ai.vietnamdoc.net/data/file/2015/Thang04/14/giao_an_dia... · Web viewa) iÒn 3 xu thÕ ®æi míi cña n íc ta tõ ¹i héi ng lÇn thø VI vµo cét bªn tr¸i. b) Dïng g¹ch

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¸o ¸n sè: 1So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

PhÇn mét§Þa lý ViÖt nam

Bµi 1: ViÖt nam trªn ®êng ®æi míi vµ héi nhËpI. Môc tiªu :1. KiÕn thøc: - N¾m ®îc çc thµnh tùu to lín cña c«ng cuéc ®æi míi ë níc ta.- HiÓu ®îc t¸c ®éng cña bèi c¶nh quèc tÕ vµ khu vùc ®èi víi c«ng cuéc §æi míi vµ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña níc ta.- N¾m ®îc mét sè ®Þnh híng chÝnh ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi.2. KÜ n¨ng: - Khai th¸c ®îc çc th«ng tin kinh tÕ - x· héi tõ b¶ng sè liÖu, biÓu ®å.- BiÕt liªn hÖ çc kiÕn thøc ®Þa lÝ víi çc kiÕn thøc vÒ lÞch sö, gi¸o dôc c«ng d©n trong lÜnh héi tri thøc míi.- BiÕt liªn hÖ SGK víi çc vÊn ®Ò cña thùc tiÔn cuéc sèng, khi t×m hiÓu çc thµnh tùu cña c«ng cuéc §æi míi.3. Th¸i ®é: X¸c dÞnh ®îc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn cña §Êt níc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ ViÖt Nam.

1

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Mét sè h×nh ¶nh, t liÖu, video...vÒ çc thµnh tùu cña c«ng cuéc §æi míi.- Mét sè t liÖu vÒ sù héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc :A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Khëi ®éng: Gi¸o viªn vÏ trôc biÓu diÔn (lÊy n¨m 1986 lµm mèc) vµ yªu cÇu häc sinh nªu çc sù kiÖn lÞch sö cña níc ta g¾n víi çc n¨m sau: n¨m 1945, 1975, 1986, 1989.

Ghi (ng¾n gän) ®Æc trng nÒn kinh tÕ- x· héi níc ta tríc vµ sau n¨m 1986.Gi¸o viªn: Sau 20 n¨m tiÕn hµnh ®æi míi, nÒn kinh tÕ níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi vµ an ninh quèc phßng. Tuy nhiªn, vÉn cßn rÊt nhiÒu th¸ch thøc, khã kh¨n mµ chóng ta ph¶i vît qua ®Ó chñ ®éng héi nhËp trong thêi gian tíi.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh

Néi dung chÝnh

Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh bèi c¶nh nÒn kinh tÕ- x· héi níc ta tríc §æi míi.H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc 1.a cho biÕt bèi

1. C«ng cuéc ®æi míi lµ mét cuéc c¶i çch toµn diÖn vÒ kinh tÕ - x· héi:a) Bèi c¶nh:- Ngµy 30 - 4- 1975: §Êt níc thèng

2

1945

1975

1986

1989

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c¶nh nÒn kinh tÕ- x· héi níc ta tríc khi tiÕn hµnh ®æi míi.? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, h·y nªu nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh ®èi víi níc ta.- ChuyÓn ý: Giai ®o¹n 1976- 1980, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ níc ta chØ ®¹t 1,4% n¨m 1986 l¹m ph¸t trªn 700%. T×nh tr¹ng khñng ho¶ng kÐo dµi buéc níc ta ph¶i tiÕn hµnh §æi míi.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu 3 xu thÕ ®æi míi cña n íc ta B íc 1 : GV gi¶ng gi¶i vÒ nÒn n«ng nghiÖp tríc vµ sau chÝnh s¸ch kho¸n 10 (kho¸n s¶n phÈm theo kh©u ®Õn nhãm ngêi lao ®éng). Kho¸n gän theo ®¬n gi¸ ®Õn hé x· viªn (tõ th¸ng 4 n¨m 1986, hîp t¸c x· chØ lµm dÞch vô)B íc 2 : GV ®Æt c©u hái (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc). HS trao ®æi theo cÆp.B íc 3 : 1 HS ®¹i diÖn tr×nh bµy, çc HS kh¸c bæ sung ý kiÕn. GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña häc sinh vµ bæ sung kiÕn thøc.

nhÊt, c¶ níc tËp trung vµo hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn tranh vµ x©y dùng, ph¸t triÓn ®Êt níc.- Níc ta ®i lªn tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu.- T×nh h×nh trong níc vµ quèc tÕ nh÷ng n¨m cuèi thËp kØ 70, ®Çu thËp kØ 80 diÔn biÕn phøc t¹p. Trong thêi gian dµi níc ta l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng.

b) DiÔn biÕn: - N¨m 1979: B¾t ®Çu thùc hiÖn ®æi míi b) DiÔn biÕn: - N¨m 1979: B¾t ®Çu thùc hiÖn ®æi míitrong mét sè ngµnh (n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp)- Ba xu thÕ ®æi míi tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø 6 n¨m 1986:+ D©n chñ hãa ®êi sèng kinh tÕ- x· héi.+ Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.+ T¨ng cêng giao lu vµ hîp t¸c víi çc níc trªn thÕ giíi.

3

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ChuyÓn ý: QuyÕt t©m lín cña §¶ng vµ Nhµ níc cïng víi søc s¸ng t¹o phi thêng cña nh©n d©n ta ®Ó ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc ®· ®em l¹i cho níc ta nh÷ng thµnh tùu to lín.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu çc thµnh tùu cña nÒn kinh tÕ- x· héi n íc ta H×nh thøc: NhãmB íc 1 : GV chia HS ra thµnh çc nhãm, giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm, (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).- Nhãm 1: Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu to lín cña c«ng cuéc §æi míi ë níc ta, cho vÝ dô thùc tÕ.- Nhãm 2: Quan s¸t h×nh1.1, h·y nhËn xÐt tèc ®é t¨ng chØ sè gi¸ tiªu dïng (tØ lÖ l¹m ph¸t) çc n¨m 1986 - 2005. ý nghÜa cña viÖc k×m chÕ l¹m ph¸t.- Nhãm 3: Dùa vµo b¶ng 1, h·y nhËn xÐt vÒ tØ lÖ nghÌo chung vµ tØ lÖ nghÌo l¬ng thùc cña c¶ níc giai ®o¹n 1993- 2004.B íc 2 : HS trong çc nhãm trao dæi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.

c) Thµnh tùu:- Níc ta ®· tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi kÐo dµi. L¹m ph¸t ®îc ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ ë møc mét con sè.- Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao (®¹t 9,5% n¨m 1999, 8,4% n¨m 2005).- C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (gi¶m tØ träng khu vùc 1, t¨ng tØ träng khu vùc II vµ III).- C¬ cÊu kinh tÕ theo l·nh thæ còng chuyÓn biÕn râ rÖt (h×nh thµnh çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm, çc vïng chuyªn canh...)- §êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, gi¶m tØ lÖ nghÌo cña c¶ níc.

4

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 3 : GV nh¹n xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm.GV chØ trªn b¶n ®å kinh tÕ ViÖt Nam çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm, vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp, nhÊn m¹nh sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo l·nh thæ.Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu t×nh h×nh héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc cña n-íc ta.? §äc SGK môc 2, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y cho biÕt bèi c¶nh quèc tÕ nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XX cã t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn c«ng cuéc §æi míi ë níc ta? Nh÷ng thµnh tùu níc ta ®· ®¹t ®-îc.- Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.? Dùa vµo hiÓu biÕt cña b¶n th©n h·y nªu nh÷ng khã kh¨n cña níc ta trong héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc.Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn kiÕn thøc. (Khã kh¨n trong c¹nh tranh víi çc níc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc vµ thÕ giíi: Nguy c¬ khñng ho¶ng.

2) N íc ta trong hé nhËp quèc tÕ vµ khu vùc:a) Bèi c¶nh: - ThÕ giíi: Toµn cÇu hãa lµ xu híng tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ®Èy m¹nh hîp t¸c khu vùc.- ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña ASEAN (th¸ng 7/1995), b×nh thêng hãa quan hÖ ViÖt- Mü, thµnh viªn WTO n¨m 2007.b) Thµnh tùu:- Thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ODA, FDI.- §Èy m¹nh hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc kÜ thuËt, b¶o vÖ m«i trêng.- Ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng ë tÇm cao míi, xuÊt khÈu g¹o....

5

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Kho¶ng çch giµu nghÌo t¨ng...)Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu mét sè ®Þnh h íng chÝnh ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi ë n íc ta:? §äc SGK môc 3, h·y nªu mét sè ®Þnh híng chÝnh ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc §æi míi ë níc ta.?Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, GV chuÈn kiÕn thøc. Qua gÇn 20 n¨m ®æi míi, nhê ®-êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng s¸ng t¹o cña nh©n d©n, níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín, cã ý nghÜa lÞch sö. Thùc hiÖn hiÖu qu¶ çc ®Þnh híng ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc §æi míi sÏ ®a níc ta tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn vµo n¨m 2010 vµ trë thµnh n-íc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i vµo n¨m 2020.

3) Mét sè ®Þnh h íng chÝnh ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc §æi míi:- Thùc hiÖn chiÕn lîc t¨ng trëng ®i ®«i víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo.- Hoµn thiÖn c¬ cÊu chÝnh s¸ch cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.- §Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa g¾n víi nÒn kinh tÕ tri thøc.- Ph¸t triÓn bÒn v÷ng, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i trêng.- §Èy m¹nh ph¸t triÓn y tÕ, gi¸o dôc,...

IV. §¸nh gi¸: 1. H·y ghÐp ®«i çc n¨m ë cét bªn tr¸i phï hîp víi néi dung ë cét bªn ph¶i1. N¨m 1975

A. §Ò ra ®êng lèi ®æi míi nÒn kinh tÕ - x· héi

6

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2. N¨m 1986

B. Gia nhËp ASEAN, b×nh thêng hãa quan hÖ víi Hoa K×

3. N¨m 1995

C. §Êt níc thèng nhÊt.

4. N¨m 1997

D. Gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO.

5. N¨m 2006

E. Khñng ho¶ng tµi chÝnh ë ch©u ¸

2. 1. Khoanh trßn çc ý em cho lµ ®óng.Níc ta tiÕn hµnh c«ng cuéc §æi míi víi ®iÓm xuÊt ph¸t tõ nÒn kinh tÕ:A. C«ng- c«ng nghiÖp C. C«ng- n«ng nghiÖpB. C«ng nghiÖp D. N«ng nghiÖp V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp- Lµm c©u hái 1, 2 SGK.- Su tÇm bµi b¸o vÒ thµnh tùu kinh tÕ- x· héi ViÖt Nam.VI. Phô lôc:- PhiÕu häc tËp.- NhiÖm vô:§äc SGK môc 1.b, kÕt hîp víi sù hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y:a) §iÒn 3 xu thÕ ®æi míi cña níc ta tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµo cét bªn tr¸i.b) Dïng g¹ch nèi cét bªn ph¶i víi cét bªn tr¸i sao cho phï hîp.Çc xu híng ®æi míi KÕt qu¶ næi bËt

Hµng hãa cña ViÖt Nam cã mÆt ë nhiÒu n-íc trªn thÕ giíiD©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra.

7

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh

Th«ng tin ph¶n håi:Çc xu híng ®æi míi KÕt qu¶ næi bËt

D©n chñ hãa ®êi sèng kinh tÕ- x· héi.

Hµng hãa cña ViÖt Nam cã mÆt ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi

Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.

D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra.

T¨ng cêng giao lu vµ hîp t¸c víi çc níc trªn thÕ giíi.

ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh

Gi¸o ¸n sè: 2So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

§Þa lý tù nhiªn ViÖt namvÞ trÝ ®Þa lÝ vµ lÞch sö ph¸t triÓn l·nh thæ

Bµi 2: VÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ

8

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 i. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:2. KiÕn thøc: - X¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ hiÓu ®îc tÝnh toµn vÑn cña ph¹m vi l·nh thæ níc ta.- §¸nh gi¸ ®îc ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ®èi víi ®Æc ®iÓm tù nhiªn, sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vµ vÞ thÕ cña níc ta trªn thÕ giíi.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å ViÖt Nam hoÆc b¶n ®å thÕ giíi vÞ trÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ níc ta.3. Th¸i ®é: Cñng cè thªm lßng yªu quª h¬ng, ®Êt níc, s½n sµng x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc.ii. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam.- B¶n ®å çc níc §«ng Nam ¸.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.- S¬ ®å ph¹m vi çc vïng biÓn theo luËt quèc tÕ (1982)iii. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Khëi ®éng: Gi¸o viªn sö dông b¶n ®å vµ çc mÉu b×a (ghi täa ®é çc ®iÓm cùc)- H·y g¾n täa ®é ®Þa lÝ cña cùc B¾c, cùc Nam lªn b¶n ®å vµ nªu ý nghÜa vÒ mÆt tù nhiªn cña vÞ trÝ ®Þa lÝ.- Níc nµo sau ®©y cã ®êng biªn giíi dµi nhÊt víi níc ta: Lµo, Trung Quèc, Campuchia.

9

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV: VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ lµ nh÷ng yÕu tè gãp phÇn

h×nh thµnh nªn ®Æc ®iÓm chung cña thiªn nhiªn vµ cã ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ- x· héi níc ta.


Néi dung chÝnh

Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lÝ níc ta. H×nh thøc: C¶ líp? Quan s¸t b¶n ®å çc níc §«ng Nam ¸, tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vÞ trÝ ®Þa lÝ cña níc ta theo dµn ý:- Çc ®iÓm cùc B¾c, Nam, §«ng, T©y trªn ®Êt liÒn vµ täa ®é ®Þa lÝ çc ®iÓm cùc.- Çc níc l¸ng giÒng trªn ®Êt liÒn vµ trªn biÓn.Mét HS chØ trªn b¶n ®å ®Ó tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV chuÈn kiÕn thøc.Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh ph¹m vi vïng ®Êt cña n íc ta. H×nh thøc: C¶ líp.? Cho biÕt ph¹m vi l·nh thæ níc ta bao gåm nh÷ng bé phËn nµo? §Æc ®iÓm vïng ®Êt ? ChØ trªn b¶n ®å 2 quÇn ®¶o lín nhÊt cña ViÖt Nam? Thuéc tØnh nµo?Mét HS lªn b¶ng tr×nh bµy vµ x¸c

1) VÞ trÝ ®Þa lÝ:- N»m ë r×a phÝa ®«ng cña b¸n ®¶o §«ng d¬ng, gÇn trung t©m khu vùc §«ng Nam ¸- HÖ täa ®é ®Þa lÝ:+ VÜ ®é: 23023' B - 8034' B (kÓ c¶ ®¶o 23023' B - 6050' B)+ Kinh ®é: 10209' § - 109024' § (kÓ c¶ ®¶o 1010 § - 117020' §)

2) Ph¹m vi l·nh thæ:a) Vïng ®Êt:- DiÖn tÝch ®Êt liÒn vµ çc h¶i ®¶o 331.212 km2.- Biªn giíi:+ PhÝa B¾c gi¸p Trung Quèc 1300 km+ PhÝa T©y gi¸p Lµo 2100 km.

