46
araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi (RMCBU) EuropeAid kontraqti # 2010/255-219 kulturis sfero da kulturis politika saqarTveloSi. sabaziso analitikuri angariSi aRmosavleT partniorobis qveynebis kulturis politikis kvleva da diagnostika es angariSi momzadda aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis mier: b-ni teri sandeli, RMCBU eqsperti q-ni manana TevzaZe, RMCBU eqsperti b-ni luCiano glori, RMCBU jgufis xelmZRvaneli q-ni tetiana bilecka, RMCBU organizaciuli ganviTarebis eqsperti 2012 wlis agvisto (gadasinjuli 2013 wlis ianvarSi) es angariSi momzadda evrokavSiris daxmarebiT. am angariSis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod aRmosavleT partniorobis kulturuli programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi. is gamoxatavs mxolod angariSis damweri eqspertebis mosazrebebs da araviTar SemTxvevaSi ar gamoxatavs evrokomisiis mosazrebebs. RMCBU proeqti xorcieldeba konsorciumis mier Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH-is xelmZRvanelobiT, HYDEA S.p.A. (იტალია) da RWTH Aachen University (გერმანია)-Tan partniorobiT.

araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

araoficialuri Targmani

aRmosavleT partniorobis kulturis programis

regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi

(RMCBU)

EuropeAid kontraqti # 2010/255-219

kulturis sfero da kulturis politika saqarTveloSi. sabaziso analitikuri angariSi

aRmosavleT partniorobis qveynebis kulturis politikis kvleva da

diagnostika

es angariSi momzadda aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis mier:

b-ni teri sandeli, RMCBU eqsperti q-ni manana TevzaZe, RMCBU eqsperti b-ni luCiano glori, RMCBU jgufis xelmZRvaneli q-ni tetiana bilecka, RMCBU organizaciuli ganviTarebis eqsperti 2012 wlis agvisto (gadasinjuli 2013 wlis ianvarSi) es angariSi momzadda evrokavSiris daxmarebiT. am angariSis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod aRmosavleT partniorobis kulturuli programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi. is gamoxatavs mxolod angariSis damweri eqspertebis mosazrebebs da araviTar SemTxvevaSi ar gamoxatavs evrokomisiis mosazrebebs.

RMCBU proeqti xorcieldeba konsorciumis mier Deutsche Gesellschaft für Internationale

Zusammenarbeit (GIZ) GmbH-is xelmZRvanelobiT, HYDEA S.p.A. (იტალია) da RWTH Aachen

University (გერმანია)-Tan partniorobiT.

Page 2: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 2 of 46

sarCevi

Semoklebebi................................................................................................................................................................................................................ 3

madloba ................................................................................................................................................................................................................... 4

წinasityvaoba ...................................................................................................................................................................................................... 5 1. kulturuli situaciis mimoxilva aRmosavleT partniorobis qveynebSi .......................................... 8 2. kulturisa da kulturis ganviTarebis zogierTi ZiriTadi maxasiaTebeli saqarTveloSi ........................................................................................................................................................................................................ 12 3. kvleviTi mimoxilva ................................................................................................................................................................................... 15

3.1. konteqsti / klimati ........................................................................................................................................................................ 15 3.1.1. sakanonmdeblo, sagadasaxado, saregistracio da dasaqmebis sakiTxebi romlebsac gavlena aqvT kulturaze. ramdenad uwyobs es sakiTxebi xels kulturisa da Semoqmedebis ganviTarebas .................................................................................................................. 15 3.1.2. gamWvirvaleoba da korufcia ...................................................................................................................................... 17 3.1.3. oficialuri da sajaro informaciis uzrunvelyofa da gavrceleba ............................. 17 3.1.4. kulturis politikis integracia sxva politikasa da strategiebSi ............................. 19 3.1.5. realuri angariSvaldebuleba da gaxsniloba ........................................................................................ 20 3.1.6. wvlili kulturis dargSi ............................................................................................................................................. 21 3.1.7. damoukidebeli da arasamTavrobo seqtoris roli ............................................................................ 22 3.1.8. kerZo da komerciuli seqtorebis roli ....................................................................................................... 23 3.1.9. erovnuli Cveulebrivi da eleqtronuli media da miZRvnili publikaciebis interesi kulturis sakiTxebisadmi ................................................................................................................................. 23 3.1.10. kulturis, misi miwodebisa da xelmisawvdomobasTan dakavSirebiT arsebuli gansxvavebebi qalaqSi da soflad ................................................................................................................................... 26 3.1.11. enobrivi sakiTxebi. ............................................................................................................................................................... 26

3.2. Semoqmedeba/produqcia da SenarCuneba/restavracia .................................................................................... 27 3.2.1. SefardebiTi mniSvneloba, romelic eniWeba Tanamedrove kulturul Semoqmedebas erovnul kulturis politikasa da praqtikaSi (mag. dafinanseba) ............. 27 3.2.2. im garemos aRwera, sadac sxvadasxva saxis kulturuli Tu mxatvruli Semoqmedeba/warmoeba xdeba ........................................................................................................................................................ 27 3.2.3. SemoqmedebiToba ........................................................................................................................................................................ 27 3.2.4. memkvidreoba .................................................................................................................................................................................. 28 3.2.5. sarestavracio resursebi da SesaZleblobebi ........................................................................................ 30

3.2.6. UNESCO-s konvencia kulturuli gamoxatvis mrvalferovnebis dacvisa da popularizaciis Sesaxeb ................................................................................................................................................................ 31

3.3. kulturis miwodeba/ kvleva / profesiuli momzadeba da codnis gadacema / gavrceleba / kavSiris SesaZlebloba / digitalizacia ................................................................................... 32

3.3.1. zogadi garemo ............................................................................................................................................................................. 32 3.3.2. profesiuli momzadeba ....................................................................................................................................................... 33 3.3.3. internetis gamoyeneba da kavSiris saSualebani ..................................................................................... 33 3.3.4. digitalizaciis (cifrul formatSi gadayvanis) proeqtebi ..................................................... 34

3.4. xelmisawvdomoba da ganaTleba ......................................................................................................................................... 34 3.4.1. xelmisawvdomoba ....................................................................................................................................................................... 34 3.4.2. ganaTleba .........................................................................................................................................................................................35

3.5. monawileoba da auditoriis mozidva ......................................................................................................................... 36 3.5.2. auditoriis mozidva ............................................................................................................................................................ 36

4. RMCBU-s kvleviTi vizitis ZiriTadi Sedegebi ...........................................................................................................38 wyaroebi ....................................................................................................................................................................................................................... 41 danarTi 1. erovnuli dainteresebuli mxareebis mier saqarTvelos kulturis dargisa da

kulturuli politikis prioritetuli saWiroebebis SWOT analizi .................................................... 42 danarTi 2. istoriuli konteqsti – saqarTvelo istoriul konteqstSi ............................................ 43

Page 3: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 3 of 46

Semoklebebi sabaziso angariSebi analitikuri sabaziso angariSebi aRmosavleT partniorobis

6 qveynis kulturis dargsa da kulturis politikaze CCI kulturuli da SemoqmedebiTi industriebi

CIS damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobroba

EaP aRmosavleT partnioroba

EaP qveynebi somxeTi, azerbaijani, belarusi, saqarTvelo, moldaveTi, ukraina

EaP regioni somxeTi, azerbaijani, belarusi, saqarTvelo, moldaveTi, ukraina

EC evrokomisia

ENPI evropis samezoblo politikis instrumenti EU evrokavSiri

GEL lari (erovnuli valuta)

MCMP saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministro MoC kulturis (pasuxismgebeli) saministro wevri qveynebi evrokavSiris wevri qveynebi regionaluri kvlevis angariSi aRmosavleT partniorobis qveynebis kulturis politikisa

da tendenciebis regionaluri kvleviTi angariSi programa aRmosavleT partniorobis kulturisprograma proeqti aRmosavleT partniorobis kulturis programis

regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi

reziume evrosabWos kulturis politikisa da tendenciebis reziume

RMCBU aRmosavleT partniorobis kulturis proramis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi.

seminari leqciebisa da prezentaciebis formatis mqone treningi

SWOT Zlieri da susti mxareebis, SesaZleblobebisa da safrTxeebis analizi

TA teqnikuri daxmareba

Workshop interaqtiuli da jgufuri saproeqto samuSaos formatis mqone treningi

WIPO msoflio inteleqtualuri sakuTrebis organizacia

saWiroebaTa Sefaseba 2008 kulturul saWiroebaTa Sefasebaze ENPI aRmosavleT regionaluri TanamSromlobis mxardaWeraze angariSi momzadebuli evro komisiisaTvis 2008 wlis seqtemberSi (kontraqti # 2007/146264)

Page 4: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 4 of 46

madloba aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi madlobas uxdis evrokavSiris delegacias saqarTveloSi da gansakuTrebiT b-n boris iaroSeviCs, delegaciis ufrosis moadgiles mrgvali magidis diskusiaSi monawileobisaTvis da b-n oliver raizners, proeqtis menejers, qveyanaSi kvleviTi vizitis momzadebaSi gaweuli daxmarebisaTvis, romliTac

daiwyo diagnostirebisa da kvlevis procesebi. RMCBU agreTve madlobas uxdis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros da konkretulad q-n ana asaTians, saerTaSoriso programebisa da qarTuli kulturis popularizaciis ganyofilebis ufrosis moadgiles, da q-n sofi CanTaZes, iuridiuli analizisa da kvlevis ganyofilebis ufross. maTi efeqtiani mxardaWera mrgvali magidis diskusiis momzadebaSi, samuSao Sexvedrebis, interviuebis, adgilebis monaxulebis uzrunvelyofaSi Zalzed dasafasebelia. aseve dasafasebelia angariSisaTvis informaciis SegrovebaSi maTi daxmareba.

da bolos RMCBU gunds surs gamoxatos Tavisi madliereba EaP kulturuli programis warmomadgeneli yvela ZiriTadi erovnuli dainteresebuli mxaris mimarT: erovnuli saxelmwifo uwyebebis, zemoTxsenebul kulturisa da ZeglTa dacvis saministrosTan erTad, kerZo seqtoris, profesionaluri asociaciebisa da samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebis, aseve kulturis dargis damoukidebeli warmomadgenlebis da qveyanaSi aqtiurad moRvawe donori institutebis mimarT. yovelma maTganma Seitana sakuTari fasdaudebeli wvlili am angariSis momzadebaSi. agreTve gansakuTrebiT gvinda gamovyoT:

Tamar beruCaSvili, daviT BbujiaSvili, DdaviT BbuxrikiZe, Nnino CimakaZe, Nnino WoRoSvili, KqeTi Ddanelia, Mmaka DdvaliSvili, nina Ggunia-kuznecova, Mmariam imedaZe, KxaTuna ioseliani, TinaTin KkalatoziSvili, KqeTevan Kkandelaki, inga Kqaraia, xaTuna Kxabuliani, zviad KxmalaZe, KqeTevan kinwuraSvili, ekaterine kokaia, Aani LlaRiZe, sofo LlobJaniZe, Tamriko lorTqifaniZe, maia mania, Tamriko MmeliqiSvili, AarCil menaRariSvili, NnaTia MmiqelaZe-Bbaxsoliani, TaTia MmiminoSvili, rusudan MmirzikaSvili, zaza PfurcelaZe, Nnana SariqaZe, DdaviT sulaberiZe, N Mmixeil wereTeli, vato wereTeli, salome wiqaraSvili, Lleila TumaniSvili, ivane vaSaymaZe,da bevri sxva.

Page 5: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 5 of 46

წinasityvaoba am angariSis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufi da masSi asaxulia am angariSze momuSave konsultantebis mosazrebebi. igi ar gamoxatavs evrokomisiis mosazrebebs. es angariSi gaTvlilia farTo auditoriaze, maT Soris kulturis dargSi moRvawe yvela dainteresebul mxareze aRmosavleT partniorobis qveynebsa da evrokavSirSi. Ees angariSi aris Sedegi aRmosavleT partniorobis qveynebis kulturis politikis kvlevisa da diagnostikisa, romelic Catarebul iqna aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis mier 2011 wlis oqtombridan 2012 wlis martamde aRmosavleT partniorobis 6 qveyanaSi: – azerbaijanSi, belorusSi, moldaveTSi, saqarTveloSi, somxeTsa da ukrainaSi. am kvlevis obieqtivSi moeqca erovnuli kulturis politika Semdegi eqvsi qveynisa: azerbaijani, belorusi, moldaveTi, saqarTvelo, somxeTi da ukraina - da is praqtikulad mimarTulia strategiuli xelmZRvanelobis gasawevad aRmosavleT partniorobis kulturis programisaTvis da regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis saqmianobisaTvis. kvlevis Sedegebi mocemulia yovlismomcveli angariSis formiT da Seicavs:

sabaziso analitikur angariSebs eqvsive qveynis kulturis seqtorsa da kulturis politikaze;

regionalur kvleviT angariSs aRmosavleT partniorobis qveynebis kulturis politikasa da tendenciebze, romelic moicavs yvela eqvs qveyanas da gansazRvravs maT kulturis dargebSi ganviTarebisaTvis prioritetul sferoebs 2015 wlis martamde mocemul periodSi.

RMCBU-s mier SemuSavebuli sabaziso angariSebi eqvemdebareba Semdgom analizs, ganxilvasa da azrTa gacvla-gamocvlas. yoveli qveynis kulturis seqtorSi mimdinare situaciis kargad asaxviT, eqvsi qveynis

sabaziso angariSebi xels Seuwyobs Semdgomi ganviTarebisa da EaP kulturuli programis progresisaTvis Tvalis ukeT midevnebas. es angariSebi ZiriTadad efuZneba qveynis konkretuli politikisa da praqtikis analizs arsebul saukeTeso saerTaSoriso standartebTan da praqtikasTan mimarTebaSi. Cven dro da dro xelaxla gamoviyenebT amave indikatorebs aRmosavleT partniorobis kulturis programis msvlelobisas, raTa SevafasoT kulturis seqtoris ganviTareba da masSi momxdari cvlilebebi. Cven imedi gvaqvs rom es indikatorebi da qveynis angariSebi Rirebuli iqneba aRmosavleT partniorobis qveynebis xelisufalTaTvisac rogorc instrumenti, romlis saSualebiTac isini SeZleben TavianT Sesabamis qveynebSi kulturis seqtoris cvlilebaTa Sefasebas.

eqvsive sabaziso angariSi Tavdapirveli redaqciiT daurigda erovnul xelisuflebebs

da sxva dainteresebul mxareebs EaP qveynebSi da regionaluri angariSis ZiriTadi daskvnebis prezentacia moxda aRmosavleT partniorobis (platforma # 4) kulturis politikis eqspertTa seminarze briuselSi 2012 wlis seqteberSi da aRmosavleT partniorobis kulturuli programis pirvel regionalur konferenciaze, romelic Catarda TbilisSi, 2012 wlis oqtomberSi. yvela qveynis mTavrobas SesaZlebloba mieca, gaekeTebina komentari an moewodebina damatebiTi informacia. 2012 wlis seqtember-noemberSi moxda zogierTi sabaziso angariSis ganaxleba erovnuli xelisuflebebis mier mowodebuli informaciis safuZvelze.

eqvsi sabaziso angariSi inglisur da erovnul enebze da regionaluri kvlevis angariSi inglisurad da rusulad gamoqveynebulia programis veb-gverdze (www.euroeastculture.eu) erovnuli xelisuflebis mier Setanil mosazrebebTan erTad, Tu es

mosazrebebi exeboda RMCBU-s. kulturis sakiTxebiT dainteresebul yvela pirs SeuZlia gamoiyenos programis veb-gverdi rogorc platforma dialogisaTvis da gamoTqvas Tavisi azri da gaakeTos komentarebi angariSebze.

Page 6: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 6 of 46

gamoiTqva varaudi, rom tradiciuli kategorizacia kulturis seqtorebis mixedviT, mag.

qve-seqtorebad, ar iqneboda yvelaze Sesaferisi midgoma EaP programisaTvis, radgan aq saWiro iyo praqtikuli fokusis qona rezultatebsa da Sedegebze. es Sedegebi dakavSirebuli iqneba ara kulturisa Tu xelovnebis sxvadasxva formebTan, Aaramed imasTan, Tu ra wvlilis Setanas SeZlebs kultura iseT sferoebSi, rogoricaa

demokratizacia, modernizacia da reformebi EaP qveynebSi. amitom kvleva aqcents akeTebs Semdeg xuT sferoze:

TiToeul qveyanaSi arsebuli konteqsti/klimati kulturisaTvis;

Semoqmedeba da warmoeba;

kulturis miwodeba, gadacema da gavrceleba;

kulturis xelmisawvdomoba;

monawileoba kulturul cxovrebaSi.

am kategorizaciaSi igulisxmeba iseTi sakiTxebi rogorcaa demokratizacia da modernizacia, ramdenad iqna, an ver iqna, miRweuli kulturisa da kulturis warmoebisaTvis pozitiuri klimati; “gaxsnilobis” done kulturis sistemaSi; qveynis SefardebiTi unari Tavis sasargeblod gamoiyenos kulturuli ganviTarebis revoluciuri movlenebi, rogorc mag. digitalizacia (cifrul formatSi gadayvana), interneti da cvlilebebi kulturis “moxmarebaSi”; sistemis SigniT kulturis mwarmoeblebsa da kulturis momxmareblebs Soris urTierTobani, da bolos gansazRvros ganviTarebis, organizaciuli srulyofis da kvalifikaciis amaRlebis saWiroebani romlebic SeiZleba arsebobdes am komponentebis gaTvaliswinebiT.

Tqven SegiZliaT moipovoT ufro meti informacia evrokomisiis regionaluri politikis konteqstze da monawile qveynebSi aRmosavleT partniorobis kulturuli programis relevantur mimdinare tendenciebze, iseve rogorc kvlevaSi gamoyenebul analitikur kriteriumebze, kulturis politikis evropuli da saerTaSoriso standartebis gansazRvrebebis warmomavlobis da kvlevis ZiriTadi elementebis da samuSao procedurebis gansasazRvrelad gamoyenebul meTodologiaze regionaluri kvlevis angariSSi.

am kvlevis inicireba moxda kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis eqvsi kvleviTi vizitiT aRmosavleT partniorobis qveynebSi 2011 wlis noember-dekemberSi. saqarTveloSi vizitis Sedegebi mocemulia am angariSis me-4 seqciaSi. unda aRiniSnos, rom kvleviTi mimoxilva (seqcia 3) gvaZlevs situaciis zogad suraTs kulturis sferoSi erovnul doneze da ufro farTo

regionalur EaP konteqstSi da efuZneba Sedarebas saerTaSoriso standartebTan da

kriteriumebTan, RMCBU analitikuri reziume qveyanaSi kvleviTi vizitis ZiriTadi Sedegebi (seqcia 4) da gansakuTrebiT ki erovnuli dainteresebuli mxareebis mier

Catarebuli SWOT Sefaseba kulturis politikisa da kulturis dargis prioritetul saWiroebebze (danarTi 1) ki asaxaven programiT dainteresebuli erovnuli mxareebis farTo speqtris xedvas.

radgan respondentTa raodenoba, romlebmac Tavisi wvlili Seitanes erovnuli dainteresebuli mxareebis kulturis politikisa da kulturis dargis prioritetul saWiroebebze warmoebul SWOT SefasebaSi, ar iyo sakmarisi imisaTvis rom safuZvlad

dasdeboda mecnierulad myar analitikur kvlevas, es SWOT Sefaseba TandarTul iqna angariSze mxolod sainformacio mizniT. miuxedavad amisa, mainc unda aRiniSnos, rom

SWOT Sefasebis Sedegebi emTxveva analizis daskvnebs.

seqcia 3: qveynebis angariSebis kvleviTi mimoxilvis mizani aris monacemebis mogroveba faqtobriv masalasa da beWdviT wyaroebze dayrdnobiT. pasuxebi kvlevis kiTxvebze yovelTvis ar yofila yovlismomcveli; da mainc Cven gadavwyviteT SegvenarCunebina mimoxilvis angariSis urTierTdakavSirebuli monakveTebi xeluxleblad raTa ar darRveuliyo 6 angariSis Sesabamisoba. iq sadac ar iyo monacemebi da mtkicebuleba, angariSebSi naTqvamia: “monacemebi/informacia ver moviZieT”; maSin roca xandaxan saWiro iyo Sefasebebis moSvelieba. aseTi SemTxvevebis raodenoba minimumamdea

Page 7: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 7 of 46

dayvanili. sxva SemTxvevebSi roca informaciis mogroveba ver moxerxda kvleviT dadgenil vadebSi angariSSi naTqvamia monacemebi/ informacia ver mogrovda”. mosalodnelia da imedi gvaqvs rom momavalSi ufro iolad iqneba xelmisawvdomi saTanado informacia.

am kvlevas xelmZRvanelobdnen b-ni luCiano glori, RMCBU-s gundis ufrosi da q-ni,

tetiana bilecka, RMCBU-s organizaciuli ganviTarebis eqsperti. q-ni tetiana bilecka agreTve pasuxismgebeli iyo am kvlevisa da diagnostikis praqtikuli ganxorcielebis yvela stadiaze, maT Soris partnior qveynebSi kvleviTi vizitebis Sedegebis Segrovebasa da analizze da Svidi angariSis saboloo konsolidaciasa da redaqtirebaze.

