Pengenalan

Menurut Putri Zabariah dan Rohani (2007), Penilaian dijalankan adalah supaya

guru dapat mengesan perkembangan kanak-kanak secara menyeluruh, melihat perubahan

pada setiap perkembangan kanak-kanak, membuat perancangan dan mengubahsuai

aktiviti pengajaran untuk membantu meningkatkan pertumbuhan dan perkembangan

kanak-kanak, mempelajari keperluan kanak-kanak, mengesan keberkesanan aktiviti,

rutin,dan strategi yang digunakan, mengenalpasti kekuatan dan kelemahan murid dalam

pembelajaran dari masa ke semasa, memberi laporan yang tepat kepada ibubapa, pakar-

pakar kesihatan, guru besar dan pegawai-pegawai yang memantau, menghargai hasil

kerja kanak-kanak dan membuat tindakan susulan serta merta.

Gay (1985) berpendapat bahawa penilaian ialah satu proses yang sistematik

semasa mengumpul dan menganalisis data bagi menentukan sama ada suatu objek yang

telah ditetapkan itu telah tercapai.

Kementerian Pelajaran Malaysia (2003) pula, menyatakan penilaian adalah

sebahagian daripada proses pengajaran dan pembelajaran yang dijalankan secara

berterusan. Ianya adalah proses pengumpulan maklumat tentang perkembangan dan

kemajuan kanak-kanak dengan menggunakan berbagai-bagai kaedah. Penilaian ini

bertujuan untuk mengenal pasti pelbagai kecerdasan dan potensi untuk diberi pengukuhan

dan dipertingkatkan. Penilaian yang dijalankan hendaklah direkodkan dengan tepat.

Berdasarkan pendapat dan definisi yang dijelaskan diatas, penilaian adalah

perkara yang perlu dilakukan dikelas prasekolah. Guru-guru perlu merancang dengan

teliti agar penilaian mendapat hasil dan maklumat yang betul. Penilaian ini juga perlu

dilakukan untuk mengetahui setakat mana perkembangan kanak-kanak dapat digunakan

dan diasah bakatnya.

Penilaian dikelas prasekolah boleh dijalankan secara formatif, sumatif ataupun

penilaian secara saringan. Walaubagaimanapun penilaian di kelas prasekolah dibuat

secara berterusan dan tidak formal. Guru berhak menentukan jenis, masa, dan kanak-

kanak yang dipilih untuk dibuat penilaian. Penilaian ini bertujuan untuk memudahkan

guru merancang aktiviti yang bersesuaian dengan perkembangan kanak-kanak. Mengikut

Kurikuklum Prasekolah Kebangsaan (2003), Penilaian ini juga bermatlamatkan untuk

mengesan perkembangan murid secara menyeluruh, mengenalpasti pelbagai potensi

murid secara menyeluruh, mengenalpasti kekuatan dan kelemahan murid dalam

pembelajaran dari masa ke semasa. Penilaian juga, adalah untuk mengesan keberkesanan

pengajaran, merancang dan mengubahsuai aktiviti pengajarannya untuk membantu

meningkatkan pertumbuhan dan perkembangan murid. Ianya juga mengikut Kurikulum

Prasekolah Kebangsaan adalah u ntuk mengadakan tindakan susulan dengan serta merta.

Penilaian yang dijalankan dikelas Prasekolah mempunyai etika dan garis panduan

yang telah diberikan kepada para pendidik iaitu melalui Akta 308 dan Akta Pendidikan

1996 (Akta 550).Penilaian juga mempunyai etika yang perlu diikuti seperti rekod

penilaian murid tidak boleh menjadi bahan pameran, hasil penilaian hanya untuk pihak-

pihak tertentu sahaja.

Jenis-jenis penilaian yang dijalankan di Prasekolah.

Penilaian yang dijalankan oleh guru terhadap murid adalah bertujuan untuk

mendapat maklumat dan akan membantu guru untuk memperbaiki tahap pengajaran dan

pembelajaran di dalam kelas. Di kelas prasekolah terdapat tiga jenis penilaian iaitu,

penilaian formatif, penilaian sumatif dan penilaian saringan.

Penilaian Formatif

Penilaian formatif ialah penilaian yang dijalankan bertujuan untuk mendapatkan

data dan maklumat bagi memperbaiki kelemahan dan pengajaran dan pembelajaran.

Penialaian ini dijalankan sepanjang masa dan hasil yang diperolehi akan digunakan

secara terus untuk memperbaiki kelemahan. Di kelas prasekolah penilaian formatif

menggunakan kaedah yang boleh dilakukan ialah anekdot, rekod selari atau running

rekod dan pelbagai kaedah lagi. Penilaian jenis ini juga memerlukan komitmen guru

prasekolah yang lebih serius untuk memastikan keberkesanannya.

