ARASTIRMA YONTEMLERİ

Prof. Dr. Hüseyin PADEMInternational Burch University

BİLGİ, BİLGİNİN KAYNAKLARI VE BİLİMSEL YÖNTEM

Bilgi: ‘insan aklının erebileceği olgu, gercek ve ilkelerin butunu, malumat, duşunce urunu’

Bilgi sistemi, bilgi ureten sistemlerin tumu bilgi sistemi olarak tanımlanır.

Planlama, gelecekte yapılacak işlemlerin ne zaman, nasıl, ne ile, kimler tarafından, kimin sorumluluğunda, girdi ve cıktılarının ne olacağı, hangi kaynaklar kullanılarak yapılacağının onceden belirlenmesi faaliyetlerinin tumudur.

Veri (Data), veri ve bilgi genellikle aynı anlamda kullanılan kelimelerdir. Ancak veri, toplanmış değerler, ham bilgi olup, belli işlem ve analizlerden gecirildikten sonra anlamlı hale getirilen değerlerdir. Verileri bilgiye donuşturen işlem ve analiz dizileri bilgi işlem olarak tanımlanır.

Verilerin ayıklanması, işlenmesi, sınıflandırılması gibi işlemlerden sonra mesajının netleşmesi ile bilgi (information) elde edilir.

Know-how, teknolojiye donuşturulmuş pratik bilgi olarak tanımlanır ve maddi değeri yuksek olup genellikle stratejik oneme sahiptir.

BİLGİ KAYNAKLARI VE BİLGİYE ULAŞMA

İnternet Kitaplar Dergiler Sözlükler Ansiklopediler Gazeteler İstatistik veri kitapları ve raporlar Atlaslar Biyografik kaynaklar Tarihi kaynaklar Diğer bilgi kaynakları

Bilim ve Bilgi

Bilim, varlık, insan ve olaylar ile bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi icin elde edilen bilgiler ve bilgi uretim faaliyetlerinin butunu olarak tanımlanabilir. Bilgi uretimi icin bilimsel yontemler kullanılır.

Bilimin Amacı

Bilimin işlevleri 3 grup altında toplanabilir

1. Açıklamak 2. Yorumlamak 3. Kontrol altına almak ve mudahale etmek

Bilimin amacları 1- Varlığı keşfetme 2 - İnsanı keşfetme 3 - Olayları çözme

Bilimin Ozellikleri

Pozitivist bilim anlayışında Pozitivist otesi bilim anlayışı BİLİM TARİHİ Arkeoloji, insanlığın ilk var olduğu zaman

diliminden bu yana, elde ettiği tarihi belge veya eserlerden yararlanarak ozellikle insanların kullandığı aletlerden hareketle bilimsel seviyelerini tespit etmektedir.

Nobel Ödülleri Alfred Bernhard Nobel (1833-1896) dinamiti

ve bazı etkili patlayıcıları bulan İsvecli bir bilim adamı

Nobel odulleri her yıl Alfred Nobel’in olum tarihi olan 10 Aralık tarihinde verilmektedir.

BİLİMİN FARKLI AMAÇLA KULLANIMI

Bilimsel araştırmaların ana amacı insanların maddi-manevi yaşama koşullarını surekli daha iyi hale getirmek ve neticede insan mutluluğunu artırmaktır.

Bilimin gelişmesi ile uretilen bilgi ve teknoloji, insanlar aleyhine de kullanılabilir.

“Bilimsel” ifadesinin zamanla sağlamış olduğu guvenilirliği olumsuz olarak kullanma yoluna da gidilmiş

BİLİMİN FARKLI AMAÇLA KULLANIMI

Oryantalistlerin Turk ve İslam Buyuklerini anekdotlar vasıtasıyla değersizleştirme gayreti

Bazen de tarihi şahsiyetleri cok ahlaklı, dindar gibi gosterip, diğer yandan topluma ait malları calan, gerektiğinde gizlice ahlaksızlık yapan olarak tanıtıp, yuksek erdemlere sahip insanların da bu tip bayağı işler yapabildiği şuphesini yerleştirmeye calışmışlardır.

Mevlana’ya aitmiş gibi Mesnevi nin 7. cildinin hazirlanmasi

Piltown adamı

BİLİM VE TOPLUM

Bilim insanlari topluma karsi sorumludurlar. Insanligin esas ortak sorunlari

1- Bilgisizlik 2 –Fakirlik 3 –İhtilafBilim, en genel hatları dikkate alınarak sayısal (fen

ve teknoloji) ve sosyal bilimler olmak uzere 2 ana başlık altında toplanabilir.

BİLİM VE KÜLTÜR

Toplumda devam edegelen her turlu duygu, duşunce, eğitim, dil, sanat, ahlak, gelenek, yontem gibi her şey kultur anlamındadır. Bilim ve kultur arasında birbirini tamamlayıcı nitelikte bir ilişki vardır.

Sürdürülebilir Bilim, Surdurulebilir bilimsel ve teknolojik calışmaların yapılabilmesi icin gerek araştırıcı guvenliği ve gerek ise doğal ve sosyal cevrenin her turlu risk faktorlerini tanımlayıp gercekleşme ihtimaline gore gerekli onlemlerin

alınması gereklidir.

