DR.ÖĞR.ÜY. ESİN ERGİN

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

TVF EĞİTİM KURULU ÜYESİ

ANTRENMAN BİLİMİ/ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

esinergin7@gmail.com

1

Günümüzde üst düzey performansa ulaşmada en önemli konulardan biri de performansı ölçme ve değerlendirme olmuştur.

Neden ölçüyoruz??????

Başlangıç seviyelerinin tespiti

Antrenman planlama ve periyodlaması

Hedef belirleme

Sakatlık önleme

Rehabilitasyon ile tekrar antrenmanlara dönme….

2

Testlerin seçimi:

1. Testlerin genel uygunlukları

2. Testlemelerin spor branşına uygunlukları

3. Sahip olunan teknik ve organik şartların uygunluğu

3

Güvenilir

Geçerli

Uygulanabilir

eğitimli personel istekli yönetici yorumlayarak antrenmanlara yansıtacak antrenör

Voleybolda Performans Bileşenleri

4

DENGE

ÇEVİKLİK

DAYANIKLILIK

KOORDİNASYON

KUVVET

ESNEKLİK

1999 sezonunda uygulanmaya başlayan rally point sistemin voleybol oyununun fiziksel ve fizyolojik profiline yaptığı etkiler incelendiğinde, en büyük etki özellikle rally lerin sürelerindeki kısalması ile ortaya çıkıyor.

Rally süresinin kısalması ve şiddetlenmesi ile enerji yenileme kaynakları ile ihtiyaç duyulan dayanıklılık, kuvvet türü de değişmeye başladı.

Dayanıklılıkta sistem özellikle anaerobik kaynaklara dönerken özellikle fosfojen sistemin varlığı daha önem kazandı.

Anarobik dayanıklılık

Bununla birlikte voleybol sporcuların kısa süreli–yüksek yoğunluklu egzersizleri düşük yoğunluklu aktivite periyotlarıyla takip ettiği intermitent bir spor dalı olarak kabul edilmekte (Trajkovic ve ark.

2011)

5

Sıçrama yüksekliği voleybolda başarı için önemli faktörlerden biri ve bu pek çok bilimsel veri ile desteklenirken, voleybolda yapılan çalışmaların da kilit noktasını oluşturur.

Stanganellı ve ark (2008) U-19 voleybolcularda sezon boyunca yaptıkları sıçrama testlerinde en yüksek değerlerin antrenmanların 9. haftasında ulaştıklarını belirtmişlerdir.

6

Rousanoglou ve ark (2008) voleybolcularda sıçrama yükseklikleri ile bacak kas kuvveti arasında ilişki olduğunu belirtmişlerdir. Yine Sheppard ve ark (2009) sıçrama performansının voleybol performansı için kritik bir belirleyici olarak kabul etmiştir.

Buna bağlı olarak da kuvvet-sıçrama ilişkisi kuvveti test etmek ve geliştirmenin önemine de vurgu yapıyor.

7

• Çalışma sonucu kuvvet asimetrisinin sıçrama performansını düşürdüğünü gösteriyor.

8

Bunlara ek; smaç ve servislerde artan km/s hızlar

ve blok yükseklikleri patlayıcı kuvvet gelişimini

ve değerlendirmesini de zorunlu hale getirmiştir.

9

Ve bunlara ek olarak voleybol;

Denge (diğer biomotor yetilerimizi de etkiler)

Çeviklik (özellikle reaktif çeviklik? )

Esneklik gibi pek çok özelliği yapısında barındırır.

Tüm bunlara ulaşmada ana belirleyici olarak vücut kompozisyonunu da gösterebiliriz.

10

VÜCUT KOMPOZİSYONU VE SPORTİF PERFORMANS İLE İLİŞKİSİ

Birçok spor aktivitesinde sporcular vücut kitlelerini hızlı ve ekonomik hareket ettirmek, mevcut doğrusal hareketlerinin yönlerini değiştirmek durumundadırlar.

Bu nedenle bir voleybolcuda artmış vücut yağı, kuvvet üretimine bir ek getirmeksizin hareket ettirilmek zorunda olan vücut kitlesini arttıracak sıçrama yeteneğini, çeviklik kabiliyetini, hareketliliği ve elbette ki dayanıklılık performansını olumsuz şekilde etkileyecektir.

