AKDENİZETKİNLİKLERİ

AKDENİZETKİNLİKLERİETKİNLİKLERİ

EĞİTMENLER İÇİN AKDENİZ ETKİNLİKLERİ KİTABI

Yayın Koordinasyonu

Ece AYTEKİN BÜKER

Etkinlik Tasarım

Emel BALA

Etkinlik Tasarım Danışmanı

Doç. Dr. Zehra AKDEMİR VERYERİ

Grafik Tasarım - Mizanpaj

Sinan SUNGUR

Yönetim Yeri

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ AKDENİZ AKADEMİSİ

Mehmet Ali Akman Mah. Mithatpaşa Cad. No: 1087, 35290 Konak-İzmir

Tel: (0232) 293 46 13 Faks: (0232) 293 46 10

www.izmeda.org info@izmeda.org

Sertifika No: 44775

Bu kitap, İzmir Akdeniz Akademisi tarafından yayına hazırlanmış olup, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ücretsiz kültür hizmetidir. İzmir Akdeniz Akademisi’nin bedelsiz yayınıdır. Bütün hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeden tanıtım için yayımlanacak yazılar dışında, İzmir Akdeniz Akademisi’nin yazılı izni alınmadan çoğaltılamaz. Satılamaz.

©İzmir Büyükşehir Belediyesi

Değerli Eğitmenler,

Kentimizin de bir parçası olduğu Akdeniz coğrafyasının doğal ve kültürel zenginliklerini, çocuklarımızla en erken yaşlarda tanıştırmak amacıyla, sınıf derslerinizde, rehberlik saatlerinizde, okul sonrası kulüp etkinliklerinizde ya da atölye çalışmalarınızda kullanabileceğiniz bir etkinlik kitabı hazırladık.

Kitapta yer alan etkinlik içerikleri, 5. ve 6. sınıf kazanımları ile Sosyal Bilgi-ler eğitim planında yer alan “İnsanlar, Yerler, Çevreler” ve “Kültür ve Miras” Üniteleri gözetilerek kurgulandı. Bununla birlikte, yararlanabileceğiniz te-mel kaynak olarak; Çocuklar için Akdeniz Eğitim Setleri içinde hem kitap hem de sesli görsel öykü formatında sizlere ulaştırdığımız, Akdeniz'in doğa ve kültür tarihini anlatan “Akdeniz - İlk Zamanlar Ülkesi” ve “Akdeniz - Batık Geminin Öyküsü” adlı eğitsel öyküleri kullanmanızı öneririz. Yine eğitim seti içinde yer alan “Çocuklar için Akdeniz Etkinlik Kitabı”nın da derslerinizde faydalanabileceğiniz eğlenceli ve yararlı bir eğitim malzemesi olacağını umuyoruz.

İzmir Büyükşehir Belediyesi - Akdeniz Akademisi olarak, doğa ve kültür eğitimini desteklemeye yönelik geliştirdiğimiz bu kaynakların, siz eğitimci-lerin ilerideki çalışmalarına ilham vereceğini umuyor, kıymetli deneyimleri-nizle zengileştirmenizi diliyoruz.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi

4

K E N D İ A K D E N İ Z Ü L K E N İ YA R AT

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

• 4-6’şarlı gruplar oluşturulur.

• Grup drama etkinliği için uygun mekan.

• A4 kağıt, kalemler, boya kalemleri.

• Yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir.

• Bir ülkenin ne gibi özellikleri olacağı konusunda fikir sahibi olur.

• Grup içinde kendini ifade eder.

• Grup ile birlikte işbirliği içinde çalışmanın önemini farkeder.

Eğitmen etkinlik sonrası; canlandırılan oyunların temalarının üzerin-den bir özet geçerek, sınıfa, hayali ülkelerden hangisini kendilerine yakın bulduklarını sorabilir. Bu soruyla bir tartışma başlığı açarak sınıf içinde, bireysel ifade ve değerlendirme ortamı oluşturur.

YA R AT I C I D R A M A • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

5

YA R AT I C I D R A M A • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Gruplar oluşturulduktan sonra, eğitmen çocuklara, eğitim seti içinde yer alan Akdeniz haritasını kullanarak, Akdeniz coğrafyasını hatır-latır. Akdeniz’in nehirleri, adaları, dağlık bölgeleri, kıyıları, limanları gibi çeşitlenen yerlerini anımsatarak onlardan hayali bir Akdeniz Ülkesi oluşturmalarını ister. Eğitmen çocuklara, hayali ülkenin şu gibi özelliklerini tanımlayabileceklerini söyler:

• Ülkenin adı - (Var olan bir ülke adı olmaması gerektiğini belirtir)

• Geçim kaynağı - (Akdeniz ülkelerinin deniz, adalar, nehirler, bitki örtülerini hatırlatarak ülkenin genel geçim kaynağını belirlerken bunları göze almalarını ister.)

• Yönetim biçimi- (Farklı yönetim biçimlerinin - cumhuriyet, krallık gibi, insanların yaşam şekillerini ve davranış tarzlarını etkileyeceği bilgisini vererek ülkelerine bir yönetim şekli tanımlamalarını ister.)

