələrinin ümumi

müddəaları.

5 Daxili Xidmət, qarnizon və qaravul xidməti

nizamnamələri və onlara dair metodik

materiallar. Cütlərlə iş.

B. Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyinin

təminati

B.1. Müasir ümumqoşun döyüşü üzrə

biliklər nümayiş etdirir

Müasir ümumqoşun döyüşü üzrə

qaydalar Müasir ümumqoşun döyüşü üzrə qaydalara

dair metodik materiallar

B.1.1. Müasir ümumqoşun döyüşünün

növlərini və döyüş təminatını izah edir.

Müasir ümumqoşun döyüşünün növləri

və döyüş təminatı. 4 Müasir ümumqoşun döyüşünün növləri və

döyüş təminatına dair tədris vəsaitləri.

Qruplarla iş.

B.1.2. Hədəfləri təyin edərək mübarizə

üsullarini izah edir.

Hədəflərin təyin edilməsi və onlarla

mübarizə üsulları. 4 Hədəflərin təyin edilməsi və onlarla

mübarizə üsullarına dair oyunlar.

B.1.3. Motoatıcı manqanın təşkili və

döyüş imkanları haqqında biliklərini şərh

edir.

Motoatıcı manqanın təşkili və döyüş

imkanları. 2 Motoatıcı manqanın təşkili və döyüş

imkanlarına dair metodik materiallar.

B.1.4. Mühəndis maneələr haqqında

anlayışlara malik olduğunu nümayiş

etdirir.

Mühəndis maneələr haqqında anlayışlar. 3 Mühəndis maneələr haqqında anlayışlara

dair metodik materiallar və oyunlar.

B.2. Müasir döyüş vasitələri barədə bilik

və bacarıqlar nümayiş etdirir

Müasir döyüş vasitələri Müasir döyüş vasitələrinə dair metodik

materiallar

4

B.2.1. Atıcı silahların və əl qumbaralarının

taktiki-texniki xassələri barədə təqdimatlar

edir, onlardan istifadə qaydaları və onlara

texniki xidmət haqqında bilik və bacarıqlar

nümayiş etdirir.

. Atıcı silahlar və əl qumbaralarının

taktiki-texniki xassələri,onlardan

istifadə qaydaları.

Atıcı silahlara texniki xidmət.

4 Atıcı silahlar və əl qumbaralarının taktiki-

texniki xassələrinə,onlardan istifadə

qaydalarına və texniki xidmətə dair metodik

materiallar.

Öyrədici təlimlər.

B.2.2.Manqanın mövqeyinin mühəndis

təminatı barədə biliklərini şərh edir.

Manqanın mövqeyinin mühəndis

təminatı. 3 Manqanın mövqeyinin mühəndis təminatına

dair metodik materiallar. Cütlərlə iş.

B.2.3. Mina – partlayış qurğularının ümumi

quruluşu və tətbiqi üsullarını izah edir.

Mina – partlayış qurğularının ümumi

quruluşu və tətbiqi üsulları 4 Mina – partlayış qurğularının ümumi

quruluşu və tətbiqi üsullarına dair əyani –

texniki təlim vasitələri. Kiçik qruplarla iş.

B.3. Topoqrafiya üzrə bacarıqları nümayiş

etdirir

Topoqrafiya.

Topoqrafiya alət və ləvazimat.

Topoqrafiya barədə metodik materiallar.

Topoqrafiya alət və ləvazimatları.

B.3.1. Ərazidə xəritəsiz səmtləşmə

üsullarını və azimutla hərəkəti şərh edir.

Ərazidə xəritəsiz səmtləşmə üsulları və

azimutla hərəkət. 3 Ərazidə xəritəsiz səmtləşmə üsulları və

azimutla hərəkətə dair metodik materiallar.

B.3.2. Topoqrafik xəritələrdən istifadə

haqqında təqdimatlar edir. Topoqrafik xəritələrdən istifadəyə dair

təqdimatlar. 2 Təqdimat.

Kiçik qruplarla iş.

B.4. Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin

mühafizəsi haqqında biliklər nümayiş

etdirir.

Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin

mühafizəsi yolları. Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin

mühafizəsinə dair metodik materiallar.

B..4.1. Fövqəladə hadisələr zamanı

əhalinin mühafizəsi qaydalarını izah edir.

Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin

mühafizəsi qaydaları. 4 Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin

mühafizəsi qaydalarına dair metodik

materiallar.

5

B.4.2. Obyektlərdə mühafizə qaydalarını

şərh edir.

Obyektlərdə mühafizə qaydaları. 3 Obyektlərdə mühafizə qaydalarına dair

əyani – texniki vəsaitlər. Qruplarla iş.

B.4.3 .Fövqəladə hadisələri təsnif edir.. Fövqəladə hadisələrin təsnifi. 3 Fövqəladə hadisələrin təsnifinə dair metodik

materiallar.

B.4.4. Kütləvi qırğın silahları haqqında

biliklər nümayiş etdirir

Kütləvi qırğın silahları. 3 Kütləvi qırğın silahları haqqında metodik

materiallar.

B .5. Mühafizə vasitələrindən istifadə

bacarıqları nümayiş etdirir.

Mühafizə vasitələrindən istifadə

qaydaları. Mühafizə vasitələrindən istifadə

qaydalarına dair metodik materiallar.

B.5.1. Müxtəlif fərdi mühafizə vasitələrini

fərqləndirir və onlardan istifadə edir

Müxtəlif fərdi mühafizə vasitələrinin

fərqləndirilməsi və onlardan istifadə

qaydaları

3 Müxtəlif fərdi mühafizə vasitələrinin

fərqləndirilməsi və onlardan istifadə

qaydalarına dair metodik materiallar.

Cütlərlə iş.

B.5.2. Kollektiv mühafizə vasitələrini

fərqləndirir və onlardan istifadə edir

Kollektiv mühafizə vasitələrinin fərqi və

onlardan istifadə 4 Kollektiv mühafizə vasitələri və onlardan

istifadəyə dair metodik materiallar

B.5.3. Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi

kəşfiyyat cihazlarindan istifadə bacarıqları

nümayiş etdirir

Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi

kəşfiyyat cihazlarindan istifadə

qaydaları

4 Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi kəşfiyyat

cihazlarindan istifadə qaydalarına dair

metodik materiallar.

Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi kəşfiyyat

cihazlari nümunələri

C. Tibbi biliklər və ilk tibbi yardim qaydalari

C.1. Sağlam həyat tərzi üzrə biliklər

nümayiş etdirir

Sağlam həyat tərzi və onu təşkil etməyin

yolları Sağlam həyat tərzinə dair metodik

materiallar. Cütlərlə iş.

6

C.1.1. Sağlam həyat tərzinin tərkib

hissələrini sadalayır.

Sağlam həyat tərzinin tərkib hissələri 4 Sağlam həyat tərzinin tərkib hissələrinə dair

metodik materiallar. Müsahibə. Cütlərlə iş.

C.1.2.Sağlamlığın mühafizəsi haqqında

təqdimatlar edir.

Sağlamlığın mühafizəsi üsul və yolları. 4 Təqdimat. Kiçik qruplarla iş.

C.2. İlk tibbi yardımın göstərilməsi barədə

bilik və bacarıqlar nümayiş etdirir

İlk tibbi yardımın göstərilməsi üsul və

qaydaları İlk tibbi yardımın göstərilməsinə dair

metodik materiallar. Qruplarla iş

C.2.1.Yaralanma və bədbəxt hadisə zamanı

zərərçəkənlərə ilk tibbi yardım göstərmək

haqqında biliklərini şərh edir.

Yaralanma və bədbəxt hadisə zamanı

zərərçəkənlərə ilk tibbi yardım.

5 Yaralanma və bədbəxt hadisə zamanı

zərərçəkənlərə ilk tibbi yardım göstərmək

haqqında metodik materiallar.

C.2.2. Fövqəladə hadisələrdə

zədələnmələrin profilaktikasını və ilk tibbi

yardım qaydalarını tədbiq etmək haqqında

biliklər nümayiş etdirir.

Fövqəladə hadisələrdə zədələnmələrin

profilaktikası və ilk tibbi yardım

qaydaları.

5 Fövqəladə hadisələrdə zədələnmələrin

profilaktikası və ilk tibbi yardım

qaydalarına dair metodik materiallar.

C.2.3. Radiasiya şüalanmaları və kimyəvi

zədələnmələr zamanı ilk tibbi yardım

göstərmək barədə bilik və bacarıqlar

nümayiş etdirir.

Radiasiya şüalanmaları və kimyəvi

zədələnmələr zamanı ilk tibbi yardımın

göstərilməsi.

6 Radiasiya şüalanmaları və kimyəvi

zədələnmələr zamanı ilk tibbi yardımmın

göstərilməsinə dair metodik materiallar.

Qruplarla iş

C.2.4. Bioloji vasitələr və yolxucu

xəstəliklər haqqında biliklərə malik

olduğunu nümayiş etdirir

Bioloji vasitələr. Yoluxucu xəstəliklər

və onlarla mübarizə yolları 5 Bioloji vasitələr, yoluxucu xəstəliklər

barədə metodik materiallar. Müsahibə

C.2.5. Yolxucu xəstəliklərin profilaktikası

və onlarla mübarizə haqqında biliklər

nümayiş etdir.

Yolxucu xəstəliklərin profilaktikası və

onlarla mübarizə tədbirləri. 6 Yolxucu xəstəliklərin profilaktikası və

onlarla mübarizə tədbirlər barədə metodik materiallar. Kiçik qruplarla iş.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: Azərbaycan qanunvericiliyinin əsasları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.04

Dərs saatı: 60 saat

1. Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: Şagird: Azərbaycan Respublikasının ümumi qanunvericiliyinin əsaslarını, cəmiyyətdə öz hüquq və vəzifələrini

bilir, özünü cəmiyyətin bir hissəsi kimi hiss (identifikasiya) edir. O, dövlətçiliyin əsas strukturu və prinsiplərini bilir, ictimai institutların funksiyalarını

başa düşür. Cəmiyyətdə cavabdehlik daşımaq və öz fikrinin əsaslandırılmış formada ifadə etməyi bacarır, azad cəmiyyətdə fikir ayrılıqlarını qəbul edir

və ona hörmətlə yanaşır. Şagird təhsil və peşə fəaliyyətini tənzimləyən mühüm hüquqi sənədləri, həmçinin peşə fəaliyyəti zamanı qəbul edilən ümumi

beynəlxalq dəyərləri bilir və öz fəaliyyətində tətbiq etməyi bacarır. Əmək sahəsində hüquqi tənzimləyici sənədləri fərqləndirir, onların dəyişməsini

izləyir və buna uyğun fəaliyyətini təşkil edir. Öz peşə fəaliyyətinə təsir edən sahibkarlıq ilə bağlı hüquqi sənədləri bilir və fəaliyyətində onlardan

istifadə etməyi bacarır. Vətəndaş olaraq öz hüquq və öhdəliklərini (vergi, sosial sığorta və digər ödəmələr və s.) bilir və cavabdehliklə yerinə yetirir.

2. Məzmun xəttlərinə uyğun təlim nəticələri, əsas və alt standartlar

Tədrisin məzmunu Dərs saatları

Metodiki göstərişlər

1 2 3 4

A. Ümumi qanunvericilik

A.1. Hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu

nümayiş etdirir

A.1.1.Azərbaycan Respublikasının ümumi qanunvericiliyin əsaslarını və mühüm qanunvericilik aktlarını bilir. Dövlət rəmzləri tanıyır;

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası: mühüm insan hüquqları, dövlətin öhdəlikləri və vəzifələri.

Mühüm dövlət rəmzləri və strukturları.

3 Azərbaycan Respublikasının konstitusiyası və digər müvafiq hüquqi aktlar.

Dövlət rəmzləri.

A.1.2. Azərbaycan Respublikasında hakimiyyətin əsas qolları (idarə etmə, məhkəmə və qanunverici) haqqında

İdarə etmə hakimiyyətinin strukturu və vəzifələri

3 Mühazirə.

2

anlayışa malikdir; Qanunverici hakimiyyətin vəzifələri və seçilməsi

Məhkəmə hakimiyyəti, onun strukturu və vəzifələri.

Seçki qanunvericiliyi.

Müzakirə.

Hüquqi sənədlərlə iş.

A.1.3.Cəmiyyətdə və dövlətdə bərabər yaşamaq hüququnun əsaslarını bilir. Öz yaşına uyğun olaraq hüquqi öhdəlikləri haqqında təsəvvürə malikdir. Məhkəmə prosesual prosesləri haqqında anlayışa malikdir;

Cəmiyyətdə və dövlətdə mövcud əsas hüquqlar və prinsiplər, hüquqi tənzimləməyə olan tələb və öhdəliklər.

Fərdi azadlıq, onun təmin edilməsi və məhdudlaşdırılması.

Məhkəmə instansiyaları.

3 Diskusiya.

Rollu oyunlar.

Şagirdlərin göndəlik həyatı və fəaliyyətinə təsir edən hüquqi aktlar haqqında nümunələrin müzakirəsi.

Sistemli təqdimat nümunələri.

Məhkəmə proseslərində iştirak və ya sinifdə məhkəmə prosesinin təsviri (video çarx).

A.1.4. Mülki qanunvericiliyin əsasları haqqında anlayışa malikdir;

Mülkiyətin növləri və hüquqi əsasları. 3 Mülkiyyət hüququnu təsdiq edən normativ sənəd nümunələri.

Müzakirə.

A.1.5. Azərbaycan Respublikasında təhsil, o cümlədən peşə təhsili haqqında mühüm qanunvericilik aktları haqqında təsəvvürə malikdir. Təhsil müddətində normativ hüquqi sənədlərə uyğun öz hüquq və vəzifələrini bilir.

“Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən təhsilalanın hüquq və vəzifələri.

İlk peşə-ixtisas təhsili haqqında normativ hüquqi sənədlər.

4 “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin nizamnaməsi.

İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin daxili intizam qaydaları.

3

B. Peşə fəaliyyəti ilə bağlı ümumi hüquqi normativ sənədlər

B.1.Peşə fəaliyyəti ilə bağlı hüquqi

mədəniyyətə malik olduğunu nümayiş

etdirir.

B.1.1.Peşə fəaliyyətini tənzimləyən mühüm əmək qanunvericilik aktları haqqında məlumata malikdir. İşçi və ya işəgötürən kimi öz hüquq və vəzifələrini anlayır. Bədbəxt hadisələri tənzimləyən hüquqi əsasları bilir;

Əmək müqavilələrinin bağlanması: iş saatı, işə qəbul və azad edilmə, məzuniyyət, əmək haqqlarının ödənilməsi tarifləri.

Sahibkarlıq fəaliyyətində əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi.

5 Əmək Məcəlləsi.

Əmək müqaviləsi nümunələri.

Sosial Sığorta.

B.1.2.Peşə fəaliyyəti zamanı müqavilə münasibətlərini tənzimləyən hüquqi aktlar haqqında təsəvvürə malikdir;

Subyektlər arasında bağlanan müqavilələr (istehsal vasitələrinin alışı, məhsul satışı, xidmət göstərilməsi, icarə müqaviləsi və s.).

4 Müqavilə formaları və növləri.

Müqavilə üzrə tərəflərin öhdəliklərinin müzakirəsi.

Qruplarla iş (müqavilə nümunələrinin hazırlanması).

B.1.3.Sahibkarlıq fəaliyyətini tənzimləyən hüquqi sənədlər haqqında təsəvvürə malikdir;

Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında AR Qanunu.

Sahibkarlıq fəaliyyəti subyektlərinin hüquqları və öhdəlikləri (vergi, sosial sığorta və s.).

5 Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında normativ hüquqi sənədlər.

VÖEN və onun əldə edilməsi.

Vergi ödəmə və hesabat formaları.

Verginin hesablanma və sosial sığorta hesablanması nümunələri.

B.1.4.Peşə fəaliyyəti üzrə maliyyə və ödəniş əməliyyatları barədə təsəvvürə malikdir.

Bank hesabının açılması qaydaları, pul köçürmələri və digər maliyyə əməliyyatları.

3 Bankda cari hesabın açılması qaydaları.

Pul köçürülməsi üçün blanklar.

4

C. Peşə fəaliyyəti (kənd təsərrüfatı) ilə bağlı spesifik hüquqi normativ sənədlər

C.1.Peşə fəaliyyəti ilə bağlı spesifik

hüquqi mədəniyyətə malik olduğunu

nümayiş etdirir

C.1.1.Kənd təsərrüfatı subyektlərinin hüquqi formalarını bilir və fərqləndirir;

Hüquqi statusa malik kənd təsərrüfatı müəssisə və təşkilatları (MMC, səhmdar cəmiyyət, birlik və s.).

Kənd təsərrüfatı kooperasiyaları.

Ailə-kəndli təsərrüfatları.

Aqroservis müəssisələri.

Kənd təsərrüfatı üzrə qeyri-kommersiya təşkilatları (fermerlər asossasiyası və s.).

4 Hüquqi formaların müzakirəsi, üstünlük və çatışmamazlıqları müəyyənləşdirilməsi.

C.1.2.Kənd təsərrüfatı üzrə torpaq münasibətlərini tənzimləyən hüquqi sənədləri bilir.

Torpaq Məcəlləsi.

Torpaq islahatlarının aparılması.

Torpaq mülkiyyəti və torpaq icarəsi haqqında hüquqi sənədlər.

Torpaqların alışı və satışı üzrə hüquqi sənədlər.

Torpaq vergisi.

5 Torpağın icarə müqaviləsinin müzakirəsi.

Torpaq icarəsi nümunəsinin tərtibi.

Torpaq satışı və alışı, onun hüquqi sənədləşdirilməsi.

Torpaq vergisinin hesablanması.

C.1.3. Region üçün mühüm bitkiçilik məhsullarının istehsalı üzrə hüquqi tənzimləmə sənədləri və bitkiçiliyin inkişafı üzrə dövlət proqramları haqqında təsəvvürə malikdir;

Bitkiçilik üzrə hüquqi normativ sənədlər və dövlət proqramları.

4 Müvafiq bitkiçilik məhsulları üzrə hüquqi normativ sənədlərin müzakirəsi.

5

C.1.4. Heyvandarlıq məhsullarını istehsalını tənzimləyən hüquqi sənədlər haqqında təsəvvürə, istehsal üzrə yerli və beynəlxalq hüquqi tələblər haqqında məlumata malikdir.

Heyvandarlıq üzrə hüquqi normativ sənədlər və dövlət proqramları.

4 Müvafiq heyvandarlıq məhsulları üzrə hüquqi normativ sənədlərin müzakirəsi.

C.1.5. Kənd təsərrüfatı sahəsində maliyyə və sığorta fəaliyyətini tənzimləyən hüquqi əsaslar haqqında təsəvvürə malikdir.

Kredit əldə edilməsi üçün müraciət sənədləri.

Kredit müqaviləsi və müqavilə öhdəlikləri.

Zərərin sığortası (dolu vurma, yanğın, quraqlıq və s.) və sığorta müqavilələri.

Güzəştli kreditlər.

4 Kredit müqaviləsi formaları.

Sığorta müqaviləsi formaları.

C.1.6. Kənd təsərrüfatı üçün subsidiya və digər dövlət yardımları haqqında məlumata malikdir və onlardan fəaliyyəti üçün istifadə etməyi bacarır.

Motor yağı, gübrə, yanacaq və s. üçün dövlət yardımı.

Torpağa verilən subsidiyalar və onların əldə edilməsi üçün tələb olunan hüquqi sənədlər.

4 Müraciət formalarının doldurulması.

Subsidiyaların ödəmə formaları və müzakirəsi.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: Fiziki tərbiyə

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.05

Dərs saatı: 101 saat

Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: Şagird: fiziki tərbiyə prosesinin təşkili ilə bağlı nəzəri məlumatları izah edir və bu məlumatlardan praktik

fəaliyyətin qurulmasında məqsədyönlü istifadə edir.O, hərəkətləri yerinə yetirərkən əlverişli icra üsulu tətbiq edir, seçdiyi idman növünün

xüsusiyyətlərinə uyğun hərəkətlər kompleksi müəyyənləşdirərərək icra edir; ayrı-ayrı hərəki qabiliyyətlərin inkişafı metodlarını özünün fiziki

hazırlığını artırmaq üçün tətbiq edir.Şagird hərəkətlərin icrası zamanı müvafiq təhlükəsizlik qaydalarına riayət edir, ilk tibbi yardım göstərir.

O,fərdi və ya komanda tərkibində fəaliyyət zamanı təşkilatçılıq, psixoloji dayanıqlılıq, dözümlülük, ümumi mənafeyə xidmət etmək

keyfiyyətlərini nümayış etdirir.

2. Məzmun xəttləri üzrə təlim nəticələri, əsas və alt standartlar

Tədrisin məzmunu Dərs saatları (nəzəri)

Metodiki göstərişlər

A. İnformasiya təminatı və nəzəri biliklər

A.1.Hərəkətlərin sağlamlaşdırıcı və

inkişafetdirici təsiri haqqında biliklər

nömayiş etdirir.

.Hərəkətlərin sağlamlaşdırıcı və

inkişafetdirici təsiri Hərəkətlərin sağlamlaşdırıcı və inkişafetdirici

təsiri haqqındametodiki materiallar

A.1.1.Orqanizmin ayrı-ayrı funksional

sistemləri və orqanların işinə təsir

göstərən hərəkətləri izah edir.

Orqanizmin ayrı-ayrı funksional sistemləri və orqanların işinə təsir göstərən hərəkətlər

4 Orqanizmin ayrı-ayrı funksional sistemləri və orqanların işinə təsir göstərən hərəkətlərə dair oyunlar

A.1.2.Orqanizmin funksional

sistemlərinin iş qabiliyyətini artırmaq

üçün hərəkətlərin tətbiqi qaydalarını izah

edir

Orqanizmin funksional sistemlərinin iş qabiliyyətini artırmaq üçün hərəkətlərin tətbiqi qaydalarını

2 Orqanizmin funksional sistemlərinin iş qabiliyyətini artırmaq üçün hərəkətlərin tətbiqi qaydalarınadair avadanlıq və metodik materiallar

2

A.1.3.Hərəkətlərin icrasından sonra

istifadə olunacaq bərpaedici vasitələr və

hərəkətlərdə müstəqil istifadə haqqında

məlumat verir və hərəkətlərdən müstəqil

istifadəni izah edir

Hərəkətlərin icrasından sonra istifadə olunacaq bərpaedici vasitələr və hərəkətlərdən müstəqil istifadə qaydaları və onların izahı

2 Hərəkətlərin icrasından sonra istifadə olunacaq bərpaedici vasitələr və hərəkətlərdə müstəqil istifadə haqqında qaydalara dair metodik materiallar

A.2. Hərəkətlərin icra üsulunun

təkmilləşdirilməsi və icra şəraiti haqqında

biliklər nümayiş etdirir.

Hərəkətlərin icra üsulunun

təkmilləşdirilməsi və icra şəraiti. Hərəkətlərin icra üsulunun

təkmilləşdirilməsi və icra şəraitiinə dair

oyunlar

A.2.1. Hərəkətləri yerinə yetirərkən icra

üsullarının təkmilləşdirilməsi variantlarını

sadalayır və izah bedir

Hərəkətləri yerinə yetirərkən icra üsullarının təkmilləşdirilməsi variantlarını sadalayır və izah bedir

3 Hərəkətləri yerinə yetirərkən icra üsullarının təkmilləşdirilməsi variantlarınıa oyunlar

A.2.2. Komandalı fəaliyyətin

təkmilləşdirilməsi haqqında məlumat verir

və onu əsaslandırır

Komandalı fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi qaydaları və onun əsaslandırılması

2 Komandalı fəaliyyətin təkmilləşdirilməsinə dair oyunlar

A.2.3. Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin və

oyunların icrası üsullarını və rejimlərini

əsaslandırı.

Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin və oyunların icrası üsulları və rejimlərinin əsaslandırılması

2 Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin və oyunların icrası üsulları və rejimlərininin əsaslandırılmasına dair metodik materiallar və oyunlar

A.2.4. Müxtəlif özünümüdafiə

üsullarından istifadə haqqında məlumat

verir və fiziki hazırlığına uyğun özünü

müdafiə üsullarının seçilməsini izah edir

Müxtəlif özünümüdafiə üsullarından istifadə və fiziki hazırlığına uyğun özünümüdafiə üsullarının seçilməsi

3 Müxtəlif özünümüdafiə üsullarından istifadəyə dair metodik materiallar və mütəhərrik oyunlara və fiziki hazırlığına uyğun özünümüdafiə üsullarının seçilməsinə dair oyyunlar

A.3.Şəxsiyyətin hormonik inkişafı

haqqında məlumat verir

Şəxsiyyətin hormonik inkişafı yollari Şəxsiyyətin hormonik inkişafına dair

metodik materiallar

A.3.1. Müxtəlif təyinatlı sıra hərəkətlərini

izah edir

. Müxtəlif təyinatlı sıra hərəkətlərinin yrinə yetirilməsi

2 Müxtəlif təyinatlı sıra hərəkətlərinə dair təmrinlər

3

A.3.2.Əşya və alətlərdən istifadə etməklə

müxtəlif təyinatlı ümuminkişaf hərəkətləri

haqqında məlumat verir və onların

təyinatını əsaslandırır

Əşya və alətlərdən istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı ümuminkişaf hərəkətləri və onların təyinatının əsaslandırılması

3 Əşya və alətlərdən istifadə etməklə müxtəlif təyinatlı ümuminkişaf hərəkətlərinə dair metodik materiallar və roliklər

A.3.3. Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı

metodları haqqında məlumat verir.

Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı metodları

2 Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı metodlarına dair metodik materiallar

A.3.4. Bərpaedici hərəkətlərdən və

vasitələrdən müstəqil istifadə qaydalarını

izah edir.

Bərpaedici hərəkətlər və vasitələrdən müstəqil istifadə qaydaları

3 Bərpaedici hərəkətlərdən və vasitələrdən müstəqil istifadə qaydalarına dair oyunlar

A.3.5.İlk tibbi yardım və zədə alanın

daşınması haqqında məlumat verir

İlk tibbi yardım və zədə alanın daşınması qaydaları

4 İlk tibbi yardım və zədə alanın daşınması qaydalarına dair praktik iş

A.4. Şəxsiyyətin harmonik inkişafı

haqqında məlumat verir

Şəxsiyyətin harmonik inkişafı Şəxsiyyətin harmonik inkişafı haqqında

metodik materiallar

A.4.1.Ümumbəşəri və milli dəyərlər

haqqında məlumat verir və izah edir

Ümumbəşəri və milli dəyərlər 2 Ümumbəşəri və milli dəyərlər

A.4.2.İdmanın millətlər və dövlətlərarası

əlaqələrin qurulmasında rolu haqqında

məlumat verir və izah edir

İdmanın millətlər və dövlətlərarası əlaqələrin qurulmasında rolu

2 İdmanın millətlər və dövlətlərarası əlaqələrin qurulmasında roluna dair rolik , Metodik materiallar

B.Hərəki bacarıqlar və vərdişlər

Şagird:

B.1. Hərəki fəaliyyətlə əlaqədar bacarıq

və vərdişləri nümayiş etdirir.

. Hərəki fəaliyyətlə əlaqədar bacarıq

və vərdişlər

Müxtəlif oyunlar

B.1.1. Orqanizmin ayrı-ayrı funksialarının

işinə təsir göstərən hərəkətləri icra edir.

Orqanizmin ayrı-ayrı funksialarının işinə təsir göstərən hərəkətlərin icra edilməsi

2 Orqanizmin ayrı-ayrı funksialarının işinə təsir göstərən hərəkətləri icrasına dair oyunlar

4

B.1.2.Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin

icrasından sonra bərpaedici vasitələrdən

və hərəkətlərdən müstəqil istifadə edir.

Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin icrasından sonra bərpaedici vasitələrdən və hərəkətlərdən müstəqil istifadə

2 Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin icrasından sonra bərpaedici vasitələrdən və hərəkətlərdən müstəqil istifadəyə dair oyunlar

B.2.Hərəki fəaliyyət zamanı əlverişli icra

üsullarından istifadə bacarığı nümayiş

etdirir.

Hərəki fəaliyyət zamanı əlverişli icra

üsulları Hərəki fəaliyyət zamanı əlverişli icra

üsullarına dair oyunlar

B.2.1.Idman növlərinə aid olan hərəkətləri

səmərəli və təkmilləşmiş üsullarla yerinə

yetirir

.Idman növlərinə aid olan hərəkətlərin səmərəli və təkmilləşmiş üsullarla yerinə yetirilməsi

2 Idman növlərinə aid olan hərəkətlərin səmərəli və təkminləşmiş üsullarla yerinə yetirilməsinə dair oyunlar

B.2.2.Komandalı fəaliyyəti,oyunları və

estafetləri texniki tələblərə uyğun olan

icra üsulu ilə yerinə yetirir

.Komandalı fəaliyyəti,oyunları və estafetlərin texniki tələblərə uyğun olan icra üsulu ilə yerinə yetirilməsi

2 .Komandalı fəaliyyəti,oyunları və estafetləri texniki tələblərə uyğun olan icra üsulu ilə yerinə yetirilməsinə dair oyunlar

B.2.3.Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin

icrası zamanı əlverişli üsullar və rejimlər

tətbiq edir

Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin icrası zamanı əlverişli üsul və rejimlərin tətbiq edilməsi

2 Müxtəlif təyinatlı hərəkətlərin icrası zamanı əlverişli üsullar və rejimlər tətbiqinə dair oyunlar

B.2.4.Müxtəlif özünümüdafiə üsullarını

tətbiq edir

Fiziki hazırlığına və şəraitə müvafiq özünümüdafiə üsullarınıni

2 Fiziki hazırlığına və şəraitə müvafiq özünümüdafiə üsullarına dair oyunlar

B.3.Hərəki fəaliyyətin təşkili və idarə

olunması bacarıqları nümayiş etdirir

Hərəki fəaliyyətin təşkili və idarə

olunması bacarıqları nümayış etdirir Hərəki fəaliyyətin təşkili və idarə olunması

bacarıqları nümayış etdirir

B.3.1.Sıra hərəkətlərini təyinatına görə

müstəqil icra edir.

Sıra hərəkətlərinin təyinatına görə müstəqil icra edilməsi

2 Sıra hərəkətlərinin təyinatına görə müstəqil icra edilməsinə dair təlimlər

B.3.2. Ümuminkişaf və hazırlayıcı

hərəkətləri əşya və alətlərdən istifadə

etməklə yerinə yetirir.

Ümuminkişaf və hazırlayıcı hərəkətlərin əşya və alətlərdən istifadə etməklə yerinə yetirilməsi

2 Ümuminkişaf və hazırlayıcı hərəkətlərin əşya və alətlərdən istifadə etməklə yerinə yetirilməsinə dair oyunlar.

5

B.3.3.Ümuminkişaf və hazırlayıcı

hərəkətləri qamətin korreksiyası və fərdi

hazırlıq məqsədi ilə icra edir

Ümuminkişaf və hazırlayıcı hərəkətləri qamətin korreksiyası və fərdi hazırlıq məqsədi ilə icra edilməsi

2 Ümuminkişaf və hazırlayıcı hərəkətləri qamətin korreksiyası və fərdi hazırlıq məqsədi ilə icra edilməsinə dair təlimlər

B.3.4.Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı üçün

istifadə edilən fiziki yükün həcmini və

intensivliyini müəyyən edir.

Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı üçün istifadə edilən fiziki yükün həcminin və intensivliyinin müəyyən edilməsi

2 Hərəki qabiliyyətlərin inkişafı üçün istifadə edilən fiziki yükün həcminin və intensivliyinin müəyyən edilməsinə dair təlimatlar

B.3.5. Bərpaedici və relaksiyaedici

hərəkətlərdən fiziki yükün xüsusiyyətinə

müvafiq istifadə edir.

Bərpaedici və relaksiyaedici hərəkətlərdən fiziki yükün xüsusiyyətinə müvafiq istifadə edilməsi

2 Bərpaedici və relaksiyaedici hərəkətlərdən fiziki yükün xüsusiyyətinə müvafiq istifadə edilməsinə dair təlimatlar

B.3.6. Zədələnmələr və funksional

pozuntular zamanı ilk tibbi yardım

göstərir.

Zədələnmələr və funksional pozuntular zamanı ilk tibbi yardım göstərilməsi qaydaları

2 Zədələnmələr və funksional pozuntular zamanı ilk tibbi yardım göstərilməsinə dair təlimatlar Praktik işlər

C. Hərəki qabiliyyətlər

Şagird:

C.1. Hərəki qabiliyyətlər nümayış etdirir. Hərəki qabiliyyətlər nümayış

C.1.1..Dəyişən şəraitin tələblərinə

müvafiq normativlərə uyğun çeviklik

nümayiş etdirir.

Dəyişən şəraitin tələblərinə müvafiq normativlər

2 Dəyişən şəraitin tələblərinə müvafiq normativlərə uyğun metodik materiallar

C..1.2.Sərbəst və geniş amplitudalı icra

zamanı normativlərə müvafiq

mütəhərriklik və əzələlərin elastikliyini

nümayiş etdirir.

Sərbəst və geniş amplitudalı icra zamanı tələb olunan müvafiq normativlər

4 Sərbəst və geniş amplitudalı icra zamanı tələb olunan normativlərə dair metodik materiallar

6

C.1.3.İcrası maksimum tezlik tələb edən

hərəkətləri yerinə yetirərkən normativlərə

müvafiq sürət nümayiş etdirir.

İcrası maksimum tezlik tələb edən hərəkətlər. Onların yerinə yetirilməsi üçün tələb olunan normativlərə müvafiq sürət

3 İcrası maksimum tezlik tələb edən hərəkətlər’ yerinə yetirərkən normativlərə müvafiq sürət nümayiş

C.1.4. Məhdud vaxt intervalında

maksimum qüvvə sərfi tələb edən

hərəkətlərin və məqsədli olaraq seçilmiş

və kombinə edilmiş hərəkət

komplekslərinin icrası zamanı

normativlərə müvafiq sürət-güc nümayiş

etdirir.

Məhdud vaxt intervalında maksimum qüvvə sərfi tələb edən hərəkətlərin və məqsədli olaraq seçilmiş və kombinə edilmiş hərəkət komplekslərinin icrası zamanı tələb olunan normativlər və onlara uyğun oyunlar

3 Normativlərə dair müvafiq təlimatlar və materiallar, Qruplarla iş, Yarışlar

C.1.5. Müxtəlif xarici müqaviməti dəf

edərkən normativlərə uyğun müxtəlif

qüvvə növlərini nümayiş etdirir.

Müxtəlif xarici müqaviməti dəf edərkəntələb olunan normativlər və onlara uyğun müxtəlif qüvvə növləri

3 Müxtəlif xarici müqaviməti dəf edərkən tələb onormativlərə uyğun müxtəlif qüvvə növlərinə dair normativ və metodik materiallar

C.1.6.Təkrar və davamlı icra prosesində,

yarış və mübarizə şəraitində normativlərə

uyğun ümumi və xüsusi dözümlülük

nümayiş etdirir.

Təkrar və davamlı icra prosesində, yarış və mübarizə şəraitində tələb olunan normativlər və bunlara uyğun ümumi və xüsusi dözümlülüyün inkişaf etdirilməsi

2 Təkrar və davamlı icra prosesində, yarış və mübarizə şəraitində normativlərə uyğun ümumi və xüsusi dözümlülüyə nail olnmasına dair metodik materiallar, Oyunlar Yarışlar

Ç. Şəxsiyyətin mənəvi iradi xüsusiyyətinin formalaşması

Şagird:

Ç.1.Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul

davranış yerinə yetirir və təqdiredici

ünsiyyət nümayiş etdirir.

.

Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul

davranış yerinə yetirir və təqdiredici

ünsiyyət nümayiş etdirir.

Hərəki fəaliyyət zamanı məqbul davranışa

və təqdiredici ünsiyyətə dair metodik

materiallar

Mütəhərrik oyunlar

7

Ç.1.1.Birgə fəaliyyət zamanı əməkdaşlıq

və təqdiredici ünsiyyət nümayiş etdirir

Hərəki və birgə fəaliyyət zamanı əməkdaşlıq və təqdiredici ünsiyyət qumağın forma və yolları

4 Hərəki və birgə fəaliyyət zamanı əməkdaşlıq və təqdiredici ünsiyyət qumağın forma və yollarına dair metodik materiallar, Oyunlar, Yarışlar .

Ç.1.2.Ekstremal və cətin şəraitlərdə

təmkinlik və psixoloji dayanıqlılıq

nümayış etdirir

Ekstremal və cətin şəraitlərdə təmkinlik və psixoloji dayanıqlılığa nail olmanın forma və yolları

3 Ekstremal və cətin şəraitlərdə təmkinlik və psixoloji dayanıqlılığa dair metodik materiallar, Oyunlar, Yarışlar

Ç.1.3.Təhlil əsasında özünün hərəki

fəaliyyətində korreksiyalar aparır

Təhlil əsasında özünün hərəki fəaliyyətində korreksiyalar aparmağın əhəmiyyəti,onun forma və yolları

4 Təhlil əsasında özünün hərəki fəaliyyətində korreksiyalara dair metodik materiallar, Oyunlar, Yarışlar.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ümumtəhsil fənləri – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Fənnin adı: İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.1.1.1.06

Dərs saatı: 140 saat

1. Fənn üzrə ümumi təlim nəticələri: Şagird: Təhsilalan kompüterləri iş zamanı köməkçi vasitə kimi istifadə edə, onunla məlumatların təşkili

və idarə edilməsini həyata keçirməyi bacarır. O, standart proqramlardan istifadə edə bilir və ixtisas üzrə aldığı təhsil zamanı ixtisas üzrə

mövcud xüsusi proqramları tətbiq edə bilir. O, internetdən informasiya mənbəyi kimi istifadə edə bilir.

2. Məzmun xəttlərinə uyğun təlim nəticələri, əsas və alt standartlar

Tədrisin məzmunu Dərs saatları Metodiki göstərişlər

Məlumat daxil edən qurğulardan istifadə edə bilir

Klavyatura, siçan, CD-ROM 3

Windows sənəd sistemindən istifadə edə və öz tələbinə uyğunlaşdıra bilir

Explorer, Faylları kopiya etmək, silmək, başqa yerə köçürmək, adını dəyişmək

3

Mühüm fayl formatlarını tanıyır və onlar ilə işləməyi bacarır

Faylın adı və format sonluğu, EXE-fayllar, digər tətbiq edilmə faylları, Faylların proqramlara aid edilməsi

1

Çap qurğusu və digər periferiya qurğularını quraşdırmaq və onlardan istifadə etməyi bacarır

Çap qurğusunun drayveri, Kabel əlaqələri Klavyatura üçün USB birləşməsi, siçan, yaddaş qurğusu

2

İnternet əlaqəsini quraşdıra və bu zaman təhlükəsizlik tədbirlərini həyata keçirə bilir

LAN əlaqəsini konfiqurasiya etmək, WLAN-konfiqurasiya etmək,Virusların yoxlanması, Firewall

3

Sadə sistem tənzimləməsini (qurulması) həyata keçirə bilir

Monitorun ölçüsü və rənglərini dəyişdirmək, Qovluğun parametrlərini dəyişdirmək, sadə proqramları yükləmək, Yaddaş qurğusunun parametrlərini dəyişmək, Ev şəbəkə qrupları yaratmaq

3

Cədvəl ilə hesablama aparılan proqramların funksiyalarını başa düşür və sadə hesablamaları həyata keçirə bilir

Qurluşu: Xana, Cədvəl, Papka, əsas hesab əməliyyatları, mütləq (absolyut) və nisbi hesablamalar

6

2

Cədvəlləri uyğun formada formatlaşdıra bilir

Şrift növü və ölçüsü, Çərçivə, Arxa fonun rəngi

4

Sadə funksiyaları düzgün tətbiq edə bilir Riyazi, məntiqi, statistik funksiyalar, Mətn funksiyaları

10

Cədvəlləri və xana sahələrini düzgün çap edə bilir

Çap sahələrini uyğunlaşdırmaq, Səhifənin yuxarı və aşağısına əlavə məlumat xanaları yerləşdirmək

2

Mürəkkəb (kompleks) funksiyalar, başqa cədvəllərə və iş sənədlərinə keçidlər haqqında anlayışa malikdir

Əlaqələndirmə funksiyaları, İnformasiya funksiyaları, Tarix funksiyaları Cədvəl və iş vərəqi ilə xananın ünvanlandırılması

10

Funksiyaları istifadə edə bilir Əgər (İF) funksiyası, mötərizə qaydaları 5 Cədvəldən diaqram düzəldə və uyğunlaşdıra bilir

Müxtəlif diaqram tipləri, Standard diaqramların uyğunlaşdırılması

4

Xana və səhifənin mühafizə funksiyasını məqsədli tətbiq edə bilir

Xananın mühafizə edilməsi, səhifənin, iş papkalarının mühafizə edilməsi, parol

2

Mətn emalı proqramı ilə mətn hazırlaya bilir

WORD-əsas funksiyaları: Əlavə etmək, üzərinə yazmaq, Abzas, sətir və səhifə bölünməsi

4

Mətnləri uyğun formada format edə və yoxlaya bilir

Şrift növü və ölçüsü, Qalın, Əyri, altdan xətt çəkilmiş yazı, Sətirlər arası məsafə, abzas parametrləri, Səhifənin ölçüləri, Hecalara bölünmə, Yoxlama (redaktə) funksiyası

6

Qrafik əlavə edə və yerləşdirməyi bacarır

Fotokameradan, skanerdən şəkil əlavə etmək, mətn sahəsi, mətn axını, mətn arası məsafə

4

Mətnləri kopiya edə, başqa yeri köçürməyi bacarır

Copy and paste, Mətn hissələri

4

Səhifənin yuxarı və aşağısına əlavə məlumat xanaları yerləşdirməyi bacarır

Yuxarı və aşağı əlavə məlumat xanaları, Hissə funksiyaları, Məsafə

4

Əsas funksiyaları tətbiq edə bilir Səhifənin nömrələnməsi, tarix, faylın adı, yaddaşda saxlandığı yer

2

Müxtəlif məktublar hazırlaya bilir Sənədin mənbəyi, sahəsi, funksiyalar 4 Mündəricat hazırlamağı bacarır Başlıqların hirarxiyası, abzasın format edilməsi,

Mündəricat funksiyaları 2

3

Başqa proqramlardan olan cədvəl hissələrini və diaqramları əlaqələndirə bilir

Daxil etmək, Excel-i WORD ilə əlaqələndirmək 2

Təqdimat (prezentasiya) proqramlarının tətbiq sahələrini bilir

Təqdimat, Hesabat üçün prezentasiyalar 2

Mətn daxil edilmiş slaydlar hazırlaya və məqsədəuyğun format edə bilir

Şrift növü və ölçüsü, Abzas hirarxiyası, Arxa fon

4

Slaydlara şəkil və formaları uyğun şəkildə əlavə edə bilir

Formalar və forma kombinasiyaları, şəkilləri yerləşdirmək

4

Slayd masteri düzgün tətbiq edə bilir Slayd masteri, Dizayn, Layout 5 Slaydlara qeydlər əlavə edə bilir Qeyd funksiyası,

Əl qeydlərinin uyğunladırmaq 2

Animasiyaları məqsədyönlü tətbiq edə bilir

Slaydların keçidi, animasiya tipləri, vaxta görə və ya əllə birbaşa tənzimləmə

4

E-Maildən əlaqə vasitəsi kimi istifadə edə bilir

İnternet və ya mail proqramları ilə E-mail, Mail adresin qurluşu, Mail göndərmək və qəbul etmək, Əlavələr (qoşma), Mail tipləri (Text, HTML)

4

E-Mailin təhlükələrini bilir Viruslar, Trojaner virusu, linklər, başqa səhifəyə ötürmələr və göndərənin məlumatlarından istifadə etmək, Anti-virus proqramları

1

İnternetdən informasiya mənbəyi kimi istifadə edə bilir

İnternet brauzerlərin tipləri, Axtarış sistemlərinin tətbiqi, axtarış sözlərindən istifadə,

10

İnternetdən informasiyaları yükləyə və kompüterdə yaddaşa saxlaya bilir

Fayl formatları: PDF, HTML, XML, yaddaşda saxlamaq və sonra istifadə imkanları

2

İnternetin təhlükələrini bilir Müdafiı proqramları, Cookies, Trojaner virusu, Şəxsi məlumatların əldə edilə bilmə imkanı, elektron sifarişlər

2

İxtisas üzrə xüsusi proqramlardan istifadə edə bilir

Məlumatların daxil edilməsi və götürülməsi, Quraşdırmaya uyğunlaşdırmaq, Pozulmalar zamanı problemin aradan qaldırılması

4 “İKT” dərsləri çərçivəsində xüsusi proqramların yalnız əsas istifadə qaydaları, funksiyaları, məs. məlumatın daxil edilməsi,

4

yaddaşda saxlanması tədris edilə bilər. İxtisas üzrə daha ətraflı tətbiqi ixtisas təhsili zamanı ayrıca tədris edilməlidir.

Məlumatların mütəmadi təhlükəsiz saxlanmasını mütəmadi fəaliyyəti zamanı həyata keçirməyə hazırdır

Məlumatların təhlükəsiz saxlanması formaları: CD-ROM-da kopiyanın saxlanması, kənar yaddaş qurğuları, onlyan yaddaş, Təhlükəsizlik kopiyalarının versiyalaşdırılması, saxlanması

4

Məlumatların qorunmasının əhəmiyyətini bilir

Şəxsi məlumatların kənar şəxslərin müdaxiləsindən qorumaq, məlumatların qorunması qanunları

2

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Peşə üzrə hesablama əməliyyatları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.1.01

Dərs saatı: 80 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Şagird: Təhsilalan peşə fəaliyyəti zamanı istifadə edilə bilən bütün hesablama əməliyyatlarını yerinə

yetirməyi bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Metodiki göstərişlər

Kalkulyatordan süzgün istifadə edə bilir

Əsas hesablama əməliyyatları, Mötərizə funksiyaları (hesablama ardıcıllığı) Xüsusi funksiyalar (kvadrata yüksəltmək, kök almaq) Yaddaş funksiyasının istifadəsi

2 Müxtəlif əsas hesablama əməliyyatları olan tapşırıqlar üzrə hesablamaları həyata keçirmək Əldə edilmiş nəticələri yaddaş funksiyasının köməyi ilə cəmləmək

İstehsal ilə bağlı məlumatları toplaya və qrafik formada təsvir etməyi bacarır

Cədvəllərdən diaqram düzəltmək, məs. əkin sahələrinin nisbəti, yağıntının dəyişməsi və s.