10

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Þnh vÞ trÝ giíi h¹n phÇn ®Êt liÒn trªn b¶n ®å Tù nhiªn ViÖt Nam, GV chuÈn kiÕn thøc.

Ho¹t ®éng 3: X¸c ®Þnh ph¹m vi vïng biÓn cña n íc ta. H×nh thøc: Ç nh©n- Çch 1: §èi víi HS kh¸ giái:? §äc SGK kÕt hîp quan s¸t s¬ ®å ph¹m vi çc vïng biÓn theo luËt quèc tÕ, x¸c ®Þnh giíi h¹n cña çc vïng biÓn cña níc ta.- Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.- Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c ®¸nh gi¸ phÇn tr×nh bµy cña b¹n.- Çch 2: §èi víi HS trung b×nh yÕu:GV võa vÏ, võa thuyÕt tr×nh vÒ çc vïng biÓn ë níc ta sau ®ã yªu cÇu HS tr×nh bµy l¹i giíi h¹n cña vïng néi thñy, l·nh h¶i, vïng tiÕp gi¸p l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ vïng thÒm lôc ®Þa.Ho¹t ®éng 4: §¸nh gi¸ ¶nh h ëng cña vÞ trÝ ®Þa lÝ tíi tù nhiªn, kinh tÕ, v¨n hãa - x· héi vµ

Campuchia h¬n 1100 km.+ PhÝa §«ng vµ Nam gi¸p biÓn 3260 km.- Níc ta cã 4000 ®¶o lín nhááHtong ®ã cã hai quÇn ®¶o Trêng Sa (Kh¸nh Hßa), Hoµng Sa (§µ N½ng)b) Vïng biÓn: DiÖn tÝch kho¶ng 1 triÖu km2 gåm vïng néi thñy, l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ vïng thÒm lôc ®Þa.

c) Vïng trêi: Kho¶ng kh«ng gian bao trïm trªn l·nh thæ.

3. ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ :

11

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 quèc phßng n íc ta. H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia HS thµnh çc nhãm giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm.- Nhãm 1, 2, 3: §¸nh gi¸ nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña vÞ trÝ ®Þa lÝ tíi tù nhiªn níc ta.GV gîi ý: CÇn ®¸nh gi¸ ¶nh hëng cña vÞ trÝ ®Þa lÝ tíi c¶nh quan, khÝ hËu, sinh vËt, kho¸ng s¶n.

- Nhãm 4, 5 ,6: §¸nh gi¸ ¶nh hëng cña vÞ trÝ ®Þa lÝ tíi kinh tÕ, v¨n hãa - x· héi vµ quèc phßng cña níc ta.B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm.? Tr×nh bµy nh÷ng khã kh¨n cña vÞ trÝ ®Þa lÝ tíi kinh tÕ - x· héi níc ta?- Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn

a) ý nghÜa vÒ tù nhiªn :- Thiªn nhiªn mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa.- §a d¹ng vÒ ®éng- thùc vËt, n«ng s¶n.- N»m trªn vµnh ®ai sinh kho¸ng, nªn cã nhiÒu tµi nguyªn kho¸ng s¶n.- Cã sù ph©n hãa ®a d¹ng vÒ tù nhiªn: ph©n hãa B¾c - Nam, §«ng - T©y, thÊp - cao.Khã kh¨n: b·o, lò lôt, h¹n h¸n,...b) ý nghÜa vÒ kinh tÕ, v¨n hãa - x· héi vµ quèc phßng:- VÒ kinh tÕ:+ Cã nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c¶ vÒ giao th«ng ®êng bé, ®êng biÓn, ®êng kh«ng víi çc níc trªn thÕ giíi. T¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, héi nhËp víi çc níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.+ Vïng biÓn réng lín, giµu cã ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ ( khai th¸c nu«i trång, ®¸nh b¾t h¶i s¶n, giao

12

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 xÐt, bæ sung.- GV chuÈn kiÕn thøc: (Níc ta diÖn tÝch kh«ng lín, nhng cã ®êng biªn giíi trªn bé vµ trªn biÓn kÐo dµi. H¬n n÷a trªn biÓn §«ng chung víi nhiÒu níc. ViÖc b¶o vÖ chñ quyÒn l·nh thæ g¾n víi vÞ trÝ chiÕn lîc cña níc ta. Sù n¨ng ®éng cña çc níc trong vµ ngoµi khu vùc ®· ®Æt níc ta vµo t×nh thÕ võa ph¶i hîp t¸c cïng ph¸t triÓn, võa ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt trªn thÞ trêng thÕ giíi).

th«ng biÓn, du lÞch).- VÒ v¨n hãa - x· héi: thuËn lîi cho níc ta chung sèng hßa b×nh, hîp t¸c h÷u nghÞ vµ cïng ph¸t triÓn víi çc níc l¸ng giÒng vµ çc níc trong khu vùc §«ng Nam ¸.- VÒ chÝnh trÞ vµ quèc phßng: vÞ trÝ qu©n sù ®Æc biÖt quan träng cña vïng §«ng Nam ¸.

IV. §¸nh gi¸: H·y ghÐp mçi ý ë cét bªn tr¸i víi mçi ý ë cét bªn ph¶i sao cho phï hîp.1. Néi thñy A. Lµ vïng thuéc chñ quyÒn quèc gia trªn

biÓn cã chiÒu réng 12 h¶i lÝ.

2. L·nh h¶i B. Lµ vïng tiÕp gi¸p víi ®Êt liÒn, phÝa trong ®êng c¬ së.

3. Vïng tiÕp gi¸p l·nh h¶i

C. Lµ vïng biÓn níc ta cã quyÒn thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®Ó b¶o vÖ an ninh, kiÓm so¸t thuÕ quan,...

4. Vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ

D. Vïng nhµ níc cã chñ quyÒn hoµn toµn vÒ kinh tÕ nhng çc níc kh¸c vÉn ®îc tù do vÒ

13

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 hµng h¶i vµ hµng kh«ng.

V. ho¹t ®éng nèi tiÕp: Lµm c©u hái 1, 2 trong SGK.VI. phô lôc: Ph¹m vi çc vïng biÓn theo luËt quèc tÕ (1982).

Néi

thñy

L·nh

h¶

iVï

ng

tiÕp

12 h¶i lÝ

12 h¶i lÝ

Vïng níc ®Æc quyÒn kinh tÕ (200 h¶i lÝ)

Vïng thÒm lôc ®Þa ph¸p lÝ theo luËt biÓn (1982)


Bµi 3: thùc hµnh: vÏ lîc ®å viÖt namI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:3. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc çch vÏ lîc ®å ViÖt Nam b»ng viÖc sö dông hÖ thèng « vu«ng (hÖ thèng kinh, vÜ tuyÕn). X¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ níc ta vµ mét sè ®èi tîng ®Þa lÝ quan träng.

14

Giíi

h¹n

ngoµ

i l·n

h h¶

i§ êng

bê

biÓn

Giíi

h¹n

ngoµ

i vïn

g tiÕ

p gi

¸p

§ êng

c¬

së

MÆt n íc ®¹i d ¬ng

Giíi

h¹n

vïng

®Æ

c qu

yÒn

kinh

tÕ

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2. KÜ n¨ng: - VÏ ®îc t¬ng ®èi chÝnh x¸c lîc ®å ViÖt Nam (phÇn trªn ®Êt liÒn) vµ mét sè ®èi tîng ®Þa lÝ.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å hµnh chÝnh ViÖt Nam.- B¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam.- B¶n ®å trèng ViÖt Nam.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KiÓm tra bµi cò: C©u 1: Nªu ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ViÖt Nam ?Ho¹t ®éng 1: VÏ khung « vu«ng.h×nh thøc: C¶ líp- B íc 1 : VÏ khung « vu«ng.GV híng dÉn HS vÏ khung « vu«ng gåm 32 «, ®¸nh sè thø tù theo trËt tù theo hµng tõ tr¸i qua ph¶i ( tõ A ®Õn E), theo hµng däc tõ trªn xuãng díi ( tõ 1 ®Õn 8), ®Ó vÏ nhanh cã thÓ dïng thíc dÑt 30 cm ®Ó vÏ, çc c¹nh cña mçi « vu«ng b»ng chiÒu ngang cña thíc (3,4 cm).- B íc 2 : X¸c ®Þnh çc ®iÓm khèng chÕ vµ çc ®êng khèng chÕ. Nèi l¹i thµnh khung khèng chÕ h×nh d¸ng l·nh thæ ViÖt Nam (phÇn ®Êt liÒn).- B íc 3 : VÏ tõng ®äan biªn giíi (vÏ nÐt ®øt-----), vÏ ®êng bê biÓn (cã thÓ dïng mµu xanh níc biÓn ®Ó vÏ).- B íc 4 : Dïng çc kÝ hiÖu tîng trng ®¶o san h« ®Ó vÏ çc quÇn ®¶o Hoµng Sa (« E4) vµ Trêng Sa (« E8).

15

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - B íc 5 : VÏ çc s«ng chÝnh (Çc dßng s«ng vµ bê biÓn cã thÓ t« mµu xanh níc biÓn).Ho¹t ®éng 2: §iÒn tªn çc dßng s«ng, thµnh phè, thÞ x· lªn l îc ®å.H×nh thøc: Ç nh©n.- B íc 1 : GV quy íc çch viÕt ®Þa danh.+ Tªn níc: Ch÷ in ®øng.+ Tªn thµnh phè, quÇn ®¶o: ViÕt in hoa ch÷ çi ®Çu, viÕt song song víi c¹nh ngang cña khung lîc ®å. Tªn s«ng viÕt däc theo dßng s«ng.- B íc 2 : Dùa vµo atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam x¸c ®Þnh vÞ trÝ çc thµnh phè, thÞ x·.- X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc thµnh phè ven biÓn: H¶i Phßng gÇn 210 B, Thanh Hãa: 19045' B, Vinh: 18045' B, §µ N½ng: 160 B, Thµnh phè Hå ChÝ Minh: 100 49' B,..- X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc thµnh phè trong ®Êt liÒn:+ Kon Tum, Pl©ycu, Bu«n Ma Thuét ®Òu n»m trªn kinh tuyÕn 1080 §.+ Lµo Cai, S¬n La n»m trªn kinh tuyÕn 1040 §.+ L¹ng S¬n, Tuyªn QUang, Lai Ch©u ®Òu n»m trªn vÜ tuyÕn 220B.+ §µ L¹t n»m trªn vÜ tuyÕn 120 B.- B íc 3 : HS ®iÒn tªn çc thµnh phè, thÞ x· vµo lîc ®å.IV. §¸nh gi¸:NhËn xÐt mét sè bµi vÏ cña HS, biÓu d¬ng nh÷ng HS cã bµi lµm tèt, rót kinh nghiÖm nh÷ng lçi cÇn ph¶i söa ch÷a.

Gi¸o ¸n sè: 4So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m

16

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 4: LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ ViÖt Nam diÔn ra rÊt l©u dµi vµ phøc t¹p tr¶i qua 3 giai ®o¹n: giai ®o¹n TiÒn Cambri, giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o.- BiÕt ®îc ®Æc ®iÓm vµ ý nghÜa cña giai ®o¹n TiÒn Cambri.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å ViÖt Nam çc ®¬n vÞ nÒn mãng ban ®Çu cña l·nh thæ ViÖt Nam. Sö dông b¶ng Niªn biÓu ®Þa chÊt.3. Th¸i ®é: T«n träng vµ tin tëng vµo c¬ së khoa häc ®Ó t×m hiÓu nguån gèc vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l·nh thæ tù nhiªn níc ta trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi çc ho¹t ®éng ®Þa chÊt cña Tr¸i §Êt.ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa chÊt kho¸ng s¶n ViÖt Nam.- B¶ng niªn biÓu ®Þa chÊt.- Çc mÉu ®¸ kÕt tinh, biÕn chÊt (nÕu cã).- Çc tranh ¶nh minh häa vÒ çc mÉu kho¸ng vËt, hãa ®¸, khai th¸c má,...IV. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc :A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

17

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. KiÓm tra miÖng: Cã thÓ xem mét sè bµi vÏ lîc ®å cña mét sè häc sinh ®· chuÈn bÞ ë nhµ

Khëi ®éng: Trong cuèn:" Thiªn nhiªn ViÖt Nam", Gi¸o s Lª B¸ Th¶o viÕt: " Nh÷ng ®åi nói vµ ®ång b»ng, s«ng ngßi vµ bê biÓn níc ta kh«ng ph¶i ®· ®îc cÊu t¹o nªn mét sím, mét chiÒu, nhng còng kh«ng ph¶i ®· lu«n lu«n nh cø thÕ mµ tån t¹i".NhËn ®Þnh nµy cã g× m©u thuÉn? T¹i sao?GV: §Ó cã bÒ mÆt l·nh thæ nh ngµy nay víi 3/4 diÖn tÝch lµ ®åi nói, th× l·nh thæ níc ta ®· tr¶i qua 1 lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi, phøc t¹p, khi ®îc n©ng lªn, khi bÞ sôt lón xuèng. Nh÷ng hiÖn tîng ®ã diÔn ra theo çc giai ®o¹n kh¸c nhau, nã kh«ng ®îc tÝnh b»ng th¸ng, n¨m nh lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ngêi mµ ®îc tÝnh b»ng ®¬n vÞ hµng triÖu.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc

sinhNéi dung chÝnh

Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ b¶ng niªn biÓu ®Þa chÊt.H×nh thøc: Theo cÆp.? §äc bµi ®äc thªm, b»ng niªn biÓu ®Þa chÊt, h·y:KÓ tªn çc ®¹i, çc kØ thuéc mçi ®¹i.§¹i nµo diÔn ra thêi gian dµi nhÊt, ®¹i nµo diÔn ra trong thêi gian ng¾n nhÊt?- S¾p xÕp çc kØ theo thø tù thêi gian diÔn ra tõ ng¾n nhÊt ®Õn dµi nhÊt.Mét sè HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn

* Nh÷ng giai ®o¹n chÝnh trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ ViÖt Nam:- Giai ®o¹n TiÒn Cambri.- Giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o.- Giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o.