• Para birimi (Yeni ülkenin parasının adını tanımlamalarını ister.)

• Bayrağı (Yeni ülkenin bayrağını, renkleri ve şeklini tanımlamalarını ister.)

• Ülkenin diğer özellikleri - (Öğrencilerin hayali ülkenin karakteris-tiğini veren başka özellikleri varsa onları da eklemelerini ister.)

Tüm bu çalışmalar bittikten sonra eğitmen gruplardan ülkelerini ta-nıtan 3 dakikalık bir tanıtım belgeseli hazırlamalarını ve canlandıra-rak sunmalarını ister. Gruplara çalışma için yeterli süreyi verir ve her grubun çalışması diğer gruplar tarafından izlenir.

UYGULAMA

6

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

• Yaratıcı düşüncelerini yazıyla ifade etme becerisi geliştirir.

• Mektup yazımının gereklerini öğrenir.

• Geleceğe dair beklentilerini ve öngörülerini ifade eder.

A K D E N İ Z ' E M E K T U P

Eğitmen etkinlik sonrası, öğrencilerin mektuplarında nelerden söz ettiklerini sorar. Yıllar öncesine ait bir mektubu aldıklarında neler hissedebileceklerini, geleceğe mektup yazmanın onlara ne hissetir-diği gibi ifade başlıkları açar. Sınıfça fikir paylaşımları ve değerlen-dirmeler yapılır.

• Bireyse masa başı çalışma için uygun koşullar gereklidir.

• Her öğrenci için A4 kağıt, kalem, zarf.

YA R AT I C I YA Z M A • B İ R E Y S E L E T K İ N L İ K

7

UYGULAMA

YA R AT I C I YA Z M A • B İ R E Y S E L E T K İ N L İ K

Eğitmen gruba/sınıfa mektup yazımının özellikleri ve dili hakkında ön bilgilendirme yapar.

Ardından, onlardan geleceğe bir mektup yazmalarını ister. Yazıla-cak mektubun Akdeniz’e hitaben;

“Sevgili Akdeniz,"

başlığıyla kaleme alınacağını, yıllar sonra açılmak üzere hazırlana-cak bu mektupta, yazanın ‘Sevgili Akdeniz’i neden önemsediğini, sevdiğini ve en çok hangi açıdan sevdiğini, onunla paylaştığı anıları, onun için neler umduğunu ve mümkün olsa ona nasıl bir gelecek sunmayı hayal ettiğini konu alan başlıklarda duygularını ifade et-melerini ister.

Eğitmen yazım için yeterli zaman verdikten sonra mektuplar okunur. Öğrencilerden mektuplarını zarflayarak sınıfta oluşturulan bir kutu-ya koymaları istenir. Üzerinde “Akdeniz’e Mektuplar” yazılı kutu içine yerleştirilen mektuplar sınıfın bir köşesine yerleştirilir.

8

A K D E N İ Z Ş A R K I YA R I Ş M A S I

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

• Sınıf içi 4’erli grup müzik çalışması için uygun mekan gereklidir.

• Marakas, ritm çubukları, tef, zil, orff çalgıları kullanılabilir.

• Eğitmen önceden kitaplardaki kavramlardan oluşan bir tom-bala oluşturur. Tombala sözcükleri için öneriler:

Peri - Zaman - Umut - Sabır - Akıl - Güç - Beyaz - Pembe - Mor - Kasırga - Gezegen

- Deniz - Borazan - Tohum- Ağaç Kabuğu - Volkan - Ekmek - Zeytin - Buğday

- Mavi - Yeşil - Tufan - Kayık - Orak - Hilal - Güverte - Kadırga - Korsan - Pruva

- Hazine - Batık Gemi - Zümrüt - Yakut - Tablet - Vazo - Harita - Altın - Kral - Kızıl

- Sakal - Müze - Kabartma - Deniz Minareleri - Saray - Yanardağ - Kül - Tapınak

- Ganimet

Etkinlik sonrası, çalışmada keyif aldıkları ve zorlandıkları bölümlerin ne olduğu üzerinden paylaşımlar yapılır.

• Ezgiyle, müzikle düşünme üzerine farkındalık kazanır.

• Söz ve müzik arasında ilişki kurmanın önemini farkeder.

• Birlikte hareket etme, senkron oluşturma, birbirini dinleme becerilerini geliştirir.

M Ü Z İ K • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

9

UYGULAMA

M Ü Z İ K • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen önceden hazırlanan sözcük tombalasını torbaya yerleştirir ve 4’erli grupları oluşturur.

Her grup tombaladan 10 sözcük seçer. Öğrenciler, seçilen sözcükleri kullanarak bir Akdeniz şarkısı yazmaya çalışırlar. Yazdıkları sözler üzerine, bildikleri bir şarkının müziğini kullanabilirler. Müziğe eşlik için tef, davul, zil, marakas gibi çalgılar kullanılabilir. Müzik grupları kendilerine bir isim bularak gösteri formatlarını oluşturur.

Provalar tamamlandığında, gruplar eğitmen tarafından ortaya da-vet edilerek şarkılar bir konser şeklinde sunulur. Her grup şarkısını sunduktan sonra en beğenilen üç şarkı sınıfça oylanarak belirlenir.