Keberkesanan pelaksanaan penilaian formatif di peringkat kanak-kanak

memerlukan beberapa langkah atau prosedur yang perlu diikuti dan diberi perhatian.

Diantaranya seperti berikut:-

1. Menentukan topik pengajaran dan pembelajaran untuk memastikan

keberkesanan maksimum bagi penguasaan sesuatu topik oleh kanak-kanak.

Melalui cara ini guru prasekolah dapat memastikan kanak-kanak dapat

menguasai sesuatu topik itu sebelum memulakan topik pengajaran yang baru.

2. Menyatakan aspek dan tahap pencapaian bagi setiap tajuk pembelajaran

mengikut perkembangan kanak-kanak yang dimuatkan dalam Kurikulum

Prasekolah Kebangsaan. Apabila guru mengetahui aspek perkembangan

kanak-kanak sudah pasti guru mengetahui aspek yang perlu dikuasai oleh

kanak-kanak. Contohnya kanak-kanak dapat membezakan bentuk, warna dan

dapat membezakan abjad yang diberikan.

3. Guru perlu menghubungkaitkan elemen-elemen yang terdapat dalam setiap

topik dengan topik yang berikutnya. Guru juga perlu menyusun mengikut

tahap kebolehan dan susunan dari yang mula hingga akhirnya.Ini perlu dibuat

agar pengajaran guru saling berkait dan tidak terpisah.

4. Mencadangkan langkah susulan. Tujuan penilaian formatif dijalankan adalah

untuk mengetahui tahap penguasaan sesuatu topik pembelajaran di samping

kesukaran dan kelemahan yang dihadapi oleh kanak-kanak. Dengan itu

tindakan susulan harus dilaksanakan berdasarkan keputusan ujian yang

diperolehi.

Pada dasarnyan, yujuan penilaian formatif ialah seperti berikut:

Memperbaiki pengajaran pembelajaran

Meningkatkan penguasaan kemahiran dan perkembangan tertentu kanak-

kanak

Membantu kanak-kanak menguasai sesuatu unit atau tajuk pembelajaran

dari kelemahan yang mungkin wujud melalui beberapa kaedah penilaian

yang dibuat secara formatif.

Mengubahsuai pengajaran seseorang guru dengan kepelbagaian individu

kanak-kanak yang ada di dalam sesebuah bilik darjah.

Mengenal pasti aspek atau tajuk yang menunjukkan kecenderungan

kanak-kanak masih lemah dan tajuk yang telah dikuasai oleh kanak-kanak.

Menentukan pendekatan yang lebih baik dalam penyampaian.

Sebagai kesimpulannya, penilaian formatif adalah suatu pendekatan dalam proses

pengajaran dan pembelajaran yang bermanfaat untuk menbantu kanak-kanak dan guru.

Maklum balas dan hasil penilaian dapat membantu memperbaiki kelemahan pada guru

dan kanak-kanak.

Penilaian Sumatif

Penilaian Sumatif bertujuan untuk menentukan pencapaian kanak-kanak pada

akhir sesuatu penggal persekolahan dan digunakan untuk menentukan keberkesanan

sesuatu kurikulum dan pendekatan pengajaran secara keseluruhannya.

Penilaian sumatif adalah bertujuan untuk:

Menentukan sejauhmana objektif-objektif sesuatu bidang mata pelajaran yang

telah disampaikan oleh guru semasa pengajaran pembelajaran berlangsung di bilik

darjah telah dicapai oleh kanak-kanak.

Memberikan ganjaran atau gred kepada kanak-kanak berdasarkan pencapaian

yang ditunjukkan dalam penilaian dan pemerhatian yang dilaksanakan.

Bagi memastikan keberkesanan dalam pentadbiran penilaian sumatif dalam konteks

pendidikan awal kanak-kanak, langkah-langkah berikut perlu dijalankan:-

Menggubal antara item yang perlu dinilai dalam konteks prasekolah terutamanya

yang berkaitan dengan matlamat setiap aspek perkembangan tertentu yang ingin

dikenal pasti. Setiap item haruslah berpadanan dengan objektif perkembangan

tersebut seperti yang telah ditetapkan di dalam Kurikulum Prasekolah

Kebangsaan.

Menterjemah item yang telah digunakan untuk tujuan penilaian terhadap kanak-

kanak bukan sahaja mengikut aras kesukaran item tetapi juga mengikut

kebolehpercayaan berkenaan dapat berperanan dengan baik.

Sebagai kesimpulannya, penilaian sumatif adalah untuk menentukan pencapaian kanak-

kanak sebagai satu kumpulan. Tahap pencapaian kanak-kanak yang berbeza akan

ditentukan dalam sesebuah bilik darjah. Penilaian sumatif juga bertujuan untuk

mengiktiraf kebolehan dan kemahiran yang dimiliki oleh kanak-kanak berdasarkan tahap

pencapaian yang diperoleh oleh kanak-kanak dalam penilaian yang dijalankan.