ODEV 1 “International Burch University nin

Turkce nin ogrenilmesi ve yayginlastirilmasindaki rolu” temali bir makale. Makale sonunda ilginizi ceken 3 arastirma konusu

*Odev teslim tarihi, bir sonraki ders saati*

hpadem@ibu.edu.ba

ARAŞTIRMA KONUSUNUNBELİRLENMESİ VE KARAR VERME

Konu seciminde goz onunde bulundurulması gereken hususlar; Araştırmacıların konuya olan ilgisi, Araştırma grubunu oluşturan bilim insanlarının

uyumlu calışma yetenekleri, Calışılacak konunun onemi, Calışılacak konunun orijinalliği, Araştırmacıların bilimsel yeterliliği, Ulaşılabilecek, sahip olunan kaynak yeterliliği, Araştırma icin gerekli zaman.

HİPOTEZ VE ARAŞTIRMA SORULARININBELİRLENMESİ

Nesnelerin ya da kişilerin birden cok değer alabilen ozellikleri değişken olarak tanımlanır.

Değişkenler kendi icerisinde ilişki bakımından bağımlı ve bağımsız değişkenler olmak uzere ikiye ayrılır. Bağımsız değişken olayları veya durumu

etkileyen değişkendir *gubre*. Bağımlı değişken ise bu olaylardan etkilenen değişkendir *urun*.

hipotez “Deneylerle henuz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik duşunce, faraziye

Gelir, bagimsiz Tuketim bagimlidegisken

KARAR VERME

Etkili karar vermek icin su beş adımın sırasıyla takip edilmesi gereklidir

1. Amacın ve hedefin tam olarak tanımlanması 2. Amaca ulaşmak için gerekli bilgilerin toplanması 3. Uygun çözümlerin belirlenmesi 4. Yapılması gereken faaliyetlere karar verilmesi 5. Uygulama ve değerlendirme Karar Verme de, 5N1K kuralındaki sorular cevap

bulmalıdır. Bu kural “Ne, Niçin, Nerede, Ne zaman, Nasıl ve Kim?”

3. BÖLÜMLİTERATÜR TARAMASI VE ARAŞTIRMA

ÖNERİSİ Literatur taraması sonucunda aşağıdaki sorulara

tam olarak cevap verilebilmelidir: • Araştırma konusu, teorisi ve calışmanın

cercevesi ile ilgili yeterli bilgi elde edildi mi? • Calışma icin en uygun yontem belirlendi mi? • Gecmişte yapılan calışmalar hakkında detaylı

bilgi elde edildi mi? • Konunun onemi tam olarak anlaşıldı mı? • Bu calışma bilime ne gibi bir katkı sağlayacaktır?

Literatur taraması cok farklı kaynaklar taranarak gercekleştirilebilir. Bunlar :

• Arama motorları, • Ulusal ve uluslararası indeksler, • Kutuphaneler, • Bilimsel dergiler, • Tez calışmaları, • Veri tabanları, • Konferans bildiri kitapları, • Tarihi kaynaklar, • Raporlar, • İstatistiki veriler bulanan

yayınlar, • Ampirik calışmalar, • TV programları vb.

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ NASIL HAZIRLANIR Genel olarak bu bolumler: • Başlık • Ozet • Giriş Problemin tanımı o Araştırmanın amacı o Beklenen sonuclar • Literatur ozeti • Araştırma soruları veya hipotezler • Yontem, Dizayn ve Prosedurler o Veri toplama o Veri analizi o Ornekleme o Arac-gerecler, aletler ve cihazlar • Bilime sağlanacak katkı (araştırmanın onemi) • İcerik taslağı • Zaman cizelgesi ve calışma planı • Butce • Kaynaklar

Giriş bolumu kapsamı: • Calışmanın amacı, • Araştırma soruları, araştırmanın gerekliliği ve onemi, • Onerilen calışmanın mantığı, nedeni ve o anki durumu, • Araştırmada ele alınması gereken başlıca konular ve alt

problemlerin kısaca tanıtılması, • Varsa bağımlı ve bağımsız değişkenler, • Varsa araştırma modeli, • Eğer varsa hipotezler ve teoriler, • Calışmayı kısıtlayan durumlar.

Giriş bolumu ve literatur ozeti istenirse birlikte de verilebilir. Bu bolumlerde

cevaplanması gereken başlıca sorular şoyle sıralanabilir: • Bu araştırma nicin onemlidir? • Bu araştırmada neye ulaşılmak isteniyor? • Bu alanla ilgili yapılmış başka hangi calışmalar var? • Bu calışma bilime ne gibi bir katkı sağlayacak? • Calışmanın araştırma soruları nelerdir?

Yontem bolumunde şu sorulara cevap bulunmalıdır: • Araştırmada anket mi, laboratuvar ortamında bir deney miyoksa gozlem ya da goruşme tekniği mi kullanılacak? • Veriler nereden ve kim tarafından toplanılacak? • Orneklem seciminde nasıl bir yol izlenecek? • Araştırmanın gecerlilik ve guvenilirliği nasıl test edilecek?

Zaman cizelgesi hazirlanirken su sorulara cevap bulunmalıdır:

• Araştırma ne zaman başlayacak ve ne zaman bitecek? (Aşama aşama belirtilmelidir.)

• Yapılan planlama gercekleştirilebilir mi? • Yapılan plan dış etkenlerden ve muhtemel aksaklıklardan

nasıl etkilenir? • Planın işleyişinde kontrol nasıl gercekleştirilecek? • Araştırmada hangi iş kim tarafından yapılacak?