11

Sporcu OLMAYAN popülasyon için BMI indeksi klasifikasyonu;

12

Peki biz bu sınıflama ve bu parametre ile

sporcuları değerlendirebilir miyiz??????

13

Aytek (2007) çalışmasında Türk voleybolcularda Erkeklerde ;

14-16 yaş %14,72

16-19 yaş %7,89

Yetişkinlerde %9,76

Kadınlarda;

13-15 yaş %21,66

15-18 yaş %19,27

Yetişkinlerde %15,86 yağ oranı olduğunu belirtmiştir.

Medeiros ve ark (2010) brezilyalı plaj voleybolcularında averaj % 8.7 yağ oranı belirlemişlerdir.

14

ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

Sualtı ağırlık ölçümü (Hydrostatic Weighing).

Skinfold ölçümleri (deri kıvrım kalınlığı ölçümü).

Antropometrik ölçümler (boy, uzunluk, çap, çevre, ağırlık).

Bioelektrik impedans ölçümü (BIA)

İnfaruj etkileşim ölçümleri.

Diğer yöntemler

15

Bioelektrik İmpedans (BIA)

16

• Beden Yoğunluğu,

• İdeal Kilo (kg),

• Obezite Derecesi (%),

• Kişi için İdeal Değerler ile kıyaslama (Kilo,Yağ,Yağsız Ağırlık,BMI,Bel-Kalça,Sıvı,Protein,Mineral,Beden Yoğunluğu),

• Vücut Tipi,

• Soft Lean Mass (kg),

• İskeletsel Kaslar (kg),

• Toplam Sıvı Miktarı (kg),

• Metabolizma Yaşı

• İç Organlar Çevresi Yağlanma Ratingi (Visceral Fat)

17

• Toplam Vücut Ağırlığı (kg),

• Body Mass Indeks,

• Vücut Yağ Oranı (%),

• Vücut Yağ Kütlesi (kg),

• Vücut Yağsız Kütlesi (kg),

• Protein bilgileri (kg),

• Mineral bilgileri (kg),

• Empedans (ohm),

• Vücut Sıvı Oranı (%),

• Bölgesel Kas Ağırlığı (kg),

• Bel ve Kalça Oranı,

• Kemik Mineral Ağırlıkları (kg),

• Bazal Metabolizma Hızı Bilgileri (kcal),

18

19

DAYANIKLILIK: Voleybol kaynaklarda %80

anaerobik -%20 aerobik

dayanıklılık gerektiren bir

branş olarak kabul edilse de

son dönemlerde anaerobik

kaynakların % 90 a ulaştığı

biliniyor

20

RALLY-POİNT

Aerobik dayanıklılığı test etmek:

• MAX VO2?????? Büyük kas gruplarının aktif olduğu şiddeti giderek artan egzersizde bireyin tüketebildiği mümkün olan en yüksek oksijen miktarı

Coyle, 1995

YA DA KISACA;

DOKULARIMINIZIN 1 DAKİKADA KULLANABİLDİĞİ MAKSİMUM OKSİJEN MİKTARIDIR.

21

Ficks’in formülüne göre;

maxVO2 = Q x ( a-VO2 )

(KARDİAK ÇIKTI) (arterio-venöz 02 farkı)

=

(atım hacmi x KAH )

22

Neden VO2 Max ölçüyoruz?

Üst düzey VO2 Max;

• Yüksek şiddetli ve uzun süreli egzersizleri destekler,

• Yoğun egzersiz sonrası daha çabuk toparlanır,

• Aşırı yorgunluk göstermeden daha aktif olunur,

• Şiddeti yüksek antrenmanları destekler,

• Uzun süren dayanıklılık gerektiren performanslarda daha başarılı olmayı sağlar. 23

Test Sonlandırma Kriterleri; Birincil kriter

• VO2’de PLATO

İkincil kriterler

• Son iki yük arasında < 150 ml/dk VO2

• Laktik asit (>8 mmol/L)

• maxKAH’ın (220 – yaş) yüzdesi (% 90)

• Algılanan zorluk derecesi (>18)

24

Ölçüm yöntemleri

DİREK YÖNTEMLER

LABORATUAR TESTLERİ

İNDİREK YÖNTEMLER

SAHA TESTLERİ

25

Direk yöntem • VO2’ nin gerçek ölçümü açık devre spirometri

adı verilen bir yöntem kullanılarak laboratuvarlarda, kliniklerde ve sahalarda yapılabilir.

