Embed Size (px)
Citation preview
i
Ang Misyon ng Pamilya sa Pagbibigay ng Edukasyon, Paggabay sa Pagpapasya, at
Paghubog ng Pananampalataya
Modyul ng Mag-aaral sa
Edukasyon sa Pagpapakatao
Unang Markahan.Modyul 4
OFELIA B. VILLAMOR Developer
Kagawaran ng Edukasyon • Rehiyong Administratibo ng Cordillera
PANGALAN: _____________________________ ISKOR: ____________________ GURO: ____________________ BAITANG AT SEKSYON: ___________________
8
ii
Republic of the Philippines DEPARTMENT OF EDUCATION Cordillera Administrative Region SCHOOLS DIVISION OF CAR Wangal, La Trinidad, Benguet
Published by the Learning Resource Management and Development System
COPYRIGHT NOTICE 2020
Section 9 of Presidential Decree No. 49 provides:
“No copyright shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency of office wherein the work
is created shall be necessary for exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K-12 Curriculum
through the Curriculum Implementation Division (CID)—Learning Resource
Management and Development System (LRMDS). It can be reproduced for
educational purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of
the work including creating an edited version, an enhancement or a
supplementary work are permitted provided all original work is acknowledged
and the copyright is attributed. No work may be derived from this material for
commercial purposes and profit.
iii
PREFACE
This module is a project of the Curriculum Implementation Division
particularly the Learning Resource Management and Development Unit,
Department of Education, Schools Division of CAR which is in response to
the implementation of the K to 12 Curriculum.
This Learning Material is a property of the Department of Education – CID,
Schools Division of CAR. It aims to improve students’ performance specifically
in English and Filipino.
Date of Development: April 2020
Resource Location: Schools Division of Baguio City
Learning Area Grade Level: Edukasyon sa Pagpapakatao
(EsP)
Grade Level: Ikawalong Taon
Language Filipino
Learning Resource Type: Modyul ng Mag-aaral
Quarter/ Week Unang Markahan/ Ikaapat na
Linggo
Learning Competency / Code NaipaliLiwanag na: a. Bukod sa paglalang, may
pananagutan ang mga
magulang na bigyan ng maayos na edukasyon ang
kanilang mga anak, gabayan sa pagpapasya at hubugin sa
pananampalataya. b. Ang karapatan at tungkulin
ng mga magulang na
magbigay ng edukasyon ang bukod-tangi at
pinakamahalagang gampanin ng mga magulang.
EsP8PB-Id-2.3
iv
PASASALAMAT
Taos-pusong nagpapasalamat ang may akda ng modyul na ito sa
Dakilang Lumikha sa pagbibigay ng talino, lakas, at sipag upang matapos
itong modyul.
Nagpapasalamat din ang may akda sa mga nagbigay tulong at suporta
upang mabuo at magawa nang maayos ang modyul tulad nina Ma’am Brenda
M. Cariño- punongguro, Ma’am Nora D. Dalapnas-Education Program
Supervisor ng araling EsP, at Ma’am Leticia B. Luoang - Ulong Guro ng EsP
at si Ginoong Sherwin Fernando na nagbigay ng ebalwasyon.
Panghuli, nagpapasalamat din ang may akda sa kaniyang pamilya sa
walang sawang pagsuporta at pagbibigay ng lakas loob. Ang kaniyang
kabiyak na si Andy at ang kanilang mga anak na sina Abelardo, Kristine
Louise at Charmaine Angela
Sa Diyos ang kadakilaan, papuri at pasasalamat!
DIVISION LRMDS STAFF:
Priscilla A. Dis-iw Christopher David Oliva Librarian II Project Development Officer II – LRMDS
Loida C. Mangangey, Ph. D Education Program Specialist – LRMDS
Victor A. Fernandez Education Program Specialist II – LRMDS
CONSULTANTS:
Juliet C. Sannad, Ed. D Chief – Curriculum Implementation Division
Soraya T. Faculo, PhD OIC – Office of the Asst. Schools Division Superintendent
Marie Carolyn B. Verano, CESO VI Schools Division Superintendent
v
TALAAN NG NILALAMAN
Nilalaman Pahina
Paunawa Hinggil sa Karapatang Sipi ii
Panimula iii
Pagkilala iv
Division LRMDS Staff iv
Talaan ng Nilalaman v
Pahina ng Titulo vi
Alamin 1
Subukin 2
Balikan 3 Tuklasin 4
Suriin 7
Pagyamanin 11 Isaisip 15
Isagawa 16
Tayahin 17
Susi ng Pagwawasto 21
Batayan 23
Ang Misyon ng Pamilya sa Pagbibigay ng Edukasyon, Paggabay sa Pagpapasya, at
Paghubog ng Pananampalataya
Modyul ng Mag-aaral sa
Edukasyon sa Pagpapakatao
Unang Markahan.Modyul 4
OFELIA B. VILLAMOR Developer
2
ALAMIN
Mapagpalang araw. Kumusta ka na? Nasa inyong tahanan ka ngayon, hindi
ba? Kasama ang inyong mga pamilya? Tanungin kita: Anu-ano ang mga na-
aapreciate mo sa mga ginagawa ng iyong mga magulang habang nasa “quarantine”
tayo? Dahil yan ang ating pag-uusapan sa modyul na ito. Gaano ba nagagampanan
ng mga magulang mo ang kanilang mga misyon?
