PIKTOGRAMY – KODOWANIE ZNACZEŃGRAMATYKA – SKŁADNIKI SŁOWOTWÓRCZE

Bohdan Orłowski

ASYLCO®

Piktogramy Asylco® (idea)2

Zespół redakcyjnyBohdan OrłowskiWitold Szczęsnygrawpik@asylco.complusminus@asylco.com

Zespół asylco®Mariusz BorowskiBartłomiej DudekKatarzyna HonijMagdalena Orłowska

korekta technicZnaBeata Basiewicz-BorowskaRobert Brogowskibiuro@asylco.com

projekt okładki i składPositive Studio

wydanie i© Copyright by Bohdan Orłowski Asylco® 05-510 konstancin-jeziorna, ul. stefana Batorego 16tel.: (22) 756 42 73 mobile: 695 850 141 www.asylco.com

isBn 978-83-88967-96-2ean 9788388967962

3Piktogramy Asylco® (idea)

PIKTO GRAMY ASYLCO® (IDEA)

Alternative System of Language Communication (alternatywny system komunikacji językowej). Historia asylco zaczęła się 25 sierpnia 2005 r. od zabawy Czy, nie korzystając z liter, można napisać zdanie Ala ma kota. Powstał twór, który nie jest językiem sensu stricto (ma, bowiem tylko postać graficzną).

Zamiast pisać: To jest koza. Możemy napisać To jest .

Słychać było śpiew i wołanie. = Słychać było i 

asylco jest dziwne. = asylco jest .

Jedynymi składnikami asylco są słownik (zbiór piktogramów) i gramatyka.

Sednem asylco jest pisanie piktogramów, czyli tworzenie elementów słownika, które są rzeczownikami jednostkowymi. Do tej pory wynegocjowano i narysowano ok. 1000 piktogramów. Od piktogramów ikonicznych do symbolicznych – prezentacja wybranych technik, środków wyrazu1. Wierne odwzorowanie, zachowanie proporcji i koloru

= Marchew = Borowik = Burak = Malina2. Dodanie szczegółu pozwalającego na odróżnianie podobnych obiektów

= Morela = Brzoskwinia = Grejpfrut = Pomarańcza 3. Grupowanie składowych

= Pogoda

= Deszcz = Ulewa = Śnieg = Słońce = Burza

Piktogramy Asylco® (idea)4

4. Odróżnianie ekspresji, „melodii”

= Krzyk = Wołanie = Śpiew = Mowa5. Odróżnianie stanu od procesu

= Pamięć = Myśl6. Prospectus będący punktem wyjścia i syntezą

= Przyprawa Separatus z powiększeniem i wysunięciem na pierwszy plan (analiza przyprawy)

= Kwaśny = Ostry = Słodki = Słony 7. Wyodrębnianie przez korzystanie z antonimów

= Mokry = Suchy = Choroba = Zdrowie8. Cechy skrajne i nazwa cechy

= Strach = Męstwo = Postawa9. Ustanowienie zasady jak płynie czas na piktogramie (od lewej do prawej)

= Wschód słońca = Zachód słońca10. Niezróżnicowany zbiór elementów – punkt wyjścia (prospectus)

= Rodzina (znaczenie jest zawężone do kobiety, mężczyzny i tylko do ich wspólnych dzieci)

Piktogramy, na których pierwszoplanowe elementy to znaczenie piktogramu a drugoplanowe to kontekst (w sensie zakomunikowania zależności)

= Matka = Rodzice = Ojciec = Dziecko

5Piktogramy Asylco® (idea)

11. Różnicowanie przez kształt (miły, ciepły – nieprzyjemny, zimny)

= Smród = Zapach = Ciepło = Zimno12. Grupowanie poprzez wspólny element (kalendarz) + symbol

= Lato = Zima = Jesień = Wiosna13. Grupowanie piktogramów wokół wspólnego elementu (tu postać z tarczą)

= Atak = Wróg = Sprzymierzeniec = Obrona14. Grupowanie piktogramów wokół historyjki (fabellus) z różnym zakończeniem Oba piktogramy są związane z awarią samochodu (potocznie – samochód złapał

gumę)

= Problem (w sensie kłopot) Historyjka = zmartwiona kobieta (mowa ciała – ręce umieszczone na pochylonej

głowie).