teri sandelma, RMCBU-s eqspertma, uzrunvelyo am kvlevis meTodologiuri xelmZRvaneloba, maT Soris monawile qveynebis kulturis dargebis statusis analizisaTvis saWiro sistemis SemuSaveba, manve SeimuSava angariSis analitikuri kategoriebi da indikatorebi, iseve rogorc qveynebis angariSebze dafuZnebuli analitikuri kvlevis struqtura. man instruqcia gauwia sxva eqspertebs da Seadgina an redaqtireba gaukeTa qveynebis angariSebis 1-3 seqciebs da me-2 danarTs.

q-ni manana TevzaZe, RMCBU eqsperti, pasuxismgebeli iyo me-3 seqciaSi moyvanili analitikuri kvlevis mimoxilvaze, aRweriTi da statistikuri monacemebis Segrovebaze da kriteriumebisa da standartebis SedarebiTi analizis Catarebaze.

damatebiTi informaciisaTvis angariSze, gamoyenebul meTodologiasa da Catarebul

samuSaoze daukavSirdiT q-n tetiana bileckas, RMCBU-s organizaciuli ganviTarebis

eqsperts: [email protected] da b-n luCiano glors, RMCBU gundis xelmZRvanels: [email protected]

Page 8: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 8 of 46

1. kulturuli situaciis mimoxilva aRmosavleT partniorobis qveynebSi regionaluri angariSi, romelic am qveynis angariSis danamatia, aqcevs calkeul qveynebs erTian konteqstSi da gamohyofs farTo tendenciebsa da zogad sakiTxebs aRmosavleT partniorobis regionSi. ATumcaRa, aq umjobesia warmovaCinoT is mcire konteqsti Tu ras isaxavda miznad aRniSnuli kvleva saqarTvelosTan mimarTebiT da ra midgoma iqna gamoyenebuli. damoukideblobis mopovebis Semdeg aRmosavleT partniorobis eqvsive qveyanas mouwia uzarmazar gamowvevebTan da problemebTan gamklaveba. rogorc bevr evropul qveyanaSi, miuxedavad imisa, rom kultura ganixileba mniSvnelovan dargad, politikuri realoba xSirad gulisxmobs, rom kultura ar ganixileba dafinansebisaTvis prioritetulad. saqarTvelosa da regionis sxva qveynebis sinamdvileSi es xSirad niSnavda kulturis sferoSi sasowarkveTil, agresiul da moklevadian brZolas arsebobisaTvis, nacvlad kargad gaazrebuli, winaswar gansazRvruli gegmebis SemuSavebisa. warsulze CabRauWeba, mimdinare procesebisa da arsebuli sistemebis SenarCunebis mcdeloba radgan ukeTesi ar arsebobs (Tanac yvelaferi nacnobia) da kompromisebze wasvla ukeTesi momavlis imediT iyo moqmedebis bunebrivi kursi. sakiTxi idga ara ase: ”ukeTesi rogorc kargis alternativa,” aramed - ”cudi rogorc uaresze ukeTesi”. status qvo naklebad saxifaTo iyo vidre ucnobi. kultura da kulturuli ganviTareba ar xdeba vakuumSi da aRmosavleT partniorobis qveynebSi arsebulma garemom, zemoTxsenebuli ekonomikuri da dafinansebis aspeqtebisgan gancalkevebiT, zogadad xeli ver Seuwyo pozitiur ganviTarebasa da cvlilebebs. memkvidreobiT miRebulma politikurma problemebma da gamowvevebma, romlebsac pirdapiri gavlena aqvT kulturaze, rogorc magaliTad sabWoTa lingvisturi, demografiuli, teritoriuli da eTnikuri politikis Sedegebma, Seqmna barierebi da xeli SeuSala kulturis sferos mSvidobian da mdgrad ganviTarebas. mravalferovneba, rogorc erT-erTi magaliTi, umniSvnelovanesi faqtoria romelic mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli eqvsidan sul mcire xuT qveyanaSi kulturis politikis SemuSavebisas. mravalferovneba SeiZleba iyos bunebis saCuqari kulturuli TvalsazrisiT, magram zogierT SemTxvevaSi saubedurod is SeiZleba gadaiqces wyevlad politikuri kuTxiT. konfliqtebma, daZabulobam, ndobis naklebobam, istoriis ukuRmarTobam da usamarTlobam erTad Seanela da Zalian gaarTula pozitiuri cvlilebebi am qveynebSi. amasTan erTad, es qveynebi sxva uamravi gamowvevis winaSe aRmoCndnen, maT Soris susti institucionaluri infrastruqturis, korufciis, romelic wamlavs sazogadoebas da mis Rirebulebebs, arastabilurobis da zogierT SemTxvevaSi momavlis rwmenis dakargvisac ki. aseT fonze kulturis ministroba, an kulturisa da memkvidreobis saparlamento komitetis Tavmjdomareoba, an kulturis sakiTxebSi prezidentis mrCevlad yofna imdenadve imedgamacruebeli iyo, ramdenadac xelovanad, muzeumis kuratorad an biblioTekarad yofna, romlebsac Tavi Zlivs gaaqvT. Tumca, bolo dros, ramdenadac es exeba kulturas, kulturis politikasa da kulturis ganviTarebas, regionSi ukve gamoCnda pirveli mwvane ylortebi da Tu dRevandeli gadasaxedidan gadavxedavT, davinaxavT rom progresi mimdinareobs Tumca arc imdenad da arc ise swrafad, rogorc yvelas gvinda.

gansakuTrebiT ukanaskneli aTwleulis ganmavlobaSi Cven vxedavT rom, magaliTad, qveynebi adganan aRiarebuli saerTaSoriso standartebisaken mimaval gzas, rac bunebrivia maTi axali saxelmwifoebriobidan gamomdinare xolo am qveynebis axalgazrdobas ukeT esmis modernizaciis sikeTeebi, is didi SesaZleblobebi romlebsac gvTavazobs axali komunikaciebi da mimdinare cifruli revoluciebi, internacionalizaciisa da globalizaciis procesebi, mravalmxrivi TviTmyofadobisa da individualuri TviTaqtualizaciis Zieba da is roli da wvlili, romlebic kulturam da Semoqmedebam, Tanamedrove ganmartebiT, unda iTamaSos socialur,

Page 9: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 9 of 46

ekonomikur da humanitarul sakiTxebSi iseve rogorc erovnul, regionalur da pirovnul ganviTarebaSi.

saqarTvelo modernizaciis, axali standartebisa da saerTaSoriso CarTulobis gzaze

gawevrianda UNESCO-sa da evro sabWoSi, daarsda ICOMOS-s da ICOM-s erovnuli

komitetebi, გახდა ICCROM-იs wevri da bolo oci wlis manZilze moaxdina kulturasTan dakavSirebuli ZiriTadi saerTaSoriso konvenciebis ratificireba, maT Soris:

literaturuli da xelovnebis namuSevarTa dacvis bernis konvencia,

SeiaraRebuli konfliqtis SemTxvevaSi kulturuli sakuTrebis dacvis konvencia, am konvenciis dacvisaTvis saWiro wesebiT,

evropuli kulturis konvencia,

UNESCO-s konvencia publikaciebis saerTaSoriso gacvlis Sesaxeb,

Semsruleblebis, fonogramebis, prodiuserebisa da samauwyeblo organizaciebis

dacvis saerTaSoriso konvencia, UNESCO-s konvencia kulturuli sakuTrebis flobis, aralegaluri importis, eqsportis da gadacemis akrZalvisa da prevenciis saSualebebis Sesaxeb,

UNESCO-s konvencia msoflio kulturuli da bunebrivi memkvidreobis dacvis Sesaxeb,

arqeologiuri memkvidreobis dacvis konvencia,

erToblivi kinematografiuli warmoebis evropuli konvencia,

konvencia Savi zRvis qveynebis kulturis, ganaTlebis, mecnierebisa da informaciis dargSi TanamSromlobis Sesaxeb,

WIPO saavtoro uflebis xelSekrulebi,

WIPO warmodgenebis da fonogramebis xelSekrulebi,

UNESCO-s konvencia aramaterialuri kulturuli memkvidreobis dacvis Sesaxeb,

kulturuli gamoxatvis mravalferovnebis dacvisa da popularizaciis UNESCO-s konvencia.

aRmosavleT partniorobis kulturul programaSi CarTuloba ukanaskneli stadiaa da imdenadve mniSvnelovani da potenciurad aucilebelia evrokavSirisa da misi wevri qvveynebisaTvis, ramdenadac saqarTvelosa da aRmosavleT partniorobis sxva qvveynebisaTvis, koleqtiurad da individualurad. Ees CarTuloba gansakuTrebiT droulia, radganac saqarTvelo da regionis sxva partniori qveynebi, kulturul seqtorTan mimarTebiT, ukve xedaven rogorc sinaTles gvirabis bolos, aseve mzard mwvane ylortebs, miuxedavad imisa rom kvlavac arsebobs didi gamowvevebi rogorc TviT kulturul arenaze aseve ufro farTo politikur da ekonomikur garemoSi, romlis farglebSic kultura da kulturuli ganviTareba xorcieldeba, arsebobs da yvavis. saqarTveloSi ramdenime aseTi mwvane ylortis arsebobis magaliTebia ufro meti gaxsniloba da gaumjobesebuli komunikacia, magaliTad biujetze informaciisa da kanonmdeblobis xelmisawvdomobis mxriv, arasamTavrobo organizaciebis gaadvilebuli registracia, muzeumTa seqtorSi praqtikuli reformebi da modernizacia, kulturis seqtoris mxardamWeri “SemoerTebuli mTavroba” da xelisuflebis qmedebis arasamTavrobo organizaciaTa mier aqtiuri monitoringis garkveuli faqtebis arseboba. es mwvane ylortebi, aris ra Tumca WeSmaritad qarTuli, imsaxureben ufro did interess da SesaZloa maTi ufro farTo gamoyeneba regionSi. imedia, rom winamdebare kvleva da ufro farTo aRmosavleT partniorobis kulturuli programa gamoiyenebs rogorc qarTul gamocdilebas da “mwvane ylortebs”, aseve danarCeni xuTi qveynisas, raTa xeli Seuwyos rogorc regionalur aseve ufro farTo evropul kulturul CarTulobas, zogad, mravalmxriv, ormxriv da individuluri iniciativebis doneze.

es faqtiurad gviCvenebs Tu ras isaxavda miznad es kvleva da ra midgoma iqna gamoyenebuli. mwvane ylortebi, kultivacia, dargva, Tesva ufro metia vidre mebaReobasTan dakavSirebuli metaforebi rodesac vlaparakobT kulturasa da

Page 10: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 10 of 46

kulturis ganviTarebaze. faqtiurad kulturasa da mebaReobasTan dakavSirebuoi terminologia Zaldautaneblad da pirdapir iTargmneba erTidan meoreze da piriqiT: “kultura” da “kulturebi”, mravalferovneba (bio/kulturuli), klimati, organuli zrda, “nayofieri niadagi”, urTierT-ganayofiereba, da Tundac “gasxvla”. kvlevis mimoxilva araorazrovnad iyenebs mebaReobis metaforebs im garemos Sesacnobad, romelSic kultura yalibdeba da viTardeba qveynebsa da mTlianad regionSi. is cdilobs gansazRvros im faqtorebis erToblioba romlebic xels uSlis kulturis ganviTarebas da romlebic scdeba mxolod dafinansebis problemas, rac, Tavis mxriv, yovelTvis iqneba problema.

martivad rom vTqvaT, SesaZlebelia mniSvnelovani gaumjobesebebis ganxorcieleba, rac imdenad biujetze ar iqneba damokidebuli, ramdenadac codnaze, liderobis unarze, sistemebis gaumjobesebaze, eqsperimentirebasa an axlebur midgomebze. amis naTelMmagaliTad gamodgeba modernizaciis garkveuli aspeqtebi iseT sferoebSi, rogorcaa muzeumebi da biblioTekebi – klientze aqcentirebuli momsaxureba da klientze zrunva SesaZloa imdenadve iqnes miRweuli personalis damokidebulebisa da cnobierebis SecvliT, ramdenadac biujetiT. samwuxarod faqtia, rom arc aRmosavleT partniorobis qveynebs da arc evrokavSiris wevr saxelmwifoebs, gansakuTrebiT axla, roca isini ganicdian ekonomikur da finansur gardaqmnebs, ar SeuZliaT mudmivad mzardi biujetebis garantireba kulturisaTvis, an yoveli xelovanisa Tu Rirseuli kulturuli iniciativis mxardasaWerad. aseve ar iqneboda mizanSewonili movelodeT mmarTveli xelisuflebisagan maTi sazogadoebebis SemoqmedebiTobis da kulturuli kompleqsurobis srul gagebas. rasac SeiZleba velodeT yvela saxelmwifosagan romlebic afaseben evropul identobas, da es aris am kvlevis mamoZravebeli Zala da samomavlo molodini, aris is, rom Tu gavagrZelebT mebaReobis analogias – rogorc kargma mebaReebma – maT, vinc pasuxismgebelia erovnuli kulturis ganviTarebaze ician Tu rogor moiyvanon kargi mosavali. sxva sityvebiT, iq sadac kulturasa da kulturis ganviTarebasTan gvaqvs saqme, mmarTvelma xelisuflebam, romelic pasuxismgebelia erovnuli kulturis politikis ganviTarebaze, iqneba es evrokavSiris wevr qveynebSi Tu aRmosavleT partniorobis qveynebSi, unda icodes Tu rogor gaiTvaliswinos klimaturi pirobebi, imoqmedos amindTan mimarTebaSi, gazardos, magram ar Caerios saWiroebis gareSe da amoZirkvos “sarevela” Tu is daemuqreba kulturis seqtoris jansaR zrdas. msgavsad, metaforulad, baRis Wkvianurad morwyva wvimis wylis maqsimalurad gamoyenebasTan erTad gvalvis periodis Semsubuqebis mizniT agreTve aris jansaRi politikis nawili. kulturis miwodebis, xelmisawvdomobis da masSi monawileobis uzrunvelyofis sakiTxi, anu yvela mxaris SesaZlebloba Sevides, miiRos siamovneba da Seitanos wvlili “baRSi” sul ufro metad eqceva evrokavSiris wevri qveynebis yuradRebis fokusSi. saxelmwifo xelisuflebis, damoukidebeli/sazogadoebrivi seqtoris da komerciuli seqtoris roli da urTierToba gansakuTrebiT mniSvnelovania am TvalsazrisiT.

mdidars Tu Raribs, dids Tu pataras, mTavrobebs moeTxovebaT “aRzardon” da gaxdnen kulturis “gamzrdeli“ da “fasilitatori”. aseTi sazomiT midgoma mniSvnelovanwilad ganapirobebs ufro Tanabar “saTamaSo moedans”, rac SesaZlebels gaxdis realuri miRwevebis Sedarebas evropis masStabiT da ar iqneba damokidebuli mxolod qveynebis mSp-sa da kulturis biujetebze. kulturuli ganviTarebis gasaRebi aris is klimati da konteqsti, romelTa farglebSic mxatvruli da Semoqmedebis sxva formebi viTardeba. Tu arsebobs dabrkolebebi – biurokratiuli, samarTlebrivi, finansuri an pirovnuli – mokled iseTi klimati an konteqsti romelic ZiriTadad mtrulia kulturis seqtorisaTvis, kultura ver ganviTardeba. miuxedavad imisa hqonda Tu ara raime sargebeli yofil sabWoTa kulturis sistemas, faqtia rom kultura iyo kontrolis instrumenti. maSin roca am kontrolis sistemis bevri negatiuri aspeqti ukve aRar arsebobs, jer kidev SemorCa garkveuli institucionaluri atavizmi. saxelmwifo seqtoris kuTxiT, damoukideblobis Semdeg saxelmwifo institutebma namdvilad bevrs miaRwies, magram rogorc es kargad SeiZleba Camoyalibebul iqnas inglisur enaze, xandaxan tradiciul kulturis saministroebad yofnis praqtika Warbobda kulturisaTvis saministroebad yofnis tendenciebs da kerZod iseTi sakiTxebis

Page 11: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 11 of 46

mogvarebas, romlebic dakavSirebulia im konteqstTan da klimatTan romelSic kultura moqmedebs. Catarebuli kvlevis da masTan dakavSirebuli samuSaos mizania ganisazRvros is saWiroebani, romlebic gansakuTrebiT Sesatyvisi iqneba aRmosavleT partniorobis kulturuli programis ganviTarebisaTvis da regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis jgufis muSaobisaTvis. kvlevis Sedegad gamoCnda garkveuli Temebi da saWiroebani, maT Soris:

(i) imis gansazRvra Tu vin moiyvans “mwvane ylortebs” da rogor SeiZleba am pirovnebebis, jgufebis da organizaciiebis ukeT mxardaWera;

(ii) ra tipis xelmZRvaneloba iqneba saWiro yvela doneze kulturis dargSi;

(iii) kulturis politikisa da kulturis strategiisaTvis saWiro ZiriTadi elementebis gaSuqeba, rac uzrunvelyofs modernizacias da saSualebas miscems kulturas, kulturis politikas da kulturul saqmianobas dinamiuri wvlili Seitanos socialur da ekonomikur politikaSi da dRis wesrigSi;

(iv) kulturis xelmisawvdomobis xelSewyoba, gansxvavebebis daZleva, rogorc mag. qalaqsa da sofels Soris, da kulturis morgeba Tanamedrove Rirebulebebsa da miswrafebebze, gansakuTrebiT axalgazrdobisa;

(v) warsulis SenarCunebisaTvis mxardaWeris gawonasworeba momavlis SemoqmedebisaTvis mxardaWeriT;

(vi) komunikaciebisa da axali teqnologiebis potencialis da revoluciuri zegavlenis aRiareba xelmisawvdomobis, kulturis moxmarebis, kulturuli TviTmyofadobis da pirovnuli TviT-aqtualizaciis TvalsazrisiT;

(vii) praqtikul da politikis doneze saxelmwifo, regionalur, municipalur, adgilobriv, komerciul da damoukidebel/arasamTavrobo doneebze kulturis sakiTxebSi CarTuli moTamaSeebis SeTanxmebuli moqmedebis mxedvelobaSi miReba da maqsimizacia ise, rom yvela arsebuli resursi kulturasTan mimarTebaSi efeqtianad iyos gamoyenebuli;

(viii) pozitiuri gamocdilebisa da codnis gaziareba mravalferovan da Tavgzaamrev samyaroSi, sadac revoluciurad Seicvala saSualebebi, magram ise swrafad ar Secvlila adamianebis miswrafebebi, SezRudvebi da SiSebi.

kvlevis erT-erTi nawili iyo sxvadasxva qveynis gamocdilebebis Sedareba pozitiuri da neitraluri formiT, raTa es yvelaferi “silamazis konkursad” ar gadagveqcia. am kvlevis mizania, garkveuli xedvis Camoyalibeba da eqvsi qveynisaTvis swrafi “janmrTelobis testis” Catareba kulturasTan, kulturis politikasTan,da kulturis ganviTarebasTan maTi midgomis kuTxiT, iseve rogorc maTi momavali saWiroebebis gansazRvris TvalsazrisiT da obieqturi da subieqturi Sefasebis gakeTeba. VimedovnebT, rom amis safuZvelze Camoyalibdeba Tanmimdevrulad gaazrebuli da damatebiTi Rirebulebis momtani TanamSromloba evrokavSirsa, mis wevr saxelmwifoebsa da aRmosavleT partniorobis wevr qveynebs Soris.