Mission: Impossible… Pamilyar ba sa iyo ang mga katagang ito? Marahil
napanood mo na rin minsan ang pelikulang ito. Nais kong gamiting gabay ito sa
pagpapakilala sa iyo ng susunod na aralin.
Ang mga magulang ay binigyan ng napakahalagang misyon na arugain,
igalang, at mahalin ang kanilang mga anak. Ito ay isang misyon na hindi madali;
bagkus ay puno ng maraming hamon. Sa kasalukuyan na nahaharap sa maraming
banta ang pamilyang Pilipino, mas magiging mahirap para sa isang pamilya, lalong-
lalo na para sa isang magulang, ang isakatuparan ang napakahalagang misyon upang
maihanda ang kanilang mga anak sa pakikipagkapwa; mga misyon na itinuturing ng
iba na imposible kasabay ng maraming pagbabago sa lipunan. Ano nga ba ang
pananagutan ng mga magulang sa mga anak at ano ang bukod-tangi at
pinakamahalaga sa mga ito? Paano nga kaya matitiyak na posible ang misyon na ito?
Ang modyul na ito ay isinulat para matugunan ang iba’t ibang paraan ng
pagkatuto ng bawat mag-aaral. Hangad ng modyul na ito na maunawaan mong lubos
ang kahalagahan ng pagganap ng pamilya sa napakahalagang misyon. Ang saklaw
ng araling napapaloob sa modyul na ito ay maaring makatulong sa mga sitwasyong
maaaring harapin ng mag-aaral kinabukasan. Kinikilala sa bawat sitwasyong ginamit
ang iba’t-ibang kultura ng bawat mag-aaral na gagamit nito. Ang bawat aralin ay
isinaayos ayon sa katangi-tanging paraan sa pagkatuto ng bata. Subalit ang mga
aralin ay maaring sagutin ayon sa ayos nito sa gamit na sangguniang aklat.
Pagkatapos mong isagawa ang mga gawain sa modyul na ito, inaasahang
maipamamalas mo ang sumusunod:
NaipaliLiwanag na:
a. Bukod sa paglalang, may pananagutan ang mga magulang na bigyan ng maayos na edukasyon ang kanilang mga anak, gabayan sa pagpapasya at hubugin sa pananampalataya.
b. Ang karapatan at tungkulin ng mga magulang na magbigay ng edukasyon ang bukod-tangi at pinakamahalagang gampanin ng mga magulang. EsP8PB-Id-2.3
3
SUBUKIN
Panuto: Sukatin natin kung ano ang nalalaman mo sa paksang tatalakayin. Basahing mabuti ang bawat tanong at sagutin ito. Piliin ang letra ng tamang sagot at isulat ito sa iyong sagutang papel.
1. Ang karapatan para sa _____ ng mga bata ay orihinal at pangunahing karapatan.
a. kalusugan c. buhay b. edukasyon d. pagkain at tahanan
2. Bahagi ng buhay ng isang lalaki at babae na nagpasyang magpakasal ang magkaroon ng mga anak – ito ay___________________.
a. bunga ng kanilang pagtugon sa tawag ng Diyos na magmahal b. makapagpapatatag sa ugnayan ng mag-asawa. c. susubok sa kanilang kakayahan ng ipakita ang kanilang pananagutan
bilang magulang. d. pagtugon sa kagustuhan ng Diyos na maparami ang tao ang sa mundo.
3. Ang mga sumusunod ay nagpapakita ng tunay na pagiging mapanagutan ng magulang maliban sa:
a. pagharap sa anomang hamon sa lahat ng pagkakataon na ginagabayan ng prinsipyong moral
b. pag-agapay sa mga anak sa lahat ng pagkakataon lalo na sa panahon ng mga hamon upang ang mga ito ay matagumpay na malampasan
c. pagkakaroon ng pananagutan sa Diyos, sa kanilang konsensya at sa lahat ng mga taong ibinigay sa kanila ng Diyos upang paglingkuran at alagaan
d. malayang pagganap sa kanilang mga tungkulin kakambal ang pagtanggap sa anumang kahihinatnan ng kanilang mga pagganap at hindi pagganap sa mga ito
4. Sino sa mga sumusunod na magulang ang tunay na gumaganap ng kanilang tungkulin sa kanilang mga anak?
a. Si Leonardo at Rose na nagpapaplano at nagpapasya para sa katiyakan ng magandang buhay para sa kanilang mga anak.
b. Sina Edith at Jojo na pinag-aaral sa ang kanilang mga anak sa mamahaling unibersidad upang matiyak ang magandang buhay para sa kanilang hinaharap
c. Si Mario at Andrea na namumuhay ng simple kasama ang mga anak at katuwang ng mga ito sa kanilang mga gawain, pangangailangan, at gumagabay sa kanila sa mundong kanilang gagalawan lalo na sa hinaharap.
d. Sina Anita at Melduard na parehong nagsasakripisyo na magtrabaho sa ibang bansa upang matugunan ang mga pangangailangan ng kanilang mga anak, tinitiis ang hirap sa kalooban ng kanilang pagiging malayo sa kanilang pamiya.
