Embed Size (px)
Citation preview
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 5:
Unang Yugto ng Disaster Risk
Reduction and Management Plan:
Disaster Prevention
and Mitigation
10
ii
Araling Panlipunan– Ikasampung Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 5: Unang Yugto ng Disaster Risk Reduction and Management Plan: Disaster Prevention and Mitigation Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V
Ronilo AJ K. Pirmo, PhD, CESO V
Librada M. Rubio, PhD.
Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III
Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P) Telephone Number: (045) 598-8580 to 89 E-mail Address: [email protected]
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Catherine G. Batalla
Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal / Angelica M. Burayag PhD
Virgilio L. Laggui PhD
Tagasuri ng Wika: Edwin T. Marcos EdD / Marie Anne Ligsay PhD
Romeo P.Lorido /Anastacia M.Victorino PhD
Tagasuri sa ADM: John Paul C. Paje
Tagasuri ng Paglapat/Pagguhit: Jay Ahr E. Sison
Tagaguhit: Maesie T. dela Pena
Tagalapat: Catherine G. Batalla /Joyce O. Saraza
Tagapamahala: Nicolas T. Capulong PhD, CESO V
Librada M. Rubio PhD
Angelica M. Burayag PhD
Nestor Nuesca EdD
Gregorio C. Quinto, Jr. EdD
Rainelda M. Blanco PhD
Agnes R.Bernardo PhD
Virgilio L. Laggui PhD
iii
10
Araling Panlipunan Unang Markahan – Modyul 5:
Unang Yugto ng Disaster Risk
Reduction and Management Plan:
Disaster Prevention
and Mitigation
iv
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Unang Yugto ng Disaster Risk
Reduction and Management Plan: Disaster Prevention and Mitigation.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga
edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa
mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pan-21siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang
kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang
mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 10 ng Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul ukol sa Unang Yugto ng Disaster Risk Reduction and
Management Plan: Disaster Prevention and Mitigation.
Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.
Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
Mga Tala para sa Guro
Ito'y naglalaman ng mga paalala,
panulong o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.
v
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin
nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
Alamin
Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga
dapat mong matutuhan sa modyul.
Subukin
Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung
ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.
Balikan
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral
upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Tuklasin
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay
ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Suriin
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Pagyamanin
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Isaisip
Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
Isagawa
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.
vi
Tayahin
Ito ay gawain na naglalayong matasa o
masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Gawain
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Susi sa Pagwawasto
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat
ng mga gawain sa modyul.
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa
paglikha o paglinang ng modyul na ito.
1
Alamin
Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong kapakinabangan. Ito ay
upang matulungan kang unawain ang mga araling tinalakay sa Araling Panlipunan
Baitang 10.
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
Nasusuri ang kahalagahan ng kahandaan, disiplina at kooperasyon sa
pagtugon ng mga hamong pangkapaligiran.
Ang modyul na ito ay nahahati sa dalawang aralin:
Leksyon 1 - Unang Yugto ng Disaster and Risk Reduction Management Plan
Leksyon 2 - Iba’t ibang Uri ng Disaster Risk Assessment
Kapag natapos mo na ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
1. natutukoy ang mga paghahandang nararapat gawin sa harap ng panganib
dulot ng suliraning pangkapaligiran;
2. nasusuri ang mga dapat gawin sa Unang Yugto ng Disaster and Risk Reduction
Management Plan; at
3. natataya ang pansarili o pampamilyang kahandaan sa pagdating ng kalamidad
o sakuna.
Mga Tala para sa Guro Kailangang gumamit ng mga pamprosesong tanong upang maiugnay ang natapos na aralin tungo sa bagong aralin. Ituro ang konsepto ng araling ito sa pamamagitan ng mga malikhaing pamamaraan na makikita sa mga gawain sa modyul na ito. Makikita rin sa huling bahagi ng modyul na ito ang mga rubric na gagamitin sa pagmamarka sa ilang mga gawain.
2
Subukin
Panuto: Tukuyin ang isinasaad sa bawat bilang. Isulat ang titik ng tamang sagot sa
sagutang papel.
1. Ano ang tawag sa unang yugto ng Disaster Risk Reduction and Management
(DRRM) Plan?
A. Disaster Preparedness
B. Disaster Prevention and Mitigation
C. Disaster Rehabilitation and Recovery
D. Disaster Response
2. Ang sumusunod ay kabilang sa pisikal na katangian ng hazard maliban sa:
A. force
B. intensity
C. lawak
D. saklaw
3. Tinataya nito ang kahinaan o kakulangan ng isang tahanan o komunidad na
harapin o bumangon sa pinsalang dulot ng hazard.
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
4. Ito ay ang paggawa ng mga tala kung anong mga hazard ang naranasan ng isang
lugar, gaano kadalas at alin sa mga ito ang pinakapaminsala.
