รายงานวจย

มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ: กรณศกษา

นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร

Appropriate measurements to reduce secondary smoke in the

establishment: A case study of Bang Chan Industrial Estate and

Lat Kra Bang Industrial Estate, Bangkok

สญญาเลขท 60-01-10

ไดรบทนสนบสนนโดยศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.) ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

2560

รายงานวจย มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ: กรณศกษา

นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร

คณะผวจย

อาจารยจรนนท พทธา (หวหนาโครงการวจย) อาจารยประจ ากลมวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยเกษมบณฑต

E-mail: jiranon.put@kbu.ac.th และ

อาจารยจนทนา มณอนทร (ผรวมวจย) อาจารยประจ ากลมวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยเกษมบณฑต

E-mail: chantana.man@kbu.ac.th

กรกฎาคม 2561

ค ำน ำ โครงการวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ กรณศกษา: นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร”มวตถประสงคเพอศกษาสถานการณ มาตรการ และการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ และเปรยบเทยบผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง รวมทงเสนอแนะมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการทสามารถน ามาปฏบตไดจรง ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยเกษมบณฑต ไดด าเนนการศกษาวจยตามระเบยบวธวจย ซงไดมการวเคราะหผลการด าเนนการจากขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม โดยแสดงใหเหนถงสถานการณการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการในปจจบน ปญหา อปสรรค และขอจ ากดของการด าเนนการ รวมทงขอเสนอแนะจากหนวยงานภาครฐ และสถานประกอบการ เพอน ามาก าหนดมาตรการทความเหมาะสมกบบรบทของสถานประกอบการ และสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ รวมทงผลการวจยสามารถน าไปปรบประยกตใชในสถานประกอบการหรอหนวยงานอน ๆ ทมความคลายคลงกน และเปนองคกรทมความมงมนตอการเปนองคกรสขภาวะน าไปสสขภาพทดของบคลากรในองคกรตอไป

คณะผวจย กรกฎาคม 2561

ข

กตตกรรมประกำศ

โครงการวจยฉบบนสามารถส าเรจลลวงไดดวยด เนองจากความกรณาและความรวมมอจากหลายฝาย โดยเฉพาะ ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยเกษมบณฑต รองศาสตราจารย ดร.จ าลอง โพธบญ คณะบรหารการพฒนาสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ส านกวจย มหาวทยาลยเกษมบณฑต กองความปลอดภยแรงงาน กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ส านกงานนคมอตสาหกรรมบางชน และส านกงานนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ส าหรบค าแนะน า และชวยเหลอทเปนประโยชนตอโครงการวจย คณะผวจยขอขอบคณสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบงทสละเวลาใหขอมลส าหรบการวจยในครงน รวมทงเจาหนาทจากศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.) ส าหรบการชวยเหลอ ประสานงาน และอ านวยความสะดวกในการด าเนนโครงการวจย

โครงการวจยนไดรบทนสนบสนนจาก ศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.) ภายใตการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

คณะผวจย กรกฎาคม 2561

ค

สำรบญ

หนำ

ค ำน ำ ก กตตกรรมประกำศ ข สำรบญ ค สำรบญตำรำง จ สำรบญภำพ ฉ บทสรปผบรหำร (Excusive Summary) 1 บทท 1 บทน ำ 4

1.1 ทมาและความส าคญ 4 1.2 ค าถามการวจย 6

1.3 วตถประสงค 6 1.4 ขอบเขตการวจย 7

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7 1.6 นยามศพทเชงปฏบตการ 8 บทท 2 กำรทบทวนวรรณกรรม 9 2.1 ควนบหรมอสอง 9

2.2 สถานประกอบการ 17 2.3 ทฤษฎเกยวกบการรบร 19 2.4 ทฤษฎเกยวกบการจดการองคการ 24 2.5 การประเมนแบบซป (CIPP Model) 29 2.6 หลกการวเคราะห SWOT Analysis 36 บทท 3 วธกำรศกษำ 37

3.1 กรอบแนวคด 37 3.2 พนททใชในการศกษา 39 3.3 ประชากรและกลมตวอยาง 40 3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล 43 3.5 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 44 3.6 วธการวเคราะหขอมล 48

ง

สำรบญ (ตอ)

หนำ

บทท 4 ผลกำรศกษำ 57 4.1 สถานการณและมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ 57 4.2 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ 59 4.3 มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ 100 บทท 5 สรป อภปรำย และขอเสนอแนะ 120 5.1 สรปผลการศกษา 120 5.2 อภปรายผลการศกษา 131 5.3 ขอเสนอแนะ 135 บรรณำนกรม 139ภำคผนวก 141 ภาคผนวก ก แบบสอบถาม 142 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ 160 ภาคผนวก ค แบบสงเกตการณ 167 ภาคผนวก ง แบบรบรองโครงการวจย 170

จ

สำรบญตำรำง

ตำรำงท หนำ

3-1 จ านวนสถานประกอบการในเขตนคมอตสาหกรรมบางชนและ 40 นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

3-2 จ านวนกลมตวอยางทใชในการศกษาวจย 42 3-3 ประเดน และตวชวดการด าเนนมาตรการลดควนบหรมอสอง 49

ในสถานประกอบการ 4-1 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 60

ในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง 4-2 สรปผลภาพรวมการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของ 70

สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

4-3 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 71 ในนคมอตสาหกรรมบางชน

4-4 สรปผลภาพรวมการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของ 79 สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน

4-5 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 80 ในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

4-6 สรปผลภาพรวมการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของ 91 สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

4-7 ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวาง 92 สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการใน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

4-8 สรปผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสอง 99 ระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

ฉ

สำรบญภำพ

ภำพท หนำ

2-1 ความสอดคลองของการประเมนแบบซปและการตดสนใจ 31 3-1 กรอบแนวคดการวจย 39 4-1 สดสวนขนาดของสถานประกอบการนคมอตสาหกรรมทงสอง 58

นคมฯ ทตอบแบบสอบถาม จ านวน 173 แหง 4-2 สดสวนประเภทกจการของสถานประกอบการนคมอตสาหกรรมทงสอง 58

นคมฯ ทตอบแบบสอบถาม จ านวน 173 แหง 4-3 สถานทสบบหรของสถานประกอบการแหงหนงทไมมการจดสถานทใด ๆ 68 4-4 สถานทสบบหรของสถานประกอบการแหงหนงมการจดทาเปนหองกระจก 68

พรอมทระบายควนบหรจากภายใน

บทสรปผบรหาร การศกษาวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ กรณศกษา: นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร” มวตถประสงคเพอศกษาสถานการณ มาตรการ และการด าเนนการตามมาตรการ ฯ และเปรยบเทยบผลการด าเนนการตามมาตรการ ฯ ระหวางสถานประกอบการทง 2 นคมฯ และน ามาก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรมทสามารถน าไปปฏบตไดจรง โดยพนทศกษาวจย คอ นคมอตสาหกรรมบางชน เขตมนบร และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร กลมตวอยางมจ านวนทงสน 453 คน โดยแบงออกเปน ผบรหารสถานประกอบการ จ านวน 173 คน และพนกงานในสถานประกอบการ จ านวน 280 คน ส าหรบกลมผใหขอมลหลก มจ านวนทงสน 39 คน แบงเปน ผบรหารจากหนวยงานภาครฐ จ านวน 3 คน ผบรหารจากสถานประกอบการ 12 คน และพนกงานในสถานประกอบการ 24 คน การเกบรวบรวมขอมลใชวธเกบรวบรวมขอมล 3 วธ คอ การตอบแบบสอบถาม การสมภาษณ และการสงเกต ซงการศกษาวจยนไดผานการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย จงหวดปทมธาน เอกสารรองรบเลขท SN 2560/17 วนทรบรอง 8 กมภาพนธ พ.ศ. 2561 วนทหมดอาย 7 กมภาพนธ พ.ศ. 2562

ผลการศกษาวจย พบวา โรงงานหรอสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ มโรงงานจ าพวกท 3 คอ โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 50 แรงมา และ/หรอ มจ านวนพนงานมากกวา 50 คน หรอเปนโรงงานทมมลภาวะ มจ านวนมากทสด รอยละ 54.7 ประเภทของอตสาหกรรม/กจการของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทมจ านวนมากทสด คอ กจการประเภทลตภณฑอาหารและเครองดม รอยละ 15.7 สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง ไมมการอนญาตใหขายบหรในบรเวณสถานประกอบการ รอยละ 88.0 และมการขายบหรในบรเวณสถานประกอบการ รอยละ 12.0 ส าหรบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน พบวา พนกงานสวนใหญมการสบบหรเฉพาะพนททสถานประกอบการก าหนดไวเปนเขตสบบหร รอยละ 49.1 และสถานประกอบการมขอก าหนดโดยการหามพนกงานสบบหรในสถานประกอบการ รอยละ 26.3

พนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบงเปนเพศชาย รอยละ 72.1 และเพศหญง รอยละ 27.8 โดยชวงอายทมการตอบแบบสอบถามมากทสด คอ ชวงอายระหวาง 35-44 ป รอยละ 28.6 รองลงมา คอ ชวงอายระหวาง 45-54 ป รอยละ 26.8 สวนระดบการศกษามธยมศกษาตอนตน และประกาศนยบตรวชาชพขนสง (ปวส.) มจ านวนมากทสด รอยละ 22.9 เทากน พนกงานทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการ

2

สบบหร รอยละ 60.7 โดยประเภทของบหรทพนกงานนยมสบมากทสด คอ บหรส าเรจรป รอยละ 41.8 รองลงมาคอ บหรมวนเอง (ยาเสน) รอยละ 11.8 และบหรไฟฟา รอยละ 4.6 ส าหรบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน พบวา มการสบบหรมากทสดวนละ 5-9 มวน รอยละ 17.1 และมการซอบหรมาจากรานขายของช าหรอรานคาใกลบาน รอยละ 22.9 และซอจากรานสะดวกซอใกลบาน รอยละ 21.4 ท และพนกงานมพฤตกรรมการสบบหรเปนประจ าในสถานประกอบการหรอทท างาน รอยละ 40.7 รองลงมา คอ มการสบเปนบางวน (มากกวา 2 วนตอสปดาห) รอยละ 12.5

การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในภาพรวมของนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง พบวา มการด าเนนการในภาพรวมมอยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.52 เมอแยกตามประเดน พบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน

การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน พบวา มผลการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.35 เมอแยกตามประเดนพบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน

การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง พบวา มผลการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.39 เมอแยกตามประเดนพบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน

ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง พบวา ตวชวดทมผลการด าเนนการทคลายคลงกน มจ านวนทงสน 22 ตวชวด และตวชวดทมผลการด าเนนการทแตกตางกน มจ านวนทงสน 10 ตวชวด โดยทผลการด าเนนการของสถานประกอบการทงสองนคมฯ เปนไปในทศทางเดยวกน ทง 32 ตวชวด โดยผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการ ฯ ระหวางสถานประกอบการทง 2 นคม ฯ พบวา สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนมผลการด าเนนการทดกวาสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบงในบางประเดน และบางตวชวด ซงผลการด าเนนการมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ประกอบดวย 1) มาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน คอ มาตรการทปรบปรงและพฒนาการ

ด าเนนการทอยในระดบควรปรบปรง และควรปรบปรงอยางยง มาวเคราะหรวมกบจดแขง (Strength: S) และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปน

3

มาตรการได 3 มาตรการ ประกอบดวย 1) การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหรใหกบบคลากร 2) สถานทสบบหรทปลอดภยและไมสงผลกระทบ และ 3) การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

2) มาตรการด าเนนการระยะปกต คอ มาตรการหรอแนวทางทสถานประกอบการใชเปนกรอบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองตามปกต โดยมงเนนการด าเนนการในประเดนทอยในระดบปานกลาง น ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) ของสถานประกอบการ และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปนมาตรการได 2 มาตรการ ประกอบดวย 1) การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-being) และ 2) มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน” เปนการด าเนนการเกยวกบการใหค าปรกษา แนะน าเกยวกบการลด ละ เลก สบบหร หรออบายมขตาง ๆ เชน สรา หรอสารเสพตด

3) มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว คอ มาตรการหรอแนวทางทสงผลในระยะยาวหรอในอนาคต ซงเปนมาตรการทมงเนนการสรางความรความเขาใจ การปรบเปลยนพฤตกรรม การสรางทศนคตและความตระหนก ใหกบพนกงานในสถานประกอบการ ทเหนความส าคญของสขภาพ โดยการลด ละ เลกการสบบหร ซงอาจกลาวไดวา เปนมาตรการทตอเนองจากมาตรการด าเนนการระยะปกต ทมการด าเนนงานอยางเปนระบบ โดยมงเนนการด าเนนการทอยในระดบด น ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) และอปสรรค (Threat: T) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปนมาตรการได 3 มาตรการ ประกอบดวย 1) การก าหนดนโยบายดานสขภาพทชดเจนของผบรหาร 2) การสรางความตระหนก และทศนคตทดในการลด ละ เลกการสบบหร และ 3) การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการอยางเครงครด เปนกลไกการขบเคลอนแผนการด าเนนงาน โครงการ หรอกจกรรมตาง ๆ เพอใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดไว

4

บทท 1

บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญ ปญหาการสบบหรในประเทศไทยยงคงเปนปญหาส าคญทางดานสขภาพทหนวยงานทางดานสาธารณสขใหความสนใจเปนอยางมาก บหรคอ สงเสพตดประเภทหนงทไดรบความนยมจากประชาชน ในบหรประกอบไปดวยสารพษมากกวา 4,000 ชนด (ประกต วาทสาธกกจ, 2553) ซงเปนสารทเปนอนตรายตอรางกายและอวยวะภายใน หากไดรบสารพษเปนเวลานานอาจสงผลใหเกดโรคมะเรงปอด และโรคหวใจ รวมถงอวยวะตาง ๆ ภายในรางกาย โทษของบหรทสงผลโดยตรงตอตวผสบ คอ เสยงตอการเกดตาบอดถาวร เสยงตอการเปนมะเรงปอด เสยงตอโรคหวใจและหลอดเล อด เสยงตอมะเรงกระเพาะปสสาวะ เสยงตอถงลมโปงพอง การเสอมสมรรถภาพทางเพศ และหากเปนเปนเพศหญงอาจเสยงตอการแทงลกไดหากสบบหรในชวงตงครรภ สถานการณการสบบรของประเทศไทยป พ.ศ. 2557 พบวา มจ านวนผสบบหรอายตงแต 15 ปขนไปทงสนจ านวน 11.4 ลานคน คดเปนรอยละ 20.7 ของจ านวนประชากรตงแตอาย 15 ปขนไปทงหมด และพบวากลมวยท างาน (อาย 25-59 ป) มอตราการสบบหรสงสด จ านวน 8.3 ลานคน คดเปนรอยละ 23.5 และเพศชายมอตราการสบบหรมากกวาเพศหญง 18.4 เทา ส าหรบประเภทของบหรทไดรบความนยมมากทสดคอ บหรมวนทผลตจากโรงงาน รองลงมาคอ บหรมวนเอง รอยละ 61.7 และ 55.4 ตามล าดบ จะเหนไดวา จ านวนผสบบหรสวนใหญอยในวยท างานซงเปนกลมบคคลทมก าลงซอและเขาถงบหรไดงายโดยทกลมคนวยท างานมคาใชจายเพอซอบหรเฉลยตอเดอนเทากบ 470 บาท (ส านกงานสถตแหงชาต, 2557) บหรเปนปจจยเสยงทางสขภาพทส าคญส าหรบผสบบหรโดยตรงและผทไดรบควนบหรหรอทเรยกวา “ควนบหรมอสอง หรอ Secondary Smoke” ควนบหรมอสองหรอทเรยกวา ควนบหร ในสภาพแวดลอม ซงประกอบดวยควนจากปลายมวนบหรทจดไฟทลอยอยในอากาศขณะทไมมการดดบหรและควนบหรทผสบบหรสดเขาไปและหายใจออกมา (ประกต วาทสาธกกจ, 2553) ในควนบหรมอสองมสารพษอยางนอย 250 ชนด และเปนสารกอมะเรงในมนษย (Carcinogenic to humans) เนองจากในควนบหรมอสองมสารกอมะเรงมากกวา 60 ชนด และผทสดดมควนบหรมอสองจะไดรบสารกอมะเรงเชนเดยวกนกบผทสบบหร จากการศกษาพบวา ควนบหรมอสองสามารถเกดอนตรายตอสขภาพไดแมมปรมาณเพยงเลกนอย การ

5

แยกเขตสบบหรและเขตปลอดบหรในอาคารเดยวกน และการใชเครองฟอกอากาศในอาคารไมสามารถปองกนผทไมสบบหรจากควนบหรมอสองได วธเดยวทหลกเลยงได คอ สถานทปลอดบหร 100% (ประกต วาทสาธกกจ, 2553) จากสถานการณการไดรบควนบหรมอสองของประชาชนในประเทศไทยป พ.ศ. 2557 พบวา มการสบบหรภายในตวบานรอยละ 39.5 โดยมการสบบหรภายในตวบานทกวนรอยละ 27.8 และมการสบบหรในบานสปดาหละครง รอยละ 7.1 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2557) จะเหนไดวา การไดรบควนบหรมอสองยงคงมแนวโนมทเพมมากขนและเปนปจจยทางสขภาพ (Heath Risk) ทส าคญส าหรบประชาชนทวไปทไมไดสบบหร เนองจากผทสบบหรยงคงมพฤตกรรมทไมค านงถงสขภาพรางกายและสขภาพจตของตนเองและผอน จากสถานการณดงกลาวขางตนพบวา กลมคนวยท างานเปนกลมคนทมการสบบหรมากทสด และสถานประกอบการเปนสถานทท างานซงประกอบไปดวยกลมคนวยตาง ๆ เปนจ านวนมาก โดยเฉพาะกลมคนวยท างาน (อาย 25-59 ป) ทมาประกอบอาชพในสถานประกอบการอตสาหกรรมทอยในนคมอตสาหกรรมตาง ๆ ทวประเทศไทย นคมอตสาหกรรม คอ เขตพนททจดสรรไวส าหรบโรงงานอตสาหกรรมเขาไปอยรวมกนอยางเปนสดสวน ประกอบดวย พนทอตสาหกรรม สงอ านวยความสะดวก สาธารณปโภค และสาธารณปการครบครน เชน ถนน ทอระบายน า โรงก าจดน าเสยสวนกลาง ระบบปองกนน าทวม ไฟฟา น าประปา โทรศพท นอกจากนอาจประกอบดวย บรการอนๆ ทจ าเปน เชน ทท าการไปรษณยโทรเลข ธนาคาร ศนยการคา ทพกอาศยส าหรบคนงาน สถานบรการน ามน เปนตน ปจจบนมนคมอตสาหกรรมเกดขนในประเทศไทยจ านวนทงสน 55 นคม กระจายอยในพนท 16 จงหวด (การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2557)

ดงนนนคมอตสาหกรรมจงเปนแหลงรวมของกลมคนวยท างานทมการสบบหรเปนจ านวนมากและอาจเปนผกอใหเกดปญหาควนบหรมอสองภายในสถานประกอบการ ทงนสถานประกอบการอตสาหกรรมตาง ๆ อาจมการรบรถงโทษและพษจากควนบหรมอสอง และ/หรออาจมการจดสถานทสบบหรใหกบพนกงานทสบบหร และอาจรวมถงมาตรการทเกยวกบการสบบหรของพนกงาน แตในบางสถานประกอบการอาจไมไดใหความสนใจในประเดนการคมครองผไมสบบหร ซงท าใหผทไดรบควนบหรมอสองมความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพมากขน กอปรกบสภาวะแวดลอมในการท างานของสถานประกอบการอาจเปนปจจยชวยเสรมความรนแรงตอผลกระทบทางสขภาพของพนกงาน เชน ฝนละออง หรอละอองสารเคมทใชในกระบวนการผลตซงอาจสงผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจและเรงใหเกดปญหาสขภาพทรนแรงและรวดเรวขน ดงนนมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการจงเปนสงส าคญในการคมครองและปองกนสขภาพของผทไมสบบหรและลดพฤตกรรมการสบบหรของผทสบบหรใหลดนอยลง เปนการคมครองสขภาพของผไมสบบหรใหหางไกลจากควนบหรมอสองในสถานประกอบการและสามารถปรบเปลยนปจจยทสงผลตอการสบบหรของผสบบหรในสถานประกอบการใหเกดความตระหนกและเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการ

6

สบบหรใหเปนไปในทศทางทดขน การวจยนจงมความส าคญในแงมมของการคมครองสขภาพของผไมสบบหร และสามารถก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการทมประสทธภาพและน าไปปฏบตไดจรง สามารถน าไปประยกตในสถานประกอบการประเภทอน ๆ เพอควบคมและลดควนบหรมอสอง รวมทงเปนการสรางเสรมสขภาวะใหกบพนกงานในสถานประกอบการสอดคลองกบโจทยการวจยดานการควบคมยาสบของศนยวจยและจดการความรเพอควบคมยาสบ (ศจย.) พ.ศ. 2560 ในดานท 3: คมครองสขภาพผไมสบบหร โดยลดควนมอสอง มอสามในทท างาน บาน และสถานทสาธารณะ และสอดคลองกบกรอบอนสญญาวาดวยการควบคมยาสบ องคการอนามยโลก ในสวนการคมครองประชาชนจากการไดรบควนบหร ซงเปนการประเมนและวเคราะหมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ น าไปสการก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดปรมาณควนบหรมอสอง และการลดปรมาณควนบหรในอากาศของสถานประกอบการ ทเกดจากการปรบเปลยนปจจยหรอสงเราเพอลดอตราการสบบหรและการเปลยนแปลงพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานในสถานประกอบการ สงผลดตอพนกงานและสถานประกอบการในดานเศรษฐกจทมาจากการมสขภาพดสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพและสามารถด าเนนชวตอยในสงคมไดอยางปกตสข

1.2 ค ำถำมกำรวจย 1.2.1 สถานการณการลดควนบหรของสถานประกอบการอตสาหกรรมเปนอยางไร

1.2.2 สถานประกอบการอตสาหกรรมมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอยางไร 1.2.3 สถานประกอบการอตสาหกรรมสามารถด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการไดหรอไม อยางไร 1.2.4 มาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบงแตกตางกนหรอไม อยางไร 1.2.5 มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรมเปนอยางไร

1.3 วตถประสงคกำรวจย 1.3.1 เพอศกษาสถานการณการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรม

1.3.2 เพอศกษามาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรม

7

1.3.3 เพอศกษาการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรม 1.3.4 เพอเปรยบเทยบมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง 1.3.5 เพอศกษามาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรม

1.4 ขอบเขตกำรวจย 1.4.1 ขอบเขตดานเนอหา: ศกษาเกยวกบการรบรอนตรายจากควนบหรมอสอง ปจจยหรอสงเราทมผลตอการรบรอนตรายจากควนบหรมอสอง มาตรการและการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองทมอยในปจจบนของสถานประกอบการอตสาหกรรม และมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอตสาหกรรม 1.4.2 ขอบเขตดานพนท: นคมอตสาหกรรมบางชน เขตมนบร และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง เขตลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร 1.4.3 ขอบเขตดานประชากร: ผบรหารและพนกงานในสถานประกอบการนคมอตสาหกรรมบางชน เขตมนบร และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง เขตลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร 1.4.4 ขอบเขตดานเวลา: การศกษาวจยใชเวลาในการวางแผนการด าเนนงานวจย การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล การแปรผลขอมล และสรปผลการด าเนนงานวจย ตงแตเรมตนจนเสรจสน จ านวน 12 เดอน

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.5.1 สามารถทราบถงสถานการณ ปญหาและอปสรรคของการด าเนนการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพของผทสบบหรและผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมในปจจบน เพอเปนขอมลประกอบการพจารณาส าหรบการก าหนดมาตรการหรอแนวทางทเหมาะสม

1.5.2 สามารถก าหนดมาตรการหรอแนวทางการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการอตสาหกรรมในนคมอตสาหกรรมบางขนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบงทสามารถปฏบตไดจรง และสอดคลองกบบรบทพนท

1.5.3 สามารถน าผลการศกษาไปปรบประยกตใชกบสถานประกอบการอตสาหกรรมในพนทอนทมบรบทใกลเคยง

8

1.5.4 สามารถก าหนดมาตรการในการสงเสรมและคมครองสขภาพของผทสบหรและไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมของประเทศไทยในภาพรวมทมความเหมาะสม และสามารถปฏบตไดจรง

1.6 นยำมศพทเชงปฏบตกำร

1.6.1 ควนบหรมอสอง หมายถง ควนบหรทเกดจากควนจากปลายมวนบหรทจดไฟซงลอย

อยในอากาศ ในขณะทไมมการสบบหร และควนบหรทเกดจากผสบบหรสบเขาไปแลวหายใจออกม

1.6.2 สถานประกอบการ หมายถง สถานทหรอสวนของสถานท ทใชในการด าเนนกจกรรม

ทางเศรษฐกจและอยในทตงทแนนอน ไมวากจกรรมนนจะด าเนนงานโดยบคคลทเปนเจาของ หรอ

ควบคมกจการโดยนตบคคลกตาม

1.6.3 พฤตกรรมองคกร หมายถง ทศนคตและพฤตกรรมของบคคลหรอกลมบคคลในองคกร

ทสงผลกระทบตอการปฏบตงานภายในองคกร ทมาจากการรบรของบคคล ปฏสมพนธระหวางบคคล

ทปฏบตงานรวมกนเปนกลม และพฤตกรรมทเปนภาพรวมระดบองคกร ซงรวมถงการวเคราะห

ผลกระทบจากสภาพแวดลอมภายนอกตอองคกร

1.6.4 CIPP Model หรอ การประเมนแบบซป หมายถง วธการทใชในการประเมนผล

โครงการหรอกจกรรมขององคกร โดยประเมนจาก สภาพแวดลอม (Context Evaluation: C)

ประเมนปจจยน าเขา (Input Evaluation: I) ประเมนกระบวนการ (Process Evaluation: P) และ

ประเมนผลผลต (Product Evaluation: P) เพอศกษาผลส าเรจของโครงการหรอกจกรรมท

ด าเนนการขององคกรทครอบคลมมตดานเศรษฐกจ สงคม การบรหารจดการ ทรพยากร และ

สงแวดลอม

1.6.5 มาตรการลดควนบหร หมายถง ระเบยบ ขอบงคบ ขอก าหนด หรอกฎกตกา เพอลด

การสบบหรและคมครองสขภาพผทไมสบบหร โดยการจ ากดพนทสบบหร การจดกจกรรมรณรงค

สงเสรม และลดการสบบหรของบคคล และลดการรบสมผสควนบหรของผทไมสบบหร

9

บทท 2

กำรทบทวนวรรณกรรม การศกษาวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ : กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร” ไดมการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยมรายละเอยด ดงน 2.1 ควนบหรมอสอง (Secondhand smoke) 2.2 สถานประกอบการ (Establishment) 2.3 ทฤษฎเกยวกบการรบร 2.4 ทฤษฎเกยวกบการจดการองคการ 2.5 การประเมนแบบซป (CIPP Model) 2.6 หลกการวเคราะห SWOT Analysis

2.1 ควนบหรมอสอง (Secondhand smoke)

จากสถานการณการสบบหรของประเทศไทยในป พ.ศ. 2557 พบวา มจ านวนผสบบหรจ านวน 11.4 ลานคน คดเปนรอยละ 20.7 ของจ านวนประชากรตงแตอาย 15 ปขนไปทงหมด และพบวากลมวยท างาน (อาย 25-59 ป) มอตราการสบบหรสงสด จ านวน 8.3 ลานคน คดเปนรอยละ 23.5 และเพศชายมอตราการสบบหรมากกวาเพศหญง 18.4 เทา และมประชากรไทยไดรบควนบหรมอสองในบานทกวน จ านวน 15.2 ลานคน ซงมจ านวนมากกวาผสบบหร จ านวน 3.8 ลานคน แสดงใหเหนถงปญหาเกยวกบการสมผสควนบหรของประชากรชาวไทยทมความเสยงในการสมผสควนบหรมอสองในบานทงทเปนผสบบหรและผทไมสบบหร ควนบหรมอสอง (secondhand smoke) คอ ควนบหรในสภาพแวดลอมประกอบไปดวยควนทเกดจากการเผาไหมทปลายมวนบหรหรอผลตภณฑยาสบประเภทอน ๆ และควนทออกมาพรอมกบลมหายใจของผทสบบหร (ศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมยาสบ, ม.ป.ป.) หรอควนทเกดจากบหร ซการ หรอไปปเปนควนบหรทม 2 ลกษณะ คอ ควนจากปลายมวนบหรทลอยอยในอากาศขณะทไมมการดดบหร ทเรยกวา “ควนนอกมวน (Side stream smoke)” และควนบหรทผสบบหรสดเขาไปและปลอยออกมาในบรรยากาศ ทเรยกวา “ควน

10

ในมวน (Main stream smoke)” หรออาจเรยกอกชอหนงไดวา “ควนบหรในสภาพแวดลอม (Environmental smoke)” (สขมา นลรตน, 2552)

บหรแตละมวนเมอไดถกจดใหตดไฟขน บรเวณสวนปลายของมวนบหรทตดไฟจะมความรอนสงถง 860-900 องศาเซลเซยส ในขณะทความรอนจากควนบหรทลองลอยออกไปเปนควนบหรมอสองนนอาจมอณหภมไดถงราว 500-650 องศาเซลเซยส อยางไรกตาม ไมวาจะเปนควนบหรมอหนง(แบบ mainstream) หรอควนบหรแบบมอสองกตามลวนเตมไปดวยสารพษมากมาย จากรายงานพบวา มสารพษมากกวา 4,000 ชนด โดยมทงชนดทอยในสถานะของกาซและอนภาค (particle) ในจ านวนน มประมาณ 60 ชนดทมหลกฐานทางการแพทยอยางชดเจนวาเปนสารกอมะเรง โดยทวไปเราสามารถแบงสารพษในควนบหรไดเปน 5 กลมใหญๆ ไดแก 1. สารพษกลมอลดไฮดและสารอนทรยขนาดเลกทไดจากการเผาไหม 2. สารพษกลมโลหะหนก 3. สารพษกลมไนโตรซามน 4. สารพษกลม Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) และ 5. สารพษกลมอน ๆ การสบบหรมไดมเพยงผลกระทบตอตวผสบเองดงทกลาวไปแลวขางตนเทานน ผทไดรบควนบหรมอสองนนกพลอยไดรบผลกระทบตอสขภาพและดานอน ๆ ไปดวยอยางหลกเลยงมไดทง ๆ ทตนเองมไดเปนผสบบหรเลย (สทศน รงเรองหรญญา, ม.ป.ป.) ในปจจบนมหลกฐานทางการแพทยจ านวนมากทบงชวา ควนบหรมอสองสามารถกอใหเกดโรคตาง ๆ ไดเกอบทกระบบในรางกาย โรคทเกดจากการสบบหรหรอไดรบสมผสควนบหร เชน

1) โรคมะเรง ผสบบหรมโอกาสจะเกดมะเรงในอวยวะตาง ๆ มากกวาผทไมสบบหร ตวอยางมะเรง เชน มะเรงชองปาก มะเรงโพรงจมก มะเรงกลองเสยง มะเรงหลอดลม มะเรงปอด มะเรงหลอดอาหาร มะเรงกระเพาะอาหาร มะเรงตบ มะเรงกระเพาะปสสาวะ มะเรงล าไสใหญ และมะเรงตอมลกหมาก เปนตน การสบบหรท าใหสารกอมะเรงในควนบหรสมผสกบอวยวะโดยตรง หรอสารกอมะเรงถกดดซมเขาสกระแสเลอกแลวไหลเวยนไปยงอวยวะตาง ๆ ในรางกาย ท าใหรางกายมความเสยงทไดรบสารกอมะเรงและกอใหเกดเปนโรคมะเรงไดมากขน

2) โรคระบบทางเดนหายใจ ควนบหรสงผลใหเกดการระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจเปนอยางมาก และท าใหเนอของปอดเสอมสมรรถภาพ ปอดเปนอวยวะภายในทมความส าคญตอระบบทางเดนหายใจ ดงนนเมอปอดเสอมสมรรถภาพท าใหเกดโรคทเกยวกบปอด เชน ถงลมโปงพอง ถงลมอดกนเรอรง หลอดลมอกเสบเรอรง เปนตน

3) โรคระบบเสนเลอดและหวใจอกเสบ โรคหลอดเลอดในมองตบเกดจากการเสอมของหลอดเลอดในสมอง มกลไกการเกดเหมอนกบการเกดทเสนเลอดหวใจ และอวยวะอนของรางกาย ผปวยอาจเปนอมพาตจากสมองขาดเลอดไปเลยง หรอมความจ าเสอมลง การสบบหรท าใหอตราเสยงตอเสนเลอดสมองแตกเพมขน 2 เทา นอกจากนยงมโรคตาง ๆ เชน โรคลนหวใจอกเสบ ความดนโลหตสง โรคหวใจขาดเลอด โรคหวใจทเกดจากโรคปอด และเซกสเสอม เปนตน บหรเปนสาเหตตอการเกด

11

ท าใหเซกสเสอม เนองจากท าใหเสนเลอดและเสนประสาททควบคมการแขงตวของอวยวะเพศชายเสอม ในควนบหรมสานทท าใหรปหลอดเลอดตบแคบลง การท างานจงเสอมลง

ส าหรบสารพษและกาซพษทพบในควนบหรมอสอง ไดแก ไฮโดรเจนไซยาไนด (ใชเปนอาวธเคมในสงคราม) คารบอนมอนอกไซด (พบในทอไอเสยรถยนต) บวเทน (ใชจดไฟแชค) แอมโมเนย (ใชในสารท าความสะอาดบาน) และโทลอน (พบในสทาบาน) ฯลฯ สารเคมทเปนโลหะและพบในควนบหรมอสองไดแก อารเซนก (ใชเปนยาฆาแมลง) ตะกว (พบในสทาบาน) โครเมยม (ใชท าโลหะ) และ แคดเมยม (ใชท าแบตเตอรร) ฯลฯ สถาบนวจยโรคมะเรงนานาชาต องคการอนามยโลก ไดพสจนแลวยนยนวา สารประกอบ 11 ชนดในควนบหร คอ 2-แนพธลาไมน, 4-อมโนไบฟนล, เบนซน, วนลคลอไรด, เอทธลนออกไซด, อารเซนค, เบอรลเลยม, นคเกลคอมพาวด, โครเมยม, แคดเมยม, และโพโลเนยม-210 เปนสารกอมะเรงในมนษย และสงผลกระทบตอสขภาพ โดยองคการอนามยโลก ยนยนวา การไดรบควนบหรมอสองมโอกาสเสยงตอการเปนมะเรงทอวยวะตาง ๆ ของรางกายมากขน (สขมา นลรตน, 2552)

จากรายงานในประเทศสหรฐอเมรกาพบวา มชาวอเมรกนทสมผสกบควนบหรมอสองและเสยชวตจากโรคหวใจและมะเรงปอดประมาณปละ 38,000 รายตอป 18 สวนในประเทศองกฤษมประมาณปละ 11,000 ราย การลดหรอปองกนการสมผสกบควนบหรมอสองในสงแวดลอมจงเปนสงส าคญทชวยปกปองชวตของผทไมสบบหรจากการศกษาของ Pell JP และคณะ (2008 ) ซงท าการส ารวจอตราการเขารกษาตวในโรงพยาบาลดวยภาวะ acute coronary syndrome ของชาวสกอตแลนดตามโรงพยาบาลตาง ๆ ในชวงหลงเดอนมนาคม ค.ศ. 2006 ซงเปนชวงเวลาทประเทศนไดเรมประกาศใชกฎหมายหามสบบหรในสถานทสาธารณะ เปรยบเทยบกบชวงกอนหนาทจะมกฎหมายฉบบน พบวา จ านวนครงของ admission ดวยภาวะ acute coronary syndrome ของชาวสกอตแลนดหลงจากมกฎหมายนลดลงถงรอยละ 21 ในกลมคนทไมเคยสบบหรมากอนเลย แสดงใหเหนวา ควนบหรมอสองมผลกระทบตอสขภาพของประชาชนโดยภาพรวม

ส าหรบสถานประกอบการหรอส านกงานทมพนกงานสบบหร ประเทศสหรฐอเมรกาไดมการประมาณการณไววา พนกงาน 1 คน ทสบบหรจ านวน 1 ซองตอวน จะท าใหนายจางตองเสยคาใชจายตาง ๆ เพมขน ซงความเสยหายทางดานเศรษฐกจทเกดจากพนกงานทสบบหร (มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร, 2549) มดงน

1) การขาดงาน พนกงานทสบบหรมแนวโนมการเขาโรงพยาบาลสงกวาผไมสบบหร และมอตราการลาหยดสงกวาผไมสบบหรถง 25-30% เมอค านวณชวโมงท างานทเสยไปของพนกงานทสบบหรเปรยบเทยบกบพนกงานทไมสบบหรพบวา สญเสยถง 4.2 วน/คน/ป

12

2) การเกดอบตเหต พนกงานทสบบหรจะมอตราการเกดอบตเหตในระหวางการท างานสงกวาพนกงานทวไปถง 2 เทา เนองจากขาดสมาธในการท างาน จากการคบบหรและการแสบตาจากควนบหรซงเปนสาเหตท าใหเกดอบตเหตในระหวางการท างานได

3) การเกดเพลงไหม บหรเปนสาเหตหนงทท าใหเกดเพลงไหมทมาจากการทงกนบหร 4) การท าความสะอาดและการบ ารงรกษา กนบหรและควนบหรท าใหเกดความเสยหายแก

พรม โตะ เครองหนง และเครองใชส านกงาน ซงเปนการเพมภาระและคาใชจายในการท าความสะอาด รวมทงการบ ารงรกษาและยดอายการใชงานของเครองดดอากาศ

ส านกงานปลอดบหร เปนแนวคดทกอใหเกดผลประโยชนแกหนวยงาน สถานประกอบการ องคกรในการลดภาระคาใชจายทจ าเปน รวมทงการดแล รกษา และปองกนเกยวกบดานสงแวดลอมและความปลอดภยของหนวยงานหรอองคกร โดยทสามารถ 1) ลดคาใชจายเรองคารกษาพยาบาลและการประกนชวต 2) ลดคาใชจายในการดแลรกษาอปกรณและการท าความสะอาดส านกงาน 3) ลดคาใชจายเกยวกบระบบปรบอากาศ 4) ลดคาใชจายในเรองคาประกนอคคภย 5) ลดคาใชจายในเรองการฝกอบรมและการจางงาน และ 7) เพมผลผลตแกหนวยงาน (มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร, 2549)

ส าหรบการศกษาวจยทเกยวของกบการปองกนการไดรบสมผสจากควนบหรมอสอง เชน ความสมพนธระหวางความรและทศนคตของผสบบหรในการปองกนการสมผสควนบหรมอสองใหกบสมาชกในครอบครว ของวภารตน สวรรณไวพฒนะ, น าฝน ไวทยวงศกร และ วรฬจตรา อนจางวาง (2556) ซงมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะของผสบบหรการปองกนการสมผสควนบหรมอสอง ในครอบครวและชมชน และความสมพนธระหวางความรและทศนคตของผสบบหรในการปองกนการสมผส ควนบหรมอสองใหกบสมาชกในครอบครว ชมชนหนองตะครอง จงหวดนครราชสมา โดยมผลการวจยวา กลมตวอยางสวนใหญมความรอยในระดบด มทศนคตอยในระดบด และ ความรและทศนคตของผสบบหรไมมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถต ( r = -0.101, p>.05) แมผสบบหรมความรและทศนคตทดตอการปองกนการสมผสควนบหรมอสองใหกบสมาชกในครอบครว แตยงพบวา สมาชกในครอบครวและชมชนยงมการสมผสควนบหรมอสอง รวมทงอนกล มะโนทน, ณรงคศกด หนสอน, ปยะรตน นมพทกษพงศ และ ธนช กนกเทศ (2557) จงไดท าการศกษาถงปจจยทสงผลตอการไดรบควนบหรมอสองในแรงงานยายถนและครอบครว โดยศกษาสถานการณปญหาการสบบหร การไดรบควนบหรมอสอง และปจจยทมผลตอการไดรบควนบหรมอสองในแรงงานยายถนและครอบครว พบวา ปจจยทสงผลตอการไดรบควนบหรมอสอง คอ การศกษา และทศนคตสามารถใชท านายการไดรบควนบหรมอสองไดอยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ .05 ไดสมการท านาย คอ การไดรบควนบหรมอสอง 2.298 = – 1.427 (การศกษา) -0.152 (ทศนคต) ทงนจากการศกษาวจยดงกลาวแสดงใหเหนวา ความรหรอการศกษา และทศคตของประชาชนมผลตอการสบบหรและรบ

13

สมผสควนบหรมอสอง ดงนนการปองกนตนเองจากควนบหรมอสองจงเปนสงส าคญทสามารถชวยลดความเสยงตอการไดรบสมผสควนบหร โดย ณฐธดา สารภาพ (2555) ไดศกษาถง ปจจยทมความสมพนธตอการปองกนตนเองจากควนบหรมอสองของประชาชนในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลโคกโพน ต าบลกนทรารมย อ าเภอขขนธ จงหวดศรสะเกษ ซงมวตถประสงคในการศกษาปจจยทมความสมพนธตอการปองตนเองจากควนบหรมอสองของประชาชน โดยพบวา ความรเรองบหรมอสอง การรบรอนตรายจากบหรมอสอง และพฤตกรรมการปองกนเอง มผลตอความสมพนธกบการปองกนตนเองจากควนบหรมอสองอยางมนยความส าคญทางสถต (p < 0.05) แสดงใหเหนวา หากประชาชนมความร และความเขาใจเกยวกบอนตรายจากควนบหรมอสอง และมพฤตกรมการปองกนตนเองทดจะสามารถปองกนตนเองจากการไดรบสมผสควนบหรมอสอง

จากการทบทวนกฎหมาย ระเบยบ และมาตรการตาง ๆ ในการลดควนบหรมอสองและการสบบหรในสถานประกอบการ มกฎหมาย ระเบยบ และมาตรการตาง ๆ ทเกยวของกบการลดควนบหรและการสบบหรในสถานประกอบการ ไดแก

1) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 หมวดท 5 มาตราท 55 เกยวกบหนาทของรฐ สาระส าคญ คอ รฐตองด าเนนการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถงเสรมสรางใหประชาชนมความรพนฐานเกยวกบการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรค และสงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาภมปญญาดานแพทยแผนไทยใหเกดประโยชนสงสด

บรการสาธารณสขตามวรรคหนง ตองครอบคลมการสงเสรมสขภาพ การควบคม และปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการฟนฟสขภาพดวย

2) พระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ทเกยวของในเรองการจดเขตสบบหร และเขตปลอดบหร สาระส าคญ คอ การคมครองสขภาพของผทไมสบบหร โดยการก าหนดสถานทสาธารณะ การก าหนดเขตสบบหรหรอเขตปลอดบหร การจดเขตสบบหรหรอเขตปลอดบหรทมสภาพแวดลอม และลกษณะเปนไปตามมาตรฐาน รวมทงการบงคบใชกฎหมายโดยเจาพนกงานตามทรฐมนตรก าหนด และบทก าหนดโทษหากไมปฏบตตาม

3) ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 9) พ.ศ. 2540 เรองสภาพและลกษณะของเขตสบบหร ซงเปนการก าหนดลกษณะของเขตสบบหรเพอไมใหเกดความเดอดรอนร าคาญแกผทไมสบบหร สาระส าคญ คอ การก าหนดเขตสบบหรบรเวณทมระบบปรบอากาศตองมการระบายอากาศหมนเวยนระหวางภายนอกอาคารและภายในเขตสบบหรไมนอยกวา 50 ลกบาศกฟต/นาท/คน เขตสบบหรตองไมอยในบรเวณทกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญแกประชาชนทอยบรเวณขางเคยง ไมอยในบรเวณทางเขา-ออกของสถานททใหมการคมครองสขภาพของผไมสบบหร ไมอยในบรเวณทเปดเผยอนเปนทเหนไดชดแกผมาใชสถานทนน

14

4) ประกาศกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2550 เรองสภาพและลกษณะของเขตปลอดบหร ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผ ไมสบบหร พ.ศ. 2535 เปนการชแจงรายละเอยดของเครองหมายเขตสบบหรและการแสดงเครองหมาย สาระส าคญ คอ เขตปลอดบหรตองมสภาพและลกษณะ 1) ตองแสดงเครองหมายเขตปลอดบหรตามทกระทรวงสาธารณสขประกาศก าหนด 2) ไมมการสบบหร 3) ไมมอปกรณ หรอสงอ านวยความสะดวกส าหรบการสบบหร

5) ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑและวธการในการแสดงเครองหมายของเขตสบบหรและเขตปลอดบหร พ.ศ. 2551 เปนการชแจงรายละเอยดของเครองหมายเขตสบบหรและการแสดงเครองหมายของเขตปลอดบหร รวมทงการแสดงเครองมอเขตปลอดบหรในสถานทสาธารณะ

6) ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 19) พ.ศ. 2553 เรอง ก าหนดชอหรอประเภทของสถานทสาธารณะทใหมการคมครองสขภาพของผไมสบบหร และก าหนดสวนหนงสวนใดหรอทงหมดของสถานทสาธารณะดงกลาวเปนเขตสบบหรหรอเขตปลอดบหร ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 สาระส าคญคอ การก าหนดสถานทคมครองผไมสบบหร โดยการก าหนดเปนเขตปลอดบหร ไดแก สถานบรการสาธารณสขและสงเสรมสขภาพ สถานศกษา สถานทสาธารณะทใชประโยชนรวมกน สถานบรการทวไป สถานทท างาน เขน โรงงานอตสาหกรรม หรอสถานประกอบการทมการผลตสนคาเฉพาะสวนทเปนอาคารและสงปลกสรางรวมอยในสถานทดงกลาว สถานทสาธารณะทวไป ยานพาหนะและสถานขนสงสาธารณะ และศาสนสถาน สถานปฏบตธรรมในศาสนาและนกายตาง ๆ