= Sprawa (w sensie – rzecz do załatwienia) Historyjka = postać (zdecydowanie) niosąca koło do naprawy.15. Odwołanie się do szablonu, stereotypu

= Szacunek = Szkoda = Pożytek = Tęsknota16. Połączenie (zderzenie) atrybutów

= Rzecz17. Zastosowanie różnic w podziale piktogramu, gdy różnice są subtelne

= Śmiech = Płacz = Nastrój

= Radość = Żal = Humor

Piktogramy Asylco® (idea)6

Piktogramy asylco można łączyć. Dzięki takiemu zabiegowi powstają piktogramy złożone.Przykład rodzinny bez korzystania z gramatyki:

= Pradziadek (ojciec rodziców rodziców)Z założenia cała konstrukcja asylco ma być taka jak matematyka. W odróżnieniu od słów jakiegokolwiek języka, w asylco wszystkie piktogramy mają mieć jednoznaczne znaczenie. Każda następna konstrukcja ma być również jednoznaczna. Ponieważ piktogramy były wynegocjowane w niewielkiej grupie to niestety znaczenia te nie mogą być przez wszystkich odczytane jednoznacznie. Przyjrzyjmy się złożonemu piktogramowi i spróbujmy nadać mu nazwę:

= Rodzeństwo (dziecko rodziców?)W języku polskim rodzeństwo to pojęcie conajmniej nie jednoznaczne. Dla iksa rodzeństwo to zbiór jego braci i sióstr bez iksa; dla osoby spoza rodzeństwa to zbiór wszystkich dzieci włącznie z iksem. W Asylco wszystkie piktogramy to rzeczowniki jednostkowe – to nie dzieci, ale dziecko (!) rodziców. W tym przypadku to jedno z dzieci (domyślnie obojga moich rodziców) czyli jeden z braci lub sióstr bez określonej płci.Korzystając z gramatyki (płeć):

= Brat przyrodni (syn matki) – syn matki to brat ale jest synem tylko jednego z rodziców (matki).

= Stryj (syn rodziców ojca) – to brat (syn rodziców) ojca.

= Siostra (dziecko rodziców).

7Gramatyka Asylco® (idea metody)

GRAMAT YKA ASYLCO® (IDEA METODY)

Projekt Asylco to propozycja szukania pierwiastków języka. Czyli takich elementów, które pozwoliłyby na precyzyjne zapisanie myśli (komunikatu), którą chcemy przekazać.

Na przykład w polszczyźnie istnieje dopełniacz cząstkowy wskazujący na część całości, dlatego wyrażenia chcesz ciasto i chcesz ciasta są dla Polaka zrozumiałe. Jednak używanie przypadków do konstrukcji komunikatów nie jest uniwersalne. W innych językach korzysta się z innych schematów. Używanie przypadków związane jest raczej z uzusem językowym niż z logicznym rozkładem treści zdań (wyrażeń, komunikatów) na czynniki pierwsze.

Problemy z poprawnym skonstruowaniem i odczytaniem znaczenia (słowa, zwrotu, komunikatu) pojawią się już przy korzystaniu z gramatyki i słownika języka polskiego.• Czy pojęcie energia (w sensie życiowa) to zabobon, pojęcie ezoteryczne, książkowe

(jako termin powszechnie wykorzystywany przez pisarzy), hipotetyczne, czy naukowe (skoro używane jest w medycynie alternatywnej)?

• Czy komunikat Psy gonią koty oznacza, że koty są gonione czy psy są gonione?• Czy przyimek do w zwrotach do domu i do drzewa oznacza to samo, co

sugerowałoby, że albo dochodzimy do domu tak jak do drzewa, albo wchodzimy do drzewa tak jak do domu?