A. Disaster Events
B. Hazard Events
C. Historical Events
D. Timeline of Events
5. Ang mga ito ay kategorya ng Vulnerability Assessment maliban sa:
A. damdamin
B. pag-uugali
C. panlipunan
D. pisikal
6. Sa pagsasagawa ng Vulnerability Assessment, kinakailangang suriin ang mga
grupo ng tao na maaaring higit na maapektuhan ng kalamidad. Alin sa mga ito
ang tinutukoy?
A. elements at risk
B. financial at risk
C. location of people at risk
D. people at risk
3
7. Ang barangay captain ng Sitio Wawa ay patuloy na inaalam kung anong bahagi
ng barangay ang maaaring higit na masalanta sa panahon ng kalamidad. Ang
gawaing ito ay tinatawag na:
A. Capacity Mapping
B. Hazard Mapping
C. Risk Mapping
D. Vulnerability Mapping
8. Ito ay pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala na maaaring danasin ng isang
lugar kung ito ay mahaharap sa isang sakuna o kalamidad sa isang
partikular na panahon.
A. Disaster Management Plan
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability and Capacity Assessment
9. Alin sa sumusunod ang temporal na katangian ng hazard?
A. I,II,III
B. I,III,IV
C. II,III,IV
D. I,II,IV
10. Sa pagsusuri ng Vulnerability Assessment, kailangang suriin ang sumusunod
maliban sa:
A. elements at risk
B. financial at risk
C. location of people at risk
D. people at risk
11. Ito ay bahagi ng Disaster Risk Reduction and Management Plan na tataya at
susubok sa kahandaan ng mga mamamayan sa pagharap ng hamon sa
kalamidad.
A. Disaster Preparedness
B. Disaster Prevention and Mitigation
C. Disaster Rehabilitation and Recovery
D. Disaster Response
12. Itinatala ni Mayor Salcedo ang mga kagamitan, imprastruktura, at mga tauhan
na kakailanganin sa panahon ng pagtama ng hazard sa kanilang bayan. Alin sa
sumusunod na hakbangin ang kanyang isinagawa?
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
I. duration II. forewarning III. frequency IV. manageability
4
13. Ang pamilya ni Juan ay nagpupulong kung ano ang kanilang mga dapat gawin
upang maiwasan nila ang COVID-19. Gayundin upang mapaghandaan ito kung
sakali man na may mahawa sa kanilang pamilya. Alin sa sumusunod ang
kanilang isinagawa?
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
14. Ang mitigation ay isinasagawa upang maiwasan ang pinsala ng sakuna o
kalamidad sa isang lugar. Alin sa mga ito ang tumutukoy sa paghahandang
ginawa sa pisikal na kaayusan ng isang komunidad upang ito ay maging
matatag sa panahon ng pagtama ng sakuna?
A. Non-Structural Mitigation
B. Non-Structure Mitigation
C. Structural Mitigation
D. Structure Mitigation
15. Bakit mahalaga ang mga impormasyong makukuha mula sa mga gawain ng
Unang Yugto ng DRRM Plan?
A. Magsisilbi itong batayan upang maging epektibo ang pagtugon sa mga
pangangailangan ng isang pamayanang nakaranas ng isang kalamidad.
B. Makapaghahanda ang mga pamayanang sasalantahin ng kalamidad.
C. Matutukoy nito ang mga hazard, vulnerability, risk at capacity ng isang
komunidad na magagamit naman nila sa paghahanda sa mga paparating na
kalamidad.
D. Matutulungan nito ang maraming tao na makabangon matapos ang isang
kalamidad.
Mahusay! Kung marami kang nasagot sa bahaging ito ng modyul ay
madali mong maiintindihan ang nakapaloob ditong aralin. Kung mababa
naman ang nakuha mong marka ay dapat pagsumikapang mas maintindihan
pa ang aralin sa pamamagitan ng pagbabasa ng mabuti sa mga teksto at
pagsasagawa ng mga dinesenyong gawin.
5
Aralin
1 Unang Yugto: Disaster
Prevention and Mitigation
Matapos mong maunawaan ang dahilan at ang gampanin ng National
Disaster Risk Reducation Management Council (NDRRMC) at ang Community Based
Disaster Risk Management Council (CBDRM) upang mapabilis ang pagbibigay
solusyon sa iba’t ibang hazard sa ating bansa, pag-aaralan naman natin ang unang
yugto ng Disaster Management Plan.
Balikan
Upang matiyak na natutuhan mo ang nakalipas na aralin ay narito ang
talahanayan na kailangan mong punan at sagutin.
Magbigay ng 5 katangian ng bawat Approach sa Disaster Management.