7) กรอบอนสญญาขององคการอนามยโลกวาดวยการควบคมยาสบ สาระส าคญ คอ ผลกดนการด าเนนงานระดบชาต ระดบภมภาคและระดบนานาชาต ตลอดจนความรวมมอทวโลกในอนทจะปกปองคมครองสขภาพอนามยของผคนจากผลกระทบอนเลวรายของการบรโภคยาสบและการสมผสควนยาสบ และตระหนกดวยวาควรใสใจ ตอสถานการณของประเทศก าลงพฒนาและประเทศทเศรษฐกจอยในชวงหวเลยวหวตอเปนพเศษ

เนนหนกถงความจ าเปนเรงดวนทจะตองบงคบใชและดาเนนการตามอนสญญานใหไดผล โดยมแนวทาง คอ

1) บคคลทกคนพงไดรบทราบขอมลทมผลตอสขภาพ ธรรมชาตของการเสพตด และอนตรายซงคกคามชวตอนเกดจากการบรโภคยาสบ และการสดดมควนยาสบ นอกจากนนรฐบาลในระดบตาง ๆ ทเหมาะสมควรพจารณาใชมาตรการทางนตบญญต มาตรการทางบรหาร มาตรการทางปกครอง หรอมาตรการอน ๆ เพอคมครองบคคลทกคนจากการสดดมควนบหร

15

2) จ าเปนจะตองมความรวมมอทางการเมองทเหนยวแนนในอนทจะพฒนาและสนบสนนมาตรการหลายฝายทครอบคลม และตอบสนองรวมกน ทงในระดบชาต ระดบภมภาคและระดบนานาชาต

3) ความรวมมอระหวางประเทศ โดยเฉพาะอยางยง การถายทอดเทคโนโลย ความร และความชวยเหลอทางดานการเงน และความเชยวชาญในดานตาง ๆ ทเกยวของ เพอจดตงและด าเนนโครงการควบคมยาสบทมประสทธภาพคอ หวใจส าคญของอนสญญาน ทงน โดยค านงถงวฒนธรรมในทองถนตลอดจนปจจยทางดานกฎหมาย การเมอง เศรษฐกจ และสงคมดวย

4) มาตรการหลายฝายทครอบคลมและการตอบสนองตอการลดปรมาณการบรโภคผลตภณฑยาสบทงหมดทงในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบนานาชาตลวนมสวนส าคญตามหลกสาธารณสขเพอทจะปองกนการเกดโรค ความพการกอนวยอนควร และการเสยชวตเนองจากการบรโภคยาสบและการสดดมควนยาสบ

5) ประเดนตาง ๆ ทเกยวของกบความรบผดชอบทภาคแตละฝายไดก าหนดขนหรอไดวนจฉยตดสนไวแลวภายในเขตอ านาจของตนเองนน เปนสวนส าคญของการควบคมยาสบอยางครอบคลม

6) ควรตระหนกและกลาวถงความส าคญของการใหความชวยเหลอทางเทคนคและความชวยเหลอทางการเงนเพอชวยในการปรบตวทางเศรษฐกจ ซงใหแกผปลกยาสบและคนงานทเกยวของ ซงวถชวตและความเปนอยของพวกเขาเหลานนไดรบผลกระทบอยางรนแรงจากโครงการควบคมยาสบในภาคซงเปนประเทศก าลงพฒนา และในภาคซงเศรษฐกจก าลงอยในชวงหวเลยวหวตอ ทงน ในบรบทของกลยทธทไดรบการพฒนาขนในระดบชาตเพอการพฒนาทยงยน

7) การมสวนรวมของประชาสงคมนนเปนสงจ าเปนในอนทจะบรรลถงวตถประสงคของอนสญญาน ตลอดจนพธสารฉบบตาง ๆ ตามอนสญญาน

8) พระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 สาระส าคญ คอ คณะกรรมการควบคมผลตภณฑยาสบแหงชาต คณะกรรมการควบคมผลตภณฑยาสบกรงเทพมหานคร และคณะกรรมการควบคมผลตภณฑยาสบจงหวด การควบคมผลตภณฑยาสบ เชน การหามการขายปลกในชองทางหรอการกระท าตาง ๆ การหามขายผลตภณฑยาสบในสถานทตาง ๆ เชน วดหรอสถานทส าหรบปฏบตพธกรรมทางศาสนา สถานบรการสาธารณสข สถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาล และรานขายยาตามกฎหมายวาดวยยา สถานศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต สวนสาธารณะ สวนสตว และสวนสนก และสถานทอนตามทรฐมนตรประกาศก าหนดโดยค าแนะน าของคณะกรรมการ การหามโฆษณาขายผลตภณฑยาสบในชองทางตาง ๆ

การคมครองสขภาพผไมสบบหร เชน การหามสบบหรในเขตปลอดบหร การก าหนดสถานทสาธารณะ สถานทท างาน หรอยานพาหนะใหเปนเขตปลอดบหร การจดลกษณะเขตสบบหร และการ

16

ประชาสมพนธหรอแจงเตอนวา สถานทนนเปนเขตปลอดบหร และควบคมดแล หามปราม หรอด าเนนการอน ๆ เพอไมใหมการสบบหรในเขตปลอดบหร

ส าหรบการจดกจกรรมเกยวกบการลดควนบหร ซงเปนมาตรการหนงในการลดควนบหรในสถานประกอบการ ตวอยางเชน

1) “โครงการพฒนาสถานประกอบการสรางเสรมสขภาพ” เปนโครงการทสมาคมพฒนาคณภาพสงแวดลอม (ส.พ.ส.) รวมกบส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (ส.ส.ส.) จดท าขน เพอพฒนาสถานประกอบการปลอดบหร และสงเสร มการควบคมการสบบหร ในสถานประกอบการอยางเปนรปธรรมและยงยน น าไปสการเปนสถานประกอบการทสามารถคมครองสขภาพของพนกงาน (โดยเฉพาะพนกงานทไมสบบหร) จากควนบหร และพฒนาตอยอดเปนสถานประกอบการสงเสรมสขภาพในทสด โดยมกลมเปาหมายในการด าเนนการ ไดแก สถานประกอบการในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมพนกงานไมนอยกวา 100 คน ทยงไมมการด าเนนงานดานการควบคมการสบบหรอยางเปนระบบและตอเนอง โดยเปดใหสถานประกอบการเขารวมโครงการดวยความสมครใจ และไมเสยคาใชจาย รวมถงการใหสทธพเศษตาง ๆ และงบประมาณเพอสนบสนนแกสถานประกอบการในการควบคมการสบบหร

2) “โครงการจงหวดปลอดบหร” เปนโครงการทประกาศใหเปนนโยบายของจงหวด ซงเปนการสนบสนนการบงคบใชกฎหมายในการจด “เขตปลอดบหร” ในพนททก าหนด และเปนการขบเคลอนในลกษณะของภาคเครอขายจากทกภาคสวน โดยมภาคสวนหลกในการขบเคลอน ไดแก 1) หนวยงานรฐ และเอกชนจดเขตปลอดบหรตามกฎหมาย 2) เจาหนาทผบงคบใชกฎหมายมบทบาทในการรณรงคเพอใหมการปฏบตตามกฎหมาย และ 3) ประชาชนเกดการรบรและปฏบตตามกฎหมาย ตลอดจนตระหนกถงความส าคญของการจดเขตปลอดบหร และอนตรายจากการไดรบควนบหรมอสอง โดยมการจดตงคณะกรรมการจงหวดฯ ทมาจากผมอ านาจสงสดในขอบเขตพนทและคณะท างานในระดบพนททมาจากภาคสวนตาง ๆ ทงในภาครฐเอกชน และประชาชน (ผประกอบการธรกจหลากหลายอาชพ และเครอขาย ชมชนตาง ๆในพนท) ท าหนาทในการตดตามสนบสนนการท างานแกทกภาคสวนทเขามารวมโครงการอยางตอเนองตลอดระยะเวลาด าเนนโครงการ เพอเปนการกระตนใหเรอง “เขตปลอดบหร” เปนประเดนททกภาคสวน ใหความส าคญและปฏบตอยางสม าเสมอ และยงยน โดยการใหความร ประชาสมพนธ และจดกจกรรมตาง ๆ เปนตน

17

2.2 สถำนประกอบกำร (Establishment) ความหมายของสถานประกอบการตามตามประมวลรษฎากร มาตรา 77/1(20) ค าวา "สถานประกอบการ" หมายความวา สถานทซงผประกอบการใชประกอบกจการเปนประจ าและใหหมายความรวมถงสถานทซงใชเปนทผลตหรอเกบสนคาเปนประจ าดวย

ในกรณผประกอบการไมมสถานประกอบการตามวรรคหนงใหถอวาทอยอาศยของ

ผประกอบการนนเปนสถานประกอบการ ถาผประกอบการมทอยอาศยหลายแหงใหผประกอบการ

เลอกเอาทอยอาศยแหงหนงเปนสถานประกอบการ

อกนยหนงสถานประกอบการ หมายถง สถานทหรอสวนของสถานท ทใชในการด าเนน

กจกรรมทางเศรษฐกจและอยในทตงทแนนอน ไมวากจกรรมนนจะด าเนนงานโดยบคคลทเปนเจาของ

หรอควบคมกจการโดยนตบคคลกตาม และคณสมบตของธรกจทด าเนนการเปลยนแปลงปจจยการ

ผลตใหอยในรปของสนคาหรอบรการ หรอมงเนนตลาดเปาหมาย รวมไปถงกระบวนในการสราง

คณคาขององคกรเพอเพมประสทธภาพและสนบสนนใหธรกจมการเตบโต (Harm, 2009)

สถานประกอบการมรปแบบการจดตงทแตกตางกน ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบ

ไดแก รปแบบการจดตงตามกฎหมาย และรปแบบการจดตงทางเศรษฐกจ รายละเอยด ดงน

1) รปแบบการจดตงตามกฎหมาย สามารถแบงออกเปน 4 ลกษณะ ไดแก

1.1.) สวนบคคล หางหนสวนสามญทไมเปนนตบคคล หมายถง สถานประกอบการทม

เจาของเปนบคคลธรรมดา คนเดยวหรอหลายคนรวมกน และใหหมายรวมถงหางหนสวนสามญทไม

จดทะเบยนเปนนตบคคลดวย

1.2) หางหนสวนสามญนตบคคล หางหนสวนจ ากด หมายถง สถานประกอบการทจดตง

ขน โดยมบคคลตงแต 2 คนขนไปรวมทนกนเพอประกอบการ และมความรบผดชอบรวมกน โดยการ

จดทะเบยนตามกฎหมาย

1.3) บรษทจ ากด บรษทจ ากด (มหาชน) บรษทจ ากด หมายถง สถานประกอบการท

จดตงขนโดยผรเรมคณะหนง และไดจดทะเบยนถกตองตามกฎหมาย โดยมผร เรมกอการอยางนอย 7

คนขนไป

บรษทจ ากด (มหาชน) หมายถง สถานประกอบการทจดตงขนโดยการจดทะเบยนจดตง

บรษท การควบบรษท หรอการแปรสภาพบรษท และวตถประสงคทจะขายหนตอประชาชน โดยมผ

รเรมด าเนนการตงแต 15 คนขนไป

18

4) การจดตงในรปแบบอน ๆ หมายถง สถานประกอบการกอสรางทจดตงในรปแบบอน

ๆ นอกเหนอจากทกลาวแลวขางตน

2) รปแบบการจดตงทางเศรษฐกจ 2.1) ส านกงานแหงเดยว หมายถง สถานประกอบการทด าเนนกจการโดยอสระ ไมเปน

สาขาหรอหนวยยอยของสถานประกอบการอน และไมมสาขาหรอหนวยงานยอยอยในความควบคมดแล การด าเนนกจการไมจ าเปนตองพงพา หรอไดรบการสนบสนนทางการบรหารและด าเนนงานจากสถานประกอบการอน

2.2) ส านกงานใหญ หมายถง สถานประกอบการทเปนเจาของและควบคมกจการของสถานประกอบการอนทเปนส านกงานสาขาหรอหนวยงานยอย

2.3) ส านกงานสาขา หมายถง สถานประกอบการทเปนสาขาหรอหนวยงานยอยของสถานประกอบการอนทเปนส านกงานใหญ

ในสถานประกอบการตองมพนกงานหรอลกจาง ซงอาจเรยกวา “คนท างาน” ทหมายถง คนทท างานในสถานประกอบการทงทไดรบเงนเดอนและไมไดรบเงนเดอนทสถานประกอบการมอยตามปกต รวมทงผทปกตท างานอยในสถานประกอบแหงน แตในวนดงกลาวไมไดมาท างาน เนองจากเจบปวย ลาหยด พกผอน โดยไดรบคาจาง/เงนเดอน โดยทคนท างานประกอบดวย

1) คนท างานโดยไมไดรบคาจางหรอเงนเดอน หมายถง เจาของกจการหรอหนสวนทท างานใหสถานประกอบการ โดยไมไดรบคาจางหรอเงนเดอน (ถาไดรบคาจางหรอเงนเดอน ใหนบเปนลกจาง) หรอผทอาศยอยในครวเรอนของเจาของกจการหรอหนสวนหรอบคคลอน ทท างานใหกบสถานประกอบการอยางนอยสปดาหละ 20 ชวโมง โดยไมไดรบคาจางหรอเงนเดอนเปนประจ า (ถาไดรบคาจางหรอเงนเดอน ใหนบเปนลกจาง)

2) คนงานกอสราง หมายถง ลกจางทงทมฝมอและไมมฝมอทท างานเกยวของโดยตรงกบการกอสราง รอถอน หรอท าลาย สงกอสราง เชน ชางกออฐ ฉาบปน ปพน มงหลงคา ทาส ตดตงกระจก และผใชแรงงาน เชน ขนหน ปน ทราย เกลย หรอปรบพนดนและรอถอนหรอท าลายสงกอสราง เปนตน

3) ผประกอบวชาชพเฉพาะ หมายถง ผทท างานเกยวกบการวจย ประยกตความรทางทฤษฎและเทคนค มาใชในงานกอสราง เชน สถาปนก วศวกร ชางเทคนค เปนตน

4) ลกจางอน ๆ หมายถง ลกจางทงหมดนอกเหนอจากคนงานกอสราง และผประกอบวชาชพเฉพาะ เชน ผจดการ ผอ านวยการ และกรรมการบรหารทไดรบคาจางหรอเงนเดอน ผปฏบตงานในส านกงาน เสมยนพนกงาน พนกงานพมพดด พนกงานบญช พนกงานขาย เปนตน ไมรวมคนท างาน ดงตอไปน

19

4.1) ผบรหารหรอผถอหนทไดรบเบยประชมเปนครงคราว 4.2) คนท างานของสถานประกอบการอนทมาปฏบตงานประจ าทสถานประกอบการแหงน 4.3) คนงานทลางานเปนระยะเวลานาน เชน ลาไปรบราชการทหาร 4.4) คนทสถานประกอบการจางมาท างานเฉพาะอยางเปนครงคราว เชน กรรมกรทจาง

มาขนของ เปนตน ส าหรบคาตอบแทนแรงงานของสถานประกอบการ มรายละเอยด ดงน

1) คาจางหรอเงนเดอน หมายถง เงนทนายจางหรอสถานประกอบการจายใหลกจาง ในระหวางเดอนมกราคม-เดอนธนวาคม 2546 (กอนหกภาษเงนไดบคคลธรรมดา เงนสมทบกองทนประกนสงคมในสวนทลกจางตองจายคาประกนชวต และรายจายอน ๆ ของลกจาง) ตามขอตกลงการจางแรงงาน โดยอาจจายตามเงอนไขของระยะเวลาหรอจายตามปรมาณงาน

2) คาลวงเวลา โบนส เงนรางวลพเศษ เงนเพมคาครองชพ คานายหนา หมายถง เงนนอกเหนอจากคาจาง เงนเดอน ทสถานประกอบการจายใหแกลกจางเปนคาตอบแทนในการท างาน

3) สวสดการและผลประโยชนตอบแทนอน ๆ หมายถง ผลประโยชนตอบแทนแรงงานทนายจางหรอสถานประกอบการจาย หรอบรการใหแกลกจาง ไดแก คาตอบแทนแรงงานทจายเปนสงของ และสวสดการทนายจางจดหาหรอบรการลกจาง เชน อาหาร เครองดม บานพก คนงาน คาเชาบาน คาซอมแซมทอยอาศย คารกษาพยาบาล บรการดแลบตร พาหนะรบสงมาท างาน บนเทงหรอนนทนาการตาง ๆ ทจดใหลกจาง เปนตน ทงนไมรวมเสอผา เครองแบบทใชเฉพาะในการปฏบตงาน (คาเสอผา เครองแบบ ทใชเฉพาะในการปฏบตงาน ถอเปนคาใชจายอน ๆ ของสถานประกอบการ)

4) เงนทสถานประกอบการจายสมทบเขากองทนเพอการประกนสงคม ฯลฯ หมายถง เงนทสถานประกอบการจายสมทบเขากองทนเพอการประกนสงคมของทงรฐบาลและเอกชน เพอมใหลกจางไดรบความเดอดรอนเมอตองขาดรายไดไปบางสวนหรอทงหมด อนเนองมาจากการเจบปวยหรอประสบอนตรายทงในและนอกเวลาท างาน การคลอดบตร ทพพลภาพ การวางงาน ชราภาพ และเสยชวต เงนดงกลาว เชน เงนสมทบกองทนประกนสงคม กองทนเงนทดแทน กองทนส ารองเลยงชพ เปนตน

2.3 ทฤษฎเกยวกบกำรรบร

การรบร (Perception) คอ กระบวนการทบคคลแตละคนมการเลอกการประมวลผลและการตความเกยวกบตวกระตนออกมาใหความหมายและไดภาพของโลกทมเนอหา (Schiffman & Kanuk, 2000: 146) การทอวยวะรบความรสกมหนาทรบรขอมลทอยรอบ ๆ ตว สงผานเสนประสาทขนส

20

สมอง ซงขอมลอยในรปของพลงงานตาง ๆ เชน ความรอน แสง เสยง ฯลฯ อวยวะรบความรสกแตละชนดจะรบพลงงานไดเฉพาะ เชน ตารบแสง หรบเสยง ผวหนงรบอณหภม สมผส เปนตน ขอมลจะเราอวยวะรบความรสกใหแปรพลงงานเปนกระแสประสาทเดนทางสสมองซงจะท าใหเกดความรสก เชน มองเหน ไดยน (อบลวรรณา ภวกานนท และคณะ , 2554) การรบร สามารถแบงไดเปน 2 กจกรรม ไดแก การรบขอมล และการแปลขอมลใหเปนขอความตามความเขาใจ การรบรจะตองค านงถงความรความเขาใจในขอมลขาวสาร ความสนใจ และประสบการณ จงสามารถท าใหแปลความไดถกตอง (บรรยงค โตจนดา, 2543: 287) สงเราอยางเดยวกนอาจท าใหคนสองคนสามารถรบรตางกนได การทมนษยสามารถรบรสงตาง ๆ ไดตองอาศยปจจยหลายประการ สงทมอทธพลตอการรบร เชน ประสบการณ วฒนธรรม การศกษา ซงจะท าใหการรบรของบคคลมความแตกตาง ดงนนการทบคคลจะเลอกรบรสงเราใจอยางใดอยางหนงและในขณะใดขณะหนงนน จงขนอยกบปจจยทมอทธพลตอการรบร ปจจยทมอทธพลตอการรบร แบงออกเปน 2 ประเภท (กนยา สวรรณแสง, 2544) ไดแก

1) อทธพลทมาจากภายนอก ประกอบดวย ความเขมและขนาดของสงเรา (Intensively and Size) การกระท าซ า ๆ (Repetition) สงทตรงกนขาม (Contrast) และการเคลอนไหว (Movement)

2) อทธพลทมาจากภายใน ประกอบดวย แรงจงใจ (Motive) การคาดหวง (Expectancy) ความสนใจ อารมณ ความคดและจตนาการ และความรสกตาง ๆ ทบคคลไดรบ

นอกจากนองคประกอบทม อทธพลตอการรบรของบคคล ประกอบดวย ความตงใจ (Attention) การเตรยมพรอมทจะรบ (Preparatory set) และความตองการ (Need) (วภาพร มาพบสข, 2540: 244) สามารอธบายได ดงน

1) ความตงใจ (Attention) คอ การเอาใจใสตอสงใดสงหนง ดงนนการรบรจะเกดขนอยางรวดเรวและมประสทธภาพ สงทมอทธพลตอความตงใจของคน ไดแก สงเราภายนอก และ สงเราภายใน ไดแก ความสนใจ ความตองการ หรอความหวง แบงเปน 2 ประเภท คอ ความสนใจชวขณะ (Momentary interest) และความสนใจทตดเปนนสย (Habitual interest)

2) การเตรยมพรอมทจะรบ (Preparatory set) คอ สภาพของจตใจทสงบและแนวแนในสงใดสงหนงเพยงสงเดยว การรบรพรอมทจะเกดขนได

3) ความตองการ (Need) คอ สภาวะจตใจทอยากไดสงใดสงหนง เมอเปนความอยากไดการรบรทเกดขนกจะมประสทธผล (ลกขณา สรวฒน, 2549: 50)

ปจจยการรบร สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท (กนยา สวรรณแสง, 2544) ไดแก ลกษณะ

ของผร และลกษณะของสงเรา รายละเอยด ดงน

21

1) ลกษณะของผร ลกษณะของผร การทบคคลเลอกรบรสงตาง ๆ นนขนอยกบลกษณะของผร โดยทแบง

ออกเปน 2 ดาน ไดแก ดานกายภาพ และดานจตวทยา 1.1) ดานกายภาพ หมายถง อวยวะสมผสตาง ๆ เชน ห ตา จมก และอวยวะรบสมผสอน

ๆ ความสมบรณของอวยวะรบสมผสท าใหการรบรเกดขนไดด ในบางกรณการรบรอาจเกดจากการไดรบสมผสของอวยวะหลายทาง เชน การมองเหนภาพและไดยนเสยงในเวลาเดยวกน ซงสงผลใหมนษยแปลความหมายของสงเราไดถกตอง

1.2) ดานจตวทยา ปจจยดานจตวทยาทมอทธพลตอการรบร เชน ความจ า อารมณ ความพรอม สตปญญา การสงเกตพจารณา ความสนใจ ความตงใจ ทกษะคานยม วฒนธรรม และประสบการณเดม เปนตน ปจจยดงกลาวลวนเปนผลมาจากการเรยนรและประการณเดม

นอกจากนยงมปจจยทมอทธพลอน ๆ เชน สมรรถภาพของอวยวะรบสมผส ความสามมารถของสมอง ประสาทสมผสทรบเลอกจดหมวดหมและตอบสนอง และขนาดและชนดของสงเรา ดงนนบคคลจะรบรสงเราไดดและรวดเรวจะสมพนธกบขนาด ความเขม และความสะดดตาของสงเรานน โดยเฉพาะสงเราใหมๆ ทยงไมคนเคย รวมทงความใสใจและการรบร จะเกดขนเมอสงเราเกดความแตกตางกนและเกดขนซ า ๆ และมการเคลอนไหว ซงจะท าใหบคคลรบรตอสงเราไดดและรวดเรว

2) ลกษณะของสงเรา ลกษณะของสงเรา การทบคคลเลอกรบรสงตาง ๆ ตามล าดบกอนหรอหลง มากหรอนอย

ขนอยกบการดงดดความสนใจของสงเรา และลกษณะของสงเราทมอทธพลตอการรบรม 2 ลกษณะ ไดแก

2.1) สงเราภายนอกทดงดดความสนใจและความตงใจ เชน คณสมบตและคณลกษณะของสงเราทท าใหเกดการรบร โดยถาสงเรามคณสมบตและลกษณะทสนองธรรมชาตของการรบรของมนษยจะสงผลใหเกดความตงใจในการรบรของมนษยดขน

2.2) การจดลกษณะหมวดหมของวตถทเปนสงเรา นอกเหนอจากปจจยดานลกษณะของผรและลกษณะของสงเรา ประสบการณเดมของบคคล

กเปนอกหนงปจจยทท าใหเกดการรบร โดยทบคลจะรบรสงตาง ๆ ดวยการคาดคะเน หรอตงสมมตฐานไวกอน เมอไดรบสงเราทเกดขนประสบการณเดมทเคยมหรอสะสมมากอนหนานจะชวยใหสามารถยนยนการคาดคะเนไดหรอท าการแกไขการคาดคะเนใหม ในกรณสงทเกดขนใหมเขมแขงกวาและสามารถพสจนไดวา ประสบการณเดมนนมความผดพลาดอยางแนนอน (ศรโสภาคย บรพาเดชะ, 2529: 93-97)

22

กระบวนการของการรบรขาวสารของมนษย สามารถแบงไดเปน 2 สวน คอ กระบวนการรบสมผส (Sensation) และกระบวนการรบร (Perception) สามารถอธบายไดดงน 1) กระบวนการรบสมผส (Sensation) เปนการรบขาวสารในระยะแรกระหวาง อนทรยกบสงเรา โดยอวยวะรบสมผส (Reception) ในระยะแรกสงเรายงไมถกตความหรอใหความหมายใด ๆ แตกลไกรบสมผสถอไดวามความส าคญมาก เนองจากจะสงผลถงการรบรและการเรยนรตอไป 2) กระบวนการรบร (Perception) เปนกระบวนการน าความรหรอขอมล ขาวสารเขาสสมอง โดยผานอวยวะรบสมผส (Sensory organ) โดยทสมองจะเกบรวบรวมและจดจ าสงตาง ๆ เหลานนไวเปนประสบการณ เพอเปนองคประกอบส าคญทท าใหเกดการคดรวบยอด (Concept) และทศนคต (Attitude) ในการเปรยบเทยบหรอถายโยงความหมายกบสงเราใหมทจะรบรตอ ๆ ไป ดงนนการรบรและการเรยนรจงมความเกยวของกน หากไมมการรบร การเรยนรกไมอาจเกดขนไดเชนกน การรบรจะเกดขนไดตองเปนไปตามขนตอนของกระบวนการการรบร 3 ขนตอน ประกอบดวย

ขนท 1 สงเรา (Stimulus) มากระทบอวยวะสมผส เมอบคคลไดรบสงเราจะมการจดระบบเพอแยกแยะสงเราทเกดออกมาเปนสวนทสนใจ หรอมงความสนใจไปยงสงนนเปนพเศษ และจดสงเราใหรบรและเขาใจมากขน

ขนท 2 กระแสประสาทสมผสวงไปยงระบบประสาทสวนกลาง ซงมศนยอยทสมองเพอสงการ ในสวนนเกดการรบร (Perception) ซงเปนตวก าหนดและการยอมรบขาวสาร โดยเปนกระบวนการเลอกทรบรท าใหเกดการรบรเดนชดเฉพาะสงทสนใจเทานน

ขนท 3 สมองแปลความหมายออกมาเปนความรความเขาใจ โดยอาศยความรเดมและประสบการณเดม ความจ า เจตคต ความตองการ ปทสถาน บคลกภาพ และเชาวนปญญา ท าใหเกดการตอบสนองอยางใดอยางหนง

ดงนนการรบรจงเปนการสมผสความหมายหรอรสกจากสงเราทมาท าปฏกรยากบบคคลท าให

เกดการแปลความหมาย และเกดความรสกเฉพาะของบคคลจากอวยวะรบความรสก ไดแก ห ตา จมก ผวหนง และอน ๆ หากเกดการตความของการรสกแสดงวา เกดการรบรขน รวมทงสงผลใหเกดการเรยนรโดยทการเรยนร คอ การเปลยนแปลงพฤตกรรมจากเดมไปสพฤตกรรมใหมคอนขางถาวร และพฤตกรรมใหมนเปนผลมาจากประสบการณหรอการฝกฝน ไมใชผลจากการตอบสนองจากธรรมชาต สญชาตญาณ อบตเหต หรอความบงเอญ ส าหรบการศกษาวจยนไดม การประยกตหลกแนวคดและทฤษฎการรบรของมนษยรวมกบพฤตกรรมการสบบหรหรอการลดการสบบหร จากการทบทวนวรรณกรรมและสรปสาระส าคญของการรบร แสดงใหเหนวา สงเราเปนตวกระตนใหบคคลเกดการรบร โดยทปรมาณการรบรขนอยกบลกษณะหรอคณสมบตการดงดดความสนใจของสงเรา ซง

23

เมอบคคลไดรบสงเราแลวนนจะกอใหเกดการตอบสนองตอสงเราในลกษณะของความรสก และพฤตกรรมทแสดงออกมา รวมทงเปนประสบการณทเกบสะสมไวในอนาคต ซงการรบรเปนจดเรมตนของการเรยนร

การสบบหรจงเปนพฤตกรรมทผานการรบรและเรยนรมาจากสงเราตาง ๆ ซงท าใหผสบบหรมการตอบสนองในเชงบวกตอบหร กลาวคอ มพฤตกรรมการสบบหรอยางตอเนองและเกดการเสพตด ซงในมวนบหรแตละมวนมสงเราทเปนสารเสพตดอยภายในมวนบหร คอ นโคตนซงเปนสารเสพตดสามารถออกฤทธไดในลกษณะตวกระตน กด และกลอมประสาทสวนกลาง และกอใหเกดอาการอน ๆ เชน ความดนโลหตสง หวใจเตนเรว และหลอดเลอดตบได ดงนนสารเสพตดจงเปรยบเสมอนสงเราภายนอกทท าใหรางกายเกดการตอบสนองตอการสบบหรท าใหเกดการเสพตดบหร ในขณะทสงเราภายนอกอน ๆ เชน กฎหมาย กฎระเบยบ และขอบงคบทเกยวของกบการหามสบบหรหรองดการสบบหรยงไมอาจกระตนใหเกดการตอบสนองของบคคลไดเทาทควร ซงสอดคลองกบทฤษฎทกลาวถง การดงดดและความนาสนใจของสงเรา หรออาจกลาวไดวา กฎหมาย กฎระเบยบ และขอบงคบ ไมสงผลกระทบตอการสบบหรของผสบบหรทงทางตรงและทางออม การเรยนรเกยวกบบหรทงโทษและภยของบหรจงเปนหนงในปจจยส าหรบการศกษาวจยน ซงแสดงใหเหนไดวา ความรและความเขาใจของแตละบคคลทงในแงความรเชงวชาการ และทศนคตทมอทธพลตอการสบบหรหรอการลดการสบบหรหรอการปฏบตตามกฎหมาย กฎระเบยบ และขอบงคบเกยวกบบหรได

มการศกษาวจยเกยวกบรบรของประชาชนทมตอความอยดมสขของ นตยา สภาภรณ (2552) ทพบวา ความแตกตางของเพศมผลตอการรบรโดยทเพศชายมการรบรมากกวาเพศหญง ชวงอายทมการรบรมากทสด คอ ประชาชนทชวงอาย 61 ปขนไป รองลงมาคอ ชวงอายต ากวา 30 ป บคคลทชวงอาย 41-50 ปมการรบรนอยทสด และระดบการศกษาทมการรบรมากทสด คอ ระดบการศกษาสงกวาระดบปรญญาตร ในท านองเดยวกน สขมา นลรตน (2552) ไดศกษาปจจยความเชอดานสขภาพทมผลตอการสบบหรของนกเรยนชายมธยมศกษาตอนปลาย ในโรงเรยนสอนศาสนาอสลาม อ าเภอเมอง จงหวดนราธวาส พบวา มนกเรยนสบบหรคดเปนรอยละ 46.7 โดยสวนใหญมบคคลในครอบครวสบบหร นกเรยนมการรบรอปสรรคในระดบมาก สวนการรบรโอกาสเสยง การรบรความรนแรง และการรบรประโยชนอยในระดบปานกลาง ทงนผลการศกษาพบวา การรบรโอกาสเสยงเทานนทสามารถน ามาท านายการสบบหรของนกเรยนได แสดงใหเหนวา การรบรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร และการศกษาของ เขมกา ปาหา และสนดา ปรชาวงษ (2558) ไดศกษาปจจยท านายความตงใจเลกสบบหรของขาราชการต ารวจ ตามทฤษฎแบบแผนของ Ajzen โดยผลการศกษาพบวา ตวแปรการรบรความสามารถในการควบคมพฤตกรรมเปนตวแปรท านายทส าคญ รองลงมาคอ เจตคตตอการเลกสบบหร ซงการสงเสรมการเลกสบบหรควรใหความส าคญกบปจจยทม

24

อทธพลตอความตงใจเลกสบบหร จะเหนไดวา ความตงใจเปนปจจยภายในของบคคลทเกยวของและสอดคลองกบกบการรบรของบคคล

2.4 ทฤษฎเกยวกบกำรจดกำรองคกำร

องคการ (Organization) หมายถง คนท างานรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายรวม หรออาจกลาวไดวา องคกรเปนภาพตอเนองของการแยกแยะและการประสานงานกจกรรมของมนษยทใชประโยชน เปลยนแปลง และเชอมเขาดวยกนกบทรพยากรมนษย วสด ทน และทรพยากรธรรมชาตสการแกปญหาโดยตอบสนองตอความตองการของมนษยในการมปฏสมพนธกบระบบอนๆ ของกจกรรมมนษยและทรพยากรในสงแวดลอม (ชาญชย อาจนสมาจาร, 2558)

ธรรมชาตขององคการ (ชาญชย อาจนสมาจาร, 2558) ประกอบดวย 1) กระบวนการอยางตอเนอง กลาวคอ มความตองการทงหมดและตอเนองจากฝายบรหาร

ในการท างานอยางตอเนองเพอท าใหเปาหมายขององคกรบรรลผลในรปการวางงแผนการจดองคการ การควบคม

2) อ านาจหนาทและความรบผดชอบ กลาวคอ ควรมการไหลของอ านาจหนาทและความรบผดชอบอยางเหมาะสมภายในองคการ หรอความเทาเทยมกนของอ านาจหนาทและความรบผดชอบในองคการ

3) กลมคน ในการกอตงองคการ มความจ าเปนตองมกลมคน เชน ควรมคนตงแตสองคนขนไปเพอกอตงองคการ และท างานในทศทางเดยวกนเพอท าใหบรรลจดประสงครวม

4) ความสมพนธระหวางนายจางกบพนกงาน ควรมนายจางกบพนกงานเพอกอตงองคการ ควรมต าแหนงสายการบงคบบญชา

5) การเนนเปาหมาย เชน การท างานของปจเจกบคคลและแผนกตาง ๆ ควรเนนเปาหมายมการแบงการปฏบตงานเพอท าใหจดประสงคขององคการบรรลผล

6) โครงสรางความสมพนธ ความสมพนธขององคการมทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ความสมพนธทง 2 แบบนจะท าใหเกดความเขาใจในองคการ

7) การตดตอสอสาร ควรมการตดตอสอสารทเหมาะสมระหวางสมาชกกลม และระหวางบคคลในองคการ เนองจากไมมองคการใดอยรอดไดโดยปราศจากระบบการตดตอสอสารท เหมาะสมและมประสทธภาพ

25

การจดการองคการ หมายถง การจดบรรดาสงทงหลายทแยกยายกนมาอยรวมกนและจดเสยใหเปนระบบจะเปนการจดใหมหรอน าของเกามาจดใหมกได โดยมงใหเกดผลตามความตองการ หลกการส าคญของการจดการองคการคอ ตองจดองคการใหมผลดมากทสด (ประสทธภาพ) โดยใชพลงงานนอยทสด (คาใชจาย) (สนธ บางยขน, 2527)

หลกการจดการองคการควรยดและท าใหวตถประสงคมความตองการอนแทจรงในองคการเทานน ก าหนดงานทจะท าและชนดของงาน อ านาจหนาทและความรบผดชอบท มอบหมายใหผปฏบตงานสามารถด าเนนการไดอยางบรรลวตถประสงค ความเขาใจบทบาทหนาทและความรบผดชอบของตนเองในองคการ การจดการชวงแหงการควบคมซ งหมายถง จ านวนของผใตบงคบบญชาทหวหนาสามารถควบคมดแลไดโดยตรง การแบงงาน การแบงแผนก ความเชยวชาญเฉพาะ การประสานงาน การมอบอ านาจอยางมประสทธผล การตดตอสอสารซงท าหนาทเปนกระบวนการเชอมสวนตาง ๆ ขององคการ สายบงคบบญชา โครงสรางองคการ ความยดหยนขององคการทสามารถปรบเปลยนใหเขากบสถานการณได โดยทไมกอใหเกดความเสยหายกบการออกแบบพนฐาน ความสมดลระหวางอ านาจในสวนกลางและการกระจายอ านาจ และความมนคงขององคการ หมายถง สมรรถนะเพอทนทานตอการสญเสยบคคลส าคญโดยไมเกดการสญเสยทรายแรงตอประสทธผลขององคกรในการปฏบตงาน (ชาญชย อาจนสมาจาร, 2558)

พฤตกรรมองคการ (Organization Behavior) เปนสาขาวชาหนงทพยายามศกษาคนหา

ผลกระทบทเกดขน จากบคคล กลมบคคลและโครงสรางทมตอพฤตกรรมภายใน องคการ ทงนเพอน าความรทไดดงกลาวมาปรบปรงการด าเนนงานขององคการใหมประสทธภาพ มากขน (Robbins, 2001: 1-28) พฤตกรรมองคการเปนเรองทเกยวกบทศนคตและพฤตกรรมของบคคลและกลมบคคลในองคการ (Gibson et.al.,1997) เปนศาสตรทมทฤษฎวธการและหลกการซงไดมาจากศาสตรหลาย แขนงดวยกน เพอใชในการศกษาเกยวกบการรบรของบคคล ปฏสมพนธระหวางบคคลทปฏบ ตงานรวมกนเปนกลม ตลอดจนพฤตกรรมทเปนภาพรวมระดบองคการ มการวเคราะหผลกระทบทเกดขนจากสภาพแวดลอมภายนอกตอองคการ โดยเฉพาะสงผลตอทรพยากรมนษย ภารกจ วตถประสงคและกลยทธขององคการ พฤตกรรมองคการเปนพฤตกรรมของมนษยทเกดขนในองคการ แบงเปน 3 ระดบ คอ พฤตกรรมมนษยในระดบบคคล ระดบกลม และพฤตกรรมในระดบองคการ

แมวาพฤตกรรมของบคคลในองคการทมบทบาท อ านาจ หนาทในการท างานทแตกตางกน แตการอยรวมกนในองคการความสมพนธในองคการของแตละบคคล ถอวามสวนส าคญอยางหลกเลยงไมได และพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนลวนสงผลกระทบตอการปฏบตงานในองคการทงสน ดงนนการบรหารจดการในองคการจงจ าเปนศกษาพฤตกรรมทงในระดบบคคล ระดบกลม และพฤตกรรมในระดบองคการ เพอกอใหเกดประสทธภาพในการปฏบตงานในองคการ

26

อกนยหนงพฤตกรรมองคการ (Organization Behaviors) หมายถง การศกษาพฤตกรรมของมนษย ทศนคต และผลการปฏบตงานภายในองคการ ซงถกสรางขนจากการรวบรวมทฤษฎ และหลกการจากสาขาตาง ๆ ไดแก จตวทยา สงคมวทยา และมานษยวทยาและวฒนธรรม เพอเรยนรเกยวกบการรบร คานยม ความสามารถในการเรยนร และการกระท าของบคคลขณะปฏบตงานรวมกบกลมภายในองคการ ตลอดจนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกทมตอทรพยากรมนษย ภารกจ วตถประสงค และกลยทธขององคการ (มลลกา ตนสน,2544)

มมมองของวชาพฤตกรรมองคการในประเดนตาง ๆ (Ivancevich & Matteson, 1999 อางถงในมลลกา ตนสน, 2544) ไดแก

1) พฤตกรรมองคการเปนวธการคด พฤตกรรมจะเกดขนทงในระดบบคคล กลม และองคการ ซงจะตองท าการวเคราะหอยางถกตอง

2) พฤตกรรมองคการเปนสหสาขาวชาซงจะใชหลกการ แบบจ าลอง ทฤษฎ และวธการจากสาขาวชาตาง ๆ ซงก าลงเตบโตและไดรบการยอมรบมากขน

3) พฤตกรรมองคการใหความสนใจกบธรรมชาตและพฤตกรรมของมนษย เนองจากทศนคต การรบร ความสามารถในการเรยนร ความรสก และเปาหมายของบคคลจะมความส าคญตอองคการ

4) พฤตกรรมองคการจะใหความสนใจกบผลการปฏบตงาน หรอ พฤตกรรม ซงเปนประเดนส าคญส าหรบผจดการ

5) สภาพแวดลอมภายนอกจะมผลกระทบทส าคญตอพฤตกรรมองคการ 6) วชาพฤตกรรมองคการใหความส าคญกบวธการเชงวทยาศาสตร ซงจะชวยใหการศกษา

และวจย ตลอดจนการสรปปญหามหลกเกณฑและเปนทยอมรบ 7) พฤตกรรมองคการใหความส าคญกบการประยกต โดยเฉพาะการแสวงหาค าตอบทเปน

ประโยชนตอการจดการและการบรหารองคการ กรอบการศกษาพฤตกรรมองคการจะใหความสนใจกบการสรางประสทธภาพ และ

ประสทธผลในการด าเนนงานขององคการ (มลลกา ตนสน, 2544) ประกอบดวย 1) สภาพแวดลอมขององคการ (Organization’s Environment) องคการจดตงขนและด ารงอยในสงคม ซงจะตองเกยวของกบปจจยตาง ๆ ทผลกดนและฉด

รงการด าเนนงาน การด ารงอยและการเจรญเตบโตขององคการ โดยองคการจะตองตอบสนองตอความตองการของลกคา ซงขอก าหนดของก าหมายแรงงาน ตวแปรทางการเมอง วฏจกรทางเศรษฐกจและความกาวหนาทางเทคโนโลย ซงตองพจารณาควบคไปกบการวเคราะหพฤตกรรมองคการ

2) บคลากรในองคการ (Individual in the Organization) ทรพยากรมนษย เปนทรพยากรทส าคญทสดของทกองคการ เนองจากการปฏบตงานและ

การมปฏสมพนธระหวางบคคลจะเปนพนฐานของผลงานและพฤตกรรมองคการ ความเขาใจ

27

คณสมบตและพฤตกรรมของบคคลจงเปนรากฐานในการจดการทประสบความส าเรจ ซงศกษาพฤตกรรมของบคคลทจะใหความสนใจกบความแตกตางระหวางบคคล และปจจยทเก ยวของกบการท างานของบคคล

3) อทธพลระหวางบคคลและพฤตกรรมกลม (Interpersonal Influences and Group Behavior)

อทธพลระหวางบคคลและพฤตกรรมกลมเปนแรงผลกดนทมอทธพลในดานบวกและดานลบ ตอการด าเนนงานและพฤตกรรมของบคคล การใหความสนในกบพฤตกรรมกลมและทมงาน และการมปฏสมพนธระหวางบคคลเพอทจะสามารถประเมน วเคราะห จดการ และแกปญหาความสมพนธระหวางบคคลและกลม อยางมประสทธภาพ

4) ปฏสมพนธและพฤตกรรมองคการ (Organizational Interactions and Behavior) เปนการศกษาพฤตกรรมองคการ โดยพจารณาภาพรวมขององคการ ซงศกษาจากโครงสราง

ทางกายภาพทมความเปนรปธรรมและองคประกอบในเชงจตวทยาทเปนนามธรรมขององคการ ตลอดจนผลกระทบของสภาพแวดลอมทมตอกาปรบตวขององคการ ซงเปนการศกษาเกยวกบโครงสรางและการออกแบบองคการ วฒนธรรมองคการ การเปลยนแปลงและการพฒนาองคการ

พฤตกรรมการท างาน หมายถง พฤตกรรมทบคคลแสดงออกมาในสภาพแวดลอมการท างาน

เชน การพดคย การรบค าสง การเขยนรายงาน และการตรวจนบสนคา เปนตน ซงอาจมลกษณะเปนทางการหรอไมเปนทางการ โดยอาจจะเปนประโยชนหรอเปนโทษตอองคการ ตวแปรทมอทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมการท างาน แบงออกเปน 2 ตวแปร ไดแก ตวแปรระดบบคล และตวแปรระดบองคการ โดยทตวแปรระดบบคคล เปนปจจยทมอทธพลโดยตรงตอความแตกตางและการแสดงพฤตกรรมของบคคล ประกอบดวย 1) ปจจยทางประชากร เชน พนฐานทางสงคมและเศรษฐกจ สญชาต ระดบการศกษา อาย เชอชาต และเพศ เปนตน 2) ความสามารถและทกษะเปนตวแปรส าคญเนองจากหากไมมความสามารถและขาดทกษะจะไมสามารถปฏบตงานได 3) การรบร เปนกระบวนการทบคคลไดรบการกระตน ตความ และใหความหมายกบสภาพแวดลอมรอบ ๆ ตว ซงมความแตกตางกนแตละบคคล 4) ทศนคต เปนสถานะภายในจตใจทเกดจากความพรอม การเรยนร และการจดระบบผานประสบการณ ซงมอทธพลตอการตอบสนองของบคคล วตถ และสถานการณทเกยวของ และ 5) บคลกภาพ เปนกลมของความรสกและพฤตกรรมทคอนขางจะคงทของบคคลทเกดขนจากปจจยดานพนธกรรมและสภาพแวดลอม ซงบคคลอนสามารถสงเกตและรบรได (มลลกา ตนสน, 2544)

28

วฒนธรรมองคการ หมายถง รปแบบของขอสมมตฐานพนฐานทสรางขน คนพบ หรอพฒนาขนโดยกลมเพอจดการกบปญหาการปรบตวใหเขากบการเปล ยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอกและเพอการประสานงานภายใน ซงขอสมมตฐานเหลานสามารถใชไดดและเหมาะสมกจะถกสอนใหแกสมาชกใหมทงหลายรบทราบในแนวทางทถกตองน เพอใหรบร คด และรสกตอปญหาทเกดขนนนได (Schein ,1985 อางถงใน สพาน สฤษฎวานช, 2552) อกนยหนงวฒนธรรมองคการ คอ ระบบของทก ๆ อยางทกอใหเกดความเขาใจรวมกนในแนวทางประพฤตปฏบต และแนวทางการท างานในองคการนนๆ (Robbins, 2003 อางถงใน สพาน สฤษฎวานช , 2552) และวฒนธรรมองคการจะครอบคลมการประพฤตปฏบตตาง ๆ ภายในองคการ คานยมหลก ความเชอ บรรทดฐาน ปรชญา แนวปฏบตตาง ๆ ขององคการทเปนทรบรและเขาใจรวมกนในองคการนน (Luthan, 1992 อางถงใน สพาน สฤษฎวานช, 2552)