Asylco to próba a lternatywnej konstrukcji komunikatów, wzorowana na schemacie matematycznym. Najpierw definiujemy pojęcia a następnie wyprowadzamy wnioski (konstruujemy słowa, zwroty, komunikaty).Tak jak z aksjomatów geometrii nie wyprowadzamy wniosków dotyczących np. kombinatoryki, tak z przyimka miejsca do nie skorzystamy w zdaniu Spał do południa, jeżeli wcześniej nie zdecydujemy, że może on pełnić również rolę przyimka czasu, określającego czas zakończenia zdarzenia (końcowy moment czynności).

Gramatyka Asylco® (idea metody)8

Gramatyka Asylco, pozwala na tworzenie słów, ich odmianę, budowę zdań. Do tej pory narysowano 138 elementów (symboli, znaków graficznych) podzielonych na 26 wymiarów (kategorii).(Wszystkie symbole gramatyki i ich nazwy znajdują się w załączniku na oddzielnej karcie.)

Każdemu z wymiarów przypisana jest co najmniej jedna funkcja:– słowotwórcza – służąca do tworzenia nowych słów,– fleksyjna – pozwalająca odmieniać słowa,– zdaniotwórcza – tworząca zdania lub zmieniająca ich charakter,– wypowiedzi – zmieniająca charakter tekstu.Niektóre z tych wymiarów mogą okazać się zbędne. W niektórych wymiarach być może powinno się dodać dodatkowe elementy lub połączyć istniejące.

Wstępne uwagi

– piktogram Człowiek jest piktogramem domyślnym, można go pominąć wszędzie tam, gdzie nie prowadzi to do nieporozumień.Wymiar gramatyczny technika oznaczania jest słowotwórczy i zawiera między innymi symbole: – Nazywanie – Pozwala tworzyć nazwy rzeczy, czynności, cech, itp – Wskazywanie – Pozwala tworzyć słowa wskazujące (zaimki).

Korzystając z piktogramu Człowiek i dwóch powyżej zdefiniowanych symboli potencjalnie możemy otrzymać dwie konstrukcje:

1. = Człowiek („jednocześnie” mężczyzna, kobieta lub dziecko) – słowo bez określonej płci bo żaden z symboli wymiaru płeć nie jest domyślny, ale z określoną liczbą bo pojedynczość w wymiarze liczebność jest domyślna.

9Gramatyka Asylco® (idea metody)

Ponieważ Nazywanie jest elementem domyślnym to = . Korzystając z innych elementów gramatyki możemy konstruować pojęcia:

człowieczeństwo, kobiecość, męski, dzieciątko, bachor, … Z założenia każdy piktogram jest rzeczownikiem jednostkowym. W języku

polskim bardzo często brakuje słowa, które będąc wyrazem pokrewnym o określonym znaczeniu, jest zarazem określoną częścią mowy. Dlatego też, nie jest możliwe aby wszystkie nazwy piktogramów były tylko jedną częścią mowy!

Jest oczywiste, że nazwa piktogramu nawiązuje do znaczenia. Ze względów technicznych powinna być krótka.

Rozpatrzmy piktogram Suchy = pozbawiony wilgoci, wody, płynu. Jedynym rzeczownikiem, który mógłby zostać użyty jako nazwa tego piktogramu to rzeczownik odprzymiotnikowy suchość. Wydaje się, że razi on swoją sztucznością.

Wg Słownika frekwencyjnego języka polskiego suchy występuje 1494 razy a suchość = 248 razy.

Pojedynczy piktogram rozumiemy jako rzeczownik ale korzystamy dalej z jego nazwy.

2. . Konstrukcja ta, ponieważ Człowiek jest elementem domyślnym słownika i możemy go pominąć z formalnego punku widzenia jest poprawna. Natomiast nie ma ona większego sensu ponieważ konstruowanie wyrażeń wskazujących (zaimków) nie wymaga powiązania z jakimkolwiek rzeczownikiem.

= Ja O tym jakie, w tym wyrażeniu, zostały pominięte symbole domyślne dowiemy się dalej.

Gramatyka Asylco® (idea metody)10

Trzy przykłady korzystania z gramatyki.