4 Statistik məlumatların təsvir edilməsi Mütləq (absolyut) göstəriciləri nisbi göstəricilərə çevirmək Məlumatları qrafik formalarda (diaqram) təsvir etmək (əyrilər, histoqram (sütun diaqramları), faiz göstəricili diaqramlar) Cədvəldə aydın formada verilənlərin təsviri

Müxtəlif ölçülü sahələrin sahə və perimetrini hesablaya bilir

Aşağıdakı fiqurların sahə və perimetrini hesablamaq: Üçbucaq, Düzbucaqlı, Trapesiya, Dairə

6 Sahənin (torpağın, əmlak sxemləri) və perimetrin (hasarlama) hesablanması Bərabərliyin başqa bir kəmiyyətə çevrilməsi Mürəkkəb formalı sahələrin üçbucaqlara parçalamaq ilə sahəsinin hesablanması Dəqiq və aydın təsvir etmək

Pifaqor teoremini tətbiq edə bilir

Pifaqor teoremi 4 Pifaqor teoremini katetlərin kvadratı və hipotenuzun kvadratı şəklində təsvir etmək ilə izah (isbat) etmək və onun hesablanmasını praktiki nümunələrə (çəpərin uzunluğu, trapesiyanın tərəfləri və s.) tətbiq etmək

K/t maşın və avadanlıqlarının sahə üzrə məhsuldarlığını hesablaya bilir

Əkin sahəsinin böyüklüyü və tələb olunan zaman kəsiyinə əsasən sahə üzrə məhsuldarlığın hesablanması, məs. şumlamada, ot biçilməsi üçün, malalamada

4 Sahə və saat üzrə məhsuldarlığın verilməsi Tələb olunan iş saatının tapılması

Sahə normalarını hesablamağı bacarır

Sahə üzrə bitki sayının hesablanması, hər bir bitkinin sahəsi, bitki məhsuldarlığı

5 Hər m2-ə və hər hektara düşən bitki sayını (şəkər çuğunduru, kartof və s.) hesablamaq Hər hektara müxtəlif kök yumruları sayına əsasən bitkinin dayaq səth sahəsinin dəyişməsinin hesablanması

Düz səthli cismin həcminin hesablamağı bacarır

Düzbucaqlı paralelepiped, məs. kərpic, yük tutumu, trapesiya sütunları, məs. quyunun (qazıntı) həcmi, ot qalağının həcmi dairəvi sütunlar, məs. silos anbarının həcmi, val, silindr

5 Düsturlarla iş və çevrilmələr Cismi sadə eskizlər ilə təsvir etmək Həcmin hesablanması

2

Kəsik cismin həcmini hesablaya bilir

Kəsik piramida, məs. gübrə (peyin) yığını, Kəsik konus, məs. Gübrə paylayanın qutuları, Mürəkkəb (qarışıq) cisimlər, məs, taya, taxıl silo qurğusu

6 Həcmin hesablanması, məs. gübrə paylayanda və ya gübrə yığını üçün Müxtəlif ölçülər əsasında verilmiş tapşırıqlar

Cismin kütləsini onun həcmi və sıxlığına əsasən hesablamağı bacarır

Kütlənin hesablanması, Həcmin kütlə və sıxlığa əsasən hesablanması, məs. taxılın; silos, yumşaldılmış torpaq, Quru ot

4 Quru otun həcmini onun sıxlığına əsasən hesablamaq Dairəvi və ya kipləşdirilmiş silos qurğularında silosun sıxlığına əsasən silos qurğusunun həcminin hesablanması

Gübrə və bitki mühafizə vasitələrinə olan tələbat normasını hesablamağı bacarır

Qida maddələrinə tələbat, Gübrə tərkibi və miqdarı, preparatların miqdarı, konsentrat (qatqı) və çiləmə məhlulunun miqdarı; Məhsuldarlığın öncədən hesablanması (proqnoz)

6 Sahənin hesablanması Tələbatın müəyyən edilməsi Gübrə və bitki mühafizə vasitələrinin istifadə olunmalı miqdarının müəyyənləşdirilməsi

Orta qiymətin (kəmiyyətin) və hissələrin hesablanmasını bacarır

Orta qiymət, məs. temperatur, yağıntı, Nisbətin hesablanması, məs. qayışlı şkivin diametri və fırlanması sayı, ötürmələr, Paylanma hesablamaları, məs. Texnika icarəyə götürdükdə xərc strukturu (hissəsi)

6 Müəyyən rayon üçün aylıq və illik yağıntı və temperatur məlumatları əsasında iqlim üzrə orta göstəricilərin hesablanması Həcmin və fırlanma sayının hesablanması Düsturların izah etmək

Verilmə normalarını hesablamağı bacarır

Verilmə normaları, sürülmə sürəti və iş (götürmə) eni, Verilmə miqdarı, məs. gübrə səpən, çiləyicidə, toxum səpəndə

6 Dəyişən sürülmə sürəti və iş enində müxtəlif verilmə miqdarının müəyyən edilməsi

Qarışdırma hissələrini hesablaya bilir

Gübrə qarışıqlarının hesablanması 5 Verilmiş qarışıq üçün gübrələrdə qida maddələrinin nisbi xüsusi çəkisinə görə istifadə edilməli olan sadə gübrələrin miqdarını hesablamaq

Gübrələrin qiymətini hesablaya bilir

Xalis (torpağa çatan) qida maddələrinin 1 kq-nın qiymətini hesablaya bilir

4 Xalis (torpağa çatan) qida maddələrinin 1 kq-nın qiymətinin müxtəlif gübrələr üzrə hesablanması Xalis (torpağa çatan) qida maddələrinin qiymətinin müqayisəsi

Satış və kredit təkliflərini təhlil edə bilir

Kredit xərcləri, Qiymətin müqayisəsi, Kredit götürmək ilə nağd almaq, preyskurant qiyməti, nağd alma qiyməti, xalis ödəniş qiyməti

8 Dərs zamanı müzakirələr ilə həll yollarının müəyyənləşdirilməsi Nağd və kredit ilə aldıqda xərclərin müqayisəli hesablanması

Verilmiş məlumatlar əsasında maşın xərclərini hesablaya bilir

Alış zamanı xərc strukturu, məs. traktorun 4 Traktorun sabit və dəyişən xərclərinə aid xərc maddələrinin müəyyənləşdirilməsi Verilmiş məlumatlar əsasında xərclərin hesablanması (traktorun gücü, alış qiyməti, yanacaq sərfiyyatı və s.) İstifadə həcmindən asılı olaraq sabit xərclərin dəyişməsinin təsviri (qrafiki təsvir)

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Traktorlar və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrinin idarə olunması

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.01

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 60 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Traktorlar və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrinin idarə olunmasında yol hərəkəti

qaydalarını bilmək böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu modulda şagirdlərə yol hərəkəti qaydalarının əsas anlayışları, hərəkət

iştirakçılarının hüquq və vəzifələri, yol nişanlarının tələblərinin mahiyyətinin dərk edilməsi, nizamlayıcı və işıqforun

siqnalları, yolayrıcının keçilməsi qaydaları tədris edilir.

Şagird: yol hərəkəti qaydalarının əsas anlayışlarını, hərəkət iştirakçılarının və sürücünün vəzifələrini bilir. O, hərəkətin

nizamlanması və yol nişanlarının tələblərinin mahiyyətini dərk edir , traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini idarə

olunmasında bu nişanların tələblərinə əməl etməyi bacarır. Yol nəqliyyat hadisələrinin səbəb və nəticələrini anlayır, traktor

və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini idarə olunmasının təhlükəsizliyinin əsaslarını dərk edir və zərər çəkənlərə ilk tibbi

yardım göstərilməsi qaydalarını bilir. Traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini müxtəlif şəraitlərdə (az intensiv

hərəkət olan yollarda, böyük intensivlik olan yollarda, tarla yolları və tarlada) praktiki olaraq sərbəst idarə etməyi bacarır.

Bu modul üzrə təlim nəticələrinə müvəffəqiyyətlə nail olan şagird traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini idarə

edilməsi üçün sürücülük vəsiqəsi əldə etmək üçün imtahanda iştirak etmək hüququ (digər şərtlər də nəzərə alınmaqla, məs.

18 yaş) əldə edir.

Tədrisin məqsədi

Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Saatların miqdarı (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktik məşğələ)

Saatların miqdarı (praktik məşğələ)

Metodik göstərişlər

1 2 3 4 5 A. Yol hərəkəti qaydaları

2

A.1 Yol hərəkəti

qaydalarına dair əsas anlayışları, hərəkət

iştirakçılarının hüquq

və vəzifələrini bilir.

Əsas anlayışlar,

hərəkət iştirakçılarının

hüquq və vəzifələri.

1 4

A.2 Yol nişanlarını,

yolun nişanlanması

və onun xarakteristikası,

işıqforun və

nizamlayıcının

siqnallarının

mahiyyətini bilir.

Yol nişanları, yolun

nişanlanması və

onun xarakteristikası,

işıqforun və

nizamlayıcının

siqnalları.

1 Yol nişanlarını, yolun

nişanlanmasını və onun

xarakteristikasını, işıqforun və nizamlayıcının siqnallarını

xüsusi ayrılmış təlim

meydançalarında praktik

olaraq öyrənmək.

6

A.3 Hərəkətə

başlama və manevr

etmə, traktorlar və

digər mexaniki

nəqliyyat vasitələrini

yolun hərəkət

hissəsində

yerləşməsi, hərəkət sürəti, ötmə və

qarşılıqlı keçmə,

dayanma, durmanı və

yol ayrıcının keçilmə

qaydalarını bilir və

Hərəkətə başlama və

manvr etmə, hərəkət

sürəti, ara məsafəsi,

ötmə və qarşılıqlı

keçmə, dayanma və

durma, yol

ayrıclarının

(nizamlanan və nizamlanmayan)

keçilməsi qaydaları.

1 Hərəkətə başlama və manevr

etmə, hərəkət sürəti, ara

məsafəsi, ötmə və qarşılıqlı

keçmə, dayanma və durma,

yol ayrıclarının (nizamlanan

və nizamlanmayan)

keçilməsi qaydalarına dair

praktik bacarıqlara yiyələnməyə dair praktiki

məşğələlər.

4

3

tətbiq etməyi bacarır.

A.4 Dəmir yol

keçidlərindən keçmə,

yaşayış zonalarında

hərəkət, xarici işıq

cihazlarından və səs

siqnallarından

istifadə qaydalarını bilir və tətbiq edir

Dəmir yol

keçidlərindən keçmə

qaydaları, yaşayış

zonalarında hərəkət,

xarici işıq

cihazlarından və səs

siqnallarından istifadə qaydaları.

2 Dəmir yol keçidlərindən

keçmə qaydaları, yaşayış

zonalarında hərəkət

qaydalarına, xarici işıq

cihazlarından və səs

siqnallarından istifadə

qaydalarına əməl etməklə praktik iş

4

A.5 Yedəyə alma

qaydaları, istismarı

qadağan edən

nasazlıqlar və

şəraitləri anlayır və

tətbiq edir

Yedəyə alma

qaydaları, istismarı

qadağan edən

nasazlıqlar

1 Təhlükəsizlik qaydalarına

əməl etməklə yedəyə alma

üzrə praktik məşğələlər

4

A.6 Traktor və digər

mexaniki nəqliyyat

vasitələrinin idarə

olunması zamanı

təhlükəsizliyin

əsaslarını dərk edir,

sürücünün davranış

etikasına riayət

etməyi bacarır.

Traktor və digər

mexaniki nəqliyyat

vasitələrini idarə

olunması üçün

təhlükəsizlik

qaydaları,

Sürücünün davranış

etikası

1 Traktor və digər Traktor və

digər mexaniki nəqliyyat

vasitələrinin idarə olunması

zamanı təhlükəsizliyi

gözləyir sürücünün davranış

etikasına riayət etməklə

işlərin yerinə yetirilməsi

4

A.7 Qəza hallarında İlk tibbi yardım 1 İlk tibbi yardım göstərilməsi 4

4

zərər çəkənlərə ilk

tibbi yardım göstərilməsi

qaydalarını bilir və

tətbiq etməyi bacarır

göstərilməsi

qaydaları və məlumatlar

qaydalarına dair praktiki

məşğələlər (süni nəfəs vermə və s.).

B. Traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrinin fərdi sürüsü.

B.1 Traktoru işə

salmazdan öncə

göstəricilərə nəzarət

etməyi bilir və

düzgün işə salmağı

bacarır.

Traktoru işə

salmazdan öncə

göstəricilərə nəzarət

qaydaları

2 Kabinada düzgün oturmaq,

dəstək və pedalardan istifadə

qaydalarını yerinə yetirmək;

Göstərici nəzarət cihazlarının

göstəricilərinə nəzarət,

traktoru düzgün işəsalma

üzrə praktik işlər

4

B.2 Təlim

meydançasında

(Poliqonda) traktor

və digər mexaniki

nəqliyyat vasitələrin

hərəkətlərini həyata

keçirir və verilmiş

sürüş tapşırıqlarını

yerinə yetirməyi

bacarır.

Traktor və digər

mexaniki nəqliyyat

vasitələrin sadə

hərəkətlərin həyata

keçirilməsi və

verilmiş sürüş

tapşırıqlarını yerinə

yetirməyə dair əsas

qaydalar

1 Təkərli və tırtıllı traktorun

yerindən götürmə qaydası;

Traktoru (təkərli və tırtıllı) və

digər mexaniki nəqliyyat

vasitələri düzünə və

döngələrdə sürmək, Traktoru

marker və ya nişanlanmış

xətt üzrə sürmək.

Traktoru geriyə sürmək.

4

B.3 Traktora (təkərli

və tırtıllı) aqreqat və

Traktora (təkərli və

tırtıllı) aqreqat və

2 Traktora (təkərli və tırtıllı)

asma və qoşma aqreqatlara

6

5

qoşquları qoşmağı

və traktoru qoşqu ilə idarə etməyi bacarır.

qoşquları qoşmağa

və traktoru qoşqu ilə idarə etməyə dair

təhlükəsizlik

qaydaları

yaxınlaşdırmaq, aqreqatları

traktora qoşmaq, hidravlik sistemləri düzgün

birləşdirmək.

Traktoru qoşqu ilə adi və

çətin yol şəraitində (eniş və

yoxuşlu, palçıqlı və qumsal

yollarda) sürmək.

Traktoru qoşqu ilə geriyə

sürmək.

Traktoru qoşqu ilə darvazadan keçirmək,

düzgün saxlamaq.

B.4 Traktor və digər

mexaniki nəqliyyat

vasitələrini yol

nəqliyyatında (az və

ya böyük intensiv hərəkət olan

yollarda) sərbəst

idarə etməyi bacarır.

Traktor və digər

mexaniki nəqliyyat

vasitələrini yol

nəqliyyatında (az və

ya böyük intensiv hərəkət olan

yollarda) sərbəst

idarə etmək və

təhlükəsizlik

qaydaları

2 Traktor və digər mexaniki

nəqliyyat vasitələrini şəhər

və ya şəhərkənarı yollarda

idarə etmək.

Traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini günün

qaranlıq vaxtlarında idarə

etmək.

Traktorların, kombaynların,

kənd təsərrüfatı maşınlarının

düzgün saxlanması üzrə

praktik işlər

4

B.5 Traktor və digər mexaniki nəqliyyat

vasitələrini tarlada

2 Traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini tarlada

idarə etmək, dönmə və təkər

4

6

idarə etməyi və

tapşırılan aqrotexniki işləri yerinə

yetirməyi bacarır.

izi ilə sürmə, aparılan işə

uyğun işçi dərinliyi və sürətin tarazlanması.

B. 6 İşləri əməyin

mühafizəsi və

təhlükəsizlik

texnikası, yanğın təhlükəsizliyi,

istehsalat sanitariyası

və gigiyenası və ətraf

mühitin mühafizəsi

qaydalarına riayət

etməklə yerinə

yetirməyi bacarır.

Əməyin mühafizəsi

və təhlükəsizlik

texnikası, yanğın

təhlükəsizliyi, istehsalat

sanitariyası və

gigiyenası və ətraf

mühitin mühafizəsi

qaydaları

2 Texnikadan istifadə zamanı

təhlükəsizlik tədbirləri,

Yüklərin yığılması və

daşınmasını üçün təhlükəsizlik tədbirlərinin

tətbiqi üzrə praktik işlər

4

B. 7 Yerinə yetirilmiş

işlərin həcminə görə

yanacaq-sürtgü

materiallarının

məsrəfini və maşının

işinin uçotuna görə

ilkin sənədlərin tərtibatını bilir.

Yanacaq-sürtgü

materiallarının

məsrəfi normaları

Maşının işinin

uçotuna görə ilkin

sənədlərin tərtibatı

qaydaları

1

2

Modul üzrə qeydlər:

7

1.Bu modul üzrə tədrisin aparılması digər modullardan asılı deyil.

2.Traktor və özüyeriyən maşınların sürülməsi üçün hər şagirdə minimum 16 saat vaxt nəzərdə tutulur. Həmin

tapşırıqlar şagirdlərlə fərdi aparılmalıdır.

3. Bu Modul 3 iyul 1998-ci il qəbul edilən “Yol hərəkəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa, “Yol hərəkəti

haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il

22 noyabr tarixli 24 nömrəli Fərmanına, Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 30 may 2012-ci il tarixli

05/2012-1 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Traktorlar və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini idarə etmək üçün

imtahanların qəbulu və sürücülük vəsiqəsinin verilməsi haqqında Təlimat”a əsasən hazırlanmışdır. Təlimata əsasən traktor və digər mexaniki nəqliyyat vasitələrini idarə etmək üçün sürücülük vəsiqəsi almaq istəyən hər bir şəxs yol hərəkəti,

texnikanın quruluşu və istismar qaydalarından nəzəri, nəqliyyat vasitələrini idarəetmə vərdişləri üzrə təcrübi imtahan

verməlidir. Texnikanın qurulusu və istismar qaydaları tədris ilinin digər modullarında tədris edildiyindən bu modulda yol

hərəkəti qaydaları və nəqliyyat vasitələrini idarəetmə vərdişləri şagirdlərə aşılanmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Çilingər işi

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.02

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 10 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 70 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan emalatxanalar da mövcud olan alət və avadanlıqlar vasitəsi ilə k/t texnikası və aqreqatlarına

texniki xidmət və təmir işləri görməyi və sadə metal konstruksiyalar düzəltməyi bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Metal emalı üçün emalatxanada mövcud olan avadanlıqlar haqqında təsəvvürə malikdir.

İş stolunun təchizatı, alətlər, maşın və dəzgahlar, qəza halında davranış qaydaları.

1 Alətlər ilə davranmağı, qəza zamanı davranış qaydalarını və ilkin tibbi yardım tədbirlərini həyata keçirməyi bacarır.

5

Müxtəlif metalların xüsusiyyətlərini bilir və istifadə etməyi bacarır.

Materiallar, polad və tökmə məmulatlar, metal emalı, xüsusiyyətləri, profil, ölçü (qabarit)

1 Metalın qiymətləndirilməsi, vizual görünüş, Cilalama və qığılcım sınağı, sınma sınağı.

3 Plakatlar

Metal emalının mühüm istiqamətlərini bilir.

Suvandlayıb düzəltmə, mişarlama, metal döymə, alətlər (suvandlama növləri, mişarlama tipləri, digər metal kəsmə texnikaları, məs. abraziv kəsmə, qaz ilə kəsmə, lazer ilə kəsmə), qaynaqlama, lehimləmə

2 Suvandlayıb düzəltmək, mişarlama, metal döymək, alətlər (suvandlama növləri, mişarlama tipləri, digər metal kəsmə texnikaları).

10 Müxtəlif alətləri təqdim və izah etmək

Müxtəlif birləşmə növlərini bilir.

Boltlu (yivli), pərçim və lehim birləşmələrinin xüsusiyyətləri. Elektrik, qaz və digər qaynaq metodları ilə qaynaq.

1 Boltlu (yivli), pərçim və lehim birləşmələri etməyi bacarır.

10

Elektrik qaynaq avadanlıqlarını, qaynaq iş stolunun təchizatını bilir.

Avadanlıqlar, transformator, ventil, umformer (dəyişdirici), qaz qaynaq aparatı, cərəyan mənbələri (qoruyucu, qida naqili), qaynaq cərəyanı (boş gedişli gərginlik, işlək gərginlik, cərəyanın gücü, qoşulma müddəti)

1

Müxtəlif elektrik qaynaq aparatlarını işə

Qaynaq transformatoru (iş məkanı, aparatın qoşulması, ştepsel çəngəli,

1 Qaynaq transformatoru (iş məkanı, aparatın qoşulması,

4 Müxtəlif qaynaq aparatları üçün istifadə

2

hazırlamağı, onlardan istifadə etməyi və texniki xidmət göstərməyi bilir və bacarır.

kabel, cərəyan, qaynaq cərəyanı), qaz qaynaq aparatı (iş məkanı, aparatın qoşulması, ştepsel çəngəli, kabel, cərəyan, qaz balonu, qaz həcmi, təzyiqi tənzimləyən ventil).

ştepsel çəngəli, kabel, cərəyan, qaynaq cərəyanı), qaz qaynaq aparatı (iş məkanı, aparatın qoşulması, ştepsel çəngəli, kabel, cərəyan, qaz balonu, qaz həcmi, təzyiqi tənzimləyən ventil). Qaynaq aparatı və stolu, istifadə olunan materiallar, təhlükəsizlik texnikası qaydalarını bilir və alətləri işə hazırlamağı bacarır.

təlimatını oxumaq.

Qaynaq işlərində baş verə biləcək qəza hallarını və qaynaq işlərinin aparılmasının qadağan olunduğu yerlər haqqında bilir.

Elektrik cərəyanı ilə davranan zaman təhlükəsizlik tədbirləri, şüadan müdafiə, qaynaq qığılcımından müdafiə, qaynaq qazları, şlak, yanğından mühafizə tədbirləri, istifadə olunan hissələr.

1 Qaynaq stolu, avadanlıqlar, materiallar

Örtülü və tel (məftil) elektrodu, mühafizə qazlarını müəyyənləşdirə, istifadə edə və texniki xidmət göstərə bilir.

Qaynaq telinin növləri və ölçüləri, ölçmələr, elektrodun seçilməsi və istifadəsi, mühafizə qazının (qaynaq vannası) növü və istifadəsi. Örtülü elektrod (əsas material, elektrod örtüyü, xüsusiyyətləri, tətbiq sahələri, istifadə qaydası, saxlanma şəraiti, alışma xarakteristikası, qaynaq qövsünün uzunluğu, qaynaq yerinin dərinliyi, kəsik örtüyü, qaynaq cərəyanının gücü, materialın sərtliyi, qaynaqlama mövqeyi). Tel (məftil) elektrod (materialı, ölçüləri, fiziki-mexaniki xüsusiyyətləri, tətbiq sahəsi, istifadə qaydası, saxlanma şəraiti, alışma xarakteristikası, qaynaq qövsünün uzunluğu, qaynaq yerinin dərinliyi, qaynaq cərəyanı, materialın sərtliyi, qaynaqlama mövqeyi), müdafiə qazı (qaz qarışığı, tətbiqi, istifadəsi, saxlama və daşınma şərtləri).

Örtülü elektrod (əsas material, elektrod örtüyü, xüsusiyyətləri, tətbiq sahələri, istifadə qaydası, saxlanma şəraiti, alışma xarakteristikası, qaynaq qövsünün uzunluğu, qaynaq yerinin dərinliyi, kəsik örtüyü, qaynaq cərəyanının gücü, materialın sərtliyi, qaynaqlama mövqeyi). Tel (məftil) elektrod (materialı, ölçüləri, xüsusiyyətləri, tətbiq sahəsi, istifadə qaydası, saxlanma şəraiti, alışma xarakteristikası, qaynaq qövsünün uzunluğu, qaynaq yerinin dərinliyi, qaynaq cərəyanı, materialın sərtliyi, qaynaqlama mövqeyi), müdafiə qazı (qaz qarışığı, tətbiqi, istifadəsi, saxlama və daşınma şərtləri).

3 Nümunələr

Müxtəlif qaynaq birləşmələrinin quruluşunu bilir

Birləşmə növləri və onların quruluşu, qaynaqlama mövqeyi, elektrodların işə hazırlanması və tətbiq edilməsi.

1 Tablolar, Nümunələr

Qaynaq detallarını hazırlamağı, qaynaqlamanı həyata keçirməyi və qaynaqdan sonra görüləcək işləri

Müxtəlif qaynaq birləşmələri üçün materialları hazırlamaq, elektrodun taxılması və çıxarılması, elektrodun tətbiq edilməsi, lehimləyib calamaq,

20 Məşğələ üçün materiallar, avadanlıqlar, alətlər

3

həyata keçirməyi bacarır.

3 müstəvidə bucaqlı qaynaq işi aparmaq, qaynaqlama mövqeyi, detalın qaynaqdan sonra təmizlənməsi, soyutma və yoxlama, forma dəyişikliyi.

Qaz ilə qaynaqlamaq üçün qaynaq hissələrini hazırlamağı, müdafiə qazı (qaz vannası) ilə işləməyi və qaynaqdan sonrakı işləri görməyi bacarır.

Müxtəlif qaynaq birləşmələri üçün hissələri hazırlamaq, odluğun hazırlanması, odluqdan istifadə, odluq məsafəsi, qaynaq istiqaməti, qaynaq sürəti, bucaqlı qaynaq, nazik təbəqə (tənəkə) dəmirin qaynağı, nöqtənin qaynaqlanması, detalın qaynaqdan sonra təmizlənməsi, soyutma və yoxlama, forma dəyişikliyi.