Araştırma önerilerinde en çok yapılan hatalar

• Araştırma sorusunun net bir şekilde ifade edilmemesi,

• Kullanılacak yonteme tam karar verilmemesi, • Cok uzun ya da cok kısa olması, • İstenen formata uymama, • Gereksiz atıf ve yanlış referans verme, • Buyuk sorunların yuzeysel, kucuklerinin ise

detaylı verilmesi, • İfadelerin tutarsız olması, • Ana kaynakların goz ardı edilmesi.

4. BÖLÜM METODOLOJİ

Nitel (QUALITATIVE RESEARCH) araştırmalarda genellikle “Nasıl?”, “Nicin?”, “Ne şekilde?” sorularına cevap aranır. daha cok sosyal araştırmalarda kullanılmakta olup

sozel ağırlıklı ve yoruma dayalı calışmalarda kullanılır. Nitel araştırmalar tutum, davranış ve tecrubelerle ilgilenir. Tumevarım mantığı, toplanan verilerden hareketle genellemeler yapma, on plana cıkmaktadır.

Gözlemden yola çıkarak kuram oluşturma süreci tüme varım *Nitel* , Kuramdan yola çıkarak, kurama kanıt arama yöntemi tümden gelim *Nicel*; yöntemidir. (Trochim, 2001).

Nicel (QUANTITATIVE RESEARCH) araştırmalarda, “Ne kadar?”, “Ne kadar sıklıkla?”, “Kac tane?” , “Ne olcude?” gibi sorulara cevap aranır. Belirlenen bir problemin teorilerle test edilmesi, sayılarla olculmesi ve istatistiksel tekniklerle analiz edilmesidir. Genel olarak sayısal araştırmalar olarak isimlendirilebilir. Tumdengelim ya da genelden ozele dir.

KARMA ARAŞTIRMA Bazen hem nitel hem de nicel metodolojinin birlikte kullanılması gerekebilir. Bu karma araştırma (Triangular Research) adını alır.

5. BÖLÜM, ARAŞTIRMA METOTLARIVE VERİ TOPLAMA

Veriler, birincil veriler ve ikincil veriler olarak iki ana grupta toplanmaktadır. Birincil veriler, araştırmacının kendisi tarafından toplanan, hali

hazırda mevcut olmayan veriler olarak tanımlanabilir. İkincil veriler ise, resmi veya ozel kurumlardan, kişilerden, basından, istatistik kurumlarından, kayıt defterlerinden elde edilen kısaca analiz icin hazır olan tum ham veriler olarak tanımlanabilir.

Birincil veriler İkincil veriler

Avantajları Daha guncel olabilir- Daha esnektir.- Planlama yapmaya daha elverişlidir.

Uzun zaman gerektirmez.- Guvenilirliği dahayuksektir.- Maliyeti daha duşuktur.

Dezavantajları - Maliyeti yuksektir.- Toplama sureci daha uzundur.- Guvenilirliği daha duşuktur.- Analiz sureci daha zordur.

- Bilgiler guncelolmayabilir.- Hedeflenen verilerintamamı bulunmayabilir.- Ek araştırma gerektirebilir.

Temel kavramlar Ana Kitle (Population)Yapılacak araştırmada incelenecek olan en

geniş kume olarak tanımlamak mumkundur. Örneklem (Sample) Ana kitle arasından ana kitleyi temsil edebilecek

olan daha kucuk kumeye orneklem denir. Geçerlilik (Validity) Araştırmada gecerlilik, amaca uygun ve yeterli

cevaplar alabilme gucunu gostermektedir. Altunışık vd. (2007)’ne gore gecerlilik “bir test veya olceğin olculmek istenen şeyi olcme derecesidir”.

Güvenilirlik (Reliability) Aynı sorular aynı kişilere, farklı zamanlarda, aynı şartlarda uygulandığında yine aynı sonucların elde edilebilmesi veya eşit koşullarda alınan orneklerin laboratuvar koşullarında analiz edilmesi ile elde edilen verilerin kabul edilebilir farklılıklarda olması anlamındadır. Yani kullanılan veri toplama aracının ve orneklemlerin tutarlı olmasıdır.

VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ Tarama: Belge tarama: Genellikle bir işletmeye, kuruma ait

belgeler uzerinden incelemeyi gerektirir. Web uzerinden tarama: Web üzerinden tarama en çok

literatür taramasında kullanılır. Görüşme Onceden planlanmış, belli kişi veya kişilerle, yine

belli bir tarih ve konuda yapılan konuşma, goruşme olarak tanımlanır.

Deney Bir konuyla ilgili veri elde etmek amacıyla, araştırmacı tarafından arazi veya laboratuvar ortamında gercekleştirilen bilimsel calışmalara deney denir.

Gözlem Bulunulan durumda meydana gelen değişikliklerin tespit edilmesine denir.

Anket Anket, başlıca veri toplama araclarından biridir. Belli bir amaca yonelik olarak, bir sistem dahilinde veri toplamak uzere araştırmacı ya da araştırmacılar tarafından geliştirilir.

