Numer 1 21 lutego 2018

Zdrowy kręgosłup Zespoły bólowe kręgosłupa to jedna z najczęstszych przyczyn

zgłaszania się pacjentów po pomoc medyczną. Większość ludzi

chociaż raz w życiu odczuwała ból kręgosłupa, który utrudnił

bądź uniemożliwił zakończenie rozpoczętej czynności, czy też

wykonywanie prostych prac. Problem ten dotyczy osób w

każdym wieku. Kręgosłup, po przyjęciu przez człowieka

postawy pionowej, cały czas poddawany jest działaniu

znacznych sił, do których nie był przygotowany, kiedy poruszał

się w pozycji czworonożnej. Spełnia rolę przede wszystkim

stabilizującą, podporową, ochronną, amortyzacyjną i ruchową.

W obrębie kręgosłupa istnieją bardzo ważne mechanizmy, które

mają na celu kontrolować, regulować, ograniczać, także

zapobiegać niektórym ruchom kręgosłupa. Należą do nich:

mięśnie kontrolujące oś kręgosłupa i utrzymujące pionową

postawę; fizjologiczne krzywizny zwiększające odporność

kręgosłupa na obciążenia, silny system więzadeł i pierścieni

�1

Dekalog zdrowego kręgosłupa

1. Dobrze rozpocznij dzień –

Wyśpij się porządnie! Kup

odpowiedni materac, poduszkę

i pamiętaj o prawidłowym

wstawaniu z łóżka

2. Zadzieraj nosa! Wciągnij

brzuch i wyprostuj się!

Nieważne, co powiedzą inni.

Prostowanie pleców niech

będzie twoim dobrym

nawykiem. Chodź z lekko

uniesioną głową. Kiedy jednak

musisz dłużej stać, opieraj raz

jedną, raz drugą nogę o

krawężnik, albo jakiś stopień.

3. Zrzuć zbędne kilogramy

4. Aktywnie odpoczywaj -

Wybierz coś dla siebie spośród

bardzo wielu dostępnych

aktywności fizycznych –

pływanie, taniec, jazda konna,

fitness – i pokochaj!

AKTUALNOŚCI Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza

Projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020

Numer 1 21 lutego 2018

włóknistych, krążków międzykręgowych, torebek stawowych,

jądra miażdżyste, stawy międzykręgowe i wyrostki stawowe.

Zaburzenie fizjologii pracy przynajmniej jednego z tych

mechanizmów może powodować ból kręgosłupa, który może

lokalizować się na każdym jego odcinku.

Choroby kręgosłupa to coraz większy problem społeczny,

borykają się z nim nawet trzydziestolatkowie.

Współcześnie rozpoznanie dolegliwości kręgosłupa jest łatwe i

szybkie. W diagnostyce obrazowej wykorzystuje się badania

RTG, TK i MRI, co znacznie przyspiesza trafne rozpoznanie.

Stosowanie właściwego algorytmu postępowania zapewnia

pacjentom odpowiednią drogę leczenia - zachowawczego bądź

operacyjnego.

Ból towarzyszący pacjentowi może być ostry lub przewlekły. W

obu przypadkach długo lekceważony, może doprowadzić z

czasem do zaburzenia pracy między poszczególnymi grupami

mięśniowymi, przeciążeń kolejnych struktur, co powoduje

pogorszenie postawy ciała i prowadzi do nasilającego się bólu

oraz powstawania nowych dolegliwości bólowych.

Istnieje wiele przyczyn bólów kręgosłupa. Na pierwszy plan

wysuwają się zmiany zwyrodnieniowe, choroby

przeciążeniowe, dyskopatia, które mogą być przyczyną różnego

rodzaju bólów. Należy również wspomnieć o dodatkowych

uwarunkowaniach, takich jak sytuacja socjoekonomiczna i

�2

5. Uprawiając sport zadbaj o

odpowiedni strój i sprzęt.