Saringan

Ciri utama yang perlu diberi perhatian dalam pembinaan item penilaian formatif

dan penilaian sumatif dengan teknik pemerhatian yang sesuai ialah kesahan,

kebolehpercayaan dan kemudahtadbiran dalam mengelola pembinaan alat penilaian

dengan teknik yang sesuai.

a). Kesahan

Kesahan sesuatu ujian merujuk kepada sejauh mana ujian berkenaan dapat mengumpul

maklumatbberkaitan bidang yang ditetapkan. Sesuatu ujian itu dikatakan sah sekiranya

ujian berkenaan boleh mengukur sesuatu yang sebenarnya hendak diukur atau sepatutnya

diukur.

Dalam konteks pendidikan awal kanak-kanak kesahan merujuk kepada kaedah

atau teknik pemerhatian untuk tujuan penilaian itu diadakan mengikut tujuan atau

matlamat utama penilaian dilaksanakan terhadap kanak-kanak. Kebiasaannya penilaian

dilakukan untuk melihat keberkesanan sesuatu aspek perkembangan yang dikuasai oleh

seseorang kanak-kanak itu. Sebagai contohnya, kesahan penggunaan kaedah anekdot,

rekod selari, skala pemeringkatan, portfolio dan sebagainya.

b). Kebolehpercayaan

Kebolehpercayaan sesuatu penilaian itu merujuk kepada ketekalan, ketepatan dan

kebolehbergantungan penilaian berkenaan. Ini membawa maksud sesuatu penilaian yang

boleh dipercayai akan menghasilkan maklumat yang tekal ( merujuk kepada beberapa

pentadbiran penilaian yang telah dijalankan), tepat seperti yang sepatutnya serta boleh

diterima pakai tanpa keraguan.

Dalam konteks pendidikan awal prasekolah, kebolehpercayaan boleh merujuk

kepada ketepatan serta kebolehbergantungan penilaian berkenaan dalam aspek

perkembangan kanak-kanak yang dinilai.

Proses Penilaian dalam kelas Prasekolah.

Dalam proses penilaian dalam bilik prasekolah terdapat empat langkah yang harus

diikuti dalam menjayakan proses penilaian.Langkah-langkah tersebut ialah

mengenalpasti, merancang, memantau dan tindakan susulan.

1. Mengenalpasti

Di peringkat atau langkah pertama ini, kanak-kanak akan dibimbing untuk memahami

perkara-perkara seperti:-

Item yang ingin dikenalpasti terlibat dalam aspek perkembangan kanak-

kanak.

Perkaitan diantara item-item yang dikenalpasti.

Item dan objektif yang hendak dicari atau dijawab.

2. Merancang

Selapas memahami objektif penilaian, kanak-kanak akan merancang aktiviti di dalam

proses penilaian. Strategi yang boleh dilaksanakan dengan cara seperti:

Memilih operasi-operasi yang sesuai

Menggunakan cara gambar rajah.

3. Memantau

Memantau melibatkan aktiviti seperti berikut:-

Memeriksa respons dan menentukan penguasaan kanak-kanak.

Membuat analisis terhadap respons yang diberikan oleh kanak-kanak.

Merekodkan pencapaian kanak-kanak.

4. Tindakan susulan

Tindakan susulan adalah aktiviti bimbingan, pengukuhan dan pengayaann, setalah

dikenalpasti kelebihan atau kekurangan perkembangan kanak-kanak. Aktiviti bimbingan

dirancang bagi membantu kanak-kanak mengatasi masalah pembelajaran agar kelemahan

kanak-kanak tidak terhimpun. Proses penilaian hedaklah dilaksanakan semula. Aktiviti

pengukuhan kepada pengetahuan dan kemahiran yang telah dikuasai.

i i. Kaedah pengukuran pencapaian kanak-kanak yang

digunakan di kelas prasekolah.

Skala pengukuran selalunya digunakan ketika menterjemah sesuatu data mentah

yang telah dikumpulkan sama ada menggunakan penilaian formatif atau penilaian

sumatif. Istilah berikut di bawah ini memberi panduan dan bimbingan tentang

keberkesanan dan langkah bagaimana ia boleh diguna pakai dalam proses penilaian

kanak-kanak di sesebuah bilik darjah itu sama ada secara berkumpulan atau individu.

Skala- skala yang dimaksudkan ini seperti skala nominal, ordinal, sela dan nisbah.

1. Skala Nominal

Skala jenis ini selalu dikatakan skala yang paling mudah dan ketepatannya paling rendah.