10

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

ÖY K Ü K Ü P L E R İ

• Anlatım becerilerini geliştirir.

• Kurgulama, tamamlama ve tasarlama konusunda fikir sahibi olur.

• Sözcüklerden bütüne varma üzerine deneyim kazanır.

• 3’erli gruplar oluşturulur.

• Eğitim setinin ekinde, öğrençi etkinlik föyleri arasında küp şeklinin açık hali kartona basılacaktır.

• Yapıştırıcı, kalem ve boya kalemleri, makas, kağıt, kalem.

Hikayeler tamamlanınca sınıf içinde paylaşılır. "Sözcüklerden yola çı-karak öykü yazmak sizce kolay mıydı?" "Zevk aldınız mı?" "Zorlandınız mı? Neden?", türünden sorularla öğrencilerle fikir paylaşımı yapılır.

G Ö R S E L TA S A R I M V E YA Z I M • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

11

UYGULAMA

G Ö R S E L TA S A R I M V E YA Z I M • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

3’erli gruplar oluşturulur. Her gruba bir adet küp açılımı dağıtılır. Çocuklar, küplerin yüzeylerine, Akdeniz öykü kitaplarından yola çı-karak kendi seçtikleri kavramların (örneğin, gemi, peri, buğday, zey-tin vb.) resimlerini yapar. Resimlerin altına kavramların adı yazılır. Kübün 6 yüzünün resimlenmesi tamamlandığında, küpler kesilip yapıştırılarak birleştirilir.

Küplerin tasarımı bittiğinde eğitmen küpleri ortaya toplar. Grup temsilcileri ortadaki küplerden istediğini ortaya atıp zar gibi kulla-narak 6 kavram/terim toplar. Her grup zar oyunundan elde ettiği kavramları not eder.

Gruplar zar oyunundan topladıkları 6 sözcüğü kullanarak kısa birer öykü yazarlar.

12

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Ş İ İ R YA Z I M • B İ R E Y S E L / G R U P E T K İ N L İ Ğ İŞ İ İ R O L İ M P İ YAT I

• Düşüncelerini sözcüklere ve hecelere dökme konusunda farkın-dalık kazanır.

• Şiir yazımının incelikleri üzerine düşünür.

• 7’li hece ile dörtlük yazma konusunda fikir sahibi olur.

• Grubun büyüklüğüne göre bireysel ya da 2-4 lü gruplar oluşturulur.

• Kağıt, kalem.

Eğitmen, etkinlik sonrası, birlikte yazma deneyimleri üzerine konuşur. Öğrencilerden, diğer grupların çalışmalarını değerlendirmelerini olumlu ve olumsuz eleştiriler yapmalarını isteyebilir.

13

UYGULAMA

Ş İ İ R YA Z I M • B İ R E Y S E L / G R U P E T K İ N L İ Ğ İŞ İ İ R YA Z I M • B İ R E Y S E L / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen gruba/sınıfa “7 Heceli Dörtlükler Olimpiyatı” na hazırlık yapacaklarını duyurur.

Şiirlerin başlıklarını belirler / yönlendirir. Öğrencilerden gelen öneri-lere öncelik verilebilir.

KAPTAN – KORSAN – KADIRGA – ATLAS – ORAK – ADA –CEBELİTARIK – HAZİNE - LİMAN gibi basit ve genişletilebilirkavramlar üzerinden yazımın ilk örneği eğitmen verebilir.

Örneğin;

DENİZ Benim mavi denizim Dünya şanslısı benim Ege benim sevdiğim Onu korumak görevim

Eğitmen, bu dizeleri ya da kendi geliştirdiği dizeleri örnekleyerek, öğrencilerin iki dörtlüklü şiir(ler) yazmalarını ister. İstenirse süre sınırı konabilir; şiir adedi ya da dörtlük sayısını çoğaltılabilir.

Bireysel ya da grup olarak şiir yazım çalışmaları başlar. Süre sonun-da şiirler paylaşılır.

14

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Bir sonraki aşama olan gezi etkinliği için ne tür hazırlıklar yapılması gerektiği, gezi boyunca sorumluluklar ve dikkat edilecek hususlar konusunda değerlendirme yapılabilir.

• Eğitmenin, İzmir Bornova-Yeşilova tarih öncesi yerleşimi ile ilgili ön araştırma yapması ve Bornova Yeşilova Ziyaretçi Merkezi etkinlik günleri ile ilgili iletişime geçmesi önerilir.

• Gezi öncesi araştırma deneyimi elde eder

• Tarih öncesi yaşamlar ve kültürleri hakkında bilgi sahibi olur.

• İzmir yerleşim tarihi hakkında bilgi sahibi olur

• Kültürel miras, kültürel değerler konusunda bilinç geliştirir

TA R İ H Ö N C E S İ B İ R Y E R L E Ş İ M E Z İ YA R E T

Y E Ş İ L OVA G E Z İ S İ ( 1 )

G E Z İ Ö N C E S İ H A Z I R L I K E T K İ N L İ Ğ İ

15

UYGULAMA

Eğitmen gezi öncesi, gezi sırası ve gezi sonrası olmak üzere geziyi üç farklı süreç olarak tasarlar.