15 Qaynaq yeri Materiallar Alətlər

Qaynaq səhvlərini müəyyənləşdirə və aradan qaldıra bilir.

Müşahidə, qırılma və cilalama sınaqları əsasında səbəbləri (şlak qoşulması, neprovar) müəyyənləşdirə bilir

3 Nümunə parçaları, Alətlər, quruluş cədvəlləri (lövhələri)

Bu modul digər modullardan asılı olmayaraq planlaşdırıla bilər. Materialları yaxşı anlamaq və materiallarla daha yaxşı davranmaq üçün bu modulun 3-5-ci modullar (Daxili Yanma

Mühərrikləri, Traktorlar, K/t maşın və avadanlıqları) ilə eyni vaxtda tədris olunması məsləhət görülür.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Ağac və plastik materialların emalı

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.03

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 10 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 30 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan emalatxanada ağac materialından sadə konstruksiyaları düzəltməyi bacarır və ağac növlərini

uyğun şəkildə tətbiq etməyi bacarır. O, k/t və bağçılıqda istifadə edilən plastik materialların xüsusiyyətləri və istifadə sahələrini bilir, onlardan

düzgün şəkildə istifadə etməyi bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Ağac və plastik materiallar emalatxanasının məqsədə uyğun qurulması haqqında təsəvvürə malikdir.

İş stolu, alətlər, dəzgahlardan istifadə etmək, qəza zamanı davranma qaydaları

1 Alətlərdən istifadə etmək.

4

Müxtəlif ağac və plastik material növləri və onlardan istifadə haqqında təsəvvürə malikdir.

Sərt oduncaq, yumşaq oduncaq, elastiklik, suya münasibəti, izolyasiya etmə qabiliyyəti, taxta-şalban, faner, yonqar plitələr, möhkəm lifli piltələr. Plastik materialların növləri, xüsusiyyətləri və tətbiq sahələri

3 Material nümunələrini emal etmək, zərbə və sınma sınaqları.

3

Ağacların mühafizəsi üzrə tədbirlər barədə təsəvvürə malikdir.

Konstruktiv material müdafiəsi: havalandırma, ağacın özəyinin müdafiəsi. Zərərverici və xəstəliklərə qarşı müdafiə: odun böcəyi, həşəratlar, odun göbələyi və digər göbələk zərərvericiləri.

3 Hava şəraitinə uyğun mühafizə tədbirlərini təşkil etmək, ağaclara qulluq tədbirləri.

3

Ağac emalı texnologiyalarını

Mişarlama, rəndələmə, deşmə (oyma), kəsmə.

1 Mişarlama, rəndələmə, deşmə

10

2

məqsədə uyğun tətbiq edə bilir.

Əl alətləri və maşınla deşmə. (oyma), kəsmə. Əl alətləri və maşınla deşmə.

Müxtəlif ağac hissələrini birləşdirmək (yapışdırmaq) texnikasını bilir.

Mismarlama, Vint ilə bağlama, yonma. Birləşdirmə, yapışdırma, çivin və mismarın vurulması.

1 Mismarlama, Vint ilə bağlama, yonma, Birləşdirmə, yapışdırma, çivin və mismarın vurulması.

8

Plastik materialların emalı üçün mühüm texnologiyaları bilir.

Kəsmək. Deşmək. Yapışdırmaq. 1 Kəsmək. Deşmək. Yapışdırmaq.

2

Bu modulun tətbiqi digər modullar üzrə tədrisin aparılmasından asılı deyil.

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Daxili yanma mühərriki (DYM)

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.04

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: K/t işlərinin görülməsində istifadə olunan maşın və mexanizmlərin əsas hissəsi sayılan və əlahiddə bir

enerji mənbəyi kimi istifadə olunan daxili yanma mühərriklərinin rolu böyükdür. Onların funksiyaları, xüsusiyyətləri və göstəricilərini bilmək

və onlara düzgün texniki xidmət göstərmək k/t peşələri üzrə baza təhsil ilinin mühüm komponentlərindən birini təşkil edir. Təhsilalan daxili

yanma mühərriklərinin müxtəlif növlərini tanıyır və DYM-in xüsusiyyətlərinə uyğun k/t-da tətbiq sahələrini qiymətləndirə bilir. Onlar DYM-ə

texniki xidmət və sadə təmir işlərini aparmağı bacarırlar.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər

)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Müxtəlif daxili yanma mühərriklərinin quruluşu və iş prinsiplərini bilir.

DYM-in əsas mexanizmləri, quruluşu və işi. DYM-in işə salma sistemləri. Mühərrikin əsas parametrləri: iş həcmi (litraj), dirsəkli valın dövrlər sayı, burucu momenti və gücü, İki taktlı və dörd taktlı mühərrikin iş prinsipi.

5 Mühərrikin sadə hissələrini dəyişməyi, ona texniki qulluq işləri aparmağı, ölçüləri dəyişən parametr göstəricilərini ölçməyi və hesablamağı bacarır.

6

Daxili yanma mühərrikləri üçün istifadə olunan yanacaq növlərini bilir.

Yanacaqların əsas texniki göstəriciləri (oktan, setan ədədi), yanacaqların yanma xüsusiyyəti, təhlükəsizlik tədbirləri.

4 Alışdırmanın xarakteristikasını bilmək, qəza təhlükəsini sovuşdurmağı bacarmaq.

3

Karbüratorlu və dizel mühərriklərinin iş prinsiplərini bilir.

Havanın sorulması, yanıcı qarışığın hazırlanması, yanma prosesi, enerjinin çevrilməsi.

5 DYM-in bəzi hissələrini təmizləmək və sazlamaq,

5

mühərrikdə yaranan sadə nasazlıqları aradan qaldırmağı bacarır.

DYM-in qida, soyutma və yağlama sistemlərini, həmçinin mühərrikin ventilyasiyasını bilir və bacarır.

Sistemlərin vəzifələri, quruluşu və iş prinsipləri, qida sistemi, hava təmizləyicisi, soyutma sistemləri, yağlama sistemləri və sürtgü yağları.

6 Yanacaq bakı, karbürator, püskürmə qurğusu, hava süzgəcləri, mühərrikin yağını dəyişmək, sürtgü yağlarının növlərini öyrənmək.

6

Bu modul digər modullardan asılı olmayaraq tədris olunur. Amma təhsilin məqsədyönlülüyü üçün 1-ci moduldan (Çilingər işi) sonra planlaşdırılması tövsiyə

olunur.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Traktor

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.05

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Traktorlar k/t müəssisələrində istifadə edilən əsas texnikadır. „Traktor“ modulunda traktorların növləri,

onların fəaliyyət mexanizmi və onlara düzgün texniki xidmət haqqında təsəvvürlər aşılanacaqdır. Təhsilalan traktorların hissələri və növlərini

tanıyır, müxtəlif tətbiq sahələrini qiymətləndirə bilir və onlara texniki xidmət və sadə təmir işlərini düzgün həyata keçirməyi bacarır. Təhsilalan

parametrlər (fiziki kəmiyyət) və onların praktiki istifadə zamanı əhəmiyyətini başa düşür.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Tarktorların növlərini və onların k/t müəssisəsi üçün uyğunluq səviyyəsini bilir.

Traktorlar. Bütün təkərləri aparan traktorlar, aqreqat daşıyanlar, universal traktorlar, ehtiyat qida (generator) bloku.

3 Traktorlar. Bütün təkərləri aparan traktorlar, aqreqat daşıyanlar, universal traktorlar, ehtiyat qida (generator) bloku.

3

Traktorlarda güc ötürücü mexanizmin qurluşu və iş prinsipləri haqqında təsəvvürə malikdir.

Muftanın növləri və iş prinsipləri, ötürmə qurğusu, diferensial ötürmə mexanizmi, gücötürücü (hidravlik sistemdə)val, hidravlikanın təsir yolları: maye maddələrin dövretməsi, təzyiqin ölçülməsi və hesablanması, hidravlik sistem, onun hissələri və iş prinsipləri.

8 Muftanın nizamlanması, ötürmələr qurğusu, diferensialın və arxa körpünün, yağın səviyyəsini tənzimləmək, dirsəkli val. Hidravlika sisteminin borularını dəyişmək; maye maddələrin

7

2

dövretməsi, təzyiqin ölçülməsi və hesablanması, hidravlika.

Güc, iş və güc arasında əlaqəni bilir.

Qüvvə vahidi, qüvvə formaları: ağırlıq qüvvəsi, sürtünmə qüvvəsi, dartı qüvvəsi, İş və güc.

3

Şassinin quruluşu və işi haqqında təsəvvürə malikdir.

Qabaq ox, sükan, tormoz, təkər. 3 Sükan və tormoza texniki xidmət, təkər dəyişmək.

5

Traktor və qoşqu aqreqatların elektrik avadanlıqları, onların quruluşu və iş prinsipləri haqqında təsəvvürə malikdir.

Enerji mənbələri: akkumulyator, generator. Elektrik sisteminin sxemi, klemmanın (sıxıcı) yerləşməsi və işarələnməsi.

3 Xətləri yoxlamaq, dəyişmək, ştepseli qoşmaq, generator və akkumulyatorun işini yoxlamaq.

5

Bu modulun tədrisi 3-cü moduldan (Daxili yanma mühərrikləri) sonra və 5-ci moduldan (K/t maşın və avadanlıqları) əvvəl planlaşdırılmalıdır.

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: K/t maşın və avadanlıqları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.06

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan fiziki qanunların maşın və avadanlıqlarda tətbiqini başa düşür və k/t-da tətbiq edilən maşın və

avadanlıqlar haqqında biliklər əldə edir. O, k/t avadanlıqlarının mühüm növləri, onların iş prinsipi, həmçinin k/t bitkilərinin istehsalı prosesində

tətbiqini bilir və bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

K/t maşınlarında güc ötürülməsinə təsir edən fizika qanunlarını və onların tətbiq sahələrini bilir.

Ling qanunu, burucu momenti, çarxlı ötürücü, qayışlı ötürmə, yüklənmədən qoruyucu, tal, hidravlik və pnevmatik qurğular, onluq tərəzi

5 Mexanikanın qanunlarına aid eksperimentlər, qurğulara texniki xidmət

3

Torpağın becərilməsi və toxum səpini üçün mühüm aqreqatlara texniki xidmət göstərə bilir.

Kotan, kultivator, mala, paker, rotasiyalı mala. Kombinasiyalar, cərgəarası və dibdoldurma alətləri, pəncəli kultivator

4 Aqreqatların işə hazırlanması və tətbiqi

5

Toxun, gübrə və bitki mühafizə vasitələri üçün mühüm avadanlıqları tanıyır.

Toxumsəpən: cərgəli toxumsəpən, punktirli (dəqiq) toxum səpən, mexaniki və pnevmatik maşınlar, Mineral və üzvi gübrə paylayan aqreqatlar. Çiləyicilər: Dozalara bölmək, püskürdücü, sürgü qolu

4 Aqreqatların işə hazırlanması və tətbiqi

4

Məhsul yığan maşınların mühüm hissələrini tanıyır.

Kombaynlar: növləri, funksional detalları, kartof və digər məhsulları yığan maşınlar

5 Maşınların işə hazırlanması və tətbiqi

5

Daşıma avadanlıqlarına olan

Qoşulan araba (lafet): bir və çox çarxlı arabalar, özüboşaldan,

2 Avadanlıqlara texniki xidmət

3

tələbləri bilir. tormoz qurğuları, şinlər Bu modul 3 və 4-cü modullardan (DYM və traktorlar) sonra tədris olunmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Tikinti texnikası və materialları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.07

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan k/t müəssislərində istifadə edilən mühüm tikinti materiallarının istifadəyə uyğunluğunu

qiymətləndirməyi bacarır və istifadə edə bilir.

O, istiliyin izolyasiya edilməsi və hava şəraitinin tənzimlənməsinin fiziki qanunlarını bilir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Mühüm tikinti materiallarını və onların k/t müəssisələində istifadəsini bilir və bacarır

Taxta, beton, kərpic, mişar daşı, təbii daş, izolyasiya materialları, plyonka, şüşə, polad

5 Çox işlənilən materialların emalı

5

İstiliyi izolyasiya etməyin fiziki qanunlarını, hava şəraitinin tənzimlənmə və nəmliyin izolyasiya imkanlarını bilir.

Müxtəlif materialların istilik vermə əmsalları, istilik körpüsü və balansı, hava şəraitini tənzimləmə imkanları, qaz keçirməyən izolyasiya.

10 İzolyasiya materiallarından istifadə, istilik balansının hesablanması

5

Sadə inşaat texnologiyalarından istifadə etməyi, onları müqayisə etməyi və onların istifadə imkanlarını qiymətləndirməyi bilir və bacarır.

İnşaat çertyojları hazırlamaq, onları oxuya bilmək.

5 Hasar hörmək, taxta qəlib düzəltmək, sadə armaturlardan istifadə etmək, sadə taxta konstruksiyalar hazırlamaq

10

Bu modul 7-ci modul (K/t tikililəri) üçün baza rolunu oynayır və bu moduldan əvvəl tədris olunmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Kənd təsərrüfatı tikililəri

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.08

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan k/t tikililərini yararlılıq səviyyəsinə uyğun qiymətləndirə bilir və onlardan istifadə etməyi bacarır.

O, k/t müəssisələrində mövcud tikililərdə quraşdırılmış istehsal texnikası haqqında təsəvvürlərə malikdir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

K/t tikililərinin mahiyyətini və onların istehsal prosesindəki rolunu bilir.

İstehsal tikililəri və onların təchizatı. Müxtəlif heyvan növləri üçün tövlələr və onların funksiyaları. Anbar (saxlama) sahələri və digər tikililər, məs. silos qurğuları, bağçılıq tikililəri.

5 Çertyojlar hazırlamaq, iş prosesi və material sərfiyyatını planlaşdırmaq.

6 Müəssisələrə səfər zamanı əldə edilən çertyojlar

Sağım, yemləmə və peyin təmizləmə texnikası haqqında təsəvvürlərə malikdir.

İstehsalın intensivliyi və sürünün böyüklüyündən asılı olaraq tətbiq edilən sağım texnikası, qaba və qüvvəli yem ilə yemləmə texnikası. Peyinin təmizlənməsi və anbar işləri üçün texnika və tikililər.

10 Sağım, yemləmə və peyin təmizləmə texnikasından istifadə etmək.

8

K/t bitkilərini yükləmə və boşaltma texnikası Tikililərdə havalandırma (ventilyasiya) sistemləri haqqında təsəvvürə

Taxılın yüklənməsi və boşaldılması, taxılın qurudulması və ventilyasiyası. Tər bitkilərin saxlanması: Kartof, meyvə-tərəvəz

5 Texnikadan istifadə etmək və tələblərə uyğunlaşdırmaq.

6

2

malikdir. Bu modul 6-cı moduldan (Tikinti texnikası və materialları) sonra tədris olunmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Elektrik qurğuları

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.09

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Kənd təsərrüfatı sahələriində müxtəlif elektrik qurğuları tətbiq edilir. „Elektrik qurğuları“ modulu üzrə

tədrisin məqsədi elektrik qurğuları ilə diqqətli davranma, onlara qulluq və sadə təmir işlərinin aparılması, meydana çıxa biləcək təhlükələr və

təhlükəsizlik qaydalarının aşılanmasıdır. Təhsilalan elektrotexnikanın əsas fiziki qanunlarını bilir, təhlükəsizlik qaydalarını nəzərə almaqla sadə

quraşdırma (montaj) işlərini görür, elektrik qurğularını işə salır, onlara texniki xidmət göstərməyi və sadə təmir işləri aparmağı bilir və bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Elektrotexnikanın əsasını təşkil edən fizika qanunları və elektrik ilə davranmağın təhlükələrini bilir.

Elektrik cərəyanının gərginliyi, elektrik cərəyanının gücü, elektrik keçirici materialların müqaviməti, yüksəldici və alçaldıcı transformatorlar, cərəyan ilə zədələnmədən müdafiə qaydaları, elektrik enerjisinin insan orqanizminə təsiri.

5

Hesablama formulları, ölçmə cihazlarının tətbiqi.

5

İstifadə olunan materialları və elektrotexnikada təhlükəsizlik texnikasını bilir.

Naqil (kabel), izolyator. Kabel növləri: sabit xətlər, hərəkətli xətlər, damarlı və çarpaz birləşmə, artıq yüklənmədən mühafizə sistemi, qoruyucu mühafizə qurğuları, elektrik mühərrikinin müdafiə qurğusu, müdafiə sinifləri.

6

Kabelləri komplektləşdirmək, mühafizə sistemlərinin fəaliyyət qabiliyyətini yoxlamaq.

5

Istifadə edilən elektrik xətlərini, birləşmə tiplərini, ştepsel birləşmələrini və onların tətbiq sahələrini bilir.

Dəyişən cərəyan, sabit cərəyan, üç fazalı cərəyan, transformator, ardıcıl və paralel birləşmə sxemləri, mühafizə kontaktı olan ştepsel çəngəli, uç fazalı ştepsel çəngəli.

6

Elektrik quraşdırma vasitələri, aşağı gərginlik sahələri üzrə eksperimentlər.

8

2

Elektrik mühərriklərinin növlərini və tətbiq sahələrini bilir.

Sabit cərəyan mühərrikləri, dəyişən cərəyan mühərrikləri, üç fazalı cərəyan mühərrikləri, ulduz və üçbucaq birləşmələri, elektrik idarə mexanizmi.

3

Tətbiq sahələri, hərəkətli və stasionar tətbiq yerləri.

2

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Enerji əldə edilməsi texnologiyası

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.10

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Kənd təsərrüfatı həm əhəmiyyətli enerji istehlakçısı, həm də ki, enerji istehsalçısıdır.

Təhsilalan k/t müəssisələrində müxtəlif enerji növləri və mənbələrinin əhəmiyyətini başa düşür, bərpa olunmayan enerji mənbələrinin məhdud

mövcud olmasını bilir və alternativ enerji mənbələrindən istifadə imkanları haqqında təsəvvürə malikdir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Mühüm enerji növləri və mənbələrini bilir.

Enerji növləri: mexaniki, termiki, istilik, elektrik, kimyəvi. Enerji mənbələri: Bərpa olunmayan, günəş, külək , biokütlə, atom. Müxtəlif avadanlıq və qurğuların enerji saxlama qabiliyyəti, göstəricilər.

5

K/t da enerji istehlakı haqda təsəvvürə malikdir.

Mühərriklər üçün yanacaq, maşınlar üçün elektrik enerjisi, işıqlandırma və soyutma (kondisiyalaşdırmaq) texnikası, gübrə və bitki mühafizə vasitələri üçün enerji.

5

Enerji balansının hesablanması.

6

Günəş, külək və sudan elektrik enerjisi alınması haqda təsəvvürlərə malikdir.

Günəş kollektorunun funksiyaları, külək və su enerjisi üçün generatorlar.

5

Günəş kollektoru ilə eksperimentlər, su turbinləri və çarxları.

6

2

Biokütlədən enerji əldə edilməsi haqda təsəvvürlərə malikdir.

İstilik əldə edilməsi üçün ağac və küləşdən istifadə, bitkilərdən və tullantılardan bioqaz istehsalı; kimyəvi proseslər, texniki tətbiqi, güc- istilik əlaqəsi, bitkilərdən əldə edilən yanacaq və sürtgü materialları.

5

İstilik qurğularının funksiyaları, bioqaz qurğuları: qurulması, texniki təchizatı və idarə etmə.

8

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə baza modulları

Modul (təhsil sahəsi): İqlim və ətraf mühit

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.11

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Məqsəd:

„İqlim və ətraf mühit“ modulunda k/t məhsulları istehsalının təbii faktorlar ilə bağlılığı, bundan irəli gələn k/t fəaliyyəti və ekosistem arasında

qarşılıqlı əlaqə əks etdirilir. Fermer bu qarşılıqlı əlaqələri bilməli və onlardan dayanıqlı, qənaətlə və ətraf mühitə ziyan vurmayan formada

istifadə etməyi bacarmalıdır.

Təhsilalan hava şəraitini formalaşdıran mühüm faktorları bilir, hava şəraitindən asılılıqları başa düşür və hava proqnozundan istifadə edə bilir.

O, iqlim və torpaqdan istifadə arasında qarşılıqlı təsiri başa düşür, hava şəraitinin dəyişməsinin nəticələrini anlayır, ekoloji asılılıqları və

ekosistemin kənd təsərrüfatına təsirini başa düşür.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs

saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Havanı müəyyən edən faktorlar, hava prosesləri və ölçmə metodları haqqında təsəvvürə malikdir.

Hava faktorları, onların qarşılıqlı təsiri və ölçülməsi: Temperatur, atmosfer təzyiqi, külək, rütubətlilik, yağıntı, siklon və antisiklon.

2

Temperaturun, atmosfer təzyiqinin, yağıntı və rütubətin ölçülməsi.

5

Sinoptik xəritə və hava proqnozlarının əhəmiyyəti haqqında təsəvvür əldə edir.

K/t müəssisəsinin fəaliyyətində hava proqnozlarının əhəmiyyəti, hava müşahidəsi.

2

Hava şəraitinin dəyişməsini əks etdirmək.

2

İqlim məlumatlarının

İqlim, bitkiçilik və heyvandarlıq arasında əlaqə, iqlim faktorları, iqlim

4

Ölkədəki iqlim və əkin regionlarını

3

2

k/t istehsalı üçün əhəmiyyəti haqqında təsəvvür əldə edir.

və bitkiçilik, iqlim və heyvandarlıq, iqlim dəyişiklikləri.

xəritədə göstərmək.

Ekosistemdəki sadə asılılıqları bilir.

Ekoloji faktorlar, onların əhəmiyyəti, onların qarşılıqlı təsiri, onların təhlükəsi, bioloji(canlı)faktorlar, qeyri bioloji faktorlar, bioloji tarazlıq, ekosistem, maddələr və enerji dövranı, bioloji tarazlığın mümkün pozulmaları, məs: mono kultura, kimyəvi maddələr və suvarmadan normadan artıq istifadə, şoranlaşma.

4

Görülən tədbirlər, bitki tərkibi və landşaft arasında mövcud əlaqələri bilir.

Təbii bitki qrupları, təbii şərait, məs: rütubətli zonalar, quraq zonalar, k/t üçün bitki qrupları, əkin və çəmən bitkiləri, meyvə və tərəvəzlər, meşə və indikator bitkiləri.

4

Bitki qruplarını bilmək, indikator bitkiləri müəyyən etmək.

5

K/t torpaqlarının davamlı (dayanıqlı) istifadəsinin əhəmiyyətini bilir.

Ekoloji təmiz əkin prosesi, növbəli əkinin əsasları, torpağın becərilməsi, gübrələmə, bitki mühafizə tədbirləri, şəraitə uyğun heyvanların saxlanması.

4

Məlumatların toplanması və müqayisəsi.

5

Bu modulun tədrisi digər modullardan asılı deyil. Amma bu modul üzrə tədrisin birinci tədris ilində aparılması məsləhət görülür.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Kimyəvi əsaslar

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.12

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: „Kimyəvi əsaslar“ modulunda torpaqda gedən prosesləri, gübrələmə, bitkilərdə qida maddələrinin qəbulu

və parçalanması, heyvanların saxlanmasını dərk etmək üçün lazım olan kimyəvi biliklər aşılanacaqdır. Bu biliklər təhsilalana kompleks

əlaqələri başa düşmək və praktiki iş üçün müəyyən nəticələrə gələ bilmək imkanı verməlidir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Əsas kimyəvi termin və anlayışlar, elementlərin dövri cədvəlində qanunauyğunluqlar haqqında təsəvvürə malikdir.

Atom, molekul, ion, elementlərin dövri cədvəlinin quruluşu, kimyəvi işarələr və formullar.

5

Cədvəl və əyani vəsaitlərdən istifadə etməyi bacarır.

Mühüm kimyəvi birləşmələrin xüsusiyyətləri haqqında təsəvvürə malikdir.

Kimyəvi birləşmələr: molekullar, oksidlər, əsaslar (qələvilər), turşular, duzlar. Turşuluq dərəcəsi.

5

Kristallaşma, çökmə. 10

Qida maddələrinin qəbulu və parçalanma prosesləri haqqında təsəvvürə malikdir.

