1

ေနဇငလတ

ေရႊအျမေတေဆာငးပါးမား စစညးမႈ

မာတကာ

(၁) စာေရးသ၏ ကယေရးအကဥး

(၂) စးတဆး ဆးမဆး

(၃) အမတရရ

(၄) ရြကေျခြေလ

(၅) ယၾကညမႈအေပၚ နားလညျခငး

(၆) ဝမးသာျဖစရတယ

(၇) တခနက စြယေတာရပ

(၈) ဆနေသာေရ ျမတေသာစတ

(၉) ရငးတလႈငး

(၁၀) ရြာတခါ သာတလည

(၁၁) ေလာကအကး

(၁၂) အခနတခက နားလညခစားျခငး

(၁၃) ေစတနာမန က ျဖစေစသည

(၁၄) တခ႕ကား “ရင” ဖ႔ စားၾကသည

(၁၅) အေမ ကၽြနေတာ သစၥာျပပါသည

(၁၆) ေသတတဖ႔လညး လေသးတယ

(၁၇) တရြကေၾကြ ႏစရြကေ၀

(၁၈) စဥးစားစရာေတြ ျဖစလာ

(၁၉) အေကြးေတြ ေကပါေစ

(၂၀) ပေတာကမ ႏစကး

(၂၁) အတတေကြး

(၂၂) အခ႕ကား ဤသ႔ …

2

စာေရးသ၏ ကယေရးအကဥး

ေဒါကတာေနဇငလတ

ေဒါကတာေနဇငလတ (၁၉၅၂)

၁။ အမညရငး - ေနဇငလတ

၂။မဘအမည - ဥးယေထာ+ေဒၚၾကငႏ

၃။ေမြးသကရာဇ - ၁၉-၁၂-၁၉၅၂

၄။ေမြးဖြားရာေဒသ - ရနကန

ေနဇငလတက ၁၉၅၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၁၉ ရကေန႔တြင အဖ ဥးယေထာ အမ ေဒၚၾကငႏတ႔က ရန

ကနၿမ႕၌ ေမြးဖြားခသည။ အမညရငးမာ ေနဇငလတျဖစသည။

၁၉၅၈ ခႏစတြင St John Diocesan Boy's School (လမးမေတာ အထက -၁) မ မလတနး ေအာင

ျမငၿပး ၁၉၆၆ ခႏစတြင အလယတနးက အထက(၁)ေတာငဥကလာပတြငသငယခသည။ ၁၉၇၀ ျပညႏစတြင

ရနကနၿမ႕ အထက (၆) ဗလတေထာငမ အထကတနးေအာငခသည။ ၁၉၇၃ ခနစတြင ရနကနစကမႈတက

သလမ ဗသကာဘြ႕(B.Arch) ရရခသည။ MBA (ADAM University, US), Doctor of Business Administr-

ation က (Brookes University, UK) မ ရရခသည။ H।G।P।, D।A., Dip in English, DL 101, Cert: Adva-

nce Diplomatic Skill သငတနးမားေအာငျမငခသည။

၁၉၈၀ ျပညနစတြင ဗလေလာငးသငတနးအပတစဥ (၆၁) သ႕ တကေရာကခသည။ ၁၉၈၁ ခႏစတြင

အမတ(၉၀၁) စစေျမျပငအငဂငနယာတပခြ၌ တာ၀နထမးေဆာငခသည။ ၁၉၈၃ ခႏစတြင ကာကြယေရး ၀န

ၾကးဌာန၊စစအငဂငနယာျပနၾကားေရးရး၌ တာဝနထမးေဆာငခသည။ ၁၉၉၀ ျပညႏစတြင အမတ(၉၅၅) စစ

ေျမျပငအငဂငနယာတပရငးတြင တာ၀နထမးေဆာငခသည။ ၁၉၉၁ ခႏစတြင ဗလၾကးအဆငျဖငတပမေတာ

မ အၿငမးစားယခသည။

ေနဇငလတသည ၁၉၇၃ ခႏစမစ၍ ရနကနစကမႈတကသလမဂၢဇငး၊ တခြနမဂၢဇငး၊ သေျပမဂၢဇငးမား

တြင စာေပမားက စတငေရးသားခသည။ ၁၉၉၈ ခနစတြင ပလၿမ႕ျပမဂၢဇငးတြင စာေပမားက ျပနလညေရး

သားခၿပး စကမႈတကသလမဂၢဇငး၊ တခြန၊ သေျပ၊ ေရႊအၿမေတ၊ ပန၊ သဇင၊ ၊ Executive၊ CEO၊ Life Style၊

Ecovision၊ Fashion Image၊ Perfect စသည မဂၢဇငး၊ ဂာနယမားတြင ေရးသားခသည။

၁၉၇၃ ခနစမစ၍ ေခတသစလသားတ႕ ကငလညလႈပရားရသည စးပြားလမႈဆငရာ၊ ဗဟသတဆင

ရာေဆာငးပါးမားက ေရႊအျမေတမဂၢဇငး၊ CEO မဂၢဇငးတ႕တြင အဆကမျပတေရးသားခသည။ ယခအခါ

AMBO Co। Ltd। ႏင AMBO Hotel Group ဥက႒အျဖစလညးေကာငး၊ ADAM University တြင Principal

အျဖစလညးေကာငး၊ ျမနမာႏငငဟတယလပငနးရငမားအသငး အေထြေထြအတြငးေရးမးအျဖစ လညး

ေကာငး ေဆာငရြကလကရပါသည။

ေနဇငလတေရးသားျပစခေသာ စာအပမား

၁။ ပညာေခတႏင ျမနမာစႏႈနး၂၀၀၄)

၂။ လ သ႕မဟတ အနာဂတျဖင ရငသနသ(၂၀၀၄)

၃။ 10 Days, MBA (၂၀၀၅)

3

၄။ ပညာမတတေသာ ပညာရ၊ ပညာမရေသာ ပညာတတ( ၂၀၀၅)

၅။ ေခါငးေဆာင - ေခါငးေဆာငမႈႏင ကမၻာအျမင( ၂၀၀၇)

၆။ စနေခၚမႈမားႏင မဟာဗဟာစမခန႕ခြမႈ (၂၀၀၇)

၇။ လပပငခြငရသ လပပငသ( ၂၀၀၈)

၈။ လေတာလား လေကာငးလား (၂၀၀၈)

၉။ ဥးေဆာငသ ဘယေလာက အေရးၾကးသလ (၂၀၀၈)

၁၀။ အေမြေပးသဆရာမာ(၂၀၀၈)

၁၁။ ဥးေဆာငျခငးသည ေခါငးေဆာငမဟတ (၂၀၀၈)

၁၂။ စးပြားဖကသလ၏ ေျဖာငခက (၂၀၀၈)

၁၃။ New 10 Days, MBA (၂၀၀၉)

၁၄။ ပတာဒရပကာ (၂၀၀၉)

၁၅။ ယၾကညမႈအေပၚ နားလညျခငးႏင လကေတြ႕လပငနးခြငအငတာဗး(၂၀၀၉)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

စးတဆး ဆးမဆး

ေနဇငလတ (October 2003)

ငယငယက မဆငမျခငကငမလ႔ ႏငးဆဆး စးဖးတယ။ အရြယေလး မရတရျဖစလာေတာ ႏငးဆဆး

ထကပနကတ ဆးေတြက ဘေမာငရငမာ အျပည။ မဆငျခငမလ႔ စးတ ဆးေရာ၊ ဆငျခငသတထားလကန႔ စး

တဆးေရာပ … ။ လတငး စးဖးတ ဆးေတြပါ။

လပေပါက၀ငကာစမာ ဘေမာင ေကာငမေလးတေယာကက သေဘာကမဖးတယ။ ေကာငးက ထ

မငးဘးထညလာရငး မေ၀စားၾကတာေပါ။ သစရြကေကြရငေတာင ေျမေပၚမကခင ေလအ၀က သစဥတပဒ

လ စတကးမတအရြယက ေႏြရာသ ေကာငးမပတခင ကကပငၾကးေတြေပၚက ဥၾသသၾကားရင မကရည၀

တတတအခန။ အခစဆတာ သေယာဇဥက စတာလား၊ အခစေၾကာင သေယာဇဥေတြ တြယရစတာလား၊ ဘ

ေမာငမခြျခားတတခပါ။ ရငခနတာတခေတာ သတထားမရ႕။ ကမ ၻာဥးထက ခနလာခတ ရငခနသေတြထက ပ

ျပးစညးခကေတာမကခပါဘး။ ဖြငေျပာဖ႔ အၾကမၾကမ စဥးစားတနးမာပ အဒကေလးမက အတနးၾကးေကာငး

သားတေယာကန႔ လကေျပးသြားတယ။ ဘေမာငရ႕ အခစေရး အစြမးအစတခေပါ။ ရငထ စးသြားတယ။ စး

တတတ ဆးပါ။

မတမေသးတယ။ ဆရာနာမညက ဥးေကာရင၊ အဂၤလပစာသငတာ။ ျပညသပငသမးေတာ ဘေမာင

St.John ကေန ျမနမာေကာငး ေျပာငးရတယ။ တရက Active န႔ Passive ဆတ သဒၵါကေျပာငးခငးေတာ ဘ

ေမာငအတြက ‘သြားၾကား’ ေလာကပေပါ။ ဆရာက အတနးေရ႕ထြကျပး ေကာကသငပနးမာ ေရးခငးတာ။ Pr-

esent Perfect Continuous က အသးဆနးဆနးေလးန႔ တနဆာဆငျပး ေျပာငးခငးေတာ ဘေမာင ‘ကြ’ ပါ

ေလေရာ။ တ၀ကတပကန႔ ဆကမေရးႏငေတာဘး။ ၀ါး ခန အတနးသားေတြက ၀ါးလးထးရယျပး ၾသဘာေပး

လကၾကတာေလ။ နားေတြ ပထ၊ မကႏာရျပး ရငထခပစးစးေလးျဖစသြားတယ။ ခငဗားတ႔ စးဖးသလား။ ကပ

ဆတ ဘေမာငကေတာ ခပကဥကဥေလး ခလကရတယ။ အဒါက လအမားေရ႕မ စးတ ဆး။

ဘေမာငမဘေတြက တခါ စးပြားပကဖးတယ။ ဘေမာင (၇) တနးေကာငးသားဘ၀ေလာကကေပါ။

ျဖစခငတာ ဂဏသေရရတ အစးရအရာရ၊ ေတာငးတမန႔ဖး အေမက မနမနမေပးႏငေတာ စးပြားေရးအတတပ

ညာက သခငလာတယ။ ဟတတယေလ အနာဂတဆတာ ဘာျဖစမနး သရတာမ မဟတတာ၊ ျဖစခငတငး မ

ျဖစတာေတြ အမားၾကးပ။ ရြယတသငယခငးတေယာကရ႕ မဘေတြက ျမနမာပရေဆးဆင ဖြငတယ။ သက

ဘေမာငထက စးပြားေရးအျမင ပရတယေပါ။ သ႔အားကးန႔ ဂဂမဆတေဆးက ေလာငလကတာ အရငး သးရာ

4

မာ အျမတႏစရာငါးဆယ ရလကတယ။ ဟတနးက ေငြေနာ၊ မရယန႔။ ခငဗားတ႔ရငထ စးသြားဥးမယ။ တခါ

တညး ဘေမာငရငထ စးပြားေရးလမငးကပသြားတယ။ ေနာက ျပဒါးေလာငတယ၊ ျမတတယ။ ေနာက ေဆး

ဒနး၀ယသမးတယ၊ ျမတျပနေရာ။ ပတေတြက ရငထစးသြားတာပ။ အဒစးတဆးေလးက ဘေမာင ခထ ရငခန

တနးပ။ မားမားစးပါေစေလ။ မႏႈတရကတ ဆးေလးေတြ။

အရြယငယငယန႔ အသလ အဆငေျပေတာ ႏြားေျခရာခြကက ဘေမာင ပငလယထငလကတယ။

ေတာေတာဟတတ ငါ လ႔လ အပမကေတြ စတနးျပး မကပစလကတယ။ မၾကာပါဘး Report Card ဆတ အ

ရညအခငးစစမတတမးထြကေတာ ဘေမာင အဆင(၁)အျမရေနရာက အဆင(၁၇) ထကသြားတယ။ စး

လကတ ဆး၊ မးၾကးပစသလား ေအာကေမရတယ။ ဘာရမလ ဘေမာငပ သတယမ႔လား။ (၇) ဂဏနးက ခ

ဖကန႔ ဖြဖြေလးဖကျပး အမကျပေတာ အေမကလ ပမနရေနက အဆင(၁) အထငန႔ လကမတထးေပးလက

တယ။ အတနးပငဆရာက ျပနေပးေတာ ဖကထားတ (၇) ဂဏနးက ျပနေရးေပးလကတယ။ မၾကာပါဘး အ

တနးပငဆရာက အမလကလာျပး အဒဖကရာန႔ ပတသကျပး အေမက ေမးပါေလေရာ။ အဒမာ အဆင(၁) န႔

(၁၇) ဇာတလမး ခးထပခးထညန႔ေပၚေတာတာပ။ ပလကတ မကႏာ၊ ရကလကတ အရက၊ မးၾကးဆယစငး

ပစတာကမ ေနသာထငသာရဥးမယ။ ကပက စးတဆးေတြထမာ ဒဆးက ေတာေတာစးတာ၊ ေတာေတာက

နကနကေလး စးပစတာ။

တကသလေရာကေတာ ဘေမာငက ဗသကာဘာသာယျဖစသြားတယ။ အႏပညာက ခစတတတ ဘ

ေမာငဆေတာ ဒဘာသာရပက ဘေမာငက စတခမးသာေစပါတယ။ ခဏခဏ ဆးစးတတလ႔ မစးရေအာင

ေကာငးစာထ၊ အလပထ စတကႏစထားရငးန႔ ‘ေအး’ ကဘေမာင သတျပခမတယ။ အသကတၾကေပမယ

‘ေအး’က ေကာငးေရာကတာ တႏစေစာေတာ စနယာေပါ။ စတဒယမာ ဘေမာငတေယာကတညး ပဆြရငး

‘ေအး’ ေရာကလာတတတယ။ တခါတခါ ေကာရစဒါမာ မသစတန႔ ေစာေစာလာရငး ‘ေအး’ ေစာငေနတတတာ

န႔ၾကလ႔ ဟဟဒဒစကား ေျပာျဖစျပနတယ။ ဘေမာငအတြက ‘ေအး’ ယလာတတတ ေခာကလကေလးေတြက

တခနမာ ဘေမာငရငထ၀ငဥးမယ ဆးတေခာငးလ႔သရင ဘေမာငမစားျဖစခပါဘး။ ‘ေအး’ အလက ျငမတယ။

ဘယေတာမ ႏႈတခမးန မဆးတတဘး။ မတကပမလမးတတတ ‘ေအး’ ရ႕ပါးျပငဥဥေလးမာ သဘာ၀ရမးေသြး

က ရရနေနတတတယ၊ ေအး ကသေဘာကတသေတြေတာေတာမားတာက ဘေမာငသတျပမပါတယ။ စးမာ

စးလ႔ သစတကၾကးစားျပးေရာငရငးန႔ မသစတေတြရ႕တြနးအားက မလြနဆနႏငဘ အတငးအတာတခထက

ပျဖစခၾကတယ။ စးမာစးတာန႔ ေကာငးကေစာေစာမလာေတာဘ အတနးနးမ ဘေမာင အတနး၀ငျဖစတယ။

ေစာေစာမလာေတာ ေအးက ‘ဒမနက မနစႏစဆယေစာေရာကလ႔ ေစာငေနမေသးတယ’ ဆျပး ဘေမာငအ

တြကယလာတ ခခဥေလးက ခေပၚ ေဘးလၾကညရငး တငသြားတတေသးတယ။ သေယာဇဥက ဘေမာင

ေၾကာကတယ။ အခစအတြက ရငခနရတာကလ ဘေမာငမသာယာရဘး။ ဘေမာငေျပာရင ယမလားဘ။ တ

ရက ဘေမာငအခနးမာ ပဆြရငး နညးနညးေနာကကေတာ ‘ေအး’ ေကာငးအျပန၀ငလာတနး ဘာမေျပာ ညာ

မေျပာ ပါးမ႔မ႔ေလးက အနမးေခၽြမတယ။ အခစက မေတာငးခေသးဘ ႏလးသားေစစားရာက အလလကမ

လကတာ။ ႏလးသားထက တြနးကနအားတခက မလြနဆနႏငေတာလ႔ ေပါကကြသားတာ၊ ‘ေအး’ က ကပ

ခပတငးတငးေလးဖကထားမတယ။ ‘ေအး’ ကမရနးရာပါဘး။ ႏလးသားခငး နားလညထားၾကျပပဟာ။ သဘာ

၀ႏႈတခမးပါးေလးက ဘေမာငရြရြေလးပ ေမႊးလကပါတယ။ သေပးခဖးတ ခခဥေလးထကပျပး ချမနပါတယ။

‘ေအး’ ရ႕မ႔မ႔ပါးျပငေလးမာ ပနးနေရာငသနးသြားတယ။ ဘေမာငက ဘယလထငသြားမလ မသဘး။ ဘေမာင

မားသြားသလား။ ဒဇာတလမးမး ရခဖးၾကပါတယ။ ရငထလ ေတာေတာစးသြားတယ။ ကယစးေတာ ကယလ

စးတသေတြက ဘေမာင ကယခငးစာလာမတယ။ ႏႈတရခကတ စးေတြပါလား။ အဒါက စြယေတာရပမာ စးတ

ဆးေပါ။

ေကာငးေတြ ျပးၾကေတာ ဘေမာငတ႔က အရာရေပါကစ၊ စးခတ ဆးေတြကႏႈတျပး ဘ၀သစ၊ အျမင

သစေတြန႔ ေလာကၾကးက ျဖတသနးဖ႔ၾကးစားရငး အမတမထင ‘ေနာ’ ကေတြ႔ျဖစသြားတယ။ ဘရရးလန႔ တ

တယလ႔ အမားက ေျပာၾကတာပေလ။ ‘ေနာ႔’ အလက တမး၊ ျပစမးမ႔မထင၊ ႏစဥးသေဘာတ ၾကညျဖလ႔မ

ဘာမမၾကာေသးဘး၊ ‘ေနာ’ မာ ေစစပထားတသရျပးသားလ႔ ဘေမာင သလကရတယ။ ၾကားၾကားခငး ဘ

ေမာငတကယလး ေျမမသြားျပလား ေအာကေမရတယ။ အကငအတြယညကေညာတ ‘ေနာ’ က ဘေမာငစတ

က တဒဂၤေျပေစႏငခတယ။ အဒေစစပေၾကာငးလမးမႈက ဖကေပးပါမယ။ သ႔အလမတဘန႔ လၾကးေတြ စစဥခ

တာပါ။ လခငးေတာင မေတြ႔ဖးေသးပါဘးတ။ ခစတစတန႔ ဘေမာင ၾကးစားျပး ယလကပါတယ။ ဟတေတာ

လညး ဟတတယ။ အမးသားက အေမရကားမာ …။ ဥးေပၚဥးရ႕ ေျမးလ႔ေျပာရင ဘေမာငရယမအးမာ။

တခါတရမာ ဘ၀ဟာ ေမာလငတာထက ပဆနးၾကယတယဆတာက ဘေမာင သတမထားမဘး။

ကား၀ယဖ႔ သြားရငးန႔ ‘ျမတ’ ဆတ တေယာကန႔ ဆျဖစျပနေရာ၊ ကားမ၀ယျဖစဘ လခငးရငးႏးသြားတာပ အ

ဖတတငလကတယ။ ရငးႏးသြားရဆ ေတာေသးတာေပါ။ ဒထကမကဖ႔က ျဖစလာခတယ။ ‘ေနာ’ န႔ပတသက

ျပး ဘေေမာငစတေတြ ေထြေနတနး ‘ျမတ’ ဆက ဖနးမၾကာခဏလာတတတယ။ တရကမာ ရးအလပက မျပး

5

လ႔ အထကက အၾကမးခရျပး စတညစေနတနး ‘ျမတ’ ဆက ဖနးလာတာန႔ အစအစဥမရဘ ပရပ႔စလပျဖစ

လကတယေပါ။ ဘေမာင မားသြားသလား … မားတယ။ သပက မားသြားပါတယ။

ဘယေလာကအထ မားသလသလား၊ အၾသဖ႔ ေကာငးလကတာမား၊ ‘ေနာ’ က သတေဗဒက Queen

‘ျမတ’ ကလညး သတေဗဒက Queen တဗာ။ ေရ႕ႏစန႔ ေနာကႏစပ ကြာတယ။ ဘေမာငတ႔ မဆငမျခငလပမ

တအက း၊ ေနာက အရြ႕တကရငး ေရ႕မၾကည ေနာကမျမင လပလကတရလဒ။ အေျဖတခ ထြကလာတယ။

ပတ၀နးကငရ ရကခတသ၊ အဒါက ‘ဘေမာင ငေပြ’ တ၊ ဒတခါ စးလကတ ဆးကေတာ ဘေမာငအတြက အ

ရပမညးၾကးပ။ မတမေသးတယ၊ သတေဗဒေကာငးသေတြ Field ဆငးေတာ ငပလမာ ညႊနၾကားေရးမးက

ဧညခေပးပါဆတာန႔ သြားျပးဧညအခမာ ညႊနမးသမးက ‘ကဘေမာင၊ ဒါေတာ မေကာငးပါဘး’ ဆတ စကားက

ဘေမာင ဘာျပနေျပာႏငမာလ၊ ဘေမာငက ေယာကားေလးဆေတာ ကယအေၾကာငး ကယပသတာ။ ေျပာျပ

ခငတ စကားေတြ ရငထျပနမပစလကရတယ။ ဒ စးက ပနစတ ဆးပါ။

ငယငယက အဆနးတကယက သပစတ၀ငစားတ ဘေမာငက ေလာကၾကးက တ၀ၾကး လကေဆာင

ေပးခပါတယ။ သမားေတြက သေဌးသမးန႔ ရၾကတာ။ ဘေမာငက သေဌးမၾကးန႔က အမေထာငကျဖစလက

တာ။ စတ၀ငစားစရာပ။

ဘေမာငက ၀နထမးဘ၀အမႈထမးရငး ကနထရကတာလပခတယ။ စးပြားေလးျဖစလ႔ ေျမေလးဘာ

ေလး၀ယမလားဆျပး ပြစားလကပ႔ေပးတာန႔ ‘မ’ န႔ ဆျဖစခတယ။ ေတြ႔စက မကႏာထားတငးတငးန႔ဆေတာ

သပၾကညမရမခဘး။ ေခၚလကတေစးက မေပါကေသးတ ေစး။ ေနာကမ ဖနးဆကျပးျပနေျပာမယဆျပး အ

လမၼာန႔ ဘေမာငလညထြကခတယ။ ျပနလညး မေျပာမခေတာပါဘးေလ။ ဖးစာဆတာ ခကတယ၊ ဆခငရင

ၾကဖနဆလာတတတာမး၊ တရက ကားေရေဆးဖ႔ထြကလာရငး မးပြငမာ တညတညပ ‘မ’ န႔ ကားခငးယဥမ

ေရာ၊ ျပနေျပာမယဆျပး ျဖးခတ ဘေမာင ျပးျပျပး ဖနးဆကဖ႔ သတရမလကရတယ။ ဖနးဆကရငးန႔ပ ရငးႏး

သြားတယဆပါေတာ။ ရငးႏးတအခါမာ တေယာကအေၾကာငး တေယာက ပသလာၾကတယေလ။ ‘မ’ နာမည

က ‘ခငမ’ တ။ အေၾကာငးစ သရေတာမ ေတာေတာသနားဖ႔ေကာငးတသ ျဖစေနတယ။ ခငမက မဆးမ။ အမ

ေထာငကျပး မၾကာခငမာပ ခငပြနးသညက မေတာတဆ ယာဥတကမႈန႔ ကြယလြနသြားျပး ငယငယရြယရြယ

န႔ မဆးမ ျဖစသြားရရာတာ။ ကနခတ ကယ၀နက ျပစေမြးဖြားရငး ေလာကၾကးက စတကနေနတအခန၊ တ

ေယာကအေၾကာငး တေယာက ပသလာေတာ ခငမရ႕ ရးသားျဖစငမႈက သတထားမလာတယ။ အရးခမ တ

ကယ အရးခ၊ ဒတခတညးန႔ ကပန႔အေၾကာငးပါခတာ၊ ရယေနသလား။ သေဌးမၾကးဆတာကေရာ အေၾကာငး

တခမဟတဘးလားလ႔ ေမးဥးမလား။ ေမးခငတသေတြက အျပစမျမငပါဘး။ ေမးေငါတသေတြကလ အျပစမ

ေျပာခငဘး။ သတ႔ဘကက ၾကညေတာလညး လကဖမးက ျမငႏငတာပေလ။

ဘေမာငတ႔လမးရ႕ ပတ၀နးကငဆတာ ေတာေတာေတာေၾကာကစရာ ေကာငးတယ၊ ေမးေငါရဆ

ေတာေသးတယ။ ပကပကစကစကက ေျပာခတသေတြပါ မနညးဘး။ တႏစေလာကယျပး သးလ႔ကနရင ကြ

သြားမာပါဆတသေတြကလ ရတယ။ လပ လလြတအရာရတေယာကက ကေလးတေယာကအေမက ယ

တယဆတာ ျဖစႏငပါမလားဆတသလရတယ။ အရာရအတမား ျဖစေနမလား၊ သ႔ ရးသြားျပး စစမးၾကညပါဥး

ဆတ အခါေတာေပးကလ ထန႔ေဒး။ တခါဖးမ ဂင၀ငးဆတာေတာင မေရာကဖးတသက ဂင၀ငး ေထာငစား

တာ ဆရာၾကးလ႔ အပတခသေတြကလ ခ။ ဒေလာကေလျပငးထနမယလ႔ ဘေမာင မထငခမဘး။ အမနအ

တငးေျပာရရငလား။ အသကထြကမတတ ေလျပငးကသာ အရငသရင ဘေမာင မက ယျဖစခမာ မဟတဘး။

ဘေမာင ဘာလ႔ မန႔ လကထပျဖစသြားသလ သလား၊ ေျပာျပမယ။ ဆငေျခေပးတာေတာ မဟတဘး။

ဘေမာငန႔ ေနာ ရညငေနတနးက ေစစပထားသရမနး မသဘး။ ေစစပေၾကာငးလမးျခငး ဖကေပးပါမယဆတ

ေနာ က ဘေမာငနညးနညးေၾကာကလာတယ။ ဘာလ႔လ သလား၊ ဘေမာငအျပင ေနာက ေနာကတေယာက

န႔ ထပညေနလ႔။ ေနာ ကလရန႔တင မဟတဘး။ အေျပာအဆက အငမတနမ ညကတာ၊ ဘေမာငက ေဆး

လပမေသာကေစခငေတာ ဘာေျပာတယမတလ၊ ဆယႏစေကာေသာကလာတ ေဆးလပက ျဖတပါလ႔ ေနာ

မေျပာရကပါဘး။ ဒါေပမယ မနးကေလးတငး ေဆးလပေသာကတာက ၾကကတသရမာ မဟတဘးထငတယ။

‘ကက ေသာကဖ႔ ေနာ ေဆးလပယလာပါတယ’ တ။ က … သတမနေတာင လပစားဖ႔ေကာငးလကတ ေနာပ။

ေနာကတေယာကန႔ သတငးခပသသၾကားလ႔ ေမးၾကညေတာ ေနာက ‘ကကရယ စးရမတတရနေကာ။ ေနာ

အက တ၀မးကြပါ’ တ။ တ၀မးကြေမာငႏမေတြ ခနးေတြ႔တတၾကတယေနာ။

ဒါေၾကာငမ႔ ဘေမာင စတညစညစန႔ ‘ေနာ’ က အရြ႕တကရငး ‘ျမတ’ န႔ျဖစသြားခရတယ။ ျမတက ရည

မနးခကၾကးတယ။ တကသလက ဆရာမ၊ စးစမးတ မကလးပငရင၊ ဘေမာငက ယဖ႔ေျပာတယ။ ဘေမာငက

လ ၾကာၾကာေလးတြၾကညဥးမယေပါ။ ေလာကၾကးမား ဘယေလာကအၾသဖ႔ ေကာငးသလ သလား၊ တခါတရ

ေလာကမာ တကယျဖစေနတာေတြက စာေရးဆရာေတြ ဇာတလမးဖြ႔ေနတာထက ပျပးဆနးၾကယေနတယ။

တရကေပါ ဘေမာငရ႕သငယခငး ကတငေမာငရ႕အမးသမးက ဘေမာငက ထးဆနးတ ေမးခြနးတခ ေမး

တယ။ ေတာေတာအေလးအနကထားျပး ေမးမနး ဘေမာင သလကပါတယ။

‘ကဘေမာင … ရင ျမတက တကယယဖ႔ စတကးသလားတ’

6

ဘေမာင ေၾကာငသြားတာေပါ။ ေတာေတာလညး အၾသသြားတယ၊ ဆးမား ထပစးဥးမလားေပါ။ သ႔ဆ

က ၾကားရတာက မးၾကးပစသလားပ။

‘စဥးစားျပးမ ၾကညျဖရငေတာ ဆကလပေပါ။ ကၽြနမ တႏစတခါ ျမတ ၀ယသမ ရငးရငးေပးေနတာ မ

ႏ ေလးက ဥးေကာဒငမာထားလ႔’ … က ၾကညပါဥး၊ ထငမလား။ ကပဆတ ဘေမာင စကားေတာင ျပနမေျပာ

ႏငဘး။ ျဖစႏငမလားလ႔ သသယစတန႔ တရက ‘ျမတ’ တ႔အမ သြားလညျပး အျပနမာ အ၀ငအထြကကားတစး

ေတြ႔လကတယ။ ဘေမာငလမးထပက ကားရပျပး ေစာငၾကညတယေပါ။ မၾကာပါဘး ေစာေစာက၀ငသြားတ

ကားအ၀ါေလးထက ျမတက ငနတေကာငန႔ ေတြ႔လကရျပနေရာ။ ရယလ႔ ေမာလ႔။ ခပငယငယဆေတာ ဥး

ေကာဒငေတာ မဟတတနဘး။ ခာတတတေယာက၊ မဆးထကလညတ သားေကာငပါလား။

ဘေမာငရ႕ ဒဏရာဒဏခကေတြက အသလ။ အမေထာငဘကအေပၚမာေတာ ဘေမာင စတခေစ

ခငတယ။ လမႈေရးသကၡာကေတာ အထးသျဖငေပါ။ ဘ၀မာ အသလ အဖအထစေတြ ေတြ႔ရတာမားေတာ ဘ

ေမာင နညးနညးေၾကာကလာတယ။ ဒလန႔ ‘မ’ ကေတြ႔ေတာ ကဆးလ႔ မဆးမျဖစတာကလြရင ျဖစငမႈေတြက

ေတြ႔ရတယ။ ရးသားမႈ၊ ပြငလငးမႈ၊ ခြငလႊတမႈေတြက ျမငရတယ။ ‘မ’ ရ႕ထငရားတ ၀ေသသေလးက နားလည

မႈပ။ ဒါန႔ပ ဘေမာငန႔ ‘မ’ လကတြျဖစၾကတယေပါ။

စးခတဆးေတြ ဖနတရာေတေတာ ဘေမာင ဆး အစးမခခငေတာဘး။ တကယ ပတ၀နးကငလႈငးဂ

ယကရမယလ႔ ေမာလငထားေပမယ အသေလာကျပငးထနမယလ႔ေတာ ေျမာေတြးမထားခရး အမန။ ေခါငးမ

ေဖာႏငေအာငျပငးတ မနတငးပါ။ အၾကညေတြက ဘေမာင ေကာငးေကာငးနားလညတယ။ ဘေမာငကေယာ

ကားေနာ၊ ေယာကားမာနာေတာ ရတယ။

ဘေမာင ၀နထမးဘ၀က အျငမးစားယလကတယ။ ေဆးလပမျဖတႏငေသးလ႔ စးကရကအစား ဂး

သနးတမတဖး ႏစလပက စေသာကတယ။ ဟတနးကေစးေနာ၊ မရယန႔ဥး။ ဘာမမလပႏငေသးေတာ ကယ

က ဘာမအပမသးခငဘး။ ေယာကားမာနအတြက ကာလဘယေလာကၾကာၾကာ ဘေမာင ေတာလနေရးလပ

ရဥးမယမ မသေသးတာ။ ဘေမာငသငယခငး ကခငေဇာက ဘာေျပာထးတယမတလ -

‘မေအေပး … သေဌးမ ရေတာမ လကဖကရညေတာင မတကေတာဘး’ တ … ေျပာပါေစ။ ကယအ

ေၾကာငး ကယပ သတာ။

ေစးကြကစးပြားေရးက ဘေမာငေတာ ေကးဇးတငတယ။ ေစးကြကစးပြားေရးသာမရခရင ဘေမာငရ႕

ေတာလနေရးေအာငျမငဖ႔ အပမကမကရမာ မဟတဘး။ တကတယဆတာ အခြငသာမလ တကလ႔ရတာ။

တကနညးကေတာ ၾကရဖနရမာေပါ။ ကေကာငးပါတယေလ။ ဘေမာင အလပျဖစခတယ။ နညးနညးျဖစတာ

မဟတဘး။ ေငြအ၀ငမားလ႔ ‘ထ’ သြားေအာငက ျဖစခတာ။ ႏငငတကာဆကဆေရးလမးေၾကာငးေပၚလညး

တကႏငခတယ။ ေျခလကေတြလညး ေတာေတာရညႏငခတယ။ ဘေမာင အသကေလးဆယမျပညခငမာ စ

ကၤာပ၊ မေလးရား စတ တတယႏငငက မလနာေတြက ဥစၥာဓနအရေရာ၊ အတတပညာဆငရာ အရေရာ အ

ထကစးန႔က ဆကဆႏငတအထ၊ ဂပနန႔အေနာကႏငငက ကမၸဏၾကးေတြက တနးတဆကဆႏငတအထ။

သတ႔ႏငငက ရယယာေတြ ၀ယပစတယ၊ စမခန႔ခြမႈက ၀ငစြကတယ။ အစဥအလာေတြက သတ႔ ဆနးသစ

တယ ဆတာထက ပျပးဆနးသစပစျပလကတယ။ ေအာငလညး ေအာငျမငတယ၊ အေျခလညး ေတာေတာ

တညသြားတယ။

အပမကက လတယ။ ေတာလနေရးကလ အကအဆးနညးနညးန႔ ရညမနးခကေရာကတယ။ ကယ

အလည ႏြ႔ေနၾကျပလားလ႔ ပတ၀နးကငက ဘေမာင ငေစာငးၾကညမလကတယ။ အၾသစရာေတာေတာ

ေကာငးတယေနာ။ တခနတနးက ဘေမာငက ေခါငးမေဖာႏငေအာင ထခေထာငးခၾကတသေတြ ဒေန႔သတ႔

မဟတသလပ။ ဒလ ႏြ႔လ႔ ရၾကစတမးတရင။

ဘေမာငက အာသေ၀ါကနခမးတ ရဟႏ ာမဟတဘး၊ ေဒါသရတယ၊ နာၾကညးတတတယ၊ မတသား

တတတယ၊ လကစားေခတတတယ၊ ကယစးခဖးတ ဆးမးေလးေပးျပး၊ ျပနစးၾကညေစခငတယ။ ငယငယက

မဆငမျခငကငမလ႔ ႏငးဆဆး စးတ အရသာမးေလး မေ၀ခစားၾကညေစခငတယ။

۞ ۞ ۞

တရကမာ တခနက ဘေမာငကေမးေငါျပး ‘ခငမေတာ သကသမားန႔ ေတြ႔ျပ’ လ႔ ရကရကစကစက မ

ၾကားတၾကားေျပာခတ လၾကး ဘေမာငဆေရာကလာတယ။ ဘေမာင ေကာငးေကာငးမြနမြနဧညခပါတယ။

ဘေမာငန႔ အက းတႏငငျခားကမၸဏတခမာ ေဒၚလာစားန႔ သ႔သားက အလပသြငးေပးဖ႔၊ ဘေမာငရ႕ရငထမာ

အဒလန႔ပတသကလ႔ အခအခရေနတာ ခငမကသတယ။ ထနးေပးရေအာငဆျပး စကားဝငးထ ၀ငထငေပးရာ

တယ။ ခာတတက သ႔အေဖေရ႕မာ ဘေမာင ေမးခြနးနညးနညး ေမးလကပါတယေလ။

‘အလပမရခင မငးရ႕အသးစရတ ဘယလရာလ’

‘အေဖဆက ေတာငးတယ’

ဘယလေျဖမယဆတာ ဘေမာငသျပးသားပါ။ ပစကြငးထေတာ ၀ငလာျပ။

7

‘ကယ သေဌးမန႔အမေထာငကတာေတာငမ ဒေန႔အထ ေငြတေသာငးယမသးဖးေသးဘး။ ေယာကား

ဆတာ ကယဘာသာကယ ရာသငတာေပါ။ ဟတလား ခငမ’

အဒလၾကး မကႏာ မခန ျဖစသြားတာ ဘေမာင သတထားမတယ။ ဆဒးနားမာ ညစာစားတာထက

ေတာင ပျပး ချမနလကတာ။ ကပေစာငလာတာ ဆယငါးႏစရျပ။ ဒစကားမး ေျပာႏငေအာငလ႔ ပစကြငးထ

ေရာကလာတ သားေကာငက အျမးပစမလား၊ ေခါငးပစမလားပ လေတာတယ။ ‘တ’ မာ အရသာမရေပမယ၊

‘ေပ’ မာ အရသာရတယ။ ခါးသးတ အရသာေနာ။

‘မဟာဗဟာန႔ နညးဗဟာက ဘယလ နားလညသလ’

‘မေျပာတတဘး အနကယ’

ခာတတ သနားပါတယ။ မကႏာေသေလးန႔ မတတႏငဘးေလ။ လပစရာရတာေတာ ဆကလပရဥးမာပ။ မငး

က ခနရတင ခနတာ၊ ငါ ပစေနတာက မငအေဖ။

‘မဟာဗဟာဆတာ ရညမနးခက၊ ဆယေလးငါးႏစ ၾကာရငၾကာတတတာမး၊ နညးဗဟာဆတာက

လပနညး နားလညေအာငၾကးစားျပး ျပနလာခ’

သားအဖႏစေယာကလး တနတနခခန႔ ဧညခနးထက ယ႔ယ႔ေလးထြကသြားၾကေလရ႕။ ခငမကေတာ

ကပအားနာပါတယ။ အရာရာဟာ ေကြတလည ၾကကတခနပါပ။ ကယခနတအခါ ျမငျမငေရာကဖ႔ပလတယ။

۞ ۞ ۞

ေနာကတေယာက …

ေနာကတေယာကက ပအသနာဖ႔ ေကာငးတသ။ ကပမတေဆြရ႕ မနးမ၊ နာမညက ‘မမး’ တ၊ အ

ျပညအစက မးျမတမး။ ကြယရာမာ ကပက ႏစျပားမတနေအာင အပတခတသ၊ အဒတနးက သ႔ေခတကး။

ကပေခါငး မေဖာႏငခဘး။ ပလႊားဆတာ တခနမာ နားတတပါတယ။ အဒမနးမ ဘယေလာကအထ ယတသ

လ သလား။ ကပ ဟတယတလးေဆာကေတာ အရးန႔အငးခပက ကတပါန႔ထတျပး ျမပထားတယ။ ဒေခတ

မာ ဒစကားေတြေျပာရင ယမာ မဟတဘး။ ကပကယတင မယခဘး။ မကလးန႔ေတြ႔မ ၾကကသးျဖနးျဖနးထ

သြားတာ။ ဘေမာင မသဘး မထငန႔၊ မငးအလညလာေတာမာ မၾကာေတာဘး။

ေခတပညာတတတ ဘေမာငေတာင ဘယလနားလညရမလ မသဘး။ မနကပငး ေခါငးကကတယ၊

ေန႔ခငးကရင ေကာနာတယ၊ ညေနကရင ေျခတဖက မလႈပႏငဘး။ ေနာကတရကမာ တမး၊ ခငမကေတာင

ဘေမာင ေျပာျဖစေသးတယ။ ကးဆယေျခာကပါး အကနျဖစမလား မသဘးလ႔။ ဘေမာငက သားလခစတ

ဘဘမးက ၾကားလ႔ မသကၤာဘးဆျပး ဆရာေခၚလာမ အဒအရးေတြေတြ႔တာ။ ၾကကသး ထသြားၾကသလား။

ဘေမာငခခရတာ အမန။ ဆရာ၀နမေဖာႏငတေရာဂါေတြ တနးစ၀ငလာတာ။ ၾကတၾကတတးပ၊ တေန႔ တမး

မရးစြ။

သအက ကယအတကမာ စးပြားေရးအရ ဘေမာငက မမးေယာကားက ကေပးပါတယ။ နညးနညးမ

ဟတဘးေနာ၊ ေျပာရင မယႏငမယ ကနးဂဏနးေတြန႔က ကတာ၊ ကပေငြက တမး၊ ေဒၚလာက တဖ။ တႏစ

တခါ အမငားရင တႏစစာတငေပးတာ ဘယသလ သလား၊ ကပဆတ ဘေမာငပ။ အဒၾကားထက ကပက ခ

တာ၊ ဘယေလာကရကစကသလ။ ဘေမာငက ငယငယေလးထက စစတရငထးလာတာ သတယေနာ။ တ

ကြကခငး မသသာေပမယ ပြဆးရင Check and Mate ပ။ အပမကဆးေတြ မကေနျပလား မမး။ ေကာက

ေၾကာငးဆြ ပေဖာတနးပ ရပါေသးတယ။ ကပေလးခြက မးေပၚပ ေထာငပစလကရေလးပါ။

۞ ۞ ۞

အခနကာလဟာ တခ႕သေတြက မထငမတဘ ရငကကေစခတာ ဘေမာင သတမျပမလကဘး။ ဘ

ေမာငေတာလနေရးကာလ မးထေလထျဖတသနးေနတနးမာ ခငမက ဥးေဇာတတရ႕ ဘ၀ျငမးခမးေရးဒန

ေတြေၾကာင ပျပးတညျငမရငကကလာခတာ ခငမရ႕ခြငလႊတျပးေတြၾကားမာ ဘေမာငေတြ႔လကရေတာ အ

ၾသသြားခရပါတယ။ ခငမရ႕ ျဖစငတႏလးသားေတြက ပျပးဆြတဆြတျဖလာတာ ျမငသာထငသာရလာပါ

တယ။ လြနခတဆယငါးႏစက ခငမဟာ ရပပငးဆငရာ သပျပးမေျပာငးလခေပမယ ေလာကက ပျပးနားလည

လာတယ၊ ပျပးခြငလႊတတတလာတယ၊ ေလာကရ႕ အဓပၸာကလ ပျပးခစားတတလာသလပ။

ဘေမာငကေတာ ႏငးဆဆ ဆးပါမ။ စးတတတ ဆးပ လခငတယ။ စးမယ ဆးပ ၾကကတယ၊ ကယ

စးစး သ စးစး။

‘ကဘေမာင ကယကယကယ ဘာလ႔အေရာငဆးခငရမာလ သ႔သေဘာ သ သြားပါေစလား’

ခငမရ႕ သမေမြ႔စကားေတြမာ ခြငလႊတျခငးအျပညန႔၊ ရငကကျခငးအျပညန႔၊ နားလညျခငးအျပညန႔၊

ဘေမာင နားမလညတတေတာဘး။ သလကတာ တခေတာ ရတယ၊ ခစားသန႔က သလကရတာ။

အရငက ဘေမာင ဆးဆရင စးတာပ သတယ။ အားလးမာလ ဆးရရမယ။

အခေတာ ခငမက ဆးမဆး ။…..။

8

အမတရရ

ေနဇငလတ (February 2004)

သငယခငး …

သတတရ စာေရးေဖာရတာက ေကးဇးတငပါတယ။

ကယ ခရးထြကေနတာန႔ ခကခငးစာမျပနျဖစတာ ခြငလႊတေစခငတယ။ မငးတ႔မသားစတေတြ ကနး

မာခမးသာၾကမယလ႔ ေမာလငပါတယ။ မသားစလက ထမငးအတစား၊ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေလးေတြ ေျပာ

ခၾကတာေတြက ျပနျပး အမတတရ ေအာကေမမပါရ႕။ အသလ ျပနဆစညးရမယ အခနကလ ရငထကအျမ

တမး တမးတမတယ။ တကယပါ သငယခငး။

တေယာကထ အျမတမးခရးယာယမားတတတကယဟာ ဒတေခါကလေတြအမားၾကးန႔ ဘနေကာက

က သြားျဖစတယ။ TTM ဆတ Thai Travel Mart ပြကေလ၊ ျပညတြငးက ခရးသြားလာေရးကမၸဏေတာေတာ

မားမားက Tour Operator ေတြရယ၊ ဟတယလပငနးရငေတြရယ၊ ျပးေတာ ျမနမာ-ထငး ခစၾကညေရးန႔ စး

ပြားေရးပးေပါငးေဆာငရြကမႈအတြက လကၾကတလပငနးရငေတြရယ၊ ဘနေကာကက အျမငဆး Baiyoke

Sky Hotel မာ ျမနမာေတြ ေဖြးခသြားတာပ။

၂၀၀၃ ခႏစ စကတငဘာ ၁၅ ရကေန႔ Morning Flight န႔ ရနကနေလဆပက စထြကၾကတယေပါ။

ထးစအတငးသြားေနၾကဆေတာ သားေတာေမာငက ေလဆပမာခေပးျပးတာန႔ ‘တာ တာ’ လပသြားတယ။ ဒ

တေခါက Special Arrangement ဆေတာ Round Trip မ FEC 85 ပကတယ။ ထြကသမခရးထမာ ဒတခါအ

သကသာဆးပ သငယခငး။

Baiyoke Hotel ေရာကေတာ Check in လပေနတနး အကၾကး Robert သနးေဖက ကယတငၾကး

ၾကပေနတာ ေတြ႔လကရတယ။ ေျပာရဥးမယ သငယခငး၊ ဥးေရာဘတသနးေဖဆတာက Baiyoke Hotel ရ႕

Share Holder တဥး၊ ကယတငကၾကးၾကပေနတာ၊ အသကရလာေပမယ ‘အားထည’ တနးပ။ ကယတ႔လမ

ဟတဘး။ ေန႔စဥန႔အမ လပေနတာေနာ။ အေျပာလ ခတယ။ အသကေျခာကဆယေကာၾကးက ကယတ႔ ငါး

ဆယက ‘အစကၾကး’ လ႔က ျပနေခၚတာ။ Business Ethic က လကနာတာေလ။

ေရာကေရာကခငးရကကေတာ ေပါေပါပါးပါးေလာကပါပ။ ထးစအတငး ဟသြား ဒသြားန႔ ကယေရး

ကယတာကစၥေလးေတြ လပၾကတယေပါ။ ဒတယေန႔မာေတာ ဟတယလပငနးရငမားအသငး ဥက႒ DR ခင

ေရႊ ေရာကလာတယ။ ေနာကတရက ထငး-ျမနမာ ခစၾကညေရးန႔စးပြားေရးပးေပါငးေဆာငရြကမႈေဆြးေႏြးပြမာ

ေျပာၾကဆၾကဖ႔ေလး ညႇႏႈငးၾကတယေပါ။ အခကအခမရလပါဘး။ ပမနေဆြးေႏြးပြေတြအတြက ၾကတငျပင

ဆငၾကရတ အစဥအလာအတငးေလးတခထက မပပါဘး။ ကယတ႔က ဧညသညဆေတာ တာ၀နပငးနညး

နညးေပါျပး ထငးဘကကေတာ အမရငအေနန႔ တာ၀နနညးနညးပမယ ထငတယ။

ေဆြးေႏြးပြက ထငးဘကက ဗလခပၾကးပတ (Gen.Pat)န႔ ဗလခပၾကး ဆနန (Gen.Sanan) တ႔က

ဥးေဆာငၾကျပး ကယတ႔ျမနမာဘကကေတာ ဗလမးၾကးဘဟနး(ျငမး)၊ DG ဥးခငေမာငလတန႔ DRခငေရႊတ႔

က ဥးေဆာငၾကပါတယ။ တဖကစ အေယာက(၃၀)ေလာကန႔ ျမငျမငဆငဆငရၾကပါရ႕။ ခရးသြားလာေရးအ

တြက Promotion လပဖ႔၊ ဟတယလပငနးျမႇငတငဖ႔န႔ နယစပကနသြယေရးတးခ႕ၾကဖ႔ အဓကေဆြးေႏြးၾက

တယဆပါေတာ၊ ေဆြးေႏြးျပး အခကအလကေတြက စစညးျပး ခစၾကညေရးသေဘာတညစာခပ ပဋညာဥက

ေနာကရကမာ လကမတထးၾကဖ႔ စစဥထားတယ။

ရယစရာ ဒမာစတာပ သငယခငး။ တခါတေလ ျဖစတတတာေလးေတြရ႕ သဘာ၀တခေပါကြာ။ ေဆြး

ေႏြးပြၾကးျပးေတာ Gen.Sanan, Gen.Pat, DR ခငေရႊန႔ ကယတ႔ အလြတသေဘာ ထငစကားေျပာေနတနး

ကယက စာခပမၾကမးအေၾကာငး ေမးမလကတယ။ သတ႔ဘကက Mr Chainroug Lueamsri က စကားျပန

လလပ၊ အဖြ႔ကလ အဓကအေထာကအကေပးတ အတြငးေရးမးလျဖစတသက မၾကမးမျပငဆငရေသးတ အ

ေၾကာငးေျပာေတာ ကယ ေခါငးၾကးသြားတယ။ လကမတထးမာက ေနာကတေန႔။ ညဘကမာေတာ ျမနမာည

(Myanmar Night)ဧညခပြ။ အလပလပခန သပမရေတာဘး။ ဒါန႔ပ ညေန ၆ နာရမာျပနဆျပး အဒကယေတာ

န႔ ကယ ႏစေယာကထငေရးဖ႔ သေဘာတလကၾကရတယ။

ငအားထက ရယအားသနတာ မဟတဘး သငယခငး။ ေနာကတရက မနကခႏစနာရ ကယတ႔ ဟ

တယလပငနးရင(၉)ဥးက Phuket ဘကဆကထြကဖ႔ ေလယာဥလကမတ လပထားျပးျပ။ ခကခငး ျပနေရႊ႕

လကရတယ။ စာခပမၾကမးအခနမမျပးရင ဟမေရာကဒမေရာကျဖစမာစးလ႔ မတေဆြေတြက ကယက ၾသ

ဘာေပးၾကတာေပါ။ Phuket ဘကက ကယပငအလပအတြက၊ ဒမာက အဖြ႔အစညးအတြကဆေတာ ဒဘက

ဥးစားေပးလကရတယ။ ရယစရာထပေျပာရဥးမယ သငယခငး။ လဆတာ အခကအခေတြ႔ရင ဆးျဖတခကအ

လငအျမနခတတျပး လကေတြ႔မဆနျဖစတတၾကတာ ကယတ႔လျဖစဖးပါတယ။ ညေန ၆နာရမာ ျပနဆေတာ

9

ထငးဘကက ကယေတာက မၾကမးအတမေရးဘ တဖကခငးတခစေရးၾကမယေလတ။ ကယေတာင ဘာျပန

ေျပာရမနးမသဘး ျဖစသြားတယ။ တဖကခငးရ႕လအပခကေတြေရးျပး ႏစဘကသေဘာတတစာခပ ဘယအ

ခနမာ ျပနေရးမာတလ။ ကယက အဒအခကက ေထာကျပတယ။ စာခပက တေစာငပ ျဖစသငတယ။ အခန

အကန႔အသတျဖစသြားလ႔ ႏစေယာကအတထငေရးမ ႏစဖကလကမတထးႏငတ အဆငျဖစမာ။ ဒါေတာငမ

အေတာလပယရဥးမာ။ ကယဆပငေမြးေတြ ေထာငကနေရာပ။

ကယေတာက Myanmar Night ျပးရင အတေရးမယလ႔ ေျပာျပနေရာ၊ ည ၁၀ နာရကေတာ လအပ

ထမာပ ကယေတာကရာျပး အတေရးၾကဖ႔ ကယက စေျပာလကတယ။ အရကခြကေလးကငျပး ‘မငးပ ေရး

လကေတာတ’ ေကာငးေရာ သငယခငး။ ကယဘာလပရမလ၊ ဒလ႔လကကဆြျပး DRခငေရႊဆ ကယေခၚသြား

တာေပါ။ အေျခအေနက ရငးျပလကရတယ။ ဥးခငေရႊက သေဘာေကာငးရာပါတယ။ ကယကယပ တတႏင

ရင လပေပးပါတ။ ႏငငကယစားအတြကပေလဆျပး ကယေခါငးညတလကရတယ သငယခငး။ Computer

Service ကယေတာငးေတာ ကယေတာက ၾကယငါးပြငဟတယမာ ဘာမဆရပါတယဆတာန႔ တစ ‘ဂး’ ရး

သြားလကေသးတယ။ ဘမသဘမသန႔ ျဗဟၼာဥးေခါငး ကယဆေရာကလာတယ။ တကယဆ ကယန႔ဘာမမ

ဆငဘးေနာ။ ခစၾကညေရးအသငးမာလ ကယကပါတာမဟတဘး။ ကယကယကယပ ‘နရငး’ ျပနအပပစခင

မတယ။

ေနာကတခါ ရယစရာထပေျပာဥးမယ သငယခငး။ ဟတယက Laptop Computer Service ေပးဖ႔

ကယေတာငးၾကညတယ။ ‘မရပါဘးရင’ တ။ ယမလား သငယခငး၊ မယခငစရာဘ။ Robert သနးေဖကေတြ႔

ရင ေျပာရဥးမယ။ တခ႕ေသးေသးမႊားမႊားကသတမမမရင လြတတတတယဆတာ။ ကယဟတယမာလ ဒါမး

ၾကဖးတယ။ ကယဟတယေတြကေတာ တလးမ ၾကယငါးပြငအဆငမရပါဘး။ Lobby မာ Internet အတြက

Desk Top Computer (၂)လးက ကယသတထားမတာန႔ အဒါန႔ပစာရကမယဆျပး Disket ထြက၀ယရတယ

သငယခငး။ Hotel က Disket ေတာငမေပးႏငခဘး။ ကယန႔အခနး Partner ဥးရန၀ငး(Panorama Hotel)က

DRခငေရႊဆက တခ႕အခကအလကေတြ ေတာငးခငးထားျပး Disket ထြက၀ယေတာ အခနလြနတာန႔ မရခ

ျပနဘး။ ထြကသမခရးေတြထမာ ဒတေခါက အဆငမေျပဆးဘ သငယခငး။

ဟတယျပနေရာကေတာ စာေရးစားပြမာ လကေရးမန႔ပ ထငေရးမယဆျပး မးဖြငလကေတာ မးကမ

လာျပနဘး။ အခကအခမား တခတညးမလာတတဘး။ အေဖာအေပါငးန႔ဆတာ ဟတတယ သငယခငးေရ။

ညက ၁၁ နာရထးေနျပ။ မတတႏငဘး။ တာ၀နခချပးျပဆေတာ ျပးေအာငေတာ လပရေတာမာပဆျပး ကရန

၀ငး ခတငေဘးက Stand Lamp န႔ပ ဖငက ေပါငေပၚတငျပး စာေရးရေတာတယ။ လပငနးသးစာေတြအားလး

Computer န႔ပ တနးရကတာဆယႏစေကာျပ သငယခငး။ ကယကလ အဂၤလပလ သပအကၽြမးအကငၾကးမ

ဟတေတာ Computer ေပၚမာ ျပငလကရင လြယတယ။ လကေရးန႔ကေတာ ခကေရာ။ Air Con ခနးထမာ

ေခၽြးျပနတာ မငးလာၾကညရင ေတြ႔လမမယ။ တကယေျပာတာ သငယခငး။

ေနာက ရယစရာထပျဖစေသးတယ။ တမကႏာေလာကေရးအျပးမာ ဘာမေျပာ ညာမေျပာ ကရန၀ငး

ၾကး ‘တဟးဟး’ျဖစလ႔ေလ။ လမးၾကညလကေတာ အဖားေတြတကျပး တနေနလကတာ။ ကယက ဆရာ၀န

လမဟတေတာ ဘာလပရမနးမသ ျဖစရတာေပါကြာ။ တကပ ‘ဖ’ ေပးရမလား၊ ဆရာ၀နပ ေျပးေခၚရမလားဘ၊

ေတာေသးတယ၊ ဆယငါးမနစေလာကမာ ကယေတာၾကး အဖားကသြားလ႔။ ဒါန႔ပ စတေအးလကေအး ဆက

ေရးျဖစႏငခတယ။ မနကငါးနာရလထးေရာ ျမနျမနနဂးခပျပး အပယာထ ကယလ ဒငဗငပစခလကရတယ။

မနက ၇ နာရျပနထရဥးမာဆေတာ အပခနက မကနေတာဘးေလ။ ကယလ ဘယလအပေပာသြားသလမသ

ဘး။ က႔ရ႕ကားယား ကယပက မနကလငးေတာ ကရန၀ငးက ဓါတပရကထားလကေသးတယ။ သငယခငး

လာမ ျပတာေပါ။ ၾကညခငရင ေျပာတာပါ။

တာ၀နတခေတာ ျပးသြားပါတယ။ ၀ရနးသနးကားန႔ သနခနးစာရလကတယ။ တခါတေလ အမႈပတ

တတတယဆတာ ကယေတာ ကယေတြ႔ပ။ ငယငယတနးက မတမေသးလား၊ လကဖကရညဆငအထင

ေကာငးတာေလ၊ သငယခငးေတြ႔လ႔ ၀ငထငမပါတယ။ ပကဆမပါလ႔ ကယက ရငးေပးလကရတာမး၊ ရယ

ေနသလား သငယခငး။ မရယန႔ တကယျဖစခတာ။ ဓါတပေတာင အဆစပါလကေသးတယ။

ဒထက ရယစရာေကာငးတာရေသးတယ သငယခငး။ Shopping Mall တခမာ ကယတ႔တေတြ ဟ

ဟာနညးနညး၊ ဒဟာနညးနညး ၀ယျဖစၾကတယ။ ကေမာငေမာင(Asia Express)ရယ၊ ကခငေမာငရင(ေကာ

ေသာငဟတယ)၊ ဥးသနးေရႊ(Power မႏ ေလး၊ ပဂဟတယ)ရယ၊ ဥးတငထြနးရယေပါ။ ၀ယၾကျခမးၾကတာ ငါး

ေသာငးေလာကကသြားတယ။ ဘာေျပာေကာငးမလ ဥးတငထြနးက အားလးအတြကစျပး Credit Card န႔ရငး

ေပးလကေရာ၊ Credit Card အေရာငန႔ပစက လစခန ကယျမငလကေတာ ဟတပါမလားလ႔ စတထေတာထင

လကမသား၊ ဒါေပမယ ကယမသတအေျပာငးအလေတြက အမားၾကးရႏငတာပဆျပး ျငမေနလကတယ။ မ

ၾကာပါဘး။ Card Return ျပနလာတယ။ ATM တ၊ အေရးေပၚေငြလရင လမးေလးေတြမာ ထတလ႔ရတကဒေပါ

Credit Card မဟတလ႔ လကမခဘး။ တခ႕က ကတအက ၤေတြ ၀တေတာငထားျပးျပ၊ စလကရင ဘတေငြငါး

ေသာငး အားလးေပါငးရင မျပညဘး။

10

ေရာ … ခကျပ၊ အမႈက ထပပတျပနျပ သငယခငး။ ေနာကဆး ကယအတထက Visa ကဒခနထြက

သြားတယေပါ။ ျမနမာပ သငယခငးရယ၊ ဒအတငးေတာ ဘယျပနလာမလ၊ အမတမရတဘေမာငလ႔ မငးရင

ထမာ အျပစတငေနမယဆတာ ကယသေနပါတယ သငယခငး။ ကယကကကပါေနတာလ႔ပ သေဘာေပါက

ေပးပါသငယခငးရာ။ ဒတခါခရး ဘာျဖစေနတယက မသဘးကြာ၊ ဘရားမရခးလာလ႔ပျဖစမယ။ ဟတယ

ေရာကေရာကခငး သတ႔ျပနေပးၾကပါတယ။ ဟတယသေဌးေတြပဟာ၊ ဒေလာကေတာင အဆအေငၚမတည

လတာ၊ ငယမျပနဥးမယဆျပး ဥးလစန(စညးစမ၊ေခာငးသာ)က ေနာကဖ႔ ကယန႔ကခငေမာငရင တငပငလက

ၾကတယ။ ပရယရတယ သငယခငး။ မကရညထြကရငသတဖ႔ လကကငပါ၀ါေလး အရငရာထားႏငလကဥး။

Phuket ေရာကၾကတယဆပါေတာ သငယခငး။ တႏစက လ ၄ သနးေရာကတယတ။ ဟတယ ရာန႔

ချပးရတာ။ ၾကယငါးပြငအဆငေတြလ ဆယဂဏနးပ။ အဒကတဆင Pee Pee Island က သြားျဖစတယ။ ႏစ

ထပသေဘၤာန႔ေပါ။ အသြား တနာရခြ၊ အျပန တနာရခြၾကာတယ။ ေရထကထးထြကျပး ခပတတျပတေနတ

ေတာငေတြကေတာ ဆြေဆာငမႈရတယ သငယခငး။ ျမနမာျပညက ေၾကာညာလာရကဖးတယ။ James Bond

ကားရကဖးတယတ။ ကယက ငပလကပၾကကတယ။ Maldive က ပၾကကတယ။ နာမညၾကး Pee Pee Isla-

nd က ဘာမမကေလာကစရာမရဘး။ ေၾကာညာေကာငးတာ၊ လမးမာေတြ႔တ ေရထကငြားငြားစြငစြင တးထြက

လာတေကာကေတာငၾကးေတြက ဖမးစားတာ ကယအတြကမကစရာမဟတေပမယ မြနးကပတအေနာကႏင

ငက ခရးသြားေတြ ေျခခငးလမေနတာပ။ ကမးေလးက ေသးေသးေလးပ။ ကယတ႔ ေခာငးသာေလာကေတာင

မၾကးရာဘး။ အခအခနက Off Season ေနာ၊ ေခာငးသာက ကယဟတယကေတာ မးတြငးပတထားရေလရ႕။

Phuket မာကယတ႔န႔လပငနးအတလပမယ Australia ဗတ၀န႔ဗတက ညစားေကၽြးတယဆပါေတာ။

ဟငးခက ေတာေတာစပတာ။ ငပေထာငးကလ စပသလားမေမးန႔။ သငယခငး လကကငပ၀ါေလး အနား

ေရာကျပလား၊ ဇာတလမးကစေတာမာ၊ ဥးလစနက ကခငေမာငရငန႔ ကယရ႕ၾကားမာထငတာ။ ေဘာငးဘ

အတထကေန ကယဘကက ကခငေမာငရငဖနးက ႏပလကတယ။ ကခငေမာငရငကလ မငေသတယ။ မငး

သားၾကးခငေမာငရငကေနတာပ။ ဥးလစနၾကားေအာင တလးခငးေျပာတာ၊ ဘာေျပာလသလား သငယခငး၊

အျပနသ႔ေလယာဥလကမနမရဘးလ႔ေလ၊ အဘးၾကး ထတထတျပာျပာျဖစသြားတယ။ နာမညစာလးေပါငးမား

လ႔ Computer ကထတမေပးဘးလ႔ လမေနၾကတာ၊ ကခငေမာငရင ဖနးမျပးခင အဘးၾကးျပာႏမးႏမးျဖစသြား

ျပး ဘာမနးမသ ငါးပေထာငးတစြနး စြတအပလကေရာ၊ ေတာေတာစပသြားတယန႔တတယသငယခငး။ တရး

ရးန႔ သကသာရာရမလားဆျပး ဟငးခထပေသာကလကျပနေရာ၊ ဟငးခကလ ကလားေအာေအာငစပတာ

ဆေတာ သ႔ခမာ မခႏငရာလြနးလ႔ ေဘးက ‘ေ၀ါ’ ခနက ျပနေထြးယလကရတယ။

‘ေရ … ေရ … ေရ … ေပးကြ’ ဆျပး ျမနမာလက ေအာေျပာယရတယ။ ယးဒယားစားပြထးက ဘယနား

လညလမမလ၊ ေၾကာငးျပး ၾကညေနၾကတာေပါ။ ‘ဘာၾကညေနတာလ ေရေပးေလကြာ’ ဆျပး ထပေဟာကျပန

ေရာ။ ကယတ႔ အေနာကလြနသြားတယ သငယခငး၊ အဘးၾကးထပျပး သ႔ဟတယထမာျဖစေနတယလ႔မား

ထငသြားသလားမသဘး။

ငရေတာ ေတာေတာၾကးမယထငတယ။ မထပါဘး၊ ပ႔မယပ႔လ ကးတ႔အထပပ႔ေတာမယဆျပး ကခင

ေမာငရငက ဆကျပးတြနးေရာ၊ အျပနလကမတေဒၚလာ(၁၅၅)ကမယ ဘာမယန႔၊ ဒါေတာငမ ေနာကရကကမ

ရမာဆေတာ ဟတယခက ကနဥးမယဆပ၊ အဘးၾကးနညးနညးေတာ တကသြားလမမယ။ ကနကေငြထက

အေဖာမရမာစးတာက မားမယထငတယ။ ဒါန႔ပ လကမတအတရေအာင လပေပးမယ၊ ညစာေကၽြးရမယဆတ

ကန႔သတခကန႔ Pathong မာ ဥးလစနၾကး ကယတ႔အပစက ညစားေကၽြးရေလရ႕။ ဘဏေငြသးေထာငေကာ

ေလာက ေခာသြားတယ။

၀ဋမားလညတယဆတာ ဟတတယ သငယခငးေရ၊ ဥးလစနက ဘယ Restaurant ကေခၚသြား

တယထငလ၊ ခစတးဆငကြ၊ နာမညက ‘အလဘာဘာ’ တ။ ေအာဒါမာမ စခကတဆင၊ တနာရေကာေလာက

ေစာငလကရေတာ အေတြထေအာကနေရာ၊ စားရေတာ ခာပါတ။ ဒတခါ သ႔အလညေလ။

ေနာကတေယာက ရေသးတယ ဥးတငထြနး၊ ျပငသစတငထြနးလ႔ ေခၚတယ။ Credit Card န႔ ATM

မားတသေလ၊ အသကက ၆၀ ေလာကရေနျပ ‘ရာေဖြေလ ေတြ႔ရေလ’ သပလပခငတ လ၊ သမားေတြ ေမာလ႔

ဟတယျပနေရာကရင သက ျပနမေရာကႏငေသးဘး။ ဟတယက ေရမခးဘအျပငမာ ေရထြက ထြကခးတ

သ။ သ႔ၾကညလကရင ဖရဖရန႔ အပယာထရငသြားတကဖ႔ ေမခငေမတာ၊ ဥးလစနရ႕ အခနးပါတနာ။ သ႔အ

လညဆျပး ကယတ႔က ဥးလစနက ၀ငးေထာငေပးၾကတယ။ ဥးလစနက ဥးတငထြနးက စတယ။

‘ခငဗား မနကလငးရင ေရဘယေတာမမခးဘး။ ညစပတတယ’ ဘာျပနေျပာတယမတလ၊ သလား။

‘ကပအျပငမာ ေရခးတာ ခငဗားသလ႔လား ကလစန၊ ေျခာကခါေတာငရသြားျပး၊ ညက အေအးမလ႔ေတာင

ေဆးေသာက ယရေသးတယ’ တ။

ရယခငေသးလား သငယခငး။ ထပေျပာျပေပးဥးမယ၊ အျပနခရးေလဆပမာ Boarding Pass လပ

ေတာ ကခငေမာငရငက ဥးလစနက ‘ေနာက’ ခငတေဇာန႔လကမတက သ႔အတာခေကစထ ထညထားလက

ျပး ေမေနတယ။ အဖြ႔က တေယာကတေစာငစထတေပးျပး သ႔လကမတန႔ ဥးလစနလကမတေပာကေနေရာ။

11

ဒတခါ ကယပေယာဂ လး၀မပါေတာဘးေနာ။ ဥးလစနဆတာေလ သနားပါတယ။ ထမငးကလ ေကၽြးျပးျပ၊ က

ခငေမာငရငကယတင ပထေနတာ။ သ႔ဘာသက ဘာျဖစမနးမသဘး။ ေလယာဥခနကလ နးျပ၊ ေနာကေတာ

မ ပါ၀ါၾကးဥးသနးေရႊ ေဖာေကာငလပမ အတထက လကမတျပနေတြ႔တာ၊ အမနက ကခငေမာငရင ကမနးက

တနး ဥးလစနေလယာဥလကမတက ေနာကခငတေဇာန႔ အတာခထ သးျခားဆြထတထညလကတာမာ သ႔

လကမတက ကပျပးပါသြားတာ။

ျပငသစတငထြနးက အနားမာ ရစသရစသလပျပး ‘တြနးပ႔’ လပဖ႔အတြက ေခာငးေနေသးတယ။ ဥး

လစနက ‘သြား … ခငမားအနားမလာန႔ ေလးရကမာ ေရေျခာကခါခးတသ’ ဆျပး အကယၾကးေအာေျပာလက

တာ။ တျခားခရးသညေတြကေတာင ၾကညယလကရေသးတယ သငယခငး။

သငယခငး ကယစာဖတရတာ ပငးသြားျပလား၊ စာေတာရညသြားျပ။ ငယမျပနၾကညၾကတာပါ။ ေပာ

ခငရငေတာ တေခါကေလာက ကယတ႔အဖြ႔န႔ လကခလ႔ရတယ။

မငးရ႕သငယခငး

ဘေမာင

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ရြကေႁခြေလ

ေနဇငလတ (May 2007)