1 . PRZYIMKI

Niektóre wymiary jak przyimkowość różnią się na tyle od języka naturalnego, że wymagają dodatkowych uwag wprowadzających. W języku polskim przyimek pod łącząc się z rzeczownikami (lub innymi słowami pełniącymi ich funkcję) w:a) narzędniku – tworzy wyrażenia określające zlokalizowanie czegoś poniżej

jakiegoś przedmiotu (pod stołem).b) bierniku – tworzy wyrażenia określające skierowanie czegoś poniżej jakiegoś

przedmiotu (pod stół).Przyimek spod łącząc się z dopełniaczem, tworzy wyrażenia określające z miejsca czegoś, poniżej jakiegoś przedmiotu (z–pod stołu).W Asylco wyróżnia się trzy przyimki pod odpowiadające trzem powyższym formom pod–miejscem, (pod a) pod–w–kierunku–tam (pod b) i pod–w–kierunku–odwrotnym (spod). Powyższa zasada będzie stosowana do innych przyimków, które dają się połączyć w logiczne pary (od–do, nad–znad…).

= Pod stołem = Pod stół = Spod stołu

W wymiarze przyimkowość symbol:

– Intra – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś znajduje się wewnątrz X; – Ab – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś lub czynność zaczyna się od X; – Ad – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś lub czynność kończy się na X; – Circa – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś znajduje się ze wszystkich stron X; – Infra – Tworzy wyrażenia oznaczające, że w określonym kierunku coś znajduje

się niżej niż X; – Ante – Tworzy wyrażenia oznaczające, że w określonym kierunku coś znajduje

się bliżej (wcześniej) niż X; – Dum – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś dzieje się równolegle z X;

11Gramatyka Asylco® (idea metody)

Uwaga: Y oznacza miejsce określone przez wyrażenie przyimkowe

– Adversum – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś zmierza w kierunku Y; – Abversum – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś zmierza z kierunku Y; – Cum – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś zawiera X; coś współtowarzyszy X; – Sine – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś jest bez X; – Pro – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś jest przeznaczone dla/do X; – Vice – Tworzy wyrażenia oznaczające, że coś jest zastąpione przez X;

Przykłady:Przyimki miejsca

= W uchu = Intra + Ucho = Dookoła drzewa = Circa + Drzewo

= Od drzewa = Ab + Drzewo = Do drzewa = Ad + Drzewo

Przyimki miejsca i czasu

= Przed drzwiami = Ante + Drzwi = Przed zimą = Ante + Zima

Przyimek czasu

= Podczas łykania = Dum + Łyk

Przyimki kierunku

= Z ucha (z wnętrza) = Abversum + Intra + Ucho

Gramatyka Asylco® (idea metody)12

= W ucho, do ucha (do wnętrza) = Adversum + Intra + Ucho

= Pod język = Adversum + Infra + Język

= Spod języka = Abversum + Infra + Język

Przyimki kauzalne_i_inne

. = Matka z dzieckiem = Matka + Cum + Dziecko (potomek)

. = Ryba bez zębów = Ryba + Sine + Ząb + Mnogość

. = Klucz do drzwi = Klucz + Pro + Drzwi

. = Jedzenie dla matek = Jedzenie + Pro + Matka + Mnogość

. = Zamiast kury kaczka = Vice + Kura + Kaczka

. = Jesień w miejsce lata = Jesień + Vice + Lato

2. ZAIMKI

W wymiarze płeć (brak elementu domyślnego) symbol: – Nijakość – Tworzy słowa rodzaju nijakiego; – Żeńskość – Tworzy słowa rodzaju żeńskiego; – Męskość – Tworzy słowa rodzaju męskiego;

13Gramatyka Asylco® (idea metody)

Przykład:

= Kurczę = Kura + Nijakość

= Kura = Kura + Żeńskość

= Kogut = Kura + Męskość

W wymiarze osoba symbol:

– Nadawca – Tworzy słowa w pierwszej osobie – jest elementem domyślnym; – Odbiorca – Tworzy słowa w drugiej osobie; – Reszta – Tworzy słowa w trzeciej osobie;