18

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 xÐt, bæ xung.GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ chuÈn kiÕn thøc (LÞch sö h×nh thµnh l·nh thæ níc ta diÔn ra trong thêi gian dµi vµ chia thµnh 3 giai ®o¹n chÝnh, ë mçi giai ®o¹n l¹i ®îc chia thµnh nhiÒu kØ cã nhiÒu ®Æc ®iÓm kh¸c nhau...)Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm giai ®o¹n TiÒn Cambri:H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia HS thµnh çc nhãm, giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm.? Quan s¸t lîc ®å h×nh 5, nªu ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n TiÒn Cambri theo dµn ý:- Gåm nh÷ng ®¹i nµo? kÐo dµi bao l©u?- NhËn xÐt vÒ ph¹m vi l·nh thæ?- §Æc ®iÓm cña çc thµnh phÇn tù nhiªn?B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña

1) Giai ®o¹n tiÒn Cambri:H×nh thµnh nÒn mãng ban ®Çu cña l·nh thæ ViÖt Nam.a) §©y lµ giai ®o¹n cæ nhÊt, kÐo dµi nhÊt trong lÞch sö ph¸t triÓn cña l·nh thæ ViÖt Nam.Thêi gian b¾t ®Çu çch ®©y 2 tØ n¨m, kÕt thóc çch ®©y 540 triÖu n¨m.b) ChØ diÔn ra trong mét ph¹m vi hÑp trªn phÇn l·nh thæ níc ta hiÖn nay: çc nÒn m¶ng cæ nh vßm s«ng Ch¶y, Hoµng Liªn S¬n, s«ng M·, khèi nh« Kon Tum...c) Çc thµnh phÇn tù nhiªn rÊt s¬ khai ®¬n ®iÖu:- KhÝ quyÓn rÊt lo·ng, hÇu nh cha cã «xi, chØ cã chÊt khÝ am«niac, ®i«xit çcbon, nit¬, hi®r«.- Thñy quyÓn: hÇu nh cha cã líp níc

19

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 çc nhãm. GV ®a thªm c©u hái cho çc nhãm:- Çc sinh vËt giai ®o¹n TiÒn Cambri hiÖn nay cßn xuÊt hiÖn ë níc ta kh«ng? (Kh«ng cßn xuÊt hiÖn, v× ®ã lµ çc sinh vËt cæ. Çc loµi t¶o, ®éng vËt th©n mÒm hiÖn nay ®îc tiÕn hãa tõ çc loµi sinh vËt cæ thêi k× TiÒn Cambri ).- L·nh thæ ®Þa ph¬ng em giai ®o¹n nµy ®· ®îc h×nh thµnh cha ?Ho¹t ®éng 3: X¸c ®Þnh çc bé phËn l·nh thæ ® îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n TiÒn Cambri:H×nh thøc: C¶ líp.? Quan s¸t h×nh 5 SGK, t×m vÞ trÝ çc ®¸ biÕn chÊt tiÒn Cambri, råi vÏ l¹i vµo b¶n ®å trèng ViÖt Nam çc nÒn mãng ®ã.Mét HS lªn b¶ng vÏ vµo b¶n ®å trèng, çc HS kh¸c nhËn xÐt bæ sung.(GV cã thÓ chuÈn bÞ çc miÕng d¸n cïng mµu tîng trng cho çc m¶ng nÒn cæ TiÒn Cambri vµ yªu cÇu HS d¸n ®óng vÞ trÝ).

trªn mÆt.- Sinh vËt: nghÌo nµn: T¶o (t¶o lôc, t¶o ®á), ®éng vËt th©n mÒm: søa, h¶i quú, thñy tøc, san h«, èc...

20

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV kÕt luËn: TiÒn Cambri lµ giai ®o¹n cæ xa nhÊt, kÐo dµi nhÊt, c¶nh quan s¬ khai, ®¬n ®iÖu nhÊt vµ l·nh thæ phÇn ®Êt liÒn níc ta chØ nh mét quèc ®¶o víi vµi hßn ®¶o nh« cao khái mùc níc biÓn.IV. §¸nh gi¸: 1. Ghi ch÷ § vµo ë nh÷ng c©u ®óng, ch÷ S vµo ë nh÷ng c©u sai:1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ níc ta ®îc chia thµnh 4 giai ®o¹n chÝnh:

§óng Sai.1.2. Çc ®¸ biÕn chÊt cæ nhÊt ë níc ta ®îc ph¸t hiÖn ë Kon Tum, Hoµng Liªn S¬n, cã tuæi çch ®©y kho¶ng 2,3 tØ n¨m.

§óng Sai.1.3. Líp khÝ quyÓn ë giai ®o¹n TiÒn Cambri chñ yÕu lµ khÝ «xi

§óng Sai.1.4. Giai ®o¹n TiÒn Cambri chñ yÕu diÔn ra ë mét sè n¬i, tËp trung ë khu vùc nói cao Hoµng Liªn S¬n vµ Trung Trung Bé

§óng Sai.1.5. Giai ®o¹n TiÒn Cambri hÇu nh cha xuÊt hiÖn líp níc trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt

§óng Sai.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: Lµm c©u hái 1, 2, 3 SGK.


21


Bµi 5: LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ viÖt nam(TiÕp theo)

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - N¾m ®îc ®Æc ®iÓm vµ ý nghÜa cña hai giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ tù nhiªn ViÖt Nam.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å ViÖt Nam nh÷ng n¬i ®· diÔn ra çc ho¹t ®éng chÝnh trong giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o ë níc ta.- So s¸nh gi÷a çc giai ®o¹n vµ liªn hÖ víi thùc tÕ t¹i çc khu vùc ®Þa h×nh ë níc ta.3. Th¸i ®é: nh×n nhËn, xem xÐt lÞch sö ph¸t triÓn cña l·nh thæ tù nhiªn ViÖt Nam trªn c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa chÊt kho¸ng s¶n ViÖt Nam.- B¶ng niªn biÓu ®Þa chÊt.- Çc mÉu ®¸ kÕt tinh, biÕn chÊt (nÕu cã).- Çc tranh ¶nh minh häa,...- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

22

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. KiÓm tra miÖng: V× sao nãi giai ®o¹n TiÒn Cambri lµ giai ®o¹n h×nh thµnh nÒn mãng ban ®Çu cña l·nh thæ ViÖt Nam?

Khëi ®éng: Giai ®o¹n TiÒn Cambri cã ý nghÜa g× ®Æc biÖt ®èi víi sù h×nh thµnh l·nh thæ níc ta?- GV: Nh÷ng ®Þa khèi ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n TiÒn Cambri ®îc ®¸nh gi¸ lµ nÒn mãng ban ®Çu h×nh thµnh nÒn l·nh thæ níc ta. Tõ ®ã ®Õn nay, tr¶i qua hµng tr¨m triÖu n¨m biÕn ®æi phøc t¹p ë giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o, h×nh d¸ng ®Êt níc ViÖt Nam dÇn dÇn ®îc hiÖn ra.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o.H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: GV chia HS ra thµnh çc nhãm, giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).* Nhãm 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o.* Nhãm 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm T©n kiÕn t¹o.Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.

2) Giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o:

(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

23

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).- GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm.? Quan s¸t lîc ®å h×nh 5, cho biÕt nÕu vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh ViÖt Nam sau giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o th× níc biÓn lÊn vµo ®Êt liÒn ë nh÷ng khu vùc nµo? (BiÓn vÉn cßn lÊn vµo vïng ®Êt liÒn cña Mãng Çi (Qu¶ng Ninh, ®ång b»ng s«ng Hång, çc ®ång b»ng Duyªn h¶i miÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long).- T¹i sao ®Þa h×nh níc ta hiÖn nay ®a d¹ng vµ ph©n thµnh nhiÒu bËc? (Do giai ®oan T©n KiÕn t¹o vËn ®éng n©ng lªn kh«ng ®Òu trªn l·nh thæ vµ chia thµnh nhiÒu chu k×).- Thêi k× ®Çu cña giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o ngo¹i lùc (ma, n¾ng, giã, nhiÖt ®é...) t¸c ®éng chñ yÕu tíi bÒ mÆt ®Þa h×nh níc ta. H·y cho biÕt mét n¨m t¸c ®éng ngo¹i lùc bµo mßn 0,1 mm th× 41,5 triÖu n¨m bµo mßn bao nhiªu? (Sau 41,5

3) Giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o:( Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).

24

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 triÖu n¨m ngo¹i lùc bµo mßn th× ®Ønh nói cao 4100m sÏ bÞ san b»ng. Nh vËy, sau giai ®o¹n Palª«gen bÒ mÆt ®Þa h×nh níc trë nªn b»ng ph¼ng, hÇu nh kh«ng cã nói cao nh ngµy nay).- T¹i sao ®Þa h×nh níc ta hiÖn nay ®a d¹ng vµ ph©n thµnh nhiÒu bËc? ( Do giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o vËn ®éng n©ng lªn kh«ng ®Òu trªn l·nh thæ vµ chia thµnh nhiÒu chu k×).Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh çc bé phËn l·nh thæ ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o.H×nh thøc: C¶ líp.? Quan s¸t h×nh 5, SGK vÞ trÝ çc lo¹i ®¸ ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o, råi vÏ tiÕp vµo b¶n ®å trèng ViÖt Nam çc khu vùc ®îc h×nh thµnh trong hai giai ®o¹n trªn.Mét HS lªn b¶ng vÏ vµo b¶n ®å trèng l·nh thæ níc ta sau giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.Mét HS lªn b¶ng vÏ vµo b¶n ®å

25

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 trèng l·nh thæ níc ta sau hai giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.(GV cã thÓ chuÈn bÞ çc miÕng d¸n cïng mµu tîng trng cho çc m¶ng nÒn vµ yªu cÇu HS d¸n ®óng vÞ trÝ).Ho¹t ®éng 3: So s¸nh ®Æc ®iÓm giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ giai ®o¹n T©n kiÕn t¹oH×nh thøc: Ç nh©n/ cÆp.GV yªu cÇu mét nöa líp so s¸nh Cæ kiÕn t¹o víi T©n kiÕn t¹o, nöa cßn l¹i so s¸nh T©n kiÕn t¹o. Víi Cæ kiÕn t¹o, tõng cÆp HS trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái:So s¸nh ®Æc ®iÓm 2 giai ®o¹n theo néi dung sau:- Thêi gian kiÕn t¹o.- Bé phËn l·nh thæ ®îc h×nh thµnh.- §Æc ®iÓm khÝ hËu, sinh vËt.- Çc kho¸ng s¶n chÝnh.GV kÎ b¶ng thµnh 2 « vµ gäi 2 HS lµm th kÝ ghi kÕt qu¶ so s¸nh lªn b¶ng. LÇn lît çc ®¹i diÖn Cæ kiÕn t¹o nãi tríc, nhãm T©n kiÕn t¹o nãi tiÕp theo,... (Cæ kiÕn t¹o thêi gian

26

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 dµi h¬n, l·nh thæ ®îc h×nh thµnh réng h¬n, chñ yÕu lµ ®åi nói... T©n kiÕn t¹o: thêi gian ng¾n h¬n, h×nh thµnh lªn çc vïng ®ång b»ng,...)GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.IV. §¸nh gi¸: 1) LÞch sö ph¸t triÓn cña tù nhiªn cña l·nh thæ ViÖt Nam tr¶i qua mét giai ®o¹n rÊt dµi vµ cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p lµ do:A. N»m phÝa §«ng b¸n ®¶o §«ng d¬ng.B. * N»m ë n¬i tiÕp gi¸p cña nhiÒu ®¬n vÞ kiÕn t¹o.C. N»m liÒn kÒ víi lôc ®Þa ¸ - ¢u vµ Th¸i B×nh D¬ng.D. T¸c ®éng cña hai vµnh ®ai sinh kho¸ng §Þa Trung H¶i vµ Th¸i B×nh D¬ng2) Ghi ch÷ § vµo ë nh÷ng c©u ®óng, ch÷ S vµo ë nh÷ng c©u sai: A. Giai ®o¹n TiÒn Cambri l·nh thæ níc ta chñ yÕu lµ biÓn, chØ cã mét sè m¶ng nÒn cæ r¶i r¸c. B. HÇu hÕt çc d·y nói ë níc ta ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n kiÕn t¹o. C. Giai ®o¹n TiÒn Cambri cha xuÊt hiÖn sinh vËt. D. Çc kho¸ng s¶n cã nguån gèc ngo¹i sinh ®îc h×nh thµnh chñ yÕu trong giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o. E. §ång b»ng B¾c bé vµ Nam Bé ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o. F. Khèi nói Kontum ®îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n T©n kiÕn t¹oV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:

27

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Lµm çc c©u hái 2,3, 4 SGK.- NhËn biÕt mét sè mÉu kho¸ng vËt cã nguån gèc néi sinh vµ ngo¹i sinh.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËpNhiÖm vô: §äc SGK môc 2 vµ quan s¸t h×nh 5, h·y nªu ®Æc ®iÓm çc giai ®¹on kiÕn t¹o cña níc ta theo mÉu sau ®©y:

Giai ®o¹n

Thêi gian b¾t ®Çu

vµ kÕt thóc çch

®©y

Ho¹t ®éng ®Þa chÊt

§Æc ®iÓm l·nh thæ

Çc kho¸ng s¶n ®îc h×nh thµnh

§Æc ®iÓm líp vá

c¶nh quan

Cæ kiÕn t¹oT©n kiÕn t¹oTh«ng tin ph¶n håi:

Giai ®o¹n

Thêi gian b¾t ®Çu

vµ kÕt thóc çch

®©y

Ho¹t ®éng ®Þa chÊt

§Æc ®iÓm l·nh thæ

Çc kho¸ng s¶n ®îc h×nh thµnh

§Æc ®iÓm líp vá

c¶nh quan

Cæ kiÕn t¹o

B¾t ®Çu çch ®©y 540 triÖu n¨m, kÕt thóc çch

VËn ®éng uèn nÕp vµ n©ng lªn ë T©y B¾c, §«ng

PhÇn lín l·nh thæ níc ta trë thµnh ®Êt liÒn ( trõ

§ång, s¾t, thiÕc, vµng, b¹c, ®¸ quý...

28

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®©y 65 triÖu n¨m

B¾c, B¾c Trung Bé; ho¹t ®éng m¸c ma m¹nh ë Tr-êng s¬n nam.

çc khu vùc ®ång b»ng).

T©n kiÕn t¹o

B¾t ®Çu çch ®©y 65 triÖu n¨m, kÐo dµi ®Õn ngµy nay

VËn ®éng uèn nÕp, ®øt g·y phun trµo macma,.. VËn ®éng n©ng lªn kh«ng ®Òu theo nhiÒu chu k×. Båi lÊp çc vïng tròng lôc ®Þa.

- §Þa h×nh ®åi nói ®-îc chiÕm phÇn lín diÖn tÝch. §Þa h×nh ph©n bËc.- Çc cao nguyªn ba dan, çc ®ång b»ng ch©u thæ ®îc h×nh thµnh

DÇu má, khÝ tù nhiªn, than n©u, B«xit...

Líp vá c¶nh quan nhiÖt ®íi tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn, thiªn nhiªn ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó nh ngµy nay.