Page 12: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 12 of 46

2. kulturisa da kulturis ganviTarebis zogierTi ZiriTadi maxasiaTebeli saqarTveloSi

aRmosavleT partniorobis yvela qveynis, damoukideblobis mopovebis Semdeg da mniSvnelovanwilad dRevandlamde, saxelisuflo politikis mizani kulturis seqtorSi iyo ubralod gadarCena, rasTanac erTad gansakuTrebuli yuradReba eTmoboda kulturul memkvidreobas, ZiriTadad rogorc erovnuli mSeneblobis da erovnuli TviTmyofadobis politikis nawils, iseve rogorc sabWoTa periodidan namemkvidrebi erovnuli institutebis infrastruqturis SenarCunebas. Aamas yvelafers Tan sdevda didi cvlilebebi sazogadoebaSi, maT Soris ideologiuri cenzuris gauqmeba, sityvis Tavisufleba da kulturis kanonmdeblobis Seqmna da ganviTareba romelsac safuZvlad evropuli modelebi edo.

problema isaa, rom amas yvelafers Tan ar sdevda praqtikuli reformebi da SenarCuneba xSirad niSnavda “gaqvavebas” xolo kulturis politika, dagegmva, marTva da dafinanseba xSirad ar iyo Sesatyvisi im axali garemoebebisa, romlebSic saqarTvelo da sxva qveynebi aRmoCndnen. xSirad pozitiuri qmedebebic ki ver axdenda realur gavlenas, radgan isini mxolod zedapirulad cvlida situacias da ar exeboda Zireul sakiTxebs. kulturis kanonmdebloba amis kargi magaliTia. TviTon kanonebi xSirad kargad iyo Camoyalibebuli, magram ufro xSirad isini iyo ubralod konsultacia gauvleli dokumentebi, romlebsac ar hqondaT aranairi praqtikuli Rirebuleba radgan isini efuZneboda arafunqcionirebad sistemebs. rodesac adgili hqonda reformebis gatarebis mcdelobas isini xorcieldeboda ugulod an ar sruldeboda bolomde, anu tardeboda “naxevar-reformebi”.

saqarTvelos SemTxvevaSi, damoukideblobis Semdgomi periodi xasiaTdeba politikuri areulobiT, maT Soris samoqalaqo omiTa da ufro mogvianebiT ruseTTan samxedro konfliqtiT. politikuri arastabiluroba ver daexmara qveynis ganviTarebas strategiuli dagegmvisa da kulturuli ganviTarebis TvalsazrisiT. TumcaRa, adgili hqonda mniSvnelovan ganviTarebas 2003 wlis “vardebis revoluciisa’ da 2008 wlis saprezidento arCevnebis, mogvianebiT ki imave wels ruseTTan konfliqtis Semdeg. am movlenebma biZgi misca moqmedebis dawyebas, maSin roca 2012 wlis arCevnebi, rogorc ar unda iyos politikurad interpretirebuli, miuTiTebs Semdgom pozitiur demokratiul simwifeze, rac daexmareba uwyvet pozitiur cvlilebebs.

kultura tradiciulad TamaSobda mniSvnelovan rols qveyanaSi da qarTuli kultura da xelovneba, qveynis masStabebTan SedarebiT, didi xnis manZilze sargeblobda gansakuTrebuli warmatebiT saerTaSoriso sarbielze. amitomac arsebobs garkveuli bunebrivi midrekileba politikuri TvalsazrisiT prezidentisa da mTavrobis mier kulturisaTvis prioritetis miniWebisaken, TviT gaWirvebis Jamsac ki. aqedan gamomdinare, miuxedavad saerTaSoriso finansuri krizisisa, romelmac seriozuli gavlena iqonia saqarTvelos ekonomikaze,da damTrgunveli samxedro konfliqtisa ruseTTan, saxelmwifos mier kulturis dafinanseba agrZelebda zrdas.

saqarTveloSi kulturisaTvis samarTlebrivi CarCo aris 1997 wlis kanoni kulturis Sesaxeb, romelic Tavisi bunebiT Zalian zogadia. kulturuli memkvidreoba iyo da rCeba umTavres prioritetad da Tumca iyo braldebebi ZeglTa nusxaSi Setanili Senobebis saeWvo privatizaciasTan dakavSirebiT da Siga da Sig Seusabamo restavraciebi da ase Semdeg, bevri ramis miRweva mainc moxerxda. am konteqstSi saWiroa aRiniSnos rom saministros gadaerqva saxeli da daerqva kulturisa da ZeglTa dacvis saministro, rac naTels hfens saxelmwifos prioritetebs.

2007 wlis kanonma kulturuli memkvidreobis Sesaxeb mniSvnelovnad gamoaswora wina kanonmdeblobis xarvezebi da moaqcia yvelaferi saerTaSoriso standartebis CarCoebSi.

memkvidreobasTan dakavSirebul saerTaSoriso saqmianobaSi CarTuloba, mag. UNESCO-sTan

da ICCROM-Tan TanamSromlobiT da iseTi programebis saSualebiT, rogorc evrosabWos

STAGE programa da misi memkvidre kievis iniciativa, aRmoCnda didad damxmare da produqtiuli qveynisaTvis. amis bolodroindeli kargi magaliTia

Page 13: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 13 of 46

evrokavSiris/evrosabWos mier mxardaWerili PP2 memkvidreobis proeqti kievis iniciativis farglebSi. saqarTvelosaTvis es aris ufro farTo saqmianobisa da gegmis nawili, romlebic ukavSirdeba qveynis ramdenime istoriuli qalaqis centris reabilitacias.

kulturuli memkvidreobis sakiTxebi, imis gaTvaliswinebiT rom saqarTvelos memkvidreobis didi nawili religiuri Sinaarsisaa, potenciurad da xandaxan praqtikuladac qmnis sirTuleebs 2002 wlis sakonstitucio SeTanxmebis, e.w. konkordatis gamo, gaformebulis saxelmwifosa da qarTul marTlmadideblur eklesias Soris, romlis mixedviTac eklesia aRiarebulia yvela religiuri eqsponatisa da Senobis mflobelad, maT Soris maTi romlebic inaxeba muzeumebis koleqciebSi,da agreTve im eklesiebisa, romlebic aRar funqcionirebs.

miuxedavad imisa, rom aSkara prioriteti eniWeba kulturul memkvidreobas, Tanamedrove xelovneba da kultura dafasebulia saxelmwifo doneze, maT Soris mniSvnelovanwilad rogorc saqarTvelos imijis proeqcia sazRvargareT, da mas ufro didi yuradReba daeTmo 2008 wlis Semdeg im ganaxlebuli saerTaSoriso interesis gamo romelic Tan axlavs afxazeTisa da samxreT oseTis separatistul avtonomiur respublikebs. bolo aTwleulis manZilze, Tavdapirvelad SecdomebiT, ganxorcielda mniSvnelovani mcdelobebi raTa aRedginaT qarTuli kinos warsuli dideba da zogadad arc Tanamedrove Teatri da vizualuri xelovneba iyo mTlianad ugulvebelyofili.

regionalizmi saqarTveloSi ukiduresad mniSvnelovania, rac kidev ufro kompleqsurs xdis mis mravalferovnebas da aZlierebs tendencias fragmentaciisaken. aWaris avtonomiuri respublika, sadac mosaxleobis nawils qarTveli musulmanebi warmoadgenen, vardebis revoluciamde iyo de faqto mTlianad damoukidebeli kulturis politikis (da ara marto kulturis politikis) TvalsazrisiT, magram moxda misi warmatebuli reintegracia erovnul politikaSi. rogorc es Cans afxazeTisa da samxreT oseTis problemebis magaliTze saqarTveloSi arsebobs garkveuli dilema da daZabuloba centralizebul da regionalur kontrols Soris balansis kuTxiT, da TviT municipalur xelisuflebasac ki xSirad uCndeba survili “TviTon akeTos saqme” centrisagan an erovnuli CarCoebisagan damoukideblad.

miuxedavad imisa rom 2010 wlis bolos miRebulma axalma konstituciam gadaiyvana qveyana saprezidento sistemidan saparlamento-saprezidento sistemaze, vardebis revoluciis Semdgomi periodidan moyolebuli centralizaciis tendenciebi mainc grZeldeba. kvlav ZalaSia sistema, romelic gulisxmobs regionebSi aTi “rwmunebulis” an prezidentis warmomadgenlis an gubernatoris arsebobas. rwmunebulebis administraciis pasuxismgebloba aris kulturis sakiTxebze mokle daskvnis gakeTeba da praqtikaSi isini TamaSoben paraleluri adgilobrivi administraciis rols, oRond dafinansebulis saxelmwifos centraluri biujetidan da pasuxs ageben uSualod prezidentis winaSe.

muzeumebis reforma da ganviTareba aqtiurad xorcieldeba da aqac xelSesaxeb progresTan gvaqvs saqme. es saqmianoba ZiriTad aqcents akeTebs saqarTvelos erovnuli muzeumis Seqmnasa da konsolidaciaze. aRniSnuli muzeumi Seiqmna rogorc “qolga” TerTmeti muzeumisaTvis da agreTve qve-seqtoris ganviTarebis xelSewyobis mizniT, sadac 2004 wlamde Seqmnili iyo absoluturad uferuli situacia da muzeumTa qseli bevr sferoSi wyvetda funqcionirebas.

miuxedavad imisa, rom ar arsebobs konkretuli sakanonmdeblo debuleba sponsorobis Taobaze is mainc xorcieldeboda sul mcire erTi msxvili sponsoris mier bolo wlebSi, konkretulad qarTu fondis mier, romelic mniSvnelovan rols TamaSobs da romlis mflobelic gaxlavT ukiduresad mdidari da patrioti qarTveli, romelmac bolo dros politikaSi Semoabija.

imyofeba ra jer kidev ganuviTarebel stadiaze, SemoqmedebiTi da kulturuli

industria (CCI) warmoadgens gancxadebul prioritets kulturisa da ZeglTa dacvis saministrosaTvis. Tumca saqmianobis donis gansazRvra jer kidev rTulia, anu

Page 14: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 14 of 46

gansazRvra imisa Tu ra donis zRvari arsebobs miswrafebebsa da realur qmedebas Soris. sainteresoa aRiniSnos, rom miuxedavad kulturis sakiTxebTan dakavSirebuli kanonmdeblobis simwirisa bolo wlebSi, 2010 wels gavida kanoni proeqtirebaze, romelic calsaxad exeba inteleqtualur da msgavs sakuTrebaze uflebasTan

dakavSirebul sakiTxebs da sxva msgavs sferoebs, rac cxadia mniSvnelovania CCI-s ganviTarebis waxalisebis konteqstSi.

Page 15: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 15 of 46

3. kvleviTi mimoxilva 3.1. konteqsti / klimati 3.1.1. sakanonmdeblo, sagadasaxado, saregistracio da dasaqmebis sakiTxebi romlebsac

gavlena aqvT kulturaze. ramdenad uwyobs es sakiTxebi xels kulturisa da Semoqmedebis ganviTarebas

a. erovnuli kanonmdeblobis (mag. rogorc es aRqmulia kulturis seqtoris “moTamaSeebis”

mier), kulturis ganviTarebaze an kulturis seqtoris “janmrTelobaze” uSualo zemoqmedebis done da am sakiTxis seriozulobis xarisxi

maSin roca kulturisa da ZeglTa dacvis saministro (MCMP) kiTxvis niSnis qveS ayenebs am mtkicebas, erovnuli kanonmdebloba namdvilad aRiqmeba kulturul seqtorSi momuSave zogierTi eqspertis mier rogorc arasruli da seriozuli naklovanebebis mqone. isini miiCneven, rom kulturuli memkvidreobis Sesaxeb kanons (2007), mag. aklia konkretuli kanonqvemdebare aqtebi da administraciuli instrumentebi. zogierTi sakamaTod miiCnevs, rom arsebobs seriozuli uzustobebi uflebaTa da pasuxismgeblobaTa ganawilebis kuTxiT sxvadasxva mflobels Soris, rogorc mag. kerZo seqtori, eklesia, saxelmwifo da a.S. miuxedavad imisa, rom sakonstitucio SeTanxmeba avtokefalur marTlmadideblur eklesiasa da saxelmwifos Soris, sxvaTa Soris, aRwers TiToeuli mxaris pasuxismgeblobas religiuri Zeglebis mimarT, debulebebi sakmaod bundovania, rasac xSirad mivyavarT kulturuli memkvidreobis SenarCunebis araswor marTvamde. TviT kanoni zogierT muxlSi sazRvravs rogorc saxelmwifos, aseve kerZo struqturebis uflebebsa da movaleobebs. kulturisa da ZeglTa dacvis saministros gaaCnia kulturuli memkvidreobis privatizaciis kontrolis ufleba kanonis saxelmwifo sakuTrebis Sesaxeb farglebSi (2010).

aseve garkveulwilad miiCneva, ,rom kanoni muzeumebze araadeqvaturia da ewinaaRmdegeba sxva kanonqvemdebare aqtebs da masTan dakavSirebul kanonebs. gamomdinare aseTi sisusteebidan seriozul sakiTxad dgas mag. mosazreba sxvadasxva doneze, rom ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros uflebas privatizacia gaukeTos dacul saxelmwifo mflobelobaSi arsebul Zeglebs mivyevarT iseT privatizaciebamde, rodesac ver sruldeba xelSekrulebebis mkafiod gansazRvruli pirobebi gamoyenebaze, dacvis pasuxismgeblobebze, funqciaze da sxv. kulturuli memkvidreobis ijariT gacema namdvilad ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros pasuxismgeblobis qveSaa, kulturisa da ZeglTa dacvis saministrosTan

TanamSromlobiT. MCMP-s mtkicebiT aseT problemebs adgili ara aqvs da privatizaciebis SemTxvevaSi mas aqvs kontraqti moijaresTan kulturuli memkvidreobis kanonze dayrdnobiT.

b. aris Tu ara erovnuli kanonmdebloba zogadi Tu kulturasTan mimarTebiT konkretuli da

axdens Tu ara gavlenas kulturisa da Semoqmedebis ganviTarebaze

kanonmdebloba kulturasTan mimarTebiT konkretulia da yvela Sesabamisi kanoni kulturaze TiTqos adgilzea, rogorc mag. konkretuli kanonebi muzeumebze, kinoze, Teatrebze da sxv. da mainc arsebuli kanonmdebloba ar uzrunvelyofs saTanado bazas kulturis seqtoris SemoqmedebiTi ganviTarebisaTvis, da ar aris garanti kulturuli resursebis dacvisa da qveynis sayovelTao ganviTarebaSi maTi integraciisa. es aris kulturasTan dakavSirebiT konkretuli kanonmdebloba, romelic relevanturia aq, radganac arsebobs konkretuli individualuri kanonebi kulturaze, muzeumebze, Teatrebze, kanoni kinematografiis mxardaWeraze saxelmwifos mier, kanoni kulturuli saqonlis saqarTveloSi importsa da saqarTvelodan eqsportze da sxv.

g. kulturaze kanonmdeblobis magaliTebi romlebic kargad muSaobs.

informaciis moZieba ver moxerxda.

Page 16: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 16 of 46

d. kulturis sakiTxebTan dakavSirebuli axali an gadasinjuli kanonmdebloba romlis mizania moagvaros aRqmuli problemebi da am problemebis aRweriloba.

informaciis moZieba ver moxerxda.

e. ramdenad uSlis sagadasaxado wesebi da sakiTxebi xels kulturis ganviTarebas da kulturis dargis sijansaRes (rogorc es aRqmulia kulturis dargSi dakavebulebis mier).

saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, muxli 168.2.b, saqarTvelos sapatriarqos mier dakveTili momsaxureba, rogorc mag. eklesiebis mSenebloba, restavracia an

moxatva, Tavisufldeba dRg-sagan. muxli 168. 2 g-s Tanaxmad , პირის მიერ საქართველოს

კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსთან შეთანხმებით მსოფლიო მემკვიდრეობის

ნუსხაში შეტანილი, ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის ან/და საკულტო-რელიგიური

დანიშნულების კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების სარესტავრაციო, სარეაბილიტაციო,

საპროექტო და კვლევითი სამუშაოების შესრულება

agreTve Tavisufldeba dRg-sagan. saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi aseve awesebs garkveul stimulebs saqvelmoqmedo organizaciebisaTvis, mag. masSi naTqvamia rom qvelmoqmedeba Tavisufldeba saSemosavlo gadasaxadisagan, garda im SemTxvevebisa roca mogeba miRebulia ekonomikuri saqmianobiT. saqvelmoqmedo organizaciebis mier miRebuli grantebi, sawevro gadasaxadebi da Semowirulobebi ganTavisuflebulia gadasaxadisagan. (saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi, muxlebi 99 da 117). Tumca Tu organizacia (saqvelmoqmedo an komerciuli) gaiRebs saqvelmoqmedo Sewirulobas an wvlils saqonlis, fulis an momsaxurebis saxiT fizikur piris mimarT, es iTvleba rogorc beneficiaris Semosavali da donori (saqvelmoqmedo an komerciuli organizacia) valdebulia gadaixados masze gadasaxadi romelic midis saxelmwifo biujetSi. cxadia aseTi wesebi arTulebs Semowirulobebis gaRebisa da wvlilis Setanis sakiTxebs da aZvirebs qvelmoqmedebas (ix. “moxaliseoba–saerTaSoriso praqtikis analizi da qarTuli kanonmdeblobis reforma” http://www.epfound.ge/, Tavisuflebis institutis mier evraziis fondis dakveTiT Catarebuli kvleva).

ArsaniSnavia, rom rac Seexeba individualur saSemosavlo gadasaxads, sagadasaxado kodeqsi ar adgens araviTar stimulebs romlebic mimarTuli iqneboda filantropiuli saqmianobis waxalisebisaken, sxva sityvebiT - sagadasaxado SeRavaTebs saqvelmoqmedo saqmianobisaTvis.

kanoni adgens, rom komerciul iuridiul pirebs SeuZliaT awarmoon saqvelmoqmedo an filantropiuli saqmianoba magram am SemTxvevaSi isini Tavisufldebian gadasaxadisagan Tu aseTi saqmianoba xorcieldeba saqvelmoqmedo organizaciis saSualebiT, e.i. arapirdapir. kompanias aqvs ufleba klasifikacia gaukeTos Tavis filantropiul da saqvelmoqmedo Sewirulobebs rogorc gadasaxadisagan gaTavisuflebul xarjebs mis gadasaxads daqvemdebarebuli mogebis 10 %-an zRvramde.

v. kulturis sakiTxebze momuSave arasamTavrobo organizaciebis an komerciuli pirebis

registraciis procesi: xangrZlivoba, fazaTa raodenoba, gaweuli xarjebi, sirTule. arasamTavrobo organizaciis daregistrireba Zalian martivia. saWiro dokumentebis (piradobis mowmoba, wesdeba) wardgena xdeba notariusTan da Semdeg erovnul sajaro reestrSi. Amgvarad, gasavlelia mxolod ori stadia da amis gakeTeba SeiZleba erT dReze naklebSi. Rirebuleba damokidebulia damfuZnebeli xelismomwerebis raodenobaze da muxlebis sirTuleze, anu imaze Tu ras amtkicebs notariusi magram arasodes aRemateba 100 lars (45 evros). organizaciam unda uzrunvelyos iuridiuli misamarTi da wesebSi bolodroindeli cvlilebis Tanaxmad, el-fostis misamarTi.

igive exeba komerciuli piris daregistrirebasac; es procedurac Sedgeba mxolod notariusisa da sajaro reestris operaciebisagan da SeiZleba Sesruldes ramdenime saaTSi, Tu yvela saWiro dokumenti, rogorc mag. wesdebebi, mowmobebi wesrigSia da

Page 17: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 17 of 46

Seesabameba kanons. komerciuli organizaciis registraciis Rirebuleba cotaTi ufro maRalia. Tu organizacias gaaCnia sadamfuZneblo kapitali, saregistracio gadasaxadi iangariSeba mis mixedviT.

3.1.2. gamWvirvaleoba da korufcia

a. qveynis reitingi Transparency International Index-Si: amJamindeli reitingi wina or welTan

SedarebiT saqarTvelos ukavia 64-e adgili Transparency International Corruption Perceptions Index_Si 2011 wels 4.1 quliT, nacvlad 68-e adgilisa 2010 wels 3.8 quliT da 66-e adgilisa 2009 wels 4.1 quliT.

b. nebismieri sxva saimedo wyaro romelic axdens kulturis seqtorSi uSualo korufciis an

gamWvirvalobis ganzrax Seqmnili simwiris arsebobis ilustrirebas an kulturis dargze zogadi korufciis gavlena

pirdapiri korufcia ukve aRar arsebobs, magram gamWvirvaleobis nakleboba jer kidev problematuria. miuxedavad kulturis saministros mtkicebisa, rom kulturis proeqtebis dafinanseba xdeba saministros veb-gverdze Riad gamocxadebuli konkursebis Sedegad, aseTi gancxadebebi iSviaTad Tavsdeba da gadawyvetilebebis miRebis procesi ar aris srulad gamWvirvale. Zalian iSviaTia, rom kulturul scenaze axlad gamosulma pirovnebam an xelovanTa jgufma damoukideblad moipovos saxelmwifo dafinanseba xelovnebis/kulturis proeqtisaTvis, radgan gacilebiT ufro xSirad gadawyvetilebebi miiReba aRiarebuli jgufebis an pirovnebebis sasargeblod, romlebsac personaluri kontaqtebi aqvT an saministrosa an ufro maRal doneze.

araa gasakviri, rom MCMP ar iziarebs am Sexedulebas da gamWvirvaleobis magaliTad mohyavs rom erovnuli memkvidreobis saagantos mier dakveTili yvela sareabilitacio samuSao eqvemdebareba Ria tenders da rom yvela sakonkurso gancxadeba ibeWdeba

gazeTSi da saministros veb-gverdze. MCMP-s mier dResdReobiT xdeba 83 organizaciis sagranto dafinanseba.

3.1.3. oficialuri da sajaro informaciis uzrunvelyofa da gavrceleba

a. ganTavsebulia Tu ara kulturis saministros oficialur veb-gverdze kulturis sakiTxebze arsebuli kanonmdebloba an miTiTebulia Tu ara iolad mosaZebni bmuli?

saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministrom ganaaxla Tavisi veb-gverdi

www.mcs.gov.ge 2011 wlis ivnisSi. axla is gacilebiT ufro informatiulia vidre winaT. seqciis “Cvens Sesaxeb” qveS, sakanonmdeblo aqtebis qveS mocemulia sia yvela Sesabamisi kulturuli kanonmdeblobisa, romelic advili CamosatvirTia vord-is formatSi. parlamentis veb-gverdze agreTve aris kanonebis Sesaxeb monacemTa baza, saidanac kulturasTan dakavSirebuli kanonebi advilad SeiZleba iyos moZiebuli da CamotvirTuli.

http://www.mcs.gov.ge/text-6.html

http://www.parliament.ge/index.php?kan_kat_id=43&sec_id=69&lang_id=GEO&kan_name=&kan_text=&kan_fro

m=&kan_to=&kan_num=&Search=%E1%83%AB%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90

b. kulturuli organizaciebis /an subieqtebisaTvis rCevis, daxmarebis/dafinansebis micemis

kuTxiT kulturis saministros veb-gverdis efeqtianobis xarisxi. aseTi rCevebi ar aris veb-gverdze. saministros mier gamocxadebuli konkursebis SemTxvevaSi, informacia Tavsdeba veb-gverdze.

