Arkitektura e Kompjuterit

Arkitektura e

KompjutereveBAZAT TEKNIKE TE INFORMATIKES 2

Pregatitur nga: Dr Zhilbert Tafa dhe Krenare Pireva

Permbajtja

Shtepiza

Organizimi Harduerik

Furnizuesi i rrymes elektrike

Chipsetet

NB

SB

Komunikimi i komponenteve permes BUS-eve

Arkitektura e Kompjutereve - BTI2 - Dr Zhilbert Tafa dhe

Krenare Pireva

2

Anatomia e Kompjuterit

Paisjet

Dalese

Paisjet

Hyrese

Kabllot

Paisjet

HyreseArkitektura e Kompjutereve - BTI2 - Dr Zhilbert Tafa dhe

Krenare Pireva

3

Shtëpiza

Dy forma kryesore:

Tower

Desktop


Krenare Pireva

4

Organizimi harduerik i kompjuterit

Shtëpiza

Njësia furnizuese

Pllaka (amë) - motherboard

Procesori + kuleri

RAM sllotet dhe RAM memorijet

Baset dhe interfejsat

Hard disku

Njesia DVD

Njësitë e zakonshme hyrëse/dalëse

Monitori

Mausi dhe tastatura

Printeri dhe skeneri

Altoparlanta dhe mikrofoni.


Krenare Pireva

5

Shtepiza dhe furnizuesit e energjise

elektrike

Shtepiza ofron mbrojtje dhe përkrahje për komponentet e brendshme

Duhet të jetë e qëndrueshme, lehtë për tu servisuar dhe duhet të ketë vend të

mjaftueshëm për zgjërim

Furnizuesi i energjisë elektrike

Konverton energjinë AC (Alternative Current) nga priza e murit në DC (Direct-

Current) me tension më të ulët

Duhet të ofroj energji të mjaftueshme për të gjitha pajisjet e instaluara dhe

shtesat tjera të mevonshme.


Krenare Pireva

6

Konceptet elektrike

Tensioni –është forca e nevojshme për zhvendosjen e elektroneve nëpërmesqarkut elektrik.

Njesia matëse e tensionit është Volti (V)

Rryma –është sasia e elektroneve që kalojnë nëpërmes një qarku elektrik për njësi të kohës.

Njesia matëse e rrymës është Amperi (A)

Fuqia –është prodhimi i tensionit dhe rrymës

Njesia matëse e fuqisë është Vati (W)

Rezistenca –është pengesa e rrjedhës së elektroneve nëpërmes qarkut elektrik

Njesia matëse e rezistencës është Omi (Ω)


Krenare Pireva

7

Ligji i Ohm-it

Ekziston një ekuacion i thjeshtë që ndërlidh njësitë bazike të energjisë

elektrike.

Ky ekuacion definon se tensioni është barazi me prodhimin e intesitetit te

rrymes (current) dhe rezistencës. Kjo njihet si ligji i Ohm-it.

V = I*R

Në një sistem elektrik, fuqia (P) është barazi me prodhimin ne mes tensionit

dhe Intesitetit te rrymes.

P = V*I


Krenare Pireva

8

Disa çështje elektrike

Përveç këtyre, nganjëherë haset edhe:

Frekuenca f [Hz], Kapaciteti C [F], etj.

Kompjuteri furnizohet nga tensioni i rrjetës (220V/120V AC, frekuencë 50 Hz).

Rëndësija e përtokëzimit.

Elektriciteti statik.


Krenare Pireva

9

Furnizimi me rrymë (1)

Edhe pse merr vetëm rreth 5% përpjesë në çmimin e përgjithshëmm të

kompjuterir, njësia furnizuese, sipas disa statistikave, shkakton rreth 30% të

problemeve në kompjuter

Njësia e furnizimit (Power Supply Unit) bën shëndërrimin e rrymës

alternative në atë njëkahëshe si dhe përshtatjen elektrike për tensione

përkatëse të cilat përdoren në njësitë e kompjuterit.