Top-Down Approach Bottom-Up Approach
TOP-DOWN APPROACH
BOTTOM-UP APPROACH
Kung ang sagot mo sa Top-Down Approach ay umaasa sa pamahalaan o
munisipalidad, hindi natutugunan ang madaliang pangangailangan ng
mamamayan, limitado ang pagbuo ng disaster management plan, hindi
pagkakasundo ng Pambansang Pamahalaan at Lokal na Pamahalaan ukol sa
pagpaplano. Nagiging mabagal din ang pagtugon ng pamahalaan. At kung ang sagot
mo naman sa Bottom-Up Approach ay binibigyang pansin nito ang maliliit na
detalye na may kaugnayan sa hazard, kalamidad at pangangailangan ng
mamamayan. Ang batayan ng plano ay batay sa karanasan ng mga mamamayan na
nakatira sa disaster-prone area. Tama ka! Binabati kita sapagkat tunay ngang
natutuhan mo na ang nakalipas na aralin.
6
Ngayon ay handa ka nang dumako sa panibagong aralin.
Sa nakaraang aralin ay tinalakay ang dalawang approach sa pagtugon sa mga
hamong pangkapaligiran. Mayroon ka nang malawak na pang-unawa tungkol sa
mga ito na makatutulong sa iyong paghahanda ukol sa tamang kahandaan bago, sa
panahon ng pagtama, at pagkatapos ng kalamidad.
Tuklasin
SURI-LARAWAN.
Panuto: Suriin ang larawan at sagutin ang mga katanungan kaugnay nito. Isulat
ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Ano ang makikita mo sa larawan?
___________________________________________________________________________
2. Kung ikaw ay nasa gitna ng isang kalamidad, ano ang iyong mararamdaman?
___________________________________________________________________________
3. Paano mo paghahandaan ang ganitong pangyayari? Ano-ano ang iyong mga
gagawing paghahanda?
___________________________________________________________________________
Kung ang sagot mo sa bilang 1-3 ay tungkol sa kalamidad tulad ng bagyo, lindol
at iba pa, ikaw ay nakaramdam ng takot ngunit sa kabila ng takot ay patuloy kang
naghanda para makaligtas sa kalamidad ay tama ka!
7
Mamaya ay higit mo pang matutuklasan kung tama ang iyong tugon sa mga
katanungan na iyan habang umuusad tayo sa pagtalakay ng aralin.
Ngayon ay dumako na tayo sa nilalaman ng modyul upang higit na makatutulong
sa iyo upang makapaghanda sa pagdating ng kalamidad.
Suriin
Ito ay bahagi ng Disaster Management Plan na tataya at susubok sa
kahandaan ng mga mamamayan sa pagharap ng hamon sa kalamidad.
Mga Hakbang sa Pagbuo ng Disaster Risk Reduction Management Plan
Pamprosesong tanong:
1. Nakapunta ka na ba sa evacuation center?
2. Kailan ka pumupunta sa evacuation center, bago ba dumating ang
kalamidad, kasagsagan ng kalamidad o pagkatapos ng kalamidad?
Malalaman mo ngayon ang kahalagahan ng paghahanda sa panahon
ng kalamidad.
8
Unang Yugto: Disaster Prevention and Mitigation
Kinakailangang maunawaan ang mga balangkas ng plano kung ano-ano ang
mga hazard, mga risk at sino ang mga maaapektuhan at masasalantang
kalamidad.
Iba’t ibang Uri ng Assessment
1. Hazard Assessment - ito ay tumutukoy sa pagsusuri sa lawak, sakop, at
pinsala na maaaring danasin ng isang lugar kung ito ay mahaharap sa
isang sakuna o kalamidad sa isang partikular na panahon.
Pisikal na Katangian ng Hazard
a. Pagkakakilanlan - pagkakaroon ng kaalaman sa hazard at kung paano ito
nagaganap
b. Katangian - uri ng hazard
c. Intensity - pagtukoy sa lawak ng pinsala na maaaring idulot ng hazard
d. Lawak - sakop at tagal ng epekto ng hazard
e. Saklaw - pagtukoy kung sino ang maaapektuhan ng hazard
f. Predictability - panahon kung kailan darating ang hazard
g. Manageability - kakayahan ng komunidad na harapin ang hazard upang
mabawasan ang pinsala
Disaster Risk Assessment Plan
Hazard Assessment
Katangian ng Hazard
a. Temporal
b. Pisikal
Dalawang Proseso
a. Hazard Mapping
b. Timeline of Events
Capacity Assessment
Kategorya
1. Pisikal o materyal
2. Panlipunan
3. Pag-uugali
Vulnerability Assessment
Kagamitan, imprastraktura,
tao na magagamit sa pagharap sa kalamidad
Risk Assessment
Mga hakbang na nararapat
gawin bago ang pagtama ng sakuna o kalamidad
9
HALIMBAWA:
Habang nanonood ang Pamilya Batalla ay biglang nakaroon ng flash report
tungkol sa binabantayang low pressure area sa bahagi ng West Philippine Sea
(pagkakakilanlan). Ayon sa report, inaasahan na magiging ganap na bagyo
(katangian) at tatawaging Ising. Ang bagyong Ising ay may bilis na 40kph patungong
northwest at may lakas na 110kph at bugsong aabot sa 130kph (intensity). At ayon
sa PAG-ASA ang bagyong Ising ay papasok sa Philippine Area of Responsibility (PAR)
sa darating na Sabado (predictability). Ito ay tatama sa Bicol Region sa Linggo ng
umaga (saklaw). Dahil dito, pinaghahanda ang mga komunidad lalo na ang mga
naninirahan sa may baybayin sa nasabing rehiyon sa posibleng flash floods at
malalakas na ulan at hangin.