4
5. Bakit itinuturing na una at pangunahing guro ng mga bata ang mga magulang? a. Dahil kasabay ng pagkakaroon ng karapatan ng mga bata sa edukasyon
ang pagkakaroon ng karapatan ng magulang na sila ay turuan. b. Dahil sa kanila nakasalalay ang pundasyon ng mga bata sa kaalamang
kanilang makukuha sa paaralan. c. Dahil sila ang magsasanay sa mga bata sa pagmamahal sa pag-aaral at
kaalaman. d. Dahil ang kanilang mga ipinakikitang kilos at gawi ang tutularan ng mga
bata. 6. Bakit mahalagang maturuan ang mga anak na mamuhay nang simple?
a. Upang maisabuhay nila ang pagiging mapagkumbaba b. Upang masanay sila na maging masaya at kuntento sa mga munting biyaya c. Upang hindi sila lumaking hindi marunong magpahalaga sa perang kanilang
pinaghirapan d. Upang maisasapuso ng mga anak na mas mahalaga ang tao sa kung ano
siya at hindi sa kung ano ang mayroon siya. 7. Ang pagtuturo ng simpleng pamumuhay sa mga anak ay maaaring magbunga ng mga sumusunod na pagpapahalaga maliban sa:
a. pagtanggap c. katarungan b. pagmamahal d. pagtitimpi
8. Ang mga sumusunod ay makatutulong sa isang bata upang matuto ng mabuting pagpapasya maliban sa:
a. Pagtitiwala b. Pagtataglay ng Karunungan c. Pagkakaroon ng ganap na kalayaan d. Pagtuturo ng magulang ng mga pagpapahalaga
9. Ang sumusunod ay mga paraan upang mahubog sa mga anak ang pagpapahalaga sa mga gawaing ispiritwal maliban sa:
a. Ilagay ang Diyos sa sentro ng pamilya b. Iparanas ang tunay na mensahe ng mga aral ng pananampalataya c. Maglaan ng tiyak na panahon upang makinig at matuto sa mga aral ng
pananampalataya d. Ituon ang pansin sa ganap na pag-unawa sa nilalaman ng mga aklat tungkol
sa pananampalataya 10. Sa paanong paraan magagawang posible ang pagsasakatuparan ng mga misyon
ng pamilya? a. Pagsasagawa nito nang may pagmamahal at malalim na pananam-
palataya b. Pagtiyak ng pagsasagawa ng mga ito nang kolektibo at may bahagi ang
lahat ng kasapi ng pamilya c. Paghingi ng tulong sa ibang mga magulang na may mas malalim na
karanasan d. Pagtiyak na malinaw sa mga anak ang hirap sa pagharap sa hamon at
pagtulong ng mga ito upang ito ay maisakatuparan
5
BALIKAN
Gawain 1: Magbalik tanaw sa mga araw-araw na sitwasyon sa inyong mga
tahanan; at gawin ang mga sumusunod.
Mahalagang Tao sa iyo
Mga salitang madalas mong napapakinggan mula sa kanila ARAW-ARAW
Reaksiyon / Pakiramdam mo sa tuwing naririnig mo sa kanila
Aral bakit pailit-ulit na sinasabi sa iyo
Tatay
1.
2.
3.
Nanay
1.
2.
3.
TUKLASIN
Gawain 2: PM (Pangmalalimang Mensahe)
Panuto: Bukod sa pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan ng pamilya, ano pa ang mahahalagang gampanin ng pamilya? Sasagutin natin ito sa gawaing ito.:
1. May anim (6) na laso sa ibaba, sumulat sa bawat isa nito ng piraso ng mahahalagang gampanin ng pamilya (magulang) para sa lahat ng kasapi nito.
2. Matapos maisulat ang anim ay bigyan ng maikling paliwanag ang bawat isa.
6
3. Kulayan ng iba, t-ibang kulay. 4. Pagkatapos, i- rank sa iyong palagay ay pinakamahalaga.
• 1- bilang pinakamahalaga, 6-di gaanong mahalaga
5. Sumulat ng detalyadong paliwanag kung bakit ito ang iyong naging “ranking.”
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
__________________
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
__________________
Rank: ________
___
Rank: ________
___
Rank: ________
___
7
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_____________________
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
__________________
Paliwanag:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________
Rank: ________
___
Rank: ________
___
Rank: ________
___
8
6. Pagkatapos ay sagutin ang mga sumusunod na tanong:
a. Bakit mahalaga ang mga gampanin na ito para sa iyo? Ipaliwanag.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
__________________
b. Ano ang maaaring maidulot kung ang mga gampanin ng ito ay hindi matugunan
ng pamilya?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
__________________
c. Ano naman ang maidudulot kung ang mga gampanin na ito ay matugunan ng
pamilya?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
__________________
SURIIN
GAWAIN 3: Pagbasa ng Artikulo:
Panuto: Basahing mabuti ang artikulo at unawaing mabuti ang nilalaman nito.