• GEZİ ÖNCESİ HAZIRLIK ETKİNLİĞİ:

Eğitmen ‘Akdeniz İlk Zamanlar Ülkesi’ öykü kitabının 28-29. sayfala-rında yer alan haritayı ve zaman çizelgesini kullanarak ziyaret ede-cekleri Yeşilova Höyüğü’nün yerini, M.Ö. 9000- M.Ö. 4000 zaman aralığında kurulan bir tarih öncesi yerleşim olduğunu, tarımın baş-langıcını, kitapta yer alan buğday ve evin öyküsüyle ilişkilendirerek anlatır. İzmir’in merkezdeki ilk yerleşim alanının bugünkü Bornova - Yeşilova olduğunun bilgilerini verir. Eğitmen öğrencilerden ‘arkeo-loji, "arkeolog, kazı, kültür mirası" gibi kavramlar hakkında araştırma yapmalarını ister.

Araştırmalar grupta/sınıfta tartışılır. Paylaşımların ardından eğitmen “8500 yıl önce insanlar sizce nasıldı? Nasıl beslenirlerdi? Günleri nasıl geçerdi?” gibi yaşama dair sözlü anlatılar ve canlandırmalar yapmalarını ister.

G E Z İ Ö N C E S İ H A Z I R L I K E T K İ N L İ Ğ İ

16

KAZANIMLAR

DEĞERLENDİRMELER

HAZIRLIKLAR

Gezi sürecindeki gözlemleri ve duyguları üzerine paylaşımlar yapı-lır. Bu kültür alanı ile ilgili; “İlgini en çok ne çekti?”, “Seni en çok ne şaşırttı?”, “İzmir’in geçmişi hakkındaki en ilginç bilgi sence hangisi” “Orada gördüğün bir nesneyi çiz!”, “Burada öğrendiğin üç farklı ke-limeyi yaz.”, “Geçmişte burada yaşadığını düşündüğün olmayan bir hayvan yarat! Çiz.”, “Bu yarattığın hayvana bir isim ver”, “Geçmiş hakkında bilgi sahibi olmak sana ne gibi bir katkı sundu?”, “Sunduy-sa ya da sunmadığını düşünüyorsan neden?” türünden sorularla tartışma başlıkları açılır.

• Gezi için ulaşım ve diğer hazırlıklar

• Gezi boyunca kullanılacak belgeleme için gereken not defteri, fotoğraf makinası vb. araçlar

• Görerek edindiği bilgileri pekiştirme fırsatı edinir.

• Tarihöncesi yaşamlar ve kültürleri hakkında bilgi sahibi olur.

• Fikir yürütme ve araştırma konusunda cesaret ve deneyimkazanır.

TA R İ H Ö N C E S İ B İ R Y E R L E Ş İ M E Z İ YA R E T

Y E Ş İ L OVA G E Z İ S İ ( 2 )

G E Z İ E T K İ N L İ Ğ İ

17

UYGULAMA

G E Z İ E T K İ N L İ Ğ İ

GEZİ VE GEZİ SONRASI ETKİNLİĞİ

Eğitmen, çocuklara gezi deneyimlerini hatırlatıcı notlar tutabilecek-lerini, fotoğraflar çekebileceklerini hatırlatarak, toplayacakları bel-geleri gezinin ardından yapacakları Yeşilova Tanıtım Kitapçığı için kullanacaklarının bilgisini verir. Eğitmen, gezi sonrası sınıfta çocuk-ların izlenimlerini dinler ve 4’erli gruplar oluşturur. Yeşilova için bir tanıtım kitapçığı hazırlayacaklarını, bu kitapçıkta yer alacak yazıları, resimlemeleri ve çizimleri tasarlayacaklarını söyler.

Kitapcıklar, A4 kağıtlar katlanıp iç içe getirilerek hazırlanabilir. Eğitimen, öğrencilerden kapak tasarımı, içerik, hazırlayanlar bölü-mü, kitap yapımı gibi işler için görev dağılımı yapmalarını ister.

Çalışma için yeterli zaman verilir. Tasarımlar tamamlanınca gruplar arasında kitapçıklar değiştirilerek incelenir.

18

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası, gruplar biribirlerinin senaryo ve performanslarını tartışırlar. Eğitmen, gerçekten bir ekmek yapımını, bireysel bir dene-me olarak tavsiye edebilir ya da bir grup etkinliği şeklinde düzen-leyebilir.

• 6 kişilik grup çalışması.

• Grup dramatizasyonu için uygun mekan.

• Projeksiyon.

• Hayalgücü ve işbirliğiyle hikaye kurgulamayı dener.

• Canlandırma yaparak sunum becerilerini geliştirir.

• Dinleme, izleme becerileri geliştirir.