Temporal na katangian ng Hazard
a. Frequency - dalas ng pagdanas ng hazard
b. Duration - tagal kung kailan nararanasan ang hazard
c. Speed of onset - bilis ng pagtama ng hazard
d. Forewarning - panahon oras sa pagitan sa oras ng pagtama ng hazard sa
isang lugar
e. Force - lakas na dulot ng hazard tulad ng hangin, tubig, flashflood at iba pa
HALIMBAWA:
BULACAN — Patay ang isang 65-anyos na ginang samantalang nawalan ng tirahan ang nasa 180 pamilya makaraang masunog ang isang residential area sa Barangay Santo Domingo, Malolos City nitong Linggo ng gabi (speed onset at force).
Ang nasabing sunog ay tumagal ng halos 2 oras bago naapula (duration), ayon sa Bureau of Fire Protection.
Nagtamo naman ng minor injuries ang isang 63-anyos na residente at isang 4-anyos na lalaki.
Nagpalipas ng magdamag sa covered court ang nasa 60 sa mga pamilyang nasunugan, habang ang iba ay nanatili sa tabi ng kanilang mga natupok na bahay para bantayan ang mga ito at subukang isalba ang ilang kagamitan.
Namahagi naman ang mga awtoridad ng mga tent at relief goods sa mga nasunugan.
Hazard Assessment - ito ay ang pagtukoy sa mga lugar at ang mga elemento
tulad ng gusali, taniman, at kabahayan na maaaring masalanta ng hazard.
Dalawang mahahalagang proseso sa pagsasagawa ng hazard assessment:
a. Hazard Mapping - ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng pagtukoy sa mapa
ng mga lugar na maaring masalanta ng hazard at mga elemento tulad ng
gusali, taniman, kabahayan na maaring mapinsala
10
b. Historical Profiling o Timeline of Events - gumagawa ng historical profile
o timeline of events upang makita kung ano ang mga hazard na
nararanasan ng isang komunidad, gaano ito kadalas at alin sa mga ito ang
pinakamapinsala.
Pagputok ng Bulkan
Taon Petsa Bulkan Pangyayari Mga Epekto
1814 Pebrero 1
Bulkang
Mayon
(Albay)
Naglibing sa kalapit-bayan
ng Cagsawa kasama ng abo at bato.
Nasawiː
Halos 1,200.
1911 Enero 30 Bulkang Taal
(Luzon)
Sumabog ang bulkan na mga 60
kilometro o 30 milya mula Maynila. Ang mga nasawi ay pawang nakatira
sa kalapit na nayon.
Nasawiː Halos 1,300
1991 Hunyo
15 Mt. Pinatubo
Abril 1991 nagpakita ito ng mga
palatandaan ng kanyang aktibidad,
malamang na naapektuhan ng lindol
sa Luzon. Dahan-dahan itong tumindi
simula noong Mayo hanggang sa
pumutok ito noong Hunyo 15,
pagkatapos ng maraming siglo ng pananahimik.
Tinatayang Pinsalaː
US$443,000,000
Iba pang epektoː Winasak nito ang
kalapit na base
ng American Air Force.
2006
Marso -
Hunyo
Bulkang
Bulusan
Nangyari ang mahinang pagsabog ng
mga abo sa bunganga ng tuktok ng bulkan, Marso 21. Naulit ito noong
mula Abril hanggang unang bahagi ng
Hunyo 2006 at noong Hunyo 18,
muling nagbuga ng abo.
Nasawiː Isa ang
namatay dahil sa
hika na pinalubha
ng pagkalantad sa
abo, Hunyo 10.
Walang pinsalang
iniulat.
Pebrero -
Oktubre
Bulkang
Mayon
(Albay)
Nagbuga ng abo at nagsimulang
rumagasa ang lava pababa ng mga
dalisdis ng bundok, Hulyo 13. Hulyo
15 - Agosto 15 libo-libong mga tao ang
inilikas mula sa radius na 8 kilometro
sa paligid ng bunganga nito.
