0

ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ

2010 YILI FAALİYET RAPORU

1

ÜYE ŞİRKETLER

KAPTANPAŞA MAHALLESİ PİYALEPAŞA BULVARI ORTADOĞU PLAZA NO:73 K:5 D:10 (34384)

OKMEYDANI- ŞİŞLİ – İSTANBUL

TEL: 0212 221 04 40 FAKS: 0212 320 3045

2

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU

İÇİNDEKİLER

Bölüm Sayfa No

1. Giriş 3

2. Madeni Yağ Sektörünün Durumu 4- 10

2.1 Türkiye Madeni Yağ Sektörü 4

2.2 Türkiye Madeni Yağ Kurulu Kapasitesi 5

2.3 Türkiye Madeni Yağ Tüketim Miktarları 5

2.3.1 Taşıt Yağları 7

2.3.1.1 Motor Yağları 8

2.3.1.2 Dişli ve Transmisyon Yağları 8- 9

2.3.2 Endüstriyel Yağlar 9

2.3.3 Deniz Yağları ve Gresler 10

2.4 Türkiye Özel Ürünler Tüketim Miktarları 10

3. Atık Yağların Yönetimine İlişkin Mevzuat 10- 12

4. Atık Yağların Değerlendirme Yöntemleri 12

5. PETDER Atık Yağların Yönetimi Çalışmaları 13- 20

6. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi ile Sağlanan Faydalar 20

7. Atık Yağların Geri Kazanımı 22- 23

7.1 Atık Yağlardan Hammadde Geri Kazanımı 22

7.2 Atık Yağlardan Enerji Geri Kazanımı 22- 23

8. Atık Yağların Bertarafı 23

9. Atık Yağ Üreticilerinin Yükümlülükleri 23- 24

10. Atık Motor Yağlarının Toplanması ve Taşınması 24

11. Atık Yağ Toplama ve Taşıma İşlerinde Görev Alan Personelin Eğitimi 25

12. Atık Yağ Taşıma Araçları Dolum, Taşıma ve Boşaltım Kuralları 25

13. Ulusal Atık Taşıma Formunun Önemi ve Düzenlenme Esasları 25- 26

14. PETDER Sağlık, Emniyet ve Çevre Uygulamaları 28

14.1 Denetim ve İzleme 29

15. Anlaşmalar 29- 31

15.1 İşbirliği Protokolleri 29

15.2 Katılım Protokolleri 30

15.3 Teslimat Protokolleri 31

16. Tanıtım, Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları 31- 34

16.1 Poster, Broşür, Kitap ve Yayınlar 32

16.2 Kamu Kurumları ile Birlikte Yapılan Eğitim Çalışmaları 32

16.3 Katılım Sağlanarak Sunum Yapılan Toplantılar 33

16.4 Basın ve Tanıtım Çalışmaları 34

17. Diğer Proje Çalışmaları 35- 36

17.1 PETDER 1 Varil 1 Ağaç Projesi 35

17.2 AKAT “Atıkların Kaynağında Ayrı Toplanması Protokolü” Çalışmaları 35

17.3 Atık Madeni Yağların İzlenmesi Projesi 35

17.4 Erguvan Çevre Yarışması 36

18. Raporlamalar 36

19. Atık Üreticileri ile İlişki Yönetimi 36

3

1.GİRİŞ

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 21 Ocak 2004 tarihinde yayınlanan “Atık Yağların Kontrolü

Yönetmeliği” ile madeni yağ üreticilerine, ithalatçılarına piyasaya sürülen motor yağlarını atık hale

geldikten sonra toplama yükümlülüğü getirilmiştir.

Petrol Sanayi Derneği (PETDER) bünyesinde 19 Nisan 2004 tarihinde başlatılan Atık Yağların Yönetimi

Projesi ile bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirmek üzere bir çalışma başlatılmıştır.

30 Temmuz 2004 tarihinde T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile imzalanan işbirliği protokolü

çerçevesinde, Atık Yağların Yönetimi Projesi ile motorlu taşıtlarda kullanılan ve atık hale gelen motor

yağları araç servisleri, akaryakıt istasyonları ve kamuya ait araç bakım istasyonlarından doğru

koşullarda lisanslı ve yetkili ekiplerce toplanmaktadır.

30 Temmuz 2008 tarihinde yenilenen Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği sonrasında, Petrol Sanayi

Derneği, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 4 Eylül 2008 tarihinde Yetkilendirilmiş Kuruluş

atanmıştır. Yönetmelikle birlikte atık hale gelen motor yağlarının Yetkilendirilmiş Kuruluşlar veya

motor yağı üreticileri dışında kişi ve kuruluşlarca toplanması yasaklanmıştır.

Proje ile atık yağların T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış tesislerde çevre ve

insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde işlem görmesi, atık üreten noktaların belirlenmesi ve

bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Çalışmanın başladığı Mayıs 2004 tarihinden itibaren, toplanan atık motor yağı miktarı ve toplama

yapılan nokta sayısı her yıl artarak devam etmiş ve ülke çapına yayılmıştır.

Motor yağı değişim noktalarında oluşan atık motor yağları ulusal atık taşıma formu düzenlenerek

lisanslı özel araçlarla toplanmakta ve kategorilerine uygun olarak geri kazanım(enerji veya hammadde)

veya bertaraf amaçlı olarak değerlendirilmek üzere lisanslı işletmelere teslime edilmekte, yasal

belgeleme işlemleri eksiksiz yerine getirilmekte ve bu işlemler için atık üreticilerinden herhangi bir

ücret talep edilmemektedir.

Tüm bu hizmetlerin yasalara uygun olarak - tüm ülke çapında, miktar ve sınır gözetmeksizin - yerine

getirilmesi için gerekli ilave maliyetler ise PETDER desteği ile yürütülmektedir.

Atık yağların, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığınca belirlenen esaslar dahilinde hammadde ve enerji geri

kazanımı amacı ile Rafinasyon & Rejenerasyon Tesisleri, Çimento, Kireç ve Demir Çelik Fabrikalarında

işlenmesi veya bertaraf edilerek Bertaraf edilmesi ile çevre ve insan sağlığına zarar verebilecek atık

yağlar ülke ekonomisine kazandırılmaktadır.

4

2. MADENİ YAĞ SEKTÖRÜNÜN DURUMU

Dünyada madeni yağ tüketimi rakamlarına bakıldığında, 2009 yılı itibari dünya madeni yağ talebinde

11% oranında bir düşme olmuştur. Bu düşüş dünya coğrafyası içinde incelendiğinde en sert düşüşün

17% ile Avrupa Bölgesinde olduğu görülmektedir. B.R.I.C ülkelerinin bu düşüşten daha az etkilendiği

görülmektedir. 2010 yılında yaşanan kriz sonrasında 2010 yılında dünya madeni yağ talebinde de

artış kaydedilmiştir.

Şekil 1. Dünya Madeni Yağ Talebi (Deniz yağları hariç) Kaynak: Avrupa Madeni Yağ Zirvesi, Mr. Apu GOSALIA Sunum, Londra, 2009 Kline Projeksiyonu , 2009

2.1 Türkiye Madeni Yağ Sektörü

Ülkemizde piyasaya sunulan baz yağ miktarı, madeni yağ ithalat ve ihracat miktarları üzerinden

yapılan değerlendirmeye göre 2010 yılında yaklaşık 980 bin ton madeni yağ piyasaya sunulmuştur.

2010 yılında ise bu rakam yaklaşık 1 milyon 385 bin ton olarak gerçekleşmiştir.

Piyasaya arz edilen madeni yağ miktarı ve talebi üzerinden yapılan değerlendirmeye göre 2010 yılında

madeni yağ ihtiyacının üzerinde 800- 850 bin ton madeni yağın piyasaya arz olunduğu görülmektedir.

Tablo 1’de verilen resmi rakamlar, geçtiğimiz yıllarda madeni yağ sektöründe kullanılmak üzere baz

yağ olarak ithal edilen ve motorin piyasasında yaygın olarak kullanılan ve satılan 10 numara yağ vb.

isimler altında yapılan piyasa faaliyetleri sebebi ile Türkiye’de gerçek madeni yağ olarak tüketilen

miktarın çok üzerinde bir miktarda madeni yağın piyasaya arz edildiğini göstermektedir. 2010 yılında

özellikle baz yağ ithalatlarındaki ciddi artış son derece dikkat çekici boyuta ulaşmıştır.