29


§Æc ®iÓm chung cña tù nhiªnBµi 6: §Êt níc nhiÒu ®åi nói

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc çc ®Æc ®iÓm nái bËt cña cÊu tróc ®Þa h×nh ViÖt Nam, nhÊn m¹nh phÇn lín diÖn tÝch níc ta lµ ®åi nói, nhng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp.- HiÓu ®îc sù ph©n hãa ®Þa h×nh ®åi nói ë ViÖt Nam, ®Æc ®iÓm mçi vïng vµ sù kh¸c nhau gi÷a çc vïng.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh 4 vïng ®Þa h×nh ®åi nói, ®Æc ®iÓm cña çc vïng trªn b¶n ®å.- X¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ çc d·y nói, khèi nói, çc d¹ng ®Þa h×nh chñ yÕu m«t ¶ trong bµi häc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.- Mét sè tranh ¶nh vÒ c¶nh quan çc vïng ®Þa h×nh ®Êt níc ta.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

30

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. KiÓm tra miÖng: H·y so s¸nh nh÷ng ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n tiÒn Cambri, Cæ kiÕn t¹o vµ T©n kiÕn t¹o trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ níc ta.

Khëi ®éng: GV híng dÉn häc sinh quan s¸t b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam ®Ó tr¶ lêi:- M©u thuÉn phÇn lín trªn b¶n ®å ®Þa h×nh lµ mµu g×? ThÓ hiÖn d¹ng ®Þa h×nh nµo?GV: §åi nói chiÕm 3/4 l·nh thæ, nhng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®Þa h×nh níc ta. Sù t¸c ®éng qua l¹i cña ®Þa h×nh tíi çc thµnh phÇn tù nhiªn kh¸c h×nh thµnh trªn ®Æc ®iÓm chung cña tù nhiªn níc ta - ®Êt níc nhiÒu ®åi nói.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm chung cña ®Þa h×nh n íc ta.H×nh thøc: (Theo cÆp/nhãm).Bíc 1: GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i çch ph©n lo¹i nói theo ®é cao. (nói thÊp cao díi 1000 m, nói cao cao trªn 2000 m), sau ®ã chia HS ra thµnh çc nhãm, giao nhiÖm vô cho çc nhãm:? §äc SGK môc 1, quan s¸t h×nh 5.1, atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam, h·y:- Nªu çc biÓu hiÖn chøng tá nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch níc ta nh-ng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp.

1) §Æc ®iÓm chung cña ®Þa h×nh:a) §Þa h×nh ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch nh ng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp.§Þa h×nh cao díi 1000 m chiÕm 80% nói trung b×nh 14%, nói cao chØ cã 1%.§ång b»ng chØ chiÕm 1/4 diÖn tÝch ®Êt ®ai.b) CÊu tróc ®Þa h×nh n íc ta kh¸ ®a d¹ng:Híng t©y b¾c - ®«ng nam vµ híng vßng cung.- §Þa h×nh giµ trÎ l¹i vµ cã tÝnh

31

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - KÓ tªn çc d·y nói híng t©y b¾c - ®«ng nam, çc d·y nói híng vßng cung.- Chøng minh ®Þa h×nh níc ta rÊt ®a d¹ng vµ ph©n chia thµnh çc khu vùc.

Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi bæ sung cho nhau.Bíc 3: Mét HS chØ trªn b¶n ®å ®Ó chøng minh nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch níc ta nhng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp vµ kÓ tªn çc d·y nói híng t©y b¾c - ®«ng nam, çc d·y nói híng vßng cung.Mét HS chøng minh ®Þa h×nh níc ta rÊt ®a d¹ng vµ ph©n chia thµnh çc khu vùc.Çc HS kh¸c bæ sung ý kiÕn.? H·y gi¶i thÝch v× sao níc ta ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch nhng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp?

(VËn ®éng uèn nÕp, ®øt g·y, phun trµo macma vµ giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o ®· lµm xuÊt hiÖn ë níc ta quang c¶nh ®åi nói ®å sé, liªn tôc. Trong giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o, vËn ®éng t¹o nói Anpi

ph©n bËc râ rÖt.- §Þa h×nh thÊp dÇn tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam.- CÊu tróc gåm 2 híng chÝnh:+ Híng T©y B¾c - §«ng Nam: Tõ h÷u ng¹n s«ng Hång ®Õn B¹ch M·.+ Híng vßng cung: Vïng nói ®«ng b¾c vµ Trêng S¬n Nam.c) §Þa h×nh vïng nhiÖt ®íi Èm giã mïa (SÏ häc kÜ ë bµi sau)

32

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 diÔn ra kh«ng liªn tôc theo nhiÒu ®ît nªn ®Þa h×nh níc ta chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp, ®Þa h×nh ph©n thµnh nhiÒu bËc, cao ë t©y b¾c thÊp dÇn xuèng ®«ng nam. Çc ®ång b»ng chñ yÕu lµ ®ång b»ng ch©n nói, ngay ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long còng ®îc h×nh thµnh trªn mét vïng nói cæ bÞ sôt lón nªn ®ång b»ng thêng nhá).? H·y lÊy vÝ dô chøng minh t¸c ®éng cña con ngêi tíi ®Þa h×nh n-íc ta.ChuyÓn ý: GV chØ trªn b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh: Sù kh¸c nhau vÒ cÊu tróc ®Þa h×nh ë çc vïng l·nh thæ níc ta lµ c¬ së ®Ó ph©n chia níc ta thµnh çc khu vùc ®Þa h×nh kh¸c nhau.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm çc khu vøc ®Þa h×nh (Nhãm).Bíc 1: GV chia HS thµnh çc nhãm, giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp ë phÇn

d) §Þa h×nh chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña con ng êi.

2) Çc khu vùc ®Þa h×nh:a) Khu vùc ®åi nói:* Vïng nói §«ng B¾c:- Giíi h¹n: Vïng nói phÝa t¶ ng¹n s«ng Hång.- Chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp.- Gåm çnh cung lín më réng vÒ phÝa b¾c vµ ®«ng chôm l¹i ë Tam §¶o.- Híng nghiªng: cao ë t©y b¾c thÊp dÇn xuèng ®«ng nam.* Vïng nói t©y b¾c gåm:- Giíi h¹n: N»m gi÷a s«ng Hång vµ

33

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phô lôc).Nhãm 1: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói §«ng B¾c.Nhãm 2: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói T©y B¾c.Nhãm 3: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói B¾c Trêng S¬n.Nhãm 4: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh Vïng nói Nam Trêng S¬n.Lu ý: Víi HS kh¸, giái GV cã thÓ yªu cÇu HS tr×nh bµy nh mét híng dÉn viªn du lÞch ( mêi b¹n ®Õn th¨m vïng nói §«ng B¾c...).Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.Bíc 3: GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ phÇn tr×nh bµy cña HS.GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm:- §«ng B¾c cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi khÝ hËu.- §Þa h×nh vïng T©y B¾c cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi sinh vËt.Ho¹t ®éng 3: So s¸nh çc vïng ®åi nói n íc ta.

s«ng C¶.- §Þa h×nh cao nhÊt níc ta, d·y Hoµng Liªn S¬n (Phanxip¨ng 3143 m).- Çc d·y nói híng T©y B¾c - §«ng Nam, xen gi÷a lµ çc cao nguyªn ®¸ v«i ( Cao nguyªn S¬n La, Méc Ch©u).

* Vïng nói B¾c Trêng S¬n:- Giíi h¹n: Tõ s«ng C¶ tíi d·y nói B¹ch M·- Híng t©y b¾c - ®«ng nam- Çc d·y nói song song, so le, cao ë hai ®Çu ë gi÷a cã vïng nói ®¸ v«i (Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ ).

34

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: nhãm.Bíc 1: GV chia HS ra thµnh çc nhãm gièng nh ho¹t ®éng 2, nhiÖm vô cña çc nhãm sÏ ®îc ho¸n ®æi cho nhau.Nhãm 1: Dïng çc côm tõ ng¾n ®Ó so s¸nh ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói T©y B¾c víi c¶ níc.Nhãm 2: Dïng çc côm tõ ng¾n ®Ó so s¸nh ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói §«ng B¾c víi c¶ níc.Nhãm 3: Dïng çc côm tõ ng¾n ®Ó so s¸nh ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói Nam Trêng S¬n víi c¶ níc.Nhãm 4: Dïng çc côm tõ ng¾n ®Ó so s¸nh ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vïng nói B¾c Trêng S¬n víi c¶ níc.Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm lªn b¶ng viÕt.Víi HS trung b×nh hoÆc kÐm, GV cã thÓ lµm mÉu 1 vïng råi chia nhãm ®Ó HS cã thÓ so s¸nh 3 vïng cßn l¹i.( Vïng nói §«ng B¾c, nói thÊp, nhiÒu d·y nói híng vßng cung nhÊt, cao ë T©y B¾c, thÊp dÇn xuèng ®«ng nam...

* Vïng nói Trêng S¬n Nam:- Çc khèi nói Kãn tum, khèi nói cùc nam t©y b¾c, sên t©y tho¶i, sên ®«ng dèc ®øng.- Çc cao nguyªn ®Êt ®á ba dan: Pl©yku, §¨k L¨k. M¬ N«ng, L©m Viªn bÒ mÆt b»ng ph¼ng, ®é cao xÕp tÇng 500 - 800 - 1000 m.

35

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Vïng nói t©y b¾c: Cao nhÊt níc ta, híng T©y B¾c - §«ng Nam, xen gi÷a çc d·y nói lµ çc cao nguyªn ®¸ v«i,...Vïng nói B¾c Trêng S¬n: Gåm çc d·y nói song song, so le nhau dµi nhÊt, híng t©y b¾c - ®«ng nam, cao ë hai ®Çu thÊp ë gi÷a,...Vïng nói N©m Trêng S¬n: Cã nhiÒu cao nguyªn xÕp tÇng nhÊt n-íc ta, sên t©y tho¶i, sên ®«ng dèc...)Bíc 3: Çc nhãm cö ®¹i diÖn ®¸nh gi¸ phÇn tr×nh bµy cña nhãm b¹n. GV chuÈn kiÕn thøc.IV/ §¸nh gi¸:1) Khoanh trßn ý em cho lµ ®óng nhÊt:1.1. Khu vùc cã ®Þa h×nh cao nhÊt níc ta lµ:A. T©y B¾c B. §«ng B¾cC. B¾c Trêng S¬n D. T©y nguyªn1.2. §Æc ®iÓm næi bËt cña ®Þa h×nh níc ta lµ:A. §Þa h×nh chñ yÕu lµ ®ång b»ng ch©u thæ

C. Chñ yÕu lµ ®Þa hnhf cao nguyªn

B. §Þa h×nh ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch

D. §Þa h×nh b¸n b×nh nguyªn chiÕm phÇn lín diÖn tÝch

V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm c©u hái 1, 2 ,3 SGK

36

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Su tÇm bµi b¸o, tranh ¶nh vÒ çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt g¾n víi c¶nh quan vïng ®åi nói níc ta.VI. Phô lôcPhiÕu häc tËpNhiÖm vô: §äc SGK môc 2, quan s¸t h×nh 6.1 vµ atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam h·y ®iÒn tiÕp vµo b¶ng sau ®Æc ®iÓm çc vïng ®Þa h×nh cña níc ta:

Çc vïng ®Þa h×nh Giíi h¹n Híng nói §é cao Çc d·y nói chÝnh

Vïng nói §«ng B¾cVïng nói T©y B¾cVïng nói B¾c Trêng S¬nVïng nói Nam Trêng S¬n


Bµi 7: §Êt níc nhiÒu ®åi nói(TiÕp theo)

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc çc ®Æc ®iÓm cña ®Þa h×nh ®ång b»ng vµ so s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a çc vïng ®ång b»ng níc ta.

37

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - §¸nh gi¸ thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc sö dông ®Êt ë mçi vïng ®ång b»ng.- HiÓu ®îc ¶nh hëng cña ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn nhiÒu ®åi nói víi d©n sinh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta.2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt ®Æc ®iÓm çc vïng ®ång b»ng trªn b¶n ®å.- BiÕt nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a ®Þa h×nh ®åi nói, ®ång b»ng, bê biÓn, thÒm lôc ®Þa vµ ¶nh hëng cña viÖc sö dông ®Êt ®åi nói víi ®ång b»ng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.- Mét sè tranh ¶nh vÒ c¶nh quan çc vïng ®ång b»ng níc ta.

- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®Þa h×nh gi÷a hai vïng nói §«ng B¾c vµ T©y B¾c.C©u 2: §Þa h×nh vïng nói Trêng S¬n B¾c vµ nói Trêng S¬n Nam kh¸c nhau nh thÕ nµo ?Khëi ®éng: Khi nãi vÒ n«ng nghiÖp, cã 2 ý kiÕn sau ®©y:- N«ng nghiÖp níc ta lµ mét nÒn n«ng nghiÖp lóa níc.- N«ng nghiÖp níc ta lµ mét nÒn n«ng nghiÖpvíi c©y c«ng nghiÖp lµ chñ yÕu.Dùa vµo tiªu chÝ nµo ®Ó cã thÓ ®a ra çc nhËn xÐt nh vËy ?

38

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV: Çc nhËn xÐt trªn dùa trªn ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña mét trong hai khu vùc ®Þa h×nh níc ta - ®Þa h×nh ®ång b»ng hoÆc miÒn nói.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm ®ång b»ng ch©u thæ vµ ®ång b»ng ven biÓn. (§ång b»ng ch©u thæ thêng réng vµ b»ng ph¼ng, do çc s«ng lín båi ®¾p ë cöa s«ng. §ång b»ng ven biÓn chñ yÕu do phï sa biÓn båi tô, thêng nhá, hÑp).Bíc 2: GV chØ trªn b¶n ®å Tù nhiªn ViÖt Nam ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång, ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Cöu Long, ®ång b»ng Duyªn h¶i miÒn Trung. GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho çc nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc). HS trong çc nhãm trao ®æi bæ sung cho nhau.Bíc 3: Mét HS chØ trªn b¶n ®å vµ tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cña ®ång

b) Khu vùc ®ång b»ng:* §ång b»ng ch©u thæ s«ng gåm: §ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

39

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b»ng s«ng Hång; Mét HS tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long, çc HS kh¸c bæ sung ý kiÕn.Bíc 4: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).Ho¹t ®éng 2: So s¸nh ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long (C¶ líp).Trß ch¬i: Nhí nhanhÇch ch¬i:Bíc 1: GV chia HS thµnh hai ®éi ch¬i, mçi ®éi 4 HS, mét ®éi lµ ®ång b»ng s«ng Hång, mét ®éi lµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.NhiÖm vô: Dïng çc tÝnh tõ, so s¸nh ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long: ( §ång b»ng s«ng Cöu Long: ThÊp h¬n, diÖn tÝch lín h¬n, Ýt ®ª h¬n, phï sa båi ®¾p hµng n¨m nhiÒu h¬n, chÞu t¸c ®éng m¹nh cña thñy triÒu h¬n,...).Bíc 2: Çc ®éi trao ®æi 1 phót,

40

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV kÎ s½n 2 « lªn b¶ng, ®ång b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long.Bíc 2: HS 2 ®éi viÕt thËt nhanh lªn b¶ng ý kiÕn cña m×nh, çc HS kh¸c ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña b¹n.GV ®Æt c©u hái: H·y tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau cña ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV chuÈn kiÕn thøc. (§Òu lµ çc ®ång b»ng ch©u thæ h¹ lu s«ng lín. Cã bê biÓn ph¼ng, vÞnh biÓn n«ng, thÒm lôc ®Þa më réng. §Êt phï sa mµu mì ph× nhiªu).Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm ®ång b»ng ven biÓn.H×nh thøc: Ç nh©n? §äc SGK môc b, quan s¸t h×nh 6.1, h·y nªu ®Æc ®iÓm ven biÓn theo dµn ý:- Nguyªn nh©n h×nh thµnh:.......................- DiÖn tÝch:................................................- §Æc ®iÓm ®Êt

* §ång b»ng ven biÓn:- Chñ yÕu lµ do phï sa biÓn båi ®¾p. §Êt nhiÒu çt, Ýt phï sa.- DiÖn tÝch: 15.000 km2. HÑp ngang, bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu ®ång b»ng nhá.- Çc ®ång b»ng lín: §ång b»ng s«ng M·, s«ng Chu, ®ång b»ng s«ng C¶, s«ng Thu Bån, s«ng §µ R»ng,...