Huminahon ang aktibidad nito,
Setyembre - Oktubre 2006.
Walang ulat
2020 Enero Bulkang Taal
Enero 12, ng mag-alburoto ang
Bulkang Taal sa lawa ng Taal sa
lalawigan ng Batangas, nag-likha ito
ng lindol pasado alas-11 ng umaga, alas-2 ng hapon nang nag-umpisa
pumutok at nagbuga ito ng
matitinding abo sa mga lalawigan
ng Batangas, Cavite, Laguna
hanggang Rizal maging
ang Kalakhang Maynila na itinaas sa
Alert Level 3 hanggang 4 at pasado
alas-10 ng gabi umabot ang pagbuga
ng abo nito sa "Clark" sa Pampanga
Walang ulat
11
2. Vulnerability Assessment – tinataya nito ang kahinaan o kakulangan ng isang
tahanan o komunidad na harapin o bumangon sa pinsalang dulot ng hazard.
Sa pagsasagawa ng Vulnerability Assessment, kinakailangang suriin ang
mga sumusunod:
Elements at Risk – tumutukoy ito sa tao, hayop, mga pananim, bahay,
kasangkapan, kagamitan para sa transportasyon at komunikasyon at pag-
uugali na higit na maapektuhan ng kalamidad
People at Risk – tinutukoy ang mga grupo ng tao na maaaring higit na
maapektuhan ng kalamidad.
Location of People at Risk – tumutukoy ito sa lokasyon o tirahan ng mga
taong natukoy na vulnerable.
3. Capacity Assessment - sinusuri nito ang kapasidad ng komunidad na harapin
ang anumang hazard. Sa pagsasagawa nito itinatala ang mga kagamitan,
imprastruktura, at mga tauhan na kakailanganin sa panahon ng pagtama ng
hazard o kalamidad.
Kategorya ng Capacity Assessment
Pisikal o materyal - tumutukoy sa materyal na yaman (halimbawa pera,
likas na yaman)
Panlipunan - kawalan ng kakayahan ng grupo ng tao sa lipunan
(halimbawa matatanda, kabataan, may-sakit, mga buntis )
Pag-uugali tungkol sa hazard - paniniwala o gawi na nakahahadlang
sa pagiging ligtas ng komunidad (halimbawa: paghahanda ng emergency
kit, pagiging kalmado sa panahon ng sakuna)
4. Risk Assessment – ito ay tumutukoy sa mga hakbang na dapat gawin bago ang
pagtama ng sakuna, kalamidad at hazard na may layuning maiwasan o mapigilan ang malawakang pinsala sa tao at kalikasan.
Dalawang Uri ng Mitigation:
1. Structural Mitigation – tumutukoy sa mga paghahandang ginawa sa pisikal
na kaayusan ng isang komunidad upang ito ay maging matatag sa panahon
ng pagtama ng sakuna.
2. Non-Structural Mitigation – tumutukoy sa mga ginagawang paghahanda
at pagpaplano ng pamahalaan upang maging ligtas ang komunidad sa
panahon ng sakuna.
12
Pagyamanin
A. Krus ng Plano
Panuto: Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Mag-isip ng isang sakuna o kalamidad na maaaring nangyari o mangyayari sa iyo.
Isulat ito sa gitna ng krus.
2. Magtala ng apat (4) bagay na kailangang ihanda sakaling may sakuna at
paliwanag ang kahalagahan nito.
1.
2. 3.
4.
13
B. Gaano ka Kahanda?
Panuto: Sagutin ang checklist ng mga dapat kasama sa Emergency Supply Kit.
Lagyan ng tsek kung ikaw ay mayroon na ng nasabi sa talaan. Ito ay upang
mataya kung ikaw at iyong pamilya ay handa na sa panahon ng sakuna o kalamidad.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Basic Emergency Supply Kit
Tubig na isang (1) galon bawat miyembro ng pamilya bawat araw. Maghanda
ng sasapat sa tatlong araw
Pagkain na hindi madaling masira na sasapat sa 3 araw
Flashlight at ekstrang baterya
First Aid Kit
Pito pantawag ng tulong
Face mask, basang bimpo
Mapa ng lugar
Numero ng Emergency Hotlines
Numero ng mga kasapi ng pamilya
Pamantayan Deskripsyon Puntos
Nakapagmarka ng 9 na tsek Handang-handa na sa
pagdating ng kalamidad 10 puntos
Nakapagmarka ng 6-8 tsek Handa na sa pagdating ng
kalamidad 8 puntos
Nakapagmarka ng 4-5 tsek Hindi pa gaanong handa
sa pagdating ng kalamidad 5 puntos
Nakapagmarka ng 0-3 tsek Hindi pa handa sa
pagdating kalamidad 3 puntos
14
C. Punan Mo
Panuto: Punan ang tsart sa ibaba. Itala ang mga impormasyon sa bawat assessment
sa Disaster Prevention and Mitigation. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Hazard