ดงนนวฒนธรรมองคการจงเปนคานยม ความเชอ แนวปฏบตทดงามขององคการทครอบคลมและมความถกตองเหมาะสมกบการด าเนนงานขององคการท าใหมการถายทอด สงผานมายงพนกงานในรนตอ ๆ ไปใหเกดเปนแนวปฏบตทดงามและคควรทรบรไดทวถงกนภายในองคการ

องคประกอบของวฒนธรรมองคการ สามารถแบงออกเปน 2 สวน (สพาน สฤษฎวานช , 2552) ประกอบดวย 1) สวนทมองเหนได (Visible) เปนสงทสมาชกองคการสรางขนมา หรอประดษฐขนมา หรอการตบแตงอาคารสถานท ปาย สญลกษณ ค าขวญ และพธกรรมตาง ๆ และการแตงกาย เปนตน และ 2) สวนทอยลกลงไป จะมองไมเหน (Invisible) เปนสงทสมาชกรบรและเขาใจรวมกน เชน คานยมองคการ ความเชอทเปนขอสมมตฐาน เชน ความสมพนธขององคการกบสภาพแวดลอม ความเปนจรงของธรรมชาต ธรรมชาตของเวลา หรอความสมพนธของมนษย ซงสงผลตอพฤตกรรม การประพฤตปฏบตตาง ๆ ทเกดขนภายในองคการ

ทฤษฎทเกยวของกบการจดการองคการและพฤตกรรมขององคการทมผลตอการปฏบตงาน

ของบคลากรภายในองคการทส าคญ ไดแก ทฤษฎกงประเพณนยม (Neo-Classical Organization Theory) นกทฤษฎกงประเพณ นยมแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมทหนงยดหลกการตามแบบแผน สวนกลมทสองยดทฤษฎมนษยสมพนธ ซงจะใหความส าคญกบ ถอวาคนมความส าคญมากทสด โดยมองวาแรงจงใจมไดมเพยงสงตอบแทนทเปนวตถเทานน แตยงเปนการตดตอสอสาร การมสวนรวมของบคคลในองคการ ตลอดจนการเปนผน า โดยทฤษฎบรหารแบบมนษยสมพนธของ Elton mayo มการศกษาพบวา สงตอบแทนทางวตถไมไดท าใหผลผลตเพมขน แตสงทท าใหผลผลตเพมขนคอ ปจจยทางสงคม ทอยในลกษณะทไมเปนทางการ ซงพฤตกรรมของคนงานถกก าหนดโดยความสมพนธภายในกลม ดงนนทฤษฎความสมพนธจงประกอบดวยความสมพนธระหวางบคคล ระหวางผบงคบบญชา ระหวางเพอนรวมงาน ตลอดจนการท างานในทม

29

จากทฤษฎเกยวกบการจดการองคการซงไดกลาวถงความหมายและลกษณะขององคการ รวมถงหลกการและความส าคญของการจดการองคการ โดยมพฤตกรรมขององคการ เขามาเกยวของทงในระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคการ ปจจยตาง ๆ เหลานลวนสงผลตอการปฏบตงานและการปฏบตตวของพนกงานในองคการ ซงการศกษาวจยนมความเกยวของกบปจจยทสงผลตอการปฏบตของพนกงานภายในองคการ ทงในแงนโยบายและกฎระเบยบ วฒนธรรมองคการ ธรรมชาตขององคการ และพฤตกรรมสวนบคคลของพนกงาน เหลานยอมสงผลตอการปฏบตของพนกงานและเปนสงควบคมและกระตนใหพนกงานแสดงพฤตกรรมออกมาทสามารถสงเกตได ดงนนการจดการองคการและพฤตกรรมองคการจงเปนสวนส าคญสวนหนงทการศกษาวจยนน าไปประกอบการพจารณาในการวเคราะหถงการปฏบตตามมาตรการการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ทมความเกยวของโดยตรงกบพฤตกรรมขององคการและการจดการองคการนน ๆ

2.5 กำรประเมนแบบซป (CIPP Model)

การประเมนแบบซป หรอ “CIPP Model” เกดจากแนวคดของ สตฟเฟลบม และซนคฟลด (Stufflebleam & Shinkfield, 2007) ซงเปนการเสนอวธการประเมนในรปแบบการประเมนแบบ CIPP (CIPP Model) ทอยบนพนฐานของการประเมนประเภท Systematic Decision-Oriented Evaluation ทเนนวธการสารสนเทศเพอเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงบรหาร โดยการประเมนแบบซปเกดขนในปลายป ค.ศ. 1971 ทเรมจากการน ามาใชในการพฒนาโครงการของโรงเรยนในประเทศสหรฐอเมรกา แนวคดสตฟเฟลบมเนนการแบงแยกบทบาทการท างานระหวางฝายประเมนกบฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กลาวคอ ฝายประเมนมหนาทระบ จดหา และน าเสนสารสนเทศใหกบฝายบรหาร สวนฝายบรหารมหนาทเรยกหาขอมล และน าผลการประเมนทไดไปใชประกอบการตดสนใจ เพอด าเนนกจกรรมใด ๆ ทเกยวของ ซงเปนการปองกนการมอคตในการประเมน (สมพศ สขแสน, 2545)

การก าหนดประเดนการประเมนแบบซป สตฟเฟลบมไดก าหนดประเดนออกเปน 4 ประเภท ตามอกษรตวแรกของ “CIPP Model” โดยมรายละเอยด ดงน

1) การประเมนสภาพแวดลอม (Context Evaluation: C) เปนการพจารณาหลกการ ความจ าเปน ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมาย

2) การประเมนปจจยน าเขา (Input Evaluation: I) เปนการพจารณาความเปนไปได ความเหมาะสม ความเพยงพอของทรพยากรทใชในการด าเนนการ เชน งบประมาณ บคลากร วสดอปกรณ เปนตน

30

3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation: P) เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการด าเนนโครงการ ซงจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการด าเนนการในชวงตอไปมประสทธภาพมากยงขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลา ทรพยากรทใชในโครงการ ภาวะผน า และการมสวนรวมของประชาชนในโครงการ ทมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน ซงเปนประโยชนอยางมากตอการคนหาจดเดนหรอจดแขง และจดดอยของนโยบาย/แผนงาน/โครงการ

4) การประเมนผลผลต (Product Evaluation: P) เปนการพจารณาเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคหรอมาตรฐานทก าหนดไว รวมทงพจารณาในประเดนของการยบ เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการ แตทงนการประเมนผลดงกลาวไมไดใหความสนใจตอเรองผลกระทบ (Impact) และผลลพธ (Outcomes) ของนโยบาย/ แผนงาน/โครงการ

ในการนการประเมนแบบซป (CIPP model) ของสตฟเฟลบม ยงมขอจ ากดในเรองการใหความสนใจตอเรองผลกระทบ (Impact) และผลลพธ (Outcomes) จ าลอง โพธบญ (2557) ไดมการพฒนาการประเมนในรปแบบ CIPP-I Model ขนมาโดยเพมประเดนในเรองผลกระทบ (Impact) เขามาเพมจากการประเมนของ CIPP ซงเปนการประเมนเพอตรวจสอบผลกระทบของแผน/โครงการทงดานบวกและดานลบทมตอกลมเปาหมายและกลมอน ๆ ชมชน เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ซงสามารถประเมนไดทงในระหวางทมการด าเนนงานและเมอแผน/โครงการสนสด

ดงนนการประเมนแบบซป (CIPP Model) เปนเครองมอทสามารถใชประเมนผลการด าเนน

โครงการหรอกจกรรมไดเปนอยางดและครอบคลมมตดานเศรษฐกจ สงคม การบรหารจดการ ทรพยากร และสงแวดลอม สามารถวดความส าเรจและความลมเหลวของโครงการหรอกจกรรม แตทงนยงไมครอบคลมในประเดนดานผลกระทบทงเชงบวกและเชงลบ แตสามารถน ามาใชรวมกบการตดสนใจได สตฟเฟลบม ไดเสนอประเภทของการตดสนใจทสอดคลองกบการประเมนแบบซป โดยมรายละเอยด ดงน

1) การตดสนใจเพอการวางแผน (Planning Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนสภาพแวดลอมทไดน าไปใชในการก าหนดจดประสงคของโครงการ ใหสอดคลองกบแผนการด าเนนงาน

2) การตดสนใจเพอก าหนดโครงสรางของโครงการ (Structuring Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากปจจยน าเขาทไดน าไปใชในการก าหนดโครงสรางของแผนงาน และขนตอนของการด าเนนการของโครงการ

3) การตดสนใจเพอน าโครงการไปปฏบต (Implementation Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนกระบวนการ เพอพจารณาควบคมการด าเนนการใหเปนไปตามแผน และปรบปรงแกไขการด าเนนการใหมประสทธภาพมากทสด

31

4) การตดสนใจเพอทบทวนโครงการ (Recycling Decisions) เชน การตดสนใจเพอใชขอมลจากการประเมนผลผลต (Output) ทเกดขน เพอพจารณาการยต/ลมเลก หรอขยายโครงการทจะน าไปใชในโอกาสตอไป

ความสอดคลองของการประเมนแบบซปและการตดสนใจ สามารถสรปออกมาเปนแผนภาพ แสดงดงภาพท 2-1

ภำพท 2-1 ความสอดคลองของการประเมนแบบซปและการตดสนใจ ทมำ: สมพศ สขแสน, 2545: 5. ส าหรบเกณฑและตวชวดของการประเมนแบบซปมการก าหนดเกณฑส าหรบใชในการประเมนผลโครงการ (วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล, 2541) ดงน

1) เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มตวชวด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลตภาพตอหนวยเวลา ผลตภาพตอก าลงคน ระยะเวลาในการใหบรการผปวย

2) เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวดเชน ระดบการบรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม ระดบความเสยงของโครงการ

3) เกณฑความพอเพยง (Adequacy) มตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร 4) เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) มตวชวด เชน ระดบความพงพอใจ

32

5) เกณฑความเปนธรรม (Equity) มตวชวดคอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรมระหวางเพศ ระหวางกลมอาชพ เปนตน

6) เกณฑความกาวหนา (Progress) มตวชวด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวม กจกรรมทท าแลวเสรจ ทรพยากร และเวลาทใชไป

7) เกณฑความยงยน (Sustainability) ตวชวด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจ สมรรถนะดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ

8) เกณฑความเสยหายของโครงการ (Externalities) มตวชวด เชน ผลกระทบดานสงแวดลอม ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตน

ในการสรางตวชวดทด จ าเปนจะตองมหลกการทใชเปนเปาหมายในการด าเนนการ ดงน 1) เลอกใช / สรางตวชวดทเปนตวแทนทส าคญเทานน 2) ค าอธบาย หรอการก าหนดตวชวดควรเปนวลทมความชดเจน 3) ตวชวดอาจจะก าหนดไดทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพกได 4) ควรน าจดประสงคของโครงการ หรอประเดนการประเมนมาก าหนดตวชวด 5) การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบตวชวดควรรวบรวมขอมลทงจากแหลงปฐมภม และทตยภม ตวอยางการจ าแนกประเภทของตวชวดตามลกษณะของสงทไดรบการประเมน เชน 1) ตวชวดดานบรบท (Context: C): สามารพจารณาได ดงน

1.1) สภาวะแวดลอมของ กอนมโครงการ (ปญหาวกฤต) 1.2) ความจ าเปน หรอความตองการขณะนน และอนาคต 1.3) ความเขาใจรวมกนของทกฝายทเกยวของกบโครงการ

2) ตวชวดดานปจจยน าเขา (Input: I): สามารพจารณาได ดงน 2.1) ความชดเจนของวตถประสงคของโครงการ 2.2) ความพรอมของทรพยากร เชน งบประมาณ คน วสดอปกรณ เวลา กฎระเบยบ 2.3) ความเหมาะสมของขนตอนระหวางปญหา สาเหตของปญหา และกจกรรม

3) ตวชวดดานกระบวนการ (Process: P): สามารพจารณาได ดงน 3.1) การตรวจสอบกจกรรม เวลา และทรพยากรของโครงการ 3.2) ความยอมรบของประชาชนและหนวยงานทเกยวของกบโครงการในพนท 3.3) การมสวนรวมของประชาชน และหนวยงานทเกยวของกบโครงการ 3.4) ภาวะผน าในโครงการ

4) ตวชวดดานผลผลต (Product: P): สามารพจารณาได ดงน 4.1) อตราการมงานท าของประชาชนทยากจน

33

4.2) รายไดของประชาชนทเขารวมโครงการ 4.3) ความพงพอใจของประชาชนทเขารวมโครงการ

5) ตวชวดดานผลลพธ (Outcomes): สามารพจารณาได ดงน 5.1) คณภาพชวตของตนเอง และครอบครวตามเกณฑมาตรฐาน 5.2) การไมอพยพยายถน 5.3) การมสวนรวมในการพฒนาชมชน

6) ตวชวดดานผลกระทบ (Impact: I): สามารพจารณาได ดงน 6.1) ผลกระทบทางบวก/เปนผลทคาดหวงจากการมโครงการ 6.2) ผลกระทบทางลบ/เปนผลทไมคาดหวงจากโครงการ

การประยกตใชการประเมนแบบซปส าหรบการประเมนและวเคราะหมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ สามารถพฒนาและปรบปรงปจจยหรอสงเราไดครอบคลมทกมต รวมทงสามารถก าหนดมาตรการทเหมาะสมหลงจากการประยกตใช CIPP Model ในการประเมนมาตรการทมอยใหสอดคลองกบบรบทและสภาพแวดลอมของสถานประกอบการ จากการศกษางานวจยตาง ๆ ทมการประยกตและการน าการประเมนแบบซปมาใชในการศกษา เชน กฤษณ ศรเพญ และฉตรธดา หนนอย (2555) ไดศกษาการน ามตสมชชาสขภาพแหงชาต เรองยาสบไปปฏบตท จ งหวดประจวบครขนธและน าเสนอขอเสนอแนะในการขบเคลอนไปสภาคปฏบตอยางเปนรปธรรม วธการวเคราะหขอมลใช CIPP Model ผลการศกษา พบวา 1) มตท 2.4 ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารปรบปรงกฎหมายเพอหามการโฆษณา การสงเสรมการตลาดของผลตภณฑยาสบ และการประชาสมพนธ การใหทนอปถมภจากอตสาหกรรมยาสบทางสอคอมพวเตอรทงจากภายในและตางประเทศ และออกกฎหมายจดสรรเวลาในการน าเสนอโทษของยาสบในทกประเภทสอในสดสวนทเหมาะสม โดยใชรปแบบ คอ ใหบรษท อสมท. ในการขบเคลอนโดยใชรปแบบการใชกจกรรม Facebook เปนสอกลางในการรณรงคปองกนนกสบหนาใหมและสรางการมสวนรวมจากผทสนใจ สอวทย และการจดอบรมใหความรกบเดกและประชาชนทวไปในการใหความร โทษและพษภยของบหรทเกดขนกบผสบ 2) มตท 2.7 ใหสถานศกษาด าเนนการปองกนและแกไขปญหายาสบในสถานศกษา โดยตดปายหามสบบหรในสถานศกษาและหามสบบหรในสถานศกษาตามทกฎหมายก าหนด สนบสนนงบประมาณการผลตสอนวตกรรมเพอการเรยนรดานพษภยจากบหรอยางเปนรปธรรม และการวจยกจกรรมการเรยนรเพอการปรบเปลยนพฤตกรรม โดยใหสถานศกษาจดอบรมใหความรแกนกเรยน นกศกษาเรองพษภยของบหร ตดปายหามสบบหรในสถานศกษา และ 3) มตท 3.3 สนบสนนการคมครองสขภาพของผไมสบบหรใหกระจายอยางทวถงโดยจดสถานทปลอดบหร และไมสบบหรทงในทสาธารณะ ทท างาน ศาสนสถาน สถานศกษา บรษท หางราน เอกชน โดยเฉพาะสถานท

34

ราชการ และสงเสรมใหมชมชนปลอดบหร โดยขอความรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถนในการจดการอบรมถงโทษภยของบหร ตดปายหามสบบหรในทสาธารณะ จดสถานทสบบหรใหเปนสดสวน และสงเสรมใหมชมชนปลอดบหร

การศกษาของ ศรสดา วงศวเศษกล และเนตรรชน ตงภาคภม (2556) ไดท าการประเมนผลโครงการ “การพฒนาศนยการเรยนรเพอการสรางเสรมสขภาพเดกปฐมวย และผสงอายในชมชน” เพอวเคราะหบรบท ปจจยน าเขา กระบวนการ และผลลพธของโครงการดวยการประเมนรปแบบซป (CIPP Model) กลมตวอยางจากการสมแบบเจาะจงประกอบดวย แกนน าชมชน อาจารย นกศกษา และผสงอายทรวมโครงการ ใชวธการรวบรวมขอมลดวย แบบสอบถาม แบบตรวจสอบรายการและการสนทนากลม การวเคราะหขอมลแสดงออกมาในลกษณะ ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และใชวธการวเคราะหเนอหา โดยพบวา ดานบรบทกลมตวอยางสวนใหญ (71.42%) เหนดวยระดบมากทสด เรอง หลกการและเหตผลมความสอดคลองกบภาวะสขภาพของสงคม ( x = 4.72, SD = .458) ดานปจจยน าเขากลมตวอยางสวน ใหญ (94.26%) เหนดวยระดบมากทสด เรองความเหมาะสมของชดกจกรรมการพฒนาศนยการเรยนร (x = 4.62, SD = .652) ดานกระบวนการกลมตวอยางสวนใหญ (94.28%) เหนดวยระดบมากทสดเรอง ความเหมาะสมของวธการถายทอดความร (x = 4.94, SD = .24) ดานผลผลตกลมตวอยางสวนใหญ (94.28%) เหนดวยระดบมากทสดเรอง การใชความรเพอดแลตนเอง (x = 4.94, SD = .24) ในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญ (77.14%) เหนวา บรบทของโครงการ ปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตของโครงการมความเหมาะสมระดบมากทสด (x = 4.77, SD = .426, x = 4.88, SD = .32, x = 4.82, SD = .38 และ x = 4.88, SD = .32 ตามล าดบ) จ านวนผเขารวมกจกรรมและกจกรรมเปนไปตามทแผนก าหนด จดแขงของโครงการ คอ การมสวนรวมของชมชนและความเชยวชาญของวทยากร จดออน คอ ขอมลในเวบไซต ศนยการเรยนรยงไมเพยงพอ ปญหาและอปสรรค คอ การบรณาการโครงการกบแผนการเรยนท าใหตองเรงด าเนนการกอนสนปงบประมาณ และโครงการนควรด าเนนการตอเนองเพอเพมความเขมแขงของชมชนสการพงพาตนเอง

ปนวด ศรสพรรณ (2557) ไดท าการประเมนผลการจดท าโครงการ “บอกกลาวเลาตอ” ในการจดการเรยนการสอนรายวชาวฒนธรรมรวมสมย เพอประเมนผลการท ากจกรรมโครงการในการเรยนการสอนภาคการศกษาท 2/2556 และน าผลจากการประเมนไปปรบปรงการเรยนการสอนในรายวชาวฒนธรรมรวมสมย ซงท าการศกษาวจยโดยการเกบแบบสอบถามประมวลคารอยละ และการสนทนากลมยอยโดยใชโมเดล CIPP มาใชประเมนผลโครงการ ซงในการจดการเรยนการสอนมนกศกษาทงหมด 109 คนแบงเปน 11 กลม ผลการศกษา พบวา ในดานการประเมนสภาวะแวดลอมกอนการด าเนนการโครงการ การจดท าโครงการดงกลาวมความเหมาะสมตอการด าเนนกจกรรมในชนเรยน ซงตอบโจทยมาตรฐานผลสมฤทธทางการเรยนรของรายวชา และมความเปนไปไดในการด าเนน

35

โครงการอยางตอเนอง เนองจากนกศกษาสามารถเขาถงเทคโนโลยทจ าเปนตอการจดท าโครงการ มความสามารถในดานการเรยนรและมความคดเชงสรางสรรค ในสวนของการประเมนปจจยน าเขา พบวา ระยะเวลาและเกณฑการใหคะแนน รวมถงความเปนไดในการแลกเปลยนความคดเหนของนกศกษาอยในเกณฑทเหมาะสม ส าหรบการประเมนกระบวนการจดการเรยนการสอน พบวานกศกษาสวนใหญมสวนรวมในการด าเนนโครงการ และการแลกเปลยนเนอหาตาง ๆ ผานเพจอยางสม าเสมอ โดยมกลมทท างานไมสม าเสมอ จ านวน 2 กลม และกลมทมวนยในการท างานสง จ านวน 2 กลม เมอประเมนผลผลตทเกดขน พบวา นกศกษาสามารถท างานไดตามเปาหมายของกจกรรม และตามทผสอนมงหวง นกศกษาบางสวนมการสานตอโครงการภายนอกหองเรยน แมวาจะมการด าเนนงานไมสม าเสมอกตาม ส าหรบปญหาและอปสรรคในการด าเนนกจกรรมนนนกศกษาประสบปญหาในดานการรวมกลมโดยเฉพาะนกศกษาทอยตางคณะและตางช นป ซงหากไมท างานในหองเรยนกจะรวมตวกนท างานคอนขางยาก แตหลายกลมกแกไขปญหาดวยการตงกลมตดตอกนภายในเฟสบค นอกจากนหากนกศกษาท างานชาผสอนกตองท าการตรวจงานหลายรอบ ซงผสอนจะตองจดสรรเวลาใหได ทงนนกศกษาทงหมดเหนวา ควรด าเนนกจกรรมในชนเรยนตอไป โดยอาจจะมการปรบเปลยนหวขอในการท างานเพอเปดกวางใหนกศกษาไดเลอกหวขอท างานทกวางขน

ศภวชญ อนทรทอง, อภเดช สกลณยา และ ไพศาล จวทอง (2555) ไดท าการศกษาการประเมนโครงการกอสรางทางหลวงโดยใชทฤษฎ CIPP MODEL พรอมทงใช EIA ในการวเคราะหผลกระทบของโครงการ เพอประเมนการปฏบตงานของผจดท าโครงการและผลกระทบทเกดขนจากโครงการ โดยใชทฤษฎ CIPP MODEL สามารถท าไดโดยการแบงการประเมนออกเปน 4 สวน ประกอบดวย 1. การประเมนดานบรบท 2. การประเมนดานปจจยน าเขา 3.การประเมนดานกระบวนการ และ 4.การประเมนดานผลผลต โดยเปนเครองมอในการประเมนและใชการจดท ารายงานผลกระทบทางดานสงแวดลอม (EIA) ในการวเคราะหผลกระทบจากโครงการ โดยท าการส ารวจโครงการกอสรางทางหลวงในจงหวดเชยงใหม จ านวน 2 โครงการ และเกบรวบรวมขอมล ตงแตวนท 15 ตลาคม ถงวนท 11 พฤศจกายน พ.ศ. 2555

จากการประเมนพบวา โครงการกอสรางทางหลวงในจงหวดเชยงใหม มผลการประเมนโดยใช ทฤษฎ CIPP MODEL โดยรวมดงน การประเมนดานบรบทมผลการประเมนอยในระดบด การประเมนดานปจจยน าเขามผลการประเมนอยในระดบด การประเมนดานกระบวนการมผลการประเมนอยในระดบด และการประเมนการการจดการดานผลผลตมผลการประเมนอยในระดบด สวนการวเคราะหการจดท ารายงานผลกระทบทางดานสงแวดลอม(EIA) มผลกระทบโดยรวมอยของโครงการในระดบปานกลาง

นกล ชนฟก, วรลกษณ ลลตศศวมล และทศนย ประธาน (ม.ป.ป.) ไดการประเมนผลโครงการมหาวทยาลยสเขยว Evaluation of Green Campus Project เพอประเมนผลโครงการมหาวทยาลย

36

สเขยวในมหาวทยาลยหาดใหญ ตามแผนระยะกลาง 1 – 3 ป โดยใชการประเมนแบบ CIPP Model ซงใชแบบสอบถามกบกลมตวอยาง ประกอบดวย คณะกรรมการด าเนนโครงการ จ านวน 30 คน บคลากรมหาวทยาลย จ านวน 201 คน และนกศกษา จ านวน 375 คน ผลการวจยพบวา 1) ดานบรบท วตถประสงคสอดคลองกบนโยบายสงเสรมการจดกจกรรมมผลการประเมนอยในระดบมากทสด 2) ดานปจจยน าเขา พบวา วทยากร บคลากร สถานท ระยะเวลา การประชาสมพนธ การประสานงาน งบประมาณและวสดอปกรณ มผลการประเมนอยในระดบมาก 3) ดานกระบวนการ พบวา มขนตอนการประชม นเทศ ตดตาม และการประเมนผล มผลการประเมนอยในระดบมาก และ 4) ดานผลผลต พบวา โครงการรณรงคและสงเสรมการประหยดพลงงาน มผลการประเมนอยในระดบมากทสด ขณะทโครงการสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน โครงการรถกอลฟไฟฟา โครงการปลกผกปลอดสารพษ โครงการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม โครงการธนาคารขยะ โครงการจกรยาน และโครงการจดปยและน าหมกชวภาพ มผลการประเมนอยในระดบมาก โครงการทง 8 โครงการนสอดคลองกบนโยบายของมหาวทยาลยหาดใหญทมงเนนการมสวนรวมของทกภาคสวนเพอเปนตนแบบแหงมหาวทยาลยสเขยว

2.6 กำรวเครำะหจดแขง จดออน โอกำส และอปสรรค (SWOT Analysis) การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) เปนการประเมนและวเคราะหสภาพแวดลอม ประกอบดวย การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกองคกร ซงการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคกรสามารถวเคราะหถงจดแขง (Strengths) และจดออน (Weaknesses) ขององคกร สวนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกองคกร สามารถวเคราะหสงทมผลดานโอกาสทเอออ านวย (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ขององคกร (จ าลอง โพธบญ, 2550: 194-195)

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคกรเปนการวเคราะหจดแขง-จดออน เพอหาขอไดเปรยบและเสยเปรยบขององคกร ซง "จดแขง" หมายถง ขดความสามารถภายในทองคกรมอยเมอเปรยบเทยบกบคแขง และ "จดออน" หมายถง ลกษณะความสามารถขององคกรดอยกวาเมอเปรยบเทยบกบคแขง

ส าหรบการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกองคกรเปนการวเคราะหโอกาสและอปสรรค เพอศกษาถงปจจยทมผลกระทบตอการดาเนนงานขององคกร ซง "โอกาส" หมายถงผลรวมของสภาพการตาง ๆ รอบตวทงเวลา สถานทหากองคกรท าอะไรแลวจะไดรบผลประโยชนอยางมากจากสงเหลาน และ "อปสรรค" หมายถง เหตการณทอาจจะเกดขนแลวกอให เกดความเสยหายตอองคกร (สมพร แสงชย, 2548: 75-76 อางถงใน ดรณ ศรวไล, 2555: 45-46)

37

บทท 3

วธกำรศกษำ

การศกษาวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ : กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร” เปนการศกษาวจยแบบผสมผสาน (Mixed Research) โดยมลกษณะเปนการวจยเชงอธบาย (Explanatory Sequential Design) ซงใชวธการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ศกษาในขนตอนแรก จากนนจงใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ในขนตอนทสอง เพอน ามาอธบายผลทไดจากการศกษาในขนตอนแรก เปนการผสมผสานวธการวจยทสามารถอธบายขอมลทไดจากการศกษาทมประสทธภาพมากยงขน โดยมระเบยบวธวจย ดงน

3.1 กรอบแนวคด 3.2 พนททใชในการศกษา 3.3 ประชากรและกลมตวอยาง 3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล 3.5 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 3.6 วธการวเคราะหขอมล

3.1 กรอบแนวคด

กรอบแนวคด (Conceptual Framework) ผวจยไดประยกตใชกระบวนการรบร (Process of Perception ) ซงเรมจากสงเรา (Stimulus) ประกอบดวย พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน สภาพแวดลอมทเออตอการสบบหรของสถานประกอบการ พฤตกรรมองคกร (Organizational Behavior) นโยบายทเกยวของกบบหรจากภายนอกและภายในสถานประกอบการ โทษและพษภยจากควนบหรทเกดขนในสถานประกอบการ และการแสดงออกถงการรบรอนตรายจากควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ซงน ามาสมาตรการลดควนบหรมอสองและการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองทมอยในปจจบนของสถานประกอบการ จากนนประเมนมาตรการโดยใชการประเมนแบบซป (CIPP Model) เพอก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ซงตวชวดส าหรบมาตรการทเหมาะสม ไดแก

38

1) ตวชวดดานสภาพแวดลอม (Context) ประกอบดวย 1.1) นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

ระดบประเทศ และระดบนคมอตสาหกรรม 2) ตวชวดดานปจจยน าเขา (Input) ประกอบดวย

2.1) นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ 2.2) ผบรหารของสถานประกอบการ 2.3) งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ 2.4) สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 2.5) ความพรอมของของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

3) ตวชวดดานกระบวนการ (Process) ประกอบดวย 3.1) ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ 3.2) การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง 3.3) การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ 3.4) การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4) ตวชวดดานผลผลต (Product) ประกอบดวย 4.1) ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร 4.2) ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบมาตรการลดควนบหรของสถาน

ประกอบการ 4.3) พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน 4.4) การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน

39

ภำพท 3-1 กรอบแนวคดการวจย

3.2 พนททใชในกำรศกษำ

การศกษาวจยนใชพนทในการศกษาคอ นคมอตสาหกรรมบางชน แขวงมนบร เขตมนบร

และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง แขวงล าปลาทว เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร

40

3.3 ประชำกรและกลมตวอยำง

3.3.1 ประชำกร การศกษาวจยนไดก าหนดประชากรทใชในการศกษาวจย คอ ผบรหารและพนกงานของ

สถานประกอบการอตสาหกรรมในนคมอตสาหกรรมบางชน เขตมนบร และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร ซงจากขอมลสถานประกอบการของนคมอตสาหกรรมบางชน มสถานประกอบการ จ านวน 102 แหง และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มสถานประกอบการ จ านวน 180 แหง รวมทงสน 282 แหง (การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2560) แสดงดงตารางท 3-1 ตำรำงท 3-1 จ านวนสถานประกอบการในเขตนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรม

ลาดกระบง รำยชอนคมอตสำหกรรม จ ำนวนสถำนประกอบกำร

1. นคมอตสาหกรรมบางชน 102 แหง 2. นคมอตสาหกรรมลาดกระบง 180 แหง

3.3.2 กลมตวอยำง

การศกษาวจยนไดท าการค านวณกลมตวอยางจากจ านวนสถานประกอบการทงหมดในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 282 แหง ตามสตรของ Taro Yamane (Yamane, 1970: 725 อางถงใน ธานนทร ศลปจาร, 2548 หนา 49) ดงน

n = N

1+Ne2

โดยท n = ขนาดของกลมตวอยาง

N = จ านวนสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

e = คาเปอรเซนตความคลาดเคลอนจากการสมตวอยางทจะยอมรบไดคดท 95% หรอ 0.05

41

แทนคา

n = 282/ (1+ (282x (0.05)2 ) n = 282/1.70 n = 165 แหง

จากการค านวณไดกลมตวอยาง คอ จ านวนสถานประกอบการทใชในการศกษาครงน จ านวน

165 แหง แบงเปน 1) กลมตวอยางจากนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 60 แหง 2) กลมตวอยางจากนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 105 แหง

3.3.2.1 กลมตวอยางผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ การศกษานใชกลมตวอยาง คอ ผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรม ทง 2 แหง ทงนไมทราบจ านวนประชากรทงหมดของสถานประกอบการอตสาหกรรมทง 2 แหง จงใชการค านวณกลมตวอยางดวยวธการของ W.G. Cochran (1953) ดงน

โดยท n = จ านวนกลมตวอยางพนกงานของสถานประกอบการ

P = สดสวนของประชากรทผวจยตองการสม (เทากบ 0.5) Z = ทระดบนยส าคญ 0.05 เทากบ 1.96 (ความเชอมน95%) d = ระดบความเชอมน 95% สดสวนความคลาดเคลอนเทากบ 0.05

แทนคา n= (0.50(1-0.50)1.962 )/0.052

= 0.9604/0.0025 = 384.16 คน

จากการค านวณกลมตวอยางผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการอตสาหกรรม

ทง 2 แหง ไดจ านวนทงสน 384 คน เพอความสะดวกในการประเมนและวเคราะหขอมล และเพอให

2

2

d

P)ZP(1n

−=

42

ไดขอมลทครบถวน ดงนนผวจยจงใชขนาดกลมตวอยางทงหมด 400 คน ซงเปนจ านวนทสงกวาเกณฑ

ทก าหนด คอไมนอยกวา 384 คน

โดยมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง จ านวน 165 คน

โดยเกบขอมลจากผบรหาร 1 คนตอสถานประกอบการ 1 แหง ซงแบงออกเปน (1) ผบรหารของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 60 คน (2) ผบรหารของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 105 คน

2) พนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง จ านวน 235 คน โดยเกบขอมลจากพนกงานของสถานประกอบการทง 2 แหง ซงแบงออกเปน

(1) พนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 85 คน (2) พนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 150 คน

ดงแสดงในตารางท 3-2 ตำรำงท 3-2 จ านวนกลมตวอยางทใชในการศกษาวจย

นคมอตสำหกรรม จ ำนวนกลมตวอยำงผบรหำร

จ ำนวนกลมตวอยำงพนกงำน

จ ำนวนกลมตวอยำงทงหมด

1. นคมอตสาหกรรมบางชน 60 85 145 2. นคมอตสาหกรรมลาดกระบง 105 150 255

รวม 165 235 400

3.3.3 ผใหขอมลหลก (Key Informant) การศกษาวจยนมการเกบรวบรวมขอมลจากผใหขอมลหลก คอ ผบรหารหนวยงานภาครฐท

เกยวของ ผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง โดยแบงตามขนาดของสถานประกอบการ ไดแก สถานประกอบการขนาดเลก สถานประกอบการขนาดกลาง และสถานประกอบการขนาดใหญ โดยมรายละเอยดดงน

3.3.3.1 ผใหขอมลหลกจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ 1) ผแทนจากกรมคมครองสวสดการแรงงาน จ านวน 1 คน 2) ผแทนจากการนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 1 คน

3) ผแทนจากการนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 1 คน

43

3.3.3.2 ผใหขอมลหลกจากนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 18 คน ประกอบดวย 1) ผบรหารจากสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 6 คน 2) พนกงานจากสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน จ านวน 12 คน

3.3.3.3 ผใหขอมลหลกจากนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 18 คน ประกอบดวย 1) ผบรหารจากสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 6 คน 2) พนกงานจากสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 12 คน

ดงนน ผใหขอมลหลกในการศกษาวจยน มจ านวนทงสน 39 คน แบงออกเปน ผบรหารหนวยงานภาครฐทเกยวของ จ านวน 3 คน ผบรหารของสถานประกอบการ จ านวน 12 คน และพนกงานของสถานประกอบการจ านวน 24 คน

3.3.4 กำรสมตวอยำง การสมตวอยางของการศกษาวจยน แบงออกเปน 2 สวน ไดแก การสมตวอยางงานวจยเชง

ปรมาณ และการสมตวอยางวจยเชงคณภาพ โดยมรายละเอยด ดงน 3.3.4.1 การสมตวอยางวจยเชงปรมาณ การสมตวอยางวจยเชงปรมาณของการศกษาวจยนใชวธการสมตวอยางแบบองความ

น าจะ เป น (Probability sampling) โ ดย ใช ว ธ ส มต วอย า งแบบช นภ ม (Stratified Random Sampling) โดยน ากลมประชากร มาแบงตามประเภทอตสาหกรรมของแตละนคมอตสาหกรรม และหาสดสวนตามจ านวนตวอยางทตองการ จากนนใชการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) สมตวอยางตามจ านวนสดสวนทก าหนดตามประเภทของสถานประกอบการในแตละนคมอตสาหกรรม โดยสถานประกอบการประเภททมจ านวนมากจะไดรบการสมตวอยางเปนตวแทนทมากกวา

3.3.4.2 การสมตวอยางวจยเชงคณภาพ การสมตวอยางวจยเชงคณภาพของการศกษาวจยนใชวธการสมตวอยางแบบไมใชความ

นาจะเปน (Non-probability sampling) โดยใชวธการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Selection) และวธการคดเลอกแบบโควตา (Quota sampling) ซงพจารณาจากประเภทของสถานประกอบการในแตละนคมอตสาหกรรม ใหครบจ านวนผใหขอมลหลกทก าหนดไวตามโควตา

3.4 วธกำรเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลของการศกษาวจยน แบงเปน 2 ประเภท คอ ขอมลปฐมภม (Primary Data) และขอมลทตยภม (Secondary Data) โดยมวธการเกบรวบรวมขอมล ดงน

44

3.4.1 ขอมลปฐมภม (Primary Data) การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม เปนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชวธการตอบแบบสอบถาม

(Questionnaire) การสมภาษณ ( Interview) และการสงเกตการณ (Observation) จากกลมตวอยางและผใหขอมลหลก การตอบแบบสอบถามผวจยใชวธการเกบแบบสอบถามตามจ านวนกลมตวอยาง โดยการลงพนทแจกแบบสอบถามไปยงสถานประกอบการทไดมาจากการลมตวอยาง ส าหรบการเกบขอมลดวยวธการสมภาษณผวจยลงพนทสมภาษณผใหขอมลหลก และสงเกตสภาพแวดลอม และบรเวณทวไปของสถานประกอบการ

3.4.2 ขอมลทตยภม (Secondary Data) การเกบรวบรวมขอมลทตยภม ไดมาจากการรวบรวมเอกสารตาง ๆ ไดแก เอกสารวชาการท

เกยวของกบโทษและภยจากบหรและควนบหรมอสอง กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบและมาตรการเกยวกบการสบบหร ทฤษฎเกยวกบการรบร ทฤษฎเกยวกบการจดการองคกร การประเมนแบบซป (CIPP Model) และเอกสารงานวจยทเกยวของ

3.5 เครองมอทใชกำรเกบรวบรวมขอมล การศกษาวจยนใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจ านวน 3 ประเภท ไดแก แบบสอบถาม (Questionnaires) แบบสมภาษณ (Interviewing form) และแบบสงเกตการณ (Observing form) โดยมรายละเอยดดงน

3.5.1 แบบสอบถำม (Questionnaires) แบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมลจากการศกษาวจยน แบงออกเปน 2 กลมตวอยาง ไดแก แบบสอบถามส าหรบผบรหารของสถานประกอบการ และแบบสอบถามส าหรบพนกงานของสถานประกอบการ โดยมประเดนในการตอบแบบสอบถาม ดงน

3.5.1.1 แบบสอบถามส าหรบผบรหารของสถานประกอบการ ประกอบดวยประเดนค าถาม ซงแบงออกเปน 5 สวน ไดแก

1) สวนท 1 ขอมลทวไป ประกอบดวย ค าถามเกยวกบขนาดของสถานประกอบการ ประเภทของอตสาหกรรมหรอการประกอบกจการ และบรเวณทจ าหนายบหรใหกบพนกงาน

2) สวนท 2 ขอมลดานปจจยน าเขา (Input) ประกอบดวย ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน มาตรการลดควนบหรมอสอง ความใสใจและความมงมนในการลดควนบหร

45

มอสองและคมครองสขภาพของผไมสบบหร บคลากรและผรบผดชอบ งบประมาณ การจดกจกรรมและความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และความรความเขาใจโทษและพษภยของควนบหรมอสอง

3) สวนท 3 ขอมลดานกระบวนการด าเนนงาน (Process) ประกอบดวย ค าถามเกยวกบแผนการด าเนนการ การจดตงเขตสบบปร การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสอง การประชาสมพนธกจกรรม และการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

4) สวนท 4 ผลการด าเนนงาน (Product) ประกอบดวย ค าถามเกยวกบการปฏบต การบงคบใช และประสทธภาพของมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

5) สวนท 5 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ ประกอบดวย ค าถามปลายเปดเกยวกบปญหาและอปสรรคในการน ามาตรการมาใชในสถานประกอบการ และขอเสนอแนะในดานตาง ๆ

3.5.1.2 แบบสอบถามส าหรบพนกงานของสถานประกอบการ ประกอบดวยประเดนค าถาม ซงแบงออกเปน 4 สวน ไดแก

1) สวนท 1 ขอมลผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย ค าถามเกยวกบขอมลทวไป เชน เพศ อาย ระดบการศกษา การสบบหร และความรความเขาใจโทษและพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

2) สวนท 2 ขอมลเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประกอบดวย ค าถามเกยวกบกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในกาลดควนบหรมอสอง การประชาสมพนธกจกรรม การจดสถานทสบบหรหรอเขตสบบหร การจดท าสอรณรงคและประชาสมพนธ การจดกจกรรมรณรงคและปองกนคมครองสขภาพผไมสบบหร การสรางแรงจงใจและการก าหนดบทลงโทษ และการใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

3) สวนท 3 ขอมลเกยวกบการปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประกอบดวย ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบของสถานประกอบการ

4) สวนท 5 ขอเสนอแนะ ประกอบดวย ค าถามปลายเปดเกยวกบการปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง และคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการทมเหมาะสม

46

3.5.2 แบบสมภำษณ (Interviewing form) แบบสมภาษณทใชในการเกบรวบรวมขอมลจากการศกษาวจยน แบงออกเปน 3 กลม

ตวอยาง ไดแก แบบสมภาษณส าหรบผบรหารหนวยงานภาครฐทเกยวของ แบบสมภาษณส าหรบผบรหารของสถานประกอบการ และแบบสมภาษณส าหรบพนกงานของสถานประกอบการ โดยมประเดนในการตอบแบบสมภาษณ ดงน

3.5.2.1 แบบสมภาษณส าหรบผบรหารหนวยงานภาครฐทเกยวของ สามารถสรป

สาระส าคญของประเดนค าถาม ไดแก บทบาทของหนวยงานตอการลดควนบหรมอสอง การก าหนดนโยบาย ระเบยบ มาตรการ โครงการ และกจกรรม ความคดเหนตอมาตรการลดควนบหรมอสอง ความคาดหวงตอการด าเนนการ ปจจยทมผลตอการด าเนนการ อปสรรคตอการด าเนนการ ประสทธภาพของการด าเนนการตามมาตรการ และขอเสนอแนะอน ๆ

3.5.2.2 แบบสมภาษณส าหรบผบรหารของสถานประกอบการ สามารถสรปสาระส าคญ

ของประเดนค าถาม ไดแก ขอมลทวไปของสถานประกอบการ การก าหนดและทบทวนนโยบาย มาตรการเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ การปฏบตตามนโยบายหรอมาตรการตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ กาประชาสมพนธหรอการจดกจกรรมเกยวกบการลดละเลกและการคมครองสขภาพผไมสบบหร ความคดเหนตอมาตรการ ปญหาและอปสรรค และขอเสนอแนะอน ๆ

3.5.2.3 แบบสมภาษณส าหรบพนกงานของสถานประกอบการ สามารถสรปสาระส าคญ

ของประเดนค าถาม ไดแก ขอมลทวไป การรบรเกยวกบกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบเกยวกบการคมครองผไมสบบหร การรบรเกยวกบโทษและภยของควนบหรมอสอง การก าหนดนโยบายของสถานประกอบการ การประชาสมพนธและการจดกจกรรมเกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร ความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรม ปญหา อปสรรค และขอจ ากดในการด าเนนการ ประสทธภาพของการด าเนนการของสถานประกอบการ และขอเสนอแนะอน ๆ

3.5.3 แบบสงเกตกำรณ (Observing form) แบบสงเกตการณทใชในการเกบรวบรวมขอมลซงเปนแบบสงเกตการณแบบมโครงสราง โดย

ทผวจยไดก าหนดประเดนหรอหวขอส าหรบสงเกตไวลวงหนา โดยทประเดนในการสงเกต ประกอบดวย ประเดนเกยวกบการจดตงเขตสบบหรในสถานประกอบการ การจดสถานทและบรเวณเขตสบบหรในสถานประกอบการ และการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

47

3.5.4 กำรตรวจสอบคณภำพเครองมอ การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล แบงออกเปน 2 ประเภท

คอ ความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) รายละเอยดดงน

3.5.4.1 ความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) การตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) น ามาใชกบเครองมอทใช

ในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) แบบสมภาษณ (Interviewing form) และแบบสงเกตการณ (Observing form) โดยเรมจากการก าหนดค าถามหรอประเดนทใชในการท าแบบสอบถาม แบบสมภาษณ และแบบสงเกตการณ จากนนน าไปใหผเชยวชาญดานการประเมนนโยบายและแผน ดานสขภาพ และดานจตวทยาอตสาหกรรม จ านวน 3 ทาน เปนผตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) ซงไดแนบนยามศพทเชงปฏบตการไปพรอมดวย โดยก าหนดคะแนนส าหรบการพจารณาค าถามแตละขอดงน

ให +1 คะแนน ถาแนใจวาค าถามน สอดคลองตรงกบเนอหาตามวตถประสงคทตองการวด

ให 0 คะแนน ถาไมแนใจวาค าถามน สอดคลองตรงกบเนอหาตามวตถประสงคทตองการวด ให -1 คะแนน ถาแนใจวาค าถามน ไมสอดคลองตรงกบเนอหาตามวตถประสงคทตองการวด