Page 18: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 18 of 46

g. saministros veb-gverdze kulturuli organizaciebis da/an subieqtebisaTvis kulturis saministros mier gasul wlebSi gamoyofili daxmarebisa an dafinansebis Sesaxeb informaciis xelmisawvdomoba

kulturis saministros veb-gverdze, saTauris “kultura” qveS CamoTvlilia kulturis dargebi, rogorc mag. kino, Teatri, vizualuri xelovneba da sxva. Yyovel dargs gaaCnia qve-seqcia: programa, proeqtebi, galerea. Pproeqtebis qveS, mxolod ors Svididan – vizualuri xelovneba da literatura – gakeTebuli aqvs CamonaTvali amJamindeli da warsuli proeqtebisa, umetesoba wina wlidan, Tumca zogierTic ufro gviani periodis, maSin roca danarCenebs CamoTvlili aqvT zogierTi gansaxorcielebeli iniciativa an ganTavsebuli aqvT programebi proeqtebis nacvlad.

d. kulturis saministros biujetze, gamoyofil Tanxebsa da realur xarjebze metnalebad

detaluri informaciis arseboba saministros veb-gverdze saqarTvelos administraciuli kodeqsis, nawili 3-is, informaciis gamWvirvaleobaze, Tanaxmad saministros biujeti Ria dokumentia romelic sajarod unda iqnas gamoqveynebuli. amJamad, saqarTvelos iusticiis saministro SeimuSavebs “Ria mTavrobis strategias” rac daavaldebulebs yvela saministros gamoaqveynos Tavisi struqtura, informacia Statze da sabiujeto informacia. dResdReisobiT kulturis saministros veb-gverdze ar devs informacia saministros biujetis an realuri xarjebis Sesaxeb.

maSin roca MCMP-s veb-gverdze ar devs biujetTan dakavSirebuli informacia, aseTi

informacia xelmisawvdomia finansTa saministros veb-gverdze (www.mof.gov.ge) MCMP-m agreTve ganacxada, rom aseTi informaciis miReba SesaZlebelia informaciis Tavisuflebis kanonis Tanaxmad.

e. Tu arc erTi a) dan d) -mde punqti ar arsebobs kulturis saministros veb-gverdze,

arsebobs ki saerTod isini raime eleqtronul (sxva cnobil veb-resursSi) an beWdviT formatSi.

garkveuli informacia saministros xarjebis Sesaxeb xelmisawvdomia veb-gverdze www.opendata.ge romelic gaxsnili aqvs erT-erT arasamTavrobo organizacias. is gamoiTxovs sabiujeto informacias sajaro organizaciebisagan da debs gverdze imave formiT rogoriTac iRebs, xandaxan es aris arasruli informacia. es veb-gverdi arc ise kargadaa cnobili, ase rom misi moZebna arc ise iolia.

saqarTvelos administraciuli kodeqsis Tanaxmad, nebismier pirovnebas SeuZlia sabiujeto informaciis moTxovna nebismieri sajaro dawesebulebisagan da dawesebuleba valdebulia miawodos es informaciia moTxovnili formiT 2 kviris ganmavlobaSi. es debuleba umetes SemTxvevaSi sruldeba.

v. kulturis saministros veb-gverdis gamoyenebis done (anu veb-statistika, mag. gverdis

gaxsna, gverdis mnaxvelTa ricxvi da a.S.). kulturis saministros ar gaaCnia statistika misi veb-gverdis gamoyenebis Sesaxeb.

z. kulturis saministros veb-gverdze jvaredini miTiTebis done sxva saministroebisa Tu centraluri Tu adgilobrivi xelisuflebis organoebis veb-gverdebze, mag. ganaTlebis, axalgazrdobis, licenzirebasTan dakavSirebuli Tu sxv., kulturis, integrirebuli dagegmvis da kulturuli saqmianobis aqtualuri sakiTxebis mimarT.

kulturis saministros veb-gverdze “bmulebis” qveS miTiTebulia yvela sxva saminostros veb-gverdebi. mTavar gverdze agreTve mocemulia kulturuli memkvidreobis erovnuli saagentos iseve rogorc sxva erovnuli programebis veb-gverdebis misamarTebi.

Page 19: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 19 of 46

3.1.4. kulturis politikis integracia sxva politikasa da strategiebSi

a. politikis dokumentebis an informaciis sxva oficialuri wyaroebis arseboba kulturis politikis integracia Cans erovnuli usafrTxoebis koncefciaSi, sadac laparakia saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis mniSvnelobaze (http://www.nsc.gov.ge/eng/index.php) saqarTveloSi da sazRvargareT, okupirebul teritoriebze (e.i. samxreT oseTsa da afxazeTSi) memkvidreobis Zeglebis mdgomareobisadmi gansakuTrebuli yuradRebis daTmobiT. farTod ganixileba agreTve kulturuli turizmis ganviTarebac, magram rogorc Cans kvlavac ar arsebobs sajarod xelmisawvdomi dokumentebi, romlebic aRwers qveynis politikas am sferoSi. dokumentSi erovnuli turizmis ganviTareba da investiciebi, strategia saqarTvelosaTvis, romelic 2008 wels Seadgina amerikulma kompaniam, naTqvamia rom kulturuli memkvidreobis dacva da SenarCuneba aris erT-erTi prioriteti da rom memkvidreoba aRiarebulia turizmis ganviTarebisaTvis umniSvnelovanes aqtivad da mTavar mimzidvel Zalad qarTveli da ucxoeli turistebisaTvis. imave dokumentSi, investiciebisaTvis prioritetebis qveS, sxva proeqtebTan erTad kulturuli memkvidreobis SenarCunebis programa miCneulia potenciur strategiul katalizatorad qarTuli turizmis ganviTarebisa da masSi investirebisaTvis rac qmnis fundaments ganviTarebis koncefciisaTvis. es dokumenti ar aris xelmisawvdomi ekonomikis saministros veb-gverdze, romelSic Sedis turizmis departamenti , da is jer arc miuRiaT, ase rom mas ara aqvs savaldebulo statusi.

b. saministroTa, uwyebaTa da departamentTa Soris erToblivi saqmianobis magaliTebi. kulturis saministrosa da sxva uwyebebs Soris TanamSromlobis ramodenime magaliTi: saavtoro uflebebis dacvis mizniT kulturis saministro TanamSromlobs Sinagan

saqmeTa saministrosa da “saqpatentTan”, inteleqtualuri sakuTrebis erovnul centrTan.

kulturis saministro TanamSromlobs iusticiis saministrosa da Sinagan saqmeTa saministrosTan kulturis sferosTan dakavSirebul sisxlis samarTlebriv danaSaulTa saqmeebis sakiTxebze.

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministrosTan TanamSromlobis Sedegad, kulturis saministrom xeli Seuwyo qarTuli kino industriis ganviTarebas. erT-erTi magaliTi am erToblivi iniciativiT motanili sargeblisa aris is, rom bolivudis prodiuserebi dainteresdnen saqarTveloSi gadaRebebiT. 2011 wels

saqarTvelo gaxda Eurimages monawile.

ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan TanamSromlobiT kulturis saministro axorcielebs ramdenime proeqts rogorc mag. muzeumebis programa, romlis meSveobiTac saxelmwifo skolebis moswavleebs utardebaT gakveTilebi saqarTvelos erovnul galereaSi weliwadSi ramdenjerme.

Sinagan saqmeTa saministro, misi sagangebo situaciebis marTvis departamentis saSualebiT TanamSromlobs kulturisa da ZeglTa dacvis saministrosTan sagangebo situaciebSi kulturuli memkvidreobis dacvisa da marTvis mizniT detaluri gegmebisa da wesebis SemuSavebis kuTxiT. 2008 wlis saqarTvelos prezidentis brZanebuleba stiqiur da adamianebis mier gamowveul sagangebo situaciebze erovnuli reagirebis gegmaze Seicavs Tavs moZravi kulturuli memkvidreobis dacvaze sagangebo situaciebSi.

erovnuli uSiSroebis sabWo TanamSromlobs MCMP-sa da mis saagentosTan, kulturuli memkvidreobis dacvis erovnul saagentosTan iseT sakiTxebze, rogoricaa kulturuli memkvidreobis dacva okupirebul teritoriebze da erovnuli memkvidreobis dacvis gadaudebeli gegmebi, iseve rogorc erovnul umciresobaTa memkvidreoba/kultura. aseTi TanamSromlobis magaliTs adgili hqonda 2008 wels rusul-qarTuli omis Semdeg

Page 20: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 20 of 46

rodesac uwyebaTSorisma samoqmedo jgufma Seadgina oficialuri gacxadeba kulturuli memkvidreobis Zeglebis mdgomareobaze omgamovlil teritoriebze.

arsebobs agreTve Semwynareblobis da erovnuli integraciis sabWo, romlis wevric gaxlavT kulturis ministris moadgile, arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebTan, sxva saministroebis warmomadgenlebTan da parlamentis wevrebTan erTad. ufro detaluri informaciis miReba inglisur enaze umciresobaTa integraciis sakiTxebsa da sxva Temebze SegiZliaT veb-gverdze http://diversity.ge/eng/

g. regularuli formaluri da araformaluri dagegmva, konsultaciebi, an msgavsi Sexvedrebi.

ix. seqcia b, zemoT.

3.1.5. realuri angariSvaldebuleba da gaxsniloba

a. oficialuri regularuli konsultaciebi da brifingebi: (1)kulturis dargis warmomadgelebTan; da (2) masmediis warmomadgenlebTan

ar arsebobs oficialuri an regularuli konsultaciebis praqtika kulturis saministrosa da kulturis sferos sxva moTamaSeebs/media warmomadgenlebs Soris. Mmasmediis urTierTqmedeba saministrosTan Semoifargleba erTjeradi konkretuli RonisZiebebis gaSuqebiT, romlebic organizebuli da mxardaWerilia saministros mier an zogierTi sxva RonisZiebiT, romelic sazogadoebis gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs. saministroSi daaxloebiT 2006 wlamde arsebobda mrCevelTa sabWo, romelic iyo nebayoflobiTi organo da Sedgeboda kulturis dargis ramodenime kargad cnobili warmomadgenlisagan, romelTagan saministro sxvadasxva sakiTxebze konsultaciebs iRebda. es struqtura ukve aRar arsebobs da ministrs hyavs mudmivi mrCevlebi – isini arian saministros Statis nawili da rCevas aZleven ministrs yovel Sesabamis sferoSi. moiazreba am sabWos xelaxla SemoReba, magram es sakiTxi gadawyvetili jer ar aris.

b. zogadi politikis, sabiujeto da aqtivobebis Sesaxeb dainteresebuli sazogadoebisaTvis

informaciis miwodebis. regularuloba informacia zogad politikasa da saqmianobaze ZiriTadad farTod Suqdeba da reklamirdeba, magram zogierTi tipis informacia, romelmac SeiZleba azrTa sxvadasxvaoba gamoiwvios SesaZloa ar moxvdes sajaro sivrceSi (mag. Seusabamo “reabilitaciis” samuSaoebi, an gadaWarbebulad Zviri biujeti erTi koncertisaTvis). magaliTad, SesaZloa moxdes zogierTi Zeglis privatizacia, siidan amoReba da a.S. maSin roca informaciis miReba (romelic sajaro da Riaa) aseT gadawyvetilebebze SesaZloa mizanmimarTulad Seferxdes. iyo SemTxvevebi rodesac arasamTavrobo organizacia iTxovda daswrebas kulturis saministros gaerTianebuli samecniero meTodologiuri komisiisa da Tbilisis arqiteqturis samsaxuris Sexvedrebze, magram aseTi moTxovnebi uaryofil iqna. es faqtiurad aris saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis darRveva.

g. Kramdenad xelmisawvdomia kulturasa da kulturis dargze pasuxismgebeli pirebis biznes

gegmebi da miznebi mosaxleobisaTvis

biznes gegmebis arsebobaze informacia ver mogrovda magram aq albaT Sesabamisi iqneba vaxsenoT memkvidreobis konservaciis gegmebi. aseTi gegmebis an sxva gegmebis gamxela sazogadoebisaTvis jer kidev ar aris Cveuli praqtikis ambavi. bagratis taZarma,

romelic UNESCO-s daculi Zeglebis siaSia Setanili, da masTan dakavSirebulma samuSaoebma, gamoiwvia didi sazogadoebrivi protesti da gaxda sazogadoebrivi yuradRebis sagani 2009 wlis Semdeg. misi reabilitaciis gegmebi ar iyo sazogadoebisaTvis xelmisawvdomi da arc profesionalebs Soris ganxiluli im dros

Tumca sazogadoebis Sexvedra Sedga MCMP-Si 2012 wlis ivlisSi.

Page 21: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 21 of 46

aseve moixsenieba dagegmvasTan dakavSirebuli araadekvaturi informaciis miwodebis an konsultaciebis msgavsi sakiTxebi. cota xnis winandeli SemTxveva iyo dakavSirebuli gudiaSvilis moedanTan, romelic bolo dros gaxda investiciebis mozidvis adgili. rekonstruqciis gegmebma, romelic cnobili gaxda ucxoeli investoris veb-gverdidan, gamoiwvia samoqalaqo sazogadoebis jgufebis regularuli saprotesto aqciebi. am protestebisa da municipalitetisa da investorisaTvis gagzavnili werilis Sedegad, qalaqis meriis samsaxurma sakuTar veb-gverdze gaakeTa ramdenime gancxadeba sadac naTqvami iyo, rom sakuTreba ar gasxvisebula da rom moedanze Catarebul sareabilitacio samuSaoebSi CarTuli iqneboda sazogadoeba. proeqtis prezentaciis mizniTMmeriam sabolood moiwvia kreba sadac agreTve mipatiJebuli iyvnen damoukidebeli eqspertebi, magram iq ar iyvnen adgilobrivi Temis an farTo sazogadoebis warmomadgenlebi.

3.1.6. wvlili kulturis dargSi

a. rogor aRiqvamen kulturis dargis profesionalebi centraluri da adgilobrivi xelisuflebis cnobierebis dones kulturisa da kulturuli saqmianobis potenciur rolze socialur da ekonomikur ganviTarebaSi, sazogadoebriv erTianobaSi, konfliqtebis gadawyvetasa da kulturaTa Soris dialogSi.

kulturis potenciuri roli ekonomikis ganviTarebaSi xSirad moxseniebulia kulturuli turizmis ganviTarebasTan dakavSirebiT – mag. kulturuli memkvidreobis Zeglebis maxloblad infrastruqturis ganviTareba. sxva dargebi, romlebSic kulturas SeuZlia Seitanos Tavisi wvlili da iyos maTSi integrirebuli saerTod ar aris naxsenebi. samwuxarod ar tardeba aranairi kvleva im ekonomikuri sargeblis TvalsazrisiT, romelic SeiZleba miRebul iqnas kulturis sferosa da kulturul memkvidreobaSi investiciebis Cadebis Sedegad. saxelmwifos mier dafinansebuli mniSvnelovani urbanuli reabilitaciis proeqtebze ar Catarebula aranairi xarjisa da sargeblianobis analizi.

centraluri mTavrobis doneze naklebad esmiT Tu ra ekonomikuri sargebeli SeiZleba moitanos saTanadod Sesrulebulma urbanulma sarestavracio proeqtma. bolo dros ganxorcielebuli an mimdinare sarestavracio samuSaoebisas siRnaRis, Tbilisis, mcxeTis, baTumis, quTaisis, Telavis istoriul centrebSi, bevri memkvidreobis sakiTxebze momuSave eqspertis TvalsazrisiT, darRveul iqna sarestavracio principebi da istoriuli centrebis auTenturobas da mTlianobas seriozuli ziani miadga, zogierT SemTxvevaSi maTi mTlianad gaqrobis safrTxec ki Seiqmna. Sedegad, am proeqtebma, romelTa dasafinanseblad didZali saxelmwifo saxsrebi daixarja, moitana myisieri, mokle vadiani Sedegebi romlebic ubralod droebiT akmayofileben mosaxleobis gemovnebas Tavisi ganaxlebuli fasadebiT. meores mxriv, grZelvadiani Sedegebi am proeqtebisa SeiZleba iyos is, rom Seusabamod ganxorcielebuli konservaciuli samuSaoebisa da istoriuli da mxatvruli Rirebulebebis dakargvis Sedegad daecema am istoriuli adgilebis ekonomikuri Rirebuleba da mnaxvelTa raodenobis da sxva ekonomikuri zrdis sxva indikatorebi aRar iqneba iseTi maRali, rogorc es SesaZlebelia yofiliyo.

MCMP sakamaTod miiCnevs zogierTi kulturis seqtorSi momuSave profrsionalis mosazrebas, aRniSnavs ra rom istoriul centrebSi Catarebuli samuSaoebi xorcieldeba profesionalebis mier da rom braldebebi TiTqos adgili hqondes araSesaferis sarestavvracio da sakonservacio standartebs usamarTlo da usafuZvloa.

miuxedavad amisa, zogierT doneze arsebobs aRqma, rom gansakuTrebiT Tbilisis istoriul ubnebSi,investorebi daJinebiT moiTxoven istoriuli Zeglebis “siidan amoRebas”, Zveli Senobebis dangrevas da investorebisaTvis Tavisulebis micemas nagebobaTa struqturebis Sesacvlelad ar emorCilebian ra sayovelTaod miRebul Tanamedrove konservaciis principebs. mTavrobas sjera, rom swori investiciebi da sruli liberalizaciis politika moutans qalaqsa Tu sofels ganviTarebas, maSin roca am ideis kritikosebs sjeraT, rom xandaxan arasaTanado yuradReba eqceva Zeglebis kulturul, istoriul da auTentur Rirebulebebs, romelTa gonivrulad

Page 22: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 22 of 46

gamoyenebis SemTxvevaSi, faqtiurad gazrdida am konkretuli an urbanuli Zeglebis ekonomikur Rirebulebas.

b. statistikuri monacemebis, Catarebuli kvlevisa da am sferosTan dakavSirebuli codnis

xarisxi da xelmisawvdomoba

ar Catarebula aranairi kvleva am mimarTulebiT, xolo diskusiebs aseT Temebze iSviaTad aqvs adgili an mxolod axla iwyeba zogierTi donorebis mier dafinansebuli proeqtebis farglebSi. SemoqmedebiTi industriis ganviTareba kulturis saministrom gamoacxada prioritetad 2011 wlisaTvis. is dResac prioritetulia, radgan saministros veb-gverdze, seqciis “prioritetebi” qveS naTqvamia, rom dasavluri gamocdilebis Sesabamisad umjobesi iqneboda gvelaparaka kulturis dargze, rogorc SemoqmedebiTi industriis dargze da rogorc qveynis ekonomikis erT-erT seqtorze. kulturis saministros veb-gverdze naTqvamia: “SemoqmedebiTi industria niSnavs produqts, romelic iqmneba pirovnebis SemoqmedebiTi niWisa da unarebis meSveobiT da daculia saavtoro uflebis Sesaxeb kanoniT. am procesis mizania dasaqmebis SesaZleblobebis Seqmna.” am mizniT saministrom mxari dauWira mcire zomis sawarmos Seqmnas, sadac dasaqmebulia daaxloebiT 40 xelosani, romlebic qmnian tradiciul sufrebs romlebic Semdgom iyideba rogorc suvenirebi. saministrom daafinansa katalogis gamocema da daexmara sawarmos marketingsa da popularizaciaSi. 3.1.7. damoukidebeli da arasamTavrobo seqtoris roli

a. arasamTavrobo kulturis seqtoris potencialisa da mniSvnelobis (umniSvnelobis) aRqma:

centraluri xelisuflebis mier

centraluri xelisufleba aRiqvams kulturis sferoSi momuSave arasamTavrobo organizaciebis rols rogorc sakmaod mniSvnelovans da acxadebs rom kulturis saministros kargi urTierToba aqvs maTTan. saministros oficialuri piris TqmiT, dasafinanseblad Semotanili saproeqto ganacxadebis 30-40% modis aqtiuri arasamTavrobo organizaciebidan. arsebobs ramdenime kulturis sakiTxebze momuSave organizacia, romelic ukve moRvaweobs araerTi aTwleulia. Tumca arasamTavrobo organizaciebis umetesobas am sferoSi uWirs dafinansebis mopoveba. aris daaxloebiT eqvsi kulturuli organizacia romelic axerxebs iyos aqtiuri da moipovos saerTaSoriso da adgilobrivi donorebis dafinanseba. es organizaciebi axorcieleben mniSvnelovan iniciativebsa da saqmianobas magram maTi gavlenis done saxelmwifo kulturis politikaze da sazogadoebriv azrze arc Tu ise didia.

Aadgilobrivi xelisuflebis mier

Tbilisis adgilobrivi xelisufleba kargad TanamSromlobs arasamTavrobo organizaciebTan. regionebSi arasamTavrobo seqtori arc Tu ise kargadaa ganviTarebuli da adgilobrivi xelisufleba praqtikulad ar endoba arasamTavrobo organizaciebs. sakuTar regionSi arasamTavroebTan raime sferoSi TanamSromlobis SemTxvevaSi, regionaluri mmarTveloba rogorc wesi aseTi TanamSromlobis Taobaze rCevasa da nebarTvas iTxovs centraluri xelisuflebisagan.

b. rogor aRiqvamen kulturis dargis profesionalebi arasamTavrobo kulturis seqtoris

potencials da mniSvnelobas (umniSvnelobas) kulturis dargis profesionalebi Zalian dadebiTad afaseben arasamTavrobo organizaciebis potencials.

g. registrirebuli kulturis sferoSi moRvawe arasamTavroebis raodenoba ar arsebobs oficialuri statistika da Sefasebac rTulia.