29.000

30.000

31.000

32.000

33.000

34.000

35.000

36.000

37.000

38.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

k to

n

DÜNYA MADENİ YAĞ TALEBİ

5

Tablo 1. Türkiye Madeni Yağ İthalat, İhracat ve Tüketim Miktarları Kaynak: *TÜİK- *EPDK- **TÜPRAŞ- *** PETDER, 2010

Baz Yağ (TON/YIL)

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Gerçekleşen Baz Yağ İthalatı * 213.514 307.402 466.211 438.263 605.766 920.000

Gerçekleşen Madeni Yağ İthalatı * 27.492 29.562 42.596 70.091 61.942 90.000

Gerçekleşen Katkı ve Müstahzar İthalatı *

28.930 35.948 46.220 79.849 67.471 59.000

Rafineri Baz Yağ Satışı ** 339.000 306.000 308.000 252.000 244.000 316.426

Piyasaya ARZ (A)

608.936 678.912 863.027 840.203 979.179 1.385.426

Gerçekleşen Baz Yağ İhracatı* - - 242 30.504 13.571 1.366

Gerçekleşen Madeni Yağ İhracatı* 142.781 8.969 133.928 113.571 116.633 143.338

Gerçekleşen Katkı ve Müstahzar İhracatı*

5.564 7.039 9.733 15.257 20.251 10.958

Madeni Yağ Yurt İçi Satışı *** 339.000 360.000 388.000 386.000 362.000 416.000

Toplam TALEP (B)

487.345 376.008 531.903 545.332 512.455 571.662

FARK (A-B)

121.591 302.904 331.124 294.871 466.724 813.764

2.2 Türkiye Madeni Yağ Kurulu Kapasitesi Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre Türkiye’de faaliyet gösteren 249 adet madeni yağ tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam kurulu kapasitesi 3 milyon 506 bin 909 ton’dur. 2.3 Türkiye Madeni Yağ Tüketim Miktarları ALPET, BP, CASTROL, LUKOIL, OPET, POAŞ, SHELL, TOTAL ve MOIL firmalarının gönüllü katılımı ile sağlanan madeni yağ sektör verilerinin, bu şirketlerin pazar payları toplamının Türkiye’nin % 65’ini temsil ettiği EPDK, PİGM ve Çevre ve Orman Bakanlığı verileri ile yapılan kıyaslamalarla tahmini olarak tespit edilmiştir. Bu bölümde sunulan analizler Türkiye’nin madeni yağ pazarına ilişkin olarak PETDER koordinasyonunda derlenen ve sektörün % 65’ini temsil eden kuruluşların düzenli sağladığı veriler dikkate alınarak yapılmıştır. Derlenen ve toplam yağlama yağları pazarının % 65’ini oluşturan veriler kullanılarak hazırlanan karşılaştırmalı grafikler aşağıdadır.

6

7

2009 yılında 362 bin ton olarak gerçekleşen Türkiye madeni yağ tüketimi 2010 yılında 416 bin ton olarak gerçekleşmiş olup 2009 yılına oranla % 15 oranında artmıştır.

Şekil 2. Türkiye Madeni Yağ Tüketim Miktarı (bin ton) Madeni yağ tüketimindeki bu önemli ve dikkat çekici artış genel ekonomik iyileşmeden artmasından kaynaklanmaktadır. Yağlama yağları pazarındaki bu önemli tüketim artışı diğer sınai ve ekonomik göstergeler ile de uyumlu bir seyir izlemektedir.

Şekil 3. Türkiye Madeni Yağ Tüketiminin Dağılımı (%) 2.3.1 Taşıt Yağları Türkiye taşıt yağları tüketimi 2010 yılında 233 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 204 bin ton olarak gerçekleşen 2009 yılına oranla % 14 artış göstermiştir. 2009 yılında tüketilen taşıt yağlarının 27 bin tonu (%13) dişli ve transmisyon yağları, 177 bin tonu(%87) motor yağları iken, 2010 yılında tüketilen taşıt yağlarının 34 bin tonunu (%15) dişli ve transmisyon yağları, 199 bin tonunu (%85) ise motor yağları oluşturmuştur.

204 233

118140

151825

25

-50

50

150

250

350

450

2009 2010

bin

to

nTürkiye Madeni Yağ Tüketim Miktarları

Taşıt Yağları Endüstriyel Yağlar Gresler Deniz Yağları

% 15

Deniz Yağları

7%

Endüstriyel

Yağlar33%

Gresler4%

Taşıt Yağları

56%

2009Deniz

Yağları6%

Endüstriyel Yağlar

34%

Gresler4%

Taşıt Yağları

56%

2010

8

Şekil 4. Türkiye Taşıt Yağları Tüketimi (bin ton) 2.3.1.1 Motor Yağları Türkiye motor yağı tüketimi 2010 yılında 199 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 2009 yılına oranla % 12,4 oranında artmıştır. 2010 yılında tüketilen motor yağının % 77’sini ticari araçlar, % 22’sini binek araçlar, %3’ünü ise motosikletlerde kullanılmaktadır.

Şekil 5. Türkiye Motor Yağları Tüketimi (bin ton) 2.3.1.2 Dişli ve Transmisyon Yağları Taşıtlarda kullanılan dişli ve transmisyon yağı tüketimi 2010 yılında 34,3 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 2009 yılına oranla % 28 oranında artmıştır.

177 199

2734

0

50

100

150

200

250

2009 2010

bin

to

n

Türkiye Taşıt Yağları Tüketimi

Motor Yağı Dişli ve Transmisyon Yağı

% 14

136 151

3845

33

0

50

100

150

200

250

2009 2010

bin

to

n

Türkiye Motor Yağları Tüketimi

Ticari Araç Binek Araç Motosiklet

% 12,4

9

Şekil 6. Türkiye Dişli ve Transmisyon Yağı Tüketimi (bin ton) 2.3.2 Endüstriyel Yağlar Türkiye endüstriyel yağ tüketimi 2010 yılında 140 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 118 bin ton olarak gerçekleşen 2009 yılına oranla % 19 artış göstermiştir.

Şekil 7. Türkiye Endüstriyel Yağ Tüketimi (bin ton)

Şekil 8. Türkiye Endüstriyel Yağ Tüketiminin Dağılımı (%)

0

10

20

30

40

2009 2010

bin

to

n

Türkiye Dişli ve Transmisyon Yağı Tüketimi

% 28

0

50

100

150

2009 2010

bin

to

n

Türkiye Endüstriyel Yağ Tüketimi

Hidrolik Yağlar Diğer Proses Yağları Trafo Yağları Metal İşleme Yağları Dişli Yağları

% 19

10

2.3.3 Deniz Yağları ve Gresler Deniz yağları tüketimi 2010 yılında 25 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 24.7 bin ton olarak gerçekleşen 2009 yılına oranla % 1 artış göstermiştir. Gres tüketimi ise 2010 yılında 17.7 bin ton olarak gerçekleşmiş ve 15.2 bin ton olarak gerçekleşen 2009 yılına oranla %16 artış göstermiştir. 2.4 Türkiye Özel Ürünler Tüketim Miktarları Madeni yağ üretim tesislerinde imalatı yapılan antifriz ve hidrolik fren sıvısı üretimi toplamı bir önceki yıla oranla %21 oranında artmıştır.

Şekil 9. Türkiye Özel Ürün Tüketimi (binton) 3. ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN MEVZUAT T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Avrupa Birliğine uyum çerçevesinde başlatılan çalışmalar kapsamında yayınlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ile birlikte başlayan süreçte ve sonrasında yayınlanan Yönetmelik ve yapılan düzenlemelerle “Atık Yağların Yönetimi”’nde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Tablo 2: Atık Yağların Yönetimine İlişkin Ulusal Mevzuat,

Tarih Mevzuatın Adı Yürürlük Durumu

21 Ocak 2004 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Mülga

14 Mart 2005 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Yürürlükte

5 Temmuz 2008 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik

Yürürlükte

30 Temmuz 2008 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Yürürlükte

22 Haziran 2005 Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ

Mülga

6 Ekim 2010 Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Yürürlükte

0

10

20

30

40

50

60

2009 2010

bin

to

n

Türkiye Özel Ürün Tüketimi

Antifriz Hidrolik Fren Sıvısı

% 21

11

12

19 Kasım 2008 tarihinde yayınlanan 2008/98/EC

sayılı “Atık Direktifi” ile Avrupa Birliği tarafından

yayınlanan mevzuatların basitleştirilmesi ve azami

çevresel faydanın sağlanması için 75/439/EEC sayılı

Atık Yağlar, 91/689/EC sayılı Tehlikeli Atık,

2006/12/EC sayılı Atık Çerçeve Direktiflerinin

yeniden düzenlenmesi ve 2008/98/EC sayılı

direktifle uyumlu hale getirilmesi sonrasında eski

direktifler 12 Aralık 2010 tarih itibari ile yürürlükten

kaldırılacaktır. Avrupa Birliğine üye ülkelerden 12

Aralık 2010 tarihine kadar mevzuatlarında bu

direktifte belirtilen esaslar çerçevesinde düzenleme

yapmaları beklenmektedir

2008/98/EC sayılı Direktifte, atık yağların

kaynağında ayrı toplanmasının, doğru atık yönetiminin yapılması ve uygun olmayan bertaraf sonucu

çevreye verilecek zararın önlenmesi açısından hayati bir öneme sahip olduğu, atık yağların

yönetiminin atık hiyerarşisine göre yaşam döngüsü analizi yapılarak çevre için en fazla yarar sağlayan

uygulamaya öncelik verilerek yapılması gerektiği hususlarına vurgu yapılmaktadır. Direktifte sunulan

Atık Yönetimi Hiyerarşisine göre atıklar öncelik sıralaması ile, kaynağında azaltılmalı (prevention),

tekrar kullanılmalı (preparing for re-use), hammadde olarak geri kazanılmalı (recycling), enerji olarak

geri kazanılmalı (energy recovery), en son seçenek olarak ise bertaraf (disposal) ettirilmelidir. Yaşam

döngüsü analizleri atık yağların farklı rafinasyon yöntemleri kullanılarak baz yağa geri dönüştürülmesi,

enerji olarak değerlendirilmesi gibi konularda, çevre etkileri açısından en uygun yöntemlerin

belirlenmesinde son derece yararlı sonuçlar vermektedir.

4. ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ Atık yağların değerlendirme yöntemlerine ilişkin olarak gelişmiş ülkeler bazında yapılan değerlendirmeler ülkeler bazında yağların yönetimi konusunda standart bir uygulama bulunmadığını ve hatta çok farklı yaklaşımlar olduğunu göstermektedir. Atık yağlar, yasal olarak dünya genelinde kontrollü ortamlarda hammadde veya enerji değerinden yararlanmak üzere geri kazanım, tehlikeli atık olarak bertaraf olmak üzere üç farklı şekilde değerlendirilmektedir. Kline Group 2009[8] raporunda, 2009 yılında dünya genelinde toplam 32,3 milyon ton olan madeni yağ kullanıldığı ve kullanım sonrasında 22,4 milyon ton atık yağ ortaya çıktığı ve bunun ancak 16,5 milyon tonunun (%74) toplanabildiği, geri kalan 5,9 milyon ton (%26) atığın ise toplanamadığı ifade edilmektedir. Toplanan atık yağ miktarı üzerinden yapılan değerlendirmede; atık yağların 12,9 milyon tonunun (% 78) enerji geri kazanım amaçlı ek yakıt olarak, 2,6 milyon tonunun (% 16) ürün geri kazanım amaçlı hammadde olarak değerlendirildiği geri kalan 1 milyon tonun (%6) ise başka uygulamalarda kullanıldığı ifade edilmektedir.

Toplanan Miktar

74%

Kayıtdışı Miktar

26%

Şekil 10. Dünya Atık Madeni Yağ Toplama Oranları, Kline, 2009

13

GEİR 2008 [2] raporunda, toplanan atık yağ miktarı üzerinden yapılan değerlendirmede, Avrupa ülkelerinde toplanan atık yağların % 50’si enerji değerinden yararlanmak üzere ek yakıt olarak, % 37’si ise ürün olarak geri kazanılmak üzere hammadde olarak değerlendirildiği ifade edilmektedir. Raporda kayıt altına alınan miktar üzerinden AB üyesi ülkeler ortalaması % 74 olarak verilmektedir. Ülkemizde 2009 yılında 362 bin ton olarak hesaplanan madeni yağ tüketimi üzerinden bir değerlendirme yapıldığında 2009 yılında 250.000 ton atık madeni yağ oluşmuş olması beklenmektedir. 2010 yılında ise piyasaya sunulan madeni yağ miktarı %15’lik artışla 416 bin ton olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de 42.500 ton atık yağ toplanabildiği, geri kalan 207.500 ton (% 83) atık yağın ise kayıt altına alınamadığı görülmektedir. Toplanan atık yağ miktarı üzerinden yapılan değerlendirmede; atık yağların 13.677 tonunun (% 33) enerji geri kazanım amaçlı olarak çimento, kireç, demir çelik tesislerinde, 26.142 tonun (%60) hammadde olarak geri kazanım amaçlı olarak Rafinasyon ve Rejenerasyon Tesislerinde değerlendirildiği 2.668 tonun ( % 7) ise bertaraf tesislerinde bertaraf ettirildiği görülmektedir. Bu veriler yukarıda belirtilen iki önemli rapor karşılaştırıldığında, Rafinasyon ve Rejenerasyon başlığı altında yapılan işlemlerin dünya ve AB ortalamasının çok üzerinde olduğunu göstermektedir. 5. PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ ÇALIŞMALARI Petrol Sanayi Derneği (PETDER) tarafından Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde 2004 yılından günümüze yürütülen “atık motor yağı toplama” çalışmaları kapsamında son altı yılda toplam 81 ildeki, 10 bin 49 farklı atık motor yağı üreticisinden 65 bin 913 sefer yapılarak 84 bin 516 ton atık motor yağı toplanarak lisanslı işletmelerde hammadde, enerji olarak geri kazanılmış veya bertaraf ettirilmiştir. 2010 yılında PETDER tarafından atık motor yağı üreticilerine 15 bin 612 sefer yapılarak toplanan ve T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisanslı işletmelere teslim edilen atık motor yağı miktarı ise 17 bin 780 ton olarak gerçekleşmiştir. Lisanslı işletmelere 2010 yılı içinde toplam 2065 tanker dolusu atık motor yağı teslimatı yapılmıştır. Organizasyona katılım sağlayan şirket sayısı 2010 yılı sonu itibarı ile 87 olup bu şirketler tarafından bir yıl önce “2009 yılında” piyasaya sunulan motor yağı miktarı 168 bin ton olarak gerçekleşmiştir.

Enerji Geri Kazanım

78%

Hammadde Geri

Kazanım16%

Diğer6%

Şekil 11. Dünya Atık Madeni Yağ Değerlendirme Yöntemleri ,Kline, 2009

14

Şekil 12. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Yıllara Göre Toplanan Atık Motor Yağı Miktarı, PETDER, 2010

Şekil 13. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Yıllara Göre Toplanan Atık Üreticilerine Yapılan Sefer

Sayısı, PETDER, 2010

Şekil 14. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Yıllara Göre İzlenen Atık Üretici Sayısı, PETDER, 2010

2005 yılından günümüze toplam 10 bin 490 farklı atık motor yağı üreticisi PETDER izleme sistemi

içerisine alınmıştır.

7.497

10.425

15.08016.094

17.640 17.780

02.0004.0006.0008.000

10.00012.00014.00016.00018.00020.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

ton

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİToplanan Atık Motor Yağı Miktarı

3.952

6.592

10.943

13.69614.895 15.612

0

5.000

10.000

15.000

20.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

Sefe

r S

ayıs

ı (a

det)

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ Yıllara Göre Atık Üreticilerine Yapılan Sefer Sayısı

1.132

1.920

3.2413.854

4.1164.275

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

İzle

nen

Atı

k Ü

reti

cisi

(ad

et)

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ Yıllara Göre İzlenen Atık Üretici Sayısı

15

Şekil 15. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Yıllara Göre Kullanılan Kaynak Miktarı, PETDER, 2010 Son altı yılda Atık Yağların Yönetimi Projesi için PETDER tarafından 15,2 milyon TL. kaynak

kullanılmıştır.

Şekil 16. Toplanan Atık Motor Yağının Kategori Bazında Dağılımı, PETDER,2010

2010 yılında toplanan atık motor yağı miktarı 17.780 ton olarak gerçekleşmiştir.

Toplanan atık motor yağının % 11’i hammadde olarak geri kazanılmak üzere Lisanslı Rafinasyon

Rejenerasyon tesislerinde, %82’ si enerji olarak geri kazanılmak üzere çimento, kireç veya demir çelik

fabrikalarında, %7’si ise tehlikeli atık olarak bertaraf tesisinde değerlendirilmiştir.

1.299

1.853

2.462

3.140 3.1103.423

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010

TL

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ Kullanılan Kaynak Miktarı

11%

82%

7%

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ2010 Yılında Toplanan Atık Motor Yağlarının Kategori Bazında Dağılımı

(ton;%)

Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3

16

Şekil 17. Toplanan Atık Motor Yağlarının Kaynağına Göre Dağılımı ve Yıllara Göre Değişimi

Şekil 18. Toplanan Atık Motor Yağlarının Sektörel Dağılımı 2010 yılında toplanan atık motor yağlarının %60’ı araç servislerinden, %10’u endüstri araç parkından, % 9’u kamu kuruluşlarından, % 7’si Belediyelerden, %6’sı İnşaat ve Madencilik Sektöründen, %3’ü Yağ Üretim Tesislerinden, %2’si Askeri Kurumlardan, %1’i ise Nakliye Firmaları, Geriye kalan %2’si de yıkama yağlama ve diğer kuruluşlardan toplanmıştır.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİToplanan Atık Motor Yağı Miktarının Sektörel Bazda Dağılımı ve Değişimi

Servis Kamu Diğer

45 %

55 %60 %

11 %

29% 22 %

13 %

65 %

25 %

13 %

62 %

21 %

12 %

66 %

22 %

19 %

59 %

22 %

18 %

60 %

Akaryakıt İstasyonu1%

Askeri Kurumlar2% Belediyeler

7%Diğer1% Endüstri Araç Parkı

10%

İnşaat ve Madencilik6%

Kamu Kuruluşları

9%Nakliye

Firmaları1%

Yağ Üretim Tesisleri3%

Yıkama Yağlama0,4%

Araç Servisleri60%

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ 2010 Yılı Toplanan Atık Yağların Sektörel Dağılımı

17

Şekil 19. Toplanan Atık Motor Yağlarının Bölgesel Dağılımı 2010 yılında toplanan atık motor yağlarının 7 bin 69 tonu Marmara Bölgesinden, 2 bin 937 tonu Ege Bölgesinden, 2 bin 827 tonu İç Anadolu Bölgesi’nden, bin 888 tonu Karadeniz Bölgesinden, bin 845 tonu Akdeniz Bölgesinden, 629 tonu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden, 585 tonu Doğu Anadolu Bölgesinden toplanmıştır. İller bazında toplanan atık motor yağı miktarları aşağıda çıkartılmıştır. 2010 yılında en çok atık motor yağı toplanan ilk on ilin sıralaması İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli, Adana, Zonguldak, Antalya, İçel, Muğla olarak gerçekleşmiştir. En az atık motor yağı toplanan iller ise sondan itibaren Şırnak, Ardahan, Ağrı, Bayburt ve Bitlis olmuştur. Tablo4. Toplanan Atık Motor Yağlarının İllere Göre Dağılımı (İller 2010 yılında toplanan atık yağ miktarına göre sıralanmıştır)

2005 2006 2007 2008 2009 2010

BÖLGELER Miktar (ton) Miktar (ton)