‘ဆဇာတလား၊ အေတာေခာတ ေကာငပ’

‘Imported အေဖရ႕၊ ဂာမနက သြငးလာတာ၊ သနးသးဆယေကာ ကတယ။’

ဥးေဘာဂတ႔သားအဖႏစေယာက ေျပာသသသက ၾကားလကရတာ။ အေမြးရညၾကး၊ အလးအထည၊ အရပအ

ေမာငးကလ ေျပာစရာမလဘး။ ရပရညကလ ခလကတာ။ ခပတညတညန႔၊ တခကတခကေဟာငလကရင

ၾကကသးထေလာကေအာင အသကလ ေအာငတယ။ ေငြရသေတြ လပၾကတကစၥပါ။ ဘေမာငက ယယအ

တြက စတနညးနညးပသြားတယ။ ယယဆတာက ဘနးၾကးေကာငးက ေတာငးလာတ လမးေဘးက ေခြးမ

ေလး။ အေမြးတတယ။ အေကာငေသးတယ။ ေကၽြးတာန႔လ စားတယ။ စကားမေျပာတတေပမယ သခငအလ

က သပသတတတယ။ ထားရာေနျပး ေစရာသြားတကေလးမ။ ညေရးညတာ အေဖာရေအာငဆျပး ဆရာေတာ

ကေလာကေတာ ေမြးခငးေတြထက ၾကကရာတေကာငယဆလ႔ အလကားပတငး ယလာတ ေခြးမေလး။ ေရြး

တနးကေတာ အ၀ဆးေကာငက ဘေမာင ယမလ႔ဘ။ ေနာကေတာ အညႇကဆးေကာငေလးက သနားတာန႔ပ

ယျဖစလကတယ။ ဥးေဘာဂစးေတာယာဥ လငခရဇာၾကးက ေဆးေၾကာျပးတာန႔ တနးလားဆျပနေတာ ယယ

က အျမးကေလးနန႔ျပး ၾကရာတယ။ မကႏာသပေတာမေကာငးဘး။ ကြပပစေပၚထငေတာ ခထားတဘေမာင

ရ႕ေျခသလးက ယယက ေခါငးန႔ပြတျပး အေမာေျဖေပးရာတယ။ ယယမကလးေတြက သညေန႔ ရေ၀ေ၀န႔။

ဗလကမယသ တးလာလ႔န႔တရ႕။

۞ ۞ ۞

ဥးေဘာဂဆတာက ေအာငျမငေနတစးပြားေရးသမားတေယာက။ အႏၵယက ပေတြေတာေတာပ႔တယ။

စငကာပက တရတေတြန႔ဖကစပ အထညခပဆကရေထာငထားတယ။ နာမညရ စားေသာကဆငၾကးႏစဆင

လ ပငတယ။ ေဆာကလပေရးလပငနးၾကးေတြလ လပတယ။ ဘေမာငက ဥးေဘာဂရ႕ ဒရငဘာ၊ ဒရငဘာ ဘ

ေမာငေပါ။

တကယေတာ ဘေမာငက အလပၾကပတျဖစလ ဒရငဘာပါ။ ဥးေဘာဂတ႔ရ႕ အထညခပစကရမာ ဘ

ေမာငက အလပၾကပန႔ စခတာ။ ကးႏြတတလ႔ဆျပး ဒရငဘာခန႔ခလ႔ရခတအလပ။ ဥးေဘာဂရ႕ သးထပတက

ၾကး ေနာကဘကကခပႏြမးႏြမးတနးလားမာ ဘေမာငက အခနးေလးတခနးေပးထားတယ။ ထမငးႏစနပေကၽြး

တယ။ အလပၾကပထကအမားၾကးပတလစာ ေပးထားတယ။ ဘေမာငေလ .. ဥးေဘာဂၾကးက တအားပေကး

ဇးတငပစလကတယ။

ဟတတယေလ။ လငးကား စးရတဒကၡ ကငးသြားတယ။ ကားခသကသာ သြားတယ။ လစာပရတယ။

ထမငးဖး မကနေတာဘး။ နညးနညးအသကရေခာငသြားတယေပါ။ ကယတငရငၾကး ဥးေဘာဂ ကနးမာခမး

သာပါေစ။ ဆထကထမးပးတးျပး လပငနးေတြ ျဖစပါေစ။ သကေတာရာေကာလ ရညပါေစ။

۞ ۞ ۞

12

ယယက ဘာန႔ေကၽြးေကၽြး စားရာတယ။ ကေကာငးတေန႔ဆ လကကနအသားဖတေလးန႔ နယဖတ

ေကၽြးႏငတယ။ ပမနကေတာ ထမငးၾကမးလကကနန႔ ငါးပရညအန႔ေပးေလးေပါ။ အေကာငေလးက ၾကးလာ

ေတာ ထမငးမ၀ခငရာဘး။ ဘေမာငရယ၊ ျခေစာင ႏစေယာကရယကလ ထမငးန႔ဟငးန႔ စေကးန႔ပ ရတာဆ

ေတာ ဘာမ သပတတႏငလတာေတာ မဟတဘး။

‘ကန … ကန’

ငယသပါေအာငေအာလကတ ယယအသေၾကာင တနးလားထက ဘေမာငအေျပးထြကၾကညလကတယ။ ယ

ယတေကာင ေခာငမာ၀ပလ႔။ ဆဇာၾကးက ယယစားခြကနားမာ တခကနမးၾကညျပး ယယဘက မာနလညဖ

လကေသးတယ။ ယယ အျမးေလးကပျပး တဖကကမကႏာလညထားေလးရ႕။ လပခငရာလပႏငပါတယေပါ။

အငအားျပ၊ အႏငကငရကလြလ႔ ယယစားခြကထက အစားက ဆဇာဘယစားႏငမာလ။ ငါးပရညန႔က

ႏစခါေတာင ျပနမနမးၾကညဘး။ အမသားန႔၊ ၾကကသားန႔န႔ ဗတာမငမးစထညထားတ CP ထတ Dog Food

တအတ ကပေငြႏစေသာငးေကာ၊ ေခြးမေျပာန႔ ဘေမာငတ႔လေတာင အန႔ရရင သြားရညကခငခင။ အဒါေတြ

စားေနက ဆဇာက ဘယမာ ငါးပရညန႔ ထမငးၾကမးက လာေပၚတငမာတလ။

‘ဆဇာ သြား … သြား … သြားေတာေနာ’

ဘေမာင အခသပျပး ေခာရတယ။ ရရလ မေဟာကရဘး။ အေရးမစကခငသလန႔ ဆဇာက ဘေမာငဘက

တခက၊ ယယဘက တခက မကေစာငးချပး ခပတညတည ထြကသြားေလရ႕။

‘သမး ယယ လာ လာ၊ ဘာနာသြားေသးလ’

ေၾသာ … ယယခမာ အမၾကးရင ေၾကာကရ၊ သခငေခြး ေၾကာကရန႔။

۞ ۞ ۞

စတမထငရငမထငသလ မၾကာမခဏ ယယက လာ လာ ရနရာတတတာ ဆဇာ အကငတခလျဖစ

လာတယ။ အရြယခငးကလ ကြာ၊ အငအားခငးကလ မမေတာ တခခ အသကမားထြကသြားမလားလ႔ ဘ

ေမာငစတပမရတာ အေမာပ။

ဘ၀ေပး ကအကးမေကာငးလ႔ ေခြးျဖစၾကရတာေတာင သေဌးေမြးတေခြးန႔ ဒရငဘာကေမြးတေခြး အ

ဆငအတနးခငးအေတာကြာၾကတယ။ သတ႔မာလ ပတ၀နးကငက နားလညႏငတအသေတြရေနေလရ႕။ အမ

ၾကးရငရ႕လကေမြးဆေတာ ဘေမာငအပါအ၀င ျခေစာငေတြက မကႏာခေသြးရတယ။ ဆဇာကလ ဂာမနက

လာလ႔လား မသဘး။ ဘယသ႔က ေၾကာကရမယ။ ဘယသ႔ဆ ဂရစကစရာမလဘးဆျပး ခြျခားသေနပရတယ။

ဘနးၾကးေကာငးသ ယယကေတာ ဒရငဘာ ေမြးတေခြး မ႔လား။ အမ ေနာကတနးလားက အမေရ႕

ေတာင မထြကရရာဘး။ ဘယသ႔ေတြ႔ေတြ႔ မကႏာသာေလးရမလားလ႔ အျမးကေလးနန႔နန႔ျပရာရတာ အေမာ။

ေခါငးထး၊ အျမးနန႔ျပး အနားလာပြတခၽြျပေနတယယေၾကာင ဘေမာငအေတြးစေတြျပတေတာကသြား

တယ။ တခါတခါကေတာလ ဒလပေလ။ ကယအေၾကာငး ေတြးလက၊ သတ႔အေၾကာငး ေတြးလက။

۞ ۞ ۞

အခတေလာ ဆဇာၾကးတေကာင တနးလားဘက မၾကာမၾကာေရာကလာတတေလရ႕။ ယယက တခါ

တခါမာနဖလက၊ စတလလကရရရင အျမးနန႔ျပလကန႔ ယယကေတာ ဆဇာမကႏာၾကညျပး ေနရရာတယ။

သ အျမးၾကးနန႔ျပရင ယယက အျမးတေလးက နန႔ျပရာတယ။ ဆဇာၾကး စတအလမကလ႔ မာနဖရငျဖစျဖစ၊

ကကရငျဖစျဖစ အျမးကေလးကပျပး ကယက လေပးရာတယ။ ျပသမ ႏရတသေဘာေပါ။

‘ဥးေလး … ယယ အပျဖစေနျပန႔ တတယ’

‘ေဟ … ဟတလား’

ျခေစာငေကာငေလး ေမာငတြတက သ႔ထငျမငခကက ေျပာတာ။

‘ငါသမး ငယပါေသးတယ။ ဟတပါမလား ေမာငတြတရ႕’

‘မငယဘး ဥးေလး။ ကးလသမး ရေနျပ’

‘ဆဇာတ႔မား ေနာကပး ပးတာေတာင မာနဖျပး ပးသတ’

۞ ۞ ۞

‘ဥးေလးဘေမာင .. သမး ရြာျပနေတာမလ႔ လာႏႈတဆကတာ’

‘ဟ … ဆငးမဆင ဗမဆငန႔ နငဟာက’

ၾကာညက ဘေမာငတ႔န႔ တရြာတညးသ။ ရြာမာလကလပလကစားဆေတာ လျဖစလာမာ မဟတဘးဆျပး ရန

ကနတကအလပရာရငး ဥးေဘာဂတ႔အထညခပစကရမာ အလပလပျဖစသြားတ စကခပသမေလး။ ေတာသ

13

ဆေတာ ရးတယ။ ေလာကရ႕ပရယာယေတြကလ အသကငယေသးေတာ မသႏငရာေသးဘး။ ေငြစျပး အေမ

ဆပ႔ႏငဖ႔ေလာကပ အာရထားတ ကေလးမ။ ဘးစဥေဘာငဆက လယလပ၊ ကငးေထာငေလာကပ လပတတ

ၾကတ ၾကာညတ႔မဘမားက ၾကာည႕က မလတနးထက ပျပး ပညာလ မသငေပးႏငရာခဘး။

‘ခြငန႔ခဏျပနမာလား မၾကာည’

‘ဟငအငး … အျပးျပနမာ’

‘ေဟ … ’

ေျပာရငး ၾကာည႕အသ တစဆ႔ဆ႔ရသြားတာက ဘေမာင သတျပမလကပါရ႕။

‘စမေဆာငးမေလးေရာ ရလ႔လား ၾကာညရယ’

‘ဥးေဘာဂအပေဆာငးေပးလကတ ေငြေလးေတာ ပါတယ’

ၾကာည႕အေဖက ဘေမာငအတြက နားလညရခကခပါတယ။

‘တျခားက အလပေလး ဘာေလး ရာၾကညရငေရာ’

‘ေတာပါျပး ဥးေလးရယ။ ရြာျပနျပး လယပလပစားေတာမယ။ ၾကာည ျမ႕ၾကးျပၾကးေတြက နားမလည

ႏငေတာဘး။ နားလညေအာငလ မၾကးစားခငေတာဘး’

ၾကာည အသနညးနညးတမ၀ငသြားတယ။ ၾကာညလ ဘေမာငက သညထကဘာမေျပာမသြားဘး။ မေျပာခင

တာက ပမနလမမယ။ ဘေမာငအသကလ ရးတးရပတတ။ အၾသတာလား၊ ယကးမရတာလား၊ မယၾကညႏင

တာလား၊ မယရတာလား၊ တနလႈပတာလား။ ဘာမ ဆကေမးလ႔ မရတ ဘေမာငတေယာက ၾကာညျပနသြား

ေတာ အေတြးတစန႔ ကနရစခရပါတယ။ ဟေတြးဒေတြး ေရာကတတရာရာေတြးေပါ။

‘ကန … ကန … ကန’

ငယသပါေအာင ေအာလကတ ယယရ႕အသ။ စးရမစတန႔ ဘေမာင အသလာရာက ေမာၾကညလကေတာ သ

ရကပငၾကးေအာကမာ ဆဇာက ယယန႔အတ ေတြ႔လကရတယ။ တနေနရာတ ယယ၊ မကလးၾကးေတြ ၀ငးေန

တ ဆဇာ။

‘ေၾသာ … ငါသမး တကယ အပျဖစသြားျပပ’

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ယၾကညမႈအေပၚ နားလညျခငး

ေနဇငလတ (August 2008)

ေခတအဆကဆက ျဖတေကာချပး ျဖစသည။ ၂၁ ရာစ၏ ေခတသစအသြငအျပင ပ၍ပသလာေလ၊

‘ယၾကညမႈ’ ပမလအပလာေလ ဆသညက ေတြ႔ရပါသည။ ယၾကညမႈ၏ အဓပၸာယႏင ယၾကညမႈအေပၚ နား

လညျခငး (Understanding Trust) တ႔၏ တနဖးသည ေရ႕တနးသ႔ မညသမ တြနးမတငရဘ ေရာကလာရ

သည။ Trust ဆေသာ ယၾကညမႈမာ တဥးႏငတဥး၊ တဖကႏငတဖက နားလညျခငး၊ စတခရျခငး (Understa-

nding Assurance & Confidence) တ႔က အေျခခထားပါသည။ သသယရေနသမကာလပတလး ယၾကညမႈ

ဟေသာ Trust ေပၚေပါကလာမည မဟတေခ။ ယၾကညမႈနညးျခငး (Low Trust) တြင သသယပမာဏမား၍

ယၾကညမႈျမငမားျခငး (High Trust) တြင သသယတ႔ အေတာပါးလားသြားသညက ေတြ႔ရမည။ ယၾကညမႈ

သည တဥးခငး မာေသာလညးေကာငး၊ မသားစ အတြငးမာေသာလညးေကာငး အေရးၾကးေသာက႑မာ ရ

သည။ ကယကယက မယၾကညေသာသတဥးအတြက ယၾကညကးစားမႈ (Confidence) ရမညမဟတေခ။ ေငြ

က မထနးႏငေသာ၊ အေပာအပါးက မထနးႏငေသာ သတဥးသည ေငြမားမား၊ အေပာအပါးမားမား ရေသာ

လပငနးက လပရန ယၾကညစတခရမႈ (Confidence) အျပညအ၀ရမည မဟတေခ။

ယၾကညမႈအေျခခ ေနာငရး

ကယထကအငအား ၈ ဆသာေသာ ရနသက ေအာငပြရသညအထ တကႏငခေသာ ဘရငေနာင၏

ေနာငရးတကပြမာ ေခါငးေဆာငႏငေနာကလက အျပနျပနအလနလနယၾကညၾကေသာေၾကာင ျဖစသည။

ေခါငးေဆာငႏင ေနာကလကတ႔၏ အျပနျပနအလနလနနားလညမႈ (Mutual Understanding) မ အေျခခ

ေသာ ရလဒက အေပၚေအာက Trust က ရရေစပါသည။ ယၾကညမႈမတဆင အသးအပြငက ယၾကညစတခမႈ

ဟေခၚေသာ Confidence ကေပးသျဖင ၄ငးက အငအားမားျဖစေစကာ တကပြက ေအာငႏငျခငးျဖစသည။

တကစစ-ခစစသေဘာတရားျဖင တြကပါက အမနအငအား(၂၄)ဆကြာေသာ တကပြသည ဘရငေနာင၏ ဥး

14

ေဆာငမႈေကာငး၊ ေခါငးေဆာငေကာငး အရညအခငးေပၚ မားစြာမတညျပး ေခါငးေဆာင၏အရညအခငး

ေၾကာင Trust ရရလာၾကျခငးျဖစသည။

ေတာငငဘရငတပငေရႊထး နနးတကစ ဥာပခးေရႊေမာေဓာတြင နားထြငးမဂၤလာေဆာငရြကႏငၾက

ျခငးမာ တပငေရႊထး၊ ဘရငေနာင လစြမးေကာငးစစသညအတြငး Multi-Trust ရေသာေၾကာင ျဖစသည။ ထ

ယၾကညမႈမ တကစြမးရညအေပၚ ကးစားမႈ Confidence ရျပး ရနသ႔နယတြင လနညးနညးႏင လာေရာကနား

ထြငးႏငချခငး ျဖစသည။ ယၾကညမႈက သာမာနဟမျမငသငဘ ထမေပးေသာ အကးဆက သကေရာကမႈမား

က ျမငႏငလင မညမတနဖးၾကးသညက ေတြ႔ႏငမညျဖစသည။

ယၾကညမႈနညးပါး

Low Trust တြင ယၾကညမႈနညးပါးသျဖင သသယတ႔ မားျပားသည။ အျပနအလန ျပည၀ေသာယ

ၾကညမႈ (Absolute Mutual Trust) မရ၊ ယငးအတြက အဖးစားနားသည အႏတလကၡဏာေဆာငသည။ ဤ

သကေရာကမႈသည အေရးအရာအားလးႏင သကဆငသည၊ လမႈေရး (Social)၊ စးပြားေရး (Economy)၊ ႏငင

ေရး (Politics) စသညတ႔အားလးတြင အကး၀ငပါသည။ ယၾကညမႈနညးပါး၍ လမႈေရးအသငးအဖြ႔မား မပမ

ျပငျဖစၾကရသညက ေတြ႔ႏငသည။ Social သ႔မဟတ ေကာငးေသာရလဒမားက မစြမးေဆာငႏငေသာ လမႈ

ေရးအသငးအဖြ႔မားအျဖစသာ ေတြ႔ရပါမည။ စးပြားေရးတြင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဟေသာ (Collaboration,

Co-operation) အတငးအတာမးအထ မလပႏငရျခငးမာ ယၾကညမႈနညးပါးျခငး (Low Trust) ေၾကာငျဖစ

သည။ အေနာကႏငငမားတြင ပးေပါငးမႈ (Merger & Acquisition) မားျပားျခငးမာ High Trust Community

ဟေသာ ယၾကညမႈ ျမငမားသည လမႈအဖြ႔အစညးေၾကာင ျဖစသည။

အေရ႕တငးႏငငမားသည မားေသာအားျဖင Low Trust Countries ျဖစေနၾကရျခငးမာ တဥးႏငတဥး

တဖြ႔ႏငတဖြ႔ ယၾကညမႈနညးပါးျခငးေၾကာင ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင MNC (Multinational Corporation) မား အ

ထြကနညးျခငး ျဖစသည။ စးပြားေရးက ထထ၀င၀ငလပကငပါက ႏငငတကာဘဏမားႏင ခပခြာခြာေန၍ မရ

ပါ။ ထအခါ Trust သညမညမတနဖးၾကးသညက ေတြ႔ႏငလာပါသည။ ႏငငတကာဘဏမားတြင High Risk/

Low Risk Countries ဟေသာ စာရငးရပါသည။ ယၾကညမႈနညးပါးေသာ Low Trust ႏငငမားမာ High Risk

စာရငးထပါ၀ငျပး High Trust ႏငငမားက Low Risk စာရငးထမာ ဂဏသေရရစြာ ေတြ႔ရပါမည။ ဘဏမားက

High Trust-Low Risk ႏငငမားကသာ အလြယတက ေငြေခးငားလၾကပါသည။ Low Trust-High Risk ႏငင

မားကမ ဘဏတငးက မေခးငားလၾက။ အဆကအဆရခဖးလငေတာငမ လပထးလပနညး ပ၍ ရညလား

သည၊ ဘဏအတးႏႈနးပသည။

မာစဒး၊ တယတာကားတ႔ အေရာငးေကာငးရျခငး အေၾကာငးတခမာ Highly Trusted ျဖစေသာ

ေၾကာငျဖစသည။ အရညအေသြးႏငပတသကလင သးစြသတ႔ ယၾကညစတခရေသာေၾကာင ျဖစသည။ Ritz

Calton ဟတယ ေစးၾကးေသာလညး တညးခသမားရျခငးမာ ႏစေပါငးမားစြာ ေစာငထနးလာေသာ သ၏၀န

ေဆာငမႈအေပၚ စတခရျခငးေၾကာင ျဖစသည။ အခနးတြငးအသးအေဆာင ရပ၀တအားျဖင အျခားၾကယငါး

ပြင ဟတယမားႏင သပထးျခားသည မဟတ။

ယၾကညမႈ ျမငမား

ယၾကညမႈ ျမငမားလင ပးေပါငး၍ရသည။ သ႔မဟတ လြယကသည။ အကးဆကအားျဖင အေပါငးလ

ကၡဏာဘက ဥးတညပါသည။ Bill Gates, Warren Buffelt တ႔၏ အတတကာလ လပေဆာငခကမား

ေကာငးမြနသျဖင သတ႔ ပမာဏမားျပားစြာ ေခးယျခငးအတြက ဘဏေတြက အလအယက ထတေခးလ

ၾကသည။

၁၉၉၇ အာရစးပြားေရးကပ ျဖစစဥ Low Trust Countries မား နာလထမႈေႏးေကြးသညက ေလလာ

ျခငးအားျဖင ယၾကညမႈ၏တနဖးက အေတာအတနနားလညႏငပါလမမည။ ထ စးပြားေရးတြင IMF, World

Bank တ႔မ ဆငး၍ အကအည ေပးရသည။ အလကားေတာ မကည၊ သတ႔ Guide Line ျဖင ေဆးခါးၾကး

ေသာကသလ လကနာၾကရသည။

ထစဥ အေရ႕ေတာငအာရႏငင အားလးလလ ေထာကပမႈမား အနညးအမား လအပခနျဖစသည။

Malaysia က တဘာသာ၊ IMF, World Bank တ႔မ လကနာရန စညးကမးခကမား သ႔ႏငငအတြက မသင

ေလာဟ ယဆသျဖင ၀နၾကးခပမဟာသယာက လကမခ၊ တငးျပညက မညသ႔ေသာ အစအမမားျဖင ျပန

လညကယတငမညဟ ေၾကျငာလကသည။

မဟာသယာဆသ၏စရကသည ခပၾကမးၾကမးေျပာတတေသာလညး ေျပာသလလပတတသအျဖစ

ေခါငးေဆာငမားအလယတြင နာမညရထားသျဖစသည၊ သ႔အေပၚ သ႔ျပညသမား၊ ႏငငျခားရငးႏးျမပႏသမား

15

က High Trust ျဖစသျဖင အေစာဆး Recovery ျပနရချခငးက ျပနေျပာငးသတရလင Trust တနဖး အတငး

အတာက ခန႔မနးႏငပါလမမည။

တ႔ျပနမႈျမန

ေခတသစသ႔ ပ၍ခဥးနငး၀ငေရာကလာေလ ‘ယၾကညမႈ’ အေပၚ ပ၍အေလးထားလာေလ သက

ေရာကမႈ ပ၍ၾကးမားလာျပး တန႔ျပနမႈျမနေလ ျဖစလာပါသည။

တန႔ျပနမႈသည ဤမ ျမနဆနပါသည။ Apple ၏ အရငသခင Steve Jobs က iPod ကထတျပး

iPhone မား ေစးကြကတငမညဟ ေၾကျငာသညခဏ Apple ၏ရယယာေစးကြကမား တမဟတခငး တက

သြားျခငးက ၾကညလင အမားက Steve ၏အရညအေသြးေပၚ မညမယၾကညကးစားသညက ေတြ႔ႏငသည။

ဤတ႔ျပနမႈသည မညမျမနဆနသနညးဟဆေသာ Steve သတငးစာရငးလငးပြ ျပလပေနစဥ အတြငးမာပင

ရယယာေစးမား ခနတကသြားသည။

Building Trust

ယၾကညမႈတညေဆာကသညဟ နားလညထားသည။ Trust သည ယခအခါ လမႈအရငးအျမစ (Soc-

ial Capital)၊ လသားအရငးအျမစ (Human Capital)၊ ႏငငေရးအရငးအျမစ (Political Capital) မားတြငမာပါ

အတငးအတာၾကးမားစြာ ေနရာယလာျပ ျဖစသည။ ယၾကညမႈ၏ တနဖးႏင သကေရာကအားက ပ၍နားလည

လာၾကသညဟ ယဆရ၏။

ယၾကညမႈတညေဆာကရန အေၾကာငးအရာမားစြာရေသာလညး အေျခခသည နားလညမႈ (Unders-

tanding) ျဖစသည။ နားလညမႈသည တဖကသတနားလညမႈျဖင တညေဆာက၍မရ၊ အျပနအလနနားလညမႈ

(Mutual Understanding) ျဖငသာ တညေဆာကရယႏငသည။ အကြာအဟ (Differences) မား၊ အယအဆ

(Conceptual) မားက တတႏငသေလာက ညႏႈငး၊ အေလာ႔အတငး လပယရသည။

ရညမနးခက (Mission)၊ အနာဂတအျမင (Vision) မားတလင အျခားအရာမားက သာမာနအခငးအ

ရာ (Minor Issues) မားအျဖစ သေဘာထားႏငဖ႔ လသည။ Assertive ျဖစလြနးလင အခကအခရႏငသည။

Position ဟေသာ ဌာနႏ ရမားက ေခတေမထားျပး ရလဒေကာငး (Good Result) က ဥးတညထားရန လ

သည။ Co-operativeness ဟေသာ ပေပါငးလမႈက ျပသရနလသည။ Self Interest ဟေသာ ကယကးစးပြား

က ဖယရားႏငလင ယၾကညမႈတညေဆာကျခငး တ၀ကမက ျပးသည။

မညသညအရာမ ေျခာကပစကငးသညဟ၍ မရ၊ အေကာငးဆးလပေဆာငၾကျခငးသာ ျဖစသည။ မ

သားစအတြငးျဖစလင Family Interest က အႏ မထားက မသားစတြငးေျပလည၍ ကမၸဏအဆငျဖစလင

Company Interest က ပနးတငအျဖစ ထားရနလသည။ အမးသားအဆငထျဖစလင National Interest အ

ျဖစ ရညမနးခကထားရန ျဖစသည။ ေဒသအဆငညႏႈငးမႈတြင National Interest က ေရ႕တနးတငလြနးပါက

မေအာငျမငႏငသလ National Level တြငလညး Family, Personal Interest က ေရ႕တနးထားလြနးပါက

ေအာငျမငႏငမညမဟတ၊ Understanding ဟေသာ နားလညမႈ မရသမ ကာလပတလး ယၾကညမႈဟေသာ

Trust ကလညး ရႏငမည မဟတပါ။

ဘယသေတြ တာ၀နရသလ

မသားစအဆငတြင အမေထာငဥးစးက တာ၀နခရပါသည။ ကမၸဏအဆငတြင ဥးေဆာငသက တာ

၀နခရပါသည။ အဖြ႔အစညးမားတြင အဖြ႔အစညးတ႔က ဥးေဆာငသမားက တာ၀နခရပါသည။ ေခါငးေဆာင

မားတြင ေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးတ႔ အေရးၾကးလာပါသည။ အျမငကယမႈ၊ သေဘာထားၾကးမႈ၊ အဆင

အျခငေကာငးမႈ၊ အနာဂတက ျမငႏငမႈမားက အဆးအျဖတေပးပါသည။

- ႏစဥးလးညလင ယၾကညမႈ တညေဆာက၍မရပါ။

- တဥး ေတာ၊ တဥး ညလငလညး ပနးတငမေရာကပါ။

- ႏစဥး ေတာ မသာ ယၾကညမႈ တညေဆာကရယႏငပါသည။

ေခါငးေဆာငတငး လေတာမား မဟတႏငၾကပါ၊ တဥးႏငတဥး ကယရညကယေသြး (Personality) ကြာျခား

ႏငပါသည။ တခါတရ တနးညရႏငျပး တခါတရ တနးညမရႏငပါ။

စနစေကာငး တညေထာင

စနစေကာငးသည တဥးခငးမာေရာ၊ အဖြ႔အစညးမာေရာ၊ ႏငငအဆငထမာေရာ လအပေသာ အေရး

ၾကး အရညအခငးတပါး ျဖစသည။ စနစသည သကမအရာျဖစေသာလညး စနစကမႏငလင လမားပကစးရ

သည။ ၾကးစားသမ အရာမထငႏင။ သကမက ဖနတးေသာလက System က ႏငသငသည။

16

အေတြ႔အၾကအရ လမးမားစြာတြင ဂာမဏ၊ အစၥေရး၊ ဆြစလမးမားက ကယရညကယေသြးအားျဖင

အေလးစားဆး ျဖစပါသည။ အေမရကနလမးမားက ထပတနးကယရညကယေသြးေကာငးသမားအျဖစထည

မထား။ သ႔ေသာ အေမရကနက ယေန႔အထ အျခားလမးမား မမၾကရျခငးမာ ‘စနစ’ ေၾကာင ျဖစသည။ စနစ

၏ ခမ၊ ပပးမႈေၾကာင လပအားထကသာလြနေသာ အကးတ႔က ရရေနၾကျခငးျဖစသည။ စနစေကာငးျဖင ရင

သနၾကရေသာ မသားစ၀ငမားသည စနစပကျဖင စခနးသြားရေသာ မသားစတ႔ထကပ၍ သကေသာငသက

သာ ခရးေရာကသကသ႔ ျဖစပါသည။

၁၉၉၀ ျပညႏစမားက ဗယကနမသည ထငးတ႔၏စးပြားေရးက မမခ။ ဥးေဆာငသ လမေျပာငးေသာ

လညး ဗယကနမမ စနစေျပာငးသညအခါ တဟနထး တးတကလာသညက ၾကညျခငးျဖင စနစတခ၏ အကး

သကေရာကမႈက ေတြ႔ႏငမညျဖစသည။ စနစေကာငးတခသည အခအမက ျဖစေစသည၊ အပအပးက ျဖစေစ

သည။ လေတာမားကလညး ေမြးထတႏငသည။

စနစေကာငးဆတာ

စနစေကာငးတခသည ေဆြးေႏြးသညအဆငေပၚမတည၍ အတမအနကၾကးသည။ အေျခခအားျဖင

Openess ဟေသာ ပြငလငးမႈ၊ Transparancy ဟေသာ ထငသာျမငသာရမႈ၊ Apperciation ဟေသာ လက

ကမးမႈတ႔ေပၚ အေျခခအားျဖင မတညသည။ အဖြ႔အစညးမားႏင ဥပေဒ (Institutions) မား အားမသာလင

လမႈအဖြ႔အစညးမား (Civil Societies) မား မထကျမငလင တဥးခငး Capital Building ဟသည သထေရ

သြနျဖစပါမည။ ေကာငးေသာ Institutions မားရျခငးသည စနစေကာငးျဖစျပး ထစနစေကာငးရပါမ Capaci-

ty Building လပယ၍ အကးျဖစထြနးႏငပါသည။ သ႔မဟတပါက ေရမား ေရႏင၊ မးမား မးႏငျဖင ပလငး

ေပါကႏင ဖားေကာကသညထက ပမညမဟတ။

အၾကေပး

လမႈေရး၊ စးပြားေရး၊ ႏငငေရး၊ ဘာသာေရး စသညတ႔အားလးတြင တးတကၾကးပြားလာေသာအခါ ဥး

ေဆာငသသည အေရးအရာအားလးက မေစငမႏငေတာ။ မားေသာအားျဖင အၾကေပးအဖြ႔မား၊ ဥာဏၾကးရင

(Think Tank) မား ထားရၾကရသည။ ေခါငးေဆာငက ျဖစသင - မသင၊ ေတာ - မေတာ ကေနာကဆး အဆး

အျဖတေပးရနသာ ျဖစသည။ ဤအတြက Perspective View မ ၾကညတတရနလသည။ အကးဆက Cons-

equences မားက တြကခကတတရနလသည။ စနစေကာငးတခတြင ရၾကေသာႏငငမားတြင သာမာနအမတ

ေလာကႏင ၀နၾကးတာ၀န မထမးေဆာငဘးဘ သမၼတအျဖစ လပကငႏငၾကျခငးမာ အရညအေသြးရေသာ

Aide မားရ၍ျဖစသည။ အေျမာအျမငရေသာ၊ အရညအေသြးျမငေသာ၊ ကယကးစးပြား ေရ႕တနးမတငေသာ

Aides မားက ထားရလင ညႏႈငးမႈမားက ေကာငးစြာေဆာငရြကႏငမည ျဖစသည။

ယၾကညမႈမ တးတကမႈသ႔

ကယကယက ယၾကညရန ဥးစြာလပါသည။ မသားစအတြငး ယၾကညမႈရသငသည။ အဖြ႔အစညးမား

တြင ဥးေဆာငသႏငေနာကလကမား အျပနျပနအလနလန ယၾကညမႈရရပါသည။ မတညေသာ အဖြ႔အစညး

မားတြငလညး Mutual Trust ရရပါမည။ သ႔မသာ ပးေပါငးမႈက ေဆာငရြကႏငမညျဖစသည။ အေမရကနတြင

ေလာေလာဆယ စးပြားေရးအကပအတညးေၾကာင ကမ ၻာ႔ဧရာမေလေၾကာငးလငးၾကး ႏစလငးျဖစေသာ Nor-

thwest ႏင Delta Airline ႏစခပးေပါငးသြားၾကသည။ ထကမၸဏႏစခပးေပါငးျပး ေခါငးေဆာငႏစဥးအနက

တဥးက CEO အျဖစ ဥးေဆာငခြငရျခငးမာ Trust Building ကတညေဆာကႏင၍ ျဖစသည။ ႏငငၾကးသား

စတဓါတေဖာျပရာကျပး ရငကကမႈ၏ အတ႔အျပနေၾကာငလညး ျဖစသည။

ယၾကညမႈအဆင

မညမယၾကညရမည၊ ယၾကညၾကသညက ေျပာရနလပါေသးသည။ Level of Trust ဟေျပာသည။

လငမယားအမေထာငစတြင တဥးႏငတဥးမယၾကညၾကပါက အမျပနေနာကကေသာခငပြနးအတြက ဇနး

သညက ေသာကေရာကရပါသည။ တခ႕ဇနးမယားမားက ‘အခနတနရင ခညတငေတာ ျပနလာမာပါ’ ဟ

ေသာအေတြးသည သ႔ေယာကားက တ၀ကယေပးျခငးျဖစသည။

အေပာအပါးတပမကဥးေတာ အမေထာငေရးပကစးရနအထလပမယသမဟတဟ တ၀ကယေပးျခငး

ျဖစသည။ လး၀မယသညထကစာလင ေတာေသးသညဟ ေကာကခကခ၍ ရပါသည။

တခ႕က ေယာကားသြားေလရာ မနးမက လကသည၊ မတေဆြထတြင စးပြားေရး အေတာအတန

ေတာငတငးျပး သားသမးမားပင အမေထာငကကာ ကယလညး ငါးဆယေကာ၊ ေျခာကဆယနးသည အမ

ေထာငတခတြင ခငပြနးသြားေလရာ ဇနးက လကေနသည CEO တဥးက ေတြ႔ဖးသည။ အခစလြနသညထက

17

ယၾကညမႈလး၀မရသဟ ျမငပါသည။ အေၾကာငးခငးသ၍ လကသကလ အဆးေျပာ၍ မရ၊ ထမတေဆြ CEO

လပသမာလ လစလငလစသေလာက လစခန၊ လစခန ေနသည။ ယၾကညရနမရ၍ ယၾကည၍မရသညမာ

မဆနး။

အထကပါ သာဓကတြင ယၾကညမႈမညမရရသညဟေသာ ပမာဏေပၚမတည၍ Level of Trust ဟ၍

ျဖစလာသည။ လပငနးၾကးလာလင၊ ရညရြယခကၾကးလာလင တဥးႏငတဥး Highest Level of Trust ျဖင

ေဆာငရြကမသာ ရရပါသည။

အေရ႕အလယပငး အစၥေရး - ပါလကစတငး မတညျငမမႈမာ ႏစေပါငး သး ေလးဆယမက ရေနပါ

သည။ တဖကႏငတဖက ယၾကညမႈပကျပား၍ ေစစပညႏႈငးမရႏငၾကေသးျခငးျဖစသည။ ‘အစၥေရးေျမ မရေစ

ရ’ ဟေသာ ပါလကစတငးေခါငးေဆာငတဥး၏ အတတကေကြးေၾကာမႈသည ယၾကညမႈတညေဆာက၍ မရ

ေလာကတအထ ရကခတလကရေနပါေသးသည။ ေခါငးေဆာငမားအၾကား အျမငရရန လပါသည။ ခပလြယ

လြယျပမမႈသည လမးေဘးကလတဥးအတြက မေထာငးသာေသာလညး ေခါငးေဆာငမႈအဆငအတနးေပၚ မ

တည၍ ကာလမားစြာအထ အက းသကေရာကမႈ ရတတပါသည။

ယၾကညမႈရၾကရန ယၾကညစြာ ျပမဖ႔ လပါသည။

ရညရြယခက ရညမနးခကတ႔က ညႏႈငးရပါသည။

ကယကးစြန႔လႊတမႈ၊ အနစနာခမႈတ႔ျဖင တညေဆာကရပါသည။

အမားအကးတညးဟေသာ စတဆႏၵမးထားတတရန ျဖစပါသည။…..။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ဝမးသာျဖစရတယ

ေနဇငလတ (January 2009)

လသားအရငးအျမစဖြ႔ျဖးေရးက တစကမတမတေတာငရြကတ MHR(Myanmar Human Resource)

က ဆရာဥးေအးေကာန႔ ဘေမာငတ႔ ေတြ႔ျဖစၾကတယ။ ယဇနဟတယမာ ကငးပလကတ Hospitality Mana-

gement ဆတ ၀နေဆာငမႈစမခန႔ခြေရးသငတနး ဆငးပြမာ။ နာဂစမနတငးဒဏရ႕အရနက မေသေသးေတာ

ဒကၡေရာကေနတ သေတြက တတႏငတ ဘကကေန ဆကကၾကဖ႔ ေျပာျဖစၾကတယ။ သ႔ရညရြယခကက

ေကာငးတယ။ အပကပကအယြငးယြငး ျဖစသြားတ ဧရာ၀တတငးက လငယေကာငးသားေလးေတြက သ

ကၽြမးကငတ ပညာေရးလငးဘကက ျဖညဆညးဖ႔၊ သ ေတာေတာဒကၡချပး အၾကမမားစြာန႔ ေရာကခတယန႔

တတယ။ ဘေမာငေတာငမ ၂ ေခါကပ ေရာကျဖစတယ။

ဟကလာလ ထည၊ ဒကလာလ ထညန႔ တဘငးဘငးထညလကရလ႔ ဘေမာငတ႔ ဆရာဥးေအးေကာ

န႔ေတြ႔တအခနက ေတာေတာပငပနးသြားျပ။ ေငြအေနန႔ ငါးသနးေလာကပ ထညႏငေတာတယ။ ဒါေပမယ ပ

ညာဒါနအေနန႔ကေတာ လတေနရာမာ သးဖ႔လကခလကတယ။ ခရးေတာ သပမထြကႏငဘးေပါ။

۞ ۞ ۞

‘ဆရာေရ ဆရာေဒါကတာ ေအာငထြနးသကန႔ Leadership Skills ေခါငးစဥမာ တြေျပာဖ႔စစဥလကျပ။

IBC မာ၊ နာဂစရနပေငြေပါ’

ဘေမာင လကခလကပါတယ။ ဆရာေဒါကတာ ေအာငထြနးသကဆတာ ပါေမာကၡတဥး၊ စးပြားေရး

တကသလက။ UN ၀နထမးေတြေတာေတာမားမားက ႏစေပါငးဆယန႔ချပး ေလကငေပးေနတသ၊ ျမနမာ

ျပညမာလ အဒအလပရေဆြးေႏြးပြေတြက အၾကမေရအမားဆး ေျပာေနတသ၊ ပညာေရာ၊ သမ ၻာေရာၾကးသ

တဥးပါ။ စကား၀ငး ေဆြးေႏြးပြ၊ အလပရ ေဆြးေႏြးပြေတြမာ Speaker အျဖစ ‘ေပါက’ သတဥးလ ျဖစပါတယ။

Leadership Skills ဆေတာ ေခါငးေဆာငကၽြငးကငမႈအရညအေသြးေပါ။ ေျပာရတအပငးက ဘေမာင

အတြက ျပသနာသပမရဘး။ သအရန႔ စးပြားေရနယထမာ ႏစ၂၀ေလာက လပလာတ အေတြ႔အၾကေတြက

ထညေျပာသြားရင ကစၥျပးတယ။ စတပလကတာက လတဥးလကမတခ ေလးေသာငး ဆတာပ။

ဘေမာငတ႔ အဒေလာကအထအဆငသငျဖစျပလား၊ ေလးေသာငးေလာကေပးျပး နားေထာငဖ႔ အ

ဆငသင ျဖစျပလားလ႔ စတေတာနညးနညးပမတယ။ အမတမမားရင အျမငဆးေၾကးလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ ဥး

ေအးေကာကေတာ ဖြငမေျပာျဖစပါဘးေလ။

ဘေမာင စးရမတာ လြသြားတယ။ ‘တြတပ’ ျဖစသြားတယေပါ။

18

ဥးေအးေကာ သတမတတ ကန႔သတအေရအတြကထက ေတာငးဆမႈက ႏစဆေလာကျဖစေနတာ

အနားနးေတာ သလကရတယ။

ဘာပေျပာေျပာ စးပြားေရးေတြတြန႔ဆနေနတကာလမာ အဒေတာငးဆမႈဟာ အလားအလာေကာငးတ

ခပါလားဆျပး ဘေမာင ၀မးသာမတယ။ ၀မးသာျဖစရတယေပါ။ ပါေမာကၡေဒါကတာေအာငထြနးသကက Le-

adership Intelligence ဆတေခါငးစဥေပၚမာ ပထမေန႔နနကပငးေျပာသြားတယ။ ဘေမာငက 24th မနကပငး

မာ Leadership in Action ဆျပး လကေတြ႔ေခါငးေဆာငမႈအပငးက ေျပာျဖစတယ။ ဥးေအးေကာက ေခါငး

ေဆာငမႈအေပၚ သ႔အျမငဘကက တငျပျပး Group Activity ေတြန႔ အနားသမးေပးရာတယ။ အစအစဥ

ေကာငးတယ။

ေဆြးေႏြးပြအျပး ေမးၾကတေမးခြနးေတြကလ စတ၀ငစားဖ႔ေကာငးပါတယ။ အဆငအတနး အျမငၾကး

ေတြ မဟတတာေတာငမ အဆငမနမေတာဘး။ အဒအတြကလ ၀မးသာရပါတယ။ ျမနမာႏငငငါးလပငနးအဖြ႔

ခပက ဥးလေမာငေရႊတ႔ရ႕ ႏစပတတၾကမ ပမနစစဥေနတ ပညာရပဆငရာ ေဆြးေႏြးပြေတြရ႕ အေထာကအ

ကက လငယ၊ လလတ၊ လၾကးတခ႕က အျမငဖြငေပးျဖစခတအက းေကးဇးေတြလ ပါတယ။ သတ႔ ကယတင

က လလခငခင ေလလာမတသားထားတတၾကတ အေျခခအရညအခငးေၾကာငလ ပါ ပါတယ။

۞ ۞ ۞

ေခါငးေဆာင (Leader) လ႔ေျပာရင တခ႕က အျမငၾကးလမးေတြးေလရၾကတယ။ တကယေတာ ႏစ

ေယာကတပငးရတမသားစမာလ ေခါငးေဆာငရတယ။ ဆယေလးငါးေယကေလာကန႔ ကမၸဏမာလ ေခါငး

ေဆာငရတယ။ စးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ လမႈေရး၊ ဘာသာေရး က႑စမာလ ေခါငးေဆာငေတြ ရၾကပါတယ။ ဘ

ေမာငတ႔ အေလးအနကထားေျပာတာက စးပြားေရးဘကက ေခါငးေဆာငေတြအေၾကာငး၊ သတ႔ရ႕ အရညအ

ေသြး၊ ကၽြမးကငမႈ ဘယေလာကရရမယဆတအေၾကာငး။

Globalization အေၾကာငး ဘေမာငရငးျပတယ။ ကမ ၻာဆနမႈက အေနာကန႔အေရ႕၊ ကမ ၻာအေပၚျခမး

ေအာကျခမး ယဥေကးမႈကအစ အျမငအသေတြ အကးအလးေၾကာင မဖြ႔ျဖးေသးတႏငငေတြက စးပြားေရး

ေခါငးေဆာငေတြ ကယေပတန႔ကယတငးလ႔ မရေတာဘး။ အဒကမ ၻာဆနမႈက အရညအေသြးနညးတ ေခါငး

ေဆာငေတြက ဆြတငသြားတယ။

၁၉၂၀ ေလာကမာ Globalization သသာလာတယ။ ၁၉၅၀ ေလာကကေတာ ႏငင ၂၀ ေလာက ပါ

လာျပး ၁၉၇၀ မာ ႏငငေပါငး ၄၀န႔ အခဆရင ႏငငေပါငး ၁၈၀ နးပါး ကမ ၻာဆနျခငးရ႕ေရစးထ ေမာပါသြားၾက

ျပ။ ကမ ၻာမာ စစေပါငးႏငင ၂၀၀ ေလာကပရတယ။ ႏငငေပါငး ၁၈၀ ေလာက ကမ ၻာဆနတယဆတေနရာမာ

ႏငငတငးအျပညအ၀ေတာ မဟတဘးေပါ။ တခ႕နညးနညး၊ တခ႕မားမား သကေရာကမႈေတြက ျငငးမရဘ

လကခလကရတယ။

ကမ ၻာဆနတေရစးေၾကာငးမာ Change ဆတအေျပာငးအလေတြ အမားၾကးပါလာပါတယ၊ Hambur-

ger ကအစ နညးပညာ၊ အေတြးအေခၚ၊ အသးအေဆာင အမားၾကးပေပါ။ အားလးကေတာ ျငငးဆနလ႔မရဘး။

လအမးမး၊ စတအေထြေထြမာ ယသငတာယ၊ ပယသငတာပယလ႔ရမယ။ ျခငျပးေတာ ကမ ၻာဆနမႈရ႕ သက

ေရာကျခငး (Impact) အေပၚ ဘယလမတခကေပးၾကသလဆရင …

‘You learn to change rather than becoming a victim of change’ ဆတ အေျပာငးအလေပၚမာ

သငခနးစာယျပး လကပါမလား။ ဒါမမဟတရင အေျပာငးအလရ႕သားေကာငအျဖစ ခမလားလ႔ ဆလတာပါ။

တးတကဖ႔ ရာၾကၾကတသေတြကေတာ သားေကာငအျဖစ ဘယခပါမလေလ။

۞ ۞ ۞

အရငေခါငးေဆာငေတြက တာ၀နလႊေျပာငးယလ႔ရရင Commitment ဆတ ကတစကား သပမေပးရ

ၾကဘး။ အခေခတေခါငးေဆာငေတြက ‘ဘာျဖစေစရပါမယ’ ဆတ ကတစကားက ရရၾကးေပးေလရၾကတာ

ယဥေကးမႈတခလ႔ေတာင ေျပာလ႔ရျပ။ CEO ထမာ ဘေမာငသေဘာကတ Carlos Ghson ဆရင နစဆနး

ေမာေတာကားကမၸဏၾကးက လႊယေတာ အေၾကြးပါလာတ (US$ 2.4bil) က ၂ ႏစအတြငး ျပနဆပမယဆတ

ကတစကားန႔တာ၀နက လကခခတယ။ သေျပာခတအတငး လပျပခတယ။ ျမနမာစးပြားေရးေလာကမာ အသ

လလမးအမားၾကး ရေစခငတယ။

ေနာကရေသးတယ။ ေခါငးေဆာငေတြ ရသငတ ေနရာန႔တာ၀န၊ Position ေပါ။ အရငပစေဟာငးမာ

ေခါငးေဆာငဆတာ ဥးေဆာငသျဖစလ႔ ျမားရ႕ထပမာ ရသငတယဆတ အယအဆန႔ ဘာလပလပ ေခါငး

ေဆာငက ေရ႕ကသြားတယ။ ျမားအလယေနရာမာ မနေနဂာေတြေပါ။ ျမားအျမးမာ သာမန၀နထမးေတြ၊ အခ

ေခတေခါငးေဆာငေတြကေတာ အယအဆေျပာငးသြားၾကျပ။

ေလးက ထြကသြားတျမားက ခရးေတာေရာကပါရ႕။ လခငတေနရာေရာကဖ႔လတယဆတ အယအဆ

ေပၚမာ အေျခခတာ၊ အဒျမား လရာခရးလညးေရာက၊ သြားခငတ ‘လားရာ’ လညးမနေအာငလ႔ ထနးညႇတည

19

မတေပးတာက ျမားအျမးပငးဆတာ ေတြ႔လာရတယ။ အဒအယအဆန႔ အခေခတဖြ႔စညးပေတြမာ မနေနဂာ

ေတြ ျမားထပမာေန၊ အလယက ၀နထမးေတြ၊ ေနာကဆး ျမားအျမးက ပထနးအေနန႔ ေခါငးေဆာငေတြ ေန

ၾကေတာတယ။ အဒ အယအဆန႔အလပလပတာ ပမနတယ။ ပလညး ထေရာကတယ။ ေခါငးေဆာငဆတာ

Guidance ဆတ ထနးသမးမႈေပးဖ႔ပ။ ေနရတကာ သပါလ႔မ မျဖစတာ။

ဘေမာငတ႔ဆက အဖြ႔အစညးယဥေကးမႈမာ ေခါငးေဆာငေတြ ေနရာတကာ ေရ႕ကေနတာ ရေနတနး

ပ။ Old Model က စတမကနေသးလ႔န႔ တတာပ။

۞ ۞ ۞

ေခါငးေဆာငန႔ပတသကလာရင စတ၀ငစားစရာေကာငးတ အယအဆတရပ ရေသးတယ။

Leaders are born

(ေမြးရာပါ)

Leaders are made

(ေလကငယျခငး)

1940s ေခတေတြဆက ဟစတလာတ႔၊ ရစဗလတ႔၊ စတာလငတ႔ရ႕ အမအကငေတြန႔ခဥးကပၾကတသေတြက

ေခါငးေဆာငဆတာ မးေပၚကကလာသလပ ေမြးရာပါဇာတာပါလာသေတြလ႔ ဆးျဖတၾကတယ။ 1960s ေခတ

ေတြေရာကလာေတာ ကမ ၻာႏငငအသးသး စမခန႔ခြမႈေကာငးၾကးေတြက ေမြးထတလကတေခါငးေဆာငေတြ

မနညးမေနာ ၾကးပြားလာၾကတာေတြ႔ရေတာ ‘Leaders are made’ ဆတ ေခါငးေဆာငက ေလကငယလ႔ ရ

တယဆတ အယအဆက ေခဖကလကတယ။ ခရစႏစ(၂၀၀၀)ေကာမာေတာ ေျပာစရာမလေတာဘး။ ပညာ

ေကာငးေကာငးသငျပး အေတြ႔အၾကေကာငးေကာငးေပးႏငရင ဘယသမဆ ေခါငးေဆာငျဖစခြင ရသြားၾကျပ။

စတ၀ငစားဖ႔ ေကာငးတယ။

ေခါငးေဆာငရ႕စရက၊ အမအကင၊ အေလအထန႔ပတသကျပး ခြျခမးစတျဖာလကရင အမးေပါငး ၅၀

ေကာေလာကရတယ။ သနရာသနရာ အေျခခေခါငးေဆာငေတြေပါ။ အဒထက Autocratic (အာဏာရင)န႔

Democratic (ဒမကရကတစ) ဆတ ေခါငးေဆာငႏစမးရ႕ လပပကငပ၊ အကးရလဒေတြက ႏႈငးယဥျပဖ႔

ေကာငးလာတယ။ Decision Making ဆတ အဆးအျဖတေပးမႈအေပၚ အေျခချပး ေလလာရရင Autocratic

Leader အဆးအျဖတက သတဥးတညးလပတယ။ Democratic Leader က တငပင၊ညႇႏႈငး၊ ေဆြးေႏြးျပးမ

အသငေလာဆးလ႔ထငတ အဆးအျဖတကေပးတယ။ Autocratic/Democratic ဆလ႔ ႏငငေရးမာတငခညး

ရတာမဟတဘး။ စးပြားေရးမာလ ရတယ။ လမႈေရးမာလ ရတယေနာ။ မသားစေလးတခအတြငးမာလရတယ။

ေနာကဒတယအခကက Control of Operation ဆတ စမခန႔ခြမႈကထနးသမးတအခက၊ Autocratic

က အရာရာက သကယတငညႊနၾကားတယ။ သမပါရင မျပးဘး။ Democratic က စနစ(System) တခက ထ

ေထာငျပး အဒစနစရ႕အပအပးန႔ လပတယ။

ေနာကတတယအခကက Communication ဆတ အေပၚေအာက အျပနျပနအလနလန ဆကသြယ

ေရးလမးေၾကာငး၊ Autocratic ကေတာ လားရာမ သအမန႔ေပးလတသက တကရကအမန႔ေပးတစနစက သး

တယ။ Democratic ကေတာ ျပနလညေဆြးေႏြးခြင၊ တငျပခြင၊ အၾကဉာဏဖလယခြင စတာေတြကေပးတယ။

စနစတခရ႕ေအာကမာပ အလပလပတယေပါ။ အဒအေျခခမလပငမ သးခကအေပၚ အကြာအဟက ႏႈငးယဥ

လကေတာ ေနာကဆးအေျဖရလာဒမာ Autocratic က စြန႔စားရမႈမားျပး ရလာဒေကာငးထက ဆန႔ကငဘက

က ရတာမားတာ ေတြ႔ရပါတယ။ ဒမကရကေတြကေတာ သငတငတ စြန႔စားမႈ (Moderate Risk) ေလာကသာ

ရျပး ရလာဒေကာငးေတြရတတတာ သာဓကအမားၾကးပ ျဖစပါတယ။ ဒမကရက၊ ေအာတကရကလ႔ ေျပာရင

ႏငငေရးရႈေထာငတခတညးကသာ ၾကညလ႔ရတာမ းမဟတဘ စးပြားေရးမာပါ လး၀အကး၀ငတယလ႔ ေျပာ

ခငပါတယ။

۞ ۞ ۞

ေခါငးေဆာငျဖစဖ႔ တကလမးလာၾကရာမာ ခဥးကပလမးေၾကာငး ၄ မးရတာ ေတြ႔ရပါတယ။

- The incident approach

(အမားမ သငခနးစာယ)

- The restrospective approach

(ျပနလည သးသပမႈ)

- The prospective approach

(ဥးေႏာက အလပေပး)

- The intuitive approach

(အာရ အေျခခ)

20

တခ႕သေတြက အမားထက သငခနးစာထတတာက အားသနၾကတယ။ ေကာငးေပမယ အမားမားဖ႔ေတာ မ

လအပဘးလ႔ ယဆရပါတယ။ ကယလပရပ၊ သမားလပရပေတြက သးသပျပး ရယတအရညအခငးကေတာ

ေထာကခတယ။ တခ႕နညးနညး ပေတာတသေတြကေတာလ ဥးေႏာကအလပေပး (Brain Stroming) လပ

ျပး ၾကးစားၾကတယ။

‘ဒလ ျပနာမးေပၚလာရင’

‘ငါသာဆ ဒလလပလကမာ’

စသျဖငေပါ၊ စတထက ျပသနာတရပက ဖနတး၊ ျပးေတာ အေျဖရာတနညး၊ ဥးေႏာကရ႕ အစဥးအစား၊

အေတြးအေခၚက ဖြ႔ျဖးေစရာကသလ အဆငသင ျဖစရာလညးကလ႔ ဘေမာငတ႔ သေဘာကတ နညးေပါ။

ေနာကဆးတခကေတာ Intuition ဆတ ‘အာရ’ေပၚ အေျခခတာ၊ အဒါက ပညာအေျခခရငသနျပး အေတြ႔အ

ၾကမားမရတာ၊ အခကခဆးျဖစေပမယ ေလကငယရင ရႏငတယ။ အလြနၾကးတ ကမၸဏၾကးေတြ၊ Multinat-

ional Corporation ေတြရ႕ CEO ေတြဆရင အေတြ႔အၾကန႔ပညာေပၚအေျခချပး တခ ႕ကစၥရပေတြက အဒအာ

ရေပၚကေန အဆးအျဖတေပးသြားရတာေတြ ရတယ။ ႏငငေရးဘကမာ ပထငရားတယ။ အဒအဆငက ခဥး

ကပတေခါငးေဆာငဆရငလ သမားလကလ႔ မမေတာဘး။

۞ ۞ ۞

အလပရေဆြးေႏြးပြက အေတာကေလးေကာငးပါတယ။ ျမနမာျပညအငအားအၾကးဆးထကတခလ႔

ေျပာလ႔ရတ ကမၸဏက၀နထမးေတာေတာမားမားက ေတြ႔ရတယ။ ဆရာ၀နေတြ၊ အငဂငနယာေတြ၊ စပြားေရး

လပငနးရငၾကးေတြ၊ တပမေတာအရာရေတြကလ သတထားမတယ။ ပညာကခစတတတ အကယဒမ(ေဒၚ)

ေဆြဇငထကကလ ေတြ႔လကရတယ။ အေမးအေျဖမာ သကေတာင ၀ငျပးေဆြးေႏြးေပးသြားေသးတယ။ ခက

မမ ေဆြးေႏြးႏငလ႔ သ႔က ပရသတက လထြကမတတလကခပၾသဘာေပးလကၾကပါတယ။

မႏ ေလးကတဥးဆ သညပြကတကခငလ႔ ေလယာဥလကမတအကနချပး လာခရာတယလ႔ သရ

ေတာ ဘေမာင အေတာ၀မးသာတယ။ ျပးေတာမႏ ေလးမာလ အသလပြမးလပေပးဖ႔ ဖတရာခေသးတယ။

ဘာပေျပာေျပာ အသဖလယခြင၊ အျပနျပနအလနလန ေဆြးေႏြးခြငေတြရၾကလ႔ ဘေမာငတ႔ ၀မးသာရပါတယ။

ပညာတနဖးသသေတြမားလာတာ ေတြ႔ရလ႔လ ပတျဖစရပါတယ။ တခနအနာဂတေခါငးေဆာငဆတာ သတ႔

လ လငယေတြဆကပ ျဖစၾကရတာမဟတလား။ မစြမးမသန ပညာမျပညဘျဖစလာၾကရင မညကာမတေခါငး

ေဆာငေတြပျဖစၾကမာမ႔ ရငပမတယ။ အလားအလာေကာငးေတြ ေတြ႔ရေတာ ဘေမာငေျပာရတာ အားေတာပ

ရသြားတာအမနပ။ တတလ႔ေျပာတာေတာ မဟတပါဘး။ နဒါနးမာကက ‘ေဆြးေႏြးတာ၊ အျမငဖလယတာ’ လ႔

ဘေမာငက ေျပာထားျပးသား။

۞ ۞ ۞

ဒတယပငးက ဘေမာငက ‘Power and Leader’ ဆျပး ေခါငးစဥတငလကတယ။ ပါ၀ါဆလ႔ အျမငမ

ကဥးၾကဖ႔ စကားဥးခလကရေသးတယ။ ဆကကားသမားေခါငးမာလ သ႔ပါ၀ါသရတယ။ မသားစတြငး အက

ၾကး၊ အစမၾကးေတြမာလ သ႔ပါ၀ါသရၾကတယ။ CEO ေတြမာလ သ႔အဖြ႔အစညးအတြငး ပါ၀ါေတြရၾကတယ။ အ

ဒေတာ ‘ပါ၀ါဆတာ ဘာလ’ ဆတာ ျဖစလာေရာ။

Power is not power over others.