Page 23: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 23 of 46

d. kulturis sferoSi moRvawe aqtiuri arasamTavroboebis raodenoba Cveni SefasebiT or aTeulze odnav meti albaT axloa sinamdvilesTan.

e. kulturis sferoSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebisa da damoukidebeli ara-

komerciuli kulturuli organizaciebis raodenoba, romlebSic 15 adamianze metia dasaqmebuli

Cveni SefasebiT, arsebobs daaxloebiT Tormeti aseTi organizacia.

3.1.8. kerZo da komerciuli seqtorebis roli

a. komerciuli kulturis seqtoris potencialisa da mniSvnelobis aRqma:

centraluri xelisuflebis mier ar arsebobs statistika komerciuli kulturuli organizaciebis mniSvnelobis Sesafaseblad. arsebuli komerciuli kulturis sferoebidan kino, televizia da musika aris yvelaze ufro popularuli da gavleniani. saministros oficialuri piris mosazrebiT, aseTi organizaciebi ar TamaSoben mniSvnelovan rols. komerciuli kino-Teatrebi mxars uWeren saxelisuflebo iniciativebs mag. TavianTi farTebis usasyidlod gamoyofiT saxelmwifos mier dafinansebuli kino-festivalebisaTvis da a. S. samagierod saministro cdilobs daexmaros aseT komerciul struqturebs ucxoeTSi maTTvis partniorebis moZiebiT da maTi produqciis popularizaciiT.

Aadgilobrivi xelisuflebis mier

Kkomerciuli kulturis dargis profesionalebis mier

Aara-komerciuli seqtoris profesionalebis mier

qarTul konteqstSi da am kvlevis farglebSi Znelia darwmunebiT gansazRvro Tu rogori aRqma aqvT maT kerZo da komerciuli kulturis seqtorebisa. sazogadod maT iseTi ganwyoba aqvT, TiTqos kerZo/komerciuli seqtori ukeTesad finansdeba da ufro didi gavlena aqvs, miuxedavad imisa asea Tu ara es sinamdvileSi.

b. registrirebul biznesTa raodenoba, romelTa klasificirebac SeiZleba rogorc kulturis dargis nawilisa, an nebismieri Sesabamisi statistika komerciul kulturul saqmianobaze

monacemTa moZieba ver moxerxda.

g. komerciuli kulturis seqtoris finansuri brunva Tu aseTi arsebobs oficialur statistikur monacemebSi an nebismier sxva saimedo wyaroSi

monacemTa mopoveba ver moxerxda.

d. im komerciuli kulturuli organizaciebis raodenoba, romelSic dasaqmebuliaa 50-ze meti adamiani

monacemTa mopoveba ver moxerxda. 3.1.9. erovnuli Cveulebrivi da eleqtronuli media da miZRvnili publikaciebis

interesi kulturis sakiTxebisadmi

a. specializirebuli kulturis gamocemebis, maTi mkiTxvelebisa da tiraJis raodenoba

kulturis saministros finansuri mxardaWeriT yovelTviurad ibeWdeba kulturis

sakiTxebisadmi miZRvnili Jurnali “Tbilisi Out”. is usasyidlod igzavneba sxvadasxva dawesebulebebSi da agreTve iyideba. masSi mocemulia yovelTviuri kulturuli RonisZiebebis kalendari. ibeWdeba 5000 egzemplari. kulturis saministro agreTve

Page 24: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 24 of 46

afinansebs literaturul gazeTs romelic gamodis or kviraSi erTxel da aseve SesaZlebelia misi CamotvirTva kulturis saministros veb-gverdidan. axali Jurnali saxelwodebiT “Zveli xelovneba dRes” reklamirdeba saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagentos veb-gverdze http://heritagesites.ge/?lang=geo&page=216. es axali, ZviradRirebuli gamocema (13.50 lari – 6.57 evro) ganixilavs kulturuli memkvidreobis yvela aspeqts da asaxavs saqarTveloSi memkvidreobis dacvis sferos Tanamedrove tendenciebs, aRmoCenebs da mimdinare procesebs.

b. kulturis dargis profesionalebisaTvis Sesaferisi mniSvnelovani da saWiro “kulturuli veb-gverdebis” raodenoba

saqarTvelos kulturis saministros mxardaWeriT da saqarTvelos erovnul muzeumTan TanamSromlobiT ramdenime wlis win Seiqmna sasargeblo veb-gverdi. misi ganaxleba xdeba mudmivad. Tanamedrove vizualuri xelovnebis am veb-portals www.art.gov.ge, aqvs monacemTa baza xelovnebaze, muzeumebze, galereebze da xelovnebis da kulturis organizaciebze, romelic advilad moZiebadia. aqvea informacia vizualuri xelovnebis sferosTan dakavSirebuli RonisZiebebisa da siaxleebis Sesaxeb.

g. arsebuli statistikuri monacemebi aseTi veb-gverdebis gamoyenebis xarisxis

sailustraciod, mag. gverdis momxmareblebi da a. S.

www.art.gov.ge: gamoyenebis statistika: 2011 wlis Tebervlidan 2012 wlis ianvramde veb-gverdze Semosuli iyo 129 774 adamiani da ganxorcielda 5 624 995 Rilakis daWera.

kulturis saministro ar aRricxavs mis gverdze Semosulebs, magram mis Facebook gverds aqvs 23 141 mowoneba. misi ganaxleba xdeba TiTqmis yoveldRiurad http://www.facebook.com/culturegovge – informaciiT RonisZiebaTa Sesaxeb da axali ambebiT, rasac Tan axlavs foto da video masala.

kulturis saministros aqvs agreTve gverdi Twitter https://twitter.com/#!/CULTUREgovge , 212

mosargebliT. is mudam aaxlebs Tavis Flickr gverds: http://www.flickr.com/photos/culturegovge/ mniSvnelovani RonisZiebebisa da movlenebis amsaxveli fotoebiTa da angariSebiT.

saministros agreTve gaaCnia sakuTari Youtube da myvideo arxebi http://www.youtube.com/user/culturegovge, http://www.myvideo.ge/?user_id=855045, romlebzec ganTavsebulia sxvadasxva RonisZiebaTa amsaxveli video masala, ise rogorc isini gadacemul iyo sxvadasxva media saSualebebiT.

d. kulturuli movlenebisa da debatebis gaSuqebis done adgilobriv presasa da mediaSi tipiuri kviris magaliTze (mag. statiebisa da CamonaTvalTa raodenoba ZiriTad yoveldRiur da yovelkvireul gazeTebSi/JurnalebSi; kulturul movlenebTan dakavSirebuli interviuebis, programebis an mediaSi maTi xsenebis raodenoba)

kulturuli movlenebi sakmaod xSiria da maT sakmarisi dro eTmoba yoveldRiur axal ambebSi, rogorc beWdviT aseve eleqtronul mediaSi. yvela arxze axali ambebis gadacemebSi kulturas yoveldRiurad eTmoba garkveuli dro, e.w. kulturis bloki, romelic aSuqebs kulturis sferos yvelaze mniSvnelovan movlenebs.

kulturis saministrodan miRebuli bolo eqvsi Tvis statistikuri monacemebis mixedviT (2011 wlis ivlisi-dekemberi) saministro axal ambebSi figurirebda ( yvela media saSualebaSi jamurad) 1695 jer. aqedan 933 iyo satelevizio siuJeti, 374 – presa, 77- radio da 311 - internet arxebi. saministros mier ganxorcielebuli media monitoringis Tanaxmad, 61 % media gaSuqebisa iyo informaciuli xasiaTis, 22% - pozitiuri an iribad pozitiuri, xolo 17% - negatiuri an iribad negatiuri. bolo eqvsi Tvis manZilze kulturis ministri da masTan interviuebi masmediaSi gavida 968-jer, maT Soris tele eTerSi - 541-jer, radioTi – 46-jer, presaSi 219-jer da onlain mediaSi 162-jer. amave wyaros mixedviT, 2011 wlis ivlisis TveSi, kulturis saministro yvela media wyaros

Page 25: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 25 of 46

axal ambebSi moxvda 195-jer (2.97%), xolo 2011 wlis dekemberSi es cifri gaizarda 335-mde, ramac Seadgina masmediiT mTliani gaSuqebis 5.47%. TumcaRa arian sxvebic, romlebsac ar moswonT mediis mier gaSuqebebi. “propaganda, arasando wyaroebi, TemaTa erTferovneba, zedapiruli reportaJebi da skandaluri toni” – aris is problemebi, romlebzec Jurnalisti nino kvirikaSvili saubrobs

saqarTvelos mediaSi kulturis sakiTxebis gaSuqebasTan dakavSirebul angariSSi:

http://www.media.ge/en/stories/journalists_play_the

es kvleva Catarda mediis ganviTarebis fondis mier fondi Ria sazogadoeba

saqarTvelos mxardaWeriT da cota xnis win gamoqveynda. am kvlevis Sedegad gamoCnda Semdegi statistikuri monacemebi:

telesiuJetebis raodenoba dargebis mixedviT. EerT TveSi mogrovili monacemebi.

arxi musi-ka kino moda vizua-

luri xelo-vneba

Tea-tri Sou bizn.

foto gra-fia

li -te-ra- tura

sazogado-ebrivi ma- uwyebeli

21 8 5 5 9 5 3 5

rusTavi 2 18 8 3 10 1 8 1 4 imedi 9 11 9 8 4 6 1 maestro 5 4 1 4 2 5 kavkasia 1 2

am kvlevis daskvnis mixedviT, telesiuJetebi Seicavs didi raodenobiT propagandas. maT mier gadmocemuli informacia identuria. gaSuqebis toni xSirad ”sensaciuria” da sakiTxebi arasodes ar Suqdeba siRrmiseulad. saqarTveloSi, yvela saministros, maT Soris kulturis saministrosac, Tavis sazogadoebasTan urTierTobis ganyofilebebSi hyavs yofili media Jurnalistebi, romlebsac mediaSi kargi kontaqtebi aqvT, ase rom isini uzrunvelyofen, rom TavianT saministroebze axali ambebi Suqdebodes maTTvis sasurveli telearxebis mier da rom reportaJebi iyos pozitiuri. bevri adamiani kulturis seqtoridan ityoda, rom is Jurnalistebi, romlebsac agzavnian kulturuli movlenebis gasaSuqeblad, arian zedmiwevniT zedapiruli – isini ubralod iTxoven informacias presisaTvis da imeoreben mis teqsts. maT mxolod ainteresebT cnobili saxeebi, anu cnobili pirovnebebis komentarebis Cawera.

MCMP-m ganacxada rom yvela mis mier Catarebuli RonisZieba gasaSuqeblad Riaa yvela qarTuli media-arxis mier, da ara mxolod ”favoriti” arxebis mier da rom igi ar aniWebs upiratesobas romelime media wyaros.

e. rogor aRiqvamen kulturuli dargis profesionalebi sxva cvlilebebis faqtebs beWdviT

da eleqtronul mediaSi, specializirebuli media saSualebebis interess kulturasa da kulturis sakiTxebSi bolo ori wlis manZilze.

informaciis mopoveba ver moxerxda.

Page 26: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 26 of 46

3.1.10. kulturis, misi miwodebisa da xelmisawvdomobasTan dakavSirebiT arsebuli gansxvavebebi qalaqSi da soflad

erovnuli xelisuflebis mier am sferosaTvis miniWebuli mniSvnelobisa Tu prioritetis mtkicebuleba (mag. politikasTan dakavSirebuli gancxadebebi, ministrTa gamosvlebi, presisa da mediis saSualebiT seriozuli gaSuqebebi). qalaqsa da sofels Soris didi gansxvavebaa, radgan kulturul RonisZiebaTa udidesi nawili tardeba did qalaqebSi. regionebSi kulturuli aqtivobis nakleboba da kulturiT uzrunvelyofisa da misdami xelmisawvdomobis mniSvneloba kargad esmis erovnul xelisuflebas, magram bevri veraferi keTdeba am problemis mosagvareblad. arsebobs konkretuli magaliTebi calkeuli saxelmwifo proeqtebisa, romelTa mizania regionebSi infrastruqturis gaumjobeseba, magaliTad muzeumebisa da kulturuli centrebis mxardaWeriT, magram es iniciativebi ufro qaoturi da spontanuria, vidre regionebis kulturuli ganviTarebis erovnuli programis Semadgeneli nawili.

MCMP-m Seadgina im 26 RonisZiebis sia, romelic dafinansda misi regionaluri programebis departamentis mier 2012 wels. isini moicavda iseT mniSvnelovan proeqtebs, rogorc jaz koncertebi da master klasebi romlebsac atarebdnen cnobili qarTveli musikosebi 24 municipalitetSi aseve mcire zomis mowyobiloba-aRWurvilobis gadacemas SerCeuli skolebisa Tu xalxuri ansamblebisaTvis, mag. pianino an ori-sami kompiuteri. 3.1.11. enobrivi sakiTxebi. amJamindeli statusis cvlilebis dinamika ori wlis winaT arsebul situaciasTan SedarebiT (pozitiuri/negatiuri). erovnul umciresobaTa socialuri da ekonomikuri problemebi albaT ufro gaRrmavda codnisa da informaciis/komunikaciis naklebobis gamo. sabWoTa periodSi rusuli iyo komunikaciis mTavari saSualeba saqarTveloSi mcxovreb sxvadasxva eTnikur jgufebs Soris, radgan qarTulis dawinaureba sulac ar iyo sabWoTa kavSiris mier ganxorcielebuli enobrivi politikis interesebSi, amitom saqarTvelos mosaxleobis mniSvnelovani nawili (e.i. erovnuli umciresobis warmomadgenlebi) ver laparakobda qarTulad.

saxelmwifo cdilobs moagvaros es sakiTxi da aqtiurad aris CarTuli axali programebis SemuSavebaSi, romlebic mimarTulia saxelmwifo enis - qarTulis swavlebisaken, rac daexmareba erovnul umciresobebs gaxdnen orenovanni. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/minorities/3_FCNMdocs/PDF_1st_SR_Georgia_en.pdf

qarTuli aris saxelmwifo ena saqarTveloSi, da afxazuri aris damatebiT saxelmwifo ena afxazeTis avtonomiur respublikaSi (konstituciis me-8 muxli). saxelmwifo enis politika regulirdeba kanoniT sajaro ganaTlebis Sesaxeb. am kanonis me-4 muxli gansazRvravs swavlebis enas Semdegnairad: “swavlebis ena sajaro saganmanaTleblo dawesebulebebSi aris qarTuli da qarTuli da afxazuri afxazeTis avtonomiur respublikaSi”. saqarTvelos moqalaqeebs, romelTa mSobliuri enac ar aris qarTuli, ufleba aqvT miiRon zogadi ganaTleba sakuTar enaze, erovnuli saswavlo programis Tanaxmad da kanonis Sesabamisad. qarTulis swavla savaldebuloa sajaro saganmanaTleblo dawesebulebebSi, xolo afxazeTSi savaldebuloa orive ena. kanoni sajaro ganaTlebaze icavs yvela students iZulebis nebismieri formisagan da nebas rTavs sakuTari azris gamoxatvisa mSobliur enaze. 13.6 muxlSi naTqvamia rom “skola icavs da xels uwyobs Semwynareblobasa da urTierTpativiscemas studentebs, mSoblebsa da maswavleblebs Soris, miuxedavad maTi socialuri, eTnikuri, religiuri, enobrivi Tu sxva warmomavlobisa”. muxlSi 13.7 naTqvamia, rom “skola icavs umciresobaTa individualur da koleqtiur uflebas, Tavisuflad gamoiyenon sakuTari

Page 27: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 27 of 46

mSobliuri ena da SeinarCunon da gamoxaton TavianTi kulturuli sawyisebi sayovelTao Tanasworuflebianobis safuZvelze”.

am bmulze http://diversity.ge/files/files/National%20Concept_Eng_ADOPTED.pdf mocemulia dokumenti saTauriT “Semwynareblobisa da samoqalaqo integraciis erovnuli koncefcia,” romelic Seicavs saintereso informacias umciresobaTa kulturul sakiTxebze, enobriv programebsa da sxv. 3.2. Semoqmedeba/produqcia da SenarCuneba/restavracia 3.2.1. SefardebiTi mniSvneloba, romelic eniWeba Tanamedrove kulturul Semoqmedebas

erovnul kulturis politikasa da praqtikaSi (mag. dafinanseba) oficialuri xelisuflebis mier Tanamedrove xelovanebiT, SemomqmedebiT da mwarmoeblebiT dainteresebisa da maTi mxardaWeris mtkicebuleba politikasTan dakavSirebuli dokumentebis, sabiujeto Tanxebis gamoyofis, politikuri gancxadebebisa Tu saministro doneze maTi moxseniebis kuTxiT (mag. moxsenieba gamosvlis dros)

ar arsebobs Tanamedrove xelovnebasTan dakavSirebuli politikis dokumenti. kulturis saministros dafinanseba, kulturuli memkvidreobis gamoklebiT, mTlinad mimarTulia Tanamedrove xelovnebaze. saministro ukve daaxlobiT sami welia mxars uWers Tanamedrove xelovnebis saerTaSoriso forums, iseve rogorc sxvadasxva simpoziumebs am Temebze. saministro mxars uWers qarTveli xelovanebis monawileobas veneciis bienaleze yovel wels. is iRebs asobiT individualur gancxadebas dafinansebaze Tanamedrove xelovnebis festivalebsa Tu gamofenebSi monawileobis

mizniT, romelTa umetesobasac saxelmwifo ver afinansebs. MCMP-m 2012 wels daafinansa 49 individualuri da jgufuri viziti sazRvargareT.

3.2.2. im garemos aRwera, sadac sxvadasxva saxis kulturuli Tu mxatvruli

Semoqmedeba/warmoeba xdeba oficialuri mxardaWeris an misi ar arsebobis konkretuli sailustracio pozitiuri an negatiuri magaliTebi (i)Skalis gamoyenebiT: Zalian mxardamWeri

mxardamWeri

arc mxardamWeri arc negatiuri

rTuli

mtruli saxelmwifi mxars uWers kulturul Semoqmedebas, magram daxmarebis masStabebi Zalian mcirea kulturis sferoSi moRvawe SemomqmedTa raodenobasTan SedarebiT qveyanaSi. mxardaWera xorcieldeba kulturis saministros saSualebiT an xandaxan TviT prezidentis fondis saSualebiTac.

(ii) warmomadgenlobiTi praqtikosebis mier maTi SemoqmedebiTi da samuSao garemos aRqma zogadi SemoqmedebiTi garemos ranJireba SesaZlebelia 3-dan 4-mde. damwyebi xelovanebisaTvis garemo sakmaod rTulia, radgan mwiria maTi xelovnebis gamofenis da maTi Sefasebis miRebis SesaZleblobebi. radgan faqtiurad ar arsebobs bazari Tanamedrove xelovnebisaTvis, Zalian Znelia icxovro mxolod imiT, rom xelovani xar.

3.2.3. SemoqmedebiToba

a. SemoqmedebiTobis Temaze an ”SemoqmedebiTi ekonomikis” koncefciaze arsebulipolitikis dokumentebi, gancxadebebi an oficialuri gancxadebebi

erTaderTi risi moyvanac aq SeiZleba aris “SemoqmedebiTi industria” rac aRniSnulia rogorc kulturis saministros wliuri prioriteti (ix. zemoT).

Page 28: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 28 of 46

b. kulturis sferoSi moRvawe profesionalebis mier Semoqmedebis sakiTxebis zogadad da beWdviT da eleqtronul mediaSi gaSuqebis donis aRqma (mag. didi interesi/sakmaod seriozuli interesi/ umniSvnelo interesi/ aranairi interesi)

maTi azriT albaT iqneba umniSvnelo interesi.

3.2.4. memkvidreoba

a. memkvidreobasTan dakavSirebiT identificirebuli mimdinare ZiriTadi sakiTxebi

oficialuri xelisuflebis mier mag. kulturis saministros an municipalitetis xelmZRvanelobis;

momuSave specialistebis azriT;

samoqalaqo sazogadoebis / Temis, maT Soris umciresobebis azriT.

saxelmwifom gansakuTrebuli aqcenti gadaitana memkvidreobaze. 2004 wlis Semdeg sarestavracio samuSaoebis dafinanseba mkveTrad gaizarda. kulturuli memkvidreobis dacva ganixileba rogorc erovnuli siamayis sakiTxi, iseve rogorc kulturuli turizmis gafarToebis saSualeba. qveynis modernizaciis programis farglebSi xorcieldeba mniSvnelovani reabilitaciis proeqtebi istoriul qalaqebsa da dasaxlebebSi. municipalur xelisuflebas ar gaaCnia arc uflebamosileba da arc saxsrebi raTa ganaxorcielos samuSaoebi memkvidreobis SenarCunebis mizniT. arsebobs garkveuli Seusabamoba sakanonmdeblo doneze, radgan kulturuli memkvidreobis kanonSi naTqvamia, rom adgilobriv mmarTvelobas aseve gaaCnia uflebani da movaleobani memkvidreobis kuTxiT, maSin roca adgilobrivi TviTmmarTvelobis kanonSi amaze araferi ar aris naTqvami. adgilobrivi mmarTvelobis doneze, municipalur sabWoebs ar gaaCniaT erTeuli, romelic dakavebuli iqneboda memkvidreobisa an kulturis sakiTxebiT. adgilobrivi TviTmmarTvelobis oficialuri xelisuflebis/rwmunebulebis pasuxismgeblobaTa CamonaTvalSi naTqvamia mxolod, rom maT unda “sakuTar administraciul teritoriaze inspeqtireba Cautaron kulturuli Tu istoriuli memkvidreobis Zeglebs da Seatyobinon Sesabamis uwyebebs”.