W wymiarze gramatyki liczebność, wśród dodatkowych elementów niewystępujących w tradycyjnych gramatykach znajduje się symbol:

– Mnogość – Tworzy słowa w liczbie mnogiej – dom / domy…;

Przykłady kilku zaimków osobowych:

= Ja = Wskazywanie + ( – Nadawca – pominięty ze względu na domyślność) = Ty = Wskazywanie + Odbiorca= On = Wskazywanie + Reszta + Męskość = My = Wskazywanie + ( – Nadawca – pominięty ze względu na domyślność) + Mnogość = One = Wskazywanie + Reszta + Żeńskość + Mnogość

Gramatyka Asylco® (idea metody)14

W wymiarze określoność symbol:

– Dowolność – Tworzy słowa, które oznaczają, że zakres czegoś nie jest ani pełny ani pusty;

– Pustość – Tworzy słowa, które oznaczają, że zakres czegoś jest pusty; brak elementów zbioru;

– Pełność – Tworzy słowa, które oznaczają, że zakres czegoś jest pełny; całość zbioru;

W wymiarze lokalizacja symbol:

– Bliskość – Tworzy słowa, które oznaczają, że: coś jest blisko nadawcy; jest podobne; – Dalekość – Tworzy słowa, które oznaczają, że: coś jest daleko od nadawcy; jest

mało podobne;

W wymiarze okoliczność czynności symbol pomaga tworzyć zaimki wskazujące:

– Lokatywność – Tworzy pytajniki przy określaniu miejsca czynności; – Temporalność – Tworzy pytajniki przy określaniu czasu czynności;

Przykłady przyimków:wskazujące – szczegółowe:

= Tu = Wskazywanie + Lokatywność + Bliskość = Tam = Wskazywanie + Lokatywność + Dalekość

15Gramatyka Asylco® (idea metody)

z innymi przyimkami:

= Stąd = Abversum + Intra + Wskazywanie + Lokatywność + Bliskość = Odtąd = Abversum + Ab + Wskazywanie + Lokatywność + Bliskość = Stamtąd = Abversum + Intra + Wskazywanie + Lokatywność + Dalekość = Dotąd = Adversum + Ad + Wskazywanie + Lokatywność + Bliskość

nieokreślone:

= Gdziekolwiek, gdzieś = Wskazywanie + Lokatywność + Dowolność = Kiedykolwiek, kiedyś = Wskazywanie + Temporalność + Dowolność

upowszechniające:

= Wszędzie = Wskazywanie + Lokatywność + Pełność = Zawsze = Wskazywanie + Temporalność + Pełność

przeczące:

= Nigdzie = Wskazywanie + Lokatywność + Pustość = Nigdy = Wskazywanie + Temporalność + Pustość = Znikąd = Abversum + Intra + Wskazywanie + Lokatywność + Pustość

Asylco pozwala na tworzenie słów, które mają bardzo precyzyjne logicznie znaczenie i uzasadnienie, a które nie istnieją na pewno w języku polskim:

– Odnikąd = Abversum + Ab + Wskazywanie + Lokatywność + Pustość.

Gramatyka Asylco® (idea metody)16

3. SCHEMATY SŁOWOTWÓRCZE PRZYMIOTNIKÓW

W wymiarze kategoria ontologiczna symbol:

– Cecha – Tworzy cechy (przymiotniki) – jasny, duża…;

W wymiarze rzeczownikowość symbol:

– Nazwa wykonawcy czynności – Tworzy nazwy osób wykonujące wspólne czynności, zawody, funkcje… – uczeń, sekretarz, filozof; – Zakład, instytucja – Tworzy nazwy podmiotów pełniących rolę w jakiejś dziedzinie życia, ośrodka kulturalnego, naukowego, oświatowego, opiekuńczego, gospodarczego, handlowego, usługowego, rządowego i samorządowego, politycznego…; – muzeum, kino, opera, teatr, instytut, akademia, szkoła, przedszkole, uniwersytet, żłobek, hospicjum, giełda, bank, fabryka, stocznia, tartak, sklep, pralnia, rząd, sejmik, parlament, senat, partia, organizacja…;