Skala nominal mengkategorikan pemboleh ubah berdasarkan ciri-ciri kesamaan dan

memberi nama atau label kepada pemboleh ubah tersebut. Contoh pemboleh ialah bagi

jantina dibahagikan kepada lelaki dan perempuan. Kodnya seperti “1” diberi kepada

jantina lelaki dan “2” diberikan kepada perempuan. Data pemboleh ubah yang

menggunakan skala nominal biasanya juga dipanggil sebagai data kategori.

2. Skala Ordinal

Skala ordinal digunakan untuk menggambarkan susunan nilai sesuatu kualiti pemboleh

ubah. Boleh bermula daripada peringkat paling rendah hinggalah kepada peringkat paling

tinggi. Contohnya nombor 1, 2 dan 3 menggambarkan kedudukan prestasi akademik

kanak-kanak dalam kelas dan seterusnya menunjukkan kanak-kanak yang paling

cemerlang hinggalah kepada kanak-kanak yang paling kurang cemerlang. Penggunaan

skala ordinal ini sesuai digunakan pada masa sekarang memandangkan penilaian adalh

salah satu dari tugas guru dalam mengenal pasti perkembangan kanak-kanak di institusi

mereka.

3. Skala Sela

Sela ialah skala yang dianggap sebagai skala persamaan unit. Sebagai contoh, skala sela

digunakan untuk menyatakan suhu seperti perbezaan suhu antara 30 C dengan 40 C,

adalah sama perbezaan suhu 50 C dan 60 C. Beza antara kedua-dua kategori tersebut

ialah 10 C.

Skala sela mampu menunjukkan perbezaan antara beberapa kategori dan juga

persamaan dalam unit pengukuran yang digunakan.

Nilai sifar dalam skala sela merupakan satu nilai. Nilai sifar tidak

menggambarkan kosong secara mutlak. Contohnya 0 C adalah satu nilai permulaan suhu

yang menggunakan sistem skla pengukuran celcius.

4. Skala Nisbah

Skala nisbah ialah skala yang mempunyai kedudukan yang paling tinggi berbandaing

dengan skala jenis lain.

Nilai sifar dalam skala nisbah berbeza dengan nilai sifar dalam skala sela. Sifar

dalam skala nisbah menunjukkan kosong secara mutlak.

Skala nisbah menggambarkan bukan sahaja persamaan dan perbezaan, malah juga

secara perkadaran atau penggandaan dalam bentuk peratus. Sebagai contoh perbezaan

antara 40 dan 50 adalah sama dengan perbezaan 10 dan 20. Di samping itu 40 adalah 2

kali ganda besarnya daripada 20. Ini menunjukkan kadar diantara 20 dan 40 adalah dua

kali ganda.

5. Skala Diagnostik

Penilaian yang melibatkan skala jenis adalah sesuatu ujian yang mnegenal pasti sesuatu

perkar atau masalah yang berlaku dalam pengajaran dan pembelajaran dan menentukan

punca-punca yang menyebabkan masalah berkenaan berlaku. Pentadbiran penilaian ini

bertujuan untuk mengenal pasti sebab-sebab berlakunya kelemahan murid dalam

perkembangannya. Apabila sesuatu sebab dapat dikenalpasti maka tindakan selanjutnya

dalam merancang dan meningkatkan perkembangan tersebut.

Ciri-ciri penilaian jenis ini tidak memberikan skor atau gred kepada murid, kerana

penilaian ini dibuat hanya untuk memperbaiki kelemahan tertentu. Penilaian ini juga

hendaklah dijalankan atau dilaksanakan semasa pengajaran dan pembelajaran sedang

berlaku atau berlansung dan bukanya pada akhir proses pengajaran dan pembelajaran.

Hasil dan maklumat daripada hasil penilaian ini akan dihasilkan dalan bentuk profil

individu berasaskan skor tentang aspek-aspek perkembangan yang dinilai. Contoh

penilaian yang boleh dilakukan ialah menilai bacaan murid untuk mengenal pasti

kemahiran murid untuk mengenal huruf. Teknik yang boleh digunakan atau sesuai

digunapakai ialah senarai semak, skala pemeringkatan dan yang bersesuaian dengan

murid.

6. Skala Perkembangan

Skala perkembangan melibatkan penilaian yang merujuk kepada pemerhatian yang

dilakukan secara autentik terhadap kanak-kanak seperti kaedah penggunaan portfolio.