Për shkak të ndryshimit të madh midis tensionit hyrës dhe tensioneve

dalëse, lirohet nje sasi e konsiderueshme te nxehtësisë e cila nevojitet të

ventilohet.


Krenare Pireva

10


Shpesh mund te degjoni edhe si : switching power supplies ose switching

mode power supplies

Për këtë, njësia furnizuese përbëhet nga:

Shtëpiza me kabllo dhe ndërprerës.

Pllaka elektronike për konverzionin e tensionit.

Ventilatori.


Krenare Pireva

11


Qarkullimi i ajrit mund të ketë dy kahje:

Ajri të thithet nga jashtë dhe të qarkullojë nëpër brendësi deri në dalje tjetër.

(Për këtë nevojiten filtra hyrës)

Ajri qitet kah jashtë nëpërmes të ventilatorit të PSU.(Mënyrë me standarde

sepse e para kërkon mirëmbajtje të filterit si dhe, në rast të lirimit të sasisë më të

madhe të nxehtësisë, nevoiten ventillatorë më të fuqishëm).

Tensionet standarde janë:

+3,3 V, +5 V , +12 V

Zakonisht 3,3 dhe 5 Volt perdoret per qarqet digjitale ndersa 12 V

perdoret per ngritjen ne funksion te hard disk dhe sistemit ftohes


Krenare Pireva

12


Tensionet -5V dhe -12V sot kryesisht nuk përdoren.

Ata përdoren për disa verzione të vjetra të (ISA) slloteve si dhe në disa

pllaka (të vjetra) për LAN kartela, për floppy drive dhe për porte serike.

Përveç tensioneve standarde, janë

edhe tensionet:

+5V_SB

PG

PS_ON


Krenare Pireva

13


+5V_SB (pini 9 vjollcë) – furnizon pllakën edhe kur kompjuteri është i fikur.

Ky tension furnizon qarqet për startimin e kompjuterit

Për këtë, edhe kur kompjuteri është i fikur, nëse nuk ekziston ndërprerësi, nevojitet të çkyçet kablli përpara intervenimit.

PS_ON – kur kompjuteri është i fikur, ky sinjal është i vendosur në 1(3,3 V ose 5 V).

Pasi të shtypet butoni për startim të kompjuterit, (ose kompjuteri të startohet nëpër LAN p.sh.) ky tension bie në 0 (0,8V) me ç rast inicohet njësia e furnizimit.

PG ose PWR_OK është sinjali i cili jep 5V pasi të stabilizohen të gjitha tensionet dalëse nga njësia e furnizimit. Pas kësaj CPU del nga gjendja reset në gjendje të kyçur me ç rast fillon procesin e ekzekutimit të BIOS-it dhe ngritjen e sistemit.


Krenare Pireva

14


Në bazë të normave të Intelit, tensionet kryesorë, edhe në rast të

ngarkesave më të mëdha, nuk duhet të ndryshojnë më tepër se 5% në

krahasim me tensionet nominale.

Zakonisht jepet rryma maksimale e cila mund të durohet kur kjo rrymë

zgjatë në kontinuitet dhe rryma maksimale e cila mund të durohet në

interval kohorë më të shkurtër.

PSU janë zakonisht të fuqisë 500 W, ndërsa për servera edhe 1000 W.

Duhen të jenë të dimenzionuara për të furnizuar HDD, kartelat e

ndryshme, etj.


Krenare Pireva

15

Furnizimi me rryme (7)

Njësitë e furnizimit ATX zakonisht kanë 24 pina.

Këtu ekzistojnë të gjitha tensionet sikur se edhe në njësitë prej 20-pinash

por ka më shumë dalje për tensione +5V dhe +12V (për shkak të numrit

më të madh të kartelave).

Nganjëherë mund të ekzistojnë 4 pine të posaçme

për +5V, +12V, +3,3V dhe për masë.