ANKETAnket hazırlama ve uygulama akış diyagramı

Anket, başlıca veri toplama araclarından biridir. Belli bir amaca yonelik olarak, bir sistem dahilinde veri toplamak uzere araştırmacı ya da araştırmacılar tarafından geliştirilir. Bir anketin amacı tolere edilebilir ve tamamlanabilir ozel bilgiler elde etmektir. Asamalari:

Hipotez ve Araştırma Sorularının Belirlenmesi Metodolojinin Belirlenmesi Soru Tiplerine Karar Verilmesi Anketin Dizayn Edilmesi Pilot Uygulama Hedef Gruba Uygulama Analiz Etme ve Değerlendirme

ANKET

Hipotez ve araştırma sorularının belirlenmesi *ikinci bolumde verilmişti*

Metodolojinin Belirlenmesi Yüz yüze (karşılıklı) görüşme yöntemi Telefon yöntemi Posta yöntemi İnternet yöntemi Karma yöntem

Soru Tiplerine Karar Verilmesi Sorular kısa ve öz olmalıdır Tek bir amaca yönelik soru sorulmalıdır Sorular net olmalıdır. Kişisel bilgiler istenmemeli ve gizliliğe

dikkat edilmelidir. Kategorileri gereksiz yere artırmamalıdır

Soruların İçeriklerine Göre Sınıflandırılması

a) Bilgi soruları b) Demografik sorular c) Görüşe dayalı sorular d) Varsayıma dayalı sorular Soruların Cevaplarına Göre Sınıflandırılması a) Kapalı uçlu sorular Olası cevapların anketi

hazırlayan tarafından belirlenip verildiği sorulardır. b) Açık uçlu sorular Bu tip sorularda anketi

cevaplayan kişiden soruyu kendi cumleleriyle serbestce cevaplaması beklenir.

Anket Hazırlarken Yapılan Başlıca Hata Türleri

*Sayfa 80, kitap takibi*

Anketin Dizayn Edilmesi Uzman görüşü alma Kapak sayfası ve sunuş yazısı Yönerge yazısı Sorular bölümü

Pilot Uygulama

Anket taslağı hazırlandıktan sonra, anketin geliştirilmesi ve muhtemel hataları gidermek amacıyla asıl hedef gruba uygulamadan once kucuk bir gruba pilot uygulama yapmak gerekir. Bunun yapılması anketin gecerliliği ve guvenilirliğini artıracaktır.

Bir bahcede yetiştirilen domateslerin incelendiği duşunulurse, bahcedeki domateslerin tamamı ana kitle, bu bahceden farklı koklerden alınan domatesler ornek ya da orneklem, bu işlem ise orneklemedir. Ornekleme yontemleri olasılıklı ve olasılıksız ornekleme olmak uzere iki ana gruba ayrılır.

Hedef Gruba (Örneklem) Uygulama

Anket pilot uygulama yapılıp gerekli duzeltmeler ve değişiklikler tamamlandıktan sonra hedef gruba uygulanmalıdır. Hedef grup araştırmacı tarafından belirlenen bir ornekleme yontemiyle alınan orneklem grubudur.

Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri

a) Basit rastgele örnekleme, Orneklemi oluşturacak birimlerin her birine eşit şans verecek şekilde yapılan orneklemeye denir. Ana kitledeki her birimin orneklem grubuna girme olasılığı eşittir.

b) Sistematik örnekleme, Basit rastgele orneklemeye cok benzer bir ornekleme metodudur. Tek fark birinde gelişiguzel diğerinde belli bir duzene gore secme vardır

N birimlik bir ana kitleden n orneklem k birim aralıkla secilecekse, oncelikle k belirlenir. k değeri N/n’ye eşittir. Orneğin, 50 elemandan oluşan bir ana kitleden sistematik ornekleme yontemiyle 10 eleman secilecekse, once k=50/10=5 olarak belirlenir. Sonra rastgele bir elemandan başlanır, 17, 22, 27, 32, 37, 42, 47, 2,7,12 ile numaralanan elemanlar alınır.

c) Tabakalı örnekleme, Ana kitleyi oluşturan elemanlar incelenecek ozelliklere gore farklılık gosteriyorsa, bu durumda alt gruplara ayırarak bu gruplardan belli oranda

rastgele orneklem almaya tabakalı ornekleme adı verilir.

d) Küme örnekleme,Bu orneklemede, elemanlar arasından orneklem alma yerine alt kumeler oluşturularak, bu kumelerden orneklemler alınır. Bu orneklem turunde kumeler arasında farklılığın nitelik ve nicelik yonunden az olması gerekir.

Olasılıksız Örnekleme Yöntemleri

a) Gelişigüzel örnekleme, Bu ornekleme yonteminde ulaşılabilen herkes ornekleme dahil edilir ve hedeflenen ornekleme sayısına ulaşılıncaya kadar devam edilir.

b) Kota örneklemesi, Araştırma yapılacak olan ana kitlenin belli ozelliklerine gore gruplama yapılarak her gruptan belli bir oranda orneklem alınmasıdır. Bu gruplama genellikle meslek, yaş, cinsiyet, gelir duzeyi, oğrenim duzeyi vs. olarak yapılabilir.

c) Amaçlı örnekleme, Araştırma yapılacak ana kitlede araştırmanın amacına en uygun grubun secilmesidir. Bu yontemde orneklem tamamen araştırmacının ulaşmak

istediği hedefle ilgilidir

d) Kartopu Örnekleme, Ana kitlenin tam olarak bilinemediği ve orneklem belirlemenin birbirine bağlı olduğu durumlarda kullanılır. Oncelikle orneklemi oluşturacak ilk kişiye ulaşılır. Sonrasında bu kişiden bilgi alınarak bunun bir altındaki kişilere, sonra onlardan bilgi alınarak bir alttaki kişilere ulaşılır ve boylece devam edip gider.