B U Ğ DAY DA N E K M EĞ E F İ L M G İ B İ B İ R ÖY K Ü YA R AT I C I D R A M A / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

19

UYGULAMA

YA R AT I C I D R A M A / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen öğrenci kitabının 16.-17. sayfalarında yer alan ve eğitim se-tinde projeksiyona yansıtılmak üzere pdf formatında verilen ‘Buğ-daydan Ekmeğe Film gibi bir Öykü’ görsel öyküsünü ekrana yansıtır. Görsel öyküyü yüksek sesle okur ve çocuklardan bu senaryoyu kişi-leştirerek, yeni öğeler katıp yorumlayarak bir tiyatro oyunu şeklinde getirip canlandırmalarını ister.

1

3

5

2

4

6

20

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Eğitmen çalışma sonunda, katılımcılar arasında, en yaratıcı, en il-ginç, en korkunç, gibi ‘en’ heykelleri belirlemek üzere bir değerlendir-me başlatır. Gruplar malzemeleri nasıl kullandıkları üzerine gözlem ve paylaşımlar yapabilir.

• 4’erli grupla sınıf çalışması.

• Atık kağıtlar, ipler, taşlar, sopalar, plastik atık ve diğer geri dönü-şüme uygun atıklar.

• Deniz kirliliğinin sonuçları üzerine fikir sahibi olur.

• Canlıların doğadaki önemi ve işlevini farkeder.

• El ve tasarım becerilerini geliştirir.

• Üç boyutlu ürün yaratma konusunda deneyim sahibi olur.

D E N İ Z M Ü Z E S İ G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

21

UYGULAMA

4’erli gruplar oluşturulur. Eğitmen, çocuklara deniz kirliliğinin ne ol-duğu ve doğuracağı sonuçlar üzerine bilgi verir. Öğrenci kitabının 1. etkinliği olan "Zaman Perileri Yardıma Çağırıyor" etkinliğinde kısaca bilgisi verilen atık türleri hatırlatılır.

Eğitmen, gruplara “deniz” temalı bir müze oluşturulacağı bilgisini verir. Müzenin, denizdeki farklı canlı türlerinin sergilendiği bir mekan olacağından bahseder. Balık, kabuklu deniz canlıları, mercan, sün-ger, yosun ve bunun gibi çeşitlenen geniş bir yelpaze içinden seçilen deniz varlıklarının, atık malzemelerden heykelleri yapılacaktır.

Görsel tasarım eğitmenlerinin rehberliği eşliğinde tamamlanan hey-keller, iç ya da dış mekandaki uygun bir alan içinde tüm sınıfın/okulun izlemesi için sergilenir.

G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

22

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası, eğitmen öğrencilere, kendi oyunlarını hazırlamanın nasıl bir şey olduğunu sorarak, kavramları neyi düşünerek seçtikleri-ni, oyunun kolay ya da zorluk düzeyini düşünmeleri üzerine tartışma başlıkları açabilir.

• 4’erli gruplar halinde tüm sınıf katılır.

• Grup çalışması için uygun mekan.

• Renkli A4 kağıtlar, 4’e bölünecektir. Kalemler.

• Eş anlamlı ve çağrışım yapan anlamlar, kelimeler üzerine fikir yürütür.

• Kelimenin anlamı ve kapsamı üzerine düşünür.

• İfade gücü desteklenir.

A K D E N İ Z TA B U OY U N U T Ü R KÇ E D E R S İ • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

23

UYGULAMA

T Ü R KÇ E D E R S İ • G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen 4’erli gruplar oluşturur. Her grup bir renk belirler. Dört par-çaya bölünmüş renkli A4 kağıtlar, grupların rengine göre dağıtılır. Gruplar, Akdeniz öykü kitaplarından yola çıkarak, tabu oyunu için en az 10 ana sözcük/kavram ile ana kavramla ilişkilenen 4’er yan kavram belirler. Her bir ana kavram ve onunla ilişkilen yan kavram-lar renkli kağıtların bir yüzüne yazılır. Her grup aşağıdaki örnekteki gibi 10’ar adet kavram kartı hazırlar.

DENİZ

KARA

MAVİ

BALIK

YÜZMEK

Her grup, bir başka grubun hazırladığı oyun/kavram kartlarından bir adet seçecektir. Tabu oyunu ilkeleri örneklenerek, gruptan bir temsilci, alttaki 4 sözcüğü kullanmadan, üstteki ana kavramı takım arkadaşlarına söz ve hareketle anlatıp bulmalarını sağlar.

24

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası, öğrencilere, çalışmada keyif aldıkları ve zorlandıkları bölümler sorulur.

• 2'şerli grup çalışmasıdır.

• Çöp poşeti vb. torbalar, peçete, ip, havlu kağıt ruloları, kağıt bar-daklar, tabaklar, pipetler, pet şişeler, makas, kapaklar vb gibi atık malzemeler.

• Malzemeyi dönüştürme becerisi kazanır.

• Grup çalışması ve işbirliğiyle ürün ortaya koyar.

• Geri dönüşüm hakkında farkındalık kazanır.

AT I K G İ Y S İ D E F İ L E S İ G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

25

UYGULAMA

Eğitmen, ikili gruplar oluşturur. Bir çevre zirvesinde farkındalık oluş-turmak için "Atık Kıyafetler Defilesi" hazırlayacaklarını, bunun için “Atma, Kullan, Az Çöp Üret, Doğa Dostu Malzemeyi Seç” temasıyla bir defile sunacakları bilgisini verir.