เมอผเชยวชาญพจารณาตรวจสอบขอค าถามและใหคะแนนในแตละขอค าถามแลว น า

คะแนนทไดมาค านวณตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา โดยพจารณาจากดชนความสอดคลอง (Item-Objective Congruence Index: IOC) โดยใชสตรดงสมการ

IOC =∑ 𝑅

𝑁

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลอง

∑ R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จ านวนผเชยวชาญ

ผลการค านวณ หากคาของ IOC มคามากกวาหรอเทากบ 0.5 แสดงวา ขอค าถามนนมความตรงตามเนอหา หากคาของ IOC มคาต ากวา 0.5 แสดงวา ขอค าถามขอนนไมสามารถน าใชได ควรตดทงหรอมการปรบปรงใหม (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2549)

48

จากการตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) ของแบบสอบถามและแบบสมภาษณของการศกษาวจยน พบวา ประเดนค าถามทกขอมคา IOC มากกวา 0.5 ทกขอ โดยทผเชยวชาญทง 3 ทาน ไดเสนอแนะและปรบปรงประเดนค าถามเพอใหไดขอมลทถกตองเหมาะสมกบการศกษาวจย

3.6 วธกำรวเครำะหขอมล

การศกษาวจยนขนตอนและวธการในการวเคราะหขอมล แบงออกเปน 2 สวน คอ การวเคราะหขอมลวจยเชงปรมาณ และการวเคราะหขอมลวจยเชงคณภาพ รายละเอยด ดงน

3.6.1 กำรวเครำะหขอมลวจยเชงปรมำณ การวเคราะหขอมลวจยเชงปรมาณ ซงมาจากการตอบแบบสอบถาม โดยแบงออกเปน 2

สวน ไดแก แบบสอบถามผบรหารจากสถานประกอบการ และแบบสอบถามพนกงานจากสถานประกอบการ โดยมรายละเอยด ดงน

1) ขอมลจากแบบสอบถาม ใชคาสถตเชงพรรณนา ไดแก ความถและรอยละ ในการวเคราะหการด าเนนมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

2) น าผลการศกษามาวเคราะหและน าเสนอเปนผลการประเมนการด าเนนมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ โดยการวเคราะหนนไดจดระดบการด าเนนการในแตละประเดน โดยน าทฤษฎการประเมนแบบซป (CIPP Model) ซ งประกอบดวย การประเมนสภาพแวดลอม (Context) การประเมนปจจยน าเขา (Inputs) กระบวนการด าเนนงาน (Process) และผลผลต (Products) มาใช ซงแสดงประเดน ตวชวด และคาน าหนก แสดงดงตารางท 3-3

2.1) สภาพแวดลอม (Context) ประกอบดวย นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบประเทศ และระดบนคมอตสาหกรรม

2.2) ปจจยน าเขา (Inputs) ประกอบดวย นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ผบรหารของสถานประกอบการ งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

2.3) กระบวนการ (Process) ประกอบดวย ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ และการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

49

2.4) ผลผลต (Products) ประกอบดวย ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ตำรำงท 3-3 ประเดน และตวชวดการด าเนนมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล สภาพแวดลอม (Contexts) 1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบประเทศ

- - - แบบสมภาษณ

- ผบรหารหนวยงานภาครฐ - ผบรหารสถานประกอบการ

2. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบการนคมอตสาหกรรม

2.1 มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

5 = มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง 3 = ไมแนใจ 1 = ไมมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหารหนวยงานภาครฐ - ผบรหารสถานประกอบการ - พนกงาน

ปจจยน าเขา (Inputs) 1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

1.1 มมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

5 = ม และน ามาปฏบตมากทสด 4 = ม และน ามาปฏบตมาก 3 = ม และน ามาปฏบตปานกลาง 2 = ม และน ามาปฏบตนอย 1 = ไมม

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร - พนกงาน

1.2 มการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

5 = สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรเปนประจ าทกครง 4 = สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรบอย ๆ 3 = สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรเปนบางครง 2 = สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรนาน ๆ ครง 1 = สถานประกอบการไมมสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร - พนกงาน

2. ผบรหารของสถานประกอบการ

2.1 มความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร

5 = ใหความใสใจมากทสด มการผลกดนอยางเปนรปธรรมอยางตอเนอง 4 = ใหความใสใจมาก 3 = ใหความใสใจพอสมควร

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

50

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล 2 = ใหความใสใจบางเลกนอย 1 = ไมใหความใจเลย

2.2 มความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

5 = ใหความใสใจมากทสด มการผลกดนอยางเปนรปธรรมอยางตอเนอง 4 = ใหความใสใจมาก 3 = ใหความใสใจพอสมควร 2 = ใหความใสใจบางเลกนอย 1 = ไมใหความใจเลย

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

2.3 มผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

5 = มผรบผดชอบ และมหนาททชดเจน 4 = มผรบผดชอบ เฉพาะการจดกจกรรม 3 = มผรบผดชอบ แตมมการระบหนาท 2 = มผรบผดชอบแตไมเพยงพอ 1 = ไมมผรบผดชอบ

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

2.4 มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

5 = มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบดมาก 4 = มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบด 3 = มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบปานกลาง 2 = มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบนอย 1 = มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบนอยมาก/ขาดความร

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

3. งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

5 = มการจดสรรงบประมาณมากทสดและเพยงพอ 4 = มการจดสรรงบประมาณมาก และเพยงพอ 3 = มการจดสรรงบประมาณปานกลาง 2 = มการจดสรรงบประมาณเพยงเลกนอย 1 = ไมมการจดสรรงบประมาณ

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

4. สอทใชในการสงเสรมการลดควน

4.1 มการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

5 = มการจดท าสอรณรงคจ านวนมาก และมการพฒนาใหสอดคลองและครอบคลมทกพนท

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

51

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล บหรมอสองของสถานประกอบการ

4 = มการจดท าสอรณรงคเพยงพอและครอบคลมทกพนท 3 = มการจดท าสอรณรงคเพยงพอตอการรบรของพนกงาน 2 = มการจดท าสอรณรงคเพยงเลกนอย 1 = ไมมการจดท าสอรณรงค

4.2 มการจดท าสอรณรงค ประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร

5 = มการจดท าสอรณรงค และมกาประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร 3 = ไมมการจดท าสอรณรงค และมกาประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

5. ความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

5.1 ความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

5 = มความพรอมมากทสด สามารถด าเนนการไดทนท 4 = มความพรอมมาก สามารถด าเนนการได 3 = มความพรอมปานกลาง สามารถด าเนนการไดพอสมควร 2 = มความพรอมเพยงเลกนอย 1 = ไมมความพรอมเลย

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

กระบวนการด าเนนงาน (Process) 1. ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

1.1 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการจากผบรหาร

5 = ด าเนนการทง 9 ขอ 4 = ด าเนนการ 7 – 8 ขอ 3 = ด าเนนการ 5 – 6 ขอ 2 = ด าเนนการ 3 - 4 ขอ 1 = ด าเนนการนอยกวาหรอเทากบ 2 ขอ

- แบบสอบถาม - ผบรหาร

1.2 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการจากพนกงาน

5 = ด าเนนการทง 9 ขอ 4 = ด าเนนการ 7 – 8 ขอ 3 = ด าเนนการ 5 – 6 ขอ 2 = ด าเนนการ 3 - 4 ขอ 1 = ด าเนนการนอยกวาหรอเทากบ 2 ขอ

- แบบสอบถาม - พนกงาน

1.3 มแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

5 = ม และน ามาปฏบตมากทสด 4 = ม และน ามาปฏบตมาก 3 = ม และน ามาปฏบตปานกลาง 2 = ม และน ามาปฏบตนอย 1 = ไมมเลย

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

52

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล 1.4 มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร

5 = มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 3 = ไมมการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

1.5 มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

5 = มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร 3 = ไมมการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

1.6 มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน

5 = มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน 3 = ไมมการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

1.7 มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร

5 = มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน 3 = ไมมการสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

1.8 มบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร

5 = มการลงโทษหรอตกเตอน 3 = ไมมการลงโทษหรอตกเตอน 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

1.9 มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

5 = มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร 3 = ไมมการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

2. การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง

2.1 มการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

5 = มการประชาสมพนธมากทสด 4 = มการประชาสมพนธมาก 3 = มการประชาสมพนธปานกลาง 2 = มการประชาสมพนธนอย 1 = ไมมการประชาสมพนธ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร - พนกงาน

53

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล 2.2 มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหร

5 = มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบ 3 = ไมมการประชาสมพนธใหพนกงานทราบ 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

3. การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

5 = มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร 3 = ไมมการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากผบรหาร

5 = ด าเนนการทง 7 ขอ 4 = ด าเนนการ 5 - 6 ขอ 3 = ด าเนนการ 3 - 4 ขอ 2 = ด าเนนการ 1 - 2 ขอ 1 = ไมด าเนนการใด ๆ

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากพนกงาน

5 = ด าเนนการทง 7 ขอ 4 = ด าเนนการ 5 - 6 ขอ 3 = ด าเนนการ 3 - 4 ขอ 2 = ด าเนนการ 1 - 2 ขอ 1 = ไมด าเนนการใด ๆ

- แบบสอบถาม

- พนกงาน

3.3 มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

5 = มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร 3 = ไมมการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร 1 = ไมแนใจ

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- พนกงาน

4. การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4.1 มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง

5 = มการทบทวนและปรบปรงมากทสด 4 = มการทบทวนและปรบปรงมาก 3 = มการทบทวนและปรบปรงปานกลาง 2 = มการทบทวนและปรบปรงนอย 1 = ไมมการทบทวนและปรบปรง

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

ผลผลต (Products) 1. ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร

1.1 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร

5 = ไดคะแนนรวม 50 คะแนน 4 = ไดคะแนนรวม 40-49 คะแนน 3 = ไดคะแนนรวม 30-39 คะแนน 2 = ไดคะแนนรวม 20-29 คะแนน

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

54

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล 1 = ไดคะแนนรวมนอยกวาหรอเทากบ 20 คะแนน

1.2 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

5 = ไดคะแนนรวม 50 คะแนน 4 = ไดคะแนนรวม 40-49 คะแนน 3 = ไดคะแนนรวม 30-39 คะแนน 2 = ไดคะแนนรวม 20-29 คะแนน 1 = ไดคะแนนรวมนอยกวาหรอเทากบ 20 คะแนน

- แบบสอบถาม

- พนกงาน

2. พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน

2.1 ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

5 = มความแตกตางกน จ านวนครงทสบบหรในสถานประกอบการนอยกวานอกสถานประกอบการ 3 = มความแตกตางกน จ านวนครงทสบบหรในสถานประกอบการมากกวานอกสถานประกอบการ 1 = ไมมความแตกตางกน

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร - พนกงาน

3. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน

3.1 การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง

5 = พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 80 ขนไป 4 = พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 60-79 3 = พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 40-59 2 = พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 20-39 1 = พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามนอยกวารอยละ 20

- แบบสอบถาม

- ผบรหาร

3.2 สถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง

5 = มากทสด (สามารถบงคบใชไดดเปนอยางยง) 4 = มาก (สามารถบงคบใชไดเปนอยางด) 3 = ปานกลาง (สามารถบงคบใชไดพอสมควร) 2 = นอย (สามารถบงคบใชไดเพยงเลกนอย) 1 = นอยมาก (ไมสามารถบงคบใชได)

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

3.3 ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง

5 = มากทสด (สามารถน ามาปฏบตไดดเปนอยางยง) 4 = มาก (สามารถน ามาปฏบตเปนอยางด)

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร

55

ประเดนกำรประเมน ตวชวด เกณฑกำรพจำรณำ(คะแนน) วธเกบรวบรวมขอมล แหลงขอมล 3 = ปานกลาง (สามารถน ามาปฏบตไดพอสมควร) 2 = นอย (สามารถน ามาปฏบตไดเพยงเลกนอย) 1 = นอยมาก (ไมสามารถน ามาปฏบตได)

3.4 การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

5 = ปฏบตตามเปนประจ าสม าเสมอ 3 = ปฏบตตามเปนบางครง 1 = ไมปฏบตตาม

- แบบสอบถาม - แบบสมภาษณ

- ผบรหาร - พนกงาน

ส าหรบคาน าหนกในการว เคราะห ขอมลเชงปรมาณ ผวจยก าหนดคาน าหนกตาม

สภาพแวดลอม (Contexts) ปจจยน าเขา (Inputs) กระบวนการด าเนนงาน (Process) และผลผลต (Products) ดงน

- สภาพแวดลอม (Contexts) 10 % - ปจจยน าเขา (Inputs) 30 % - กระบวนการด าเนนงาน (Process) 40 % - ผลผลต (Products) 20 %

ส าหรบเกณฑการพจารณาผลการด าเนนงานในภาพรวม ผวจยก าหนดคาคะแนนเฉลย ดงน คาเฉลย 1.00 - 1.80 หมายถง การด าเนนการในภาพรวมอยในระดบควรปรบปรงอยางยง คาเฉลย 1.81 - 2.60 หมายถง การด าเนนการในภาพรวมอยในระดบควรปรบปรง คาเฉลย 2.61 - 3.40 หมายถง การด าเนนการในภาพรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 3.41 - 4.20 หมายถง การด าเนนการในภาพรวมอยในระดบด คาเฉลย 4.21 - 5.00 หมายถง การด าเนนการในภาพรวมอยในระดบดมาก

56

3.6.2 กำรวเครำะหขอมลเชงคณภำพ การวเคราะหขอมลเชงคณภาพแบงออกเปน 2 สวนคอ การวเคราะหขอมลจากแบบ

สมภาษณ และการวเคราะหขอมลจากแบบสงเกตการณ รายละเอยด ดงน 3.6.2.1 การวเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณ ใชวธการวเคราะหเนอหา (Content

Analysis) แสดงขอมลของผใหขอมลหลกในเชงพรรณนาขอมล โดยสรปผลการสมภาษณ ออกเปนประเดนตาง ๆ ตามทก าหนดไวเพอเปนขอมลส าหรบการวเคราะหในขนตอนตอไป

3.6.2.2 การว เคราะหขอมลจากแบบสงเกตการณ ใชวธว เคราะห เชงพรรณนา (Descriptive Analysis) โดยการพรรณนาขอมลทคนพบจากการสงเกตการณ โดยแบงออกตามประเดนตาง ๆ ทมการก าหนดไว เพอใชเปนขอมลส าหรบการวเคราะหในขนตอนตอไป

57

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ : กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร” ไดด าเนนการตามวธการศกษา โดยใชวธการกบรวบรวมขอมลจากขอมลปฐมภม โดยการเกบแบบสอบถาม การสมภาษณผใหขอมลหลก และการสงเกตการณ และขอมลทตยภมจากการรวบรวมเอกสารทางวชาการจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบการปองกน ควบคม และการลดการสบบหรและควนบหรมอสอง จากนนจงน ามาวเคราะหขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยผลการศกษา มรายละเอยด ดงตอไปน

4.1 สถานการณและมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

จากการวเคราะหขอมลทวไปของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จากการตอบแบบสอบถามของผบรหารสถานประกอบการ จ านวน 173 คน พบวา โรงงานหรอสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ มโรงงานจ าพวกท 3 คอ โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 50 แรงมา และ/หรอ มจ านวนพนงานมากกวา 50 คน หรอเปนโรงงานทมมลภาวะ มจ านวนมากทสด รอยละ 54.7 รองลงมาคอ โรงงานจ าพวกท 2 คอ โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 20 แรงมาแตไมเกน 50 แรงมา และ/หรอ มจ านวนพนงาน 21-50 คน รอยละ 24.5 และโรงงานจ าพวกท 1 คอ โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกร 5-20 แรงมา และ/หรอ มจ านวนพนงาน 7-20 คน รอยละ 20.8 แสดงดงภาพท 4-1

ส าหรบประเภทของอตสาหกรรม/กจการของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง พบวา กจการประเภทลตภณฑอาหารและเครองดม เปนประเภทกจการทมจ านวนมากทสด รอยละ 15.7 รองลงมา คอ กจการประเภทการผลตเครองจกรและอปกรณไฟฟา รอยละ 13.3 และกจการการผลตเคมภณฑและผลตภณฑเคม รอยละ 9.0 ทเหลอเปนกจการประเภทอน ๆ เชน คลงสนคา เครองประดบ ผลตชนสวนอปกรณและอะไหล เปนตน แสดงดงภาพท 4-2

ทงนสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง ไมมการอนญาตใหขายบหรในบรเวณสถานประกอบการ รอยละ 88.0 และมการขายบหรในบรเวณสถานประกอบการ รอยละ 12.0

58

โรงงานจ าพวกท 1รอยละ 21

โรงงานจ าพวกท 2รอยละ 24

โรงงานจ าพวกท 3รอยละ 55

ผลตภณฑอาหารและเครองดมรอยละ 16

การผลตเครองจกรและเครองอปกรณไฟฟารอยละ 13

การผลตเคมภณฑและผลตภณฑเคม

รอยละ 9

อนๆ รอยละ 62

พฤตกรรมการสบบหรของพนกงานในสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทง 2 แหง พบวา พนกงานสวนใหญมการสบบหรเฉพาะพนททสถานประกอบการก าหนดไวเปนเขตสบบหร รอยละ 49.1 และสถานประกอบการมขอก าหนดโดยการหามพนกงานสบบหรในสถานประกอบการ รอยละ 26.3 โดยมสถานประกอบการสวนนอย รอยละ 6.0 ทพนกงานสวนใหญมการสบบหรในทกบรเวณของสถานประกอบการ

ภาพท 4-1 สดสวนขนาดของสถานประกอบการนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ทตอบแบบสอบถามจ านวน 173 แหง

ภาพท 4-2 สดสวนประเภทกจการของสถานประกอบการนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ทตอบ

แบบสอบถามจ านวน 173 แหง

59

จากการตอบแบบสอบถามของพนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จ านวน 280 คน แบงออกเปน เพศชาย จ านวน 202 คน รอยละ 72.1 และเพศหญง จ านวน 78 คน รอยละ 27.8 โดยชวงอายทมการตอบแบบสอบถามมากทสด คอ ชวงอายระหวาง 35-44 ป รอยละ 28.6 รองลงมา คอ ชวงอายระหวาง 45-54 ป รอยละ 26.8

ระดบการศกษาของพนกงานทตอบแบบสอบถาม พบวา ระดบการศกษามธยมศกษาตอนตน และประกาศนยบตรวชาชพขนสง (ปวส.) มจ านวนมากทสด รอยละ 22.9 เทากน สวนระดบการศกษาระดบปรญญาโท มจ านวนนอยทสด รอยละ 1.8

พนกงานทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการสบบหร รอยละ 60.7 โดยประเภทของบหรทพนกงานนยมสบมากทสด คอ บหรส าเรจรป รอยละ 41.8 รองลงมาคอ บหรมวนเอง (ยาเสน) รอยละ 11.8 และบหรไฟฟา รอยละ 4.6

ส าหรบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน พบวา มการสบบหรมากทสดวนละ 5-9 มวน รอยละ 17.1 รองลงมาคอ มการสบบหรมากทสดวนละ 15-19 มวน รอยละ 13.6 สวนสถานทซอบหรของพนกงานทสบบหร พบวา มการซอบหรมาจากรานขายของช าหรอรานคาใกลบาน รอยละ 22.9 และซอจากรานสะดวกซอใกลบาน รอยละ 21.4 ทเหลอซอบหรมาจากรานสะดวกซอใกลบรเวณทท างาน ซอจากรานขายของช าหรอรานคาภายในสถานทท างาน และฝากเพอนหรอคนรจกซอมาให

พฤตกรรมการสบบหรในสถานประกอบการหรอในทท างานของพนกงาน พบวา มการสบบหรเปนประจ าในสถานประกอบการหรอทท างาน รอยละ 40.7 รองลงมา คอ มการสบเปนบางวน (มากกวา 2 วนตอสปดาห) รอยละ 12.5 ทเหลอคอ สบบหรในสถานประกอบการหรอทท างานนอยกวา 2 วนตอสปดาห และไมสบในบรเวณทท างานเลย

4.2 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การวเคราะหการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP ซงประกอบดวย 1) สภาพแวดลอม (Context) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบประเทศและนคมอตสาหกรรม 2) ปจจยน าเขา (Inputs) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ผบรหารของสถานประกอบการ งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสอง สอทใชในการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ 3) กระบวนการด าเนนการ (Process) ไดแก ลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสอง

60

มาใชในสถานประกอบการ การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และ 4) ผลผลต (Output) ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ผลการศกษาแสดงดงตารางท 4-1 ตารางท 4-1 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) สภาพแวดลอม (Contexts)

1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบการนคมอตสาหกรรม

1.1 มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

86.7 0 9.7 0 3.6 4.66 (187)

0.923 ดมาก

สรปผลการด าเนนการในประเดนสภาพแวดลอม

86.7 0 9.7 0 3.6 4.66 ดมาก

ปจจยน าเขา (Inputs) 1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

1.1 มมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

26.3 26.3 19.2 10.8 17.4 3.34 (167)

1.421 ปานกลาง

1.2 มการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

46.6 25.9 12.6 8.0 6.9 3.97 (174)

1.242 ด

2. ผบรหารของสถานประกอบการ

2.1 มความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร

26.9 29.9 24.6 15.0 3.6 3.62 (167)

1.139 ด

2.2 มความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

27.5 22.2 30.5 16.2 3.6 3.54 (167)

1.160 ด

61

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 2.3 มผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

22.4 24.8 12.7 16.4 23.6 3.06 (165)

1.505 ปานกลาง

2.4 มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

25.5 34.3 23.4 16.1 0.7 3.68 (137)

1.050 ด

3. งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

16.0 23.9 20.9 21.5 17.8 2.99 (163)

1.347 ปานกลาง

4. สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

4.1 มการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

18.0 19.8 19.8 22.2 20.4 2.93 (167)

1.400 ปานกลาง

4.2 มการจดท าสอรณรงค ประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร

66.1 0 20.2 0 13.7 4.05 (277)

1.450 ด

5. ความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

5.1 ความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสอง 24.6 21.6 25.1 20.4 8.4

3.34 (167)

1.278 ปานกลาง

สรปผลการด าเนนการในประเดน ปจจยน าเขา

30.0 22.9 20.9 14.7 11.6 3.45 ปานกลาง

กระบวนการด าเนนงาน (Process) 1. ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

1.1 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

0 7.0 17.7 19.6 55.7 1.76 (158)

0.980 ควร

ปรบปรงอยางยง

1.2 มแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

23.3 12.6 17.0 20.1 27.0 2.85 (159)

1.527 ปานกลาง

1.3 มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรใน

73.4 0 15.5 0 11.2 4.24 (278)

1.356 ดมาก

62

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) สถานททจดใหหรอเขตสบบหร 1.4 มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

58.8 0 20.2 0 20.9 3.76 (277)

1.621 ด

1.5 มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน

87.4 0 5.0 0 7.6 4.60 (278)

1.119 ดมาก

1.6 มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร

43.9 0 27.7 0 28.4 3.31 (278)

1.675 ปานกลาง

1.7 มบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร

73.4 0 7.2 0 19.4 4.08 (278)

1.599 ด

1.8 มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

32.4 0 26.6 0 41.0 2.83 (278)

1.708 ปานกลาง

2. การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง

2.1 มการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

13.2 18.6 24.0 25.7 18.6 2.82 (167)

1.300 ปานกลาง

2.2 มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหร

76.6 0 12.9 0 10.4 4.32 (278)

1.318 ด

3. การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

88.5 0 7.6 0 4.0 4.70 (278)

0.892 ดมาก

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากผบรหาร

0 12.4 26.6 20.1 40.8 2.11 (169)

1.080 ควร

ปรบปรง

63

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 3.3 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากพนกงาน

0.7 1.8 6.8 27.1 63.6 1.49 (280)

0.762 ควร

ปรบปรงอยางยง

3.4 มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

93.2 0 4.0 0 2.9 4.81 (278)

0.757 ดมาก

4. การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4.1 มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง

15.6 22.2 26.3 20.4 15.6 3.02 (167)

1.296 ปานกลาง

สรปผลการด าเนนการใน กระบวนการด าเนนงาน

45.4 5.0 16.3 8.9 24.5 3.38 ปานกลาง

ผลผลต (Products) 1. ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร

1.1 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร

0 13.3 84.9 0.6 1.2 3.10 (166)

0.421 ปานกลาง

1..2 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

0.7 7.9 55.0 3.2 33.2 2.40 (280)

1.052 ควร

ปรบปรง

2. พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน

2.1 ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

42.8 0 7.6 0 49.6 2.86 (264)

1.922 ปานกลาง

3. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน

3.1 การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง

46.9 13.1 13.8 10.0 16.3 3.64 (160)

1.535 ด

3.2 สถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง

27.3 24.2 26.1 15.8 6.7 3.50 (165)

1.233 ด

3.3 ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง

32.1 19.4 28.5 13.9 6.1 3.58 (165)

1.240 ด

64

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 3.4 การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

60.2 0 35.9 0 3.9 4.13 (259)

1.139 ด

สรปผลการด าเนนการในประเดนผลผลต 30.0 11.1 36.0 6.2 16.7 3.32 ปานกลาง

จากตารางท 4-1 แสดงผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP โดยมรายละเอยด ดงน

ประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มการด าเนนการอยในระดบดมาก (4.66) เนองจากสถานประกอบการตาง ๆ มการก าหนดกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหรตามกรอบและกฎหมายของประเทศไทย กฎหมายทมการน ามาใชหลก ๆ คอ พระราชบญญตคมครองสขภาพผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ซงสถานประกอบการมการด าเนนการตามพระราชบญญตดงกลาว กอนมการประกาศใชพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 ซงมรายละเอยดขอปฏบตทคลายคลงกน โดยการด าเนนการของสถานประกอบการ สามารถแบงเปน 2 กรณ ไดแก กรณท 1 สถานประกอบการทไมอนญาตใหมการสบบหรในบรเวณโรงงาน และกรณท 2 สถานประกอบการทมการอนญาตใหสบบหรในบรเวณโรงงานและมการจดพนทสบบหรไวแยกออกจากตวอาคาร

จากการสมภาษณหนวยงานทเกยวของกบการสบบหรในสถานประกอบการ พบวา หนวยงานดงกลาวเปนหนวนงานของกรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน และส านกงานนคมอตสาหกรรม ส าหรบบทบาท คอ การสงเสรมการจดกจกรรมและการด าเนนงานตาง ๆ เชน การรณรงคสงเสรมใหสถานประกอบการด าเนนการตามกฎระเบยบ ขอบงคบ หรอกฎหมาย เปนหลก และมโครงการ/กจกรรมทเกยวของกบการลดการสบบหรในสถานประกอบการ รวมทงบทบาททางออม เชน การเปนหนวยฝกอบรมใหกบเจาหนาทความปลอดภยในการท างานทกระดบ ใหรบรเกยวกบการด าเนนการ หรอเทคนควธในการลดการสบบหรและลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ซงสวนใหญสถานประกอบการทราบถง กฎระเบยบ ขอบงคบหรอกฎหมายเกยวกบการ

65

ลดการสบบหรในสถานประกอบการและการคมครองสขภาพผไมสบบหร จงสามารถน ามาก าหนดมาตรการได

สวนส านกงานการนคมอตสาหกรรมในพนทนน ๆ เปนองคกรรฐวสาหกจทด าเนนการตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตามปกต ดงค ากลาวของผชวยผอ านวยการนคมอตสาหกรรมแหงหนง กลาววา “ส านกงานเรามการจดสถานทส าหรบผสบบหร และมปายบอกใหทราบวาเปนพนทสบบหร ไมใหมาเกยวกบภายในอาคาร”

จากการสงเกตการณในพนท พบวา สถานประกอบการและส านกงานการนคมอตสาหกรรมมการก าหนดกฎระเบยบ และขอบงคบในการลดควนบหรมอสองตามกฎหมาย และนโยบายของภาครฐ โดยการก าหนดสถานทส าหรบผสบบหรใหอยภายนอกอาคาร และมปายบอกใหทราบวาเปนพนทสบบหรชดเจนเพอเปนการคมครองสขภาพแกผทไมสบบหร

ประเดนปจจยน าเขา (Input) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.17 โดยผลการด าเนนงานแยกตามตวชวดประเดนปจจยน าเขา มดงน

1) ดานนโยบาย กฎระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร มการด าเนนการอยในระดบด (3.97) และตวชวดการมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.34) ตวอยางของสถานประกอบการทมการก าหนดมาตรการ เชน สถานประกอบการแหงหนงในนคมอตสาหกรรมบางชนไมอนญาตใหพนกงานสบบหรในโรงงาน แตพนกงานสามารถไปสบบหรดานนอกโรงงานได อยางไรกตามทางโรงงานไดก าหนดชวงเวลาการสบบหรออกเปน 2 ชวงคอ 10.00 น. และ 15.00 น. โดยกอนจะออกไปสบบหรตองท าการแลกบตรสบบหร และแสกนนวเขา-ออก สามารถออกไปสบไดเพยง 2 คนตอ 1 ครง ครงละไมเกน 5 นาท หากเกนเวลาทก าหนดทางโรงงานจะน าบทก าหนดโทษตามระเบยบปฏบตของพนกงานในโรงงานมาใช และสถานประกอบการอน ๆ มการอนญาตใหพนกงานสบบหรในในเฉพาะบรเวณทจดไว เชน บรเวณหนาปอมยาม หรอบรเวณเขตสบบหรทจดไวใหเทานน

2) ดานผบรหารและสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร ความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร และบคลากรทรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.62, 3.54 และ 3.68 ตามล าดบ สวนตวชวดสถานประกอบการมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (3.06) จากผลการสมภาษณผบรหารของสถานประกอบการแหงหนง กลาววา “ผบรหารมความส าคญมากกบการ

66

ก าหนดมาตรการในการสบบหรของพนกงาน ถาผบรหารสงมา พนกงานกจะท าตามอยางเครงครด” และผลการสมภาษณผบรหารจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ กลาววา “ปจจยทจะชวยก าหนดมาตรการของโรงงานได กคอ นโยบายและค าสงของผบรหาร ถาผบรหารไมสง ไมด าเนนการ กท าอะไรไมได” ดงนน จงแสดงใหเหนวา ความใสใจและความมงมนของผบรหารมความส าคญกบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการเปนอยางมาก ส าหรบบคลากรทปฏบตงาน สวนใหญเปนลกษณะคณะกรรมการความปลอดภยของโรงงานทประกอบดวยพนกงานจากแผนกตาง ๆ เพอชวยดแลความเรยบรอยในดานความปลอดภยและดานอน ๆ ซงการสบบหรจดไดวา เปนสวนหนงของงานดานความปลอดภยของสถานประกอบการ

3) ดานงบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดมการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (2.99) เนองจากสถานประกอบการสวนใหญมการจดสรรงบประมาณเพยงเลกนอยจนถงมาก และมความเพยงพอตอการจดกจกรรมดงกลาว เนองจากไมไดมการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองโดยตรง สวนใหญเปนการประชาสมพนธในสถานประกอบการเทานน

4) ดานสอท ใช ในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร อยในระดบด (4.05) และตวชวดการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (2.93) แสดงใหเหนวา สถานประกอบการสวนใหญมการด าเนนการทเนนไปในเรองการลดการสบบหรมากกวาการลดควนบหรมอสอง อยางไรกตามจากผลการสมภาษณผบรหารของสถานประกอบการแหงหนง กลาววา “หากเปนไปไดเราตองการทจะใหคนสบบหรลดจ านวนลง ซงในขณะนจ านวนผสบบหรในโรงงานมจ านวนไมมาก” ดงนน การลดควนบหรมอสองส าหรบบางสถานประกอบการจงเปนเปาหมายรองมากกวาการใหพนกงานลดการสบบหรหรอเลกบหร โดยการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญมลกษณะการจดบอรดประชาสมพนธ การตดปายรณรงคในบรเวณพนทททจดไวส าหรบสบบหร หรอการสอดแทรกความรในการจดฝกอบรมใหกบพนกงานในสถานประกอบการ

5) ดานความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ อยในระดบปานกลาง (3.34) ซงสถานประกอบการสวนใหญมความพรอมมากทสด และสามารถด าเนนการไดทนท อยางไรกตามยงคงมสถานประกอบการสวนหนงมความพรอมปานกลาง และสามารถด าเนนการไดพอสมควร โดยการด าเนนการสวนใหญเปนการจดพนทภายนอกอาคารส าหรบผสบบหร หรอสถานประกอบการบางแหงมนโยบายเลอกพนกงานตงแตเรมเขาท างานตามศกยภาพและความพรอมของบคคลนน ๆ

67

ประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.38 โดยผลการด าเนนงานแยกตามตวชวดประเดนกระบวนการด าเนนงาน มดงน

1) ดานลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร และการควบคมพนกงานใหสบบหรในบรเวณทจดให อยในระดบดมาก โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.24 และ 4.60 ตามล าดบ ตวชวดการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร และการมบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.76 และ 4.08 ตามล าดบ ตวชวดการมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร และการใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 2.85, 3.31 และ 2.83 ตามล าดบ และตวชวดการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบควรปรบปรงอยางยง (1.76) จากผลการสมภาษณผแทนส านกงานนคมอตสาหกรรมแหงหนง กลาววา “ส าหรบมาตรการลงโทษส าหรบผทไมสบในพนททก าหนดของเราไมมมาตรการ แตเทาทเหนทกคนกไปสบในพนททจดให”

2) ดานการประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดการประชาสมพนธใหกบพนกงานทราบเกยวกบมาตรการตาง ๆ และกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบด (4.32) และตวชวดการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน อยในระดบปานกลาง (2.82) โดยทสถานประกอบการสวนใหญมเพยงการจดท าบอรดใหความร และการจดกจกรรมเปนครงคราวไมตอเนอง หรอมการประกาศผานเสยงตามเสยงเพยงเลกนอยเทานน

3) ดานการจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ ประกอบดวย การจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร และการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร อยในระดบดมาก คอ โดยมคะแนนเฉลย 4.70 และ 4.81 ตามล าดบ ส าหรบตวชวดการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร อยในระดบควรปรบปรง (2.11) และตวชวดการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนพนกงาน อยในระดบควรปรบปรงอยางยง (1.49) เนองจากสถานททจดไวส าหรบสบบหรของพนกงานสวนใหญเปนพนทโลง หรอเปนเกาอส าหรบนงสบ มเพยงบางสถานประกอบการทมการจดท าเปนหองกระจกส าหรบสบบหรและมทดดควน อยางไรกตามภายในพนทสบบหรไมมปายรณรงคใหความรหรอสงเสรมใหพนกงานลดการสบบหรและเลกสบบหร แสดงดงภาพท 4-3 และ 4-4

68

ภาพท 4-3 สถานทสบบหรของสถานประกอบการแหงหนงทไมมการจดสถานทใด ๆ

ภาพท 4-4 สถานทสบบหรของสถานประกอบการแหงหนงมการจดท าเปนหองกระจกพรอมทระบาย

ควนบหรจากภายใน

69

4) ดานการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.02) เนองจากมาตรการตาง ๆ ไมมการเปลยนแปลงไปจากเดมจงเปนเพยงการทบทวนในเบองตนเทานน และมการประชมในทก ๆ ปเกยวกบมาตรการดานสขภาพของพนกงาน โดยทเปนการก าหนดนโยบายจากผบรหารของสถานประกอบการ และสงการใหผจดการหรอผรบผดชอบไปด าเนนการตอไป และในสถานประกอบการสวนใหญการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง เปนหนาทของฝายความปลอดภย และจดท ารายงานเสนอแนะตอผบรหารใหรบทราบตามขนตอนตอไป

ประเดนผลผลต (Products) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.32 โดยผลการด าเนนงานแยกตามตวชวดประเดนผลผลต มดงน

1) ดานความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร อยในระดบปานกลาง (3.10) แตตวชวดความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน อยในระดบควรปรบปรง (2.40) โดยผบรหารและพนกงานมากกวาครงไดคะแนนในชวง 30-39 คะแนน จากคะแนนเตม 50 คะแนน และสวนใหญทราบเพยงวา การไดรบควนบหรมอสองสงผลเสย และมโอกาสเสยงตอการเจบปวยมากกวาผสบบหร แตส าหรบผลเสยทเกดขนตอสขภาพจากสารพษในควนบหรยงไมทราบมากนก

2) ดานพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรระหวางภายในและภายนอกสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (2.86) กลาวคอ พนกงานสวนหนงสบบหรภายในสถานประกอบการนอยกวาภายนอกสถานประกอบ จากผลการสมภาษณพนกงานของสถานประกอบการบางแหง กลาววา

“การสบบหรทท างานสบไดนอยกวาทบาน เพราะวามเวลาจ ากด และดวยระเบยบของบรษทฯ” แตพนกงานจากสถานประกอบการบางแหง กลาววา “สบบหรทท างานมากกวา เพราะวาทบานแฟนบน เลยไมคอยสบ”

“ผมสบบหรเฉพาะวนทท างาน อยบานไมสบ วนท างานสบประมาณ 3 -4 มวนตอวน สบเพราะมนเครยด แลวมนใชความคดคอนขางเยอะ ผมกไมรวามนจรงรเปลา หรอคดไปเอง ผมวาบหรมนกชวยไดนดนง คอมนไมมอะไรท า มนชวยคด เหมอนกบเราไดก าหนดลมหายใจเขาออก มองวาระหวางทสบมนไดรวบรวมสมาธของเรา”

แตอยางไรกตามมพนกงานบางสวนทพฤตกรรมการสบบหรไมแนนอน ดงผลการสมภาษณจากพนกงานแหงหนง กลาววา “ผมกวาไมแตกตางนะ เพราะผมกไมไดสบมาก อยทท างาน

70

กสบเฉพาะหลงกนขาวกลางวน อยบานกสบตอนกนขาวเสรจ กไมรเหมอนกน ถาไมไดสบตอนหลงกนขาว มนเหมอนขาดอะไรไป”

3) ดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดการปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง การบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการ ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ อยในระดบด โดยมคาเฉลย 3.64, 3.50, 3.58 และ 4.13 ตามล าดบ อยางไรกตาม แมวาสถานประกอบการมมาตรการในการลดหรอจดพนทสบบหร และมการบงคบใชมาตรการทมประสทธภาพแตยงคงมพนกงานบางคนในสถานประกอบการทลกลอบสบบหรนอกสถานททจดไว เชน หองน า เปนตน ซงสถานประกอบการจะหามาตรการปองกนและแกไขตอไป

ตารางท 4-2 สรปผลภาพรวมการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มต คาเฉลย น าหนก คะแนนถวงน าหนก ระดบ

สภาพแวดลอม (Contexts) 4.66 10 0.47 ดมาก ปจจยน าเขา (Inputs) 3.45 30 1.04 ปานกลาง กระบวนการ (Process) 3.38 40 1.35 ปานกลาง ผลผลต (Products) 3.32 20 0.66 ปานกลาง

สรปการด าเนนการตาม มาตรการลดควนบหรมอสอง

100 3.52 ด

จากตารางท 4-2 ผลการด าเนนการในภาพรวมเปนการน าคาคะแนนเฉลยของแตละประเดนคณกบคาน าหนกตามประเดนตาง ๆ โดยภาพรวมขอผลงการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.52 เมอแยกตามประเดนพบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน แสดงใหเหนวา ภาพรวมการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ด าเนนการไดเปนอยางด อยางไรกตามยงคงมบางประเดนทควรมการปรบปรงเพอใหการด าเนนการมประสทธภาพมากยงขน

71

4.2.1 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน

การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP ซงประกอบดวย 1) สภาพแวดลอม (Context) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหร ในสถานประกอบการระดบประเทศและนคมอตสาหกรรม 2) ปจจยน าเขา (Inputs) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ผบรหารของสถานประกอบการ งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสอง สอทใชในการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ 3) กระบวนการด าเนนการ (Process) ไดแก ลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และ 4) ผลผลต (Output) ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ผลการศกษาแสดง ดงตารางท 4-3 และ 4-4 ตารางท 4-3 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) สภาพแวดลอม (Contexts)

1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบการนคมอตสาหกรรม

1.1 มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

90.8 0 6.9 0 2.3 4.77 (130)

.773 ดมาก

สรปผลการประเมนในประเดนสภาพแวดลอม

90.8 0 6.9 0 2.3 4.77 ดมาก

72

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ

5 (%)

4 (%)

3 (%)

2 (%)

1 (%)

ปจจยน าเขา (Inputs) 1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

1.1 มมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

37.3 32.8 9.0 9.0 11.9 3.75 (67)

1.363 ด

1.2 มการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

47.0 26.0 11.0 7.0 9.0 3.95 (100)

1.298 ด

2. ผบรหารของสถานประกอบการ

2.1 มความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร

38.8 25.4 23.9 10.4 1.5 3.90 (67)

1.089 ด

2.2 มความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

37.3 14.9 28.4 16.4 3.0 3.67 (67)

1.223 ด

2.3 มผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

29.9 19.4 14.9 19.4 16.4 3.27 (67)

1.483 ปานกลาง

2.4 มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

38.3 23.3 18.3 20.0 0 3.80 (60)

1.162 ด

3. งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

23.9 22.4 14.9 23.9 14.9 3.16 (67)

1.421 ปานกลาง

4. สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

4.1 มการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

25.4 16.4 16.4 22.4 19.4 3.06 (67)

1.486 ปานกลาง

4.2 มการจดท าสอรณรงค ประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร

71.5 0 19.2 0 9.2 4.25 (130)

1.300 ดมาก

73

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ

5 (%)

4 (%)

3 (%)

2 (%)

1 (%)

5. ความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

5.1 ความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสอง 34.3 22.4 19.4 16.4 7.5

3.60 (67)

1.315 ด

สรปผลการประเมนในประเดน ปจจยน าเขา

38.4 20.3 17.5 14.5 9.3 3.17 ปานกลาง

กระบวนการด าเนนงาน (Process) 1. ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

1.1 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

0 12.1 20.7 22.4 44.8 2.00 (58)

1.076 ควร

ปรบปรง

1.2 มแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

28.1 10.9 12.5 23.4 25.0 2.94 (64)

1.582 ปานกลาง

1.3 มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร

77.7 0 13.1 0 9.2 4.72 (130)

.891 ดมาก

1.4 มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

76.2 0 15.4 0 8.5 4.35 (130)

1.250 ดมาก

1.5 มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน

91.5 0 4.6 0 3.8 4.75 (130)

.863 ดมาก

1.6 มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร

49.2 0 20.8 0 30.0 3.38 (130)

1.745 ปานกลาง

1.7 มบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร

80.8 0 6.2 0 13.1 4.35 (130)

1.391 ดมาก

74

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ

5 (%)

4 (%)

3 (%)

2 (%)

1 (%)

1.8 มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

31.5 0 21.5 0 46.9 2.69 (130)

1.751 ปานกลาง

2. การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง

2.1 มการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

22.4 13.4 25.4 22.4 16.4 3.03 (67)

1.392 ปานกลาง

2.2 มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหร

80.8 0 12.3 0 6.9 4.48 (130)

1.156 ดมาก

3. การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

87.7 0 9.2 0 3.07 4.37 (130)

1.271 ดมาก

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากผบรหาร

0 17.4 21.7 15.9 44.9 2.12 (69)

1.170 ควร

ปรบปรง

3.3 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากพนกงาน

1.5 2.3 6.9 27.7 61.5 1.55 (130)

.846 ควร

ปรบปรงอยางยง

3.4 มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

92.3 0 4.6 0 3.1 4.78 (130)

.797 ดมาก

4. การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4.1 มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง

26.9 11.9 35.8 13.4 11.9 3.28 (67)

1.324 ปานกลาง

สรปผลการประเมนในประเดนกระบวนการด าเนนงาน

49.8 4.5 15.4 8.3 21.9 3.30 ปานกลาง

75

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ

5 (%)

4 (%)

3 (%)

2 (%)

1 (%)

ผลผลต (Products) 1. ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร

1.1 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร

0 10.6 87.9 1.5 0 3.09 (66)

.339 ปานกลาง

1..2 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

0 10.8 63.1 4.6 21.5 2.63 (130)

.941 ปานกลาง

2. พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน

2.1 ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

46.0 0 0.8 0 53.2 2.86 (126)

1.995 ปานกลาง

3. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน

3.1 การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง

54.7 9.4 12.5 6.3 17.2 3.78 (64)

1.568 ด

3.2 สถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง

36.4 18.2 27.3 15.2 3.0 3.70 (66)

1.202 ด

3.3 ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง

40.9 13.6 25.8 16.7 3.0 3.73 (66)

1.247 ด

3.4 การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

59.2 0 37.6 0 3.2 4.12 (125)

1.119 ด

สรปผลการประเมนในประเดนผลผลต 33.9 8.9 36.4 6.3 14.4 2.99 ปานกลาง

จากตารางท 4-3 แสดงผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP โดยมรายละเอยด ดงน

76

ประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มการด าเนนการอยในระดบดมาก (4.77) เนองจากสถานประกอบการตาง ๆ มการก าหนดกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหรตามกรอบและกฎหมายของประเทศไทย และสถานประกอบการมการจดโครงการ/กจกรรมทเกยวของกบการลดการสบบหรในสถานประกอบการ รวมทงสถานประกอบการทเนนในเรองความปลอดภยในการท างานจะมกฎระเบยบทคอนขางเครงครด เชน การไมอนญาตใหสบบหรในบรเวณทท างาน เปนตน สวนใหญสถานประกอบการทราบถง กฎระเบยบ ขอบงคบหรอกฎหมายเกยวกบการลดการสบบหรในสถานประกอบการและการคมครองสขภาพผไมสบบหร

ประเดนปจจยน าเขา (Input) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.17 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนปจจยน าเขา มดงน

1) ดานนโยบาย กฎระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรอยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.75 และ 3.95 ตามล าดบ จากผลการสมภาษณสถานประกอบการแหงหนงใหขอมลวา