Bilimsel Yöntem

Bilimsel yöntem: bir olay, olgu, soru ya da problem hakkında gözleme dayalı olarak güvenilir, geçerli ve tutarlı bilgi elde etme ya da bu amaca yönelik kullanılan kurallar ve ilkelerdir. Yani araştırmanın ve bilgi toplama ve değerlendirmenin dayandığı kuralları, ilkeleri, teknikleri süreçleri … anlatır.

Bilimsel Yöntemin Temel İlkeleri-1

Bilimsel yöntemi diğerlerinden ayıran ve bu şekilde elde edilen bilgiye güvenilirlik, geçerlilik ve tutarlılık sağlayan bazı temel ilkeler vardır.

1. Somutluk ilkesi: mekanı belli, zamanlı, gözlemlenebilen, hakkında veri toplanabilen, ölçülebilen olaylar, soru ve sorunları konu edinir.

2. Objektif (yansızlık) ilkesi: yöntem; araştırıcı önyargı, duyguları, dilekleri ve beğenilerinin etkisinde olmamalı

3. Bilmediğini varsaymak ilkesi 4. Kavramların açıklıkla tanımlanması ilkesi: Araştırma

konusunda yer alan kavramların açık, anlaşılır ve ölçülebilir olarak tanımlanması gereklidir.

Bilimsel Yöntemin Temel İlkeleri-2

5. Konunun sınırlandırılması ilkesi 6. Olay ve olguların bütünlüğü ilkesi:

araştırma konusunun geçmişi olabileceği, başka olaylarla ilişkisinin olabileceği, olaylar zincirinin bir halkası olabileceği göz önünde bulundurulur.

7. Olay ve olguların değişebileceği ilkesi: toplumsal olaylar kadar doğa olayları da değişkendir

Bilimsel bilgi: eğer bir bilgi bilimsel yöntem ve teknikler kullanılarak elde edilmiş ve sınamaya açık (tekrarlanabilir) ise bilimsel bilgi olarak adlandırılır. (Hıyar meyvesinin büyümesi)

Bilginin hatalı kullanımı: Nükleer, genetik, kimya vs bilgileri her zaman insanlık aleyhine kullanılabilir.

Bilimsel bilginin çıkar ve riskli kullanımı:prestij, şöhret amaçlı klonlama, kök hücre, nükleer madde kullanımı.

Güzel Sanatlar ve Bilim

Sanat; bazı düşüncelerin, algıların, amaçların durum ya da olayların söz, hareket, simge, şekil, müzik, yazı gibi yollarla beceri ve hayal gücü kullanılarak ifade edilmesi, görsel ve işitsel olarak sunulması etkinliği olarak tanımlanabilir. Geleneksel ve çağdaş olabilir. Edebiyat, müzik, resim, mimarlık, heykel, tiyatro vs. Özgün, estetik, toplum düşüncelerini yansıtması nedeniyle bilimle içi içedir.

BİLİM VE BİLİMİN ÖZELLİKLERİ Bilim: belirli bir teori veya yaklaşımın ışığında,

tarafsız-objektif olarak, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanılarak, gözlemlenebilen ve ölçülebilen, konusu ve mekanı belli, sonlu, zamanlı ve özgün olgular hakkında toplanmış, güvenilir, geçerli ve mantıksal bir ilişki içinde tutarlılığı olan bilgi topluluğudur.

Bilimin konusu: Bilim doğada, insanda ya da toplumda olan olayları ve olguları gözlemleyerek ve deney yaparak anlamaya ve açıklamaya çalışır. Bilimin araştırma konusu olmayan hiçbir konu yoktur.

Bilimin Özellikleri Gözlenebilir Ön yargıdan uzak ve eleştiricidir İlericidir Yöntem ve teknikleri net ve açıktır Yöntem ve sonuçları tekrarlanabilir Sonuçları sınama ve sorgulamaya açıktır Temeli olan önermeler üzerine kuruludur Durağan, değişmez ve mutlak değildir Bilim genelleyicidir Yönteme dayanır ve sistematiktir İnsanlık değerlerinden (yargı, önyargı, duygu ..) tamamen

soyutlanamaz Dünyada, doğada, toplumda belirli bir düzenin var olduğunu kabullenir

Amprik Yöntemler

Birçok başarılı bilimsel veri kullanılarak yeni bilimsel çalışmalar için yol gösterici olarak kullanılan veriler manzumesidir. Amprik genellemeler çok sayıda veriye dayanır, bunlar kullanılarak kurgulama yapılır ve varsayılır.

Bilimin Amaçları Bilimde bir olay, olgu ya da sorunu: saptama, keşfetme,

ortaya koyma ve çözme çabası. Anlaşılma ve anlamlandırılma. Neden-sonuç ilişkisi.

(Yanık gıda örneği) Bir araştırıcı (Weber) bilimin amaçlarını şu şekilde sıralar:1. Dış nesneleri ve insan faaliyetlerini ölçerek teknolojinin

gelişmesi. İnsan hayatını kolaylaştırır2. Düşünme yöntemleri, düşünmek için gerekli araçlar ve

eğitim3. Açıklık kazanmak; yani kendimizi ve çevremizi anlamak.

İnsan merakını giderir.