3) ThÕ m¹nh vµ h¹n chÕ vÒ thiªn nhiªn cña çc khu vùc ®åi nói vµ ®ång b»ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi:a) Khu vùc ®åi nói:* ThuËn lîi: - Çc má néi sinh tËp trung ë vïng ®åi nói thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn

41

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®ai:...................................- Çc ®ång b»ng lín:................................Mét HS lªn b¶ng chØ b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam ®Ó tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.Häat ®éng 4: T×m hiÓu thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ vÌ tù nhiªn cña çc khu vùc ®åi nói trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi:H×nh thøc: Nhãm.Çch 1: Tæ chøc th¶o luËn theo nhãm.Bíc 1: GV chia HS thµnh çc nhãm vµ giao nhiÖm vô cho çc nhãm.NhiÖm vô nhãm 1: §äc SGK môc 3.a, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y nªu çc dÉn chøng ®Ó chøng minh çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña ®Þa h×nh ®åi nói tíi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.NhiÖm vô nhãm 2: §äc SGK môc 3.b, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y nªu çc dÉn chøng ®Ó chøng minh çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña ®Þa h×nh ®ång b»ng tíi

ngµnh c«ng nghiÖp.- Tµi nguyªn rõng giµu cã vÒ thµnh phÇn loµi víi nhiÒu loµi quý hiÕm, tiªu biÓu cho sinh vËt rõng nhiÖt ®íi.- BÒ mÆt cao nguyªn b»ng ph¼ng thuËn lîi cho viÖc x©y dùng çc vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp.- Çc dßng s«ng ë miÒn nói cã tiÒm n¨ng thñy ®iÖn lín (s«ng §¸, s«ng §ång Nai,...)- Víi khÝ hËu m¸t mÎ, phong c¶nh ®Ñp nhiÒu vïng trë thµnh n¬i nghØ m¸t næi tiÕng nh §µ L¹t, Sa Pa, Tam §¶o, Ba V×, MÉu S¬n...* Khã kh¨n: - §Þa h×nh bÞ chia c¾t m¹nh nhiÒu s«ng suèi, hÎm vùc, sên dè g©y trë ng¹i cho giao th«ng, cho viÖc khai th¸c tµi nguyªn vµ giao lu kinh tÕ gi÷a çc miÒn.- Do ma nhiÒu, ®é dèc lín miÒn nói lµ n¬i x¶y ra nhiÒu thiªn tai: lò quÐt, xãi mßn trît lë ®Êt, t¹i çc ®øt g·y s©u cßn ph¸t sinh ®éng ®Êt. Çc thiªn tai kh¸c nh lèc, ma

42

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

Bíc 2: HS trong Çc nhãm trao ®æi, HS chØ trªn b¶n ®å §Þa lÝ Tù nhiªn ViÖt Nam ®Ó tr×nh bµy. Mét HS tr×nh bµy thuËn lîi, 1 HS tr×nh bµy khã kh¨n, çc HS kh¸c bæ sung ý kiÕn.Bíc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm.GV ®Æt c©u hái: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ khu du lÞch Sa Pa (hoÆc §µ L¹t).Çch 2: GV yªu cÇu 1/2 líp lµ ®Þa h×nh ®ång b»ng, nöa cßn l¹i lµ ®Þa h×nh ®åi nói.NhiÖm vô: Dùa vµo hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y viÕt mét tõ hoÆc côm tõ thÓ hiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa h×nh ®ång b»ng vµ ®Þa h×nh ®åi nói.HS lªn b¶ng viÕt thuËn lîi vµ khã kh¨n.GV chuÈn kiÕn thøc. (Trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh diÔn ra mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña con ngêi. Khai th¸c hiÖu qu¶ nh÷ng tiÒm

®¸, s¬ng muèi, rÐt h¹i,...b) Khu vùc ®ång b»ng:* ThuËn lîi:+ Ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi, ®a d¹ng çc laäi n«ng s¶n, ®Æc biÖt lµ lóa g¹o.+ Cung cÊp çc nguån lîi thiªn nhiªn kh¸c nh kho¸ng s¶n vµ l©m s¶n.+ Lµ n¬i cã ®iÒu kiÖn ®Ó tËp trung çc thµnh phè, çc khu c«ng nghiÖp vµ çc trung t©m th¬ng m¹i.* Çc h¹n chÕ: Thêng xuyªn chÞu nhiÒu thiªn tai b·o, lôt, h¹n h¸n,...

43

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 n¨ng mµ ®Þa h×nh mang l¹i sÏ thóc ®¶y ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Tuy nhiªn hiÖn tîng sãi mßn, lò quÐt ë miÒn nói, ®Êt bÞ b¹c mµu ë ®ång b»ng ®ang diÔn ra víi tèc ®é nhanh. V× vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p hîp lÝ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trªn çc khu vùc ®Þa h×nh níc ta).

IV. §¸nh gi¸:1. Khoanh trßn çc ý em cho lµ ®óng nhÊt:1.1. NhËn ®Þnh cha chÝnh x¸c vÒ ®ång b»ng ven biÓn miÒn

Trung lµ:A. HÑp ngang, bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu ®ång b»ng nhá.B. §Êt nhiÒu çt, Ýt phï sa.C. Chñ yÕu do phï sa biÓn båi ®¾p.D. §Êt phï sa mµu mì ph× nhiªu.1.2. Trë ng¹i lín nhÊt cña ®Þa h×nh ®åi nói ®èi víi viÖc ph¸t triÓn

kinh tÕ - x· héi níc ta lµ:A. Çc cao nguyªn xÕp tÇng 500 - 800 - 1000m.B. BÒ mÆt bÞ chia c¾t m¹nh, nhiÒu hÎm vùc, sên dèc.C. Cã nhiÒu s¬n nguyªn, cao nguyªn ®¸ v«i.D. Híng chÝnh cña çc d·y nói lµ t©y b¾c - ®«ng nam.1.3. ThÕ m¹nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña thiªn nhiªn khu vùc ®åi

nói lµ:A. Khai th¸c tµi nguyªn rõng vµ kho¸ng s¶n.B. TiÒm n¨ng lín vÒ thñy ®iÖn vµ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i.

44

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C. H×nh thµnh çc vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp vµ hc¨n

nu«i gia sóc lín.D. Trång rõng vµ chÕ biÕn l©m s¶n.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm çc c©u hái 1,2, 3 SGK.- Su tÇm çc bµi b¸o vÒ ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng

Cöu Long.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËpNhiÖm vô: §äc SGK môc b, quan s¸t h×nh 6.1, h·y ®iÒn vµo b¶ng

sau ®Æc ®iÓm cña ®Þa h×nh ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

TiÓu môc §ång b»ng s«ng Hång §ång b»ng s«ng Cöu Long

Nguyªn nh©n h×nh thµnhDiÖn tÝchHÖ thèng ®ª/ kenh r¹chSù båi ®¾p phï saT¸c ®éng cña thñy triÒu

Th«ng tin ph¶n håi:TiÓu môc §ång b»ng s«ng Hång §ång b»ng s«ng Cöu

LongNguyªn nh©n h×nh Do phï sa s«ng Hång vµ Do phï sa s«ng TiÒn vµ

45

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thµnh s«ng Th¸i b×nh båi tô. s«ng HËu båi tô.DiÖn tÝch 15.000 km2 40.000 km2.HÖ thèng ®ª/ kenh r¹ch

Cã hÖ thèng ®ª ng¨n lò. Cã hÖ thèng kªnh r¹ch ch»ng chÞt.

Sù båi ®¾p phï sa Vïng trong ®ª kh«ng ®îc båi phï sa hµng n¨m.

§îc båi phï sa hµng n¨m.

T¸c ®éng cña thñy triÒu

Ýt chÞu t¸c ®éng cña thñy triÒu.

ChÞu t¸c ®éng m¹nh cña thñy triÒu.


Bµi 8: thiªn nhiªn chÞu ¶nh hëng s©u s¾c cña biÓnI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ biÓn §«ng.- Ph©n tÝch ®íc ¶nh hëng cña biÓn §«ng ®èi víi thiªn nhiªn ViÖt Nam thÓ hiÖn ë çc ®Æc ®iÓm vÒ khÝ hËu, ®Þa h×nh bê biÓn, çc hÖ sinh th¸i ven biÓn tµi nguyªn thiªn nhiªn vïng biÓn vµ çc thiªn tai2. KÜ n¨ng: - §äc b¶n ®å, nhËn biÕt çc ®êng ®¼ng s©u, ph¹m vi thÒm lôc ®Þa, dßng h¶i lu, çc d¹ng ®Þa h×nh ven biÓn, mèi quan hÖ gi÷a ®Þa h×nh ven biÓn vµ ®Êt liÒn.- Liªn hÖ thùc tÕ ®Þa ph¬ng vÒ ¶nh hëng cña biÓn ®èi víi khÝ hËu, ®Þa h×nh ven biÓn, sinh vËt.

46

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam. (Cã phÇn biÓn)- Mét sè tranh ¶nh vÒ ®Þa h×nh ven biÓn, rõng ngËp mÆn, thiªn tai b·o lôt, « nhiÔm vïng ven biÓn..- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: §ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã nh÷ng ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vµ ®Êt.C©u 2: Nªu nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña thiªn nhiªn khu vùc ®åi nói vµ khu vùc ®ång b»ng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë níc ta

Khëi ®éng: GV cã thÓ ®äc ®o¹n v¨n sau ®©y ®Ó giíi thiÖu bµi häc:" Hµng ngµy, BiÓn §«ng vç sãng vµo çc b·i çt vµ çc v¸ch ®¸ ven bê níc ta mét çch dÞu dµng, nhng còng cã khi biÓn næi giËn, gµo thÐt vµ ®Ëp ph¸, nhÊt lµ trong çc c¬n b·o tè. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã kh«ng ®¸ng ng¹i, còng nh con ngêi, biÓn cã ç tÝnh cña nã". ( Thiªn nhiªn ViÖt Nam, Lª B¸ Th¶o). Em ®· biÕt g× vÒ " ç tÝnh" cña biÓn.GV: Nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña biÓn §«ng cã ¶nh hëng to lín ®èi víi thiªn nhiªn vµ çc ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi níc ta.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña BiÓn §«ng cña n íc ta.

1) Kh¸i qu¸t vÒ BiÓn §«ng:- BiÓn §«ng lµ mét vïng biÓn réng,

47

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: C¶ líp.? ChØ trªn b¶n ®å vµ nªu ®Æc ®iÓm diÖn tÝch, ph¹m vi cña biÓn §«ng, níc ta chung biÓn ®«ng víi nh÷ng níc nµo ?Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm kh¸i qu¸t cña BiÓn §«ngH×nh thøc: CÆp.? §äc SGK môc 1, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸i qu¸t vÒ BiÓn §«ng ?T¹i sao ®é muèi trung b×nh cña BiÓn §«ng cã sù thay ®æi gi÷a

mïa kh« vµ mïa ma? (§é muèi t¨ng vÒ mïa kh« do níc biÓn bèc h¬i nhiÒu, ma Ýt. §é muèi gi¶m vÒ mïa ma do ma nhiÒu vµ níc tõ çc s«ng ®æ ra biÓn nhiÒu).Giã mïa ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi h-íng ch¶y cña çc dßng h¶i lu ë níc

ta? ( Mïa ®«ng, giã §«ng B¾c t¹o nªn dßng h¶i lu l¹nh híng ®«ng b¾c - t©y nam. Mïa h¹, giã T©y Nam t¹o nªn dßng h¶i lu nãng híng t©y nam - ®«ng b¾c).

cã diÖn tÝch 3,477 triÖu km2.- Lµ biÓn t¬ng ®èi kÝn.- §Æc tÝnh nãng, Èm vµ chÞu ¶nh hëng cña giã mïa.