Power is ability to get things done တ။

ပါ၀ါဆတာ တျခားလေတြက အတငးအကပေစခငးမႈ၊ လႊမးမးမႈမဟတဘး။ ‘အလပေတြျဖစေအာင’

လပႏငတစြမးရညတခပလ႔ ဆလခငတာ။

ပါ၀ါအေျခခ ၃ မးက ေဆြးေႏြးျဖစတယး။

Power base:

- Personal power

(ပဂၢလက အေျခခ)

- Positional power

(ရာထးအရ)

- Institutional power

(ဥပေဒ၊ လပထးလပနညး အေျခခ)

အလပသပၾကးလာရင Leader က ေနရာတကာလကလပလ႔ မရေတာဘး။ Power to empowerment ဆတ

‘လပပငခြင’ က ေပးရေလရတယ။ သေဘာက အေဖက ေငြရာ၊ မ၀ါဒခေပး၊ အေမက သားသမးေတြက အပ

ထနး၊ သား သမးေတြက သန႔ရငးေလးလပ၊ ထမငးခကသခကေပါ။ လတငးမာ ၂၄ နာရထက ပမရၾကဘး။

ကယထမးေဆာငတ တာ၀နေပၚမာ တာ၀နေကေအာင ကယအလပပကယလပသငၾကတယ။ သမားအလပ

21

လကလပရင ကယအလပမာ အခနမရလ႔ ပျပငမာမဟတပါဘး။ တဖကက လပပငခြငေပးတာဟာ Empow-

er လပတာပ။

Personal Power ဆတ ပဂၢလကအရညအခငးက တခ႕ပညာရငေတြက နညးနညးအႏတလကၡဏာ

န႔ေရးၾကတာ ဘေမာင သတထားမတယ။ အဒပြမာေတာ ဘေမာငက ရရၾကး ကယအယအဆက တငျပလက

တယ။ တကယေတာ ပါ၀ါက ဘယလသးသလ။ ‘အသးခမႈ မားယြငးျခငး၊ မနကနျခငး’ ေပၚမာပ မတညသြား

တယလ႔။

Apple က Steve Jobs ဆ လတငး သတယ။ သ႔ iPod, iPhone က သတငးစာရငးလငးပြလပေတာ

မနစပငးအတါငး ရယယာေစးကြကမာ တဟနထးတကသြားတယ။ ပစၥညးက ေစးကြကထ မေရာကေသးဘး

ေနာ။ သ႔ကယလ႔၊ သ႔အစြမးအစက စတခလ႔၊ အဒါ သ႔ရ႕ Personal Power ေၾကာငပ။ ဘေမာငတ႔ သ႔ေနရာ

မာ သ႔လပ ရငးၾကည၊ ဘယသကမ အေရးစကမာ မဟတဘး။ သ႔လမ Personal Power မရတာ။ Iaccoca

ဆရငလ Ford ကားကမၸဏက အထတခရေတာ Chrysler ကားကမၸဏက ခကခငး Chairman ခန႔ခတယ။

သ႔ရ႕ Personal Power ေၾကာင သ႔က လး၀ယၾကညလ႔၊ တကယလ ေတာခတသေတြပါ။

တခ႕ အလပျပတမာ သပေၾကာကၾကတယ။ အဒါ ပါ၀ါမရေတာ တျခား အလားတ၊ ဒါမမဟတ ပ

ေကာငးတအလပက မရာႏငဘးေလ။ လေတြမာထကသငတ Personal Power ရသငၾကတယ။ တခ႕အမ

ေထာငဥးစးဖခငၾကးေတြ ဇနးရ႕လႊမးမးမႈေအာကမာ တတတတမလႈပရၾကဘး။ အဒါလ ပါ၀ါေပာကေနလ႔။

Positional Power က ရငးေတာ ကရးယားက Kin Jung-tae က ဥပမာေပးျဖစတယ။ ျမနမာျပညမာ

ေတာ သ႔ကသသ အငမတန နညးတယ။ တးတကျပးႏငငေတြရ႕ စးပြားေရးနယပယမာေတာ သက လစြမး

ေကာငးပ။ ေခတမမေတာတ ကရးယားရ႕ဘ႑ာေရးန႔ဘဏစနစက ပစျပနသြငးေပးခတသ၊ သ႔ရာထး CEO

ျဖစတနး အဒရာထးေပၚ အမျပျပး သ႔ႏငငေကာငးေအာင သလပေပးလကတာ။ ေတာငကရးယား တးတက

သြားတယဆတအထမာ သ႔ေကးဇးလမကငးဘး။ ဘ႑ာေရးေထာကတငၾကးက သအသစတညေဆာကေပး

သြားတာ။ ေနာကဆး Korea Kookman Bank န႔ H&CB တ႔က ေပါငးျပး မဟာအငအားၾကးဘဏလပငနးၾကး

ျဖစေအာင လပေပးခတာလ Kim ပ။

Institutional Power ကေတာ အျမငဆးပ။ အေမရကနသမၼတသမငးမာ ေလလာသတခ႕က Hary

Truman န႔ Ronal Reagan က အေကာငးဆးသမၼတလ႔အမတေပးထားတာ ဘေမာငမတသားမတယ။ Nixon

ႏတထြကရျပး Gerald Ford န႔ Jimmy Carter သမၼတႏစဥးထကထက ၈ ႏစတာကာလမာ အေမရကနက

ဆဗယကက ႏာတဖားသာသြားဖးတယ။ ေရဂငလ တကလာေရာ Star War အပါအ၀င စးပြားေရး၊ စစေရး၊ ပ

ညာေရးေတြက မဟာဗဟာေျမာကစမကနးချပး လပႏငခလ႔ အေမရကနေတြ ျပနေကာတကသြားတယ။ ဆ

ဗယက ၁၉၉၀ ျပညႏစေတြမာ ျပလသြားတာ ေရဂငစနကအမားၾကးပါတယလ႔လ ေလလာမဖးတယ။

တကယေတာ ေရဂငဆတာ ရပရငမငးသားပါ။ ၀နၾကး၊ ၀နေလးေတာင မလပဖးပါဘး။ စနစေကာငးရ

ထားေတာ စနစရ႕ခပးမႈချပး ကၽြမးကငသေတြန႔ ပးေပါငးလပကငႏငချခငးရ႕ ရလာဒပါပ။ အဒါ Institutional

Power ပါပ။ စနစေကာငးရဖ႔ေတာ လတာေပါေလ။

နားေထာငသေတြ သေဘာကႏငၾကရ႕လားေတာ မသဘး။ ဘေမာငေတာ ေျပာျဖစသြားတယ။

۞ ۞ ۞

အဖြ႔အစညးဘယေလာကပငယငယ ေခါငးေဆာငရယလ႔ျဖစလာရင Conflict ဆတ ၀၀ါဒကြျပားမႈ၊ ပ

ဋပကၡေတြကေတာ ရေနမာပ။ အဒါေတြက အေကာငးဆးေျဖရငးႏငတ အရညအခငးရသငတယ။ တဖြ႔န႔တဖြ႔

ဒါမမဟတ တဥးန႔တဥး အေျခခပခငးေတာ မတဘးေပါ။ ဘယေလာကအထ တဖကက ပြငလငးတယ။ ပး

ေပါငးလမႈရတယဆတ အခကႏစခကေပၚမာ မတညျပး ညႇႏႈငးရပါတယ။ အမားအကးအတြက ေရးရႈရင ေျပ

လညတတေပမယ ကယကးဘက အၾကညမားရငေတာ အေကာငးဆးအေျဖက ရေလမရဘး။

- ကယကးနညးျပး ပြငလငးမယ။ အမားအကးေရးရႈျပး ပးေပါငးလရင အေကာငးဆးအေျဖက ရ

တယ။ Collaboration ျဖစတယ။ ႏစဖကလး အကးရ (Win – Win) ေပါ။

- အဒါက လး၀ဆန႔ကငဘက ႏစဖကလးကျဖစရင တဥးန႔တဥးေရာငလြေနတတျပး(Lose – Lose)

ျဖစသြားတယ။ ႏစဖကအကးမရေပါ။

- တဖကက အမားအကးေရးရႈေပမယ တဖကက မပးေပါငးလရငလ တဖကရႈး တဖကႏင (Lose -

- Win)။

- သန႔ဆန႔ကငရငလ တဖကႏင တဖကရႈး (Win – Lose)။

အဒမာ ႏစဖကတးေလာျပး ညႇႏႈငးရတအေျဖက Compromise ပ။ အေကာငးဆးလားလ႔ေျပာရင မဟတဘး။

တကပန႔ေရာငးလ႔မရတကနက ျပားငါးဆယန႔ေရာငးတ သေဘာ။ ဒါျဖင ဘာလ႔ Compromise လပၾကသလ

လ႔ေမးရင ႏစဖကတငးမာမႈကရတ ဆးရႈးမႈထကစာရင နညးလ႔ပလ႔ ေျဖရလမမယ။ Win – Win မဟတတာ

ကေတာ အေသအခာပ။ တခ႕က အဒ Compromise က အေကာငးဆးလ႔ ေရးၾက၊ေျပာၾကတာေတြ ရတယ။

22

ဘေမာငက လကမခဘး။ အေကာငးဆးက Collaboration ဆတ ပးေပါငးမႈပ။ ေပတအတန႔ယဥရငေတာ

‘ျမတ’ သလရေပမယ ကပျပညေပတရညန႔ တငးရင ‘တ’ ေနတာက ျငငးလ႔မရဘး။ Lose – Lose ပ။ ႏစဖက

ရႈး အေျခအေန၊ အရႈးၾကးေတာ မဟတဘးေပါေလ။

အဒက႑က ေခါငးေဆာငျဖစလာရင ညႇႏႈငးမႈ (Negotiation Skill) မာ သပအေရးၾကးတယ။ ေခါငး

ေဆာငေတြ မၾကာခဏၾကရတ ျပနာထက တခ။

۞ ۞ ۞

ယၾကညမႈေပၚကရလာတ ပါ၀ါအေၾကာငးလေျပာျဖစသြားတယ။ ဘရငေနာငရ႕ေနာငရးတကပြက သာ

ဓကေကာငးပ။ ေခါငးေဆာငအေပၚ ငယသားမားရ႕ယၾကညမႈက တ၀ကပ။ ငယသားအေပၚ ေခါငးေဆာငရ႕ယ

ၾကညမႈလညးပါမ တကပျပညတာ။ အျပနျပနအလနလန ယၾကညမႈမရဘ အဒါ ပါ၀ါမရဘး။ ေနာငရးတကပြ

ဆတာ ျဖစမလာႏငဘး။

ဘေမာငတ႔ အာရသားေတြက ကယကယက လတာထကပျပး အထငၾကးၾကတာ (Over Estimate)

ဘေမာငသတထားမတယ။ တကယေစးကြကစးပြားေရး ပပျပငျပငျဖစလာလ႔ သ႔ႏငင၊ ကယႏငင အျပနျပန

အလနလန ရငးႏးျမႇပႏမႈေတြလပလာျပး ယဥျပငၾကရတအခနေရာကရင ကမၸဏေခါငးေဆာငေတြ ဘယလ

အရညအေသြးေတြ ရၾကရမလဆတာ ဆငျခငမတသ အေတာနညးတယ။ Globalization ပပျပငေလ အရည

အေသြးပရရေလပ။ အဒေတာ တတတနတနျဖစေအာင ဘေမာငတ႔ရ႕ အရးစြေနတစတ (Asia Mindset) က

ျပငရလမမယ။ Global Mindset က ေလကငယၾကရလမမယ။ ဒါမ တနးတရညတ ယဥျပငႏငမာ။

Asia Mindset က ဘယလ အေျခခသလဆရင -

- ထတလပမႈစြမးရညထက အရြယအစားေပၚမာ အေလးထားတယ။

- ကယပငစြမးရညထက အခြငအလမးေပၚမာ ပျပးအာရထားတယ။

- ကမၸဏေတြ မ၀ါဒခတအခါ ဗဟဥးစးခပကငမႈ မားေနတယ။

- မသားစအက းစးပြား ေရ႕တနးတငလြနးေနတယ။

Global Mindset ဆတ ႏငငတကာစတဓါတက တမး -

- ရညမနးခက။

- အခြငအေရးထက စြမးရညေပၚ အမသဟျပတယ။

- ဗဟဥးစးခပကငမႈထက လပပငခြငက ေအာကေျခက ပေပးထား။

- မသားစထက ကမၸဏအကး၊ ရယယာရငေတြအကးက ပၾကညတယ။ ေ၀းကြာတအနာဂတက

ပျပးလမးၾကညေလရတယ။

Mindset ဆတ စတအေျခခခငးက အေတာကြာတယ။ စငကာပလႏငငကေတာ အာရစတဓါတ သပ

မရေတာဘး။ ကမ ၻာစတဓါတ ေကာငးေကာငး ၀ငသြားျပ။ ယဥေကးမႈကေတာ အာရယဥေကးမႈ ကနေသး

တယ။ ဘေမာငတ႔ဆမာ ေတာေတာျပငယၾကရဥးမယ။ ဒါလ ျပနာေတာ မဟတဘး။ စနစေကာငးတခ ထ

ေထာငျပးရင အားလးဟာ လပယလ႔ ရတာခညးပါပ။ တးတကသြားတယဆတ သေတြလ သညပစကပ တး

တကသြားၾကတာ။

۞ ۞ ۞

ေခတနားခနနာရ၀ကမာ လကဖကရညေသာကၾကတနး အလြတသေဘာေဆြးေႏြးမႈေတြက အားရစ

ရာေကာငးတယ။ တခ႕ေတာေတာအျမငရၾကသေတြ ပါတယ။ ေနာကတပြလပေပးဖ႔၊ လအေရအတြက မကန႔

သတဖ႔ကအစ ေျပာၾကတယ။ ဘယကမၸဏက လာေျပာေပးဖ႔၊ ေလကငေပးဖ႔ေတြလ ပါတယ။ ကမၸဏေတြက

ဥးေဆာငၾကသေတြ အျမငေတာေတာကယျပန႔လာျပဆတာ သတထားမရလကလ႔ ဘေမာင ၀မးသာျဖစရ

တယ။ ဘာပေျပာေျပာ ျမနမာလမးေတြ ဒထကမက တးတကေစခငတာ အမနပ။

ဒတယအခနမာေတာ သညေန႔အေျပာမားေနတ ပညာဆတ Knowledge က အဆင(၅)ဆငန႔ ခြျခမး

စတျဖာ ေဆြးေႏြးေပးလက ႏငပါတယ။ သညမာ အဒါန႔ပတသကျပး ေရးတာ သပမေတြ႔မေသးဘး။ ဘယအ

ဆငကမ ပညာျဖစလာသလ။ Information အဆငက ပညာထငေနၾကတာမားတယ။ ဘယအဆငမာ ဘယ

လ အကးေကးဇးေတြ ရတယေပါ။ ျမနမာလ (သတသ)၊ (ထးထြငးသ)၊ (တတအပသ) ဆျပး အဆငေတြခြျပး

ေျပာလကေတာ အေတြ႔အၾကနညးေသးတလေတြ အေျဖတခအနးစပဆး ရသြားႏငမယေပါ။ အဆငဆငပညာ

တးတက၊ ဖြ႔ျဖးလာမႈကလ အတေလာက အကဥးခးျပး ေျပာႏငခပါတယ။

ဘေမာငေျပာရတအပငးက Leadership in Action ဆတ လကေတြ႔ပငး၊ သအရေတြခညးပ စာအပ

ထကအတငးေျပာလ႔ မပျပငဘး။ ကယအယအဆကလ တငျပရတယ။ သေဘာမတလ႔ ျငငးပယတာက တက

႑၊ အယအဆတရပက ကယအေတြ႔အၾကန႔ တငျပရတာ တက႑။

23

ဘေမာငသေဘာကတ Super Heros ေတြျဖစတ Peter Drucker, Lee Iacocca, Carlos Ghson,

Steve Jobs, Iger တ႔အေၾကာင ဥပမာေပးျဖစတယ။ သတ႔အေၾကာငးေတြက စးပြားေရးေခါငးေဆာင၊ စးပြား

ေရးသရေကာငးေတြ က႑မာ ထပဆးကပါ။ တကယေတာျပး ပါရမရငေတြပါ။ Michael Porter ဆရင GE က

Jack Welch တ႔၊ စငကာပက လကြမယတ႔က ေခၚျပး တငပငရတ ပညာရငၾကးေတြ။ သအရအတငး ရာႏႈနး

ျပညမလကေတာဘ လကေတြ႔ဘ၀န႔ေပါငးစပႏငသေတြပါ။ အေရးၾကးတာ ဒါပ။ သအရေတြဆတာလ အျမ

တမး ေျပာငးေနတတတာ။ ကယသးတသအရက အေဟာငးျဖစေနရင ‘ေျပာတတ’ရထက ပျပးအကးမရႏင

ဘး။ သအရန႔လကေတြ႔ေပါငးစပႏငတာကမ တကယအႏစသာရ။ တကယေခါငးေဆာငေကာငး။

۞ ۞ ۞

ေဆြးေႏြးပြ၏ေနာကဆးအပငးက မဟာဗဟာမတဆကန႔ အဆးသတလကတယ။ ၂၁ ရာစ အဖြ႔အ

စညးေတြက ဘယလဥးေဆာငမလဆတေမြးခြနးန႔ ယဆခကအေျဖ ေဆြးေႏြးျဖစတယ။ စမခန႔ခြေရးဂရၾကး

Peter Drucker ရ႕ အေမရကနသမၼတ ေရာနယေရဂငအေပၚမတခကကလ မေ၀ေပးတယ။ နားေထာငသ

ေတြ လႈပလႈပရြရြျဖစေအာင ဥးေႏာကအလပေပး (Brain Stroming) ကလ ဘေမာင အရစရညျဖစလကေသး

ရ႕။ ပရသတကေမးတ ေမးခြနးက -

Who dare to attack Singapore?

စငကာပက ဘယသစစတကရသလလ႔။

ရနကနေလာကမရတ ႏငငေသးေသးေလးက ဘယသမ စစမတကရေအာင စငကာပက လပထားပါတယ။

စစေရးတညေဆာကျခငးန႔ကာကြယထားတာ မဟတပါဘး။ ဘ႑ာေရးထးန႔ မးထားတာပါ။ အဒါ မဟာဗဟာ

ေျမာကအေတြးပ ျဖစပါတယ။ မဟာဗဟာ ဟာ ၂၁ ရာစမာ ေခါငးေဆာငေတြရ႕ဖြားဖကေတာပါ။ မဟာဗဟာ

ေကာငးေကာငးမရတ ေခါငးေဆာငဟာ လကမရတ ကယ၊ ဥးေႏာကမရတ ေခါငး၊ မကလးမရတ မကႏာန႔

တပါတယ။

۞ ۞ ۞

IBC (International Business Center) က ညဘကတေခါက ျပနထြကရေသးတယ။ အလပရေဆြး

ေႏြးပြျပးေျမာကျခငး လကမတေပးဖ႔၊ အားလးက ညစာန႔ဧညခပါတယ။ ဧညခတးလးထက တေယာသျငမျငမ

က ဘေမာင အရသာချဖစပါတယ။ ေရပကမ၀ငစစဥတတတ MHR ဥးေအးေကာက စငကာပသရးက First

Secretary န႔တဥးကလ ဖတျဖစလကပါေသးတယ။ ေဘးနားလာထငလ႔ စကားနညးနညးေျပာျဖစၾကညေတာ

သတ႔ နညးနညးအၾသသြားၾကတယ။ အလားအလာေကာငးတရပလ႔ ယဆသြားတယန႔တတယ။ ျမငရခတ

ျမငကြငး၊ လငယထရ႕ စတ၀ငစားမႈ၊ ပညာရပက တနဖးထားတတမႈ။

ဘေမာငတ႔လမးလ လပရငျဖစပါတယ။ ဘာပေျပာေျပာ တ႔ျပနမႈအားေကာငးတအေပၚမာ ဘေမာင

၀မးသာမႈျဖစမခပါတယ။ ျပးေတာ ၾကညႏးမႈ၊ ျပးေတာ ….. ။…..။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

တခနက စြယေတာရပ

ေနဇငလတ (May 2009)

မးက စသညလညး မဟတ၊ ယသညလညး မဟတ၊ ခပဖြဖြမ တကယ ခပဖြဖြကေလး။ မာဇဒါ (B -

360) ဗင ကားေလးမားကပင တနး၀ငကားအျဖစ သတမတၾကသညေခတ ဆေတာ အေတာကေလးေတာ

ၾကာသြား ခၿပျဖစသည။ အမတတရဆရလင ၁၉၆၉ ခႏစ၏ မးဦးကခါစကာလကေလးမာ။ ႏစေပါငး ၄၀ ခန႔

ေလာက ေတာရသြားၿပဟ ဆႏငသည။ သ႔ေပမယ ဘေမာင ရငထ၊ အသထမာ စြဆ၊ ျမဆ၊ ပရပေတြ တြလ

ခဆျဖစေနတနး။

ဘေမာငက စကမႈတကသလ ဗသကာဌာနက လကေထာကကထက၊ အမေထာငမကေသးသဆ

ေတာ စကမႈတကသလရ႕ အေဆာငတေဆာငမာ အေဆာငမး လပေနရသည။ စကမႈ တကသလႀကးတြင

နယက ေကာငးသားေတြအတြက အေဆာင ၇ ေဆာငရ၏။ A,B,C,D,E,F ဆသည ေယာကားေလးအေဆာင

24

က ၆ ေဆာင၊ G အေဆာင ဆသည မနးကေလး အေဆာငက တေဆာင၊ စာေရးဆရာမ မစႏၵာ၏ "ဂေဟာ

သ"ဆသည G အေဆာငက မနးကေလးေတြအေၾကာငး ေရးထားသည၀တ၊ ၁၉၇၁ ေကာကာလေတြမာ အ

ေတာကေလး ၾသဇာႀကးခေသာ ၀တတပဒ ျဖစသည။

ဘေမာငက D အေဆာင၏ အေဆာငမး၊ အေဆာင တေဆာငမာ အထပ ၄ ထပရသည။ ၀ငးႏင

ျခႏင စနစတကခတထားသည။ "ဦးလေပါ" ဂတက၀ငလင ညာဘကတြင ထေယာကားေလး အေဆာင ၆

ေဆာငက တနးစၿပးေတြ႕ႏငသည။ ေျပာရဦးမည။ ဦးလေပါဆသည အေၾကာငး။ ဘေမာငတ႔ အေတာငယ

ငယတနးက ကာတြနး ဆရာႀကး (ဦး)ေအာငရနမာ ေကာၾကားတ ဇာတေကာငေတြ အမားႀကးရ၏။ ေမာငက

မ ၻာ၊ ဒလး၊ ဗလပခ၊ ဦးစတတန႔ ေမာကည၊ ဦးလေပါန႔ ဥာဏကယေလး၊ ပေရာဖကဆာ ေဒါကတာဆတျဖ

စသျဖင။ အဒဇာတေကာငေတြထက ဦးလေပါ ဆသညဇာတေကာင၏ ဦးေခါငးက ဘဥပခပခြၽနခြၽန၊ ဆပငမရ

တေခါငးတး။

ရနကန စကမႈတကသလႀကး၏ ပငမ၀ငေပါကဂတႀကး၏ပစက အဒ ဦးလေပါေခါငးႏင အေတာက

ေလးတသည။ တေယာကေယာကက ေနာကေျပာငရငး နာမညေပးသြားရာမ ေနာကပငး ဦးလေပါဂတလ႔ အ

မညတြငသြားချခငး ျဖစသည။ အဒတနးကေတာ ရနကနစကမႈတကသလ၊ အခေတာ နာမညေတြ ေျပာငးကန

ၾကၿပ။ ေနာကဆး ဘယလေခၚသလေတာင ဘေမာငတ႔မသေတာ။

ဟမေရာက သညမေရာက မးကေလးဖြဖြမာ ခပျဖညးျဖညးပ ဘေမာင မာဇဒါဘ သးရာေျခာကဆယ

ကားကေလးက ေမာငးေနခရသည။ ႀက႕ကနးစကမႈတကသလက အေဆာငကျပနဖ႔ ၿမ႕ထက ထြကလာခတာ

ဆပါေတာ။

ကနေတာမငပနးျခေရ႕မာ ကားျပတ၊ လျပတပါ။ သညေခတလ ကားက မေပါေသး။ တခါတေလမ

ကားတစးစ၊ ႏစစးစ ျဖတသြားတာမးေလာကပ ရသည။ ဘေမာင ကနေတာမငကပတေတာ ည ၉ နာရ ခြ

သာသာေလာကပ ရဦးမညထငသည။ မးဦးစဆေတာ အခနထက ေမာငတာက ပကေန၏။ ကားေမာငးရငး

ဘေမာင အေတြးထမာေတာ ေရာကတတရာရာ ဟတစ သညတစ။

အဒအခနမာ အမးသမးတေယာက လမးေဘး တေနရာမ ႐တတရက ကားလမးမေပၚ "ဘြား"ခနေျပး

ထြကလာၿပး ဘေမာင ေမာငးေနတကားက တားလက၏။ မးဖြ၊ လျပတ ဆေတာ ခရးၾကအတြက အကအည

ေတာငးမလ႔ႏငတသည။

"က ဆ၊ ကားၾကလား"

"ဟတက ေကးဇးတငပါတယ ရင"

"ဒါျဖင ျမနျမနတက မးကရြာေနတယ"

မာဇဒါဗငဆတာက တခါးႏစေပါကသာရသည ကား၊ ျမနမာလမးေတြဆေတာ ေရ႕ခကလနၿပး မနးက

ေလးက ေနာကဘကမာပ ထငေစလကသည။

"ဘယမာ ဆငးမာလ"

"အစကက ဘယက သြားမလ႔ လဟင"

"ႀက႕ကနးပါ"

"အေတာပ နနး ဘာတာမာ ဆငးမယေလ"

ဘေမာင ေနာကၾကညမနက‘နနး’ ဆတေကာငမေလးက တခကၾကညမသည။ ဆစေတြၾကားက ႏဖး

ေပၚကလာတ မးစကေလးေတြက လကကငပ၀ါေလးႏင သတေနတာေတြ႕လကရ၏။ ခပျဖျဖ၊ ခပသြယ

သြယ၊ ခပတညတညၿငမၿငမ ကေလးမေလးပါ။ အသကက ၂၀ ပပေလာကေလးပ ရဦးမညဟထငသည။ ဘ

ေမာငထက ငါးႏစ၊ ေျခာကႏစေလာကေတာ ငယမလားပ။

"ညႀကးမငးႀကး တေယာကတညး မေၾကာကဘးလား"

"ဟငအငး နနးက သြားေနကရင"

သတခမေလးပလ႔သာ ဘေမာင မတခကျပႏငပါတယ။ တကယေတာ မနးကေလး တေယာကတညး

အခနလငအခါလငမာ အျပငမထြကသင။ ေလာကႀကးဟာ ဘာမေျပာလ႔ရတာ မဟတပါ။ ဘေမာင ကေလးမ

က ေနာကၾကညမနက ေနာကတႀကမ တခက ၾကညမလကျပနပါတယ။ သညတခါေတာ ဘေမာငၾကည

သညမနကတဆင ဘေမာငက ေနာကထငခကေန ခပစးစးေလး ျပနၾကညေနတာေတြ႕လကရေတာ ရငထ

ထတခန ျဖစသြားၿပး အၾကညက ခကခငးပ လႊပစလကမသည။ လပသြား သြားတ ကားေလးက ကမာရြတက

ျဖတသည။ မးက ခပနညးနညး ပသညးခငသလ ရလာ၏။

"ေရ႕မာ ဘာတာက ေရာကေတာမယ"

"ဟတကရင၊ ေကးဇးတငပါတယ"

"မငး ထးလညး မပါဘး။ မးက ပသညးလာေနၿပ"

"ရပါတယ၊ ကစၥ မရပါဘး"

25

"ကယထး ယသြားလ႔ ရပါတယ"

မနးကေလးေတြအေပၚ ေစတနာပတတသညမာ ဘေမာငတ႔ ေယာကားေလးမား၏သဘာ၀လားမသ။

ဘာတာမေရာကခင တဦးႏင တဦး စကားမေျပာျဖစၾကေတာ။ မးက ပ၍သညးလာသည။ တခကတခက ေလ

ပါ ပါလာတတသည။

"က အမ ဘာတာေရာကၿပ၊ ကယ ထးယသြားေတာ"

တ႔ျပနသ မၾကားရ။ ဘေမာင ပလကေဖာငးနားသ႔ ကားက ကပ၍ ရပလကသည။

"ကယထးကေတာ ၾကမပ"

ကားေနာကခနးမာ ဘယသမ မရေတာပါ။ ဘေမာင ၾကကသး ဖနးခန ထသြားပါသည။ သသးခေသာ

လကကငပ၀ါ အျဖေရာငကေလး ကေတာ ထငခေပၚမာ ကနရစေနပါသည။ ဘေမာင၏ ထးလညး မရေတာ။

ကားက လမးတေလာကလး တခါမ မရပခ။ တခါးေလးေပါက ကား မဟတ၍ ခနဆငး သြားရနလညး မျဖစ

ႏင။ အေဆာငေရာကေတာ ဘေမာင တညလး အပမေပာ။

နနးဆေသာ ေကာငမေလး။ ကနေတာမင ပနးျခေရ႕ ကား တားခသညမ ေနာကဆး ကမာရြတေကာ

ထ စကားေျပာခသညမားကသာ ထပကာ ထပကာ စဥးစားျဖစသည။ ဒငယာရ ေရးတတေသာ ဘေမာငအ

တြက ထေန႔က အမတတရ ၁၉၆၉ ခႏစ ဇြနလ ၂ ရကေန႔။

"အေဖ ကြၽနေတာ ဘရားတကလကဦးမယ"

"ေအး ေအး"

ဘေမာင စားပြေပၚက ကငမရာက ဆြယရငး အေဖကႏႈတဆကၿပး ေရႊတဂဘရားသ႔ ထြကခ၏။ ရာသ

ဥတက ခပမႈငးမႈငး ရေနသညမ လြ၍ မးရြာ မညဟန မေတြ႕ရတတ။

ေရႊတဂဘရားႀကးသည ဘယအခနၾကညၾကည သပၸာယေတာမေန၏။ မနက ၇ နာရေလာကမ႔ ေန

ေရာင ေကာငးစြာမရတတေသး။ မးခပအ႔အ႔တြငလညး ဘရားႀကးကသပၸာယေတာ မလက ရေနပါေသးသည။

လကယာရစ တပတပတၿပး "ေန-လ"ဘရားတြင ခဏ၀တျပ၊ ၿပးလင ျပနဆငးမည။ မဆငးမ ဘရားႀကးအား

ပ၍ ၾကညညဖြယရာေကာငးေသာ ေထာငတခခက ဓာတပေလး ႏစပ၊ သးပ ေလာက ႐ကလကဦးမည ဟ

ေသာအေတြးျဖင ဘေမာင ေရာကလာချခငးျဖစသည။

လညပငးတြင လြယထားေသာကငမရာက ဘေမာင ဖြငၿပးေရ႕မျမငကြငးက ခနလကသည။ ထစဥက

ဖလငကငမရာ ေခတမသာ ျဖစ၏။ ယခလ ဒဂစတယမဟတ၊ ဖလငတကြကက တကြကမ တနဖးထား႐ကရ

ေသာအခါ ျဖစသည။ ကငမရာျမငကြငးထတြင ဘေမာငေတြ႔လကရေသာျမငကြငးမာ အသက ၂၀ေကာေကာ

အမးသမးတဦး အျဖေရာငလကရညႏင ခါးနးပါးမ ရညလားေျဖာငစငးေသာဆပငက ဖားလားခထား၏။ ထ

ဘက အျပာေရာငကန႔လန႔ျဖတ ခတအဆင၊ ေဘးမာက ငါးႏစအရြယကေလးမေလးက လကတြလက၊ ခပ

ယဥယဥ၊ ခငစငးစငး၊ ခပျဖျဖ အမးသမးျဖစ၏။ ေငးယရေလာကေသာ အလပငရငတဦး မဟတေသာလညး

ကကသေရ ရေန၏။ ဘေမာငစတထက ေတြ႕ဖးသလ၊ ၾကဖးသလ ထငလာသည။

ဓာတပသမားတဦးဆေတာ ဘေမာင၏လကညႇးက ကငမရာ၏ခလတက ႏပမလကသား ျဖစသြား

သည။ မကႏာခငးဆင လမးေလာကလာၾကရာမ ႏစဦးသားျဖတခါနးတြင ေနာကတပ႐ကလကျဖစျပနသည။

ကေလးငယကလကဆြလာေသာ အမးသမးငယႏင ဘေမာငတ႔မကႏာခငးဆင အျဖတတြင ဒတယတပက

႐ကလကႏငျခငး ျဖစသည။ တၿပငနက ဘေမာင၏အေတြး၌ ဆခဖးျခငးက ခကခငးမတမလာသည။ မႏစက

ဆခဖးေသာ အမးသမး ျဖစသည။

မတမတရရ ကနေတာမငပနးျခမ ကားလကစးၿပး ဘာတာမေရာကခင ကားေပၚမ ေပာကသြားေသာ

အမးသမးငယမနး ဘေမာင ေကာငးစြာျပနသတ ရမ၏။ ဘေမာင တခခ ေျပာခငလာသည။ ေမးခငသညဟ

ဆလင ပမနႏငပါလမမည။ တခခ ေမးရန ဆးျဖတၿပး ဘေမာင ေနာကလညလက၏။ မေတြ႕ရေသာ စကန႔

ပငးအတြငး ထးဆနးစြာ ေပာကသြားျခငးပါ။

အမးသမးႏင ကေလးငယကပါ လး၀မေတြ႕ရေတာျခငး ျဖစ၏။ ေျခလမး ႏစလမး၊ သးလမးစာမသာ

ေကာသြားႏငပါေသးသည။ လကလညး အ႐ႈပႀကးမဟတ၊ ၾကားရကျဖစသျဖင ခပရငးရငး ျဖစေနခနမာ ထ

အမးသမး ဘယသ႔ ေပာကသြားသညမသ။ စဥးလညး မစဥးစားတတေတာ။ ခပလမးလမးတြင လကကငပ၀ါ

အျဖကေလး တထညကသာ ေတြ႕လကရသည။ ဘေမာငလကတြင ပ၀ါေလးက ေကာကျဖစလကသည။

မတတတရပလက ဟဟသညသည ရာမရငး အေတြးေယာကယက ခတေနခနတြင ဘေမာင အသ

ထ တစတခတး၀ငလာ၏။ နာရမ ရကစြက ကမနးကတနးၾကညမသည။ ၂ ရကေန႔ တကတကဆငဆင ယေန႔

သည ဇြနလ ၂ ရကေန႔ ျဖစေနပါသည။ အၾသစြာျဖင ဘေမာင၏ မကလးမားက နာရမ ၂ ရကေန႔ အမတအ

သားက ခဏမ မခြာႏငျဖစရသည။ ၁၉၇၀ ခႏစ၊ ဇြနလ ၂ ရက။

ဘာေတြ ျဖစေနတာလ။ ဘယလေရာ နားလညရမာလ။ ဘေမာင မစဥးစားတတ။ သာမန တကဆငမႈ

မးေတာ မဟတႏင။ တကဆငသည ဆလငပင လြနလြနကက တကဆငမႈမးသာ ျဖစပါသည။

26

နနးဆေသာအမးသမး တႏစတတ အၾကာတြငျပနေတြ႕ရ၏။ မနကႏငညဟေသာ အခနသာ ကြာပါ

သည။ ယခ ေျခလမးႏစလမး၊ သးလမးစာအကြာ ဘေမာငေနာကေကာဘကတြင ေပာကသြားသည။

ရငထ တငးကပလာသည။ အေတြးေတြကလညး ကေယာကကယက ျဖစလာသည။ ဘေမာင "ေန -

လ" ဘရားက မဖးျဖစေတာ။ ခပသတသတ အမဘကကသာ ျပနလာခသည။ အမေရာကေရာကခငး အေဖ

ေရာ၊ အေမေရာက စကားမေျပာျဖစ။ ဓာတပကးခနးဘက ၀ငၿပး ဘရားေပၚက ႐ကလာေသာ ပႏစပက ‘ကး’

ျဖစသည။

အၾသစရာ ပေကာငးပါသည။

မမႏင ေျခလမး ေလး၊ ငါး လမးေလာကအကြာမ ႐ကျဖစလကေသာ ပထမပတြင အမးသမးကငါး

ႏစအရြယကေလးမႏငအတ ထငရားစြာဓာတပတြင ေပၚလာသည။ ေနာက ေျခလမး ႏစလမး၊ သးလမးအ

ကြာမ ႐ကလကႏငေသာဓာတပတြငကား ငါးႏစအရြယကေလးမေလး မပါေတာ။ ဓာတပစကေပၚတြင က

ေလးမေလး၏ပရပ မထငေတာ။ နနး၏မကႏာမာ အနးကပျဖစ၍၊ ပၿပး ေပၚလြငေနပါသည။ ျပး၍ ခပစးစး

ျပနၾကညေနေသာ ပျဖစ၏။

ကေလးမေလးပ အဘယေၾကာင ေပာကသြားပါသနညး။ လကကငပ၀ါကေရာ ဘာေၾကာင ကကန

ေနခပါသနညး။ တကတကဆငဆင ထေန႔ကေရာ ဘာေၾကာင ဇြနလ ၂ ရကေန႔ ျဖစေနရပါသနညး။ တက

ဆငမႈတရပျဖစပါက အလြနဆနးၾကယေသာ တကဆငမႈတရပသာ ျဖစပါလမမည။

"ဆရာ ဘေမာင၊ ဗသကာဌာန အတြက ပအပခဒ တစဦး ကတာရတယ။ ဂပနက သြားရမာ။ အဒါ

ခငဗားက ေရြးထားတယ"

"ဟတ ဟတက၊ ေကးဇးတငပါတယ ဆရာႀကး"

ဌာနမးက ေကးဇးတငစကားေျပာၿပး သ႔အခနးကထြကလာေတာ ဘေမာငတ႔၀မးသာလးဆ႔ ျဖစရပါ

သည။ နညးတအခြငအေရးႀကးလား။ ဂပနက ငါးႏစတာေလာက သြားေနရဦးမာ။ ၿပးေတာ ျပနလာရင ဆရာ

ဘေမာငကေန ေဒါကတာဘေမာငတ႔ ျဖစရဦးမာ။ အေဖတ႔၊ အေမတ႔ ၀မးသာရေအာငလ႔ အမက ဖနးဆက

သတငး ေပးလကသည။ ဆရယလစေခတမာ ေကာငးဆရာေလးတဦးအတြက မဟာ ကထးရငႀကး ျဖစပါ

သည။ လပေဖာကငဖက ဆရာ၊ ဆရာမမား၊ စနယာဆရာႀကးမား၏ ေတာငးဆမႈအရ ေကာငးက ကငတငးမာ

ညစာေကြၽး ျဖစပါသည။

ညစာ စားရငး ဟဟသညသည စကားေျပာၾကရာမာ ည ၉ နာရေကာလာေတာ ၀ငးသမး လကၾကပါ

သည။ အေဆာငျပနေရာက ေရမးခးၿပးေတာ ၁၀ နာရ ပပေလာကျဖစလာပါသည။

ဂပနေရာကလင ဓာတပ၀ါသနာရငမ႔ ပေတြအမားႀကး ႐ကရမည။ ျမနမာျပညက ႐ကခေသာ ပမား

ထမ အေကာငးဆးပ သး၊ ေလးဆယေလာကကလညးယသြားၿပး ဓာတပၿပငပြေလးေတြ၀ငရန ဘေမာငအၾက

ရလာပါသည။

အၾကမးဖငးေရြးထားေသာ ဓာတပမားက ဘေမာငခတငေပၚမာ ျပန႔ကေန၏။ ေကာငးႏးရာရာ တပ

ခငးက ေရြးျဖစသည။ ေရႊတဂဘရားေပၚမာ႐ကခေသာ ဆပငဖားလားခ၊ လကရညအျဖေရာငႏင အမးသ

မးပကေရြးဖ႔ လကလမးလကခနတြင

"ေဒါက ေဒါက"

တခါးေခါကသ ျဖစ၏။ တပညတဦးဦး အခနမေတာ ဘာေၾကာင တခါးေခါကသည မသ။

"၀ငခေလ"

တခါးဖြငသ မၾကား။ ေရႊတဂေပၚက ႐ကခေသာ ဓာတပက ဂပနယသြားရန ဓာတပထပထတြငထညၿပးေနာက

တပကေရြးရန ဘေမာင ျပန႔ကေနေသာဓာတပေတြက ၾကညျဖစ၏။

"ေဒါက ေဒါက"

"၀ငခေလကြာ"

တခါးေပါကသ႔ ဘေမာင မၾကညျဖစ။ တခါးဖြငသလညး မၾကား။ စတမရည၍ ဘေမာင တခါးေပါကသ႔

မကလးအလည။

"ဟက"

ရငထမ အာေမဍတသသာ ျဖစ၏။ ႏႈတမေတာ မထြကႏငခ။ ဘေမာငေဘးတြင အကႌျဖလကရည၊

ထဘအျပာေရာင ႀကးႀကးခတႏင ဆပငဖားလားခ အမးသမးတဦးက ရပလကသား အၾသဖြယရာေတြ႕

လကရ၏။ အၾသလြနး၍ ဘေမာင လႈပရားမႈတ႔မ ရပတန႔သြားသည။ ၾကကေသ ေသလက ထအမးသမးက

သာ ေငးၾကညမ၏။ လႈပရားမႈတခခကမ မလပမ။

ေယာကားေလးအေဆာငက ထ အမးသမး ဘယသ႔ ေရာကလာသနညး။ ဘေမာငအခနးက ေလး

ထပမာလညး ျဖစသည။ ေတြ႕ေတြ႕ခငး ဘေမာင မတမပါသည။ ဘရားမာ ဆခေသာ အမးသမး၊ ကနေတာ

မငမ ကားၾကစးေသာ အမးသမး၊ နာမည အျပညအစ မသေသာလညး သ႔ကသ နနးဟ သးႏႈနးခေသာ

27

အမးသမး၊ တခါးသာေခါကၿပး တခါးမဖြငဘ ၀ငလာႏငခေသာ အမးသမး။

ဘေမာင ရငေတြ ခနေန၏။ သ႔ေသာလညး တကယလး ေအးစကေနသည။ တကယလး လႈပမရ

သညလား၊ မလႈပျဖစခသညလား မသ၊ အၾသမႈ ႀကးစးသညကေတာ အမနပင။

နနးက ဘေမာငက ႏႈတခမးလႈပ႐ ျပးျပသည။ သ႔အၾကညက စး၏။ ရငထ၊ အသညးထ ေဖာကထြက

သြားမတတစးသညဟ ဆႏငသည။ ဘေမာငအနားသ႔ ထပတးလာ၏။ ၿပးလင လကထကငထားေသာ ဓာတ

ပထပထမ ဓာတပတပက ေရြး၍ယလကသည။ ထပကား ေရႊတဂဘရားတြင ႐ကခေသာပျဖစသည။ ထေန႔က

ေတြ႕ခေသာ အ၀တအစားႏင ယေန႔ေတြ႕ေသာ အ၀တအစားသည တထပတညး ျဖစ၏။ ဘာမမေျပာငး၊ ဆ

ပင အေနအထား၊ ျပးပ အစစအရာရာ တထပတညးျဖစ၏။

ဓာတပထက သ႔ပကၾကညၿပး ဘေမာငက နနးက ႏႈတခမးလႈပ႐သာ ထပျပးျပ၏။ ေနာကလည၍

တခါးဆသ႔ ခပေလးေလး ထြကသြား၏။ တခါးသည ပတလကသား၊ တခါးက အရပလလ၊ အေငြ႕လလျဖင

ေဖာကထြကသြားသည။ တခဏအၾကာမ ဘေမာင၏ အၾသလြနမႈၾကားေမာပါသြားေသာ အသတ႔ ျပနလည

လာသည။

နရတြင ခတဆြထားေသာ ျပကၡဒနဆသ႔ မကလးတ႔ ေရာကသြား၏။ ဇြနလ ၂ ရက၊ ၁၉၇၁ ခႏစ

ဇြနလ ၂ ရကျဖစသည။

"ဆရာ အဒျဖစရပက တကယလား"

"မငးတ႔ အသလ ေမးမယဆတာ ငါ ထငသားပ"

"ဟတတယေလ ဆရာရယ၊ ထးထးဆနးဆနးပ။ ၿပးေတာ တကဆငလြနးေနတယ"

"ကယေတာင ကယကယကယ မယႏငဘး"

ေဒါကတာဘေမာင ရနကနျပနေရာကသညမာ တႏစနးပါးရၿပ ျဖစသည။ ရနကနစကမႈတကသလ

ေနာကဆးႏစ ေကာငးသားမား၏ကမးျပစေရးတြင ေကာငးသား၊ ေကာငးသ တခ႕က တာ၀နယထားရ

ပါသည။ ေကာငးသားမား၏ ဆြပမားအတြက အၾကဥာဏေပးႏငရန၊ အယအဆမားအတြက ေဆြးေႏြးေပး

ႏငရန စတဒယသ႔ ပမန၀ငေပးရပါသည။

ဗသကာ ေကာငးသ၊ ေကာငးသားမားသည ေနာကဆးႏစတြင သနားစရာ အေတာေကာငးသည။

အျခားအငဂငနယာ ဘာသာရပမားတြင ေမးခြနးတခအတြက ေျဖဆရန အေျဖအတအက ရေသာလညး ဗသ

ကာ ေကာငးသားမား အတြက တခတညးေသာ အေျဖသည မရတတ။ Concept ဟ ေခၚေသာ အယအဆ

ေပၚတြင အေျခခရသျဖင တကဆငေသာ ဆရာမားရတတသလ မတကဆငေသာဆရာမားက အမတမေပး

တတခင။ ဆရာႀကးမားအားၿပငမႈ တကပြေအာကတြင ေကာငးသားတခ႕ ေျမစာပင ျဖစခၾကရသည။ သား

ေကာင ျဖစခၾကရသည။ ကမးျပစေသာကာလတြင ေကာငးသား၊ ေကာငးသမား မယပဋာ ေျမလးခၾကရပါ

သည။ ၁၉၇၀ ကာလတ၀က ေကာငးသား၊ ေကာငးသမား အဆးဆးျဖစသည။ ႏငငစမ Ph.D ယခေသာ

ဆရာႀကးမား အားၿပငမႈ၊ လပသကအႏအရငႏင လပငနးအေတြ႕အၾက အားၿပငမႈတ႔ ျပငးထနေသာ အခန

လညး ျဖစသည။

"ဆရာမာ ပ႐ပဇ Proof တခေလာက မကနခဘးလား ဆရာ"

တခနက ျမနမာအသ ဦးခငေဇာ၏ သား ဗသကာ ေနာကဆးႏစ ေကာငးသား ၀ငခငေဇာက ေမး

သည။ ဘေမာင ျပးလကသည။

"ဒါ ေမးသငတ ေမးခြနးပ"

ဇာတလမးရည တခက အဆးထ ေျပာၿပးၿပမ႔ ဘေမာင အာေျခာကလာသည။

"မငးတ႔ ေၾကာကမသြားၾကန႔ေနာ။ ႐ပက အဆးႀကး မဟတဘး"

ေကာငးသား၊ ေကာငးသ ၁၃ ဦးတ႔ စတလႈပရားစြာ ဘေမာငက စးစကၾကသည။ ဘေမာငက လက

၀ါးသာသာ ပကဆအတထမ ဓာတပတပက ထတလက၏။ ၿပးေတာ စားပြေပၚသ႔ တငေပးလက၏။ ေရႊတဂ

ဘရားမာ ႐ကထားေသာ နနး ဆသည မနးကေလးႏင ငါးႏစသားအရြယ ကေလး၏ ပ။

"ဟာ"

အားလး အအား သငၾကသည။ တးေ၀႔ၿပးလညး ၾကညၾကသည။

"႐ပကေလး မဆးပါဘး။ ဆရာရ႕ Sweet ျဖစပါတယ"

"ေအး အေခာႀကး မဟတေပမယ မဆးပါဘး"

ဓာတပေလးက ခချမငလကထ ေရာကသြား၏။ ေသေသခာခာ စးစကၾကညၿပး

"ဆရာဆက သက အဒဓာတပက ျပနယသြားတယေနာ။ ႏ႔ ဆရာ သညဓာတပက ဘယလျပနရ

သလ"

"ေအး ဟတတယ။ အဒတနးက ဆရာဆက ယသြားတာေတာ အမနပ။ ဒါေပမယ သမသလကတာ

တခရတယ။ နကဂတစက ဆရာဆမာ ကနေနေသးတယေလ"

28

"အယ"

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ဆနေသာေရ ျမတေသာစတ

ေနဇငလတ (June 2009)

ဘေမာငရ႕ဇနးက သညေန႔ ၅၉ ႏစျပညသြားတယ။ ၆၀ ႏစထ ေရာကသြားၿပဆပါေတာ။ တကသလ

ေကာငးၿပးခါစ အသက ၂၀ ေကာေကာတနးကဆရင အခလအသကမးက အဘးႀကးေတြ၊ အဘြား ႀကးေတြ

လ႔ ထငချမငခၾကတ ဘေမာငတ႔ေတာငမ အခအဒအသကေတြဆ တေရြ႕ေရြ႕န႔ ေရာကလာၾကၿပ။ ဘာသာ

ေရး႐ႈေထာငကၾကညရင လေတြေမြးလာၾကတာ ေသဖ႔တ။

သညဘ၀ဆတာ ဘ၀ေပါငးမားစြာထက တခတ။ တရက တရကကနဆးသြားတာဟာ ေသဖ႔ တလမး

ခငးေလာကေနၾကတာတ။ ဒါဆရင ဘေမာငတ႔ေတာင အေတာေလးခရး ေရာကႏငေနၿပပ။ အတတဘ၀

ေပါငးမားစြာမာ ပစအမးမးန႔ ဘယလကငလညခရၿပး သညဘ၀မ ေတြ႕ၾက၊ ျပနကြၾက၊ ေနာကဘ၀သစတခ

စ ဘယပစမးန႔သြားၾကရမနး မသတာကက ‘သသရာ’တ၊ သညဘ၀ဆတာ အဒသသရာႀကးထက ေတာေတာ

ေသးတ အပငးအစေလးတစခသာပါ။

ေသၾက၊ ေၾကၾက၊ ကြၾက၊ ခြာၾကရတာဟာ ထးဆနးတ အရာတခေတာ မဟတပါဘး။ မလြမေသြ ၾကရ

မယအေတြ႕အၾကတခပါလားလ႔ စတထခယထားရငး သပၿပးတနလႈပစရာ ေကာငးတအရာေတာမဟတပါ။ မ

ေသခင အသကေလး ရတအခါ ဘာလပသြားမလ၊ ဘာလပသြား ၾကသလဆတာသာ အေရးႀကးပါတယ။ ဘ

ေမာင အသက ၂၀ ေလာကမာ အေဖဆးသြားတယ။ အသညတနးက ေတာေတာ တနလႈပခတယ။ ငါးတနး၊

ေျခာကတနး ေကာငးသားအရြယထက ‘မဘႏစပါး၊ တပါးပါး ဆးသြားရင’ ဆတအေတြးက ဘေမာငဆ မၾကာ

ခဏ လာလညတတတယ။ ေတြးမ႐၊ စဥးစားမ႐န႔တင ခစားလ႔မရဘး။ တျခားသေတြလညး သညလပ ျဖစၾက

တာပါ။ ဘေမာငကမ ထးထးျခား ျခားျဖစတာ မဟတဘး။

ဘေမာင အသက ၂၀၊ ေဖေဖ အသက ၅၂ မာ ကငဆာန႔ ေဖေဖဆးသြားတယ။ အဒတနးက ဘေမာင

က ဗသကာေကာငးသားတစဦး၊ အေတာအတန ရငကကခငလညးရတအရြယ၊ မရငကကခငလညး ရတအ

ရြယ၊ ပလကတ ရင၊ ေလာငလကတ မး၊ ခစားခကျပငးတတတ ဘေမာင။ တလေလာကအပမေပာဘး။ မ

သားစထမာ ဘေမာငက အႀကးဆးဆေတာ ပခးေျပာငးတာ၀နက ဘေမာငဆ ႐တတရကေရာကလာတယ။

တာ၀နကေတာ ဘေမာငက ဘယလမမပပါဘး။

မသားစႏငခြခြာသြားတ အေဖအတြက တခါတခါ လႈကလႈကၿပးခစားရတယ။ ေလာကဓဆတာ ဒါပ။

ျဖစခငတငး မျဖစတာ၊ မျဖစခငတာေတြ ျဖစလာတာဟာ ေလာကဓပ။ အေမေတာရေသးတယ။ ရစဆယ

ေကာၿပ။ ကယက ေကြၽးေမြးသြနသငလာတအေဖက ကယအလညကျပနၿပး ေကးဇးမဆပလကရဘး။ အတး

ခၿပး ကနတအေမကပ လေလေသးမရ စတခမးသာေအာင ႀကးစားထားေပးေနရတယ။

“ေဖေဖ ခေနခနရေသးရင ကား တစး၊ ပကဆတထပန႔ ကာရာအေကဆင ပ႔ေပးတယ။ အခနတန

အမျပနရင ေတာၿပမ႔လား”

အသကရစဆယေကာအေမက စတအေျပာငးအလေလးျဖစေအာင တခါတေလ ဘေမာင ကစယ

တတတယ။ အေမက ဘေမာငက မကေစာငးခေရာ။ ၿပးေတာ...

“မငးတ႔ အေဖက သြားမာ မဟတပါဘး”

ဟတနးက လႀကးေတြက အသလ ခစၾကတာ၊ ၾကငနာၾကတာ၊ ဘေမာငတ႔ေခတမာ ေတာေတာရားသြားၿပ။

ေတာေတာမားမား လ႔မလငေတြ ကာရာအေက၊ Massage Parlour ေတြမာ အသကရညေဆးေဖာၾကတာ

အမားႀကးပ။ ဘေမာငတ႔ေတာင တခါတေလ ပါေသးတယ။ ဘေမာင အသက ၅၀ ေလာက ေရာကေတာ

ေမေမက ဘေမာငက ဘရားတရားပလပဖ႔ မၾကာခဏတကတြနးတယ။

“မငးအေဖက အသကတရာတယ သား”

အသက ၅၂ ႏစမာ အေဖဆးသြားတအတြက ေမေမက ဘေမာငအတြကလ စးရမေနရာတယ။ မး႐းဗဇလက

တတတယလ႔ အေမသတထမာ မတသားဟနတတယ။ ဘေမာငေတာင အခ အေဖအသကထက အမားႀကး

ေကာသြားၿပ။ ကယကယတင အရြယေရာကလာမ အရြယေကာငးဆတာ ပၿပးသလကရတယ။ ေဖေဖက လပ

ငနးရငတဦး၊ ဘေမာငလ လပငနးရငတဦး၊ အရြယရင၊ အေတြးအေခၚေလးလ သနလာ၊ အေတြ႕အၾကေလးလ

အေတာစလာတအရြယ အလပ လပဖ႔ ေတာေတာေကာငးတအရြယပါ။ အေဖက အလပႀကးစားတယ။ အ

29

ေတြးအေခၚန႔ ဒန အားေကာငးတယ။

အထးသျဖင သားသမးထမာ သားဦးမ႔ ဘေမာငကအေတာခစရာတယ။ စာသပဖတၿပး လမႈေရးအ

လြနအားေကာငးတယ။ စာဖတတ အကင၊ တပညေတြက ၾကညတတတအေလေတြက ဘေမာငက အေမြ

ဆကခႏငခေပမယ လမႈေရးဘကမာ အေဖက ဘေမာငမမဘး။ အေဖက သပၿငမတယ။ ဘေမာငက ႐း႐းရ

ရ ရခငတယ။ အေမဘကကအေမြရလာတာလ႔ေတာ မေျပာခငဘး။ ၿပးေတာ အေဖကေခတမတယ။ ဘေမာင

တ႔ ငယငယတနးက တပရေကာဒါေခတ၊ ဘးဂးတ႔ေခတေပါ။ ေရာခေတြ၊ သခငးေတြ ခပကယကယ၊ ၾကာ

ၾကာဖြငလ႔လ အေဖက ဘာမမေျပာဘး။ အခနတန စာဖတၿပး အဆငေကာငးရင ၿပးတာပတ။ အေမကေတာ

ပညပညေပါ။

“အေမႀကး မငသားက သပမၾကမးန႔။ သက ခပၾကမးၾကမးကငရင ႀကကတာမဟတဘး”

ဆးသြားတအထ သားသမး ၄ ေယာကအေပၚ လကဖားန႔ေတာင ေဖေဖ တ႔မသြားရာဘး။ အခက အလကန႔

ေအးေအးလလ ဆးမတယ။ အေမကေတာ ေတြ႕ရာန႔ ေကာကေပါက တတတယ။ အေဖန႔အေမ ရနမျဖစသ

ေလာကပ။ ဒါေပမယ အေဖနယက ျပနလာလ႔ရရင သားသမးေတြက အကႌခြၽတၾကညတတတယ။ ေကာ

ကနးမာ အ႐ႈးရာေတြ ေတြ႕ရငေတာ အေမန႔ ဗစေတာက ဗစေတာက။

“မငးကလညးကြာ ငါကပါတ သားသမးေတြမဟတပါဘး။ ဒေလာက မ႐ကသငဘး”

အဒလေန႔မးေတြမာ ေဖေဖ ထမငးမစားေတာ၊ ဧညခနးက ကလားထငတလးလးမာ တခခဖတရငး စးကရက

တလပၿပးတလပ ေသာကေနတတတယ။ ဘယသ႔မလညး စကားမေျပာေတာဘး။ ဘေမာငတ႔ ကေကာငးပါ

တယ။ ေမာငႏမ ေလးေယာကလး ခပဆးဆး တေယာကမ ပါမလာခၾကဘး။ အေဖရ႕ ဒနေတြ၊ အေမရ႕

တတခကေတြက ဘေမာငတ႔ ေမာငႏမေလးေယာကလးက ဘ၀အသးသး ရငဆငႏငေအာင ပစေကာငးက

သြငးေပးႏငခတယ။ ဘေမာငတ႔ အာ၀ါသေကာငးမာ ႀကးျပငးခြငရခၾကတယ။ အခေတာ အာ၀ါသေကာငးက

ဖနတးေပးခတ ေဖေဖမရေတာပါဘး။ အေမကပ အေဖအတြက တးခၿပး ဘေမာငတ႔ရတတသေလာက ေကး

ဇးဆပေနရတယ။

ဘေမာငရ႕ဇနးက အသက ၆၀ ထမာဆလ႔ ဘေမာငက သ႔ထကႀကးတယလ႔ေတာ မထငလကန႔။ သ႔

ထက နညးနညးေလးငယတယ။ တာ၀နသတတတ အေဖဒနေတြန႔ ႀကးျပငးခရတ ဘေမာငအတြက အစ

က အမေထာငျပရမာ သပေၾကာကခတယ။ ကရငျပညနယက ‘ဒါးကြငး’ လေနရာမးမာ လကနကႀကးေတြ

ၾကား၊ မငးေတြၾကား၊ တကပြေတြၾကားမာေတာင အဒေလာက မစးရမ မေၾကာငၾကခဖးဘး။

ဘေမာင ကေကာငးပါတယ။ ဘေမာငတ႔ အမေထာငသကတမးေတာင အေတာၾကာသြားခၿပ။ ႀကး

ႀကးမားမား တခါမရနမျဖစဖးဘး။ ႏစဖကနားလညမႈႀကးစြာန႔ တညေဆာကခတ အမေထာငေရးဆေတာ အ

ေတာသာယာခပါတယ။ ပတ၀နးကငထငတ အမေထာငေရးမးန႔ ဆန႔ကငဘကျဖစခတယ။ ဘေမာငရ႕ဇနး

က ခြငလႊတျခငး၊ နားလညျခငး အျပညေပးတယ။ သ႔အကးသ ျပနရတယ။ အမေထာငစမာ ဘေမာင ႐း႐းရ

ရ ရခငေသးတယ။ ေနာကေတာ ကယလညး သ႔လပကငၾကရငး အေပးအယက အေတာပ အဆငတေျပ ျဖစ

သြားပါတယ။ အခဆ အမမာလာေနတ ေျမးမေတာင ၆ ႏစသမး ရသြားၿပ။

ဗလႀကးဘ၀ လစာ ခနစရာကပန႔တနးကလညး ဇနးသညက ဘာမမေျပာခဘး။ သညဘကေခတ စး

ပြားေရးထတလပဖ႔ အၿငမးစားယေတာလ ေကာငးတယ၊ ဆးတယမေျပာရာ၊ စးပြားမျဖစေသးခင ဘာ၀ငေငြတ

ျပားမမရတနးကလညး ဘာမမေျပာရာဘး။ မၿငျငငရာဘး။ သ႔အကးေပး သတခနမာ ျပနခစားရပါတယ။

တေသာအကးေပးဆတာက ဘေမာငၿခြငးးခကမရ ယတယ။ ဘေမာငဇနးက အရာရာက တရားသ

ေဘာန႔ ႐ႈျမငတယ။ ခြငလႊတတယ၊ နားလညမႈေပးတယ၊ သခၤါရန႔ အနစၥသေဘာကလညး အေတာကေလး ႏ

လးပကမေနတယ။ လမႈေရးအားေကာငးတယ၊ မးမလတတကပေလးဘ၀က မယသလရငေကာငးက ႏစထပ

ေကာငးႀကးျဖစေအာင သဦးစးၿပး လပေပးခတယ။ အလအတနးက ဘယေတာမလကမတြန႔ဘး။ သ႔ ေစတ

နာက သ႔အကး ျပနေပးတယ။ ဘေမာင စးပြားျဖစလာေတာ ဟတယတလးရ႕၀ငေငြက သႀကကတာ သးေစ

လကတယ။ သညေခတမာ ဘယနညးမလ၊ အမသးစရတ၊ အလအတနး၊ လမႈေရး၊ သားသမးေလးေယာက

ေထာကပတာေတြအပါ သ သးခငရာသး။ အသလ ေပးထားတာေတာင ဆယငါးႏစေလာကရသြားၿပ။

သားသမးေတြက အရြယေတာေတာရ၊ ကေလးေတြ ျပနေမြးတအထ ဘာမျဖစမလာၾကေသးဘး။ သ

မးေတြရ႕ ခငပြနးေတြကလ ေလာကက ဘယလ ႐ႈျမငသလ မသ၊ ေရစနစးခငသေတြ၊ အစနစတေတြ၊ ဘာမ

လကေၾကာမတငးဘ စညးစမက ပခစားခငၾကသေတြ၊ သတ႔အေၾကာငး ေတြးရရင အကသလမားတယ။

မဘဆတာက ျပစပးေထာငေပးဖ႔ပ တာ၀နရတယ။ အာ၀ါသေကာငးေပးဖ႔ပ တာ၀နရတယ။ အရြယ

ေရာကရင ကယဘာသာကယပ ႀကးစားၿပး ဘ၀ကတညေဆာကၾကရပါတယ။ ဘေမာငတ႔ အမေထာငျပရမာ

ေၾကာကခတယ။ တာ၀နမေကမာ စးလ႔၊ သတ႔ေခတကေတာ အမေထာငျပရာမာ နညးနညးမ မေၾကာကၾက

ဘး။ တာ၀နယလတစတလ မရၾကဘး။ ဘေမာင ငယသငယခငး ေဒါကတာျမငေသာငးဆတာ ရတယ။ သ

အမေထာငကေတာ ေယာကၡမက ဘာေျပာတယမတလ၊ သျပနေျပာလ႔ သရတာ။

30

“မငး အသကေလးဆယမတငခင တခချဖစေအာငလပ၊ ဘာမမျဖစရငေတာ ဘ၀ ‘လည’ ထြကသြား

ၿပသာ မတလကေတာ”

ဘာပေျပာေျပာ သငယခငးေတြျပနဆၾကေတာ မတစြာျဖတသနးခရတ ဘ၀ေတြအေၾကာငး စားျမ႕

ျပနျဖစၾကတယ။ သကေတာ ၀ငေငြေကာငးတ ေဆးခနးန႔ အမတေဆာင မးတေျပာငေလာကျဖစသြားၿပ။ သား

ေတြလ ဆရာ၀န ျဖစသြားၿပ။ ဘေမာငတ႔က စးပြားေလးေတာျဖစပါရ႕။ သားသမးအေၾကာငးေတြးရင ရငေမာရ

တယ၊ မတတႏငဘးေလ၊ အတတက ေပါ။

ေလာကမာ လေတြဟာ အၾကမးအားျဖင စတႏစမးန႔ ရငသနလာၾကပါတယ။ တစတက အစနစတန႔

သ၊ ေနာကတမးက အဆနစတန႔ သ၊ အတမားတသေတြက အစနစတသမားေတြ၊ တခ႕က မသားစထမာ

ေတာင ဘယသဘာျဖစျဖစ ကယတေယာကတညး ေကာငးစားရရင ၿပးေရာ။ ဘေမာင အလယတနးေကာငး

သားဘ၀က မတမတသားသားတခ ရခဖးတယ။ ရပကြကထက ဦးကႀကး ဆတသပ။

ဟတနးက ကနးလမးသယယပ႔ေဆာငေရးမာ အမတ ၁၇ ဆတ ယာဥလငးတလငး ရဖးတယ။ ဦးက

ႀကးက အဒမာ အလပလပတယ။ လစာက သပမားတာ မဟတဘး။ ဒါေပမယ ေန႔စဥ အရကမနမန ေသာက

တယ။ တရကကေတာ အထကအရာရက အရကျဖတမလား၊ ရာထးတးယမလား ႏစခက ေရြးခငးတာမာ ရာ

ထးတးက စြန႔လကတသပ။ သ႔ဇနးက ေစးေရာငးၿပး မသားစ စား၀တေနေရးက ေျပလညေအာင ႀကးစားရရာ

တယ။ ကေလးက ငါးေယာကလား မမတမေတာဘး။ အခေတာ မရၾကေတာပါဘး။

အစနစတႀကးသေတြရ႕သဘာ၀က ေျပာခငတာပါ။ ေလာကအကးဆရငေတာ သပေ၀းသြားၿပေပါ။

မသားစအကးေလးေတာငမ လကေၾကာတငးေအာင မလပခငၾကသေတြ အမားႀကးပ။ ကယကးမစြန႔ခငၾက

သေတြ။ ဘရားဘ၀ေနာကမာလ နဗၺာနမကေမာကျပရတာပ။ သေမဓာရငရေသဘ၀မာလ နဗၺာနမကေမာက

ျပလ႔ရတာပ။ နဗၺာနမကေမာကျပၿပး ဘာမမထးျခားေတာဘး။ နဗၺာနက နဗၺာနပ။ ဒါေပမယ အဆနစတႀကးတ

သေမဓာက ေလာကအကးသယပးဖ႔ ေလးသေခၤ ကမၻာတသနးအတြငး ဘ၀ေပါငးမားစြာ ကငလညခၿပး ဗဒၶ

အျဖစန႔ သးေလာကသားေတြရ႕ အကးက မနားတမးေဆာငၾကဥးခတာ နညးတအဆနစတ၊ မဟာက႐ဏာ၊

ေမတာမဟတဘး၊ ဘရားျဖစခငလ႔ အဓက မဟတဘး။ ေလာကအကး သယပးခငတာက အဓက။

ဘေမာငတ႔က သာမနလသားပါ။ ဒါေပမယ တခါတခါ ေလာကအကး ဘယေလာကလပခၿပးၿပလလ႔

ဆနးစစ ၾကညမတယ။ ကယကယကယ အားမရဘး။ သညထက ပလပႏငခြင ရသငတယ။ တခေတာ ၀မး

သာမပါ တယ။ အစနစတဆတ အယတစတကေတာ ငယငယက ေမာငးထတပစႏငခတယ။ အဆနစတဆ

တ ျမတေသာစတကသာ မားမားမထားႏငေသးတာ။ အေကာငအထည မေဖာႏငေသးတာ။ ဒါေပမယ စတ

သြားတငး ကယမပါဘးဆေပမယ အမားအကးအတြက လပခတာေတြကေတာ မနညးဘး။ ကြနပတာထ

ေဖာၾကညလကရင တခါတခါေတာ အေတာစတခမးသာစရာပ။

အစနစတက ညတစတ၊ ယတတစတလ႔ ေျပာလ႔ရၿပး အဆနစတက အငအားေကာငးတစတ၊ ျမတ

တစတလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ အႏၵယက မဟတမဂႏၵႀကးအေၾကာငး ဖတရတာ ေတာေတာပတျဖာ၊ ဂဏယစရာ

ပ၊ ေငြေၾကးျပညစၿပး ေခတပညာတတလႀကး၊ ဒါေပမယ ဒတ၀တၿပး သ႔ႏငင၊ သ႔လမးအတြက အနစနာ ခခ

တယ။ ေလာကအကးက ဒကၡခၿပး အဆငးရခ၊ အနစနာခခတယ။ အႏၵယသမငးမာ နာမညေကာငးန႔ သမငး

တြငကနရစသ၊ နာမညေကာငးေတာငမ ႐း႐းနာမညေကာငးမဟတဘး။ ‘စျပ’ အျဖစန႔က နာမညေကာငး က

မၸညးထးႏငခသပါ။

အႏၵယလြတလပေရးအတြက အေနသာႀကးဆတဘ၀ထက ခနဆငးခသပါ။ သာမန အဆနစတရသ

မး မဟတဘး။ ေတာ႐စတန႔ လပလ႔ရတာ မဟတဘး။ လအမားစ သာမနျဖစစဥမာ ေငြေၾကးျပညစလာရင

ေလာကစညးစမက ခစားဖ႔ေလာကပ အာ႐ကၾကတာမားတယ။ ေလာကအကးအတြကလပရင ကယ ခစား

ေနရတ ေလာကစညးစမန႔ အေပးအယလပၾကရတယ။ ကဆးရင ေထာငက၊ အသကဆးတအထ ျဖစႏင

တယ။ ဂႏၵႀကးက ဒါေတြအားလးက သသႀကးန႔ သ႔အကး၊ သ႔စညးစမက ေလာကအကးအတြက အလအ

လယ လပရခ၊ လပခသပါ။

ဘေမာငတ႔ သာသနာသမငးမာ ေဒ၀ဒတဆတ ေဒ၀ဒတလ႔ လသမားတ မေထရတဦးရခတယ။ အ

ဘညာဥေတြ အဆးစြနထရေတာ ဗဒၶန႔ သ႔ကယသ ယဥလာမတယ။ သလ ဆႀကးပနဆေတာ နညးတအတတ

က ကသလေတာ မဟတဘး။ တခနမာ ပေစၥကဗဒၶျဖစမယ အေလာငးအလာ၊ ဒါေပမယ အတစတ၊ မစၦရယ

စတမားေတာ ဘရားကလပၾကၿပး ဘရားေနရာဆကခဖ႔ ႀကးစားခတယ။ အဆနစတထက အစနစတမားသ

လ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ အမားအကးအထက ကယကး အဓကထားသလ႔ ေျပာရမယ။

သညေနရာမာက ‘က’ က ေစတနာျဖငၿပးေသာအလပလ႔ အဓပၸာယဖြငထားေတာ ေဒ၀ဒတရ႕ ဘရား

အေပၚ လပၾကမႈေတြက ဂ႐ကႀကးေတြ ျဖစလာတယ။ သလပၾကဖ႔ ႀကးစားသက ႏယႏယရရမ မဟတတာ။

အဒေပၚမာ ‘က’ ရ႕အတငးအဆကလညး ျပနျဖစလာတာပါ။ ေနာကဆး ေဒ၀ဒတ ၀မးေတာလားခနမာေတာ

အျမနမနရသြားရာပါတယ။ ဒါေပမယ ကအကးေပးက ခြငမလႊတခဘး။ သ႔အလပသ လပသြားတာ၊ ေျမမတ

31

အဆငျဖစသြားတယေပါ။ ေျပာခငတာက အစနစတ သပႀကးလာရင၊ စတယတေတြ သပေမြးလာရင ေလာက

အကးန႔ဆန႔ကငဘက အလလျဖစလာတယ။

မေကာငးတက၊ အကသလေတြလ ရလာတယဆတာပ။ အတတက မကနေသးခင ဘာမမျဖစေသး

ေပမယ အကသလအကးေပးတနရင ျပနခစားရတယဆတာပ။ ဘေမာငတ႔ သပသတထားဖ႔ ေကာငး တယ။

အေလးအနက ထားဖ႔ေကာငးတယ။ ျဖစၿပးမ ေနာငတရၾကလ႔ကေတာ ‘က’က ခြငလႊတမာ မဟတဘး။ သ႔ အ

လပသ လပသြားမာ။ ေနာငတဆတာ ေရ႕မာရတတတအရာ မဟတဘး။ မျဖစခငက ဆငျခငႏငၾကဖ႔သာ အ

ေရးႀကးတာ။

ဘာလပလပ အေသအခာလပတတတ အကငကေတာ အေဖဆက ဘေမာင အေမြရခတယ။ အရင

က ‘ေစတနာ’ ဆတာ သပရငထ မ၀ငျဖစခဘး။ အလပက အေသအခာ လပသငတယဆတာကပ ႀကးစးေန

တယ။ အခ အသငးအဖြ႕ေတြမာျဖစျဖစ၊ လမႈေရးလပငနးမာျဖစျဖစ၊ ကယကမၸဏမာျဖစျဖစ သတထားၿပး ေစ

တနာထညၾကညတယ။ အဒါက ဇနးသညရ႕ သတေပးတကတြနးခကေၾကာငလ႔ ဘေမာင ၀နခရတယ။ အရင

က အလပေဇာက ပထမ၊ အခဘာလပလပ ေစတနာကအရငသတရပစလကတ အေလအကငက တညသင

သေလာက တညတတသြားၿပ။ ဆယေလးငါးႏစေလာကအဒအေလအကငရလာေတာ ေနလ႔ထငလ႔ပေကာငး

လာတယ။

အရငက လေတြ ဘယအရြယမာ ဘယအသရသငတယဆတ လပငနးရငရ႕စတမး ႀကးစးေနေတာ

ကယစေကးန႔ အ၀ငခြငကမရတတခဘး။ အခေတာ အရြယရၾကေပမယ အစနစတ၊ အဆနစတေတြန႔ လေတြ

အသမတႏငၾကပါလား၊ ပညာေတြ ကြာၾကပါလားဆၿပး တစတတပငး ၿငမးခမးမႈက ရာလာႏငတယ။ ဥေပကၡာ

က ေတာေတာေလးထားလာႏငတယ။

တကယဆ ဘေမာငတ႔ဇနးေမာငႏက ေဆြမးေတြ၊ သားသမးေတြ ကအကးေပး သပေကာငးၾကတာ

မဟတဘး။ ဒါလညး ေလာကရ႕ဓမၼတာတခပ ဆတာန႔ ေျဖသမလကတယ။ ကကေတာ မေနပါဘး။ တပည

ေကာငးေကာငးေတြ ဘေမာငတ႔ဆပ႔လကတယ။ တပညတငးေတာ မေကာငးဘးေပါ။ တပညေကာငးေကာငး

လကတဆပစာေလာကဆရငပ ဘယဆးတာမတလ႔။

ေယာကၡမႏစဦးကေတာ ဆးသြားရာၿပ။ သတ႔ရတနးကလ မဘလပ လေလေသးမရ ျပစခြငရလကပါ

တယ။ အေဖကေတာ ဘေမာငျပစခြင မရလကႏငရာဘး။ အခ အေမတေယာကပ ကနေတာတယ။ အသက

၈၀ ေကာၿပဆေတာ လ႔ေလာကမာေနရဖ႔ သပမားမားစားစား ကနရာမာမဟတဘး။ အေမက ဘေမာင တတ

ႏငသေလာက တာ၀နေကဖ႔ ႀကးစားတယ။ ဇနးသညကလ ေတာရာပါတယ။ တခ႕ ေယာကၡမန႔ ေခြၽးမဆတာ

မတညၾကတာမားတယ။

မဘဆတာ ခမးသာ၊ ဆငးရ သားသမးက လကဖကရညတခြက တကေဖာရရင သ႔တ႔ရငထမာ အင

အားေတြျဖစေစပါတယ။ အလကသတတတယဆတ ဂဏကယတတၾကပါတယ။ ကယဘာကယ ႐နးကနေန

ရတယဆတ ဆငေျခန႔ သညေခတသားသမးေတြ သတတမႈ၊ တာ၀နရမႈေတြက စြန႔ခြာေနၾကတယ။ စတမ

ေကာငးစရာပ။ မဘေတြဆတာ သားသမးေတြဆက ျပနလခငတာ ေရႊမဟတပါဘး။ ေငြ မဟတပါဘး။ ဗဒၶ

ဘာသာ၀ငေတြျဖစ လ႔ သတ႔အရြယန႔သတ႔ တရားသေဘာေတြ႕ရေနၾကပါၿပ။ ဒါေပမယ ‘သတတမႈ’ ‘ဂ႐စက

မႈ’ က ျပနလခငၾကတာေတာ အမနပါပ။

ဘယေလာက ဆငးရ ဆငးရ၊ ဘယေလာက ခ႕တ ခ႕တ လကဖကရညတခြကေလာကန႔ေတာ ဘ၀

တခပၿပး နစမြနးမသြားပါဘး။ အဒ လကဖကရညတခြကေလာကေတာငမ မသတတၾကတသားသမးေတြ အ

တြက မဘေတြ ‘ေမြး၀မးစပ’ ၾကရပါတယ။ ကယသတတမႈက သတ႔အတြက အငအားကျဖစေစပါတယ။ ပတ

က ျဖစေစပါတယ။ ကယကေမြးခတ၊ ေကြၽးခတ၊ ထနးသမးခတသေလာက ေကးဇးရတယဆတာ ဘယမာမ

မရပါဘး။ သတ႔ရလကတ အငအား၊ ပတေတြက သတတတ သားသမးေတြအေပၚ ‘မဟာက’ တခ ျပနျဖစေစ

တယဆတာ အစနစတႀကးသေတြ မျမငႏငၾကပါဘး။ ကယက သားသမးေကာငးမျဖစခရင ကယ အလညက

လ သားသမးေကာငးျပနရဖ႔ အာမခခကေတြ ဆး႐ႈးတတတယဆတာ သဖ႔ေကာငးပါတယ။

အစနစတဆတာ အမားအကး သယပးတတရင ေလာကအကးက ေရး႐ႈပါတယ။ ေမတာ၊ ေစတနာ၊

မဒတာေတြပါလာပါတယ။ ကယကးစြန႔သငသေလာက စြန႔ရေလရပါတယ။ ျမတေသာစတလ႔လ ေခၚပါတယ။

အဆနစတဆတာ ကယကးေရး႐ႈ၊ အတစတမားရာျဖစပါတယ။ စတယတ၊ စတည၊ ေအာကတနးစားစတလ

ျဖစပါတယ။ အမားန႔ေလာကက ေကာငးကးမျပတစတလ ျဖစပါတယ။ အဆနစတႀကးသေတြေၾကာင ေလာ

ကလ ပကစးတတပါတယ။

ဆေတာငးတငးသာျဖစၾကရင ဘေမာငတ႔ ဘာမလပစရာမလၾကပါဘး။ ဆေတာငးတယဆတာ လက

ေတြ႕မကတ ယၾကညမႈတခပါ။ ေကာငးတာလပၿပးမ အပအပးအေနန႔ ဆေတာငးသငပါတယ။ အစနစတႀကး

ႀကးန႔ ဆေတာငးရင ဘလးက မငးသား၀တလျဖစေနတတပါတယ။ လကေတြ႔ကက လပေဆာငတတျခငးက

သာ ဘ၀ကအျပျပင အေျပာငးအလျဖစေစႏငပါတယ။ ဗဒၶဘာသာဆတာ အတန႔ပရက မတစြာထားဖ႔၊ ေလာ

32

ကက ေကာငးကးျပဖ႔၊ စတထားေတြ သန႔ရငးဖ႔၊ စငၾကယဖ႔ ျဖစပါတယ။ အစနစတဆတာ ေမြးကတညးကပါ

လာတစတပါ။ သးျခားထညစရာလတအရာ မဟတပါဘး။ အဆနစတဆတာကသာ ေကာငးမနးသရၿပး သး

ျခား ေမြးျမရတ စတမးပါ။ လေတြ တခနကရင ေသၾကရမာပါ။ မေသခင ကယဘ၀၊ ကယအေျခအေနအရ

ဘာလပခၿပးၿပ ဘာလပႏငတယဆတာပ ကြျပားၾကပါတယ။ ကယလပခြငရသေလာက၊ လပႏငသေလာက

လပခၾကပါရ႕လားဆတ ေမးခြနးကသာ အဓက ျဖစပါတယ။

“မဘေတြ အသကႀကးလာတအခန လပေကြၽးေမြးျမႏငစြမးရလကန႔ မလပမေကြၽး မေမြးျမတ သား

သမးဟာ လယတမာ ျဖစပါသည”