ANG MISYON NG PAMILYA SA PAGBIBIGAY NG EDUKASYON, PAGGABAY SA PAGPAPASIYA, AT PAGHUBOG NG PANANAMPALATAYA
Hango sa Edukasyon sa Pagpapakatao-
Ikalawang Baitang Unang Edisyon 2013
Binuod d ni: Ofelia B. Villamor
• Isa kang regalo para sa iyong pamilya, hindi mo maipaliliwanag ang kanilang saya nang ikaw ay lumabas mula sa sinapupunan ng iyong ina.
• Sila ang ginamit na instrumento ng Diyos para sa pagkamit mo ng iyong kaganapan bilang tao. Nakatakada silang tumupad sa isang mahalagang misyon upang makamit ito.
• Ang pagiging mapanagutan ng mga magulang ay nangangahulugan ng malayang pagganap sa kanilang mga tungkulin kakambal ang pagtanggap sa anumang kahihinatnan ng kanilang mga pagganap at hindi pagganap sa mga ito.
• Kaakibat ng kagustuhan ng Diyos na igalang ng mga anak ang kanilang mga magulang ay ang kagustuhan Niya na ang katulad na paggalang at pagkilala ay ibigay ng mga magulang sa kanilang mga anak.
9
• Ang tungkulin ng mga magulang sa kanilang mga anak ay hindi nagtatapos sa pagbibigay sa kanila ng makakain, maiinom, maisusuot at matitirahan o sa paghahanda sa kanila para magkaroon ng magandang trabaho sa hinaharap.
Mga Misyon: 1. Pagbibigay ng Edukasyon
• Ang karapatan para sa edukasyon ng mga bata ay orihinal at pangunahing karapatan. Kasama ng pagkakaroon ng karapatan ng mga bata sa edukasyon ay ang karapatan ng mga magulang na sila ay turuan. Ito ang dahilan kung bakit ang mga magulang ang itinuturing na una at pangunahing guro ng mga anak sa tahanan.
• Mahalagang handa ang mga anak na harapin ang anumang hamon na inihahain nito gamit ang mga pagpapahalagang naituro sa kanila sa tahanan bilang sandata at kalasag.
• Pangunahing dapat na ituro ng magulang sa kanilang mga anak ang wastong paggamit ng kalayaan sa mga materyal na bagay.
• Simpleng turo na magbubunga ng iba pang mga pagpapahalaga a. pagtanggap – dahil sa paghubog sa kakayahang tanggapin ang tao bilang
siya at hindi siya sukatin batay sa kung ano ang maaari niyang maibigay, b. pagmamahal – dahil sa paghubog sa kakayahang tanggapin ang isang tao
na hindi tumitingin sa kanyang kakayahan at katangian ay tanda ng malalim na pagmamahal at;
c. katarungan – dahil nagbubunsod ito upang kilalanin at igalang ang dignidad ng tao.
• Sa isang lipunan na unti-unting nayayanig at nawawasak ng pagiging makasarili ng iilan, mahalagang hubugin ang mga anak sa tunay na diwa ng katarungan na magbubunsod upang matutuhan nilang igalang ang dignidad ng kanilang kapwa at maging ng diwa ng pagmamahal na hindi naghihintay ng kapalit at nagpapadaloy sa paglilingkod at pagtulong lalo na sa mga nangangailangan.
• Ang mga magulang ang kauna-unahang modelo ng kanilang mga anak. Ang halimbawa at ang pundasyon ng impluwensya.
2. Paggabay sa Paggawa ng Mabuting Pagpapasya
• Ang pagkakaroon ng kakayahan sa mabuting pagpapasya ay bunga ng karunungan at pagpapahalagang naitanim ng mga magulang sa kanilang mga anak mula noong sila ay bata pa lamang. Ito ay bunga ng pagtitiwala at pagbibigay sa mga bata ng kalayaan na gumawa ng pagpapasya na ginagabayan ng maingat na paghusga.
• Isa sa mga pangunahing makatutulong ang pagkakaroon ng mabuting pagpapasya upang ang isang tao ay maging matagumpay.
• Mahalaga sa murang edad pa lamang ay binibigyan na ng laya ang bata na magpasya para sa kanilang sarili, na makatutulong upang mataya ang kanilang kakayahan na maibahagi sa kanila ang tulong o paggabay na kanilang kailangan.
• May mga pagkakataong nakagagawa ng hindi maingat at makasariling pagpapasya, ito ay dahil hindi pa sapat ang iyong mga karanasan at kakayahan bilang isang kabataan na bumuo ng sariling pananaw. Kaya mahalagang ang isang kabataan ay magabayan sa paggawa ng tamang pagpapasya upang hindi sila masanay na gumawa ng mga maling pasya at hindi matuto rito.
10
• Hindi rin tama na lagi na lamang nariyan ang magulang upang tulungan silang maisaayos ang kakanilang mga pagkakamali, hindi sila matututo sa paraan ito.
