Çok uluslu Sigara Firmalarının Etkinlikleri

Sigara İçimi•Her dozu zararlıdır

•Vücudun her kısmına zarar veren binlerce kimyasal içerir.

•Yüksek bağımlılık yapıcı etkiye sahiptir

•Dünyanın en güçlü endüstrisi tarafından saldırgan

reklam ve promosyon taktikleri ile satılır.

•Sadece kullanana değil, maruz kalana da zarar verir.

•Üreticinin önerdiği gibi kullanıldığında kullanıcıyı öldürür.

TÜTÜN SALGINI

20. Yüzyılda bütün dünyada 100 milyon insan öldürdü

Bu yıl 5.4 milyon kişi ölecek

2030 da yılda 8 milyon kişi ölecek

Ölenlerin % 80 i gelişmekte olan ülkelerden olacak

21. Yüzyılda 1 milyar kişi öldürecek

Bütün savaş ve soykırımlardan fazla..

Tütün tüketimi

Gelecekte Ölümler

Sigaraya ödenen para

Hastalık masrafı

Sigara firmaları gelirleri

Zengin Fakir

Dünya Ülkeleri ve Tütün

Zenginlik

Yoksulluk

Çokuluslu Firma Satışları ve Gelişmekte olan Ülke Gelirleri (GDP)

0 10 20 30 40 50 60US$ milyar

Philip Morris

BAT

Japan Tobacco

Peru

Bangladesh

Kenya

Senegal

Sri LankaGhana

Hungary

Uluslarası Tütün Endüstrisi

Philip Morris – PM ‘Altria’ bünyesinde

British American Tobacco – BAT ( Rothmans)

Japan Tobacco International – JTI (Japon devlet kontrollu eski JT + Amerika dışı RJR Reynolds)

Marlboro, Chesterfield,Philip Morris

State Express 555, Lucky Strike, Benson & Hedges, Rothmans

Mild Seven, Salem

Altadis (France/Spain, formerly SEITA & Tabacalera);

Imperial (UK), incl. Reemtsma (Germany) ; ITC India (part-BAT);

Monopolies, e.g. Tekel (Turkey), Sampoerna (Indonesia), etc

Tütün endüstrisinin iki özelliği:

Ürün: bağımlılık yapıcı

her dozda çok tehlikelien önemli önlenebilir hastalık ve ölüm nedeni

Tüketici: kendiliğinden seçilmiş sağlıkla ilgili bilimsel verilerden ilgilenmiyor

Tütün Endüstrisi ile ilgili çıplak gerçek:

Her zaman etkin sağlık önlemininkarşısındadırlar.

• Sigara içmek tehlikelidir ve bağımlılık yaratır."

• Sigara içenler, sigaranın risklerini bilmeye devam etmelidir. Bu bölümde, sigaranın sağlığa etkileri hakkında bilgilerin yanısıra sigarayı bırakma konusunda tavsiyeler de bulacaksınız. Bu konularda daha ayrıntılı bilgi sunan kamu sağlığı yetkililerine ve başka kuruluşlara bağlantılar da bu bölümde yer alıyor. Ayrıca sigaralarımızın içindeki maddeler ve sigara dumanındaki kimyasal bileşiklerle ilgili bilgilere de yine buradan ulaşabilirsiniz.

• Ürünlerimizi sattığımız her yerde sigara, hastalıklar ve bağımlılık konularında açık ve tutarlı kamu sağlığı mesajlarını destekliyoruz. Ayrıca sigara üreticilerinin sigara paketlerine ve reklamlarına sağlık uyarıları koymasını öngören yasaları destekliyoruz. Bu tür yasaların olmadığı ülkelerde, paketlerimiz, kartonlarımız ve reklamlarımıza gönüllü olarak uyarı koyuyoruz. Gerçeklerin geniş kitlelerce bilinmeye devam etmesini istiyoruz.

Senegal

Cape Times, South Africa, Oct 1993

Trinidad, 1998

Tütün endüstrisinin “değiştik” stratejisi:

“Çocukların sigara içmesini istemiyoruz”

Sigara firmaları gençlik programları:

- Halkla ilişkiler stratejisi: iyi imaj

- ‘proaktif’ - reklam yasaklarını engeller

- Sağlık zararlarına programda değinilmez

- Etkin olmadığı ispat edilmiştir

- “erişkin davranışı” – çocukları teşvik edebilir

* DiFranza J & McAfee T. The Tobacco Institute: Helping youth to say ‘yes’ to tobacco.• J Fam Prac 1992,34(6)

“The youth program... support[s] the [Tobacco] Institute’s objective of discouraging unfair... federal, state and local restrictions on cigarette

advertising, by...”