Kaedah ini adalah berdasarkan kepada hasilan kerja, pencapaian kendiri dan kemahiran

lain yang dimaksudkan untuk setiap aspek perkembangan kanak-kanak. Kaedah berikut

boleh digunapakai dalam kategori skala perkembangan.

a- Penilaian pencapaian

Penilaian terhadap kanak-kanak dalam aktiviti harian mereka di dalam bilik darjah. Guru

akan memerhati dan menulis jurnal untuk mengenalpasti kekuatan dan kelemahan kanak-

kanak itu melalui kaedah rekod selari, persampelan dan lain yang sesuai. Rekod anekdot

juga sesuai digunakan.

b- Penilaian Holistik

Guru mengenalpasti kekuatan dan kelemahan kanak-kanak menggunakan data yang

dikumpulkan dengan kaedah sesuai dalam teknik pemerhatian mengenai perkembangan

sosial, emosi, kognitif dan fizikal serts lain-lain perkembangan yang perlu dan hendak

dinilai.Kaedah yang sesuai digunakan ialah rekod selari, rekod anekdot atau senarai

semak.

c. Penilaian Kendiri

Penilaian jenis ini membolehkan kanak-kanak membuat refleksi terhadap kemajuan diri

sendiri. Guru boleh membantu dalam mengenalpasti pencapaian kanak-kanak dengan

soalan-soalan yang sesuai dengan matlamat penilaian kendiri.

d. Rubrik

Teknik ini membolehkan kedua-dua pihak guru dan kanak-kanak berkongsi pemahaman

terhadap jangkaan pencapaian yang diperlukan sebagai tugasan atau kerja yang

berkualiti. Kanak-kanak secara objektif akan memahami pencapaian mereka dalam

penilaian yang dibuat. Strategi autentik boleh digunapakai dalam mendapat pemahaman

di antara guru dan kanak-kanak. Contoh strategi penilaian autentik seperti dibawah:

Pemerhatian terhadap individu atau kumpulan kanak-kanak.

Temuduga dengan kanak-kanak atau ibubapa

Jurnal guru atau kanak-kanak

Tugasan penilaian pencapaian

Masalah atau soalan

Lukisan

Gambar

Seni

Portfolio

Naratif

Rakaman Audio

Rakaman Video

Sampel tugasan kanak-kanak dari masa ke semasa

Tugasan kanak-kanak dengan rubric untuk analisa

Tugasan menggunakan computer, lukisan dan lain-lain.

Instrument yang digunakan.

1. Rekod Anekdot.

Rekod anekdot adalah satu catatan yang ringkas mengenai sesuatu peristiwa atau

tingkah laku murid yang dianggap penting, unik dan signifikan untuk direkodkan.Rekod

ini perlu ditulis secara objektif menerangkan apa yang berlaku, bila dan di mana peristiwa

itu berlaku.Pemerhatian dengan teknik ini sesuai untuk merekodkan satu aspek

perkembangan sahaja. Maklumat yang perlu ada dalam rekod anekdot ini adalah seperti

nama kanak-kanak yang dinilai, tarikh, masa, tempat peristiwa yang terjadi, ulasan guru

dan cadangan atau tindakan yang dilakukan oleh guru. Maklumat ini dapat membantu

guru memahami kanak-kanak.

2. Rekod Berterusan.

Rekod berterusan merupakan catatan dalam bentuk cerita (narative) yang dibuat

ke atas individu atau sekumpulan kanak-kanak semasa berlakunya sesuatu peristiwa

dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Setiap perlakuan dan apa yang dikatakan

oleh murid akan dicatat sepanjang tempoh pemerhatian. Pemerhatian yang terperinci ini

selalunya dijalankan dalam tempoh 5 – 10 minit.

3. Rekod Peristiwa.

Rekod jenis ini merupakan catatan tengtang tingkah laku yang ingin dinilai.

Dalam proses merekodkan, pemerhati perlu menunggu sehingga tingkah laku yang

hendak dinilai itu ditunjukkan oleh kanak-kanak yang diperhatikan. Jangka masa rekod

peristiwa merupakan jangka masa berlakunya tingkahlaku yang dinilai itu. Rekod

peristiwa ini mudah ditafsirkan dalam bentuk graf.

4. Pemeringkatan Berkala.

Pemeringkatan berkala merupakan kaedah yang menandakan tingkah laku kanak-

kanak berdasarkan darjah kekuatannya seperti sangat kerap, sederhana, kadang-kadang,

jarang-jarang tau tidak pernah. Guru perlu menyediakan skala kadar dan menandakan

tingkah laku tersebut.

5. Senarai semak.

Senarai semak ialah senarai item yang disediakan untuk mengenal pasti

perkembangan dari segi pengetahuan, kemahiran, sikap dan kebolehan. Ia juga

merupakan satu senarai item yang diperhatikan oleh pemerhati untuk menentukan sama

ada tingkah laku yang berlaku, tingkah laku dapat diperhatikan dan kekerapan tingkah

laku itu berlaku.

iii. Tindakan susulan yang diambil untuk kemajuan kanak-kanak

.Tindakan susulan adalah aktiviti bimbingan, pengukuhan dan pengayaan yang

dilakukan oleh guru setelah dikenalpasti kelebihan dan kekurangan perkembangan setiap

kanak-kanak.Tindakan susulan yang boleh diambil untuk memastikan kemajuan kanak-

kanak ialah dengan cara mengenalpasti kelemahan yang dihadapi oleh setiap kanak-

kanak. Di dalam kelas prasekolah terdapat pelbagai jenis kanak-kanak iaitu kanak-kanak

yang cerdas, lemah, pendiam dan sebagainya. Kanak-kanak ini perlu dikatogerikan

dahulu sebelum membuat tindakan susulan.