• Ang pagsisisi ay bunga ng maling pagpili.
3. Paghubog ng Pananampalataya
• Sabi ni Stephen Covey sa kaniyang aklat na 7 Habits of Highly Effective Families, mahalaga upang magkaroon ng pangkaisipan at pandamdaming kalusugan at katatagan lalo na kung ito ay ginagawa ng tao nang may pagkukusa o bukas puso.
• Kung ang isang pamilya ay maglalaan ng 10-15 minuto sa tuwing umaga sa pagbabasa ng mga babasahin na mag-uugnay sa inyo at sa Diyos , makatitiyak na ang mga pagpapasyang isasagawa ay mabuti, mas magiging makabuluhan sa pag-iisip, mag magiging mahusay ang pakikitungo sa kapwa, mas magiging maayos ang mga binubuong pananaw, magkakaroon ng sapat na kakayahan na mag-isip muna bago gumawa ng kilos o tumugon sa isang sitwasyon, mas magiging malapit ang ugnayan sa mga bagay o tao na tunay na mahalaga sa iyo at higit sa lahat mas magiging matibay ang ugnayan ng buong pamilya. (wisdom)
• Ilan sa mga pamamaraan na maaaring makatulong sa Paghubog ng Pananampalataya sa Pamilya:
1. Tanggapin na ang Diyos ang dapat maging sentro ng buhay-pampamilya. Mahalagang tanggapin at yakapin ng lahat ng kasapi ng pamilya na ang Diyos at ang tunay na pananampalataya sa Kaniya ang makapagbibigay ng katiwasayan sa pamilya at sa ugnayan ng mga kasapi nito. Mas magiging madali para sa isang pamilya ang harapin ang anomang pagsubok kung nananatiling matingkad ang presensya ng Diyos sa gitna nito.
2. Ituon ang pansin sa pag-unawa. Ang mahalaga ay tunay na ipaunawa sa mga mag-aaral ang halaga ng pagkakaroon ng kaalaman at pag-unawa sa mga salita ng Diyos para sa kanyang buhay at kung paano ito mailalapat sa kanyang araw-araw na pamumuhay.
3. Hayaang maranasan ang tunay at malalim nitong mensahe. Mas magiging malalim ang mensaheng maibibigay ng aral ng pananampalataya kung ito ay kanilang mararanasan. Maaari rin naman ituro sa mga kasapi ng pamilya ang kabutihan sa pamamagitan ng pagsasanay sa bawat isa na magsulat ng mensahe ng kabutihan sa araw at ilagay ito sa lugar na madalas puntahan ng mga kasapi ng pamilya (hal. refrigerator, sa hapag kainan, o sa facebook page).
4. Gamitin ang mga pagkakataon na handa ang bawat kasapi ng pamilya na makinig at matuto.
• Mahalagang laging gamitin ang mga pagkakataon na dumarating upang mailapat ang mga mensahe mula sa mga aklat tungkol sa pananampalataya. Ang pagtuturo ng pasasalamat ay maituturo sa pagkakataon na nakatanggap ng biyayang hindi inaasahan lalo na sa panahon ng kagipitan.
5. Tulungan ang bawat kasapi upang tumanim sa kanilang isipan ang mga itinuturo tungkol sa pananampalataya. Kung ang nais ay maipaunawa sa mga kasapi ng pamilya ang Diyos at ang pananampalataya, ulitin nang mas madalas ang mabuting mensahe ng Diyos sa kanila
6. Iwasan ang pag-aalok ng “suhol”.
• Maiiwasan na hindi dapat malito ang tao sa tunay na layunin ng pagsasagawa ng mga gawain para sa pananampalataya. Mas mahalaga pa rin na matulungan ang mga kasapi ng pamilya na gawin ito ng kusang-loob at buong-puso.
11
Ipadanas ang pananampalataya nang may kagalakan. Tiyakin na lilikha ng mga pagkakataon na magiging masaya ang kasapi ng pamilya na matuto. Ang mga bagay na nakikita ng mga bata na ginagawa ng kanilang mga magulang,
sabi nga:
Kung ang isang bata ay namumuhay sa pamumuna o sa pamimintas, natututo
siyang maging mapanghusga.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa katiwasayan, natututo siyang maniwala
sa kanyang sarili.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa poot, natututo siyang lumaban.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa pagtanggap, natututo siyang magmahal.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa takot, palagi siyang mababalot ng pag-
aalala.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa pagkilala, natututo siyang bumuo ng
layunin sa buhay.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa awa, palaging may awa sa kanyang sarili.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa papuri, natututuhan niyang magustuhan
ang kanyang sarili.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa selos, natututo siyang palaging
makaramdam ng pagkakasala.
Kung ang isang bata ay namumuhay sa pakikipagkaibigan, natututuhan niya na
masarap
mabuhay sa napakagandang mundo. – Dorothy Law Nolte, Ph.D.