US Tob. Inst. 1/1991

Gençlik programı endüstrinin hedeflerine uyar, hükümetlerin sigara reklamını yasaklayan kanunlarını engeller.

• “Reinforcing the belief that peer pressure - not advertising - is the cause of youth smoking.

Gençliğin sigaraya başlaması reklamlar değil akran eğitimi

• “Seizing the political center and forcing the antismokers to an extreme…”

Politik merkezi ele geçirmek ve sigara içmeyenleri marjinal uca itmek

US Tob. Inst. 1/1991

ÖzbekistanGençlik programı

Orta DoğuGençlik Programı

Türkiye’de Gençlerin Sigaraya başlaması

Toplum inisiyatifleri

• Bu kimi zaman Asya'daki tsunami felaketine uluslararası yardımda bulunmak gibi büyük çaplı bir destek anlamına gelir.

• Daha sık olarak ise, genellikle manşetlere konu olmayan ama yine de büyük önem taşıyan küçük projelere katılmak demektir. Aile içi şiddete karşı çıkan, sokak çocukları için barınak sağlayan ya da aç kimselere yiyecek yardımında bulunan programlar bunlardan bazılarıdır.

• 2007 yılında toplam 18 milyon doların üzerinde bağışta bulunduk. Daha fazla bilgi için sitemizin bu bölümünü inceleyebilirsiniz.

Rothmans’dan C Von Maerestetten 1990:

Kimse büyük bir çeki sadece içinde sıcak mutlu duygular yaratsın diye vermez.

Utangaç birine benziyor muyum?

Evet döğmem var ama hayır göremezsin !!!!

1992 Philip Morris:Reklam Yasağı Önerisi:

Philsa reklam yasağı içeren kanunununçıkmaması için eylem planı yapar.

Cahit Düzel Adalet Komisyonu başkanınıziyaret edecektir.

3 Temmuz 1992

İkinci tütün yasa tasarısını Adalet komisyonuna gönderilir.

Adalet komisyonu başkanı kendisine ziyaret eden Tıp Profesörlerine “sigaranın kanser yaptığına inanmadığını”söyler.

Sigara endüstrisinin 4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları

1) Amerikan lobi heyetinin meclise getirilmesi2) Anayasa mahkemesine başvuru3) Spor Bakanına,Turizm Formula-1 için başvuru4) Adalet komisyonuna Formula-1 yarışlarınınreklam dışı bırakılması başvurusu

Emerson Foote ( tütün firmalarının 20 milyon dolarını yönlendiren eski reklamcı):Sigara firmaları büyük bir beceri ile sigara reklamlarının toplam satışlarla ilişkisi olmadığını iddia eder. Bu tam bir saçmalıkdır. Firmalar da saçmalık olduğunu bilir.

Bütün diğer ürünlerin satışını arttıran bir işlev olan reklamın bir mucize eseri olarak tütün ürünleri üzerinde etkin olmadığı görüşü beni hep eğlendirmiştir.

Dünya Bankası Önerilerilerine Göre Yapılması GerekenlerSigaranın zararlı etkilerine karşı önlemler alınmalıReklam yasağı, gençlerin korunması, fiyat politikaları

TÜRKİYE SİGARA TÜKETİMİMİLYAR ADET

1982 54.001 1993 85.0061983 63.402 1994 96.4381984 62.956 1995 95. 1171985 63.310 1996 98.6711986 65.458 1997 101.2421987 71.900 1998 108.6831988 68.78 1999 117.9841990 76.540 2000 117.7611991 76.660 2001 111.1321992 78.938

Ürün Yerleştirme Film Endüstrisi ve Spor

John Player reklamlarından BrianWray: Pahalı fakat dikkatle inceledikverdiğimiz paraya değer.

Cancer Research Campaign 1997 Kasımında motor yarışı hayranı ve taraftarı erkek çocukların , bu zevki paylaşmayan erkek çocuklara göre iki kat daha fazla düzenli sigara içisi olduklarını göstermiştir

Brown and WilliamsonSylvester Stallone’ye 1983 yılında, beş filmde sigara içmesi karşılığında 500 000 Dollar ödemiştir.

Komşu ülkeye sigara fabrikası kur

Hükümeti fabrika kurmaya ikna et

Halkı ürününe alıştır

Reklam kampanyası yap

Tekel ve hükümetten bağımsızlık kazan

Tekele ortak ol

Tekelin özelleştirilmesi için basınç yap

TEKELİ AL

Kaçakçılığı arttır

kaçakçılığı önlemek üzere

Kuvvetli ve saldırgan

Veya dediklerini yaptır

Kanun yapımını etkileme

Ocak 1991 1. Sigara kanunu Turgut Özal tarafından veto edilir.