Sefer Sayısı

AKDENİZ BÖLGESİ 393 839 1.280 1.380 1.689 1.845 1.636

1 Adana 71 308 429 411 462 577 531

2 Antalya 203 276 349 341 426 434 385

3 İçel (Mersin) 0 142 224 289 371 397 278

4 Hatay ( Antakya) 24 80 172 163 195 214 234

5 Kahramanmaraş 81 22 40 99 128 139 97

6 Isparta 0 5 33 41 41 42 37

7 Osmaniye 14 2 27 15 23 29 59

8 Burdur 0 4 7 21 43 13 15

AKDENİZ10%

DOĞU ANADOLU3%

EGE16%

GÜNEYDOĞU ANADOLU

4%

İÇ ANADOLU16%

KARADENİZ11%

MARMARA BOLGESI

40%

PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ 2010 YILINDA TOPLANAN ATIK MOTOR YAĞLARININ

BÖLGESEL DAĞILIMI

18

2005 2006 2007 2008 2009 2010

BÖLGELER Miktar (ton) Miktar (ton)

Sefer Sayısı

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ 45 297 358 391 444 586 486

1 Erzurum 21 145 128 121 173 222 160

2 Bingöl 0 0 3 4 28 82 23

3 Elazığ 14 39 54 89 64 76 84

4 Malatya 8 57 44 57 51 61 70

5 Erzincan 2 4 37 24 38 50 42

6 Van 0 0 17 16 22 33 36

7 Kars 0 0 15 14 29 19 23

8 Iğdır 0 0 17 13 10 19 16

9 Muş 0 0 1 2 0 6 7

10 Hakkari 0 0 0 0 0 6 4

11 Tunceli 0 0 2 7 9 5 4

12 Bitlis 0 53 38 37 15 4 5

13 Ardahan 0 0 1 0 3 2 7

14 Ağrı 0 0 0 6 2 2 5

EGE BÖLGESİ 1.073 1.649 2.045 2.395 2.588 2.937 2.265

1 İzmir 684 930 1.033 1.191 1.298 1.487 1.174

2 Muğla 158 123 201 286 354 378 457

3 Manisa 37 243 269 280 226 307 102

4 Kütahya 23 57 133 151 178 201 50

5 Denizli 86 93 166 171 168 165 174

7 Aydın 42 75 134 132 127 149 153

6 Afyon 25 96 85 148 148 141 108

8 Uşak 19 32 23 35 90 109 47

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ 53 176 373 438 549 629 571

1 Gaziantep 41 73 181 161 201 220 165

2 Diyarbakır 4 64 106 131 147 140 163

3 Şanlıurfa 7 30 47 75 92 131 130

4 Siirt 0 0 8 26 43 72 20

5 Batman 0 5 10 21 30 38 43

6 Mardin 0 0 10 13 18 12 16

7 Adıyaman 0 3 9 8 16 10 26

8 Kilis 0 0 2 3 2 5 7

9 Şırnak 0 0 0 0 0 1 1

19

2005 2006 2007 2008 2009 2010

BÖLGELER Miktar (ton) Miktar (ton)

Sefer Sayısı

İÇ ANADOLU BÖLGESİ 1.031 1.524 2.103 2.065 2.732 2.827 2.745

1 Ankara 612 899 1.354 1.243 1.773 1.632 1.552

2 Eskişehir 201 152 246 274 227 307 223

3 Konya 60 151 181 174 279 296 316

4 Kayseri 102 151 137 139 190 261 257

5 Sivas 9 94 77 113 100 131 121

6 Niğde 0 10 25 39 45 56 89

7 Aksaray 13 16 22 17 34 52 57

8 Karaman 19 10 18 26 30 25 18

9 Nevşehir 0 17 10 18 22 23 39

10 Çankırı 0 14 12 6 7 14 22

11 Kırşehir 15 6 10 8 13 12 26

12 Yozgat 0 3 8 4 6 12 17

13 Kırıkkale 0 2 4 6 5 5 8

KARADENİZ BÖLGESİ 1.212 1.261 1.646 1.420 1.882 1.888 1.779

1 Zonguldak 951 649 799 435 534 520 167

2 Samsun 34 170 245 264 311 302 399

3 Trabzon 132 143 122 150 270 260 302

4 Çorum 21 21 74 66 85 83 159

5 Düzce 33 45 76 72 79 82 96

6 Rize 7 15 28 41 59 78 53

7 Ordu 16 69 59 62 77 77 96

8 Tokat 0 37 63 46 58 70 107

9 Artvin 0 11 11 32 63 69 28

10 Giresun 5 12 56 74 89 67 126

11 Bolu 7 27 34 28 55 67 70

12 Kastamonu 0 38 19 60 77 55 26

13 Sinop 0 2 15 27 31 47 27

14 Amasya 2 6 9 29 34 41 50

15 Gümüşhane 0 0 6 8 33 33 18

16 Bartın 0 4 24 19 17 19 31

17 Karabük 4 14 6 6 7 18 21

18 Bayburt 0 0 0 0 2 2 3

MARMARA BOLGESI 3.691 4.678 7.274 8.006 7.756 7.069 6.545

1 İstanbul 2.357 3.147 4.305 4.477 4.341 4.204 3.904

2 Bursa 575 563 863 971 783 961 727

3 Kocaeli (İzmit) 381 532 1.234 1.397 1.622 835 622

4 Tekirdağ 49 93 281 240 226 247 227

5 Çanakkale 180 141 153 243 222 218 153

20

2005 2006 2007 2008 2009 2010

BÖLGELER Miktar (ton) Miktar (ton)

Sefer Sayısı

6 Balıkesir 46 63 107 178 198 192 252

7 Sakarya (Adapazarı) 31 48 111 156 141 144 312

8 Edirne 62 44 131 180 110 128 181

9 Kırklareli 6 38 63 107 61 69 68

10 Bilecik 3 8 20 48 33 43 58

11 Yalova 0 1 7 9 21 27 41

6. PETDER ATIK YAĞLARININ YÖNETİMİ PROJESİ İLE SAĞLANAN FAYDALAR

DSİ verilerine göre ülkemizde kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1430 m3’ dür. Tüketilebilir yer

üstü su kaynakları potansiyeli 98 milyar m3, yeraltı su kaynakları potansiyeli 14 milyar m3’dür.

Ülkemizde tüketilen suyun %72’si tarımsal amaçlı, % 18’i evsel kullanım amaçlı, %10’u ise endüstriyel

amaçlı kullanımdır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in 2008 yılı verilerine göre ülkemizde kişi başına

düşen su tüketimi yıllık 215 litredir.

Ülkemizde 2009 yılı TEDAŞ verileri baz alındığında tüketilen elektrik enerjisi 150 bin 894 Gwh olarak

gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2009 yılı verileri baz alındığında hane başına elektrik tüketimi 2293 kwh

olarak gerçekleştiği görülmektedir.

Bir litre atık yağ bir milyon litre içme suyunu içilemez hale getirir.

Bir litre atık yağdan 3.56 kwh elektrik üretilebilir.

Bir litre atık yağın enerji karşılığı 9500 – 10000 kilokaloridir.

Bir litre atık motor yağından 0,625 litre baz yağ üretilir.

Yukarıda sunulan bilgiler ışığında aşağıdaki veriler değerlendirildiğinde PETDER Atık Yağların Yönetimi

Projesi ile sağlanan çevresel faydanın önemi daha net anlaşılacaktır.

PETDER tarafından 2010 yılında toplanan 17 bin 780 ton atık motor yağı 17,780 milyar

metreküp suyu kirletecek büyüklüktedir.

PETDER tarafından 2010 yılında toplanan 17 bin 780 ton atık motor yağı 83 milyon kişinin bir

yıllık su ihtiyacına karşılık gelen miktarda suyu kirletir.

PETDER tarafından 2010 yılında toplanan 17 bin 780 ton atık motor yağı ülkemizin

tüketilebilir tüm yeraltı ve yerüstü su potansiyelinin % 16’sını kirletebilir büyüklüktedir.

PETDER tarafından 2010 yılında toplanan 17 bin 780 ton atık motor yağından 30 bin kişinin

bir yıllık elektrik ihtiyacını karşılayacak miktarda elektrik üretilebilir.

21

22

7. ATIK YAĞLARIN GERİ KAZANIMI

7.1 Atık Yağlardan Hammadde Geri Kazanımı

Atık yağların yeniden rafinasyonu sonucunda atık yağın kirlilik derecesine ve kullanılan prosese bağlı olarak öncelikli olarak baz yağ elde edilmektedir. Atık yağların hammadde olarak geri kazanımı iki şekilde yapılmaktadır. Atık yönetimi ilkeleri açısından bu iki yöntem;

Madeni yağın kullanım yerinden üreticisi tarafından alınan numune alınarak içeriğinde bulunan katkı maddesi miktarının veya yağın görevini yapabilirliğinin kontrol edilmesi ve kullanım yerinde basit işlemlerden geçirilerek temizlendikten veya iyileştirildikten sonra yeniden kullanılması,

Lisanlı rejenerasyon tesislerinde yeninden rafinasyon işlemine tabi tutularak baz yağ üretilmesidir.