2) ¶ nh h ëng cña BiÓn §«ng tíi thiªn nhiªn ViÖt Nam:

48

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ho¹t ®éng 3: §¸nh gi¸ n¶h h ëng cña BiÓn §«ng ®Õn thiªn nhiªn ViÖt Nam:H×nh thøc: Theo cÆp/nhãm.B íc 1 : GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho çc nhãm.Nhãm 1: §äc SGK môc 2, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n h·y nªu t¸c ®éng cña BiÓn §«ng tíi khÝ hËu níc ta. Gi¶i thÝch t¹i sao níc ta l¹i ma nhiÒu h¬n çc níc kh¸c cïng vÜ ®é. ( BiÓn §«ng ®· mang l¹i cho níc ta mét lîng ma, Èm lín, lµm gi¶m ®i tÝnh chÊt kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt l¹nh kh« trong mïa ®«ng vµ lµm dÞu bít thêi tiÕt nãng bøc trong mïa hÌ.Mïa h¹ giã mïa T©y Nam vµ §«ng Nam tõ biÓn thæi vµo mang theo ®é Èm lín. Giã mïa §«ng B¾c ®i qua BiÓn §«ng vµo níc ta còng trë nªn Èm ít h¬n. V× vËy níc ta cã l-îng ma nhiÒu h¬n çc níc kh¸c cïng vÜ ®é).Nhãm 2: KÓ tªn çc d¹ng ®Þa

49

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 h×nh ven biÓn níc ta. X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å Tù nhiªn ViÖt Nam vÞ trÝ çc vÞnh biÓn: H¹ Long (Qu¶ng Ninh), Xu©n §µi (Phó Yªn), V¨n Phong ( Kh¸nh Hßa), Cam Ranh (Kh¸nh Hßa).KÓ tªn çc ®iÓm du lÞch, nghØ m¸t næi tiÕng ë vïng biÓn níc ta ?Nhãm 3: Dùa vµo hiÓu biÕt cña b¶n th©n vµ quan s¸t trªn b¶n ®å h·y chøng minh BiÓn §«ng giµu tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµ h¶i s¶n.T¹i sao vïng ven biÓn Nam Trung Bé rÊt thuËn lîi cho ho¹t ®éng lµm

muèi? (Do cã nhiÖt ®é cao, léng giã, nhiÒu n¾ng, Ýt ma, l¹i chØ cã mét vµi con s«ng ®æ ra biÓn).Nhãm 4: BiÓn §«ng cã ¶nh hëng nh thÕ nµo ®èi víi c¶nh quan thiªn nhiªn níc ta? Rõng ngËp mÆn ven biÓn níc ta ph¸t triÓn m¹nh nhÊt ë ®©u? T¹i sao rõng ngËp mÆn l¹i

bÞ thu hÑp? ( BiÓn §«ng lµm cho c¶nh quan thiªn nhiªn níc ta phong phó h¬n víi sù gãp mÆt cña hÖ sinh th¸i rõng

a) KhÝ hËu: Nhê cã BiÓn §«ng nªn khÝ hËu níc ta mang tÝnh h¶i d¬ng ®iÒu hßa, lîng ma nhiÒu, ®é Èm t-¬ng ®èi cña kh«ng khÝ trªn 80%.b) §Þa h×nh vµ çc hÖ sinh th¸i vïng ven biÓn:- §Þa h×nh vÞnh cöa s«ng, bê biÓn mµi mßn, çc tam gi¸c ch©u thæ víi b·i triÒu réng lín, çc b·i çt ph¼ng l×, çc ®¶o ven bê vµ nh÷ng r¹n san h«.- Çc hÖ sinh th¸i vïng ven biÓn rÊt ®a d¹ng vµ giµu cã: hÖ sinh th¸i

50

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ngËp mÆn, hÖ sinh th¸i trªn ®Êt phÌn, ®Êt mÆn,... Rõng ngËp mÆn ë ven biÓn ë níc ta ph¸t triÓn m¹nh nhÊt ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long).B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm.

Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu nh÷ng

rõng ngËp mÆn, hÖ sinh th¸i ®Êt phÌn, níc lî,...c) Tµi nguyªn thiªn nhiªn vïng biÓn:- Tµi nguyªn kho¸ng s¶n: DÇu má, khÝ ®èt, çt, quÆng ti tan,.. tr÷ l-îng muèi biÓn lín...- Tµi nguyªn h¶i s¶n: çc lo¹i thñy h¶i s¶n níc mÆn, níc lî v« cïng ®a d¹ng,...d)Thiªn tai:- B·o lín kÌm sãng lõng, lò lôt.- S¹t lë bê biÓn.HiÖn tîng çt bay, çt ch¶y lÊn chiÕm ®ång ruéng ë ven biÓn miÒn Trung...

51

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thiªn tai do biÓn g©y ra vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc.H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc 2.d, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n nãi vÒ çc biÓu hiÖn thiªn tai ë çc vïng ven biÓn níc ta vµ çch kh¾c phôc cña çc ®Þa ph¬ng nµy?Mét sè HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c gãp ý bæ sung.GV: §¸nh gi¸, hÖ thèng l¹i vµ chèt kiÕn thøc: (BiÖn ph¸p kh¾c phôc thiªn tai: Trång rõng phßng hé ven biÓn, x©y dùng hÖ thèng ®ª, kÌ ven biÓn, trång çc lo¹i c©y thÝch ghi víi ®Êt çt vµ ®iÒu kiÖn kh« h¹n,...)

IV. §¸nh gi¸:Khoanh trßn çc ý em cho lµ ®óng nhÊt:1. NhËn ®Þnh cha chÝnh x¸c vÌ ®Æc ®iÓm cña BiÓn §«ng:A. Cã tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa.B. Giµu tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµ h¶i s¶n.C. Vïng biÓn réng t¬ng ®èi lín.D. NhiÖt ®é níc biÓn thÊp.2. Çc d¹ng ®Þa h×nh biÓn cã gi¸ rÞ du lÞch ë níc ta:

52

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Çc b·i çt ven biÓn.B. Çc vòng, vÞnh.C. Çc ®¶o ven bê vµ çc r¹n san h«.D. TÊt c¶ çc ý trªn.3. Nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n cã ý nghÜa quan träng nhÊt

ë BiÓn §«ng níc ta lµ:A. Sa kho¸ng C. DÇu má.B. Muèi. D. S¾t.4. Vai trß quan täng cña BiÓn §«ng ®èi víi khÝ hËu ViÖt

Nam lµ:A. Lµm gi¶m tÝnh chÊt kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt l¹nh kh« trong

mïa ®«ng.B. Lµm dÞu bít thêi tiÕt nãng bøc trong mïa hÌ.C. G©y ma nhiÒu.D. TÊt c¶ çc ý trªn.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm çc c©u hái 1, 2, 3 SGK.- Su tÇm bµi b¸o, tranh ¶nh vÒ nguån lîi cña BiÓn §«ng.

Gi¸o ¸n sè: 9So¹n ngµy th¸ng n¨m Gi¶ng ngµy:..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KiÓm tra mét tiÕt

53

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 I/ Môc tiªu: Nh»m ®¸nh gi¸ häc sinh vÒ çc mÆt:- T duy l« gic ®Þa lÝ, biÕt ph©n tÝch tæng hîp çc thµnh phÇn ®Þa lÝ, çc mèi liªn hÖ ®Þa lÝ.- N¾m ®îc mét sè quan hÖ nh©n qu¶, gi÷a tù nhiªn vµ kinh tÕ.- VËn dông ®îc kiÕn thøc bµi häc vµo thùc tiÕn cuéc sèng.- H×nh thµnh ®îc nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.II/ Çc b íc lªn líp :a) æn ®Þnh:................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) Néi dung kiÓm tra:A. PhÇn tr¾c nghiÖm:C©u 1: §iÓm kh¸c nhau cña ®ång b»ng s«ng Hång so víi ®ång b»ng s«ng Cöu Long lµ:A. §îc h×nh thµnh trªn mét vïng sôt lón lín ë h¹ lu s«ng.B. ThÊp vµ b»ng ph¼ng.C. Cã ®ª s«ng.D. DiÖn tÝch réng.C©u 2: Vïng biÓn ë ViÖt Nam cã nhiÖt ®é biÕn ®éng theo mïa râ rÖt nh lµ:A. Vïng ven biÓn B¾c Bé.B. Vïng ven biÓn Nam Trung Bé.C. Vïng ven biÓn Nam Trung Bé.D. Vïng ven biÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long.C©u 3: Sãng trªn biÓn §«ng m¹nh cã n¶h hëng m¹nh nhÊt ®Õn vïng bê biÓn Trung Bé vµo thêi k×:

54

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Giã mïa T©y Nam.B. Giã ph¬n.C. Giã mïa ®«ng b¾c.D. Giã tÝn phong.C©u 4: §Þa h×nh vïng T©y B¾c cao nhÊt níc ta lµ do ®îc n©ng m¹nh nhÊt ë giai ®o¹n:A. TiÒn Cambri.B. Cæ kiÕn t¹o.C. T©n kiÕn t¹o.D. TiÒn Cambri vµ Cæ kiÕn t¹o.B. Ph©n tù luËn: C©u 1: §ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã nh÷ng ®iÓm g× gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vµ ®Êt?C©u 2: Nªu ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña ®Þa h×nh ViÖt Nam.

§¸p ¸n vµ thang ®iÓm:A. PhÇn tr¾c nghiÖm: Mçi ý ®óng cho 0,5 ®iÓm.C©u 1 2 3 4§¸p ¸n ®óng C A C CB. Ph©n tù luËn: C©u 1: * Gièng nhau: Lµ nh÷ng ®ång b»ng ch©u thæ do s«ng båi ®¾p. ( 1 ®iÓm)* Kh¸c nhau:- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh: ( 1 ®iÓm)+ §ång b»ng s«ng Hång: Do hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh båi ®¾p phï sa.

55

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 + §ång b»ng s«ng Cöu Long: Do phï sa s«ng TiÒn vµ s«ng HËu båi tô phï sa.- §Æc ®iÓm ®Þa h×nh: ( 1 ®iÓm)+ §ång b»ng s«ng Hång: Cao ë r×a phÝa T©y vµ T©y B¾c, thÊp dÇn ra biÓn, bÒ mÆt ®ång b»ng bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu «. Cã hÖ thèng ®ª sõng s÷ng.+ §ång b»ng s«ng Cöu Long: Réng h¬n ®ång b»ng s«ng Hång, ®Þa h×nh thÊp vµ b»ng ph¼ng h¬n. Trªn bÒ mÆt ®ång b»ng kh«ng cã ®ª nhng cã m¹ng líi s«ng ngßi, kªnh r¹ch ch»ng chÞt,.- §Êt: ( 1 ®iÓm)+ §ång b»ng s«ng Hång: Do cã ®ª ven s«ng ng¨n lò nªn vïng trong ®ª kh«ng ®îc båi tô phï sa, vïng ngoµi ®ª ®îc båi phï sa hµng n¨m.+ §ång b»ng s«ng Cöu Long: 2/3 diÖn tÝch ®ång b»ng lµ ®Êt phÌn, ®Êt mÆn.C©u 2: Nªu ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña ®Þa h×nh ViÖt Nama) §Þa h×nh ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch nhng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp: ( 1 ®iÓm)b) CÊu tróc ®Þa h×nh níc ta kh¸ ®a d¹ng ( 1 ®iÓm)c) §Þa h×nh cña vïng nhiÖt ®íi Èm giã mïa. ( 1 ®iÓm)d) §Þa h×nh chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña con ngêi ( 1 ®iÓm)


Bµi 9: thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa

56

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc çc ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa.- Ph©n tÝch ®îc nguyªn nh©n h×nh thµnh nªn ®Æc ®iÓm nhiÖt ®íi Èm giã mïa.2. KÜ n¨ng: - BiÕt ph©n tÝch biÓu ®å khÝ hËu.- BiÕt ph©n tÝch mèi liªn hÖ gi÷a çc nh©n tè h×nh thµnh vµ ph©n hãa khÝ hËu.- Cã kÜ n¨ng liªn hÖ thùc tÕ ®Ó thÊy çc mÆt thuËn lîi vµ trë ng¹i cña khÝ hËu ®èi víi s¶n xuÊt cña níc ta.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å khÝ hËu ViÖt Nam. - B¶n ®å h×nh thÓ ViÖt Nam.- S¬ ®å giã mïa ®«ng vµ giã mïa h¹ (trong bµi häc phãng to).- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu ¶nh hëng cña biÓn §«ng ®Õn khÝ hËu, ®Þa h×nh vµ çc hÖ sinh th¸i vïng ven biÓn níc ta?C©u 2: H·y nªu çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ thiªn tai ë vïng biÓn níc ta?

Khëi ®éng: GV: T¸c ®éng cña giã mïa vµ sù ph©n hãa theo ®é cao lµ nÐt ®éc ®¸o cña khÝ hËu níc ta. KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®· chi

57

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phèi çc thµnh phÇn tù nhiªn kh¸c t¹o nªn ®Æc ®iÓm chung næi bËt cña tù nhiªn níc ta, ®ã lµ thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa. Trong bµi 9, chóng ta chØ t×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña khÝ hËu.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu tÝnh chÊt nhiÖt ®íi.H×nh thøc: CÆp.? §äc SGK, b¶ng sè liÖu, kÕt hîp víi quan s¸t b¶n ®å khÝ hËu, h·y nhËn xÐt tÝnh chÊt nhiÖt ®íi cña khÝ hËu níc ta theo dµn ý:- Tæng bøc x¹....... c©n b»ng bøc x¹............- NhiÖt ®é trung b×nh n¨m...........................- Tæng sè gií n¾ng.................................? Gi¶i thÝch v× sao níc ta cã nÒn nhiÖt ®é cao:............................................? Em h·y gi¶i thÝch v× sao §µ L¹t

cã nhiÖt ®é thÊp h¬n 200C ? (§µ L¹t thuéc cao nguyªn L©m Viªn, sù ph©n hãa nhiÖt ®é theo ®é cao lµm nhiÖt ®é trung b×nh

1) KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa Èm:a) TÝnh chÊt nhiÖt ®íi:

- Tæng bøc x¹ lín, çn c©n bøc x¹ cao quanh n¨m.- NhiÖt ®é trung b×nh n¨m trªn 200C.- Tæng sè giê n¾ng tõ 1400 - 3000 giê.

58

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 cña §µ L¹t chØ ®¹t 18,30C).ChuyÓn ý: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lµm nhiÖt ®é níc ta cã sù kh¸c biÖt gi÷a miÒn B¾c vµ miÒn Nam lµ do sù t¸c ®éng cña giã mïa.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ giã mËu dÞch:? H·y cho biÕt níc ta n»m trong vµnh ®ai giã nµo? Giã thæi tõ ®©u tíi ®©u, híng giã thæi ë níc ta?

Mét HS tr¶ lêi (Giã mËu dÞch thæi tõ cao ¸p cËn chÝ tuyÕn vÒ XÝch §¹o)GV: Sù chªnh lÖch nhiÖt ®é cña lôc ®Þa ¸ - ¢u réng lín víi ®¹i d-¬ng Th¸i B×nh D¬ng vµ Ên §é D¬ng ®· h×nh thµnh nªn çc trung t©m khÝ ¸p thay ®æi theo mïa, lÊn ¸t ¶nh hëng cña giã mËu dÞch, h×nh thµnh chÕ ®é giã mïa ®Æc biÖt cña níc ta.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ nguyªn nh©n h×nh thµnh giã mïa:H×nh thøc: C¶ líp.

b) Giã mïa:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).

59

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ? NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh çc trung t©m ¸p cao vµ ¸p thÊp vµo mïa ®«ng ?

( Vµo mïa ®«ng lôc ®Þa ¸ - ¢u l¹nh, xuÊt hiÖn cao ¸p xi bia. §¹i d¬ng Th¸i B×nh D¬ng vµ Ên §é D¬ng nãng h¬n h×nh thµnh ¸p thÊp Alªut vµ ¸p thÊp Ên §é D-¬ng. MÆt kh¸c, lóc nµy lµ mïa h¹ cña b¸n cÇu Nam nªn ¸p thÊp cËn chÝ tuyÕn Nam ho¹t ®éng m¹nh hót giã tõ cao ¸p xibia vÒ. §Ó ý trªn b¶n ®å ®¼ng ¸p chóng ta thÊy cã sù giao tranh gi÷a ¸p cao Xibia vµ ¸p cao cËn chÝ tuyÕn B¾c (n¬i sinh ra giã mËu dÞch) mµ u thÕ thuéc vÒ ¸p cao Xibia, t¹o nªn mét mïa ®«ng l¹nh ë miÒn B¾c níc ta.? NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh çc trung t©m ¸p cao vµ ¸p thÊp vµo mïa h¹ ?

