Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Animalia bat da infekzioaren gordelekua; gizakia bakarrik parte hartzen du bertan dagoelako
Gizakia ez da funtsezkoa mikroorganismoaren bizi-zikloan, ezta mikroorganismoa ingurunean bizitzeko ere
Zoonosi gutxi transmititzen dira modu eraginkorrean pertsonaz pertsona
Kasu gehienetan, parte hartzen duten animaliek ez dute gaixotasuna agerian
Sailkapen ekologikoaSailkapen ekologikoa
Ortozoonosia : ostalari ornodun baten beharra bizitzeko
Errabia
Ziklozoonosia : ostalari ornodun bat baino gehiago
(behin-behinekoa eta behin betikoa)
Teniasia
Metazoonosia : ornoduna eta ornogabea
Paludismoa
Saprozoonosia : ornoduna eta eramailea
Aranetako sukarra
Gordelekuaren araberako sailkapenaGordelekuaren araberako sailkapena
Antropozoonosia : beste animalia batzuk gordelekua izan daitezke
Zooantroponosia : gizakia da gordeleku nagusia
Giza tuberkulosia
Anfixenosia : gizakia eta beste animalia batzuk
Salmonelosia
SARTZEKO BIDEAK
Inhalazioa Irenstea
Larruazala
Zuzena
Haginkada
Bektoreak
ZOONOSIEN AGERPEN KLINIKOAKZOONOSIEN AGERPEN KLINIKOAK
Sartzeko bidearen menpekoak dira
InhalazioaPneumonia
LarruazalaZelulitisa
Linfadenitisa
IrensteaUrdail-hesteetakoak
ZistizerkosiaLarruazal azpikoa
NSZ
TrikinosiaMuskuluak
EkinokokosiaGibelaBirika
DenakOdol-zirkulazioa
Sintoma sistemikoak
Mikroorganismo bat ostalariarekin kontaktuan egon denean belaunaldi askotan, sintoma
klinikoak latente edo azpiakutuak izaten dira
Txakurrengatiko eta katuengatiko zoonosiak
1.- Errabia2.- Toxokariasia3.- Tiñak4.- Ekinokokosia5.- Katuaren atzaparkadagatiko gaixotasuna
Larrialdietako kontsulten % 1 izaten dira
Txakurrak: % 70-90Katuak:% 3-15 (infekzio arrisku altuagoa)
Infekzio mistoa(Staphylococcus, Streptoccocus, Corynebacterium,Pasteurella multocida, Capnacytophaga carnimorsus,anaerobioak % 41)
Amozixilina-klabulanikoa
Debridamendu kirurgikoa eta irrigazio bidezko garbiketa
KARBUNKOAKARBUNKOA
Esporak sarrera-puntuan garatzen dira
Bacillus anthracis
Animalia belarjaleak (ardiak, behiak, eta abar...)
Fagozitoen kontrako kapsulaUrteetan bizirik dauden esporak
Baziloak gorozki, gernu eta listuarekin jariatzen dira
Kutsaturiko animalia edo animalien produktuetan agertzen diren esporekin zuzeneko ukipena izatea
Oro har, larruazalari eta mukosei esker sartzen dira.Batzuetan, esporak inhalazioz sar daitezke
Toxina (faktore edematotsua, faktore hilgarria
eta antigeno babeslea)(plasmidoen bidez kodifikatua)
KARBUNKOAKARBUNKOA
TratamenduaPenizilina
Hasierako faseakDosi altuak
PrebentzioaAnimaliak txertatu
Animalien produktuak desinfektatu (larruazala, ilea, luma,....)