စာေရးဆရာႀကးတဦး ေရးသြားခတာပါ။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ရငးတလႈငး

ေနဇငလတ (July 2009)

၀မးသာရမာလား၊ ၀မးနညးရမာလား မသနးၾကညဆတေခါငးစးက သတရမသည။ ေမလ ၂၈ ရက

ေရႊအျမေတစာေပဆေပးပြေန႔က ေန႔တ၀ကေကာေလာကမးရြာ၍ သြားရနမေသခာခ။

တဦးတေယာကက Congratulation က ဖနးျဖငလမးလပမ ကယပါမနးသၿပး အေျပးအလႊား သြား

ျဖစခရသည။ ဦး၀ငးၿငမးကေတာ သ ကမကထလပေသာ ပြျဖစ၍လားမသ။ ဘာဆဘာမတလး တပါဒမ အ

ရပအျခည မျပခ။

ကနသညႀကးမားဟတယသ႔ ေရာကေသာအခါ မးဖြေလးမားကမစတတေသး။ ကြၽနေတာက ကားရပ

ေနရာတြငရပၿပး ဇနးသညႏငအတ ေဘးေပါကမ ၀ငသည။ ခပလမးလမး ေရ႕ေပါကမ ၀ငလာေသာ ဆရာ

ေမာငဆရငက ေတြ႕လကရ၏။ ႏစေယာကသား လကျပႏႈတဆကၾကၿပး ေလကားအတတကခၾကသည။

Ballroom ထေရာကေတာ ကလငးႏငဦးႏငေတြ႕သည။ ေနာကဆရာဦး၀ငးၿငမးက ေရ႕က ေခၚသြားၿပး

ေနရာထငခငးေပးသည။ ကြၽနေတာႏင ဆရာေမာငဆရငတခတညး ေဘးခငးကပထငျဖစၾက၏။ ဟဟ သည

သည ေျပာျဖစၾကသည။ ဆရာသည ခန႔၏၊ တညၾကည၏၊ စာေပသကၡာ အျပညရ၏။ စာေကာငး ေပေကာငး

ေတြကေမြးထတသလ စာေပအေပၚ သစၥာႀကးသျဖစသည။ စာေပၾသဇာလညး ႀကးသျဖစသည။ စာေပဗမာန

စာမဆ၊ ထြနးေဖာငေဒးရငး၊ သတစြယစ၊ ပခကဦးအးေဖ စာေပဆစသညတ႔အတြက စာေပသစၥာျဖင ဆေရြး

ခယေရးအဖြ႕တြင မေမာတမး၊ မပနးတမး ေဆာငရြကေနသျဖစသည။

စာေပနယထသ႔ ကြၽနေတာသည ၁၉၉၈ေလာကမ တေကာျပန၀ငလာသ ျဖစသည။ ႏစေပါငး ၂၄ ႏစ

တာကာလ ၀နထမးဘ၀၊ စးပြားေရးလပငနးရင၏ ဘ၀အစမားတြင ကငးကြာခရသည။ ပလၿမ႕ျပ မဂၢဇငးတြင

တႏစေကာေလာက မနမနေရးျဖစၿပး ေရႊအျမေတတြငဆကေရးျဖစသည။ ဒတယအႀကမ စာေပခရးတြင စာ

ေတြသာ မနမနေရးျဖစေနေသာလညး ႐းသားစြာ၀နခရပါလင ကြၽနေတာ၌ စာေပမတေဆြ ရငးရငးႏးႏးဟ၍

မားမားစားစားမရခ။ ကမၸဏအပစတစ၏ ဦးေဆာငသ၊ လမႈေရးအသငးအဖြ႕မား၏ အလပမားေသာ တာ၀န

တ႔ကယထားရေသာ ကြၽနေတာအတြက ျခစျခတစေဆာငးရခလေသာ အခနတ႔သည စာေပမတေဆြမားႏင

ေတြ႕ထရန မလေလာကခပါ။ ဆႏၵႏငဘ၀ တထပတညးမကေသာ အရာမားထမ ကြၽနေတာအတြက တခ

ျဖစသည။ နညးပါးလေသာ စာေပမတေဆြမားထမ လကခး ေရတြက၍ရေသာ ဦး၀ငးၿငမးတ႔ကပင အရငက

၂ ႏစ၊ ၃ ႏစတခါမေတြ႔ျဖစ၊ ေရႊအျမေတစာေပဆေပးပြ လပသညအခါမသာ တႏစတခါျပနေတြ႕ျဖစၾကသည။

၂၀၀၇ ခႏစ ပခကဦးအးေဖ စာၾကညတကဆရသညဟ သရေသာအခါမ ဆရာေမာငဆရငက ဖနး

ျဖင စတငစကားေျပာဖးခသည။ လခငး မေတြ႕ျဖစၾကေသး။ ဆရာေမာငဆရငႏင အျခားဆရာႀကးမား၏စာ

မားကဖတၿပး ႀကးျပငးလာခေသာကြၽနေတာက ဆရာႀကးမားက အျပငမာမဆဖးေသာလညး သတ႔၏ ဓာတပ

မားျဖငသႏငေနပါသည။ ကြၽနေတာလ စာေပခာတတတေယာကကေတာ ဆရာႀကးမားက သတထားမၾက

လမမည မဟတပါေခ။

ပခကေရာကမ ဆရာႏင စကားေျပာျဖစၾကသည။ သပမၾကာပါ။ မနစ အနညးငယမေလာကသာျဖစ

သည။ ဂဏ၊ သမၻာ၊ မာနကငးေသာ ဆရာ႐ပလႊာသည တဖကလက ေအးခမးေစသည။ အငအား ရေစသည။

ရစဆယနားကပေသာ သ႔အသကအရြယ၊ သ႔စာေပဂဏက ေဘးခထားၿပး အသကငါးဆယေကာမ သ႔သား၊

သ႔ တအရြယရသက ေလးေလးစားစား ဆကဆသည။ မာနတ႔ပလႊားမႈတ႔ အလငးမေတြ႕ရ၊ ဆရာက စာတညး

ႏင စာေပေရြးခယေရးအဖြ႔တ႔တြင တာ၀နႀကးႀကးယရာ သတာ၀နယဖတရေသာစာေပတ႔က စာအျဖစသာျမင

သျဖစသည။ ေရးသ၏လႊမးမးမႈျဖင သဖတေသာ စာတ႔အေပၚ သကေရာကခြငမေပး၊ သ႔သကၡာ၊ သမာဓ၊ စာ

33

ေပကင၀တတ႔က ေကာငးစြာထနးသမးႏငသ ျဖစသည။

ပခကမာ တညးခသညေနရာမားမတၾက၍ တဦးႏငတဦးအေျခကကစကားမေျပာျဖစၾက၊ ေနာကဆး

ျပနခါနး ‘ဟပင’ ျမနမာထမငးဆငတြင ရနကနမလာသမားေရာ၊ ပခကမအမခမား ထမငးစစားစဥတဦးႏငတ

ဦး မတဆကရငး ၂၀၀၇ ခႏစအတြက ဆရာႏငေနာကဆးေတြ႕ျဖစခရသည။ ထတႏစလးတြင ဆရာႏငမေတြ႔

ျဖစၾကေတာ။ ဖနးလညး မေျပာျဖစၾကပါ။

၂၀၀၈ ႏစဦးသ႔ ေရာကလာေသာအခါ ဆရာႏင ထပမဆျဖစၾကျပနပါသည။ ေဒါကတာ တငထြနးဦးမ

ဖြားသန႔စငလကေသာ သတစြယစစာေပဆတြငျဖစသည။ ဆရာက ေၾကညာသအျဖစ ကြၽနေတာ ကယေရးအ

ကဥးက ဖတျပသည။ ေနာကဆေရြးခယေရးအဖြ႕က ေရြးခယလကေသာ စာအပေခါငးစဥက ေၾကညာသည။

ပညာမတတေသာ ပညာရ၊ ပညာမရေသာ ပညာတတ ဟေသာ ေခါငးစဥက ခပဆနးဆနးဟ ရယသြမးေသြး

ၿပး ေၾကညာေသာ ဆရာပရပက ကြၽနေတာျမငေယာငဆ ျဖစသည။ တဆကတညး စာေပဗမာနတြင ေခါငး

ေဆာငမႈႏင ကမၻာစးပြားေရးအေၾကာငး ေဆြးေႏြးပြတခတြင ဦးေဆာငေဆြးေႏြးေပးဖ႔လညး ေျပာသြားပါေသး

သည။ ထပြအၿပးတြင ဆရာႏငကြၽနေတာ ရငးႏးမႈအတငးအတာခရးတတခအထ ေရာကလာခ၏။ သ႔ေသာ

လခငး ေသေသခာခာ စကားမေျပာျဖစၾကေသး။

ကြၽနေတာကယတင ညတာေတြလညးပါသည။ အလပသေဘာအရ အခနကရာေဖြရခကချခငးလ

ပါသည။ ၁၉၇၀ အစဦးပငးကာလေတြတညးက စာေပနယထေရာကရေနခေသာ ကြၽနေတာ စာေပလမး

ေၾကာငးသည ၁၉၇၉ ေနာကပငး အခးအေကြ႔တခ ျဖစသြားခသည။ စစမႈထမးဘ၀ျဖင နယတကာနယ တာ

၀န ထမးေဆာငခရေသာကာလမားတြင စာကၾကလင ဖတသညထက ဘာမပမလပႏငေခ။ စာၾကမးေလး

တမကႏာမ ေရးႏငေသာအခနတ႔ပင ေကာငးစြာမရခ။ အလပတာ၀နမားဖစးမႈကလ ေရးရနစတတ႔က ေန

ရာ လး၀မေပးခပါ။ သညတသက စာေပေလာကႏငေ၀းရၿပ ဟေသာ အေတြးမးပင တခါတရ ၀ငေရာကခဖး

ပါသည။

၁၉၉၁ တြင တပမ အၿငမးစားယျဖစ၏။ ေျပာငးလလာေသာ ေစးကြကစးပြားေရးတြင တခချဖစေအာင

လပၾကညမညဟေသာအေတြးျဖင ကမၸဏတခကစတငတညေထာငခပါသည။ ဆရယလစေခတတြင ႀကးျပငး

ခၿပး တပမေတာသားဘ၀ျဖင ဆယစႏစတခေကာ တာ၀နထမးေဆာငခရာမ ႐တတရက အၿငမးစားယၿပး အ

သကေမြး၀မးေကာငး အသစတခသ႔ေျပာငးလလကရျခငးသည ဘနးႀကးလထြကကသ႔ ခပစမးစမးျဖစခသည

သတမားက အျပငးအထနျဖညဆညးရသည။ ဥပေဒက ေလလာရသည။ ႏငငတကာစးပြားေရးဆသညက ဆ

ရယလစေခတ၌ အပမကကသ႔ပငတခါတေလ ေယာငယမး၍အလညလာဖးသည အရာမဟတခ။ ဘာသာစ

ကားက ျပနလညေလကငရသညကလ ခပေသးေသး အလပတခမဟတ။ ဘာလပလပ “အျဖစမလပတတ”

၍ သမားတကာထက ပပငပနးသည။ ေပမ ေဒါကမ စးပြားေရးလပငနးရငတဦးျဖစဖ႔အတြက ေလးႏစေကာ

ကာလအတြငး တရကမအနားမယျဖစခ။ သားငယက ေကာငးပ႔ၿပး ၇ နာရတြင ႐းခနးေရာကတတေလ ရ

ေသာ ကြၽနေတာသည လမးမးတငမားမးလာမ အလပသမးျဖစေလ ရတတသည။

က၊ ဥာဏ၊ ၀ရယ သးပါးတကဆင၍ စးပြားေရးေလာကတြင တာထြက ေကာငးခပါ၏။ အခနတအ

တြငး အရနေတာေတာေလးလ ရလာပါသည။ စးပြားေရးနယထသ႔လညး မညကာမတမဟတဘ ထထ၀င၀င

ေရာကသြားျဖစသည။ စးပြားေရးအေျခကလာသညအခါ ႏစေပါငး ၂၀ ေကာ ငပေနေသာစာေပေသြးတ႔က ခ

ႏၶာကယထ တေကာျပနစးဆငးလာသည။ သညမာ ဦး၀ငးၿငမးႏင ဆျဖစချခငးျဖစသည။

ကမၸဏမ ထတကနတခက ကစမးမေဖာကျခငး၊ ေရာငးအား အေကာငးဆးကယစားလယမားက ဆ

ခးျမႇငျခငးပြတြင ဦး၀ငးၿငမးက အခမးအနားမးလပေပးရာသည။ သညေနာက မခငကမၸဏ ေအာကတြင Art

& Publishing ဌာနတခက တးခ႕ၿပး ေစးကြကစးပြားေရးဂာနယက ထတျဖစသည။ ဆရာ သနး၀ငးလႈငက

အယဒတာခပ လပသည။ တႏစနးပါးခန႔မ ထစာေစာငက ဆကတကထတေ၀ျဖစ၏။ ကြၽနေတာ စာတလးမ

၀ငမေရးျဖစခ။ ကယစာေစာငမာ ကယမေရးခင၊ အယဒတာခပက ျမရပညမဂၢဇငးဆသ႔ ႐တတရကေရာက

သြားသည။ ဂာနယလညး ရပသြားခ၏။ ၁၉၉၃ ခႏစေလာကက ျဖစသည။

၁၉၉၄ ေလာကေရာကေတာ စာေပအေပၚ သေယာဇဥမျပတႏငေသး၍ ေရႊစညးစမမဂၢဇငးက ထပ

ထတျဖစျပနသည။ သညတခါက အယဒတာခပက ဆရာဦး၀ငးၿငမး၊ ရငထက အရငးချပငးျပေန၍သာ မဂၢ

ဇငးထတျဖစသည။ ကြၽနေတာ အခနေကာငးစြာမေပးႏငခ။ ဆရာ ဦး၀ငးၿငမးလႀကးစားရာသည။ ထငသ

ေလာက ခရးမေပါကခၾက။ ၂ ႏစေကာေကာ ထတျဖစခေသာ ေရႊစညးစမလညး တစခနးရပသြားျပနသည။

စာေပႏငအကးမေပးေသးဟသာ ေျဖသမလကရပါသည။ ေရႊစညးစမ ရပတန႔သြားေသာလညး ကြၽနေတာႏင

ဆရာဦး၀ငးၿငမးတ႔ၾကား ဘာအဖအထစစးစဥးမ မရခေခ။ ႏစဦးသား နားလညမႈ အျပညအ၀ျဖင ခဏေ၀းကြာ

ခၾကသညဟသာ သေဘာထားလကၿပး တခနမာျပနဆႏငဖ႔ေမာလငျဖစသည။ ဆရာဦး၀ငးၿငမးႏင ထထ ၀င

၀င ခငမငသြားသညက မတမတရရ ျဖစသြားသည။ သညမာလညး ကြၽနေတာ စာတလးမ ၀ငမေရးျဖစခ ျပန

ေပ။ ကေလာငနာမည မရေသးဘ ကယမဂၢဇငးကယ မေရးခင၊ ေရးရနလညး စတမသန႔။

34

ဦး၀ငးၿငမးပးေထာငခေသာ ေရႊအျမေတသည တစတစ ပငပမတဆင ရငကကလာၿပး အသးအပြင

တ႔ျဖင ျဖာေ၀လာသည။ ကြၽနေတာ စာမေရးျဖစေသး။ ကြၽနေတာ ဒတယတေကာ စာေပနယထ ေရာကလာ

သညက ပလၿမ႕ျပမဂၢဇငးျဖငျဖစသည။ တႏစေကာၾကာပငတငအျဖစေရးျဖစၿပး ပလၿမ႕ျပလညးရပတန႔ သြား

ရာသည။ ထအခနေရာကေတာ ေရးလကစအရနရလာေသာ ကြၽနေတာ လကေခာငးတ႔က တားမရေတာ၊ စး

ပြားေရးကလညး ေကာငးစြာအထငကသြားၿပမ႔ အထစထစအေငါေငါ အႀကမမားစြာရခဖးေသာ စာေပနယတြင

ထပႀကးစား ၾကညခငလာသည။ ဤသ႔ျဖင ေရႊအျမေတတြင ေရးျဖစေတာသည။ ယခဆလင မနမန မပကမ

ကြက ေရးခသညမာ ဆယစႏစတခစာမ ရသြားၿပဟ ထငသည။ ပလၿမ႕ျပႏင ေရႊအျမေတမဂၢဇငးမားသည

ကြၽနေတာအတြက အာ၀ါသေကာငးမားျဖစခ၍ ေကးဇးမကငး။ ဆရာဦး၀ငးၿငမးသညလ ဆရာေမာငဆရင က

သ႔ ေျဖာငမတသ၊ တညၾကညသ၊ ေလးနကသ၊ စာေပသကၡာရသျဖစသည။ စာေပၾသဇာအျပင လမႈေရးၾသဇာ

လရသ ျဖစသည။ တဖကသားက ကညတတေသာ၊ ကယခငးစာတတေသာ စာေပသမားေကာငး တဦးျဖစ

သည။

၂၀၀၉ ခႏစ၊ ေမလ ၂၈ ရကသည ကြၽနေတာ အမတတရေန႔တေန႔ ျဖစလာသည။ အမတတရျဖစေစ

သည အခကသးခကျဖစ၏။ တခကက ‘ေရႊ’ ကေပးသည ေဆာငးပါးဆ၊ ၀မးသာရမလျဖစခ၏။ ေရႊအျမေတ

မာ ၁၀ ႏစမ ဆကတကေရးျဖစခသညကာလတေလာက အသအမတျပခရ၍ ၀မးသာျခငးျဖစ၏။ ထ၀မးသာ

မႈသည မၾကာခင တမထ၌လြငေပာကကနသည။ ဦး၀ငးၿငမး၏အဖြင ေကးဇးတငစကားတ႔ေၾကာင ျဖစသည။

ဦး၀ငးၿငမးမ အားလးကေကးဇးတငစကားေျပာျခငးသည ၀မးသာဖြယ၊ ပတျဖစဖြယရေသာလညး ေရႊအျမေတ

စာေပဆက ေနာငႏစမားတြက ဆကလကေဆာငရြကရန မေသခာေတာေၾကာငး ထညသြငးေျပာသြားေသာ

ေၾကာင အားလး႐တတရက အအားသငသြားၾကရသည။

ဆရာ၀ငးၿငမးက သ႔အေျခအေနက ဆရာေဇာဂ၏ ‘ေဗဒါ’ ျဖငတငစားခသည။ တရာ၊ ႏစရာမကေသာ

ဘအပတ႔ျဖင ရငဆငေနရေၾကာငး၊ လႈငးလးေတြကလညး အေတာမသတ ႐ကခတေနေၾကာငး၊ ေဗဒါအတြက

အားမတနမာနေလာရမည အေျခအေနက ရငဆငေနရ၍ သမရသည ေနာကပငး ဆရာညမားက ဆကလက

ေဆာငရြကလလင ေဆာငရြကႏငေၾကာငး ဆ႔ဆ႔နငနငဖြငခရာသည။ ကြၽနေတာေရာ၊ ကြၽနေတာေဘးတြင

ထငေနေသာ ဆရာႀကး ေမာငဆရင (ဦးမးသန႔)တ႔ ခပမဆတျဖစသြားၾကသည။ အေတြးကယစႏင ဦး၀ငး

ၿငမး ကနးမာေရးေၾကာငလား၊ အျခား အခကအခတခခေၾကာငလား၊ အားလးက လြတလပစြာ ေတြးေတာေန

ၾကလမမညဟ ထငသည။ ကြၽနေတာအလည ေကးဇးတငစကားေျပာခြငရေသာအခါ စငျမငႏင မစမးလေသာ

ကြၽနေတာ စတႏငကယသည အတတကြ မရခ။ ကြၽနေတာစာက အသအမတျပေပး၍ ေကးဇးတငေၾကာငး

သ႔ေသာ အငအားတ၀ကတ႔ လြငပကခရေၾကာငးႏင ေနာငႏစမားတြငလညး ေရႊအျမေတ စာေပဆတ႔တြင

ဦး၀ငးၿငမးက ဤစငျမငထက၌ ထပမေတြ႕ျမငလေၾကာငး ခပတတေျပာၿပး စငျမငမ ျပနဆငးခသည။ ကယ

ေနရာ ကယျပနေရာကသညအထ ကြၽနေတာ အေတြးတ႔က ျပနလညစစညး၍ မရခေသး။

ဆရာႀကး ေမာငဆရငကလ ခပေတြေတြျဖင စတမေကာငးျဖစေနသညက ေတြ႕ရသည။ ကြၽနေတာ

တ႔ႏစဦး မနစအေတာၾကာမ စကားမေျပာျဖစၾက။ သညပြမာ ကြၽနေတာက ဆခးျမႇငသညက ဆရာႀကး ေမာင

ဆရင ျဖစသည။ သႏငႏစဦးတြ ဓာတပ႐ကျဖစ၏။ မၾကာမ ေလးနကေသာ အမတတရျဖစလာမညဟ ကြၽန

ေတာ တ႔ ႏစဦးစလး သတမမမၾက။

“ဆရာ၊ ကြၽနေတာ နညးနညးေအးလာလ႔ ျပနေတာမယေနာ။ ေနာက ေတြ႕ၾကေသးတာေပါ”

“ဟတက ဆရာႀကး။ ေကးဇးပေနာ”

ဆရာႀကးက ေနာကဆးစကား ေျပာခြငရလကျခငးဟ ကြၽနေတာမသခတတေသး။

“ေနာက ေတြ႕ၾကေသးတာေပါ”

ဟဆခေသာ ဆရာက ကြၽနေတာတ႔ မေတြ႕ႏငၾကေတာပါ။ မတမတရရ ဇြနလ ၂ ရကေန႔၊ မနကပငး ကစၥတခ

ျဖင မတေဆြတဦးထ ကြၽနေတာ ဖနးဆကျဖစသည။

“အစကေရ Bad News တခ သၿပးၿပလား”

ဆရာႀကးေမာငဆရငႏင ဆကစပလမမညဟ ကြၽနေတာလး၀ေမာလငမထားခ။ကြၽနေတာဆႏၵတ႔မျပည၀ခပါ။

“ဆရာ ဦးမးသန႔ မနကက ဆးတယ”

“ဗာ ဟတရ႕လားဗာ။ ဟေန႔က ေရႊအျမေတပြမာေတာင အတထငခၾကေသးတာ”

ဖနးခၿပး ကြၽနေတာ ထငခမာမလႈပမယကျဖစေနမသည။ ဦး၀ငးၿငမးက ကနးမာေရး ဂ႐စကဖ႔ လမးေျပာဦး

မညဟ ေတြးထားေသာ ကြၽနေတာသည လြနခေသာ ေလးငါးရကေလာကက အတတြထငခေသာ ဆရာသ

တငးက ၾကားရေသာအခါ မယၾကညႏငေလာကေအာင အၾသခရသည။ ယကးမရ ျဖစရသည။ ၀မးနညးတသ

ျဖစရသည။ စာေပေလာကအတြက ေတာကပေသာၾကယတပြင ႐တတရကေျမခသြားသညဟ ခစားရပါသည။

အစားထးမရေသာ အဖးတနပတျမားတလး ျဖစသည။

35

ဆရာ၏ ျပးရႊငေသာ၊ ေမတာဓာတျပည၀ေသာမကႏာသည ကြၽနေတာအာ႐မ ေတာေတာႏင ထတ

မရခ။ အဘဓာနႀကး သး၊ ေလးအပက သယ သယေနရပါသညဟေသာ ဆရာသည ကြၽနေတာလကေဆာင

ေပးခေသာ အလကထေရာနစ အပေဆာငအဘဓာနေလးက တလမသာ သးသြားႏငခပါသည။ အျဖစအပက

တ႔ကား ျပငးထနလြနးလစြာသည။ ေသမငးသညလ ရကစကလြနးလစြာသည။

ဇြနလ ၄ ရကေန႔၊ ေန႔လယ တနာရခြခန႔တြင ကြၽနေတာတ႔ဇနးေမာငႏ ဆရာက ဂါရ၀ျပၾကရန ေရေ၀း

သ႔ ေရာကခၾကသည။ ဆရာစာပနက ျပငဆငထားေသာခနးမသည ျပညညပေန၏။ ဆရာက ခစၾကေသာ စာ

ေပေမာငႏမတ႔သည ခနးမက ပြငထြကသြားမတတ ျဖစေစသည။ ခစသ၊ ခငသ၊ ေလးစားသ၊ ကးစားသ ဤမ

လေနျခငးသည ဆရာ စာေပၾသဇာ၊ ဆရာ ေမတာၾသဇာ၊ ဆရာ ေစတနာၾသဇာတ႔၏ ေရာငျပနျဖစသည။

အသကရစဥက ျပးခေသာ ဆရာသည စာပနစငထကတြငပင ျပးလကရေနပါေသးသည။ တကပအ

ျဖေရာငက လႊမးျခထားသည။ ဆရာစတထားျဖစငမႈကကယစားျပေနသညအလား တညၾကညေသာ၊ ေျဖာင

မတေသာ၊ စာေပအေပၚသစၥာႀကးမားေသာ၊ အားလးေသာ သတ႔အေပၚ ေစတနာျပည၀ေသာ ဆရာသည ၿငမး

ခမးစြာ လေလာငးေနပါ၏။

အစားထးမရေသာဆရာ ျဖစပါသည။ ဒတယေျမာက ေမာငဆရငလ ေမြးဖြားႏငေတာမည မဟတပါ။

စာေပအေပၚ သစၥာရစြာသေယာဇဥႀကးခေသာ ဆရာ၀ညာဥသည ျမနမာစာေပေလာကတြင စမ၀ငပ႕ႏ႔ေနဦး

မာ ျဖစသည။ ဆရာလလမးအတြက “ေကာငးရာသဂတလားပါေစ” ဟေသာ ဆေတာငးသည လအပမညဟ

မထင။ ျမနမာစာေပ၊ ျမနမာလမးအတြက မးခစစတျဖင မတတငမားစြာ စကထခၿပးေသာ ဆရာသည တပါး

ေသာဘ၀၌ ေကာငးရာသဂတျဖင ျပညစစြာ ခစားေနမညဟ ယၾကညသည။ ဆရာအေနျဖင တပါးေသာဘ၀မ

ျမနမာစာေပ၊ ျမနမာလမးအတြက ေစာငေရာက ခးေျမႇာကေနပါလမဦးမည။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ရြာတခါ သာတလည

ေနဇငလတ (September 2009)

ခတေလာ စာေရးရန ကနၾကမးမား ေတာေတာေလးစမေနသည။ ကန

ၾကမးတ႔ကလက၍မမႏင၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရး၊ အယအဆေရးရာ၊ ပညာ

ရပဆငရာအျပင ႏငငေရးဆငရာကနၾကမးေတြ ပါ၀ငသည။ ခကခငးခ

ေရးခငလာေသာ ကနႀကမးတခ မထငမတဘရလကျပနသည။ ေရႊအျမ

ေတစာေပတကမ စာအတတအတ လကခရရလကသည။ စာအတေပၚ

တြင ‘ကဗာဆရာ ေမာငျပညမငး’ မေပးသညဟေသာ မတခကေလး ေရး

ထားသည။ ကြၽနေတာအတြက အထးအဆနး၊ ဖြငၾကညလကေတာကဗာ

စာအပေလးတအပႏင စာတေစာငက ေတြ႕ရသည။ ကဗာစာအပ၏ မက

ႏာဖးကျမငလကသညႏင ခကခငးမတမလက၏။ လြနခေသာ အႏစ

ေလးဆယနးပါးက ကယတငေရးခေသာကဗာစာအပေလး၏ မကႏာဖးျဖစပါသည။ စာက ျဖန႔လကေသာ

အခါ...။

မတေဆြမားခငဗာ...

ကြၽနေတာ စေဆာငးခတကဗာစာအပမားထမာ ေကာကပႏပကဗာစာအပမားလ တေခတ အေနအထား အရ

ပါ၀ငခပါတယ။ အခအခါ ဒကဗာစာအပမားသကတမးဟာ ႏစသးဆယေလာကရခၿပျဖစလ႔ ကြၽနေတာဆမာ

ရေနမယအစား မရငးကဗာေရးသမားလက၀ယရခရင ပၿပးအမတတရ ျဖစေစမယလ႔ယဆမပါတယ။ ဒကဗာ

စာအပမား မရငးေရးသ ကဗာဆရာမားလကသ႔ ေကာငးမြနစြာ ပနလညေရာကရဖ႔ဆတာ ကြၽနေတာ ရညစး

ခကပါပ။

ခငမငစြာျဖင

ေမာငျပညမငး

ဖနး-၀၉၅၁______

36

ဦးဆး ဆရာေမာငျပညမငးက အထးေကးဇးတငလကရပါသည။ ၿပးေတာ ေတာေတာလေလးစားသြား၏။ ေရး

ခသကယတငက မသမးဆညးႏငခေသာ လြနခသညႏစေလးဆယနးနးခန႔က ကဗာစာအပေလးက အေသအ

ခာသမးဆညး ေပးခၿပး သဒၶါျပည၀စြာျဖင တကးတက၊ လကေရာက ေရာကေအာင ေပးႏငခေသာ သ႔စာေပ

စတဓာတက ေတာေတာ ခးကးမသည။

ဆရာ ေမာငျပညမငးထ ခကခငးဖနးဆကျဖစလက၏။ ေကးဇးတငစကားလ ေလးေလးစားစား ဆခ

သည။ သထနးသမးခေသာ ကဗာစာအပမားက ေရးသားခသမားထ ကြၽနေတာလပပ႔ေပးေနပါသညဟ သရ

ေသာအခါပ၍ ဦးညြတမ၏။ ကြၽနေတာတ႔ လခငးမျမငဖးၾကေသးပါ။ တေန႔ေတြ႕ျဖစေအာင ႀကးစားရပါဦးမည။

ေျပာရငး ဖနးျပတသြား၍ ဆရာေမာငျပညမငးက ကြၽနေတာထ ျပနဆကရာပါသည။ ေလးစားဖြယရာ ေကာငး

ေသာ စာေပမတေဆြတဦးပါ။ ငယစဥက ‘ရသ’ စာေပတ႔ဖတ၍ႀကးျပငးခရေသာ ကြၽနေတာသည ၁၉၇၀ေႏာငး

ပငးကာလမားတြင စာေပႏင ႏစေပါငး ၂၀ ေကာ ေ၀းကြာသြားၿပး ၁၉၉၈ ေရာကမ တေကာျပနခရသည။ အ

ရြယရလာသညမ႔ တေၾကာငး၊ ကငလညရာ ပတ၀နးကငေၾကာင တေၾကာငး၊ ‘သတ’ စာေပမားသာ ေရးျဖစ

ေတာသည။

۞ ۞ ۞

ေခါငးစဥက ‘အခစစာမကႏာ’

ကြၽနေတာျပးမသည။ သညဘက ဆယႏစေကာ ကြၽနေတာေရးျဖစေသာ စာတ႔ႏင ဘာမမဆငေတာ။ ျမနမာ

ကဗာ ၃၄ ပဒႏင အဂၤလပကဗာ ၄ ပဒ၊ စစေပါငး ၃၈ ပဒ ျဖစသည။

ငါအသညး

အဆပထကက

မရရငေသာက

အေပါကသြားမယ မတထားလက၊

ငါအသညး

မးစငထကက ေသရရငဆပ

အေရစတသြားမယ မတထားလက၊

ငါႏလးသား

ခြႏငတယလား

အားစမးခငရငလာခ၊

အေသြးအေၾကာ

မႏေျမာရင

မငႏလးသား

မသနားရင

အအသညး ဟကတကကြခႏငရင

စနေခၚခငသပ။

_____

_____

ဟစဥအေရး၊ ဟစဥအေတြးက ကြၽနေတာျပးမ၏။ မလမလဟလ ခစားရသည။ အရြယသည အေတြး

တ႔ကလ ေျပာငးလေစသည။ အယအဆတ႔က ေတာလနပစသလ၊ ခယခကတ႔ကလ တခါတရ ေျပာငး ျပန

လနပစတတသည။ ဘ၀ႏင ဒနတ႔သည တခါတရ ေျပေျပေလးလေကြ႕၏။ တဆစခးလေကြ႔၏။ အသက၊

အေတြ႕အၾက၊ အလပ၊ ပတ၀နးကငတ႔၏လႊမးမးမႈကလညး ခရပါသည။

ကးတနး၊ ဆယတနး ေကာငးသားဘ၀ကစ၍ ကဗာစစ၊ စာစစ ျဖစခသည။ ႐းမးသညအထ မပါ၀ငခ

ေသာလ အေသြးအသားထကပးတ႔က ေကာငးစြာမသတႏငခ၊ တကသလေရာကေတာ နရကပစာေစာငေတြ

မာ ၀ငေရးျဖစသည။ စကမႈတကသလ ႏစပတလညမဂၢဇငးေတြမာလေရးျဖစသည။ တခြနႏငထစဥက ၾသဇာ

ႀကးသည သေျပမဂၢဇငးမာလ ေရးျဖစသြားသည။ အေတြးႏေသာအခနမ႔ ‘ရဒး’ ေျခာကအပခန႔လညး ေရးျဖစ

ျပနသည။ ႐ပျပဇာတလမး တခ႕လ မလြတ။

37

အေရးေလး နညးနညးရလာေသာအခါ သးသးသန႔သန႔ လးခငးေလး ထတလေသာ ခဥျခငးတကလာ

သည။ မတမေသးသည။ ‘သလ၀’ စာေပက ဦးေကာသနးႏငေတြ႕ၿပး စာမထားခပါဆ၍ထားခသည။ ေနာက

တေခါကေတြ႕ေသာအခါ ထတျဖစသညဆ၍ ၀မးသာခဖးသည။ ထတေ၀ခြငေတြ ရားပါးေသာအခနႏင တက

ဆင၍ မထတျဖစခ၊ ေနာက ပတဘလစရာကစးျမငႏင ေတြ႕သည။ စာမဖတၾကညၿပး ထတမညဆေတာ ႐တ

တရက ၀မးမသာရေသး။ သထတေသာ စနမမ၏စာအပတြင ေၾကာျငာေလးထညေပးေသာအခါမ စတထက

‘ဟငး’ ခလကႏငသည။

ပတတ႔ ငယထပတငေရာက၏။ အသကငယငယႏင စာေရးျဖစၿပဟေသာ ၾကညႏးမႈတ႔ႏငအတ လႊင

ေမာေနျဖစသည။ ထ၀မးသာမႈ၊ ၾကညႏးမႈတ႔က ကတရားကၾကာၾကာမကႏာသာေပးလျခငး ရဟနမတ၊ ထတ

ေ၀သ ကစးျမငထတြင ပငတငေရးေနေသာ စာေရးဆရာႏင ေတြ႕ပါဆ၍ ေတာငဥကလာ ၁၃ ရပကြကသ႔

ေရာကခသည။

‘ကယတ႔လညး ေမာငရငတ႔လ ဘ၀ကပ စခရတာပါ၊ ဘာမအားမငယန႔၊ လတာေျပာ’

သ႔စကားေတြက ကြၽနေတာအတြက မဟာအားေဆးမားျဖစခသည။ သ႔ေသာလ အရကမားသြား၍လား၊ အ

ျမညးမားသြား၍လားမသ၊ သ႔စကားတ႔က သျပနမမတမခ၊ ထတေ၀သက တရကစတမေကာငးစြာျဖင

‘ဆရာေလး ၀မးနညးပါတယ။ တႏစေလာက ေစာငေပးပါလား’

စာေပနယထ မလညမ၀ယျဖင ေရာကလာသအတြက ဘယလနားလညရမည မသေတာ။ သ႔ျဖင ကယစာမ

ကယျပနယခလကသည။ ေနာကမသရသညမာ ‘ဘာမ အားမငယန႔။ လတာေျပာ’ဟေသာ စာေရးဆရာႀကးက

ေငြေၾကးခ႕တေသာထတေ၀သက အကပကငခရ၍ ေနာကဆတသြားမနး ၀မးနညးစြာ သငခနးစာရလကပါ

သည။

‘ဒေလာကေတာင ျဖစရတာ’ ဟေသာ ၾကး၀ါးသျဖင ကယတငထတေ၀သ ျဖစလာခ၏။ ၁၉၇၀ ေႏာငး

ပငးကာလမာျဖစသည။ ေနာင ဒါ႐ကတာမးပြားျဖစလာမည ကခငေဇာက အကအညမားစြာေပးခသည။ ဆရာ

ခစဦးညဆက စာမေတာငးေပးျခငးျဖငကညခသလ ျဖးၿမ႕က ႏစႏငခ၍ တေမတေျမာ ေရးဆြတတေသာပနး

ခေကာဆကစာမတ႔ကလရေအာင ကခငေဇာကပင မရရေအာငယေပးရာသည။ ဆးေလဘရားလမး မးရထား

ခးတတားအနးတြင ဧရာမဆငးဘတႀကး ေထာငပစလကၿပး စာေပနယထ ခပၾကမးၾကမး ၀ငပစလကသည။

ကတရားက မေဖးမချပန။

ဗလသငတနးတကလကရ၍ စာေပကေကာခငးလကရျပနသည။ စာလ မေရးျဖစေတာ။ စာအပေတြ

လ မထတျဖစေတာ။ သငတနးဆငးၿပး စစအငဂငနယာ ညႊနၾကားေရးမႈး႐းက သတငးပ႔သည ေနာက နယ

လည တာ၀နထမးေဆာငရေသာ ကာလရညတခအတြငး ေလး၊ ငါးပဒမသာေရးျဖစခသည။ ေရးသညဟမဆ

သာ။

ျဖန႔ခေရးေပးထားေသာ သဆမဘာမျပနမရ။ စာအပလကကနလညးမရသလ ေငြကလ အရညေပာ

သြားသည။ တခ႕ေသာ စာေရးဆရာ၊ ပနးခဆရာမားကလ တကညလကည ဇာတေတြ ျပလာ၏။ ထသ႔ေသာ

စနးျပးမားေၾကာင ျမနမာစာေပအတြက စတမေကာငးခ။

သ႔ေသာ ထတေ၀သေပါကစ ကြၽနေတာ ဘာမမတတႏင။

ဒဏရာဒဏခကရခဖးေသာကြၽနေတာသည ဒတယအႀကမစာေပနယက သတႀကးစြာျဖငထပေရာက

ချပနသည။ ေစးကြကစးပြားေရးဂာနယက ထတခ၏။ အယဒတာခပလပသက တႏစေလာကလပၿပး ဘာမ

ေျပာ ညာမေျပာ တျခားမဂၢဇငးသ႔ ကးေျပာငးသြားသည။ ျမနမာစာေပယဥေကးမႈတ႔ မေျပာငးလေသးပါလား

ဟေသာ အေတြးတ႔ မ၀ငရန အေတာဆးတားခရသည။

ေနာကေတာ ပလၿမ႕ျပမာ ေရးျဖစသြားသည။ ထတေ၀သ ဦးတင၀ငးႏင သကြၽမးရေသာအခါ လ

ေကာငးေတြရပါေသးတယဟေသာ အားေဆးကျပနေသာကလကရသလ ခစားလကရသည။ ေနာက ဆရာ

ဦး၀ငးၿငမး၏ေရႊအျမေတမာ ပမနေရးျဖစျပနသည။ ကးကနးေတြရသလ ဗငးေတြလ ရေသးတာပဟ စာေပ

ေလာကအတြက အားတကမသည။

တေကာျပနခရးတြင ခါးသးေသာအေတြ႕အၾကခညး မဟတေတာပါ။ ခၿမနမႈမားလညး ေတြ႕ရခရပါ

သည။ ကတရားက မကႏာသာ ေပးလာသညဟ ထငမတရပါ၏။ စာေပေလာကတြင ကယျပန႔ျခငး မရေသး

ေသာ ကယ၀နးကင၌ အျဖေရာငေတြက ခပမားမားပင ကေကာငးစြာထေတြ႕ခရသည။ ပခကဦးအးေဖစာ

ေပဆတြင ဆရာႀကးေမာငဆရင အပါအ၀င စာေရးဆရာႀကးတခ႕ႏင သကြၽမးခြငရသည။ စာေပသကၡာရၿပး

ေစတနာမနေသာသမားျဖစ၍ ဒတယအႀကမ စာေပခရးတြင အားတကခရသည။

‘ပါးစပဘရား၊လကကားယား’ မဟတ။ စတရငးမနျဖင ကညၾကသမားျဖစသည။

۞ ۞ ۞

စာေပတေကာျပနခရးလမးတြင အဖအထစတ႔ အေတာနညးပါးပါသည။ လေကာငးမားစြာက ေတြ႕ခ

ရ၍ စနးျပးအနညးငယမက ေမထားလကႏငပါသည။ ကယစာေပ၊ ကယလမးအတြကလ အားမပကမေတာ။

38

ဆရာေမာငျပညမငးက ကြၽနေတာ သရခဖးျခငးမရခပါ။ ႏစေလးဆယနးပါးက ထတေ၀ခေသာ ကဗာစာအပ

ေလးသညလ ေကာၾကားသတဦးလကရာမဟတ၍ တသဖြယရာမဟတ။ လမႈေရးအဆကအစပ၊ စးပြားေရးအ

ဆကအစပစသညတ႔လ အလဥးမရ၊ စာေပေရာငးရငး၊ စာေပမတေဆြဟေသာ စတရငးခမရဘႏင ကြၽနေတာ

ထ ဤကဗာစာအပေလး ေရာကမလာႏင။ ဤသ႔ စတရငးအခေကာငးသ၊ ေစတနာမနႀကးသမား ရေသးသည

ကေတြ႕ရေသာအခါ ကြၽနေတာစာေဟာငးကျပနရ၍ လႈပရားရေသာစတထက ထသ႔လမား ရေနသညအတြက

ဂဏယမေသာ စတအလႈပအရားကပသညဟ ခစားရသည။

ဆရာေမာငျပညမငးသည ကြၽနေတာ တဦးတညးထသ႔သာ ေပးပ႔သည မဟတ။ သစေဆာငးခေသာ

စာအပမားစြာက မရငးေရးခသမားထသ႔ ႏစမားစြာၾကာၿပးေနာက စတရငးေကာငးျဖင ေရာကေအာင ပ႔ေပး

ေနျခငးျဖစသည။ ေစတနာအရငးခမေကာငးဘ ဤအလပက လပႏငသညမဟတေခ။ ဤေစတနာအတြက

လႈ႔ေဆာမႈကလညး စာေပအေပၚ သစၥာႀကး၊ သေယာဇဥႀကး၊ စာေပစတဓာတမားက တနဖးထားတတသမားမ

လပႏငေသာအလပျဖစသည။ သ႔အကး ဘာမမရ၊ ဘာမလ မျမင၊ ေရးသမား ပတတခစားရပါေစဆေသာ သ႔

ေစတနာကသာ ျမငရပါသည။

ရကပငးက ဆးသြားေသာ ဆရာေမာငဆရင၏ပရပသည ကြၽနေတာအာ႐မ မထြကတတေသး။ စာေပ

ေလာကအတြက တနဖးႀကးေသာရတနာတပါး ကြယေပာကသြားသညဟ ခစားခကျပငးေနဆျဖစသည။ သး

ေလးရကကမ ေရႊအျမေတစာေပဆတြင အတတြထငခသျဖစ၍ ဆရာပရပက ကြၽနေတာအာ႐မ ေတာေတာ

ႏင ထြကခြာျဖစမညမဟတ။ ဆရာ ေမာငဆရငသညလ တခဏတာ ေျပာခြငၾကေသာအခကမာပင သ႔စတ

ရငး၊ ေစတနာႏင သဒၶါတ႔ကသခြငရခ၏။ တဖကသက စာေပသစၥာ၊ သကၡာတ႔ျဖင မာနမာနကငးကငး၊ မားစြာ

ေသာ ေစတနာတ႔ျဖင ကညသ၊ ေဖးမသ၊ ေစာငေရာကသျဖစသည။ ဆရာစကားေတြသည ကြၽနေတာအတြက

အမနတကယ ခြနအားမား ျဖစခသည။ ‘ပါးစပကလ ဘရား၊ လကကလ တရား’ ႏငသ ျဖစသည။

ယခအခါလညး ႏစမားစြာကေရးခၿပး ကြၽနေတာထတြငပင မသမးဆညးႏငခေသာ စာမေဟာငးတ႔က

ေစတနာေကာငးသတ႔ေၾကာင ႐တတရကျပနရခသည။ တကဆငမႈေတြသည ႀကးမား၏။ စတလႈပရားဖြယရာ

ျဖစ၏။ ထ႔ထကပသညက စာေပက တကယျမတႏးၾကသမား၊ ေစတနာေကာငးၾကသမား၊ စာေပသကၡာႀကးသ

မားက ေတြ႕ျမငသကြၽမးရျခငးျဖစသည။ စာေပေလာကတြင အေသြးအေရာငစၾကားက အျဖေရာငခပ တငး

တငးတ႔ႏင ဆျဖစ၊ ၾကျဖစရာ မညသ႔ဆေစကာမ ၀မးသာအယလ ဂဏျပေကးဇးတင၊ အားတကမ ျဖစရပါ

သည။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ေလာကအကး

ေနဇငလတ (October 2009)

ဗဒၶ၏ အဆးအမ တရားတ႔က အႏစခပလင ႏစခကက ေတြ႔ရ၏။

ေလာက အကး၊ အမား အကး သယပးရနႏင မမကယတင ေလာကမ

လြတေျမာက၍ နဗၺာန မကေမာကျပႏငရန ျဖစသည။

သေမဓာ ရငရေသဘ၀ကတညးက နဗၺာနသ႔ကးလင ရႏငေသာ

ျငားလညး ေလာကအကး သယပးရန ေလးသေခၤ ကမၻာတသနး ျဖည

ဆညးခၿပး ဘရားျဖစသညအခါတြငလ ေနာကဆးအခနအထ မရပမနား

ေလာကအကး၊ အမားအကး သယပးခသည မဟာက႐ဏာ၊ မဟာေစ

တနာမားကား အဖြယခးကးဖြယရရသည။

ဗဒၶပရနဗၺာနျပခသညမာ ႏစေပါငး ၂၆၀၀ နးလာခၿပး ၾကားကာလတြင

39

ဤကမၻာႀကးသည ပသညလရ၏။ ေအးသညလ ရခ၏။ ခမးသာေသာႏငငမား ရခသလ မြေတေနရေသာ ႏင

ငမားလ အမားအျပား၊ အငအားႀကးေသာႏငငမားရသလ ကယႏငငကယမကာကြယႏငေသာ ႏငငမားလရ

၏။ စစသရေကာငး၊ ၾကမးၾကမးတက၊ ရကရကစကစက သတျဖတခရာမ အသရခေသာ အေသာက မငးလ

မဟာပရသမားရခသလ မနးတးစတ၊ နာၾကညးစတျဖင ေနာကဆးထြကသကအထ လေတြက သတၿပး

ရငးသတ၊ ကယကယကယလ ျပနသတခေသာ ဟစတလာလလမးလ ေမြးဖြားခဖးသည။

ႏစေပါငး ၂၆၀၀အတြငး ကမၻာႀကးသည အေျပာငးအလမားစြာ ျဖစခသည။ ႏငငမားစြာတ႔သညလအ

ေျပာငးအလမားစြာ ျဖစခသည။ ကမၻာႀကးက ေျပာငးသညမဟတ၊ သ႔၀င႐းေပၚသလည၍ ေနကသာ တႏစတ

ႀကမ ပမနပတေနပါသည။ ႏငငအသးသးမာရၾကေသာ လေတြက ေျပာငးလေနၾကျခငးျဖစသည။ အထးသျဖင

လပပငခြင ရၾကေသာ ဦးေဆာငသေတြကသာ ေျပာငးလေနၾကျခငး ျဖစသည။ အသႏင ျပညစေသာေခါငး

ေခါငးေဆာငတ႔က အမားအကးအတြက ေလာကျဖစေစ၊ ေလာကတရာအရျဖစေစ တခခက ေကာငးေသာ

လားရာသ႔ ေျပာငးလခၾကသလ အသအားနညးေသာ ဟစတလာလ အျမငကဥးသည ေခါငးေဆာငတ႔ကလ

ေလာက၊ ေလာကတရာ ႐ႈေထာငႏစမးလးမ လကခႏငဖြယရာမရေသာ ဆတယတျခငးမးက ေဆာငၾကဥးခ

ၾကသည။ ေလာကသည အေျပာငးအလ အစဥတစက ျဖစေနသည။ မညသ႔ေျပာငးလသညက ဦးေဆာငသတ႔

က ႐ပလးေဖာၾကသည။

ေလာကေကာငးကး

ေခတသစစမ ခန႔ခြမႈဂ႐ႀကး ပတာဒရကကာ (Peter Drucker) ကလ သေရးခေသာ စာအပေပါငး ၂၆

အပလးတြင လ႔ေလာက၊ လ႔အဖြ႔အစညး ေကာငးကးကသာ အႏစသာရအားျဖင ေရးခသည။ ဒရကကာက

ေလာက႐ႈေထာင တခတညးမ ေလာကခမးသာမႈကသာဦးတည၍ ေရးခသည။ ဗဒၶက ေလာကတရာ ခမးသာ

မႈကပါ ဗဒၶအေမြအျဖစ ေပးခသည။ လေတြ အသတ၊ အျမငတ၊ ရညရြယခကတလင ဘာျဖစမညနညး။

ေျပာငးလမႈျဖစစဥသည တဖကစြနးသ႔ ေရာကမညျဖစ၏။ ေကာငးလင အလြနေကာငး၍ ဆးလင အ

လြနဆးေသာ ေျပာငးလမႈ ျဖစစဥက ေပးပါလမမည။ အမနသ သလင ေကာငးေသာ ေျပာငးလျခငးမားက

ေဆာငၾကဥးမညျဖစေသာလ အမားက အမနဟသလငကား ဆးေသာေျပာငးလျခငးမားက ကမၻာလးအမျပငး

ထနစြာေပးမညျဖစသည။ လေတြ အသတ၊ အျမငတ၊ ရညရြယခကတ မဟတၾကပါ။

ထ႔ေၾကာင ကမၻာအတငးအတာႏင မဟတေသာလ ကမၻာေပၚရ ႏငငမားစြာ၌ ဦးေဆာငသတ႔၏ အ

ေသြးအေရာငေပၚလက၍ အေျပာငးအလမား ျဖစၾကပါ၏။ ကမၻာအတငးအတာျဖငမဟတဟ ဆေသာလကမၻာ

ဆနမႈျဖစစဥအရ သကေရာကမႈမားကေတာ ဘယႏငငမလြတကငးသည မရ၊ မားမား “စ”၊ မားမား “ခ” ရ

ေသာႏငငႏင နညးနညး“စ”၊ နညး နညး “ခ” ရေသာႏငငအျဖစသာ ကြာႏငၾကသည။ အခနအခါတခ၏ ဦး

ေဆာငသတ႔အေပၚ မတည၍ အေကာငးအဆးတ႔ ျဖစသြားၾကသည။ ဦးေဆာငသ အားလးမာ‘လ’ ထက‘လ’

သာျဖစ၏။ ဗဒၶအလအရ ပထဇဥ ၄ မးက ခြျခား ေပးခသည။

အႏၶဗာလပထဇဥသည ဥာဏအျမငလ ကနး၊ မကလ မကသ ျဖစသည။ အႏၶပထဇဥမာ ဥာဏအျမင

ကနးၿပး ကလာဏပထဇဥမာ သာမနအေတြးႏငဥာဏအျမငရသျဖစသည။ ပတ၀နးကင၏ ေရခေျမခေကာငး

မႈ၊ ငယစဥသငၾကားခရေသာ ပညာ၊ အေတြးအေခၚမနတ႔က ဆရာေကာငး၊ သမားေကာငးမားထမ ရရႏငျခငး

အေပၚမတည၍ ကလာဏပထဇဥတ႔မာ ေကာငးျခငးဘကေရာကႏငခြင ရသည။ မသားစက ဦးေဆာငျခငးမ

ဧရာမကမၸဏႀကးမား အလယ၊ ႏငငမားက ဦးေဆာငၾကသတ႔အဆး အေရးႀကး၏။ မညမ မနကနေသာအ

ေတြးအေခၚ၊ အသအျမင၊ ပညာမားရရလာသနညး ဟသညေပၚမာ ႀကးစြာအေျခခ၍ေကာငးျခငး၊ ဆးျခငးတ႔က

ရလဒအျဖစ ေမာလငႏငသည။

တခ႕ေသာသမား (ေယဘယ အသးအားျဖင) ပညာမားစြာ တတၾက၏။ ပညာတတျခငးႏင စာတတ

ျခငးက ကယတငပငးျခားႏငၾကေသာသမား ရႏငေသာလ အမနသ၊ မသကမ သတ႔လပရပမားျဖင တငးတာ

ႏငသည။ အမားအကး၊ ေလာကအကး မညမေဆာငရြကႏငျခငးသည အေျခခ ‘စ’ တခ ျဖစသည။ တခ႕

စတဓာတအထကတနးကေသာ ပထဇဥမားသည ကယကယတငလ သသရာမလြတေျမာကရန၊ အမားအ

ကးလပါရန ‘နရဏ’နညးျဖင ေလလာဆညးပးၾကသည။ တခ႕ စတဓာတေအာကတနးကေသာ သမားမာ

အမားက ကယကအထငႀကးေစရန၊ သတပါးေပၚ ပညာျပရန ‘အထဂႏၵပမာ’ ေလလာၾကသည။ စာတတျခငး

တေသာလ ပညာတကယတတျခငး မတႏငပါ။ ပထမအမးအစား ေခါငးေဆာငတ႔က ရရျခငးသည ေကာငး

ေသာ ဆလာဘႀကးတချဖစေသာလ ဒတယအမးအစား ေခါငးေဆာငတ႔က ဆရာ အတငမားမလင သဃာ

စငေမာကမည ျဖစသည။

ကယမတပါး

ဗဒၶ၏အဆးအမတ႔သည ေလာကမလြတေျမာကရန တခတညးအတြကသာ အကးရသညမဟတဘ

40

ေလာကႀကးထ ကငလညေနစဥတြငလ အကးႀကး၏။ ေလာက၊ ေလာကတရာ အကးႏစျဖာက ႀကးစြာရ၏။

တခ႕ေသာ ပညာရ၊ ေခါငးေဆာငေကာငးတ႔သည မမက ေပးကမးစြန႔ၾက ျခငး၊ အမား ေကာငးရာမြနရာ

ေရာကရျခငးအေပၚမာ ရသ(ေပာရႊြငျခငး)က ရယသည။ အထကမ ေအာကသ႔၊ ျမငရာမ နမရာ ေရစးသကသ႔

ျဖစ၏။ မမက ရယျခငး၊ အမားဒကၡဆငးရတြငးေရာကျခငးတ႔က မျပလပၾကေခ။ ပညာမလမကမားကား မမ

ရယျခငးတြင ဥစၥာပစၥညးအရျဖစေစ၊ ဂဏပကာသနအရျဖစေစ၊ ရာထးအရနအ၀ါအရျဖစေစ ႀကးစားေလရၾက

ၿပး ၎အေပၚ ရသယၾကသည။ ဆန႔ကငဘကျဖစသည။ ပညာရတ႔က ေလာကအကးေဆာငၾကၿပး ပညာမ

တ႔က ေလာကအကးယတေလာေစသည။ စာရတ ခ႕တသ၊ သမာသမတ မရသ၊ တကယေကာငး ဆနသ၊

အမားအကး ဖကဆးသတ႔က မေသခငက ‘ပပ’ေနသမားဟ သတမတႏငသည။

အဖြ႕အစညးတခတြင တာ၀နအရဆးသမာ ေခါငးေဆာငျဖစသည။ ေနာကလကမားအေပၚ တာ၀နပ

ခ၍မရ၊ တာ၀နယျခငးက Responsibility ဟသးၿပး တာ၀နချခငးက Accountability ဟေျပာပါသည။ ၂၀၀၈

ေနာကပငးေလးလပတတြင ကမၻာစးပြားေရးအေျခအေန၊ အထးသျဖင ဘ႑ာေရးက႑သည အေမာငတက

ထေရာကေန၏။ ေခါငးေဆာငလပသတ႔ တာ၀နခၾကရသည။ ေအာကေျခက အျပစပခ၍ မရ၊ အေမရကန၏

ဘဏႀကးႏစချဖစေသာ Freedie Mac ႏင Fannie Mae တ႔ စတငၿပလရာမ ဂယကက အားလးက ကးစက

႐ကခတသြားျခငးျဖစသည။ သမၼတက ထဘဏႀကးႏစခအေပၚ အျပစပခ၍ မရ၊ အေမရကနႏငင အေနျဖင

သမၼတမာ တာ၀နရေၾကာငး၊ တာ၀နယရသည။ ကမၻာ႔အဆငတြငလ အေမရကန တႏငငတညးက အျပစပ၍

အကးမထးေတာ။ ျပငသစ၊ အဂၤလန၊ ဂာမန၊ ဂပန၊ အေမရကန၊ တ႐တစေသာ အငအားႀကးႏငငမားစေပါငး

၍ ေျဖရငးရနသာႀကးစားၾကၿပး အေကာငးဆးနညးလမးကသာ ရာေဖြၾကရေတာသည။

သေဘာထားျပည၀သမားကား အျပစက မမကယ၌သာ ျမငေလရသည။ သေဘာထား မျပည၀သ၊

ေသးသမသမားသည အျပစ ဟသမက မမမအပ သမားကယ၌သာ ေတြ႕ျမငေလရၾကပါသည။ သတပါးအ

ျပစကျမငေလရသမားသည အာသေ၀ါတရားမား၍ အကသလစတႀကးသမားျဖစသျဖင ဘယေသာအခါမ

အရဟတမဂက ရႏငသမား မဟတၾကပါ။

Concept ဟေသာ အယအဆ၊ သေဘာထား၊ ခယခကတရပသည တဦး တေယာကအတြက အလြန

အေရးႀကးသည။ ငယစဥက တဦးႏငတဦး အကြာအဟသပမရခၾကေသာလ ႀကးလာေသာအခါတြငအကြာအ

ဟ လြနစြာႀကးမားသြားၾကရျခငးမာ ငယစဥမနသညဟ လကခခေသာ Concept အရျဖစသည။ ‘ပညာမတတ

လ ရပါတယကြာ”ဟ ခပတတေတြးၾကသမား ႀကးလာေသာအခါ ပငပနးဆငးရၾကသည။ အရာရာက ‘ရပါ

တယကြာ’ဟ သေဘာထားၾကသမား၏ ဘ၀သည တကယလကေတြ႔တြင ဆန႔ကငဘကျဖင ရငဆငတးၾကရ

သည။ ဘာမအလကား ‘ရပါတယကြာ’ ျဖစမလာၾကပါ။ ေပါေပါေတြးသမား၏ ဘ၀သည ‘ခပေပါေပါ’ ဘ၀ရင

မားသာျဖစသြားၾကသညက ေတြ႔ရပါသည။ ေအာငျမငၾကသမား၊ ဦးေဆာငေကာငးၾကသမားအားလး ဘယသ

မ ခပေပါေပါလပခၾကသမားမရဟ ယၾကညသည။ တခ႕က ‘ပါရမ’ ပါလာလ႔၊ ‘အတတက’ ေကာငးလ႔ဟ ဆင

ေျခေပးၾက၏။ သေဘာထားျပည၀သ၊ လေတာမားသည သမားက အျပစမျမငဟဆခသည စကားတြင ‘သက

မ’ ႏင ‘အေၾကာငးအရာ’ တ႔လ ပါ၀င၏။

‘ပါရမ’ဆသညက အလအေလာက ေရာကလာသည ကစၥမဟတ၊ ကငၾကရျခငးမရလာေသာ ရလဒ

တချဖစသည။ ဘာမမလပဘ ဘယကမ ‘ပါရမ’ ရမည မဟတပါ။ ‘အတတက’ဟ ေျပာလငလ ‘အတတက’

တခတညးပခ၍ ဘာမမလပလင ဘာမျဖစမလာႏငပါ။ ဗဒၶက ‘က၊ ဥာဏ၊ ၀ရယ’ သးပါးကေဟာခသည။‘က’

တြင အတတႏငပစၥပၸနကမား ထပခြႏငေသး၍ ပစၥပၸနကအရာပငးက နားလညစြာ၊ လမၼာစြာ ျဖညဆညးသင

သည။ ကယလပ၍ရေသာ အလပျဖစ၏။ အျခား၀ရယႏင ဥာဏအရာကလ သညဘ၀မာ ျဖညဆညး ခြငရပါ

ေသးသည။ လပဖ႔ႏင အမနက ျမငဖ႔၊ လကခႏငဖ႔သာ အေရးႀကးပါသည။

အေကာငးျမင

တခ႕က ေလာကႀကးႏငလေတြက အေကာငးျမငသည။ ‘ေယာနေသာ မနသကာရ’ ျဖစၿပး ကသလ

တရားျဖစျခငး၏ အနးဆးအေၾကာငးလ ျဖစသည။ တခ႕က ေဘးထင၊ ဘေျပာ၊ ဘယေတာမ အေကာငးမျမင၊

ဘယသ႔မလ အေကာငးမျမင၊ ကယက ဘာမမဟတေသာလညး ဘယသဘာလပလပ အေကာငးျမင စတအ

ခ ဆး႐ႈးေနၾကသမား ျဖစသည။ မညသ႔ဆေစ ေလာကႀကးက အေကာငးျမငရန သင၏။ အေကာငးျမငႏငမ

ေကာငးျခငးတ႔ကလပျဖစဖ႔ အခြငရလာသည။ အဆးျမငေနသမကာလပတလး အေကာငးလပျဖစမႈ ေရာက

လာမည မဟတပါ။ အဆးျမငေလရသမားသည တစတဦး၏ မေကာငးမႈျမမႈနေလာကက အျမငအားသနေလ

ရၾကေသာလညး မမတ႔၏ ႀကးမားေသာအျပစကကား ျပနျမငေလမရၾက၊ ကယကယကယ ေ၀ဖန သးသပႏင

ရန အခနမေပးႏင၊ မေပးလၾကသမား ျဖစသည။

ေခါငးေဆာငေကာငးတ႔သည ေအာငျမငစြာေဆာငရြကႏငၾကရန အရညအခငးအခ႕က ျဖညဆညး

ၾကရသည။ ေခတသစအရညအခငးမားက စမခန႔ခြမႈဘာသာရပ၌ ထညသြငးေပးထားၾကၿပး ေရးက ဗဒၶမန႔

41

ၾကားခေသာ အေျခခအရည အခငးမားမာ...။

- ၾကာျမငစြာ ျပလပျခငး

စရကာလ ဘာ၀နာ

- မရပမနား အလပလပျခငး

နရႏရ ဘာ၀နာ

- အကြငးအကန မရလပျခငး

နရ၀ေသသ ဘာ၀နာ

- ႐ေသေလးစားစြာလပျခငး

သကစၥ ဘာ၀နာ

- ေပာရႊငစြာ လပျခငး

အဘရတ ဘာ၀နာ

အေကာငးျမင၀ါဒရျခငးသည မဂၤလာတပါးျဖစသညႏငအတ ပကတတရားက ျမငျခငးသညလအေရး

ပါ၏။ တ႐တျပည ယဥေကးမႈေတာလနေရးႀကးသည ဥက႒ႀကး ေမာစတးအား ၾသဇာအာဏာ ေပးလကႏင

သညကလြ၍ ဘာမျဖစမလာခ။ တန႔ေရာကဖန (Deng Xiaoping) လကထက ႏငင၏အေျခအေနႏင ကမၻာ

ႀကး၏ ပကတအေျခအေနတ႔က အမနျမငသးသပႏငခသညေနာကပငး ျပျပငေျပာငးလေရးမား လပေဆာငမ

တ႐တႏငငႀကး တးတကလာျခငးျဖစသည။ အေလာငးေတာ၏ ဒကရစရယာေျခာကႏစကငစဥက ဗဒၡ အျဖစ

ေရာကရမသြားခပါ။ မညသ႔ျဖစေစ ကငၾကအားထတမႈမားက ပါရမအျဖစသ႔ေတာ ကးေျပာငးႏငခပါသည။

မဇၩမ ပဋပဒါ နညးလမးျဖငသာ ဗဒၡအျဖစသ႔ေရာကရႏငမညဟေသာ အမနတရားကျမငျခငး၊ လကရ အေျခအ

ေန၏ ပကတအေနအထားက သးသပႏငျခငးတ႔ေၾကာငသာ ေနာကဆး ဗဒၶအျဖစ ေရာကရချခငးျဖစသည။

လ႔သဘာ၀အရ လခငတာရေနလင အေကာငးဟယဆရေသာ အေျခအေနျဖစစဥတြင မညသမ ပ

ကတအေျခအေနက မဆနးစစမၾကပါ။ နညးပါးခေသာ အေတြ႕အၾကသည ဆးေသာအေျခအေန၊ မမ မႏစ

သကေသာအေျခအေနသ႔ေရာကသညအခါ ပါရမျဖစမလာခ၍ သးသပခကမား အမနတရားမ ယတေလာႏင

ပါသည။ အေမရကန၏ဘ႑ာေရး ႐တတရက အဆးဘကတမဟတခငး ေရာကရသြားျခငးမာ ဤေပၚတြင

အေျခခေနသညက ေတြ႔ရပါသည။

ေလာကသည ေကာငးခါ၊ ဆးတလညျဖင သမငးစာမကႏာတ႔က ဖတခငစဖြယ ဖနတးေပးသည။ ၾက

မၼာရဟတတ႔သည လညးဘးအေရြ႔ျဖင အေပၚမေအာက၊ ေအာကမအေပၚသ႔ အေျပာငးအလတ႔က ျဖစေစ၏။

အေပၚေရာကသညအခါ မျပငဆငထားၾကသမား၊ ေလာကက ခပေပါေပါေတြးတတၾကသမား၊ ေအာကေရာက

သညအခါ ခါးသးေသာအေတြ႕အၾကတ႔က ခစားၾကရသည။ ထသ႔ေသာ ေကာငးျခငး၊ ဆးျခငးႏစျဖာၾကားခစား

ေနၾကရငးျဖင ေလာကအကး၊ အမားေကာငးကးက ရတတသမေဆာငရြကႏငၾကရန ႀကးစားဖ႔လပါသည။

ထသ႔ ေဆာငရြကႏငမသာ အနညးဆး လပသေသာလ ျဖစေခပါမည။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