• Açık devre spirometri sistemi toplanan solunum havasındaki O2 ve CO2’ nin ölçümünü kapsar.

• Bu yöntemle VO2 ölçümüne direkt ölçüm de denir

26

Farklı Ergometreler ve Farklı Protokollerde

Gerçekleştirilebilir

KOŞU BANDI (Sedanter, mesafe koşucuları, takım sporcuları, artistik sporlar)

BİSİKLET (Sedanter, Çocuk, Bisikletçi, Triatloncu, Mücadele sporcuları)

KÜREK (Kürekçi, Kanocu, Yelkenci)

KAYAK (Kayakçı (kros, Alp, kuzey)

KOL ERGOMETRESİ (Yüzücü, Özürlüler (tekerlekli sandalye), alt ekstremite sakatlıklarında)

Yürüyüş testleri

Koşu testleri

Basamak testleri

27

Saha testleri

28

• Uzun süreli düşük şiddetli egzersizleri devam ettirebilme yeteneği

• Voleybolun rallylerle birlikte ortalama 90 dk. sürmesi

Bir mil yürüyüş testi

Rocport yürüyüş testi

Chester basamak testi

20 metre mekik koşu testi

Yo-yo testi

12 dakika koşu testi

Voleybolun yapısı gereği hangisi???

Yo-yo testi (IR-aralıklı toparlanma) sporcuların yoğun egzersizleri tekrar edebilme özelliğini ölçer ve 2 seviyede uygulanır.

Yo-yo IR 1 testi aralıklı egzersizleri aerobik sistemin maksimal aktivasyonuna taşıma kapasitesini ölçer.

Yo-yo IR 2 testi ise, tekrarlı egzersizlerden anerobik sistemin katkısı ile toparlanma yeteneğini ölçer (Jens Bangsbo, F. Marcello Iaia, and Peter Krustrup, 2008)

29

Yo-yo IR1: Dönüş ve bitiş çizgileri arasında 10 km/h koşu hızıyla başlar ve koşu hızı kademeli olarak artar.

Yo-Yo 2 Aralıklı Toparlanma Testinde ise 13 km/h ile başlar ve koşu hızı kademeli olarak artar.

30

31

• A ve B noktası 5 m., B ve C noktası 20 m. olacak şekilde işaretçiler yerleştirilir.

• 10 km/h koşu hızıyla başlar ve başlama sinyali ile B noktasından C noktasına koşar ve geri döner.

• Ardından A ve B noktası arasında test seviyesine göre 5 veya 10 saniye dinlenir.

• İkinci koşu sinyali ile tekrar C noktasına koşar ve A-B noktasına tekrar geri döner.

• Test bu şekilde seviye artarak devam eder. Sporcu sinyal sesinde başlangıç noktasına yetişemediyse 1 uyarı alır. İkinci hatada testi sonlandırır.

32

ANAEROBİK DAYANIKLILIK TESTLERİ Wingate Anerobik Güç Testi:

Anaerobik performans kısa sürede tamamlanan veya patlayıcı kuvvet gerektiren spor branşları için büyük önem ifade eden bir terimdir.

Yapılan düzenli antrenmanlar sporcuların anaerobik performanslarında artışa sebep olmaktadır. Başka bir deyişle anaerobik performanstaki bu artış, ATP-PC depolarında ve laktik asit sisteminin verimliliğinde meydana gelen artıştır.

Bu nedenle sporcunun enerji kaynakları ve bu kaynakları kullanabilme yeteneği sportif performansı için önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır

33

Wingate anerobik testi (WanT) anaerobik performansın hem laktasit (ortalama güç) hem de alaktasit (zirve güç) bileşeni hakkında bilgi verebilen, anaerobik özelliği belirlemeye yönelik testlerden birisidir.

