avys.omu.edu.tr · Web viewT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ 2 Kurupelit Kampüsü 55139 SAMSUN Tel: +90 362 312 19 19 Faks: +90 362 457 60 91 [email protected] Kurupelit Kampüsü

T.C.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

VMYO

ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI

PROGRAM GELİŞTİRME

Program Türleri, Eğitim Programının Öğeleri ve Program Geliştirme Süreci

8. Hafta

Not: Bu dersin ders notları Öğr. Gör. Hasan Hüseyin Atasayar’ın ders notlarından yararlanılarak oluşturulmuştur.

Kurupelit Kampüsü 55139 SAMSUN Tel: +90 362 312 19 19 Faks: +90 362 457 60 91 [email protected] www.omu.edu.tr

1

Program Türleri, Eğitim Programının Öğeleri, Program Geliştirme Süreci

Toplumda yaşayan tüm insanların eğitim sisteminden farklı beklentileri vardır. Bu beklentilerin tümünü programlara yansıtmak çoğu zaman olanaklı değildir.

"Nasıl bir eğitim programı olmalıdır?" tartışmaları devam etmektedir.

Fakat bu tartışmaların yoğunluğu diğer sosyal bilimlerde olduğu gibi program geliştirme alanına da dinamizm kazandırmaktadır.

Eğitim Programı Kavramının Tanımı ve Tarihi Gelişimi

Eğitim programı nedir?,

Eğitim programının amacı nedir?

Öğretmenlerin ve öğrencilerin programın uygulanmasındaki görevleri nelerdir?

Bu sorulara verilen cevaplar kişinin eğitim programlarına bakış açısını ve görüşlerini ortaya koymaktadır.

Resmi Olmayan (Örtük) Program

Öğrencilerin öğrenme yaşantıları sürecinde yazılı olarak ortaya konulmayan fakat kazanmaları istenilen veya beklenilen bilgiler, tutumlar, davranışlar ve düşüncelerdir.

UYARI:

Eğitsel kol faaliyetleri ders dışı faaliyetler değildir. Eğitsel kol çalışmaları resmi/yazılı programın bir parçasıdır. Ancak unutmamak gerekir ki, her türlü eğitsel kol çalışmaları sırasında da örtük program özellikleri görülebilir.

Örtük Program Tanımları

Resmi olmayan ya da açıkça belirtilmemiş, fakat öğrencilerin ulaşması beklenen mesajlar

Örtük Program Kapsamı

Resmi (Formel) Program

Öğretmenin sınıf içinde öğretme ortamında öğrencilerine sunduğu öğrenim yaşantılarına veya öğretilen konulara denilmektedir.

Öğretim Programı

Öğretim programı; okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir.

Öğretim programının parçalara veya alt birimlere ayrılması ders programı olarak görülmektedir.

Ders Programı

Öğretim programlarında yer alan "bilgi kategorilerinin disiplinlerin" ve faaliyet alanlarının, eğitim amaçları ile ilişkili olan özel amaçlarını gerçekleştirmeleri için öğretim ilkelerini, konuların alt kategorilerini, değerlendirme esaslarını içeren ve


2

eğitim öğretim programlarındaki esasları öğrenci davranışına dönüştüren programlarıdır.

Ders programı; bir ders süresi içinde planlanan hedeflerin bireye nasıl kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı bir plandır.

ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN

Öğretmenin bir öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü bulunduğu sınıflarda, program uyarınca belirli üniteleri ya da konuları hangi aylarda, yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleyeceğini gösteren Tebliğler Dergisi’ndeki son yönergeye uygun şekilde (bireysel ya da zümre olarak) hazırlayıp ders yılı başında onaylaması için okul yönetimine sunduğu çalışma planıdır.

DERS PLANI

Bir ders için o dersle ilgili eğitim programlarında yer alan ve birbirleriyle ilişkili öğrenci kazanımlarını bir ya da birkaç ders saatinde işlenecek konu örüntüsünü, konuya ilişkin deneyi, tartışma sorularını, proje ve ödevleri, uygulama çalışmalarını, ders araç-gereçlerini içine alan, bireysel ya da zümre öğretmenleri ile şube öğretmenlerinin ortak katkısıyla birinci derecede sorumlu olan; ders öğretmenlerince önceden hazırlanan plândır.