အခနတခက နားလညခစားျခငး

ေနဇငလတ (November 2009)

ဘေမာငတ႔ ‘အခန’ န႔ ပတသကလ႔ ဖြငဆမႈအမးမး မတသား ရဖး

တယ။ ‘Time is Precious.’ အခနဟာ တနဖးရတ အရာလ႔ ဆတာမး၊

‘Time waits for no man’ အခနဟာ လက ေစာငမေနဘး ဆတာမး၊

‘No similar thing as time’ ဆတ အစားထးမရတအရာ ဆတာမး၊

ေျပာရရင အခနဟာ လေတြအတြက ဘယေလာကအေရးႀကးတယ ဆ

တာက ႐ႈေထာငအမးမးက ေဖာကးၾကတာပါ။

ကာလတခက ျဖတသနးၿပးတအခါမာ အခနန႔ပတသကလ႔ ‘ငါတ႔ဘယ

ေလာက’၊ ‘ဘယလ’ အသးခႏငခသလဆၿပး တခါတေလမာ ဘေမာင

42

ေတြးမတယ။ ပါလမနေခတမာ ေမြး၊ အဒအေငြ႕အသကက ခပပါးပါး႐၊ ဆရယလစမာ ႀကးျပငး၊ ေစးကြကစး

ပြားေရးမာ ႐နးကနရငး ဆပငတ၀ကျဖသြားေစတ အခနကာလတခက ျပနၿပးသးသပမတယ။ ခစားခကတခ၊

သညေခတစကားန႔ ေျပာရရင ‘ဟတ’ ေတာေတာထသြားတယ။ ေသမငးက သေဘာေကာငးလ႔ နကျဖန၊ သ

ဘက ေခၚမသြားေသးဘ သကတမးေစေလးေနရရငေတာငမ လကကနခန ေတာေတာနညးေနပါၿပေကာလား

ေကာလား လ႔ မၾကာ မၾကာ သတထား မပါရ႕။

ၿပးဆးသြားခတ အခနေတြမာ ဘာလပခသလ၊ ဘာေတြ လပခြငရခသလ၊ ဘာေတြေရာ လပႏငခသ

လ။ ကနတအခနေလးမာေရာ ဘာေတြလပဖ႔ ျပငဆငထားသလ၊ ဘယေလာက လပခြငရမလ။ လအမးမး ရ

ၾကပါတယ။ တခ႕က လပႏငတယ။ လပခြင မရဘး။ တခ႕က လပခြငရတယ။ မလပႏငၾကဘး။ ဘေမာငတ႔

ဘယအမးအစားထ ပါသလ မသဘး။ ကယက ဘယအမးအစားထပါသလလ႔ ဘေမာင ဦးဆး ဆနးစစမ

တယ။ ခပညညထမာ ပါသလား၊ ခပသငသငထမာ ပါသလား။ ေသခာတာတခကေတာ ခပေကာငးေကာငးထ

မာ မပါတာပ။

ျပညသပငေတြ သမးၿပး ဆရယလစရယလ႔ စနစသတမတလကတအခနမာ ဘေမာငက ၁၀ ႏစသား

ေလာကပ ရေသးတယ။ ပါလမနေခတကလႀကးေတြ လြတလြတလပလပ ေျပာၾက၊ ဆၾက၊ ေပာၾက၊ ရႊငၾက

တာေတြက ဘေမာင ခပပါးပါးသတရႏငခတယ။ မဘက ေခာငေခာငလညလညရလ႔ အေကာငးစား St.John

ဆတေကာငးမာ မလတနးအထ ေနခရဖးေသးတယ။

အဒေကာငးမာ ငါးႏစေလာက ေကာငးတကၿပး ဖငမပေသးဘး။ ျပညသပငေတြ သမးလ႔ ျမနမာ

ေကာငး ျပနေျပာငးလကရတာလ ေကာငးေကာငးမတမတာပ။ ဘမသ၊ ဘမသ ျမနမာေကာငးေျပာငးရာမာအ

တနး တတနး အေလာခရတယ။ St.John မာက K.G မာ ၃ ႏစတကရတာဆေတာ ျမနမာ ေကာငးတကရသ

ေတြထက ၂ ႏစေလာကက ပသြားတယ။ တတနး အေလာခလကရျပနေတာ စစေပါငး ၃ ႏစ၊ ငယတနးက

ေတာ မသေသးဘး။ ႀကးလာေတာ ဘေမာငတ႔ ‘ထ’ ေရာ။ အလပထ၀ငေတာ အတနးတေတြထက ဘေမာင

က ၃ ႏစေလာက အသကပႀကးေနတယ။

စကမႈတကသလမာ ၆ ႏစေကာငးတကၿပး ဗလသငတနးက အသက အၿမးဖားကပမလ႔ စစမႈထမး

ခြငရလကတယ။ ဆရယလစေခတဆေတာ အဒတနးက ဌာနဆငရာ၀နထမး လပမလား၊ စစထ၀ငမလား ဆ

တ ေရြးခယစရာထက ပၿပး ဘေမာငတ႔ပမရခၾကဘး။ စးပြားေရး ဘာမမညမညရရ လပခြငရခတာ မဟတဘး။

ဘေမာင ႐း႐းသားသား ၀နခရရင အဒတနးက အသက ၂၀ ေကာ အရြယမာ တငးျပညခစစတက အဓပၸာယ

ေကာငးေကာငးမဖြငတတေသးဘး။ အေဖသငယခငးဗလမးႀကးတဦး အမလာလညေတာ စမတကတ စညး

ကမးႀကးတ သ႔ပကၾကညၿပး သေဘာကလ႔ တပထေရာကသြားတာ။

ဗလသငတနးေကာငးဆငးၿပး စစအငဂငနယာၫႊနၾကားေရးမး႐းက သတငးပ႔ေတာ အသကငါး

ဆယေကာ၊ ေျခာကဆယနးဗလမးေတြက သတထားမလကတယ။ တခ႕ဆ B.Sc Eng. ဘေမာငတ႔လ B.Sc

ေခတက မဟတဘး။ တကယပ ကမၻာန႔ရငေဘာငတနး သငလာၾကတသေတြ။ ဟတတယ။ အဒတနးက အင

ဂငနယာတပက ခပေသးေသးပရေသးတာ။ တႏငငလးစေပါငးထားတ အငဂငနယာတပဖြ႕ႀကး တခလးမာမ

ဗလမးႀကး တေယာက၊ ဒဗလမးႀကး ၄ ေယာကေလာကပရတယ။ ကနတာ ဗလမးေတြပ။

ဘာမား တတႏငဦးမာမ႔လ႔လ။ ဘေမာငက သတပြငတညး ရတ ဥစၥာ။ ‘က’ ပေလဆၿပး ဆရယလစ

ေခတႀကးတခလးက ျဖတသနးပစလကတယ။ ဘေမာငက ကယကယကလပႏငတယလ႔ေတာ သပမထငပါ

ဘး။ ဒါေပမယ လပၾကညခငစတကေလးေတာရတယ။ ဒါန႔ပ ေစးကြကစးပြားေရးမာ အၿငမးစားယၿပး လပငနး

ရငဘ၀က ေျပာငးလကျဖစတယ။ သညေနရာမာ ဘေမာငက သတထားမလကတာတခ ရတယ။

စးပြားေရးလပငနးရငျဖစတအခါမာ အသကက နညးနညးေထာကသြားၿပ။ တကယဆရင ပညာရာတ

အရြယအၿပး အသက ၂၀ ေကာေလာကမာ စးပြားေရးလပငနးေတြန႔ ထေတြ႕သငတယ။ အဒေတာ သမား တ

လမးေျပးရင ကယက ႏစလမးေျပး စနစကငသးရတယေပါ။ ေနာက ေကာျဖတရတ အခကအခတခက သတ

ပညာ။ ဆရယလစေခတတေခတလးမာ ေယဘယသေဘာေျပာရရင မးဆကတခလး သတပညာမာ အား

နညးခၾကရတယ။ အဒေတာ သမားစာတအပဖတရင၊ ကယက ႏစအပဖတ လပရျပနတယ။ ေနာက အခက

အခတခ ရေသးတယ။ ဗ႐ကေရစစတ၊ အဒါကေတာ သပမျပငလကရပါဘး။ ၀နထမးဘ၀မာတညးက

ဘေမာင Flexibility ဆတ ေပာေပာေပာငးေပာငးမးေနတတခလ႔ပ။

တကယဆရင ေလကားဆတာတထစခငးတကဖ႔ ေကာငးတအရာပါ။ ဆးေမြလ႔ မေျပာလေပမယ အ

ေမြေကာငးမရလကေတာ ဘေမာငတ႔ေလကားက ခနပေကာလႊားၿပး တကခ ၾကရတယ။ နဖးကေခြၽး ေျခမ မ

ကခေပမယ ေလလာလကရတာေတြက ေခါငးေပၚၾကကဥတငရင ကကသြားေလာကတယ။ အရြယလြနမ စး

ပြားေရးစလပရတာဆေတာ မေအာငျမငျပနရငလညး တဖကက ရကစတ၊ တဖကက ‘ပနး’တစတ၊ ဘာပေျပာ

ေျပာ ေပာစရာေတာေကာငးပါတယ။ လပခြငရသြားၾကလ႔ပ။ ဟတတယ။ အေရးႀကးတာက လတငးလပခြင ရ

ၾကဖ႔ပ။ မေအာငျမငရင ကယညလ႔၊ ေအာငျမငတသေတြကေတာ အနညးဆး မဒတာပြားႏငတယ။ ၿပးခတ ၃

43

ပတေလာကက Newsweek မာ Quiet Revolution ဆတေခါငးစးန႔ ေဆာငးပါးတပဒ ဖတလကရတယ။ အာ

ဏာရ အႏၵယကြနဂရကပါတမာ ရာဟးရဂႏၵက ျပျပငေျပာငးလေရးေတြလပတအေၾကာငး။ သေျပာတာေလး

က မတသားစရာအေကာငးပ။

‘ဆငးရခမးသာ မညမမႈထက အေရးပႀကးတာက လတငးအခြငအေရး ရႏငၾကဖ႔ပ’

လတငး လပခြငရႏငၾကဖ႔က သကဆလတာပါ။ ေစးကြကစးပြားေရးမာ ေတာေတာမားမား လပခြငရ

လကၾကပါတယ။ လပႏငကငႏငသေတြ ေတာေတာမားမား တးတကသြားၾကသလ ေလေလာရငး တကကး

ၾကသေတြလရၾကတယ။ ဘာပေျပာေျပာ လပခြငဆတ Opportunity ကေတာ ဆရယလစေခတကထက စာ

ရင အမားႀကးပြငလငးလာပါတယ။ ဆရယလစေခတမာ မးဆကတခစာဟာ စနစတခရ႕ သားေကာင ျဖစခရ

ေပမယ ေစးကြကစးပြားေရးမာ အေတာေလးအခြငအလမးပြငခပါတယ။

‘Time is Precious’ ဆတ အရာဟာ ေစးကြကစးပြားေရးမာ အဓပၸာယပၿပးဖြငလ႔ ေကာငးလာခတယ။

တကယဆရင ဘေမာငက ကယအတြကကယပတာ မဟတဘး။ သကေသာငသကသာန႔ ဘ၀က နဂးခပလ႔

ရေနၿပပ။ ပစရာမရပါဘး။ ဒါေပမယ ႏငငတကာခရးဆန႔တအခါကေတာ အကြာအဟေတြ၊ သတ႔ မကလးေတြ

က ေကာငးေကာငးသတထားမလာတယ။ ကယက တတယအရြယထလေရာကၿပ။ လပႏငတာေတြကလလပ

ခၿပးၿပ။ ကနတ လကကနအခနေလးမာ ဘာသာေရးန႔စာေလးေရးၿပးေနမယဆ ေနလ႔ရတယ။ လကရ အခန

က ျဖတသနးေနၾကတ မးဆကသစေတြအတြက တစတရာေသာအခြငအလမး မရမာစးတာတခပ။

‘သ’ ဘယေလာက ေကာငးေကာငး၊ မေသြးေပးရင သေခးတက တတတာ ဓမၼတာပ။ လငယေတြတး

သြားမာ စးတယ။ ကယတနးက ေစးကြကစးပြားေရးအစမာ ႏငငတကာစးပြားေရးသမားေတြန႔ မမမတ စးခငး

ထးခရတာ သြားသတရမတယ။ အခနေတြ အကးရပါေစလ႔ ဆေတာငးမတယ။

ငယစဥက ‘အခန’ တခက ၾကာတယလ႔ထငရတယတ။ ႀကးလာေတာ အခနတခဟာ သပျမနတာပ

လ႔ ေျပာၾကျပနေရာ။ ဘာေၾကာငလလ႔ ဘေမာင စဥးစားၾကညမတယ။ ဆကေကာေလာဂက ဘေမာငက အ

ထးျပခသတေယာကေတာမဟတပါဘး။ ကာလတခက အမတထငထငျဖတသနးခၿပးတ သတေယာကအေန

န႔ အခနတခအေပၚခစားရာမာ သတထားမတာတခေတာ ရတယ။ ကယ ႐ႈေထာငက ကယေျပာတာေနာ။

ငယစဥမာ လပစရာကနညးၿပး အခနကသတျပမတာက မားတယ။ ႀကးလာေတာ လပစရာ ကငစ

ရာေတြကမားလာၿပး အခနက သတျပမတာက နညးသြားျပနတယ။ အဒအေပၚ မတတ ခစားခကေၾကာငလ႔

ပလ႔ ထငတယ။ အခနကေတာ အခနပ။ သ႔ဘာသာသ မနမနသြားေနတအရာပါ။ ဘယသ႔ကမ မကႏာလက

ၿပး ပလ မေပးဘး။ ေလာလ မေပးဘး။ သးစြသေတြအေပၚမာသာ ခစားခကက ျဖစလာတာ။ ဘေမာငတ႔ အ

ရြယေရာကေတာ အခနဆတာ ဘယလကနသြားမနးကမသတအရာ ျဖစမနးမသ ျဖစလာတယ။ တနလၤာေန႔

႐းတက႐ရေသးတယ။ ဘယလလပ တနဂၤေႏြေန႔ ေရာကသြားမနး မသလကေတာဘး။

‘Time is running’ ျဖစလာတယ။ တခ႕ကလ ‘Time is flying’ တ။ အခနကေတာ မနမနခတကေန

တ အရာပါ။ အဒ မနမနခတကေနတ အခနန႔ထပတ အားလးေသာသေတြ တစတရာေသာအတငးအတာ အ

ထလပခြငရၾကဖ႔ပ လပါတယ။ အာ၀ါသေကာငးေကာငးတခမာ အဒအခြငအလမးေတြက ရႏငသလ၊ ေရခ ေျမ

ခေကာငးမရရငေတာ အဒအခြငအလမးဟာ ေမးမနတတပါတယ။

ဘာပေျပာေျပာ၊ ေနာကတႏစတာကာလမာ အေျပာငးအလတစတရာရလာဖ႔ ႀကးစားေနၾကတာ ၾကား

ေနရပါတယ။ အာ၀ါသေကာငးတခ၊ ေရခေျမခေကာငးတခ ခငခငျမျမ ျဖစေပၚပါေစလ႔ ဆေတာငးရပါတယ။

ကယျဖတသနးခရတ ကာလတခ၊ ႏဆ၊ ပဆ၊ စတခြနအာၾကခငဆမာ ဘာမလပခြငမရတကာလမးန႔ မး

ဆကသစတ႔ ေ၀းပါေစလ႔ ဆႏၵျပရပါတယ။ စငကာပက ၀ါရင၀နႀကး ဂခပေထာင မတခကျပသြားတာေလး

ဘေမာင သတျပရလကတယ။

“ျမနမာႏငငဟာ အေျခအေနေကာငးတခကရလကရင ဆယႏစအတြငး ဖြ႔ၿဖးလာၿပး ေနာကဆယႏစ အတြငး

အာရမာ အထငကရတးတကလာတ ႏငငတခ ျဖစလာလမမယ”

သေျပာတစကား အတအကေတာမဟတဘး။ အဒသေဘာပါတစကားမး ေျပာသြားတာ အားရစရာ အေတာ

ေကာငးပ။ ဘေမာငတ႔ အသကအရြယမးဆကေတြမာ အဒလတးတကႏငမႈက ျမငရဖ႔ အလမးေ၀းခရေပမယ

ဂခပေထာငႀကးေျပာသလ ေနာငအႏစ ၂၀ မာ တးတကတ ႏငငႀကးျဖစဖ႔ ဥယာဥမးေတြ ႀကးစားၾကလမ

မယလ႔ ယၾကညပါတယ။ ‘က’ ေကာငးလ႔ ေနာငဘ၀မကးေသးရင အဒအခနမာ ပတျဖာလကခငပါရ႕။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

44

ေစတနာမန က ျဖစေစသည

ေနဇငလတ (December 2009)

အခတေလာ ဘာသာရပဆငရာေဟာေျပာပြေတြန႔ အကးေပးသလပ၊စတ

ရေပမယ အလပတဖကန႔မ႔ တႏစ ႏစပြေလာကပေကာငးတယဆတ အ

ယအဆန႔ ခတကခတာ ခႏစႏစ၊ ရစႏစေလာက ရၿပ။ သညႏစ မာေတာ

ကန႔သတလ႔ မရေတာဘး ျဖစလာတယ။

တလတညး ေလးငါးပြေတြ ဘာေတြျဖစသြားတယ။ ရနကနပရသတ အ

တြက ျပနာသပမရဘး။ မနစ ၄၀ေလာက ကားေမာငးသြားရင ေျပာ

ရမယ ဟတယတလးလးကေတာ ေရာကသြားႏငတယ။ မႏေလးလ အ

ေ၀း ပရသတကေတာ သးေလးရကေလာက အသြားအျပန ၾကာတတ

တယ။

မႏေလးပြ စစဥသေတြကလ သ႔လထအတြက မရမကေတာငးဆတတေတာ သြားေပးေနရျပနတယ။

‘ဆရာရယ၊ ရနကနမာက ပညာရငအမားစက ရေနေတာ Seminar ေတြက မမားေပမယ ရသငသေလာက ရ

ေနတယ။ မႏေလးမာက အလာကၾကပါတယ။ တတႏငရငလာေပးေစခငပါတယ’ ဟတေတာလဟတပါတယ

မႏေလးလထက ရနကနကသေတြေလာက ပညာရပဆငရာေဟာေျပာပြေတြမာ အခြငအေရးသပမရၾကရာဘး၊

အဒေတာ ဘေမာငတ႔ ကယအလပက အခနပဆငးၿပး မႏေလးသ၊ မႏေလးသားေတြအတြက သြားေပး ရပါ

ေတာတယ။

ဇလငလတနးက တေခါကဆရင ဘေမာငတ႔ လေတာေတာ ပနးသြားတယ။ ေရာကေရာကခငး အဒ

ညေနမာကပ စးပြားစမခန႔ခြေရးသငတနးတကေနတ သငတနးသားေတြက Entrepreneurship ဆတ စြန႔စား

တထြငသေတြန႔ပတသကတ လကခာ ႏစနာရၾကာေပးရတယ။ ျပနလနေမးခြနးေတြန႔ဆေတာ သးနာရ နးပါး

ေလာက ၾကာသြားတယ။ သငတနးသားေတြထမာ ဆရာ၀နေတြ၊ အၾကေပးေတြ၊ လပငနးအေတြ႕အၾကရတသ

ေတြ၊ လပငနးတခက ဦးေဆာငေနတသေတြ ပါတယ။

ဘေမာင ကယတငကလ သအရသကသကေျပာရတာ သပၿပးအာမေတြ႕လဘး။ တတယႏငငေတြ

ေတာေတာမားမားမာ သအရက နညးနညးျပငၿပး သးရတာမားတယ။ ကယတငက စးပြားေရးလပငနး

ေတာေတာမားမားက ထထ၀င၀ငလပေနသဆေတာ အဆငတေျပေတာ အေတာျဖစသြားပါတယ။

ေနာကရကမာကေတာ ပြစစဥသက သ႔႐းအဖြ႔က သငရာ အေၾကာငးအရာတခ အေပၚမာ တခခ

ေလာက ေဆြးေႏြးေပးပါဦးဆတာန႔ ႏစနာရေလာက ျပနလနေဆြးေႏြးမႈတခ လပေပးလကရျပနပါတယ။ မႏ

ေလးက လေတြေတာတယလ႔ ေျပာရမယ။ အခနကအကးအရဆး အသးခသြားႏငတယ။ ဘေမာငတ႔က

ေတာ လာထြကခငခင ျဖစရတာေပါ။

Main event ျဖစတ ၂၆.၇.၀၉ က ဘယေလာကသတေျခ႐ကရသလဆရင ေဟာေျပာခန ၁ နာရ နး

ေနတာေတာင ဘေမာင အ၀တမလရေသးဘး။ ေရ႕ပြၿပးၿပးခငး ကမနးကတနး ကယအခနးျပန၊ အ၀တလ၊

မကႏာသစၿပး၊ ေနတဟတယေအာကဆငးလာေတာ အခနက ၁နာရထးဖ႔ ၁၀ မနစေလာကပ လေတာတယ။

အဆငသငမာေပးထားတ ထမငးေၾကာက ေလး၊ ငါးလတေလာက ပါးစပထ အတငးထညၿပး ကမနး

ကတနး စငေပၚတကခရတအျဖစ၊ ေရေတာငေသာကဖ႔ သတမရေတာ။ ခနးမထေရာကေတာ ဘေမာငန႔ ပတ

သကတ ကယေရးအခကအလကအခ႕က ေၾကာျငာသကမတဆကေပးတယ။ ပြစစဥတ ကေဇာမငးထြနး

(Tip Top Education) က အမာစကားနညးနညးေျပာရငး ဘေမာငက ထပခငးေကာငးေအာင ရနကနက တ

ကးတကလာေျပာေပးတအတြက ေကးဇးတငစကားေလးန႔ပြက ဖြငလကပါတယ။ ဘေမာင အလညအေရာက

မႏေလးသ၊ မႏေလးသားေတြက ကယစတႏစျဖာရႊငလနးခမးသာေစဖ႔ ဆေတာငးရငး စငေပၚက ပရသတက

ၾကညလကေတာ ရငထတခခ ခစားလကရသလ။ မႏေလးပရသတ အားေပးမႈက ေၾကာကခမနးလလ အားရ

စရာႀကးပ။

ပထမ ပရသတ ၂၅၀ ေလာကပ လာႏငမယလ႔ထငၿပး ထငခစထားတာ...တးရငး၊ တးရငးန႔ ထငခ

၄၀၀ ေကာ ပပေလာကျဖစသြားတယ။ ေဘးခငးကပ၊ ေရ႕ေနာကျပနစၿပး ၀ငသေလာကထညရေတာ ပရ

သတေတြ ေတာေတာေလးကပကပတညးတညး ျဖစသြားရာတယ။ မတတတရပၿပး နားေထာငသေတြကလ

45

မနညးဘး။ မတတတရပစရာမရလ႔ ျပနသြားၾကတသေတြကလ မနညးဘးလ႔ သရတယ။ စစေပါငး ပရသတ

၅၀၀ ေကာေလာက ရတယ ေျပာတယ။

ဘေမာငကလ အလကကမးဆးမသစြာန႔ အေရာကအေပါကနညးတ မႏေလးသားေတြအတြက မား

မားၾကားရပါေစေတာဆၿပး Power Point မာ Slide ေပါငး ၆၀ ေကာ ျပငဆငခတာဆေတာ ေျပာခနန႔ ျပန

လနေဆြးေႏြးခန စစေပါငး ၄ နာရေကာေလာက ၾကာသြားတယ။ ပရသတႀကးက ကပကပ တညးတညးမာ

အခနအၾကာႀကး ဒကၡေပးသလမား ျဖစသြားသလားမသဘး။ ေတာပါေသးရ႕။ ေဟာေျပာပြၿပးတအထ တ

ေယာကမ ေစာၿပးထျပနသြားတာ မေတြ႕လကရဘး။

ေဟာေျပာတအပငး ၿပးသြားေတာ ျပနလနေဆြးေႏြးရမယအပငး ေရာကလာတယ။ မႏေလးသ၊ မႏ

ေလးသားေတြက ရနကနသ၊ ရနကနသားေတြထက ပၿပးေမးႏငတာ သတသြားထားမလကတယ။ ေတာေတာ

ေလး ေမးၾကတယ။ ရနကနပရသတေတြမာ ေမးလမ ခနစဦး၊ ရစဦးေလာကပ။ ႏစေယာကေလာကက ေဟာ

ေျပာပြတငးနးပါး လကနားေထာငၿပး ေမးတတၾကတသ။ မႏေလးပရသတကေတာ ၁၅ ေယာကေလာကက

ေမးတာ။ ေနာကဆး ပြစစဥသက အခနအေတာေလး ၾကာသြားလ႔ ပြကရပလကမ ၿပးသြားေတာတယ။

ဘာပေျပာေျပာ မႏေလးပရသတေတြ အငန႔အားန႔စတ၀ငစားတာကေတာ ခးကးရမာပ။ ေမးႏင ျမနး

ႏငတာကလ အားရစရာေကာငးတယ။ ကတသးကတသပေမးတာမးေတာ မေတြ႕ရဘး။ တခေတာ အၾကေပး

သြားတယ။

“ေနာကဆရင လမားမား ဆတ ေနရာမာ လပေပးပါ”တ။

ဇလငလအေခါကတနးက မႏေလးမာ ဘေမာငေျပာျဖစတေခါငးစဥ က 'Knowledge Power & Strategy' ျမန

မာလဆရင ‘စးပြားပါ၀ါန႔မဟာဗဟာ’လ႔ အဓပၸာယျပနရငသငမယထငတယ။ တကယေျပာခငတာက‘Power’

ဆတ ေခါငးစဥတလးတညး။ ပါ၀ါရ႕ ေအာကပါ...သကဆငရာ နယပယအသးသးက ပါ၀ါေတြရေနတာက သ

ေစခငတယ။ ပြစစဥေပးတာ Tip Top ပညာေရး၀နေဆာငမႈအဖြ႔က ကေဇာမငးထြနး ျမနမာလျပနေပး လက

တာ ပၿပးလတယ။

“စးပြား ပါ၀ါ၊ စးပြား ဗဟာ” တ။

ေခါငးစဥန႔ လကဖကေအာင စးပြားေရးပါ၀ါန႔ ဆငတာေတြက ဘေမာင အဓကေျပာရေတာတာေပါ။ ဒါေပမယ

လတငးသသငတ ပဂၢလကပါ၀ါ (Personal Power) ကလ ထညေျပာျဖစတယ။ အဒ ပဂၢလကပါ၀ါကေန တ

ဆငခငးတကလာတအခါ ႏငငအဆငပါ၀ါ၊ အမးသားပါ၀ါေတြ ဘယလရႏငတယဆတာအထ ခပၾကမးၾကမး

ေလာက ပေဖာေျပာႏငခတယ။ အဓကမးေမာငးထးေပးျဖစတာက ပညာပါ၀ါ (Knowledge Power)ပ။ ပညာ

ပါ၀ါက အရငးအျမစကတယ။ အဒကပ ပါ၀ါမနသမကထတလပေပးျပး လတငးျငငးမရတအရာလျဖစပါတယ။

မဟာဗဟာ (Strategy) လ႔ေျပာရင လေတြက ျပးစစလပတတၾကတယ။ ကယန႔မအပစပတ အရာ

လ႔ထငၾကဟနတတယ။ သမားႏငငေတြမာ ခပတြငတြငေလးသးေနတအရာပါ။ ဘေမာငတ႔ဆမာ နညးနညး

စမးေနသလပ။ အဒ မဟာဗဟာဆတာ တကယေတာ ဘာမဆနးတအရာမဟတဘး။ မသးတတရငသာ သ

မားေနာကက ေရာကမနးမသေရာကသြားမာ။ မဟာဗဟာသေဘာက ျမနမာေတြန႔သပမစမးေစခငေတာ အ

ဒ မဟာဗဟာအေၾကာငးကလ ထထ၀င၀ငနးပါးေလာက မတဆကေပးျဖစတယ။ စးပြားေရးမာသးၾကတ မ

ဟာဗဟာ၊ ႏငငေရးမာသးၾကတ မဟာဗဟာေတြက ဥပမာေပးျဖစခပါတယ။

မႏေလး ပရသတ စတ၀ငတစား ရၾကပါတယ။ ဘေမာငတ႔လ လေတြက ႏငငတကာစႏႈနးရတ အ

ေၾကာငးအရာေတြက ခပမားမားေျပာသင၊ ေဆြးေႏြးသငတယလ႔ ထငတယ။ ပထမေတာ ရငးႏး သြားေအာင

ေပါ။ ေနာကေျပာပါမားရင သးတတသြားၾကမယ။ ႏငငတခအငအားရၿပး ကမ ၻာဇာတခရ႕ ေနရာတေနရာရဖ႔

အတြက အရငကလ ႏငငေရးအယအဆတရပတညး အားေကာငး႐န႔ မရႏငေတာဘး။ ေခတအေတာ ေျပာငး

သြားၿပ။ လေတြကလ အသေတြအေတာကေလး တးလာၾကၿပ။ အေျဖတခမထြကဘန႔ အယအဆတရပ ေရ႕

တနးေရာကမလာႏငေတာဘး။ စးပြားေရးပါ၀ါ အားေကာငးမ၊ မဟာဗဟာ မနကနမ၊ အဒႏငငမာရတ သေတြ

ပညာ အေျမာအျမငရမ၊ ေအာငျမငႏငတာ။ တဦးခငးေတာလာရင အစအေပါငးျဖစတအဒႏငင တးတကမာပ။

တစဦးခငး ‘ေရာ’ေနၾကရငေတာ ဒရငးကတကႏငမာ မဟတဘး။ အဒအခကက ေလးေလးနကနကသေစခင

ခတာ ဘေမာငဆႏၵပ။

မနကျဖနေလာက ဘာလပမယဆတ အေတြးက သညေခတမာ ‘တနး’ မ၀ငေတာဘး။ တႏစစာ

ေလာက အေတြးကလ စာမဖြ႔ေလာကေတာ။ အနညးဆး ၁၀ စႏစ တခစာေလာကကေတြးထားႏင၊ စမကနးခ

ႏငေလာကမ အသကေကာငးေကာငး၀ေအာင႐လ႔ရမယေခတ ေရာကေနၿပ။ ဘေမာငတ႔ကေတာ အရြယမ

ႀကးေသးေပမယ ရသငသေလာကေတာရေနပါၿပ။ ေနာကမးဆကေတြအတြကပ ျဖစေစခငတာပါ။ အနာဂတ

46

ဟာ မးဆကသစေတြရ႕လကထမာရသငတယ။ ဒါလ ျငငးမရတအရာပ။ မးဆကသစေတြ အေတြးအေခၚ၊ အ

ယအဆၾက႕ခငမ၊ ပညာေရးေတာငတငးမ ကယလမး ကယႏငင မကႏာပနးလမာ။ ပညာဟာခနထားေကာငး

တ၊ ေမထားေကာငးတအရာ မဟတဘး။ မေမထား၊ မခနထားၾကပါန႔။ လမးပါ တးသြားႏငတယ။

ဗဒၶက ေဟာတယေလ ...‘အတ-ပရ’တ။

‘ပရ-ပရ’ဆရင အမကဆနအးထ ကြကတကတာ ေတြ႕ရလမမယ။ ‘အတ-အတ’ဆျပနရငလ မဟနျပနဘး။

ကယလမး လမႈအဖြ႔အစညးက ဒကၡေပးမယသ။ ‘အတ-ပရ’ဆတာကေတာ မဇၩမမဋပဒါ အကဆး။ ကယ

ဆနအးထမာ ဆနကအျပညျဖည၊ ၀မးေရး၊ ေနေရး၊ အစာ မငးစာ မပရေတာဘးဆရင ‘ပရ’ဆတ အမားကစၥ

လပလ႔ရၿပ။ လန႔တရစၦာနကြာတာ အဒအခကပ။ တရစၦာနဆတာ ‘အတ’ သကသကကပ ၾကညတတတ သ

တ၀ါေတြ၊ အမားအကးဆတကစၥ သပမတြကတတဘး။ သ ဘာ၀က ဖနတးေပးထားေတာ အျပစဆလ႔မရ။

လေတြမာကေတာ ကယမသားစအျပင ကယလမႈအဖြ႔အစညး၊ ကယလမး၊ ကယႏငငအဆငေကာငး

ကးျဖစေအာင စဥးစားႏငတအသက သဘာ၀ထညေပးထားတယ။ အဒအသက ထညေပးထားပါလကန႔မစဥး

စားႏငရငေတာ လမပသတလပ ျဖစသြားလမမယ။ ဘေမာင မသားစအတြက ဆနအးထ ဆနျဖညသင သ

ေလာက ႀကးစားၿပးျဖညခၿပးၿပ။ ေနရာေကာငးေကာငးမာလ ေနႏငတယ။ လငခ႐ဇာလ စးႏငတယ။ ၀ငေငြ

ေကာငးေကာငးလပငနးေတြလ တနးစၿပးရေနတယ။ ေတာၿပေပါ၊ အဒထကပၿပးမ ကယအတြကပ စဥးစားေန

ရင ဘေမာငလ လမဟတေတာတလပ ျဖစသြားမာပ။ ‘အတ’ အတြက လသငသေလာက လသြားရငေတာ

‘ပရ’ လပငနးအတြက လပသငလပထကတာေတြလပရမယလ႔ ခယထားတယ။

ဒါေၾကာင မအားတအခနေတြၾကားကပ လငယေတြ တးတကတ အေတြးအေခၚ တခရေစဖ႔ စာေတြ

ေရးျဖစတယ။ စးပြားေရး၊ လမႈေရး၊ အသငးအဖြ႔အေရးေတြကလ တဖကမ႔ ေနာကဆးအခနကရာရငး ရာရငးန႔

မမႏငေတာလ႔ ေဂါကသး႐ကခနက မကေစာငးထးျဖစတာကေန ေဂါကသးမကစားေတာတာ ၁၁ ႏစေတာင

ရသြားၿပ။ ကယကေဂါကကြငးမာ ကယရေလးေတြန႔ ထးအတေဆာငးရငး ျမကခငးစမးစမးေပၚ ေလာကေနမ

အစား အမားအကးအတြက တခခလပႏငရင ဒဘ၀တာ၀နတခခ မေကဘးလားလ႔ ကယကယက ျပနေမး

မတယ။ ေကသငတာေပါ၊ သပကေကသငတာေပါ။

မလပႏငတသေတြ မလပျဖစၾကတာ အျပစေျပာလ႔မရဘး။ လပႏငရ႕သားန႔ မလပျဖစၾကတာသာခက

တာ၊ ဘေမာငေရာ လပႏငၿပလားလ႔ ျပနေမးၾကညျဖစတယ။ တစတရာ အတငးအတာတခအထေတာ လပ

ႏငတယလ႔ ယတယ။ အတၿပး အတ ဆရငေတာ သမားေတြကေတာ အျပစမျမငပါဘး။ ကယကယကေတာ

မလမလပ။ အတဆတာ အစနစတပ။ ေမြးကတညးကပါလာတ အရညအခငးတခ၊ ေရစနဖ႔ လြယတယ။ ေရ

ဆနဖ႔သာ ခကတာ။ အဒခကတာေလးက ‘ဆန’ ၾကညခငတယ။

'We are social victim'.

ဘေမာငတ႔အားလး လမႈေရးသားေကာငေတြပါ။ လမႈေရးဆတာ အတငးအတာတခအထ ရသငတ

အရာပါ။ လပအားရတသက လမႈေရး၊ ကယလမႈအဖြ႔အစညးအတြက မေ၀ႏငတလပအားက မေ၀သငတယ။

ဥစၥာႀကးသကလ ဥစၥာေပါ။ ပညာႀကးသကလ ပညာေပါ။ တတစြမးသေလာက မေ၀မ ရခတ လ႔ဘ၀တခ အ

တြက တာ၀နေကမာ။ အသလစတန႔ ဘေမာငတ႔ စာေရးဆရာေနရာကေန ေဟာေျပာ၊ ေဆြးေႏြးတအထ အ

ခနေတြေပးျဖစသြားတယ။ ဘာကမေမာမနးၿပး လပခတာလ မဟတဘး။ ေမာမနးရေကာငးမနးလ မသပါ။

ဘယလပျဖစျဖစ အကးကယတမသြားပါဘး။ ဗဒၶက ‘ေစတနာမန ကျဖစေစသည’၊ ‘တေသာ အကး

ေပး၏’ တ။ ကယေစတနာအရငးခလကတအလပမးက ျပနၿပးအကးအျဖစ ျပနရတာ အၾသစရာပါပ။ တက

ဆငတယလ႔ဆရငေတာင၊ တထစခေတာ ေျပာလ႔မရဘး။

စလပတနးက ဘာမေမာလငခကမထားဘ တတႏငသေလာကလပခတာ။ တကယ ဘေမာင အ

ေလးအနက စတ၀ငစားတာက ‘စာဖတျခငး’။ မးဆကသစေတြက တခခမေ၀ႏငမလားဆၿပး စာေရးျဖစ

တယ။ ဘာစာေပဆကမ ေယာငလ႔ေတာင အပမကမမကခဖးဘး။ ဒါေပမယ တေသာအကးအတြက စာေပ

ဆေလး၊ ဘာေလးရျဖစသြားတယ။ အခလ အခနအမားႀကးေပးရတ မႏေလးလေနရာမးမာ ဘာတခမမရဘ

အခနေပးၿပးမေ၀ျဖစတယ။ ပညာေရး၀နေဆာငမႈတခ႕န႔ သခြငရတယ။ ဒါထကဘာမ မပဘး။ ဘာမလေမာ

လငမထားဘး။

မႏေလးကအျပန တလေလာကအၾကာမာ ဘေမာင ပါရဂတနးကမးေရးေတာ ႀကးၾကပသ ႏငငျခား

သားတဦးက တေန႔ e-mail ပ႔လာၿပး စငကာပက တေကာငး၊ အေမရကနက တကသလ ႏစခန႔ အဂၤလနက

တကသလ ႏစခက ျမနမာျပည ကယစားလယလပဖ႔ အလပ ေပးသြားတယ။ မားမား မညႇႏႈငးလကရဘး။

ေကာငး၀ငေၾကးေတြ ၾကညလကေတာ ျမနမာႏငငသားေတြန႔အကကပ။ အသည အေခါကက ၂၆.၇.၀၉

ေျပာခတ ေခါငးစဥက (Economic Power & Strategy) စးပြားပါ၀ါ စးပြားဗဟာလ႔ ျမနမာမႈျပထားတယ။

ေနာကတေခါကက ၁၉.၉.၀၉ န႔ ၂၀.၉.၀၉ ႏစရကဆကတက၊ ပထမေန႔ကဆ တေန႔လးပ။ မနက ၉

47

နာရကေန ညေန ၅ နာရခြထ၊ လေတာင ေတာေတာထသြားတယ။ စားလကရတပတေလးန႔ ေနာကေန႔ပြ အ

တြက အားျပနယခရတယ။ ေနာကေန႔ပြကေတာ ပြႀကး။ Swan Hotel မာ ထငခက ၄၅၀ ေလာကပစလ႔ ရ

တယ။ ချပညပရသတန႔ တခ႕ေတာေတာမားမား ျပနသြားၾကရတာ ေတြ႕မလကတယ။ တတယတရကမာလ

ေလဆပမဆငးခင အငအားႀကးကမၸဏတခမာ ေန႔တ၀ကသာသာ ေတာငးဆလ႔ ေျပာေပးလကရေသးတယ။

ေငြရတ ကယအလပမာေတာင အသညေလာက အပငပနးမခခဖးတာ အမန။ အဒ တေခါကကလ ရနကန

ေရာကၿပး e-mail ဖြငလကေတာ ေနာကထပ နာမညႀကး American ေကာငးတေကာငးန႔ UK က ေကာငး

တေကာငး ျမနမာျပညအတြက ကယစားလယ ထပရလကေသးတယ။ က ... ဘယလ ေျပာရေတာမလ။

“ေစတနာမန ကျဖစေစ” တ။

မယလ႔ မရဘးေနာ။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

တခ႕ကား “ရင” ဖ႔ စားၾကသည

ေနဇငလတ (Jaunary 2010)

အသကရငသနမႈဆေသာ ႐ႈေထာငမၾကညလင လႏစမးက အေျခခ

အားျဖငေတြ႔ရသည။ တမးက အသကရငသနရန အာဟာရ ျဖညတငး

ၾကသမား ျဖစသည။

‘ရငဖ႔ စားၾကသမား’ ဟ သတမတႏင၏။ ေနာကတမးမာ ‘စားဖ႔ ရငၾကရ

သမား’ ျဖစသည။ ‘ဘာကြာလ႔လ’ ဟေမးလင ‘အေတာကြာပါသည’ ဟ

ေျဖႏငပါလမမည။

ကမၻာႏငငႀကးမားက အပစခြလင ခပၾကမးၾကမး သးအပစေလာက ခြႏငပါလမမည။ ပထမႏငငမား

အပစတြင တးတကၿပး၊ စကမႈဖြ႕ၿဖးၿပးႏငငမား(Developed Countries) မားျဖစ၍ ဒတယႏငငမားမာ ထြနး

သစစႏငငမား (Emerging Countries)မားျဖစသည။ တတယအပစ၀ငႏငငမားမာ ကမၻာဇာတခတြင မကႏာ

ငယရသညႏငငမားျဖစ၍ အေခၚေကာငး၊ အေရးေကာငးေအာင(Developing Countries) တးတကဆ ႏငင

မားဟ သတမတထားသညႏငငမား ျဖစသည။

တကယကမ အေတာ႐နးကနလႈပရားေနရသည ႏငငမားသာျဖစသည။ ထႏငငမား အပစ(၃)မးလး

တြင ‘ရငဖ႔ စားၾကသမား’ ႏင ‘စားဖ႔ ရငၾကသမား’ ကယစရၾက၏။ အခးအစားသာ ကြာသည။ ပထမအပစ၀င

ႏငငမားတြင ရငဖ႔ စားၾကသအေရအတြက အခးအစားမားသည။ ဒတယအပစ၀ငႏငငမားတြင ရငဖ႔ စားသ

ႏင စားဖ႔ ရငၾကသမားအေရအတြက ေယဘယအားျဖင သပၿပးအကြာအဟမရ။ တတယ ႏငငမားတြငမကား

‘စားဖ႔ ရငၾကသမား’ အေရအတြကက ထႏငငလဦးေရ၏ အမားစ ျဖစၾကပါသည။

“ကြၽနစပတ သရကေစ”

အရြယအေတာငယစဥက မဘမားေျပာခေသာစကားမားထမမတသားမေသာစကားတခြနး ျဖစသည။

လပရငး၊ ကငရငး၊ ႀကးစားရငး ဘ၀တခ ေျပာငေျပာငေရာငေရာင မရလာခၾကေသာသမားက တငစားခေသာ

စကားစျဖစဟနရသည။ မားေသာအားျဖင ခြနအား (Muscle Based)အရငးျပၾကသမား ျဖစသည။ ငယစဥက

ပညာက အေၾကာငးအမးမးေၾကာင ဆးခနးတငမသငႏငခၾကသမားတြင အေတြ႔မားၾကရသည။ တေန႔ ရရ

ေသာ လပအားခ နညးပါးလြနးသျဖင စား၊ ၀တ၊ ေန၊ ေရး အတြကသာ လးပနးၾကရငး ဘ၀ တးတကမႈ၊ သက

ေသာငသကသာရမႈႏင လမးေလ၊ ေ၀းေလသမား ျဖစသည။ ေနာကတေန႔ ထမငးႏစနပအတြက အလဥမ

ေအာငႀကးစားၾကရေသာဘ၀ရငမားမာ တခါတရ ကနးမာေရးကစၥတခချဖစလာလင အေကြးတငေတာ၏။

ထအေကြးက ဆပ၍မကနႏငေတာ၊ ေနာကတရက၏ ထမငးႏစနပအတြကသာ ေခါငးထထညထားၾကရသ

မား၊ အျခား ဘာမမလပႏငၾကသညမာ မဆနး။

မသားစ၊ လမႈအဖြ႕အစညး၊ ေနာကဆး တငးျပညႏင လမးအတြက သ၏ မေ၀မႈ (Contribution)က

ေမာလင၍ မရ၊ သ႔ဘ၀သပင အႏငႏင၊ ထမငးနပမနေရးသညသာ၊ သ႔ဘ၀ အသကဆကေရးသညသာ ဘ၀

48

၏ပနးတင ျဖစၾကရရာသည။ တရက သဃၤနးကြၽနးရ ငယစဥကဆရာႀကးတဦး၏အမသ႔ ညဘက ေရာကသြား

၏။ အရြယေထာကလာၿပျဖစ၍ ဆရာႀကးေနသပမေကာငးရာ၊ သားသမးေလးဦးက အလယတနးျပ ဆရာတဥး

အေနျဖင လလ၊ သသျဖစေအာငပးေထာငေပးခေသာ ဆရာႀကးသည အရြယရ၊ ပငစငသြားေသာအခါ သား

သမးမား၏ ေကာငးစြာျပနၾကညျခငး မခရရာ၊ သားသမး ၃ ဦးက မခမးသာၾကေသာလ အကပအတညးႀကး

ေတာမဟတ၊ စားဖ႔ရငၾကသမားထကေတာ အတနငယသာသညဟ ဆႏငသည။ သ႔ေသာ သတတမႈ၊ မဘ

ေကးဇးေပးဆပလမႈပငးတြင အေတာအားနညးၾကသမားျဖစသည။ ဆရာႀကးမာ ထသားသမး ၃ ဦးထမ အ

ေထာကအပ ေကာငးစြာမရခ။

ဆရာႀကးက ႏ႔ညႇာသမးႏင ေနသည။ သမးက သတတမႈအတနငယရေသာလ ၀ငေငြနညး၊ လခစား

ခငပြနးသည၏၀ငေငြသည ထမသားစထမငးနပမနမႈအတြက အျပညအ၀ႀကး အာမ မခႏငခေခ။ သတ႔က

ေမြးေသာကေလးႏစေယာက ေကာငးအပခနမးတြင အေကြးအခ႕တငရေလရသညဟ ဆရာႀကးက ေျပာျပ

ရာသည။ တပတလင ၆ ရကကအနညးဆး ကနစြနးရြက၊ ဘဥတ႔ျဖင ၀မးတထြာကၿပးၾကရရာသည။ တရက

တေလဆသညမာကပင ေစးေပါေသာ ငါးဟငးမကသာ ဆကနေရကနႏင အရသာခႏငရာသညဟ ဆ၏။

ၾကကသား၊ ၀ကသားသည တလလင တရက၊ ေအာကဆကေလးဘာေလးရေသာ လမးတြင ၂ ရကမ

သာစားႏငၾကသည။ တေယာကတတး စေကးႏငသာ ျဖစသည။

အသကရစဆယေကာၿပျဖစေသာ ဆရာႀကးသည ဆရာ၀နမားထငေသာ ေဆးခနးသ႔ မသြားႏငရာ၊

ေစးခေသာ ျမနမာတငးရငးေဆးကသာ မ၀ရရာသည။ ကယအေပၚ ပညာေကးဇး ႀကးခေသာ ဆရာႀကးတ႔၏

မသားစမာ စားဖ႔ရငသနၾကရေသာအပစတြငး ပါေနပါလားဟ စတမေကာငးစြာ မတသားမရသည။ တခ႕ေသာ

သမားကား စားဖ႔ ရငသနၾကရသညအတြက အျခားလသားအကးျပအတြက ဘာမလပမေပးႏငၾကရာ။ သတ႔

ကလ အျပစမဆသာ၊ တတယႏငငရအမားစ၏ သေကၤတတရပ၊ ယဥေကးမႈတရပျဖစ၍ စတမေကာငး႐မတ

ပါး ဘာမမတတႏင။ ထေၾကာငလ တတယႏငငမား ျဖစေနၾကရရာသည။

ဆရာႀကး၏ ေခါငးရငးကအမေလးသည ယငန႔န႔ျဖစ၏။ ဆရာႀကးႏင စကားေျပာေနစဥမာပင ကေလး

တခ႕ မၾကာခဏ၀ငလကထြကလက ျဖစေနၾကသညက သတထားျဖစ၏။ ထမသားစအေၾကာငး ဆရာႀကးက

ေျပာျပသည။ မခငႀကးက ေလျဖတ၍အပယာထလေနေၾကာငး၊ ေခတေပၚေဆး၀ါးမားစရတ မတတႏင၍ အ

ေၾကာျပငဆရာျဖငသာ ကသေနရေၾကာငး၊ သား ၃ ဦးႏင သတ႔မရေသာ ေျမး ၄ ဦးရ ေၾကာငး၊ သားတဦးက

ေဆာကလပေရးလပငနးတခတြင ေန႔စား၀နထမး ျဖစၿပး၊ တဦးက အေနာရထာလမးမေပၚတြင ‘ေလေဘး’ အ

၀တေရာငးသျဖစေၾကာငး၊ ကနသားတဦးက ဆပကမးကနတငကနခ ကာယလပသားတဦးျဖစေၾကာငး သရ

သည။ ဆပကမးလပသားျဖစေသာ သားက ေျခေထာက ထခကမႈရခ၍ အလပမဆငးႏငသညမာ တပတ

ေလာကရသျဖင ၀ငေငြမရေၾကာငး၊ ကနသားႏစဦး အလပသမးခန အမအျပနမ ဆန၀ယ၊ ဆ၀ယျဖင အမ

ေရာကမ ခကျပတစားၾကရေၾကာငး၊ ကေလးမားဗကဆာ၍ အလပဆငးသက ထြက၍ေမာေနေသာေၾကာင

ကေလးမား ၀ငလကထြကလကျဖစေနေၾကာငး စတမေကာငးစြာသခြငရလကသည။

အခနက ည ၉ နာရနးပါး ရေနၿပ။ အလပသြားသတ႔ ျပနမေရာကၾကေသး၊ ဘယအခန ထမငးခက၍

ဘယအခန ထမငးစားၾကမညမာ မေရမရာ။ စားဖ႔ ရငၾကရာတြငေတာငမ အေတာ႐နးကနေနၾကရသမား ျဖစ

သည။ ေလျဖတေသာမခငႀကးအတြက ေဆး၀ါးကသရန ေငြတခ႕က ဆရာႀကးႏင အတထားခရသည။

ျပနေတာ ... ကားေပၚမာ အေတြးတခ႕က လြယလြယကကထတမရခ။ စားဖ႔ ရငၾကသမားတြင အခ႕

အႏငႏင၊ ငယစဥက ပညာနညးခေသာေၾကာငျဖစသည။ ကယမသားစအတြငး ခကခစြာ ဘ၀ကျဖတသနးၾက

ရသမားျဖစၿပး ကယမသားစအတြကကမပင ‘စားဖ႔’ အျပင ဘာမမညမညရရ လပမေပးႏင ၾကသမားျဖစ

သည။ ကယလမႈအဖြ႕အစညး၊ ကယအမးသား၊ မးဆကသစမားႏင ကယႏငငအတြက တစတရာလပေပး

ႏငရန ဆး႐ႈးၾကရသမားျဖစသည။

စားဖ႔ ရငသနၾကရသမားက အျပစမဆရက၊ သ႔ေသာလ ဤသ႔ေသာလတနးစားမးမားသည ႏငငမား

ထထေထာငေထာငမျဖစႏငၾကသညကေတာ စတထ မသကမသာခစားမသည။ အလယတနးျပဆရာဘ၀ျဖင

သားသမး ၄ ဦးက လတလး၊ သတလးျဖစေအာင ေကြၽးေမြးႏငခေသာ ဆရာႀကးသညပင သ႔အရြယလြနသည

အခါ အတ႔ျပနေကာငးတ႔ မရႏငရရာေသာဘ၀သည လျဖစရကးနပႏငပါ ၏ေလာ။

တခ႕သာသတ႔က ‘ရငဖ႔စား’ ၾကသည။ တးတကမႈတခက တစတရာေသာ အတငးအတာထ ေဆာင

ရြကႏငၾကသမားျဖစသည။ ပထမအပစ၀င ဖြ႕ၿဖးၿပးႏငငမားတြင အေတြ႕ရမား၏။ ဤလတနးစားမး အခး

အစားမား၏။ သတ႔သည ဖနတးခြငရၾကသမားျဖစၿပး တထြငမႈမားလရၾကသည။ မားေသာအားျဖင ပညာအ

ေျခခၾကသမားျဖစသည။ သတ႔၏ အသကရငသနမႈသည အဓပၸာယမားစြာရၾကသည။ တးတကမႈ၊ တထြငမႈ၊

ဆနးသစမႈတ႔အတြက အသကရငေနၾကသမားျဖစၿပး ထသ႔ အသကရငသနရနအတြကသာ စားၾကသမား၊

အာဟာရျဖညတငးၾကသမား ျဖစသည။ ပညာအေျခခေသာ စမခန႔ခြၾကသမား၊ ပညာအေျခခေသာ စးပြားေရး

သမားမား၊ လပငနးရငမား၊ အပခပသလတနးစားမားသည ရငသနရနအတြက စားၾကသမား ျဖစသည။

49

စားဖ႔ ရငၾကသမားႏင ရငဖ႔ စားၾကသမားအၾကား အကြာအဟကား ႀကးမား၏။ ဘာကြာသနညး ဟ

ေသာေမးခြနးသည ေမးရနပငမလ၊ စားဖ႔ရင ၾကသမားတြင အနာဂတသည မေရရာ၊ ရငဖ႔ စားၾကသမားတြင

လပေသာ အနာဂတမား၊ အပမကေကာငးမားျဖင အတၿပး၏။ (Knowledge Power) ဟေသာ ပညာသစြမး

အားရၾကသမားသည ရငဖ႔ စားၾကသမားျဖစ၍ ၄ငးတ႔၏ ပညာသစြမးအားအတမအနကေပၚ မတည၍ ဖနတး

ႏငစြမးအား (Creative Power) တ႔က ပငဆငၾကသည။ ကယဘ၀ကယ လျခၾကသမား ျဖစသည။ ကယမ

သားစ၊ ကယလမႈအဖြ႕အစညး၊ ကယလမး၊ ကယတငးျပညႏင မးဆကသစတ႔အတြက တစတရာေသာ အ

တငးအတာအထ ေကာငးကးမားကေဆာငၾကဥးႏငၾကသမား ျဖစသည။ ၀၀ါဒကြျပားဖြယရာေသာ စတပငး

ဆငရာတးတကမႈက ခဏထား၊ ႐ပပငးဆငရာတးတကမႈတ႔က ဖနတးႏငၾကသည။

ႏငငတခ လမးတစတြင ရငဖ႔ စားၾကသအေရအတြက အခးအစားမားျပားရနလသည။ အသႀကးရန၊

ပညာျမငရနလသည။ တဦးခငးတးတကမႈမသည အစအေပါငးျဖစလာေသာအခါ ႏငငအဆင တးတကႏင

မညျဖစသည။ တတယႏငငအမားစ၊ အထးသျဖင အာဖရကႏငငအားလးနးပါးေလာကတြင စားဖ႔ရငၾကသမာ

အမားစျဖစသည။ အသနမ၊ ပညာနမပါးခၾကေသာေၾကာင သယဇာတကြယ၀ေသာလညး စားဖ႔ ရငၾကသမား

အဆငမ မတကႏငၾက။ အသႀကးေသာ ပထမအပစ၀ငႏငငႀကးမား၏ စးပြားေရးကြနရကမတဆင သယဇာတ

မား ကနဆးၾကရသည။ ကယအတြက၊ ကယတငးျပညအတြက မညမညရရ ဘာမမကန၊ ၾကာေသာ ‘ကြၽနစပ

သရကေစ’ ျဖစမနးမသ ျဖစၾကရသည။ သယဇာတဆသညမာ အသဥာဏကသ႔ တဆင ထပမ ထတလပရ

ေသာ အရာမဟတ၊ တခန ကနခနးႏငေသာအရာသာ ျဖစသည။

စားဖ႔ ရငသနၾကရေသာ တတယႏငငမားသည အသတခရၿပးေနာက ဒတယႏငငအဆငသ႔ ႀကးစား

တကလမးသငသည။ ထမ ပထမႏငငအဆင ႀကးစားၾကရန ျဖစသည။ အေရ႕အလယပငးေဒသသည တခန

က တတယႏငငအဆငျဖစသည။ သဘာ၀ကေပးအပေသာ ေရနကရာေဖြေတြ႕ရခသညေနာက ေဒၚလာ သနး

ေထာငေပါငးမားစြာ ရရခၾကသည။ (၁၉၇၃) ေရနဂယကတြင အေရ႕အလယပငးေဒသအတြက ေရႊေခတျဖစခ

၏။ သ႔ေသာလ အသနမ၊ ပညာနညးခ၍ ထကာလ၀ငခေသာ ဧရာမ၀ငေငြတ႔က အစအစဥတက မသးႏငခ၍

တငးျပညအတြက ဘာမျဖစမလာ၊ သ႔ေသာလ ေျမေအာကမေရနတ႔ကား တစတစ ထတေရာငးရငး နညးပါး

လာခၾကသည။ ေနာကမးဆကသစတ႔က ဤအခကက သတေကာငးစြာျပခၾက၍ အေနာကဘကမ ေခတ

သစပညာတ႔ကသငယကာ တငးျပညက စားဖ႔ ရငရာမ ရငဖ႔စားသည ႏငငအျဖစျပျပငၾကသည။ အဘဒါဘ၊

ဒဘငးစေသာႏငငတ႔သည ပညာအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈက ႀကးစြာျပလပခၾကၿပး ပညာအေျခခ စးပြားေရးႏငင

အျဖစ ယခအခါ အေတာပျပငစြာတညေဆာကယႏငၾကၿပ ျဖစသည။ သယဇာတေကာငးစြာထြကေသာ ႏက

ဂးရးယား၊ ဇငဘာေဘြတ႔မာမ ႏြထမ႐နးမထြကႏငၾကေသးေခ။

တခနက အသႀကးေသာႏငငမား ပ၍ခမးသာကြယ၀ရန သယဇာတရေသာႏငငတ႔က ကးေကာၾက

၏။ နယေျမ သမးပကၾက၏။ ဒတယကမၻာစစအၿပး စစ၏အန႒ာ႐ႏင ႏငငေတာငယတ႔၏အခပအျခာအတြက

အာမခႏငရန ကလသမဂၢေပၚေပါကခသည။ ဤေနာကပငး ႏငငႀကးမားက ႏငငငယမားအေပၚ စစျပ၊ နယ

ေျမသမးႏငေျခ အနညးပါးဆးအဆငသ႔ ေရာကလာခသည။ သ႔ေသာလ National Interest ဟေသာ အမး

သားအကးစးပြားအတြက အသႀကးႏငငမားက ကနသြယေရး၊ ကးသနးေရာငး၀ယေရးမားမတဆင အသနမ

ႏငငမား၏ သယဇာတမားက နညးပညာမတဆင လကတရညျဖင စပယ အသာစးယၾကျပန သည။ သမငး

ေကာငး၍၊ အျမင ေကာငးရန စစမတကၾကေတာ။

ေခတသစတြင အသျမငႏငငတ႔ က တႏငငခငးသာမက ႏငငအပစျဖငပါ အသနမႏငငမား၏ သ

ယဇာတမားက အသာစးအျမတထတၾကသည။ EU သည ႏငငအပစမားတြင ထငရား၏။ တတယ ႏငငမား

ကလ ခခၾကသည။ ASEAN သညလ ထငရား၏။ ထြနးသစစႏငငမားျဖစေသာ ဒတယအပစ၀င ႏငငမားက

လ စစညးၾကသည။ BRIC ဟေသာ (Brazil, Russia, India, China) အပစမာ ေနာကပငး အေတာကေလး

အားေကာငးလာသည။

ယခငက ႏငငတႏငငခငးၿပငဆငၾကသည။ ၿဗတသအငပါယာ၊ ေရာမအငပါယာ၊ တ႐တ အငပါ

ယာတ႔ ထငရားခဖးသည။ ေနာကပငး ႏငငေရးအယအဆတေသာ ႏငငအပစမား အားၿပငၾကျပနသည။ အ

ရငးရငစနစအပစ၀ငႏင ကြနျမနစအပစ၀ငတ႔က ဥပမာေပး၍ရသည။ ထစဥက စးပြားေရးစနစထက ႏငငေရး

အယအဆအားၿပငမႈက ပ၍ေရ႕တနးေရာကခၾက၏။ စစေအးေခတလြနေနာကပငး၌ စစရပစစေငြ႕တ႔ အေတာ

အတနပါးလခၾကၿပး ႏငငတခ၏ (National Power) ရရန စးပြားေရးက အေျချပတညေဆာကေသာ အယအ

ဆတ႔ ေရ႕တနးတကလာခၾကသည။ မကေမာကကာလသည ကမၻာဇာတခထက၌ ႏငငတခၾသဇာႀကးရန စစ

ေရးထက စးပြားေရးၾသဇာက ပမ၍အေျခခလာၾကသညက ပ၍ထငရားစြာေတြ႔လာႏငသည။ စစေရးစစရာတြင

တ႐တတ႔က အေမရကနတ႔က လကရအေနအထားအရ ထညတြကေလာကရသညအဆင မရေသးေသာလ

စးပြားေရးၾသဇာတြငမ အေမရကနတ႔က အေလးထားသတမရသညအဆငသ႔ တ႐တတ႔ ေရာကလာႏငခၿပ

ျဖစသည။

50

အသပညာ၊ နညးပညာတ႔သည ၂၁ ရာစတြင ျငငးမရ၊ ျငငးမေကာငးေသာအရာမား ျဖစလာသည။

ႏငငတခသည ရာစသစတြင ဒမကေရစႏင ေစးကြကစးပြားေရးဟေသာစနစတ႔ႏင ေ၀းကြာေအာငေန၍မရ

ေတာ။ အသႏငနညးပညာတြင ေရ႕ကဦးေဆာငႏငငတ႔က ေနာကမႏငငမားက အရပလ ထကၾကပျဖစရနလ

သည။ ဒမကေရစႏငငေရးစနစႏင ေစးကြကစးပြားေရးစနစသည အသပညာႏငနညးပညာတ႔ကထတလပေပး

ေပးရာျဖစသည။ ဤစနစႏငနးကပစြာရေသာႏငငမား သ႔မဟတ ကငသးႏငေသာႏငငမားသည တျဖညး

ျဖညး ရငသနရန စားသးၾကသမားအဆင ပမပျပငလာၾကသမား ျဖစလာၾကၿပး၊ ထစနစႏစခႏင ေ၀းကြာေသာ

ႏငငမား သ႔မဟတ ကငသးႏငျခငးမရေသာႏငငမားသည အသႏငအတတအရာတြင ေနာကကနရစမည

ျဖစၿပး တျဖညးျဖညး စားရနရငၾကသမားအျဖစသ႔သာ ေရာကမနးမသေရာကသြားၾကမညျဖစသည။

ျမငးေခတ၊ လေခတ၊ ေလးျမားေခတတြင ကမၻာတျခမးမက သမးပကႏငခေသာ မြနဂတ႔ ယေန႔မားစြာ

ေနာကကခသည။ အေမရကားက နယေျမသစရာခေသာ ကလဘတ(စ)၏ သေဘၤာထက ၄ ဆမႀကးေသာ

ရြကတင ၇ တငတပသေဘၤာတ႔က ပငဆငခဖးေသာ တ႐တအငပါယာသညလ ၁၉၇၀ ကာလတြင အဆးဆး

နမကခဖး၏။ စားဖ႔ ရငသနခရေသာဘ၀က တ႐တတ႔ျဖတသနးခၾကရဖးသည။ အသတခရၿပး စနစက ျပငႏင

ခ၍ ယေန႔ တ႐တတ႔ ရငဖ႔ စားၾကသမားအဆင ေရာကလာႏငၾကၿပျဖစသည။ စားဖ႔ အႏငႏင ရငသနၾကသ

မားတြင အနာဂတသပမရတတ၊ အားလ မေကာငးေခ။ လပေသာ အနာဂတသည ရငဖ႔စား ၾကသမား၏

လကထတြငသာ ရပါသည။ ကြၽနေတာတ႔ ရငဖ႔ စားၾကသမားျဖစရနသာ လပါသည။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

အေမ ကၽြနေတာ သစၥာျပပါသည

ေနဇငလတ (February 2010)

“ေမေမႀကး ေလျဖတခငသလား မသဘး”

အေမအခနးထ အေျပးအလႊား၀ငၾကညေတာ အေမပါးတျခမး ခပရြ႕ရြ႕

ျဖစေန၏။ ကမနးကတနး ေဆး႐ပ႔ရသည။ ဦးေႏာကႏင အာ႐ေၾကာအ

ထးကဆရာ၀နႀကး ပါေမာကၡ ေဒါကတာ ေဒၚ၀ငးမငးသစႏင ပါေမာကၡ

ေဒါကတာေဒၚေမျမ၀ငးတ႔က ေစတနာမားစြာႏင အေမက ၾကညေပးၾက

သည။

ေနာကရကမာ CT Scan ဆြသည။ အာ႐ေၾကာႀကး သးခ ပတသြားသညတ႔။ အေမ စကားမေျပာႏင

ေတာ႔၊ ဘယဘကတျခမးလးလ လႈပရား၍မရ၊ ဘေမာငကေတ႔ြေတာ အေမက ေငြ႔ေငြ႔ေလးၾကညရာသည၊ တစ

တရာ ေျပာလဟနရသည၊ သ႔ေသာ အေမပါးစပက လး၀ လႈပလ႔မရ။

“အေမ ေနေကာငးလား”

မကေတာင ခတျပ ရာသည။

“အေမ ဘာမမပန႔ေနာ၊ အေကာငးဆးေဆးေတြ ေပးထားတယ၊ ေလးငါးရကဆ ေဆး႐က ဆငးရမယ

ေျပာတယ”