ODEV 1

Esya ve hadiseleri cozmek, belirlemek ve açıklama nin etkileri

*Nicin bilim, Olumlu, olumsuz, baska bilgilere temel vs ...*

*Odev teslim tarihi, bir sonraki ders saati*

Bilim ve İlerleme

1. Bilgi birikimi ile insan dünyayı, doğayı, toplumu ve kendini anlaması daha güvenilir ve doğru noktaya gelir

2. 2000 li yıllarda bilgi ve teknolojiye hükmeden ülkelerin aynı zamanda küresel dünyada da baskın oldukları görülmektedir.

Bilimde İlerleme Koşulları

Özgür düşünce ve hoşgörü ortamı ile bunu besleyen kültür

Araştırmaya ve yeni düşüncelere destek Araştırma sonucu ortaya çıkan teknik ve

araçların kullanılmasına destek

Bilimin Sınıflandırılması

Pozitif bilimler: Yenilik oluşturan, olgular arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan, teknoloji geliştiren bilimler. Doğa bilimleri ve Sosyal bilimler (Toplumsal) olarak ikiye ayrılır

Diğer bilimler: Doğru düşünme kurallarına uyulunca çıkacak sonucun da doğru ve kesin olacağı kabulüne dayanır. Mantık, felsefe.

3.Bölüm: Bilim Tarihi MO 6000 lerdeki Hindistan, Mezopotamya ve Mısır a

dayanır MO 399. Sokrates Dinsizlik ve gençliği ayartma suçlarıyla

idam edildi. MO 384-322 Aristo bazı bilimsel kitaplar yazdı MS 870-950. Farabi felsefe, hukuk, doğa bilimleri, metafizik

ve müzikle uğraşmış MS 980-1037. İbn-i Sina Tıp ve Felsefe ile uğraşmış MS1058-1111. Gazali yaratılma ve insan üzerinde çalışmış. 1440 Alman Gutenberk matbaayı buldu 1452 Leonardo da Vinci. Gerçek bir bilgin ve mucit

Nobel Ödülleri

1896 da ölen Alfred Nobel adına verilir İlk 1901 de X ışınlarını bulan Wilhelm

Roentgen e verildi Her yıl Fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış

dallarında veriliyor.

Odev 2

Bilim tarihinde etkin musluman lar *2 hafta sonra alinacak*

Case study 1 *Menderes Coskun, http://sablon.sdu.edu.tr/dergi/sosbilder/dosy

alar/23/23_10.pdf Latîfî’de Oryantalizmin Parmak İzleri:

Latîfî’nin Türk ve İslam Büyüklerini Anekdodlar Vasıtasıyla Değersizleştirme Gayreti

4. Bölüm: BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE

AŞAMALARI Bilimsel araştırma: Bilimsel yöntem

kullanarak, gözlenebilir, ölçülebilir, konusu ve mekanı belli, sonlu, zamanlı, özgün olay, olgu ve sorunlar hakkında sorulara güvenilir, geçerli, tutarlı ve sınanabilir bilgi üretme sürecidir.

Arastırma ekibi ve ozellikleri: yetkin, aksiyoner, mutlak guvenilir ve arastırmaya hevesli bireylerden olusturulmalı

Araştırmanın Aşamaları Araştırma sorusunun belirlenmesi ve ifade

edilmesi. Sorun ne? Araştırma hipotezinin ortaya konulması. Ne

olabilir? Kaynak araştırması sonucu sorun ve hipotezin

değerlendirilmesi Soruya cevap aranması ve hipotez (lerin)in test

edilmesi Araştırma bulgularının ortaya konulması ve

hipotezlerin sınanması sonucunda ret veya kabul veya sınırlı kabul-ret i.

Amac ve Yararin Ortaya Konulmasi

Arastirmanin neden yapildigini aciklamak, arastirma konusunun, sorusunun ve yonteminin de belirlenmesine katki saglar.

Ayni zamanda arastiricinin yetismesini saglar

Anket calısmasında: Bilgilendirilmis Kabul

“Informed consept” belgesinin temel unsurlari:

Arastirmaya gonullu katilim Denege tam ve guvenilir bilgi verilmesi Riskleri anlayabilecek kapasite olmali Ozel yasam hakkinin korunmasi

Konu Secimi

Arastirmaci, entellektuel olarak ilgi uyandirabilecek, kendisinin ilgi duydugu, guncel gecerliligi olan, bilime ve topluma katki saglamasi beklenen Ongorulen surede bitecek, zamanli Ozgun nitelikliOlay, olgu ya da sorunu konu secmelidir

Arastirma konusuna kaynaklik edebilecek sorular genellikle duzenli ve acikca ifade edilmis degildir.

Eger ..., Acaba ....., farkli ise .... Gibi ifadelerle baslar ve genellikle degiskendir.

Bu surec ilk bakista gorundugunden daha zordur.

Password is ‘RESEARCH BEGETS RESEARCH’

ODEV

Calisma konunuz ile ilgili bir makalenin secimi ve analizi

Teslim tarihi 3 hafta sonra Bosna li ogrencilerin Bosna daki

Oriantalizm ve etkileri hk arastirma yapmalari

Arastirma Konusu Ornekleri

Kisinin kultur ve sanata ilgisi Eski model araclarin hava kirliligine etkisi GDO lu bitkilerin allerjik etkisi Bosnak Enstitusunde bulunan el

yazmasi ...... Isimli eserinde bulunan Turkce kelimeler ve bunlarin kullanim amaclari

Savas sirasinda kadin hatiralari

Kaynak Taramasi (Literatur Arastirmasi)

Secilen konu hakkinda: Kutuphane arastirmasi Belge incelemesi Internetten kaynak ulasimi Uzman veya taraflarla gorusme Istatistik kurumlari Dergi-gazete arastirmasi Onceden yapilan tezler Kaynak taramasi ile arastirmanin sinirlari belirler

Arastirma sorusunun netlestirilmesi ve hipotezlerin belirlenmesi

Dikkat: Yapilmis bir calismayi tekrarlama ve kesfedilmisi tekrar kesfetme riski !!!!