TemTa jgufebi, gansakuTrebiT umciresobaTa jgufebi, yovelTvis ver grZnoben rom maTi interesebi asaxulia saxelmwifos mier ganxorcielebul memkvidreobis politikaSi. bolo periodSi iyo SemTxvevebi, roca adgilobrivi mosaxleobis jgufTa interesebi da memkvidreobasTan dakavSirebuli uflebebi irRveoda, rodesac umciresobaTa kulturuli memkvidreobis Zeglebi ar iyo Setanili reabilitaciis saxelmwifo programebSi. ori somxuri eklesiis mdgomareobis gauaresebis magaliTi, rac gamoiwvia daudevarma mopyrobam da konservaciis dabalma donem, ganxilul iqna ombudsmenis angariSSi: http://www.ombudsman.ge/index.php?page=21&lang=1

“Semwynareblobis da samoqalaqo integraciis“ dokumenti ganixilavs saqarTveloSi mcxovrebi umciresobebis uflebebs memkvidreobasa da sakuTari kulturuli TviTmyofadobis SenarCunebaze. oficialuri erovnuli memkvidreobis prezervaciis politika ar asxvavebs Zeglebs imis mixedviT aris isini Tu ara kavSirSi erovnul

umciresobebTan. rogorc magaliTi, MCMP-m kulturuli memkvidreobis dacvis erovnul saagentosTan da erovnul muzeumTan erTad 2012 wels Caatara samuSao umciresobaTa Zeglebze, rac moicavda sam eklesias, or sinagogas da meCeTs. amasTan erTad, erovnuli kulturuli memkvidreobis statusi mieniWa ramodenime muslimanur Zegls qvemo qarTlis regionSi.

Page 29: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 29 of 46

b. samoqalaqo sazogadoebis da/an Temis jgufis oficialurad an araoficialurad nebismier memkvidreobasTan dakavSirebul saqmianobaSi CarTulobis done nebismieri arsebuli Sesabamisi mtkicebulebis moSveliebiT (registrirebuli an cnobili jgufebis/sazogadoebebis raodenoba, proeqtebis/adgilebis raodenoba, Sesabamisi cnobis furclebis, veb-gvedebis arseboba da a.S.)

Temis/samoqalaqo sazogadoebis memkvidreobis sakiTxebSi CarTulobis done SeiZleba aRweril iqnes rogorc sakmaod dabali. amis mizezia uamravi sxva socialuri problemis arseboba, maRali umuSevrobis done, iseve rogorc motivaciis nakleboba sazogadoebrivi aqtiurobisaTvis romlis fesvebic sabWoTa warsulSia gamjdari. saxelmwifos mier dafinansebuli msxvilmasStabiani memkvidreobis restavraciis proeqtebi adgils ar tovebs sazogadoebrivi monawileobisaTvis. es proeqtebi zogadad xorcieldeba didi siswrafiT da gaumWvirvaled. TemTa monawileoba SeiniSneba adgilobrivi mrevlis CarTulobis formiT adgilobrivi eklesiebis restavraciisaTvis Catarebul fizikur samuSaoebSi, da ufro metad axali eklesiebis aSenebisas. Zalian kargi magaliTi da dRemde mxolod erTi Temze dafuZnebuli Zeglis konservaciis proeqtisa aris “beTlemis ubnis Temze dafuZnebuli revitalizaciis

proeqti” romelic xorcieldeboda ICOMOS saqarTvelos mier bolo aTi wlis ganmavlobaSi: http://icomos.org.ge/betlemi/betlemi3/index.htm proeqtma TandaTanobiT aiyolia Temebi, romlebic cxovroben Tbilisis beTlemis istoriul ubanSi. samezoblos warmomadgenlebi monawileobdnen gadawyvetilebebis miRebis procesebSi, qmnidnen saxlis mflobelTa kavSirebs xolo zogierTi maTgani proeqtma daasaqma fizikuri samuSaoebis Sesasruleblad. proeqtma xeli Seuwyo ubnis festivalis – beTlemis festivalis daarsebas, romelic ukve sami weliwadia erTi da imave dros imarTeba da mTlianad xorcieldeba Temis wevrebis mier.

rac Seexeba samoqalaqo sazogadoebis organizaciebs, arasamTavrobo organizaciam saxelwodebiT tfilisis hamqari – Tbilisze mzrunvelTa kavSiri, ukanasknel periodSi aqtiurad CarTo TemTa jgufebi im memkvidreobis restavraciis mcdari zomebis winaaRmdeg brZolaSi, romlebsac iRebs Tbilisis municipaliteti: http://www.hamkari.ge/index.php/en/about-us/history. es aris wevrobaze dafuZnebuli arasamTavrobo organizacia – kavSiri, romelic cdilobs moiZios donorTa dafinanseba raTa ganaxorcielos TemSi cnobierebis amaRlebisa da advokatirebis kampaniebi raTa daicvas Tbilisis istoriuli ubnebis avTenturoba.

memkvidreobis dasacavad samoqalaqo sazogadoebis aqtiurobis Zalian efeqturi magaliTia kampania “gadavarCinoT bagratis taZari” romelic ganxorcielda 2009 wlis Semodgomaze. http://www.causes.com/causes/342154-save-bagrati-cathedral

kampania daiwyo Facebook-Si da Segrovda 8 000-ze meti xelmowera me-11 saukunis taZarze

romelic Sedis UNESCO-s msoflio memkvidreobis ZeglTa siaSi, Seusabamo intervenciebis winaaRmdeg gamarTuli kampaniis mxardasaWerad. am kampaniam maleve moipova sazogadoebis yuradReba da is gadioda eTerSi rogorc mTavari axali ambavi

erTi kviris manZilze. Tumca MCMP-s mosazrebiT, kampania iyo politikurad angaJirebuli. sazogadoebrivi aqtiurobis wyalobiT sarekonstruqcio samuSaoebi SeCerda. miuxedavad imisa rom es samuSaoebi ganaxlda mogvianebiT, am kampaniam iTamaSa dadebiTi roli da es iyo pirveli SemTxveva sazogadoebis farTo-masStabiani aqtiurobisa kulturis sferoSi.

kidev erTi magaliTi sazogadoebrivi aqtiurobisa aris Zvel TbilisSi gudiaSvilis moednis da masze arsebuli Zeglebis gadasarCenad gamarTuli kampania: http://savegudiashvili.com/.

kidev erTi bolo dros daarsebuli axalgazrduli kulturuli memkvidreobis organizacia aris “kulturuli memkvidreobis arasamTavrobo monitoringi” romlis miazania informaciis mogroveba dazianebul memkvidreobis obieqtebze da adgilebze da TanamSromloba pasuxismgebel uwyebebTan. es arasamTavrobo organizacia iyenebs Tavisi feisbukis gverdebs fotoebis da komentarebis gamosaqveyneblad.

Page 30: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 30 of 46

3.2.5. sarestavracio resursebi da SesaZleblobebi

a. treiningebis raodenoba, tipi da Sedegebi an profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebi da muzeumebsa da memkvidreobis dargSi momuSave restavratorebisaTvis maTi uzrunvelyofa

profesionali adamianuri resursebis nakleboba memkvidreobis konservaciis dargSi aris dargis erT-erTi yvelaze didi gamowveva. es Tavis mxriv gamowveulia im umaRlesi saganmanaTleblo da profesiuli ganaTlebis dawesebulebebis naklebobiT, romlebic sTavazoben codnis miRebis SesaZleblobas memkvidreobis konservaciisa da marTvisaTvis aucilebel sxvadasxva disciplinaSi.

Tumca arsebobs garkveuli gamonaklisebic. Tbilisis saxviTi xelovnebis saxelmwifo akademiaSi gaxsnilia restavraciis, xelovnebis istoriisa da Teoriis departamenti, www.art.edu.ge romelsac aqvs bakalavriatis, magistraturis da doqturanturis doneebi. bakalavriatis donis kursebi moicavs: xelovnebis istorias, kulturologias, arqiteqturis restavracias, saxviTi xelovnebis nimuSebis restavracias. magistraturis done moicavs: arqiteqturis restavracias, arqeologiuri nimuSebis restavracias (mina, keramika, liToni), xatebis restavracias, ferweris restavracias, monumenturi xelovnebis nimuSebis restavracias. sadoqtoro programa aris memkvidreobis konservaciaSi. Tbilisis saxelmwifo universiteti gvTavazobs magistraturis kurss saxelwodebiT kulturuli memkvidreoba da Tanamedroveoba, romelic Seicavs 3 ZiriTad moduls: Zveli xelovneba, axali da Tanamedrove xelovneba da muzeummcodneoba www.tsu.edu.ge. ilias saxelmwifo universiteti gvTavazobs bakalavriatis kurss kulturis menejmentSi, umaRlesi saganmanaTleblo profesiuli swavlebis kurss ZeglTa reabilitaciasa da prezervaciaSi (arqiteqturuli memkvidreoba, xatebi, qvis, xis da liTonis nivTebi) da magistraturis kurss – xelovnebis Teoriisa da praqtikis kvleva da kulturis menejmenti: http://www.iliauni.edu.ge/index.php?sec_id=849&lang_id=ENG

Tbilisis SoTa rusTavelis saxelobis Teatrisa da kinos universiteti gvTavazobs xelovnebis bakalavrisa da magistris xarisxis programebs xelovnebis istoriaSi, masobriv komunikaciebSi, xelovnebis menejmentSi, kulturul turizmSi, Teatris kvlevaSi, kinos kvlevaSi, telemediaSi - Teoria da praqtika. igi agreTve gvTavazobs sadoqtoro programebs mediis kvlevaSi, xelovnebis istoriasa da xelovnebis menejmentSi: http://www.tafu.edu.ge/ge_xelovneba_about.php?menu=xelovneba

GIPA – sazogadoebrivi saqmeebis qarTuli instituti gvTavazobs saserTifikato programas kulturis politikaSi, romelic Sedgeba Semdegi ZiriTadi Temebisagan: urbanuli kulturuli memkvidreobis menejmenti, samuzeumo menejmenti, kinos menejmenti, da aramaterialuri kulturis menejmenti: http://www.gipa.ge

b. ramdenad akmayofilebs momzadebuli restavratorebis miwodeba moTxovnas maTze da

rogor aRiqvams amas Sesabamisi personalis mcirericxovani, magram warmomadgenlobiTi nawili (saministros oficialuri pirebi, muzeumis direqtorebi, memkvidreobis sakiTxebis damgegmavebi).

miuxedvad imisa rom miwodeba sakmaod maRalia da aRemateba moTxovnas, Sesabamisi oficialuri pirebi fiqroben, da albaT gamarTlebulad, rom kargad momzadebuli profesionalebis naklebobaa. zemoT naxsenebi kursebi ver uzrunvelyofs maRali donis praqtikul momzadebas. Zogadad, umaRlesi ganaTlebis done xandaxan sakmaod dabalia da igives Tqma SeiZleba kulturis seqtorSi ganaTlebisa da momzadebis doneze.

Page 31: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 31 of 46

g. ramdenad ainteresebs an aRelvebs nebismier qvemoTCamoTvlil pirs (mag. kulturis ministri, muzeumebis direqtorebi, memkvidreobis damgegmavebi). restavratorebis momzadebis done (mag. momzadebis xarisxi, treiningebis gavlis SesaZlebloba).

deklaraciul doneze, memkvidreobis dargSi momuSave profesionalebisaTvis kvalificiuri treiningebis saWiroeba aRiarebuli da gaJRerebulia, magram am mimarTulebiT kvlavac naklebia koordinirebuli qmedeba. bevrs ainteresebs da aRelvebs kidec es problema magram igi ar aris maRalprioritetuli da ar ukavia pirveli adgili dRis wesrigSi. calkeuli profesionalebis momzadeba xSirad xdeba muzeumebs Soris partniorobebis

farglebSi an sxvadasxva muzeumebis TanamSrlomelTaTvis ICCROM-is stipendiebis farglebSi, magram isini moicavs Zalian dabal procents im profesionalebisa, romlebic saWiroeben momzadebas da romlebzec arsebobs moTxovna. saqarTvelos erovnuli muzeumidan, smiTsonianis institutTan dadebuli urTierTgagebis memorandumis farglebSi, ramodenime restavratorma (qvis, arqeologiuri masali, rkinis) gaiara swavleba smiTsonianis sarestavracio centrSi, maSin roca ramodenime xis masalaTa specialistma gaiara treiningebi norvegiuli dafinansebis saSualebiT da lilehameris maihaugenis muzeumTan TanamSromlobis farglebSi.

mimdinare Twinning (daZmobilebis) proeqti saqarTvelos erovnul muzeumsa da prusiuli kulturuli memkvidreobis fonds Soris agreTve moicavs muzeumis TanamSromelTa

kvalifikaciis amaRlebis komponentsac. UNESCO-s mier dafinansebuli proeqtebi saqarTvelos erovnul muzeumSi agreTve moicavda kvalifikacis amaRlebisaken mimarTul sxvadasxva RonisZiebebs, iseT sferoebSi rogoricaa mag. xis konservacia, kino-firebisa da foto koleqciebis konservacia.

3.2.6. UNESCO-s konvencia kulturuli gamoxatvis mrvalferovnebis dacvisa da

popularizaciis Sesaxeb

a. cnobierebis done Tqvens qveyanaSi (Sefasebuli SezRuduli kiTxvari/intervius meTodiT Sesabamisi kulturis menejerebis, dagegmvisa da kulturis dargSi momuSave mcirericxovani warmomadgenlobiTi jgufis mier)

Zalian dabali.

b. kulturis saministros mier moyvanili magaliTebi, rodesac maT mier konvenciaze xelis moweram daawyebina maT iseTi saxis saqmianoba, romelsac isini TavisTavad ar ganaxorcielebdnen.

saqarTvelom konvenciis ratificireba moaxdina 2008 wels. 2009 wlis UNESCO-s generalur konferenciaze saqarTvelos delegaciis xelmZRvanelma yuradReba gaamaxvila saqarTvelos mier konvenciis ratifikaciaze. iseTi STabeWdileba iqmneba,

TiTqos praqtikuli gagebiT konvencia arc Tu ise mniSvnelovnadaa warmoCenili MCMP-

s gegmebSi mas Semdeg, Tumca isini acxadeben rom iuneskos saqarTvelos erovnul komisiasTan erTad isini apireben Seqmnan eqspertTa jgufi raTa SeimuSaon samoqmedo gegma konvenciis gansaxorcieleblad da perioduli angariSebis mosamzadeblad.

g. ramdenjer iyo naxsenebi es konvencia oficialur politikur dokumentebsa Tu

gancxadebebSi. kulturis saministrom ver mogvawoda veranairi informacia amasTan dakavSirebiT. SesaZloa rom am konvenciis ratifikacia moxda Zalian swrafad da kulturis saministros arc ki hqonia konkretuli gegma misi ganxorcielebisaTvis. kulturis saministroSi ar arsebobs konkretuli adamiani, romelic pasuxismgebelia am sakiTxze.

saqarTvelos UNESCO-s erovnul komitetsac ar gaaCnia aranairi informacia da radgan

ganxorcielebis angariSi male unda waredginos UNESCO-s, maTac TxovniT mimarTes kulturis saministros miawodon maT ganaxlebuli informacia konvenciis Sesaxeb.

Page 32: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 32 of 46

3.3. kulturis miwodeba/ kvleva / profesiuli momzadeba da codnis gadacema / gavrceleba / kavSiris SesaZlebloba / digitalizacia 3.3.1. zogadi garemo

a. xelovnebis kvlevaSi CarTuli dawesebulebebis, organizaciebis an sxv. raodenoba, tipi, zoma da CamonaTvali.

ori ZiriTadi dawesebullebaa: qarTuli xelovnebis istoriisa da memkvidreobis prezervaciis g. CubinaSvilis saxelobis erovnuli kvleviTi centri (http://gch-

centre.ge/index.php?Id_pg=1) da ilias saxelmwifo universitetis xelovnebis kvlevis instituti, romelic awarmoebs kvlevas ramdenime akademiur sferoSi, mag. saSemsruleblo xelovnebis Teoriasa da praqtikaSi, maT Soris dramaturgiasa, reJisuraSi da sxv. iseve rogorc kino da media komunikaciebSi, kulturis menejmentSi, kulturis politikaSi.

saqarTvelos xelovnebis istoriisa da memkvidreobis SenarCunebis g. CubinaSvilis saxelobis erovnuli kvleviTi centri daarsda 2005 wels, qarTuli xelovnebis istoriis g. CubinaSvilis institutisa da s. qobulaZis ZeglTa fotografirebis laboratoriis gaerTianebis safuZvelze. es centri eqvemdebareba saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros. am centris erT-erT yvelaze ufro mniSvnelovan saqmianobas warmoadgens Tanamedrove da uZvelesi qarTuli xelovnebis Seswavla iseve rogorc sxvadasxva warmoSobis xelovnebis nimuSebisa, romlebic daculia saqarTvelos muzeumebsa da kerZo koleqciebSi. arqiteqturisa da skulpturis calkeul ZeglTa, kedlis mxatvrobisa da dazguri ferweris, grafikuli xelovnebis, gamoyenebiTi xelovnebisa da a.S, iseve rogorc sxvadasxva kulturuli mimarTulebebis da moZraobebis kvleva xdeba xelovnebis istoriis qarTuli skolis mier SemuSavebuli meTodologiis safuZvelze da agreTve am sferoSi msoflio masStabis gamocdilebis gaTvaliswinebiT. kulturuli memkvidreobis Zeglebis dacvisa da SenarCunebis problemebze zrunva centris saqmianobis kidev erTi mniSvnelovani sferoa. agreTve mniSvnelovania memkvidreobis SenarCunebis rogorc adgilobrivi aseve saerTaSoriso gamocdilebis popularizacia, praqtikuli rekomendaciebisa da Teoriuli codnis SemuSaveba, ukanaskneli miRwevebisa da tendenciebis kritikuli ganxilva da pozitiuri inovaciebis gavrceleba profesiul wreSi. centri agreTve awarmoebs sistematiur aRricxvas (azomva, foto da video dokumentacia da a. S.) moZravi da uZravi memkvidreobis da xelovnebis nimuSebis da flobs vizualuri masalebis arqivebs. garda samecniero publikaciebisa igi sazogadoebas uzrunvelyofs wignebiT, albomebiT, broSurebiT, da sxva beWdviTi da eleqtronuli gamocemebiT, romlebic gamiznulia gansxvavebuli interesebis mqone mkiTxvelisaTvis.

centrs axlo kontaqtebi aqvs umaRlesi ganaTlebis dawesebulebebTan – centris bevri TanamSromeli aris xelovnebis istoriis profesori an leqtori, xolo centris biblioTeka da arqivebi yovelTvis xelmisawvdomia magistraturisa da doqturanturis studentebisaTvis. centri agreTve axorcielebs sarestavracio Zeglebis Seswavlas xelovnebis istoriis kuTxiT da uzrunvelyofs meTodologiur zedamxedvelobas, mimdinare samuSaoTa Sefasebasa da monitorings. (citirebulia veb-gverdidan: http://gch-

centre.ge/index.php?Id_pg=1)

b. kulturis sferoSi moRvawe axalgazrda profesionalebis (35 wlamde) mier kulturis da

xelovnebis kritikis donisa da debatebis aRqma SezRuduli magram warmomadgenlobiTi intervius meTodis gamoyenebiT

kulturis sferoSi moRvawe zogierTi profesionali Tvlis, rom xandaxan adgili aqvs xelovnebisa da kulturis kritikas, magram masSi CarTulni arian mxolod TviTon kritikosebi da ar muSavdeba rekomendaciebi, rac wvlils Seitandakulturis mdgomareobis gamosasworeblad.

Page 33: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 33 of 46

iyo garkveuli mcdeloba calkeuli adamianebisagan kulturuli debatebisaTvis platformis Seqmnisa, magram aseTi debatebis iniciatorebi TanamSromlobdnen adamianebis mxolod viwro wresTan, maSin roca aucilebelia ufro farTo platformis Seqmna, sadac CarTuli iqneba dainteresebul pirTa ufro didi jgufi, romelSic gaerTianebuli iqnebian sxvadasxva disciplinebis da dawesebulebebis warmomadgenlebi, samoqalaqo sazogadoebasa, saxelmwifo da sxva seqtorebTan erTad.