( Vµo mïa h¹, khu vùc chÝ tuyÕn B¾c B¸n CÇu nãng nhÊt, do ®ã h×nh thµnh ¸p thÊp I - Ran ë Nam ¸. Th¸i B×nh D¬ng vµ Ên §é

60

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 D¬ng l¹nh h¬n h×nh thµnh ¸p cao Ha Oai, ¸p cao B¾c Ên §é D-¬ng. Nam B¸n CÇu lµ mïa §«ng nªn ¸p cao cËn chÝ tuyÕn Nam ho¹t ®éng m¹nh. Nh vËy vµo mïa h¹ sÏ cã giã mËu dÞch B¾c B¸n CÇu tõ T©y Th¸i B×nh D¬ng vµo níc ta, ®Çu mïa h¹ sÏ cã luång giã tõ B¾c Ên §é ®Õn, gi÷a vµ cuèi mïa h¹, giã tÝn phong ®«ng nam tõ Nam b¸n cÇu vît XÝch §¹o ®æi híng t©y nam lªn).Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña giã mïa mïa h¹ vµ giã mïa mïa ®«ng. (Nhãm)Bíc 1: GV chia HS ra thµnh çc nhãm , giao nhiÖm vô cô thÓ cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).Nhãm 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña giã mïa mïa h¹.Nhãm 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña giã mïa mïa ®«ng?Bíc 2: 1 HS tr×nh bµy vÒ giã mïa mïa ®«ngGV chuÈn kiÕn thøc vµ ®Æt thªm c©u hái cho çc nhãm:

61

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ? T¹i sao miÒn Nam hÇu nh kh«ng ¶nh hëng cña giã mïa §«ng B¾c. (Khi di chuyÓn xuèng phÝa Nam, do t¸c ®éng cña bÒ mÆt ®Öm, khèi khÝ lôc ®Þa bÞ thay ®æi tÝnh chÊt, bít l¹nh vµ do ¶nh h-ëng cña bøc ch¾n ®Þa h×nh - d·y nói B¹ch M· nªn hÇu nh chØ t¸c ®éng tíi kho¶ng vÜ tuyÕn 160 B. Tõ d·y nói B¹ch M· trë xuèng sÏ l¹i chÞu t¸c ®éng cña giã mËu dÞch híng §«ng B¾c tÝnh chÊt kh« vµ nãng, Ýt chÞu ¶nh hëng cña giã mïa §«ng B¾c).GV ®a th«ng tin ph¶n håi.? T¹i sao cuèi mïa ®«ng giã mïa ®«ng b¾c g©y ma ë vïng ven biÓn vµ ®ång b»ng s«ng Hång? (Cuèi mïa ®«ng khèi khÝ Xibia di chuyÓn vÒ phÝa ®«ng, qua biÓn vµo níc ta ®em theo thêi tiÕt l¹nh Èm, ma phïn vµo mïa xu©n ë Hµ Néi).HS tr×nh bµy vÒ giã mµu mïa h¹.? T¹i sao ven biÓn ven biÓn miÒn

c) L îng m a, ®é Èm lín :- Lîng ma trung b×nh n¨m cao: 1500 - 2000 mm. Ma ph©n bè kh«ng ®Òu, sên ®ãn giã 3500 - 4000 mm.- §é Èm kh«ng khÝ cao trªn 80%.

62

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Trung cã kiÓu thêi tiÕt nãng, kh«

vµo ®Çu mïa h¹? (Giã mïa T©y Nam mang nhiÒu h¬i níc gÆp d·y nói Trêng S¬n bÞ chÆn l¹i vµ ®Èy lªn cao, h¬i níc ngng tô, g©y ma ë sên t©y, giã vît sang sên ®«ng, h¬i níc ®· gi¶m nhiÒu, nhiÖt ®é l¹i t¨ng, giã trë nªn kh« vµ rÊt nãng. Giã ph¬n ®«i khi ¶nh hëng tíi c¶ B¾c Bé).GV ®a th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc t©p 2.? Ho¹t ®éng cña giã mïa ®· dÉn tíi sù ph©n chia mïa khÝ hËu kh¸c nhau gi÷a çc khu vùc miÒn B¾c, ®ång b»ng ven biÓn miÒn Trung, T©y Nguyªn vµ Nam Bé nh thÕ nµo?ChuyÓn ý: Giã mïa gãp phÇn mang ®Õn cho níc ta mét lîng ma, Èm lín.Ho¹t ®éng 5: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm l îng m a, ®é Èm. H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc b, kÕt hîp quan s¸t b¶n ®å lîng ma trung b×nh n¨m, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch vÒ lîng

63

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ma vµ ®é Èm cña níc ta.

(BiÓn §«ng cung cÊp lîng Èm lín. Sù ho¹t ®éng cña d¶i héi tô nhiÖt ®íi cïng víi t¸c ®éng cña b·o ®· g©y ma lín ë níc ta, ngoµi ra t¸c ®éng cña giã mïa , ®Æc biÖt lµ cña giã mïa mïa h¹ cóng mang ®Õn cho níc ta mét lîng ma lín. ChÝnh v× vËy so víi çc níc kh¸c n»m cïng vÜ ®é, níc ta cã lîng ma lín h¬n. Tuy nhiªn lîng ma ph©n bè kh«ng ®Òu, nh÷ng khu vùc ®ãn giã cã lîng ma rÊt nhiÓu).? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y tr¶ lêi çc c©u hái díi ®©y:- T¹i sao thùc vËt níc ta chñ yÕu lµ thùc vËt nhiÖt ®íi ?- T¹i sao çc dßng s«ng ë níc ta cã chÕ ®é níc chia mïa râ rÖt ?- Nguyªn nh©n nµo lµm ®Þa h×nh ®åi nói níc ta bÞ x©m thùc m¹nh ?GV gäi 4 HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

IV/ §¸nh gi¸:

64

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: HS g¾n mòi tªn giã mïa ®«ng vµ giã mïa mïa h¹, lªn b¶n

®å trèng.C©u 2: Gi¶ sö kh«ng cã giã mïa mïa ®«ng th× tù nhiªn níc ta sÏ

thay ®æi nh thÕ nµo? (biªn ®é nhiÖt ®é n¨m Ýt, kh«ng cã rau b¾p c¶i, su hµo, kh«ng cã rÐt ®Ëm, rÐt h¹i, s¬ng muèi,...)

V/ Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm c©u hái 2, 3, 4 SGK.- Su tÇm çc c©u ca dao, tôc ng÷ nãi vÒ khÝ hËu, thêi tiÕt níc ta.VI/ Phô lôc:PhiÕu häc tËp 1NhiÖm vô ®äc SGK, b¶ng sè liÖu, kÕt hîp quan s¸t b¶n ®å khÝ

hËu, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch tÝnh chÊt nhiÖt ®íi cña khÝ hËu níc ta theo dµn ý:

- Tæng bøc x¹....................................., c©n b»ng bøc x¹,................................

- NhiÖt ®é trung b×nh n¨m..............................................................................

- Tæng sè giê n¾ng..........................................................................................

* Gi¶i thÝch v× sao níc ta cã nÒn nhiÖt ®é cao:.............................................

PhiÕu häc tËp 2 nhãm 1NhiÖm vô: §äc SGK môc 1.c, quan s¸t b¶n ®å khÝ hËu, kÕt hîp

hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y ®iÒn vµo b¶ng sau ®Æc ®iÓm cña giã mïa mïa ®«ng ë níc ta:Giã mïa nguån

gècThêi gian ho¹t ®éng

Ph¹m vi ho¹t ®éng

Híng giã KiÓu thêi tiÕt ®Æc trng

65

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Giã mïa ®«ng

- Th¸ng 11, 12,1- Th¸ng 2 , 3.

Giã mïa ®«ng b¾c g©y ma lín ë khu vùc nµo....................................................

Gi¶i thÝch:.............................................................................................................

PhiÕu häc tËp 2 nhãm 2:NhiÖm vô: §äc SGK môc 1.c, quan s¸t b¶n ®å khÝ hËu, kÕt hîp

hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y ®iÒn vµo b¶ng sau ®Æc ®iÓm cña giã mµu mïa h¹ ë níc ta:Giã mïa

nguån gèc

Thêi gian ho¹t ®éng

Ph¹m vi ho¹t ®éng

Híng giã KiÓu thêi tiÕt ®Æc trng

Giã mïa h¹

¸p cao Ên §é D¬ng¸p cao cËn chÝ tuyÕn Nam

Giã mïa h¹ g©y ma nhiÒu ë nh÷ng khu vùc nµo?...........................................................................................................

.............................Gi¶i

thÝch:.......................................................................................................................

Th«ng tin ph¶n håi:

66

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2

Giã mïa

nguån gèc

Thêi gian ho¹t

®éng

Ph¹m vi ho¹t

®éngHíng giã

KiÓu thêi tiÕt ®Æc trng

Giã mïa ®«ng

¸p cao Xibia

Th¸ng 11 - 4

MiÒn B¾c

§«ng B¾c - Th¸ng 11, 12,1: L¹nh, kh«- Th¸ng 2 , 3: L¹nh Èm.

Giã mïa h¹

¸p cao Ên §é D¬ng

Th¸ng 5 - th¸ng 7

C¶ níc T©y nam - Nãng Èm ë Nam Bé vµ T©y Nguyªn.- Nãng kh« ë B¾c Trung Bé.

¸p cao cËn chÝ tuyÕn Nam

Th¸ng 6 - th¸ng 10

C¶ níc T©y namRiªng B¾c Bé cã híng ®«ng nam

Nãng vµ ma nhiÒu ë c¶ miÒn B¾c vµ miÒn Nam,...


Bµi 10: thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa(TiÕp theo)

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:

67

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc t¸c ®éng cña khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn çc thµnh phÇn tù nhiªn kh¸c vµ c¶nh quan thiªn nhiªn.- BiÕt ®îc biÓu hiÖn cña ®Æc ®iÓm nhiÖt ®íi Èm giã mïa trong çc thµnh phÇn tù nhiªn: ®Þa h×nh, s«ng ngßi, ®Êt vµ hÖ sinh th¸i rõng.- HiÓu ®îc ¶nh hëng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn çc mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.2. KÜ n¨ng: - BiÕt ph©n tÝch mèi quan hÖ t¸c ®éng gi÷a çc thµnh phÇn tù nhiªn t¹o nªn tÝnh thèng nhÊt cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa.- Khai th¸c kiÕn thøc tõ b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn vµ ¸t lat §Þa lÝ ViÖt Nam.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å ®Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam. - Mét sè tranh ¶nh vÒ ®Þa h×nh, s«ng ngßi, çc hÖ sinh th¸i rõng cña vïng nhiÖt ®íi Èm giã mïa (nÕu cã)- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: TÝnh chÊt nhiÖt ®íi cña khÝ hËu níc ta ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo?C©u 2: Dùa vµo b¶ng sè liÖu sau: (NhiÖt ®é trung b×nh t¹i mét sè ®Þa ®iÓm)

§Þa ®iÓm NhiÖt ®é NhiÖt ®é NhiÖt ®é

68

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 trung b×nh th¸ng 1 ( 0C)

trung b×nh th¸ng VII(0C)

trung b×nh n¨m ( 0C )

L¹ng s¬n 13,3 27,0 21,2Hµ Néi 16,4 28,9 23,5HuÕ 19,7 29,4 25,1§µ N½ng 21,3 29,1 25,7Quy Nh¬n 23,0 29,7 26,8TP. Hå ChÝ Minh

25,8 27,1 27,1

H·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ B¾c vµo Nam. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n?(Cã sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ B¾c vµo Nam ë níc ta, v× cµng gÇn XÝch §¹o th× bÒ mÆt Tr¸i §Êt cµng nhËn ®îc lîng bøc x¹ mÆt trêi lín h¬n do gãc chiÕu cña tia s¸ng mÆt trêi lín vµ kho¶ng thêi gian gi÷a hai lÇn mÆt trêi qua thiªn ®Ønh dµi h¬n, ngoµi ra cßn do miÒn B¾c chÞu ¶nh hëng m¹nh cña giã mïa §«ng B¾c. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ë nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 1.- Sù chªnh lÖch nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 7 gi÷a çc ®Þa ®iÓm kh«ng râ rÖt ë TP. Hå ChÝ Minh, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 7 thÊp h¬n çc ®Þa ®iÓm kh¸c v× ®©y lµ th¸ng cã ma lín ( th¸ng nãng nhÊt ë TP. Hå ChÝ Minh lµ th¸ng 4: 28,90 C)

Khëi ®éng: GV: T¸c ®éng cña giã mïa vµ sù ph©n hãa theo ®é cao lµ nÐt ®éc ®¸o cña khÝ hËu níc ta. KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®· chi phèi çc thµnh phÇn tù nhiªn kh¸c t¹o nªn ®Æc ®iÓm chung næi bËt cña tù nhiªn níc ta, ®ã lµ thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa. Trong bµi 9, chóng ta chØ t×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña khÝ hËu.

69

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm vµ gi¶i thÝch tÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña ®Þa h×nh:H×nh thøc: Theo cÆp.B íc 1 : GV giao nhiÖm vô cho HS (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc)B íc 2 : Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái.B íc 3 : Mét HS ®¹i diÖn tr×nh bµy tríc líp, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.- GV chuÈn kiÕn thøc, lu ý HS çch sö dông mòi tªn ®Ó thÓ hiÖn mèi quan hÖ nh©n qu¶. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)? Dùc vµo hiÓu biÕt cña b¶n th©n em h·y ®Ò ra biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ ho¹t ®éng x©m thùc ë vïng ®åi nói. ( Trång rõng, trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, lµm ruéng bËc thang, x©y dùng hÖ thèng thñy lîi,...).Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm vµ gi¶i thÝch tÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña s«ng

2) Çc thµnh phÇn tù nhiªn kh¸c:a) §Þa h×nh: (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).

b) S«ng ngßi, ®Êt, sinh vËt:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).