Ionların mübadiləsi, həllolma

5

Suda və turşuda həll olma.

5

Üzvi maddələrin quruluşu və xüsusiyyətləri haqqında anlayışa malikdir.

Şəkər molekulu, nişasta molekulu, üzvi turşular. Spirtə qıcqırma, süd turşusuna qıcqırma.

5

Şəkərin həll olması, spirtə qıcqırma, süd və yağ turşuları.

5

Bu modul 12-15-ci modullardan (Torpaq, Botanika, Bitkilərin inkişaf mərhələləri, gübrələmə) əvvəl tədris olunmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Torpaqşünaslıq

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.13

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan region üçün əhəmiyyətli torpaq tiplərini tanıyır və onun k/t istehsalı üçün əhəmiyyətini

qiymətləndirə bilir. Təhsilalan torpaq məhsuldarlığının əhəmiyyətini, torpağın məhsuldarlığının saxlanması və yüksəldilməsi üçün lazımi

tədbirləri bilir və bacarır. O, torpağın becərilməsi üçün düzgün tədbirləri seçib həyata keçirə bilir, həmçinin torpaq sınaqları aparmağı bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər

)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Torpağın yaranması haqqında biliklərə sahib olur və region üçün mühüm torpaq tiplərini tanıyır.

Əsas geoloji komponentlər, torpağın yaranma prosesi: fiziki, kimyəvi və bioloji aşınma, eroziya, çöküntü, torf əmələ gəlmə, torpaq layları: A-, B-, C- layları, yerdəyişmə (sürüşmə) qatları.

3

İlkin süxurları saymaq, verilmiş süxurlara əsasən torpaq profillərini tanımaq və söyləmək.

2

Torpaq növlərini bilir və tanıyır.

Torpaq dənəciklərinin ölçü qrupları: qum, lil, gil. Torpaq növlərinin üçbucağı.

3 Əl vasitəsilə torpaq növünü təyin etmək, çökdürmə sınaqları.

1

Torpağın tərkib hissələrini və region üçün mühüm torpaqların xüsusiyyətlərini tanıyır.

Tərkib hissələri: Minerallar, humus, su, hava, torpağın strukturu, struktur növləri, stabilliyi, rütubət saxlama qabiliyyəti, su ötürmə qabiliyyəti, istilik tutumu, turşuluq dərəcəsi, bioloji aktivliyi, mikroorqanizmlər, duzlaşma (şorakətlik) və şoranlaşma, torpağın həyatı:

5

Turşuluq dərəcəsini təyin edir, torpağın strukturunu qiymətləndirmək, sadə üsulla (bel) torpaq sınaqlarını həyata keçirmək və təyin etmək.

2

2

tərkibi, qida maddələri zənciri, duruluq.

Torpağın becərilməsinin məqsəd və əsaslarını bilir, düzgün qaydada həyata keçirə bilir.

Becərilmənin məqsədi: Torpağın münbitliyi, kök atma sahəsinin genişləndirilməsi, qalıqların işlənməsi, əkin ləklərinin (cərgə) hazırlanması, alaq otları və xəstəliklər ilə mübarizə aparmaq. Becərilmənin əsasları: Düzgün vaxtın müəyyən edilməsi, uyğun aqreqatların və alətlərin seçilməsi, aqreqatların işləmə dərinliyi, torpaq təzyiqi.

5

Münasib torpaq becərmə aqreqatlarını müəyyənləşdirmək, işlək vəziyyətə gətirir və işlədir, münasib torpaq becərmə vaxtını təyin etmək.

10

Torpaq korlanmalarını (zəifləməsini) tanıyır, növbəli əkin və lazımi tədbirlər ilə bunun qarşısını ala bilir.

Səhv torpaq becərilməsi ilə yaranan bərkləşmə zonaları, torpaq növü və ya səhv becərilmədən formalaşan bataqlaşma, külək və su ilə eroziya, şoranlaşma və duzlaşma ilə torpağın strukturunun dağılması.

2

Torpaq sınaqlarını (bel üsulu ilə) aparmaq, eroziyadan müdafiə tədbirlərini həyata keçirmək.

2

Torpağın analizi üçün torpaq nümunələri götürə və analizin nəticələrini qiymətləndirə bilir.

Torpağın minerallarla təchizat səviyyəsi, onu məhsuldarlıq səviyyəsinə uyğunlaşdırmaq.

2

Analiz üçün nümunələri düzgün götürür: analiz üçün seçilən meydançanın bir neçə yerindən və həmin nöqtələrdən dərinlik üzrə nümunə götürmək və göndərmək

3

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Botanika, seleksiya, bitki mühafizə tədbirləri

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.14

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 30 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 50 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan bitkilərin quruluşu və funksiyalarını bilir, bitkilərə qulluq tədbirlərini yerinə yetirə və

qiymətləndirə bilir. Təhsilalan bitkilərin inkişaf mərhələlərini və məhsuldarlığın yüksəldilməsi üçün inkişaf mərhələlərinin əhəmiyyətini bilir.

O, hüceyrədə baş verən proseslər və irsi ötürmə, həmçinin bitkiçilik və toxum istehsalında istifadə edilən mühüm seleksiya (yetişdirmə)

metodları haqqında anlayışa sahib olur. Təhsilalan bitki təsnifatının k/t üçün mühüm hissəsi haqqında təsəvvürə malik olur. O, bitkilərdə

yaranan zədələnmə və xəstəliklərinin səbəbləri və əmələ gəlmə prosesi haqqında təsəvvürə malik olur, istifadə qaydaları və zərərverməmə

prinsipləri əsasında bitki mühafizə vasitələrini ekoloji düzgün tətbiq etməyi bacarır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər

)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Hüceyrə, kök, zoğ, yarpaq, çiçək, meyvənin strukturu və funksiyalarını bilir

Bitki hüceyrələrinin quruluşu, hüceyrənin tərkibi, toxuma növləri, toxum rüşeyminin quruluşu, cücərmə prosesi. Kökün quruluşu. Su və qida maddələri qəbulu, yarpağın quruluşu, yarpaqlağın funksiyaları (fotosintez, nəfəs alma, transpirasiya). Zoğ formaları, birləşdirici borular, qida maddələri və su dövretməsi, Çiçəyin quruluşu, çiçək hissələrinin funksiyaları, Meyvə növləri, toxum üçün uyğunluğunun müəyyən edilməsi bilir.

8 Bitki hüceyrələrinin quruluşu, hüceyrənin tərkibi, toxuma növləri, toxum rüşeyminin quruluşu. Cücərmə proses., Kökün quruluşu, Su və qida maddələrinin qəbulu, yarpağın quruluşu, yarpaqların funksiyaları (fotosintez, nəfəs alma, transpirasiya). Zoğ formaları, birləşdirici borular, qida maddələri və su dövretməsi.

10 Mikroskop ilə müşahidə etmək,

2

Çiçəyin quruluşu, çiçək hissələrinin funksiyaları, Meyvə növləri, toxum üçün uyğunluğunun müəyyən edilməsi bacarır.

Hüceyrələrin bölünməsi prosesi, müxtəlif bitki qruplarının inkişaf mərhələləri haqqında anlayışa malik olmaq.

Xromosomun quruluşu. Mitoz, Meyoz, Mendel qanunları, genotip və fenotip, generativ və vegetativ çoxalma, inkişaf mərhələləri (fazaları).

3 Generativ və vegetativ çoxalma, inkişaf mərhələləri (fazaları).

5

K/t bitkilərinin mühüm seleksiya üsullarını bilir.

Çarpazlaşma və seleksiya, hibrid çoxalma, növlərin çarpazlaşması, gen texnikası, sortların müdafiəsi, hüquqi normativlər.

3

Toxum və məhsul istehsalında mühüm proseduraları bilir

Toxum istehsalı və satışı üçün vacib olan hüquqi əsasları, icarə ilə bağlı hüquqi münasibətləri bilir.

3 Toxumların nişanlanması (işarələnməsi), cücərmə nümunələri, 1000 toxumun çəkisi, cücərmə enerjisi, toxumun təmizlənməsi və saxlanması

5

Mühüm k/t bitkilərini və alaq otlarını bitki təsnifatına uyğun müəyyənləşdirə və bundan onların əkilmə uyğunluğu haqqında qərar verməyi bacarır.

Bitkilərin təsnifatı: növ, cins, fəsilə. Bitkiləri müəyyən etmə metodları, mühüm bitki fəsilələrinin eyni xüsusiyyətləri (çarpazlaşma, eyni xəstəliklər, uyğunluq).

3 Bitkilərin müəyyən edilməsi, toxumun müəyyən edilməsi, bitki qrupları

15

Xəstəliklər və zərərvericilərin xüsusiyyətləri, müəyyən zərərvericilərin həyat tərzi haqqında təsəvvürə malikdir və tez-tez rast gəlinən zərərvermə hallarını qiymətləndirməyi bilir

Bitkilərə vurulan zərərlərin səbəbləri (abiotik səbəblər, zərərvericilər, göbələk və bakteriya xəstəlikləri, çatışmamazlıq halları) Bitki, zərərverici və ətraf mühit arasında qarşılıqlı təsir, mühüm zərərvericilərin inkişaf dövrü.

3 Zərərvermə halları, mübarizə strategiyaları

5

3

və bacarır. Bitki mühafizəsi üçün ekoloji amillər nəzərə alınmaqla birbaşa və dolayı mübarizə tədbirləri haqqında təsəvvürə malikdir.

Bitkiyə texniki xidmət tədbirləri (növbəli əkin, torpağın becərilməsi). Zərər həddi (səviyyəsi) prinsipi, birbaşa mübarizə tədbirləri (mexaniki, bioloji, kimyəvi tədbirlər).

3 Zərərin səviyyəsinin müəyyən edilməsi. Alaq otlarına qarşı mexaniki mübarizə.

5

Kimyəvi bitki mühafizə vasitələrindən istifadə zamanı təhlükəsizlik tədbirlərini bilir və bitki mühafizə vasitələrini düzgün tətbiq edə bilir və bacarır.

İstifadəçinin mühafizəsi, saxlanma qaydaları, insanlar, heyvanlar, ətraf mühit üçün təhlükəlilik səviyyəsi. Pestisidlər. İşarələnmə qaydaları, səlahiyyətin təsdiqi, kimyəvi vasitələr qrupları (Herbisid, funqisid, insekdisit..)

4 İstifadə qaydaları, saxlanması, istifadə həcmi, bitkiyə verilmə qaydaları və texnikası

5

Bu modul 12-ci modulun (kimyəvi əsaslar) davamı kimi tədris olunur və bu modulun tədrisi 14 və 15-ci (Bitkilərin inkişaf mərhələləri, Gübrələmə)

modullardan əvvəl planlaşdırılmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Bitkilərin inkişaf mərhələləri

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.15

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan bu biliklər vasitəsilə bitkilərdə maddələr mübadiləsini və qida maddələrinin qəbulu prosesini,

həmçinin mühüm qida maddələrini öyrənməklə istehsal-texniki tədbirləri dərk edir və situasiyaya uyğun tədbirlər görə bilir.

Qida maddələrinin çatışmazlığı simptomlarını, qida maddələrinin təminatı ilə məhsuldarlıq arasında qanuna uyğunluqları bilir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Bitkilərdə maddələr mübadiləsi prosesini bilir.

Su təchizatı: Bitkilər üçün suyun əhəmiyyəti, osmos və diffuziya, su ötürmə xətləri. Fotosintez prosesi. İşıq və qaranlıqda reaksiyalar, enerji balansı. Nəfəsalma: proses, temperaturdan asılılıq, praktiki əhəmiyyəti.

3 Temperatur və inkişafdan asılı olaraq su istifadəsi, işığın inkişafa təsiri

3

Qida maddələrinin qəbulu prosesini bilir.

Qəbul yolları: kök, yarpaq Qida maddələrinin formaları: anionlar, kationlar, tam molekullar. Kökdə ion mübadiləsi– torpaq, kök ifrazı vasitəsilə aktiv qida maddələrinin parçalanması.

3 Yarpaq və torpaq vasitəsilə qəbul, kökdən turşu ayrılması.

3

Mühüm əsas və mikroelementləri tanıyır.

Azot; Azot mənbələri, bitki tərəfindən istifadə edilə bilən formaları, azot dinamikası, azot tələb olunan vaxtlar və mövcudluğu, müəyyən edilməsi və yuyulması. Fosfor; mənbələri, bitki tərəfindən

8 Azotun müəyyənləşdirilməsi. Qida maddələrinin parçalanması ilə bağlı sınaqlar

5

2

istifadə edilə bilən formaları, üzvi və qeyri-üzvi əlaqə, müəyyənləşdirilməsi və sərbəst olunması. Kalium; mənbələri, bitki tərəfindən istifadə edilə bilən formaları, müəyyən edilməsi və yuyulması, duzlaşma. Kalsium; mənbələri, bitkilər üçün mənbələri, kalsium balansı, sərbəst ayrılması, müəyyən edilməsi və yuyulması, torpaq struktur ilə qarşılıqlı təsir, Ph-dərəcəsi Maqnezium; mənbələri, mövcudluğu, kalsium ilə əlaqə və rəqabətlilik Kükürd; mənbələri, mövcudluğu, müxtəlif mədəni bitkilərin tələbatı. Mikroelementlər; Manqan, Bor, sink, mis, dəmir: məkan və bitkidən asılı olaraq təchizat səviyyəsi, təbii mənbələr.

Mühüm qida maddələrinin çatışmazlıq simptomlarını bilir.

Azotun, fosforun, kaliumun, maqneziumun, mikroelementlərin çatışmazlıq simptomları, torpaq və hava şəraiti ilə qarşılıqlı təsir. Digər qida maddələrinin artıq verilməsi nəticəsində yaranan çatışmazlıqlar.

2 Laboratoriya və tarlada çatışmazlıq (defisit) simptomlarının müəyyənləşdirilməsi.

5

Məhsul qanunun əsas əhəmiyyətini bilir

Minimum qanunu, azalan məhsul artımı qanunu

4 Minimum qanunu, azalan məhsul artımı qanunu

4

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Gübrələr və onlardan istifadə

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.16

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: „Gübrələr və onlardan istifadə“ modulunda mühüm gübrələr haqqında ümumi ilkin biliklər verilir və

onların praktiki tətbiqi yolları aşılanır. Bu əsaslar təhsilin 2-ci ilində nəzərdə tutulmuş istehsalat təcrübəsində ayrıca k/t bitkiləri üzrə daha da

dərinləşdirilməlidir. Bu modul vasitəsilə təhsilalan mühüm üzvi və qeyri-üzvi gübrələri tanıyır və düzgün tətbiq etməyi öyrənir.

Həmçinin onlara gübrələrdən istifadə və məhsuldarlıq arasında əlaqə də öyrədilir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Mühüm sadə (bir elementli) mineral gübrələri tanıyır.

Azotlu gübrələr: Azot formaları, Azotun faizi, fiziki təsiri. Fosfor gübrələri: həll olma mərhələləri, P2O5 tərkibi. Əlavə tərkib hissələri. Kaliumlu gübrələr: tərkibi, xlorid və sulfat forması. Əhəngli və maqneziumlu gübrələr: Suda həll olma qabiliyyətləri, tərkibləri. Kükürdlü və mikroelementli gübrələr: tərkibləri, həllolma qabiliyyətləri, tətbiq sahələri.

4

Gübrələri müəyyənləşdirmək. Həll olma qabiliyyətləri ilə bağlı sınaqlar keçirmək.

8

Mühüm mürəkkəb (çox elementli) mineral gübrələri tanıyır.

NP və NPK tərkibli gübrələr. Müxtəlif element qarışıqlı tərkiblər.

1

Gübrələri müəyyənləşdirmək.

5

Uzun müddət təsir göstərən gübrələr haqda

Uzun müddət təsir göstərən gübrələr: qida maddələri formaları, tətbiq sahələri,

0,5

məlumatlıdır. torpaq və havadan asılılığı, iqtisadi səmərəliliyi.

Müəssisədə istehsal olunan üzvi gübrələrin xüsusiyyətlərini bilir.

Peyin, duru peyin, göy gübrələmə: qida maddələrinin həcmi, humus və torpağın strukturuna əlavə təsiri.

2

Peyinin hazırlanması və səpilməsi, quru kütlənin (QK) təyini.

5

Müxtəlif növ gübrələrin düzgün saxlanmasını və istifadə edilməsini bacarır.

Peyinin və digər gübrələrin səpilmə texnikası, torpağa verilmə müddəti və normaları, tələbat müddəti, düzgün saxlanması.

1

Maye və bərk mineral gübrənin səpilmə texnikası, əkin sahələrinə verilmə faizləri, dəqiqliyi, üzvi gübrələrin səpilmə texnikası, gübrələrin zərərsiz və itkisiz saxlanması.

10

Gübrələrdən qoyulmuş hüquqi tələblərə (normalara) uyğun istifadə qaydalarını bilir.

Gübrə verilmə qaydaları, gübrələrin nişanları, verilməsi, tətbiq sahələri.

1

Gübrələrin məhsulun keyfiyyətinə və ətraf mühitə təsirini qiymətləndirə bilir.

Normadan az və artıq gübrələmənin məhsulun keyfiyyətinə təsiri, vaxt və miqdar baxımından düzgün gübrələmənin ətraf mühitə təsiri.

0,5

Gübrələmə üzrə məşğələlər (nümunə) keçirmək.

2

Bu modulun tədrisi 11-14-cü modullardan (kimyəvi əsaslar, botanika, bitkilərin inkişaf mərhələləri) sonra aparılmalıdr.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili

Modulun adı: Aqrar Iqtisadiyyat

Modulun nömrəsi: 3.0.0.2.1.2.17

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan bu modul vasitəsi ilə mühüm iqtisadi anlayışları bilir və təsərrüfat üçün mühüm iqtisadi

məlumatları toplamağı bacarır. O, müəssisənin iqtisadi strukturunu dərk edir, müəssisənin təchizatı və iqtisadi nəticələri haqqında təsəvvürə

malik olur.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Gəlir və xərclərin hesablanması üzrə əsas anlayışları bilir.

Məhsul-Gəlir-Xərc-Mənfəət Xərclər: sabit (müstəqim) xərclər, dəyişən (qeyri müstəqim) xərclər, şərti dəyişən xərclər. Xərc-maya dəyəri, qiymət, Faydalılıq.

8

Konkret vəziyyət üçün məlumatların toplanması.

9

Mühüm istehsal sahələri üzrə xərc strukturunu müəyyənləşdirə və xərcləri hesablaya bilir.

Toxum, gübrə, yem üçün xərclər. K/t maşınları üçün xərclər. Alternativ xərclər.

6

Konkret vəziyyət üçün məlumatların toplanması.

8

Mühüm istehsal sahələri üçün sadə marjinal gəlir hesablamalarını bilir.

Məhsul və bazar qiymətləri. Dəyişən xərclər.

4

Real rəqəmlər vasitəsilə marjinal gəlirin hesablanması

3

Təsərrüfatı kompleks vahid təşkilat kimi qəbul edir və yalnız bütün hissələrin iqtisadi səmərəli

Müəssisənin əsas funksiyaları Müəssisənin təchizatı

1

2

işlədiyi halda müəssisə səviyyəsində uğur əldə edilə bilinəcəyini qavrayır. Müəssisədə iqtisadi səmərəlilik prinsipinin bütün iştirakçıların fəaliyyətinin əsasını təşkil etdiyini bilir.

İqtisadi nəticələr 1

Bu modulun tədrisi digər modullardan asılı deyil. Əlaqə və mahiyyətin tam dərk edilməsi üçün bu modul üzrə tədrisin təhsil ilinin sonuna doğru

planlaşdırılması məqsədə uyğun olardı.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili (ixtisaslaşma istiqaməti Bağçılıq)

Modulun adı: Bitkilər və onların istifadəsi

Modulun nömrəsi: 3.2.0.2.1.2.01

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan region üçün əhəmiyətli mədəni bitkiləri tanıyır, onların əhəmiyyəti, yararlılığını bilir, istifadə

sahələrini və məhsul yığımı müddətini bilir.

Metodiki tövsiyyələr: Bağçılıq sahəsində uğurlu fəaliyyət birbaşa bitkiçilik sahəsində mütəmadi nəzəri və praktiki biliklərin aşılanmasından asılıdır. Həmçinin bitkilər

ilin müxtəlif dövrlərində və müxtəlif inkişaf mərhələlərində müşahidə edilməlidir.

Bu modulda qarşıya qoyulmuş məqsədlərə çatmaq üçün məktəbdə müxtəlif tərəvəz bitkilərinin əkildiyi bir tərəvəz sahəsinin və yaxınlıqda

meyvə bağının olması çox vacibdir. Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs

saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Mühüm mədəni bitkiləri öz istiqamətinə uyğun müəyyənləşdirə (məs. meyvəçilik, tərəvəzçilik), onları təyin və botaniki xüsusiyyətlərinə və əhəmiyyətinə görə qruplaşdıra bilir.

Müəyyənləşdirmə amilləri. Bitkilərin təyin edilməsi. Botaniki və bağçılıq baxımından təsnifat. Çiçəkləmə və yetişmə dövrü. Bitkilərdən istifadə. Dərinləşdirmə: Müəyyən tərəvəz və meyvə növləri üçün seleksiya məqsədləri

10 Bitkilərin təyini üçün mütəmadi təkrarlanan məşqlər, şəkil materialları ilə məşğələlər

10

Mütəmadi rast gəlinən alaq otlarının təyin, onları öz

Alaq otları/ yabanı otlaq (Toxum və kök-alaq otları)

2 Obyektlərin təyin və təsnifatı

2

2

problematikasına uyğun olaraq təsnifatləşdirə və alaq otlarına qarşı mübarizə tədbirlərinin vacibliyinin təyin və həyata keçirilməyi bacarır. Bitkilərin yararlılıq dərəcəsini müəyyənləşdirə və qruplara təsnifləşdirməyi bilir və bacarır.

Bitki orqanlarının yararlılığı, bitkilərin sistematik təsnifatı

4 Qruplara təsnifləşdirmə, bitki növlərini istiqaməti üzrə praktiki nümunələr vasitəsilə təyin etmək

4

Mühüm yığım və satış dövrü, həmçinin təklifin mövsümi xarakteri nəzərə alınmaqla tipik istifadə sahələri üzrə bitkilərin siyahısının hazırlanması

İstifadə sahələri. Tər, anbar və sənaye tərəvəzləri. Xüsusi tərəvəzlər. Satış imkanları.

4 İstifadə meyarlarına əsasən bitkilərin siyahısının hazırlanması

4

Bu modul üzrə tədris 12-ci moduldan sonra aparılır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili (ixtisaslaşma istiqaməti Bağçılıq)

Modulun adı: Bitkilərin əkini və qulluq tədbirləri

Modulun nömrəsi: 3.2.0.2.1.2.02

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan bitki əkinin əsaslarını bilir, onlara qulluq tədbirləri və çoxaltma işlərini apara bilir. „Bitkilərin

əkini və qulluq tədbirləri “ modulu meyvə və tərəvəz ustası ixtisası üçün bağçılığın əsaslarını aşılayır. Təhsilin 2-ci ilində bu istiqamətlər daha

da dərinləşdirilməlidir.

Tədrisin məqsədlərinə çatmaq üçün substratlar, əlavələr məktəbdə həm əyani dərs vəsaiti, həm də praktiki məşğələləri həyata keçirmək üçün

lazımi alətlər, materiallar ilə birgə mövcud olsun. İstehsalat müəssisəsində aparılan praktiki dərslər bu məqsədlərə çatmağı təmin edir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Substrat qarışıqları üçün ilkin materialları tanıyır.

Torpaq və substratlar.

Mineral əlavələr və qarışıqların xüsusiyyətləri.

2 Substratların tərkib hissəsini müəyyən edir.

1 Substratların tərkib hissəsi və mineral əlavələr mövcud olmalıdır.

Tətbiq imkanlarına görə qarışıq və hazır məhsulları qiymətləndirə, bitki qruplarına və inkişaf mərhələlərinə uyğun təsnifləşdirə bilir.

Substratların qida maddələrinin tərkibi.

Bitki qruplarının tələbatı və inkişaf mərhələləri.