Bagi kanak-kanak yang lemah, guru perlu memberi aktiviti yang bersesuaian

dengan tahapnya. Ini dapat membantu kanak-kanak membina keyakinan diri dan tidak

berasa diri mereka lemah. Kanak-kanak yang lemah ini perlu diberikan perhatian agar

setiap dari kanak-kanak ini mnendapat perhatian dan bimbingan yang sepenuhnya.

Perkembangan kanak-kanak perlu dipantau dan bimbingan secara individu atau

kumpulan hendaklah dilakukan secara adil dan saksama.

Kanak-kanak yang lemah ini juga perlukan perhatian dan tunjuk ajar yang lebih

daripada guru dan ibubapa. Ini untuk memberi dorongan dan semangat kepada kanak-

kanak yang lemah ini.

Bagi kanak-kanak yang cerdas pula perlu diberikan aktiviti yang boleh menguji

minda mereka dan mencabar. Ini akan menaikkan semangat kanak-kanak ini untuk

melakukan aktiviti. Aktiviti yang sederhana dan tidak menarik akan mematikan semangat

dan minat kanak-kanak ini untuk belajar.

Peranan Ibu Bapa atau keluarga dalam Penilaian dan

Kemajuan Kanak-kanak.

Penglibatan ibubapa dan keluarga dalam pendidikan kanak-kanak di prasekolah

amatlah penting. Ini kerana ibubapa dan keluarga adalah insane-insan yang pertama

wujud dalam kehidupan kanak-kanak. Keluarga adalah tempat yang paling selamat bagi

kanak-kanak. Ibubapa juga ialah guru atau pendidik yang pertama sebelum kanak-kanak

tiba ke sekolah.

Peranan keluarga merujuk kepada peranan ibu bapa atau penjaga secara langsung

dan tidak langsung dalam penilaian kanak-kanak. Peranan mereka boleh memberi kesan

yang positif terhadap perkembangan murid prasekolah. Ibubapa memainkan peranan

yang penting secara tidak langsung dalam proses penilaian untuk:

1. Mengukuhkan Pembelajaran

Ibu bapa yang prihatin akan membantu dan menggalakkan anak mereka

meneruskan amalan atau apa yang telah dipelajari di tadika seperti;

i. Amalan memberi salam, ucap selamat dan terima kasih

ii. Amalan kemahiran seperti menyiram pokok, menghidangkan makanan dan

mengemas

iii. Amalan membaca doa-doa yang dipelajari di tadika

iv. Membaca buku, menulis, melukis, membuat kolaj dan lain-lain

2. Menyumbangkan Kepakaran atau Sebagai Rujukan

i. Memberi penerangan tentang pekerjaan

ii. Membuat demonstrasi dan memberi latihan dalam kraf

iii. Membantu dalam aktiviti pembelajaran seperti bercerita, bernyanyi dan

menggunakan komputer.

v. Memberi khidmat nasihat dan runding cara

3. Memberi Sumbangan Tenaga dan Bahan

i. Menyediakan alat bantu pengajaran dan pembelajaran

ii. Membaiki alat permainan luar

iii. Membina taman sains

iv. Menderma alat permainan terpakai

v Mengadakan lawatan atau berkelah

vi. Menyediakan props

4. Memberi Khidmat Kebajikan

i. Memberi sumbangan untuk aktiviti sukaneka atau persembahan tahunan.

ii. Menjadi ahli jawatankuasa Prasekolah.

iii. Bergotong- royong membersihkan sekolah.

Tuliskan satu laporan yang mengandungi maklumat-maklumat seperti tersenarai

diatas. Sertakan beberapa contoh borang atau laporan penilaian dan kemajuan

kanak-kanak. Berikan pendapat tentang kaedah yang digunakan dan cadangan

anda untuk penambahbaikkan.

Laporan penilaian dan kemajuan kanak-kanak untuk tugasan kali ini dibuat di

Kelas Prasekolah Sekolah Kebangsaan Padang Luas. Sekolah ini ditubuhkan pada tahun

2003 lagi. Guru prasekolah yang bertugas disekolah ini ialah Encik Mohd Hilmi bin

Mohd Jamil dan Puan Junaidah binti Mat Harun. Di sekolah ini terdapat dua kelas

prasekolah. Walaubagaimanapun saya telah memilih kelas Prasekolah Bestari dibawah

jagaan Encik Hilmi bin Mohd Jamil.