Prensip olarak, düşük miktarda su, yakıt, kum vb. kirleticiler ve oksidasyon ürünleri içeren, biyolojik olarak bozunabilir özellikte olmayan ve 50 ppm den az PCB/PCT içeren atık yağların baz yağ elde etmek üzere yeniden rafinasyon işlemlerine tabi tutulması teknolojik bir seçenektir. Bu nedenle geri kazanım amacıyla toplanacak atık yağların kaynağında ayrılması çok önemlidir Yasal mevzuata göre, atık yağ geri kazanım faaliyetinde bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin T.C. Çevre ve Orman Bakanlığından lisans alması gerekmektedir. Lisans prosedürü, geri kazanım sonucu elde edilen ürünlerin standartlara uygunluğunun belgelenmesi amacıyla Türk Standartları Enstitüsünden “Türk Standartlarına Uygunluk”, bu ürünlerin piyasaya satışının yapılabilmesi için ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan “Madeni Yağ Lisansının” alınmasını gerektirmektedir. 2010 yılında bu statüde teslimat yapılan tesis sayısı 28, teslimat miktarı 1949 ton olmuştur. Teslimat

yapılan tesislerin kapasite raporlarından edinilen bilgilere gore bu tesislerin kurulu kapasitesi 240 bin

ton/yıl’dır. Tesislerde 18 mühendis, 13 teknisyen, 25 usta, 137 işçi, 34 idari personel olmak üzere

toplam 229 kişi görev yapmaktadır.

7.2 Atık Yağlardan Enerji Geri Kazanımı

Atık yağların enerji değerinden yararlanmak üzere çimento ve demir çelik sektöründe ek yakıt olarak

kullanımı dünya genelinde yaygın bir uygulamadır. Atık yağ, içinde bulunan askıda katı maddeler ve

su bertaraf edildikten sonra çimento, kireç fabrikaları, demir-çelik üretim tesisleri ve enerji

santrallerinde mevcut yakıta belli oranda ilave edilerek ek yakıt olarak kullanılabilmektedir.

Ülkemizde, atık yağları ek yakıt olarak kullanıldığı tesislerin Çevre ve Orman Bakanlığından lisans

almak zorunluluğu bulunmaktadır.

PETDER tarafından toplanarak, Türkiye’de 2010 yılında çimento, demir çelik ve kireç sektöründe enerji değerinden yararlanmak üzere ek yakıt olarak değerlendirilen 17 bin 780 ton atık yağın enerji değeri 178 milyon kilokaloriye karşılık gelmektedir. 2010 yılında bu statüde teslimat yapılan tesis sayısı 27 olmuştur. PETDER tarafından sadece 2010 yılında toplanan atık motor yağları ile 30 bin kişinin bir yıllık elektrik enerjisi ihtiyacına eşdeğer bir elektrik enerjisi geri kazanımı sağlanabilmektedir.

23

Tablo 5. Yakıtların Kalorifik Değerlerinin Karşılaştırılması

Yakıt Kalorifik Değer (kcal/kg)

Doğalgaz 13.000

Motorin 10.250

Atık yağ 9.500-10.000

Fuel Oil 6 9.600

Linyit 4.600

8. ATIK YAĞLARIN BERTARAFI

Atık yağların içeriğinde bulunan kirletici parametre değerlerinin yasal sınırların üzerinde çıkması

durumunda hammadde veya enerji geri kazanım amacı ile kullanılması mümkün olmamakta bu

nitelikteki atıkların yakılarak bertaraf edilmesi gerekmektedir.

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre; atıkların yakılacağı tesislerde yanma odasına bağlı bir son yanma bölümünün bulunması, yakma fırınındaki ilk bölme sıcaklığının en az 900 oC de tutulması, sıcaklığın sürekli kaydedilerek kontrol edilmesi, son yanma bölümünde ek bir brülörün bulunması, sıcaklık alt sınırın altına düşünce brülörün otomatik olarak devreye girmesi, bu bölümde en düşük yakma sıcaklığının 850 oC, %1'den fazla halojenli organik içeren maddelerde ise 1100 oC ve alıkoyma süresinin en az iki saniye olması zorunludur. Tehlikeli atıkların yakıldığı tesisler, mümkün olduğunca tam yanmanın sağlanabileceği şekilde işletilmelidir. Bunu sağlamak için bazen uygun tekniklerle ön işlemlerin uygulanması gerekebilir. Yakma tesislerinden oluşan ısı mümkün olduğunca geri kazanılmalıdır. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi kapsamında 2010 yılında bu statüde teslimat yapılan tesis sayısı 1, teslimat miktarı 1314 ton olmuştur. 9. ATIK YAĞ ÜRETİCİLERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Araç servisleri, akaryakıt istasyonları gibi yağ değişimi yapılan yerler; atık yağın kategorisini belirlemeli, yabancı bir madde ile karıştırmadan kategorilerine göre ayrı ayrı geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş kırmızı renkli, hacmi en az 200 lt ve en fazla 1250 lt olan, üzerinde “Atık Yağ” ibaresi yer alan ve yağmur suyundan korunan tank/ konteynırlar içinde toplamalıdırlar. Yağ değişimi yapılan noktalarda Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’nin Ek-4 A’sında yer alan tüketiciyi bilgilendirici posterler bulundurmalıdırlar. Depolama tankları dolduğunda, motor yağı üreticisini veya Yetkilendirmiş Kuruluşu arayarak bildirimde bulunmalıdır. Atık teslimatında muhakkak surette Ulusal Atık Taşıma Formu düzenlenmeli, aracın lisans belgesi kontrol edilmeli, telim edilecek atığın motor yağı olması durumunda ise teslimatın yapılacağı aracın Yetkilendirilmiş Kuruluş veya motor yağı üreticisine ait araç olup olmadığına dair belge istemeli ve lisans belgesini kontrol etmelidirler. Düzenlenen Ulusal Atık Taşıma Formunun yeşil nüshası teslimatı müteakip derhal İl Çevre Müdürlüğüne gönderilmelidir. Bertaraf nüshası ise 5 yıl süre ile muhafaza edilmelidir.

24

Atık üreticileri Yönetmeliğin EK-2’sinde yer alan ve bir önceki yıla ait madeni yağ kullanım ve atık oluşum miktarı esas alınarak düzenlenen Atık Yağ Beyan Formunu doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne beyan etmelidir. 10. ATIK MOTOR YAĞLARININ TOPLANMASI VE TAŞINMASI Atık yağlar, açığa çıktığı noktalardan geri kazanım veya bertaraf tesislerine, yasal düzenlemelerle belirlenen kurallar çerçevesinde, taşıma işi için özel donanıma sahip araçlarla ve eğitimli taşıma personeli refakatinde yapılmaktadır. Atık yağ taşınan araçlar için Türk Standartları Enstitüsünden (TSE) “Uygunluk Belgesi”, İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden “Taşıma Lisansı” alınmıştır. Atık yağ taşıma araçlarında görev alan personel Ulaştırma Bakanlığından Yetki almış Kuruluşlarda eğitim alarak “Sertifika”landırılmaktadır. Atık Yağ Taşıma Araçlarının Trafik Sigortası, Kasko Sigortası, İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası, Tehlikeli Madde Taşıma Sigortası bulunmaktadır.

PETDER, toplama ve taşıma operasyonun her aşamasında en üst düzey sağlık, emniyet, çevre standartları uygulamaktadır. Atık yağlar uluslar arası tehlikeli madde taşımacılığının düzenlendiği “Tehlikeli maddelerin Karayolu İle Taşınması Yönetmeliği’ne uygun lisanslı özel ekipmanlı araçlarla yapılmakta ve araçların hareketi uydu üzerinden takip edilmektedir.

Şekil 21. Varilden Yağ Çekimi Araçlarda, teslim alınan atık yağ miktarını hacimsel olarak ölçmek üzere gerekli tertibat bulunmaktadır. Araçlarda atık yağ üreticileri ile geri kazanım ve bertaraf tesislerinin tank/varil bağlantılarına uygun yeterli sayıda muhtelif bağlantı adaptörleri bulunmaktadır. Atık motor yağları tank veya varilin içinde araçta sabit bulunan pompa marifeti ile yapılmaktadır. Mevcut pompalarla 25 metre mesafeye kadar emiş yapılabilmektedir. Atık yağ taşıyan araçlarda genel iş güvenliği kuralları gereğince ve insan ve çevre sağlığının korunması için kar zinciri, yangın tüpü, stepne, ilk yardım malzemeleri, takoz, emniyet bandı, operasyon emniyet uyarı/ikaz levhası ve varil taşıma arabası bulundurulmaktadır. Atık yağ toplama işinde görevli personel atık yağ alımı ve teslimatı sırasında petrol endüstrisinde kullanılan özellikte yanmaya dayanıklı iş elbisesi, uygun eldiven, baret ve iş ayakkabısı giyilmektedir. Variller beden gücü ile taşınmamakta bu işler için araçta 200 litrelik varili taşıyabilecek kapasitede varil taşıma arabası bulundurulmaktadır.