Gerekçe: Ticaret özgürlüğüne aykırılık

Gerekçe mektubu daha sonra Arjantin ve Mısır Cumhurbaşkanlarının aynı yasayı veto etmesi için kullanılır

Politikacıların Sigara Endüstrisi ile İlişkileri

Kültür Bakanlığının TBMM’ni PM’e tadil ettirmesi

•TEKEL’den sorumlu devlet bakanının akrabalarının PMağında şirket sahibi olması

•Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanının sigarafirması gençlik programını desteklemesi

•Adalet, Gençlik-spor, İçişleri, Turizm bakanlığınınFormula-1 yarışını reklam yasağı dışında tutulma konusunda görüş bildirmesi

Philip Morris dökümanları1994 bütçesi:“Sabancı’yı rahmetli Özal’la iyiilişkileri olduğu içintutmuştuk. Şimdi odaklanmış hükümetilişkilerimiz Sabancı’daniyi”

Türkiye’deki tütün ihracat firmaları

1970 591980 481990 301996 14

Türk sigaralarında kullanılan tütün miktarı ve tipiRapor tahmin edilen (1000 ton)

1987 1996 2000

Amerikan tütünü - 38 66Türk tütünü 60 52 44

Türkiye’ye sigara ithalatı 1984-1991 (1000 ton)

1984 1.801985 3.891986 7.051987 9.671988 8.901989 12.101990 15.701991 12.40

TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU

TÜRKİYE TÜTÜN PİYASASI, 2008 Yılı

Üretim : 200.000 üretici 90.000.000 kg -

İthalat : 81.100.000 kg 356.900.000 Dolar

2002 yılından bu yana geçen 6 yıllık süre zarfında tütün üreticisi sayısı 400.000’lerden 200.000’lere, üretim ise 160.000 tonlardan 90.000 tonlara düşmüştür.

1988 yılında 610 ton ile başlayan tütün ithalatı 20 yılda 80.000 tonu bulmuştur.

Tütün yaprağı ithalatı

1988 610 ton

2008 81 000 ton

Kaynak :TAPDK

Fiyat politikaları

Dünya Bankası Önerilerilerine Göre Yapılması Gerekenler

Sigara fiyatlarının ve vergilerinin enflasyon üzerinde artışı

Philip Morris Tekel Sigaralarıarasındaki fiyat farkını % 30oranında tutmak için plan yapar.

Reel Sigara Fiyatları

Nominal and Real Cigarette Prices in Turkey, 1994-2000

0

100200

300

400500

600

700800

900

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

No

min

al P

rice

(00

0 T

L/p

ack)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Rea

l P

rice

(00

0 19

95

TL

/pac

k)

Nominal Price, Foreign Brands Nominal Price, Domestic Brands

Real Price, Foreign Brands Real Price, Domestic Brands

Yanlış Bilim Üretme

1992 ANKARA

Air Indoor International Hacettepe Üniversitesinde iç ortam hava kirliliği konusunda bir kongre düzenler.Yabancı bilim adamları sigara dumanın önemsiz bir kirletici olduğunu defalarca bildirirler.

Daha sonra bu bilim adamlarının sigara firmaları tarafından desteklendiği dökümante edilir.

Kanun yapımını etkileme

Politikacıları ticaret ataşesiolarak kullanmak

19.11.1992 Margaret Thatcher Türkiye’yi ziyaret eder.

British Gas ile Türkiye ilişkilerini düzenlemek için geldiği resmi olarak belirtildi. Bir gazetedePhilip Morris’inTürkiye pazarındaki yerini Güçlendirmek üzere geldiği haberi çıktı. Tekzip edilmedi.

Geçtiğimiz yıl Philip Morris danışmanı Thatcher’indoğum gününü büyük bir parti ile kutladı.

Politikacıların Sigara Endüstrisi ile İlişkileri

Kültür Bakanlığının TBMM’ni PM’e tadil ettirmesi

•TEKEL’den sorumlu devlet bakanının akrabalarının PMağında şirket sahibi olması

•Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanının sigarafirması gençlik programını desteklemesi

•Adalet, Gençlik-spor, İçişleri, Turizm bakanlığınınFormula-1 yarışını reklam yasağı dışında tutulma konusunda görüş bildirmesi

Tütün Şirketlerinin Politika Sponsorluğu

Yalancılara ne olurbiliyor musun?

Sigara şirketlerindeişe mi alınırlar?