Kaynak taramasindan sonra arastirma sorusunun son hali verilir

Do you know the difference between the independent and dependent variables?

ANKET

Ozellikle sosyal bilimlerde gerekli olan verilerin toplanmasinda kullanilan bir yontemdir.

Anketlerin tekrarlanmasi oldukca zor oldugundan baslangicta hipotez, sorular ve denekler eksiksiz dusunulmeli

Anket turleri, yuz yuze, posta ile, faksla, telefonla, internetle, e posta ile, elden birakip ... gibi

Anket sorulari Sorularin bir bolumu anket uygulanan kisinin

cinsiyeti, yasi, medeni durumu, dogum yeri, meslegi, egitim duzeyi, gelir duzeyi gibi sorulardan olusabilir. sorular acik net olmali, cevap siralari kolay olmali, sorular acik ve net olmali, kelime ve cumle yapisina dikkat etmeli ve cumle kisa olmali, sorular kolaydan zora dogru dizilmeli, sorularin zor olanlari anketin sonuna dogru olmali,

ozgurluk, esitlik, adalet gibi bazi sozcukler duygulara hitap ettiginden cok kullanilmamali

Anket sorulari acik uclu soru olmamali, ne zaman yerine hangi tarihte, tek fikir sorulmali, `hukumet enflasyon ve issizlik

konusunda basarilimidir` enflasyon ve issizlik soruluyor sorular varsayimla baslamamali `esinizle gorucu usulumu

evlendiniz yerine `evli iseniz gorucu usulu ile mi evlendiniz` olmali

indirekt yapi kullanilabilir, `hic rusvet verdinizmi` degil `rusvet vermek zorunda kaldinizmi`

sorular yonlendirici olmamali `.... degil mi` seklinde degil` uygun buluyormusunuz`

anket hatalarini en aza indirmek icin pilot uygulama yapilabilir

en fazla 40 soru olmali.

Anket sorulari Acik uclu sorular, cevap alani sinirlandirilmamis sorulardir,

`hukumetin egitim politikasi hakkinda ne dusunuyorsunuz,.....

Kapali uclu sorular, cevap seceneklerle sinirlidir, `asagidakilerini hangi yogunlukta yaparsiniz`

Acik ve kapali uclu sorular, cevap secenekleri sunulur, son secenek `baska belirtiniz` ile biter

Anketin kapsami, mumkun oldugunca dar tutulmali, denekler gerekli ise konu hk bilgilendirilmeli, sonuclarin kisiye bagli aciklanmayacagi ve gizli oldugu belirtilmeli, kurum adina yapiliyor ise resmi antetli kagit kullanilmali

Anketlerin degerlendirilmesi

Veriler bilgisayar ortaminda analiz edilir, ilgili programlar kullanilir

Grafik, diagram, tablo ve gruplandirma yaparak netice aciklamak sonucun anlasilmasini kolaylastirir.

Odev, calisma konunuz ile ilgili bir anket hazirlayiniz

Teslim tarihi, bir sonraki hafta

Experimental research

Students

Group A

Group B

Two methods of instruction

Group A

Group B

Assessment ComparationWhich method is effective? A, or B

Independent variable

Dependent variable

Arastirma Yonteminin Belirlenmesi

Su kararlarin verilmesi gerekir: Veri toplama teknigi, araci ve sorulari Arastirilacak sorunun bizzat kendi ozellikleri

(objenin rengi, maddenin miktari, bulasicilik, tercume eserin sayisi-hasar gormesi ...)

Bulgular arasinda beklenen fark buyuklugu Kullanilacak basit veya istatistiksel

cozumleme teknikleri

Veri Toplama

Anket uygulamak, guvenilir kurumlardan veri derleme, tarihi kaynak inceleyerek, baskalarinin yaptigi calisma sonuclarini derleyerek, deney yaparak, sozlu gorusme yaparak...

Veri saglamadaki titizlik dogrudan arastirma sonucunun guvenilirligini belirler

Verilerin ayiklanmasi ve islenmesi

Alinan ilk verilere ham veri denir. Bunlar gozden gecirlir, ayiklanir ve islenerek cozumlemeye hazir hale getirilir

Istatistik kullanilacak ise SPSS, Exel, Nvivo, grafik ve tasarim programlari kullanilarak sistematik bir hale getirilir

Verilerin Analizi

Deneme yontemleri ve istatistik teknikler kullanilir. Ayrica korelasyon (degiskenler arasi iliski), ki kare, t testi, faktor analizi, regresyon gibi daha detayli sayisal teknikler de kullanilabilir.

Bulgularin Degerlendirilmesi ve hipotezlerin sinanmasi

Burada elde edilen bulgular ortaya konur ve bu konuda simdiye kadar yapilmis calismalarin sonuclari ile karsilastirilarak sonuc ve oneriler belirlenir.