25

11. ATIK YAĞ TOPLAMA VE TAŞIMA İŞLERİNDE GÖREV ALAN PERSONELİN EĞİTİMİ

Atık yağ taşıma ve toplama işlerinde görev alacak personelin eğitimi, toplama ve taşımanın çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yapılması açısından son derece önemlidir. Atık yağ taşıma ve toplama işlerinde görev alan personel; Yangınla mücadele, atık yağların kontrolü yönetmeliği, atık yağların emniyetle taşınması, atık yağ malzeme güvenlik bilgi formu, tanker doldurma boşaltma kuralları, kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı, elle yük taşıma ve kaldırma, acil durum yönetimi, döküntü ve döküntü donanımlarının kullanımı, yol emniyeti, araç sürüş kuralları, kıyafet, günlük araç kontrolleri, emniyet kemeri kullanımı, hız kuralları, çalışma süreleri, takograf kullanımı, cep telefonu yasağı, araca yolcu ve eşya alınmaması, sigara içme yasağı, araç kabinine inme binme, araç lastiklerinin kontrolü, araç kabin içi düzeni, araç park kuralları, köprü ve tünellerin kullanımı, statik elektrik, araç devrilme nedenleri, hız ve konsantrasyon, sürücü yorgunluğu, yorgunluk ve uykusuzluğun sürücüler üzerinde etkileri, alkol ve uyuşturucu yasağı, ilaç kullanım sınırları hakkında yazılı ve görsel ekipmanlar kullanılarak eğitilmektedir. 12. ATIK YAĞ TAŞIMA ARAÇLARI DOLUM, TAŞIMA VE BOŞALTIM KURALLARI Atık yağın teslim alınması, taşınması ve geri kazanım ve bertaraf tesisine teslimi süreçlerinde izlenecek usul ve esaslar son derece önemlidir. Her teslim almada Ulusal Atık Taşıma Formunun eksiksiz olarak doldurulmaktadır. Atık yağın teslim alındığı işletmede imza yetkisi olan kişiler tarafından imzalanması zorunludur. PETDER görevli personeli, atık yağını teslim almak üzere gittiği atık yağ üreticisinin yetkilisine kimlik kartını göstermekte, kendini tanıtmakta, Yetki ve/veya Atık Yağ Taşıma Lisans Belgesini ibraz etmektedir. Atık yağ çekimi öncesinde gerekli emniyet tedbirleri alınarak (takoz, uyarı ikaz levhaları vb..) ikmal yapılacak bölgenin emniyeti sağlanmaktadır. Hortumlar kırılmayacak ve/veya üzerinden araç geçmeyecek biçimde yere serilmekte, atık yağ üreticisinin tank, saha ve ekipmanına uygun hortum seçilmekte ve hortumlardan araca ve atık yağ üreticisinin sahasına atık yağ dökülmemesi için gerekli tedbirler alınmaktadır. Atık yağ üreticisinden teslim alınan atık yağın miktarı ile geri kazanım/bertaraf tesisine teslim edilen miktarlar arasında fark çıkmaması için teslim alınan miktarın tespitine azami hassasiyet gösterilmektedir. Miktar tespiti için öncelikli tercih kantar kullanımı olmalıdır, kantar yoksa ve atık yağlar ölçeksiz kaplardan alınıyorsa yağlar muhakkak surette sayaçtan geçirilmek sureti ile miktar tespiti yapılmaktadır. Atık yağ üreticisi tarafından kategorisi belirlendiği ifade edilen ve sürücü ve/veya yardımcısına analiz belgesi sunulan atık yağlar, araçta ayrı gözlere alınmakta, farklı kategorideki yağlar tankerde karıştırılmamaktadır. 13. ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMUNUN ÖNEMİ VE DÜZENLEME ESASLARI Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) bertaraf sürecinin en önemli resmi belgesidir. Ulusal Atık Taşıma formu 6+2 nüshadan ibarettir. Yeşil (1 adet), mavi (2 adet), pembe(1 adet), beyaz (2 adet) ve sarı (2 adet) (iki sarı nüsha uluslararası taşımacılık içindir.) Taşımadan önce yeşil nüshas atık üreticisi

26

tarafından teslim alınarak ve hemen taşımanın başladığını bildirmek üzere bağlı bulunana ilin Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’ne gönderilir. Mavi(2), beyaz(2), pembe(1) nüshalar lisanslı aracın yetki belgeli sürücüsüne teslim edilmelidir. Beyaz nüshanın bir tanesinin onaylı olarak atık üreticisine gönderilmesi hususu lisanslı aracın yetkilisine hatırlatılmalıdır. Lisanslı atık yağ taşıma aracında taşıma esnasında mavi(2 adet), pembe(1 adet) ve beyaz(2 adet) nüshalar kontrollerde ibraz edilmek üzere hazır bulundurulmalıdır.

Atık Lisanslı tesise kabul edilirse mavi(2 adet), pembe(1 adet) ve beyaz(2 adet) nüshaların lisanslı atık yağ taşıma aracı yetkilisince lisanslı tesise onaylatılması gerekmektedir. Atığın lisanslı tesise kabul edilmemesi durumunda, lisanslı atık yağ taşıma araçı yetkilisi durumu atık yağ üreticisine bildirmeli ve gerekirse atığı üreticisine geri götürmelidir.

Şekil 22. Ulusal Atık Taşıma Formunun Dağılımı

Atık yağı teslim alan lisanslı Geri Kazanım Tesisi (rafinasyon& rejenerasyon veya ek yakıt tesisi) veya bertaraf Tesisi mavi nüshanın bir tanesini saklamak üzere almalı ve diğerini T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’na göndermelidir. Pembe nüshanın da hemen atık üreticisine geri gönderilmesi gerekmektedir. Atık yağ taşıma aracının yetkilisi onaylı beyaz nüshanın bir tanesini saklamak üzere teslim almalı, diğer onaylı kopyayı ise atık üreticisine geri göndermelidir. Ulusal Atık Taşıma Formlarının beş yıl süre ile muhafaza edilmesi yasal bir zorunluluktur. ATIK MOTOR YAĞI TESLİMATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR

Atık motor yağı teslim edilecek aracın lisans belgesi ve Yetkilendirilmiş Kuruluş adına

toplama yaptığına dair belgenin kontrol edilmesi gereklidir.

Teslimat esnasında Ulusal Atık Taşıma Formu ve Teslim Tutanağı düzenlenmesi

gereklidir. Ulusal Atık Taşıma Formu atık bertaraf sürecinin en önemli resmi kaydı ve

belgesidir.

Teslim edilen miktar sayaç veya kantarla tespit edilmelidir.

27

28

14. PETDER SAĞLIK, EMNİYET VE ÇEVRE UYGULAMALARI

2010 yılında 850 bin km yol kat edilerek toplam 4 bin 531 servisten, 16 bin 27 adet teslim alma ve

2065 adet boşaltım yapılmıştır. Operasyon genelinde ölümlü veya gün kayıplı bir iş veya trafik kazası

yaşanmamıştır. 2010 yılında gün kayıpsız 4 adet trafik kazası yaşanmıştır.

Tablo6. PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi 2010 Yılı Sağlık, Emniyet ve Çevre Raporu

2007 2008 2009 2010 Birim

Toplanan Miktar 15.080 16.094 17.640 17.780 Ton

Toplama Yapılan Nokta Sayısı 10.943 13.696 14.895 16.027 Adet

Teslimat Sayısı 1.598 1.949 2.083 2.065 Adet

Atık Yağ Tankerleri Toplam Kilometresi

806.972 912.087 944.167 930.552 Km

Toplam Atık Yağ Operasyonu Çalışma Saati

70.471 77.293 81.636 89.391 Adamxsaat

Ucuz Atlatılan Olay Bildirimi 2 4 24 0 Adet

Tehlikeli Durum Bildirimi 0 6 7 0 Adet

Ölümlü Trafik Kazası 0 0 0 0 Adet

Gün Kayıplı Trafik Kazası 0 0 0 0 Adet

Ölümlü İş Kazası 0 0 0 0 Adet

Gün Kayıplı İş Kazası 1 0 0 0 Adet

Atık Yağ Döküntüsü ( > 15 lt) 0 0 0 0 Lt

Sorunlu Atık Teslim Alma (10% dan fazla su, düşük kalori vb..)

0,76 0,27 0,09 0,20 %

83.7 44.2 16 35.960 ton

14.1 DENETİM VE İZLEME

29

PETDER Atık Yağ Taşıma araçlarının tüm hareketleri merkezde uydu üzerinden takip edilmekte ve

kaydedilmektedir.

Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve PETDER Sağlık Emniyet

ve Çevre Kriterleri doğrultusunda yapılan araç takipleri ile

personelin araçla trafikte seyir, atık teslim alma ve boşaltım

esnasındaki hareketleri gizli olarak kontrol edilmekte ve

denetlenmektedir.

15. ANLAŞMALAR

PETDER Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde

motor yağı üreticileri, ithalatçıları veya piyasaya sürenlerin

yönetmelikten kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmek

üzere, lisanslı atık yağ toplama araçları ile motor yağı değişimi

yapılan yerlerden toplamış olduğu atık motor yağlarını T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisans

almış işletmelere teslim etmektedir. Bu işlemlerin yerine getirilmesi aşamasında ilgili yapılan tüm işler

imzalanan protokoller çerçevesinde yürütülmektedir. Katılım ve Teslimat Protokolleri için Rekabet

Kurumundan menfi tespit veya muafiyet alınmıştır.

15.1 İşbirliği Protokolleri

Toplanan atık motor yağı miktarının artırılması ve toplumun bilinçlendirilmesine yönelik olarak

Belediyelerle işbirliği protokolleri imzalanmaktadır. 2010 yılında imzalanan 14 protokolle birlikte,

projenin başladığı tarihten günümüze protokol imzalanan belediye sayısı 22 olmuştur. Protokol

imzalanan belediyeler aşağıda verilmiştir.