2 Qida maddələrinə tələbatına görə bitki qruplarının formalaşdırılması.

1

Bitki əkini və qapalı bitki sistemlərində

Bitki əkini üçün hazır substratlar

3 Substrat hazırlamaq və qarışdırmaq.

3

2

bitkilər üçün uyğun hazır substratları müəyyənləşdirə, özü qarışıqlar hazırlamaq və sadə sınaqlar vasitəsilə onların uyğunluğunu təyin etmək iqtidarındadır.

Qapalı bitki sistemlərində bitkilər üçün hazır substratlar

Özü hazırladığı substratlar

Sadə səpin, şitil edib başqa yerdə əkmək, dibçəkdə əkmək.

Bitkilərin inkişafını müşahidə etmək.

Bitkilərin çoxaldılmasının çoxsaylı imkanlarını, həmçinin cücərtilərin (şitil) inkişafını dəstəkləyən tədbirləri bilir və bacarır.

Generativ və vegetativ çoxaltma.

Cücərtilərə (şitil) qulluq tədbirləri.

5 Müxtəlif səpin metodlarını tətbiq etmək

Meyvəçilik:

Vegetativ çoxaltma növlərini tətbiq etmək

3

Geniş yayılmış bitkilər üçün istiqamətinə uyğun olaraq uyğun vegetativ çoxalma metodunun seçilməsi və həmçinin digər müxtəlif çoxalma metodları haqqında təsəvvürə malik olmaq

Vegetativ çoxalma metodları, texnikası və sistemləri.

2 Bağçılıq bitkiləri üçün praktikada mövcud olan çoxalma metodları

Tərəvəzçilik:

Xiyar və pomidorda calaq etmə işləri ilə tanış olmaq və həyata keçirmək

Meyvəçilik:

Geniş yayılmış bitkiləri praktikada mövcud olan çoxalma metodlarını uyğunlaşdırmaq

Calaq metodlarını göstərmək və həyata keçirmək

4 Geniş yayılmış çoxalma metodlarını həyata keçirmək və təcrübə etmək.

İş üçün təcrübə sahəsi mövcud olmalıdır.

Meyvəçilik:

Bitki materialı mövcud olmalıdır.

Uğurlu calaq işinin ana bitkinin düzgün

Ana bitkiyə olan tələblər. 1 Mövcud ana bitkiləri 2

3

seçilməsindən asılı olduğunu anlayır.

İlkin materialın keyfiyyəti

qiymətləndirə bilir

Bitkilərə onların istiqaməti üzrə yaranan təsir imkanlarını qavraya və müxtəlif tədbirlərin təsirini qiymətləndirə bilir.

Bitkilərə təsir imkanları:

- Yıxılma

- Sınma

- Əzilmə

- Budama tədbirləri

- …

3 Tərəvəzçilik:

Tərəvəz növlərinə uyğun olaraq müxtəlif tədbirləri həyata keçirmək.

Meyvəçilik:

Bitki qrupu və meyvə növünə görə müxtəlif budama tədbirlərini həyata keçirmək

4

Müxtəlif iş proseslərini müqayisə edə və uyğun olan prosesi seçə bilir.

İş planı.

İş prosesi.

İş əməliyyatlarının təsnifatı.

2 Bağçılıqda yayılmış iş proseslərini əməliyyatlar üzrə təsnifləşdirmək

2

Bu modul üzrə tədris 11-15 modullardan sonra aparılmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə ixtisas modulları – İxtisas üzrə baza təhsil ili (ixtisaslaşma istiqaməti Bağçılıq)

Modulun adı: Bağçılıqda istehsalın təşkili

Modulun nömrəsi: 3.2.0.2.1.2.03

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan bağçılıq təsərrüfatında mövcud situasiya haqqında təsəvvürə malik olur, tikililərin, qurğuların

və istehsal vasitələrinin funksiyalarını bilir.

Metodik göstərişlər: Tədrisin uğurlu aparılması üçün istehsal müəssisələri ilə əlaqə yaradılmalıdır. İstehsalat təcrübəsində 21 və 22-ci modulun tədris məqsədləri də

dərinləşdirilməlidir.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri) Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları

(praktiki məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Təcrübə təsərrüfatını təsnifləşdirə, rəqabət vəziyyəti haqqında məlumatları toplaya və təcrübə təsərrüfatını digər təsərrüfatlar ilə müqayisə edə bilir.

İstehsal və xidmət təsərrüfatları. Satış kanalları. Təsərrüfatın ölçüsü və yerinin əhəmiyyəti.

2 Müxtəlif təsərrüfatlar ilə tanış olmaq.

2 Dərs prosesi

Bağçılıqda mövcud istehsal vasitələrinin xüsusiyyətlərini bilir və onları istifadə imkanlarına görə qiymətləndirməyi bacarır.

İstehsal vasitələri (substrat, gübrə, bitki mühafizə vasitələri): əldə edilməsi, mövcudluğu, saxlanması. Materiala, yerə və bitkiyə olan tələb.

5 İstehsal vasitələrini müqayisə etmək və istifadəsini uyğunlaşdırmaq.

5 Bağçılıqda mövcud istehsal vasitələri mövcud olmalıdır.

Müxtəlif istilikxana konstruksiyaları, tipləri və avadanlıqlarını bilir.

Istilikxana konstruksiyaları. Suvarma üçün istilikxana texnikası, kölgə, istiliyin

5 İstilikxana və avadanlıqların göstərilməsi.

5 Məktəbin praktiki təchizatı.

2

tənzimlənməsi, hava məlumatlarının ölçülməsi. İstilikxananın hava şəraitinin tənzimlənməsi və idarə edilməsi. Bitki əkininin idarə edilməsi və bitkilərə qulluq.

İstilikxana texnikası (suvarma daxil olmaqla, şüşə altında). İstilikxana hava şəraiti. Örtük materialları, germetizasiya, konstruksiya hissələri. Özül, tikinti hissələri, İstilikxanada suvarma sistemi. Başlıqlı su xətləri sistemi, kiçik yağış yağdıran, maye tökən araba, fısqırtma şlanqları, damcı suvarma sistemi.

İstilikxana üçün hesablamalar aparmaq iqtidarındadır.

Hesablamalar, məs. torpağa olan tələbat, enerjiyə olan tələbat, suvarma, işıqlandırma, gübrələmə.

2 Istilikxananın sahəsinin bölünməsi, yol və istifadə hissəsinin hesablanması.

2

Müxtəlif istilik sistemlərini, onların hissələrini tanıyır və onların funksiyalarını bilir.

Istilik sistemləri, isitmə qazanxanalarını tipləri.

3 İstilik sisteminin hissələrini hazırlamaq. Obyekt üzərində hissələrin funksiyalarını izah etmək. İstilikxana və bitkilərin istiyə olan tələbatı. İsti su ilə isitmə. İsitmə sistemləri, İstilik alınması, enerjiyə qənaət,

2

3

mazut forsunkası, qaz forsunkası. İstilikxanalarda temperaturun tənzimlənməsi, hava isitmə sistemi, enerji qənaəti üçün tədbirlər, ölçmə texnikası, torpağın təmizlənməsi (dezinfeksiya)

Soyutma, anbar və yardımçı otaqların quruluşunu (konstruksiya) bilir.

Meyvəçilik üzrə: Soyutma texnikası, soyutma və anbar otaqlarının konstruksiyaları, CA (hava nəzarəti) -Anbarı, idarə etmə və tənzimləmə.

3 Soyutma, anbar və yardımçı otaqlar, onun təchizatları və funksiyaları.

4

Bu modul 6-9-cu modullardan sonra tədris olunmalıdır.

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə 2-ci tədris ili üçün modullar

İxtisasın adı: Meyvə ustası (meyvəçilik mütəxəssisi)

Modulun adı: Tumlu meyvə bitkiləri

Modulun nömrəsi: 3.2.2.2.2.2.01

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 80 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 90 saat

İstehsalat təcrübəsi: 220 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan tumlu meyvə bitkilərinin istehsalat texnologiyasının əsas faktorlarını və əlaqəliliklərini,

həmçinin regional əhəmiyyətə malik tumlu meyvə bitkilərinin xüsusiyyətlərini bilir.

O, müxtəlif bitki əkini nümunələrində tumlu meyvə bitkilərinin əkini zamanı rast gəlinən bütün işləri, məs. çoxaldılması, əkilməsi, budama və

qulluq işləri, bitki mühafizə tədbirləri, gübrələmə, suvarma tədbirlərini yerinə yetirə bilir. Tumlu meyvə bitkilərinin yığımı, emalı və

saxlanaması ilə bağlı işləri düzgün həyata keçirməyi bacarır. O, təbiət, ətraf mühitin qorunması, əməyin və sağlamlığın qorunması aspektlərini

nəzərə almaqla istehsal prosesində geniş yayılmış müxtəlif alət, aqreqatlar və maşınlardan düzgün istifadə etməyi bacarır və təbii hadisələrə

düşünülmüş şəkildə (planlı) reaksiya göstərə bilir.

Metodiki tövsiyyə: Dörd meyvəçilik modulllarının tədris məqsədləri və məzmunu paralel şəkildə tədris edilir. Bir neçə modulun paralel tədrisi zamanı müəllimlər

artıq digər modullarda tədris edilmiş bilikləri nəzərə almalıdır. Bu işi asanlaşdırmaq üçün bütün modulların strukturu eyni formada tərtib

edilmişdir. Tədris məzmunları nümunələr əsasında və ətraflı tərtib edilmişdir.

Region üçün əhəmiyyətli bitki və bitki qrupları tədris prosesində tədris edilməlidir. Təcrübə müəssisələrində bitkilərin əkini ilə bağlı işlərin

zaman ardıcıllığı tədris prosesinin planlaşdırılmasında nəzərə alınmalıdır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Tumlu meyvə bağında yeni əkilmiş ağaclar Torpaq sahəsinin tumlu meyvə bağının salınması üçün uyğunluğunu qiymətləndirə bilir. Tumlu meyvə bağının

Müxtəlif meyvə növlərinin tələbləri, Makroklimat, mikroklimat. Sahənini bağ salma üçün yararlılığı. Əkilmə sistemləri, bitki arası məsafə, ağac və çətir formaları,

10 Mövcud torpaq sahəsini uyğunluğuna əsasən qiymətləndirmək; Torpağın yumşaldılması, müxtəlif mexanizmlərin tətbiqi (torpaq frezeri,

10 10

2

yaradılmasını planlaşdırmaq və ağacların bağda yerləşdirilməsini planlaşdırmaq iqtidarındadır. Tumlu meyvə bağının yaradılması üçün topaq sahəsi, həmçinin bağ altındakı torpaq sahələrini becərə bilir. Bitklərini keyfiyyət göstəricilərini tanıyır və müxtəlif meyvə növlərini əkə bilir. Dayaq və karkas konstruksiyalar hazırlamağı bacarır.

sıx əkilmə, uyğun meyvə növləri və sortlarının seçilməsi, əkin şəraiti, torpaq münasibətləri; Çoxaltma münasibətlərinin nəzərə alınması; Əkin və əkilmə planları, torpaq sahəsinin seçilməsi, ərazinin uyğunluğu, hasarlamaq.

rotasiyalı mala, kultivator, kök kəsən alət); Bitkinin keyfiyyəti, əkin yerləri, Əkin materiallarının qiymətləndirilməsi, əkinə hazırlıq, Bitki və kök kəsimi (budama), Əkin yerinin hazırlanması, əkin işlərinin yerinə yetirilməsi; Müxtəlif karkas və dayaqların qurulması, əkin sistemləri, Çox və tək cərgəli əkinlər, Əkin materialları.

Tumlu meyvə əkinində meyvə tingləri, Tumlu meyvələrin mühüm tinglərini (qələm) tanıyır, tingləri qiymətləndirə bilir, tinglərin yetişdirilməsi haqqında məlumata malikdir.

Tumlu meyvələrin mühüm meyvə tinglərini göstərmək, Tinglərin xüsusiyyətləri və istifadəsi. Keyfiyyət normaları, Əkin üçün keyfiyyət tələbləri. Kontrol çeşidləmək (məs. eyni səviyyəli ağac tərkibinə nail olmaq üçün).

10 Meyvə tinglərini qiymətləndirmək (məs.: sağlamlığına görə, ölçüsünə görə çeşidləmək, kök ölçüsünə görə, güclülüyünə və uzunluğuna görə).

10 30 Meyvə tinglərinin alınması mövzusunda bu mövzu qısaca müzakirə edilə bilər.

Tumlu meyvə bitkilərinin çoxaldılması Tumlu meyvə bitkilərinin çoxaldılması imkanlarını bilir, Calaq materialını seçə bilir. Müxtəlif tumlu meyvə bitkilərində müxtəlif tinglərdə müxtəlif calaq növlərini həyata keçirməyi bacarır.

Vegetativ və generativ çoxaltma, Qələmlərin seçimi və kəsilməsi, qələmlərin qiymətləndirilməsi, qələmlərin mənşəyi (yer), tingliklərin vəzifələri, kəsilmə vaxtı və saxlanması, müxtəlif calaq növləri: göz calağı (okulirovka), kopulirovka, calaq vurma bıçağı, qələm calağı.1

10 Çoxaltma növləri: kəsmə, qələmləri göstərmək və həyata keçirmək. Müxtəlif calaq növləri üçün material hazırlamaq (calaqaltı, qələm, çubuq, sarğı materialları)1 Tinglərin hazırlanması (məs.: təmizləmək, zədəli yerləri kənarlaşdırmaq), calaq vurmaq, calaq sonrası görülən işlər (məs.: sarımaq, bərkitmək, yoxlamaq, bağlamaq, qoparmaq).

10 10 1hər bir meyvə növünün regional əkin imkanları, xüsusiyyətləri, calaq növləri nəzərə alınmalıdır!

Torpağın becərilməsi və gübrələmə Istifadə istiqamətinə uyğun mühüm torpaq növlərini tanıyır, müxtəlif torpaqları qiymətləndirmək iqtidarındadır. Torpaq nümunəsi götürə bilir və analizin nəticələrini qiymətləndirə bilir. Müxtəlif gübrələr ilə hesablama apara bilir və gübrə planı tuta

Qazma alətində torpaq profillərini göstərmək. Torpağın tərkibi. pH-dərəcəsi və qida maddələri qəbulu. Torpaq analizinin nəticələrini qiymətləndirmək. Müxtəlif üzvi və qeyri-üzvi gübrələrin müəyyən edilməsi və qiymətləndirilməsi (sadə və mürəkkəb gübrələr, təsərrüfat

10 Torpaq nümunələri götürmək və nəticələri qiymətləndirmək. Müxtəlif miqdar ölçülərində gübrə səpəni işə hazırlanmaq, çevirmək və gübrəni səpmək.

Mövcud qurğular ilə

suvarmanı həyata keçirmək.

10 10 1-ci tədris ilindən 12-ci modula bax.

3

bilir. Üzvi gübrələri müxtəlif mexanizmlər ilə sahəyə verə bilir, həmçinin gübrəsəpəni işə hazırlaya, ondan istifadə edə və texniki qulluq göstərə bilir. Gübrələrin tətbiqi zamanı hüquqi tənzimləmə normalarına riayət edir. Yağış yağdıran və digər suvarma qurğularını qura bilir və suvarmanı həyata keçirməyi bacarır. Mulçalama aqreqatından istifadə edə bilir.

daxili gübrələr). Müxtəlif meyvə növlərinin qida maddələri qəbulu və verilməsinin nəzərə alınması. Gübrələmə ziyanları. Yaşıl gübrələmə. Ekoloji k/t-da gübrələmə. Yarpaq gübrələməsi. Məhsul keyfiyyətinə gübrələmənin təsiri. Gübrələmənin xərc-yarar balansı. Sudan istifadə hüququ, su qəbulu, suyun keyfiyyəti və analizi. Bitki üzərindən (təpəsi) suvarma (çiləyici qurğular ilə) və damcı suvarma. Şaxtadan mühafizə üçün çiləmə üsulu ilə suvarma, Suvarma sistemləri (məs.: dairəvi çiləyici, suyu tullayan çiləyici, damcı suvarma, suvarma xətləri, quyular, aralıq vannalar, suvarma ilə gübrələmə, suya olan tələbat, suyun miqdarı, nasos, təzyiq).

Damcı suvarmanı

tənzimləmək:

damızdıranların

tənzimlənməsi məşğələləri,

Rütubət ölçəndən istifadə. Müxtəlif mulçalama aqreqatlarının müxtəlif şəraitlərdə işə hazırlamaq, tənzimləmək və istifadə etmək.

Meyvəçilikdə bitki mühafizə tədbirləri Tumlu meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər, zərərvericilər haqqında anlayışa malikdir. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formalarını müəyyən edə bilir və uyğun preparatları seçə bilir. Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirlərini bilir. Müxtəlif çiləyiciləri işə hazırlaya bilir və müxtəlif bitkilər üzrə çiləyiciləri tətbiq edə bilir, texniki xidmət və sazlama işlərini apara bilir. Tətbiqi zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət edir və bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi tənzimləmə normalarını düzgün

Müxtəlif tumlu meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər və zərərvericilər. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formaları (həmçinin qeyri-parasit səbəblər). Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirləri. Uyğun mübarizə tədbirlərinin seçilməsi. Zərər səviyyəsi. Biotexnoloji yardımçı vasitələr (məs.: torlar, plyonka, plastik materiallar). Bitki mühafizə vasitələrinin tətbiqi. Suyun pH-dərəcəsinin çilənən bitki mühafizə vasitələrinin təsirliliyinə təsiri. Preparatların seçimi və xüsusiyyətləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə

10 Birbaşa təsir edən tədbirlər, viyual kontrol, vurma kontrolları, hormon tətbiq edilən hallar, kombinasiya edilmiş hallar. Traktora qurulan və ya yedəyə alınan püskürdücü çiləyicinin tətbiqi. Çiləyici maddə miqdarın doldurulması. Çiləyici maddə miqdarın müəyyən edilməsi. Hava miqdarı və paylanmasının tənzimlənməsi. Sürmə sürəti, iş təzyiqi, nasos, idarə etmə pultu, çiləyici başlıqlar, kontrol tədbirləri. Texniki xidmət və sazlama işləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normaları tətbiq

15 10

4

tətbiq edə bilir. Meyvəçilikdə mühüm alaq otlarına qarşı alaq otlarının tənzimlənməsi tədbirlərini müəyyən edə bilir. Alaq otlarına qarşı mexaniki və kimyəvi mübarizə tədbirlərini bilir və bunun üçün müxtəlif mexanizmləri tətbiq etməyi bacarır.

hüquqi normativ sənədlər (həmçinin arıların mühafizəsi, su resurslarının müdafiəsi haqqında). Çox illik və bir illik alaq otları. Mübarizə tədbirləri, herbisidlərin seçilməsi və xüsusiyyətləri.

etmək (məs.: istifadəçinin qorunması üzrə, təhlükəsizlik iş paltarı, tənəffüs sisteminn müdafiəsi üzrə). Alaq otlarını müəyyənləşdirmək. Cərgəarası becərmə alətləri, kultivator və torpaq frezerini şəraitə uyğun tətbiq etmək. Maşın və avadanlıqların tətbiqi, texniki xidmət və sazlanması.

Tumlu meyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirlər Tumlu meyvə növlərində inkişaf prosesləri haqqında anlayışa malikdir. Meyvənin daxili keyfiyyəti haqqında məlumata malikdir. Çəyirdəkli meyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirləri həyata keçirə bilir. Müxtəlif tumlu meyvə bitkilərində ağacların budanması Alətlərdən istifadə edə bilir və ağaclara qulluq işlərini həyata keçirə bilir. Inkişaf və məhsuldarlıq tənzimlənməsi və ağacların budanması ilə məhsul keyfiyyətinin təmin edilməsi haqqında anlayışa malikdir. Müxtəlif tumlu meyvə növlərində və həmçinin müxtəlif inkişaf mərhələlərində ağac budama tədbirlərini həyata keçirə bilir. Budanmış ağac hissələrinin doğranması üçün avadanlıqlardan istifadə edə bilir.

Seyrəkləşdirmək imkanları, təbii meyvə tökülmə dövrləri və onun məhdudlaşdırılması. Budama tədbirləri. Bitki qidalanmasının optimallaşdırılması (torpaq və ya yarpaq gübrələnməsi); Budama tədbirləri. Alma meyvələrində ləkə olma və digər psixoloji xəstəliklərin (məs. Almada şüşəvarilik) səbəbləri və ona qarşı mübarizə tədbirləri (sortların seçilməsi, barın böyüklüyünü məhdudlaşıdırmaq, Azot verilməsini məhdudlaşdırmaq, yarpaqlara çiləmə) Budama növləri: Uc budaqların budanması. Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama. Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Qış budaması. Kök budaması. Barın (meyvə) seyrəkləşdirilməsi. Budama vaxtları. Müxtəlif tumlu meyvə bitkilərində budama metodları. Kök budaması.

15 Əl ilə, mexaniki və kimyəvi seyrəkləşdirmə. Çiçək və meyvə sıxlığının qiymətləndirilməsi. Torpaq gübrələməsi. Yarpaq gübrələməsi (paylanmanın yoxlanması, yarpaq gübrələməsinin xüsusilikləri). Müxtəlif alətlərdən istifadə (alətlər, bıçaq, qayçı, mişar, tətbiqi və texniki qulluq, yardımçı vasitələr, kompressor). Müxtəlif tumlu meyvə növləri və sortlarında ağacların budanmasının həyata keçirilməsi. (meyvə ağacının, bir illik, iki illik, üç illik və dörd illik meyvə ağaclarının müəyyənləşdirilməsi). Budama növləri və çətir formaları: Uc zoğlarının formalaşması, Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama (meyvə budağının dəyişdirilməsi). Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Qış budaması. Kök budaması. meyvə ağacı əlavə budamaları. Budanmış ağac hissələrinin

15 70

5

bağdan təmizlənməsi (sıra təmizləyənin və ağac doğrayanın qurulması, işə hazırlanması və tətbiqi və ya ağac hissələrinin tullanması).

Müxtəlif tumlu meyvə növlərində məhsul yığımı, saxlanması və satışı Müxtəlif tumlu meyvə növlərinin məhsul yığımı, çeşidlənməsi və ya emalı (təmizlənməsi), saxlanması və satışı imkanları və proseslərini bilir. Tumlu meyvələri çeşidləyə, işarəliyə (etiket) və satış üçünhazırlamağı bacarır. Saxlanma şərtlərini müəyyənləşdirə, meyvə anbarını doldura və idarə edə bilir. Müxtəlif satış kanalları, bazarın müşahidə edilməsi, birbaşa satış və digər satış yolları haqqında anlayışa malikdir.

Almalarda T-mərhələsi. Məhsul yığımı vaxtının müəyyənləşdirilməsi (siyahı), Müxtəlif tumlu meyvə növlərində barın inkişafı və yetişmə dərəcəsi. Müxtəlif məhsul yığımı, daşınma və saxlama texnologiyaları. Uzun və qısa müddətli saxlama. Tumlu meyvələrin saxlama imkanlarını göstərmək. Tumlu meyvələrdə meyvə satışı strukturunu göstərmək. Satış formaları, Təşkilatlar.

15 Tumlu meyvələrin yetişmə vəziyyətini müəyyənləşdirmək (məs.: müxtəlif sortların xüsusilikləri və yetişmə dərəcələri, rəng, parıltılıq, turşu-şəkər-nisbəti). Satış kanallarından asılı olaraq çeşidləmə. Əl ilə çeşidləmə (həmçinin çeşidləmə qurğusunu tənzimləmək və istifadə etmək), Satış tələblərinə uyğun olaraq etiketləşdirmə. Optimal saxlama şəraiti üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi və müvafiq formada tənzimlənməsi. Meyvə anbarının yerə qənaət edən formada doldurulması.

20 80

Modul üzrə cəmi: 80 90 220

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə 2-ci tədris ili üçün modullar

İxtisasın adı: Meyvə ustası (meyvəçilik mütəxəssisi)

Modulun adı: Çəyirdəkli meyvə bitkiləri

Modulun nömrəsi: 3.2.2.2.2.2.02

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 70 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 80 saat

İstehsalat təcrübəsi: 200 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan çəyirdəkli meyvə bitkilərinin istehsalat texnologiyasının əsas faktorlarını və əlaqəliliklərini,

həmçinin regional əhəmiyyətə malik çəyirdəkli meyvə bitkilərinin xüsusiyyətlərini bilir.