အေမ အားရေအာငသာ ေျပာရသည။ ဘေမာငအသက မသြကတတေခ။ အေမ မကေတာငမခတ ျပ

ေခ။ ဘေမာငကသာ ရေ၀စြာမကေတာငမခတတမးလကၾကညေန၏။ အေမရေ၀ေသာအားငယသညအၾကည

က ဘေမာငမျမငရက။ တစတရာေျပာလေသာလ ေျပာမထြက၊ လႈပလေသာလ လႈပမသြကေသာ အေမအျဖစ

က ဘေမာင နငစြာခစားရပါသည။ စကားမေျပာႏငေသာအေမ မညသ႔ခစားေနရပါသနညး။ အေမက ခစေသာ

သားတေယာက၏ ခစားမႈကလ ကယခငးစာႏငပါလမမည။

ဘေမာငတ႔ ဆယေကာသကမာ အေဖတမးပါးခသည။ ဘေမာငက အႀကးဆး၊ အငယဆးက ညမ

ေလး ၀တရည၊ အလယက ညႏစေယာက၊ စစေျပးဘ၀ျဖင ပညာကဆးခနးတငေအာင သငၾကားခြင မရခ

လကေသာ အေမသည အေဖမရသညေနာက ဘေမာငတ႔ေမာငႏမေလးေယာကက လ႔ေလာကႀကးတြင မက

51

ႏာမငယေအာင ႀကးစားထားေပးရာသည။ ပညာေတြဆးခနးတငေအာင သငေပးခသည။ ကယ မဘအရြယ

ျပနေရာကသညအခါမ အေမ႐နးကနလႈပရား၊ ပငပနးခရမႈတ႔က ျပနၿပး ေစေစငင ကယခငးစာျဖစခသည။ ပ

ညာေတြတတခေသာ ေယာကားတေယာက၏ႀကးစားမႈထက၊ ပညာမျပညစခေသာမဆးမတဦး၏ ႀကးပမးမႈ

ကမားစြာ ၾကမးတမး၊ ခကထနခပါလမမည။ ျပညစေသာဘ၀ျဖင အလမကသညအခါ သားသမးတ႔အေပၚ ဘ

ေမာငတ႔ မကႏာထားခပတငးတငး တခါတရထားခဖးသည။ ျပညစသညဟမဆသာေသာဘ၀ျဖင ဘေမာငတ႔

ေမာငႏမေလးေယာက၏ ဒကၡအဖဖအတြက အေမမကႏာထားေျပာငးဖးသညဟ တခါမမမတသားမခ။ အေမ

သည ဘေမာငတ႔သားသမးမားႏင ပတသကလာလင အျမတမးအျပးျဖင ေနျပတတသျဖစသည။

တခါမ ရငရငမာမာ၊ ဆဆေငါကေငါက မရခရာ၊ ေတာငးတငး ေပးတတေသာအေမ၊ ႏြ႔တငးကတတ

ေသာ အေမ၊ ေလးေယာကသား တေယာကတေပါကက အျမအျပးျဖင ျဖညဆညးေပးတတရာေသာအေမ ျဖစ

ပါသည။ အရြယငယငယမဆးမဘ၀တြင ကမးလမးသမားရေသာလ၊ သားသမးမားမကႏာေထာက၍ ခပရရ

ပယျငငးခၿပး ဘ၀ကအားမတနဘ ႐နးကနျဖတေကာခေသာ အေမလျဖစသည။ ဘေမာငတ႔က အေမ ေမြးရ

ကး၊ ေကြၽးရကး နပသည၊ မနပသညေတာ မသ။ ဘေမာငတ႔အတြက အေမသည ေတာရကးေတာ တငး

ထက လြနေကာေအာင ‘နပ’ရပါသည။

ညဥနကသနးေခါငမ ျပနလာတတေသာဘေမာငအတြက အပမႈနစမႊားျဖင အေမအျပးမပက တခါး

ဖြငေပးတတသလ၊ အေပါငးအသငးမား၍ ေလာငးကစားခမငေသာညအငယအတြကလ အေမသည တးတး

တတတတ ႀကတ၍ႀကတ၍ထတေပးတတ၏။ ပညာေရးအားနညးေသာသ႔သမးငယအတြကလ အေမသည

ပပနမႈမားစြာျဖင စးရမတႀကးရတတျပနသည။ ဟငးေကာငးစားတတၿပး အေပာ႔ဆြ ဆြတတေသာ သ႔သား

အလတအတြကလ အေမက မေမာတမးျဖညဆညးေပးတတျပနသည။

ေလးေယာက၊ ေလးမးေသာသဘာ၀ရသည သားသမးတ႔က လလားေျမာကရန အေမ မဆးမႀကး

သည အျပးတခကမပက၊ အမကတစကမျပဘ ဘ၀၏ေလဒဏ လႈငးဒဏတ႔က ၾက႕ၾက႕ခရငး ျပစပး

ေထာငေပးခ႔ပါ၏။ အေမဒကၡ နညးသညမဟတ။ သားသမးတ႔အေပၚ ေတာ႐ေမတာျဖင ဤ ဒကၡမးက ရင

မဆငႏင။

အေဖ စးပြားပကတနးက တြန႔ဆတျခငးအလငးမစြာ အေမက သ႔ေရႊေတြထတေပးခ႔သည။

“အေမ မႏေျမာဘးလား”

“ဘာတတႏငမာလ သားရယ၊ ဘ၀ဆတာ သညလပေပါ”

‘ဘ၀’ ဟေသာစာလးႏစလးက ဘေမာငတသကတြင မတမတထငထင အေမထမစတငၾကားဖးခ

ျခငးျဖစသည။ အေဖဆးေတာ အေမမကရညတ႔ အေတာမသတတသြငသြငစးဆငး၏။ ဘေမာင တ႔ေမာငႏ

မေတြ အေမနားေရာကလာလင ကပာကယာမကရညသတတတေသာ အေမမက၀နးတ႔တြင မကရညစအ

နညးငယကမသာ ေတြ႔တတသည။ သားသမးေတြ ပ၍အားငယမညက မလလားေသာအေမသည သကခင

ေသာမကရညတ႔ကပင ကခြငမေပးခ။

အေမသည ဘေမာငတ႔အတြက ဤသ႔ေသာအေမ ျဖစေခသည။ လလားေျမာက၍ လပငနးခြငထ

၀ငၾကသညအခါ ဘေမာငတ႔ တနယတေကးျဖစကနၾကသည။ အေမသည သ၏အငယဆးသမး ႏငေနျဖစ

ခရာ၏။ ေတာ႐ ဖနးမဆက၊ ျပနမလာရာတတေသာ ဘေမာငႏငေတြ႔သညအခါ

“သားႀကးရယ၊ ဖနးေလး ဘာေလးေလာကေတာ႔လ ဆကဦးမေပါ။ ဖားသလား၊ နာသလား၊ အေမ

စတပေနလကရတာ ပငပနးလြနးတယ”

ထသ႔ အေမက က႐ဏာျဖင ေျပာတတရာသည။ အေမေမတာသည ဘေမာငတ႔၏ အသကအရြယ

ႏင သပအခးမကလေခ။ ရငခြငထ၊ ပခကထတနးကအရြယကသ႔ပင အေမက႐ဏာက အျမလနးဆနးလက

႐ေနပါသည။ ေစးကြကစးပြားေရးတြင ကယစားလယလပငနးမားရ၍ ဘေမာငတ႔အေတာႀကး အဆငတေျပ

ျဖစခ႔သည။ အေမက တစတရာျဖငကနေတာျဖစ၏။

“သား မငးပျပနယသြားပါ။ အေမက အသကႀကးၿပ။ လပငနးရငေတြ ေငြလတတတယၾကားတယ၊

လရင ေျပာဦး၊ အားမနာန႔”

အရြယေရာက အမေထာငကြ ဟသည အေမဒနတြငမ႐၊ လပႏင အမေထာငကြက အေမခြ၍

လမျမင။ အေမသည တပမကမႈလအလငးမရ။ ဘာလခငပါသညက မေျပာဖးခ။ ေပးဆပျခငးတခတညးျဖင

ရငသနသျဖစသည။ အရြယေရာက၊ အေတာငစသကပင အႀကးအမအေမက ျဖညဆညးခငရာေနသ ျဖစ

သည။

အဆနစတႀကးေသာ အေမ။

ျဖညဆညးျခငးျဖင ရငသနေသာ အေမ။

ေပးဆပျခငးမားစြာျဖင သ႔ဘ၀က ထဆစေနေသာ အေမ။

ကယက လငခ႐ဇာစးၿပး အေမက အားေဆးေလာကျဖငကနေတာခေသာ ဘေမာငက အေမက အ

52

ျပးမားစြာျဖင ဆေတြတထမးႀကး ေပးတတသလ၊ နယျခားႏငငတခက သ႔သားပ႔ေပးေသာ ေငြစတခ႕ကလ

ေရႊ၀ယေပးၿပး သးျခားသမးေပးထားတတေသာ အေမ ျဖစသည။

“အေမအတြက ဘာမမလပါဘး၊ အေမရေသးတာက သတတတာတခန႔ပ ေကနပေနပါၿပ”

အေမစကားတြင ဟနေဆာငမႈ၊ ဖးကြယမႈ၊ ေျဖသမမႈ အလငးမပါ။ သန႔ေသာစကား၊ ႐းေသာစကား၊

စငးေသာစကားမားသာျဖစသည။ ဘေမာငတ႔အရြယရ၊ သားသမးေတြကယစျဖစလာေသာအခါ အေမ ရငေငြ႔

လႈခရစဥက ျပနေျပာငးအမတရမသည။ ကယသားသမးေတြကယအေပၚတ႔ျပနမႈႏင အေမအေပၚ ဘေမာငတ႔

ေလးေယာကသား တ႔ျပနမႈတ႔က ေတြးမလာသည။

“ေရသည ျမငရာမနမရာသ႔ အျမ စးဆငး၏”တ။

အခ႕က ဤသ႔ခယၾကသည။

ေမတာသည ေရမဟတ၊ သတတမႈသညလ ေရမဟတ၊ ေကးဇးတရားသည ကမၻာ႔ဆြအားႏင လား

လားမမဆင။ ေမြးေကးဇး၊ ေကြၽးေကးဇးတ႔အေပၚ စာနာမႈ၊ တ႔ျပနမႈတ႔သည သတတမႈ၊ နားလညႏငမႈႏငသာ

ဆငပါသည။ အေမသည အရြယရလာၿပျဖစ၏။ မဆးမဘ၀ျဖင သားသမးေလးေယာကတ႔အေပၚ အျပးမပက၊

တခကမျငစဘ ေလာကဓတရားက အျပးျဖင ရငဆငေကြၽးေမြးခေသာ အေမအတြက ဘေမာငတ႔ တစတရာ

ေကးဇးေပးဆပႏငခပါၿပလား၊ အေမႏ႔တလးဖး အသာထား၊ အေမႏ႔တစကဖးမေရာ သတတမႈေတြရခပါၿပ

လား။

တခ႕ကား ဆႏၵရေသာလ အေျခအေနမေပး။ တခ႕ကား အေျခအေနေပးေသာလ ဆႏၵမရ။ တခ႕

ကား ဆႏၵလမရ၊ အေျခအေနလ မေပး။ အေျခအေနေပးေသာလ ဆႏၵမရလင ထေသာသားသည ‘သား

မညမဟတ’ ႏင၊ ထ႔ထက မကေသာသားသညပင ထမမမက။

၀မးစပရေသာသားႏင ေမြးရကးနပေသာသားတ႔တြင ျဖစႏငလင ေမြးရကးနပေသာသားမးသာ

ျဖစသငၾကသည။ ဘေမာငတ႔အေပၚ ယခ႔ရရာေသာ အေမတာ၀နသည ႀကးမားလ၏။ ပညာေရး၊ စာရတ၊ လ

တလး သတလးျဖစပါမလားစသျဖင ပပနမႈေတြျဖငယခရေသာ တာ၀နမးျဖစသည။ ကယအလညက ဤ

တာ၀နမားရသည မဟတ၊ ပပနမႈအလငးမရရဘ ‘သတတမႈ’ ေလးတခမျဖငသာ ႏမးျဖး ေကးဇးဆပေနရ

ျခငးျဖစသည။ ထေသာ သတတမႈေလးကမ ေကာငးစြာစတမထားႏငခလင။

အေမအသက ရစဆယေကာၿပ။ ကြကသားတ႔မထနးႏငေတာ၍ ဆး ၀မးသြားသညကလ မသေတာ။

ပါးစပလႈပမရ၍ အစာက ႏာေခါငးပကတေခာငးျဖင ျဖညဆညးေနရသည။ ဆးမထနးႏငေတာ၍ ဆးပကတ

ေခာငးလ တပထားရသည။ ေပးသငေသာေဆးတ႔ကေတာ အျပညအ၀ ေပးထားႏင၏။ ေန႔၊ ည Nurse တ႔ျဖင

မျပတရေစသည။ မနက ႐းမသြားမ တႀကမ၊ ညေန႐းျပန တႀကမ အေမထ ဘေမာင တေန႔ႏစႀကမ၀ငသည။

တတသေလာကမတသေလာကအာ႐ျပ၍ ၀နးကငႏငေဆး႐တြငး ၀နထမးမား၊ လနာမားက ေမတာပ႔ျဖစ၏။

အေမအတြကလညး ဆေတာငးေပး၏။ ညႏငညမေလးကလ တေယာကမဟတ တေယာက အေမအနားေန

ေပး၏။

“အေမ ေနလ႔ေကာငးရင လကညႇးေထာင”

စကားမေျပာႏငေသာအေမက လႈပရားမႈရရန ညမေလးကေဘးကေျပာေပးသည။ လႈပရေသာ ညာ

ဘကလကညႇးေလးက အားယ၍ အေမ ေထာငျပရာသည။ သားသမးတ႔က စတခမးသာေစလ၍ ႀကးစား

ေထာငျပရာသညလားမသပါ။ အေမသည သ႔ဒကၡ၊ သ႔ေ၀ဒနာေတြထက သားသမးတ႔ စတခမးသာေစျခငးက

ဦးစားေပးတတသျဖစသည။

မေျပာႏငရာေသာအေမသည ဘေမာငက ရေ၀စြာမကေတာငမခတၾကညေန႐ာသည။ အေမေျပာ

ခငသညတ႔က ဘေမာင အဓပၸာယမေဖာတတ။ ဘေမာင အာ႐ျပေမတာပ႔ေနသညက မကေတာငမခတ

ၾကညေနတတသလ အေမေဘးတြငထင၍အားေပးလငလ မကလးမေရြ႕ၾကညေနတတျပန၏။

အေမအၾကညသည အငအားမ႐၊ ရေ၀ေန၏။ ခပေငြ႔ေငြ႔မသာႏင အားငယရာသညထငသည။ ေဆး႐

တြငပင ရက ၄၀ ေကာၾကာခေသာ အေမသည ထးျခားစြာတးတကမလာတတေသး။ အေကာငးဆး ျပစႏင

သညမလြ၍ ဘေမာင ပ၍မတတႏင၊ သတ၀ါတ႔သည ‘က’ စမရာျဖစသည။ သ႔ေသာ ‘သစၥာ’သည အစြမးထက

သညဟ မတသားဖး၏။ ႀကးစားၾကညသငသညဟ ဘေမာင ထငသည။

အေမေဘးနားကခမာ ဘေမာငထငလကသည။ အေမလကကကင၍ အာ႐ျပ၏။ စတကအတတႏင

ဆး သန႔ရငးစြာထား၍ အနႏသတ၀ါအားလးကေမတာပ႔လကသည။ ရငထမ လႈကလစြာ၊ ေလးနကစြာ၊ ျဖစင

စြာျဖင “ ‘ဘရား၊ တရား၊ သဃာ၊ မဘ၊ ဆရာ’ တညးဟေသာ အနႏဂဏး၀ငတ႔၏ေကးဇးေတာက အကြငးမရ

ယၾကညသျဖစပါ၏၊ အထးအားျဖင မခငႀကး၏ေကးဇးက အေလးအနကခယသလျဖစပါသည။ ထေကးဇးက

ဤဘ၀၊ ဤအခနတြင ျပငးျပစြာျပနလညေပးဆပလပါ၏။ ဤမနကနေလးနကေသာသစၥာစကားေၾကာင မခင

ႀကး၏ကနးမာေရး အျမနျပနေကာငးမြနကာ၊ မခငႀကး ရညႏငေသာအသကတ႔က မမ၏ ကနေသာအသကမ

ႏတေလာစြန႔လႊတပေဇာ ေကးဇးဆပႏငရပါေစသား” ဆးသညႏင ရငထမလႈကတကလာ၏။ ၀မးသာပတတ႔

53

ျဖင လႈကတကလာျခငးျဖစသည။ မတေသာပတတ႔က ခစားျဖစရသည။ ျပငးျပေသာဆႏၵတ႔ ျဖညတငးခရသ

လ ေကနပမသည။ ကယမကလးကယ ျဖညးျဖညးခငးဖြငျဖစလကသည။ ကငထားေသာအေမလကက ဘ

ေမာငက ခပတငးတငးဆပလကသညက ဦးစြာသတထားမသည။ မပကလာ ပကလာ အေမအသက ဗလးဗ

ေထြး ခပသသ စတငၾကားလကရ၏။

“သား ... ႀကး ... အမ ... ျပန … ေတာ ... ေလ။ ေနာကက ... ေနၿပ”

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

ေသတတဖ႔လညး လေသးတယ

ေနဇငလတ (March 2010)

ငယစဥက ‘ေသတတဖ႔ လသည’ ဟေျပာသက ၾကားရေသာအခါ ေထ

ျပးျပးမ၏။ အ႐ြယရလာေသာ အခါ ‘ငါေရာ ေသတတပါရ႕လား’ဟ ကယ

ကယက အႀကမႀကမေမးမသည။ ေလာကတရာစာေပ အခ႕က ေလလာ

မေသာအခါ နကနျခငးသေဘာေတြက ေတြ႕ရ၏။ ေသခာသညက ‘လ

တငးေကာငးစြာ မေသတတၾက’။ ကယလ မေသခာ။ ဆရာဦးေတာ (အမ

ရပရ)၏ ‘ေသျခငးဆငရာ အဘဓမၼာႏင ေသာတာပန’က ဖတရေသာအခါ

လြယလြယရငးရငး၊ စကားေျပတ႔ျဖငေရးထားသညျဖစ၍ တဆငပြား မေ၀

လလာသည။ ပငးျခားသရမည တရား၊ ပယရမည တရား၊ မကေမာကျပရ

မညတရားႏင ပြားမားရမညတရားတ႔က ေကာငးစြာသ႐သေဘာေပါကၿပး

ဆငျခင ႏလးသြငး၊ ကငၾက အား ထတျခငးျဖင ေကာငးစြာေသတတ၊ တဖနပဋသေႏၶ ျပနေနႏငရန ေရးသား

ထားသည။ ေသျခငးတရားက အဖန ဖန ႏလးသြငးေနပါက မရဏႏတက စြျမစြာအားထတေနျခငးျဖစ၍

ခႏၶာငါးပါး၌ၿငးေငြ႕ၿပး နဗၺႏၵဥာဏရရရာ ခႏၶာငါးပါးက မလခငမတပမကေသာ ၀ရာဂဥာဏရရမညဟ ဆသည။

ဤဥာဏသည နဗၺာနသ႔ မကေမာက ျပႏငသညဥာဏျဖစ၏။

ေသျခငးဆငရာ အဘဓမၼာက...

- ေသျခငးအား နားလညမႈ

- ဒကၡႏငသခတ႔က သ႐မႈ

- ႐ာမးျခငး မလြမႈ

- ဆေတာငးမလြေစမႈ

- အစမးေသၾကညမႈ တ႔ျဖင အပငးလက ေဖာျပထားသည။

ႀကတငမသႏငေသာတရားငါးမး

ဇ၀တ ဗာဓ ကာေလာစ၊ ေဒဟ နေကၡပန၊ ဂတ။ « ၀သဒၶမဂ »

- မညသမ ဘယအရြယတြင ေသရမညက မသႏငျခငး

- မညသ႔ေသာ ေ၀ဒနာ၊ အႏရာယျဖင ေသဆးမညက မသႏငျခငး

- ဘယအခနကာလတြင ေသရ မညက မသႏငျခငး

- ဘယေနရာမာ ေသရမညက မသႏငျခငး

- ေသၿပးေနာက အျခားမ၌ ဘာျဖစမညက မသႏငျခငး လတငးတေန႔ ေသၾကရမည ျဖစသည။ သကၡာ ရရ၊

သတရရႏငသာ ေသျခငးတရားက ရငဆငႏငေအာင အားထတသငသည။ ေသျခငးကကား ေရာငလႊ၍

မရႏင။

ေလးမးႏင ေသၾက

- အာယကၡယဟေသာသကတမး ကန၍ ေသရျခငးမး

- ကမၼကၡယဟေသာ ကအစြမး ကန၍ ေသရျခငးမး

- ဥဘယကၡယဟေသာ သကတမးလ ကန၊ ကအစြမးလ ကန၍ ေသရျခငးမး

- ဥပေစၦဒက ဟေသာ သကတမးႏင ကအစြမးရေသးေသာလ ပအားႀကးေသာ အကသလကတပါးပါးက

54

ျဖတေတာက၍ ေသရျခငးမးျဖစသည။

အခနမေ႐ြးေသႏငသညျဖစ၍ သကရထငရား႐ေနစဥအတြငး မမအတြက၊ အမားအတြက တစတရာ

ေသာ အကးတခချဖစထြနးေအာင ျပႏငသျဖစရန ႀကးစားသငသည။ တရက တရကျဖင ျဖတေကာေနရျခငး

သည တရက၊ တရကေသရန ပ၍နးကပလာေနျခငးျဖစသညက ႏလးမထားတတရနျဖစသည။

တနလႈပ မေနန႔

အေသခာဆးတခက တေန႔ေန႔တြင ေသၾကရျခငးသာျဖစသည။ ေသျခငးက မေမာလငထားသမား

ေဆာကတညရာမရျဖစခလင စတအစဥတြင သန႔ရငးစငၾကယမႈမရႏင၊ ထေသာ မသန႔စတျဖငေသခလင ဒ

ဂၢတဘသ႔ ေရာက၏။ ကယတေယာကတညး ေရြး၍ေသရသညမဟတ၊ ေသၾကသညသမားထမာ ကယလပါ

သညဟ အသထားတတရနျဖစသည။ အစမးေသၾကညထားလင တနလႈပမႈေလာနညးပါမည။ မရဏႏ

တက အႀကမႀကမပြားမားထားလင သကလပ၍ ေကာငးလာပါလမ႔မည။

အေသေၾကာက ပဂၢလေလးေယာက

- ကာမဂဏတ႔၌ တပမကျခငး မကငးေသးသ

- မမခႏၶာကယ၌ တပမကျခငး မကငးေသးသ

- မေကာငးမႈသာျပခၿပး ေကာငးမႈမျပရေသးသ

- သေတာေကာငးတရား၌ ယမား၍ အဆးအျဖတသ႔ မေရာကေသးသ

အေသမေၾကာက ပဂၢလေလးေယာက

- ကာမဂဏတ႔၌ တပမကျခငး ကငးသ

- မမခႏၶာကယ၌ တပမကျခငး ကငးသ

- ေကာငးမႈသာျပခ႔ၿပး မေကာငး မႈ မျပသ

- သေတာေကာငးတရားတ႔၌ ယမားျခငးကငးသ၊ အဆးအျဖတသ႔ေရာကၿပးသ

ေသၿပးေနာက ဘယဘေရာက

ဗဒၶက ၃၁ ဘရသညဟ ေဟာၾကားခၿပး ျဖစသည။ ျဗဟၼာဘ ၂၀၊ ကာမဘ ၁၁ ျဖစ၏။ စာနအဘညာဥ

ရေအာငကငၾကႏငသမား ျဗဟၼာဘ ၂၀သ႔ ေရာကႏငၾကသည။ မကငႏငလင ကာမဘ ၁၁ ဘသ႔ ျပနေရာက

သည။ အပယ(၄)ဘ(ငရ၊ တရစၦာန၊ ၿပတာ၊ အသရကာယ)ႏင ကာမသဂတ(၇)ဘ(လ႕ဘႏင နတျပညေျခာက

ထပ)အနက တဘဘသ႔ေရာကၾကရသည။ အပယ(၄)ဘကား မညသမ မေရာကလေသာဘျဖစ၏။

လ႔ျပည၊ နတျပညသည ေရာကခငတငး မေရာကႏငေသာ ေနရာမားျဖစသည။ ေသခါနး စကန႔ပငး

ကာလတြင စတထားတတဖ႔ အေရးႀကး၏။ မရဏတေဇာဟ ေခၚသည။ စတထားတတလင လ႔ဘ၊ နတ

ဘသ႔ေရာကႏငၿပး စတမထားတတလင အပယေလးဘသည အေသအခာေရာကရမည ေနရာမားျဖစသည။

ဂတငါးမး၊ ဘ၀ငါးမး

- ေဒ၀တာဂတ (နတျပညေျခာကထပ၊ ျဗဟၼာႏစဆယတြင နတျဗဟၼာျဖစျခငး)

- မႏဂတ (လ႔ျပည၌ လျပန ျဖစျခငး)

- တရစၦာနဂတ (တရစၦာနျဖစ ျခငး)

- နရယဂတ (ငရဘ၌ ငရသား ျဖစျခငး)

- ေပတဂတ (ၿပတာဘ၌ ၿပတာ ျဖစရျခငး)

အေပၚဂတႏစမးသည ေအာကဂတသးမးႏင အႀကးအကယ ကြာျခား၏။

ကမပဋသေႏၶ

ေမြးသညမေသသညအထ ထဘ၀မပငဆငေသာအသတ႔ျဖင လတေယာကသည ဒစ႐ကအကသလ

မားက မေရမတြကႏငေအာင ျပခႏငသလ၊ အသမနျဖင သစ႐က ကသလမားကလ မားျပားစြာေဆာင႐ြက

ႏငပါသည။ ကသလ၊ အကသလတ႔ကျပလပရာတြင ျပျဖစေအာငေစေဆာတကတြနးေသာ ‘ေစတနာ’ က

‘က’ ဟ ေခၚသည။ ကသလကသည အကသလကထကအငအားႀကးမားသညမနေသာလ သာမနအားျဖင လ

တ႔သည ကသလထက အကသလျပမႈအေရအတြကက ပ၍မားသည။ လတဦးတြင တၿပငနကထ ‘ကသလ

စတ’ ႏင ‘အကသလစတ’ တ႔ ယဥတြ၍မျဖစေပၚ။ စတတခခရေနလင အျခားစတတခက ဖယေပးရသည။ တ

ေန႔တာ တြင မညသညစတ ပမားသညကဆနးစစႏင၏။

55

က (၄)မး၏ အကးေပးမႈ အစအစဥ

ကသလ၊ အကသလတ႔က ျပလပခေသာသတဦးအတြက မညသညတ႔က ဦးစြာအကးေပးမညက

ဗဒၶကေဟာၾကားႏငချခငးသည အျခားဘာသာမားႏင တႏႈငး၍မရေသာ ပညာတပါးျဖစ၏။

- ဂ႐ကက (ပထမအငအားႀကးျဖင အကးေပးသညက)

- အာသႏၷက (ဒတယအငအား ႀကးျဖင အကးေပးသညက)

- အာစဏၰက (တတယအငအားျဖင အကးေပးသညက)

- ကဋတာက (စတတအငအားေသးျဖင အကးေပးသညက)

ဂ႐ကကသည အလြနအငအားႀကးေသာက ျဖစ၏။ အျခားကတ႔က ျဖတေတာကႏငစြမးလရသည။

ႀကးေလးေသာကဟလေခၚၿပး အမ၊ အဖ၊ ရဟႏာသတသ၊ သဃာသငးခြသ၊ ဘရားရငအား ေသြးစမးတည

ေအာငလပသတ႔၏ အကသလမျဖစေပၚလာေသာ က ျဖစသည။ ေ႐ာငလႊ၍မရ၊ ထက ကးလြနခေသာသ

သည ေသခာေပါက အ၀စငရသ႔လားရမညျဖစသည။ အျခားကသလမားႏင မဆယႏင၊ မကယႏငေခ။ ေဒ

၀ဒတ၊ အဇာတသတတ႔သည ဂ႐ကကက ခၾကရသမား ျဖစသည။

ဒတယအငအားႀကးအကးေပးသည အာသႏၷကျဖစသည။ ေသခါနးျပေသာ ကသလ၊ အကသလ (သ႔

မဟတ) ေ႐းကျပခေသာ ‘က’ တ႔က ျပနလညသတရ၊ ေအာကေမျခငး၊ ဆငျခငမျခငးျဖစလင ထကသည ဒ

တယအငအား႐စြာ အကးေပးသည။ အကသလေဇာစတျဖငေသလင အပါယသ႔ကၿပး ကသလေဇာစတျဖင

ေသလင သဂတသ႔လားမညျဖစသည။

တတယအကးေပးမာ အာစဏၰက ျဖစသည။ ေသခါနးေဇာတြင အာသႏၷကမရပါက ဘ၀တသကတာ

ျပခေသာ ကသလ၊ အကသလတ႔၏ အငအားမားရာကက အကးေပးပါမည။ အငအားအနညးဆး ကမာ ကဋ

တာကျဖစသည။ အမတမထငျပခေသာ ကသလ၊ အကသလတ႔၏ အကးေပးျဖစသည။

ဗဒၶေျပာတ႔ပညာ

ဗဒၶက ပညာက အေလးထားေဟာသည။ ထပညာသသည ေသခါနးအထ အသး၀ငအကးေပးသည။ အာသႏၷ

က(ေသခါနးျပေသာက)သည အာစဏၰကထက(တသကတာျပေသာက) အငအားပႀကးသညဟဆထားသည။

တသကတာအကသလျပထားသသည ေသခါနးစတထားတတ၊ အာ႐ျပတတလင ေဇာေကာငး၍ ထကစြမး

အားေၾကာင ပဋသေႏၶေကာငးတြငေနရမညျဖစသည။ သ႔ေသာလ တသကတာအကသလ မားလာသတဦး အ

ေနျဖင အနညးအမား သတရ၊ ဆငျခငမႏငသျဖင နဂကတညးက အကသလမမားရန လသည။ ထ႔ေၾကာင

ေသခါနးလတဦးအတြက ကသလ၏အာသႏၷကစြမးအားႀကးရန အျခားအကသလျဖစေစသည တပမကမႈမား၊

ပေလာငမႈမား၊ မၾကား မျမငရနလသည။ ထေဇာအားႀကးသျဖင ေသခါနးသတဦး ေဇာမနရန ႀကတငစမထား

သငသည။ ဤသညမာပင ေလးနကေသာအသပညာ၏ အသးခရာ ခေၾကာငးတချဖစသည။

ေဆာငပါ၊ ေရာငပါ

သဂတဘ၀ (လ၊ နတ)ေရာကရန ေသအဆဆ၌ ကသလစတအစဥျဖစေစရန အာသႏၷကကသလ၊

ကသလေဇာ ေစာရနလအပသည။ ထ႔ေၾကာင ဘရား၊ တရား၊ သဃာ ရတနာသးပါးတ႔၏ဂဏက ဆငျခငပြား

မား ေအာကေမေနတတရနျဖစသည။ ထသ႔ ဆငျခငႏငရနလ အေလအကငေကာငးမား ရထားရနလ၏။

ဒါန၊ သလ၊ ဘာ၀နာ တ႔က မေသခငက စဥဆကမျပတရငးႏးထားသငသည။ ထမရေသာ အေလအကငတ႔

ျဖင ေသခါနး၌ ေကာငးေသာေဇာတ႔က ျဖစေစႏငသည။

အာသႏၷက ကသလေဇာေစာႏငရန ေ႐းမဆြကပင ဒါန၊ သလ၊ သမာဓ၊ ပညာျဖင တရားေတာတ႔က

ပြားမား အားထတျပငဆငေလကငထားသငသည။ မေသခငက အကသလတ႔က ေ႐ာင႐ားသင႔၏။ တသက

လး အကသလတ႔ျဖင႔ရငးႏးလာသတေယာကအေနျဖင ေသခါနးကသလ ကသလ အာသႏၷကကဆငျခငလင

ေသခာေပါက လတငးရမညဟ အာမ-မခႏင။

တရားအားထတပါ

တရားအားထတမႈဟသည ၀ပနာအလပ တနညးအားျဖင ဥာဏ အလပ၊ ပညာ အလပျဖစသည။

ထ ပညာဥာဏျဖင ဆငျခငႏလးသြငးမႈေကာငးေစသည။ ဇာတကျဖစေစေသာ တဏာကခပေအာင ပညာျဖင

သာ ဆငျခငႏငသည။ ၀ပနာသည ထငျခငးသကသကမဟတ၊ ပညာျဖင႐ႈျခငး ဆငျခငျခငးသာျဖစသည။

ထငၿပး ပညာျဖငမဆငျခငႏငလင အားထတသညမမည။

မသျခငးသည အ၀ဇၨာျဖစ၍ ထအ၀ဇၨာေၾကာင တဏာဒ႒ ျဖစသည။ ‘ငါ’ ဟေသာ အတအေျခခတ႔ျဖင

အရာရာက ျမငလာေလ႐သည။ တကယေတာ ‘ငါ’ ဟသညမ႐၊ ဤသ႔ျမငျခငးသည သမၼာဒ႒ဥာဏျဖင ၀ဇၨာ

56

ျဖစျခငး ျဖစသည။

ေသာတာပန

ေသာတာပနဆသညမာ နဗၺာနသ႔သြားရာလမးမႀကးေပၚသ႔ ေရာကရသြားၿပးသျဖစသည။ အပါယေလး

ပါးအတြကတခါးပတ၍ နဗၺာနအတြက စတခရသလျဖစသည။ နဗၺာနမေရာကမ အမားဆးေနရမည (၇) ဘ၀

တြငလ ျမတေသာအမးခညး၌ ပဋသေႏၶတညမညသျဖစသည။ ကေလသာ (၁၅၀၀) တြင ေသာတာပနသည

‘ဒ႒’ ႏင ‘၀စကစၦာ’ ကသာ ပယသတရေသးေသာသျဖစသည။ ခႏၶာငါးပါး၊ ႐ပနာမတရားတ႔က ငါပင၊ ငါဥစၥာဟ

ႁခြငးခကမ႐ ယၾကညသသည အတဒ႒ သ႔မဟတ သကာယဒ႒ ျဖစ၏။ ခႏၶာ၊ ႐ပနာမသည ငါ ‘ဟတသေလာ’

‘မဟတသေလာ’ ဟ ႏစခြျဖစမႈယမားျခငးသည ‘၀စကစၦာ’ ျဖစသည။ ေသာတာပနတြင ဤတရားႏစပါး ျပတ

သား႐ငးလငးၿပး ျဖစသည။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာနမားကား ကနေသးသည။ ေလာကကာမဂဏတ႔၌

ေမြ႕ေလာဆျဖစသည။ သ႔ေသာလ လသာမနတ႔ေလာက မျပငးထနလ။

ကေလသာမာ အေရအတြကအားျဖင (၁၅၀၀)႐သည။ အလးစခနးလင ရဟႏာျဖစ၏။ ဒ႒ႏင ၀စက

စ ၦာပယႏင၍ ကေလသာ(၁၂၀၀)ကနလင ေသာတာပနျဖစသည။ ေသာတာပနသည စာတတသမားအတြက

မဟတ၊ အသေပါကသ၊ ပညာႀကးသမားမာသာျဖစသည။ သမႈ၊ ပညာသညသာ အဓကျဖစသည။

- ဆရာ သ

- စာ သ

- ႏလး သ ဟေသာ အသ(၃)မးရ၏။

ဆရာက မတခငး၍သေသာ သမႈသည (ဆရာ သ)ျဖစၿပး စာမားမားဖတကာ စာသမသျခငးက (စာ

သ)ဟဆသည။ ပညာျဖငယဥ၍ နကနကနနသၿပး ‘လကနာကငသးႏင’ေသာ အဆငကသာ (ႏလး သ) ဟ

သတမတ သည။ ထ ႏလးသ အသကသာ ေသာတာပနျဖစေစေသာအသ ျဖစ၏။

- ဧကဗဇ ေသာတာပန

- ေကာလေကာလ ေသာတာပန

- အတကၡတပရမ ေသာတာပန ဟ၍ရသည။

ပထမအမးအစားေသာတာပနမာ ထဘ၀မာေသာတာပနျဖစ၍ ထဘ၀မာပင ပရနဗၺာန၀ငသည ေသာ

တာပနျဖစသည။ ဒတယေသာတာပနမာ အမားဆးေျခာကဘ၀ေနၿပး ပရနဗၺာန၀ငေသာေသာတာပန အမး

အစားျဖစသည။ တတယအမးအစားမာ (၇)ဘ၀ေနၿပး ပရနဗၺာန၀ငေသာ ေသာတာပနမးျဖစသည။ ထ႔

ေၾကာင ေသာတာပနျဖစလင အမားဆး (၇)ဘ၀သာေနရေလရၿပး ေနာကဆး ပရနဗၺာန၀ငၾကရသည။

အေျခခတရား (၄) ပါး

- ပငးျခားသရမညတရား ျဖစသည။ (ခႏၶာငါးပါး၊ ႐ပနာမျဖစလက တရားသာ႐၍ အ၊ နာ၊ ေသ၊ ဒကၡေဘးဆးမ

မလြတေသာ ‘ဒကၡသစၥာ’ ျဖစသည။)

- ပယရမညတရား ျဖစသည။ (လခငတပမကမႈ ၊ တဏာစြလမးမႈတ႔ေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ‘သမဒယ သ

စၥာ’ ျဖစသည။)

- မကေမာကျပရမညတရား ျဖစသည။ (လခငမႈ၊ တဏာသမဒယက မဂဥာဏျဖငပယကာ ခႏၶာ၊ ဇာတခပ

ေသာ ဒကၡခပသမးခပၿငမးေသာတရား ‘နေရာဓ သစၥာ’ ျဖစသည။)

- ပြားမားရမညတရား ျဖစသည။ (သမဒယကပယ၍ ဒကၡကပငးျခားသလက နေရာဓသစၥာက မကေမာကျပ

ရန အမနျမငသဆးျဖတႏငရန အားထတမႈ ‘မဂၢသစၥာ’ ျဖစသည။ “ဒကၡ သစၥာ” တပါးက အေသအခာသလင

ကနသးပါးအလလသလာႏငသည။)

မဂၢငရစပါး

ပညာဦးစး (ပညာမဂၢင)

၁။ သမၼာဒ႒ (အျမငမန)

၂။ သမၼာသကၤပၸ (အၾကမန)

သလဦးစး (သလမဂၢင)

၃။ သမၼာ၀ါစာ (အေျပာမန)

၄။ သမၼာကမၼႏ (အလပမန)

၅။ သမၼာအာဇ၀ (အသကေမြးမန)

သမာဓဦးစး

၆။ သမၼာ၀ါယာမ (၀ရယမန)

57

၇။ သမၼာသတ (သတမန)

၈။ သမၼာသမာဓ (သမာဓမန)

မဂၢင(၈)ပါးကစလကလင သလ၊ သမာဓ၊ ပညာ သးခရ။

ေသလငမခကေတာပါ

စတမထားတတလင ေသရမာေၾကာကၾက၏။ စတထားတတလင ေသမာမေၾကာကေတာ၊ ကယတ

ဦးတညး ေသရသညမဟတ၊ ေရးက ေသၿပးၾကသမား၊ ကယေနာကမာ ေသၾကဦးမညသမားႏငျဖစသည။ တ

ကယေတာ စကန႔မလပ ဆလမားေသေနၾကသည။ ေန႔စဥအမ အပေပာျခငးျဖင ေခတေသေနၾကျခငးလ ျဖစ

သည။ သသရာတေလာက ဘ၀မားစြာေသခၾကဖးသမားလျဖစသည။ တဘ၀စာေသရန ေၾကာကဖ႔မလေတာ၊

ေသခါနး ဘ၀ကးေကာငးရနသာလသည။ ေဇာေကာငးရန ျဖစ၏။ အားႀကးေသာကတ႔၏ အေၾကာငးကသျခငး

ျဖင အေသေကာငးႏငၾကသည။ တစတရာ ႀကတငျပငဆငထားႏင၏။ ေသခါနးမာ ေနာငတေတြရတတ ၾက

၏။ ေနာငတမားမရေအာင မေသခငက ေနတတဖ႔၊ ရငသနတတဖ႔ လသည။ ေသခါနး ေနာငတရသညသမား

ကသလ အာသႏၷက အားမေကာငးႏင။ ဤသဘာ၀မားသလင မေသခငကတညးက ကသလမား၍ အက

သလ ေရာငႏငရန ျဖစသည။

(စာကး -ဦးေတာ(အမရပရ)၏ ေသျခငးဆငရာ အဘဓမၼာႏင ေသာတာပန၊ ဤစာျဖင ထပမ ပေဇာအပပါသည။)

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

တရြကေၾကြ ႏစရြကေ၀

ေနဇငလတ (April 2010)

သညတႏစ၊ ႏစႏစအတြငး စာေရးဆရာႀကးမား၊ ဆရာမႀကးမား

အေတာကေလး ဆး႐ႈး ခၾကရတာက ဘေမာင သတထားမေနတယ။

အဖးတနရတနာေတြ ႐တတရက ေပာကဆးသြားသလ ခစားရတယ။

အေၾကာငးကေလးညၫြတလ႔ စာေပေတြန႔ ရငးႏးခြင႔ရတ႔အခါ ဆရာၾကး

ေတြရ႕စာအပေတြကရလာတ အေတြးအေခၚ၊ အယအဆ၊ ဒနေတြ

ဟာ ကယဘ၀မာ ဘယေလာကအသး၀င၊ အကးျပခသလ ဆတာ

ဘေမာငတ႔ သေနတယ။ လေတြမာ ျမငစြမးႏငတ႔ေနရာ ႏစေနရာရ

တယတ။ တခက ‘မသ’ ဆတ႔ အသားမကစ၊ တခက ‘ဥာဏ’ ဆတ႔

ပညာမကစ။

‘မသ’ ဆတ အသားမကစက ေမြးကတညးကပါလာတာ။ ‘ဥာဏ’ ဆတ႔ အသဥာဏကေတာ႔ ေမြးက

တညးကပါလာေပမယ အသးခမျမငမႈအားေကာငးတယ။ အသားမကစရ႕အျမငအားမာ အကန႔အသတေတြ

က ရေနတယ။ စာကေလးတေၾကာငးကပ သးေလးေပေလာကခြာလကရင ျမငႏငစြမးမရေတာ႔ဘး။ ဥာဏ

မကစကေတာ အေလ႔အကင၊ အေလအလာေပၚမတညၿပး တဦးန႔ တေယာက အမားႀကးကြာသြားႏငတယ။

ဘယေလာကပ ေ၀းေ၀းျမငႏငတယ။ ဘယေလာကနကနကလ ၾကညႏငတယ။ သာမနမကလး တစတညးန႔

ဘ၀က မတညေဆာကႏငဘး။ ဥာဏအျမငန႔ပ အနာဂတက ကယလသလပသြငးထဆစႏငတာ။ ဘေမာငတ႔

ႏငငမာ အဒအသဥာဏေတြ တစတရာအငအားေကာငးဖ႔လတယ။ အႀကးအကယလ ျဖညဆညးရဦးမယ

ကြကလပႀကးတခလျဖစတယ။

မတမေသးတယ။ ငယငယတနးက ဆရာႀကး ကာတြနးေအာငရနရ႕ ‘ရစားန႔ ဒနးေဒါင’

‘ဦးလေပါန႔ ဥာဏကယေလး’

‘ဦးစတတန႔ ေမာကည’

စတ ကာတြနးေတြ၊ ဘေမာငတ႔ အဒါေတြန႔ ႀကးျပငးလာခ႔ၾကတယ။ ေနာကေတာ႔ ရားရားပါးပါး ကာလာစန႔

58

႐ကတ႔ ‘ေရႊေသြး’၊ ကာတြနးေတြဆလ႔ အေပာသကသက မဟတဘး။ မေကာငးမႈ၊ ေကာငးမႈ၊ မေကာငးသ၊

ေကာငးသစတာေတြက ခြျခားတတေအာင အသေတြထည႔ေပးထားတယ။ ကာတြနးေပာဘ၀က လြနေတာ

ျမ၀တတ႔၊ ေငြတာရတ႔ေခတေပါ။ တဆငတကေတာ႔ ၀တေတြ၊ ေဆာငးပါးေတြ။ စာေပရသအမးမးက ခစား

လာႏငတအျပင အသအမးမးက တခမဟတတခ တးတးေနတတတယ။ စာတပဒ၊ ႏစပဒ ဖတအၿပးမာ ဖတ

သန႔ မဖတသၾကား ကြာဟမႈသပမသသာေပမယ ေလး၊ ငါး၊ ဆယႏစေလာကခရးတခမာ စာဖတသန႔ စာမဖတ

သေတြရ႕ ဒတယအျမငမာ အေတာကေလး ကြာလာတာေတြ႔ႏငတယ။

စာမဖတသက အေမကေပးလကတ ‘မသ’ ဆတ အသားမကစကပ အားထားရသျဖစလာၿပး စာဖတ

သေတြမာ ဒတယအျမငေတြ ရလာတယ။ ဒတယအျမင တစတရာအားေကာငးျခငးဟာ ဘ၀ရြကေလမာ‘ရြက’

ရယ၊ ‘တက’ ရယ၊ ‘ပ႔’ ရယဆတ စြမးရည (၃)မးက တပေပးျခငးခလကရတာပျဖစပါတယ။

ေကာငးေတြကသငေပးလကတ ေကာငးအသ ေကာငးစာဟာလအရာတပါးပါ။ ျပငပက စာေရးဆရာ၊

ဆရာမႀကးေတြက သတ႔ဘ၀တေလာက ရညလားတအခနတခကျဖတသနးၿပး ရခတအေတြ႔အၾကေတြက မ

ေ၀လကတအသအျမငေပးစာေတြကဖတၿပး မတသားရတာလ အရာတပါးပျဖစပါတယ။ ေကာငးစာသငခနး

ေတြကထြကၿပး ဘ၀တခက လကေတြ႔တညေဆာကထဆစၾကတအခါမာေတာ႔ သငစာေတြရ႕ အခနးက႑က

အေတာကေလး အခးအစားနညးသြားပါတယ။ ၀နထမးဘ၀၊ ကယကြၽမးကငတ ပညာရငဘ၀ေတြက တည

ေဆာကရာမာေလာကပ အေထာကအကရပါလမမယ။ ပၿပးကယေျပာတ ဘ၀၊ ပၿပး အသက၀ငလပတ ဘ၀၊

ဦးေဆာငအခနးကေန ပၿပးႀကးကယတဘ၀တခက တညေဆာကၾကတအခါ မာ ဆရာ၊ ဆရာမႀကးေတြ ထား

ရစခတစာေပက အဓကလကနကေတြ၊ ေအာငပြရရာရေၾကာငးေတြျဖစဖ႔ အေထာကအပေတြ ျဖစလာပါတယ။

ပညာရႀကးတဦးေျပာတာ မတသားဖးတယ။

‘စာဖတပါ၊ မားမား ဖတပါ’ တ႔။ ‘စာဖတရပတေန႔ဟာ အျမငကနးတေန႔ပ’ တ႔။ ခပၾကမးၾကမး၊ ခပထ

ထေလးေျပာခ၊ ေရးခတာပါ။ ဟတလ ဟတပါတယ။ အထးသျဖင ရညမနးခက ခပႀကးႀကးတခန႔ ဘ၀ကတည

ေဆာကဖ႔ ႀကးစားေနၾကတသေတြ စာမားမားဖတသငတယ။

စာေပဟာ လမးတမးရ႕႔၀ညာဥပ။ လမးတမးရ႕ယဥေကးမႈလ ျဖစပါတယ။ လမးတမးရ႕ တးတက

မႈလ ျဖစျပနပါတယ။ တခနက ယဥေကးမႈၾသဇာႀကးခတ ‘မာယာ’ လမးေတြေခတမာ စာေပဟာ ႀကးႀကး

ကယကယထြနးကားခသလ ကမၻာကဖန႔ဖန႔တနေစခတ ေရာမေတြရ႕စာေပယဥေကးမႈဟာလ ၾသဇာႀကးမား

ခပါတယ။ လမးတစ၊ တငးျပညတခတးတကဖ႔ စာေပဟာမရမျဖစတအရာပါ။ အဒစာေပေတြက စာေရးဆရာ

ႀကးမား၊ ဆရာမႀကးမားက ႏငငအေမြအျဖစ ထားရစခၾကတာပါ။

အငတာနကထ၀ငလကရင အေရအတြကသနးေပါငးမားစြာေသာ စာေပအခကအလကက ေတြ႔ရမာ

ျဖစပါတယ။ ရာစႏစအလက၊ ေထာငစႏစအလက အတတကစာေတြကလ ေလလာႏငတယ။ အဖးတန စာ

ေတြက အသလထနးသမးထားႏငရမာျဖစပါတယ။ ဘေမာငတ႔ဆမာ စာေပထနးသမးမႈန႔ပတသကလ႔ တစ

တရာအငအားနညးေနေသးတာ ၀မးနညးစရာတချဖစေနတယ။ ဖတခငတစာေတြ မဖတရဘး၊ သမးခငတ

စာေတြ မသမးႏငဘးျဖစေနတယ။ ယဥေကးမႈတခ ေပာကဆးေနသလပ။ အဖးတနရတနာေတြ ဆး႐ႈးေနသ

လပ။

လြနခတ ႏစေပါငး ၃၀ ေကာေလာကတနးက ဘေမာငတ႔ Publisher ျဖစခဖးေသးတယ။ အပေရ

၁၀၀၀ ေလာကကနေအာင အေတာေရာငးရတ အခန၊ အပေရ ႏစေထာင၊ သးေထာငကနတ စာေရးဆရာဆ

ရင ‘စပါ’ တနး၀ငပ။ တခန ေျပာငးလာႏငေကာငးတယဆတေမာလငခကန႔ ျဖတသနးလာတာ ႏစ ၃၀ေကာ

ၿပ။ သညေန႔ Publisher ေတြေမးၾကညေတာ ဘေမာငတ႔တနးကလပ အပေရ ၁၀၀၀ ေလာကက ေတာေတာ

ေရာငးယေနရတနးပတ။

တးတကတ ႏငငေတြမာ ထြကလကတ စာအပ၊ ဂာနယေတြ၊ ေထာငန႔ ေသာငးန႔ခတယ။ ဘေမာင

တ႔ဆက အေရအတြကက သမားအစြနးထြကေလာကပ ရေသးတယ။ ၿပးေတာ တးတကတယဆတ ႏငငေတြ

ဟာ ၀ငေငြတခရ႕ရာခငႏႈနးဘယေလာကက စာအပ၊စာေပမာဘယေလာကသးရတယဆတ ၫႊနးကနးန႔တငး

ရငလ ဘေမာငတ႔အတြက အားမရဘး။ လဦးေရန႔တြကတ႔ စာအပအခးအစား ၫႊနးကနးအရလ အားရစရာ

မေတြ႔ရျပနဘး။

ထကျမက၊ လတဆတ၊ စးရတစာေတြရဖ႔ စာေရးဆရာေတြ ဦးဆးရပတညႏငဖ႔ လတယ။ သတ႔ဆမာ

စာအပတအပေလာက ‘ေပါက’ သြားရင၊ ေကာမရငခန႔ တသကတာထငစားလ႔ရတယ။ ဘေမာငတ႔ဆမာ အင

မတနေကာၾကားတဆရာေတြ၊ အထငကရျဖစခတဆရာႀကးေတြ ဘ၀အတြက လလျချခ စတမခႏငၾကေသး

ဘး။ စာေပတခတညးန႔ ဘ၀ရပတညႏငဖ႔ အေတာခကခၾကတာ သတထားမတယ။ လဦးေရန႔ စာေရးဆရာ

အခးအစားတြကၾကညရငလ အေတာကေလးနညးပါးၿပး သကေသာငသကသာန႔ စာေရးၿပး ဘ၀က ျဖတသနး

ႏငသအေရအတြကကလ မရသေလာကပါပ။ ကယလ ဘာေကာငမမဟတေတာ ၀မးနညးပကလက ျဖစ႐က

လြၿပး ဘာမမတတႏငဘး။ သညကြကလပကလ အေတာႀကးျဖညဆညးဖ႔ေကာငးတ အရာတခပါပ။

59

ဘေမာငက လပငနးရင၊ ၀မးေရး လလျချခရသတေယာကဆေတာ စာကခပေျဖာငေျဖာငေလး ေရး

ႏငတယ။ ကယလပငနးက အလပေလးလပလက၊ စာေလးေရးလကန႔။ တခ႕စာေရးဆရာေတြက ငေစာငး

လကရင စက႐ပတ႐ပလ ေရးေနၾကရတာ။ အဒါေတာငမ လကနရင မကကလးဆနပာျဖစၾကရတ ဆရာေတြ

မနညးဘး။ ကနးမာေရးန႔မား ေဆး႐တကလကရင မစဥးစားရဘး။ သညက စာေရးဆရာမား က႐ဏာသကဖ႔

အေတာေကာငးရာပါတယ။ ေတာေတာေလးလ ဒေပနာေပ ခႏငၾကရာတယ။ ေတာ႐ စာေပခစစတန႔ လပႏင

ၾကတာမဟတဘး။

အရငက ဆရာႀကးေတြ၊ ဆရာမႀကးေတြက နာမညတဦးခငးေတာ မေရးေတာဘး။ နာမည ကနသြား

ရင တနးမ၀ငဘးလ႔ယဆၾကမာစးလ႔။ အေရအတြက အေတာကေလးရခတယ။ တခ႕ အသကေတြ ေတာ

ေတာေလး ရလာၾကၿပ။ တခ႕ မေရးႏငၾကေတာဘး။ တခ႕ ေတာေတာမားမားလ တႏစတႏစ ျဖတခန၊ ျဖတ

ခန ေကြေနၾကတယ။ ကနသေလာကနးနးေတာင ရေတာမယန႔တတယ။ ေခတတေခတက ဘယေလာက ဦး

ေဆာငခတ ဆရာႀကးေတြျဖစျဖစ၊ ဘယေလာကဂႏ၀ငေျမာကတ ဆရာႀကးေတြပျဖစျဖစ၊ ေႏာငးဘ၀ အသက

ႀကးပငးေတြမာ သကေသာင႔သကသာန႔ ေကာငးေကာငးေနထငႏငတာ ေတြ႕ရခတယ။ ခ႕ခ႕တတ၊ မထင မ

ရားဘ၀န႔ ဘ၀တခက တခက ကးလကရသေတြလ ရတယ။ ဘယေလာက ရငနင႔စရာေကာငးသလ။

စာေရးဆရာၾကးတဦး တေန႔ ေလျဖတသြားတယ။ တေခတက နာမညႀကးတဦးပါ။ သ႔စာေတြ ဖတဖး

ခေပမယ သ႔ကတခါမ မျမငဖးခဖးဘး။ ခငးေထာကန႔က လတြေပးေနရေသးတအေျခအေနဆေတာ အေတာ

က ဆးရာတယလ႔ေျပာလ႔ရတယ။ ဘေမာငရ႕႐းကေရာကလာၿပး သ႔သားသ႔တအရြယေလာကဆက အသ မပ

ကလာ၊ ပကလာန႔ အကအညေတာငးရာရတဘ၀က ဆရာႀကး မေျပာန႔ ဘေမာငေတာငမခစားႏငဘး ျဖစခရ

ပါတယ။ ဆရာႀကးက သးႏစေကာေလာက လစဥမပကကျဖစႏငခတယ။ သမလာႏငတ လဆရင ႐းက ၀န

ထမးတဦးဦးက လႊတေပးတယ။ လြနခတငါးႏစေကာေလာကက ဆးသြားရာပါၿပ။ စာေပန႔ မးဆကသစေတြ

အတြကတာ၀နေကခတ ဆရာဘ၀နဂးပငးဟာ အေတာေၾကကြစရာပါ။ သညအျဖစမး ဘယေလာက မားမား

ရခၿပလ၊ ရေနဦးမလဆတာ စစတကခတ ဘေမာင အေတြးမရျဖစေနရတယ။

ဘေမာငတ႔န႔ ရြယတ ေျခာကဆယနးပါးတနးေတြက ၾကညလကရင ေရးကလ ဂႏ၀င ဆရာႀကးေတြ

ျဖစလာမယအေရအတြကက အေတာနညးတယ။ အားရစရာ မေကာငးလဘး။ ျမနမာစာေပ အတကခရးလား၊

အကခရးလားဆတာ အေတာသသယရစြာ ေဆြးေႏြးရမယကစၥျဖစလာၿပ။ အရငတနးကလ ရရေတြး၊ ရရေရး

တာေတြလ ေပာကသေလာက ရေနတယ။

စာေပဟာ ႀကးစြာေသာ ပညာရပတပါးပါ။ စာေပျမငမ လမးျမငတယဆတယၾကညမႈကလ ႏငငတငး

က ခၽြငးခကမရလကခထားၾကပါတယ။ ေကာငးစာဆတာက အသက အပငးအျခားတခေကာရင မနးစပႏင

ေတာတ ပညာျဖစသြားရပါတယ။ ပၿပးနကနတ၊ ကယ၀နးတပညာဆတာ စာေပေတြကပရႏငပါတယ။ တ

သကလး သးလ႔လ မကန၊ ေလလာလ႔လ မကန၊ ျဖန႔ျဖးလ႔လ မကနတ သမဒၵရာတစငးလ ျဖစပါတယ။ အဒ

သမဒၵရာေရဟာ ေအးျမလတဆတတေရခလ ျဖစပါတယ။ အားလးေခါငးမခၾကေသးခငအထ ထေတြ႔သြားရ

မယ အရာလျဖစပါတယ။ အကန႔အသတဆလ႔လ အသက၊ အခန၊ ေနရာ၊ ေဒသ စတာေတြရ႕ ကန႔သတ

ခကန႔ ကငးလြတပါတယ။

ဘေမာငတ႔ လပငနးရငဘ၀မာ စာေပတနဖးန႔ အသး၀ငမႈက ပၿပး နားလညလာတယ။ ကယဘ၀

ကယထဆစရာမာ ဦးတညခကမနဖ႔ စာေပကအသေတြရခပါတယ။ မနကနတအယအဆတခ၊ အေတြးအေခၚ

တခ မဟာဗဟာအခငးအကငးက စာေပကေန လတငးလြတလပစြာရယႏငၾကတယ။ ဘ၀က ရငဆငၾက

မယ မးဆကသစေတြဟာ သာမနစကၡအျမငထက ဥာဏအျမငတစတရာသနစြမးဖ႔ စာေပေတြက မားမား

ဖတသငၾကတယ။

စာဖတပါ၊ မားမားဖတပါ၊ စာမဖတသဟာ ရငလက ေသသပ ျဖစပါတယ။

ငယငယတနးကဆရင ဘေမာငတ႔ စာက စေအာငဖတတယ။ ရသစာေပက အရသာပေတြ႔တယ။

ရသပျပငတ စာေလးတပဒကမား ဖတလကရၿပဆရင ႏစရက၊ သးရကေလာက ရငထကမထြကဘး။ အရြယ

ကေလးရလာေတာ ဖတသငတစာေတြ၊ ကယတညေဆာကမယဘ၀န႔သငတစာေတြ ေရြးဖတတဘက ေရာက

သြားတယ။ စာဆတာကေတာ အစဖတသငတယ။ အ႐ြယန႔အခနက သ႔ဘာသာသ ေရြးခယတတမႈက ေပး

လာလမမယ။

တခ႕စာေတြ မကႏာန႔မခြာေအာငက ဖတၾကတာေတြလ ေတြ႔ဖးတယ။ ျပနအသးခတယ သပမရ

လဘး။ ျပနၿပး မေ၀၊ ေရးသားတာလ မေတြ႔ရဘး။ အဒါေတာ မေကာငးဘးေပါ။ ကယသတာက သ႐အဆင

မာပထားရင ဘာလပမာလ။ ကယစတဆႏၵတခတညး ေကနပဖ႔လား၊ အမားအတြက အကးမျပ ေတာဘး

လား။

အသငအတငေခာငလညတ သေဘၤာအရာရေဟာငးတေယာကက ေတြ႔ဖးတယ။ မနကဘက လက

ဖကရညထြကေသာက၊ ၿပးေတာ တေန႔လးအခနးေအာငးၿပး စာဖတ၊ လကေတြ႔လပငနးမရ။ ပတ၀နးကငန႔လ

60

အဆကအဆက ျပတေတာကမနးမသ ျပတေတာကသြားတယ။ သဆးပါးသြားေတာ သ႔အခနးထမာ စာအပ

ေတြက အျပညပ။ ဒါေပမယ ဘာမ သသတာေတြက အသးခမသြားခဘး။ သားသမးေတြကေတာင စာထကရ

တ အသေတြန႔ ေကာငးေကာငးဆးမ မသြားခဘးတ။ သညလ စာဖတျခငးမးကေတာ ဘေမာငတ႔ သပၿပး

မေထာကခခငဘး။

ပညာသစြမးရညဆတ႔ Knowledge Power ဆတာ သတာကအသးခႏငမ အဒ Publisher ထြက

လာတာ။ တးတကမႈတခက တညေဆာကရာၾကတအခါမာ တကယလကနကပ။ အဒ ပါ၀ါရဖ႔ Application

ဆတ ျပနလညအသးခမႈက လကလအပပါတယ။ လပလညး လပသငတယ။ ကယတေယာကတညး သၿပး

ဘာမအသးမခရင အဓပၸာယမရဘး။

စာဖတတယဆတာ အဓပၸာယရဖ႔လတယ။ ဘ၀တခ၊ ကယလပရပတခကလ အဓပၸာယရေနဖ႔ လ

တယ။ ၿပးေတာ လဆတာ ပတ၀နးကငန႔ေနရတ သတ၀ါ။ လမႈေရး သားေကာင၊ ႏငငေရး သားေကာင၊ ၿပး

ေတာ ေနာကမးဆကသစေတြအတြကလ တက႐ကတာ၀နရၾကတ သေတြ၊ ကယတာ၀န ကယေကၾကဖ႔

ေကာငးတယ။

အရငအရင ဆရာႀကးေတြ၊ ဆရာမႀကးေတြက တာ၀နကယစ ေကခၾကၿပးၿပ။ ထကထကတနတန

လမးျပႏငခၾကတ အသပညာအေမြအႏစက စာေပကတဆင ထားေပးႏငခၾကတသေတြ ျဖစပါတယ။ အဆင

အတနး ရရ၊ အသျမငျမငေပးႏငခၾကတယ။ မးခစစတကစၿပး တးတကစတေတြအဆး သတ႔တဦးခငး စာေပ

သစၥာန႔ လကဆငကမးခၾကၿပး ျဖစပါတယ။ အဒ မးဆကေဟာငးဆရာႀကးေတြ၊ စာေပတာ၀နေကခတ ဆရာ

ႀကးေတြဟာ သညေန႔ တျဖတျဖတ ေကြေနၾကပါၿပ။

ေျပာငးလျခငး၊ မတညျမျခငးဟာ ပရမတသစၥာပါ။

အစားထးႏငၾကဖ႔ပ လပါတယ။

တရြကေကြရင ႏစရြကေ၀ၾကရပါမယ။

ႏစရြကေကြလ႔မ တရြက မေ၀ႏငရင အမးေပၚေစာင႔သျခငးမညမာ မဟတပါ။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

စဥးစားစရာေတြ ျဖစလာ

ေနဇငလတ (May 2010)

စာေစာငႏစခရ႕ စာေရးဆရာလျဖစ၊ အယဒတာလျဖစတ ႏစဦးက စာမ

ေတာငးလာရငး စကားေျပာျဖစၾကတယ။ ဘေမာငက ျပငပေလာကန႔ အ

ဆကနညးနညးျပတခငတယ။

ျပတခငလ႔ ျပတတာမဟတ။ အခနမရ၊ အျပငမထြကႏငလ႔ ျပတမနးမသ

အဆကျပတေနျခငး သာပါ။ ေရာကတတရာရာ ေျပာၾကရငး တခနက

ကယေရးခတစာအေပၚ ေ၀ဖနသေတြက သတ႔ ေျပာျပလ႔ ျပနၾကားလက

ရတယ။

လြနခတႏစႏစေကာက ေရနေစးတဟနထးတကခ႔ပါတယ။ ေရန တစည ၁၄၅ ေဒၚလာ။ စးပြားေရးန႔

စမခန႔ခြေရးမဂၢဇငးတခက မကႏာဖးေဆာငးပါး ေရးခငးတယ။ အဒမတငခငက စးပြားေရးေလာကမာ ႏစကန

ရင ေရနတစည ေဒၚလာ ၂၀၀ အထေရာကမယလ႔ ခန႔မနးၾကတယ။ လႀကးတဦးက အစညးအေ၀းေခၚၿပး တင

ပငတယ။ ဘေမာငရ႕အျမငက ေမးေတာ ‘ေရနေစး အမားႀကး ျပနကပါမယလ႔’ ေျဖမလ႔ အမားရ႕ အ႔ၾသဖြယ

ရာသတ၀ါအျဖစ ၾကည႔ျခငးခလကရတယ။

ကအားေလာစြာပ မဂၢဇငးတေစာငရ႕ မကႏာဖးေဆာငးပါးေရးေပးဖ႔ အေတာငးခရလ႔ 'Oilconomic'

ဆတေခါငးစဥန႔ ခပစပစပေရးျဖစလကတယ။ ေရးေနခနမာပ အရနကဒးပတစငး အလႊတေကာငးလ႔ ေရန

တစည ၁၄၇ ေဒၚလာတကသြားတာ Bloomberg မာ ေတြ႔လကရတယ။ ခ စာမေတာငးလာသတဦးက အဒ

တနးက အဒမဂၢဇငးမာတာ၀နရသတဦး ျဖစပါတယ။ တကယပ မၾကာခငမာ ေရနတစည ေဒၚလာ ၄၀ ေအာက

ေရာကသြားခပါတယ။ အခမျပနသရတာက ဘေမာငစာမပါၿပး မၾကာခငမာ E-mail စာေတြန႔ ဘေမာငေဆာငး

61

ပါးက အႀကးအကယေ၀ဖနခ႔ၾကတယ ဆတာပါပ။ အဒတနးက ဘေမာငမသခ၊ ေရနေစးကေတာ႔မ ေတာငး

ပနစာေတြ အမားအျပားျပနပ႔ၾကတယလ႔ ဆပါတယ။

ခန႔မနးတယဆတာ အနာဂတကစၥရပပါ။ စာဖတပရတသတဆတာလ စးပြားေရးသမားေတြမ မ

ဟတတာ။ ဘေမာင နားလညေပးလ႔ရတယ။ နားမလညတာက စးပြားေရးသမားလ႔ဆတ သတခ႕ရ႕ အ

လြယတက ခပေထေထအၾကည ... ျဖစျခငး၊ ပကျခငး၊ မနျခငး၊ မားျခငးေတြက ေနာကမ၊ အမားအျမငန႔

ဆန႔ကငရငဦးဆးရလကတ ဆလာဘက ေကာငးေကာငးေ၀ဖနခရျခငးပ ျဖစပါတယ။ အဒါက တႀကမ။

၂၀၀၈ မာ ကမၻာ႔စးပြားပကကပျဖစတယ။ ျမနမာျပညက ‘ကး၊ မကး’ ကစၥေပၚလာျပနတယ။ လႀကး

တေယာကက အလြတသေဘာေဆြးေႏြးျပနပါတယ။ တ၀ငးလးက ‘ဘာမ မျဖစႏငပါ’ လ႔ ေျပာၾကတယ၊ ကယ

က မေမးပါေစန႔လ႔ပ ဘေမာငဆေတာငးခ ရတယ။ ဆေတာငးမျပညပါ။ တက႐ကႀကးေမးေတာလ ကယအ

ျမငအတငး ေျပာျဖစလကရတယ။

‘ဒတခါ ကြၽနေတာကယတင ေျပးေပါကရာၾကညတာကပ မေတြ႕ႏငဘးျဖစေနရပါတယ ခငဗ’

တေယာကရ႕ ခပျပငးျပငးေထသက အျပးန႔လကခလကရျပနတယေပါ။

‘ခငဗား Economist မဟတဘးေနာ’

ဟတပါတယ။ ဘေမာင စးပြားေရးပညာ႐ငတဦး မဟတပါ။ စမခန႔ခြေရးပညာ႐ငတဦးေတာ႔ ဟတပါ

တယ။ ႏငငတကာအဆငစးပြားေရးလပကငေနတ လပငနး႐ငတဦးလ ျဖစပါတယ။ ပါရဂတနးမာ ဘေမာင

ေရးခတကမးေခါငးစဥက အဒသသရင အခလေျပာခမာမဟတပါ။ စမခန႔ခြေရးမဟာဘြ႔မာ စးပြားေရး၊ ဘ႑ာ

ေရးအေၾကာငးေတြ အမားႀကးပါပါတယ။ ကယပငေလလာမႈ၊ လကေတြ႔လပငနးခြင၊ ႏငငတကာက အသေတြ

က အဒသ ေမေနပါတယ။ ထားေတာ႔။

‘ _ _ _ ကြၽနေတာတ႔ဆက အဒ Recession လပငးအတြငး ကးလာပါလမမယ’