TAYAHIN
Gawain 4: PamVille (Pamilya Village)
Panuto: Paano ginagamit na instrumento ng Diyos ang iyong mga magulang para sa pagkamit mo ng iyong kaganapan bilang tao.? Naaalala niyo pa ba ang larong “Farmville” sa computer? Iuugnay natin ang gawaing ito. Kung ang iyong mga magulang ang mga magsasaka, ano ang dapat nilang gampanan bilang misyon upang maging mayabong ka at “fruitful”? Isulat sa mga gulay ang iyong sagot.
12
Gawain 5: Mga Misyon sa Pagbibigay ng Edukasyon
Panuto: Hanap-salita. Guhitan ang mga salitang tumutukoy sa pagbibigay ng edukasyon:
K A R A P A T A N A B D K
C D E F G H U I J K P I A
L M N O P Q R S T U A G T
V W X M A G U L A N G N A
Y Z K A B C A D E F M I R
G H I J K L N M N O A D U
P Q L I G A L A N G M A N
U N A N G G U R O R A D G
S T S U V W X Y Z A H B A
C S A N D A T A D E A F N
P A G T A N G G A P L G H
________________
________________
________________
________________ _________________
_________________
_________________
_________________
_______
_________________
_________________
_________________
_____
13
GAWAIN 6: Crossword Puzzle
Panuto: Sagutan sa kahon na may bilang ang tinutukoy ng bawat paglalarawan.
Across: 1. Bunga ng mabuting pagpapasya. 4. Bunga ng maling pagpapasya 5. Bunga ng malaya at maingat na pagpapasya. 6. Nagiging dahilan ng hindi maingat at makasariling pagpapasya.
8.pangunahing bunga sa pagkakaroon ng mabuting pagpapasya Down: 2. Gusto 3. Filipino ng “capability”
7.Mahalagang maibigay sa bata sa murang edad na
makagawa ng mabuting pagpapasya.
GAWAIN 7: AKO BA ITO?
Panuto: Iguhit ang kung sang-ayon sa iyo ang pahayag at hindi ka sang-ayon.
Ilagay ang iyong sagot sa kahon bago ang bilang.
1. Kailangang maglalaan ng 10-15 minuto ang isang pamilya sa pagbabasa ng mga babasahin na mag-uugnay sa inyo at sa Diyos
2. Mas magiging madali para sa isang pamilya ang harapin ang anomang pandemya kung nananatiling matingkad ang presensya ng Diyos sa gitna nito.
3. Hindi gampanin ng magulang kundi ng paaralan na ipaunawa sa mga kabataan ang halaga ng pagkakaroon ng kaalaman at pag-unawa sa mga salita ng Diyos para sa kanyang buhay at kung paano ito mailalapat sa kanyang araw-araw na pamumuhay.
4. Nakakatulong na magsulat ng mensahe ng bible verse bilang encouragement sa araw-araw at ilagay ito sa lugar na madalas puntahan ng mga kasapi ng pamilya
5. Mahalaga na matulungan ang mga kasapi ng pamilya na gumawa at kumilos ng may inaasahang kapalit.
1 2
3
4
7
8
5
6
14
Isaisip
GAWAIN 8: PUNO NG MISYON
Panuto: Bukod sa paglalang, may pananagutan ang mga magulang mong bigyan ka ng maayos na edukasyon, gabayan ka sa pagpapasya at hubugin ka sa iyong pananampalataya. Pinakabukod-tanging karapatan at pinakamahalagang gampanin nila ay ang maibigay ang edukasyon mo. Subalit kung ikaw ang tatanungin, anu-ano pa ang mga
pananagutan at tungkulin nilang nais mo pang magampanan para sa iyo.? Itala ang iyong mga sagot sa mga dahon ng mga puno. Kulayan ang puno.
GAWAIN 9: Pagninilay:
SWOT ANALYSIS Panuto: Gumawa ng paglalahad ng SWOT (strengths, weaknesses, opportunities,
threat) --- Kalakasan, Kahinaan, Pagkakataon, Banta sa pagsasakatuparan ng iyong mga magulang sa kanilang tungkulin/ misyon sa pagbibigay sa iyo ng edukasyon, paggabay sa pagpapasya at paghubog sa iyong pananampalataya. Sundan ang sumusunod na format. Maari itong kulayan.
15
OPPORTUNITIES
STRENGTHS
WEAKNESSESS
THREATS
1515 Sagutin:
1. Gaano mo napapahalagahan ang pamilya mo batay sa mga Kalakasang itinala mo?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________
SWOT
Analysis
16
2. Sa mga kahinaan ng iyong pamilya, anong malaking kontribusyon mo upang maging
kalakasan ito?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
____________________
3. Paano mo gagawing motibasyon tungo sa iyong pag-unlad bilang isang indibidwal
ang mga oportunidad na mayroon ang iyong pamilya? Ipaliwanag.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
____________________
4. Sa iyong palagay, magiging dahilan ba ng pagkawasak ng iyong pamilya ang mga
banta nito na itinala mo? Pangatuwiranan.
_______________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
________________________
GAWAIN 10: PICTURE PUZZLE
Panuto:
1. Humanap ng anumang larawan sa internet o sa mga lumang magasin na maaaring magsimbolo sa edukasyon, pagpapasiya at pananampalataya.