Krenare Pireva

16

Furnizimi me rrymë (dhe i HDD prev.)

Pamje e furnizimit kryesorë dhe

furnizimit të HDD (të vjetër)


Krenare Pireva

17

Furnizimi me rrymë (SATA)

SATA furnizuesi dhe SATA adapteri (në rast se njësia e furnizimit nuk ka

mjaft kyçje për SATA).

Shumica e SATA përdorë vetëm +5V dhe +12V.


Krenare Pireva

18

Furnizimi me rrymë (CPU)

Për furnizimin e CPU përdoret rregullatori i tensionint i cili gjendet në pllakë.

Ky rregullatorë furnizohet zakonisht me tension +12V (për shkak të rrymës

më të vogël)

CPU (Athlon, 1GHz) p.sh. mund të përdorë tensionin prej 1,8V me fuqi

maksimale prej 65W.

Në këtë rast, sikur rregullatori të përdorë tensionin prej 5V, intenziteti i

rrymës do të ishte 65/5=13A (me shfrytëzimin 100% të rregullatorit). Ky

shfrytëzim është 80% => rryma edhe më e madhe...


Krenare Pireva

19


Për ta stabilizuar më tepër njësinë e furnizimit, Inteli ka futur edhe një

kabllo të posaçme me 4 pine (2x12V dhe 2 masa)


Krenare Pireva

20


Disa pllaka përdorin disa rregullatorë të tensionit, me çrast përdorin dy

konektorë 4-pinësh = 8 pine.


Krenare Pireva

21

Adapterat në rast nevoje:

Furnizimi me rrymë (kartelat)

Kartelat fitojnë, në mënyrë standarde, me anë të kabllit kryesorë furnizues, fuqi maksimale prej 75W.

Mirëpo, PCIe kartelat (grafike) sot kan nevojë për më tepër fuqi.

Për këtë ekzistojnë konektora të posaçëm 6 pinësh apo 8 pinësh të cilit shtojnë edhe 75W apo 150W, respektivisht.

Një kartelë grafike mund të ketë disa konektora.

Mirëpo, nuk do të thotë se secili konektor duhet/mund të jetë i plotësuar.

Mirëpo, kartela grafike realizon të ashtuquajturit sense sinjalet për të vërtetuar se sa sllota të furnizimit janë të mbushura dhe, në bazë të asaj, të kalibrojë efikasitetin / shfrytëzueshmërinë e saj.


Krenare Pireva

22

Furnizimi me rrymë (kartelat)

Kujdes: kabllot furnizuese 8-pinëshe për kartelën grafike dhe ata për CPU janë të ngjajshëm dhe me një forcë relativisht të vogël mund të instalohen gabimisht, me ç rast mund të vij deri te lidhja e shkurtër dhe prishja e pllakës, kartelës grafike apo njësisë së furnizimit.


Krenare Pireva

23


Krenare Pireva

24

Disa çështje në lidhje me zgjedhjen e PSU (1)

Duhet pasur parasyshë se disa sisteme mund të përdorin disa kartela grafike ku secila p.sh. mund të ketë nevojë për nga 300 W fuqi = 600 W.

Në këtë rast, po të kemi njësinë furnizuese me fuqi prej 750 W, do të mbetet vetëm 150 W për CPU, HDD, etj.

Disa procesorë përdorin fuqinë prej 120W...

Kështu që, dimenzionimi i fuqisë së njësisë së furnizimit duhet të bëhet në përputhmëri me nevojat, në këtë rast p.sh. Minimum 1000W.


Krenare Pireva

25

Disa çështje në lidhje me zgjedhjen e PSU (2)

Nuk duhet blerë PSU njësitë nga më të lirat.

Nëse duhet të kemi gamer system, duhet zgjedhur PSU ku shkruan SLI (Scalable Link Interface) ready (standard i Nvidia për multiple kartela grafike në pllakë) i cili tregon qe PSU është mjaft e fuqishme dhe se ka mjaft konektorë për PCIe.