Eşlerden biri modacı diğeri model olabilir. Görsel sanatlar eğitme-ninin de desteğiyle, atık malzemeleri kullanarak, kostümleri tasarlar ve hazırlarlar. Hazırladıkları kostüme bir isim verebilirler. Defile, ünlü modacı ile modelinin, kostümlerinin adını söyleyerek hayali kırmızı halıda yürümesiyle gerçekleştirir.

G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

26

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası; canlandırmalar üzerine konuşulur, Canlandırmalar-daki ilginç ve komik öğelerden bahsedilir.

• Dörderli grup çalışmasıdır.

• Kağıt, kalem.

• Sözel ifade becerilerini geliştirir.

• İşbirliği ve uyum içinde grupta yer almayı deneyimler.

• Zeytinin hikayesi konusunda bilgi edinir.

Z E Y T İ N İ N ÖY K Ü S Ü YA R AT I C I D R A M A / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

27

UYGULAMA

Eğitmen, etkinliğe çocukların zeytinin gündelik hayatlarındaki yerini sorarak başlayabilir. "Kahvaltıda zeytin sevenler / sevmeyenler kim-ler?", "Kaç çeşit zeytin biliyorsun?", "Ham zeytin nasıldır?", "Zeytin ağacı nasıldır?", "Yaprağı, rengi, gövdesi nasıldır?", "Zeytinyağı nasıl oluşur biliyor musunuz?", "Kim 5 tane zeytinyağlı yemek sayabilir?", "Zeytinden sadece yiyecek mi elde edilir?"

Ayrıca, öğrenciler zeytin, sabun, ilaç, koku vb. temel gereklerin ham-maddesi olduğu konusunda bilgilendirilir.)

Bu genel genişletilmiş bilgilendirmeden sonra eğitmen çocuklarla; “Zeytin deyince aklıma …………… gelir “ cümlesi ile bir çağrışım oyunu başlatır ve herkes kendine göre cümleyi tamamlar.

Dörderli gruplar oluşturulur. Eğitmen, zeytinin hikayesi bölümünü “Akdeniz İlk Zamanlar Ülkesi” kitabından okur. Ardından gruplardan zeytinle ilgili kendilerine ait yeni bir hikaye oluşturmalarını, bu öykü-yü bir tiyatro oyunu gibi canlandırmalarını ister. Grupların canlan-dırmaları hep birlikte izlenir.

YA R AT I C I D R A M A / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

28

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Masalı yazarken ve anlatırken ne gibi farklılıklar yaşadıkları, anlatım ile yazımın kolaylıkları, zorlukları üzerine fikir paylaşımları yapılır.

• Sınıf çalışması- 4'erli gruplar halinde çalışılır.

• Kağıt, kalem.

• Masalın genel özellikleri konusunda fikir sahibi olur.

• Çevre kirliliği hakkında fikir sahibi olur.

• Çevre kirliliğinin etkileri üzerine düşünür.

B İ R D O Ğ A M A S A L I YA R AT I C I YA Z M A /M A S A L A N L AT I M I - G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

29

UYGULAMA

YA R AT I C I YA Z M A /M A S A L A N L AT I M I - G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen etkinliğe masalın özellikleri hakkında genel bir bilgilendir-me yaparak başlar. Masalın, yüzyıllar boyu sözle aktarılarak gü-nümüze ulaşmış ‘anonim’ (kaynağını bilmediğimiz) bir eser olduğu, içinde olağanüstü kahramanlar ve olaylar ile iyi- kötü, zengin- fakir, güçlü- zayıf gibi karşıtlıkların yer aldığı, mutlaka bir öğüt taşıyıp her zaman mutlu sonlar bittiği gibi temel özelliklerinin var oğlduğunu belirtir. Masallarda yer alan “bir varmış, bir yokmuş”, “gökten üç elma düşmüş” gibi tekerlemelere değinir.

Eğitmen, dörderli gruplar oluşturur ve gruplardan, çevre kirliliğine maruz kalan doğayı, masalsı karakterlere, olaylara büründürerek ve yukarıdaki özellikleri gözeterek masalsı bir dilde yazmalarını ister. Yazımın ardından, bu özgün masallar, grup elemanları arasında bö-lümleri paylaşılarak, masal anlatıcıları gibi sınıfa anlatılır.

30

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası, öğrenciler maketleri yaparken yaşadıkları deneyim-leri paylaşabilir. Malzemeleri en yaratıcı kullananlar, farklı ve ilginç biçimde değerlendiren gruplar belirlenir; fikir paylaşımları yapılır.

• 5'erli gruplarla sınıf çalışması.

• Her gruba aynı adette, aynı malzemelerden oluşan bir malzeme torbası hazırlanır. Malzeme torbasında, 1 kağıt tabak, 3 pipet, 1 makas, 30 cm ip, yapıştırıcı, 4 adet ataç, 2 adet A4 kağıt, bir mandal bulunur.

• Grup halinde maket çalışması için masa.

• Problem çözme becerilerini geliştirir.

• Hızlı ve etkili düşünmenin önemini öğrenir.

• El becerilerini ve yaratıcı düşünme gücünü kullanır.