Ancak sonuclar hipotezleri desteklemiyor ise bu dogal bir sonuctur. Eger bundan onceki asamalarda bir hata yapilmamis ise calisma yine guvenilir ve bilimseldir. Burada nedenler cok iyi tartisilmalidir

The Research Process – a Process Perspective

Figure 3.1 The research process

Research Never Stops

Figure 2.2 The wheel of research

Ornek proje analizi

Bap mali projesinin analizi

Presentation:Writing the Final Report

Guidelines1.Audience 2.Good communication3.Language and flow4.Form and style5.Headings

1. Title page2. Table of contents3. Executive summary4. Introduction and problem statement5. Theoretical background6. Methodology7. Findings of empirical study8. Conclusions and recommendations9. Footnotes10. Bibliography or references11. Appendix

Presentation:Structure of the report

Presentation: An Example of a Table of Contents

Figure 13.1 An example of a table of contents

Getting started with writing

Practical hints

Create time for your writing Write when your mind is freshFind a regular writing placeSet goals and achieve themUse word processingGenerate a plan for the reportFinish each writing session on a high pointGet friends to read and comment on your work

Writing for different audiencesKey differences between an ‘Academic’ report and a ‘Consultancy’ or ‘Management’ report

The academic report:Tends to be longerWill be marked and gradedWill contain contextual descriptions

The consultancy report:Has less focus on the development of theoryContains recommendations relating to the organisation’s business

Report structure (1)

The abstract

Four short paragraphs that answer the questions:

1. What were my research questions and why were they important?

2. How did I go about answering the research questions?3. What did I find out in response to these questions?4. What conclusions can be drawn?

Adapted from Saunders et al. (2009)

Report structure (2)

Introduction - include

The research questions(s) and a clear statement of research objectivesBrief background and a guide to the storyline

Literature review - purpose

To set your study in the wider contextTo show how your study supplements existing work

Report structure (3)

Checklist

Complete the Checklist for points to include in your method chapter

Developed from Robson (2002)

Report structure (4)

Results chapter(s) - purpose

To report the facts your research discoveredTo support the facts with quotes from participants

Discussion chapter- purpose

To interpret results and relate the findings to the original research goals and objectivesTo indicate implications of the research

Report structure (5)

Using a matrix in the planning of the content for the results and conclusions chapters

Saunders et al. (2009)

Figure 14.1 Using a matrix in the planning of the content for the results and conclusions chapters

Report structure (6)

Conclusion chapter – purpose

To answer the research question(s)To meet the research objectivesTo consider the findingsTo present any contributions to the topic displayed in the literature To reflect on any implications for future research

Report structure (7)

References

Use a convention that is accepted by your university (e.g. Harvard, APA)Cite all sources referred to in the textCheck all citations to prevent plagiarism

Appendices

Include only essential supporting materialInclude copies of interview schedulesKeep appendices to a minimum

Organising the report content (2)

Main points to consider

Choosing the title

Telling a clear story

Helping the reader by-Dividing your workPreviewing and summarising chaptersUsing suitable tables and graphicsWriting in a suitable style

Writing style

Key points:

Clarity and simplicity – avoid jargon

Checking grammar and spelling

Preserving anonymity

Regularly revising each draft

Evaluating the first draft

Checklist

Complete the Checklist to help you evaluate the first draft

Saunders et al. (2009)

Oral presentation

Three key stages:

Planning and preparation

Use of visual aids

Presenting

Summary: Chapter

Writing is a creative process and a powerful way to clarifying your thinking

A project report needs a clear structure that helps to develop the storyline

All the information should be readily accessible to the reader

Summary: Chapter

Use a clear writing style free and check for spelling and grammatical errors

Be prepared to rewrite the first draft several times

Remember to check the assessment criteria

Summary: Chapter

Failing to prepare for your presentation is preparing to fail

Visual aids help the audience understand your presentation

Remember to –

Tell them what you're going to saySay itTell them what you said

Etige Aykiri Davranislar

Asirma (Intihal-plagiarism): Fikir, metot, veri, uygulama, yazi, yapit, sekil vs.

Sahtecilik (Uydurma, Fabrication): bilerek bir belgeyi degistirmek, arastirma yapmadan veri uretmek

Carpitma (Falsifaciation): kayitlari, yontem. Cihaz vs kullanilmis gibi gosterme, hipotez aksine verileri dikkate almamak, sonuclarla oynamak

Duplication: ayni arastirmayi birden fazla farkli dergilerde yayinlamak

Etige Aykiri Davranislar

Dilimleme: butunlugu bozacak sekilde parcalara ayirma

Haksiz yazarlik: Katkisi olmayani yazarlar arasina dahil etmek, veya katilmak (Sadece yazim asamasindaki katki yazarlik hakki dogurmaz).

Diger: Makul disi alinti, Mastre ve Dr tezinden cikan yayina ogrenci

veya danisman ismini yazmamak

Etige Aykiri Davranislar

Kurum ve katkilarini yazmamak Insan ve hayvanlar hk etik kurallara

uymamak Jurilerde uyeleri yaniltici, yanlis ya da eksik

bilgi vermek

Bilim ve Arastirma Etigi (Ahlaki)

Arastirma surecinde bilginin nasil uretilecegi, nasil paylasilacagi ve kullanilacagi hususunda etik kurallara ihtiyac vardir.

Bilim etigi su konularda olabilir: 1. Arastirma konusu, amaci ve yarari 2. Yontem 3. Veri elde etme sureci 4. Atif 5. Verilerin paylasilmasi 6. Bilginin kullanimi 7. Arastirmanin finansmani