“ไมมการอนญาตใหพนกงานสบบหรในโรงงาน แตพนกงานสามารถไปสบบหรดานนอกโรงงานได อยางไรกตามทางโรงงานไดก าหนดชวงเวลาการสบบหรออกเปน 2 ชวงคอ 10.00 น. และ 15.00 น. โดยกอนจะออกไปสบบหรตองท าการแลกบตรสบบหร และแสกนนวเขา -ออก สามารถออกไปสบไดเพยง 2 คนตอ 1 ครง ครงละไมเกน 5 นาท หากเกนเวลาทก าหนดทางโรงงานจะน าบทก าหนดโทษตามระเบยบปฏบตของพนกงานในโรงงานมาใช”

สวนสถานประกอบการอน ๆ ทมการอนญาตใหพนกงานสบบหร ไดจะอนญาตใหสบเฉพาะบรเวณทจดไว เชน บรเวณหนาปอมยาม หรอบรเวณเขตสบบหรทจดไวใหเทานน

2) ดานผบรหารและสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร ความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร และการมบคลากรทรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลย 3.90, 3.67 และ 3.80 ตามล าดบ สวนตวชวดสถานประกอบการมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (3.27) จากผลการสมภาษณผบรหารของสถานประกอบการแหงหนง กลาววา

“ผบรหารมความส าคญมากกบการก าหนดมาตรการในการสบบหรของพนกงาน ถาผบรหารสงมา พนกงานกจะท าตามอยางเครงครด”

77

3) ดานงบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.16) ซงสถานประกอบการสวนใหญมการจดสรรงบประมาณเพยงเลกนอยจนถงมาก และมความเพยงพอตอการจดกจกรรมดงกลาว

4) ดานสอท ใช ในการสง เสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร อยในระดบดมาก (4.25) และตวชวดการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (3.06) ซงสถานประกอบการสวนใหญมการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดการสบบหรและการลดควนบหรมอสอง และประเดนความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ อยในระดบด (3.60) ซงสถานประกอบการสวนใหญมความพรอมมากทสด และสามารถด าเนนการไดทนท อยางไรกตามยงคงมสถานประกอบการสวนหนงมความพรอมปานกลาง และสามารถด าเนนการไดพอสมควร

ประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.30 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนกระบวนการด าเนนงาน มดงน

1) ดานลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร การจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร การควบคมพนกงานใหสบบหรในบรเวณทจดให และการมบทลงโทษหรอตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหร หรอพนทหามสบบหร อย ในระดบดมาก โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.72, 4.35, 4.75 และ 4.35 ตามล าดบ สวนตวชวดการมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหรและการใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 2.94, 3.38 และ 2.69 ตามล าดบ และตวชวดการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบควรปรบปรง (2.00)

2) ดานการประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดการประชาสมพนธใหกบพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดการสบบหรอยในระดบดมาก (4.48) สวนตวชวดการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน อยในระดบปานกลาง (3.03) จากการสมภาษณ สถานประกอบการแหวหนงใหขอมลวา “โรงงานจดท าบอรดใหความร และมการจดกจกรรมเปนครงคราวไมตอเนอง และมการประกาศผานเสยงตามเสยงเพยงเลกนอยเทานน”

78

3) ดานการจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร และการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร อยในระดบดมาก โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.37 และ 4.78 ตามล าดบ ส าหรบตวชวดการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร อยในระดบควรปรบปรง (2.12) และตวชวดการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนพนกงาน อยในระดบควรปรบปรงอยางยง (1.55) เนองจากสถานททจดไวส าหรบสบบหรของพนกงานสวนใหญเปนพนทโลง หรอเปนเกาอส าหรบนงสบบหร สถานประกอบการบางแหงมการจดท าเปนหองกระจกส าหรบสบบหรและมทดดควน อยางไรกตามบรเวณพนทสบบหรไมมปายรณรงค หรอสอใหความรหรอสงเสรมใหพนกงานลดการสบบหรและเลกสบบหร

4) ดานการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.28) เนองจากมาตรการตาง ๆ ไมมการเปลยนแปลงไปจากเดมจงเปนเพยงการทบทวนในเบองตนเทานน โดยสวนใหญเปนการประชมของผบรหารสถานประกอบการ และมอบนโยบายหรอแนวทางตอผจดการน าไปด าเนนการกบพนกงานตามล าดบชนการบรหาร

ประเดนผลผลต (Products) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 2.29 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนผลผลต มดงน

1) ดานความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร และความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.09 และ 2.63 ตามล าดบ โดยผบรหารและพนกงานสวนใหญไดคะแนนในชวง 30-39 คะแนน จากคะแนนเตม 50 คะแนน

2) ดานพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรระหวางภายในและภายนอกสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (2.86) กลาวคอ พนกงานสวนหนงสบบหรภายในสถานประกอบการนอยกวาภายนอกสถานประกอบ จากผลการสมภาษณพนกงานของสถานประกอบการแหงทหนง กลาววา

“การสบบหรทท างานสบไดนอยกวาทบาน เพราะวามเวลาจ ากด และดวยระเบยบของบรษทฯ”

แตพนกงานจากสถานประกอบการแหงทสอง กลาววา “สบบหรทท างานมากกวา เพราะวาทบานแฟนบน เลยไมคอยสบ”

79

3) ดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสอง การบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ อยในระดบด โดยมคาเฉลย 3.78, 3.70, 3.73 และ 4.12 ตามล าดบ อยางไรกตาม ถงแมวาสถานประกอบการมมาตรการในการลดหรอจดพนทสบบหร และมการบงคบใชมาตรการทมประสทธภาพ แตยงมพนกงานบางคนลกลอบสบบหรนอกสถานททจดไว เชน หองน า เปนตน ซงสถานประกอบการจะหามาตรการปองกนและแกไขตอไป ตารางท 4-4 สรปผลภาพรวมของการประเมนการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองใน

สถานประกอบการของนคมอตสาหกรรมบางชน

ประเดน คาเฉลย น าหนก คะแนนถวงน าหนก ระดบ สภาพแวดลอม (Contexts) 4.77 10 0.48 ดมาก ปจจยน าเขา (Inputs) 3.17 30 0.95 ปานกลาง กระบวนการ (Process) 3.30 40 1.32 ปานกลาง ผลผลต (Products) 2.99 20 0.60 ปานกลาง

สรปการด าเนนการตามมาตรการ 100 3.35 ปานกลาง จากตารางท 4-4 ผลการด าเนนการในภาพรวมเปนการน าคาคะแนนเฉลยของแตละประเดน

คณกบคาน าหนกตามประเดนตาง ๆ โดยภาพรวมขอผลงการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.35 เมอแยกตามประเดนพบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน แสดงใหเหนวา ภาพรวมการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ด าเนนการไดเปนอยางด อยางไรกตามยงคงมบางประเดนทควรมการปรบปรงเพอใหการด าเนนการมประสทธภาพมากยงขน

80

4.2.2 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการของนคมอตสาหกรรมลาดกระบง การด าเนนการเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามกรอบการประเมนโดยใชเกณฑ CIPP เปนตวชวดผลการด าเนนการตามมาตรการดงกลาว ประกอบดวย 1) สภาพแวดลอม (Context) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบประเทศและนคมอตสาหกรรม 2) ปจจยน าเขา (Inputs) ไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ผบรหารของสถานประกอบการ งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสอง สอทใชในการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ 3) กระบวนการด าเนนการ (Process) ไดแก ลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และ 4) ผลผลต (Output) ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ผลการศกษาแสดง ดงตารางท 4-5 และ 4-6 ตารางท 4-5 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมลาดกระบง

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) สภาพแวดลอม (Contexts)

1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบการนคมอตสาหกรรม

1.1 มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

83.1 0 12.2 0 4.7 4.57 (148)

1.031 ดมาก

สรปผลภารประเมนตามมาตรการดานสภาพแวดลอม

83.1 0 12.2 0 4.7 4.57 ดมาก

ปจจยน าเขา (Inputs)

81

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

1.1 มมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

19.0 22.0 26.0 12.0 21.0 3.06 (100)

1.399 ปานกลาง

1.2 มการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

45.9 25.7 14.9 9.5 4.1 4.00 (74)

1.170 ด

2. ผบรหารของสถานประกอบการ

2.1 มความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร

19.0 33.0 25.0 18.0 5.0 3.43 (100)

1.139 ด

2.2 มความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

21.0 27.0 32.0 16.0 4.0 3.45 (100)

1.114 ด

2.3 มผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

17.3 28.6 11.2 14.3 28.6 2.92 (98)

1.511 ปานกลาง

2.4 มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

15.6 42.9 27.3 13.0 1.3 3.58 (77)

0.951 ด

3. งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

10.4 25.0 25.0 19.8 19.8 2.86 (96)

1.287 ปานกลาง

4. สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

4.1 มการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

13.0 22.0 22.0 22.0 21.0 2.84 (100)

1.339 ปานกลาง

4.2 มการจดท าสอรณรงค ประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร

61.2 0 21.1 0 17.7 3.87 (147)

1.554 ด

82

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 5. ความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

5.1 ความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสอง 18.0 21.0 29.0 23.0 9.0

3.16 (100)

1.229 ปานกลาง

สรปผลภารประเมนตามมาตรการดานปจจยน าเขา

24.0 24.7 23.4 14.8 13.2 3.32 ปานกลาง

กระบวนการด าเนนงาน (Process) 1. ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

1.1 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

0 4.0 16.0 18.0 62.0 1.62 (100)

0.896 ควร

ปรบปรงอยางยง

1.2 มแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

20.0 13.7 20.0 17.9 28.4 2.79 (95)

1.494 ปานกลาง

1.3 มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร

69.6 0 17.6 0 12.8 4.14 (148)

1.422 ด

1.4 มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

43.5 0 24.5 0 32.0 3.23 (147)

1.728 ปานกลาง

1.5 มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน

83.8 0 5.4 0 10.8 4.46 (148)

1.290 ดมาก

1.6 มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร

39.2 0 33.8 0 27.0 3.24 (148)

1.615 ปานกลาง

1.7 มบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร

66.9 0 8.1 0 25.0 3.84 (148)

1.730 ด

83

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) 1.8 มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

33.1 0 31.1 0 35.8 2.95 (148)

1.665 ปานกลาง

2. การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง

2.1 มการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

7.0 22.0 23.0 28.0 20.0 2.68 (100)

1.222 ปานกลาง

2.2 มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหร

73.0 0 13.5 0 13.5 4.19 (148)

1.435 ด

3. การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

89.2 0 6.1 0 4.7 4.69 (148)

0.954 ดมาก

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากผบรหาร

0 9.0 30.0 23.0 38.0 2.10 (100)

1.020 ควร

ปรบปรง

3.3 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากพนกงาน

0 1.3 6.7 26.7 65.3 1.44 (150)

0.680 ควร

ปรบปรงอยางยง

3.4 มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

93.9 0 2.7 0 3.4 4.13 (134)

1.162 ด

4. การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4.1 มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง

8.0 29.0 20.0 25.0 18.0 2.84 (100)

1.253 ปานกลาง

สรปผลภารประเมนตามมาตรการดานกระบวนการฯ

41.8 5.3 17.2 9.2 26.4 3.22 ปานกลาง

84

ประเดนการประเมน

ตวชวด การด าเนนการ

คาเฉลย (n)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ระดบการด าเนนการ 5

(%) 4

(%) 3

(%) 2

(%) 1

(%) ผลผลต (Products)

1. ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร

1.1 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร

0 15.0 83.0 0 2.0 3.11 (100)

0.469 ปานกลาง

1..2 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

1.3 5.3 48.0 2.0 43.3 2.19 (150)

1.103 ควร

ปรบปรง

2. พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน

2.1 ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

39.9 0 13.8 0 46.4 2.87 (138)

1.859 ปานกลาง

3. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน

3.1 การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง

41.7 15.6 14.6 12.5 15.6 3.55 (96)

1.514 ด

3.2 สถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง

21.2 28.3 25.3 16.2 9.1 3.36 (99)

1.241 ปานกลาง

3.3 ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง

26.3 23.2 30.3 12.1 8.1 3.47 (99)

1.232 ด

3.4 การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

61.2 0 34.3 0 4.5 4.13 (134)

1.162 ด

สรปผลภารประเมนตามมาตรการดานผลผลต

27.4 12.5 35.6 6.1 18.4 3.24 ปานกลาง

จากตารางท 4-5 ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

ในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP โดยมรายละเอยด ดงน

85

ประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบดมาก (4.57) ซงเปนไปในทศทางเดยวกนกบการสมภาษณผบรหารของสถานประกอบการและส านกงานการนคมอตสาหกรรม กลาวถง การด าเนนการตามมาตรการ หรอระเบยบขอบงคบของสถานประกอบการและส านกงานการนคมอตสาหกรรมมกเปนไปตามกฎหมาย เพราะสถานประกอบการใหความส าคญกบการด าเนนการภายในสถานประกอบการอยางเปดเผยและถกตองตามกฎหมาย ดงค ากลาวของผบรหารสถานประกอบการขนาดใหญแหงหนงทกลาววา

“บรษทฯ เรา เนนการท าทกอยางใหถกตองตามกฎหมาย หากมกฎหมายทอพเดตมาจากภาครฐเรากจะท าตาม”

และผบรหารสถานประกอบการอกแหงหนง กลาววา “เมอกอนทสบบหรอยในส านกงาน พอมกฎหมายฉบบนง ออกมาวาไมใหมหองสบบหรอยในอาคารเรากยายจากภายในออกไปภายนอก”

ประเดนปจจยน าเขา (Input) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมลาดกระบง อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.32 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนปจจยน าเขา มดงน

1) ดานนโยบาย กฎระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.06) และตวชวดการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.06 และ 4.00 ตามล าดบ จากผลการสมภาษณผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ พบวา สถานประกอบการสวนใหญมมาตรการใหพนกงานสบบหรไดตามชวงเวลาทก าหนด และมการก าหนดบทลงโทษส าหรบผทฝาฝน มเพยงสถานประกอบการบางแหงทไมมมาตรการเนองจากกจการของสถานประกอบการเปนงานฝมอซงใชเพยงพนกงานหญงในการปฏบตงานเทานน ซงพนกงานทงหมดไมสบบหรโดนคดเลอกจากคณสมบตในการรบเขาเปนพนกงาน

2) ดานผบรหารและสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดสถานประกอบการมการก าหนดใหมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง และผบรหารของสถานประกอบการมความใสใจ มงมนในการลดปญหาการสบบหรและคมครองสขภาพผไมสบบหร อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลย 3.58, 3.43 และ 3.45 ตามล าดบ ส าหรบตวชวดบคลากรทไดรบมอบหมายใหรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (2.92) จากผลการสมภาษณผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ พบวา ผบรหารสวนใหญมกจะเนนนโยบายด าเนนการตามกฎหมายเปนหลก โดยจดใหมสถานทสบ

86

บหรภายนอกอาคารและก าหนดเวลาในการสบบหรส าหรบพนกงานและมการก าหนดผรบผดชอบในการด าเนนการสวนใหญเปนเจาหนาทความปลอดภยในการท างาน (จป.) เปนการด าเนนงานตามกฎหมายดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการท างาน โดยการด าเนนงานดงกลาวจะมผลตอเนองไปถงเรองของการก าหนดสถานทสบบหร มาตรการลงโทษผกระท าผด ซงสงผลตอความปลอดภยของทกคนในสถานทท างาน ดงค ากลาวของผชวยผจดการสวนงานความปลอดภย ของสถานประกอบการแหงหนงวา

“ทนท าระบบการจดการดานความปลอดภย ดงนนจงมความเกยวของกบระบบการควบคมทางดานความปลอดภย เราจดโซนนงไวใหสบม 2 จด มชวงก าหนดใหสบบหรเปนชวงเวลาพก และมก าหนดไวเปนลายลกษณอกษรวา ถาพนกงานไมสบบหรในพนทก าหนด บรษทเราจะไมจางตอเพราะพนทในโรงงานของเรามสารเคมไวไฟทมความเสยงตอการเกดอนตรายรายแรง ทางฝงโนนจะมแอลพจเบาส 3 เบาส เบาสละประมาณ 8,000 กวาลตร และมอซเทอลนแคปซลเปนแอรเรยในการเกบ ซงเปนสารไวไฟเหมอนกน สารพวกนมคณสมบตน าหนกมากกวาอากาศ ดงนนถามการรวไหลจะมดไปในทต า รอบโรงงานจะมรางระบายน าอย ถามการรวไหลกจะไปตามรางระบายน า ท าใหเกดอนตรายสงผลตอความปลอดภยของคนทงองคกรและหนวยงานภายนอกดวย”

อยางไรกตามผบรหารบางแหงยงขาดความใสใจ ดงค ากลาวของพนกงานของสถานประกอบการแหงหนงทกลาววา “ผบรหารไมไดใหความส าคญ เพราะผบรหารระดบสงกยงสบบหรอย ถาผบรหารไมเหนความส าคญ ระดบพนกงานกคงท าอะไรไมได มาตรการตาง ๆ กไมสามารถด าเนนการได”

3) ดานงบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอยในระดบปานกลาง (2.86) จากการสมภาษณผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ พบวา สวนใหญมการจดสรรงบประมาณเฉพาะในการสรางพนทส าหรบสบบหร โดยจดท าภายนอกอาคาร เปดโลง ไมมผนง แตมหลงคาและพนทบรเวณหลงคาคลมเทานน และการจดสรรงบประมาณในแตละปมเพยงเลกนอย เนองจากไมไดมกจกรรมลดควนบหรมอสองโดยตรง มเพยงการประชาสมพนธภายในโรงงาน

4) ดานสอท ใช ในการสง เสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร อยในระดบด (3.87) ส าหรบตวชวดการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (2.84) จากการสมภาษณผบรหารและพนกงาน รวมถงการสงเกตการณในพนท พบวา สถานประกอบการสวนใหญมการรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสองโดยใชการประชาสมพนธดวยการจดบอรดประชาสมพนธเกยวกบอนตราย โทษ และภยทเกดจากบหร และตดปายรณรงคในบรเวณพนททจดไว

87

ใหสบบหร นอกจากนมสถานประกอบการบางแหง ประชาสมพนธโดยวธจดฝกอบรมใหความรภายในบรษท บางแหงมการเชญผเชยวชาญมาใหความรและตดตามผล บางแหงมประชาสมพนธโดยสอสารผานการประชมประจ าเดอน

5) ดานความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ ประกอบดวย ตวชวดความพรอมในการปฏบตตามมาตรการ อยในระดบปานกลาง (3.16) จากการสมภาษณผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ พบวา สถานประกอบการทงหมดมความพรอมในการปฏบตตามมาตรการของภาครฐ จะเหนไดจากสถานประกอบการสวนใหญมการจดพนทภายนอกอาคารส าหรบผสบบหรเพอคมครองสขภาพของคนทไมสบบหร แตหากตองการใหสถานประกอบการก าหนดไมใหมคนสบบหรนนกสามารถท าได เพยงบางแหง เชน บางโรงงานมการก าหนดคณสมบตเฉพาะตงแตกอนรบเขาท างาน ทงน เนองจากภาครฐมไดก าหนดใหการสบบหรเปนเรองผดกฎหมาย ดงค ากลาวของเจาหนาท จป. ของสถานประกอบการแหงหนง ทกลาววา

“จะเหนวาโรงงานสวนใหญมกจะเขารวมในเรองของโรงงานสขาว เนองจากวามนเปนเรองยาเสพตดทผดกฎหมาย อะไรทผดกฎหมายโรงงานเคากจะรวมดวย เพราะเรองยาเสพตดมนผดกฎหมายและเปนเรองใหญ แลวยงกระทบกบหลาย ๆ อยางทงพนกงาน การท า งาน แลวกตวองคกร แตอยางบหรมนไมไดผดกฎหมายอะไร อยางโรงงานของผมเปนบรษทญปน ซงคนญปนประเทศของเคามนหนาวการสบบหรเคากถอวาเปนเรองธรรมดา เคากไมใสใจจะรณรงคหรอบงคบ เพยงแตจะบงคบใหท าตามกฎหมายทมเทานน โรงงานสวนใหญเคากจะเนนในเรองของการท าตามกฎหมายครบ”

ประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.22 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนกระบวนการด าเนนงาน มดงน

1) ดานลกษณะการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการควบคมใหพนกงานสบบหรในบรเวณทจดให อยในระดบดมาก (4.46) ตวชวดการด าเนนการในลกษณะของการจดกจกรรมดานการรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร และการมบทลงโทษหรอตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหร หรอพนทหามสบบหร อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.14 และ 3.84 ตามล าดบ ตวชวดมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร และการใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 2.79, 3.23, 3.24 และ 2.95 ตามล าดบ อยางไรกตามตวชวดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสอง อยในระดบควรปรบปรงอยาง

88

ยง (1.62) ผลการศกษาดงกลาวเปนไปในทศทางเดยวกนกบผลจากการสมภาษณและการสงเกตการณ โดยพบวา สถานประกอบการบางแหงมการจดคลนกใหค าปรกษาส าหรบผทตองการเลกบหร และมมาตรการลงโทษส าหรบผทไมปฏบตตาม ส าหรบกจกรรมดานลดควนบหร พบวา ไมมการจดกจกรรม สวนใหญเปนเพยงการประชาสมพนธผานการจดบอรดรณรงค และใหความรเกยวกบโทษของบหรเทานน นอกจากนสถานประกอบการบางแหงยงมนโยบายในการรณรงคลด ละ เลกสบบหรดวยการลดพนทในการจดสถานทส าหรบสบบหรใหนอยลง ดงค ากลาวของผบรหารของสถานประกอบการแหงหนง กลาววา

“เมอกอนเรามทสบบหรทงหมด 12 จด แลวเรากคอย ๆ รณรงคลดๆ ลงมาจนเหลอแค 2 จด โดยใชเวลา 10 ป เราตองคอย ๆ ทยอยเปลยน ซงพฤตกรรมของพนกงานไมใชเปลยนไดงาย ๆ เพราะการเปลยนแปลงอะไรทเปนสวนนงของการใชชวตประจ าวนของเขา ตองถอวาการสบบหรเปนสวนนงของการใชชวตประจ าวนของเคาดวย”

2) ดานการประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดการสบบหร อยในระดบด (4.19) แตตวชวดการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน อย ในระดบปานกลาง (2.68) จากการสมภาษณผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการ พบวา การประชาสมพนธเกยวกบกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการสบบหร จะเปนการประชาสมพนธโดยเปนสวนหนงของคมอพนกงาน และการปฐมนเทศพนกงานตงแตเรมเขามาท างาน ท าใหทกคนไดรบทราบ แตส าหรบการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองนนไมมการประชาสมพนธมากนก ซงการด าเนนการตามขอบงคบเกยวกบการสบบหรของสถานประกอบการจะสงผลตอเนองกบการลดควนบหรมอสองภายในสถานประกอบการอยแลว ทางสถานประกอบการจงไมไดใหความส าคญมากนก

3) ดานการจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวด การจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร อยในระดบดมาก (4.69) และตวชวดการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร อยในระดบด (4.13) ส าหรบตวชวดการด าเนนการจดสถานทในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร อยในระดบควรปรบปรง (2.10) และตวชวดการด าเนนการจดสถานทในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของพนกงาน อยในระดบควรปรบปรงอยางยง (1.44) ทงนจากการลงพนทสงเกตการณ พบวา สถานททจดไวส าหรบสบบหรของพนกงานสวนใหญเปนพนทโลง หรอเปนเกาอส าหรบนงสบบหรเทานน สถานประกอบการบางแหงมการจดท าหลงคาไวให นอกจากนสถานประกอบการบางแหงจดบรเวณพนทสบบหรทมพนทไมมากนกเมอเทยบกบปรมาณผสบบหรทเขามาสบบหรในเวลาเดยวกนตามทก าหนด ท าใหเกดความแออด จงท าใหพนกงานมความคดเหนวา ควรปรบปรงอยางยง แมบรเวณพนทสบบหร

89

จะม 2–3 จด แตบางจดทจดไวไมสะดวกในการไปใชสถานท ดงค ากลาวของพนกงานของสถานประกอบการแหงหนงทกลาววา

“พอถงเวลาทใหสบไดคนกเยอะ แออด แตถาใหเดนไปอกทนงทจดไวมนเสยเวลาในการเดนไปเดนกลบกเกอบหมดเวลาพกแลว สวนใหญกเลยมาอดแนนกนทนทเดยว แตกดมนท าใหคนสบบหรนอยลง เพราะเคาขเกยจเดนไปไกล ทใกล ๆ กคนเยอะอดอด กรอสบตอนพกกนขาวเลยทเดยว”

ถงแมวา สถานประกอบการบางแหงมการจดสถานทส าหรบสบบหรภายนอกอาคาร แตเปนพนทโลง และพนทมจ ากด อาจมบางชวงระยะเวลา ไมสามารถควบคมทศทางลม ท าใหเกดควนบหรมอสองกระทบตอสขภาพของผไมสบบหรบาง ดงค ากลาวของพนกงานของสถานประกอบการแหงหนง ทกลาววา “อยางของเรากจะมปญหาบางชวง ในฤดฝนกจะมลมพดเขามาในอาคาร คนขางในกจะมการบน หรอรองเรยนเขามาบาง มนกเปนอปสรรคอยางหนง”

4) ดานการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ประกอบดวย ตวชวดการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสอง อยในระดบปานกลาง (2.84) เนองจากมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการสวนใหญเปนไปตามทกฎหมายก าหนด ดงนนการทบทวน และตรวจสอบจงเปนหนาทของฝายความปลอดภยในการตรวจสอบ และทบทวนมาตรการเบองตน แลวรายงานใหผบรหารสถานประกอบการรบทราบเทานน จะมการทบทวนและเปลยนแปลงมาตรการทน าเขาพจารณาในระดบผบรหารสถานประกอบการเมอมกฎหมายมการเปลยนแปลงเทานน

ประเดนผลผลต (Products) ผลการด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมลาดกระบง อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 2.29 โดยผลการด าเนนการแยกตามตวชวดในประเดนผลผลต มดงน

1) ดานความรความเขาใจเกยวกบโทษ และภยของควนบหรมอสอง ประกอบดวย ตวชวดความรความเขาใจเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร อยในระดบปานกลาง (3.11) แตตวชวดความรความเขาใจเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน อยในระดบควรปรบปรง (2.19) จากการสมภาษณ พบวา ผบรหารสถานประกอบการบางแหงจะทราบขอมลเพยงเบองตน เชน ทราบวาผไดรบควนบหรมอสองมโอกาสเสยงตอการเจบปวยมากกวาผสบบหรเทานน แตในดานพษภยของควนบหรมอสองสงผลเสยอยางไรตอสขภาพไดบางนน ยงมความรเขาใจไมมากนก ส าหรบพนกงาน ส าหรบพนกงานนน สวนใหญมความรความเขาใจเพยงเบองตนในสวนทมผลตอสขภาพเทานน

90

2) ดานพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดการมพฤตกรรมการสบบหรระหวางการสบบหรในสถานประกอบการและนอกสถานประกอบการทแตกตางกน อยในระดบปานกลาง (2.87) จากผลการสมภาษณพนกงานของสถานประกอบการ พบวา พนกงานทสบบหรบางสวนมพฤตกรรมการสบบหรเฉพาะสถานทท างานเทานน ดงค ากลาวของพนกงานทานหนงทกลาววา

“ผมสบบหรเฉพาะวนทท างาน อยบานไมสบ วนท างานสบประมาณ 3 -4 มวนตอวน สบเพราะมนเครยด แลวมนใชความคดคอนขางเยอะ ผมกไมรวามนจรงรเปลา หรอคดไปเอง ผมวาบหรมนกชวยไดนดนง คอมนไมมอะไรท า มนชวยคด เหมอนกบเราไดก าหนดลมหายใจเขาออก มองวาระหวางทสบมนไดรวบรวมสมาธของเรา”

แตยงคงมพนกงานบางสวนทมพฤตกรรมการสบบหรทไมแตกตางกนมากนก “ผมกวาไมแตกตางนะ เพราะผมกไมไดสบมาก อยทท างานกสบเฉพาะหลงกนขาวกลางวน อยบานกสบตอนกนขาวเสรจ กไมรเหมอนกน ถาไมไดสบตอนหลงกนขาว มนเหมอนขาดอะไรไป”

3) ดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสองของพนกงาน ประกอบดวย ตวชวดการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสอง และประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ อยในระดบด โดยมคะแนนเฉลย 4.13, 3.55 และ 3.47 ตามล าดบ ส าหรบตวชวดการบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง (3.36) เนองจากสถานประกอบการมการก าหนดมาตรการไวชดเจนรวมถงการจดสถานทส าหรบสบบหรไวให และสวนใหญพนกงานจะทราบวา ในสถานทท างานของตนเองมการด าเนนการเรองระบบความปลอดภย ภายในโรงงานมสารเคมทเปนวตถไวไฟ ท าใหเสยงตอการเกดอคคภย จงสงผลใหพนกงานสวนใหญปฏบตตามมาตรการทก าหนด นอกจากนในมาตรการทสถานประกอบการก าหนด ยงมการก าหนดโทษตงแตขนตน ไดแก การตกเตอนดวยวาจา ไปจนถงโทษขนสงสด ไดแก การเลกจาง ส าหรบการบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสองนนสวนใหญมความเขมขนแตกตางกนตามชนดของกจการ โดยเฉพาะกจการทมผลกระทบตอความปลอดภยของสถานประกอบการมกจะมการบงคบใชทเขมงวด และจรงจง โดยบางแหงมโทษสถานเดยวคอเลกจางเทานน ดงค ากลาวของผบรหารของสถานประกอบการแหงหนงวา

“ธรรมชาตขององคกรแตละองคกรปกตกมความแตกตางกน แตของเราทเหนไดชดเจนเพราะเรามเรองสารเคมและความเปลอดภยเขามาเกยวของมนกเลยชดเจน การบงคบใชจงตองเขมขนและจรงจง ของบรษทเราเคยมพนกงานทไมปฏบตตาม เรากไมจางตอ เคากไมไดวาอะไร เพราะรอยแลวตงแตวนปฐมนเทศ ซงเราไดแจงไวตงแตตอนนนแลว”

91

นอกจากนนพนกงานบางสวน มความเหนวา “การสบบหรเปนเรองปกต ไมใชสงผดกฎหมาย ภาครฐไมไดหามสบบหร” ตารางท 4-6 สรปผลภาพรวมของการประเมนการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองใน

สถานประกอบการของนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ประเดน คาเฉลย น าหนก คะแนนถวงน าหนก ระดบ

สภาพแวดลอม (Contexts) 4.57 10 45.7 ดมาก ปจจยน าเขา (Inputs) 3.32 30 99.6 ปานกลาง กระบวนการ (Process) 3.22 40 128.8 ปานกลาง ผลผลต (Products) 3.24 20 64.8 ปานกลาง

สรปการด าเนนการตามมาตรการฯ 100 3.39 ปานกลาง

จากตารางท 4-6 ผลการด าเนนการในภาพรวมเปนการน าคาคะแนนเฉลยของแตละประเดนคณกบคาน าหนกตามประเดนตาง ๆ โดยภาพรวมของผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.39 เมอแยกตามประเดนพบวา ประเดนสภาพแวดลอม มการด าเนนการอยในระดบดมาก สวนประเดนปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน แสดงใหเหนวา ภาพรวมการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ด าเนนการไดด อยในระดบการด าเนนงานทเปนไปตามกฎหมายไดอยางถกตอง และมความพรอมตอการตอบรบการปฏบตตามกฎหมายทก าหนดของภาครฐ ระดบการปฏบตมมาตรการทชดเจน มบทลงโทษส าหรบผฝาฝน อยางไรกตามยงคงมบางประเดนทควรมการปรบปรงเพอใหการด าเนนการมประสทธภาพมากยงขน”

4.2.3 การเปรยบเทยบมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

จากผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการสามารถ

เปรยบเทยบผลการด าเนนการระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง เพอวเคราะหความเหมอน และความแตกตาง ตามบรบทของนคมอตสาหกรรม รวมทงเปนแนวทางส าหรบการก าหนดมาตรการทเหมาะสมตาม

92

ศกยภาพ และการด าเนนการในปจจบนทสถานประกอบการสามารถน าไปปฏบตไดจรง โดยมรายละเอยด ดงน ตารางท 4-7 ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถารประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

ประเดนการประเมน ตวชวด นคมอตสาหกรรมบางชน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ สภาพแวดลอม (Contexts)

1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการระดบการนคมอตสาหกรรม

1.1 มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง

4.77 (130) ดมาก 4.57 (148) ดมาก

สรปผลการด าเนนการในประเดนสภาพแวดลอม 4.77 ดมาก 4.57 ดมาก ปจจยน าเขา (Inputs)

1. นโยบาย กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

1.1 มมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.75 (67) ด 3.06 (100) ปานกลาง

1.2 มการสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

3.95 (100) ด 4.00 (74) ด

2. ผบรหารของสถานประกอบการ

2.1 มความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร

3.90 (67) ด 3.43 (100) ด

2.2 มความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

3.67 (67) ด 3.45 (100) ด

2.3 มผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

3.27 (67) ปานกลาง 2.92 (98) ปานกลาง

2.4 มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

3.80 (60) ด 3.58 (77) ด

3. งบประมาณส าหรบการจดกจกรรมลดควนบหร

3.1 มการจดสรรงบประมาณเกยวกบการ 3.16 (67) ปานกลาง 2.86 (96) ปานกลาง

93

ประเดนการประเมน ตวชวด นคมอตสาหกรรมบางชน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ มอสองในสถานประกอบการ

ด าเนนการลดควนบหรมอสอง

4. สอทใชในการสงเสรมการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

4.1 มการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

3.06 (67) ปานกลาง 2.84 (100) ปานกลาง

4.2 มการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร

4.25 (130) ดมาก 3.87 (147) ด

5. ความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

5.1 ความพรอมในการด าเนนการลดควนบหรมอสอง

3.60 (67) ด 3.16 (100) ปานกลาง

สรปผลภารด าเนนการในประเดนปจจยน าเขา 3.17 ปานกลาง 3.32 ปานกลาง กระบวนการด าเนนงาน (Process)

1. ลกษณะการน ามาตรการการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

1.1 การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

2.00 (58) ควรปรบปรง 1.62 (100) ควรปรบปรงอยางยง

1.2 มแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

2.94 (64) ปานกลาง 2.79 (95) ปานกลาง

1.3 มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร

4.72 (130) ดมาก 4.14 (148) ด

1.4 มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

4.35 (130) ดมาก 3.23 (147) ปานกลาง

1.5 มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน

4.75 (130) ดมาก 4.46 (148) ดมาก

1.6 มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร

3.38 (130) ปานกลาง 3.24 (148) ปานกลาง

1.7 มบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร

4.35 (130) ดมาก 3.84 (148) ด

1.8 มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร

2.69 (130) ปานกลาง 2.95 (148) ปานกลาง

94

ประเดนการประเมน ตวชวด นคมอตสาหกรรมบางชน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ 2. การประชาสมพนธมาตรการและกจกรรมลดควนบหรมอสอง

2.1 มการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

3.03 (67) ปานกลาง 2.68 (100) ปานกลาง

2.2 มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหร

4.48 (130) ดมาก 4.19 (148) ด

3. การจดสถานทสบบหรภายในสถานประกอบการ

3.1 มการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

4.37 (130) ดมาก 4.69 (148) ดมาก

3.2 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากผบรหาร

2.12 (69) ควรปรบปรง 2.10 (100) ควรปรบปรง

3.3 การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากพนกงาน

1.55 (130) ควรปรบปรงอยางยง 1.44 (150) ควรปรบปรงอยางยง

3.4 มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

4.78 (130) ดมาก 4.13 (134) ด

4. การทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

4.1 มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง 3.28 (67) ปานกลาง 2.84 (100) ปานกลาง

สรปผลภารด าเนนการในประเดน กระบวนการด าเนนงาน

3.30 ปานกลาง 3.22 ปานกลาง

ผลผลต (Products) 1. ความรความเขาใจของพนกงานเกยวกบโทษและภยจากการสบบหร

1.1 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร

3.09(66) ปานกลาง 3.11 (100) ปานกลาง

1..2 ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

2.63 (130) ปานกลาง 2.19 (150) ควรปรบปรง

2. พฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน

2.1 ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

2.86 (126) ปานกลาง 2.87 (138) ปานกลาง

3. การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควน

3.1 การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง

3.78 (64) ด 3.55 (96) ด

95

ประเดนการประเมน ตวชวด นคมอตสาหกรรมบางชน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ คาเฉลย (n) ระดบการด าเนนการ บหรมอสองของพนกงาน

3.2 สถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง

3.70 (66) ด 3.36 (99) ปานกลาง

3.3 ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง

3.73 (66) ด 3.47 (99) ด

3.4 การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

4.12 (125) ด 4.13 (134) ด

สรปผลภารด าเนนการในประเดนผลผลต 2.99 ปานกลาง 3.24 ปานกลาง

ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามกรอบตวชวดตามการประเมนแบบ CIPP เพอใหทราบถงการด าเนนการในปจจบน ศกยภาพ และความพรอมตอการด าเนนการเพอลดควนบหรมอสองหรอลดการสบบหรในสถานประกอบการ สามารถน าไปเปนแนวทางประกอบการพฒนามาตรการหรอแนวทางทมความเหมาะสมกบบรบทของสถานประกอบการ และมาตรการหรอแนวทางดงกลาวสามารถน ามาปฏบตไดจรงและมประสทธภาพ โดยผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ มรายละเอยด ดงน ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ทมความคลายคลงกน ประกอบดวย ตวชวด จ านวน 22 ตวชวด โดยสามารถแบงตามระดบการด าเนนการได ดงน 1. ผลการด าเนนการในระดบดมาก ประกอบดวย 3 ตวชวด ไดแก

- การมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง - การควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน - การจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

2. ผลการด าเนนการในระดบด ประกอบดวย 7 ตวชวด ไดแก - การสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร - ความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร - ความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร

96

- การมบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสอในสถานประกอบการ

- การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง - ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสอง - การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถาน

ประกอบการ 3. ผลการด าเนนการในระดบปานกลาง ประกอบดวย 10 ตวชวด ไดแก

- การมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง - การจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถาน

ประกอบการ - การจดท าสอรณรงคเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง - แผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง - การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร - การใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร - การประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน - การทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสอง - ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร - ความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรในและนอกสถานประกอบการ

4. ผลการด าเนนการในระดบควรปรบปรง ประกอบดวย 1 ตวชวด ไดแก - การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร

5. ผลการด าเนนการในระดบควรปรบปรงอยางยง ประกอบดวย 1 ตวชวด ไดแก - การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของพนกงาน

จากผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ทมตวชวดทมความคลายคลงกน จ านวน 22 ตวชวด ซงตวชวดสวนใหญทมการด าเนนการอยในระดบดมาก และมความชดเจนมากทสดคอ การมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง ทสถานประกอบการแตละแหงเปนผก าหนดขนมา ซงสอดคลองกบกฎมาย ระเบยบ และขอบงคบของประเทศ การควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน และการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรทเปนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ มการก าหนดใหสบบหรเฉพาะบรเวณทจดไว และมมาตรการควบคมอยางเครงครด และตวชวดทอยในระดบดมาก ด และปานกลาง สวนใหญเปนตวชวดของประเดนสภาพแวดลอม ปจจยน าเขา และกระบวนการ

97

ด าเนนงาน อยางไรกตามตวชวดทควรไดรบการปรบปรงและพฒนาอยางเรงดวนมากท สด คอ การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการทควรเปนไปตามแนวทางปฏบตมากทสด ผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ทมความแตกตางกน ประกอบดวยตวชวด จ านวน 10 ตวชวด โดยมรายละเอยด ดงน 1. ตวชวดการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด 2. ตวชวดการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด

3. ตวชวดการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด

4. ตวชวดการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด 5. ตวชวดการมบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรใน

เขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบด 6. ตวชวดการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบดมาก

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง 7. ตวชวดการมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบด

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง

98

8. ตวชวดสถานประกอบการสามารถบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสอง - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบด

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง 9. ตวชวดความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง 10. ตวชวดการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ - สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง

- สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรงอยางยง

จากผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ทมตวชวดทมความแตกตางกน จ านวน 10 ตวชวด ซงมเปนไปในทศทางเดยวกนทงหมด คอ สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองดกวา สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ซงตวชวดทมการด าเนนการอย ในระดบดมาก ด และปานกลาง มทงสน 8 ตวชวด (7 ตวชวด อยในประเดนกระบวนการด าเนนงาน และ 1 ตวชวด อยในประเดนผลผลต) ถงแมวาผลการด าเนนการจากตวชวด จ านวน 8 ตวชวด ของสถานประกอบการทงสองนคมฯ มความแตกตางกน แตผลการด าเนนการอยในระดบทเปนทนาพงพอใจ มเพยงตวชวดจ านวน 2 ตวชวด ทมความแตกตางกนและเปนไปในทศทางเดยวกน คอ ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน และการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ทมผลการด าเนนการในระดบควรปรบปรง และควรปรบปรงอยางยง ซงเปนประเดนทควรน าไปพจารณาส าหรบพฒนาหรอปรบปรงการด าเนนการใหมประสทธภาพมากยงขน

99

ตารางท 4-8 สรปผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

ประเดน นคมอตสาหกรรมบางชน นคมอตสาหกรรมลาดกระบง

คะแนนถวงน าหนก ระดบ คะแนนถวงน าหนก ระดบ สภาพแวดลอม (Contexts) 0.48 ดมาก 0.46 ดมาก ปจจยน าเขา (Inputs) 0.95 ปานกลาง 1.00 ปานกลาง กระบวนการ (Process) 1.32 ปานกลาง 1.28 ปานกลาง ผลผลต (Products) 0.60 ปานกลาง 0.65 ปานกลาง

สรปผลการด าเนนการ 3.35 ปานกลาง 3.39 ปานกลาง ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ตามตารางท 4-8 พบวา มการด าเนนการทคลายคลงกนทงสองนคมฯ อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.35 และ 3.39 ตามล าดบ ส าหรบประเดนสภาพแวดลอม (Contexts) สถานประกอบการมการด าเนนการอยในระดบดมากทงสองนคมฯ สวนประเดนปจจยน าเขา ( Inputs) กระบวนการด าเนนงาน (Process) และผลผลต (Products) สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ทง 3 ประเดน ดงนน ผลการเปรยบเทยบแสดงใหเหนถงผลการด าเนนการในปจจบน ศกยภาพ และความพรอมของสถานประกอบการ รวมทงขอจ ากด ขอคดเหน และเสนอแนะตาง ๆ ทไดจากการเกบรวบรวมขอมลจากสถานประกอบการ และหนวยงานภาครฐทเกยวของ สามารถน ามาพฒนาและก าหนดเปนแนวทางหรอมาตรการลดควนบหรมอสองทมประสทธภาพ สอดคลองกบกฎหมายและระเบยบขอบงคบ มความเหมาะสมตามบรบทของสถานประกอบการ และสามารถน าไปปฏบตไดจรง ซงสงผลตอพนกงานและบคลากรของสถานประกอบการในการลดความเสยงจากการสมผสควนบหรลดปญหาสขภาพ สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และใชชวตประจ าวนไดอยางปกตสข

100

4.3 มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ จากการศกษาสถานการณการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง รวมทงผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ แสดงใหเหนถงความพรอมและศกยภาพในการด าเนนการของสถานประกอบการ และขอจ ากดในดานตาง ๆ ซงสามารถน ามาก าหนดเปนแนวทางการพฒนาหรอมาตรการทเหมาะสมส าหรบการน าไปปฏบตของสถานประกอบการทเกยวของกบการลดควนบหรมอสอง หรอการลดการสบบหร

การก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ผวจยไดน าผลการด าเนนการทไดจากการวเคราะห และขอมลจากการสมภาษณ รวมทงขอเสนอแนะ และขอคดเหนเกยวกบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองและการลดการสบบหรทสอดคลองกบพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 และระเบยบขอบงคบอน ๆ ทเกยวของ และมการน าการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (Swot analysis) เขามาบรณาการเพอก าหนดเปนมาตรการทมความเหมาะสมตอบรบทของสถานประกอบการและสามารถน าไปปฏบตไดจรง โดยมรายละเอยด ดงน

4.3.1 ขอเสนอแนะในประเดนทเกยวของกบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง

ในสถานประกอบการ

การศกษาวจยนไดเกบรวบรวมขอเสนอแนะและขอคดเหนจากหนวยงานภาครฐ ผบรหาร และพนกงานในสถานประกอบการทงสองนคมฯ โดยแบงออกเปนประเดนตาง ๆ ดงน

4.3.1.1 ปญหาและอปสรรค ในการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ

- การตดตอประสานงานและการขอความรวมมอจากหนวยงานราชการในการใหขอมล เกยวกบการจดการการสบบหรและการดแลสขภาพพนกงานบรษทคอนขางยาก และมความลาชาตองรอด าเนนการเปนกระบวนการตามล าดบ

- การประชาสมพนธหรอขอมลขาวสารเกยวกบสขภาพของพนกงานหรอกฎระเบยบเกยวกบเรองการสบบหรของพนกงาน ทางสถานประกอบการมกไมทราบรายละเอยด แมกระทงกฎหมาย

101

- ความประพฤต ความมกงายของพนกงาน โดยลกลอบสบบหรนอกพนทกอใหเกดความร าคาญแกผไมสบบหร เชน การไดกลนบหรตดตวผสบบหร การอดตนของทอระบายน าและรองน า เปนตน

- บหรสามารถหาซอไดงาย เชน ตามรานสะดวกซอตาง ๆ และรวมทงการน าเขามาสถานประกอบการไดงาย