B AT I K G E M İ M A K E T İ G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

31

UYGULAMA

Eğitmen 5 ‘erli gruplar oluşturur ve her grup kendine bir isim bulur. Her bir gruba ortak çalışma yapacakları bir masada çalışma alanı sağlanır.

Eğitmen, her grubun masasına malzeme paketlerini koyar. Paketteki malzemeleri kullanarak grupların verilen 10 dakika zaman içinde bir batık gemi maketi inşa etmelerini istediğini belirtir.

Süre başladıktan itibaren, her grubun, malzemeleri nasıl kullanacak-ları üzerine konuşmaları için 2 dakika zamanları olacaktır. 2 dakika sonra eğitmenin işareti ile maket yapımına başlanacaktır. 10 dakika dolduğunda, her grup maket yapımını sonlandırır.

Zamana karşı yarışılan bu oyunun sonunda, ortaya çıkan maketler tek tek diğer gruplara gösterilir.

G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

32

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Etkinlik sonrası, sınıfça en beğenilen üç şarkı seçilir. Grupların keyif aldıkları yerler ve zorlandıkları bölümler üzerine konuşulur, değer-lendirmeler yapılır.

• Sınıf çalışması, 4'erli gruplar

• Ziller, tefler, ritm çubukları, tüller

• Farklı müzik türlerini ve ezgilerini dinler.

• Farklı müzik kültürleri üzerine farkındalık kazanır.

• Bedenini ritme, müziğe uygun hareket ettirme farkındalığı gelişir.

H AY D İ DA N S A DA N S - B E D E N EĞ İ T İ M İ / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

33

UYGULAMA

Eğitmen, “Akdeniz- Batık Geminin Öyküsü” kitabının, 14.-15. sayfala-rında yer alan haritayı ekrana yansıtarak Akdeniz’e kıyısı olan ülke-leri hatırlatır. Ardından, 4'erli grup oluşturulur.

Eğitmen, sınıfla bir "Akdeniz Müzik Şenliği" hazırlandığı ve her gru-bun bir ülke seçip o ülkeye ait bir müzik ve dans hazırlayacakları bilgisini paylaşır. Gruplardan, bir ülke, bir grup ismi ve bir dans ko-reografisi hazırlamalarını ister.

Gruplar seçtikleri ülkelerin müzikleri konusunda müzik öğretmenle-rinden destek alabilirler. Çalışmalar bittiğinde, bir müzik şöleni ya-ratılır.

DA N S - B E D E N EĞ İ T İ M İ / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

34

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

Eğitmen etkinlik sonrası; öğrencilerin hangi salogan ve afişleri daha çarpıcı buldukları ve nedenleri üzerine büyük grupta bir tartışma ve değerlendirme ortamı oluşturur.

• Sınıf çalışması. 2"şerli gruplar halinde çalışılır.

• Boya kalemleri, A3 boyutunda renkli kartonlar.

• Sloganın neyi ifade ettiğini kavrar.

• Bir problem, resim ve sözle kısaca ifade etmeyi deneyimler.

• Planlama becerisini pekiştirir.

B İ R A F İ Ş TA S A R L I YO R U Z !

35

UYGULAMA

G Ö R S E L S A N AT L A R / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Eğitmen, gruba, kısa, ilgi çekici ve akılda kalıcı sözlü ifadelerin etki-sinden söz eder. Gündelik hayatta karşılarına çıkan, ürün, film rek-lamlardan örnekler ister ya da gösterir. Paylaşılan örneklerde söz ile görsel imgeler arasındaki ilişkiler tartışılır. Eğitmen, öğrencilere, reklam, afiş gibi iletişim araçlarının da bir tür okur-yazarlık gerektir-diğini ve kısa imgelerle bir mesajı anlatmayı denemelerini istediğini belirtir.

Öğrenciler 2’li gruplara kurarlar. Eğitmen, deniz kirliliği konusuna dikkat çeken ve farkındalık yaratan slogan bularak bunun afişini yapmalarını ister. Sloganın ve afişin kime yönelik olacağını, mesajını, görselle ilişkisini düşünmelerini hatırlatır. Gruplar afiş tasarımlarını yaparlar ve ardından bir sergi oluşturulur.

36

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

"Bir nesnenin gözünden olaylara bakmak size neler hissettirdi, neleri farkettiniz?" soruları üzerinden paylaşımlar yapılır.

• Projeksiyon

• Bedenini farkli biçimlerde kullanmayı dener.

• Müze ziyaretleri konusunda izlenimlerini sergiler.

• Dinleme ve izleme becerilerini geliştirir.

M Ü Z E D E B İ R E S E R İ M

37

UYGULAMA

YA R AT I C I D R A M A / B İ R E Y S E L E T K İ N L İ K

Eğitmen, "Akdeniz-Batık Gemi’nin Öyküsü" kitabındaki hazineyi oluş-turan değerli objeleri hatırlatır. Ardından sayfa 44-45’ de yer alan Akdeniz kültürlerine ait zaman şeridini ekrana yansıtır. Bu kültürler-den Antik Mısır, Fenike, Minoan, Helen, Roma, Arap, Osmanlı uygar-lıklarına ait, bugüne kalan tarihi eserlerin var olduğundan, bu çeşitli ve değerli kültür varlıklarının evlerinin müzeler olduğundan söz eder.