Setelah meneliti dan membuat tinjauan ke kelas ini, saya mendapati Cikgu Hilmi

menggunakan buku Profail yang dibekalkan oleh Jabatan Pendidikan Negeri Terengganu

sebagai bahan untuk membuat penilaian dan pemerhatian. Penilaian yang dijalankan agak

mengelirukan dan hanya difahami oleh guru dan pembantunya sahaja.

Rekod-rekod seperti anekdot, rekod berterusan, senarai semak dan sebagainya

lagi tidak digunakan. Ini kerana pada pandangan guru, hanya akan membebankan beliau

yang telah banyak menerima tugasan daripada pihak pentadbir. Tambahan pula, tidak

mempunyai kemahiran untuk menulis rekod-rekod yang disebutkan diatas. Guru hanya

menyediakan apa yang diperlukan oleh jabatan sahaja.

Penilaian terhadap tahap perkembangan kanak-kanak terhadap penguasaan

sesuatu kemahiran dicatat dalam satu buku yang dibuat khas oleh guru berkenaan. Buku

ini agak sistematik dan digunakan sebagai rekod peribadi kanak-kanak untuk

mengkatogerikan kanak-kanak mengikut kebolehan mereka. Hanya kanak-kanak yang

dapat menguasai kemahiran membaca dan menulis dicatatkan. Bagi kanak-kanak yang

belum menguasai abjad atau membaca nama tidak akan disenaraikan.

Hasil lawatan saya juga mendapati guru tidak dapat menumpukan perhatian

kepada penilaian terhadap sesuatu aspek contohnya penilaian perkembangan sosioemosi

kanak-kanak. Ini kerana guru hanya menumpukan kepada aktiviti yang dijalankan

didalam kelas sahaja. Menurut guru lagi, penilaian tidak dapat dijalankan kerana

kesuntukkan masa dan kanak-kanak tidak dapat melakukan aktiviti yang dirancang tanpa

pemantauan guru.

Dapatan yang saya boleh ambil ketika sesi lawatan saya ialah penilaian

menggunakan portfolio kanak-kanak. Setiap kanak-kanak dibekalkan dengan fail

individu. Setiap hasil kerja murid akan disimpan di dalam fail tersebut. Ini boleh dibuat

sebagai penilaian sumatif kerana diakhir pengajaran dan pembelajaran kanak-kanak akan

dinilai dan diberikan markah berapa bintang yang patut diperolehi. Penilaian jenis ini

didapati berkesan kerana kanak-kanak membuat aktiviti dengan berhati-hati untuk

mendapatkan seberapa banyak bintang.

Bagi ibubapa pula, terus mendesak guru untuk mengetahui tahap pencapaian

anak-anak mereka melalui peperiksaan. Oleh kerana desakan daripada pihak keluarga

atau ibubapa guru telah menjalankan ujian secara formal. Pengredan dan klasifikasi

mengikut kebolehan kanak-kanak telah membuatkan kanak-kanak yang pandai malas

belajar kerana merasakan diri mereka telah mengetahui banyak perkara dan menimbulkan

perasaan meninggi diri. Walaubagaimanapun, ibubapa telah tersalah anggap terhadap

penilaian yang dijalankan dikelas prasekolah. Mereka tetap mahu kanak-kanak diletakkan

dan kategerikan mengikut nombor.

Cadangan untuk Penambahbaikkan.

Setelah melihat proses penilaian yang telah dibuat dikelas prasekolah Sekolah

Kebangsaan Padang Luas, saya mendapati beberapa perkara perlu diberi

penambahbaikkan seperti berikut:-

1. Pengurusan Penilaian

Pengurusan bahan-bahan penilaian seperti rekod-rekod perlu lebih sistematik.

Contohnya menyediakan satu fail untuk menyimpan hasil dan maklumat yang telah

dinilai. Ini akan memudahkan guru untuk meneruskan penilaian berdasarkan kelemahan

kanak-kanak yang dinilai.

2. Pendedahan kepada keluarga.

Guru prasekolah perlu mengadakan perbincangan yang khusus untuk

memberitahu ibubapa agar mereka memahami perjalanan pengajaran dan pembelajaran

kanak-kanak di kelas prasekolah yang tidak mementingkan pengredan dan hanya

mementingkan tahap perkembangan yang bersesuaian dengan kanak-kanak. Dengan ini

ibubapa dapat memberikan sumbangan mereka. Contohnya, guru boleh meminta ibubapa

memerhatikan kanak-kanak ketika dirumah. Maklumat yang diberikan oleh ibubapa dapat

membantu guru dalam membuat penilaian dalam aspek perkembangan emosi. Peranan

ibubapa dapat dapat membantu kanak-kanak dan guru dalam proses pengajaran dan

pembelajaran. Hubungan dua hala yang ini dapat membina peluang pembelajaran yang

baik untuk kanak-kanak. Oleh itu peranan ibubapa juga penting dalam proses penilaian

dan diharap guru kelas ini dapat memanfaatkannya.