Wingate test protokolünün beş farklı zaman evresi bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla:

Hazırlık,

Toparlanma arası,

Hızlanma,

Wingate testi ve

Soğuma evresidir

34

Bazı branşlar için referans değerler

35

Tekrarlı sprint testi:

Anaerobik dayanıklılık özellikle takım sporları için çok önemli fitness bileşenidir.

Süratte devamlılık antrenmanı ile Sprint türündeki aktivitelerde performansı enerjiyi anaerobik yolla üreterek koruma ve tekrarlayabilme becerisi

Yüksek şiddetli aktiviteler sırasında toparlanmanın gelişimi arttırılmaktadır.

36

Farklı çeşitleri vardır:

Koşu için 30 saniye dinlenme aralığıyla 12x20m tekrarlı sprint testi

Koşu testleri ile;

En iyi sprint zamanı

Ortalama sprint zamanı

Toplam sprint zamanı

Performans düşüş yüzdesi değerleri ortaya konulabilir.

37

KUVVET TESTLERİ

38

Tekrarlı maksimal testler

İzokinetik kuvvet testleri

Sıçrama testleri

İzokinetik kuvvet

Kas gücünü geliştirmek için kullanılan başlıca egzersizlerde kasılmalar izometrik, konsantrik, egzantrik ve izokinetik olarak gerçekleşir.

İzokinetik egzersizler kas kuvvetini en iyi arttıran egzersizlerdir.

İzokinetik kasılmada, eklem hareket açıklığı boyunca sabit bir hızla kasılma olur ve kasılma hareketin her açısında kasta maksimal güçtedir.

39

İzokinetik cihazlar ile önceden belirlenen sabit hızda hareket ve dinamik hareket sırasında kasta maksimum yüklenme sağlanabilir.

İzokinetik kasılma, tüm hareket genişliği içinde sabit bir hız ve maksimal gerilimin sağlandığı kasılma şeklidir.

Açısal hızın sabit tutulduğu kontraksiyon tipidir. İzokinetik cihazlar yardımıyla incelenebilir (Ergen ve ark, 2002).

40

İzokinetik dinamometrede kişi ne kadar kuvvet uygularsa uygulasın hareket eden segmentin hızı, önceden belirlenen hızın üzerine çıkmamaktadır

İzokinetik olarak kasılan kaslar, fiziğin, her hareketin aksi yönde ve eşit kuvvette bir tepkiye neden olması kuralına uygun olarak, tüm hareket genişliği boyunca kuvvetlerine uyum sağlayan bir dirençle karşılaşmaktadır.

41

İzokinetik dinamometrelerde omuz, dirsek, diz, el-ayak bileği, kalça olmak üzere ekstremite segmentleri ve gövde üniteleri ile gövde kaslarının paerformanslarını değerlendirmek mümkün.

Dinamometre, bilgisayar ve ekstremite/gövde segmentlerinin değerlendirilmesi için koltuk ve diğer parçalar dan meydana gelmekte.

42

İzokinetik dinamometreler ile yapılan ölçümler;

Tork: İzokinetik sistemlerde kuvvet tork olarak ölçülür. Tork bir obje üzerine kuvvetin döndürücü momentidir. Birimi Newton-metre (Nm) veya food-pound (ft-Ib)’dur.

Minimum ve maksimum tork değerleri güvenlik açısından 250-500 Nm arasında sınırlandırılmıştır. En çok kullanılan parametrelerden biridir.

Pik Tork (PT): İzokinetik sistemlerde en yaygın ölçülen kuvvet değişkenidir. Eklem hareket açıklığı boyunca ilgili kaslar tarafından üretilen en yüksek tork değeridir.

Yorgunluk İndeksi, total iş, ortalama güç, pt oluşturma açısı…

43

Açısal hız Birim zamandaki açısal yer değiştirme.

0 - 600°/sn ye kadar kullanılır.

°/sn ?= 1 saniyede uygulan açı hızı.

60°/sn maksimal kuvvetin ölçümü

180°/sn kuvvette devamlılık

300°/sn çabukluk/ patlayıcı kuvvet

600°/sn çok hızlı yapıldığı için doğru gerçek değerleri vermeyebilir.

44

Açısal hızlarda tekrar sayıları test protokollerince belirlenmiş durumdadır.