Eğitmen öğrencilerden, kendilerini bu kültürlerden birine ait bir eser olarak ve sınıfı bir müze şeklinde hayal ederek canlandırma yap-malarını ister. Öğrencilerin eserle kültür arasında gerçekçi bir ba-ğıntı kurması beklenmez. Çocuklar, kültür ve eseri istedikleri şekilde yorumlamakta serbesttirler. Öğrencilerden, nasıl bir eser olacakları / canlandıracakları, nasıl bir biçim alacaklarını düşünmeleri istenir. Öğrenciler, canlandıracakları esere göre 2’li 3’lü gruplar da oluştu-rulabilirler.

Bir müzik seçilir. Öğrenciler sınıfın ya da hayali müzenin köşelerinde, bedenlerini kullanarak birer eser canlandırması olurlar.

Eğitmen her eserin yanına giderek, onun ne olduğunu ve neden yapıldığını sorar.

38

KAZANIMLAR

HAZIRLIKLAR

DEĞERLENDİRMELER

TA R T I Ş M A - YO R U M

Etkinlik sonrası, öğrencilerin bu süreçteki izlenimlerini ve hissettikle-rini paylaşmalarını istenir.

• Sınıf çalışması. 3'lü gruplar oluşturulur.

• İki grubun karşılıklı konuşabileceği tartışma düzeni gereklidir.

• Farklı görüşleri dinlemeyi öğrenir.

• Savunduğu fikir için bilginin gerektiğini farkeder.

• Grup ile birlikte araştırma ve fikir geliştirme çalışmaları yapar.

• Sunum ve ifade becerilerini geliştirir.

39

UYGULAMA

T Ü R KÇ E / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

Bu çalışmanın iki farklı derste uygulanması önerilir. İlk ders çalışma konusu, gruplar, görev paylaşımı, konu ve soru hazırlıkları, sonraki derste ise tartışmanın kendisi yapılabilir.

Eğitmen, öğrencilere, çevre kirliliğinin nasıl önlenebileceği konusu-nun tartışma başlıkları olduğunu belirtir ve öğrencilerin bu konu ile ilgili ne tür fikirlere sahip olduklarını sorar, ön bir değerlendirme ya-pılır. Ardından, bir sonraki derste yapılacak tartışma için değerlendi-rici / jüri olacak en fazla 8 kişi seçilir. Sınıfın kalanı iki gruba ayrılır. İki grup iki farklı fikri savunan tartışma grupları olacaktır. Eğitmen tartışmanın, farklı görüşlerin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkaran, bilgi kaynaklı kanıtlarla desteklenmesi gereken, insanların düşün-ce üretimini zenginleştirmek, öğrenmek ve geliştirmek adına gerekli, eğlenceli bir yol olduğunu ve iyi bir takım çalışması gerektirdiğini paylaşır. Tartışma etkinliğinin konusunu açıklar:

“Deniz kirliliğini eğitimle mi yoksa yaptırımla (cezalarla) mı önlersi-niz?”

Bu konuyu tartışacak eğitim ve yaptırım grupları kura ile seçilir. Ço-cuklara her fikirin güçlü ve zayıf yönleri olduğu ve oyunun amacının kanıtlama becerisini ortaya koymak olduğunu hatırlatılmalıdır.

Takip eden derste karşılıklı oturma düzeni hazırlanır. Jüri iki grubu da karşıdan görecek şekilde konumlandırılır. Her çocuğun söz alması özellikle istenir. Tüm konuşmalar, karşıt fikirler ve itirazlar yapıldıktan sonra jüri ile değerlendirme süreci başlar. Süre sonunda jüri, hangi grubu, neden daha etkili bulduğunu anlatır.

40

D Ü Ş Ü N C E YO R U M

Sınıfta büyük bir çember ya da yarım ay düzeni kurulur. Eğitmen, "Akdeniz Batık Geminin Öyküsü" kitabındaki Al Farabi'ye ait sözü hatırlatır ya da tahtaya yazar: “Eğer bir şey olacaksa, diğerlerinin yardımıyla olacak. Işık gerçekte sadece güneş varsa var.”

Eğitmen, öğrencilerden, bu sözün çağrıştırdığı düşünceyi yasıtan sözcükleri, cümlede geçen kelimeleri tekrar kullanmadan başka te-rimlerle ifade etmelerini ister. Eğitmenin, öğrencileri sözün anlamına odaklanarak soyut terimler seçmeye yönlendirmesi önerilir. (Bağ- ilişki-etki gibi öze dair sözcükler örneklendirilebilir).

Ardından ikili eş olunur. Eşler, Farabi’nin sözünü kendi ürettikleri yeni bir deyiş üzerinden yeniden ifade etmeyi denerler. Bu çalışma, öğ-renci kitabında yer alan çıkarım yapma çalışması “Profesör Gözlüğü” etkinliği ile bağıntılı olarak işlenebilir.

T Ü R KÇ E / G R U P E T K İ N L İ Ğ İ

UYGULAMA