O, müxtəlif bitki əkini nümunələrində çəyirdəkli meyvə bitkilərinin əkini zamanı rast gəlinən bütün işləri, məs. çoxaldılması, əkilməsi,

budama və qulluq işləri, bitki mühafizə tədbirləri, gübrələmə, suvarma tədbirlərini yerinə yetirə bilir. Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin yığımı,

emalı və saxlanaması ilə bağlı işləri düzgün həyata keçirməyi bacarır. O, təbiət, ətraf mühitin qorunması, əməyin və sağlamlığın qorunması

aspektlərini nəzərə almaqla istehsal prosesində geniş yayılmış müxtəlif alət, aqreqatlar və maşınlardan düzgün istifadə etməyi bacarır və təbii

hadisələrə düşünülmüş şəkildə (planlı) reaksiya göstərə bilir.

Metodiki tövsiyyə: Dörd meyvəçilik modulllarının tədris məqsədləri və məzmunu paralel şəkildə tədris edilir. Bir çox modulların tədrisi zamanı müəllimlər artıq

digər modullarda tədris edilmiş bilikləri nəzərə almalıdır. Bu işi asanlaşdırmaq üçün bütün modulların strukturu eyni formada tərtib edilmişdir.

Tədris məzmunları nümunələr əsasında və ətraflı tərtib edilmişdir.

Region üçün əhəmiyyətli bitki və bitki qrupları tədris prosesində tədris edilməlidir. Təcrübə müəssisələrində bitkilərin əkini ilə bağlı işlərin

zaman ardıcıllığı tədris prosesinin planlaşdırılmasında nəzərə alınmalıdır. Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu

(nəzəri) Dərs

saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Çəyirdəkli meyvə bağında yeni əkilmiş ağaclar Torpaq sahəsinin çəyirdəkli meyvə bağının salınması üçün uyğunluğunu qiymətləndirə bilir. Çəyirdəkli meyvə bağının yaradılmasını planlaşdırmaq və

Müxtəlif meyvə növlərinin tələbləri, Makroklimat, mikroklimat. Sahənini bağ salma üçün yararlılığı. Əkilmə sistemləri, bitki arası məsafə, ağac və çətir formaları, sıx əkilmə, uyğun

10 Mövcud torpaq sahəsini uyğunluğuna əsasən qiymətləndirmək; Torpağın yumşaldılması, müxtəlif mexanizmlərin tətbiqi (torpaq frezeri, rotasiyalı mala, kultivator, kök kəsən alət);

10 10

2

ağacların bağda yerləşdirilməsini planlaşdırmaq iqtidarındadır. Çəyirdəkli meyvə bağının yaradılması üçün topaq sahəsi, həmçinin bağ altındakı torpaq sahələrini becərə bilir. Bitklərini keyfiyyət göstəricilərini tanıyır və müxtəlif meyvə növlərini əkə bilir. Dayaq və karkas konstruksiyalar hazırlamağı bacarır.

meyvə növləri və sortlarının seçilməsi, əkin şəraiti, torpaq münasibətləri; Çoxaltma münasibətlərinin nəzərə alınması; Əkin və əkilmə planları, torpaq sahəsinin seçilməsi, ərazinin uyğunluğu, hasarlamaq.

Bitkinin keyfiyyəti, əkin yerləri, Əkin materiallarının qiymətləndirilməsi, əkinə hazırlıq, Bitki və kök kəsimi (budama), Əkin yerinin hazırlanması, əkin işlərinin yerinə yetirilməsi; Müxtəlif karkas və dayaqların qurulması, əkin sistemləri, Çox və tək cərgəli əkinlər, Əkin materialları

Çəyirdəkli meyvə əkinində meyvə tingləri, Çəyirdəkli meyvələrin mühüm tinglərini (qələm) tanıyır, tingləri qiymətləndirə bilir, tinglərin yetişdirilməsi haqqında məlumata malikdir.

Çəyirdəkli meyvələrin mühüm meyvə tinglərini göstərmək, xüsusiyyətləri və istifadəsi, Keyfiyyət normaları, Əkin üçün keyfiyyət tələbləri. Kontrol çeşidləmək (məs. eyni səviyyəli ağac tərkibinə nail olmaq üçün).

10 Meyvə tinglərini qiymətləndirmək (məs.: sağlamlığına görə, ölçüsünə görə çeşidləmək, kök ölçüsünə görə, güclülüyünə və uzunluğuna görə).

10 20 Meyvə tinglərinin alınması mövzusunda bu mövzu qısaca müzakirə edilə bilər.

Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin çoxaldılması Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin çoxaldılması imkanlarını bilir, Calaq materialını seçə bilir. Müxtəlif çəyirdəkli meyvə bitkilərində müxtəlif tinglərdə müxtəlif calaq növlərini həyata keçirməyi bacarır.

Vegetativ və generativ çoxaltma, Qələmlərin seçimi və kəsilməsi, qələmlərin qiymətləndirilməsi, qələmlərin mənşəyi (yer), tingliklərin vəzifələri, kəsilmə vaxtı və saxlanması, müxtəlif calaq növləri: göz calağı (okulirovka), kopulirovka, calaq vurma bıçağı, qələm calağı.1

10 Çoxaltma növləri: kəsmə, qələmləri göstərmək və həyata keçirmək. Müxtəlif calaq növləri üçün material hazırlamaq (calaqaltı, qələm, çubuq, sarğı materialları)1 Tinglərin hazırlanması (məs.: təmizləmək, zədəli yerləri kənarlaşdırmaq), calaq vurmaq, calaq sonrası görülən işlər (məs.: sarımaq, bərkitmək, yoxlamaq, bağlamaq, qoparmaq).

10 20 1hər bir meyvə növünün regional əkin imkanları, xüsusiyyətləri, calaq növləri nəzərə alınmalıdır!

Torpağın becərilməsi və gübrələmə Istifadə istiqamətinə uyğun mühüm torpaq növlərini tanıyır, müxtəlif torpaqları qiymətləndirmək iqtidarındadır. Torpaq nümunəsi götürə bilir və analizin nəticələrini qiymətləndirə bilir. Müxtəlif gübrələr ilə hesablama apara bilir və gübrə planı tuta bilir. Mineral gübrələri müxtəlif

Qazma alətində torpaq profillərini göstərmək. Torpağın tərkibi. pH-dərəcəsi və qida maddələri qəbulu. Torpaq analizinin nəticələrini qiymətləndirmək. Müxtəlif üzvi və qeyri-üzvi gübrələrin müəyyən edilməsi və qiymətləndirilməsi (sadə və mürəkkəb gübrələr, təsərrüfat daxili gübrələr). Müxtəlif meyvə növlərinin

10 Torpaq nümunələri götürmək və nəticələri qiymətləndirmək. Müxtəlif miqdar ölçülərində gübrə səpəni işə hazırlanmaq, çevirmək və gübrəni səpmək.

Mövcud qurğular ilə suvarmanı

həyata keçirmək.

Damcı suvarmanı hazırlamaq:

damızdıranların tətbiqi

məşğələləri,

10 20 1-ci tədris ilindən “Torpaqşünaslıq” moduluna bax.

3

mexanizmlər ilə sahəyə verə bilir, həmçinin gübrəsəpəni işə hazırlaya, ondan istifadə edə və texniki qulluq göstərə bilir. Gübrələrin tətbiqi zamanı hüquqi tənzimləmə normalarına riayət edir. Yağış yağdıran və digər suvarma qurğularını qura bilir və suvarmanı həyata keçirməyi bacarır. Mulçalama aqreqatından istifadə edə bilir.

qida maddələri qəbulu və verilməsinin nəzərə alınması. Gübrələmə ziyanları. Yaşıl gübrələmə. Ekoloji k/t-da gübrələmə. Yarpaq gübrələməsi. Məhsul keyfiyyətinə gübrələmənin təsiri. Gübrələmənin xərc-yarar balansı. Sudan istifadə hüququ, su qəbulu, suyun keyfiyyəti və analizi. Təpədən suvarma (çiləyici qurğular ilə) və damcı suvarma. Şaxtadan mühafizə üçün çiləmə üsulu ilə suvarma, suvarma sistemləri (məs.: dairəvi çiləyici, suyu tullayan çiləyici, damcı suvarma, suvarma xətləri, quyular, aralıq vannalar, suvarma ilə gübrələmə, suya olan tələbat, suyun miqdarı, nasos, təzyiq).

Rütubət ölçəndən istifadə. Müxtəlif mulçalama aqreqatlarının müxtəlif şəraitlərdə işə hazırlamaq, tənzimləmək və istifadə etmək.

Meyvəçilikdə bitki mühafizə tədbirləri Çəyirdəkli meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər, zərərvericilər haqqında anlayışa malikdir. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formalarını müəyyən edə bilir və uyğun preparatları seçə bilir. Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirlərini bilir. Müxtəlif çiləyiciləri işə hazırlaya bilir və müxtəlif bitkilər üzrə çiləyiciləri tətbiq edə bilir, texniki xidmət və sazlama işlərini apara bilir. Tətbiqi zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət edir və bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi tənzimləmə normalarını düzgün tətbiq edə bilir.

Müxtəlif çəyirdəkli meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər və zərərvericilər. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formaları (həmçinin qeyri-parasit səbəblər). Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirləri. Uyğun mübarizə tədbirlərinin seçilməsi. Zərər səviyyəsi. Biotexnoloji yardımçı vasitələr (məs.: torlar, plyonka, plastik materiallar). Bitki mühafizə vasitələrinin tətbiqi. Suyun pH-dərəcəsinin çilənən bitki mühafizə vasitələrinin təsirliliyinə təsiri. Preparatların seçimi və xüsusiyyətləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normativ sənədlər

10 Birbaşa təsir edən tədbirlər, vizual kontrol, vurma kontrolları, hormon tətbiq edilən hallar, kombinasiya edilmiş hallar. Traktora qurulan və ya yedəyə alınan püskürdücü çiləyicinin tətbiqi. Çiləyici maddə miqdarın doldurulması. Çiləyici maddə miqdarın müəyyən edilməsi. Hava miqdarı və paylanmasının tənzimlənməsi. Sürmə sürəti, iş təzyiqi, nasos, idarə etmə pultu, çiləyici başlıqlar, kontrol tədbirləri. Texniki xidmət və sazlama işləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normaları tətbiq etmək (məs.: istifadəçinin qorunması üzrə, təhlükəsizlik iş paltarı, tənəffüs sisteminn müdafiəsi üzrə).

15 20

4

Meyvəçilikdə mühüm alaq otlarına qarşı alaq otlarının tənzimlənməsi tədbirlərini müəyyən edə bilir. Alaq otlarına qarşı mexaniki və kimyəvi mübarizə tədbirlərini bilir və bunun üçün müxtəlif mexanizmləri tətbiq etməyi bacarır.

(həmçinin arıların mühafizəsi, su resurslarının müdafiəsi haqqında). Çox illik və bir illik alaq otları. Mübarizə tədbirləri, herbisidlərin seçilməsi və xüsusiyyətləri.

Alaq otlarını müəyyənləşdirmək. Cərgəarası becərmə alətləri, kultivator və torpaq frezerini şəraitə uyğun tətbiq etmək. Maşın və avadanlıqların tətbiqi, texniki xidmət və sazlanması.

Çəyirdəkli meyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirlər Çəyirdəkli meyvə növlərində inkişaf prosesləri haqqında anlayışa malikdir. Meyvənin daxili keyfiyyət haqqında məlumata malikdir. Çəyirdəkli meyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirləri həyata keçirə bilir. Müxtəlif cəyirdəkli meyvə bitkilərində ağacların budanması Alətlərdən istifadə edə bilir və ağaclara qulluq işlərini həyata keçirə bilir. Inkişaf və məhsuldarlıq tənzimlənməsi və ağacların budanması ilə məhsul keyfiyyətinin təmin edilməsi haqqında anlayışa malikdir. Müxtəlif çəyirdəkli meyvə növlərində və həmçinin müxtəlif inkişaf mərhələlərində ağac budama tədbirlərini həyata keçirə bilir. Budanmış ağac hissələrinin doğranması üçün avadanlıqlardan istifadə edə bilir.

Seyrəkləşdirmək imkanları, təbii meyvə tökülmə dövrləri və onun məhdudlaşdırılması. Budama tədbirləri. Bitki qidalanmasının optimallaşdırılması (torpaq və ya yarpaq gübrələnməsi); Budama tədbirləri. Budama növləri: Uc budaqların budanması. Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama. Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Qış budaması. Kök budaması. Barın (meyvə) seyrəkləşdirilməsi. Budama vaxtları. Müxtəlif çəyirdəkli meyvə bitkilərində budama metodları. Kök budaması.

10 Əl ilə, mexaniki və kimyəvi seyrəkləşdirmə. Çiçək və meyvə sıxlığının qiymətləndirilməsi. Torpaq gübrələməsi. Yarpaq gübrələməsi (paylanmanın yoxlanması, yarpaq gübrələməsinin xüsusilikləri). Müxtəlif alətlərdən istifadə (alətlər, bıçaq, qayçı, mişar, tətbiqi və texniki qulluq, yardımçı vasitələr). Müxtəlif cəyirdəkli meyvə növləri və sortlarında ağacların budanmasının həyata keçirilməsi. (meyvə ağacının, bir illik, iki illik, üç illik və dörd illik meyvə ağaclarının müəyyənləşdirilməsi). Budama növləri və çətir formaları: Uc zoğlarının formalaşması, Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama (meyvə budağının dəyişdirilməsi). Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Qış budaması. Kök budaması. meyvə ağacı əlavə budamaları. Budanmış ağac hissələrinin bağdan təmizlənməsi (sıra təmizləyənin və ağac doğrayanın qurulması, işə hazırlanması və tətbiqi və ya ağac hissələrinin tullanması).

10 40

Müxtəlif çəyirdəkli meyvə növlərində məhsul yığımı, saxlanması və satışı Müxtəlif çəyirdəkli meyvə

Məhsul yığımı vaxtının müəyyənləşdirilməsi (siyahı), Müxtəlif çəyirdəkli meyvə növlərində barın inkişafı və

10 Çəyirdəkli meyvələrin yetişmə vəziyyətini müəyyənləşdirmək (məs.: müxtəlif sortların xüsusilikləri və yetişmə

15 70

5

növlərinin məhsul yığımı, çeşidlənməsi və ya emalı (təmizlənməsi), saxlanması və satışı imkanları və proseslərini bilir. Çəyirdəkli meyvələri çeşidləyə, işarəliyə (etiket) və satış üçünhazırlamağı bacarır. Saxlanma şərtlərini müəyyənləşdirə, meyvə anbarını doldura və idarə edə bilir. Müxtəlif satış kanalları, bazarın müşahidə edilməsi, birbaşa satış və digər satış yolları haqqında anlayışa malikdir.

yetişmə dərəcəsi. Müxtəlif məhsul yığımı, daşınma və saxlama texnologiyaları. Uzun və qısa müddətli saxlama. Çəyirdəkli meyvələrin saxlama imkanlarını göstərmək. Çəyirdəkli meyvələrdə meyvə satışı strukturunu göstərmək. Satış formaları, Təşkilatlar.

dərəcələri, rəng, parıltılıq, turşu-şəkər-nisbəti). Satış kanallarından asılı olaraq çeşidləmə. əl ilə çeşidləmə (həmçinin çeşidləmə qurğusunu tənzimləmək və istifadə etmək), Satış tələblərinə uyğun olaraq etiketləşdirmə. Optimal saxlama şəraiti üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi və müvafiq formada tənzimlənməsi. Meyvə anbarının yerə qənaət edən formada doldurulması.

Modul üzrə cəmi: 70 80 200

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə 2-ci tədris ili üçün modullar

İxtisasın adı: Meyvə ustası (meyvəçilik mütəxəssisi)

Modulun adı: Giləmeyvə bitkiləri

Modulun nömrəsi: 3.2.2.2.2.2.03

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 65 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 65 saat

İstehsalat təcrübəsi: 160 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan giləmeyvə bitkilərinin istehsalat texnologiyasının əsas faktorlarını və əlaqəliliklərini,

həmçinin regional əhəmiyyətə malik tumlu meyvə bitkilərinin xüsusiyyətlərini bilir.

O, müxtəlif bitki əkini nümunələrində giləmeyvə bitkilərinin əkini zamanı rast gəlinən bütün işləri, məs. çoxaldılması, əkilməsi, budama və

qulluq işləri, bitki mühafizə tədbirləri, gübrələmə, suvarma tədbirlərini yerinə yetirə bilir. Tumlu meyvə bitkilərinin yığımı, emalı və

saxlanaması ilə bağlı işləri düzgün həyata keçirməyi bacarır. O, təbiət, ətraf mühitin qorunması, əməyin və sağlamlığın qorunması aspektlərini

nəzərə almaqla istehsal prosesində geniş yayılmış müxtəlif alət, aqreqatlar və maşınlardan düzgün istifadə etməyi bacarır və təbii hadisələrə

düşünülmüş şəkildə (planlı) reaksiya göstərə bilir.

Metodiki tövsiyyə: Dörd meyvəçilik modulllarının tədris məqsədləri və məzmunu paralel şəkildə tədris edilir. Bir neçə modulun paralel tədrisi zamanı müəllimlər

artıq digər modullarda tədris edilmiş bilikləri nəzərə almalıdır. Bu işi asanlaşdırmaq üçün bütün modulların strukturu eyni formada tərtib

edilmişdir. Tədris məzmunları nümunələr əsasında və ətraflı tərtib edilmişdir.

Region üçün əhəmiyyətli bitki və bitki qrupları tədris prosesində tədris edilməlidir. Təcrübə müəssisələrində bitkilərin əkini ilə bağlı işlərin

zaman ardıcıllığı tədris prosesinin planlaşdırılmasında nəzərə alınmalıdır. Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu

(nəzəri) Dərs

saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Giləmeyvə bağında yeni əkilnlər Torpaq sahəsinin giləmeyvə bağının salınması üçün uyğunluğunu qiymətləndirə bilir. Giləmeyvə bağının yaradılmasını planlaşdırmaq və ağacların bağda

Müxtəlif meyvə növlərinin tələbləri, Makroklimat, mikroklimat. Sahənini bağ salma üçün yararlılığı. Əkilmə sistemləri, bitki arası məsafə, ağac və çətir formaları, sıx əkilmə, uyğun meyvə növləri və sortlarının seçilməsi,

10 Mövcud torpaq sahəsini uyğunluğuna əsasən qiymətləndirmək; Torpağın yumşaldılması, müxtəlif mexanizmlərin tətbiqi (torpaq frezeri, rotasiyalı mala, kultivator, kök kəsən alət);

10 10

2

yerləşdirilməsini planlaşdırmaq iqtidarındadır. Giləmeyvə bağının yaradılması üçün topaq sahəsi, həmçinin bağ altındakı torpaq sahələsini əkinə hazırlaya bilir. Bitklərini keyfiyyət göstəricilərini tanıyır və müxtəlif meyvə növlərini əkə bilir. Dayaq və karkas konstruksiyalar hazırlamağı bacarır.

əkin şəraiti, torpaq münasibətləri; Çiyələk və moruq: Əkin sahəsinin kök alaq otlarından təmizləmək. Çoxaltma münasibətlərinin nəzərə alınması; Əkin və əkilmə planları, torpaq sahəsinin seçilməsi, ərazinin uyğunluğu, hasarlamaq.

Bitkinin keyfiyyəti, əkin yerləri, Əkin materiallarının qiymətləndirilməsi, əkinə hazırlıq, Bitki və kök kəsimi (budama), Əkin yerinin hazırlanması, əkin işlərinin yerinə yetirilməsi; Müxtəlif karkas və dayaqların qurulması, əkin sistemləri, Çox və tək cərgəli əkinlər, Əkin materialları.

Giləmeyvə əkinində (xüsusən qarağat və motmut əkinlərində) meyvə tingləri Giləmeyvələrin mühüm tinglərini (qələm) tanıyır, tingləri qiymətləndirə bilir.

Giləmeyvələrin mühüm meyvə tingləri (qarağat və motmut – qızılı qarağat yeganə calaq materialı kimi). Keyfiyyət normaları. Əkin üçün keyfiyyət tələbləri.

5 Çoxaltma növləri, məs. qızılı qarağacda qələmə, calaqaltının göstərilməsi və calaq işlərinin yerinə yetirilməsi Meyvə tinglərini qiymətləndirmək (məs.: sağlamlığına görə, ölçüsünə görə çeşidləmək, kök ölçüsünə görə, güclülüyünə və uzunluğuna görə).

5 10 Meyvə tinglərinin alınması mövzusunda bu mövzu qısaca müzakirə edilə bilər.

Giləmeyvə bitkilərinin yetişdirilməsi Giləmeyvə bitkilərinin yetişdirilməsi imkanlarını bilir. Calaq materialını seçə bilir. Müxtəlif giləmeyvə bitkiləri tinglərdə müxtəlif calaq növlərini həyata keçirməyi bacarır.

Vegetativ və generativ çoxaltma, Toxumluq ana bağ şöbəsi. Meristema calağı. Qələmlərin kəsilməsi, Qələmlərin qiymətləndirilməsi, Qələmlərin mənşəyi (yer), Tingliklərin vəzifələri, Kəsilmə vaxtı və saxlanması, Müxtəlif calaq növləri: kopulirovka, calağıb uzaltma, oduncaq calağı.1

10 Vegetativ çoxaltma həyata keçirmək (moruq və böyürtkənin qələmə ilə, klon ilə çoxaldılması, kök yonulması) Müxtəlif calaq növləri üçün material hazırlamaq (calaqaltı, qələm, çubuq, sarğı materialları)1 Tinglərin hazırlanması (məs.: təmizləmək, zədəli yerləri kənarlaşdırmaq), Calaq vurmaq, Calaq sonrası görülən işlər (məs.: sarımaq, bərkitmək, yoxlamaq, bağlamaq, qoparmaq).

10 10 1hər bir meyvə növünün regional əkin imkanları, xüsusiyyətləri, calaq növləri nəzərə alınmalıdır!

Torpağın becərilməsi və gübrələmə Istifadə istiqamətinə uyğun mühüm torpaq növlərini tanıyır, müxtəlif torpaqları qiymətləndirmək iqtidarındadır.

Qazma alətində torpaq profillərini göstərmək. Torpağın tərkibi. pH-dərəcəsi və qida maddələri qəbulu. Torpaq analizinin nəticələrini

10 Torpaq nümunələri götürmək və nəticələri qiymətləndirmək. Müxtəlif miqdar ölçülərində gübrə səpəni işə hazırlanmaq, çevirmək

10 10 1-ci tədris ilindən “Torpaqşünaslıq” moduluna bax.

3

Torpaq nümunəsi götürə bilir və analizin nəticələrini qiymətləndirə bilir. Müxtəlif gübrələr ilə hesablama apara bilir və gübrə planı tuta bilir. Mineral gübrələri müxtəlif mexanizmlər ilə sahəyə verə bilir, həmçinin gübrəsəpəni işə hazırlaya, ondan istifadə edə və texniki qulluq göstərə bilir. Gübrələrin tətbiqi zamanı hüquqi tənzimləmə normalarına riayət edir. Yağış yağdıran və digər suvarma qurğularını qura bilir və suvarmanı həyata keçirməyi bacarır. Mulçalama aqreqatından istifadə edə bilir.

qiymətləndirmək. Müxtəlif üzvi və qeyri-üzvi gübrələrin müəyyən edilməsi və qiymətləndirilməsi (sadə və mürəkkəb gübrələr, təsərrüfat daxili gübrələr). Müxtəlif meyvə növlərinin qida maddələri qəbulu və verilməsinin nəzərə alınması. Gübrələmə ziyanları. Yaşıl gübrələmə. Ekoloji k/t-da gübrələmə. Yarpaq gübrələməsi. Məhsul keyfiyyətinə gübrələmənin təsiri. Gübrələmənin xərc-yarar balansı. Sudan istifadə hüququ, su qəbulu, suyun keyfiyyəti və analizi. Təpədən suvarma (çiləyici qurğular ilə) və damcı suvarma. Şaxtadan mühafizə üçün çiləmə üsulu ilə suvarma, Suvarma sistemləri (məs.: dairəvi çiləyici, suyu tullayan çiləyici, damcı suvarma, suvarma xətləri, quyular, aralıq vannalar, suvarma ilə gübrələmə, suya olan tələbat, suyun miqdarı, nasos, təzyiq).

və gübrəni səpmək.