Posner'in Eğitim Programı Sınıflaması

Posner'in eğitim programını beş türde ele alması; şu katkıları sağlar; Bu sınıflama, program geliştirme alanının ne kadar dinamik olduğunu göstermektedir.Program geliştirme çalışmalarının çok yönlü düşünülmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bir öğrenme-öğretme sürecinde, programın farklı yönleri oluşabilmekte ve bunlar farklı çıktılar üretebilmektedir. Bu nedenle programı tasarlayanların, kuramcıların, uygulayıcı olarak öğretmenlerin dikkatli olması gerekmektedir.

Programların etkililiği, verimliliği ya da sağlam olup olmadığı değerlendirilirken, tüm bu program türlerinden elde edilen verilerin kullanılması yararlı olmaktadır.

Böyle bir yaklaşımla programın farklı yönlerinin düşünülmesi, ülkede yapılan reformların başarı ya da başarısızlık nedenlerini ortaya koyma açısından önem taşımaktadır.

Posner'a Göre Eğitim Programı Türleri

1-Resmi (kuramsal, açık, yazılı) program

2-İşlevsel (gözlenen, gerçekleşen, uygulanan) program

3-İhmal edilen (geçersiz, görmezden gelinen) program

4-Örtük (gizli, yazılı olmayan) program

5-Ekstra program

Eğitimde Program Geliştirme

Program Geliştirme: Gerek okul içinde ve gerekse okul dışında, Milli Eğitimin ve okulun amaçlarına uygun etkinlikler geliştirmek ve gerçekleştirmek üzere düzenlenen


3

içerik ve etkinliklerin, uygun yöntem, teknik, araç ve gereçler geliştirilmesine yönelmiş koordine çabalarının tümüdür.

Ralph Tyler ve Hilda Taba geliştirdikleri modellerde program geliştirmeyi davranışçı yaklaşımı temel alarak doğrusal ve aşamalı akış semasıyla açıklamışlardır.

Tyler program geliştirmeyi dört aşamada açıklamıştır.

1-Okul ne tür eğitim amaçları geliştirme gayreti içinde olmalıdır?

2-Bu amaçları gerçekleştirmek için ne tür eğitim yaşantıları sağlanacaktır?

3-Bu eğitim yaşantıları etkili bir şekilde nasıl düzenlenebilir?

4-Bu amaçların gerçekleştiği nasıl tespit edilebilir?

Tyler'ın sunduğu bu aşamalarla, ilk defa öğrenmede sınıflama ve sistem analizi yapılarak ölçmenin eğitim programının bir parçası olduğu ortaya konulmuştur.

Taba, eğitimde program geliştirme çalışmalarına temel teşkil edecek olan eğitim ihtiyacının tespitini yapmak için toplumun, öğrenen bireyin ve öğrenilecek olan konu alanıyla ilgili çalışmalar yapılmasını gerekli görmüştür

Taba, Tyler'ın program geliştirme yaklaşımını genişleterek beş aşamada açıklamıştır

1-Pilot üniteler oluşturma;

İhtiyaçların tespiti,

Amaçların oluşturulması,

Konuların seçimi,

Konuların düzenlenmesi,

Öğrenme yaşantılarının seçimi,

Öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi,

Ölçmenin ne olacağının tespit edilmesi ve

Denge ve alan kontrolünün yapılmasıdır.

2-Deneysel üniteleri test etme,

3-Üniteleri tekrar gözden geçirme ve eleştirileri alma,

4-Programın çatısını oluşturma ve

5-Programı uygulamadır.

Eğitim Programının Temel Öğeleri

Eğitim programı dört temel öğeden oluşmaktadır: Amaçlar, İçerik, Öğretme- öğrenme yaşantıları, Değerlendirme

Amaçlar

Eğitim etkinliğinin niçin yapılması gerektiğini açıklamaktadır.


4

Amaçlar program geliştirme sürecine başlamadaki ilk aşama olan ihtiyaçların belirlenmesine göre şekillenmektedir.

İçerik

Konu içeriğinin çok geniş olmasından dolayı belli ölçütler kullanmak gerekmektedir.

Toplumsal fayda,

Bireysel fayda,

Öğrenme ve öğretim,

Öğrenilecek konuların ve yapılacak etkinliklerin birbirleriyle yatay ve dikey ilişkileri

Öğretme-öğrenme Yaşantıları (Eğitim Durumları)

Amaçlara ulaşmayı sağlayacak konu alanı içeriklerinin ortaya konulması, konu alanlarının öğrenme yaşantılarına dönüştürülmesinde kullanılacak öğretim strateji, yöntem ve tekniklerin belirlenerek uygun öğrenme stilleri ve modellerinin seçilmesi ve uygulanmasıdır.