3.3.2. profesiuli momzadeba

a. xelovnebisa da kulturis dargSi profesiuli ganaTlebis uzrunvelyofis done da xarisxi kulturis saministrosa da ganaTlebis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad.

ix. 3.2.5. a.

b. cnobili saerTaSoriso kavSirebis raodenoba am sferoSi mag. Erasmus-is tipis kavSirebi informaciis moZieba ver moxerxda. 3.3.3. internetis gamoyeneba da kavSiris saSualebani

a. nebismieri arsebuli statistika internetis gamoyenebasa da kavSiris saSualebebze.

http://www.internetworldstats.com/stats3.htm Tanaxmad saqarTveloSi aris 1,300,000 internet

momxmarebeli, rac Seadgens mosaxleobis 28.3%-s. Facebook-i aris Zalian popularuli sazogadoebrivi qseli, romelzec daregistrirebulia 725,160 momxmarebeli saqarTveloSi. 1.3 milioni momxmarebildan mxolod 150,000 iyenebs maRali siCqaris

kavSirs (broadband).

b. internetSi CarTulobis Rirebuleba adgilobriv SemosavlebTan mimarTebaSi

saxlSi

internet kafeSi

internet kavSiris safasuri saxlSi (TbilisSi) meryeobs 15 laridan (7.3 evro) 120 laramde (58 evro). yvelaze dabali fasi -15 lari (7.3 evro) TveSi, dayenebis RirebulebiT 30 lari (14.6 evro) Seadgens 1 mb/w siCqaris internetis Rirebulebas. igive paketi Rirs 30 lari (14.6 evro) TveSi regionebSi, Tanac mxolod iq, sadac arsebobs satelefono xazebi. TbilisSi bevri internet kafea da internetis erTi saaTiT moxmareba Rirs kafeSi 1

lari (0.5 evro). Freedom House -is angariSis Tanaxmad internetis saSualo Rirebuleba TveSi daaxloebiT 20 evroa. 1mb/wm swrafi internetis minimaluri gadasaxadi aris 8 evro.

internet kavSiri mobilur saSualebebze kvlavac Zalian Zviria, ase rom cota adamiani Tu iyenebs mas. internet momxmareblebis 55% internets iyenebs saxlSi, 21% iyenebs megobrebis kompiuteridan, 9% - samsaxurSi, 6% - mobiluri saSualebebidan da 6% internet kafeebSi. bevr sastumroSi, kafeSi, kinoTeatrSi da restoranSi, iseve rogorc zogierT parkSi Tbilisis centrSi xelmisawvdomia ufaso ukabelo internet kavSiri.

g. nebismieri arsebuli statistika an informacia, romelic uCvenebs internet kavSiris

zrdis tempebs 2008 wels saqarTveloSi iyo 360.000 internet momxmarebeli, mosaxleobis sul 7.8%. 2000 wlis bolos sul iyo internetis 20,000 momxmarebeli, magram 2011 wels momxmarebelTa raodenoba gaizarda 1.3 milionamde. dRes saqarTveloSi 19 internet momsaxurebis mimwodebelia.

Page 34: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 34 of 46

d. raime statistika, informacia an faqtebi “cifrul uTanasworoba”-ze (mag. mdidari-Raribi,

qalaqad-soflad mcxovrebi) aranairi informacia.

e. nebismieri arsebuli statistika, Sefaseba an kvleva kulturul sferoSi internetis gamoyenebasa da mis tendenciebze

aranairi monacemi.

3.3.4. digitalizaciis (cifrul formatSi gadayvanis) proeqtebi oficialuri mxardaWeriT ganxorcielebuli mniSvnelovani digitalizaciis proeqtebis raodenoba da sailustracio CamonaTvali (mag. erovnuli eleqtronuli biblioTekis Seqmna, erovnuli muzeumebis koleqciebis digitalizacia, virtualuri gamofenebi erovnuli koleqciebis an arqivebis gamoyenebiT da a. S.).

ar arsebobs farTomasStabiani saxelmwifos mier dafinansebuli proeqtebi, romelTa mizania romelime koleqciis digitalizacia. kulturisa da ZeglTa dacvis saministro nawilobriv exmareba xelnawerebis erovnul centrs, mis mier ganxorcielebuli digitalizaciis procesSi. literaturis muzeumma agreTve moamzada arqivebis digitalizaciis proeqti da eZebs damfinansebels, magram saministro dRes ar aris im mdgomareobaSi, rom mas daexmaros.

saqarTvelos erovnul muzeums hqonda mciremasStabiani proeqtebi, romelTa mizani iyo iq arsebuli koleqciis nawilebis digitalizacia. saqarTvelos erovnuli muzeumis ermakovis foto-koleqcia gadayvanil iqna cifrul formatSi holandiuri fondis mier

dafinansebuli Horizon Foundation farTomasStabiani programis farglebSi, romelic 10 welze metia mimdinareobs. erovnuli muzeumis eTnografiuli fotoebis da filmebis

koleqciis programa romelic dafinansda UNESCO-s mier agreTve mzad aris digitalizaciisaTvis, risTvisac SeZenil iqna specialuri mowyobiloba.. saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli, romelsac gaaCnia filmebisa da audio masalebis unikaluri sacavi aseve Zlier saWiroebs misi brwyinvale arqivebis, romlebic nadgurdeba arasaTanado movlisa da dacvis gamo, digitalizacias. aqamde ver moxda saTanado Tanxebis moZieba am mizniT.

3.4. xelmisawvdomoba da ganaTleba 3.4.1. xelmisawvdomoba

a. kulturis xelmisawvdomobis nebismier aspeqtze oficialur doneze nebismieri politikis uzrunvelyofis an diskusiis nebismieri sailustracio magaliTebi (mag. kulturul uflebebi, kulturul da xelovnebis RonisZiebebze dasaswrebi bileTebis fasebi da a.S.).

kulturis xelmisawvdomobis Temaze politikis SemuSavebis kuTxiT ganxilva ar yofila. rasac saxelmwifo akeTebs aris,is, rom is afinansebs Teatrebs, muzeumebs da biblioTekebs amcirebs ra amiT Sesasvleli bileTebis Rirebulebas, romelic sxva SemTxvevaSi ufro maRali iqneboda. Sedegad, umetes muzeumTa bileTebis fasebi xelmisawvdomia saSualo Semosavlis mqone ojaxebisaTvis. bavSvebisaTvis da studentebisaTvis yvela muzeumSi Sesasvleli fasebi dabalia. dedaqalaqSi bevri Teatria da maTSi bileTebis fasebi gansxvavdeba. maSin roca umetesoba SedarebiT Zviria – arc Tu advilad xelmisawvdomi saSualo Seamosavlis mqone ojaxisaTvis, aris ramodenime, maT Soris patara kerZo Teatrebi, romlebic bileTebs Zvirad ar yidian. saxelmwifo afinansebs sul mcire 2-3 masStabur sadResaswaulo koncerts Ria cis qveS, romelzec daswreba ufasoa yvelasaTvis. aseTi koncertebi tardeba axal wels, damoukideblobis dRes da Tbilisobaze (Tbilisis dResaswauli) ZiriTadad TbilisSi. Tumca ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi aseTi koncertebi xSirad tardeba baTumSi da sxva regionalur centrebSi, kerZod zugdidSi, gorSi, quTaissa Tu sxv.

Page 35: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 35 of 46

Semdegi veb-gverdi gvTavazobs garkveul informacias kulturis moxmarebasTan dakavSirebiT: http://stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/document.aspx?ReportId=124&IF_Language=eng&BR_Country=27

20&BR_Region=40505

umciresobaTa mier kulturaze xelmisawvdomobis sakiTxi gaSuqebulia “Semwynareblobis da samoqalaqo integraciis erovnuli koncefciis” farglebSi. http://diversity.ge/eng/concept.php 2004 - 2008 wlebSi, saxelmwifo biujetis Sesayeb saqarTvelos kanonis konteqstSi uzrunveyofil iqna eTnikuri umciresobebis kulturis seriozuli mxardaWera da aqcenti gakeTda TerTmet organizaciaze: Tbilisis saxelmwifo somxuri dramatuli Teatri, Tbilisis heidar alievis saxelobis azerbaijanuli Teatri, rusuli saxelmwifo Teatri, saqarTvelos ebraelTa istoriis muzeumi, qarTul-azerbaijanuli kulturuli urTierTobebis muzeumi, kavkasiis saxli, da met-naklebad – rusuli kulturis centri, ukrainelTa asociacia saqarTveloSi, da perioduli presa – “vrastan”, “gurjistan” da “svabodnaia gruzia”. gaizarda eTnikur umciresobaTa organizaciebis iseve rogorc sxva organizaciebis dafinanseba da 2009 wels kulturis saministrom SeimuSava “erovnuli umciresobebis kulturaTa popularizaciis programa saqarTveloSi,” romlis farglebSic finansdeba bevri axali iniciativa.

b. im ZiriTadi sakiTxebis CamonaTvali, romlebic dakavSirebulia kulturuli da xelovnebis RonisZiebebis xelmisawvdomobasa da miwodebasTan, rogorc amas aRiqvams kulturis dargSi moRvawe mcirericxovani, magram warmomadgenlobiTi jgufi profesionalebisa. aseTi sakiTxebi SeiZleba moicavdes: arasaTanado miwodebas, maRal fasebs, interesis naklebobas, cud marketings, qalaqsa da sofels Soris gansxvavebas, programebis arasaTanadod Sedgenas RonisZiebebis Catarebis adgilas, RonisiZiebis dawyebisaTvis uxerxul dros da a.S).

aRniSnuli sakiTxebi sakmaod mniSvnelovania qarTul realobaSi. zogadad bileTis/daswrebis fasi Zalian maRalia. marketingis done sakmaod dabalia. zogierTi RonisZieba, romelze daswrebac ufasoa, mag. gamofenis gaxsna, ar reklamirdeba farTod da ver wvdeba mosaxleobis “naklebadinformirebul” segmentebs. ase rom kulturul RonisZiebaTa umetesobas eswreba umeteswilad mosaxleobis erTi da igive jgufi. kulturul RonisZiebebze daswrebis TvalsazrisiT arsebobs didi sxvaoba im mosaxleobas Soris, romelic cxovrobs Tbilisis centrSi da gare ubnebSi macxovreblebs Soris, radgan kulturis centrebi ZiriTadad ganlagebulia centrSi. 3.4.2. ganaTleba

a. saxelovnebo ganaTlebis ZiriTad saskolo kurikulumSi arsebobis magaliTi erovnul saswavlo programaSi Sedis vizualuri da gamoyenebiTi xelovnebis komponentebi rogorc ZiriTadi kurikulumis nawili, moyolebuli 1-dan me-12 klasis CaTvliT. 1-dan me-7 klasis CaTvliT vizualuri da gamoyenebiTi xelovnebisadmi gamoyofili saaTebis raodenoba aris 2 saaTi kviraSi. mecxre da meaTe klasebSi maT eTmoba 1.5 saaTi kviraSi, xolo momdevno klasebSi isini ukve arCeviTi sagnebia. pirvelidan meSvide klasamde tardeba musikis gakveTilebi - ori saaTi kviraSi, meoTxe klasSi, cekva – 1 saaTi kviraSi, maSin roca merve da mecxre klasebSi musikas eTmoba 1.5 saaTi kviraSi.

erovnuli saswavlo programa moswavleebs sTavazobs Semdeg arCeviT sagnebs me-10, me-11 da me-12 klasebSi – Teatri – Teoria, kino – Teoria da praqtika, msoflio kultura, kompiuteruli musikis programebi, vizualuri da gamoyenebiTi xelovneba – praqtika da Teoria, folklori da miTologia, me-19 da me-20 saukuneebis dasavluri literatura da xelovnebis istoria.

Page 36: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 36 of 46

b. tipiuri skolis konteqstSi arsebuli nebismieri xelovnebasTan dakavSirebuli saqmianobis magaliTi

ix. punqti a, zemoT.

3.5. monawileoba da auditoriis mozidva 3.5.1. statistika monawileobaze

a. raime tipis xelovnebisa Tu kulturul RoniZiebebSi monawileobasTan dakavSirebuli statistika, kinosa da Teatralur warmodgenebze daswrebisa Tu kulturis klubebis raodenoba, da sxv.

statistikis erovnul samsaxurs www.geostat.ge aqvs Zalian cota monacemi kulturasa da xelovnebaze. muzeumebTan dakavSirebuli oficialuri statistika gviCvenebs, rom 2005 wels saqarTvelos yvela muzeumi moinaxula 301 100-ma adaianma, xolo 2010 wels es cifri gaizarda 730 100-mde. gidis (eqskursia-mZRolis) mier Catarebuli turebis raodenoba 2005 wels iyo 11. 837, xolo 2010 wels es cifri gaizarda 27 336-mde.

rac Seexeba Teatralur speqtaklebze daswrebas, mTliani auditoria profesionalur TeatrebSi saqarTvelos masStabiT 2005 wels iyo 256 000, maSin roca 2010 wels es maCvenebeli gaizarda 359 900-mde. 2009 wlis maCvenebeli iyo 468 600. auditoriis saSualo maCvenebeli yovel warmodgenaze iyo: 2005 –112; 2007 – 127; da 2010 – 112. 2007 wels TbilisSi gaimarTa 2 152 Teatraluri warmodgena. 2010 wels speqtaklebis raodenoba iyo 2067. TbilisTan SedarebiT, saqarTvelos erT-erT regionSi, imereTSi, warmodgenebis raodenoba 2007 wels iyo 469, da 2010 wels – 410.

TviTon RonisZiebebis organizatorebic ki ar atareben auditoriebis analizs, rogorc mag. damswreTa profilebi, daswrebis raodenoba da a.S. zedapiruli dakvirvebiT, erTi SexedviT SesamCnevia, rom xalxi romelic eswreba kulturul movlenebs, rogorc mag. operisa da baletis warmodgenebs, konservatoriaSi Catarebul did koncertebs, modebis Cvenebas, ucxoeli musikosebis koncertebs, jaz festivalebs da sxva, aris erTi da igive jgufi romelsac ainteresebs kultura da xelovneba, romelsac xeli miuwvdeba bileTebis fasebze da romlebsac organizatorebi epatiJebian. Tumca adgili aqvs agreTve musikaluri saswavleblebis studentebis farTo auditoriasac operisa da klasikuri musikis koncertebze, radgan maTTvis daswreba ufasoa.

b. monawileobasTan dakavSirebuli tendenciebis magaliTebi an mtkicebulebebi mag.

kulturis seqtorSi sxvadasxva RonisZiebebze daswrebis da monawileobis SesamCnevi mateba an kleba.

statistikuri informacia gviCvenebs rom Teatralur warmodgenebze daswreba Semcirda, xolo muzeumis damTvalierebelTa raodenoba gaizarda bolo ramdenime wlis manZilze. sxvadasxva festivalebi, rogorc mag. klasikuri musikis festivalebi, Teatraluri festivalebi, baTumis kino festivali, qarTuli modebis kvireuli da a.S. kvlavac popularobiT sargeblobs da cnobili movlenebia da maTze daswreba stabilurad maRalia.

3.5.2. auditoriis mozidva auditoriis Seqmnisa da xalxis aqtiuri mozidvis programebis statistika an magaliTebi, mag. rogorc Teatrebis, muzeumebis, festivalebis da sxv. ZiriTadi saqmianobis nawili da agreTve garkveuli warmodgena imaze Tu ramdenad ganviTarebulia aseTi aqtivoba. kulturuli dawesebulebebisaTvis auditoriis mozidva rogorc wesi ar aris maRalprioritetuli. saqarTvelos erovnuli muzeumi axorcielebs calkeul aqtiuri

Page 37: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 37 of 46

mozidvis programas axalgazrdebisa da bavSvebisaTvis, romlis meSveobiTac is cdilobs ufro mravalferovani damTvaliereblis moyvanas muzeumSi.

Page 38: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 38 of 46

4. RMCBU-s kvleviTi vizitis ZiriTadi Sedegebi

2011 wlis oqtombridan moyolebuli, RMCBU-m ganaxorciela rigi kvleviTi vizitebisa azerbaijanSi, saqarTveloSi, belorusSi, moldaveTsa da ukrainaSi. vizitebis mizani iyo kontaqti daemyarebina programaSi monawile ZiriTad monawile mxareebTan TiToeul qveyanaSi da wamoewyo procesi konkretuli politikis sferoebis identifikaciisa maTi erovnul da regionalur doneebze gaZlierebis mizniT. savele samuSaoebi Seicavda mrgvali magidis diskusiebs mTavrobisa da samoqalaqo sazogadoebis mTavar dainteresebul mxareebTan, Sexvedrebs kulturis sferoSi momqmed wamyvan adamianebTan, programis prezentaciebsa da Zireuli informaciis Segrovebas kulturis politikis kuTxiT sabaziso kvlevebis SemuSavebis mizniT aRmosavleT partniorobis qveynebSi. vizitebis Sedegebma da Semdgom Catarebulma samuSaom Seqmna safuZveli, romlis mixedviTac SemuSavda ganacxadebi identificirebul prioritetul sferoebze

mimarTuli kvalifikaciis gazrdis aqtivobebisaTvis, romelic ganxorcieldeba RMCBU-s mier 2015 wlis martamde.

RMCBU-s kvleviTi viziti saqarTveloSi ganxorcielda 2011 wlis noemberSi, eqspertTa jgufis mier, romelic Sedgeboda b-ni luCiano gloris, jgufis lideri, q-ni tetiana bileckas, organizaciuli ganviTarebis eqsperti, q-ni elena palidovas, informaciisa da komunikaciis menejeri da q-ni oqsana muJiCukisagan, proeqtisa da monitoringis jgufis menejeri.

qveyanaSi vizitisas moewyo Sexvedrebi, damyarda kontaqtebi da Catarda interviuebi 40-ze met adamianTan, romlebic warmoadgendnen aRmosavleT partniorobis kulturuli programis mTavar erovnul dainteresebul mxareebs sajaro, kerZo da samoqalaqo seqtoris organizaciebidan, qveyanaSi myofi evrokavSiris delegaciidan da saqarTveloSi aqtiurad moRvawe donori dawesebulebebidan.

erovnuli xelisuflebis warmomadgenlebma gamoavlines didi interesi aRmosavleT partniorobis kulturis programis mimarT. adgilobrivma kulturisa da ZeglTa dacvis

saministrom (MCMP) yovelgvari daxmareba gauwia vizitis momzadebas. evrokavSiris

delegaciam saqarTveloSi agreTve gauwia RMCBU-s mniSvnelovani mxardaWera programiT dainteresebul mTavar erovnul mxareebTan kontaqtebis damyarebaSi xelSewyobiTa da mrgvali magidis diskusiebSi monawileobis kuTxiT. mrgvali magidis diskusia mTavar dainteresebul mxareebTan, romelic ikvlevda politikis reformebTan dakavSirebul saWiroebebsa da prioritetebs da romelic gaimarTa TbilisSi, gaxda am vizitis mTavari movlena da moizida 30-ze meti monawile.

saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministro (MCMP) mrgval magidaze warmodgenili iyo saerTaSoriso programebisa da qarTuli kulturis popularizaciis departamentis ufrosis moadgilis, q-ni ana asaTianis mier. adgilobrivi donis

xelisufleba warmodgenil iyo Tbilisisa da goris municipalitetebiT. MCMP-m yuradReba gaamaxvila kulturis sferoSi kvalifikaciis gazrdis da organizaciuli ganviTarebis aqtivobebis mniSvnelobaze da gamoTqva interesi, gaagrZelos TanamSromloba evrokavSirTan, maT Soris aRmosavleT partniorobis kulturuli programis farglebSi.

evrokavSiris delegaciam qveyanaSi aRniSna EaP kulturuli programis mniSvneloba adamianebs Soris kontaqtebis damyarebis kuTxiT aRmosavleT partniorobis qveynebsa da evrokavSirs Soris da aqcenti gaakeTa kulturis rolze socialuri da ekonomikuri ganviTarebis TvalsazrisiT. am konteqstSi, moxseniebul iqna evrokavSiris mier

dafinansebuli proeqtebi saqarTveloSi, kerZod ori Twinning (TanamSromlobis) proeqti saqarTvelos erovnuli muzeumisa da kulturuli memkvidreobis SenarCunebis erovnuli saagentos dasaxmareblad (mzaddeba) iseve rogorc Art Gene festivali aramaterialuri kulturuli memkvidreobis popularizaciis mizniT.