- ผทสบบหร ในสถานประกอบการ มเฉพาะฝายบรหารระดบส งของสถานประกอบการ

- ผสบบหรหนาใหมเกดจากการถกชกชวนและแนะน าใหลองโดยเฉพาะผทเรมท างานใหมๆ รวมถงเมอมการสงสรรคในกลมเพอนรวมงานกมกจะมการสบบหรรวมดวยและผไมสบบหรกไดรบควนบหรดวยเชนกน

- สวนใหญพนกงานไมคอยมคนสบบหรบวกกบพนกงานมนอยจงไมเปนอปสรรคในการด าเนนการเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

4.3.1.2 ดานกฎหมาย/กฎระเบยบ/ขอบงคบ

- กฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบควรมความสอดคลองกนทงหมด และมการสนบสนน ชแนะ ใหเกดการยอมรบและประกาศใชเปนนโยบายของสถานประกอบการ

- การก าหนดชวงเวลาทใหพนกงานสบบหร เพอเปนการลดจ านวนการสบบหรของพนกงานลงได และชวยใหการสบบหรอยในพนททจดเตรยมไวใหโดยเฉพาะ

- การก าหนดเปนกฎหมายทชดเจนในการคมครองผทไดรบผลกระทบจากควนบหรมอสอง หากเปนกฎหมายทชดเจนในการคมครองสขภาพผไมสบบหรและก าหนดบทลงโทษไวอยางชดเจน สถานประกอบการจะสามารถก าหนดกฎระเบยบหรอขอบงคบไดอยางชดเจน แลน าขอกฎหมายไปก าหนดเปนขอบงคบและก าหนดบทลงโทษในสถานประกอบการนน ๆ ได

- การหามหรอไมใหมสถานทขายบหรใหพนกงานในบรเวณสถานประกอบการ - สถานประกอบการควรเนนย าเรองกฎระเบยบ การสอสารประชาสมพนธให

พนกงานรบทราบบอย ๆ

- สถานประกอบการกฎ ระเบยบ หรอขอบงคบชดเจนและสอดคลองกบกฎหมาย - สถานประกอบการมกฎระเบยบของบงคบ หามสบบหรในพนทประกอบการอยาง

เดดขาด - สถานประกอบการมกฎระเบยบหามสบบหรใกลๆ เครองจกร

102

- หนวยงานภาครฐควรรางกฎหมายและประกาศใชอยางเขมงวด เชน การไมจ าหนายบหรใหกบเดกเลกและเยาวชน และการก าหนดบทลงโทษอยางรนแรง เชน ไมสบบหรในพนททก าหนดไว

4.3.1.3 ดานการบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการ

- พนกงานมสทธในการสบบหร เฉพาะชวงเวลากอนเขางาน พกกลางวน และหลงเลกงานเทานน

- สถานประกอบการควรก าหนดนโยบายเกยวกบเรองการสบบหรของพนกงาน และออกกฎระเบยบส าหรบน าไปปฏบต โดยตองก าหนดบทลงโทษทชดเจน และเปนไปตามขอกฎหมายหลก

- สถานประกอบการยงไมมมาตรการขนเดดขาดเกยวกบลงโทษผทกระท าผด - สถานประกอบการทมผสบบหรควรมนโยบายทชดเจน เมอพบผกระท าผด เชน

การตกเตอน การออกหนงสอปรบ การตดสวสดการ การใหออก เปนตน

4.3.1.4 ดานผบรหาร/บคลากร - ควรมการใหความร และนะน าผบรหารและพนกงานในสถานประกอบการใหทราบ

ถงกฎระเบยบเกยวกบบหร และโทษและพษภยของการสบบหรและการไดรบควนบหรมอสอง - ผบรหารควรเปนแบบอยางใหกบพนกงาน โดยไมสบบหรหรอคอย ๆ ลดจ านวน

ของบหรทสบ หรอสบบหรในสถานทชดไวให และมการจดท ากจกรรมรณรงคลด ละ เลกบหรในสถานประกอบการ

- ผบรหารบางคนปฏบตเปนแบบอยางในการสบบหรไมตรงบรเวณทก าหนดไว - ผบรหารมเปาหมายชดเจน และรณรงคไมใหสบบหรในสถานประกอบการ โดย

พนกงานในสถานประกอบการปฏบตตามอยางเครงครด - ผบรหารหรอบคลากรทเกยวของควรจดกจกรรมใหความรและใหเกดการมสวนรวม

4.3.1.5 ดานความรวมมอของบคลากร - ควรก าหนดนโยบายความรวมมอระหวางบคลากรในสถานประกอบการ และ

ด าเนนการจดกจกรรม สงเสรม รณรงคดานการลด ละ เลกการสบบหร - พนกงานทสบบหรสวนใหญไมสบบหรภายในสถานประกอบการและในเวลาปฏบต - พนกงานบางสวนสบบหรบรเวณดาดฟา และไมเขามาสบบหรในพนททจดไวให

และไมมการก าหนดชวงเวลาในการสบบหรใหกบพนกงาน ท าใหพนกงานแอบไปสบบหร

103

- สถานประกอบการไมมบคคลใดสบบหร จงไมจ าเปนในการจดท าสอรณรงค สงเสรม และไมมการจดสถานทส าหรบสบบหร

4.3.1.6 ดานเครองมอ อปกรณ สอรณรงค และสถานท - สถานประกอบการควรเพมสอรณรงค การลดควนบหรไวในบรเวณพนทสบบหร

หรอเขตสบบหร - สถานประกอบการมการก าหนดเขตสบบหรทชดเจน - สถานประกอบการมการจดท าสอประชาสมพนธอยางตอเนอง และไมจดสถานท

รวมถงสงอ านวยความสะดวกใหแกผสบบหร - สถานประกอบการมการตดปายรณรงค เกยวกบการสบบหรตามบอรดตาง ๆ

รวมทงมการสอดแทรกในระหวางการฝกอบรมพนกงาน ปละ 2 ครง - สถานประกอบการมการประสานงานกบหนวยงานภายนอก เชน การจดท า

โครงการพฒนาสถานประกอบการสรางเสรมสขภาพ เปนตน

4.3.1.7 ดานการจดกจกรรมการลด ละ เลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร - การจดกจกรรมการลดการสบบหรในบางสถานประกอบการไมมการจดกจกรรมใน

ดานน เนองจากผสบบหรมจ านวนนอยมาก - การสงเสรมใหมการจดประกวดพนกงานทมสขภาพด เปนประจ าทกป และ

กจกรรมใหความรแกพนกงานเกยวกบโทษ และพษภยจากการสบบหร - สถานประกอบการควรจดกจกรรม แนะน า และใหค าปรกษาแกผสบบหรในการ

ลด ละ เลกการสบบหร - สถานประกอบการควรจดใหมการอบรมทงจากภายใน และภายนอก และสงเสรม

กจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบการสบบหร อยางนอยปละ 2 ครง - สถานประกอบการมกฎระเบยบ และเงอนไขอยางชดเจน และชแจงใหพนกงาน

ทกคนรบทราบ ตงแตเรมการสมครเขามาปฏบตงานในสถานประกอบการ

4.3.1.8 ดานการลดการสบบหร - การก าหนดพนทสบบหรควรมเพยงหนงจด และอยดานหนาประตใหญ โดยทม

การจดพนทแบบโปรง หางไกลจากจดท างาน - สถานประกอบการควรมการใหพนกงานทสบบหรเลกสบบหร โดยใหอมลกอมหรอ

เคยวหมากฝรงแทน

104

- สถานประกอบการควรลดพนทในการสบบหรลง และควรจดกจกรรมรณรงค สงเสรมในการลด ละ เลกการสบบหรใหกบพนกงาน โดยทผบรหารควรปฏบตตวเปนแบบอยาง ก าหนดนโยบาย

- สถานประกอบการมการจดกจกรรมภายในองคกรใหความรเกยวกบความอนตรายจากการสบบหรหรออยางละเอยด และวธการเลกบหรใหแกพนกงานในองคกร อกทงสะทอนใหเหนถงโทษจากการสบบหรไปยงบคคลใกลชดของพนกงาน

- สถานประกอบการมนโยบายไมรบผสบบหรเขามาท างาน และสนบสนนคาใชจายในการบ าบดผตดบหร สวนพนกงานเดมทยงสบบหรสถานประกอบการมนโยบายใหลดชวงเวลาขออนญาตไปสบบหร

4.3.1.9 ดานการสบบหรในเขตสบบหร

- เนองจากวา ในองคกรมการจดพนทในการสบบหรทชดเจนอยแลว ส าหรบพนกงานทไมปฏบตตามคอ สบบหรในททไมจดไวใหควรไดรบการลงโทษอยางเหมาะสม

- บรเวณโรงงานเปนพนทโลงอากาศถายเท และไมมเขตสบบหร อกทงพนกงานมจ านวนนอยและพนกงานสวนใหญไมสบบหร

- พนกงานสบบหรในพนทก าหนดเทานน หากฝาฝนมบทลงโทษปรบ 1,000 บาทและออกหนงสอเตอน และมการจดท าเครองหมายพนทสบบหรและบทลงโทษทชดเจน

- สถานประกอบการก าหนดพนทสบบหรใหชดเจน และพนททก าหนดตองจดอยางถกตองตามหลกกฎหมาย พระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 และมบทลงโทษขนรนแรงส าหรบผทสบบหรในเขตพนทหามสบ

- สถานประกอบการควรจดการเกยวกบสถานทสบบหรหรอเขตสบบหรใหชดเจน และเปนพนททไมกระทบตอภาพลกษณขององคกร เชน จดพนทบรเวณดานหลงโรงงาน ไมควรจดหนาโรงงาน เปนตน

- สถานประกอบการมพนทส าหรบสบบหรหรอเขตสบบหรจ านวนนอยมาก

4.3.1.10 การคมครองสขภาพพนกงานทไมสบบหร - การจดการมลพษ เชน ควนจากการสบบหรในเขตสบบหรไมควรสงผลกระทบตอ

บรเวณอน ๆ หรอบคคลทผานไปมาบรเวณนน - การจดทสบบหรไวชดเจนส าหรบผทสบบหรนน จดไดวาเปนการคมครองพนกงาน

ทไมสบบหรไมใหไดรบควนจากบหร เพราะฉะนนถากรณพนกงานทไมสบบหรไมเขาไปสถานททจดไวใหเฉพาะผทสบบหร คงจะไมไดรบผลกระทบจากการสบบหรและกเปนการคมครองอกทางหนง

105

- การจดพนทสบบหรควรจดในพนทลบตา ไมอยบรเวณทางเขา-ออก หรอพนททเปดเผยและเหนไดชด

- การจ ากดพนทสบบหร เปนการลดความเสยง ตอการรบควนบหรมอสองของผไมสบบหรในโรงงาน และไมท าใหพนกงานลมปวยและขาดงานโดยใชเหต

- การแยกบรเวณส าหรบการสบบหรอยางชดเจน และมการรกษาความสะอาดของบรเวณนนดวย

- สถานประกอบการมการปดปายแจงเตอนถงโทษของการสบบหร - สวนใหญพนกงานไมสบบหร ปญหาดานนจงไมกระทบตอผไมสบบหร จงไมมการ

คมครองสขภาพส าหรบผไมสบบหร

4.3.1.11 ดานอน ๆ - การขนภาษ ขนราคาบหร ไมไดมสวนชวยใหคนเลกบหร หากแตยงท าใหคนอยาก

สบบหรเพมมากขน - การคดสรรบคลากร มการน าเรองพฤตกรรมการสบบหรเปนเกณฑในการคดเลอก

พนกงานรวมดวย - การด าเนนการดานการลดการสบบหรท าไดคอนขางยาก เนองจากผบรหารของ

สถานประกอบการเปนผสบบหร - ควรมการจ ากดผสบบหรหนาใหม ไมขายบหรใหเดก หรอ หามไมใหเดกสบบหร

เพราะถาเดกไมสบบหรเมอโตขนกจะมความเสยงตอการตดบหรไดนอย - ควรมบทลงโทษสถานหนก ส าหรบผทสบบหรในพนทสาธารณะ ใหใกลเคยงกบ

กรณ เมาแลวขบ - นโยบายของทางผบรหารของบรษทและนโยบายของภาครฐ สามารถชวยใหผไม

สบบหรไมไดรบผลกระทบจากควนบหรมอสอง ในการสดดมกลนและไมปวยได - บทลงโทษตามกฎหมายไมมการบงคบใชอยางชดเจน - ประชาชนสวนใหญไมทราบถงอนตรายจากควนบหรมอสองทไดรบมาจากผสบ

บหร โดยคดวา ไมเปนอนตรายหรอเปนอนตรายนอยกวา - มาตรการทางสงคม เชน การท าใหบหรเปนสงทนารงเกยจ และผทสบบหรไม

สามารถน าบหรเขาสงคมได - สถานประกอบการควรใหมการด าเนนการสงเสรมกจกรรมในรปแบบอน ๆ เชน

การจดแขงกฬาในสถานประกอบการ

106

- สถานประกอบการไมมนยบายใหพนกงานสบบหรในสถานทท างาน เนองจากในบรเวณรอบโรงงานมสารเคมและวตถไวไฟเปนจ านวนมาก จงไดมการจดสถานทนอกโรงงานในการสบบหรใหกบพนกงานโดยเฉพาะ และใหสบบหรเปนเวลา

- สถาบนการศกษาควรใหความรแกเดก นกเรยน นกศกษา เรองการสบบหร ในสถานทท างาน ใหเปนขอหามปฏบต เพอเปนการปลกฝง

- หนวนงานภาครฐควรใหความร และประชาสมพนธเกยวกบสทธ และสงทผไมสบบหรหรอผรบควนบหรมอสองทควรไดรบเพอเปนการดแลผไมสบบหร

- หนวยงานภาครฐ ควรจดโครงการรณรงคเกยวกบการเลกสบบหร และใหโรงงานและบรษทมสวนรวมในการด าเนนโครงการนนดวย

- หนวยงานภาครฐ ควรออกกฎหมายการซอบบหรใหยากมากขนและไมสามารถซอไดงาย

- หนวยงานภาครฐควรปรบปรง เรองโฆษณารณรงคการสบบหร ใหเหนผลชดเจนยงขน

-มาตรการและการบงคบใชกฎหมายเรองการสบบหร ควรมความเขมงวด และมการตรวจจบจรง

4.3.2 การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (Swot analysis) ของการ

ด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

จากขอเสนอแนะและผลการสมภาษณ ผแทนของหนวยงานภาครฐ ผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ สามารถน ามาวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (Swot analysis) เพอเสนอแนะแนวทางหรอมาตรการทมความเหมาะสมกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ โดยผลการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (Swot analysis) มรายละเอยด ดงน

4.3.2.1 จดแขง

- สถานประกอบการมนโยบาย และกฎระเบยบทเครงครด สามารถควบคมและสงการตอบคลากรไดอยางเบดเสรจ

- สถานประกอบการมบคลากรส าหรบรบผดชอบงานดานการลดควนบหรมอสองโดยตรง และบคลากรดงกลาวมความรความสามารถในระดบด

107

- สถานประกอบการมความพรอมในดานทรพยากรทงดานงบประมาณ และอปกรณตาง ๆ

- สถานประกอบการมแนวทางหรอเปาหมายของการด าเนนการทชดเจน และใหความส าคญตอทรพยากรบคคลมาก

- สถานประกอบการใหความส าคญตอการด าเนนการตามกฎหมายและระเบยบปฏบตอยางเครงครด ดงนนการก าหนดนโยบาย หรอแนวทางการด าเนนการของสถานประกอบการมความสอดคลองกนกบกฎหมาย หรอระเบยบขอบงคบของประเทศ

4.3.2.2 จดออน

- สถานประกอบการไมสามารถควบคมพฤตกรรมของพนกงานในสถานประกอบการไดอยางสมบรณ

- สถานประกอบการมองคความรเกยวกบโทษและพษภยจากควนบหรมอสองเพยงเลกนอย

- สถานประกอบการไมไดมการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองและการลดการสบบหรอยางตอเนอง และจรงจง

- สถานประกอบการทไมมผสบบหรหรอมผสบบหรจ านวนนอย ไมไดมการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหร เนองจากไมมความจ าเปนมากนก

- พนกงานในสถานประกอบการสามารถน าบหรตดตวเขาไปปฏบตงานได โดยทสถานประกอบการไมไดมนโยบายในการหามน าบหรเขามาในสถานประกอบการ และไมสามารถหามสบบหรได เนองจากเปนสทธสวนบคคล

4.3.2.3 โอกาส

- สถานประกอบการมเครอขายความรวมมอทงจากภายใน เชน บรษทใกลเคยงหรอเครอขาย และภายนอก เชน หนวยงานภาครฐ สถาบนการศกษา เปนตน

- สถานประกอบการสามารถเขาถงแหลงขอมลและขอรบการสนบสนนจากหนวยงานอน ๆ ไดงาย

- สถานประกอบการสามารถด าเนนกจกรรมตาง ๆ ไดอยางกวางขวาง และเปนทสนใจหากมการด าเนนกจกรรมในดานตาง ๆ เนองจากมความพรอมทกดาน ทงบคลากร งบประมาณ และเครองมออปกรณ

108

- สถานประกอบการมการด าเนนงานทใหความส าคญกบสงคม สขภาพ และสงแวดลอม ดงนนการด าเนนงานของสถานประกอบการจงมงใหเกดความสมดลทงทางดานสขภาพกาย สขภาพจตใจ สภาพแวดลอมในการท างาน ชมชน และสงแวดลอมรอบขาง

4.3.2.4 อปสรรค

- การจดกจกรรมตาง ๆ เกยวกบการลดควนบหรมอสองมขอจ ากดดวยระยะเวลา และสภาพของงานทปฏบต

- การแกปญหาหรอการด าเนนกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองไมมความจ าเปนเรงดวนส าหรบการด าเนนการในสถานประกอบการ

- ความแตกตางของสภาพการท างานท าใหการก าหนดกจกรรมหรอแนวทางการด าเนนการกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองไมมความแนนอน

- กฎหมายเกยวกบการสบบหรหรอการคมครองสขภาพผสบบหรไมไดมการบงคบใชอยางจรงจงในสถานประกอบการ มเพยงการด าเนนการตามมาตรการ หรอนโยบายของบรษทเทานน หากมการด าเนนการทผดกฎหมายทางผประกอบการหรอผบรหารไมมอ านาจในการด าเนนการตามกฎหมายนน ๆ

4.3.3 มาตรการทเหมาะสมตอการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

จากการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (SWOT analysis) แสดงใหเหนถงปจจยภายใน (จดแขง-จดออน) และปจจยภายนอก (โอกาส-อปสรรค) ทมผลตอการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และผลการวเคราะหและสงเคราะหขอเสนอแนะจากผแทนหนวยงานภาครฐทเกยวของ ผบรหาร และพนกงานในสถานประกอบการตามประเดนตาง ๆ รวมทงผลการด าเนนการจากการตอบแบบสอบถามของผบรหารและพนกงานในสถานประกอบการของนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ จากขอมลดงกลาวสามารถก าหนดแนวทางหรอมาตรการทเหมาะสมตอการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ โดยแบงออกเปน 3 ระดบ ดงตอไปน

1. มาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน 2. มาตรการด าเนนการระยะปกต 3. มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว

โดยมรายละเอยด ดงน

109

1. มาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน

มาตรการด าเนนการในระยะเรงดวน คอ มาตรการทปรบปรงและพฒนาการด าเนนการทอยในระดบควรปรบปรง และควรปรบปรงอยางยง ไดแก ความเขาใจโทษและพษภยของควนบหรมอสอง การด าเนนการในเขตสบบหร และการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

โดยน ามาวเคราะหรวมกบจดแขง (Strength: S) ของสถานประกอบการ ไดแก การมนโยบาย และกฎระเบยบทเครงครด การควบคมและสงการตอบคลากรไดอยางเบดเสรจ การมบคลากรส าหรบรบผดชอบงานดานการลดควนบหรมอสองโดยตรง และบคลากรดงกลาวมความรความสามารถในระดบด การมความพรอมในดานทรพยากรทงดานงบประมาณ และอปกรณตาง ๆ การมแนวทางหรอเปาหมายของการด าเนนการทชดเจน และใหความส าคญตอทรพยากรบคคลมาก และการใหความส าคญตอการด าเนนการตามกฎหมายและระเบยบปฏบตอยางเครงครด

และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ไดแก การมเครอขายความรวมมอทงจากภายในและภายนอก การเขาถงแหลงขอมลและขอรบการสนบสนนจากหนวยงานอน การด าเนนกจกรรมไดอยางกวางขวาง และเปนทสนใจ และการด าเนนงานทใหความส าคญกบสงคม สขภาพ และสงแวดลอม ในการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง เพอใหเกดการยกระดบการด าเนนการใหมประสทธภาพ และสงผลดตอบคลากรของสถานประกอบการ ซงมาตรการปรบปรงการด าเนนการในระยะเรงดวน มดงน

1.1 การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหรใหกบบคลากร การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหร ไดแก กฎหมาย ระเบยบ และ

ขอบงคบเกยวกบการสบบหร การคมครองสขภาพของผไมสบบหร และผลตภณฑยาสบตาง ๆ การสรางความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของบหรชนดตาง ๆ เพอสรางความตระหนกและเกดทศนคตทดตอการลดการสบบหรและการสบบหรในสถานทตาง ๆ

แนวทางการน าไปปฏบต: - สถานประกอบการประสานขอมลหรอขอสนบสนนองคความรจากหนวนงานของ

ภาครฐทเกยวของกบบหร เชน กระทรวงสาธารณสข ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร และสถาบนการศกษา เปนตน เพอรวมจดการความรวมมอ หารอ และด าเนนการจดกจกรรมทเหมาะสมกบสภาพการท างานของสถานประกอบการนน ๆ

- สถานประกอบการด าเนนการจดท าแผนงาน/โครงการ/กจกรรม เกยวกบการสรางความร ความเขาใจ เกยวกบบหร ใหกบพนกงานในโอกาสตาง ๆ อยางนอยปละ 1 ครง โดยอาจจด

110

ในชวงสปดาหวนงดสบบหรโลก 31 พฤษภาคม ของทกป มการจดสรรงบประมาณ บคลากรผรบผดชอบอยางชดเจน และมการด าเนนการอยางตอเนอง

- สถานประกอบการมการตดตามและประเมนผลบคลากรเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบบหรเปนระยะ โดยอาจสอดแทรกเปน 1 ตวชวดหรอเกณฑการประเมนผลงานประจ าปของพนกงานในแตละรอบปงบประมาณของสถานประกอบการนน ๆ เพอแสดงใหพนกงานเหนถงความส าคญตอเรองสขภาพโดยเฉพาะ การลดการสบบหรมากยงขน

1.2 สถานทสบบหรทปลอดภยและไมสงผลกระทบ การจดสถานทสบบหรเปนหนงในประเดนส าคญของการคมครองสขภาพของผไมสบ

บหร โดยเปนการแยกผสบบหรออกจากผไมสบบหร ลดผลกระทบตอการสดดมควนทมสารพษจากควนบหรมอสอง อยางไรกตามถงแมวาสถานประกอบการทมผสบบหรจ านวนนอยหรอไมมผสบบหร อาจจะมการจดสถานทหรอมมสบบหรไวโดยทไมสงผลกระทบและกอความเดอดรอนตอบคลากรหรอกระบวนการด าเนนงานของสถานประกอบการ

แนวทางการน าไปปฏบต: - สถานประกอบการประกาศบรเวณหรอสถานทในสถานประกอบการบรเวณใด

บรเวณหนงหรอพนททงหมดของสถานประกอบการเปนเขตปลอดบหรอยางชดเจน โดยมการจดท าสญลกษณตามประกาศกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2550 เรอง สภาพและลกษณะของเขตปลอดบหร ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 และมการประชาสมพนธชแจงตอบคลากรใหรบทราบอยางทวถงโดยวธการตาง ๆ เชน ปดประกาศตามบอรดประชาสมพนธ การประชมประจ าป การประชมตามสายงาน ทาง Facebook หรอ กลม Line เปนตน

- สถานประกอบการทมการด าเนนการจดตงเขตสบบหร ใหมการด าเนนการดงตอไปน

1) เขตสบบหรไมอยบรเวณทางเขา-ออก หรอบรเวณทบคคลสญจร 2) เขตสบบหรเปนสถานททมอากาศถายเทไดสะดวก และไมกอใหเกดการรบกวน

หรอเหตเดอดรอนร าคาญแกบคคลอนจากควนบหร 3) บรเวณเขตสบบหรอาจจดใหมเกาอ หรอโตะส าหรบนงสบบหร จดใหมทเขยบหร

เพอปองกนการสกปรกและอคคภย มการจดแสดงสอรณรงคในรปแบบตาง ๆ เชน บอรดรณรงคการลดการสบบหรหรอโทษของบหร และสอรณรงคทกระตนจตส านกใหเกดการลดการสบบหร เปนตน

111

1.3 การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มวตถประสงคเพอลด

ควนบหรมอสองทไดรบมาจากการสบบหรของผสบบหร ซงเปนควนทพนออกมาทางลมหายใจ หรอจากปลายมวนบหร ซงชวยลดความเสยงตอการไดรบสมผสสารพษตาง ๆ ทมาจากควนบหร โดยกจกรรมเปนลกษณะการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน การก าหนดนโยบายและแผน การจดอบรมเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบควนบหรมอสอง การจดท าสอประชาสมพนธ การใหค าปรกษาในการเลกบหร การก าหนดเขตสบบหร การจดตงจดรบฝากบหร และการสรางแรงจงใจในการเลกบหร ทงนการจดกจกรรมสามารถแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย การก าหนดนโยบายและแผน การจดกจกรรมลดควนบหรมอสอง และการจดกจกรรมลด ละ เลกการสบบหร

แนวทางการน าไปปฏบต: - สถานประกอบการมการส ารวจพฤตกรรมของพนกงานเกยวกบการสบบหร โดยม

การสอบถามพนกงานตงแตรบเขาท างาน และเกบบนทกขอมลเกยวกบการสบบหร และส ารวจความคดเหนของพนกงานในเบองตนทงผทสบบหรและไมสบบหร

- สถานประกอบการก าหนดกรอบนโยบายการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองทชดเจน มการจดท าแผนการด าเนนงานประจ าปเกยวกบบหร มการก าหนดงบประมาณและผรบผดชอบอยางชดเจน โดยเปนแผนการด าเนนการหลก หากมการจดท าแผนงานยอย หรอโครงการตาง ๆ ตองสอดคลองและอยภายใตกรอบแผนการด าเนนการหลก

- สถานประกอบการมการสอสารสาธารณะทชดเจน ครบถวน และสามารถกระจายขอมลขาวสารไดอยางทวถง

2. มาตรการด าเนนการระยะปกต มาตรการด าเนนการระยะปกต คอ มาตรการหรอแนวทางทสถานประกอบการใชเปน

กรอบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองตามปกต ซงมงเนนใหเกดความยงยนของการด าเนนการทเกดจากการมสวนรวมของทกฝาย และสามารถด าเนนการไดอยางตอเนอง เกดทศนคตทดตอการลดการสบบหรทปราศจากการบงคบหรอใชมาตรการทเขมงวด

โดยมาตรการด าเนนการระยะปกตมงเนนการด าเนนการในประเดนทอยในระดบปานกลาง ไดแก การมผรบผดชอบ การจดสรรงบประมาณ การจดท าแผนการด าเนนการ การจดท าสอรณรงค การประชาสมพนธ การสรางแรงจงใจ การใหค าปรกษาแนะน าส าหรบผตองการเลกบหร การทบทวนและปรบปรงการด าเนนการ และความแตกตางของพฤตกรรมของพนกงานดานการสบบหรระหวางภายในและภายนอกสถานประกอบการ

112

โดยน ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) ของสถานประกอบการ ไดแก การไมสามารถควบคมพฤตกรรมของพนกงานในสถานประกอบการไดอยางสมบรณ การมองคความรเกยวกบโทษและพษภยจากควนบหรมอสองเพยงเลกนอย การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองและการลดการสบบหรทไมตอเนองและจรงจง ความจ าเปนส าหรบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหร และการน าบหรเขาไปในบรเวณสถานประกอบการไดตามสทธสวนบคคล

และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ไดแก การมเครอขายความรวมมอทงจากภายในและภายนอก การเขาถงแหลงขอมลและขอรบการสนบสนนจากหนวยงานอน การด าเนนกจกรรมไดอยางกวางขวาง และเปนทสนใจ และการด าเนนงานทใหความส าคญกบสงคม สขภาพ และสงแวดลอม ในการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง เพอใหเกดการยกระดบการด าเนนการใหมประสทธภาพ และสงผลดตอบคลากรของสถานประกอบการ ซงมาตรการด าเนนการระยะปกต มดงน

2.1 การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-

being) การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-being)

เนนการสรางเสรมสขภาพแบบองครวม (Holistic Health) โดยมงสการมสขภาพทางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ ทแขงแรง สมบรณสามารถปฏบตงานไดอยางมความสข และไมสงผลกระทบในทางลบตอสขภาพของพนกงาน การบรหารจดการทดควรใหเกดการมสวนรวมของทกฝายทตรงตามความตองการของผก าหนดนโยบายและผปฏบตโดยมลกษณะแบบ Win-Win Situation ทไดประโยชนรวมกนทง 2 ฝาย เชน การก าหนดนโยบายและแผนรวมกน การด าเนนกจกรรมทสอดคลองกบความตองการของพนกงาน ความเอาใจใสดและตอพนกงาน และการปฏบตงานดวยความเตมใจและมความสข

แนวทางการน าไปปฏบต: - สถานประกอบการส ารวจความคดเหนของพนกงาน ตามหลกความสข 8 ประการ

ในทท างาน (Happy Workplace) ของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ประกอบดวย

1) Happy Body (สขภาพด) มสขภาพแขงแรงทงกายและจตใจ เพราะมความเชอวาถามนษย มสขภาพรางกายทแขงแรงกจะมจตใจทด พรอมทจะรบมอกบ ปญหาทจะเขามาไดเปนอยางด

2) Happy Heart (น าใจงาม) มน าใจเอออาทรตอกนและกน เนองจากมความวาเชอความสขทแทจรงคอการเปนผให

113

3) Happy Society (สงคมด) มความรกสามคคเออเฟอตอชมชนทตนท างาน และพกอาศย มสงคมและสภาพแวดลอมทด เพราะเชอวาการทผคนมความเปนอยทดภายในสงคมหรอชมชน ยอมเปนพนฐานทด ท าใหผอยอาศย มความรก ความปรองดอง สามคคกน ตอกน พรอมรวมแรงรวมใจชวยกนพฒนาชมชนใหมชวตการเปนอยทดขน

4) Happy Relax (ผอนคลาย) รจกผอนคลายตอสงตาง ๆ ในการด าเนนชวต เพราะเชอวาการทคนท างานหากไมรจกสรรหาการผอนคลายใหกบตนเอง จะท าใหรางกายและจตใจเกดความเครยด อนสงผลกระทบตอหนาทการท างาน

5) Happy Brain (หาความร) มการศกษาหาความรพฒนาตนเองตลอดเวลาจากแหลงตาง ๆ น าไปสการเปนมออาชพและความมนคงกาวหนาในการท างานเพราะเชอวา ถาเราทกคนแสวงหาความรใหมๆ มาเพมพนความร และพฒนาตนเองอยสม าเสมอ กจะเปนอกหนงแรงผลกดน ชวยใหองคกรพฒนาขนดวยบคลากรทมศกยภาพ

6) Happy Soul (ทางสงบ) มความศรทธาในศาสนาและมศลธรรมในการด าเนนชวต เพราะเชอวา หลก ธรรมค าสอนของศาสนา เปนสงทจะชวยการด าเนนชวตของทกคนใหด าเนนไปในเสนทางทดได ท าใหทกคนมสต มสมาธในการท างาน สามารถรบมอกบปญหาทเขามาได ยดหลกสนบสนนใหเปนคนด คดด ท าด และมความศรทธาในคณงามความดทงปวง

7) Happy Money (ปลอดหน) มเงน รจกเกบรจกใช ไมเปนหน ปลกฝงนสยอดออม ประหยด รจกใช วธเงน ไมใชสรยสราย ใชจายแตเทาทจ าเปน ยดหลกค าสอนการด าเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง

8) Happy Family (ครอบครวด) มครอบครวทอบอนและมนคง ปลกฝงนสยรกครอบครว เพอน าไปเปนหลกการใชชวต ใหรจกความรก ความเชอมน และความศรทธาในความดงาม จงจะเกดเปนคนด ในสงคม (รกตนเอง รกครอบครว รกการงาน รกเพอน รกในสงทพอเพยง)

โดยอาจจดเปนแบบส ารวจหรอแบบสอบถามใหกบพนกงาน เพอส ารวจความตองการและความคดเหนของพนกงานในสถานประกอบการส าหรบการด าเนนการในภาพรวมเพอใหเกดการมสขภาวะ

- สถานประกอบการน าผลการส ารวจความตองการและความคดเหนของพนกงานมาวเคราะหและจดล าดบความส าคญของความตองการหรอความคดเหน และจดท าเกณฑการใหคะแนนเพอประกอบการพจารณาตดสนใจจากผมอ านาจ

- สถานประกอบการจดท าแผนการสงเสรมสขภาพในสถานประกอบการ โดยน าผลการจดล าดบความส าคญไปสแผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ ทเกยวของกบการพฒนาบคลากรหรอการด าเนนงานดานความปลอดภยของสถานประกอบการ โดยอยางนอยตองเนนประเดนในเรองการสบบหรและการคมครองสขภาพของผไมสบบหร

114

- สถานประกอบการควรก าหนดกจกรรมและด าเนนการเปนประจ าทกป โดยมการทบทวนผลการด าเนนการจากฝายบรหาร เพอปรบปรงและพฒนาผลการด าเนนกจกรรมอยางตอเนอง

- สถานประกอบการก าหนดบทลงโทษส าหรบพนกงานทฝาฝนการปฏบตเกยวกบเรองการสบบหรโดยเฉพาะ เนองจากอาจสงผลเสยตอกระบวนการผลต ความปลอดภย และทรพยากรมนษย (การสญเสยการท างาน) ดงนน สถานประกอบการควรมบทลงโทษทเขมงวด และมการบงคบใชสถานประกอบการอยางเครงครด

- สถานประกอบการตองมการประชาสมพนธ สอสาร เผยแพรขอมล อยางตรงไปตรงมา และใหพนกงานรบทราบอยางทวถงตามชองทางการสอสารตาง ๆ ของสถานประกอบการ

2.2 มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน” มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน” เปนการด าเนนการเกยวกบการให

ค าปรกษา แนะน าเกยวกบการลด ละ เลก สบบหร หรออบายมขตาง ๆ เชน สรา หรอสารเสพตด รวมทงเปนจดใหค าปรกษาเกยวกบสขภาพจต และการลดความเครยดจากการท างาน เพอสรางความมนใจใหกบพนกงานเกยวกบการดแลสขภาพของสถานประกอบการ และลดปญหาความเครยด และสขภาพของพนกงาน ซงสงผลดตอการด าเนนงาน ผลตภณฑและบรการของสถานประกอบการ

แนวทางการน าไปปฏบต: - สถานประกอบการมความมงมน และเอาใจใสตอสขภาพของพนกงาน โดยแตงตง

หรอมอบหมายหนาทใหกบสวนงานทเกยวของ เชน ฝายทรพยากรบคคล ฝายความปลอดภย หรอฝายการจดการทวไป ด าเนนการจดตง “มมเพอนคด มตรพนกงาน” โดยมการประชาสมพนธและมการด าเนนงานทเปนรปธรรม

- การด าเนนงานของ “มมเพอนคด มตรพนกงาน” มลกษณะเปนศนยใหค าปรกษาดานปญหาการท างาน ความเครยด และการลด ละ เลกบหรหรอสงเสพตด อบายมขตาง ๆ ซงศนยนจะใหค าปรกษาในเบองตนพรอมกบ เสนอแนะตอผมอ านาจในการจดกจกรรมเพอชวยเหลอหรอใหค าปรกษาตอพนกงานทมปญหาในดานตาง ๆ รวมถงการพยายามใหผตดบหรเลกบหรอยางเดดขาด

- “มมเพอนคด มตรพนกงาน” ตองไดรบการสนบสนนจากผมอ านาจในสถานประกอบการเกยวกบกจกรรมททางศนยเสนอแนะ และสนบสนนตามความจ าเปน เรงดวนของสถานประกอบการ ซงเปนกลไกส าคญในการผลกดนใหสถานประกอบการเปนองคกรสขภาวะ ตามหลกความสข 8 ประการ (Happy Workplace)

115

3. มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว คอ มาตรการหรอแนวทางทสงผลในระยะยาว

หรอในอนาคต ซงเปนมาตรการทมงเนนการสรางความรความเขาใจ การปรบเปลยนพฤตกรรม การสรางทศนคตและความตระหนก ใหกบพนกงานในสถานประกอบการ ทเหนความส าคญของสขภาพ โดยการลด ละ เลกการสบบหร ซงอาจกลาวไดวา เปนมาตรการทตอเนองจากมาตรการด าเนนการระยะปกต ทมการด าเนนงานอยางเปนระบบ สอดคลองกบความตองการของทกฝาย และมการทบทวนและปรบปรงอยางสม าเสมอ กลไกส าคญของมาตรการน คอ ผบรหาร และการตดตามประเมนผล

ดงนน มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาวมงเนนการด าเนนการทอยในระดบด ไดแก ความใสใจและความงมนของผบรหารในการด าเนนการเกยวกบบหรในสถานประกอบการ การบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎระเบยบ และมาตรการในสถานประกอบการของพนกงาน

โดยน ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) ของสถานประกอบการ ไดแก การไมสามารถควบคมพฤตกรรมของพนกงานในสถานประกอบการไดอยางสมบรณ การมองคความรเกยวกบโทษและพษภยจากควนบหรมอสองเพยงเลกนอย การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองและการลดการสบบหรทไมตอเนองและจรงจง ความจ าเปนส าหรบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหร และการน าบหรเขาไปในบรเวณสถานประกอบการไดตามสทธสวนบคคล

และอปสรรค (Threat: T) ของสถานประกอบการ ไดแก การจดกจกรรมตาง ๆ เกยวกบการลดควนบหรมอสองมขอจ ากดดวยระยะเวลา และสภาพของงานทปฏบต การแกปญหาหรอการด าเนนกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองไมมความจ าเปนเรงดวน ความแตกตางของสภาพการท างานท าใหการก าหนดกจกรรมหรอแนวทางการด าเนนการกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองไมมความแนนอน และกฎหมายเกยวกบการสบบหรหรอการคมครองสขภาพผสบบหรไมไดมการบงคบใชอยางจรงจงในสถานประกอบการ หากมการด าเนนการทผดกฎหมายทางผประกอบการหรอผบรหารไมมอ านาจในการด าเนนการตามกฎหมายนน ๆ ซงมาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว มดงน

3.1 การก าหนดนโยบายดานสขภาพทชดเจนของผบรหาร กลไกการด าเนนการในระยะยาวทมความส าคญ คอ การก าหนดนโยบายของผบรหาร

ทมความชดเจน เพอแสดงถงความมงมนของผบรหารในดานนน ๆ โดยทการด าเนนการดานการสบบหรในสถานประกอบหากมการก าหนดนโยบายทชดเจน และจรงจง สามารถท าใหการด าเนนการม

116

ประสทธภาพเปนอยางมาก เนองจากนโยบายหรอขอก าหนดจากผบรหารในสถานประกอบการสงผลโดยตรงตอการปฏบตงานของพนกงานเปนอยางมาก ดงนน เพอใหเกดความยงยนของการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ การก าหนดนโยบายดานสขภาพจากผบรหารจงควรรอบคอบ และครอบคลมในประเดนตาง ๆ และสามารถน าไปสการปฏบตไดอยางแทจรง

แนวทางการน าไปปฏบต: - ผบรหารของสถานประกอบการมความมงมนและใสใจในดานสขภาพของพนกงาน

อยางแทจรง โดยก าหนดนโยบาย ขอปฏบต หรอขอบงคบของสถานประกอบการทเกยวของกบดานสขภาพองครวม ซงรวมถงการลดการสบบหร และสงเสพตดของพนกงาน

- ขอปฏบตของพนกงานในสถานประกอบการ ตองสอดคลองกบกรอบนโยบายทผบรหารก าหนด และมการน าไปปฏบตในขนตอนตาง ๆ อยางถกตอง สามารถยดหยนไดในบางกรณ

- สถานประกอบการมการก าหนดงบประมาณในดานสขภาพอยางเหมาะสม และตอเนอง รวมทงก าหนดหนาทของบคลากร สนบสนนเครองมอ อปกรณ และสถานทในการด าเนนกจกรรมดงกลาว โดยไมกระทบกบกระบวนการด าเนนงานหลกของสถานประกอบการ

- เมอมการสรปผลการด าเนนงาน และทบทวนผลการด าเนนงานประจ าป ผบรหารควรใหความส าคญตอประเดนดานสขภาพของพนกงาน รวมทงมการพฒนาและปรบปรงอยางตอเนองเมอพบปญหา อปสรรค และขอจ ากด

3.2 การสรางความตระหนก และทศนคตทดในการลด ละ เลกการสบบหร การปรบเปลยนพฤตกรรม ความเชอ และทศนคตของบคคลทมพฤตกรรมสบบหร

ตองใชเวลาในการด าเนนการพอสมควร ดงนนการด าเนนการเพยงแคระยะเวลาสน ๆ อาจไมสามารถแสดงผลส าเรจของการด าเนนการ การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในระยะตาง ๆ จงมความส าคญ ตอการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ซงเรมจากมาตรการขนเดดขาดทมาจากการก าหนดนโยบาย ขอปฏบต หรอขอบงคบของสถานประกอบการกอใหเกดการปฏบตตามอยางหลกเลยงไมได อยางไรกตามเมอมการปฏบตอยางตอเนองจะสงผลใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมสวนบคคล โดยไดรบแรงกระตนจากสงคม การรบร และการประเมนผลทเกดขนดวยตนเอง

มาตรการน จงเนนในการสรางความรความเขาใจ ความเชอ แรงกระตนทางสงคม การรบรสงทเกดขนดวยตนเอง และการทดแทนดวยสงอน ซงประกอบดวยกจกรรมเชงรก และเชงรบ

117

แนวทางการน าไปปฏบต: - บคลากรทไดรบมอบหมายในการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสองของสถาน

ประกอบการ แตงตงคณะท างาน และเครอขายการด าเนนงานจากพนกงาน เพอเปนกลไกในการขบเคลอนกจกรรมไปสพนกงานทปฏบตงานในฝายตาง ๆ อยางทวถง

- การจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรระหวางผทสบบหรและสามารถเลกบหรได กบผทตองการเลกสบบหร ซงสงผลใหเกดการแนะน า การใหค าปรกษาในเรองเทคนค และวธการตาง ๆ ทสามารถปฏบตไดจรง โดยมผเชยวชาญเขามารวมแลกเปลยนเรยนรดวย โดยกจกรรมดงกลาว อาจจดขนปละ 2 ครง หรอตามความสะดวกของคณะท างาน

- สถานประกอบการมกจกรรมสรางแรงจงใจใหกบผทสามารถลดบหร และผมสขภาพดจากการปฏบต เพอไมใหเกดความแตกตางระหวางผทไมสบบหร และผทตองการเลกสบบหร สถานประกอบการจงตองก าหนดกรอบหรอเกณฑทชดเจน สามารถเสรมแรงระหวางกนและกน ท าใหผทตองการเลกสบบหรเกดความตระหนกมากขน และมแรงจงใจในการเลกบหรมากยงขน อยางไรกตามผทเขารวมโครงการลด ละ เลกบหรของสถานประกอบการทกคนควรไดรบแรงจงใจอยางทวถง

- เมอมผเลกสบบหรไดในแตละป สถานประกอบการอาจมการจดกจกรรมการท าสตยาบนหรอกลาวค าปฏญาณตนในการเลกสบบหร โดยอาจเชญครอบครว หรอญาตเขารวมในกจกรรมดงกลาว เพอสรางความมนใจตอผเขารวมโครงการมากยงขน โดยอาจจดในชวงสปดาหวนงดสบบหรโลก 31 พฤษภาคม ของทกป

3.3 การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการอยางเครงครด การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการเปนกลไกการขบเคลอนแผนการ

ด าเนนงาน โครงการ หรอกจกรรมตาง ๆ เพอใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดไว โดยการตดตามและประเมนผลสามารถน าผลการด าเนนการทผานมามาวเคราะห และรวบรวมขอมลปญหา อปสรรค และดานอน ๆ ส าหรบน ามาแกไข ปรบปรง พฒนา หรอปรบเปลยนวธการทมประสทธภาพมากยงขน ส าหรบการตดตาม และประเมนผลการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการนน ควรมการด าเนนการอยางจรงจง และตอเนอง และไดรบความสนใจและความส าคญจากผบรหารของสถานประกอบการ

แนวทางการน าไปปฏบต: - คณะท างานดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ก าหนดวธการ

ประเมนผลทสอดคลองกบวตถประสงคของกจกรรมทกกจกรรม และน าไปประเมนผลการด าเนนงานของกจกรรมนน ๆ รวมทงมการประเมนผลการด าเนนกจกรรมในภาพรวมของการปฏบต ซงอาจใชทฤษฎระบบ (I-P-O) เปนกรอบในการประเมน ตวอยางเชน

118

1) Input: I (ปจจยน าเขา) ส าหรบประเมนผลการด าเนนงานดานบคลากร งบประมาณ เครองมอ วสดอปกรณ และการจดการ เชน ผบรหาร การจดสรรงบประมาณ การก าหนดบทบาทหนาทและผรบผดชอบ เปนตน

2) Process: P (กระบวนการด าเนนงาน) ส าหรบประเมนการจดกจกรรมหรอโครงการตาง ๆ รวมทงการก าหนดแผนงาน โครงการ หรอกจกรรม และน าไปปฏบต