အားလးက ဘေမာငက စးစက ၾကညၾကတယ။ လပငနးရငတဦးက လႀကးဘကလညၿပး

‘ျဖစႏငေျခ မရသေလာကပါ။ ကြၽနေတာတ႔က Isolation ျဖစေနတာပဟာ’

သညစကားက ဘေမာငဘေျပာတာက ‘မမနဘး’လ႔ သြယ၀ကတ႔ျပနလကတာပ ျဖစပါတယ။ ဘ

ေမာငတ႔ခငးလ ခငမငေနၾကတသေတြပါ။ တကယေတာ ဘယက႑မာ Isolation ျဖစၿပး ဘယအပငးမာ

Isolation မျဖစဘးဆတာ အဒသ ခြျခမးစတျဖာမလပခဘးန႔တပါတယ။ ၿပးေတာ႔ Isolation န႔ Insulation

ရ႕သဘာ၀က ေရာေထြးသေနဟနလ ရေနတယ။

‘ထ’တာေပါ။ ‘ထ’တာမ အားလးအသပ။ ဘေမာင ဘာမေတာငေျပာဖ႔မလေတာ႔ဘး။ ဘေမာငတ႔ ဆ

ၿပး ႏစလေတာငမၾကာဘး။ စာေစာငေတြမာဖတခရတ အတငးပ။ ေရာကတာမ ဟဘကဘတာေတာင လြန

သြားေသးတယ။ ဒါေပမယ မနတာကေနာကမ ‘အရ’ ခလကရတာက အရင။ အဒါက တႀကမ။

စးပြားပကကပက ဖကလတကငးလပေတာလ ညငညငသာသာ မဟတဘး။ ခပၾကမးၾကမးေလးန႔။

ျဖစလာၿပဆေတာ႔လ လပငနးရငေတြ ေခါငးခငးဆငၾကေရာ

‘ဘယေလာကေတာင ဆးမလ မသဘး’

‘ဘယေလာကေတာင ၾကာမလ မသဘး’

‘ဘယလျပငဆငရမလ မသဘး’ စသျဖင႔ ‘မသဘး’ မားစြာန႔။

သညႏငငကကးမလာႏငပါဘးလ႔ ရငေကာၿပးေျပာခတသေတြက သညတခါ ‘ေလး၊ ငါးႏစ’ေလာက

ေတာငၾကာမယတ။ အဒါ အနညးဆးပတ။ စာေစာငေတြမာလ ေတာေတာမားမားပါခ႔ၿပးပါၿပ။ ဘာမ မျဖစပါ

ဘးလ႔ေျပာခတသေတြက ၾကာမယၾကာေတာ ဘာေၾကာငေလး၊ ငါးႏစ ျပနျဖစသြားရတာလ။ ဘေမာင မစဥး

စားတတေတာဘး။

ဘေမာငပ ‘က’ဆးခငလ႔လား မသျပနပါဘး၊ MRTV-4 က အငတာ လာဗးတယ။ စာေစာင တခ၊ ႏစ

ခ ကေရာပ။ အဓကကေတာ႔ အဒ Recession က ဘယေလာကၾကာမလဆတာပ။

ဘေမာငက ‘တႏစ၀နးကင’ ပၾကာမယလ႔ေျပာလကေတာ ျပးစစျဖစသြားၾကျပနတယ။

‘ဆရာ၊ ဟတပါမလား။ အျပငမာ ငါးႏစေလာက ၾကာမယလ႔ ေျပာေနၾကတယ’

‘တစႏစဆတာ ခဏေလးပါ။ ေစာငၾကညလကၾကတာေပါ’

ဘေမာင ဒါပ ေျပာလကပါတယ။ သညၾကားထမာေတာ႔ ‘ၾသဘာ’ ေပးၾကတသေတြလ ေပၚလာပါ

တယ။ ‘ဟတပါမလား။ ျပငေျပာရင အခနမေသးတယေနာ’ လ႔ သေယာဇဥန႔ တကယေစတနာထားၿပး အ

ၾကေပးၾကတ႔သေတြလ ရပါရ႕။

ခကတာက တေယာကန႔တေယာက ႐ႈေထာင႔မတၾကဘး။ ႐ႈျမငပလ မတၾကျပနဘး။ ယတတတာ

ေတြ၊ ျမငတတတာေတြ၊ ထညၿပးစဥးစားၾကတာေတြလ အမားႀကးကြာသြားႏငတယ။ အေတြ႔အၾကေတြ ဆ

တာလ တထပတညးကႏငတအရာ မဟတျပနဘး။ အဒါေတြေပါငးလကရင တဦးန႔တဦး ယဆခကေတြ၊ သး

သပခကေတြ၊ ခဥးကပပေတြက အကြာအဟ အျမတမး႐ေနမာပ။

62

ေရနေစးက ျပနၾကည႔ရင ေရာငးလအား၊ ၀ယလအားဘကကၾကညရင တမးေတြ႔မယ။ တ႐တရ႕

၀ယလအားမားတာတခတညးက ‘သာသာထးထး’ တြကရင ေသခာေပါက ေရနေစးက ၂၀၀ ေကာသြားမာပ။

စးပြားေရးသကသက႐ႈေထာငကေနာ။ တပငး၊ တေထာငတညးက ၾကညေသးတာ။ ေရနေစး ႐တတရက ၃၀

ေဒၚလာတကၿပး တေနရာတညးမာ ၃၊ ၄ လေလာကရပေနရင ႏငငေပါငး ၄၀ ေလာကက အသေတြ အမား

ႀကး ထြကလာလမမယ။ အငအားႀကးႏငငေတြပါလာမာ၊ ႏငငေရး႐ႈေထာငကျပနၾကညရငတမး ေျပာငးသြား

လမ႔မယ။ ဥပမာထက တခပရေသးတယ။ အဒ ႏငငေရး႐ႈေထာငမာ စစေရးဆငရာအေငြ႔သက ေတြပါလာႏင

တယ။ ေရနေရာငးႏငငေတြရ႕ႏငငေရး၊ လမႈေရး မၿငမသကမႈေတြပါလာႏငတယ။ ဘယသက ေနရငးထငရငး

ခအလႈပခခငမာလ။ သညေတာ ေရနေစးကမယေပါ။

၂၀၀၈ Recession ကျပနၾကည႔ဦး။ ကယက Export ေကာငးေကာငး ရေနတယ။ ႏငငေရးအရ

Isolated နညးနညးျဖစခငျဖစမယ။ စးပြားေရးအရ Indirect ေတြ အမားႀကးရေနတယ။ စေတာ႔႐ယယာက

တပငး၊ ႏငငျခားဘဏေတြက တပငး၊ Export ပငးေလးမာကပ ဟတငးျပညေတြ၀ငေငြကတာန႔ ကယ႔ကန

ေတြ ေစးႏႈနးလကမယ။ အေရအတြကလ ကမယ။ ဒါက အေသအခာပ။ တျခားလပငနးေတြ အမားႀကးရ

ေသးတယ။ အဒေတာ႔ သကေရာကမႈတခက ဟန႔တားလ႔မရဘး။ ၿပးေတာ႔ ကယႏငငက International

System ဆတ အျပညျပညဆငရာစနစထ အားလးမဟတတာေတာင တပငးတစ၀ငေနၿပ။ မားမား ထတာန႔

နညးနညးထတာပ ကြာမယ။ မထလ႔ကေတာ ရက မရဘး။ ဘေမာင လပငနးေတြေတာင ရာႏႈနး ၃၀ ေလာက

ပမးမျခငးကသြားခ႔ေသးတယ။ သအရေတြ အရညကေသာကထားၿပး လကေတြ႕လပေနတသ၊ ႏငငတကာ

စးပြားေရးန႔ တစကေလးမ မျပတေသးတ႔သ၊ အသလလေတာင မခႏငဘး။ မထဘးဆတ႔သက လစြမးေကာငး

ပ။ သ႔ဆမာ ေကာငးျပနတကသငၾကတယ။

‘Recession ဘယေတာ႔ Recovery ျပနျဖစမလ’ ဆတာမာ ‘တႏစ၀နးကင’ ပလ႔ ရရေျပာရတာ အ

ေၾကာငး႐ပါတယ။ အလကားပတငး ‘ကေလာငအကး’ ခၿပး ဘယေျပာမတး။ အရင ၁၉၂၉ က Great Depr

ession ဆတာန႔ ၂၀၀၈ အေျခအေနႏႈငးယဥၾကညရင ေတာေတာသသာတယ။ လၿပသြားတ ဘဏအေရအ

တြက၊ အလပလကမ႔ႏႈနး၊ အစးရေတြရ႕အငအား၊ တျခား ကနေသးတယ။ အမားႀကးပ။ ဒါက တခက၊ ေနာက

တခကက အရငကမၻာ႔ေခါငးေဆာငေတြန႔ အခကမၻာေခါငးေဆာငေတြရ႕ အရညအေသြး၊ အသအျမင အမား

ႀကးကြာသြားၿပ။ သညေန႔ ကမၻာ႔ေခါငးေဆာငေတြက စးပြားေရး Specialist ျဖစခငမျဖစ မယ။ ဘ႑ာေရး၊ စး

ပြားေရးန႔ မစမးၾကေတာ႔ဘး။ ေနာကတခက အေရ႕အလယပငး၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ မကဆက၊ ဘရာဇးလစတ႔

ထြနးသစစႏငငေတြရ႕အေနအထား၊ ၁၉၂၉ တနးက ဘာမမဟတတ ႏငငေတြက ၂၀၀၈ မာ အရမးေျပာငးလ

သြားၿပ။ အငအားတစတရာ ရေနၾကၿပ။

ေနာကတခက အရငတနးကႏငငေတြက စးပြားေရးအစအဖြ႔အေနန႔ အားနညးခတယ။ ႏငငေရး အရပ

အရငးရင ကြနျမနစအပစဆၿပး ႀကးကယခၾကတာ။ အခ စးပြားေရးပးေပါငးမႈ၊ အပစလက ေဆာင႐ြကမႈေတြ

က အားေကာငးလာၿပ။

ေနာကရေသးတယ။ ကမၻာ႔စးပြားေရးႏးထေအာင ထညရမယေငြပမာဏ၊ ငါးထရလယေလာက လ

မယ။ လနာအတြကလေလာကမ ေသြးရာတသေဘာေပါ။ တ႐တရ႕အရနေငြ၊ အေမရကန၊ အေရ႕အလယပငး

စတာေတြရ႕အရနေငြေတြ လကၾကည႔လကေတာ႔ သာသာေလး ၈ ထရလယေလာက သြားေတြ႕တယ။

ၿပးေတာ ေခတသစေခါငးေဆာငေတြ၊ အထးသျဖင သမၼတျဖစခါစ အဘားမားက အမတယရဦးမာ။

ေခါငးေဆာငေတြကယတငက Recession က ၾကာၾကာအျဖစမခႏငဘး၊ သတ႔အမတေတြ အမားႀကး ကသြား

ၾကမာေပါ။ တခ႕ႏငငေတြဆ စးပြားေရးကေသာငးကနငးက ထငခေတြကလႈပပစႏငတယဆတာ သေနၾကၿပ။

ကနေသးတယ။ သညေလာကဆရင လေလာကၿပ။ ဒါေၾကာင တႏစ၀နးကငပၾကာမာပါလ႔ ေျပာပစ၊

ေရးပစလကတာ။ ၁၁ လ၀နးကငတ၀ကမာကပ နာလနထၾကပါၿပလ႔ေျပာတႏငငေတြ ခပစပစပေတြ႔လာရ

တယ။

မနတာ၊ မားတာက ေနာကတႏစမ။ မကေစာငးထးခလကရတာက အရငပ။

ဒါကလ တႀကမ ကနတာေတြလရေသးတယ။ ဘေမာငရ႕သဘာ၀က ခပေအးေအးပ ေနခငတယ။

အသကမႀကးေသးေပမ အရြယေလးရလာေတာ တတႏငရင စတ႐ႈပစရာေတြ မေတြ႔ခငေတာဘး။ ဒါေပမယ

ျဖစခငတာမျဖစတတတာက သဘာ၀ပ။ အရငက ဒါမးေတြ မျဖစဖးပါဘး။ အခ တေလာေတာလ ျပနၿပးေအး

ခမးသလလပ။ အသလပ ေနခငတယ။ ကယျမငတာေလးေတြ၊ သတာေလးေတြေျပာ၊ ေနာက မးဆကသစ

ေတြက တတႏငသေလာက စတခြနအားအရ တစတရာတးတကေအာင လပေပးႏငသေလာက လပေပး။

ကယလ တျဖညးျဖညးအသကႀကးလာ၊ ဘရားေကာငးကနေမြ႔ေလာရမ အခနေရာကရင ေနာကမးဆက

သစေတြ ေပာေပာပါးပါး ႏငငတညေဆာကေရး လပကငေနတာေတြ႕ရရင သညဘ၀ေကနပၿပ။ တျခားဘာမ

မလဘး။

‘ဆရာ၊ မႏစက ေရႊေစးမနးေပးခတာေလ မတမေသးလား။ ကြၽနေတာေတာင ၀ယၿပး စထားေသး

63

တယ။ ေတာေတာေလး ျမတလကတယ ဆရာ။ သညႏစေရာ’ လာျပနၿပတခါ။

‘ေတာပါၿပ ဆရာရယ။ အဒါကလ အေၾကာငးမညၫြတလ႔ မေရးလကရတာကပ ေကးဇးတငရဦးမယ၊

ေနာကလ မေရးခငးပါန႔ေတာေနာ’

ေနာကတဦးက တေမာင႔

‘ဆရာ၊ ေဒၚလာ အလားအလာ အလြတသေဘာေျပာပါဦး’

‘ကြၽနေတာ ေဒၚလာေစး ‘က’ မယလ႔ မသးခ႔ဘးေနာ။ ေဒၚလာေစး ‘ခ’ လမ႔မယလ႔သာ ေျပာခ႔တာ’

‘ဘယေတာ ျပနတကမလ’

‘အေမရကနေတြလခငတ အေျခအေနတရပကရရင တမးျပနေျပာငးသြားပါလမ႔မယ’

အျပငသပမထြကျဖစေတာ႔လ ကယဆလာတသန႔ စပမစပရာေျပာျဖစၾကတယ။ အျမငေတြ၊ အေတြး

ေတြဖလယျဖစၾကတယ။ အခကအလကန႔သတငးရတယ၊ ေျပာတယဆတာ သပခကလတာ မဟတပါဘး။

သတငးန႔ အခကအလကမရရင ဘာမလပလ႔ရတာမဟတ။ တခါတေလေတာလ ေရးၾကည႔ခငတယ၊ ေျပာ

ၾကည႔ခငတယ။

တခါတေလေတာ႔လ မေရးခငျပနဘး။ မေျပာခငျပနဘး။ အဆအေငၚတညသြားရင အေၾကာငး မ

ဟတဘး။ အစပအဟပမတညရင ျပနာ။ေခါငးကက၊ ေခါငးစားရျပနေရာ။

ဒါေၾကာင တခါတခါ စဥးစားစရာေတြ ျဖစျဖစလာတယ။

ေတြ႕တာေတြ ေရးရမလား၊ ျမငတာေတြ ေျပာရမလား။

ျပနၿပး စဥးေတာ စဥးစားရဦးမယေပါ႔။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

အေကြးေတြ ေကပါေစ

ေနဇငလတ (June 2010)

တခ႕ေရးခငၿပး မေရးျဖစလကရတာေတြ အမားႀကးပ။ ေရးခငတာန႔ ေရး

သင႔တာေတြခြျခားလကေတာ႔ စာလးျဖစလာတာေတြရသလ ရငထ သမး

ပစလကရတာေတြလ ရလာပါတယ။ အခလ ခတခတ။ ဒါေပမယ႔ ေရး

သငတယလ႔ယဆတာန႔ ေရးျဖစလကရတယ။ လငယေတြအတြက ခြန

အားျဖစျဖစ၊ အသအရားျဖစျဖစ၊ အေတြးအေခၚပျဖစျဖစ၊ တကကြ စတ

ေလးပျဖစျဖစ တစတရာရၾကရင ေရးရကးနပပါၿပ။ ကယလ လငယဘ၀

ျဖတသနးလာခ႔ရသေတြထကတေယာကပ၊ လငယေတြရ႕ ခစားခက၊ သ

တ႔ရ႕အေတြ႕အၾက၊ သတ႔ရ႕လပႏငကငႏငခြင႔ေတြကကယခငးစာမတယ

ဘေမာငတ႔ လငယဘ၀ျဖတသနးခရတကာလဟာ လပႏငကငႏငခြင မညမညရရမရတ႔ ကာလပါ။

စတဓာတေတြ ဘယေလာကရရ၊ ခြနအားေတြ ဘယေလာကရရ၊ ဘယေလာကပ လပခငကငခငစတရရ အ

ေျခအေနက အခါအခြငမသာခ႔ဘး။ အခေခတကေတာ႔ အေျခအေနကအေတာအသငေပးလာပါၿပ။ ပတသြား

တအျမငေတြ ျပနဖြင၊ ဆတယတသြားတ႔ခြနအားေတြ ျပနျဖည၊ ကြယေပာကသြားတသတေတြ ျပနရာမး၊ ငတ

သြားတတကကြစတေတြက ျပနေဖာေပးဖ႔ပလတယ။ အဒတာ၀နက အတတခပမျဖစရငေတာင သတပြင

ျဖစရငၿပးေရာဆတခယခကန႔ လငယ၊ လလတေတြအတြက ေဆာငးပါးေတြ၊ အကေဆးေတြ ေရးျဖစေန

ရတာ။

၂၀.၂.၂၀၁၀ေန႔က အငး၀စာအပတကမာ ဘေမာငရ႕ အေမရကနအငပါယာ၏ လ႕၀ကခကမား

စာအပအတြက လကမတထးပြေလးလပတယ။ လကမတမထးခင စာဖတပြေလးလပတယ။ ၿပးေတာ႔ ပရ

သတန႔ အေမးအေျဖက႑၊ သတမတခနက ၂ နာရ၊ ၅ နာရ ဆေပမယ ညေန ၆ နာရ ေလာကမ ၿပးသြား

တယ။ လကမတက ဆကတကထးေပးေနရေတာ ပရသတကတဦးခငး ေကာငးေကာငးစကား မေျပာျဖစ

လကရဘး။

အဒထမာ အသားျဖျဖ အသက ၃၀ အရြယေလာက အမးသမးက လကမတထးဖ႔ စာအပေပးရငး

‘ကြၽနမ ဆရာပရသတပါ။ ဖတျဖစေအာင ဖတၾကည႔ေပးပါ ဆရာ’ဆၿပး အေတာထတ႔ စာအတတအတ ေပး

64

သြားပါတယ။ သာမနစာမးေတာ႔မျဖစႏငဘးလ႔ ဘေမာင ထငလကမပါတယ။ အမေရာကလ႔ ဖတၾကညလက

ေတာ ႏစေၾကာငး၊ သးေၾကာငးေလာကဖတၾကည႔လက႐န႔ အေတာအေရးအသားေကာငးတသဆတာ သတ

ထားမတယ။ မၾကာခငမာပ သ႔ဘ၀အေၾကာငးမတဆကမာ မဂၢဇငးတခ႕ထ သ႔စာေတြပါထားဖးတ႔ ‘စာေရး

ဆရာမ’ တဦးဆတာ သလကရပါတယ။ စာမကႏာ ၁၅ မကႏာဆးသြားတယ။ သ႔နာမညက ေဖာျပမထားဘး။

ေနာကဆးမာေတာ႔ ပငစငစား သ႔အေဖအရာရႀကးရ႕နာမညကေတာ ေရးထားေပးပါတယ။

သ႔ရငဖြငစာကေကာကရရင ဖခငတဦးန႔ သမးၾကား အေတြးအေခၚ၊ အယအဆ၊ အကြာအဟေတြ၊ တ

ဥးေပၚတဦးအျမင တထပတညးမကႏငတာေတြ။ သ႔မခင၊ ေမာငႏစေယာကအေၾကာငးန႔ သာယာႏငခြငရတ

အမေထာငစေလးဟာ သ႔ဖခငေၾကာင ၀မးနညးဖြယရာ ပကစးသြားရတအေၾကာငး ေၾကကြရငနငစြာ ေဖာျပ

ထားပါတယ။ ရႏငလကႏင ဖခင၏အပအပးတ႔မပါဘ သအမေထာငကခၿပး သ႔အေပါငးအသငးေကာငးေတြ

အေၾကာငးက ဇာတလမးတပဒပမာ ေရးထားတာေတြ႔ရပါတယ။ သ႔ရ႕ပါရမပါတ အေရးအသား၊ အတငအျပက

ဖတရသက ေကာငးေကာငးဖမးစားႏငပါတယ။ ဖတၿပးေတာ ဘေမာငေတာင ရငထ အေတာမသကမသာ

ခစားလကရတယ။ အရြယႏရင မကရည၀ေလာကတယ။ ဇာတလမးေကာငးက အေရးအသားႏငမႈက

ေကာငးေကာငး ပ႔ပးေပးထားႏငေတာ စဥးစားၾကညႏငပါတယ။ဘယေလာက ‘ရသ’ ေျမာကမလဆတာ … ။

ဇာတလမးကေျပာရရင သ႔အေဖက အစးရ၀နထမး၊ အရာရႀကးတဦး၊ အေမက ခငပြနးသညက လး၀

မလြနဆနတ ႐းအရာတ မခင။ ေမာငေလးႏစေယာကက ဖခငႀကးရ႕ပသြငးမမနမႈေၾကာင လမးေၾကာငး အမန

ေပၚက ေဘးေခာထြကေနသ။ အဒ ကေလးမ (ဘေမာငသမးထကငယလ႔)က ထကထကျမကျမကလ ရ။ လပ

ခငကငခငတစတလ အျပညရၿပး ဘ၀ကတးတကခငတ႔စတလ ရသ ျဖစေတာ။ ဖခငႀကးန႔ ပဋပကၡ ျဖစရတ

ဇာတလမး။ ေနာကဆး မခငႀကး ကငဆာျဖစေနတာေတာင မသားစကေကာခငးထြကသြားရကတ႔ ဖခင အ

ေပၚနာၾကညးစတျဖစမတ႔ သမးတေယာကရ႕ပရပ။

‘ဆရာစာေတြ အားလးဖတျဖစေတာ ဦးဘေမာငႀကးန႔လ ရငးႏးရတယေပါ။ ဦးဘေမာငႀကးက သား

သမးေတြက သပတးတကေစခငေပမယ သားသမးေတြထက တေယာကမ လကမပါတအခါ မခငမရျဖစတာ

က ကြၽနမခစားလ႔ရခပါတယ ဆရာ။ ကြၽနမလ နားမလညႏငတ႔ ကြၽနမအေဖေနရာမာ ဦးဘေမာငလ အေဖမး

က လခငခ႔ပါတယ။ တခါတေလ ဦးဘေမာငလ အေဖမးရရင ဘယေလာက ေကာငးမလလ႔ စဥးစားမတယ။

ကြၽနမတ႔ မသားစကေလး အရမးကတးတကသြားမယလ႔ယတယ ဆရာ”

ထက၊ ေအာကသာကြာေပမယ တထပတညးကတ ခစားမႈမးပါ။ သမးအ႐ြယသ႔ရ႕ခစားမႈက ဘေမာင

ကယခငးစာမတယ။ အထးသျဖင႔ မဘရ႕အေထာကအပက စတခြနအားျဖစျဖစ၊ အသမေ၀မႈကပျဖစျဖစ တစ

တရာရယဖ႔လအပတ တးတကလစတျပငးတ႔ လငယတေယာကရ႕ ခစားခကအေပၚ ေလးေလးနကနကကပ

ခစားလ႔ရခပါတယ။ ကယလ လငယဘ၀က ျဖတသနးလာခ႔ရလ႔ ေကာငးေကာငးႀကးကပ စာနာမရပါတယ။

သ႔စာထမာ ‘ဖခင’ ရ႕ေမတာက အျပညအ၀မရခတာအျပင ဖခငအရငးတေယာကရ႕ ရကစကမႈေတြက ရငနင

စြာ ရငဆငခ႔ရတာေတြလ ေတြ႔ခရပါတယ။

ကြျပားျခားနားၾကတဘ၀ေတြဆတာ သညလပ ျဖစတတၾကပါတယ။ ရတာေတြ မလဘ မလတာေတြ

လ ရတတၾကပါတယ။ အသလ အခကအခေတြၾကားထက တစတရာျဖစေျမာကေအာင ႀကးစားႏငတ သဟာ

တကယလေတာေတြျဖစပါတယလ႔ ဘေမာင ေလးေလးနကနကေျပာခငပါတယ။ ေလးေလးနကနကကပ တ

ခ ေျပာခငတာရေသးတယ။ အဒါက သပၸပညာႀကးန႔တငးတာလ႔မရတ အရာ။ ဗဒၶဘာသာရ႕ အေျခခယၾကည

မႈလ ျဖစပါတယ။ အဒါကေတာ႔ ေလာကမာ မဘေတြရ႕ေကးဇးတရားဟာ အႀကးမားဆးဆတာပါပ။ အတတရ႔

‘က’ အေၾကာငးတရားေၾကာငလ႔ပမတၿပး သညေနရာမာ ‘ဖခင’ေၾကာင႔ တးတကမႈေတြပကျပားရတာ။ မသားစ

ဒကၡေရာကရတာေတြက မေတြးမ မနာၾကညးမဖ႔ပါပ။ ‘သ႔’ေၾကာငျဖစတာကေမထားၿပး ေပးဆပျခငးတခအ

တြက ေပးဆပေနတာလ႔ပ သေဘာထားေစခငပါတယ။ ‘က’ ဆတာ ‘ေစတနာ’ အရငးခ၊ ‘စတ’ အရငးခ ျဖစ

တယဆတာ ေမမပစလကေစခငပါ။

ဆယေကာသကဘ၀မာ အေဖ႔က ဘေမာင စတကြကေအာငလပခ႔ဖးတယ။ ဒါေပမယ ေနာကေတာ

အေဖ စတေျပခပါတယ။ ဆယေကာသကမာပ အေဖကျပစရငး ဘေမာငလကေပၚမာတင အေဖ ဆးပါးခ႔ပါ

တယ။ အေဖစတေျပခ႔ေပမယ႔လ စတကြကခ႔တ႔ကာလအတြက ဘေမာင အမားႀကးေပးဆပခ႔ရဖးတယ။ သ

မားထက ပႀကးစားခရတယ။ သမားထက အမားႀကးပတအခကအခေတြက ေကာလႊားခ႔ရဖးတယ။ တခါတ

ေလ လ႔ေလာကႀကးက စတကနသြားရေလာကေအာငပ။ အေဖစတကြကမႈ တခဏတာအတြက ႏစမားစြာ

ဘေမာင ေပးဆပခရပါတယ။ အကးေပးကနသြားေတာ႔လ ဘ၀က ေလျပညညငးတခါေပါ႔။ ဒါေပမယ႔ အခ

ထကထ ဘေမာငရ႕သားသမးေတြ တးတကသင႔သေလာကမတးတကၾကဘ ဆန႔ကငဘကျဖစေနရတာက

အေဖစတကြကမႈရ႕ ေနာကဆကတြမားလ႔ တခါတခါမားေတြးမေနရေသးတယ။

အဒေတာ ေကးဇးႀကးတ မဘအေပၚေတာ ဘယလပျဖစျဖစ၊ ျမမႈနတမႈနေလာကမ စတမကြကေစ

ခငဘး။ အဒါက အရငဆးစတက ေဖြးေအာငလပေစခငတယ။ ဘာျဖစလ႔လဆေတာ အဒ ကေလးမဟာ တ

65

ခနကရင ေအာငျမငတစာေရးဆရာမႀကးတျဖစလ၊ ေအာငျမငတစးပြားေရးလပငနးရငတဦး ျဖစလာမယလ႔

ဘေမာင ျမငေနလ႔ပါပ။

ေအာငျမငေနၾကတသေတြအားလးဟာ ဘာမမဟတတဘ၀က စခၾကရသေတြခညးပါ။ မႏစက အဒ

ကေလးမ အမေထာငကခတယ။ ဖခငရ႕ကညေဖးမမႈမပါဘ သ႔က၊ သ႔ႀကးစားမႈ၊ သ႔ရ႕လမၼာပါးနပမႈေၾကာင

စစအငဂငနယာအရာရတဦးန႔ သေတာငတခတ ဟတယႀကးတလးမာ မဂၤလာေဆာငႏငခတယ ဆတာလ

ေရးထားပါေသးတယ။ စာလးေတြတငး၊ စာေၾကာငးေတြတငးမာ ခစားခကကကယစားျပေနတ အေငြ႕အသက

ေတြက ေတြ႕ေနရပါတယ။ ခစားခကေတြ၊ အခကအခေတြက ‘အငအား’အျဖစ ေျပာငးလကေစခငတယ။ အဒ

ခစားခကက ေကးဇးရသေတြအေပၚမာေတာ မထားေစခငဘး။ ဘ၀တခအေပၚ ခစားခက၊ အေတြ႔အၾက တခ

အေပၚ ခစားခကလ႔ပ ျမငေစခငတယ။

အေဖက အရာရႀကးျဖစေပမ သ႔ႀကးစားမႈန႔သ အလပရခပ၊ လြနခတဆယငါးႏစေလာကက ေငြသး

ေထာငကပမရလ႔ ကြနပတာသငတနးမတကႏငခရပ၊ အသက ၂၀ ေကာဘ၀ တကကန ႐ြကကနဖြငလစတ

ျပငးျပေနခနမာ သ႔ရ႕ႀကးပြားတးတကလစတေတြက ဖႏပ႐ကခးခခ႔ရပေတြဟာလ သ႔ရ႕ခရးၾကမးထက အ

စတအပငးတခ႕ေတြပ ျဖစပါတယ။ သဖတခတစာေရးဆရာေတြက ဒဂနတာရာ၊ သနးေဖျမင႔၊ ၾကညေအး၊ မ

ေလးလ၊ ေသာတာေဆြ၊ မငးေကာ၊ ခငႏငးယ၊ ဂး၊ အဒကမ အခ ဆရာေကာ၀ငးတ႔ဆေတာ အေတာပ စာစ

ဖတႏငတသဆတာ ခန႔မနးလ႔ရျပနပါတယ။ အဒ စာေရးဆရာႀကးမား၊ ဆရာမႀကးမားေရးတ စာေတြဖတၿပး

စာျပနေရးတ႔ဆရာမဆေတာ၊ သ႔ရ႕ခါးသးတအေတြ႕အၾက၊ တြနးတြနးတကတကေကာျဖတခရတ ခရးၾကမး

ေတြန႔ေပါငးလကရင တခနမာ ထြနးေတာကလာမယၾကယတပြငဆတာ ေျပာလ႔ရေနျပနပါတယ။

ဇာတလမး အထြတအထပကေတာ အေတာက ‘ဟတ’ ထစရာပ။

‘ကြၽနမမာ အေမက ေဆး႐တငထားရတနးကဆရင ေဘးအမက ပကဆေျပးေခး၊ ကြၽနမ သငယ

ခငးေတြဆက ေငြေခးၿပး ကေပးေနတယ’

‘ကြၽနမက အေမအတြက ေဆးကသစရတက အေဖဆကေတာငးပါတယ။ အေဖက ေငြမရဘးလ႔

ေျပာၿပးမ အေမေဆးကသစရတတ၀ကက ေပးမယ။ ဒါေပမယ (ကြာရငးစာခပ)န႔ လရမတ ဆရာရယ’

‘ကြၽနမတ႔က ေကးဇးရငအေဖလ႔ ေမတာထားခနမာ ေယာကားတေယာက၊ ဖခငတေယာကရ႕

ေကာကကစမႈေတြက အၾသစရာႀကးပါပ’

‘ေယာကားတေယာကဆမာ ေနာကထပဆႏၵတခရႏငတာက နားလညေပးလ႔ ကြၽနမက အေဖက

ပြငပြငလငးလငး ေဆြးေႏြးေပးခပါေသးတယ။ အေမကေတာ မထားရစခဖ႔။ ဟးငယစဥ အရာရငယ ဘ၀က

တညးက ဆငးရဒကၡအတခၿပး ေပါငးသငးလာခတအေမအတြက ကနးမာေရး စတခရတအထ စစဥေပးဖ႔’

“ကြၽနမ အေဖက ပထမေတာ နားမလညႏငခ႔ဘး။ သားသမးေတြအေပၚမာ တမးစ ဘာေၾကာင ဆက

ဆခသလဆတာ။ အခေတာ သေဘာေပါကသြားတယ ဆရာ။ ကြၽနမတ႔ေမာငႏမေတြ စညး႐းမႈပကျပားသြား

ရင သလပခငတာလပလ႔ရၿပကး။ အၾသတယ ဆရာရယ၊ ကြၽနမတ႔က သားရငး၊ သမးရငးေတြပါ။ သညလ

မရကစကသငပါဘး’

‘ဦးဘေမာငႀကးက သားရငး၊ သမးရငးေတြလ သ႔ဘ၀အနစနာခၿပး ေပးဆပခသေလာက အေဖက

သ႔ဆႏၵတခအတြက သ႔သားသမးအရငးအခာေတြက နငးေခပစရကခ႔တယ’

‘ေျပာခငတာ၊ ေရးခငတာေတြ အမားႀကးကနေသးေပမယ အမားပါရငခြငလႊတပါ ဆရာ။ ကြၽနမ

အေဖ နာမညက _ _ _’

သ႔အေဖနာမညကေတာ ေရးထားပါတယ၊ သ႔နာမညကေတာ ေရးမထားခပါ။ လငယဘ၀ စတခြနအား

အတကကြဆးအခနမာ အေထာကအပမားန႔ ဘ၀ရ႕တးတကမႈေတြက တလမးခငး၊ တထစခငး တကေနရမ

အခနမာ ဆန႔ကငဘကျဖစတ စတဒဏရာေတြတခၿပးတခရေနရတ လငယတဦးရ႕ဘ၀က ေကာငးစြာ စာနာ

ႏငခရပါတယ။ အေကြးတခက အတးတြကမားစြာန႔ ေပးဆပေနတာလ႔ပ မတထားလကေစခငပါတယ။ သည

ထကပၿပး ဆန႔ကငဘကေစတနာ စတေတြက သတန႔ဖယရားေပးလကပါ။ ငယစဥက အဒအေတြ႕အၾကေတြ

ဟာ တခနကရင အေထာကအပေတြ ျပနျဖစလာပါလမ႔မယ။

သ႔စာဖတၿပး ဘေမာငေတာင အသက႐မ၀ျဖစသြားတယ။ အရြယန႔အေတြ႕အၾကမမတာ သတထား

မတယ။ ေတာ႐ စတဓာတမခငမာရင ဘ၀တခပကစးသြားႏငေလာကတယ။

‘ကြၽနမက သငယခငးေတြက နင မ႐းေသးဘးလားလ႔ ေမးတယ။ ကြၽနမက ဟတတယ။ အခထေတာ

မ႐းေသးဘးလ႔ ျပနေျဖလကတယ’

‘ကယစြမး၊ ဥာဏစြမး ရသမ ႀကးစားရငး၊ အေမကလ ၾကည႐ႈရငး ဘ၀က ရရရငရင ရငဆငသြားမယ

ဆရာ’

ေတာပါေသးတယ။ စတခြနအား လကကနမား ျပငးျပဆ၊ စးရဆ ရေနေသးတာက ေတြ႕ေနရပါေသး

သည။

66

ဘ၀တကပြထက တခေသာအေတြ႕အၾကလ႔သာ သေဘာထားလကရင သကသာသြားႏငတယ။ ဒါ

က မသားစတြငးတကပြတခပါ။ စးပြားေရးက ထထ၀င၀ငလပရငလ အဒလမး ခါးသးတ အေတြ႕အၾကေတြ

ေတြ႕ရပါဦးမယ။ လမႈေရး၊ ပညာေရးဘကမာလ ေရာငလႊလ႔မရျပနဘး။ ေျပာရရငေတာ ဘ၀တခ ရလာက

တညးကက ၾကမးတမးတ ခရးတခ၊ ခကခတ တကပြေတြက တကဖ႔ ျဖစလာတာပါပ။ အဒ တကပြေတြက

ေကာလႊားႏငတအခါမာ ရလာမယရလဒက ခၿမနတပတန႔ တးတကႀကးပြားမႈတခပါ။ မးဆကသစေတြက

စာေတြ႕ထက လကေတြ႕န႔ယဥၿပး အေမြ ထားခႏငတာေပါ။

ကယခငးစာမတာေလးတခေတာ ရတယ။ ဘေမာငမဘေတြက ငယငယေလးကတညးက အားေပးခ႔

သေတြပါ။ အေဖက ပညာရ႕တနဖး၊ အလပရ႕တနဖးေတြက ဘေမာင အေတာငယငယ႐ြယ႐ြယကတညးက

က ေျပာျပခ႔ဖးတယ။ စာအပ၀ယရင မတြန႔တမးေငြထတေပးတယ။ သ႔အလပခြငက တခါတေလ ေခၚသြား

တယ။ ဘေမာင စးပြားေရးသမားျဖစေအာင၊ ပညာရငတဦးျဖစေအာင၊ စာေရးဆရာတဦးျဖစေအာင မးေစခ

ေပးခသက အေဖပ။ တကသလဒတယႏစမာ အေဖဆးေတာ သသေဘာကတ ဗသကာျဖစသြားတာက မျမင

လကရရာခ႔ဘး။

ကနခတ အေမက ေလာကဓက ျပးျပးႀကးရငဆငၿပး ဘေမာငတ႔ေမာငႏမေလးေယာကက ျပစ ပး

ေထာငေပးခ႔တယ။ ေလာကဓန႔အခကအခေတြက ခပျပးျပးရငဆငတတေအာင သေႏၶထညေပးတာက အေမ

ျဖစလာတယ။ ေကာငးမၿပးခင အေမကကညခငစတန႔ ဘေမာငစးပြားေရးလပျဖစတယ။ ကားေလလဆြတ

အလပေပါ။ အသကငယငယန႔ အျမတအစြနးႀကးႀကးရေတာ ခြနအားေတြျပညလာၿပး လပခငကငခငစတ

ေတြ ပၿပးထကသနလာတယ။ ေကာငးၿပးေတာ ၀ါသနာပါတ စာေပနယထ၀ငခလကေသးတယ။ စာအပ

ထတေ၀သ ပါပလစရာေပါ။ တခ႕စနးျပးေတြရ႕ႏပစကတဒဏက အလးအလခလကရပါတယ။ ေငြေပးတယ။

စာမမရဘး။ စာအပတငတယ။ အေကြး မရဘး။ တခန ဒါ႐ကတာမးပြားျဖစလာမယ ကခငေဇာက ဘေမာငက

အကအညအမားႀကးေပးခတယ။ သ႔ေကးဇး မေမေသးဘး။

ဘေမာငအသက ၂၈ ႏစ၊ စစအငဂငနယာၫႊနၾကားေရးမး႐းမာ ဦးစးတတယတနးန႔ တာ၀နကေတာ

စေန၊ တနဂၤေႏြ ႐းပတရကက အသးခရငး ကယပငေဆာကလပေရးလပျဖစေသးတယ။ ဆကဆရတ သတ

၀ကေကာက လလမ၊ လေကာကေတြခညးပ။ ကယက ကယစတန႔ႏႈငးၿပး ေငြေပး၊ ေငြယလပတယ။ ဒါေပမ

မနကနမႈမရတာေတြန႔ ရငဆငရခတယ။ ေငြကေတာ ေငြပ၊ သကမအရာ။ ဒါေပမယ တဖကလေပၚမာမတည

ၿပး ေဖာကျပနတတတသေတြန႔ မနကနတသေတြဆၿပး ကြျပားလာတယ။ တခါတခါ အလပလပခငစတကန

သြားတယ၊ အေမက အျမအားေပးတယ။ လတေငြက မညညးညတမး၊ အျပးမပကတမး ထတေပး႐ာတယ။

စတခြနအားေတြကလ ေပးခတယ။ စးပြားလပငနးရငတဦးျဖစသြားေအာင ပသြငးေပးလကတာ အေမပ။

ေစးကြကစးပြားေရးေခတေရာကေတာ ကယဘ၀က ပၿပးေျခဆန႔ႏငမယ စးပြားေရးလပဖ႔ ဘေမာင

အၿငမးစားယျဖစသြားတယ။ ဘမသ ဘမသ ႏငငတကာစးပြားေရးန႔ ဖကလတကငးလပရတယေပါ။ ႏငငျခား

သားေတြန႔ စကားေျပာရင၊ ဘာသာစကားရ႕ အားနညးခကေရာ၊ စးပြားသတရ႕ အားနညးခကေရာ၊ အေတြ႕

အၾကန႔ ပညာရ႕အားနညးခကေရာန႔ ကယက ေအာကစးကခညးပ။ ကယဘကမာ ႐းသားမႈန႔ ႀကးစားမႈ ႏစခ

ပရတယ။ တကယေတာ ႏငငတကာစးပြားေရးမာ အဒအရညအခငးႏစပါးဟာ လေလာကမႈေကာငးစြာ မရခ

ပါဘး။ ကနသြယေရး၀နႀကးဌာနကဖြငတ ‘သြငးကန၊ ထတကန’ သငတနးတပတတက၊ RSက ဖြငတ ကြနပ

တာ သငတနး ၁၀ ရကေလာကသာတကၿပး ကမၻာစးပြားေရးန႔ နပနးလးျဖစသြားရတဘ၀က စခတာပါ။

ကယစားလယလပငနးမာ အေတြ႕အၾကေတြ အမားႀကးရခပါတယ။ လစာမေပးဘ အလကား ခငး

သြားတကမၸဏေတြရသလ ေစတနာန႔သငျပေပးသြားတသေတြလ ရခတယ။ အမႈမ အမတမ မေနဘ ျဖတ

သနးခ႔ရသမ အေတြ႕အၾကေတြက ျပနသးသပခရတာ အလပႀကးတခပ။ ျပညပမာ အေရးႀကးတ ေဆြးေႏြးပြ

ေတြကရင ပညာ၊ အေတြ႕အၾကမစေသးေတာ ဘေမာငတ႔ ‘ဆြ႔အ’တ လႀကးျဖစခဖးေသးတယ။ အသးအႏႈနး

ေတြက သေဘာမေပါကလ႔။ ေနာကဆးတနးတရညတေလးျဖစေအာင စမခန႔ခြေရးန႔ဆငတ စာအပေတြ ၀ယ

ၿပး အျပငးအထနဖတျဖစသြားတယ။ အဒေတာ တနးတရညတ၊ ပြင႔တရြကတ ျဖစလာခတယ။ လေတြ တဦးန႔

တဦး လပပကငပမတဘ တဦးကတဦးေကာျဖတသြားတာTalent ဆတ ဥာဏစြမးရညပ။

အဒါက ေမြးယလ႔ရတအရာဆတာကလ ဘေမာငသလာတယ။ ရာေဖြဖတလ႔မၿပးႏငတ စမခန႔ခြေရး

က ဘြ႕တခအေနန႔ ေကာငးတကျဖစလကေတာလား လား အမားႀကးပ။ ကယတသကရာဖတလ႔ ဘယလမ

မရႏငတအရာေတြပါ။ ကေကာငးခငေတာ ႏငငျခားသားသငတနးဆရာတဦးက သပေတာတယ။ ဘေမာငန႔

လ အေတာရငးႏးသြားတယ။ သက သအရန႔ယဥၿပး ဘာေၾကာင႔ ေအာငျမငတယ၊ ဆး႐ႈးရတယဆတာက က

မ ၻာကမၸဏႀကးေတြဆြထတျပၿပး သငေပးခတယ။ စးပြားေရးကမၻာမဟာဗဟာေတြ၊ အဂၢဗဟာေတြ အထက

သငေပးသြားတာ။ ကနတာ ကယ ဆကလပေပါ။

ေျပာခငတာက ဘ၀ဆတာ မကလးမမတမခငး။ ကနးမာေရး အေျခအေနေပးေနသေရြ႔ ႐နးကန လႈပ

ရားေနရတာပ။ အျမတမး မရပမနားေျပးေနရတ သတဦးပါ။ ႀကးစားခမႈေတြဟာ ကယအတြကခညးျဖစခငမ

67

ျဖစမယ။ ေနာငလာေနာကသားမးဆကသစေတြအတြကဆတ စတမးထားျဖစဖ႔လတယ။

ေကာငးတဘကကၾကည႔ရင ငယစဥကာလမာ အခကအခမားမားရငဆငခရသတဦးဟာ ႀကးလာရင

ပၿပး ထကျမကလာတတပါတယ။ ငယစဥကက ထကျမကၿပးသားဆရငေတာ ေျပာစရာမလေတာ႔ဘးေပါ။

အတပတေပးစာေပးခတ ဆရာမရ႕ဘ၀က ဘေမာင ေလးေလးနကနကစာနာႏငလကပါတယ။ အခအေျခအ

ေနမာက စတခြနအားေတြရေနေသးတာေတြ႕လကရလ႔လ ၀မးသာပါတယ။ ေနာကပငး နယပယမတတေန

ရာေတြမာ ေတြ႕လာရမအခကအခေတြက ခပျပးျပးန႔ေကာလႊားႏငမယလ႔လ ယၾကညပါတယ။ ဘ၀ဆတာ

အဆး အေကာငးရ႕ ၾကား၊ အခ အခါးရ႕ၾကားက ျဖစတညမႈတခလ႔ပ သေဘာထားလကေစခငပါတယ။ လက

ေျမႇာကအ႐ႈးေပးလစတကေတာ အနားေတာငအကပမခလကပါန႔။

အဒပြမာ ဆရာမလ ၾကားမာေပါ။ လတဦး ေမးသြားတ ေမးခြနး

‘လပငနးအေမြဆကခမႈမာ ဆရာသားသမးေတြ စြမးေဆာငရညမျပည၀ရင၊ ဒါမမဟတ လပငနးအေပၚ

စတ၀ငစားမႈမရခရင ဆရာဘာဆကလပမလ’

အဒါကက ဘေမာင ေတာကေလာက ရငဆငေနရတ ျပနာတခပါပ။ ဘေမာင ေျဖလကတာလ အားလး

ၾကားၾကပါလမ႔မယ။

‘က ေပါဗာ။ ကြၽနေတာ အရြယတခေရာကလ႔မ လပငနးအေမြဆကခမသမေပၚခရင Management

တရပကေခၚၿပး စမခန႔ခြခငးဖ႔ စမထားပါတယ။ သတ႔ခြေ၀ေပးသလ သးၾကေပါ။ အဒအခနမာေတာ ကြၽနေတာ

န႔ဇနးသညက ရပသာတခခက ေရာကေနၿပ’

တခါတေလကရင သညလလ ျဖစတတေသးတယ။ ျဖစခငသလ ျဖစမလာခေတာ ျဖစသငတာက လပလက

ရတာမးေပါ။

ေလာကမာ လအမးမး၊ ျဖစရပအေထြေထြ ရတတၾကပါတယ။ ‘က’ စမရာေတြ ျဖစပါတယ။ တခ႕က

‘ရယလစတ’ န႔ ရငသနသ၊ တခ႕က ‘ေပးဆပလစတ’ န႔ ရငသနၾကသ၊ တခ႕ကဘ၀က ‘အ႐ႈး’ စတန႔ ျဖတ

သနးသ၊ တခ႕က ‘ဒးမေထာက၊ လကမေျမႇာကစတ’ န႔ ျဖတသနးၾကပါတယ။

ေျပာရရင ‘အဆနစတ’ သမားေတြန႔ ‘အစနစတ’ သမားေတြလ႔ ေျပာလ႔ရတယ။ ထပေျပာလ႔ ရတာက

‘သခငစတန႔ ကြၽနစတ’ ေတြပ။ အမားႀကး ကြာျခားပါတယ။ ‘ေကာငးစတ’ေတြကေမြးၿပး ခါးသးတ အေတြ႕အ

ၾကေတြက အငအားအျဖစေျပာငးႏငတအခါ ရငကကတ ‘သခငစတ’ ကပငဆငသေတြျဖစလာပါတယ။ သ

မားထက ထးကတ၊ သာလြနတသေတြ ျဖစလာတတၾကပါတယ။ ေရ႔ေဆာငစတ၊ ဦးေဆာငစတ၊ ရရေတာက

စတေတြဟာ ဘယေတာမ ခါးသးတလႈငးေအာကမာ အျမမ႐ႏငပါ။

အေကြးတခက အတးမားမားန႔ေပးဆပေနျခငးလ႔ပ သေဘာထားလကပါ။ အခနတနရင အေကြး

ေတြ ေကသြားပါလမမယ။ အေကြးဆပရငး ေနာကအေကြးတခသာ မတငမပါေစန႔။ ေကးဇးရသေတြ ေပၚ

တငတ႔အေကြးရ႕အတးက ပမားတတပါတယ။ ကယဘ၀က ေကာငးေအာငပႀကးစားေစခငတယ။ ကယ

လမးက ေျဖာငေအာငပေလာကေစခငတယ။ ကယရညမနးခကေတြ ပၿပးအထငအရား႐ေစခငတယ။ ခြန

အားေတြ တးပြားေစခငတယ။ လေကာငးရင နတေကာငး ‘မ’ တတပါတယ။

နာၾကညးတစတေတြက ဖယရားပစလကပါ။ ဘာေတြ ဘယလပျဖစျဖစ ကယကယကသာ သား

ေကာငး၊ သမးေကာငးပျဖစေအာင ႀကးစားလကပါ။ တေသာအကးဆတာ ရက ရေနပါတယ။ ကယအ

လညက သားေကာငး၊ သမးေကာငးေတြ ျပနရလာပါလမမယ။ မနတငးလြနရင ေလျပညကေစာငေနပါ

လမမယ။ အေကြးေတြသာ ထပမတငမပါေစန႔ေတာ။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

68

ပေတာကမ ႏစကး

ေနဇငလတ (July 2010)

ထးစအတငးေပါ။ သႀကၤနဆ ဘေမာငတ႔ အျပငမထြက

ျဖစေတာ႔ဘး။ သညႏစဆ ပဆးေသးတယ။

ရာသဥတက ပလကတာမ အရမးပ။ တသကလးမာ

အပဆးပလားေတာငမသဘး။ ထးထးျခားျခား သႀကၤနမး

သညႏစမာမရြာလကတာ သတထားမတယ။ ခါတငး

ႏစဆနးတရကေန႔ ငါးသြားလႊတရင ကမၻာေအး ဘရား

လမးမႀကးက ပေတာကပငတခ႕မာ ပေတာကေတြ လႈင

လႈငပြငေနတာ သတထားမတယ။ သညႏစ မးမရြာေတာ

ေ႐ႊအေရာငပေတာကက တပြငမ မေတြ႔ လကရဘး။

ပေတာကအစား အငးလားကနေဘးမာ ေပါကေနတ

ငေတြကပ ေတြ႔ရတယ။ ဆဒးနားေရ႕က စနပနးပငႀကးမာလ ခပရရအပြင တခ႕ေတာေတြ႔ရပါတယ။

သညႏစ သႀကၤနက တမးပ။ တကသလရပသာလမး၊ အငးလားလမး၊ ဘေမာငတ႔ ေနတ အငးယား

ၿမငဆတာ ခါတငးဆရင လမးထြကလ႔ကမရေတာ႔ဘး။ ကားေတြကပေနလ႔၊ လြနခတေျခာကႏစေလာကတနး

က သႀကၤနမာကစၥရလ႔ အျပငထြကၿပးျပနလာတာမာ တကသလရပသာလမးတေလာကလး ကားေတြကပေန

လ႔။ လမးေဘး ကားထား၊ ေသာပတၿပး အမက လမးေလာကျပနခရဖးတယ။ သညႏစကေတာ႔လ အဒ ေနရာ

ေတြက သတ႔မဟတၾကေတာတအတငးပါလားေနာ။ မတညျမတ သခၤါရဆတာ ဒါပါပ။ အဒ မတညျမပါဘးဆ

တ သခၤါရႀကးကပ လေတြက ဘာလ႔သညေလာက ဖကတြယေနၾကရတာလမသ။

အသသြငးၿပး စာမေရးတတတ ဘေမာငတ႔က ေခတမမဘးလ႔ေျပာလ႔ရမယန႔တတယ။ အေလ႔အကင႔

မရဘး။ ကြနပတာန႔ကျပနေတာလ ျမနမာလကကြကကအလြတမရေတာ ခရးကမတြငျပန။ အဒေတာ အစဥ

အလာအတငးပ။ စာဆ လကန႔ ခေရးေပါ။ ခါတငးအခနေတြဆရင စာက ေကာငးေကာငးေရးရတယ မရလ

ဘး။ စးပြားေရး၊ လမႈေရး၊ အသငးအဖြ႔လပငနးေတြက အနညးဆးေတာ ဖနးတဂြမဂြမန႔ ၀ငလာတတလ႔။

သႀကၤနတြငးပတရကဆေတာ႔ အဒဒကၡေလးေအးသြားတယ။ ကြနပတာထမာ စာ႐ကၿပးသား လက

ကနက ႏစပဒ၊ သးပဒေလာကပရေတာတာဆေတာ သႀကၤနကယလကတာန႔ အေတာအဆငေျပသြားတယ။

တေန႔ ႏစပဒႏႈနးေလာက ေရးျဖစသြားတယ။ ပတရက ၁၀ ရကမာ အပဒ ၂၀ ေကာေလာက ေရးလကႏငမယ

ထငတာပ။ အဒ လကေရးစာမေတြက ႐းဖြငေတာမ ကြနပတာတငရမယ။

စာမေရးျဖစတနးကလ မေရးျဖစလ႔၊ စာျပနေရးျဖစျပနေတာလ အစက ေရႊအျမေတအတြက တလ တ

ပဒေလာကပ ေရးျဖစခတယ။ က ကေလးေကာငးၿပး ဖတတသေလးေတြမားလာေတာ ဟကေတာငး၊ သညက

ေတာငးန႔ အခဆ တလက အပဒ ၂၀ ေကာေလာက ေရးျဖစေနရတယ။ ေပးရတ မဂၢဇငး၊ စာေစာငေတြက ၁၆

ေစာင၊ မနညးေတာဘး။ မဂၢဇငးေတြကေတာ႔ တလက တပဒႏႈနးပါပ။ ဂာနယေတြက တပတျခား တပဒေပးရ

ေတာ တလကစာမ ၂၀ေကာန႔ ၃၀ၾကားေရးရေတာ႔တာပ။ မတတႏငဘး။ ကယဆတေဆာမတ အလပပေလ။

ေနာကပငး ကကေလးလကလ႔လား မသဘး။ စးပြားေရးဘကကလ အေတာကေလး လးလးလြန႔လြန႔

ရလာတယ။ အလပမားဦးမယ လကၡဏာပ။ ပညာရပဆငရာ ေဟာေျပာပြန႔ စမခန႔ခြေရးဆငရာ သငတနးသား

ေတြအတြကပ႔ခမႈကလ ေနာကပငး ပစပလာတယ။ အခနဆတအရာက ဘေမာင မၾကာမၾကာမက ေစာငးထး

ထးေနရေတာ႔တယ။ အခလအခန မကႏာသာေပးထားတနးေလးမာ စာကဖေရးထားေပါ။ ေနာကပငး မားမား

ေရးႏငဖ႔ သပအေသခာႀကးလ႔ေျပာလ႔ရမာ မဟတေတာ႔ဘး။ ဒါေတာင သညဘက ၁၀ ႏစေကာေကာ ခရးမာ

ကယကယတင ပညာေရး လကစားတာရယ၊ စးပြားေရးလပငနးက တဖကရယ၊ စာေတြေရးေနတာ တဖက

ရယေၾကာင အခနကေခးငားမရတာန႔ ေနာကဆးအခနမားမားေခးႏငတ႔ ေဂါကသးကပ မလႊသာမေရာငသာ

မကေစာငးထးရေတာတာပါပ။ အခဆ ဘေမာငတ႔ ေဂါကမ႐ကတာ ဆယႏစပပေတာငရသြားၿပ။ ေဂါကအတ

ေတြလ မႈတကေနၿပလားမသ။

တလ ေလးငါးပဒေလာကေရးရတနး ကတညးက အခနက ဘေမာငအတြကသပကပေနၿပ။ သည

ထကပလာေတာ ေဂါကသးကစားတာက ျဖတလကရတယ။ ေနာကတလ ဆယေလးငါးပဒေလာကေရးရတ႔

အခနကေတာ လပငနးတဖကန႔က သပမႏငခငေတာ႔ဘး။

‘ဆရာရယ၊ ပရသတေတြက’

သးေလးေယာကေလာကက စာမေတာငး တကယေကာငးတယ။ ‘ပရသတ’ ဆတာ သးလကရငကပ

ဘေမာငတ႔ မလြနဆနရေတာဘး။ ဒါန႔ပ အခနခးဖ႔ ဟၾကညသညရာန႔ အပခနဘကမကေစာငးထပထးလက

69

ရျပနတယ။ အခတေလာ ကတမပကခငတာန႔ စာေတြပဖေရးေနရလ႔ ကယ သေဘာပကတ စာဖတတာက

ေတာင သပမလပႏငျပနဘး။

ဘေမာငလ စာေတြဖတတာက စခ႔တာပေလ။ ထတေ၀သလ လပခဖးေသးတယ။ ကယအလညက

ေတာ ကယခငးစာတတရမာေပါ။ ဟတနးက တခ႕စာေရးဆရာေတြက ေျပာတာပါ။ စာမတပဒရဖ႔ ေလးငါးခါ

ေလာကသြားရတယ။ ဘေမာငတ႔ သညဘကအခနကေတာ e-mail ေတြေပၚလာလ႔ စာမေပးရတာ အေတာ

အဆငေျပသြားတယ။ သတ႔ကလ ကယခငးစာတယ။ ကယစာမေလးတပဒေလာကန႔ ဘယမာ ခဏခဏလာ

ႏငမလေလ။ လာလ မလာေစခငဘး။ ကယကလ ဘာေကာငမ မဟတဘး။ စာမက အရနအျမထား ထား

တတေတာ ေတာငးတာန႔ ေပးလကႏငတယ။ ကယမႏငတ၀နလ မထမးေတာ႔ဘး။ အဒေတာ အခစာျပနေရး

တ႔ ဒတယအေကာရ႕ဆယႏစေကာအတြငးမာ ဘေမာငဆက စာမဘယသမ ႏစခါမေတာငးရေအာင ႀကးစား

ထားတာ အခထေတာအဆငေျပေနေသးတယ။

ဒါေပမ သတယမ႔လား။ တညျမတအရာဆတာ ဘာမရတာမဟတဘး။ေနာကပငး စာေရးေလာ႔ရမယ

လမးေတြ ျမငေနတယ။ တခနျပနေရးႏငမာေပါေလဆတာန႔ပ ေျဖသမရဦးမာေပါ။

သညေန႔ ႏစဆနးတရကေန႔ဆေတာ တပဒေလာကပ ေရးမယလ႔စတကးထားတယ။ မနကေစာေစာ

ထ မျဖစစေလာက၊ ျဖစစေလာက ၀ပနာ႐ႈ၊ တရားေလးထင၊ ၿပးေတာ ေရမးခး၊ ေခါငးေလာ၊ အေမႏးတ

အခနမာ အေမဆသြား။ ႏစဦးအတြက ကနေတာ။ မနက ၈ နာရေလာကမာ ျခေရ႕တနးဆြမးကြတယ။ တနး

ဆြမးေလး ေျပးေလာငးေပါ။ ၿပးေတာ အမမာက ေခြးကေလးေတြေပါကေနေသးတယ။ သးပတသားေလာကပ

အ႐ြယရေသးတယဆေတာ သတ႔ကလ ၾကည ၾကညေပးေနရေသးတယ။ ျခထက ကေလးကေခၚ၊ ေခြးကေလး

ေတြက သတသငေပးခငး၊ ပတေနရာကေန ေအးတေနရာက ေရႊ႕ေပး။ ႏစဆနးတရကဆေတာ အစဥအလာ

မပက ငါးေလးဘာေလးလႊတရဦးမာ။ ေ႐ႊ၀ါ ငါးၾကငး ၂ ထပ၊ အေကာငသးရာေလာက ရမလားပ။ ဇနးသညက

စစဥေပးထားတာ။ ကနရပသာက သားေတာေမာငအမ၀ငယၿပး ကနရပသာက ရငဥပဂတကနမာပ ေျမးေလး

န႔အတ ငါးလႊတခၾကတယ။

ဘေမာငတ႔မသားစမာ ခစစရာေကာငးတာေလးတခ ရတယ။ စးပြားေရးေတြ အဆငေျပေနေပမယ

အပြငမကားဘး။ ႐းသားတဘ၀ကပ ခစတတၾကတယ။ ႐းသားစြာပ ေနထငၾကပါတယ။ ႐းသားစြာပ ကငၾက

ၾကတယ။ ေပးစရာရ ေပးပစလကတယ။ လစရာရ လပစလကတယ။ ေႏာငႀကးမပါဘး။ တဖကက ပါရမ

ျဖညဆညးေပးတာ ကယအတြက ဘာမျပနရလမႈမရဘး။ တခ႕ရငးႏးသေတြကေတာင ဘေမာငတ႔က မခင

မရ ျဖစေနၾကတယ။

ဘေမာငက မသားစ၀ငေတြက ေျပာထားဖးတယ။

‘ေသရင ဘာမ ပါမသြားဘး’

‘အကသလ၊ ကသလေတြက ကေတာ မယသြားခငလ႔လညး မရဘး’

ကေလးေတြလ ႐း႐းေအးေအးပါပ။ ႀကးကယတတတာ တေယာကမမရပါ။ မႏစက ဘေမာငဇနး

အသက ၆၀ ျပညတယ။ သ႔ေမြးေန႔က အမတတရ ဆဒးနားမာလပေပးဖ႔ ဘေမာငက ပထမ စစဥလကေသး

တယ။ အပြငကားခငလ႔ေတာ မဟတဘး။ တသကတခါၾကရတအတြက အမတတရပါ။ ခငမငတ႔ ကန႔သတ

လေလးန႔ပလပဖ႔ပါ။ ဇနးသညက ျငငးတယ။ အဒအတြက ကနကေငြက ေပး လပစမယတ။ တကယလ လ

ပစခပါတယ။ လတယဆေတာ ကယက ပကနေတာတာေပါ။ ဇနးသညရ႕ေမြးေန႔ကေတာ အမမာပ သားေတြ၊

သမးေတြ၊ ေျမးေတြက အလာခငးၿပး ထးစအတငး ကတမန႔ခြတာေလာကန႔ ၿပးသြားပါတယ။ ႐းသားတ ဘ၀

ေလးက ပငဆငခြငရ ရတာ ႐ပ၀တစညးစမထက တကယပခမးသာစရာေကာငးပါတယ။

ေန႔ပ ညခမး တေပါငးလသရမးတ။ ဘေမာငတ႔ အရငက သခတာ။ အခ တေပါငးလထက တနခး၊ က

ဆနလက ပသရမးေသးတယန႔တတယ။ ေန႔ဘကဆ အျပငမထြကရဘး။ ဘေမာငတ႔က အဘးႀကးအေတြ မ

ဟတၾကေသးေပမယ အဘးအေလးေတြေတာ ျဖစကနၾကၿပ။ စြယမကးေသးေပမယ ေခါငးကအေတာျဖသြား

ၿပ။ အဒေတာ အသကဥာဏေစာငရေတာတာေပါ။

အေမေတာင အသကဥာဏေစာငရငး ေလျဖတသြားတာ ရစလရသြားၿပ။ ေတာေတာေလး ကယလက

ရတယ။ ေဆးေကာငး၀ါးေကာငးေတြေပး။ မနက၊ ည နာစငားေပါ။ ဒါန႔ပ ေရာကတတရာရာ ေတြးရငး တျခားမ

တတႏငတသေတြဆ ဘယလလပၾကမလဆတဆ အေတြးက ေရာကသြားရေသးတယ။ ဘ၀ဆတာ ဒါပေလ။

ကယေတြက အမေကာငး၊ ကားေကာငး၊ လပငနးေကာငးႀကးေတြန႔။ လႈငသာယာတ႔၊ ေတာငဒဂ၊ ေျမာကဒဂ

တ႔ဘကမာ တေန႔လပမ တေန႔စားသမားေတြအတြက တခါတခါလကေတြးၿပး ပမတအခါေတြ ရလကရေသး

တယ။ ဘာေကာငမမဟတေတာ ဘာမေတာ ဒေလာကမတတႏငပါဘးေလ။ လကလမးမရာေတြကပ ကရငး

ျပရငးန႔ လ႔ေလာကႀကးက ေျဖသမ႔ေနရပါတယ။

အရငဘ၀က ဘာျဖစခသလဆတာ သရၾကတာမဟတဘး။ ေနာကဘ၀ဘာျဖစမလဆတာလ သႏင

သေတြ မဟတျပနဘး။ နတျပညေျခာကထပေရာကလ႔ တဖက နတသမးငါးရာန႔ ဇမကေနလ႔က အေၾကာငး

70

မဟတဘး။ ငရျပညေရာကလ႔ ငရေခြးအလကခေနရရင လ႔ေလာက ေတာေတာန႔ ျပနေရာကႏငမာ မဟတ

ဘး။ အဒေတာ သညဘ၀ လေလးျဖစရတနး ရတတသမေလးေတာ ကယကယကကလြလ႔ သမားအတြက

အကးေလးေတြ လပၾကည႔ခငေနတယ၊ ဆႏၵေတာ ျပညသလလပ။

အရငက ကယစးပြားရာတအထက တခ႕တ၀က လျဖစ တနးျဖစတယ။ ေဇာတကလ မခမးသာေပ

မယ ေတာေတာမားမားလျဖစပါတယ။ အခလၾကညဦး စာေရးေတာ စာမခေတြရတယ။ စာမတပဒတေသာငး

ကပရတယ။ စာအပျဖစေတာ အဒစာမက တပဒႏစေသာငးေလာက တနသြားေရာ။ စာအပတအပက အနညး

ဆး သးႀကမေလာကျပန႐ကေနရေတာ ထပမေရးရေတာဘ ထတေ၀သဆက ေငြေတြရရေနတယ။ အဒအထ

က ကယသးမလကတာ အေတာနညးပါတယ။ လတာမားတယ၊ စာမခထက အနညးဆး ရစဆယရာႏႈနး

ေကာက လျဖစလကႏငခတယ။ ေျမးေတြက မန႔ဖးေပးတာပါတယ။ မနးမကေတာ လး၀မေပးဘး။ သ႔အ

တြက စးပြားေရးကရတ ေငြေတြက လႊေပးၿပးသားပ။

အဒစာမခထက အေမေဆးဖးန႔ ဗာဟရအတြက စတေလာက နညးနညးသးေပးေသးတယ။ စာဖတ

ေပးတ႔ပရသတေတြလ ကသလရေအာငလ႔ဆတ ရညရြယခကန႔။ စာဖတမယသမရရင ဘေမာငတ႔ ဘယစာ

မခရလမမတး။ အဒေတာ စာဖတေပးသေတြအတြက တခချပနလပေပးသငတယလ႔ ဘေမာငက ယၾကည

ထားတယ။ ဆရာေတာႀကးေတြက ေျပာဖးတယ။ မဘဆတာ သက႐ဘရားပတ။ ေကးဇးအနႏႀကးတ သေတြ၊

ကယေတြက အခြငေလးရလ႔ေကးဇးျပႏငတာ။ တပေတြမာ တာ၀နထမးေဆာငခရတနးကဆ အေမက နညး

နညးမ လညမၾကည႔ႏငျဖစခဘး။

အေမက သ႔တာ၀နသေကခတ လ။ ဘေမာငတ႔ဆယေကာသကမာ အေဖဆးသြားတယ။ မဆးမဘ၀

န႔သားသမးေလးေယာကရ႕တာ၀နက အျပးမပကယခတာ။ ေကြၽးရတာ ထားဦး။ သားသမးေတြ လမးမား

ေရာကမာ၊ ပညာေရး တပငးတစျဖစမာ၊ ကနးမာေရးခ႕တသြားမာေတြက ပခရတ ပပနမႈေတြက မနညးဘး။

အဒစာနာမႈက ကယေတြ မဘဘ၀ေရာကမ ကယခငးစာျဖစတာ။ အခ အေမကျပနၾကညရတအခန ေရာက

ေတာ သ႔အတြကပပနရတာ ဘာမမရဘး။ ကရကထလ ရတာမဟတဘး။ သညမာတင ကယျပရတ ေကးဇးန႔

သျပခတေကးဇးက အကြာအျခား နညးတာမဟတဘးဆတာ ေတြ႔လာႏငတယ။

အေမ လမးေကာငးေကာငး မေလာကႏငရာေသးဘး။ အရငထကစာရင အမားႀကးေတာ တးတက

လာတယ၊ အရငက ဘယဘကတျခမးလး လး၀လႈပရတာမဟတဘး။ အစာ မစားႏငဘး၊ စကားလး၀ မေျပာ

ႏငဘး။ အခ စကားစေျပာၿပ။ အစာနညးနညး စားလာၿပ။ လႏစေယာကတြၿပး လမးစေလာကလာၿပ။ ခါတငး

႐းသြားရင အမေရ႕ထြကၿပး သားက တရကမပက လကျပႏႈတဆကရာတတတ အေမက အခအပယာထမာ။

အခ ဘေမာငအလညဆေတာ မနက႐းမသြားခင အေမအခနးက၀ငၿပး ႏႈတဆကရတယ။ ေန႔ခငး ႐းကေန

ဖနးေလးဘာေလးဆကၿပး ေမးရတယ။ ညေန႐းက ေရာကေရာကခငး အေမအခနး၀ငရတယ။

အေမက ညဘက ၈ နာရေကာေလာကဆ အပတတတယ။ ရစနာရသတငး ဆယမနစေလာကၾကည

ၿပးရင အေမအခနး၀ငေပးရတယ။ အသကရစဆယေကာၿပဆေတာ အေမက ကေလးလ ျပနျဖစေနရတယ။

အျပစခဘ၀ျပနေရာကသြားတာကး။ အေမမအပခငအေမနဖးက ဘေမာငက ခပဖြဖြေလးတခကနမးၿပး အေမ

နားမာ ထင သဖတခငတ တရားစာေလး တပဒ ႏစပဒက အသထြကၿပးဖတျပ။ ၿပးရင အေမလကေမာငးေလး

ကပတၿပး အေမအပတထ သပေပးရတာ ဘေမာင အလပတချဖစမနးမသျဖစလာတယ။ ဒါေပမ ဘေမာင

ေပာပါတယ။ ေကလ ေကနပတယ။ စတလ ခမးသာတယ။ ျပညစတဘ၀န႔ ျပစရတာပါသလ ကယအနားမာ

ထားႏငတာလပါတယ။ တခ႕ ေစတနာရေပမယ ႐နးကနေနရတသေတြအတြက အခြငကမသာျပနဘး။ တတ

ႏငတ႔သေတြကေတာ ေစတနာနညး၊ ေကးဇးတရားသတတမႈနညးလ႔ အေျခအေနကေ၀းကြာျပနေရာ။ သည

အခြငအေရးမးရတာပ ေလာကႀကးက ဘေမာငက ၾကဖနေကးဇးျပနတငေနရေသးတယ။

မသားစက ရငးႏးတာ၊ ခစခငတာကက အာရရ႕တနဖး၊ အေနာကဘကမာ ဒါမးသပရလတာ မဟတ

ဘး။ အဒတနဖးန႔အစဥအလာကေကာငးတယဆရင ဘေမာငတ႔ ဆကထနးသမးသငတာေပါ။ ဒါေပမ ၀မး

နညးစရာေကာငးတာက အဒတနဖးေတြ၊ အစဥအလာေတြက အခေခတမာ အေတာကေလး ေခါငးပါးလာတာ

ေတြ႕ေနရတယ။ ၀မးနညးစရာပ။ အငးေလ ကယလ ဘာေကာငမမဟတဘ ကယလကလမး မတတသမပ

လပရေတာမာေပါ။

‘Asia Value’ ဆတ အစဥအလာေပာကတာ တေနရာတညးမာမမဟတဘး။ ေနရာ ေတာေတာမား

မားမာက ေပာကဆးေနတာ။ ‘ဆရာန႔ေကာငးသား’က ၾကည႔မလား။ ဘေမာငတ႔ ေခတတနးကန႔ မတေတာ

ဘး။ အခအ႐ြယအထ ဘေမာငတ႔ ဆရာတေယာကေယာကကမား ေတြ႔လကရင ႐႐ကးကး ဂါရ၀ျပတနးရ

ေသးတယ။ ကမၸဏေလာကက ၾကညဦးမလား။ လြနခတႏစ ၂၀ ေလာကန႔ေတာင မတျပနေတာ႔ဘး။ ဆရာ

၀နန႔ လနာအပငးကေရာ ပေတာငဆးေသးတယ။

ေကာငးတတနဖးေတြ အေပာကျမနတာကေတာ ရငေလးစရာပ။ လေတြရ႕စတဓာတေတြကလ ပၿပး

ခကထန ၾကမးၾကတလာသလပ။ တျခားမၾကညန႔၊ သႀကၤနကပ ၾကည။ ဘေမာငတ႔ လပေပါကေလာကတနး

71

က ေရပကတာ ညငညငသာသာ။ အခ ေရပကတာက တဖကက နာေစလတ႔ဆႏၵေတြပါေနတယ။ ႐း႐း မပက

ၾကေတာဘး။ ခြကေစာငး ခတသတ။ ပရကရာမားတပကန႔ မကႏာကထးၾကတာ။

အရငတနးက စတဒသာမ႑ပေတြက ေဟာတခ ေဟာတခ။ ေစတနာဗရပြန႔ ေကြၽးလကၾကတာေလ

စားေတာင မစားႏငဘး။ ျပနျမငေယာငေသးတယ။ အလျပကားေတြန႔ တနဆာဆငလည႔လညၾကၿပး ေဖာေျဖ

ေရးလပၾကတယ။ ‘ဆ’တာကလ ညကညကေညာေညာ။ ‘က’ တာကလ သမသမေမြ႔ေမြ႔။ ေရပကခကားေတြ

ကလ စညးကမးတကန႔ ေမာငးၾကတယ။ ကားပတတယဆတာ မရဘး။ အခ ေရပကခကားေတြက သ႔ေကာ၊

ကယေကာ။ အေရးအေၾကာငးဆ ထြကမရေတာ႔ဘး။

အငးေလ ဘေမာငတ႔ပ ဒတ ေအာကသြားတာလား။ ဘာပေျပာေျပာ သညႏစသႀကၤနကေတာ အထး

အဆနးေတြပ။ ႏစ ၄၀ အတြငး အပဆးတ႔။ စညေနကေနရာေတြမာ ဘာမမရရာေတာဘး။ အရငက မရတ

ေနရာေတြမာ စညလာတယ။ ကဆနလမာကတ သႀကၤန၊ တနခးမာကတ သႀကၤန မဟတဘး။ ၿပးေတာ ရြာ

ေနက သႀကၤနမးလ မရြာေတာဘး။ ပြငေနက ပေတာကေတြလညး မပြင႔ေတာ႔ဘး။ ပေတာက မပြငတ သႀကၤန

က ဘေမာင အေတြးထက ခစားၾကညမေတာ။

…………………………………………… ။ ~ ။ …………………………………………………

အတတေကြး

ေနဇငလတ (August 2010 )