Numrin minimal të kabllove duhet zgjedhur sipas nevojave.

Poashtu, nëse shtëpiza është e formatit Big Tower, duhet zgjedhur që kabllot të jenë të gjatë.

Fuqinë duhet shikuar të jetë e koncentruar në daljet 12V. Pra, të ketë më tepër konektorë 4pinësh të 12V.

PSU të jetë në përputhmëri me specifikimin ATX 2.2 apo më tepër (për shkak të tolerancës së variacionit të tensionit)


Krenare Pireva

26

Disa probleme në furnizim me rrymë

Nëntensioni (brownout, sag) - rënija e tensionit nën 20% të vlerës nominale. Mund të shkaktojë bllokim të tastaturës, zë të çuditshëm nga hard disku (dhe humbje të dë dhënave), ose ngrirje të sistemit.

Mbitensioni (Surge) – rritje e tensionit mbi 10% të vlerave nominale. P.sh. për shkak të ndezjes/fikjes së makinave në afërsi të kompjuterit. Mund të shkurtojë jetën e kompjuterit.

Goditje elektrike (Spike) – rritja e tensionit në vlerë prej më teper se 100% të vlerës nominale. Mund të shkaktohet nga rrëfetë apo nga punimet në rrjetën elektroenergjetike. Mund të shkaktojë probleme nga më të ndryshmet. UPS-sat mund të zvogëlojnë pasojat por jo edhe ta eliminojnë këtë dukuri.

Interferenca (Noise) – ndikimet e valëve elektromagnetike të gjeneruara nga pajisjet e ndryshme (motorat) në afërsi. Ndikimi i kësaj dukurie në punën e kompjuterit është relativisht i vogël.


Krenare Pireva

27

UPS - Uninterruptable Power Supply (1)

Është pajisje e cila duhet të sigurojë funksionim/fikje të rregullt të kompjuterit në raste të papritura të ndërprerjes me furnizim nga rrjeti elektroenergjetik si dhe në raste të mbitensioneve dhe nëntensioneve.

Teknikisht përmban 3 module kryesore:

AC/DC konvertorin

Baterinë

Invertorin

Gjatë funksionimit normal të kompjuterit, AC/DC bën shëndërrimin e rrymës alternative në njëkahëshe dhe bëhet mbushja e akumulatorit.

Pas rënijes së tensionit, invertori (lloj oshilatorit) bën shëndërrimin e energjisë DC në AC me të cilën kompjuteri vazhdon të punojë një kohë të caktuar.


Krenare Pireva

28


Off-line – invertori punon sipas nevojës.

Switchim i ngadalshëm

On-line(countinues) – krejt kohën PC është i furnizuar nga bateria ndërsa aja kontinualisht mbushet.

Dëmtim i shpejtë i baterisë

Punë kontinuale e ventilatorit - zhurmë

Punë kontinuale - eliminuar problemi i switchimit

Line-interactive (stand by) – gjatë punës normale furnizim nga AC, mirëpo njëkohësisht furnizohet edhe bateria e cila është e lidhur në invertor por nuk harxhon (sepse invertori punon në “hap të zbrazët”

E përdorin shumica e PC-ve sot si dhe eshte dyfish me e lire


Krenare Pireva

29


PSU ka efikasitetin rreth 70%.

Për këtë është e nevojshme të përcaktohet “fuqia virtuale” e UPS-it e cila

shprehet në VA.

Kështu, nëse komponentat e kompjuterit kanë gjithsejt fuqinë prej 300 W,

nevojitet të merret UPS me fuqi virtuale prej 300/0,7 = 430 VA.

Për shkak të zgjerimeve të mëvonshme, sidoqoftë, është e mirë të merren

UPS me fuqi më të mëdha se ata të përllogaritura.