W wymiarze stopniowanie intensywności symbol:

– Mała intensywność – Tworzy słowa oznaczające, że coś ma bardzo małe natężenie;

– Wielka intensywność – Tworzy słowa oznaczające, że coś ma bardzo duże natężenie;

Wykorzystanie symboli gramatyki w konstrukcji schematów słowotwórczych przymiotników

Przymiotnik właściwy – bezpośrednio oddaje cechę rzeczy; dotyczący rzeczy:

= Bajkowy = Bajka + Cecha

17Gramatyka Asylco® (idea metody)

= Grochowy = Groch + Cecha

Przymiotnik podobny – mający podobną cechę rzeczy (szczególnie kształt), przypominający rzecz:

= Fasolowaty = Fasola + Bliskość + Cecha – mający cechy, kształt ziarna fasoli, podobny do niego;

= Jajkowaty Jajko + Bliskość + Cecha – mający kształt podobny do kształtu ptasiego jajka

Przymiotnik odległy – mający część cechy rzeczy, mało podobny do rzeczy:

= Białawy – Biały + Dalekość + Cecha – niezupełnie biały

= Słonawy – Słony + Dalekość + Cecha – nieco słony

Przymiotnik składnikowy – z dodatkiem rzeczy, brakiem rzeczy. Odkreślenie „ilości” składnika w przymiotniku:

= Maślany – Masło + Cum + Cecha – zrobiony z masła lub na maśle; zawierający masło jako składnik

= Rybny – Ryba + Cum + Cecha – otrzymywany, produkowany z ryb lub z dodatkiem ryb

= Bezrybny – Ryba+ Sine + Cecha – nie zawierający ryb

Gramatyka Asylco® (idea metody)18

Przymiotnik pełny – obfitujący w rzecz, pełen rzeczy.

= Piaszczysty – Piasek + Pełność + Cecha – pokryty piaskiem, obfitujący w piasek, usypany z piasku

= Błotnisty – Błoto + Pełność + Cecha – rozmokły od deszczu, pełen błota, grząski, bagnisty

Przymiotnik nienasycony – oddający mało intensywną cechę rzeczy.

= Wyblakły – Kolor + Mała intensywność + Cecha – blady, nikły

Przymiotnik nasycony – oddający bardzo intensywną cechę rzeczy.

= Arcydziwny – Dziwny + Duża intensywność + Cecha – bardzo dziwny

= Ulewny – Deszcz + Duża intensywność + Cecha – bardzo obfity, gwałtowny deszcz

= Wrzaskliwy – Krzyk + Duża intensywność + Cecha – nadzwyczajnie krzykliwy, hałaśliwy

= Słodziutki – Słodki + Duża intensywność + Cecha – intensywnie słodki

= Żółciutki – Żółty + Duża intensywność + Cecha – niezwykle żółty

19Gramatyka Asylco® (idea metody)

Przymiotnik zawodowy – oddający cechę wykonawców czynności.

= Kolarski – Rower + Nazwa wykonawcy czynności + Cecha – odnoszący się do kolarza

= Okulistyczny – Okulary + Nazwa wykonawcy czynności + Cecha – dotyczący okulisty

Przymiotnik działowy – oddający cechę zakładów, instytucji

= Piekarniczy – Chleb + Zakład, instytucja + Cecha – dotyczący piekarnictwa

= Warzywniczy – Warzywa + Zakład, instytucja + Cecha – dotyczący warzywnictwa

= Prawniczy – Prawo + Zakład, instytucja + Cecha – dotyczący prawa____________________________________________________________________ Autor ma nadzieję, że ta (oryginalna zdaniem recenzentów asylco) metoda naukowo–dydaktyczna, być może posłuży kształtowaniu sprawności logicznego myślenia, nabywaniu umiejętności uczenia się i poznania. Pozwoli doskonalić takie sprawności intelektualne, jak analiza i  synteza, przechodzenie od konkretu do abstraktu i  od abstraktu do konkretu, uświadomi na przykład taką relacje jak: przyczyna – skutek; uświadomi stereotypy, ułatwi zrozumienie symboliczności itp.