Mövcud qurğular ilə

suvarmanı həyata

keçirmək.

Damcı suvarmanı

tənzimləmək:

damızdıranların

tənzimlənməsi

məşğələləri,

Rütubət ölçəndən istifadə. Müxtəlif mulçalama aqreqatlarının müxtəlif şəraitlərdə işə hazırlamaq, tənzimləmək və istifadə etmək.

Meyvəçilikdə bitki mühafizə tədbirləri Giləmeyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formaları haqqında anlayışa malikdir. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formalarını müəyyən edə bilir və uyğun preparatları seçə bilir. Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirlərini bilir. Müxtəlif çiləyiciləri işə hazırlaya bilir və müxtəlif bitkilər üzrə çiləyiciləri tətbiq edə bilir, texniki xidmət və sazlama işlərini apara bilir.

Müxtəlif giləmeyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər və zərərvericilər. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formaları (həmçinin qeyri-parasit səbəblər, məs. aşağı tempratur qarağatda tökülməyə səbəb olur). Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirləri. Uyğun mübarizə tədbirlərinin seçilməsi. Zərər səviyyəsi. Biotexnoloji yardımçı vasitələr (məs.: torlar, plyonka, plastik materiallar). Bitki mühafizə vasitələrinin tətbiqi. Suyun pH-dərəcəsinin çilənən

10 Birbaşa təsir edən tədbirlər, vizual kontrol, toxunma kontrolları, hormon tətbiq edilən hallar, kombinasiya edilmiş hallar. Traktora qurulan və ya yedəyə alınan püskürdücü çiləyicinin tətbiqi, xüsusən çiyələk əkinində. Çiləyici maddə miqdarın doldurulması. Çiləyici maddə miqdarın müəyyən edilməsi. Hava miqdarı və paylanmasının tənzimlənməsi. Sürmə sürəti, iş təzyiqi, nasos, idarə etmə pultu,

10 15

4

Tətbiqi zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət edir və bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi tənzimləmə normalarını düzgün tətbiq edə bilir. Meyvəçilikdə mühüm alaq otlarına qarşı alaq otlarının tənzimlənməsi tədbirlərini müəyyən edə bilir. Alaq otlarına qarşı mexaniki və kimyəvi mübarizə tədbirlərini bilir və bunun üçün müxtəlif mexanizmləri tətbiq etməyi bacarır.

bitki mühafizə vasitələrinin təsirliliyinə təsiri. Preparatların seçimi və xüsusiyyətləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normativ sənədlər (həmçinin arıların mühafizəsi, su resurslarının müdafiəsi haqqında). Çox illik və bir illik alaq otları. Mübarizə tədbirləri, herbisidlərin seçilməsi və xüsusiyyətləri.

çiləyici başlıqlar, kontrol tədbirləri. Texniki xidmət və sazlama işləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normaları tətbiq etmək (məs.: istifadəçinin qorunması üzrə, təhlükəsizlik iş paltarı, tənəffüs sisteminn müdafiəsi üzrə). Alaq otlarını müəyyənləşdirmək. Çiyələk əkinin də herbisidin tətbiqində çiləmə tunelləri. Cərgəarası becərmə alətləri, kultivator və torpaq frezerini şəraitə uyğun tətbiq etmək. Maşın və avadanlıqların tətbiqi, texniki xidmət və sazlanması.

Giləmeyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirlər Giləmeyvə növlərində inkişaf prosesləri haqqında anlayışa malikdir. Meyvənin daxili keyfiyyəti haqqında məlumata malikdir. Giləmeyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirləri həyata keçirə bilir. Qarağat və motmutunun budanması Alətlərdən istifadə edə bilir və qulluq işlərini həyata keçirə bilir. Inkişaf və məhsuldarlıq tənzimlənməsi və budama ilə məhsul keyfiyyətinin təmin

İlk zoğların kimyəvi kənarlaşdırılması. Qarağat və motmutda çiçək və meyvə sıxlığının qiymətləndirilməsi. Bitki qidalanmasının optimallaşdırılması (torpaq və ya yarpaq gübrələnməsi); Çiyələkdə bar yetişdirilməsi tezləşdirmək və gecikdirmək (plastik materiallar, plyonka). Təpəcik relyefdə əkinlər (məs.: çiyələkdə). Moruqlarda yetişdirmə sistemləri və növbələşmə sistemi. Dayaq (ox) üzrə yetişdirmə və dayanıqlı sortların seçilməsi (məs. qarağat və motmutuda).

10 Torpaq gübrələməsi. Yarpaq gübrələməsi (paylanmanın yoxlanması). Yarpaq gübrələməsinin xüsusilikləri. Müxtəlif alətlərdən istifadə (alətlər, bıçaq, qayçı, mişar, tətbiqi və texniki qulluq, yardımçı vasitələr, kompressor). Müxtəlif giləmeyvə növləri və sortlarında budama tədbirlərinin həyata keçirilməsi. (meyvə zoğunun, bir illik, iki illik, üç illik və dörd illik meyvə ağaclarının müəyyənləşdirilməsi). Budama növləri və çətir formaları:

10 25

5

edilməsi haqqında anlayışa malikdir. Müxtəlif meyvə növlərində və həmçinin müxtəlif inkişaf mərhələlərində budama tədbirlərini həyata keçirə bilir. Budanmış ağac hissələrinin doğranması üçün avadanlıqlardan istifadə edə bilir.

Budama tədbirləri. Budama növləri: Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama. Cavanlaşdırma budaması. Budama vaxtları.

Uc zoğlarının formalaşması, Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama (meyvə budağının dəyişdirilməsi). Cavanlaşdırma budaması. Yaxşı havalanmaya nail olmaq üçün yarpaqların kəsilməsi. Budanmış ağac hissələrinin bağdan təmizlənməsi (sıra təmizləyənin və ağac doğrayanın qurulması, işə hazırlanması və tətbiqi və ya ağac hissələrinin tullanması).

Müxtəlif gilə meyvə növlərində məhsul yığımı, saxlanması və satışı Müxtəlif giləmeyvə növlərinin məhsul yığımı, çeşidlənməsi və ya emalı (təmizlənməsi), saxlanması və satışı imkanları və proseslərini bilir. Giləmeyvələri çeşidləyə, işarəliyə (etiket) və satış üçün hazırlamağı bacarır. Saxlanma şərtlərini müəyyənləşdirə, meyvə anbarını doldura və idarə edə bilir. Müxtəlif satış kanalları, bazarın müşahidə edilməsi, birbaşa satış və digər satış yolları haqqında anlayışa malikdir.

Məhsul yığımı vaxtının müəyyənləşdirilməsi (siyahı), Müxtəlif meyvə növlərində barın inkişafı və yetişmə dərəcəsi. Müxtəlif məhsul yığımı (məs. çiyələk yığan maşın), daşınma və saxlama texnologiyaları. Uzun və qısa müddətli saxlama. Giləmeyvələrin saxlama imkanlarını göstərmək. Giləmeyvələrdə meyvə satışı strukturunu göstərmək. Satış formaları, Təşkilatlar.

10 Giləmeyvələrin yetişmə vəziyyətini müəyyənləşdirmək (məs.: müxtəlif sortların xüsusilikləri və yetişmə dərəcələri, rəng, parıltılıq, turşu-şəkər-nisbəti). Satış kanallarından asılı olaraq çeşidləmə. Əl ilə çeşidləmə (həmçinin çeşidləmə qurğusunu tənzimləmək və istifadə etmək), Satış tələblərinə uyğun olaraq etiketləşdirmə. Optimal saxlama şəraiti üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi və müvafiq formada tənzimlənməsi. Meyvə anbarının yerə qənaət edən formada doldurulması.

10 80

Modul üzrə cəmi: 65 65 160

1

Kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə 2-ci tədris ili üçün modullar

İxtisasın adı: Meyvə ustası (meyvəçilik mütəxəssisi)

Modulun adı: Qərzəkli meyvə bitkiləri

Modulun nömrəsi: 3.2.2.2.2.2.04

Dərs saatı (nəzərdə tutulan): İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 65 saat

İxtisas üzrə praktiki dərslər: 65 saat

İstehsalat təcrübəsi: 160 saat

Modul üzrə ümumi təlim nəticələri: Təhsilalan qərzəkli meyvə bitkilərinin istehsalat texnologiyasının əsas faktorlarını və əlaqəliliklərini,

həmçinin regional əhəmiyyətə malik qərzəkli meyvə bitkilərinin xüsusiyyətlərini bilir.

O, müxtəlif bitki əkini nümunələrində qərzəkli meyvə bitkilərinin əkini zamanı rast gəlinən bütün işləri, məs. çoxaldılması, əkilməsi, budama

və qulluq işləri, bitki mühafizə tədbirləri, gübrələmə, suvarma tədbirlərini yerinə yetirə bilir. Qərzəkli meyvə bitkilərinin yığımı, emalı və

saxlanaması ilə bağlı işləri düzgün həyata keçirməyi bacarır. O, təbiət, ətraf mühitin qorunması, əməyin və sağlamlığın qorunması aspektlərini

nəzərə almaqla istehsal prosesində geniş yayılmış müxtəlif alət, aqreqatlar və maşınlardan düzgün istifadə etməyi bacarır və təbii hadisələrə

düşünülmüş şəkildə (planlı) reaksiya göstərə bilir.

Metodiki tövsiyyə: Dörd meyvəçilik modulllarının tədris məqsədləri və məzmunu paralel şəkildə tədris edilir. Bir neçə modulun paralel tədrisi zamanı müəllimlər

artıq digər modullarda tədris edilmiş bilikləri nəzərə almalıdır. Bu işi asanlaşdırmaq üçün bütün modulların strukturu eyni formada tərtib

edilmişdir. Tədris məzmunları nümunələr əsasında və ətraflı tərtib edilmişdir.

Region üçün əhəmiyyətli bitki və bitki qrupları tədris prosesində tədris edilməlidir. Təcrübə müəssisələrində bitkilərin əkini ilə bağlı işlərin

zaman ardıcıllığı tədris prosesinin planlaşdırılmasında nəzərə alınmalıdır.

Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)

Dərs saatları (nəzəri)

Tədrisin məzmunu (praktiki məşğələlər)

Dərs saatları (praktiki

məşğələlər)

İstehsalat təcrübəsi

Dərs saatları (istehsalat təcrübəsi)

Metodik göstərişlər

Qərzəkli meyvə bağında yeni əkilmiş ağaclar Qərzəkli meyvə bağının salınması haqqında anlayışa malikdir. Qərzəkli meyvə bağının yaradılmasını planlaşdırmaq və

Makroklimat, mikroklimat. Əkilmə sistemləri, bitki arası məsafə, ağac və çətir formaları, sıx əkilmə, uyğun meyvə növləri və sortlarının seçilməsi, əkin şəraiti, torpaq münasibətləri;

10 Torpağın yumşaldılması, müxtəlif mexanizmlərin tətbiqi, torpaq frezeri, rotasiyalı mala, kultivator, kök kəsən alət. Bitkinin keyfiyyət göstəriciləri, əkin yerləri,

10 10

2

ağacların bağda yerləşdirilməsini planlaşdırmaq iqtidarındadır. Qərzəkli meyvə bağının yaradılması üçün topaq sahəsi, həmçinin bağ altındakı torpaq sahələrini becərə bilir. Bitklərini keyfiyyət göstəricilərini tanıyır və müxtəlif meyvə növlərini əkə bilir. Dayaq və karkas konstruksiyalar hazırlamağı bacarır.

Çoxaltma münasibətlərinin nəzərə alınması; Əkin və əkilmə planları, torpaq sahəsinin seçilməsi, ərazinin uyğunluğu, hasarlamaq.

Əkin materiallarının qiymətləndirilməsi, əkinə hazırlıq, Bitki və kök kəsimi (budama), Əkin yerinin hazırlanması, əkin işlərinin yerinə yetirilməsi; Əkin materialları.

Qərzəkli meyvə əkinində meyvə tingləri Qərzəkli meyvələrin mühüm tinglərini (qələm) tanıyır, tingləri qiymətləndirə bilir, tinglərin yetişdirilməsi haqqında məlumata malikdir.

Yunan və qara qoz, adi və ayı fındığı, digər qərzəkli meyvələrin müxtəlif tingləri. Tinglərin xüsusiyyətləri və istifadəsi. Boyatma gücü və qələmlərə təsiri. Keyfiyyət normaları, Satış qabiliyyətli mallaraın seçilməsi.

5 Çoxaltma növləri, toxum səpini. Toxumun saxlanması. Meyvə tinglərini qiymətləndirmək (məs.: sağlamlığına görə, ölçüsünə görə çeşidləmək, kök ölçüsünə görə, güclülüyünə və uzunluğuna görə).

5 10 Meyvə tinglərinin alınması mövzusunda bu mövzu qısaca müzakirə edilə bilər.

Qərzəkli meyvə ağaclarının yetişdirilməsi Qərzəkli meyvə ağaclarının yetişdirilməsi imkanlarını bilir. Calaq materialını seçə bilir. Qərzəkli meyvə bitkilərinin müxtəlif tinglərində müxtəlif calaq növlərini həyata keçirməyi bacarır.

Vegetativ və generativ çoxaltma. Qələmlərin seçimi və kəsilməsi, qələmlərin qiymətləndirilməsi, qələmlərin mənşəyi (yer), tingliklərin vəzifələri, kəsilmə vaxtı və saxlanması, müxtəlif calaq növləri: göz calağı (okulirovka), kopulirovka, calaq vurma bıçağı, qələm calağı.1

10 Müxtəlif calaq növləri üçün material hazırlamaq (calaqaltı, qələm, çubuq, sarğı materialları)1 Tinglərin hazırlanması (məs.: təmizləmək, zədəli yerləri kənarlaşdırmaq), Calaq vurmaq. Qoz toxmacarlarının peyvəndi (çubuq çalağı) və ya qələm calağı. Fındıq toxmacarlarının peyvəndi (təzə qələmlər ilə yaşıl calaq) və ya yarma calaq. Calaq sonrası görülən işlər (məs.: sarımaq, bərkitmək, yoxlamaq, bağlamaq, qoparmaq).

10 10 1hər bir meyvə növünün regional əkin imkanları, xüsusiyyətləri, calaq növləri nəzərə alınmalıdır!

Torpağın becərilməsi və gübrələmə Istifadə istiqamətinə uyğun mühüm torpaq növlərini tanıyır, müxtəlif torpaqları qiymətləndirmək iqtidarındadır. Torpaq nümunəsi götürə bilir və

Qazma alətində torpaq profillərini göstərmək. Torpağın tərkibi. pH-dərəcəsi və qida maddələri qəbulu. Torpaq analizinin nəticələrini qiymətləndirmək.

10 Torpaq nümunələri götürmək və nəticələri qiymətləndirmək. Müxtəlif miqdar ölçülərində gübrə səpəni işə hazırlanmaq, çevirmək və gübrəni səpmək.

10 10 1-ci tədris ilindən “Torpaqşünaslıq” moduluna bax.

3

analizin nəticələrini qiymətləndirə bilir. Müxtəlif gübrələr ilə hesablama apara bilir və gübrə planı tuta bilir. Üzvi gübrələri müxtəlif mexanizmlər ilə sahəyə verə bilir, həmçinin gübrəsəpəni işə hazırlaya, ondan istifadə edə və texniki qulluq göstərə bilir. Yağış yağdıran və digər suvarma qurğularını qura bilir. Mulçalama aqreqatından istifadə edə bilir. Gübrələrin tətbiqi zamanı hüquqi tənzimləmə normalarına riayət edir.

Müxtəlif üzvi və qeyri-üzvi gübrələrin müəyyən edilməsi və qiymətləndirilməsi (sadə və mürəkkəb gübrələr, təsərrüfat daxili gübrələr). Müxtəlif meyvə növlərinin qida maddələri qəbulu və verilməsinin nəzərə alınması. Gübrələmə ziyanları. Yaşıl gübrələmə. Ekoloji k/t-da gübrələmə. Yarpaq gübrələməsi. Məhsul keyfiyyətinə gübrələmənin təsiri. Sudan istifadə hüququ, su qəbulu, suyun keyfiyyəti və analizi. Bitki üzərindən (təpəsi) suvarma (çiləyici qurğular ilə) və damcı suvarma. Şaxtadan mühafizə üçün çiləmə üsulu ilə suvarma, Suvarma sistemləri (məs.: dairəvi çiləyici, suyu tullayan çiləyici, damcı suvarma, suvarma xətləri, quyular, aralıq vannalar, suvarma ilə gübrələmə, suya olan tələbat, suyun miqdarı, nasos, təzyiq). Torpaq analizlərinin nəticələrinin qiymətləndirilməsi. Gübrələmənin xərc-yarar balansı.

Müxtəlif mulçalama aqreqatlarının müxtəlif şəraitlərdə işə hazırlamaq, tənzimləmək və istifadə etmək.

Meyvəçilikdə bitki mühafizə tədbirləri Qərzəkli meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər, zərərvericilər haqqında anlayışa malikdir. Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formalarını müəyyən edə bilir və uyğun preparatları seçə bilir. Inteqrasiya edilmiş və bioloji bitki mühafizə tədbirlərini bilir. Müxtəlif çiləyiciləri işə hazırlaya bilir və müxtəlif bitkilər üzrə çiləyiciləri tətbiq

Müxtəlif qərəzkli meyvə növləri və sortlarında müşahidə edilən xəstəliklər və zərərvericilər. Biotexnoloji yardımçı vasitələr (məs.: torlar, plyonka, plastik materiallar). Xəstəliklər, zərərvericilər və zərər formaları (həmçinin günəş, gübrələmə vi digər işlər ilə). Uyğun mübarizə tədbirlərinin seçilməsi. Inteqrasiya edilmiş bitki mühafizə tədbirləri. Bioloji metodlar. Zərər səviyyəsi.

10 Birbaşa təsir edən tədbirlər, viyual kontrol, vurma kontrolları. Traktora qurulan və ya yedəyə alınan püskürdücü çiləyicinin tətbiqi. Çiləyici maddə miqdarın doldurulması. Hava miqdarı və paylanmasının tənzimlənməsi. Sürmə sürəti, iş təzyiqi, nasos, idarə etmə pultu, çiləyici başlıqlar, kontrol tədbirləri. Maşın və avadanlıqların

10 15

4

edə bilir, texniki xidmət və sazlama işlərini apara bilir. Tətbiqi zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət edir və bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi tənzimləmə normalarını düzgün tətbiq edə bilir. Meyvəçilikdə mühüm alaq otlarına qarşı alaq otlarının tənzimlənməsi tədbirlərini müəyyən edə bilir. Alaq otlarına qarşı mexaniki və kimyəvi mübarizə tədbirlərini bilir və bunun üçün müxtəlif mexanizmləri tətbiq etməyi bacarır.

Bitki mühafizə vasitələrinin tətbiqi. Preparatların seçimi və xüsusiyyətləri. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normativ sənədlər (həmçinin arıların mühafizəsi, su resurslarının müdafiəsi haqqında). Çox illik və bir illik alaq otlarını müəyyən etmək. Mübarizə tədbirləri, herbisidlərin seçilməsi və xüsusiyyətləri.

tətbiqi, texniki xidmət və sazlanması. Bitki mühafizə tədbirləri üzrə hüquqi normaları tətbiq etmək (məs.: istifadəçinin qorunması üzrə, təhlükəsizlik iş paltarı, tənəffüs sisteminn müdafiəsi üzrə). Cərgəarası becərmə alətləri, kultivator və od vurma alətlərinin şəraitə uyğun tətbiq etmək. Çiləyiciyə bitki mühafizə vasitələrinin doldurulması, çiləyici miqdarın müəyyən edilməsi, iş təzyiqi, nasos, çiləyici başlıqlar, nəzarət, sazlama və texniki xidmət. İstifadəçinin qorunması.

Keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirlər Meyvə növlərində inkişaf prosesləri haqqında anlayışa malikdir. Meyvənin daxili keyfiyyəti haqqında məlumata malikdir. Qərzəkli meyvə bitkilərində keyfiyyət və məhsuldarlıq yüksəldən tədbirləri həyata keçirə bilir. Müxtəlif qərzəkli meyvə bitkilərində ağacların budanması Inkişaf və məhsuldarlıq tənzimlənməsi və ağacların budanması ilə məhsul keyfiyyətinin təmin edilməsi haqqında anlayışa malikdir. Müxtəlif meyvə növlərində və həmçinin müxtəlif inkişaf mərhələlərində ağac budama tədbirlərini həyata keçirə bilir. Alətlərdən istifadə edə bilir və ağaclara qulluq işlərini həyata keçirə bilir.

Çiçəkləmə sıxlığının qiymətləndirilməsi. Bitki qidalanmasının optimallaşdırılması (torpaq və ya yarpaq gübrələnməsi); Budama tədbirləri. Budama növləri: Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama. Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Kök budaması. Barın (meyvə) seyrəkləşdirilməsi. Budama vaxtları. Müxtəlif qərzəkli meyvə bitkilərində budama metodları. Kök budaması. İki ildən bir bar vermə.

10 Torpaq gübrələməsi. Yarpaq gübrələməsi (paylanmanın yoxlanması), yarpaq gübrələməsinin xüsusilikləri Gübrə məhlullarının tətbiqi. Müxtəlif alətlərdən istifadə (alətlər, bıçaq, qayçı, mişar, tətbiqi və texniki qulluq, yardımçı vasitələr, kompressor). Müxtəlif qərzəkli meyvə növləri və sortlarında ağacların budanmasının həyata keçirilməsi. (meyvə ağacı, bir illik meyvə ağacları). Budama növləri və çətir formaları: Uc zoğlarının formalaşması, Formaverici budama. Sağlamlaşdırıcı budama (meyvə budağının dəyişdirilməsi). Cavanlaşdırma budaması. Yay budaması. Qış budaması.

10 25

5

Budanmış ağac hissələrinin doğranması üçün avadanlıqlardan istifadə edə bilir.

Kök budaması. Budanmış ağac hissələrinin bağdan təmizlənməsi (sıra təmizləyənin və ağac doğrayanın qurulması, işə hazırlanması və tətbiqi və ya ağac hissələrinin tullanması).

Məhsul yığımı, saxlanması və satışı Müxtəlif qərzəkli meyvə növlərinin məhsul yığımı, çeşidlənməsi və ya emalı (təmizlənməsi), saxlanması və satışı imkanları və proseslərini bilir. Qərzəkli meyvələri çeşidləyə, işarəliyə (etiket) və satış üçün hazırlamağı bacarır. Saxlanma şərtlərini müəyyənləşdirə, meyvə anbarını doldura və idarə edə bilir. Müxtəlif satış kanalları, bazarın müşahidə edilməsi, birbaşa satış və digər satış yolları haqqında anlayışa malikdir.

Müxtəlif qərzəkli meyvə növlərində barın inkişafı və yetişmə dərəcəsi. Məhsul yığımı vaxtının müəyyənləşdirilməsi (siyahı), Müxtəlif məhsul yığımı, daşınma, qurutma və saxlama texnologiyaları. Uzun və qısa müddətli saxlama. Qərəzkli meyvələrdə meyvə satışı strukturunu göstərmək. Satış formaları. Təşkilatlar. Qiymətin formalaşması. Qərzəkli meyvələrin saxlama imkanlarını göstərmək. Məhsulun uzun və qısa müddətli saxlanması.

10 Qərzəkli meyvələrin yetişmə vəziyyətini müəyyənləşdirmək. Satış kanallarından asılı olaraq çeşidləmə. Əl ilə çeşidləmə . Satış tələblərinə uyğun olaraq etiketləşdirmə. Optimal saxlama şəraiti üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi və müvafiq formada tənzimlənməsi.

10 80

Modul üzrə cəmi: 65 65 160