2. Pagkatapos ay hati-hatiin ito upang maging puzzle pieces. 3. Ang magdidikta sa bilang ng piraso ng puzzle ay ang dami ng mga pagkatuto
na nakuha sa aralin. Ibig sabihin, bawat piraso ng puzzle ay maglalaman ng iyong mahalagang pagkatuto na may kaugnayan sa halaga na maisakatuparan ang misyon para sa pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa mabuting pagpapasiya at paghubog ng pananampalataya.
4. Isulat sa likod ng bawat piraso ng puzzle ang mga pagkatuto. 5. May inihandang halimbawa sa ibaba:
17
6. Idikit ang mga puzzle pieces sa plastic cover upang mabasa maging ang mga
nakasulat sa likod nito.
Sagutin:
1. Sa iyong palagay, bakit mahalagang mabigyan ka ng mabuting edukasyon ng iyong pamilya? Paano ka nila mabibigyan ng edukasyon? May isa ka bang mungkahi paraan? Isa-isahin ang mga ito. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ano ang kaya ang mga pangunahing dapat matutunan ng isang anak na tulad mo sa kanyang mga magulang? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Bakit mahalagang maturuan ng pamilya ang mga anak sa mabuting pagpapasya? Ipaliwanag. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 4. Sa paanong paraan matuturuan ng pamilya ang mga anak sa paggawa ng mabuting pagpapasya? _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 5. Bakit mahalagang mahubog ng pamilya ang pananampalataya ng mga kasapi nito? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ang magulang ang unang
guro sa tahanan.
18
6. Paano mahuhubog ng pamilya ang pananampalataya ng mga kasapi nito? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
7. Paano matitiyak ang tagumpay ng pagsasakatuparan ng mga misyon ng pamilya sa kanilang mga anak? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
GAWAIN 11: Pagsasabuhay
Panuto: Magkakaroon lamang ng kabuluhan ang lahat ng mga pagkatuto sa bawat aralin sa EsP kung ito ay unti-unting mailalapat sa buhay hanggang sa ito ay maging bahagi na ng pang-araw-araw na pagkilos. Gawin natin ito…
1. Sumulat ng mga tiyak na hakbang kung paano mo:
a. Mapauunlad ang pansariling-gawi sa pag-aaral
b. Makatitiyak na makagagawa ng mga mabuting pagpapasiya
c. Mahuhubog o mapauunlad ang pananampalataya
2. Pagkatapos, ilagay ito sa isang tsart upang mabantayan ang pagsasakatuparan
ng mga hakbang na ito.
3. Bantayan ang paglalapat ng mga tiyak na hakbang sa loob ng dalawang linggo.
4. May inihandang halimbawa para sa iyo.
Hakbang
Unang Linggo Ikalawang Linggo
Lune
s
Mar
tes
Miy
erku
le
s Huw
ebes
Biy
erne
s
Sab
ado
Ling
go
Lune
s
Mar
tes
Miy
erku
le
s Huw
ebes
Biy
erne
s
Sab
ado
Ling
go
Edukasyon
1. Nakagawa ng gawaing iniatas ng guro
sa klase √ √ √ √ √ √ √ √ √
2. Nakagawa ng takdang aralin sa takdang
panahon
√ √ √
√ √ √ √ √ √ √
3.
4.
5.
Pagpapasiya
1. Isinagguni sa magulang o sa taong
may kaalaman sa moral na pamumuhay
ang isang suliranin
√ √ √
√ √ √
2.
3.
4.
19
5.
Pananampalataya
1. Nagdasal kasama ang pamilya bago
kumain √ √ √
√ √ √
√ √ √
2.
3.
4.
5.
TAYAHIN
Panuto: Basahin at unawain ang mga aytem sa bawat bilang. Piliin at isulat ang titik
sa iyong sagutang papel ang pinakangkop na sagot. 1. Ang pagtuturo ng simpleng pamumuhay sa mga anak ay maaaring magbunga ng
mga sumusunod na pagpapahalaga maliban sa: a. Pagtanggap b. pagmamahal c. katarungan d. pagtitimpi
2. Sa paanong paraan magagawang posible ang pagsasakatuparan ng mga misyon
ng pamilya?
a. Pagsasagawa nito nang may pagmamahal at malalim na pananam-palataya
b. Pagtiyak ng pagsasagawa ng mga ito nang kolektibo at may bahagi ang lahat ng kasapi ng pamilya
c. Paghingi ng tulong sa ibang mga magulang na may mas malalim na karanasan
d. Pagtiyak na malinaw sa mga anak ang hirap sa pagharap sa hamon at pagtulong ng mga ito upang ito ay maisakatuparan
3. Ang mga sumusunod ay makatutulong sa isang bata upang matuto ng mabuting pagpapasya maliban sa: a. Pagtitiwala c. Pagkakaroon ng ganap na kalayaan b. Pagtataglay ng Karunungan d. Pagtuturo ng magulang ng mga
pagpapahalaga 4. Ang mga sumusunod ay nagpapakita ng tunay na pagiging mapanagutan ng
magulang maliban sa: a. pagharap sa anomang hamon sa lahat ng pagkakataon na ginagabayan ng
prinsipyong moral b. pag-agapay sa mga anak sa lahat ng pagkakataon lalo na sa panahon ng mga
hamon upang ang mga ito ay matagumpay na malampasan c. pagkakaroon ng pananagutan sa Diyos, sa kanilang konsensya at sa lahat
ng mga taong ibinigay sa kanila ng Diyos upang paglingkuran at alagaan d. malayang pagganap sa kanilang mga tungkulin kakambal ang pagtanggap sa
anumang kahihinatnan ng kanilang mga pagganap at hindi pagganap sa mga ito.