3. Penggunaan sudut atau ruang.

Guru perlu menggunakan ruang yang ada dengan lebih baik. Contohnya

penggunaan ruang tunjang kemanusiaan. Ini dapat membentuk keperibadian kanak-kanak

yang baik. Manakala penggunaan sudut tunjang bahasa dan komunikasi pula membantu

kanak-kanak mengenal abjad atau kemahiran membaca. Pengunaan ruang yang baik

boleh membantu guru menjalankan penilaian. Ruang yang terlalu besar akan

membahayakan kanak-kanak kerana membolehkan kanak-kanak ini berlari. Susunan

ruang yang betul dan bersesuaian dapat membentuk disiplin mereka ketika menjalankan

pelbagai aktiviti.

4. Penilaian secara Individu.

Mengadakan penilaian secara individu. Guru menjalankan aktiviti penilaian terutamanya

kepada kank-kanak yang boleh menguasai banyak perkembangan. Ini akan lebih

memberikan maklumat yang sebenar terhadap pencapaian kanak-kanak tersebut.

Contohnya guru meminta kanak-kanak membaca kad-kad perkataan atau nombor-nombor

yang terdapat disekeliling dansekitar kelas prasekolah. Ini dapat membantu guru

memahami kanak-kanak tersebut.

5. Pemilihan kanak-kanak.

Pemilihan kanak-kanak untuk membuat penilaian dan pemerhatian untuk merekod dalan

rekod anekdot mestilah dijalankan untuk memastikan kanak-kanak tidak ketinggalan dan

dapat dijalankan dimasa yang bersesuaian. Walaupun guru mempunyai bebanan tugas

yang banyak, penilaian ini perlu dirancang dari awal lagi untuk memudahkan kerja-kerja

guru di masa hadapan.

6. Pemahaman Guru Terhadap Penilaian.

Sebagai guru prasekolah, perlu menimba ilmu dan memahami setiap jenis penilaian yang

perlu digunakan untuk memnjadikan penilaian yang dibuat mempunyai tahap

kebolehpercayaan dan kesahan yang tinggi.

Kesimpulannya.

Berdasarkan tinjauan yang telah dibuat, saya mendapati penilaian sama ada

formatif, sumatif dan saringan perlu dijalankan di setiap kelas prasekolah. Penilaian ini

perlu dilakukan untuk mengetahui kelemahan dan kekuatan pengajaran guru. Begitu juga

dengan tahap kebolehan kanak-kanak yang perlu dinilai untuk mengetahui samada kanak-

kanak dapat menguasai kemahiran yang ajar ataupun tidak. Keberkesanan pengajaran dan

pembelajaran yang guru jalankan dapat dinilai dengan lebih cepat. Setiap guru prasekolah

perlu tahu menggunakan jenis-jenis penilaian dan instrument yang ada untuk

menambahbaikkan dalam setiap pengajaran dan pembelajarannya setiap hari.

Penilaian perlu dilakukan kerana setiap kanak-kanak mempunyai tahap

penerimaan yang berbeza diantara satu sama lain. Pemerhatian daripada guru akan

membolehkan kanak-kanak menguasai setiap perkembangan yang diajarkan dikuasai dan

membawa makna kepada kanak-kanak ini. Adakalanya guru tidak pasti kanak-kanak ini

dapat menerima apa yang telah diajarkan. Oleh itu, melalui penilaian yang pelbagai ini

pasti dapat menyelesaikan masalah yang dihadapi oleh guru-guru prasekolah.

RUJUKAN

Ee Ah Meng (1995) . Sekolah dan Perkembangan kanak-kanak. Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Dr. Mariani Md. Nor, Hamidah Sulaiman (2009). Penilaian Kemajuan Kanak-Kanak.

Open University Malaysia.

Kurikulum Prasekolah Kebangsaan (2003). Pusat Perkembangan Kurikulum,

Kementerian Pelajaran Malaysia.

Putri Zabariah A R, Bustam K.R. Hamzah (2005). Tadikan Berkualiti. Pahang PTS

Profesional Sdn. Bhd.

Rohani Abdullah. (2001) Perkembangan Kanak-kanak (Penilaian secara Portfolio)-

Universiti Putra Malaysia, Serdang.

http://cikduani.blodsort.com/2009/03/penilaian-diprasekolah.html.

http://www.ipislam.edu.my/uploaded/file/surayahzaidon.pdf.

www.penilaiankanak-kanak.