6. Nie stresuj się! Stres to

Twój wróg! - sprzyja napięciu

mięśni, a w konsekwencji –

bólom pleców

7. Zdrowo się odżywiaj

8. Zadbaj o prawidłową

postawę szczególnie podczas

schylania się, siedzenia i

podnoszenia ciężarów

9. Nie zapominaj o

kręgosłupie w pracy – rób

przerwy, zadbaj o prawidłową

postawę, rozluźniaj mięśnie,

ogranicz pozycje siedzącą

10. Zadbaj o swoich

najbliższych – naucz ich

prawidłowych nawyków

Numer 1 21 lutego 2018

psychologiczna pacjenta, wykształcenie oraz stopień aktywności, dzięki którym pewne wzorce chorobowe

mogą ulec utrwaleniu. Dlatego też podejście do leczenia zespołów bólowych kręgosłupa powinno być

interdyscyplinarne, oparte na współpracy lekarzy i terapeutów różnych specjalności. Zawsze jednak

należy pamiętać o dokładnym zbadaniu pacjenta i wykluczeniu wszelkich przyczyn dolegliwości

niezwiązanych bezpośrednio z patologią kręgosłupa.

Charakterystyka bólów kręgosłupa różni się, w zależności od tego jaki jest rodzaj uszkodzenia.

Ważna jest diagnoza, którą stawia się na podstawie badania lekarskiego, dzięki temu można dowiedzieć

się, czy ból jest pochodzenia organicznego, czy powstaje w następstwie schorzeń kręgosłupa lub

narządów wewnętrznych. Ból może być również objawem jednej z chorób rdzenia kręgowego

(somatyczny zespół bólowy), bądź następstwem pewnych zaburzeń na tle psychicznym. Następnym

krokiem jest diagnostyka obrazowa. Podstawą jest zdjęcie rentgenowskie części kręgosłupa, w której

zlokalizowany jest ból. W trudnych przypadkach konieczne jest rozszerzenie diagnostyki przez wykonanie

tomografii komputerowej i jądrowego rezonansu magnetycznego.

Problemy bólowe kręgosłupa stanowią poważny problem zdrowotny. Warto jednak pamiętać, że

leczymy człowieka, a nie zdjęcie! Nie zawsze badania obrazowe są odzwierciedleniem właściwego stanu

pacjenta. Dlatego tak ważne i istotne jest podejście do pacjenta całościowo i kompleksowo. Niezwykle

istotny jest sam wywiad, badanie palpacyjne, manualne oraz ścisła

współpraca z wykwalifikowanym fizjoterapeutą. Przyczyn

dolegliwości bólowych kręgosłupa może być wiele i nie koniecznie

skupiają się tylko i wyłącznie w okolicy kręgosłupa.

Dla fizjoterapeuty najważniejszym celem jest:

• zmniejszenie dolegliwości bólowych,

• zwiększenie zakresu ruchomości kręgosłupa,

• zapobieganie deformacjom,

• poprawa postawy ciała i ogólnej sprawności psychofizycznej,

• poprawa jakości życia.

Schorzenia kręgosłupa i układu ruchu są jednymi z najbardziej

powszechnych i niezwykle dokuczliwych chorób cywilizacyjnych.

Wynikają z one z braku aktywności fizycznej, z nadmiernych obciążeń

jakimi codziennie poddajemy kręgosłup i stawy, a także z

wszechobecnego stresu. Zlekceważenie bólu, objawów dysfunkcji może doprowadzić do zwyrodnień

leczonych jedynie operacyjnie.

Na szczęście możemy sami skutecznie utrzymywać kręgosłup w dobrej formie, przeciwdziałać

jego degeneracji. I nie jest to trudne! Wystarczy wdrożyć w życie prawidłowe nawyki ruchowe oraz

aktywność fizyczną.

mgr fiz. Joanna Zabłocka - Leonowicz

�3

Numer 1 21 lutego 2018

1. Nowotny J., Nowotny-Czupryna O., Brzęk A., Kowalczyk A., Czupryna K. Postawa ciała a zespoły bólowe kręgosłupa. Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja 2011; 13: s.59-71

2. Walczak Ł. Czynniki wpływające na skuteczność fizjoterapii w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa. Kwart. Ortop. 2010; 4: s. 487-491

3. Rakowski A. Kręgosłup w stresie. Jak pokonać ból i jego przyczyny. GWP Gdyński Wyd. Psychologiczne, Gdańsk 1995; s. 65-179

4. Olczak A. Metoda PNF w zespołach bólowych kręgosłupa. Rehabilitacja w praktyce.2010; 4: s. 38-41

5. Zembaty A. Ćwiczenia kinezyterapii miejscowej (lokalnej). [w:] Kinezyterapia. Tom II. KASPER, Kraków 2003; s.13-99

�4