20
5. Ang karapatan para sa _____________ ng mga bata ay orihinal at pangunahing karapatan. a. kalusugan b. edukasyon c. buhay d. pagkain at tahanan
6. Ang pagiging _____ ng mga magulang ay nangangahulugan ng malayang pagganap sa kanilang mga tungkulin kakambal ang pagtanggap sa anumang kahihinatnan ng kanilang mga pagganap at hindi pagganap sa mga ito.
a. Masayahin b. mapanagutan c. irresponsible d. matulungin 7. Sino sa mga sumusunod na magulang ang tunay na gumaganap ng kanilang
tungkulin sa kanilang mga anak? a. Si Leonardo at Rose na nagpapaplano at nagpapasya para sa katiyakan ng
magandang buhay para sa kanilang mga anak. b. Sina Edith at Jojo na pinag-aaral sa ang kanilang mga anak sa mamahaling
unibersidad upang matiyak ang magandang buhay para sa kanilang hinaharap c. Si Mario at Andrea na namumuhay ng simple kasama ang mga anak at
katuwang ng mga ito sa kanilang mga gawain, pangangailangan, at gumagabay sa kanila sa mundong kanilang gagalawan lalo na sa hinaharap.
d. Sina Anita at Melduard na parehong nagsasakripisyo na magtrabaho sa ibang bansa upang matugunan ang mga pangangailangan ng kanilang mga anak, tinitiis ang hirap sa kalooban ng kanilang pagiging malayo sa kanilang pamiya.
8. Bakit itinuturing na una at pangunahing guro ng mga bata ang mga magulang? a. Dahil kasabay ng pagkakaroon ng karapatan ng mga bata sa edukasyon ang
pagkakaroon ng karapatan ng magulang na sila ay turuan. b. Dahil sa kanila nakasalalay ang pundasyon ng mga bata sa kaalamang
kanilang makukuha sa paaralan. c. Dahil sila ang magsasanay sa mga bata sa pagmamahal sa pag-aaral at
kaalaman. d. Dahil ang kanilang mga ipinakikitang kilos at gawi ang tutularan ng mga bata.
9. Bakit mahalagang maturuan ang mga anak na mamuhay nang simple? a. Upang maisabuhay nila ang pagiging mapagkumbaba b. Upang masanay sila na maging masaya at kuntento sa mga munting biyaya c. Upang hindi sila lumaking hindi marunong magpahalaga sa perang kanilang
pinaghirapan d. Upang maisasapuso ng mga anak na mas mahalaga ang tao sa kung ano siya
at hindi sa kung ano ang mayroon siya. 10. Ang sumusunod ay mga paraan upang mahubog sa mga anak ang
pagpapahalaga sa mga gawaing ispiritwal maliban sa: a. Ilagay ang Diyos sa sentro ng pamilya b. Iparanas ang tunay na mensahe ng mga aral ng pananampalataya c. Maglaan ng tiyak na panahon upang makinig at matuto sa mga aral ng
pananampalataya d. Ituon ang pansin sa ganap na pag-unawa sa nilalaman ng mga aklat tungkol
sa pananampalataya. 11. Natatapos sa pagbibigay ng makakain, maiinom, maisusuot at matitirahan o sa
paghahanda sa kanila para magkaroon ng magandang trabaho sa hinaharap ang tungkulin ng mga magulang sa kanilang mga anak.
A. Marahil b. mali c. siguro d. tama 12. Bahagi ng buhay ng isang lalaki at babae na nagpasyang magpakasal ang
magkaroon ng mga anak – ito ay___________________. a. bunga ng kanilang pagtugon sa tawag ng Diyos na magmahal b. makapagpapatatag sa ugnayan ng mag-asawa.
21
c. susubok sa kanilang kakayahan ng ipakita ang kanilang pananagutan bilang magulang.
d. pagtugon sa kagustuhan ng Diyos na maparami ang tao ang sa mundo. 13. Ang mga _____________________ ang itinuturing na una at pangunahing guro ng
mga anak sa tahanan. a. Lolo b. Yaya c. Magulang d. Tutor
14. Kung ang isang bata ay namumuhay sa katiwasayan, natututo siyang a. maging palaasa sa magulang c. maniwala sa kanyang sarili b. maging mapagbigay d. mawalan ng pangarap sa buhay
15. Ang _____________ ay bunga ng maling pagpili. a. paninisi b. naninisi c. pagsisisi d. sinisisi