Według autora to, co było znakomite przy konstruowaniu asylco to praca w grupie 3–5 osobowej przy negocjowaniu znaczeń. W sumie świetna zabawa.Zasady pisania piktogramów asylco nie są przez autora narzucone i  trwałe. Każdy powinien spróbować stworzyć swoje asylco i niekoniecznie w grupie rówieśniczej.

POSŁOWIE20

POSŁOW IE

PROJEKT BA DAWCZ Y ASY LCO

•Asylco(AIternativeSystemofLanguageCommunication)jestrodzajemsztucznegojęzyka, składającego się ze słownika i gramatyki. Słownik tworzą piktogramy, które mogą występować pojedynczo lub mogą być łączone w znaki złożone. Wszelkie ka-tegorie gramatyczne mają reprezentację w postaci szeregu oznaczeń.

•SłownikAsylcoobejmujejużponad10000słów,stworzonychnapodstawiezaledwiekilkuset piktogramów graficznych i kilkudziesięciu (138) znaków gramatyki, jest więc ekonomiczny. W projekcie zaprezentowano różne oznaczenia, np. w lekcjach: E.002 Zbiór wszystkich oznaczeń indywidualnych, E.003 Elementy wszystkich wy-miarów gramatycznych.

•JęzykAsylcostworzonybyłdlapotrzebjęzykapolskiego,możejednakznaleźć zastosowanie w innych językach; projekt zawiera (w lekcjach A.300-A.302) omówienie pewnych zagadnień gramatycznych charakterystycznych dla języków: angielskiego i niemieckiego.

•Projektspójnyi konsekwentny,wystarczającyi chybaw podstawowymzakresie wyczerpujący; jest jednak w trakcie tworzenia – otwarty – pozostawia możliwość tworzenia nowych piktogramów, połączeń, precyzowania sposobów wyrażania.

•Podstawowezagadnieniasązrozumiałe,nawetodbiorcanieznającyjeszczejęzykaAsylco po zapoznaniu się z podstawowymi zasadami może odczytać komunikaty, czy nawet wykryć pewne usterki (np. pkt 4 z instrukcji).

•Znalazłytureprezentacjęnawettrudnezagadnieniagramatyczne(np.kategoriaaspektu), czy stylistyczne (np. nacechowanie emocjonalne wyrazów, wartościowa-nie), uwzględnienie spójników, przyimków itp. Np. język zawiera oznaczenia takie, jak: potoczność, eufemistyczność, żartobliwość, ironiczność, rubaszność, wulgar-ność, obelżywość, poetyckość, urzędowość, co pozwala na określanie wyrazów, a za-tem także – stosowanie kwalifikatorów, podobnych jak w słownikach ogólnych języ-ka polskiego; należałoby się zastanowić, czy jest to rozróżnienie wystarczające. Jak i przykłady zastosowania w projekcie zostały zaprezentowane m.in. wulgaryzmy.

21POSŁOWIE

•Dziękimożliwościłączeniapiktogramów(aglutynacji)uzyskujemymożliwośćłą-czenia kilku informacji i oddawania skomplikowanych (zarówno dosłownych, jak i abstrakcyjnych) treści i pojęć, np. brat przyrodni matki.

•Możnapowiedzieć,żejesttojęzykaglutynacyjny,przyczymaglutynacjapoleganatym, że każde oznaczenie zawiera jakąś informację, dla podania pełnej charakterysty-ki trzeba posłużyć się sumą składników, np. żadna – wskazywanie + wyodrębnialność + pustość + żeńskość. Łączenie piktogramów i oznaczeń (aglutynacja) ma związek zarówno z kwestiami semantycznymi, jak gramatycznymi.

•Słowotwórstwow stosunkudomożliwościjęzykapolskiegozostałoniecouproszczo-ne, co związane jest m.in. z bogactwem typów słowotwórczych możliwych do wyko-rzystania przy tworzeniu nazw w określonej kategorii słowotwórczej – np. oznaczenie wykonawca czynności – formanty np. -acz, -ca, -arz, -nik, -iciel itd.).