Krenare Pireva

30


Njësia Ah përcakton sa kohë zgjatë akumulatori nëse tërhiqet rryma e

intensitetit të caktuar.

Kështu p.sh. kapaciteti i baterisë prej 4,5Ah mund të gjenerojë rrymë prej 4,5A

për 1 orë.

Mirëpo, duke qenë se intensiteti i rrymës ndryshon në kohë dhe se invertorët

poashtu nuk janë 100 % efikas, kohëzgjatja nuk mund të përcaktohet saktësisht.

Zakonisht UPS mban tensionin në një PC prej disa min. deri në 15 min.

Te UPS off-line, tensioni nuk ka formën e sinusoidës por anon pak kah

drejtkëndëshi.


Krenare Pireva

31

Pllaka ame

Është komponentë elektronike në të cilën lidhen të gjitha komponentat

tjera të një kompjuteri.

.

Pjesët kryesore të pllakës janë:

Socket dhe sllotet (për CPU, për RAM, për kartela, etj.)

Portet (USB, VGA, audio porti , serik/paralel, PS/2, RJ-45 dhe RJ-11, etj.)

Magjistralat


Krenare Pireva

32

“Form Factor”-et e Pllava Amë

Faktori i permasave te pllakës amë ka të bëjë me madhësinë dhe formën e

pllakës.

Form faktori – forma e pllakës. Dominant i ashtuquajtri ATX (Advanced

Technology eXtended)

Formati i pllakës duhet të jetë në përputhmëri me shtëpizën e kompjuterit

Ekzistojnë disa lloje të form factors.

AT – Advanced Technology

ATX – Advanced Technology Extended

Mini-ATX – Smaller footprint of ATX


Krenare Pireva

33

Micro-ATX – Smaller footprint of ATX

LPX – Low-profile Extended

NLX – New Low-profile Extended

BTX – Balanced Technology Extended


Krenare Pireva

34

Pllaka – komponentet baze (1)

Socket – përcakton tipin përkatës të procesorit i cili mund të instalohet në pllakë

BIOS – kryen funkcionet kryesore gjatë nisjes së kompjuterit.

Sllotet memorike – për RAM memorije.

PCI (Peripherial Component Interconnect)

AGP (Accelerated Graphic Port) – për kartela grafike, shpejtësi më të mëdha se PCI.

IDE (Integrated Drive Electronics) – për lidhjen e HDD, CD, etj.

CMOS baterija – për furnizimin e CMOS çipit

Modulet e integruara – zakonisht rrjeta, sound blaster, shpesh video etj.

SATA (Serial Advanced Technology Attachment)

Konektori i furnizimit, etj.


Krenare Pireva

35

Pllaka – komponentet baze (2)

1. Socket

2. Sllotet memorike

3. Slloti PCI Express x16

4. Slloti PCI Express x1

5. Sllotet PCI

6. SATA konektori

7. IDE konektori

8. ATX konektori për furnizim 24 pinësh

9. ATX 12V

10. Front panel konektori


Krenare Pireva

36


Krenare Pireva

37Pllaka – elementet nga lart

Komunikimi ne mes komponenteve

Komunikimi ne mes komponenteve brenda pllakes ame,

behen me ndihmen e BUS-eve (magjistralave).

Paketat e te dhenave(prej 8,16,32,64 ose me shume bit ne

te njejten kohe) levizin ne menyre konstante ne mes CPU-se

dhe komponenteve tjera si: RAM, hard disk, etc. Te gjitha

keto transfere behen permes buseve.

Pllaka ame eshte e dizajnuar ne ate menyre qe

buset/pathways paraqesin kanale te dhenave permes te

cilave te gjitha komponentet nderlidhen ne mes veti.