Assessment
Vulnerability
Assessment
Capacity
Assessment
Risk
Assessment
D. Pisikal o Temporal?
Panuto: Isulat sa patlang ang PKH kung ito ay Pisikal na katangian ng hazard at
TKH kung ito ay Temporal. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
______1. Duration
______2. Force
______3. Frequency
______4. Intensity
______5. Katangian
______6. Lawak
______7. Manageability
______8. Pagkakakilanlan
_____9. Saklaw
_____10. Speed of onset
15
E. Lamang ang Handa!
Panuto: Gumawa ng isang poster na magpapakita ng mabuting epekto ng pagiging
handa sa pagharap ng sakuna o kalamidad. Mamarkahan ang iyong gawa sa
pamamagitan ng kraytirya sa ibaba. Gumamit ng karagdagang papel para sa
pagguhit. Idikit o i-stapler ang output sa iyong sagutang papel.
Pamantayan Deskripsyon Puntos
Nilalaman
Nakatulong ang impormasyon
upang maging handa sa
pagharap sa kalamidad 10
Kaangkupan Madaling maunawaan ang
ipinahahayag ng poster 7
Pagkamalikhain Nakapupukaw ng atensyon at
nakahihikayat na maghanda 3
KABUUAN 20
F. Crossword Puzzle
Panuto: Sagutin ang mga katanungan sa ibaba ng crossword puzzle. Punan ng
tamang titik ang bawat kahon upang mabuo ang salita. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.
Pahalang
1. Uri ng assessment kung saan tinataya
nito ang kahinaan o kakulangan ng
isang tahanan o komunidad na
harapin o bumangon sa pinsalang
dulot ng hazard.
3. Uri ng assessment na tumutukoy sa
pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala
na maaaring danasin ng isang lugar
kung ito ay mahaharap sa isang
sakuna o kalamidad sa isang
partikular na panahon
5. Sinusuri nito ang kapasidad ng
komunidad na harapin ang anumang
hazard
6. Tagal kung kailan nararanasan ang
hazard
7. Tumutukoy sa uri ng hazard
8. Sakop at tagal ng epekto ng hazard
Pababa
2. Isa sa mga uri ng assessment na tumutukoy sa mga hakbang na dapat gawin
bago ang pagtama ng sakuna, kalamidad at hazard na may layuning maiwasan
o mapigilan ang malawakang pinsala sa tao at kalikasan.
16
4. Uri ng mitigation na tumutukoy sa mga paghahandang ginawa sa pisikal na
kaayusan ng isang komunidad upang ito ay maging matatag sa panahon ng
pagtama ng sakuna.
9. Pagtukoy sa mapa ng mga lugar na maaaring masalanta ng hazard
10. Tumutukoy sa dalas ng pagdanas ng hazard
Isaisip
Punan Ang Patlang
Panuto: Punan ng wastong salita ang bawat patlang batay sa iyong napag-aralan sa
aralin. Piliin ang salita sa loob ng kahon. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Ang ________________________ ay tumutukoy sa pagsusuri sa lawak, sakop, at
pinsala na maaaring danasin ng isang lugar kung ito ay mahaharap sa isang sakuna
o kalamidad. Sa pagsasagawa nito, dapat bigyang pansin ang dalawang katangian:
ang una ay _________________________ at ang pangalawa ay ________________________.
Sa ________________________, tinataya ang kahinaan o kakulangan ng isang tahanan
o komunidad na harapin ang pinsalang dulot ng hazard. Samantala, sa
________________________ naman ay tinataya ang kakayahan ng komunidad na
harapin ang iba’t ibang uri ng hazard. Sa ________________________ kailangang suriin
ang elements at risk, people at risk at location of people at risk. Sa Capacity
Assessment, sinusuri ang ________________________ ng komunidad na harapin ang
kalamidad o sakuna.
Dahil sa ________________________, nagiging sistematiko ang pagkalap ng mga
datos, at pagtatala sa hazard na dapat bigyang pansin.
Capacity Assessment pisikal
Disaster Risk Assessment temporal
Hazard Assessment Vulnerability at Capacity Assessment
kakayahan Vulnerability Assessment
kakulangan
17
Isagawa
Panuto: Suriin ang hazard map at sagutin ang sumusunod na katanungan. Isulat
ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Ano-ano ang hazard na kinakaharap ng paaralan?
______________________________________________________________________________
2. Itala ang tatlong (3) bagay sa bawat hazard na nararapat gawin upang maiwasan
ito.
a. _________________________________________________
b. _________________________________________________
c. _________________________________________________
3. Ano ang magiging epekto kapag ang bawat isa ay handa sa sakuna o kalamidad?
Ipaliwanag.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Hilaga
Kanluran Silangan
Timog
18
Tayahin
Panuto: Basahin ang sumusunod na katanungan at isulat ang titik ng tamang sagot
sa sagutang papel.