Genellikle düşük hızlarda az tekrar sayısı yüksek hızlarda çok tekrar sayısı şeklinde uygulandığı görülmektedir.

Ancak peak tork da en iyi derece genellikle 3.-4. tekrarda ortaya çıkmakta, bu nedenle son dönem araştırmacıları yüksek hızlarda da az tekrar sayısını tercih ediyorlar.

45

İzokinetik Test Verilerinin Yorumlanması Bilateral Karşılaştırma:

Bir ekstremitenin diğeri ile karşılaştırılmasıdır. %10-15’i aşan farklar asimetri olarak kabul edilir. Ancak tek başına bu değişkene bakıp karar vermek bazı koşullarda doğru olmayabilir.

Unilateral Oranlar (Agonist/Antagonist Oranlar):

Agonist ve antagonist kaslar arasındaki ilişkinin karşılaştırılması çeşitli kas gruplarındaki kuvvet farklarını ortaya çıkarabilmektedir.

Konsantrik / Eksantrik Oranlar:

Birçok fonksiyonel aktivite sırasında bu kas hareket paterni kullanılır. Eğer aynı kasın konsantrik ve eksantrik kasılmaları karşılaştırılacak olursa eksantrik kasılmanın, konsantrik kasılmadan % 30 daha fazla olması beklenir. Eksantrik kasılma sırasında kas kuvvetinin düşük kaydedilmesi genellikle bir patolojinin göstergesidir. Karşılaştırmalar eklem hareketlerine özgü de yapılabilir. Bu karşılaştırma eklem instabilitelerinin yorumlanabilmesi için de çok önemlidir.

46

Toplam Bacak veya Kol Kuvveti:

Bazı durumlarda toplam kinetik zincir ünitesi olarak bacak veya kol kuvvetinin tamamı da değerlendirilebilir. Bu tür değerlendirmelerde zayıf kaslara ait fonksiyon kaybı agonist diğer kaslar tarafından kompanse edilebildiğinden, ekstremite kuvvetinin bilateral karşılaştırmasında herhangi bir patoloji saptanmayabilir.

Endurans Oranları:

Endurans test protokolleri kullanılarak kas yorgunluğu ve toparlanması değerlendirilebilir.

47

48

49

Sıçrama testleri

50

• Amaç kişinin patlayıcı kuvvetini test etmektir.

• Kişi ayakları omuz genişliğinde açık hazırlık pozisyonundan farklı versiyonlarda düzenlenerek (eller belde ya da serbest) sıçrayabildikleri en yüksek noktaya sıçramaları gerekir.

• Duvarda, vertec ya da sıçrama ölçüm platformları

Sürat testleri

51

• Sürat, sporcunun kendisini en yüksek hızda bir yerden bir yere hareket ettirebilme yeteneği ya da hareketlerin mümkün olduğu kadar yüksek bir hızla uygulanması yeteneği olarak tanımlanabilir.

• İvmelenme sürati ise, süratte meydana gelen değişimdir. İvmelenme hızı da, ilk hız ile son hız farkının zamana bölümüdür

• İvmelenme ya da hızlanma, en kısa zamanda maksimum hıza ulaşılmasını sağlayan hız değişim oranı olarak ifade edilmektedir.

• Maksimum sürat, bir sporcunun ulaşabileceği maksimum sprint hızıdır.

• Sürat testleri 10 metreden- 400 metreye farklı şekillerde uygulanabilmektedir. Branşın ihtiyacı doğrultusunda;

• Hızlanma testleri, 5 metreden 10 metreye değişir.

• Geçiş hızını ölçmek için testler 30 metreye kadar, maksimum hız testleri genellikle 60 metreye kadardır.

• 60 metre ötesindeki testler atletlerin hız koruma yeteneğini ölçer.

52

Çeviklik testleri

Hem çabukluk (agility) hem de çeviklik (quikness) birbirlerinin yerine zaman zaman kullanılmaktadır.

Son zamanlarda çeviklik; bir uyarana cevap olarak hız veya yön değişimi ile gerçekleştirilen vücut hareketi olarak tanımlanmaktadır.