Krenare Pireva

38

Buset me kapacitete te ndryshme

Ne pllaken ame nuk kemi vetem nje lloj te bus-it

Mund te themi se sistemi i bus-eve eshte i ndar ne disa degezime

ku disa pjese te kompjuterit punojne me nje kapacitet me te

madh te te dhenave, ndersa pjesa tjeter me shume me pak

kapacitet

Shembull: Tastatura, dergon vetem disa bite per sekond, ndersa RAM

pranon dhe degon disa Gbps

Cka do te thote se ne nuk mund te konektojme edhe tastaturen edhe

RAM-in ne te njejtin bus


Krenare Pireva

39

Buset me kapacitete te ndryshme (2)

Dy BUS me kapacitete te ndryshme mund te konektohen nqs ne vendosim njekontroller ne mes tyre

Zakonisht, nje kontroller i tille quhet BRIDGE (ure), pasi qe mundte kryen funksionin e ures nderlidhese ne mes dy sistemeveme trafik te ndryshem

I gjithe sistemi i buseve fillon prej CPU, aty ku ngarkesa (trafikut) eshte me e madhja, prej ketu mandej shperndahenjasht/brenda komponenteve te tjera

Afer CPUse, mund te hasim ne RAM e cila e ka mundesin e komunikimit deri ne disa miliarda bite per sekond (Gbps) prandaj nderlidhja ne mes CPU dhe RAM, eshte permes nje tipi te BUS-it qe quhet FSB (Frontside Bus)

Ndersa nderlidhja e CPUse me Cache behet permes Backside BUS


Krenare Pireva

40

Buset me kapacitete te ndryshme (3)

Buset qe konektohen nga pllaka ame te pjeset periferike te kompjuterit

quhen I/O buset te cilet gjithashtu menaxhohen nga kontrolleret

Prandaj, nje numer i kontrollereve nevoiten ne pllaken ame,

pasi qe kemi tipe te ndryshme te paisjeve harduerike qe

duhet te komunikojne ne mes veti

Shumica e funksioneve te ketyre kontrollereve operojne

si grupe te perbashketa te nje chip-i (qark i integruar) me

te madh.


Krenare Pireva

41

Komunikimi midis komponentave të PC-së (2)

Duke e rritur numrin e pajisjeve të lidhura në magjistralë, performancat e

sistemit degradojnë.

Për këtë sot përdoren sisteme të ndryshme me magjistrala të shumëfishta

të vendosura në hierarki.


Krenare Pireva

42

Llojet e Bus-eve

Data Bus

Perbehet prej 8,16, ose 32 linjave paralele te sinjaleve

Control Bus

Perbehet prej 4-10 linjave paralele te sinjaleve

Adress Bus

Perbehet prej 16, 20, 24, or 32 linjave paralele te sinjaleve


Krenare Pireva

43

Llojet e Bus-eve (2)

Busi i brendshëm - lidh CPU me memorije, (zakonisht) sistemin grafik dhe,

në anën tjetër, të gjitha komponentat tjera (shembull: ISA, EISA, PCI, AGP

etj)

Busi i jashtëm (zgjerues) i cili lidhe pajisjet e jashtme – periferitë dhe sllotet

zgjeruese (Shembull: SCSI bus, GPIB etj)

Shumica e PC-ve kanë edhe buset lokale të cilit mundësojnë lidhjen

direkte të ndonjë komponente me CPU. Këta base janë shumë të shpejtë.

Baset përdorin protokole të ndryshme të punës, zakonisht në master/slave

principin.


Krenare Pireva

44

45Shembull 1: lidhjet në pllakë (1)


Krenare Pireva

Arkitektura e Chipset-ve

Arkitektura me e perhapur e chipset-ve permbane dy qarqe te

integruara, te quajtura North Bridge (ura veriore) dhe South Bridge (ura

jugore)

NB dhe SB jane te kontektuar nga nje BUS i fuqishem, i cili quhet LINK

Channel (kanali i nderlidhjes)

NB dhe SB ndajne ngarkesen e trafikut ne pllaken ame


Krenare Pireva

46

Arkitektura e Chipset-ve (2)