မႏေလးက ရနကနေလာက ပတယလ႔ မခစားရပါ။ ႏစ၀က ေကာ

ေကာေလာက ျပနမေရာကတ႔ မႏေလးက ေဟာေျပာပြႏစခ အတြက

ျပနေရာကခရပါတယ။

၂၀၀၉ ဇြနလရ႕ေဟာေျပာပြမာ Crown Education က က၀ငးလြငဦး

မတဆကေပးလ႔ ေဒါကတာေဇာ၀တဆတ႔ နကၡတဆရာတဦးန႔ သကြၽမး

ခရၿပး ကယဇာတာကယ စစေဆးျဖစခတယ။ အရငတနးက အနာဂတ

ေဟာပညာရပေတြက ဘေမာငတ႔ လး၀ယၾကညခတာမဟတဘး။ သ

မားဆကပကဆက အယသြငးၿပးယေနၾကတ သေတြလ႔က ခပၾကမး

ၾကမးေလး ေျပာပစခဖးတယ။ ေလာကႀကးဟာ ႐းစငးၿပး ဆနးၾကယပါတယ။ မယၾကညလြနးတ သေတြက

ယၾကညလာေအာင တကဆငမႈေတြ ဖနတးေပးတတတယ။ ဘ၀တခကဆးၿပး ေလာကႀကးဟာ မတရားပါဘး

ဆတသေတြက ေအာငျမငမႈေတြေပးတတၿပး ‘ငါမတပါး အျခားမရ’ ဆတ လကမေထာငတတၾကသေတြကလ

‘ဆး႐ႈးမႈန႔ဒကၡ’ ဆတာဘာလလ႔သေအာင မတဆက ေပးတတျပနပါတယ။

နညးနညးမမယတတခ႔တ႔ ဘေမာငက တကဆငမႈေတြ အႀကမမားမားေပးလကေတာ ယရမလ၊ မယ

ရမလျဖစသြားတယ။ ဘာေၾကာငမ႔ သတ႔တေတြ အနာဂတက အေဟာထတႏငၾကတာလ။ အတတက အကး

ေပးေတြက လက၀ါးျပငမာ သဘာ၀ကေရးျခစလႊတလကတယ။ တေယာကန႔တေယာက လကၡဏာအေရးအ

ေၾကာငး လး၀မတၾကဘး။ သပထးဆနးတယ။ ပၿပးသမေမြ႔နကနတ နကၡတေဗဒပညာဆရငလ ကယေမြးဖြား

ခန၊ ေမြးဖြားရာအရပ၊ ေမြးတေန႔ေတြကလကၿပး အတတ၊ အနာဂတေတြက ေျပာလ႔ရျပနတယ။ အဒ အကး

ေပးေတြက ေျပာလ႔ရေအာငက အဒလက အဒေနရာ၊ အဒအခန၊ အဒေန႔ရကမာက ေမြးလာခရတာ။ သည

ပညာကစၿပး ေဖာထတခတသေတြ အေတာခးကးဖ႔ေကာငးၾကတယ။ သညေန႔ကေတာ ရငးပါတယ။ တး

တကလပါတယ၊ သပၸပညာအေျခခတယဆတ အေမရကနသမၼတေတြေတာင သညပညာက မလြနဆနၾက

ေတာဘးဆေတာ႔ မယရင ကယပ အ႐းျဖစသြားလမမယ။ Nasa ဆတ အဖြ႔ ႀကးေတာင အဒနကၡတပညာက

တပငးတစ အသးခေနတာပ။

တခပရတယ။ ယေတာယ၊ ‘ပ’ မပစဖ႔ဘ လတယ။

ဟငးေကာငးေလးစားရေတာ သငယခငးေတြကသတရသလပ နးစပရာလေတြက ေဒါကတာ ေဇာ

၀တဆ လႊတေပးတတတယ။ လေတြဟာ ကယကၾကမၼာက ခပၾကမးၾကမးေလာကေတာ သထားသငၾက

တယ။ ႏ႔မ႔ရင ‘ဆး’ မနးမသ၊ ‘ဆ’ မနးမသ။ ခတရာ တျခား၊ ရရာတလြ ျဖစတတလ႔။ အတတမာ ဘေမာင

72

ကယတငၾကဖးတာ ေတာေတာမားမားရခတယ။ အလပလပရင တြနးတြနးတကတက၊ အပငပနးခၿပး ကယ

စြမး၊ ဥာဏစြမးန႔ အငျပညအားျပညလပတတတာ ဘေမာငရ႕သဘာ၀။ ကကေလးေကာငးတအခါ ပၿပးတး

တကတတေပမ အညထေရာကတ႔အခါ ‘ကြ’ေရာ။ ‘အညကာလ’ မနး၊ ‘အေကာငးကာလ’ မနးမသဘ ထပႀကး

စားရင ထပၿပးဆး႐ႈးတာန႔ပ ၾကရတတတာက ေနာကေတာသလာတယ။ မလအပဘ အငအား မသးေစခင

ဘး။ အကးမရဘ မႀကးစားေစခငဘး။ ဘ၀မာလကကနကာလက နညးနညးလာၿပဆေတာ ကယကယတင

ေဟာေျပာပြေတြမာ ေဆြးေႏြးတတတ ‘စမခန႔ခြမႈ’ ဆတာ ကယကယမာေကာငးေကာငး ျပန သးတတလာ

တယ။ အရငက ျမငရတ႐ပ၀တေတြအေပၚမာ တြကခကတ စမခန႔ခြမႈ၊ အချမငရတာေတြေရာ၊ မျမငရတာ

ေတြေရာကပါ ထညသြငးတြကခကတတလာတ စမခန႔ခြမႈ။ အဒအေလအကငကေလးရလာေတာ ပၿပးအကး

ရလာတာ သတထားမတယ။

ဒါန႔ပ ေခတပညာေတြ အမားႀကးတတထားတသ။ လကေတြ႔လပငနးေတြ အမားႀကးလပေနတသက

သည ‘အကေဆး’ မးေရးသငပါတယေလလ႔ ယဆၿပးေရးပစလကရပါေတာတယ။ ကင၀တပငးက ျပနစဥး

စားရေသးတယ။ တခါတေလ ေစတနာကလြနၿပး ကင၀တကေဖာကဖကမနးမသ ေဖာကဖကမတာေတြက

လရတတေသးတာကး။ ေဗဒငဆရာတဦးဆက အကးရလဒတခကယၿပး သ႔အေၾကာငးေရးရငေတာ ကင၀တ

န႔ညမာ မဟတဘး။ အခဟာက အဒါမးေတြမရတအျပင ကယေရးမနးေတာင သသဦးမာ မဟတေသးဘး။

ပညာရပအမနက မေတြ႔ေသးဘ စမးတ၀ါး၀ါးျဖစေနသေတြအတြက ကညရာေရာကမယလ႔ယဆလ႔ ေရးလက

တာ။

ဆရာ႔နာမညက ေဒါကတာေဇာ၀တ၊ တ-ေမြးက ဆရာ၀န၊ နနးေရ႕၊ အႏပေတာရပကြက၊ ရနကငး

လမးမာေနတယ။ ခပ႐း႐း၊ ခပေအးေအးန႔ ပညာမာန၊ အသကမာန မရတသ။ ဘေမာငန႔ ကကတယ။ သ႔ဖနး

က(၀၉-၂၀၀၉၀ ၇၀)၊ (၀၂-၇၁၀၉၀)။ အေနေအးေပမယ ေဟာခကကျပငးတယ။ ေ၀ေ၀၀ါး၀ါး မရဘး။ မျဖစ

ဘးဆ မျဖစဘး။ ျဖစမယဆရင ျဖစမယပ။ လကညႇးတေခာငးပ ေထာငတယ။ ႏစေခာငး မေထာငဘး။ သ႔

အားသာခကက ဆကၿပးေလ႔လာဆ၊ သေတသနလပဆ၊ ႀကးစားဆပ။ ပညာကရပမထားဘး၊ အခနန႔အမ

ေလ႔လာေနတယ။ ေတာငးဆမႈ ဘာမမရရာတသ၊ သ႔ေဟာခကမနလြနးေတာ ဘေမာငရ႕မတေဆြေတြက

ဖနးနပါတေပး Mail ဖြင႔ၿပး ဘေမာငကပ အကနအကခ၊ အလကားအကးေဆာငေပးေနတာ။ သညတေခါက

သ႔ေဟာခကေတြက ဂဏျပတအေနန႔ ကြနပတာတလး လကေဆာငေပးျဖစရတအထ ျဖစသြားတယ။

မနဆ သက ပညာအစသးတာကး။ နကၡတရ႕အားသာခက၊ အားနညးခကက သက သတယ။ အသ

လပ လကၡဏာ၊ ျမနမာေရး႐းတြကကနးေတြန႔ သေရာဓရေတြရ႕အားသာခက၊ အားနညးခကေတြကလ သက

သထားျပနတယ။ ပညာရပေတာေတာမားမားန႔ ခနညႇၿပးမ ေနာကဆးအပငေဟာတာဆေတာ သ႔ေဟာခက

ေတြက အေတာစးစးရရ ထေတာတာေပါ။ ဘေမာငအေမက ၾသဂတလန႔ ႏ၀ငဘာလအတြငး ကနးမာေရး သ

တထားပါတ။ ၾသဂတလ ၁၀ရကမာ အေမေလျဖတသြားတယ။ ဘယဘကတျခမးလး လႈပမရ၊ စကားမေျပာ၊

အစာမစားေတာဘး။ တျဖညးျဖညး အဆးဘကေရာကလာတယ။ ဆရာက ျပနေကာငးလာမယတ။ အဆး

ႀကးကေန ျပနေကာငးလာပါတယ။ ပညာေရးမာ ပါရဂဘြ႕ထပရမယတ။ ‘မျဖစႏငဘး’ လ႔ဘေမာငက ခါးခါး

သးသးျငငးလကတယ။ ‘ေစာငၾကညပါဦး ဆရာရယ’ လ႔သကတ႔ျပနတယ။ အကးအေၾကာငးေတြ ဆေလာ

သြားၿပး ေနာကတခထပရဖ႔ျဖစလာခတယ။ လပငနးေတြ မေမာလငတေနရာက၀ငလာလမမယလ႔ ေျပာျပန

တယ။ ဘေမာငစမကနးဆြထားတာက ၂၀၁၁ ေနာကပငးမ။ သေျပာတအတငး၂၀၀၉ ကတညးက၀ငလာ

တယ။ အခ သ႔အေဟာအရထငပေနပါ၊ လပငနးက လကလာပါလမမယတ။ ဟတသလလပ။ ႏစမားစြာကြ

သြားတ ျပညပကလပငနးေဖာေတြ ျပနေရာကလာတယ။

ေနာကတခ ရေသးတယ။ သေပမ မလပဘးလ႔ ဆးျဖတထားတအလပတခ ဆရာက လပျဖစလမမယ

လ႔ ေျပာျပနတယ။ အဒါလျဖစႏငေျခ သပမရလျပနဘး။ အဒအလပကလ လပျဖစသြားျပနတယ။ သေျပာတ

အတငး ေခာေခာေမြ႕ေမြ႕ေအာငေအာငျမငျမငပ။ ဘေမာငလႊတေပးတ မတေဆြေတြလ ဘေမာငက ျပနၿပး

ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာေနၾကပါတယ။ မတမတရရ မတေဆြတဦးဆရင အၿငမးစား အရာရႀကးတဦး၊ စးပြား

ေရးမာအေတာႀကး အကပအတညးေတြ႔ေနတယ။ ‘ေထာင’ ဂဏနးအေၾကြးလ႔ အၾကမးဖငး ေျပာလ႔ရတယ။

၂၀၁၀ ဇနန၀ါရလကနရင မေမာလငဘေျပလညပါလမ႔မယလ႔ ေျပာလႊတလကတယ။ ဇနန၀ါရလ တလလး

အဒမတေဆြက မေျပလညေသးလ႔ဆၿပး ဘေမာငဆ ဖနးတဂြမဂြမန႔။ လကနၿပးသးေလးရကမာ သကယတင

အအၾသၾသန႔ မေမာလငဘေျပလညသြားတယ။ အဒမတေဆြႀကးဆရင စတသပလ႔ မဆးဘး။ ဒါေပမ ဘ

ေမာငက လကဖကရညေလးတခြကေတာငတကေဖာမရေတာ သ႔ကကြၽၿမးေတာတသြားတယ။ ေနာက အၾသ

စရာေကာငးတာေတြအမားႀကးပ။ မျဖစႏငဘးလ႔ ထငတာေတြကျဖစလာတာ။

ဆရာေဇာ၀တန႔ စကားေျပာျဖစေတာ အတတက ကသလ၊ အကသလအကးေပးေတြ အေၾကာငးပါ

လာတယ။ မျမငရတကစၥဆေတာလ ခပခကခကပ။ ရမနးေတာ႔သတယ။ မကျမငမဟတေတာ႔ ‘အတြန႔’ တက

73

ခငေသးတယ။ အဒအတတက ကယလပခတာေတြက စြမးအငေတြပ။ မေပာကဘး။ ပကမသြားဘး။ ႀကးတ

စြမးအငေတြက ဘ၀ေတြမာလကၿပး တခနခနအကးေပးတယ။ စြမးအငတညျမျခငးနယာမ က ဘေမာငတ႔

ငယငယက သပၸမာ သငခရဖးတယ။ ယလ ယပါတယ။ ဒါေပမယ လေတြလပတ ကသလ၊ အကသလစြမး

အငေတြန႔ ဘယလ ဆကစပသလ။ စဥးစားစရာပ။

ဟးတနးက အေမရကနမာ စပါသေဌးႀကး ဟး၀ပဟးခဆတာရတယ။ တေန႔ သ႔ကား လမးမာပက

ေတာ႔ အနးဆးဟတယက လမးေလာကလာတယ။ သေဌးႀကးဆေတာ ခကလကမတေတြေပၚမာပ လက

မတထးၿပးသးၾကတာဆေတာ႔ အတကပထျခးတျပားမပါမလာရာဘး။ သေဌးႀကးဟတယက ဖနးဆကခင

တာ ေငြမရလ႔မဆကႏငရာဘး။ သ႔က သေဌးႀကးမနးမသတ ဟတယ၀နထမးေလးတဦးက အကအညေပး

တယ။ ေငြအေၾကြစေလး ထတေပးတယ။ အဒကညမႈက သေဌးႀကးက မတထားတယ။ သဆးသြားေတာ သ

ေဌးႀကးကကညလကတ လငယေလးအတြက ေဒၚလာသနးခေပးကမးတ ေသတမးစာထားခတယ။ အမတ

မထငကညမႈအတြက ေကာငးကးတခက ျပနခစားခရတယ ဆတာက ေျပာခငတာ။ အဒစာက ဖတရေတာ

၀နထမးေလးက သ႔ဘ၀မာမေမာမနးခဖးတေငြပမာဏျဖစေလေတာ ၾကမးျပငေပၚေမ႔လကသြားတယလ႔ ဘ

ေမာင ဖတဖးခတယ။ တခ႕စာအပေတြမာေတာတမး ေရးထားတယ။ ထားေတာ အဓကေရးခငတာက မျမင

ရတအကးေပးေတြ အေၾကာငး။

အဒျဖစစဥကျပနေလလာရင ဟတယ၀နထမးေလး သေဌးႀကးကကညခစဥက အတတကာလ ျဖစ

သြားၿပး တဘ၀တညးရ႕အတတကာလတခ။ ျပနျမငႏင၊ သႏငတ အတတလ ျဖစပါတယ။ အဒ အကးက

အနာဂတမာ သျပနခစား၊ စစားလကရတာ။

လေတြဟာ အတတဘ၀ေတြအေၾကာငး ျပနမျမငႏင၊ မသႏငရတာ ပဋသေႏၶေနရလကရတအတြက

ေၾကာငလ႔ ေခတသစသပၸပညာရငေတြကဆၾကတယ။ သလအား၊ သမာဓအားေကာငးတ႔သေတြက အဒ ပ

ညာေတြန႔ ျပနျမငႏငတယတ႔။ ဘေမာငတ႔က အဒအဆငမဟတေတာ ျမငႏငတသေတြအထမာ မပါေတာ

ဘးေပါ။

အတတရ႕အကးေပးမႈရ၊ မရက ကယျမငႏင၊ ေတြ႕ႏငတ ႐ႈေထာငဘကကေလလာၾကည႔ေပးတာပါ။

ဘ၀တခရ႕အတတန႔ ကာလတတခရ႕အတတပ ကြာတယ။ အတတကာလကေတာ အတတပါပ။ ေနာကတခ

ဘေမာငစဥးစားမတာတခ ရေသးတယ။ ဘေမာငတ႔ငယငယတနးက သငယခငးေတြအမားႀကးန႔ ေကာငး

ေတြတကခ႔ၾကတယ။ တခ႕စာႀကးစားၾကတယ။ ဘ၀တခက ေလးေလးနကနကႀကးစားၿပး ထေထာငခၾက

တယ။ တခ႕က ငယငယကတညးက စာမႀကးစားဘး။ ဘ၀တခကလ ေလးေလးနကနကန႔ မထဆစၾကဘး။

အဒါေတြအားလးက ဘ၀တခထက ျပနျမငႏင၊ ျပနစဥးစားႏငတ အတတေတြပါ။

အရြယေရာကလာၾကေတာ႔ ဘ၀ေတြအမားႀကး ကြာျခားလာခၾကပါတယ။ ငယငယတနးက မႀကးစား

ခတသငယခငးေတြရ႕ဘ၀ဟာ သညေန႔အေတာေလးၾကမးတမးေနၾကရၿပး ငယငယတနးကတညးက ႀကးစား

ခၾကတသငယခငးေတြက အခအမားႀကးတးတကေကာငးစားေနၾကတာ ေတြ႔ရမာျဖစပါတယ။ အဒျဖစစဥမး

ကေတာ လတငး အလြယတကေတြ႕ၾက ျဖတသနးခရတျဖစစဥမ႔ လတငးလကခႏငတ သကေရာကမႈ၊ အ

ကးေပးအယအဆလ ျဖစပါတယ။ အဒကတဆင စဥးစားၾကညရငေကာငးကးဟာ တခနက ေကာငးကးက

ပ ျပနေပးတတၿပး ဆးကးဟာ တခနကရင ဆးကးကပျပနေပးတတတယဆတာ အလြယတက ေတြ႔လာရ

မာျဖစပါတယ။

ယတေဗဒနညးန႔ေျပာရမယဆရင (က=ခ)န႔ (ခ=ဂ) က လကခတာန႔ မျမငရတ အတတဘ၀ေပါငး

မားစြာက အကးအေပးအယအဆျဖစတ႔ (က=ဂ) က လကခလကရေတာမာျဖစတယလ႔ ဘေမာငေတာ

ျမငလကမတာပ။ ခကတာက ‘အကးေပး’ ကေတာ လကခပါၿပတ။ အတတဘ၀ေတြမာ ကယက ‘ေကာငး

ကး’ ေတြလပခသလား။ ‘ဆးကး’ ေတြ လပခသလားဆတာေတာ မျမငႏငျပနပါဘး။

အဒမာ ဆရာေဒါကတာေဇာ၀တတ႔လလမးေတြက အားကးရေတာတာပါပ။ ‘မနေအာင’ ေဟာႏငတ႔

ပညာကေတာရေနၿပေလ။ မနေအာငေဟာႏငတသပ ရာဖ႔လေတာတာ။ သညပညာေတြက နဗၺာနေရာက

ေၾကာငးတရားေတြမဟတေပမ ဘ၀တခကေတာ႔ အတငးအတာတစတရာအထ ေလာကအကးေတာ ျပ

ေပးပါတယ။ သညပညာေတြက ဗဒၶပြငေတာမမခငကတညးက ေပၚခတပညာေတြဆတာေတာ ဘေမာငတ႔

ဖတဖးတယ။ ဒါေၾကာငလ ဗဒၶက ရငေကာ႑ညက လကညႇးတေခာငးတညးေထာငၿပး ‘ဘရားဧကနစငစစ’

ျဖစမယလ႔ ေျပာခတာ။ တျခားသေတြက လကညႇးႏစေခာငးေထာငၾကတယဆေတာ ရငေကာ႑ညက ပ

ညာပႀကးလ႔ျဖစမာေပါ။ ပညာပစလ႔ ျဖစမာေပါ။

ဘရငေနာငလကထကက ျဖစရပကလ စတ၀ငစားဖ႔ အေတာေကာငးတယ။ တခန ‘ဘရငေနာင’ လ႔

အလြနေကာၾကားလာမယ ရငရထြတက တပငေရႊထးရ႕အစမသခငႀကးန႔ ရညငတယ။ ဘရငေနာငက တပင

ေရႊထးန႔ ႏ႔စ႔ဖက။ တပငေရႊထးရ႕ခမညးေတာမငးႀကးညက သ႔သမးေတာန႔ရညငတာကၾကားလ႔ ေဒါသပနထ

ၿပး ရငရထြတက ကြပမကဖ႔အမန႔ေပးတယ။ ရငရထြတလ ထြကေျပးရတာေပါ။ ဒါန႔ ေလာကတရာဆရာေတာ

74

မဟႏၵက တေန႔ကေတာ႔ ရငရထြတကေခၚၿပး သ႔ဇာတာကကငၿပး နနးတြငး၀ငဖ႔ေျပာတယ။ မငးႀကးက ရငရ

ထြတရ႕ဇာတာ အရငျပၿပးမ သတလကသတေစဆၿပး ေခါငးင႔ေပးဖ႔လ မာလကတယ။ ဘရငႀကးက နကၡတ၊

ေဗဒငေကာငးေကာငးၾကညတတတ႔သေလ။ ဆရာေတာမန႔ၾကားခကန႔ ရငရထြတလ ဇာတာကင၊ နနးတြငး

၀င၊ ဆရာေတာေျပာသလေလာကထားၿပး ဇာတာကဆကသလကပါတယ။ ၿပးေတာ႔ သတလကသတေစ သ

ေဘာန႔ ေခါငးင႔ေပးထားလကတယ။

ရငရထြတရ႕ဇာတာက အေကာငးစားပ။ မငးႀကးညက ေဗဒငေကာငးေကာငးၾကညတတသျဖစေတာ

သ႔ထကဘနးတနခးႀကးတသျဖစလာမယဆတာ သလကတယ။ ၿပးေတာ သ႔ေခတလြနၿပးမ ျဖစမယမငးဆ

တာလ သလကျပနတယ။ အသလ ဘနးရတသမးက သတလ႔လေသမာမဟတတအတတ မသတဘထား

လကရင သ႔သားတပငေ႐ႊထးကေတာင ေစာငေရာကေဖာရဦးမယလ႔ေတြးၿပး လြတၿငမးခမးသာခြငေပးလက

တယ။ မငးႀကးညဟာ ေတာေတာပညာႀကးတယလ႔ ေျပာရမယ။ ရငရထြတက လြတၿငမးခမးသာခြငေပး

လကတအတြက အဒေကးဇးက ဘရငေနာငဆတ အမေရ႕စဘ၀မာကတညးက တပငေရႊထးက အသကန႔

လၿပး ေစာငေရာကေတာတာပ။ တပငေရႊထးက ထနးေတာထမာမးၿပး တငးေရးျပညေရးက မကငတြယႏင

ေတာလ႔ အာဏာသမးဖ႔ မးႀကးမတႀကးေတြတကတြနးတာေတာင ဘရငေနာငကျငငးပယခတယ။ အသလ

ေကးဇးႀကးတသ၊ ဘနးရတသတဦးက ရနသတ႐မျပျခငးရ႕အကးေကးဇးက မငးႀကးညရ႕သား တပငေရႊထး

အထေကာငးကးေတြခစားလကရတာ။

ဇာတာဟာ ဇာတာပ။ အတတကေတြက အတတကေတြပ။

ဘရငျဖစလာမယသကလ တေန႔ဘရငပျဖစလာမာ။ သ႔က သတ လ႔မရဘး။ သ႔ကသတဖ႔ ႀကးစား

တာထက သ႔အလပအေကြၽးက ျပနရယႏငျခငးဟာ ပညာရျခငးပ။ သညေနရာမာလ အတတက ‘က’ က ပစ

ပယထားလ႔မရဘး။ သာမနႏ႔စ႔ဖကက ဘရငျဖစလာႏငတာ အတတရ႕ကန႔ ပစၥပၸနရ႕ႀကးစားမႈေၾကာင ဆ

တာထငရားေနပါတယ။ တခါတခါမာ ဘေမာငတ႔ ကမးမျမင၊ လမးမျမငၾကပါ။ က ေကာငးခနလား၊ က ဆး

ခနလားလ မသၾကပါဘး။ ႀကးစားၿပး မျဖစၾကရင ၾကာေတာ စတဓာတကထပါးလာႏငၾကပါတယ။ ‘က’ က

စးပြားေရးကမေပးရင ပညာေရးဘက ႀကးစားၾကညသငၾကတယ။ လမႈေရးဘက ႀကးစားၾကညသငၾကတယ။

ဘာသာေရးဘက ဦးလညသငတယ။ အခနကအကးရစြာ အသးခရာလကၿပး စတဓာတကလ ျပနထနးသမး

ႏငတာေပါ။

ဘယအခနမာ ‘က’ အရာရ႕ အေဖးအမက ရဖ႔၊ သဖ႔ လလာပါတယ။ ကေကာငးခနမာ ႏစဆႀကးစား

ရင ပၿပးအကးျဖစႏငၾကတယေပါ။ ‘က’ ရ႕ အေထာကအကမရတကာလမာ စးပြားေရးကထနးထနးသမးသမး

လပရင ဆး႐ႈးမႈနညးပါးႏငတာေပါ။ ေဗဒငေတြေမးၾကရငးရ႕ အဓကအေၾကာငးရငးက အဒအခကအေပၚ အဓ

ကထားပါတယ။ အပမကမကဖ႔မဟတပါဘး။ စတကးေတြယဥၿပး ေကာငးတာေတြေျပာတအခါ ေအာကေျခ

လြတဖ႔မဟတပါဘး။ အေကာငးအဆးေတြမာ အ၀င၊ အထြကမနေအာငဖ႔ပ ျဖစပါတယ။

ဘေမာငရ႕ျဖတသနးခရတ ၀နထမးဘ၀၊ လပငနးရငဘ၀၊ ပညာရငဘ၀၊ စာေရးဆရာဘ၀ေတြမာ အ

နာဂတအေဟာေတြက မပစပယေတာပါဘး။ မနေအာငေျပာႏငတသက ေတြ႔ဖ႔ပလပါတယ။ ပညာရငတသ၊

အႀကကလက မေဟာတသ၊ ေျမႇာကမေဟာတသကပ ေတြ႕ဖ႔လပါတယ။ ဘ၀အတြက အတငးအတာ တခ

အထ အကးရပါလမမယ။ မကကနးတေစၦမေၾကာက မျဖစေတာ႔ပါဘး။ အတတ၊ အနာဂတအေဟာဆတ

ပညာဟာ တကယရေနပါတယ။

ဘ၀န႔ခၿပး မ ‘ပ’ လကဖ႔ပ လပါတယ၊ ‘ယ’ ေတာ ‘ယ’။ ေကာငးတပညာဆတာ သညေန႔ေကာငး

ေကာငးႀကး လကခလကပါတယ။ လကဖကေကာငးေလးစားရေတာ မစားခရတသေတြအတြက ကယခငးစာ

ပါတယ။ ကယတနးကလ လမန၊ အေဟာမနမေတြ႕ခရတနးက ရြာလညခဖးပါတယ။ တခေတာ ရပါတယ။ တ

ရာရာခငႏႈနးဆတာ ဘယအရာမ မရပါဘး။ အနာဂတအရာဆတာလ ကယရ႕ပစၥပၸနမာဆကလကျပကငေန

တ စရဏအားေတြ၊ ကငၾကမႈအားေတြ၊ ကသလအားေတြရ႕အပအပးေတြန႔လ သကဆငေနပါတယ။ ထေပါက

မယလ႔ေျပာတာက ထမထးရင ထမေပါကပါဘး။ ထထးေပမ ထလကမတက ေကာငးေကာငးမသမးထားႏင

ရငလ ဆေငြထတလ႔ရမာမဟတဘးဆတာကေတာ သတထားရမာ ျဖစပါတယ။

‘က’ ထမးလာတာက မျမငရတတပါဘး။ ‘လ’ ထမးတာကပျမငႏငပါတယ။ ‘က’ ထမးတာျမငခငရင

ျမငႏငသဆ ခဥးကပၾကည႔ပါ။ လကဖကေကာငးကမေ၀ေကြၽးတ ေစတနာသေဘာထက ဘာမမရပါဘး။

တကဆငၾကလ႔ ေကးဇးတငၾကရင လကဖကရညေလးတခြကေလာကတကလ စတဆးမာေတာ မဟတ

ပါဘး။

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………

75

အခ႕ကားဤသ႔ ...

ေနဇငလတ (October 2010)

“သငယခငး၊ ဒါ ကယမနေနဂာ ကထြနးထြနး”

“ေတြ႕ရတာ ၀မးသာပါတယ”

သတ႔ႏစဦး ကားေပၚ တကၾကသည။

မနေနဂာ ဆသ၏ အသကက ၄၀ ေကာေလး၊ အရပ မနမ႔မျမင႔၊

အသားလတလတ၊ လေခာလလတ တစဦးဟ ေျပာေသာရ၏။

ထးစအတငး ခရးထြကလင မနကစာက ၉ မငက 'Seven

Star'လကဖကရည ဆငတြင ေခတမ ၀ငထငေလ႐တတသည

မာ ဘေမာင၏ အကင၊ လကဖကရညေကာငးေကာငး ႀကက

တတၿပး မနကပငး ထမငးေၾကာေလးစားလကရမ တငးတမတတသလ ျဖစသည။

“မတထားေပါ ကထြနးထြနးရာ၊ ဒါ ကယသငယခငး ဦးဘေမာင၊ သေဘာေကာငးတယ၊ စကမႈ တကသလမာ

တနးက အတနးတတယ၊ ေမဂာပ ကြတယ၊ ဗလသငတနး တနးကလညး တစပတစဥတညး၊ သက တပက

အၿငမးစား ယတာ၊ ကယတ႔ အပတစဥမာေတာ႔ အေစာဆးပ”

ကခငေမာငေဇာက ဘေမာငႏငပတသက၍ သ႔မနေနဂာေလးက ေျခဆငးေပးေနသည။ ခရးအတ

သြားၾကရမာမ႔ ကားေပၚတြင ေျပာစကားတ႔က သပမခနထားခငဟနရသည။ မးကာလဆေသာလ ေကာငး

ကငၾကးသည ၾကညလငေန၏၊ မးရပမးေငြ႕တ႔ အလငးမရၾကေခ။ “ကယ႔ဘကက လပေပးႏငစရာရရငလ

ေျပာပါ။ ကယတ႔ကေတာ႔ ငယသငယခငးေတြပ၊ ေျပာမနာ ဆမနာ”

ဘေမာငလ သေယာငလကရသည။ ထြနးထြနးဆသက ခပယ႔ယ႔ျဖင

“ဟတကခငဗာ၊ ေကးဇးတငပါတယ။ ကြၽနေတာကလ ခငးစရာရ ခငးပါ၊ ေျပာစရာရလ ေျပာပါ၊

ဆးမစရာရလ ဆးမႏငပါတယ”

သ႔ဆကဆေရးက လတငးႏင႔ အဆငေျပမညပစျဖစသည။ ႐႐ကးကး ရလသည။ အသကကြာျခငး

က အေၾကာငးတပါးျဖစႏငပါသည။ ထြနးထြနးက ထအခနအထ ဘေမာငအေနျဖင အၾသစရာဟ၍ ဘာမ မ

ေတြ႔ျဖစေသး။ သငယခငးကခငေမာငေဇာတေယာက သငတငေလာကပတေသာ မနေနဂာေလးတဦးရထား

တာပဟ၍သာ မဒတာပြားရပါသည။ ထ႔ထက ဘာမမပ။

ဘေမာငတ႔ ကားက ေနျပညေတာလမးသ႔ ခး၀ငလာသညႏင ဘယ၊ ညာ ယမးႏြ႔ျခငး မရေတာ႔၊ ကြန

ကရစလမးလျဖစ၊ လမးလ ကယသျဖင႔ အရနကေလးလျမႇင၍ ေမာငးလ႔ရလာသည။

“သငယခငး၊ ထြနးထြနးန႔ပတသကလ႔ ထးျခားတာေလး ေျပာျပရဦးမယ၊ မငး အၾသသြားမယလ႔ ထင

တာပ”

ဘေမာငက ကခငေမာငေဇာက မကလးပင၍ ၾကည႔ျဖစသည။ စာေရးတသဆေတာ ဇာတလမးတ

ပဒႀကးမားေတာင ရလငလ မနညးေပါ။

“သ႔မနးမအသက ဘယေလာက ရၿပလ႔ မငးမနးသလ”

အရငးမရ၊ အဖားမရ၊ သ႔အေမးက ဘေမာင မညသ႔တ႔ျပနရမနး မသ။ ငယသလား၊ ႀကးသလားလ

မသ။ သညလေမးပေထာက၍ အေတာအသကငယငယ ဇနးတေယာကရထားသညဟေတာ ဘေမာင အ

ၾကမးဖငး ေတြးမႏငပါသည။

“ဘာလ၊ ေကာငမေလးက ေတာ ေတာ ငယလ႔လား”

“မငးမနးၾကညေလ”

“မငးေမးပေထာကေတာ ေကာငမေလးက ႏစဆယထကမားငယေနလ႔လား၊ ေဒြးခးေလးတး ဆတာ

ရသားပ”

“မငးမနးၾကညစမးပါ”

“သ႔အသကက ေလးဆယေလာကကြာ။ ေဒြးခးေတာ ႏစဆယ၊ ေလးျပန တးေတာ ႏစဆယေလး၊

မငးဒေလာကေမးေနရင ေကာငမေလးက ဆယေျခာကေလာကပ ရမယထငတယ။ ဘာလ မငးအားကေန

လ႔လား”

၀ငေငြတရပရာႏငသတ႔ ဇနးမယား ခပငယငယရတတၾကပါသည။ တေလာက အဘးႀကးတေယာက

76

အသကသးဆယေကာေလာက ဇနးမယားတေယာက ရလကသညတ။ ဘယဘ၀က ဆေတာငးမားလ မသ၊

ဘေမာငတ႔မာ ဤသ႔ေသာကမးမပါလာ။

“မငး ထပၿပး မနးၾကညလကဦးမလား။ တ႔အထမာ မငးက ခန႔မနးတာေတာပါတယ”

“သငယခငး ၁၆ ႏစေအာကေတာယလ႔ မရဘးေနာ၊ ဥပေဒက ခြငျပတာမဟတဘး”

သပအထးအဆနးႀကးမဟတေတာဟယဆ၍ ဘေမာင သပစတမ၀ငစားေတာပါ။ မဒတာပြားႏငသညကလြ၍

သညေခတမဆနးေတာသညျဖစရပမားသာ ျဖစပါသည။

“သ႔အဘြားႀကးက အခ အသက ၈၀ ေကာၿပ”

“ဘာ”

ခန႔မနး ေတာပါသည ဆေသာ ဘေမာငတစေယာက မကလး ျပးသြားသည။ တကတကစငလ လြ

ပစလကပါသည။

“ဟတရ႕လားကြာ”

“ဟတပါတယ ခငဗ၊ ကြၽနေတာက သ႔ေျမးေတြန႔မ သငယခငးပါ”

“ေဟ”

ဒတယအႀကမ ဘေမာင အာေမဍတ ျပရေတာ႔၏။

“ဘယလက ဘယလျဖစၾကတာလ။ ေျပာစမးပါဦး။ အေတာေတာ ထးဆနးေနၿပ။ အငဒနးရားမာလား။

ဘယမာလ အမတေတာမရေတာဘး။ လငယေလးတဦးက အဘြားႀကးတေယာကက ယလကတယ ဆတာ

ေတာ သတငးထမာဖတလကရတယ။ ျမနမာျပညမာမရေသးဘးလ႔ ထငေနတာ”

ထြနးထြနးက ေအးေအးေဆးေဆး ရငးျပသည။ ကားေမာငးေနသည ဘေမာင ဒ႐ငဘာပင ႐တတရက ကား

က အ႐နေလာပစလကရေအာင အၾသသြားပရသည။

“ဟတတယ ခငဗ၊ ကြၽနေတာက အဘြားႀကးရ႕ေျမးေတြန႔ သငယခငး၊ အဘြားႀကး အမက အ၀င

အထြက ရတယ။ အဒတနးက အဘြားႀကးရ႕သမးအႀကးဆးအသကက ေလးဆယေကာေကာ ကြၽနေတာ

အေဖန႔ ရြယတေလာကပရတယ”

ဘေမာငဇနးက ဘေမာငထက အသကငါးႏစႀကးသည။ သက ေျခာကဆယေကာ၊ ဘေမာငက ေျခာကဆယ

နးနး၊ အရြယကေလးေတြ မရတရရလာၾကေတာ တဦးႏငတဦး ပ၍အၾကငနာမားပလာၾကရသည။ ကေကာငး

လ႔ ၈၀ ေလာကေနၾကရရင ရပသာမာအတေနၾကဖ႔လ ဆးျဖတထားသည။ သ႔က ကယကျပစ၊ ကယက သက

တလညျပစေပါ။ သညလႏင ဘ၀သသရာတေလာက အလားလကကးၾကရာမာ သညဘ၀သညလႏင စခနး

သြားၾကမညဟ ဘေမာင စတကးထားခသည။

“မငးတ႔ အမေထာငေရးကေတာ႔ အေတာက အၾသစရာပ ထြနးထြနး။ ရနကနေရာကရင အတေလး

တပဒ ေရးခငတယ။ ခြငျပမလား”

“ရပါတယ ဦးရယ။ ဟတပါတယ။ ကြၽနေတာဘ၀က အေတာကဆနးတယ။ ကြၽနေတာ ဆယေကာ

သကမာ သ႔ေျမးေတြန႔ခငတယ။ သတ႔ အမ အ၀ငအထြကရတယ။ ေနာက အဘြားႀကးရ႕အဘးႀကးဆးသြား

တယ။ အဒအထ ကြၽနေတာတ႔ ဘာမမထးျခားေသးဘး”

ထြနးထြနးက စကားျဖတၿပး ခဏနားလကသည။ ဆကၿပး ဘယလေျပာရမညဟ စဥးစားေနသည

လား။ ဘေမာငႏင ဒ႐ငဘာကေတာ စြငေနသညနားက ေထာငပငေထာငေနသညလား မသေခ။

“အဘြားႀကးက ေျမးေတြက သပခစတယဗ။ ဘယလေျပာရမလ။ သားသမးေတြက သပသတတမႈ

မရၾကဘး။ ကြၽနေတာက ကယအဘြားအရြယဆေတာ သနားသြားတယ။ သ႔က ဂ႐စကတယ။၊ သလခငတာ

ျဖညဆညးေပးတယ။ ျဖညဆညးေပးေနခငတယဆတ စတက စတာလ႔ ေျပာရမလားပ”

သ႔စကားခဏျဖတတနး ဘေမာငအေတြးက ႐တတရက တစတရာသ႔ ေရာကသြားသည။ ေမတာတ

ရား၏ ဆနးၾကယမႈ၊ မခစားဖးသေတြသႏငသညအရာေတာ မဟတပါေခ။ တခ႕က ရယလမႈျဖင႔ ေမြးဖြားလာ

ၾကသည။ တခ႕က ေပးဆပလစတျဖင ရငသနၾကရသည။ ေပးဆပလသမားမာ စြန႔လႊတတတေလလ ရတတ

ၾကသည။ သညအခကအေပၚ ဘေမာင ေကာငးစြာနားလညႏင၏။

“အဘြားႀကးက သနားသြားရငး သ႔စတခမးသာမႈက ျဖညဆညးေပးခငတာက အေျခခသြားရငး ကြၽန

ေတာတ႔ ယျဖစခၾကတယလ႔ ေျပာရငရမယထငတာပ”

အဆးသတမယ အဆးသတလကေတာ ထြနးထြနးစကားက လတရငးျဖင အဆးသတလကပါသည။

သြယကာ၊ ၀ကကာ၊ တငစားကာျဖင မရငးျပတတ၍လ ျဖစဟနရသည။ မညသ႔ဆေစ ေပးဆပလစတတခ

တညးျဖင ဘ၀တခက တညေဆာကၾကေၾကာငး ဘေမာငနားလညလကရပါသည။ ထြနးထြနးကလ ေလးစား

သြားသည။

ဘေမာငတ႔ ၁၀၅ မင စခနးေရာကလာၾက၏။ စားေသာကဆငတနးမားျဖင ေခတတေထာက နားရာ

ျဖစ၍ ခဏနားၾကသည။ စားေသာကဆငျဖစ၍ လစေသာေၾကာငထြနးထြနးအေၾကာငးက သခငေနေသာလ

77

ဘေမာင မေမးျဖစခ၊ အမေထာငျပစတြင အခကအခမားမေသးႏငသညက ဘေမာင ေမာမနးၾကညမႏငပါ

သည။ ဘေမာငတ႔အမေထာငျပစဥကလ ေခာေမြ႕လသညမဟတ။ ပတ၀နးကငဂယကမားၾကားမ မမတ

မသနႏစမားစြာက ျဖတသနးခရသဆေတာ ကယခငးစာမရသည။ ထြနးထြနးအျဖစက ဘေမာငထကပ၍သာ

သာပါလမမည၊ ေလာ႔မညေတာကား မဟတပါေခ။ ခရးဆကရန ကားေပၚျပနတကၾကသည။ ၀နးကငသည

ၾကညလငဆ၊ မြနကပသပသညးသည ရနကနၿမ႕ႀကးႏင တခဏခြခြာရတနး လတဆတေသာေလႏေအးတ႔

က ဘေမာင တ၀ႀကး႐သြငးပစလကသည။ သ႔ေသာ မ၀တတလေသး။

“ဦးေမာင စာေရးလ႔ရေအာင ကြၽနေတာဘ၀အေၾကာငး ဆကေပးရဦးမလား”

“သပေသခာတာေပါ။ အခမ Climax ေရာကမာ”

“ကြၽနေတာတ႔ အမေထာငျပမယဆတာ ႏစဖကက ဦးဆးဖြငေျပာလကပါတယ။ ႏစဖကစလးက သ

ေဘာတမာမဟတဘးဆတာလ ေမာလငထားၿပးသားပါ။ ဒါေပမယ ၀တရားအရေပါ။ ထငတအတငး ႏစဖက

စလးက ျပငးျပငးထနထနကန႔ကြကၾကတယ”

ထြနးထြနးက စကားသက ေခတျဖတလကသည။ အရနယသည သေဘာလျဖစႏငပါ၏။

“ဒါန႔ ကြၽနေတာတ႔ ခးေျပးၾက ပါတယ”

မတပါး အျခားမရ ကစၥရပ။ ထြနးထြနးမကႏာတြင အျပးေငြ႕တ႔က ေတြ႕ရ၏။ ထစဥက အျဖစအပကတ႔သည

ထြနးထြနးအတြက အခထ ႏပဆျဖစဟနရသည။

“ကြၽနေတာဘကက လႀကးေတြ၊ သ႔ဘကကေတာ သ႔သားသမးေတြေပါ လကရာၿပး ခြလကၾကေသး

တယ။ ကြၽနေတာတ႔ ရကပငးေလာက ကြသြားခလကၾကပါေသးတယ”

လၾကည မၾကညေတာမသ။ ဇာတလမးေကာငးတပဒျဖစသညကေတာ ေသခာသည။ ဘေမာငကလ

ဒါ႐ကတာမဟတေတာ ႐ကျဖစရငေတာင ဘယလ႐ကရမနးမသပါေခ။ ကြၽနေတာ အေဖက ေျပာတယ

“မငး ၾကညလ လပပါကြာတ။ သ႔အသကက ငါတ႔ထကႀကးတယေနာတ။ မငးတ႔ ေရာဂါထတနး ခဏ

ပါကြာ။ ေတာၾကာၿပးသြားေတာလ ၿပးသြားၾကမာပါတ”

သ အရနပကမညစး၍ ဘေမာင ဘာမ၀ငမေထာကခပါေခ။ သ႔အရနႏငသ၊ သ႔ Tempo ႏငသ ရပါ

ေစဟသာ ဘေမာငလႊတထားလကသည။

“သ႔သားသမးေတြ ဘကကလ အျပငးအထနကန႔ကြကတာေပါ။ အေမရယ ဘယလျဖစသြားရတာလ

ေပါ။ အဒေကာငေလးက အေမေျမးေတြန႔မ တရြယတညးဆတာကေရာ စဥးစားမရ႕လားေပါ။ ရပကြကထမာ

မကႏာေတြ ဘယလျပၾကမလေပါ”

ဟတလ ဟတပါသည။ အေတာ အေနရ အထငရ၊ ေတြ႕ရခကၾကမည အေျခအေနျဖစပါသည။ သ႔

ေသာလ ေပးဆပျခငးဆသည သဒၶါတရား၊ ေစတနာတရား၊ ေမတာတရားတြင အငအားတစတရာ ရေနျပန

သညက မခစားဖးသတ႔ သႏငမညမဟတပါေခ။

“ခပတတေျပာရရင ေနာကဆးကြၽနေတာတ႔ ဒတယအႀကမခးၾကတယဆပါေတာ ဦးေမာငရာ။ အဒ

တနးက ကြၽနေတာအသကက ႏစဆယမျပညတတေသးဘး၊ အဘြားႀကးက ေျခာကဆယႏစႏစေကာ၊ ကြၽန

ေတာထက ၄၃ ႏစေလာက ပႀကးတယ”

“မငး သတ မနညးဘး ထြနးထြနး၊ ကယေလးစားတယ”

“မငး ေဆးလပေသာကလားေရာ”

ကာယကရငေတာ မသ။ ဘေမာငေတာင အေတာကေလး တငးတငးကပကပခစားလကရသည။ အ

ေတာခကခကခခ ဘ၀ကရငဆငျဖတသနးခရမညက မေျပာဘႏင ကယခငးစာမရပါသည။ ဘေမာငလ ေဆး

လပတလပက မးညႇ၍ ခပနကနက႐ႈကလကရပါသည။

“ကြၽနေတာတ႔ရ႔ ဘ၀အစ အခကအခေတြကေတာ႔ သပၿပး အကယမခ႕လေတာပါဘး ဦးေမာငရယ။

ဒေလာကဆ သေဘာေပါကေလာကမာေပါ။ ႏစဖကစြန႔ပစျခငး ခလကရတယ။ ကြၽနေတာ လကထမာ ေငြ

ေၾကး ဘာမျပညျပညစစမရေသးဘး။ မတတႏငဘး။ ကြၽနေတာ ေန႔စား၀ငလပတယ။ ငတတလည႔ ျပတတ

လညေပါ။ ဘ၀အစက သညလန႔ စခ႔ၾကတာ”

သ႔စကားထ“ငတတလည၊ ျပတတလည” ဆတာပါလာေတာ ထြနးထြနးက ဘေမာင အမနတကယ

ေလးစားသြားခပါသည။ သန႔စငေသာေပးဆပမႈျဖငသာ ဘ၀ကထဆစခၾကသမားသာျဖစသညဟ နားလည

လကရသည။

“ကြၽနေတာ အလပတဖကန႔ ေကာငးျပနတကတယ။ တကသလ ေနာကဆးႏစ။ ဒမာ ေျပာရဦးမယ။

ကြၽနေတာ Field ဆငးေတာ႔ အဘြားႀကးကလကလာတယ။ ကြၽနေတာကေခၚလ႔ လကလာတာပါ။ သ႔က ေတြ႔

ေတာ ဆရာက မငးအေမလား၊ အဘြားလားေခၚလကဦးေလတ။ သငယခငးေတြက ျပးစစေပါ။ ဆရာက ေျပာ

တယ။ အနတသားက ေနာကဆးႏစေရာကေနပါၿပ။ စတခပါလ႔”

ဘေမာင မျပးဘ မေနႏင။ သ႔ အရသာ၊ သ႔စတခစားမႈန႔ ေရာကတတရာရာ ေျပာျခငးက အေႏာငအယက

78

မျပလ။

“ကြၽနေတာက ဆရာက ကြၽနေတာဇနးပါလ႔လ ေျပာလကေရာ ကြၽနေတာဆရာ မကလးအျပးသားန႔

ပါးစပဟ သြားတယ ဦးေမာငရ႕။ ေတာေတာန႔ စကားမေျပာႏငဘး၊ သသကေတာ ရကျပးန႔ေပါ”

“ဘယလ သသလ႔ ေခၚတယ ဟတလား”

“ဟတတယ ဦးေမာင၊ ကြၽနေတာတ႔ အမေထာငစကကတညးက အသညလေခၚလာၾကတာ။ အခထ

ပ။ အခ ဦးဘေမာငတ႔န႔ ခရးထြကလာေတာေတာင အလြမးသယခၾကေသးတယ”

ထြနးထြနးအသက အသကပ၀ငလာသညက ဘေမာင သတထားမသည။

“ေနာက အမတတရျဖစခတာေလးေတြကေရာ ေျပာႏငရင ေျပာပါဦး”

“ဟာ အရြယမတေတာ အမတတရေတြက အမားႀကးပ ဦးေမာငေရ။ အငး။ ေနာက အမတတရဆ

ရင ဘာကေျပာျပရငေကာငးမလ ဆေတာ။ အငး သၿပ သၿပ။ ကြၽနေတာတ႔ အမေထာငဦးစ၊ ရပကြက လႀကး

ေတြက ဖတတနးကေပါ”

ထြနးထြနးတ႔က ေထာကၾကန႔မာေနသညဟ သရသည။ ျခ၀ငးကယကယေလးႏင ေလေကာငးေလ

သန႔ရသညဟ ဆသည။ ၿမ႕ထအခနးေစးႀကးျမငမႈက မကပႏင၊ ၿပးေတာ သ႔သသအရြယကလ ေလထ ညစ

ညမးမႈမားၿပး မြနးကပေသာၿမ႕ထ အခနးကဥးကဥးမာမထားလပါတ။ ေထာကၾကန႔ျခေလးက ေစးေပါေပါရ၍

အပငေလး ဘာေလး စကေပးထားသည။ အဘြားႀကး၀ါသနာပါေသာ ငနးေလးတစ၀ယထည႔ေပးထားသညဟ

သရသည။ ဘေမာငက ၆၀ နားကပကပ၊ အေမက ၈၅၊ ထြနးထြနးက အခ ၄၁ ႏစ၊ သ႔သသက အသက ၄၃

ႏစခန႔ႀကးသဆေတာ ၈၄ ထမာ၊ ဘေမာင အေမအရြယမျဖစသည။ ဘေမာငအေမက သပမသနစြမးရာေတာ။

လတြ ေလာကေနရသည။ သ႔သသကေတာ တြေလာကရနမလေသးဟ ဆသည။ အၾကားအာ႐ နညးနညး

ခ႕တသညကလြ၍ အေကာငးႀကးရပါေသးသညဟ ထြနးထြနးက ေနာကရာသည။

“ရပကြကေကာငစဥက႒က သသကေတြ႕ေတာ ကြၽနေတာ ဇနးရ႕အေမ၊ ဒါမမဟတ ႀကးေတာလ႔

ထငၿပး”

“အေဒၚႀကး သတ႔သမး အလျပင ေနတနးန႔ တတယေနာ”

ဘေမာင ျပးမရျပနပါသည။ အေတာပင အေနခက။ မကႏာထားရ ခကေပမည။

“ကြၽနမ ကထြနးထြနးရ႕ဇနးပါပ”

“ခင၊ ခငဗာ”

ေကာငစဥက႒ အေတာရကကး ရကကနးႏငသြားပါလမမည။ ထြနးထြနးတ႔စတြဆလင ေျပာစရာ မလေတာ။

“မငးတ႔ဟာ တကယက အမတရ စရာပါပကြာ”

ထြနးထြနးက Tour Guide လပသည။ အလပသေဘာအရ မၾကာခဏခရးထြကရတတသည။ သည

အလပမးႏင သညအမေထာငေရးျမလမ႔မညဟ ဘယေဗဒငဆရာမ ေဟာရမည မဟတပါေခ။ ထြနးထြနးတ႔

အမေထာငသက အႏစ ၂၀ ေကာလာခ႔ပါၿပ။ သ႔ပၾကညရသညက ရႊငလနးဆ၊ တကကြဆ။

“မငး သသက မငးေတာေတာ ခစတယန႔ တတယ”

“ဘယလေျပာရမလ ဦးေမာငရာ။ ခစသြားတာလ ပါတယ။ ဒါေပမယ ကြၽနေတာစတထမာ သ႕ကျပ

စရတာ။ သလခငတာက ျဖညဆညးေပးေနရတာက ကြၽနေတာေကနပေနရတာကမားတယ။ အဒ အေပၚမာ

က ကြၽနေတာ ေကနပေနတာ၊ ပတျဖစေနတာ”

လေတြမာ ခစားခကမတၾကပါ။ တခ႕က ရယလၾကသည၊ တခ႕က ေပးဆပလၾကသည။ ထြနးထြနးက ေပး

ဆပလေသာလမး ျဖစသည။ ေပးဆပပခငး မတၾက။

“ကြၽနေတာတ႔ အမေထာငကၿပး ေလး၊ ငါးႏစေလာကမာ သက ေျပာပါတယ၊ အမေထာင ထပျပခင

ျပပါတ။ ကြၽနေတာတ႔ ကေလးမရႏငေတာတာရယ၊ အရြယကြာလြနးတာရယက သက ငရာတယန႔တတယ”

တေလာကလး ၿငမေနေသာ ကခငေမာငေဇာက

“ေအး၊ ငါမငးက ေမးမယ။ ေမးမယန႔ မေမးျဖစတ႔ ေမးခြနး ရတယ။ အဒါက မငးအဘြားႀကး အခ ၈၀

ေကာကြာ။ မငးက ေလးဆယစြနးစြနးေလးပ ရေသးတယ၊ မငးရ႕သားစတ၊ မယားစတ ဘယသြားထားသလ”

အေျဖရ မခကေသာလညး မလြယသည ေမးခြနးျဖစပါသည။ ဘေမာငကေတာ မရငးႏးေသးသညမ႔

ဤအေမးမးမေမးခင။ ပြငလငးေသာ ထြနးထြနးက သ႔ဆရာက

“ဆရာသမားကလ ကြၽနေတာက Guide ပေလ။ အခစသကသကအတြက သပပရ၊ ပနရတာမးမ မရ

တာ။ စတႏစခက သပသပစဗ”

ဧည႔လမးၫႊနဟေခၚေသာ Tour Guide မားမာ အားလးမဟတေသာလ အလပသေဘာအရ အေတာ

ပြငပြငလငးလငးရၾကသမားျဖစသညက ဘေမာင ေကာငးေကာငးသပါသည။ ဘေမာငကယတငက ခရးသြား

လပငနးလပခ႔သျဖစ၍ Tour Guide မား အေၾကာငး ေကာငးေကာငးသေနပါသည။

79

“ဆြဒငက ေကာငမေလးဆ ကြၽနေတာန႔ အေတာေလးသေယာဇဥေတြရသြားျဖစပါတယ။ ကြၽနေတာ

ကလ လကလာခဖ႔ေျပာတယ။ ဒါေပမ သတယမ႔လား။ ခစားခကခငးက တမးစေလ။ ကြၽနေတာ သသ အ

တြက ျဖညဆညးေပးႏငတ ေကနပမႈမးက ဘာန႔မမလႏငဘး”

ဒလႏင စကားေျပာရငး ဘေမာငတ႔ကားက မႏေလးသ႔ ေရာကလာပါသည။ မႏေလးတြင ထြနးထြနး

ကနရစခ၏။ ဘေမာငတ႔ မရြာဘက ဆကကးၾကသည။ ထညက ထြနးထြနးအေၾကာငး ဘေမာင စဥးစားျဖစ

သည။ သ႔အသက ၂၀ ေလာကကဆလင သရေကာငးဆနလြနးသညဟ မေျပာမသညတင အထငရေနႏင

ပါသည။ ယေန႔ သတ႔အမေထာငသက ၂၀ ႏစေကာေခၿပ။ ခစခစခငခငရတနးျဖစ၍ သရေကာငးဆနသည

ဟ ေျပာ၍မရေတာ။

ခယ မၾကာခငကြၾကသတ႔က ထြနးထြနးတေယာက ျပးျပေနမညလား။ လမက ပစၥညးပါပါမ ဆသတ႔

အတြကေရာ ထြနးထြနးက မျပေနမညလား။ ထညသည ဘေမာငအေတြးထ၌ ထြနးထြနးက ေမာငးထတ၍

မရခပါေခ။

အလပကစၥျဖင ဘေမာငတ႔ မရြာမာ တညအပျဖစခသည။ ေနာကေန႔ ညေန၌ မႏေလးသ႔ျပနျဖစခ႔၏။

ဘေမာငတ႔တညးမညဟတယတြင ထြနးထြနး ေစာငႀကေနသညက အသငေတြ႕ရသည။ ေရမးခးၿပး ညစာက

ဟတယမာပ စားျဖစၾကသည။

“အလပေတြ အဆငေျပတယမ႔လား ထြနးထြနး”

“ဟတက႔ အားလးေျပပါတယ”

“မငး သသဆေရာ ဖနးဆကျဖစ ေသးလား”

“အေသအခာေပါ ဦးေမာငရာ”

“အဘြားႀကး ေနေကာငးလား”

“ဟတက”

စားပြထးေလးက Soup လာခသည။ ခပဆာဆာ ရလ၍ ႏစဇြနး၊ သးဇြနးမ ေသာကလကသည။

“မေန႔က ဇာတလမး နညးနညးေလာက ဆကၾကရေအာင”

“ဟတက၊ ရပါတယ”

“မငးသငယခငး၊ အဘြားႀကးရ႕ေျမးေတြန႔ ဆကဆေရးကေရာ”

“အဒါက သပျပနာမရဘး ဦးေမာငရ႕။ ျပနာက အဘြားႀကးရ႕ သမး။ ကြၽနေတာ သငယခငးရ႕

အေမ”

“ေအးေလ သတ႔လ အေနရခက မာေပါ”

“ကြၽနေတာလ ကယခငးေတာစာမပါတယ။ ဒါေပမယ႔ မတတႏငဘးေပါ ဦးေမာငရာ”

“အခေရာ အေျခအေနက”

“အခေတာ အဆငေျပသြားပါၿပ။ ကြၽနေတာကလ အေနမနေအာင ေနျပရတာေပါ။ အခေတာ တခါ

တခါ သ႔သမးေတြက သတ႔မတေဆြေတြန႔ေတြ႕လ႔ ကြၽနေတာက မတဆကေပးရင ဒါတ႔ အေဖေလ ဆၿပး

မတဆက ေပးတတတယ”

ဘေမာင မကလး ျပးသြားရသည။ ဒတခါ မေနတတ မထငတတ၊ မကႏာ မထားတတ ျဖစရသက

ထြနးထြနး ျဖစေနပါလမ႔မည။ အသကတ၀ကခန႔ငယသက အေဖပါဟ မတဆကေပးစဥ ထြနးထြနး မကႏာက

ဘေမာင ခန႔မနးမႏငပါ၏။

“အစတနးကေတာ အဒလ ပမနမဟတတ႔အခကအခေတြက အေတာကေလး ဖစးခတယ။ အခေတာ

ကြၽနေတာတ႔လ အမေထာငသက ၂၀ ေကာလာၿပဆေတာ ကငသားေတာ အေတာရသြားခပါၿပ”

“ေအးကြာ၊ မငးဇာတလမးစၾကားရတနးက ကယလ မြနးကပသြားတယ။ အခမပ ဟငး ခႏငေတာ

တယ။ ဘာပေျပာေျပာ။ အခနက ေနာကဆးေတာ အေျဖေပးသြားတာပမ႔လား”

ထေန႔ ညစာက စစျပညျပညႀကး ရလသညမဟတ။ အေျခာကေသြ႕ႀကးလ မဟတ။

“က။ သငယခငး ဘေမာင၊ ဘာပေျပာေျပာ ဇာတလမးတပဒေတာ ရတယ မဟတလား”

ကခငေမာငေဇာ၏ အေမး။

“ဇာတေတာ ဇာတလမးပ သငယခငး၊ ဒါေပမယ႔ တမးႀကးပ။ ရငထ ခပျပညျပညန႔ ေရးရမယ

ဇာတလမး မးျဖစေနတယ”

ဒတစေခါက မ႐ြာခရးစဥမာ ဘေမာငအတြက လပငနးထက ထြနးထြနးတ႔အေၾကာငးကပ၍ စတ၀င

စားစရာျဖစေနခ႔၏။ ေယာကားမား မနးမငယငယယသညက မဆနးသညအျပင ႐းေတာင႐းေနၿပ ျဖစသည။

အထးသျဖင႔ ေငြေၾကးတတႏငသတ႔၏ ဖကရငတခပင ျဖစေနပါ၏။ ကယထကအသက ဆယေလး၊ ငါးႏစခန႔

ႀကးေသာဇနးမးကယခသည ေယာကားတခ႕ကလ ေတြ႕ဖးပါ၏။ သ႔ေသာ ၾကာၾကာသပမခလကၾက။ ကယ

80

အသက သးျပနေကာႀကးေသာ ဇနးမယားကယခသည ထြနးထြနးအျဖစကေတာ ဘေမာငအတြက အေတာ

ေလး ဆနးေနပါသည။ ပ၍ဆနးသညက ယေန႔အသက ၈၀ ေကာ အဘြားအႀကးက တယတယ ရေနႏငေသး

သည သ၏ ေပးဆပလေသးသည ေမတာတရားပင။ ထြနးထြနးသည သရေကာငးဆနခသမဟတ။ တကယ

သရေကာငးတဦးပါေပ။

မႏေလးမ ေန႔တ၀ကေကာခန႔ေမာငးလာေသာ ဘေမာငတ႔ကားေလးက ရနကန နယနမတ၀ငလာ

သည။ ထြနးထြနးတ႔ဇာတလမးက ဘေမာင၏ေခါငးထမ မထြကခငတတေသး။ သ႔ဇနး အဘြားႀကးက ၾကင

ၾကငနာနာ ေခၚသညက “သသ”တ။

ဘေမာင၏ လကကငဖနးက အသ ျမညလာသည။ ဇနးသညထမ ျဖစ၏။

“ဟလ သသလား”

“ဦးေမာငႀကး လမားေနၿပ”

“ဟက”

…………………………………………… ။ ~ ။ ………………………………………………