53

54

55

Bir hareketin çeviklik görevi sayılabilmesi için, hareketin sadece hız ya da yönde değişiklik içermesi değil ayrıca açık yetenek olması, bir uyarana yanıt gerektirmesi ve önceden prova edilmemiş olması gereklidir.

Bir futbolcunun rakipten kaçınmak için düz bir çizgide hızlanması ve yavaşlaması, bu hareket önceden planlanmadığı, karşıdaki oyuncunun hareketlerine göre düzenlendiği (uyaran) ve açık yetenek olduğu için çeviklik olarak nitelendirilir.

Ya da voleybolda rakip pasörün oyun kurgusuna göre orta oyuncunun blok için yön değiştirerek, hızlanarak, hareket etmesi……………….

56

T-Testi

Pro- agility çeviklik testi

Illinois testi

505 çeviklik testi

Zig-zag testi

Reaktif çeviklik testleri

57

Pro-agility testi

58

20 yard koşu testi olarak da bilinen pro-agility çeviklik test alanı başlangıç çizgisinin 5 yard (4,57m) soluna ve sağına işaretçilerin yerleştirilmesi şeklinde belirlenir.

Başlangıç çizgisine fotocell kapısı yerleştirilir. Tekrarlı geçiş zamanları bu sayede alınabilir.

Uygulama başlamadan katılımcı başlangıç çizgisinde yerini alır.

Hazır olduğunda önce sağdaki işaretçiye, sonra da soldaki işaretçiye dokunarak başlangıç çizgisinden geçerek testi sonlandırır (Bayraktar, 2013).

2 tekrar.

Reaktif çeviklik testi:

Dünya’nın ilk reaktif antrenman ve test sistemi olan Smartspeed ekipmanları ile katılımcıların reaksiyon zamanı, reaktif yön değiştirme hızı, reaktif çeviklik, koşu sürati, sprint zamanı özellikleri test edilebilmektedir.

Kablosuz sistem ile çalışan zamanlama kapıları ve uzaktan el bilgisayarı yardımı ile bütün veriler el bilgisayarına otomatik olarak kaydedilebilmekte, sonrasında bilgisayara yüklenerek istatistiksel analizler için hazır hale getirilmektedir.

59

60

DENGE TESTLERİ Denge ve stabil bir postürü sürdürmek çoğu

hareket uygulamalarının ayrılmaz bir parçasıdır.

Denge kontrolü, duyusal girdilerin bütünleşmesi yanında esnek hareket şekillerinin planlanması ve uygulanmasını içeren kompleks bir motor yetenektir .

61

Denge, iyi bir performans için temel oluşturmakta ve kas, sinir sistemi içinde iletici olarak tanımlanmaktadır. İnsanın denge sağlamadaki yeteneği, diğer motor sistemlerin gelişmesinde belirleyici bir faktör olarak tanımlanabilir.

Ayrıca denge performansı ve spor sakatlıkları arasında ilişki olduğunu belirten çalışmalar da bulunmaktadır.

Denge statik ve dinamik olarak gruplanırken bugüne kadar uygulanan saha testleri statik dengeye yönelik idi.

Ancak voleybol dinamik dengeye ihtiyaç duyan özelliğe sahiptir.

62

63

ESNEKLİK ACL

İZOKİNETİK DENGE TESTLERİ

64

65

66

Verhagen ve ark. (2004) voleybolcularda denge antrenmanlarının ayak bileği sakatlıklarına etkilerinin belirledikleri prospektif çalışmalarında denge antrenmanlarının ayak bileği sakatlıklarını önemli derecede önlediğini belirtmişlerdir.

Can ve ark (2008) Voleybolcularda uygulanan denge antrenmanları ayak bileği propriosepsiyon skorlarını geliştirmektedir. Voleybolcularda uygulanan denge antrenmanları yorgunluk sonrası propriosepsiyon skorlarını geliştirmektedir. Böylelikle yorgunluk sonrası oluşabilecek denge kayıplarının yol açacağı tahmin edilen sakatlanma riskininde azalacağı düşünülmektedir.

Güler ve ark (2011) genç erkek futbolcularda denge antrenmanlarının çabukluk, güç ve dikey sıçrama performansı üzerine olumlu etkileri olduğunu belirtmişlerdir.