1. Bakit mahalaga ang mga impormasyong mula sa mga Disaster Prevention and
Mitigation?
A. magsisilbi itong batayan upang maging epektibo ang pagtugon sa mga
pangangailangan ng isang pamayanang nakaranas ng isang kalamidad
B. makapaghahanda ang mga pamayanang sasalantahin ng kalamidad
C. matutukoy nito ang mga hazard, vulnerability, risk at capacity ng isang
komunidad na magagamit naman nila sa paghahanda sa mga paparating
na kalamidad.
D. matutulungan nito ang maraming tao na makabangon matapos ang isang
kalamidad
2. Ang sumusunod ay kabilang sa pisikal na katangian ng hazard maliban sa
A. force
B. intensity
C. lawak
D. saklaw
3. Sa pagsasagawa ng Vulnerability Assessment kinakailangang suriin ang lugar
kung saan ang grupo ng tao na maaaring higit na maapektuhan ng kalamidad.
Alin sa mga ito ang tinutukoy ng pahayag?
A. elements at risk
B. financial at risk
C. location of people at risk
D. people at risk
4. Tinataya nito ang kakayahan ng isang tahanan o komunidad na harapin o
bumangon sa pinsalang dulot ng hazard.
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
5. Ano ang tawag sa unang yugto ng Disaster Risk Reduction and Management
(DRRM) Plan?
A. Disaster Preparedness
B. Disaster Prevention and Mitigation
C. Disaster Rehabilitation and Recovery
D. Disaster Response
19
6. Ito ay pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala na maaaring danasin ng isang
lugar kung ito ay mahaharap sa isang sakuna o kalamidad sa isang partikular
na panahon.
A. Disaster Management Plan
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability & Capacity Assessment
7. Ito ay ang paggawa ng mga tala kung anong mga hazard ang naranasan ng isang
lugar, gaano kadalas at alin sa mga ito ang pinakapaminsala.
A. Disaster Events
B. Hazard Events
C. Historical Events
D. Timeline of Events
8. Ang mitigation ay isinasagawa upang maiwasan ang pinsala ng sakuna o
kalamidad sa isang lugar. Alin sa mga ito ang tumutukoy sa paghahandang
ginagawa sa pisikal na kaayusan ng isang komunidad upang ito ay maging
matatag sa panahon ng pagtama ng sakuna?
A. Non-Structural Mitigation
B. Non-Structure Mitigation
C. Structural Mitigation
D. Structure Mitigation
9. Ang mga ito ay kategorya ng Vulnerability Assessment maliban sa
A. damdamin
B. pag-uugali
C. panlipunan
D. pisikal
10. Alin sa sumusunod ang temporal na katangian ng hazard?
A. I,II,III
B. I,III,IV
C. II,III,IV
D. I,II,IV
11. Ang barangay captain ng Barangay San Pedro ay patuloy na inaalam kung paano
nila mapaghahandaan ang padating na kalamidad. Sinisiyasat at itinatala nila
kung anong gamit mayroon ang barangay, pondo at tao na maaaring magamit
sa panahon ng kalamidad, ito ay tinatawag na
A. Capacity Mapping
B. Hazard Mapping
C. Risk Mapping
D. Vulnerability Mapping
I. duration II. forewarning III. frequency IV. predictability
20
12. Sa pagsusuri ng Vulnerability Assessment, kailangang suriin ang mga
sumusunod maliban sa
A. elements at risk
B. financial at risk
C. location of people at risk
D. people at risk
13. Ito ay bahagi ng Disaster Risk Reduction and Management Plan na tataya at
susubok sa kahandaan ng mga mamamayan sa pagharap ng hamon sa
kalamidad.
A. Disaster Preparedness
B. Disaster Prevention and Mitigation
C. Disaster Rehabilitation and Recovery
D. Disaster Response
14. Inalam ni Mayor Gonzales ang mga barangay na maaaring higit na maapektuhan
ng kalamidad o sakuna. Alin sa sumusunod na hakbangin ang kanyang
isinagawa?
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
15. Ang pamilya ni Lito ay nagpupulong kung ano ang kanilang mga dapat gawin
upang maiwasan nila ang COVID-19. Gayundin upang mapaghandaan ito kung
sakali man na may mahawa sa kanilang pamilya. Alin sa sumusunod ang
kanilang isinagawa?