•JęzykAsylcopodobniejakjęzyknaturalnydysponujeróżnemożliwościamiwyraże-nia tej samej treści.

•Asylcowykorzystujeteorięmatematyczną,dziękiczemujestzrozumiały,logiczny.•Piktogramysąużywanew codziennymżyciu–np.w aparacietelefonicznymprzeka-

zują informację o stopniu naładowania baterii, zasięgu, itp., w związku z czym język oparty na piktogramach (uproszczonych ilustracjach graficznych) jest łatwy do przy-swojenia. Dla pokolenia młodszego i najmłodszego szczególnie łatwy ze względu na popularność emotikonów i powszechne ich używanie właśnie przez dzieci i młodzież.

•Możemiećzastosowaniezarównopraktyczne,jaki teoretyczne.

ZASTOSOWA NIE TEOR ET YCZ NE

•PrzykładówteoretycznegozastosowaniajęzykaAsylcomożebyćz pewnościąwiele.•Jednymz interesującychzagadnieńjestkwestiasemantyki–tuchodzizwłaszcza

o teorię Anny Wierzbickiej dotyczącej języka składającego się z semów (elementem wspólnym jest konstruowanie znaczeń z prostszych, podstawowych elementów). Język Asylco mógłby być, zatem przydatny w rozważaniu semantyki A. Wierzbickiej jako sprawdzenie teorii w praktyce.

POSŁOWIE22

•RóżnicemiędzydialektamiAsylcoilustrująróżnicemiędzydwomajęzykami(gra-matykami języków europejskich – myślę, że indoeuropejskich). W rozdziale F.001 pokazane różnice w tłumaczeniu i budowie zdań w językach: polskim, angielskim, niemieckim.

DODATKOW E ZA LET Y

•MożliwośćpisaniatekstówAsylco.•Możliwośćkorzystaniaz zapisubarwnegolubczarno-białego(ekonomiadruku).•Posługiwaniesięprzezautorówterminologiąłacińską(a więcuniwersalnąw świecie

nauki), np. nazwy przypadków, oznaczeń przyimków itp.•Możliwośćwykorzystaniakomunikatorówi multikomunikatorówdopopularyzowania

języka (Internet, czat).

Dr Ewelina KwapieńWydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

31Piktogramy Asylco® (idea)

Piktogramy Asylco® (idea)32

asylco® może znaleźć szeroki zastosowania praktyczne, szczególnie w dydaktyce gramatyki języka ojczystego i języków obcych, a także w rozma-itych formach komunikacji, np. przy użyciu mediów elektronicznych.

Dyrektor Instytutu Językoznawstwaprof. zw. dr hab. Jerzy Bańczerowski

alternative system of language communication – asylco®, to znakowy system komunikacji alternatywnej, który jako taki może znaleźć zastosowanie w komunikacji dzieci (może także osób dorosłych), które nie są w stanie opanować mowy dźwiękowej bądź mają trudność z jej realizacją (np. w auty- zmie, dyzartii, afazji).

Dyrektor Instytutu Polonistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego

Dr hab. Józef Porayski-Pomsta, prof. UW

Bardzo ważnymi elementami tej metody są m.in.: kategoryzacja świata i pojęć (np. kategoria osoby, przedmiotu, rodzaju, liczby, intensywności, czasu, cechy, czynności, aspektu, relacji przestrzennych i  czasowych), kształtowanie tzw. pól semantycznych (np. pole semantyczne kolorów, wielkości, pokrewieństwa i  powinowactwa rodzinnego, roślin, zwierząt, kosmetyków), uświadamianie mechanizmów synonimii, polisemii, autonomii.

chociaż asylco® powstało głównie w  celach dydaktycznych, zakres jego możliwości nie ogranicza się tylko do nauczania, ale może służyć szeroko zakrojonym badaniom porównawczym nad językami.

Z pozdrowieniami i wyrazami szacunku, Krystyna Długosz–Kurczabowa

www.asylco.coMcena: 7.20 Zł

(w tyM 5% Vat)