67

• Oliver ve ark. (2009) futbolcu ve voleybolcularda yaptıkları çalışmalarında voleybol oyuncularında düzenli denge antrenmanı yaptırırken futbolculara sadece futbol antrenmanı yaptırmış ve denge antrenmanlarının etkili sonuçlar meydana getirdiği ve postural aktivasyonu geliştirdiğini belirtmişlerdir.

68

Son dönem yaklaşımı

GENETİK DEĞERLENDİRME

69

Genetik faktörler iskelet kaslarında hızlı ve yavaş kasılan fibrillerin göreceli oranı, kardiak çıktı ve oksijen alımı gibi atletik performans ile ilişkili özelliklerin büyük çoğunluğundaki çeşitliliğin %20-80 ini belirler (Mac Arthur ve ark. 2007).

Literatürde Egzersiz performansı özelliğini etkileyen 200’ün üzerinde polimorfizm ve elit atletik seviyeyi etkileyen 20’nin üzerinde polimorfizm incelenmiştir (Eynon ve ark. 2013).

70

Son yayınlar ise gen haritasında 150 den fazla gen ya da genetik bölgenin atletik perfromansla ilgili olduğunu belirtmişlerdir (Mac Arthur ve ark. 2007, Swan ve ark. 2012)

Bu genler içerisinde en güçlü ilişkiye sahip 36 gendeki en güçlü 52 varyasyonu 5 kategoriye gruplandırılmıştır:

(1) dayanıklılık, güç ve enerji,

(2) kas sistemi,

(3) kalp ve akciğer kapasitesi;

(4) metabolizma, toparlanma ve egzersize eğilim ve

(5) bağlar ve tendon kuvveti.

71

DAYANIKLILIK GENLERİ

72

ACE I Allele ADRA2A 6.7-kb, ADRB1 49Gly,

ADRB2 16Arg, and ADRB3 64Arg Alleles

AGTR2 rs11091046 C Allele

AQP1 rs1049305 C Allele

AMPD1 Gln12 Allele

BDKRB2 9 and rs1799722 T Alleles

Collagen-Related Genetic Markers (COL5A1 rs12722 T, COL5A1 rs71746744

AGGG, and COL6A1 rs35796750 T Alleles)

GNB3 rs5443 T Allele

HFE 63Asp Allele

HIF1A Pro582 Allele

IL15RA rs2228059 A

NFIA-AS2 rs157231 С Allele

NOS3 Glu298, 164-bp, 4B and rs2070744 T Alleles

PPARA rs4253778 G Allele

PPARGC1B 203Pro and 292Ser Alleles

KUVVET GENLERİ ACE D Allele

ACTN3 Arg577 Allele AGT 235Thr Allele

AMPD1 Gln12 Allele

CREM rs1531550 A Allele

DMD rs939787 T Allele

Folate Pathway Genetic Markers (MTHFR rs1801131 C, MTR rs1805087 G, and

MTRR rs1801394 G Alleles)

GALNT13 rs10196189 G Allele

73

HIF1A 582Ser Allele

IGF1 rs35767 T and IGF1R rs1464430 C Alleles

IL1RN*2 Allele

IL6 rs1800795 G Allele

NOS3 rs2070744 T Allele

PPARA rs4253778 C Allele

PPARG 12Ala Allele

SOD2 Ala16 Allele

VDR rs10735810 T Allele

• “Elit Türk kadın voleybolcularda ACTN3 R577X polimorfizmi ve patlayıcı kuvvet performansı arasındaki ilişkinin” belirlenmesi amaçlanan çalışmamızın bulgularında;

74

Voleybolcu ve sedanter olgularda gruplarına göre ACNT3 R577X allellerinin dağılımı

75

• Tüm katılımcılarda yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre ACNT3 R577X polimorfizmi ile istatistiksel olarak ilişkili hiçbir değişken ortaya çıkmamıştır, p>0.05.

• Regresyon modeline girilen kas kütlesi, boy ve dikey sıçrama, yaylanarak sıçrama parametrelerinin hiç birisinin ACNT3 R577X polimorfizmi ile istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkisi ortaya konmamıştır (F(3,170)=0,74, p=0,53).

76

77

78

79

TEŞEKKÜRLER…..

80