1 Ocak 2010 / Bursa Büyükşehir

19 Temmuz 2010 / Kastamonu Merkez

26 Şubat 2010 / Iğdır Merkez

4 Ağustos 2010 / Tekirdağ Çerkezköy

14 Nisan 2010 / Çanakkale ÇAN

21 Ağustos 2010 / Samsun Büyükşehir

26 Mayıs 2010 / Niğde Merkez

14 Eylül 2010 / Nevşehir Merkez

24 Haziran 2010 / Muğla Merkez

30 Eylül 2010 / Balıkesir Merkez

24 Haziran 2010 / Muğla Bodrum

12 Ekim 2010 / Muğla Ortaca

24 Haziran 2010 / Muğla Konacık

17 Aralık 2010 / İstanbul Bayrampaşa

15.2 Katılım Protokolleri

30

Atık Yağların Yönetimi projesi kapsamında PETDER’e Yönetmelikten kaynaklı yükümlülükleri yerine

getirmek üzere yükümlülük devrinde bulunan motor yağı üreticileri, ithalatçıları ve araç ithalatçıları

ile bir yıl süreli “Katılım Protokolleri” imzalanmaktadır. 2010 yılında Katılım Protokolü imzalanan

kuruluş sayısı 87’dir. Protokol İmzalanan Kuruluşlar aşağıda verilmiştir.

AK Gres ve Madeni Yağ Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti., Akel İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti., Akstrol Petrokimya

San ve Tic. Ltd. Şti., Anadolu Araçlar Ticaret A.Ş., Anadolu Isuzu Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., Arı Petrol

Kimya Endüstri ve Ticaret A.Ş., Atak Madeni Yağ Pazarlama San. Ve Tic. A.Ş., Aytemur Petrokimya

Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Balpet Petrol Ürünleri Taşımacılık San. ve Tic. A.Ş., Balta Motorlu Araçlar

Turizm Dış Ticaret Ltd. Şti., Baylas Otomotiv A.Ş., Baytur Motorlu Vasıtalar Tic. A.Ş., Belgin Madeni

Yağlar Tic. ve San. A.Ş., BMC San. ve Tic. A.Ş., Borusan Makina ve Güç Sistemleri San. ve Tic. A.Ş.,

Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş., Bölünmez Petrolcülük A.Ş., BP Petrolleri A.Ş., Cam Petrol

Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Chevrolet Otomotiv Tic. Ltd. Şti., Çelik Motor Ticaret A.Ş., Çukurova Ziraat

Endüstri ve Ticaret A.Ş., Daihatsu Türkiye Motorlu Araçlar A.Ş., Delta Akaryakıt Tic. A.Ş., Denizatı

Petrokimya Ürünleri Yapı İnşaat San. ve Tic. A.Ş, Doğan Boya Makina ve Kimya Sanayi Ltd. Şti., Doğuş

Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş., Ekol Otomotiv San ve Tic. A.Ş., Emek Petrol Ürünleri Tic. San. Ltd. Şti.,

Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş., ENKA Pazarlama İthalat İhracat A.Ş., Gema Madeni Yağları San.

ve Tic. A.Ş., General Motors Türkiye Ltd. Şti., Global Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Hattat Tarım

Makinaları San. ve Tic. A.Ş., HMF Makina ve Servis Sanayi ve Ticaret A.Ş., Honda Türkiye A.Ş., Hyundai

Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., İliya Yofoğlu Madeni Yağ San Tic., İsotlar Grup A.Ş., John - Deere

Makinaları Ltd.Şti., Kadooğlu Petrolcülük Taşımacılık Tic. San. İth. Ve İhr. A.Ş., Klora Gres ve Yağ

Sanayi A.Ş., Koçak Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Küçükler Uluslararası Nak. Akaryakıt Otom. San.

ve Tic. A.Ş., Laverda Tarım Mak. San.Tic. A.Ş., Levent İthalat İhracat Ltd. Şti., Link Kimya Petrol

Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti., LLK Eurasia Madeni Yağlar San. ve Tic. Ltd. Şti., Manpet Petrol Ürünleri San.

ve Tic. Ltd. Şti., Mazda Motor Logistics Europe N.V. Merkezi Belçika, Türkiye İstanbul Şubesi,

Mercedes – Benz Türk A.Ş., Miroil Akaryakıt Dağıtım ve Pazarlama Ltd. Şti. Tarsus Şubesi, MYS Otom.

Taş ve Pet. Ür. Tur. Teks. San ve Tic Ltd. Şti, Mobil Oil Türk A.Ş., Motec Madeni Yağlar San. Tic. Ltd. Şti.,

Nil-Can Kimya Petrol Ürün. Ambalaj Hurda San. ve Tic. Ltd. Şti., Nissan Otomotiv A.Ş., Odaman Ticaret,

Opet Petrolcülük A.Ş., Orhan Makine San. Tic. Ltd. Şti., Ortaklar Otomotiv Ltd. Şti., Özçınarlar Petrol

Ürünleri Ltd.Şti, Petline Petrol Ürünleri Tic. A.Ş., Petrofer Endüstriyel Yağlar San. ve Tic. A.Ş., Petrol

Ofisi A.Ş., Petronas Madeni Yağlar Tic. Ltd. Şti., Peugeot Otomotiv Pazarlama A.Ş., PETFER Madeni Yağ

Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Pınar-Al Kimya Otomotiv ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti., Prista Oil Yağ San.

ve Tic. Ltd. Şti, Renault Trucks Türkiye Tic. A.Ş., Shell & Turcas Petrol A.Ş., Sif İş Makinaları Paz. Ltd.

Şti., Sönmezler Petro Kimya San. ve Tic. A.Ş., Suzuki Otomobil Pazarlama ve Tic. A.Ş., Şampiyon Petrol

Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Tarımsan Tarım San. ve Tic. A.Ş., Temsa Global San. ve Tic. A.Ş., Toros

Madeni Yağlar Nak. San. ve Tic. A.Ş., Total Oil Türkiye A.Ş., Toyota Pazarlama ve Satış A.Ş., Uzel

Makina Sanayi A.Ş., Viscol Petro Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş., Volvo Otomobil Tic. Ltd. Şti., Würth

Sanayi Ürünleri Ticaret Ltd. Şti., Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.Ş.

15.3 Teslimat Protokolleri

31

Toplanan atık motor yağları kategorisine bağlı olarak 3 farklı tipte hazırlanan Atık Motor Yağı teslim

Protokolü bulunmaktadır. 2010 yılında T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan Çevre Lisanslı 56 firmaya

teslimatta bulunulmuştur. Atık Motor Yağı Teslim Protokolü imzalanan kuruluşlar aşağıda verilmiştir.

ACIÖZ PETROL GÜLBAHAR KİMYA ADANA ÇİMENTO DÖRTYILDIZ DEMİR ÇELİK

ARES MADENİ GÜNDÜZ GIDA AKÇANSA ÇİM. (B.ÇEKMECE) ELAZIĞ ALINOVA ÇİMENTO

ASAŞ PETROL GÜR-PET AKÇANSA ÇİM. (ÇANAKKALE) İZAYDAŞ

AVRUPA ATIK İSSAN KİMYA AKÇANSA ÇİM. (LADİK) KARS ÇIMENTO

BİLGİN KİMYA KOZA SINAİ YAĞ ASLAN ÇİMENTO A.Ş. KİMTAŞ KİREÇ (BERGAMA)

CAN KİMYEVİ MURAT TUNÇ BAŞKENT ÇİMENTO KİMTAŞ KİREÇ (P.HİSAR / K.ELİ)

ÇEV-PET PET. ÖRÜSAN KİMYA BURSA ÇIMENTO KONYA ÇİMENTO

ÇİNKANLAR ÖZ MOBİL ÇİMENTAŞ (TRAKYA) LİMAK ÇİMENTO

DENGE PETROL ÖZKALE KİMYA ÇİMENTAŞ (İZMİR) MUĞLA KİREÇ

ERLER BOYA PETROTEK ÇİMSA (ESKİŞEHİR) PAY METAL

EVRENSEL SAR-PET ÇİMSA (MERSİN) SET ÇIMENTO (ANKARA)

FB-OİL PETROL SUDEOİL ÇİMSA (KAYSERİ) SET ÇIMENTO (BALIKESIR)

FRİG KİMYA ŞAHİNBEY ÇİMSA (NİĞDE) SET ÇİMENTO (TRAKYA)

G.D.S. ŞAH-SAN DENİZLİ ÇİMENTO YİBİTAŞ YOZGAT

16. TANITIM EĞİTİM VE BİLİNÇLENDİRME ÇALIŞMALARI

Proje çalışmaları çerçevesinde atık motor yağlarının çevre ve insan sağlığına olumsuz etkilerine dikkat

çekmek, atık üreticilerinin projeye katkılarını sağlamak üzere atık üreticileri düzenli olarak ziyaret

edilmekte, yerel yönetimlerle işbirliği protokolleri imzalanmakta, toplantı ve eğitim programları

düzenlenmekte, yazılı ve görsel iletişim araçları vasıtasıyla, fuar vb. etkinliklerde proje çalışmaları

hakkında bilgilendirme yapılmaktadır.

16.1 Poster, Broşür, Kitap ve Yayınlar

32

2010 yılında tanıtım, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları kapsamında atık alımı yapılan yerlere

asılmak üzere “Bir Varil Bir Ağaç” ve “Doğadan Aldığımız

Enerjiyi Tekrar Doğaya Kazandırıyoruz” posterlerinden

yaptırılarak dağıtılmıştır. Yine atık üreticilerini bilgilendirmek

üzere 3 yapraktan oluşan el broşürleri yapılarak dağıtımı

sağlanmıştır.