Page 39: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 39 of 46

RMCBU-m warmoadgina aRmosavleT partniorobis kulturuli programa maT Soris misi miznebi, amocanebi da ZiriTadi komponentebi. gansakuTrebuli yuradReba daeTmo RMCBU

-s im instrumentebisa da saSualebebis ganmartebas, romlebic gamoyenebul unda iqnas proeqtis ganxorcielebisas, maT Soris:

kvleviTi procesi da kulturis politikis SedarebiTi kvlevisa da diagnostikis

aqtivoba;

regionaluri gaZlierebis aqtivobebi, kerZod kulturis politikis gacvliTi seminarebi, romlebic organizebul unda iqnes RMCBU-s mier 2014 wlis seqtembramde periodSi;

im proeqtebis ganxorcielebis mxardaWera, romlebic grantebs miiReben EaP kulturuli programis farglebSi;

komunikacia da kontaqtebi, xilvadobis uzrunvelyofa da programis Sedegebis gavrceleba.

monawileebs agreTve gaacnes, rom arsebobs SesaZlebloba adgilobrivma xelisuflebam miiRos specialuri teqnikuri daxmareba kulturis politikisa da samarTlebrivi

reformis sakiTxebze RMCBU-s moqmedebis arealis farglebSi aRmosavleT partniorobis qveynebis xelisuflebisaTvis teqnikuri daxmarebis farglebSi.

erovnul dainteresebul mxareebs sTxoves gamoeTqvaT interesi EaP kulturuli programis mrCevelTa komitetis muSaobaSi monawileobasTan dakavSirebiT.

saqarTvelos kulturis dargis warmomadgenlebma Tavis mxriv erTmaneTs gauziares mosazrebebi kulturuli cvlilebisa da ganviTarebis ZiriTad maxasiaTeblebze qveyanaSi bolo sami-xuTi wlis ganmavlobaSi. isini Seexen mTel rig sakiTxebs, romelTagan zogi gaumjobesda an piriqiT gauaresda, maT agreTve ganixiles kulturis seqtoris an zogierTi misi qve-seqtoris axali sazrunavi sakiTxebi erovnul an adgilobriv (municipalur) doneze.

saqarTveloSi mimdinare demokratizacia, romelic gavlenas axdens erovnuli kulturis politikisa da kanonmdeblobis Semdgom gaumjobesebasa da evropul standartebTan miaxloebaze, miCneul iqna rogorc xelSemwyobi faqtori da kulturis sferoSi pozitiuri cvlilebebisa da modernizaciis winapiroba. aRniSnul iqna, rom mzardi partnioruli urTierTobebi da kulturuli dialogi yvela seqtorsa da moTamaSes Soris, maT Soris proeqtTan dakavSirebuli aqtivobis saSualebiTa da seqtorebs-Soris da saerTaSoriso TanamSromlobis meSveobiT aris ZiriTadi mamoZravebeli Zala amJamad.

amavdroulad aRniSnul iqna naklebad pozitiuri aspeqtebi:

efeqtiani kulturuli politikis nakleboba romelic dafuZnebulia strategiuli dagegmvisa da prognozirebis demokratiul Rirebulebebsa da midgomebze da konkretulad, gaxsnilobisa da samoqalaqo sazogadoebis CarTulobis principebze;

sazogadoebasa da kerZo seqtorebs Soris partnioruli urTierobebis dabali done kulturis dargSi da sxvadasxva kulturul organizaciebsa da moTamaSeebs Soris;

axali teqnologiebisa da teqnikuri saSualebebis nakleboba kulturissajaro dawesebulebebSi;

menejmentisa da strategiuli dagegmvis nakleboba kulturis sferos yvela donesa da dargSi;

kulturul dawesebulebaTa saqmianobaze cnobierebis dabali done sazogadoebaSi, maT Soris informaciis nakleboba arasamTavrobo organizaciebze;

profesiuli ganaTlebisa da profesiuli momzadebis programebis mier axali meTodologiebis gamoyenebis dabali done;

kulturis dargSi sazogadoebrivi dawesebulebebisa da arasamTavrobo organizaciebisaTvis gankuTvnil dafinansebaze xelmisawvdomobis sakiTxebSi mkveTri gansxvavebani;

Page 40: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 40 of 46

Semoqmedi xelovanebisa da kulturis dargSi moRvawe arasamTavroboebis nakleboba (naxsenebi kulturisa da ZeglTa dacvis saministros warmomadgenlebis mier).

aRniSul iqna agreTve sxva mniSvnelovani problemebi da safrTxeebi:

kulturis menejmentis codnis done da personalis dabali profesionalizmi;

saerTaSoriso TanamSromlobisa da dargebs Soris partnioruli urTierTobebis dabali done, maT Soris gamocdilebis gacvla, urTierTqmedeba TemTan - romelic aris kulturuli momsaxurebis momxmarebeli - da erovnuli kulturis popularizacia msoflioSi;

erovnuli ganaTlebis sistemis susti integracia evropuli ganaTlebis sivrceSi;

xelisuflebisa da sazogadoebis dabali interesi kulturis ganviTarebaSi.

kulturis saministrom gamoTqva interesi, xelovnebis sabWoebTan da sazogadoebriv-kerZo urTierTobebTan dakavSirebiT saukeTeso politikis praqtikaze ufro meti informaciis miRebisa. rac Seexeba im saWiroebebs, romelsac unda Seexos kulturis kanonmdebloba da kulturis politika, kulturuli seqtoris modernizaciisa da pozitiuri cvlilebebis gansaxorcielebad, erovnulma dainteresebulma mxareebma CamoTvales Semdegi sakiTxebi:

kanonmdeblobis gaumjobeseba evropuli standartebis safuZvelze, gansakuTrebiT Semdeg sferoebSi: strategiuli marTva, sponsoroba da qvelmoqmedeba, ganaTleba kulturisa da xelovnebis seqtorSi, gadasaxadebi, saxelmwifo Sesyidvebi, inteleqtualuri sakuTrebis uflebebi kulturasTan dakavSirebiT;

erovnuli kulturuli politikis gaumjobeseba administrirebis demokratiuli principebis SemosaRebad da samoqalaqo sazogadoebis CarTvis, kulturis dargis decentralizaciisa da kulturisa da memkvidreobis sferoSi strategiuli dagegmvis ganxorcielebis uzrunvelsayofad;

profesiuli treiningebis programebis modernizacia da kulturis sferoSi ganaTlebis sistemis Seqmna. es unda efuZnebodes axal demokratiul midgomebs menejmentis, marketingisa da saxsrebis moZiebis codnis gasaumjobeseblad da erToblivi saganmanaTleblo programebis SemosaRebad, aseve dawesebulebebs Soris TanamSromlobis gasaZliereblad.

RMCBU-s kvleviTi vizitis Semdeg, mrgvali magidis yvela monawiles da dainteresebul mxares romelic vizitis dros Sexvda erTmaneTs sTxoves Tavisi wvlili SeetanaT

kulturuli politikis SWOT analizSi, kiTxvarebis SevsebiT onlain reJimSi.

detaluri informacia SWOT analizze mocemulia angariSis 1 danarTSi.

ufro meti informaciis misaRebad saqarTvelosa da sxva partniori qveynebis prioritetul saWiroebebze kulturis dargSi, iseve rogorc pirobebze romlebic uzrunvelyofs programis warmatebas, gaecaniT agreTve regionaluri kvlevis angariSs (seqcia 4: RMCBU kvleviTi vizitis mier gakeTebuli ZiriTadi daskvnebi, danarTi 3: erovnuli dainteresebuli mxareebis mier kulturis politikisa da prioritetuli

saWiroebebis SWOT analizi.

Page 41: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 41 of 46

wyaroebi ixileT angariSis originaluri teqsti inglisurad am informaciisaTvis.

Page 42: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit

EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 42 of 46

danarTi 1. erovnuli dainteresebuli mxareebis mier saqarTvelos kulturis dargisa da kulturuli politikis prioritetuli

saWiroebebis SWOT analizi

ixileT angariSis originaluri teqsti inglisurad am danarTisaTvis.

Page 43: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit

EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 43 of 46

danarTi 2. istoriuli konteqsti – saqarTvelo istoriul konteqstSi1

aRmosavleT partniorobis qveynebi naklebad arian cnobilni da Sedegad naklebad aRqmulni evrokavSiris qveynebSi, vidre unda iyvnen. miuxedavad imisa rom, gansakuTrebiT kinos, Teatrisa da polifoniuri musikis saSualebiT, saqarTvelo sakmaod iyo warmodgenili evropul kulturul scenaze bolo ramdenime aTwleulis ganmavlobaSi, qveynis kompleqsuroba da mravalferovneba naklebadaa cnobili. asea maSinac, roca es kompleqsuroba da mravalferovneba xdeba saerTaSoriso mediis yuradRebis sagani, rogorc es iyo 2008 wlis saqarTvelo ruseTis omis dros afxazeTisa da samxreT oseTis gamo.

saqarTvelo mdebareobs samxreT kavkasiis dasavleT nawilSi Savi zRvis piras. igi esazRvreba TurqeTs, somxeTs, azerbaijans da ruseTis federacias da iTvlis daaxloebiT 4 300 000 macxovrebels. saqarTvelo ZiriTadad aris mTiani qveyana didi kavkasionis qediT CrdiloeTiT, mcire kavkasioniT samxreTiT, maRlobi mdeloebiT aRmosavleTiT da kolxeTis dablobiT dasavleTiT. dasavleTi saqarTvelo (romelic Sedgeba imereTis, samegrelos da aWarisa da afxazeTis avtonomiuri respublikebisagan) xasiaTdeba teniani, xmelTaSua-zRvispireTisaTvis damaxasiaTebeli klimatiT da subtropikuli vegetaciiT. aRmosavleT saqarTvelo (romelic Sedgeba kaxeTisa da samxreT oseTis avtonomiuri respublikisagan) xasiaTdeba mSrali kontinentaluri klimatiT.

Tbilisis garda mniSvnelovani qalaqebia quTaisi, baTumi, soxumi, rusTavi, foTi da Telavi. qarTvelebi, romlebic warmoadgenen mosaxleobis umravlesobas da Seadgenen mosaxleobis daaxloebiT 70-75 %-s (Tumca samoqalaqo omis, iZulebiTi gadaadgilebisa da emigraciis gamo es aris mxolod savaraudo cifri mosaxleobis bolo aRweris monacemebis gareSe) warmoadgenen qarTvelur enebze molaparake xalxTa jgufs (mag. qarTuli, lazuri, svanuri da megruli) Tumca arsebobs mniSvnelovani gansxvavebebi maT Soris vinc cxovrobs saqarTvelos sxvadasxva geografiul da istoriul kuTxeebSi. sxvadasxva jgufebi xSirad jer kidev iyeneben TavianT istoriul saxelebs, romelTa Soris zogierTi antikuri xanidan modis.

qarTvelebi ZiriTadad marTlmadidebeli qristianebi arian da qristianoba saqarTveloSi Semovida adreuli xanidan2.

aqve cxovrobs sunit muslimTa mcirericxovani jgufi, konkretulad aWarlebi, romlebic warmoadgenen aWaris avtonomiuri respublikis umciresobas. sazRvars gadaRma, TurqeTSi, qarTuli kulturuli memkvidreobis mqone teritoriebze, cxovrobs istoriulad asimilirebuli (musulmani) qarTvelebis mniSvnelovani raodenoba. qarTvelTa didi raodenoba agreTve cxovrobs da muSaobs sazrvargareT, gansakuTrebiT ruseTis federaciaSi. qarTuli anbani, erT-erTi msoflioSi dRes arsebul 14 anbanTagan, Seiqmna Cveni welTaRricxvis mesame-meoTxe saukuneebis mijnaze. pirveli werilobiTi literaturuli Zegli TariRdeba me-5 saukuniT.

istoria, tradicia da miTebi jerac is mZlavri saSualebebia, romlebic ayalibeben kulturul da politikur Zalebs samxreT kavkasiaSi, maT Soris saqarTveloSi. es xels uwyobs TviTmyofadobis da uwyvetobis Zlier da romantikul gagebas, iseve rogorc

1 es seqcia gaxlavT istoriuli mimoxilva maTTvis vinc ar icnobs saqarTvelos da mis istoriul ganviTarebas. igi dawera teri sandelma mis mier winaT Catarebul kvlevaze dayrdnobiT. 2 am konteqstSi sainteresoa aRiniSnos, rom qristes ori mociquli damarxulia saqarTveloSi, kerZod aWarasa da afxazeTSi da rom qristes kvarTi Camotanil iqna mcxeTaSi, saqarTvelos uZveles dedaqalaqSi, ebraelis mier saxelad eliozi, rac mianiSnebs imaze Tu ra adre Semovida qristianoba aq. qristianoba saxelmwifo religiad iqca Cveni welTaRricxvis 337 wlidan.

Page 44: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit

EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 44 of 46

”erovnulobis” gansakuTrebul xedvas. sad iwyeba istoria da sad Tavdeba miTi xandaxan gaugebaria. istoriuli konteqsti xSirad Suqs fens saqarTvelosTan dakavSirebul zogierT Tanamedrove sakiTxs da qarTvelebic iyeneben amas, Tumca samxreT kavkasiaSi bevri konfliqtis warmoSobis mizezia regionis istoriis gansxvavebuli interpretaciebi maT mxriv vinc iq cxovrobs. es naTlad SeiniSneba mag. afxazeTTan konfliqtis sakiTxSi, Tumca amisaTvis SesaZlebelia arsebobdes sxva mniSvnelovani mizezebic am sabWoTa periodidan memkvidreobad miRebul ”gayinul omSi”.

Tavis adreul istoriaSi saqarTvelos hqonda mniSvnelovani kavSirebi da kulturuli urTierToba SumerebTan da urartuelebTan, aqemenidur da sasanur iranTan, antikur saberZneTTan da romaul elinistur samyarosTan. antikur epoqaSi, ekonomikuri, politikuri da kulturuli kavSirebi dRevandeli saqarTvelos teritoriasa da uZvelesi berZnuli civilizaciis regionebsa da qalaqebs Soris iyo sakmaod intensiuri3. argonavtebidan moyolebuli kolxeTSi (dasavleTi saqarTvelo) xSiri iyo Semosevebi; dampyroblebs izidavda oqros sawmisis samSoblo, medea da kultivirebuli Rvinis samSoblo. Cvens welTaRricxvamde me-4 da me-3 saukuneebis gasayarze Seiqmna iberiis samefo dRevandeli saqarTvelos dasavleT da samxreT-dasavleT nawilSi. Cvens welTaRricxvamde me-2 saukuneSi berZnuli gavlena Secvala romaulma, romelic im dros aRmosavleTisaken farTovdeboda. Cvens welTaRricxvamde 65 wels romaelebma pompeusis meTaurobiT aiZules iberielebi gamxdariyvnen maTi mokavSireebi da gamxdariyvnen bastioni dampyroblebis winaaRmdeg brZolaSi, iseTebis rogorebic iyvnen hunebi da alanebi, romlebic Crdilo kavkasiidan modiodnen.

ukve arsebobda ori saxelmwifo, iberia da egrisi (dRevandeli svaneTi) rodesac qristianoba gaxda oficialuri religia Cveni welTaRricxvis me-4 saukuneSi. am droisaTvis sparsuli gavlena aseve Zlieri iyo regionSi. me-5 saukuneSi saqarTvelos dedaqalaqi gadmotanil iqna mcxeTidan TbilisSi. amasobaSi, me-5, me-6 saukuneebSi, dasavleTi samefo egrisi ebrZoda sparsel da bizantiel dampyroblebs. me-7 saukuneSi musulmani arabebi SemoiWrnen saqarTveloSi da me-8 saukunisaTvis TbilisSi daarsda arabuli saemiro. arabebi da Semdeg Turq-seljukebi marTavdnen aRmosavleT saqarTvelos 1122 wlamde. me-10 saukunis bolos, dasavleTma da samxreT dasavleTma nawilebma Camoayalibes gaerTianebuli samefo, romlis dedaqalaqic iyo quTaisi da romelsac marTavda mefe bagrat III, romelic zogierTi istoriuli wyaros mixedviT iyo ebraeli mefeebis, solomonisa da daviTis STamomavali. Ees saxelmwifo momZlavrda ekonomikurad da kulturulad da gaxda eqspansionisturi sanam me-11 saukuneSi qveyanaSi ar SemoiWra axali dampyrobeli, seljuki-Turqebi, romlebmac daipyres aRmosavleTi da daarbies dasavleTi.

1089 wels, Teqvsmeti wlis daviT aRmaSenebeli (1089-1125) akurTxes mefed. man Tavi mouyara Zalauflebas da gaatara mniSvnelovani iniciativebi da reformebi. 1121 wels man daamarcxa (garkveulwilad jvarosnebis daxmarebiTac) Turq-seljukTa armia da Semdeg wels Tbilisis ganTavisuflebis Semdeg quTaisidan dedaqalaqi gadaitana iq4. qarTuli kultura, samxedro warmatebebi da eqspansia grZeldeboda, gansakuTrebiT Tamar mefis (1184-1219) dros, roca saqarTvelo gadaWimul iyo Savi zRvidan kaspiis zRvamde da Crdilo kavkasiidan somxeTamde. dResac ki qarTvelebi sasoebiT uyureben am ”oqros xanas” da maT warmodgenaSi es

3 albaT es xsnis paraleluri miTebis arsebobas promeTeze, romelic mijaWvuli iyo kavkasiis mTebs da legendas qarTvel amiranze. 4 es iyo eklesiebisa da monastrebis mSeneblobisaTvis mniSvnelovani periodi, rodesac aSenda

magaliTad gelaTis taZari quTaisSi, romelic axla UNESCO-s msoflio memkvidrebis siaSia Setanili. gelaTi da misi akademia iyo mniSvnelovani religiuri da saganmanaTleblo kera.

Page 45: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit

EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 45 of 46

periodi gaigivebulia Tanamedrove saqarTvelos kulturasa da TviTmyofadobasTan. SoTa rusTavelis ”vefxistyaosani” romelic miCneulia qarTuli literaturis yvelaze TvalsaCino nawarmoebad, daiwera am periodSi.

axali Semosevebi daiwyo me-13 saukuneSi, monRolebis saxiT, romlebic asi wlis ganmavlobaSi batonobdnen. monRolTa imperiis memkvidrem, Temur lengma, me-14 saukuneSi moutana masStaburi ganadgureba regions. otomanTa gaZlierebam da konstantinopolis dacemam kidev ufro gaarTula viTareba da am periodis ganmavlobaSi saqarTvelos teritoriaze arsebobda sami samefo (iberia, imereTi, kaxeTi), romlebsac marTavdnen bagrationis dinastiis sxvadasxva Stoebi, plius erTi samTavro (samcxe).

me-16 saukunidan sparseTma da osmaleTma dainawiles saqarTvelo. regionSi ido ruseTis imperialisturi zraxvebic, rac gansakuTrebiT naTlad gamoCnda me-18 saukuneSi pirveli ruseT-TurqeTis omis dros (1768-1794).

me-18 saukunis meore naxevarSi, qarTl-kaxeTis mbrZanebeli, mefe erekle II (1744-1798) da mefe solomoni (1752-1784), imereTis mmarTveli, TavianTi samefoebis dasacavad Sevidnen erTmaneTTan kavSirSi da gaxdnen ruseTis mokavSireebi ruseT-TurqeTis omSi. zogierTi istorikosis mexedviT mefe erekle II-m scada mieRo daxmareba evropuli saxelmwifoebisagan, magram es ar gamouvida da 1783 wels misma qarTl-kaxeTis samefom dado xelSekruleba ruseTis imperiasTan. Aam xelSekrulebiT, imis sanacvlod rom mefe erekle II miiRebda ruseTis proteqtorats misi samefos mtrebisagan dasacavad da eqneboda avtonomia Sida saqmeebSi, mas evaleboda ruseTisaTvis sasurveli politikis gatareba sagareo saqmeebSi. Tumca 1795 wels aRTqmuli daxmareba ruseTidan ar gamoCnda roca musulmanTa armia aRa mahmad xanis meTaurobiT SemoiWra TbilisSi da seriozuli damarcxeba miayena mefe erekles. sabolood ruseTma 1801 wels moaxdina qarTl-kaxeTis aneqsia da dRevandeli saqarTvelos es nawilebi gaxda ruseTis imperiis nawili.

1828-1829 da 1877-1878 ruseT TurqeTis omebis dros ruseTma Tavisi eqspansionisturi miswrafebebiT SemoierTa damatebiTi teritoriebi, maT Soris samcxe da sxva teritoriebi (1829), aWara (1878). ase daiwyo Tanamedrove saqarTvelos formireba. mecxramete saukuneSi caristulma ruseTma gaaZliera Tavisi gavlena regionze maT Soris iseTi saganmanaTleblo sistemis SemoRebiT, rodesac rusuli ena gadaiqca ganaTlebis miRebis mTavar saSualebad. qarTuli erovnuli suliskveTeba gaZlierda me-19 saukuneSi roca yuradRebis centrSi moeqca enisa da literaturis sakiTxebi. 1917 wels ruseTis imperiis dacemam da bolSevikebis mier Zalauflebis miTvisebam dasabami misca saTuT warmonaqmns, damoukidebel demokratiul respublikas, amierkavkasiis federacias. 1918 wels es federacia daiSala somxeTis, azerbaijanisa da saqarTvelos respublikebad. Ddamoukidebeli saqarTvelos, romelsac ZiriTadad marTavdnen menSevikebi, arseboba dasrulda sabWoTa ruseTis mier 1921 wels mTeli regionis aneqsiiT. amas moyva 1922 wels amierkavkasiis socilisturi federaciuli sabWoTa respublikis Seqmna romelic imave wels gaxda sabWoTa kavSiris Semadgeneli respublika. 1936 wels es respublika gauqmda da saqarTvelo, iseve rogorc somxeTi da azerbaijani, individualurad gaxda sabWoTa kavSiris respublika. saqarTvelos hqonda meti gavlena da damoukidebloba, qveynis zomasTan SefardebiT, sabWoTa kavSirSi vidre sxva sabWoTa respublikebs. araerTi sabWoTa lideri, maT Soris stalini, warmomavlobiT iyvnen qarTvelebi. rac agreTve mniSvnelovania, moSorebulni iyvnen ra centrs da amoZravebdaT ra damoukideblobisa da nacionalisturi ganwyobilebani, gansakuTrebiT enis TvalsazrisiT, qarTvelebma Seiqmnes reputacia rogorc xalxma romlebic moqnilad ”manipulirebda sistemiT” da ar emorCileboda sabWoTa wesebs.

sabWoTa periodis ekonomikurma, administraciulma, demografiulma da socialurma inJineriam erTdroulad Camoayaliba da daamaxinja Tanamedrove saqarTvelos realoba da damoukideblobis pirveli ori aTwleuli xSirad mtkivneuli iyo memkvidreobiT miRebul SedegebTan gamklavebis kuTxiT.

Page 46: araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis ... · araoficialuri Targmani aRmosavleT partniorobis kulturis programis regionaluri monitoringisa da organizaciuli ganviTarebis

Analytical Base-Line Report on the Culture Sector and Cultural Policy of Georgia

Regional Monitoring and Capacity Building Unit

EASTERN PARTNERSHIP CULTURE PROGRAMME page 46 of 46

qarTuli kultura, qarTuli ena da qarTuli marTlmadidebluri eklesia istoriis manZilze qarTvelebisaTvis iyo Zalian Zlieri gamaerTianebeli Zala da dResac rCeba udidesi gavlenis mqoned rogorc politikaze, agreTve im urTierTobebze, romlebic xalxs aqvs erTmaneTTan, saqarTveloSi mcxovreb sxva eTnikur jgufebTan da gare samyarosTan.