Öğretme Stratejileri, Yöntemleri ve Teknikleri

Belirlenen amaçlara uygun İçerik düzenlendikten sonra, bu içerikler öğrencilere nasıl sunulmalıdır? Öğretenlerin rolleri ve sorumlulukları neler olmalıdır?" sorusunun cevaplandırıldığı boyuttur.

Öğrenme Modelleri, Stilleri ve Stratejileri

Programa katılan bireylerin her birinin geçmiş yaşantıları, hazır bulunuşluk seviyeleri, ilgileri, istekleri, motivasyon durumları, algılamaları, öğrenme stilleri ve hızları farklıdır.

Değerlendirme

Değerlendirme programın istenilenleri gerçekleştirmedeki etkinliğine dayanmaktadır.

Değerlendirme programdaki konuların içeriği, öğretim yöntemleri, öğretim teknolojileri ve materyalleri başta olmak üzere öğretmenin niteliği, okulun kültürü gibi konuları da içermektedir.

Program Değerlendirmenin Temel Soruları

Program değerlendirmede sürece yön verecek beş temel soru vardır.

1-Programın yapısal değeri nedir?

2-Programın araçsal değeri nedir?

3-Programın karşılaştırmalı değeri nedir?

4-Programın başarma değeri nedir?

5-Programın son karar değeri nedir?

Eğitim Programlarının Yararları


5

Öğretim süreçlerinin standartlaşmasını sağlayarak, ülkenin tüm okullarındaki öğrencilerin az-çok benzer nitelikler kazanmalarını sağlar. Öğretim süreçlerinin planlanmasında, uygulanmasında ve değerlendirilmesinde öğretmenlere rehberlik eder.

Program Geliştirme Süreci

Program geliştirme ile program düzenleme/hazırlama arasında farklar vardır.

Bu farkların en önemlisi basılı program, hazırlanmış bir kitap, doküman, rehber ya da kılavuzdur.

Program hazırlama, program öğeleri arasındaki ilişkileri gözeterek kendi içinde tutarlı bir programın oluşturulmasıdır. Ancak program geliştirme, hazırlanan programın uygulamada geliştirilmesini açıklar.

Program Geliştirme Sürecinin İlkeleri

Program geliştirme;Yetiştirilmesi düşünülen insanda bulunması gereken nitelikleri en etkili ve verimli uygulamalarla kazandırmayı hedef alır.Kapsamlı, devamlı ve dinamik bir süreçtir.Bilimsel yaklaşımı temele alır.Uzmanlık, bilgi ve beceri gerektiren bir görevdir. Merkezden okullara, okullardan da merkeze sürekli bir iletişim gerektiren süreçtir.

Program Geliştirmeyi Engelleyen Faktörler

Geleneksel içerik ve yöntemlere bağlılık,

Mesleki gelişim gereksinimine inanmayış,

Aşırı bireysellik,

Kayıtsızlık,

Yaratıcı süreçlerin ihmali,

Deneysel ve bilimsel yaklaşımdan kaçınmak,

Beceri eksikliği,

Araştırma süreçlerinde yetişmemiş olmak.

Program Geliştirme Süreçlerinde Öğretmenlerin Rol ve Sorumlulukları

Hazırlanan programları öğretmenlere verip, onların programın eğitim durumlarını bir teknisyen gibi uygulamaları doğru değildir. Sınıftaki eğitim faaliyetlerinin yerindeliği, etkinliği öğretmenin yaratıcılığına bırakılmalıdır.

Eğitim programlarının aynen uygulanacak düzenekler değil, öğretmenler için rehber olduğu unutulmamalıdır.

Öğretmen, program geliştirme alanında kendini geliştirdikçe eğitim programlarının da gelişimine katkı sağlayacağı unutulmamalıdır.

Öğretmenlerin çalışma koşulları iyileştirilmelidir.


6


Documents

avys.omu.edu.tr · Web viewT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ 2 Kurupelit Kampüsü 55139 SAMSUN Tel: +90 362 312 19 19 Faks: +90 362 457 60 91 [email protected] Kurupelit Kampüsü