LarruazalaLarruazaleko edema eta kongestioa
PapulaUltzera beltza eta nekrotikoa
Xixkuz inguratuaBatzuetan septizemia (% 10)
BirikaBiriketako edema
Odoljario mediastinikoaOdolera hedatu
Heriotza
LEPTOSPIROSIALEPTOSPIROSIA Leptospira interrogans
Ukipenezko infekzioa (ura edo elikagai kutsatuak) Bakterioak larruazalean edo mukosetan dauden
fisurei esker sartzen dira
EspiroketaMugikorra - flageloakArratoiak infektatzen ditu
Giltzurruneko infekzio kronikoa
Astetan bizirik mantentzen dira uretan edo lurzoru hezean
LEPTOSPIROSIALEPTOSPIROSIA
Bakterioak odolera doazSukarra
Hepatitisa, Ikterizia eta OdoljarioaUremia eta Bakteriuria
Konjuntibako odoljarioa
Meningitis Aseptikoa TratamenduaPenizilina edo Tetraziklina
KimioprofilaxiaPenizilina edo Doxiziklina
Arruntena
Well gaixotasuna
BRUZELOSIABRUZELOSIA
Behiak eta Ahuntzak
Ez dago pertsonatik pertsonarakokutsadurarik
B. abortus : behiakB. melitensis : ahuntzak
B. suis : txerriak
Animalia kutsatuekin edo haren produktuak ukitzea Bazilo gram-negatiboa, mugiezinak
Zelula barnekoakEndotoxina
Abortu infekziosoa (plazenta)Ugatzak (esnea)Exudatu uterinoa
Gorozkiak eta GernuaLarruazaleko urradurak
ElikagaiakArnasa
BRUZELOSIABRUZELOSIA
Sargunea
1-3 aste
Batzuetan kronizitateaeta infekzio errepikatuak
Emakumeetan ez dago aborturik(eritritola ez dago)
Gongoil lokalak eta erregionalak
Odola
Sistema erretikulu-endoteliala(Gibela, Barea, Hezur-muina, Ehun linfoidea)
Erreakzio granulomatotsua
OndoezaIzerditzea
Mina eta ahultasun gradualaUhin-Sukarra (beti ez dago)
AdenopatiakHepatitisa
Osteomielitisa
BRUZELOSIABRUZELOSIA
DiagnostikoaOdola, hezur-muina eta gongoilen hazkuntza
4 astez gordeAkutua : IgM (Aglutinazioa)
IgG : KF
TratamenduaTetraziklina
EstreptomizinaKotrimoxazola
Ziklo luzeak (3 hilabete)
ProfilaxiaPasteurizazioa
Animalia infektatuen hiltzeaAbereentzako txertoa
Q SukarraQ Sukarra
3 aste
DiagnostikoaAkutua : KF
Kronikoa : KF
TratamenduaTetraziklinaEritromizina
ProfilaxiaEsnearen pasteurizazioa
Mikroorganismo hilen txertoa
Coxiella burnetii
RickettsiaArtropodorik ezAiretiko bidea
Plazenta infektatuakPasteurizatu gabeko esnea
Likido tisularrak
SukarraZefalea handia
Arnas sintomakEz-ohiko pneumonia
Batzuetan :Hepatitisa
EndokarditisaKronizitatea
LYME GAIXOTASUNALYME GAIXOTASUNABorrelia burgdorferi
Bakterioaren ugalketa- Inkubazio-epea: 3-30 egun- sukarra, zefalea, mialgiak, linfadenopatia- ziztadaren gunean: eritema kroniko migratzailea
Lymegaixotasuna
Borrelia burgdorferiren bizi-zikloa
OreinakKarraskariak
AkainaIxodes Akainaren
ziztadaInfektaturiko
Pertsona
LYME GAIXOTASUNA LYME GAIXOTASUNA
Geroago agertzen direnak:- neurologikoak: meningitisa, entzefalitisa- mioperikarditisa- artralgiak eta artritisa
Prebentzioa
Akainen kontrolaAkainen ziztada eta listua saihestu
Tratamendua
Tetraziklina edo penizilina
TULAREMIATULAREMIA
Francisella tularensis
Animalia basatiak (karraskariak)
Inkubazio-epea: 1-10 egunLarruazaleko ultzera
Sukarra eta linfa bidezko transmisioaGongoil linfatiko erregional mingarriak
Odolaren bidezko inbasioa: birikak, urdail-hesteetako traktuaeta gibela
Hilkortasuna: % 5-15
Transmisioa
Animaliaren koskaArtropodo bektore baten ziztada
Kutsaturiko animaliarekin kontaktua izateaBeste bide batzuk
TULAREMIATULAREMIA
Diagnostikoa
Infektaturiko ehunak (IF)Serologikoak (ELISA)
Tratamendua
Estreptomizina
Profilaxia
Txerto bizia (arriskua duten lanbideetan)Animaliak eskularruekin manipulatzea
HANTABIRUSAKHANTABIRUSAK
Epidemiak
Europako iparraldean, Asiako hego-ekialdean
Estatu Batuetan
Klinika
Sukar hemorragikoaGiltzurrun-sindromea
Hilkortasun-tasa: > % 50
Transmisioa
Inhalazioa
Gordelekua
Saguak, arratoiak, saguzarrak
SALMONELOSIASALMONELOSIA
Tratamendua
Sintomatikoa (errehidratatu)
Klinika
Inkubazio-epea : 6-48 orduSintomak: beherakoak, botagurak,
deshidratazioa, sukar baxua
Transmisioa
Gorozki-ahoaElikagai eta ur kutsatua
Gordelekua
Ornodun, ugaztun eta hegazti asko
CHLAMYDIOSIA (Psittakosia, Ornitosia)Chlamydia psittaci
CHLAMYDIOSIA (Psittakosia, Ornitosia)Chlamydia psittaci
Tratamendua
Tetraziklina
Klinika
Inkubazio-epea : 4-15 egunSintomak: pseudogripala,
bronkopneumoniara ailega daiteke
Transmisioa
Airean dauden gorozkieninhalazioa
Gordelekua
Hegazti asko (>100 espezie)
ZOONOSI BERRIAK ZOONOSI BERRIAK
Gripearen birusa
Koronabirusa (SARS)
• Ezberdintasun nagusiena:–Mikroorganismoak animalietatik gizakira
transmititzen dira
– Gizakiz-gizaki ez dira transmititzen• Gripearen birusak (H5N2, H9N1)
• Hegaztien birusak
ZOONOSI BERRIAK ZOONOSI BERRIAK