Sigara Şirketlerinin KaliforniyaPolitik harcamaları

Seçim Miktar

1992 7,645,519 Dolar1994 24,662,674 Dolar

Endüstri dökümanları Alman Şansöliye Helmut Kohl’un1978 den beri sigara endüstrisinin müttefiki olduğunu gösteriyor.Hristiyan Demokratik Birliği Başkanı iken meclis tutanaklarınıVerband ( Birleşik Sigara Firmalarına) göndermiştir. CevabenVerband ve Almanya BAT Başkanı Dieter von Specht,

“The importance of our letter to us, in our opinion, is not limitedto sheer act of forwarding information. To out knowledge, thisis the first time that a faction head has turned personally in this form to the German tobacco industry”

Endüstri Taktikleri

Hukuki engelleme

Kanun yazmak

Kanunu tersine çevirmek

Kanunu durdurmak

İhlal etmek

Devlet Gücüne sahip olmak

Cenevre’de ticaret ataşesi

Başkentte GR

Tekel ile ortaklık

Hükümet ile “arkadaşlık”

Medya İlişkileri

Dezinformasyon

Sağlık bilgisini sansür

Tütün şirketlerinin kapalıalan kanunları için taktikleri İnkâr: Tütün şirketlerinde görevli bilimciler 1970’li

yıllarda ikinci el sigara dumanının tehlikeli olduğunu keşfetmişlerdi.

Ancak, tütün şirketleri bu araştırmaları örtbas ettiler ve ikinci el sigara dumanının bir sağlık riski oluşturduğunu kamuoyu önünde inkâr ettiler.

Aldatmaca:• Tütün şirketleri ikinci el sigara dumanının

sağlığa zarar verdiğini ortaya koyan bağımsız araştırmaların üzerine gölge düşürmek üzere bilimsel danışmanlar tuttukları,

• 1990’lı yıllarda, tütün sektörünün danışmanları gizlice Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu’na sızarak, ikinci el sigara dumanı ile sağlık arasındaki ilişkilere dair bulguları etkilemeye çalıştıkları saptanmıştır.

Şaşırtmaca: Tütün şirketleri gönüllü bazda uygulanan

düzenlemeler, havalandırma sistemleri ve sigara içilmeyen alanlar gibi etkisiz alternatifler önererek, dikkatleri sigara dumansız ortam yasalarından uzaklaştırmaya çalışmaktadırlar.

Kötü kehanetlerde bulunma:

• Dumansız ortam yasaları gündeme geldiğinde, tütün şirketleri ve onların taraftarları bu yasaların çocuklardan işletmelere, işçilerden siyasetçilere kadar herkes için feci etkileri olacağı tahmininde bulunurlar.

• Bu tahminler hiçbir objektif kanıta dayanmamaktadır.

Kuklalar:

• Öyle anlaşılmaktadır ki, tütün şirketleri kendi savaşlarını savaşmaları için münferit grupları veya bireyleri sıklıkla kullanmaktadır. Tütün şirketlerinin yaptığı fonlamalar genellikle gizlidir.

Sigara Yasağını Kim İstemez?

Çok uluslu sigara firmaları sigara yasağını

durdurmaya çalışır.

• İkram endüstrisini kar azalması yalanları ile korkuturlar

• Havalandırmanın işe yarayacağını iddia ederler.• Kanunun çok sert ve uygulanmaz olduğunu

söylerler.• Halk desteği olmadığını iddia ederler.

Sigara Yasağını Kim İstemez?

Çok uluslu sigara firmaları sigara yasağını

durdurmaya çalışır.

• İkram endüstrisini kar azalması yalanları ile korkuturlar

• Havalandırmanın işe yarayacağını iddia ederler.• Kanunun çok sert ve uygulanmaz olduğunu

söylerler.• Halk desteği olmadığını iddia ederler.

İşeme Havuzu

İşenebilir İşenemez

bölüm bölüm

Kısmi çözümlerin etkisi

Tütün Kontrolu Çerçeve Sözleşmesi

• http://www.who.int/gb/fctc/PDF/cop2/FCTC_COP2_DIV9-en.pdf

• Madde 8: Tütün Dumanı maruziyetinden korunmak

• Tütün dumanından korunmak için % 100 sigarasız alan• Sigara dumanının güvenli bir dozu yoktur.• Tütün dumanı maruziyetini azaltan tedbirler bilimsel

olarak geçersizdir, denenmemelidir.• Havalandırma, filtre etmek, sigara içilen ve içilmeyen

bölüm ayrımı için defalarca yararsız yöntemler olarak gösterilmiştir.