A. Capacity Assessment
B. Hazard Assessment
C. Risk Assessment
D. Vulnerability Assessment
Magaling! Ako ay lubhang nagagalak sapagkat hindi mo sinukuan ang pag-
aaral sa ika-limang paksa ng ating aralin. At handa ka nang harapin ang mga
susunod na pang modyul. Kung iyong nanaisin, maaari mong ipagpatuloy ang
pagsasagot sa karagdagang gawain na mas magpapalalim sa iyong pag-unawa sa
aralin. Muli ang aking pagbati!
21
Karagdagang Gawain
Panuto: Kumpletuhin ang nilalaman ng graphic organizer. Punan ng wastong
impormasyon ang bawat kahon. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Disaster Risk Assessment Plan
Hazard Assessment
Katangian ng Hazard
a.
b.
Dalawang Proseso
a. Hazard Mapping
b. Timeline of Events
Kategorya
1. Pisikal o materyal
2. Panlipunan
3. Pag-uugali
Vulnerability Assessment
Mga hakbang na nararapat gawin bago
ang pagtama ng sakuna o kalamidad
22
Susi sa Pagwawasto
SUBUKIN
1.B 2.A 3.D 4.D 5.A 6.D 7.B 8.B 9.A 10.B 11.B 12.A 13.C 14.C 15. C
BALIKAN
Mga Mungkahing Sagot Top-Down Approach ay umaasa sa pamahalaan,munisipalidad hindi natutugunan ang madaliang pangangailangan ng
mamamayan
limitado ang pagbuo ng disaster management plan hindi pagkakasundo ng Pambansang Pamahalaan at
Lokal na Pamahalaan ukol sa pagpaplano
Nagiging mabagal din ang pagtugon ng pamahalaan
Bottom-Up Approach binibigyang pansin nito ang maliliit na detalye na may
kaugnayan sa hazard, kalamidad at pangangailangan ng mamamayan
ang batayan ng plano ay batay sa karanasan ng mga mamamayan na nakatira sa disaster-prone area.
PAGYAMANIN
A. Mga Mungkahing Sagot
-Tubig -Pagkain (delata,
noodles) -radyo -baterya -First Aid -Sabon at mga kauri nito -ID -Mahahalagang
dokumento B. Gaano ka Kahanda?
Batay sa rubriks (10 puntos)
D. Pisikal o
Temporal?
1.TKH
2.TKH
3.TKH
4.PKH
5.PKH
6.PKH
7.TKH
8.PKH
F. Crossword
Puzzle
Pahalang 1. Vulnerability 3. Hazard 5. Capacity 6. Duration 7. Katangian 8. Lawak Pababa 2. Risk 4. Structural
9. Mapping
10. Frequency
C. Punan Mo
Hazard Assessment Vulnerability Assessment
Capacity Assessment
Risk Assessment
hakbang na
dapat gawin upang
maiwasan at
mapigilan ang malawakang
epekto ng kalamidad o
sakuna
Duration
Force
Forewarning
Frequency
Hazard
mapping
Historical
profiling
Intensity
Katangian
Lawak
Pagkakakilanlan
Pisikal
Predictability
Saklaw
Speed onset
Timeline of
event
Elements at
risk
Kahinaan
Kakulangan
Location of
people at risk
Pag-uugali
Panlipunan
People at risk
Pisikal
Imprastraktura
Kagamitan
Kakayanan
Kapasidad
tao
E. Lamang ang
Handa!
Batay sa rubriks
(20 puntos)
ISAISIP
Hazard
Assessment
Pisikal na
Katangian
Temporal na
Katangian
Vulnerability
Assessment
Capacity
Assessment
Disaster Risk
Assessment
Kakayahan
Vulnerability
and Capacity
Assessment
KARAGDAGANG GAWAIN
ISAGAWA Nasa
restriksyon ng
guro (15puntos)
TAYAHIN 1.C 4. A 7. D 10. A 13. B
2.A 5. B 8. C 11. A 14. B
3.C 6. B 9. A 12. B 15. C
23
Sanggunian
K to 12 Curriculum Implementation and Learning Management Matrix. 2020. Ebook. 1st ed. Pasig City: Department of Education.
K to 12 Gabay Pangkurikulum Sa Araling Panlipunan 10. 2017. Ebook. 1st. Pasig: Department of Education.
K to 12 Kagamitang Pang-Mag-Aaral Sa Araling Panlipunan 10: Mga Kontemporaryong Isyu At Hamong Panlipunan. 2017. Ebook. Pasig: Department of Education.
"Most Essential Learning Competencies (Melcs)". 2020. Learning Resource Management and Development System. https://lrmds.deped.gov.ph/ download/18275.
"The National Disaster Risk Reduction And Management Plan". 2011. Department of
Interior and Local Government. https://www.dilg.gov.ph/PDF_File/reports
_resources/DILG-Resources-2012116-420ac59e31.pdf.
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education – Region III Learning Resource Management Section (LRMS) Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P) Telephone Number: (045) 598-8580 to 89 E-mail Address: [email protected]