3) Output: O (ผลลพธ) ส าหรบประเมนผลการด าเนนการตามขนตอนตาง ๆ โดยผลลพธอาจมลกษณะเชงปรมาณ (ผลการด าเนนการทสามารถวดคาหรอประเมนคาได เชน ระดบความร คาใชจายในครวเรอน จ านวนครงการสบบหรลดลง เปนตน) และเชงคณภาพ (ผลการด าเนนการทมลกษณะเปนนามธรรม เชน ความสขของครอบครวทเพมมากขน ความสมพนธระหวางครอบครวและบคคลรอบขาง เปนตน)

กรอบการประเมนดงกลาว สามารถแสดงถงผลการด าเนนการไดดานตาง ๆ อยางงาย เหมาะส าหรบการประเมนผลการด าเนนการทวไป เพอน าไปพฒนาหรอปรบปรงใหเกดความสอดคลองมากยงขน

- ก าหนดระยะเวลาการตดตาม และประเมนผล ออกเปน 3 ระดบ ไดแก 1) การตดตาม และประเมนผลระดบโครงการ/กจกรรม เปนการตดตามและ

ประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ/กจกรรมเกยวกบบหรทสถานประกอบการจดขน โดยประเมนผลหลงเสรจสนการด าเนนการกจกรรมทกครง

2) การตดตาม และประเมนผลระดบแผนงาน เปนการตดตามและประเมนแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอทเกยวของในระยตาง ๆ (ระยะเรงดวน ระยะปกต และระยะยาว) โดยก าหนดการประเมนเปนไตรมาส หรอทก 6 เดอน

3) การตดตาม และประเมนผลระดบพฤตกรรม เปนการตดตามและประเมนผลการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผประสงคลดการสบบหร โดยประเมนจากการสงเกตพฤตกรรม การสอบถามเปนระยะ หรอการถอดบทเรยนจากการจดกจกรรมทเกยวของ เพอประเมนผลส าเรจของแผนงานและกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

การตดตาม และประเมนผลดงกลาว ใหผบรหารเปนผทบทวนผลการด าเนนการในระดบแผนงาน และระดบพฤตกรรม หรออาจครบทง 3 ระดบ เพอแสดงใหเหนถงความมงมนในการแกไขปญหาจากฝายบรหารของสถานประกอบการอยางแทจรง

119

ดงนน มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ สามารถแบงออกเปน 3 ระยะ 8 มาตรการ ดงน

1. มาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน มาตรการด าเนนการในระยะเรงดวน ประกอบดวย 3 มาตรการ ไดแก

1.1 การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหรใหกบบคลากร 1.2 สถานทสบบหรทปลอดภยและไมสงผลกระทบ 1.3 การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

2. มาตรการด าเนนการระยะปกต มาตรการด าเนนการระยะปกต ประกอบดวย 2 มาตรการ ไดแก

2.1 การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-being) 2.2 มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน”

3. มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว ประกอบดวย 3 มาตรการ ไดแก

3.1 การก าหนดนโยบายดานสขภาพทชดเจนของผบรหาร 3.2 การสรางความตระหนก และทศนคตทดในการลด ละ เลกการสบบหร 3.3 การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการอยางเครงครด

โดยมาตรการทง 8 มาตรการดงกลาวขางตน ไดเสนอแนะแนวทางการน าไปปฏบตซง

สถานประกอบการสามารถเลอกมาตรการในระยะตาง ๆ หรอเลอกเฉพาะบางมาตรการทมความเหมาะสมกบบรบทของสถานประกอบการ เพอใหการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองมประสทธภาพมากทสด

120

บทท 5

สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาวจยเรอง “มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ: กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร” ซงไดท าการวเคราะหขอมลเชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพตามวธการศกษา สามารถสรปผลการศกษา และอภปรายผลการศกษา รวมทงขอเสนอแนะส าหรบการศกษาวจยในภายหนา และการน าผลการศกษาไปปฏบต โดยมรายละเอยด ดงน

5.1 สรปผลการศกษา

5.1.1 สรปผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

5.1.1.1 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในภาพรวมของนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

1) สรปผลการด าเนนการตามประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มการด าเนนการอยในระดบดมาก โดยทสถานประกอบการตาง ๆ มการก าหนดกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหรตามกรอบและกฎหมายของประเทศไทย กฎหมายทมการน ามาใชหลก ๆ คอ พระราชบญญตคมครองสขภาพผไมสบบหร พ.ศ. 2535 และพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 และสถานประกอบการและส านกงานการนคมอตสาหกรรมมการก าหนดกฎระเบยบ และขอบงคบในการลดควนบหรมอสองตามกฎหมาย และนโยบายของภาครฐ โดยการก าหนดสถานทส าหรบผสบบหรใหอยภายนอกอาคาร และมปายบอกใหทราบวาเปนพนทสบบหรชดเจน เพอเปนการคมครองสขภาพแกผทไมสบบหร

2) สรปผลการด าเนนการประเดนปจจยน าเขา (Input) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยท

121

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร ความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร ความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร บคลากรทรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก การมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสอง การจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการก าหนดกฎเกณฑ หรอมาตรการ นโยบายส าหรบด าเนนการในสถานประกอบการ ผบรหารมความเอาใจใสและใหความส าคญตอการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มบคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการ มการจดสรรรงบประมาณส าหรบด าเนนการกจกรรมพอสมควร และมการจดท าสอรณรงคการงดสบบหร และสถานทส าหรบสบบหรส าหรบสถานประกอบการบางแหง

3) สรปผลการด าเนนการประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบดมาก ไดแก การจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร การควบคมพนกงานใหสบบหรในบรเวณทจดให การจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร และการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร การมบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร การประชาสมพนธใหกบพนกงานทราบเกยวกบมาตรการตาง ๆ และกจกรรมลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก การมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร การใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร การประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน และการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง ไดแก การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร

122

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรงอยางยง ไดแก การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนพนกงาน

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการจดกจกรรมทเกยวของกบบหรใหกบพนกงานพอสมควร รวมทงมการด าเนนการทสอดคลองและเปนไปตามกฎหมายหรอกฎระเบยบทเกยวของกบการสบบหรในสถานทตาง ๆ อยางไรกตามการด าเนนการในสถานทสบบหรยงไมมกจกรรมหรอการปฏบตทถกตองตามหลกวชาการ เชน ไมมปายหรอสอรณรงคเกยวกบบหร หรอการจดสถานทในจดทไมใชทางเขา-ออกของสถานประกอบการ เปนตน

4) สรปผลการด าเนนการตามประเดนผลผลต (Products) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสอง การบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการ ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก ความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร และความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรระหวางภายในและภายนอกสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง ไดแก ความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ พบวา การปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการของพนกงาน รวมทงการบงคบใชมาตรการตาง ๆ สามารถด าเนนการไดเปนอยางด พนกงานใหความรวมมอกบสถานประกอบการพอสมควร อยางไรกตามควรพฒนาและเรงด าเนนการเกยวกบการใหความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของควนบหรมอสองส าหรบผบรหารและบคลากรในสถานประกอบการ

5.1.1.2 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมบางชน 1) สรปผลการด าเนนการตามประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย

กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มการด าเนนการอยในระดบดมาก สถานประกอบการตาง ๆ มการก าหนดกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการ

123

ลดควนบหรมอสองหรอการลดการสบบหรตามกรอบและกฎหมายของประเทศไทย และสถานประกอบการมการจดโครงการ/กจกรรมทเกยวของกบการลดการสบบหรในสถานประกอบการ รวมทงสถานประกอบการทเนนในเรองความปลอดภยในการท างานจะมกฎระเบยบทคอนขางเครงครด เชน การไมอนญาตใหสบบหรในบรเวณทท างาน เปนตน สวนใหญสถานประกอบการทราบถง กฎระเบยบ ขอบงคบหรอกฎหมายเกยวกบการลดการสบบหรในสถานประกอบการและการคมครองสขภาพผไมสบบหร

2) สรปผลการด าเนนการตามประเดนปจจยน าเขา (Input) พบวา การด าเนนการของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน มการด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวช วดท มการด า เนนการอย ในระดบดมาก ไดแก การจดท าส อรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร ความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหร ความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหร การมบคลากรทรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดการสบบหรและการลดควนบหรมอสอง และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก สถานประกอบการมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง การจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง

ซ งการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการจดท า สอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหรของพนกงาน การก าหนดมาตรการส าหรบการสบบหรของพนกงาน ความเอาใจใสมงมนของผบรหาร การก าหนดบคลากรทรบผดชอบ การจดสรรงบประมาณ และความพรอมของสถานประกอบการสามารถด าเนนการไดเปนอยางด

3) สรปผลการด าเนนการตามประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบดมาก ไดแก การจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร การจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร การควบคมพนกงานใหสบบหรในบรเวณทจดให การมบทลงโทษหรอตกเตอนพนกงานทฝาฝน

124

มาตรการเกยวกบการสบบหร หรอพนทหามสบบหร การประชาสมพนธใหกบพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดการสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก การมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร การใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร การประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสอง และการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง ไดแก การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรงอยางยง ไดแก การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนพนกงาน

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการจดกจกรรมการรณรงคใหมการสบบหรในสถานททจดให มการจดกจกรรมสงเสรมและรณรงคในการลด ละ เลกหารสบบหรใหกบพนกงาน รวมทงการด าเนนการในดานอน ๆ ทเกยวของ เชน การใหค าปรกษา แนะน าส าหรบผตองการเลกสบบหร อยางไรกตามการจดกจกรรมควรมการพฒนาและปรบปรงใหมประสทธภาพมากยงขน รวมทงการด าเนนการในเขตสบบหรทควรมการพฒนาและด าเนนการใหสอดคลองกบวธปฏบตเชนกน

4) สรปผลการด าเนนการตามประเดนผลผลต (Products) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสอง การบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ ประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก ความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร ความรความเขาในเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน และความแตกตางของพฤตกรรมการสบบหรระหวางภายในและภายนอกสถานประกอบการ

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ พนกงานในสถานประกอบการมการปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการของสถานประกอบการเปนอยางด รวมทงการบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการแสดงใหเหนถงประสทธภาพในการบงคบใชมาตรการ ส าหรบความรความ

125

เขาใจเกยวกบโทษและพษภยของควนบหรมอสองของผบรหารและพนกงานเปนไปในทศทางเดยวกนและมความรในระดบหนง ซงอาจตองมการเพมหรอยกระดบองคความรในเรองดงกลาว

5.1.1.3 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในนคม

อตสาหกรรมลาดกระบง 1) สรปผลการด าเนนการตามประเดนสภาพแวดลอม (Context) พบวา นโยบาย

กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการอยในระดบดมาก ซงการด าเนนการตามมาตรการ หรอระเบยบขอบงคบของสถานประกอบการและส านกงานการนคมอตสาหกรรมมกเปนไปตามกฎหมาย เพราะสถานประกอบการใหความส าคญกบการด าเนนการภายในสถานประกอบการอยางเปดเผยและถกตองตามกฎหมาย

2) สรปผลการด าเนนการตามประเดนปจจยน าเขา (Input) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบงอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร สถานประกอบการมการก าหนดใหมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสอง ผบรหารของสถานประกอบการมความใสใจ มงมนในการลดปญหาการสบบหรและคมครองสขภาพผไมสบบหร และการจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอลดการสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก การมมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ บคลากรทไดรบมอบหมายใหรบผดชอบมความรความสามารถเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสอง และความพรอมของสถานประกอบการในการปฏบตตามมาตรการ

ซงการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการก าหนดเปนนโยบายและมาตรการของผประกอบการแตละแหงใหเปนไปตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผทไมสบบหรของสถานประกอบการ ผประกอบการสวนใหญมการก าหนดพนทส าหรบสบบหรอยภายนอกอาคาร ผบรหารของสถานประกอบการสวนใหญมความมงเนนในเรองการด าเนนการตามทกฎหมายก าหนดเปนหลก และความเสยหายทสงผลกระทบตอการด าเนนงานและผลประกอบการของสถาน มการจดสรรงบประมาณเพยงพอในการด าเนนการ และการประชาสมพนธใหลดการสบบหรดวยการใชสอในลกษณะการใหความรเกยวกบโทษและภยจากการสบบหรทมตอสขภาพของผสบบหร

126

3) สรปผลการด าเนนการตามประเดนกระบวนการด าเนนงาน (Process) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบงอยในระดบปานกลาง โดยท

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบดมาก ไดแก การควบคมใหพนกงานสบบหรในบรเวณทจดให และการจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การด าเนนการในลกษณะของการจดกจกรรมดานการรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร การมบทลงโทษหรอตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหร หรอพนทหามสบบหร การประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบในการลดการสบบหร การจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก การมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสอง การปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร การสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหร การใหค าปรกษาแนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร การประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน และการทบทวน และตรวจสอบมาตรการลดควนบหรมอสอง

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง ไดแก การด าเนนการจดสถานทในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรงอยางยง ไดแก กจกรรมดานการลดควนบหรมอสอง และการด าเนนการจดสถานทในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของพนกงาน

ซงผลการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ มการก าหนดพนทสบบหรภายนอกอาคาร ก าหนดชวงเวลาในการสบบหร และการก าหนดบทลงโทษส าหรบผฝาฝน ไมสบบหรในพนททก าหนดหรอนอกเวลาทก าหนด ซงมาตรการดงกลาวไดก าหนดและแจงใหพนกงานทราบตงแตเรมเขามาเปนพนกงาน นอกจากนมเพยงการประชาสมพนธโดยผานการจดบอรดรณรงคใหลดการสบบหร และมไดมการจดกจกรรมเฉพาะส าหรบรณรงคหรอสรางแรงจงใจในการลดควนบหรมอสอง หรอกจกรรมในการลดการสบบหรแตอยางใด ส าหรบการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสองนน สถานประกอบการมการทบทวนเมอมกฎหมายใหม ๆ ทเกยวของเพมขนมา โดยบคลากรผรบผดชอบเปนผด าเนนการ

4) สรปผลการด าเนนการตามประเดนผลผลต (Products) พบวา การด าเนนการในภาพรวมของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบงอยในระดบปานกลาง โดยท

127

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ไดแก การปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ และการปฏบตตามกฎ ระเบยบ และมาตรการลดควนบหรมอสอง และประสทธภาพโดยรวมของมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบปานกลาง ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของผบรหาร การมพฤตกรรมการสบบหรระหวางการสบบหรในสถานประกอบการและนอกสถานประกอบการทแตกตางกน และการบงคบใชมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน

ซงผลการด าเนนการของสถานประกอบการสวนใหญ สงผลตอพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน โดยเกดจากการลดจ านวนพนทสบบหรใหเหลอนอยลง และก าหนดชวงเวลาในการสบบหรท าใหใหพนกงานลดจ านวนครงในการสบบหรลง นอกจากนนการก าหนดบทลงโทษผท ไมปฏบตตามสงผลใหพนกงานมพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานลดลงแมจะไมมากนก เพราะถกจ ากดพนทและเวลา และสงผลตอรายไดของพนกงานหากไมปฏบตตาม

5.1.2 สรปผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวาง

สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

สรปผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถาน

ประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ซงประกอบดวย ตวชวดจ านวนทงสน 32 ตวชวด พบวา ตวชวดทมผลการด าเนนการทคลายคลงกน มจ านวนทงสน 22 ตวชวด และตวชวดทมผลการด าเนนการทแตกตางกน มจ านวนทงสน 10 ตวชวด โดยทผลการด าเนนการของสถานประกอบการทงสองนคมฯ เปนไปในทศทางเดยวกน ทง 32 ตวชวด

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบด ถงดมาก ประกอบดวย ตวชวด 9 ตวชวด ไดแก 1) การมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสอง 2) การควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดใหเทานน 3) การจดสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร 4) การจดท าสอรณรงคประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร 5) การจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 6) การประชาสมพนธใหพนกงานทราบถงกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงาน 7) การจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร 8) การมบทลงโทษ

128

หรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหร และ 9) การจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร

ตวชวดทมการด าเนนการอยในระดบควรปรบปรงอยางย ง ถงควรปรบปรง ประกอบดวย ตวชวด 4 ตวชวด ไดแก 1) การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของผบรหาร 2) การด าเนนการในเขตสบบหรของสถานประกอบการจากความคดเหนของพนกงาน 3) ความเขาใจโทษ และพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน และ 4) การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

ดงนน ผลการเปรยบเทยบการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบง พบวา สถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชนมผลการด าเนนการทดกวาสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมลาดกระบงในบางประเดน และบางตวชวด ซงผลการด าเนนการมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

5.1.3 สรปมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ทมาจากการวเคราะห

สงเคราะหขอมลดานตาง ๆ จากการด าเนนการในปจจบน ขอเสนอแนะ และการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของสถานประกอบการ สามารถแสดงมาตรการทเหมาะสมและสามารถน าไปปฏบตไดจรง โดยมรายละเอยด ดงน

1) มาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน มาตรการด าเนนการในระยะเรงดวน คอ มาตรการทปรบปรงและพฒนาการด าเนนการ

ทอยในระดบควรปรบปรง และควรปรบปรงอยางยง มาวเคราะหรวมกบจดแขง (Strength: S) และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปนมาตรการได 3 มาตรการ ประกอบดวย

1.1) การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหรใหกบบคลากร การพฒนาและสงเสรมองคความรเกยวกบบหร ไดแก กฎหมาย ระเบยบ และ

ขอบงคบเกยวกบการสบบหร การคมครองสขภาพของผไมสบบหร และผลตภณฑยาสบตาง ๆ การสรางความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของบหรชนดตาง ๆ เพอสรางความตระหนกและเกดทศนคตทดตอการลดการสบบหรและการสบบหรในสถานทตาง ๆ

129

1.2) สถานทสบบหรทปลอดภยและไมสงผลกระทบ การจดสถานทสบบหรเปนหนงในประเดนส าคญของการคมครองสขภาพของผไมสบ

บหร โดยเปนการแยกผสบบหรออกจากผไมสบบหร ลดผลกระทบตอการสดดมควนทมสารพษจากควนบหรมอสอง อยางไรกตามถงแมวาสถานประกอบการทมผสบบหรจ านวนนอยหรอไมมผสบบหร อาจจะมการจดสถานทหรอมมสบบหรไวโดยทไมสงผลกระทบและกอความเดอดรอนตอบคลากรหรอกระบวนการด าเนนงานของสถานประกอบการ

1.3) การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ การจดกจกรรมการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ มวตถประสงคเพอลด

ควนบหรมอสองทไดรบมาจากการสบบหรของผสบบหร ซงเปนควนทพนออกมาทางลมหายใจ หรอจากปลายมวนบหร ซงชวยลดความเสยงตอการไดรบสมผสสารพษตาง ๆ ทมาจากควนบหร โดยกจกรรมเปนลกษณะการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน การก าหนดนโยบายและแผน การจดอบรมเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบควนบหรมอสอง การจดท าสอประชาสมพนธ การใหค าปรกษาในการเลกบหร การก าหนดเขตสบบหร การจดตงจดรบฝากบหร และการสรางแรงจงใจในการเลกบหร ทงนการจดกจกรรมสามารถแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย การก าหนดนโยบายและแผน การจดกจกรรมลดควนบหรมอสอง และการจดกจกรรมลด ละ เลกการสบบหร

2) มาตรการด าเนนการระยะปกต มาตรการด าเนนการระยะปกต คอ มาตรการหรอแนวทางทสถานประกอบการใชเปน

กรอบการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองตามปกต ซงมงเนนใหเกดความยงยนของการด าเนนการทเกดจากการมสวนรวมของทกฝาย และสามารถด าเนนการไดอยางตอเนอง เกดทศนคตทดตอการลดการสบบหรทปราศจากการบงคบหรอใชมาตรการทเขมงวด โดยมงเนนการด าเนนการในประเดนทอยในระดบปานกลาง น ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) ของสถานประกอบการ และโอกาส (Opportunities: O) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปนมาตรการได 2 มาตรการ ประกอบดวย

2.1) การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-being) การบรหารจดการของสถานประกอบการเพอใหเกดการมสขภาวะ (Well-being)

เนนการสรางเสรมสขภาพแบบองครวม (Holistic Health) โดยมงสการมสขภาพทางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ ทแขงแรง สมบรณสามารถปฏบตงานไดอยางมความสข และไมสงผลกระทบในทางลบตอสขภาพของพนกงาน การบรหารจดการทดควรใหเกดการมสวนรวมของทกฝายทตรงตามความตองการของผก าหนดนโยบายและผปฏบตโดยมลกษณะแบบ Win-Win Situation ทไดประโยชนรวมกนทง 2 ฝาย เชน การก าหนดนโยบายและแผนรวมกน การด าเนนกจกรรมทสอดคลองกบความ

130

ตองการของพนกงาน ความเอาใจใสดและตอพนกงาน และการปฏบตงานดวยความเตมใจและมความสข

2.2) มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน” มาตรการ “มมเพอนคคด มตรพนกงาน” เปนการด าเนนการเกยวกบการให

ค าปรกษา แนะน าเกยวกบการลด ละ เลก สบบหร หรออบายมขตาง ๆ เชน สรา หรอสารเสพตด รวมทงเปนจดใหค าปรกษาเกยวกบสขภาพจต และการลดความเครยดจากการท างาน เพอสรางความมนใจใหกบพนกงานเกยวกบการดแลสขภาพของสถานประกอบการ และลดปญหาความเครยด และสขภาพของพนกงาน ซงสงผลดตอการด าเนนงาน ผลตภณฑและบรการของสถานประกอบการ

3) มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว มาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว คอ มาตรการหรอแนวทางทสงผลในระยะยาว

หรอในอนาคต ซงเปนมาตรการทมงเนนการสรางความรความเขาใจ การปรบเปลยนพฤตกรรม การสรางทศนคตและความตระหนก ใหกบพนกงานในสถานประกอบการ ทเหนความส าคญของสขภาพ โดยการลด ละ เลกการสบบหร ซงอาจกลาวไดวา เปนมาตรการทตอเนองจากมาตรการด าเนนการระยะปกต ทมการด าเนนงานอยางเปนระบบ สอดคลองกบความตองการของทกฝาย และมการทบทวนและปรบปรงอยางสม าเสมอ กลไกส าคญของมาตรการน คอ ผบรหาร และการตดตามประเมนผล โดยมงเนนการด าเนนการทอยในระดบด น ามาวเคราะหรวมกบจดออน (Weak: W) และอปสรรค (Threat: T) ของสถานประกอบการ ซงสามารถก าหนดเปนมาตรการได 3 มาตรการ ประกอบดวย

3.1) การก าหนดนโยบายดานสขภาพทชดเจนของผบรหาร กลไกการด าเนนการในระยะยาวทมความส าคญ คอ การก าหนดนโยบายของ

ผบรหารทมความชดเจน เพอแสดงถงความมงมนของผบรหารในดานนน ๆ โดยทการด าเนนการดานการสบบหรในสถานประกอบหากมการก าหนดนโยบายทชดเจน และจรงจง สามารถท าใหการด าเนนการมประสทธภาพเปนอยางมาก เนองจากนโยบายหรอขอก าหนดจากผบรหารในสถานประกอบการสงผลโดยตรงตอการปฏบตงานของพนกงานเปนอยางมาก ดงนน เพอใหเกดความยงยนของการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ การก าหนดนโยบายดานสขภาพจากผบรหารจงควรรอบคอบ และครอบคลมในประเดนตาง ๆ และสามารถน าไปสการปฏบตไดอยางแทจรง

3.2) การสรางความตระหนก และทศนคตทดในการลด ละ เลกการสบบหร การปรบเปลยนพฤตกรรม ความเชอ และทศนคตของบคคลทมพฤตกรรมสบบหร

ตองใชเวลาในการด าเนนการพอสมควร ดงนนการด าเนนการเพยงแคระยะเวลาสน ๆ อาจไมสามารถ

131

แสดงผลส าเรจของการด าเนนการ การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในระยะตาง ๆ จงมความส าคญ ตอการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ซงเรมจากมาตรการขนเดดขาดทมาจากการก าหนดนโยบาย ขอปฏบต หรอขอบงคบของสถานประกอบการกอใหเกดการปฏบตตามอยางหลกเลยงไมได อยางไรกตามเมอมการปฏบตอยางตอเนองจะสงผลใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมสวนบคคล โดยไดรบแรงกระตนจากสงคม การรบร และการประเมนผลทเกดขนดวยตนเอง

3.3) การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการอยางเครงครด การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการเปนกลไกการขบเคลอนแผนการ

ด าเนนงาน โครงการ หรอกจกรรมตาง ๆ เพอใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดไว โดยการตดตามและประเมนผลสามารถน าผลการด าเนนการทผานมามาวเคราะห และรวบรวมขอมลปญหา อปสรรค และดานอน ๆ ส าหรบน ามาแกไข ปรบปรง พฒนา หรอปรบเปลยนวธการทมประสทธภาพมากยงขน ส าหรบการตดตาม และประเมนผลการด าเนนการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการนน ควรมการด าเนนการอยางจรงจง และตอเนอง และไดรบความสนใจและความส าคญจากผบรหารของสถานประกอบการ

โดยมาตรการแตละมาตรการไดก าหนดแนวทางการน าไปปฏบตส าหรบสถานประกอบการ ซงสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม และตามบรบทของสถานประกอบการ โดยมาตรการทง 3 ระยะ ดงกลาว สถานประกอบการสามารถด าเนนการพรอมกนไดทง 3 ระยะ หรอด าเนนการตามมาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน เพอแกไขขอบกพรองใหเสรจสน และวางแผนควบคไปกบมาตรการด าเนนการระยะปกต เพอใหเกดความตอเนองและเกดความยงยน

ในบางกรณสถานประกอบการอาจมการก าหนดมาตรการพฒนาการด าเนนการระยะยาว เพอด าเนนการในระยะยาว เปนการวางกรอบหรอแนวทางปฏบตเพอน าไปสเปาหมายในอนาคต หลงจากนนจงด าเนนการมาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวน และมาตรการด าเนนการระยะปกต เพอแกไขปญหา และลดชองวางของการปฏบตทไมเปนไปตามหลกวชาการหรอกฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบตาง ๆ ของประเทศไทย

5.2 อภปรายผลการศกษา สถานประกอบการ เปนสถานทรวมกลมของบคคลในวยท างานเปนจ านวนมาก ซงระยะเวลาการท างานขนอยกบต าแหนงงาน และลกษณะงานทปฏบต ตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ไดก าหนดระยะเวลาการท างานของลกจางไมเกนวนละ 8 ชวโมงตอวน หรอ 48 ชวโมงตอ

132

สปดาห ส าหรบงานทเปนอนตรายตอสขภาพมระยะการท างานไมเกนวนละ 7 ชวโมงตอวน หรอ 42 ชวโมงตอสปดาห บคลากรหรอพนกงานทท างานประจ าในสถานประกอบการจงมโอกาสสมผสกบปจจยเสยงตอสขภาพ (Health Risk Factors) ซงหนงในปจจยเสยงนน คอ ควนบหรมอสอง (Second Hand Smoke: SHS) จากผลการวจยทพบวา มจ านวนพนกงานในสถานประกอบการสวนใหญมพฤตกรรมการสบบหรเปนประจ าในสถานประกอบการ สอดคลองกบผลการศกษาของ ศนยเครอขายวชาการเพอสงเกตการณและวจยความสขชมชน มหาวทยาลยอสสมชญ (2553) ทศกษาพฤตกรรมและทศนคตในการสบบหรของพอ: กรณศกษาพอทสบบหรและมลกอายไมเกน 10 ป ในเขตกรงเทพมหานคร โดยพบวา กลมตวอยางสวนใหญมการสบบหรในสถานทท างานมากทสด รอยละ 75.8 โดยพนกงานสวนใหญทสบบหรจะสบบหรในสถานททสถานประกอบการจดไวใหโดยเฉพาะ มเพยงสถานประกอบการบางแหงทไมไดมการก าหนดหรอจดสถานทสบบหรไวส าหรบพนกงานทสบบหร โดยพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 ในหมวดท 5 การคมครองสขภาพของผไมสบบหร ซงเปนการก าหนดสถานทสาธารณะ สถานทท างาน และยานพาหนะเพอใหเปนเขตปลอดบหร และอาจมการก าหนดใหมเขตสบบหรในสถานทดงกลาว ซงเขตสบบหรนนตองมการก าหนดเครองหมายทสามารถแสดงใหเหนชดเจนไดวา เปนเขตปลอดบหร ไมอยในบรเวณทางเขาออกของสถานทหรอยานพาหนะ หรอบรเวณอนใดทเปดเผยเหนไดชด การจดใหมพนทเปนสดสวนชดเจน โดยค านงถงการระบายอากาศทเหมาะสม และไมมลกษณะทอาจกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญแกผอน และแสดงสอรณรงคเพอการลด ละ เลกการบรโภคผลตภณฑยาสบ

จากการด าเนนการของสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคมฯ ซงสวนใหญเปนโรงงานจ าพวกท 3 คอ โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 50 แรงมา และ/หรอ มจ านวนคนงานมากกวา 50 คน หรอเปนโรงงานทมมลภาวะ และประเภทการประกอบกจการสวนใหญ คอ ผลตอาหารและเครองดม ผลตเครองจกรและอปกรณไฟฟา และผลตเคมภณฑและผลตภณฑเคม สถานประกอบการไดด าเนนการตามขอก าหนดในพระราชบญญต คอ มการจดสถานทสบบหรหรอเขตสบบหร แตไมมการแสดงเครองหมายหรอสญลกษณถงการเปนเขตสบบหร สถานทสบบหรสวนใหญมการระบายอากาศใหมอากาศถายเทไดด แตสถานประกอบการบางแหงมการจดสถานทสบบหรไวบรเวณทางเขา-ออกของสถานประกอบการ สามารถสงเกตไดเหนไดอยางชดเจน และไมมการจดแสดงสอรณรงค ในการลด ละ เลกการบรโภคบหร การด าเนนการของสถานประกอบการดงกลาวมขอจ ากดหลายประการ เชน การมพนทจ ากด จ านวนผสบบหรในสถานประกอบการทมจ านวนนอย และความจ าเปนส าหรบการจดท าสถานทสบบหร ในสถานประกอบการบางแหงมขอก าหนดใหเปนสถานประกอบการปลอดบหร ไมใหพนกงานในสถานประกอบการสบบหร ในบรเวณสถานประกอบการ เนองจากการสบบหรในบรเวณสถานประกอบการหรอบรเวณใกลเคยงอาจกอใหเกดความเสยงและสรางความเสยหายตอการเกดอคคภยในสถานประกอบการ ซงเปนผลมาจากนโยบาย

133

และขอก าหนดดานความปลอดภยของสถานประกอบการ รวมทงประเภทของกจการทไมเหมาะแกการสบบหร เชน สถานประกอบการประเภทสารเคมไวไฟ หรอสถานประกอบการทผลตวสดทไวตอการเกดเพลงไหม เชน กระดาษ พลาสตก เปนตน ดงนนจงเปนจดแขงของสถานประกอบการทมนโยบายดานความปลอดภยสงผลทางออมตอการควบคมการสบบหร การลดควนบหรมอสอง และการคมครองสขภาพของผไมสบบหร อยางไรกตามผบรหารบางรายมการปฏบตตนไมไดเปนแบบอยางทดแกพนกงาน คอ การสบบหรนอกสถานทสบบหรหรอเขตสบบหร และพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานยงคงมการสบบหรนอกสถานททก าหนด และมการลกลอบสบบหรในสถานทอน ซงเปนผลมาจากความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของควนบหรมอสองจากผบรหารและพนกงานของสถานประกอบการอย ในระดบต า สงผลใหการควบคมการบรโภคการสบบหรภายในสถานประกอบการยงไมมประสทธภาพเทาทควร สอดคลองกบผลการศกษาของ พทธนนท คงทอง (2558) ทศกษาปจจยทเกยวของกบการสบบหรของประชาชนชายวยท างาน โดยพบวา การรบรผลกระทบจากการสบบหรมความสมพนธกบการสบบหร และกลมตวอยางทรบรผลกระทบจากการสบบหรระดบต ามโอกาสสบบหรเปน 1.05 เทาของผทรบรผลกระทบจากการสบบหรระดบสง และ รงราว ทองกนยา และสนดา ปรชาวงษ (2557) ทศกษาปจจยท านายพฤตกรรมการหลกเลยงการไดรบควนบหรมอสองของผปวยโรคเรอรงในกรงเทพมหานคร ซงพบวา การรบรประโยชนของการหลกเลยงควนบหรมอสอง การรบรสมรรถนะแหงตนในการหลกเลยงควนบหรมอสอง และแรงสนบสนนทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการหลกเลยงการไดรบควนบหรมอสอง

จากการเปรยบเทยบผลการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองระหวางสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ซงสถานประกอบการในนคมอตสาหกรรมทงสองนคม ฯ มการด าเนนการในภาพรวมทความคลายคลงกน คอ การด าเนนการอยในระดบปานกลาง โดยการด าเนนการทคลายกนมากทสด คอ การจดสถานทสบบหรไวโดยเฉพาะ และมการควบคมพนกงานใหสบบหรอยในสถานทดงกลาว รวมทงการด าเนนการในสถานทสบบหรทผลการศกษาของทงสองนคมฯ ตรงกนคอ การด าเนนการอยในระดบควรปรบปรง เนองจากการด าเนนการในสถานทสบบหรหรอเขตสบบหรของสถานประกอบการไมไดเปนไปตามขอก าหนดในพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 กลาวคอ มเพยงการจดสถานทไวใหสบบหร มเกาอ และทเขยบหร ใหเทานน บางสถานประกอบการเปนพนทโลง ใตรมเงาตนไม หรอมมใดมมหนงภายในสถานประกอบการ โดยไมไดมการควบคมการระบายควนบหรไมใหเกดการรบกวนและสรางความร าคาญแกผอน รวมทงไมมการแสดงเครองหมายถงการเปนเขตสบบหร และไมมการจดสอรณรงคลด ละ เลกการสบบหรไวในบรเวณดงกลาวเชนกน แสดงใหเหนถงความเอาใจใสและการด าเนนการของสถานประกอบการ ซงอาจเกดจากขอจ ากดดานสถานทของสถานประกอบการทมอยอยางจ ากด และจ านวนผสบบหรในสถานประกอบการนน ๆ เมอจ านวนผสบบหรมจ านวนนอยหรอ

134

แทบจะไมมผสบบหรในสถานทท างาน สถานประกอบการจงไมมความจ าเปนตองจดสถานทสบบหรเ พอใหพนกงานสบบหร และสถานประกอบการไมไดมการประกาศหรอก าหนดเปนสถานประกอบการปลอดบหร พนกงานทสบบหรสามารถสบบหรไดแตหามสบบหรในบรเวณสถาน

การก าหนดมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการเปนหนงในปจจยทางตรงทชวยลดความเสยงและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหรในสถานประกอบการ และเปนปจจยทางออมทชวยใหสถานประกอบการลดคาใชจายทสญเสยไปในลกษณะของทรพยากรมนษย เมอพนกงานมสขภาพด และสามารถปฏบตงานไดเตมท ยอมสงผลดตอสถานประกอบการท าใหกระบวนการด าเนนการเปนไปอยางราบรนและมประสทธภาพ มาตรการส าคญในการชวยลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ คอ การก าหนดนโยบายของผบรหารในสถานประกอบการ ซงมผลโดยตรงตอการปฏบตของพนกงาน หากผบรหารมการก าหนดนโยบายทชดเจน และเนนในเรองสขภาพของพนกงาน หรอการเปนสถานประกอบการสงเสรมสขภาพ การศกษาวจยของ อบล จนทรเพชร จฑารตน สะธรรมกจ และศรลกษณ ขณะกฤษ (2556) ทไดศกษาสถานการณการสงเสรมสขภาพพนกงานของสถานประกอบการในพนทเขตสาธารณสขท 4 และ 5 โดยผลการศกษาจากผบรหาร ระบวา สถานประกอบการมนโยบายดานการสงเสรมสขภาพ มการจดงบประมาณส าหรบด าเนนกจกรรม และกจกรรมทมการด าเนนการมากทสด คอ ดานอนามยบคคล เชน การจดบอรดความรสขภาพ รวมทงการตอตานสงเสพตด และประเดนการสงเสรมสขภาพทตองการมากทสด คอ การพฒนาสถานทท างานนาอย นาท างานในสถานประกอบการ และไดใหขอเสนอแนะตอหนวยงานภาครฐและหนวยงานทเกยวของใหมการจดอบรมใหความรดานการสงเสรมสขภาพแกผบรหารสถานประกอบการ โดยอาจท าหนาทเปนพเลยง ใหค าแนะน า หรอสนบสนนการด าเนนงาน จากผลการศกษาดงกลาวเปนไปในทศทางเดยวกนกบมาตรการทเหมาะสมในการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการซงตรงกบมาตรการปรบปรงการด าเนนการระยะเรงดวนทเนนการด าเนนการในการจดกจกรรมฝกอบรมสรางความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของควนบหรมอสองแกผบรหารและพนกงาน โดยอาจขอรบการสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของในการจดฝกอบรมหรอใหองคความรดงกลาว รวมทงการจดกจกรรมตาง ๆ เชน การจดท าสอใหความร การจดบอรดรณรงคดานสขภาพ และการจดกจกรรมเสรมสรางแรงจงในการลด ละ เลกบหรในสถานประกอบการ

ส าหรบการด าเนนการจดตงศนยหรอมมใหค าปรกษา เกยวกบการลด ละ เลกบหรของสถานประกอบการเปนหนงในมาตรการทสามารถด าเนนการได และเปนสงสนบสนนหรอเสรมแรงใหกบพนกงานทตองการเลกบหรสามารถเลกบหรได สอดคลองกบผลการศกษาของ ปรชา อปโยคน (2556) ทกลาววา การควบคมการสบบหรนอกจากผสบมก าลงใจทด มงคง และแนวแนในการเลกบหร การไดรบแรงจงใจ ก าลงใจ และการสนบสนนทางสงคมเปนหนงปจจยทสงผลใหผสบบหรเลกบหรได และผลการศกษาของ แฉลม รตนพนธ (2557) ทศกษาความสมพนธระหวางสถานทท างาน

135

ปลอดบหรกบความส าเรจในการเลกบหรของผปวยโรคเรอรง จงหวดมหาสารคาม ทพบวา ผปวยโรคเรอรงทเขารบการบ าบดเลกบหรในคลนกเลกบหรของโรงพยาบาล จ านวน 317 คน มผทสามารถเลกบหรไดส าเรจ จ านวน 148 ราย คดเปน รอยละ 46.7 เมอพจารณาในแตละประเภทของสถานทท างานปลอดบหร พบวา ผทปฏบตงานในสถานทท างานหามการสบบหร/ปลอดบหร เลกบหรไดส าเรจมากทสด 63 ราย (รอยละ 53.4) สถานทท างานจ ากดการสบบหร เลกบหรไดส าเรจ 36 ราย (รอยละ 42.4) และสถานทท างานไมจ ากดการสบบหร เลกบหรส าเรจ 49 ราย (รอยละ 43.0) ซงแสดงใหเหนวา สถานประกอบการทมการก าหนดนโนบายเกยวกบการสบบหร โดยอาจเปนลกษณะการจ ากดพนทการสบบหร และ/หรอไมใหสบบหรในสถานประกอบการ กอปรกบการด าเนนกจกรรมการใหความรเกยวกบบหร การสรางความตระหนก ความรและความเขาใจ และการเสรมสรางแรงจงใจและแรงสนบสนนทางสงคม สามารถท าใหพนกงานทสบบหร หรอพนกงานทมความคดตองการเลกบหรสามารถเลกบหรได อกทงเปนการคมครองและดแลสขภาพของพนกงานทไมสบบหรท าใหสถานประกอบการมการด าเนนการทด ลดคาใชจายในการดแลรกษาพยาบาลของพนกงาน และเพมประสทธภาพในการท างานมงสการเปนสถานประกอบการสรางเสรมสขภาพ และสถานประกอบการปลอดบหรตอไป

5.3 ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากการศกษาวจยเรอง มาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ: กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร แบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ขอเสนอแนะส าหรบสถานประกอบการน าไปปฏบต และขอเสนอแนะส าหรบการศกษาวจยในภายหนา โดยมรายละเอยด ดงน

5.3.1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

5.3.1.1 กฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบทเกยวของกบบหรหรอผลตภณฑยาสบของประเทศไทย ควรระบ หรอก าหนดลกษณะของเขตปลอดบหรหรอสถานทปลอดบหรใหเปนมาตรฐานเดยวกน โดยอาจก าหนดลกษณะของเขตปลอดบหรหรอสถานทสบบหรแยกตามขนาดของสถานประกอบการ คอ สถานประกอบการขนาดเลก สถานประกอบการขนาดกลาง และสถานประกอบการขนาดใหญ ซงสงผลใหการก าหนดเขตสบบหรหรอสถานทสบบหรมมาตรฐานและมการปฏบตอยางถกตอง และปลอดภย เนองจากกฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบเกยวกบบหรของประเทศไทยใน

136

ปจจบน มเพยงการก าหนดใหสถานทท างาน ซงรวมถงสถานทท างานเอกชนเฉพาะสวนทเปนอาคารและสงปลกสรางทงหมดเปนเขตปลอดบหร ซงลกษณะของเขตสบบหรหรอสถานทสบบหรถกก าหนดอยางกวาง ๆ เพอใหเกดความยดหยนตอการด าเนนการของสถานประกอบการ สงผลใหสถานประกอบการเลอกด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายโดยใชงบประมาณใหนอยทสดเทานน โดยทวไปสถานประกอบการสวนใหญมการด าเนนการธรกจทมงเนนก าไรสงสด และใหเกดคาใชจายนอยทสด

5.3.1.2 การก าหนด และมอบหมายอ านาจหนาทใหกบหนวยงานทเกยวของส าหรบตรวจสอบ ตดตาม และประเมนผล สถานประกอบการในการด าเนนการเกยวกบการดานบปรหรอผลตภณฑยาสบ หรออาจรวมไปถงสงเสพตด โดยจดท าแผนงานประจ าปส าหรบการตรวจสอบสถานประกอบการใหด าเนนการตามกฎหมายคมครองสขภาพของผไมสบบหร และเขาตรวจสอบ ตดตาม และประเมนผลสถานประกอบการในพนทรบผดชอบ เพอใหสถานประกอบการด าเนนการอยางถกตองตามกฎหมาย

5.3.1.3 การก าหนดใหหนวยงานทเกยวของกบการคมครองสขภาพผไมสบบหร มอ านาจบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงและตอเนอง รวมถงการตรวจสอบการด าเนนการตาง ๆ ของสถานประกอบการดวยความยตธรรม และโปรงใส หากสถานประกอบการไมด าเนนการตามกฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบตองมการลงโทษสถานประกอบการตามท อตราโทษทกฎหมายก าหนดอยางเครงครด

5.3.1.4 การจ ากดจ านวนผจ าหนายผลตภณฑยาสบในแตละพนท เพอไมใหมจ านวนผจ าหนายมากจนเกนไปซงสงผลโดยตรงตอการเขาถงผลตภณฑยาสบของผบรโภค หากมการจ ากดจ านวนผจ าหนายผลตภณฑยาสบในแตละพนทใหมจ านวนนอยลงท าใหเกดความไมสะดวกในการเขาถงผลตภณฑยาสบ อาจสงผลใหจ านวนผบรโภคผลตภณฑยาสบลดลง และการไดรบสมผสควนบหรมอสองในสถานทตาง ๆ ลดลงดวยเชนกน

5.3.1.5 การเพมแรงจงใจหรอสงกระตนใหกบสถานประกอบการ เพอใหเขารวมการด าเนนการตามมาตรการในการคมครองสขภาพของผไมสบบหร หรอมาตรการในการลดควนบหรมอสอง เชน สถานประกอบการทเขารวมโครงการและสามารถด าเนนการตามมาตรการ ฯ ตามเกณฑคะแนนทก าหนด ซงตองมการก าหนดเกณฑและตวชวดส าหรบการประเมนผลการด าเนนการทชดเจน เหมาะสมและสามารถแสดงถงประสทธภาพการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการไดอยางแทจรง โดยสถานประกอบการดงกลาวอาจไดรบสทธประโยชนในการเกยวกบภาษอากร หรอสทธประโยชนอนใดทเปนประโยชนตอสถานประกอบการเพอสรางแรงจงใจแกผบรหารของสถานประกอบการใหมการด าเนนการอยางจรงจง และตอเนอง

5.3.1.6 การเพมการประชาสมพนธเกยวกบโทษและพษภยของควนบหรมอสองใหเขาถงสาธารณชนมากยงขน และการสอสารดงกลาวตองชดเจน และเขาใจงาย ซงหนวยงานภาครฐอาจม

137

การแสดงถงผลเสยหรอขอเสยของผลตภณฑยาสบเชงประจกษ เชน การแสดงคาใชจายในการรกษาสขภาพของประชาชนในประเทศไทยทไดรบผลมาจากการบรโภคผลตภณฑยาสบเปรยบเทยบกบการน าคาใชจายดงกลาวไปพฒนาหรอสรางประโยชนใหกบประเทศ รวมถงประโยชนของผบรโภคทไดรบจากการลดการบรโภคผลตภณฑยาสบ เปนตน รวมทงการมชองทางการสอสารทสาธารณชนในทกระดบสามารถเขาถงไดอยางสะดวก และรวดเรว เชน Facebook Line Twitter และการสนบสนน สงเสรมใหมการสอดแทรกเขาไปในฉากของละคร เปนตน

5.3.1.7 การสนบสนน และสงเสรมใหสถาบนการศกษาในทกระดบตงแตโรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย และสถาบนตาง ๆ มความตระหนก และใหความส าคญกบการบรโภคผลตภณฑยาสบของนกเรยน นสต นกศกษา โดยอาจมการรณรงคใหเกดความตระหน กตอสขภาพของผคนรอบขาง การไมสบบหรในสถานทสาธารณะและสถานศกษา การจดสถานทสบบหรไวโดยเฉพาะและมการรณรงคใหสบบหรในสถานททจดไวให และการสรางแรงจงใจในการลด ละ เลกการบรโภคผลตภณฑยาสบ หรอสารเสพตดตาง ๆ ซงหากสถาบนการศกษาในระดบตาง ๆ สามารถควบคม จดระเบยบ และสรางความรความเขาใจทถกตองแกเยาวชน สงผลใหประชากรวยท างานในอนาคตมความตระหนก และความรความเขาใจเกยวกบโทษและพษภยของบหรมากยงขน และพฤตกรรมการสบบหรเปนในทศทางทดขน

5.3.2. ขอเสนอแนะส าหรบสถานประกอบการน าไปปฏบต

5.3.2.1 การก าหนดนโยบายของผบรหารในเรองเกยวกบสขภาพของพนกงาน ซงผบรหารควรใหความส าคญกบสขภาพของพนกงาน และยดหลกองคกรแหงความสข 8 ประการ โดยก าหนดเปนนโยบายทชดเจน เปนลายลกษณอกษร และมการลงนามจากผบรหารของสถานประกอบการ เพอแสดงถงความมงมน และความเอาใจใสของผบรหารสถานประกอบการส าหรบการสงเสรมใหพนกงานทกคนมสขภาพทด และสามารถปฏบตไดอยางตอเนอง ปลอดภย และมความสข

5.3.2.2 การเพมการจดกจกรรมในดานการสงเสรมใหเกดการลด ละ เลกบหร ทเปนผลดโดยตรงตอสขภาพของพนกงานทสบบหรและเปนผลดทางออตอผไมสบบหร จดไดวาเปนการคมครองสขภาพของผไมสบบหรไมใหไดรบสมผสอนตรายจากควนบหรมอสองทมอนตรายตอสขภาพเปนอยางมาก และลดความเสยงตอการเจบปวย รวมทงลดคาใชจายในเรองฟมเฟอยลงได

5.3.2.3 การเลอกมาตรการทเหมาะสมส าหรบน าไปปฏบตในสถานประกอบการตามบรบทและความพรอมของสถานประกอบการ สามารถเลอกหรอจดล าดบความส าคญของปญหาเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ และน ามาตรการในระยะตาง ๆ หรอเลอกเฉพาะบางมาตรการทสถานประกอบการมความพรอมและสามารถน าไปปฏบตได และสามารถด าเนนการได

138

อยางมประสทธภาพไปใช โดยอาจมการศกษาสภาพปญหา สถานการณ และจ านวนบคลากรทสบบหร และไมสบบหรในสถานประกอบการ เพอน ามาประกอบการวเคราะหการน ามาตรการไปปรบประยกตใชในสถานประกอบการ

5.3.2.4 การตดตาม และประเมนผลการด าเนนการภายในสถานประกอบการ ควรมการตดตาม และประเมนผล รวมทงการทบทวนการด าเนนการทผานมา อยางนอยปละ 1 ครง โดยการประชมตดตาม ประเมนผล และทบทวนผลการด าเนนการของสถานประกอบการ ควรมผบรหารของสถานประกอบการเขารวมทกครง เพอท าใหทราบถงสถานการณ การปฏบตงาน และสามารถชวยตดสนใจในประเดนเรงดวนได อกทงผบรหารสามารถด าเนนการแตงตงคณะกรรมการตรวจประเมนผลการด าเนนการภายใน (Internal Auditor) ส าหรบประเมนผลการด าเนนการในภาพรวม และจดท ารายงานผลการด าเนนการเสนอฝายบรหารในการประชมตดตาม ประเมนผล และทบทวนผลการด าเนนการของสถานประกอบการตามระยะเวลาทก าหนด

5.3.3. ขอเสนอแนะส าหรบการศกษาวจยในภายหนา

5.3.3.1 ควรศกษาเฉพาะสถานประกอบการทไมมการด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสอง หรอเกยวกบดานการสบบหรในสถานประกอบการ เพอท าใหทราบถงสาเหต ปจจย และขอจ ากดตาง ๆ และสามารถน ามาใชประกอบการพจารณาพฒนา ปรบปรง หรอเปลยนแปลงนโยบาย ขอก าหนด มาตรการทสถานประกอบการทกประเภททกขนาดสามารถด าเนนการไดในลกษณะเดยวกน

5.3.3.2 ควรศกษาการด าเนนการของสถานประกอบการทไมได ตงอยในเขตนคมอตสาหกรรม เพอศกษาความแตกตางของการด าเนนการ ปจจย ขอจ ากด ปญหา และอปสรรคส าหรบการด าเนนการตานการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ

5.3.3.3 ควรศกษาลกษณะของเขตสบบหรหรอสถานทสบบหรทถกตองตามหลกวชาการ และสอดคลองกบกฎหมาย ระเบยบ และขอก าหนดของประเทศไทย สถานประกอบการสามารถด าเนนการได และสามารถน าไปใชกบสถานประกอบการในทกประเภท และทกระดบ

5.3.3.4 ควรศกษาการบงคบใชกฎหมายเกยวกบการคมครองสขภาพของผไมสบบหร และการควบคมผลตภณฑยาสบในสถานประกอบการในระดบตาง ๆ รวมทงลกษณะของการบงคบใช การด าเนนการตามบทลงโทษทกฎหมายระบ และประสทธภาพการบงคบใชกฎหมาย

139

บรรณานกรม

กฤษฎ ศรเพญ และฉตรธดา หนนอย . 2555. การน ามตสมชชาสขภาพแหงชาตเรองยาสบไปปฏบตทจงหวดประจวบครขนธ. คนหาวนท 11 กมภาพนธ 2560 จาก http://www.trc.or.th/trcresearch/ subpage/RP/TRC_Re_55-01-17.pdf

กนยา สวรรณแสง. 2544. จตวทยาทวไป = General psychology (พมพครงท 5).กรงเทพฯ: รวมสารน.

การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. 2559. บทบาทหนาทความรบผดชอบขององคกร. คนวนท 20 ธนวาคม 2559 จาก http://www.ieat.go.th/about/roles-responsibilities

การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. 2560. รายชอโรงงานในการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย.คนเมอวนท 15 พฤศจกายน จาก http://www.ieat.go.th/online-service/industrial-list

จ าลอง โพธบญ. 2557. การประเมนดานสงแวดลอม.กรงเทพฯ: บางกอกบลอก. แฉลม รตนพนธ. 2557. ความสมพนธระหวางสถานทท างานปลอดบหรกบความส าเรจในการเลก

บหรของผปวยโรคเรอรงจงหวดมหาสารคาม. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาชวสถต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

ดรณ ศรวไล. 2555. การจดการนาเสยขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษา เทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง. วทยานพนธปรญญามห าบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ธานนทร ศลปจาร. 2548. การวจยและการวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. กรงเทพฯ:ว อนเตอร พรนท.

บรรยงค โตจนดา. 2543. องคการและการจดการ. กรงเทพฯ: รวมสาสน. บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2549). สถตเพอการวจย (พมพครงท 4). กรงเทพ ฯ: จามจรโปรดกท. ประกต วาทสาธกกจ. 2553. ควนบหรมอสอง: ภยจากบหรทเราไมไดสบ (ปรบปรงครงท 4).

กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากดรกษพมพ. ปรชา อปโยคน. 2556. รปแบบการควบคมทางสงคมเพอการเลกบหร การบรณาการความรวมมอ

ระหวางเครอขายชมชนกบระบบการบบรการสขภาพของรฐระดบชมชน. MFU CONNEXION: JOURNAL OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES. 3(2): 46-68.

พทธนนท คงทอง, 2558. ปจจยทเกยวของกบการสบบหรของประชาชนชายวยท างาน. วารสารการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม กระทรวงสาธารณสข. 38 (2): 91-102.

มลลกา ตนสน. 2544. พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: เอกเฮอรเนท จ ากด. ยทธ ไกยวรรณ. 2546. สถตเพอการวจย. กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพ.

140

รงราว ทองกนยา และสนดา ปรชาวงษ. 2557. ปจจยท านายพฤตกรรมการหลกเลยงการไดรบควน

บหรมอสองของผปวยโรคเรอรงในกรงเทพมหานคร. วารสารการพยาบาลทหารบก. 15

(2): 331-338.

ลกขณา สรวฒน. 2549. จตวทยาในชวตประจ าวน. (พมพครงท 2).กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. 2541. การประเมนผลระบบเปด. กรงเทพฯ : สมาคม รฐ

ประศาสนศาสตร. วภาพร มาพบสข. 2540. จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ : ส านกพมพศนยสงเสรมวชาการ. ศนยเครอขายวชาการเพอสงเกตการณและวจยความสขชมชน มหาวทยาลยอสสมชญ. 2553.

พฤตกรรมและทศนคตในการสบบหรของพอ: กรณศกษาพอทสบบหรและมลกอายไมเกน 10 ป ในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยอสสมชญ.

สนธ บางยขน. 2527. การวเคราะหองคการ (Organization Analysis) (พมพครงท 2).กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

สมพร สทศนย. 2538. มนษยสมพนธ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกงานสถตแหงชาต. 2557. สรปส าหรบผบรหารการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดม

สราของประชากร พ.ศ. 2557. กรงเทพฯ: ส านกงานสถตแหงชาต. สทธโชค วรานสนตกล. 2547. จตวทยาสงคม: ทฤษฎและการประยกต. กรงเทพฯ: ส านกงานพมพซ

เอดยเคชน. สทศน รงเรองหรญญา. ม.ป.ป. บทท 5 สารพษในควนบหรและผลกระทบโดยรวมตอสขภาพ.

คนหาวนท 20 ธนวาคม 2559 จาก www.ptnosmoke.com/images/pdf/download/kit-01/03/007.pdf.

สปราณ สนธรตน และคณะ.2545. จตวทยาทวไป. พมพครงท 7.กรงเทพมหานคร : เนตกลการพมพ.

สพาน สฤษฎวานช. 2552. พฤตกรรมองคการสมยใหม: แนวคด ทฤษฎ. ปทมธาน: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อบลวรรณา ภวกานนท และคณะผเขยน .2554. จตวทยาทวไป. (พมพครงท 7). ส านกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

Cochran, W.G. 1953. Sampling Techiques. New York: John Wiley & Sons. Inc.

Schiffman; & Kanuk. 2000. Customer Behavior – Psychology Aspects. New Jersey: Prentice-Hall.

141

ภาคผนวก

142

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม

143

แบบสอบถามส าหรบผบรหาร โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ค าชแจง 1) แบบสอบถามฉบบน มวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลประกอบการศกษาวจยมาตรการทเหมาะสมตอ

การลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ซงผลการวจยจะเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาปรบปรงมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการและสามารถน าไปปฏบตจรงได

2) โปรดตอบค าถามในแบบสอบถามใหครบถวนในทกประเดนขอค าถามโดยแบบสอบถามฉบบนมเนอหาทงหมด 5 สวน (8 หนา) ประกอบดวย

สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ขอมลดานปจจยน าเขา สวนท 3 ขอมลดานกระบวนการด าเนนงาน สวนท 4 ผลการด าเนนงาน สวนท 5 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ

3) ค าตอบในแบบสอบถามทมค าอธบายเปนจ านวนมาก ทานสามารถแนบเอกสารทเกยวของพรอมกบแบบสอบถามเพอสงคนใหกบคณะผศกษา

4) โปรดกรอกขอมลในหนงสอยนยอมการเขารวมโครงการวจยใหครบถวน และสงมาพรอมกบ แบบสอบถามฉบบน

5) โปรดสงแบบสอบถามกลบเมอตอบแบบสอบถามครบถวนแลว ภายในวนท 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 โดยทานสามารถสงแบบสอบถามไดจากชองทางตอไปน

(5.1) ทางไปรษณย ทางคณะผศกษาไดระบชอทอยของผรบ พรอมกบช าระคาจดสงเรยบรอยแลว ทานสามารถสงแบบสอบถาม ณ ตไปรษณย หรอทท าการไปรษณยไดทกสาขา

(5.2) ทาง e-mail jiranon.put@kbu.ac.th, หรอ p.jiranon@gmail.com (ทานสามารถสแกนแบบสอบถามเพอสงแบบสอบถามกลบ หรอขอแบบสอบถามทเปนไฟล Microsoft Word หรอแนบเอกสารเพมเตมทเกยวของกบแบบสอบถามไดจาก e-mail น)

คณะผศกษาหวงเปนอยางยงวาจกไดรบความรวมมอจากทานในการตอบแบบสอบถาม และ

ขอขอบพระคณทานเปนอยางสง มา ณ โอกาสน

อาจารยจรนนท พทธา

หวหนาโครงการ มหาวทยาลยเกษมบณฑต

หมายเลขแบบสอบถาม...............

144

สวนท 1 ขอมลทวไป 1.1 ขนาดของสถานประกอบการ/โรงงาน

โรงงานจ าพวกท 1 (โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกร 5-20 แรงมา และ/หรอมจ านวนคนงาน 7-20 คน) โรงงานจ าพวกท 2 (โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 20 แรงมาแตไมเกน 50 แรงมาและ/หรอมจ านวนคนงาน 21-50 คน) โรงงานจ าพวกท 3 (โรงงานทมแรงมารวมของเครองจกรมากกวา 50 แรงมา และ/หรอ มจ านวนคนงานมากกวา 50 คน หรอเปนโรงงานทมมลภาวะ) 1.2 ประเภทของอตสาหกรรม/กจการ (โปรดเลอกเพยง 1 ขอทตรงกบประเภทของอตสาหกรรม/กจการของทานมากทสด) ผลตภณฑอาหารและเครองดม

ผลตภณฑยาสบ ผลตสงทอ การผลตกระดาษและผลตภณฑกระดาษ การผลตเครองแตงกาย รวมทงการตกแตงและยอมสขนสตว การฟอกและตกแตงหนงฟอก รวมทงการผลตกระเปา การผลตไมและผลตภณฑจากไมและไมกอก ยกเวนเฟอรนเจอร การพมพโฆษณา การพมพ และการท าส าเนาสอบนทก การผลตเคมภณฑและผลตภณฑเคม การผลตผลตภณฑยางและพลาสตก การผลตผลตภณฑจากแรอโลหะ การผลตโลหะขนมลฐาน การผลตเครองจกรและอปกรณ การผลตยานยนต รถพวง และรถกงพวง การผลตเครองจกรและเครองอปกรณไฟฟา การผลตเครองอปกรณการขนสง การน าผลตภณฑเกามาผลตเปนวตถดบใหม การผลตเฟอรนเจอร การผลตอปกรณและเครองอปกรณวทย โทรทศน และการสอสาร การผลตอปกรณทใชในทางการแพทย การวดความเทยง และนาฬกา การไฟฟา กาซ และการประปา การกอสราง การขายสง-ขายปลก การซอมแซมยานยนต รถจกรยานยนต ของใชสวนบคคลและในครวเรอน

145

การขนสง สถานทเกบสนคา การไปรษณยและการโทรคมนาคม การเปนตวกลางทางการเงน กจการดานอสงหารมทรพย

อนๆ โปรดระบ............................................................................................................................. 1.3 ภายในบรเวณสถานประกอบการของทาน มการขายบหรใหกบพนกงานและบคคลทวไปหรอไม

1) มการขาย 2) ไมมการขาย สวนท 2 ขอมลดานปจจยน าเขา 2.1 พฤตกรรมการสบบหรโดยรวมของพนกงานในสถานประกอบการของทานเปนอยางไร

1) สถานประกอบการไมมความกงวลเกยวกบการสบบหรของพนกงาน 2) พนกงานสวนใหญมการสบบหรในทกบรเวณของสถานประกอบการ 3) พนกงานสวนใหญมการสบบหรเฉพาะพนททสถานประกอบการก าหนดไวเปนเขตสบบหร 4) พนกงานสวนใหญในสถานประกอบการไมสบบหร 5) สถานประกอบการมขอก าหนดโดยการหามพนกงานสบบหรภายในสถานประกอบการ

2.2 สถานประกอบการของทานมมาตรการการลดควนบหรมอสองหรอไม 1) ไมม 2) ม และน ามาปฏบตนอย 3) ม และน ามาปฏบตปานกลาง 4) ม และน ามาปฏบตมาก 5) ม และน ามาปฏบตมากทสด

2.3 ทานใหความใสใจและมงมนในการลดปญหาการสบบหรหรอไม 1) ไมใหความใสใจเลย 2) ใหความใสใจบางเลกนอย 3) ใหความใสใจพอสมควร 4) ใหความใสใจมาก 5) ใหความใสใจมากทสด มการผลกดนอยางเปนรปธรรมอยางตอเนอง

146

2.4 ทานใหความใสใจและมงมนในการคมครองสขภาพผไมสบบหรหรอไม 1) ไมใหความใสใจเลย 2) ใหความใสใจบางเลกนอย 3) ใหความใสใจพอสมควร 4) ใหความใสใจมาก 5) ใหความใสใจมากทสด มการผลกดนอยางเปนรปธรรมอยางตอเนอง

2.5 สถานประกอบการของทานมผรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบการลดควนบหรมอสองหรอไม 1) ไมมผรบผดชอบ (ขามไปท าขอ 2.7) 2) มผรบผดชอบแตไมเพยงพอ 3) ผรบผดชอบ แตไมมการระบหนาท 4) มผรบผดชอบ เฉพาะการจดกจกรรม 5) มผรบผดชอบ และมหนาททชดเจน

2.6 บคลากรทรบผดชอบในการด าเนนการเรองการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการของทานมคณสมบตทเหมาะสมกบงานทปฏบตหรอไม

1) มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบนอยมาก/ขาดความร 2) มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบนอย 3) มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบปานกลาง 4) มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบด 5) มความร ความสามารถในการปฏบตงานในระดบดมาก

2.7 สถานประกอบการของทานมการจดสรรงบประมาณเกยวกบการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสองอยางไร

1) ไมมการจดสรรงบประมาณ 2) มการจดสรรงบประมาณเพยงเลกนอย 3) มการจดสรรงบประมาณปานกลาง 4) มการจดสรรงบประมาณมาก และเพยงพอ 5) มการจดสรรงบประมาณมากทสดและเพยงพอ

147

2.8 สถานประกอบการของทานมการจดท าสอรณรงคเกยวกบการลดควนบหรมอสองหรอไม 1) ไมมการจดท าสอรณรงค 2) มการจดท าสอรณรงคเพยงเลกนอย 3) มการจดท าสอรณรงคเพยงพอตอการรบรของพนกงาน 4) มการจดท าสอรณรงคเพยงพอและครอบคลมทกพนท 5) มการจดท าสอรณรงคจ านวนมาก และมการพฒนาใหสอดคลองและครอบคลมทกพนท

2.9 สถานประกอบการของทานมความพรอมในการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอไม 1) ไมมความพรอมเลย 2) มความพรอมเพยงเลกนอย 3) มความพรอมปานกลาง สามารถด าเนนการไดพอสมควร 4) มความพรอมมาก สามารถด าเนนการได 5) มความพรอมมากทสด สามารถด าเนนการไดทนท

2.10 ความเขาใจโทษและพษภยของควนบหรมอสอง ค าชแจง: จงใสเครองหมาย ลงในชองวาง ทตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเพยงค าตอบเดยวในทกขอค าถาม โดยใชเกณฑ ดงตอไปน เหนดวยอยางยง หมายถง ขอความนนตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานมากทสด เหนดวย หมายถง ขอความนนตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเปนสวนมาก ไมแนใจ หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทาน แตไมกขดแยง ไมเหนดวย หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเปนสวนมาก ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานมากทสด

ท ขอความ เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 ควนบหรมอสอง มสารพษอนตราย กอใหเกดโรคและการเจบปวยของผรบสมผส

2 เมอรางกายไดรบหรอสมผสควนบหรมอสองสารพษอนตรายตาง ๆ ในบหรจะมการสะสมท าใหเกดโรค หรอการเจบปวย

3 ทานและพนกงานในสถานประกอบการของทานมโอกาสเสยงไดรบสมผสควนบหรมอสอง

148

ท ขอความ เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

4 การไดรบควนบหรมอสอง เพยงเลกนอยตอวน ไมเพยงพอตอการกอใหเกดอาการเจบปวยหรอเกดโรคได

5 พนกงานทมสขภาพแขงแรง ไมมโอกาสเกดโรคจากการรบสมผสควนบหรมอสอง

6 อาการ ไอ แสบคอ แสบตา จากควนบหรมอสอง ไมมอนตรายตอสขภาพ

7 การเปนโรคจากการรบสมผสควนบหรมอสอง มโอกาสปวยดวยโรครายแรงพอๆ กบผสบบหรตองรกษานานและเสยคาใชจายจ านวนมาก ท าใหเปนภาระแกครอบคว และตวผปวย

8 การไดรบสมผสควนบหรมอสอง บอยครงท าใหเกดความเสยงตอโรครายแรงมากขน

9 ผลกระทบจากการปวยดวยโรคตาง ๆ หรอโรครายแรงจากการไดรบควนบหรมอสองท าใหขาดงานและรายได

10 การไมสมผสควนบหรมอสอง มสวนท าใหทานมสขภาพแขงแรง ไมเจบปวยดวยอาการของโรคตางๆ ไดงาย รวมทงไมสญเสยรายได

สวนท 3 ขอมลดานกระบวนการด าเนนงาน 3.1 สถานประกอบการของทานมแผนการด าเนนการดานการลดควนบหรมอสองหรอไม

1) ไมมเลย 2) ม และน ามาปฏบตนอย 3) ม และน ามาปฏบตปานกลาง 4) ม และน ามาปฏบตมาก 5) ม และน ามาปฏบตมากทสด

149

3.2 สถานประกอบการของทานมการจดตงเขตสบบหรภายในสถานประกอบการหรอไม 1) ไมมการจดตงเขตสบบหร (ขามไปตอบขอ 3.4) 2) มการจดตงเขตสบบหร

3.3 เขตสบบหรในสถานประกอบการของทาน ด าเนนการตามขอใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1) มการจดท าเครองหมายเพอแสดงใหเหนวาเปน “เขตสบบหร” ทชดเจน 2) เขตสบบหร ไมมอปกรณหรอสงอ านวยความสะดวกแกการสบบหร 3) เขตสบบหร ไมอยในบรเวณทมผคนเดนผาน (ทางเขาออก) ของสถานประกอบการ 4) เขตสบบหร ไมอยในบรเวณทสงเกตเหนไดงาย 5) เขตสบบหร ไมเปนสถานททกอใหเกดความเดอดรอน ร าคาญแกผอน เชน กลนของควนบหร 6) เขตสบบหร มการจดสรรพนทเปนสดสวนชดเจน มอากาศถายเทไดสะดวก 7) เขตสบบหร มการแสดงสอรณรงค เพอลด ละ เลกการสบบหรของพนกงานทสบบหร

3.4 สถานประกอบการของทานมการจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองอยางไรบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1) การส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน 2) การก าหนดนโยบายและแผนเกยวกบการลดการสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร 3) การอบรมใหความร ใหค าปรกษาผสบบหร 4) การจดท าสอประชาสมพนธเกยวกบการลดการสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร 5) การจดศนยใหค าปรกษาเกยวกบการเลกบหร 6) การปองกนและสงเสรมสขภาพแกผไมสบบหร 7) การก าหนดเขตพนทหามสบบหร 8) การจดตงจดรบฝากบหร 9) การสรางแรงจงใจแกผทสามารถเลกสบบหร

3.5 สถานประกอบการของทานมการประชาสมพนธเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองใหกบพนกงานหรอไม

1) ไมมการประชาสมพนธ 2) มการประชาสมพนธนอย 3) มการประชาสมพนธปานกลาง 4) มการประชาสมพนธมาก 5) มการประชาสมพนธมากทสด

150

3.6 สถานประกอบการของทาน มการทบทวนและปรบปรงการด าเนนงานดานการลดควนบหรมอสองหรอไม 1) ไมมการทบทวนและปรบปรง 2) มการทบทวนและปรบปรงนอย 3) มการทบทวนและปรบปรงปานกลาง 4) มการทบทวนและปรบปรงมาก 5) มการทบทวนและปรบปรงมากทสด

สวนท 4 ผลการด าเนนงาน 4.1 พนกงานในสถานประกอบการของทานปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสองมากนอยเพยงใด

1) พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามนอยกวารอยละ 20 2) พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 20-39 3) พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 40-59 4) พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 60-79 5) พนกงานทสบบหรในสถานประกอบการปฏบตตามรอยละ 80 ขนไป

4.2 สถานประกอบการของทานสามารถบงคบใชมาตรการการลดควนบหรมอสองไดมากนอยเพยงใด

1) นอยมาก (ไมสามารถบงคบใชได) 2) นอย (สามารถบงคบใชไดเพยงเลกนอย) 3) ปานกลาง (สามารถบงคบใชไดพอสมควร) 4) มาก (สามารถบงคบใชไดเปนอยางด) 5) มากทสด (สามารถบงคบใชไดดเปนอยางยง)

4.3 โดยรวมมาตรการการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการของทาน มประสทธภาพมากนอยเพยงใด 1) นอยมาก (ไมน ามาสามารถปฏบตได) 2) นอย (สามารถน ามาปฏบตไดเพยงเลกนอย) 3) ปานกลาง (สามารถน ามาปฏบตไดพอสมควร) 4) มาก (สามารถน ามาปฏบตไดเปนอยางด) 5) มากทสด (สามารถน ามาปฏบตไดดเปนอยางยง)

151

สวนท 5 ปญหา อปสรรค และ ขอเสนอแนะ 5.1 ปญหา และอปสรรค ในการน ามาตรการลดควนบหรมอสองมาใชในสถานประกอบการ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................. . .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 5.2 ขอเสนอแนะเพอใหสถานประกอบการสามารถน ามาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการมาใชไดอยางเหมาะสม

5.2.1 ดานกฎหมาย/กฎระเบยบ/ขอบงคบ ...................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... .................................................................

5.2.2 ดานผบรหาร/บคลากร ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................... .......................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................

5.2.3 ดานความรวมมอของบคลากร ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. .................................................

5.2.4 ดานเครองมอ อปกรณ สอรณรงค และสถานท ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ....................................................... ............................................................................................................................. .................................................

152

5.2.5 ดานการจดกจกรรมการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ........................................................................................ ............................................................................................................................. .................................................

5.2.6 ดานบงคบใชมาตรการของสถานประกอบการ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... .................................................

5.2.7 ดานอนๆ ............................................................................................................................. ......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. .................................................

คณะผศกษาขอขอบพระคณในความรวมมอของทาน

153

แบบสอบถามส าหรบพนกงาน โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง ค าชแจง 1) แบบสอบถามฉบบน มวตถประสงคเพอเกบรวบรวมขอมลประกอบการศกษาวจยมาตรการทเหมาะสมตอ

การลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ ซงผลการวจยจะเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาปรบปรงมาตรการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการและสามารถน าไปปฏบตจรงได

2) โปรดตอบค าถามในแบบสอบถามใหครบถวนในทกประเดนขอค าถามโดยแบบสอบถามฉบบนมเนอหาทงหมด 4 สวน (7 หนา) ประกอบดวย

สวนท 1 ขอมลผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 ขอมลเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ สวนท 3 ขอมลเกยวกบการปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ สวนท 4 ขอเสนอแนะ

3) ค าตอบในแบบสอบถามทมค าอธบายเปนจ านวนมาก ทานสามารถแนบเอกสารทเกยวของพรอมกบแบบสอบถามเพอสงคนใหกบคณะผศกษา

4) โปรดกรอกขอมลในหนงสอยนยอมการเขารวมโครงการวจยใหครบถวน และสงมาพรอมกบ

แบบสอบถามฉบบน

5) โปรดสงแบบสอบถามกลบเมอตอบแบบสอบถามครบถวนแลว ภายในวนท 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 โดยทานสามารถสงแบบสอบถามไดจากชองทางตอไปน

(5.1) ทางไปรษณย ทางคณะผศกษาไดระบชอทอยของผรบ พรอมกบช าระคาจดสงเรยบรอยแลว ทานสามารถสงแบบสอบถาม ณ ตไปรษณย หรอทท าการไปรษณยไดทกสาขา

(5.2) ทาง e-mail jiranon.put@kbu.ac.th, หรอ p.jiranon@gmail.com (ทานสามารถสแกนแบบสอบถามเพอสงแบบสอบถามกลบ หรอขอแบบสอบถามทเปนไฟล Microsoft Word หรอแนบเอกสารเพมเตมทเกยวของกบแบบสอบถามไดจาก e-mail น)

คณะผศกษาหวงเปนอยางยงวาจกไดรบความรวมมอจากทานในการตอบแบบสอบถาม และขอขอบพระคณทานเปนอยางสง มา ณ โอกาสน

อาจารยจรนนท พทธา

หวหนาโครงการ มหาวทยาลยเกษมบณฑต

หมายเลขแบบสอบถาม...............

154

สวนท 1 ขอมลผตอบแบบสอบถาม 1.1 เพศ ชาย หญง

1.2 อาย ต ากวา 15 ป 15-24 ป 25-34 ป 35-44 ป 45-54 ป 55 ปขนไป

1.3 ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก อนๆ ....................................

1.4 ทานสบบหรหรอไม สบ ไมสบ (ขามไปตอบสวนท 2 )

1.5 ประเภทของบหรททานสบ บหรส าเรจรป บหรมวนเองยาเสน บหรซการ ไปป บหรไฟฟา อนๆ...................

1.6 ปกตทานสบบหรวนละกมวน 1-4 มวน 5-9 มวน 10-14 มวน 15-19 มวน 20 ขนไป

1.7 ปกตทานซอบหรจากทใด ซอจากรานสะดวกซอใกลบาน ซอจากรานสะดวกซอใกลบรเวณสถานทท างาน

ซอจากรานขายของช าหรอรานคาใกลบาน ซอจากรานขายของช าหรอรานคาภายในสถานทท างาน ฝากเพอนหรอคนรจกซอมาให

อนๆ ........................................................................................

1.8 ทานสบบหรในบรเวณสถานทท างานหรอไม สบเปนประจ าทกวน สบเปนบางวน (มากกวา 2 วนตอสปดาห)

สบนอยกวา 2 วนตอสปดาห ไมสบในบรเวณสถานทท างานเลย

155

1.9 ทานสบบหรในสถานททจดไวใหสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรหรอไม สถานประกอบการไมมสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรนาน ๆ ครง สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรเปนบางครง สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรบอย ๆ สบในสถานทสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรเปนประจ าทกครง

1.10 ความเขาใจโทษและพษภยของควนบหรมอสองของพนกงาน ค าชแจง: จงใสเครองหมาย ลงในชองวาง ทตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเพยงค าตอบเดยวในทกขอค าถาม โดยใชเกณฑ ดงตอไปน เหนดวยอยางยง หมายถง ขอความนนตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานมากทสด เหนดวย หมายถง ขอความนนตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเปนสวนมาก ไมแนใจ หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทาน แตไมกขดแยง ไมเหนดวย หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานเปนสวนมาก ไมเหนดวยอยางยง หมายถง ขอความนนไมตรงกบความคด หรอความเขาใจของทานมากทสด

ท ขอความ เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 ควนบหรมอสอง มสารพษอนตราย กอใหเกดโรคและการเจบปวยของผรบสมผส

2 เมอรางกายไดรบหรอสมผสควนบหรมอสอง ท าใหรางกายไดรบการสะสมของสารพษอนตรายตาง ๆ ทท าใหเกดโรค หรอการเจบปวย

3 ทานและพนกงานในสถานประกอบการของทานมโอกาสเสยงไดรบสมผสควนบหรมอสอง

4 การไดรบควนบหรมอสอง เพยงเลกนอยตอวน ไมเพยงพอตอการใหเกดอาการเจบปวยหรอเกดโรคได

5 ผทมสขภาพแขงแรง ไมมโอกาสเกดโรคจากการรบสมผสควนบหรมอสอง

6 อาการ ไอ แสบคอ แสบตา จากควนบหรมอสอง ไมมอนตรายตอสขภาพ

156

ท ขอความ เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

7 การเปนโรคจากการรบหรอสมผสควนบหรมอสอง ตองรกษานานและเสยคาใชจายจ านวนมาก ท าใหเปนภาระแกครอบคว และตวผปวย

8 การเจบปวย ดวยโรคทเกดจากการรบสมผสควนบหรมอสอง เปนอปสรรคตอการท างาน ท าใหขาดรายได

9 การไมสมผสควนบหรมอสอง มสวนท าใหทานมสขภาพแขงแรง ไมเจบปวยดวยอาการหรอโรคตางๆ ไดงาย รวมทงไมสญเสยรายได

10 การไดรบสมผสควนบหรมอสอง สะสมในรางกายมากขน ท าใหเกดอนตราย หรอเกดการเจบปวยตอรางกายมากยงขน

สวนท 2 ขอมลเกยวกบมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 2.1 สถานประกอบการของทานมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหรของพนกงานหรอไม

1) ไมมกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหรของพนกงาน 2) มกฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหรของพนกงาน 3) ไมแนใจ

2.2 สถานประกอบการของทานมการประชาสมพนธใหพนกงานทราบถง กฎระเบยบ มาตรการหรอขอบงคบในการลดการสบบหรของพนกงานหรอไม

1) ไมมการประชาสมพนธใหพนกงานทราบ 2) มการประชาสมพนธใหพนกงานทราบ 3) ไมแนใจ

2.3 สถานประกอบการของทานมการจดสถานทเพอสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหรหรอไม

1) ไมมการจดสถานทเพอสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร 2) มการจดสถานทเพอสบบหรโดยเฉพาะหรอเขตสบบหร 3) ไมแนใจ

157

2.4 สถานประกอบการของทานมการจดท าสอรณรงค ประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหรหรอไม 1) ไมมการจดท าสอรณรงค และประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร 2) มการจดท าสอรณรงค และมการประชาสมพนธเพอรณรงคใหลดการสบบหร 3) ไมแนใจ

2.5 สถานประกอบการของทานมการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหรหรอไม

1) ไมมการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 2) มการจดกจกรรมรณรงคสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 3) ไมแนใจ

2.6 สถานประกอบการของทานมการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหรหรอไม 1) ไมมการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร 2) มการจดท าเขตปลอดบหรหรอพนทหามสบบหร 3) ไมแนใจ

2.7 สถานประกอบการของทานมการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหรหรอไม

1) ไมมการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร 2) มการจดกจกรรมปองกนและคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหร 3) ไมแนใจ

2.8 สถานประกอบการของทานมการควบคมใหผสบบหรในบรเวณทจดใหเทานนหรอไม

1) ไมมการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดให 2) มการควบคมใหสบบหรในบรเวณทจดให 3) ไมแนใจ

2.9 สถานประกอบการของทานมการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานในการเลกสบบหรหรอไม

1) ไมมการสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน 2) มการสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน 3) ไมแนใจ

158

2.10 สถานประกอบการของทานมบทลงโทษหรอการตกเตอนพนกงานทฝาฝนมาตรการเกยวกบการสบบหรในเขตสบบหร หรอพนทหามสบบหรหรอไม

1) ไมมการลงโทษหรอการตกเตอน 2) มการลงโทษหรอการตกเตอน 3) ไมแนใจ

2.11 สถานประกอบการของทานมการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหรหรอไม

1) ไมมการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร 2) มการใหค าปรกษา แนะน าพนกงานทตองการเลกสบบหร 3) ไมแนใจ

สวนท 3 ขอมลเกยวกบการปฏบตตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ 3.1 พฤตกรรมการสบบหรภายในสถานประกอบการของทานมความแตกตางกบการสบบหรภายนอกสถานประกอบการหรอไม

1) ไมมความแตกตางกน 2) มความแตกตางกน จ านวนครงทสบบหรในสถานประกอบการนอยกวานอกสถานประกอบการ 3) มความแตกตางกน จ านวนครงทสบบหรในสถานประกอบการมากกวานอกสถานประกอบการ

3.2 ทานปฏบตตามกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการหรอไม 1) ไมปฏบตตาม 2) ปฏบตตามเปนบางครง 3) ปฏบตตามเปนประจ าสม าเสมอ (ไมตองตอบขอ 3.3)

3.3 เหตผลททานไมปฏบตตามหรอปฏบตตามเปนบางครง เกยวกบกฎระเบยบ มาตรการ หรอขอบงคบการสบบหรในสถานประกอบการคออะไร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1) ไมทราบวา มกฎระเบยบ หรอมาตรการเกยวกบการสบบหรของสถานประกอบการ 2) ไมตองการสบบหรในสถานททจดใหหรอเขตสบบหร 3) เขตสบบหรไมชดเจน ไมมการแจงแกพนกงานใหทราบ 4) เขตสบบหรอยไกลจากสถานทปฏบตงาน 5) เขตสบบหรไมเพยงพอตอความตองการ 6) เขตสบบหรไมสะอาด ขาดการดแลเอาใจใส 7) เขตสบบหรไมมสงอ านวยความสะดวก เชน โตะ เกาอ ทเขยบหร ถงขยะ เปนตน

159

สวนท 4 ขอเสนอแนะ 4.1 ทานมขอเสนอแนะเพอใหสถานประกอบการปรบปรง และพฒนาเกยวกบการด าเนนการลดการสบบหรของพนกงาน การสบบหรในเขตสบบหร และคมครองสขภาพของพนกงานทไมสบบหรอยางไร 4.1.1 การลดการสบบหร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................

4.1.2 การสบบหรในเขตสบบหร ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................

4.1.3 การคมครองสขภาพพนกงานทไมสบบหร ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................................ ....... .......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................. ................................................. 4.2 ขอเสนอแนะอนๆ ............................................................................................................................. .................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. .................................................

คณะผศกษาขอขอบพระคณในความรวมมอของทาน

160

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ

161

แบบสมภาษณผบรหารหนวยงานภาครฐ โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

สถานท................................................................................................................................................................. ผใหขอมลหลก.................................................................................ต าแหนง...................................................... วน/เดอน/ป........................................................................ เวลา......................................................................... ผสมภาษณ............................................................................................................................. .............................. 1. บทบาทของหนวยงานของทานตอการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรเปนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. 2. หนวยงานของทานมการก าหนด ระเบยบ/มาตรการ/โครงการ/กจกรรมทเกยวของกบการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรหรอไม .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................... .............................................................................................................................................................................. 3. ทานมความคดเหนตอมาตรการการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ทานมความคาดหวงตอการด าเนนการมาตรการการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมอยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. .................................................

หมายเลขแบบสมภาษณ..............

162

5. ทานคดวามปจจยใดบางทสงผลตอการด าเนนการมาตรการการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรม ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................. .............. 6. ทานคดวา อปสรรคตอการด าเนนการมาตรการการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมมอะไรบาง ............................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................. ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................. ............................ 7. ทานคดวา มาตรการลดควนบหรมอสองและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการอตสาหกรรมทสามารถปฏบตไดจรงและมประสทธภาพควรเปนอยางไร .......................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ............................................................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ............................................... 8. ขอเสนอแนะอนๆ ............................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................... ...........

*** ขอขอบพระคณทใหความรวมมอ***

163

แบบสมภาษณผบรหาร โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

สถานท................................................................................................................................................................. ผใหขอมลหลก.................................................................................ต าแหนง...................................................... วน/เดอน/ป........................................................................ เวลา......................................................................... ผสมภาษณ............................................................................................................................. .............................. 1. สถานประกอบการของทานท าธรกจประเภทใด มลกษณะเปนอยางไร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. จ านวนพนกงานในสถานประกอบการของทานมจ านวนเทาใด และมพฤตกรรมการสบบหรหรอไม อยางไร ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............... .................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................... ................................................. 3. สถานประกอบการของทานมการก าหนดนโยบาย/ มาตรการเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการของทานหรอไม อยางไร และมการทบทวน ปรบปรงนโยบาย/มาตรการดงกลาวหรอไม อยางไร ............................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................... ................................ .................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................... ................................................. 4. สถานประกอบการของทานมการปฏบตตามนโยบายหรอมาตรการตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบของสถานประกอบการ/ภาครฐ เกยวกบการคมครองสขภาพผไมสบบหรหรอไม อยางไร ................................................................................................. ............................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................ .............................................. .................................................................................... ......................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

หมายเลขแบบสมภาษณ..............

164

5. สถานประกอบการของทานมวธการประชาสมพนธ/จดกจกรรมใดบางเกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการ และผลการด าเนนงานเปนอยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. . 6. ทานคดวามาตรการของหนวยงานของภาครฐทก าหนดใหสถานประกอบการด าเนนการ เกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหรในสถานประกอบการเหมาะสมหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ........................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ................................................. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ........................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. . 7. สถานประกอบการของทานประสบกบปญหาและอปสรรคใดบาง หรอไม ในการปฏบตตามนโยบาย/มาตรการตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบของภาครฐ ในการด าเนนการเกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................ 8. ขอเสนอแนะอน ๆ ..................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. .............................................................................. ................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................

*** ขอขอบพระคณทใหความรวมมอ***

165

แบบสมภาษณพนกงาน โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชน และนคมอตสาหกรรมลาดกระบง

สถานท................................................................................................................................................................. ผใหขอมลหลก.................................................................................ต าแหนง...................................................... วน/เดอน/ป........................................................................ เวลา......................................................................... ผสมภาษณ.......................................................... ................................................................................................. 1. ทานสบบหรหรอไม อยางไร ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................. .................................................................................................................................................................. ........... 2. ทานทราบหรอไมวา มกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบเกยวกบการคมครองสขภาพผไมสบบหร ....................................................................................................... ...................................................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................ ....................................... ........................................................................................... ....................................................................... ........... 3. ทานทราบถงโทษและภยจากควนบหรมอสอง และทราบถงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอตวทานจากการไดรบสมผสควนบหรมอสองหรอไม อยางไร ............................................................................................................................................................. ................ ................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ............................ 4. สถานประกอบการของทานมการก าหนดนโยบาย/มาตรการเกยวกบการสบบหร การลดควนบหร และการคมครองสขภาพผไมสบบหร หรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ........................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. .................................................

หมายเลขแบบสมภาษณ..............

166

5. สถานประกอบการของทานมวธการประชาสมพนธ/จดกจกรรมเกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหรหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................. 6. ทานคดวา กจกรรมเกยวกบการลดละเลกในผสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหรทจดขนโดยสถานประกอบการของทาน มผลตอพฤตกรรมการสบบหรของทาน/บคคลอนทสบบหร หรอไม อยางไร .............................................................................................................................................. ............................... .................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ........................................... 7. ทานคดวาอะไรเปนปญหา/อปสรรค และขอจ ากดในการด าเนนการตามมาตรการเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการของทาน อยางไร ............................................................................................................................. ................................................ .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................. 8. ทานตองการใหสถานประกอบการของทานมมาตรการลดควนบหรมอสองหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................................ ....................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ................................................. 9. ทานคดวา การก าหนดมาตรการเกยวกบการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ สามารถชวยลดปญหาเกยวกบการสบบหรในสถานประกอบการ และลดปญหาการเจบปวย และการเกดโรคของพนกงานในสถานประกอบการหรอไม.......................................................................... ................................................................................................... ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................ ............................................................................................................... 10. ขอเสนอแนะอน ๆ .......................................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ................................................ .......................................................................................................................................................... ...................

*** ขอขอบพระคณทใหความรวมมอ***

167

ภาคผนวก ค แบบสงเกตการณ

168

แบบสงเกตการณ โครงการวจยเรองมาตรการทเหมาะสมตอการลดควนบหรมอสองในสถานประกอบการ:

กรณศกษา นคมอตสาหกรรมบางชนและนคมอตสาหกรรมลาดกระบง สถานท................................................................................................................................................................. วน/เดอน/ป........................................................................ เวลา......................................................................... ผสงเกตการณ...................................................................................................................................................... ประเดนท 1 การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรและคมครองสขภาพผไมสบบหร 1. การจดตงเขตสบบหรภายในสถานประกอบการ

1) ไมมการจดตงเขตสบบหร มการจดตงเขตสบบหร 2. เขตสบบหรในสถานประกอบการ

รายการ ใช ไมใช หมายเหต 1) มการจดท าเครองหมายเพอแสดงใหเหนวาเปน “เขตสบบหร” ทชดเจน 2) ไมม อปกรณหรอสงอ านวยความสะดวกแกการสบบหร 3) ไมอย ในบรเวณทางเขาออกของสถานประกอบการ 4) ไมอย ในบรเวณทสงเกตเหนไดงาย 5) ไมเปน สถานททกอใหเกดความเดอดรอน ร าคาญแกผอน เชน กลนของควนบหร 6) มการจดสรรพนทเปนสดสวนชดเจน มอากาศถายเทไดสะดวก 7) มการแสดงสอรณรงค เพอลด ละ เลกการสบบหรของพนกงานทสบบหร

3. การจดกจกรรมดานการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการ รายการ ม ไมม หมายเหต

1) การส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน 2) การก าหนดนโยบายและแผนเกยวกบการลดการสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร

3) การอบรมใหความร ใหค าปรกษาผสบบหร 4) การจดท าสอประชาสมพนธเกยวกบการลดการสบบหรและการคมครองสขภาพผไมสบบหร

5) การจดศนยใหค าปรกษาเกยวกบการเลกบหร 6) การปองกนและสงเสรมสขภาพแกผไมสบบหร 7) การจดตงเขตสบบหร 8) การก าหนดเขตพนทหามสบบหร 9) การจดตงจดรบฝากบหร 10) การสรางแรงจงใจแกผทสามารถเลกสบบหร 11) สถานทจ าหนายบหรในสถานประกอบการ

หมายเลขแบบสงเกตการณ..........

169

ประเดนท 2 ประเดนอน ๆ ทพบ ...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ........................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................. ................................................ การด าเนนการตามมาตรการลดควนบหรมอสองของสถานประกอบการในภาพรวม

การด าเนนการอยในระดบตองปรบปรงอยางยง

การด าเนนการอยในระดบตองปรบปรง

การด าเนนการอยในระดบปานกลาง

การด าเนนการอยในระดบด

การด าเนนการอยในระดบดมาก

170

ภาคผนวก ง แบบรบรองโครงการวจย