Madeni yağlar ve atık yağlarla ilgili bilgilendirmeye yönelik olarak “Madeni Yağlar Üretim, Kullanım ve Geri Kazanım Yöntemleri” kitabı hazırlanmıştır. 16.2 Kamu Kurumları ile Birlikte Yapılan Eğitim Çalışmaları

2010 yılında atık üreticilerine yönelik olarak Bakanlık, İl Müdürlükleri veya Belediyelerle koordinasyon

içinde 9 farklı ilde 18 toplantı düzenlenerek atık yağ toplama çalışmaları hakkında sunum yapılmıştır.

4 Mart 2010, Katılımcılar Faaliyet Değerlendirme

Toplantısı, İstanbul

1 Nisan 2010, 2009 Yılı Faaliyet Değerlendirme Basın

Toplantısı, İstanbul

11 Mart 2010, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı

koordinasyonunda, MSB ve tüm Askeri Kurumlar,

Ankara

2 Haziran 2010, Çevre Haftası Etkinliklerinde Stand

Açımı, Eskişehir

5 Haziran 2010, Çevre Haftası Etkinliklerinde Stand

Açımı, Tekirdağ

5 Haziran 2010, Çevre Haftası Etkinliklerinde Stand

Açımı, Sakarya

15 Haziran 2010, Antalya İl ÇOM koordinasyonunda,

Antalya

24 Haziran 2010, Konacık Belediyesi

koordinasyonunda, Muğla

1 Eylül 2010, Tekirdağ İl ÇOM koordinasyonunda,

Çorlu- Çerkezköy/Tekirdağ

2 Eylül 2010, Tekirdağ İl ÇOM koordinasyonunda,

Saray- Muratlı /Tekirdağ

3 Eylül 2010, Tekirdağ İl ÇOM koordinasyonunda, Hayrabolu-Malkara /Tekirdağ

29 Eylül 2010, Tekirdağ İl ÇOM koordinasyonunda, Şarköy, Tekirdağ

6 Ekim 2010, Eskişehir İl ÇOM koordinasyonunda, Eski Sanayi, Eskişehir

6 Ekim 2010, Eskişehir İl ÇOM koordinasyonunda, Teksan Sanayi, Eskişehir

33

12 Ekim 2010, Muğla Belediyesi koordinasyonunda, Muğla

25 Ekim 2010, Erzurum İl ÇOM koordinasyonunda, Erzurum

2 Kasım 2010, İstanbul İl ÇOM koordinasyonunda, İstanbul

9 Kasım 2010, Samsun İl ÇOM koordinasyonunda, Samsun

16.3 PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Kapsamında Katılım Sağlanarak Sunum Yapılan

Toplantılar

20 Ocak 2010, ÇOB PETDER Faaliyet Değerlendirme Toplantısı,

Ankara

20 Nisan 2010, PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi

Sunumu, Manisa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Tehlikeli

Atıklar TAIEX Semineri, Anemon Otel, Manisa

13 Mayıs 2010, Atık Yağların Yönetimi ve Enerji Geri Kazanımı

Konulu Bildiri Ve Sunum, ICCI 16.Uluslararası Enerji & Çevre

Fuarı ve Konferansı, WOW Convention Center, İstanbul

17 Temmuz 2010, PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi

Sunumu, İstanbul ÇMO, Beyoğlu, İstanbul

21 Ekim 2010, PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi Sunumu,

Eskişehir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Atık Yağlar TAIEX

Semineri, Eskişehir Anemon Otel

4 Kasım 2010, Atık Yağların Yönetimi ve Enerji Geri Kazanımı konulu bildiri ve sunum, 2. IWES Atık

Teknolojileri Sempozyumu ve Sergisi, WOW Convention Center, İstanbul

34

16.4 Basın ve Tanıtım Çalışmaları

2009 yılında yapılan çalışmalar Nisan ayı içerisinde düzenlenen bir basın toplantısı ile kamuoyuna

duyurulmuştur. Ayrıca çok sayıda sektörel ve ulusal yayında proje çalışmalarına yer ver verilmiştir.

8 Ocak 2010, Today Zaman,

3 Haziran 2010, Roderden Haberler Dergisi

14 Ocak 2010, Commercial Vehicle Dergisi

7 Eylül 2010, TRT Haber 1 Varil 1 Ağaç Projesi

30 Nisan 2010, Global Enerji Dergisi

19 Ekim 2010, Yeşil Lojistik Dergisi

30 Nisan 2010, TGRT Atık Yağlar Haber Çalışması

16 Aralık 2010, TV8 Sekizinci Etap programı

35

17. DİĞER PROJE ÇALIŞMALARI

PETDER Atık Yağların Yönetimi Projesi kapsamında projenin konusu ile direkt ilgili olan TÜBİTAK

Madeni Yağların İzlenmesi Projesi, atıkların kaynağında Ayrı Toplanması Projesi gibi diğer bazı

projelerle ortak çalışmalar yürütülmüştür. Ayrıca atık yağların toplanması ile sağlanan çevresel

faydanın etkisini artırmak üzere PETDER 1 Varil 1 Ağaç Projesi hayata geçirilmiştir.

17.1 PETDER 1 Varil 1 Ağaç projesi

Proje Çevre ve Orman Bakanlığı ile 3 Eylül 2010 tarihinde imzalanan protokolle başlatılmıştır.

Proje görsellerinin ve tanıtım malzemelerinin hazırlanması sonrasında “Ayakta

Alkışlanacak Proje – 1 Varil 1 Ağaç Projesi” çalışması PETDER olarak beğenilerek

ÇOB’nın görüşüne sunulmuştur. Çalışma ÇOB tarafından da beğenilmiş ve

kullanılmaya başlanmıştır. Proje basın duyurusu hazırlanarak 6 Eylül 2010 tarihinde

yayınlanmıştır. Proje kapsamında www.birvarilbiragac.com ve

www.birvarilbirfidan.com internet siteleri satın alınmıştır. 2 Aralık 2010 tarihinde

ağaçlandırılacak bölge Ankara Çakırlar Çiftliği olarak belirlenmiş ve 2010 yılında

öngörülen 15 bin fidan dikimine Ankara İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce

başlanmıştır. Ağaçlandırma çalışmalarının en geç 31 Mart

2011 tarihine kadar tamamlanması

planlanmaktadır.

17.2 AKAT “Atıkların Kaynağında Ayrı Toplanması Protokolü” Çalışmaları

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda 5 Haziran 2009 tarihinde imzalanan protokol

çerçevesinde AKAT platformunun 2010 yılında düzenlediği toplantılara katılım sağlanmıştır.

17.3 Atık Madeni Yağların İzlenmesi Projesi

TÜBİTAK tarafından ÇOB’na yapılan Atık Madeni Yağların Kontrol ve İzleme Sisteminin Oluşturulması

projesi 15 Mart 2008 tarihinde başlamıştır. Projeye PETDER olarak başladığı günden itibaren aktif

destek sağlanmaktadır. Proje 15 Mart 2011 tarihinde sona erecektir.

36

17.4 Erguvan Çevre Yarışması

İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından ilköğretim çağındaki öğrencilerin çevre bilincini

artırmak üzere 2005 yılında başlatılan ve 2010 yılında beşincisi düzenlenen yarışmaya PETDER olarak

her yıl düzenli olarak destek sağlanmıştır.

18. RAPORLAMALAR

Toplamaya ilişkin Ulusal Atık Taşıma Formlarının tamamının PETDER tarafından sisteme girilmesini

müteakiben hazırlanan raporlar aylık periyotta düzenli olarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığına,

Katılımcı Kuruluşlara, İşbirliği Protokolü İmzalanan Belediyelere ve rapor talep eden İl Çevre ve Orman

Müdürlükleri’ne gönderilmektedir.

Yıllık bazda ise çalışmalara ilişkin tüm sonuçlar hazırlanan Faaliyet Raporu ile tüm İl Çevre ve Orman

Müdürlüklerine, Belediyelere, Katılımcılara ve İlgili Kuruluşlara gönderilmektedir.

19. ATIK ÜRETİCİLERİ İLE İLİŞKİ YÖNETİMİ

Atık Yönetimi Projesi kapsamında atık üreticileri PETDER planlama sorumluları tarafından aranarak

atık birikme durumları sorgulanmakta ve bilgilendirilmektedir. Yapılan görüşmelere ilişkin kayıtlar

bilgisayar ortamına aktarılmaktadır. Bu çerçevede 10 bin 736 adet telefon görüşmesi yapılmıştır. Atık

üreticilerinden telefon, faks, resmi, yazı ve e posta yolu ile gelen bildirimler de aynı şekilde kayıt

altına alınarak yanıtlanmaktadır.

PETDER Lisanslı araçları ile atık motor yağı oluşan noktalar düzenli olarak ziyaret edilmekte veya

yapılan görüşmeler doğrultusunda araç yönlendirmesi yapılmaktadır.

37

PETDER’E ATIK MOTOR YAĞI BİLDİRİMİNDE BULUNMAK VE BİLGİ ALMAK İÇİN

TEL : 0212 220 39 99

FAKS : 0212 320 28 11

E-POSTA : info@petder.org.tr

ADRES : Kaptanpaşa Mahallesi, Piyalepaşa Bulvarı, Ortadoğu Plaza

No:73 Kat 5 D:10 Okmeydanı – Şişli - İstanbul

38