Pasi qe te gjitha transferimit e te dhenave jane te menaxhuara nga dy

chipsetet NB dhe SB, kjo bene qe chipseti te jete shume i rendesishem

Komponetnet individuale ne pllaken ame, si dhe chipsete te reja jane

duke u zhvilluar ne menyre konstante

Chipset e definon limitin e frekuences se clock-it, gjeresin e bus-it etj


Krenare Pireva

47

Kontrolli mbi Pllaken Ame


Krenare Pireva

48

North Bridge (Ura e Veriut)

Eshte kontroller qe kontrollon rrjedhjen e te dhenave ne mes CPU dhe

RAM, si dhe te porti AGP

NB ka nje heat sink (ftohes) qe ftohe chipin pasi qe pershkak te procesimit

te madh te te dhenave arrin te nxehet shume shpejt

AGP eshte I/O porti perdoret per video kartat dhe eshte i nderlidhur ne

menyre direkte me NB pershkak se duhet te jete sa me afer

RAM-it, per dallim prej paisjeve tjera I/O qe kontrollohen nga SB

E njejta vlene edhe per PCI Express x16 port, i cili eshte version

i zevendesimit te AGP ne pllakat e reja ame


Krenare Pireva

49

South Bridge (Ura e Jugut)

Eshte kontroller qe kontrollon rrjedhjen e te dhenave prej/ne hard disk prej

gjitha I/O paisjeve si dhe pastaj i vendos te dhenat ne

‘Link Channel’ e cila pastaj nderlidhet me NB

Fizikisht ndohet afer slloteve PCI

SouthBridge është më i ngadalshëm se NorthBridge.

SB është i lidhur me CPU nëpërmes NB.

Në këtë çip janë të lidhura komponentat tjera si:

PCI kartelat, USB, çipin e zërit, SATA, etj.


Krenare Pireva

50

Zeri, rrjeta dhe grafika ne chipsets

Zhvillimet e fundit i kane shtyre prodhuesit e chipset-eve te vendosin

shume e me shume funksione ne chipset

Keto fuksione shtese jane tipike si:

Video Karta (e integruar ne north bridge)

Karta e zerit (ne south bridge)

Modemi (ne south bridge)

Rrejta dhe Firewire (ne south bridge)


Krenare Pireva

51

Zgjedhja e pllakës

Pllaka mund të ketë më shumë apo më pak komponenta të integruara.

Përparësitë – pllaka është më e lirë

Mangësitë – ndarje më e madhe e resurseve me CPU dhe RAM që ka si pasojë performanca më të dobëta

Zgjidhja varet nga nevojat, p.sh. nëse është e paraparë për office përdoruesit, mund të përdoret edhe grafika e integruar.

Stabiliteti

Sasia e slloteve dhe I/O komponentave.

Garancioni

Ekzistenca e manualit dhe konektorëve të nevojshëm.

Disa prodhues të njohur: Asus, Gigabyte etj


Krenare Pireva

52

Masat e sigurisë në punë me shtëpizën e

hapur

Pluhuri mund të luaj rolin e izolatorit termik dhe të ndalojë ftohjen e duhur.

Pluhuri mund të ketë edhe elemente përçuese me çrast mund të krijojë edhe lidhje të papëlqyeshme në pllakë.

Tymi përmban elemente kimike të cilat mund të nxisin/përshpejtojnë korodimin e pjesëve të kompjuterit.

Elementet në pllakë nuk duhet prekur me yndyrëra, etj.

Kablli i furnizimit, në rast nevoje, duhet hekur më parë në anën e PC-së e pastaj nga priza.

Elementet në pllakë nuk duhet prekur me duar të lagëta por, sipas mundësisë, me dorëza gume.

Në punë me komponentat e kompjuterit duhet përdorur mbrojtësin nga elektriciteti statik.


Krenare Pireva

53

Ju falemnderit!


Krenare Pireva

54

Documents

Arkitektura e Kompjuterit