70

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ngßi, ®Êt vµ sinh vËt.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).- Nhãm 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm s«ng ngßi.- Nhãm 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai.- Nhãm 3: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm sinh vËt.B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña çc nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).GV ®a c©u hái thªm cho çc nhãm:? Cho nhãm 1: ChØ trªn b¶n ®å çc dßng s«ng lín ë níc ta. V× sao hµm lîng phï sa cña níc s«ng hång

lín h¬n s«ng cöu long? (Do bÒ mÆt ®Þa h×nh cña lu vùc s«ng Hång cã ®é dèc lín h¬n, líp vá

71

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phong hãa chñ yÕu lµ ®¸ phiÕn sÐt nªn dÔ bÞ bµo mßn h¬n).? Cho nhãm 2: Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh ®Êt ®¸ ong ë vïng ®åi,

thÒm phï sa cæ níc ta? (Sù h×nh thµnh ®¸ ong lµ giai ®o¹n cuèi cña qu¸ tr×nh feralit diÔn ra trong ®iÒu kiÖn líp phñ thùc vËt bÞ ph¸ hñy, mïa kh« cµng kh¾c nghiÖt, sù tÝch tô âit trong tÇng tÝch tô tõ trªn xuèng trong mïa ma vµ tõ díi lªn trong mïa kh« cµng nhiÒu, khi líp ®¸t mÆt bÞ röa tr«i hÕt, tÇng tÝch tô lé trªn mÆt, r¾n ch¾c l¹i thµnh tÇng ®¸ ong. §Êt cµng xÊu nÕu tÇng ®¸ ong cµng gÇn mÆt).? Cho nhãm 3: Dùa vµo atlat nhËn biÕt n¬i ph©n bè mét sè lo¹i rõng chÝnh cña níc ta.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ¶nh h - ëng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng:H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc 3, kÕt hîp víi hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y nªu nh÷ng

3) ¶ nh h ëng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng:* ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp:- NÒn nhiÖt Èm cao thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp lóa n-íc, t¨ng vô, ®a d¹ng hãa c©y trång, vËt nu«i, ph¸t triÓn m« h×nh N«ng - L©m kÕt hîp.- Khã kh¨n: Lò lôt, h¹n h¸n, khÝ hËu, thêi tiÕt kh«ng æn ®Þnh.* ¶nh hëng ®Õn çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c vµ ®êi sèng- ThuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn l©m nghiÖp, thñy s¶n, giao th«ng vËn t¶i, du lÞch... vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng khai th¸c, x©y dùng... vµo mïa kh«- Khã kh¨n:+ Çc ho¹t ®éng giao th«ng, vËn t¶i du lÞch, c«ng nghiÖp khai th¸c... chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña

72

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vÝ dô chøng tá thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa cã ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c vµ ®êi sèng.

- Mét HS tr¶ lêi t¸c ®éng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.- Mét HS tr¶ lêi t¸c ®éng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c vµ ®êi sèng, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn kiÕn thøc.

sù ph©n mïa khÝ hËu, chÕ ®é níc s«ng.+ §é Èm cao g©y khã kh¨n cho viÖc b¶o qu¶n m¸y mãc, thiÕt bÞ, n«ng s¶n.+ Çc thiªn tai nh ma b·o, lò lôt, h¹n h¸n vµ diÔn biÕn bÊt thêng nh d«ng, lèc, ma ®¸, s¬ng muèi, rÐt h¹i, kh« nãng,... còng g©y ¶nh h-ëng lín ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.+ M«i trêng thiªn nhiªn dÔ bÞ suy tho¸i.

IV. §¸nh gi¸: 1. Trong çc nhãm ®Þa h×nh cña níc ta sau ®©y, nhãm nµo cã ý

nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch:A. Nhãm ®Þa h×nh ®åi nói C. Nhãm ®Þa h×nh thung lòng vµ lßng

ch¶o miÒn nóiB. Nhãm ®Þa h×nh Caxt¬ D. Nhãm ®Þa h×nh ®ång b»ng tÝch tô

2. Qu¸ tr×nh chÝnh trong sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi ®Þa h×nh ViÖt Nam hiÖn t¹i lµ:A. Qu¸ tr×nh x©m thùc båi tô

C. Qu¸ tr×nh mµi mßn.

B. Qu¸ tr×nh thæi mßn D. Qu¸ tr×nh bãc mßn3. Trªn l·nh thæ níc ta, sè lîng çc con s«ng cã chiÒu dµi trªn 10

km:A. 3260 C. 3620

73


B. 2360 D. 26304. Qu¸ tr×nh feralit lµ hÖ qu¶ cña :

A. §Þa h×nh nhiÒu ®åi nói. C. NhiÖt Èm cao, ma nhiÒu.B. Ma nhiÒu vµ ma theo mïa.

D. Vïng ®åi nói cã nhiÖt ®é cao.

V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Lµm c©u hái 1, 2, 3 SGK.VI. Phô lôc: PhiÕu häc tËp 1- NhiÖm vô: §äc SGK môc 2.a, h·y hoµn thiÖn s¬ ®å sau ®Ó nªu

tÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña ®Þa h×nh níc ta? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n:

74

TÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña ®Þa h×nh n íc ta

X©m thùc m¹nh ë vïng ®åi nói

Båi tô nhanh ë vïng ®ång b»ng h¹ l u s«ng

Nguyªn nh©n

TÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa cña ®Þa h×nh n íc ta

X©m thùc m¹nh ë vïng ®åi nói- BÒ mÆt ®Þa h×nh bÞ c¾t xÎ, nhiÒu n¬i ®Êt tr¬ sái ®¸.- §Þa h×nh ë miÒn nói ®¸ v«i cã nhiÒu hang ®éng, thung lòng.- Çc vïng thÒm phï sa cæ bÞ bµo mßn t¹o thµnh ®Êt x¸m b¹c mµu.- HiÖn t îng ®Êt tr ît, ®¸ lë lµm thµnh nãn phãng vËt ë ch©n nói

Båi tô nhanh ë vïng ®ång b»ng h¹ l u s«ng§ßng b»ng s«ng Hång vµ §ång b»ng s«ng Cöu Long hµng n¨m lÊn ra biÓn tõ vµi chôc ®Õn hµng tr¨m mÐt.

Nguyªn nh©n- NhiÖt ®é cao, m a nhiÒu, nhiÖt ®é vµ l îng m a ph©n hãa theo mïa lµm cho qu¸ tr×nh phong hãa, bãc mßn, vËn chuyÓn x¶y ra m¹nh mÏ.- BÒ mÆt ®Þa h×nh cã dèc lín, nham th¹ch dÔ bÞ phong hãa


PhiÕu häc tËp 2:NhiÖm vô: §äc SGK môc 2, h·y ®iÒn vµo b¶ng sau tÝnh chÊt nhiÖt

®íi Èm giã mïa cña s«ng ngßi, ®Êt vµ sinh vËt níc ta. Gi¶i thÝch çc ®Æc ®iÓm ®ã.Çc thµnh phÇn tù nhiªn

TÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa

Gi¶i thÝch

S«ng ngßi§ÊtSinh vËt

Th«ng tin ph¶n håi 2:Çc thµnh phÇn tù nhiªn

TÝnh chÊt nhiÖt ®íi Èm giã mïa

Gi¶i thÝch

S«ng ngßi Do níc ta cã lîng ma lín trªn ®Þa h×nh phÇn lín lµ ®åi nói vµ bÞ c¾t xÎ m¹nh, sên dèc

S«ng ngßi nhiÒu níc, giµu phï sa.

- Ma nhiÒu lµm s«ng cã lîng ch¶y lín. H¬n n÷a, níc ta l¹i nhËn ®îc mét lîng níc lín tõ lu vùc ngoµi l·nh thæ.- HÖ sè bµo mßn vµ tæng lîng çt bïn lín lµ hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh x©m thùc m¹nh ë vïng ®åi nói.

ChÕ ®é níc theo mïa

- Ma theo mïa nªn lîng dßng ch¶y còng theo mïa. Mïa lò t¬ng øng víi mïa ma, mïa c¹n t-

75

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ¬ng øng víi mïa kh«.

§Êt Qu¸ tr×nh feralit lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt chñ yÕu ë níc ta

- Do ma nhiÒu nªn çc chÊt Bad¬ dÔ tan (Ca2+, Mg3+, K+) bÞ röa tr«i lµm ®Êt chua, ®ång thêi cã sù tÝch tô «xit s¾t (Fe2O3) vµ «xit nh«m (Al2O3) t¹o ra ®Êt feralit (Fe - Al) ®á vµng:- HiÖn tîng sinh hãa häc diÔn ra m¹nh mÏ, t¹o ra sù ph©n hñy m¹nh mÏ mïn trong ®Êt.

Sinh vËt - HÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi Èm giã mïa lµ c¶nh quan chñ yÕu cña níc ta.- Cã sù xuÊt hiÖn cña çc thµnh phÇn ¸ nhiÖt ®íi vµ «n ®íi nói cao

- Bøc x¹ mÆt trêi vµ ®é Èm phong phó. T-¬ng quan nhiÖt - Èm thÊp.- Sù ph©n hãa cña khÝ hËu t¹o nªn sù ®a d¹ng thµnh phÇn sinh vËt cã nguån gèc b¶n ®Þa.

Gi¸o ¸n sè: 1276

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 11: thiªn nhiªn ph©n hãa ®a d¹ngI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo vÜ ®é lµ do sù thay ®æi khÝ hËu tõ B¾c vµo Nam mµ ranh giíi lµ d·y nói B¹ch M·.- BiÕt ®îc sù kh¸c nhau vÒ khÝ hËu vµ thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c vµ phÝa Nam l·nh thæ.- HiÓu ®îc sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo kinh ®é (§«ng - T©y) tríc hÕt do sù ph©n hãa ®Þa h×nh vµ sù t¸c ®éng kÕt hîp cña ®Þa h×nh víi ho¹t ®éng cña çc luång giã qua l·nh thæ.- BiÕt ®îc sù biÓu hiÖn cña sù ph©n hãa thiªn nhiªn tõ §«ng sang T©y theo 3 vïng: vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa, vïng ®ång b»ng ven biÓn vµ vïng ®åi nói.2. KÜ n¨ng: - §äc hiÓu çc trang b¶n ®å ®Þa h×nh, khÝ hËu, ®Êt, thùc vËt, ®éng vËt trong atlat ®Ó hiÓu çc kiÕn thøc nªu trong bµi häc.- §äc biÓu ®å khÝ hËu.- BiÕt liªn hÖ thùc tÕ ®Ó thÊy ®îc sù thay ®æi thiªn nhiªn tõ B¾c xuèng Nam.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å l·nh thæ ViÖt Nam. - Mét sè tranh ¶nh, b¨ng h×nh vÒ c¶nh quan thiªn nhiªn- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.

77

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu biÓu hiÖn cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mµu qua çc thµnh phÇn ®Þa h×nh, s«ng ngßi ë níc ta?C©u 2: H·y nªu ¶nh hëng cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ?

Khëi ®éng: GV: sö dông b¶n ®å h×nh thÓ ViÖt Nam, çc m¶nh d¸n ghi nhiÖt ®é trung b×nh n¨m cña çc ®Þa ®iÓm: L¹ng S¬n, Hµ Néi, HuÕ, §µ L¹t, TP Hå ChÝ Minh.Yªu cÇu HS g¾n nhiÖt ®é trung b×nh n¨m t¬ng øng víi çc ®Þa ®iÓm trªn.GV: Chóng ta thÊy cã sù ph©n hãa râ nÐt vÒ nhiÖt ®é kh«ng khÝ tõ B¾c xuèng Nam, tõ thÊp lªn cao. §ã lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña sù ph©n hãa ®a d¹ng cña thiªn nhiªn níc ta.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c vµ phÝa Nam l·nh thæ:H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp 2 phÇn phô lôc)Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi,

1) Thiªn nhiªn ph©n hãa theo B¾c - Nam:(Xem th«ng tin phÇn phô lôc)

78

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 bæ sung cho nhau.- Mét HS tr×nh bµy ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c l·nh thæ.- Mét HS tr×nh bµy ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn phÇn ph¸i Nam l·nh thæ. Çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.Bíc 3: GV kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu nguyªn nh©n lµm cho thiªn nhiªn n íc ta ph©n hãa theo B¾c - Nam:H×nh thøc: C¶ líp.? Dùa vµo hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y cho biÕt:- T¹i sao miÒn B¾c cã 3 th¸ng

nhiÖt ®é thÊp díi 180C. (Do n»m gÇn chÝ tuyÕn B¾c, l¹i chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña giã mïa ®«ng b¾c).- NÕu kh«ng cã mïa ®«ng l¹nh th× sinh vËt cña miÒn B¾c cã ®Æc

®iÓm g×? (MiÒn B¾c sÏ kh«ng cã çc c©y cËn nhiÖt ®íi, c©y «n ®íi vµ çc loµi thó cã l«ng

79

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 dµy).2 HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung - GV chuÈn kiÕn thøc.GV kÕt luËn: Sù ph©n hãa khÝ hËu lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm cho thiªn nhiªn ph©n hãa theo vÜ ®é (B¾c - Nam). Sù kh¸c nhau vÒ thiªn nhiªn gi÷a hai phÇn B¾c vµ Nam l·nh thæ thÓ hiÖn ë sù thay ®æi c¶nh s¾c thiªn nhiªn theo mïa, ë thµnh phÇn çc loµi ®éng, thùc vËt tù nhiªn vµ nu«i trång.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo §«ng - T©y:H×nh thøc: C¶ líp/ nhãm.Bíc 1: GV h×nh thµnh s¬ ®å sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo §«ng - T©y (Xem s¬ ®å phÇn phô lôc). GV yªu cÇu HS tr¶ lêi lÇn lît çc c©u hái sau:- Quan s¸t b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam. H·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi thiªn nhiªn tõ §«ng sang t©y.- Nªu çc biÓu hiÖn sù ph©n hãa thiªn nhiªn vïng biÓn vµ thÒm lôc

2) Thiªn nhiªn ph©n hãa theo §«ng - T©y:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).

80

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Þa, vïng ®ång b»ng ven biÓn, vïng ®åi nói.- Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ khÝ hËu vµ thiªn nhiªn vïng nói §«ng B¾c vµ T©y B¾c?GV: Ba cÊp ®é cña s¬ ®å ®· thÓ hiÖn sù ph©n hãa s©u s¾c cña thiªn nhiªn níc ta theo §«ng - T©y.Bíc 2: GV chia líp thµnh 3 nhãm, nhiÖm vô:- Nhãm 1: H·y viÕt mét bµi giíi thiÖu vÒ sù ®a d¹ng cña c¶nh quan thiªn nhiªn níc ta cho hµnh tr×nh du lÞch víi çc ®iÓm dõng ch©n lµ ®¶o Çt H¶i, Th¸i B×nh vµ vïng nói Tam §¶o.- Nhãm 2: H·y viÕt mét bµi giíi thiÖu vÒ sù ®a d¹ng cña c¶nh quan thiªn nhiªn níc ta cho hµnh tr×nh du lÞch víi çc ®iÓm dõng ch©n lµ ®¶o: Cån cá, Cöa Tïng, cöa khÈu Lao B¶o (Qu¶ng TrÞ).- Nhãm 3: H·y viÕt 1 bµi giíi thiÖu vÒ ®a d¹ng cña c¶nh quan thiªn nhiªn níc ta cho hµnh tr×nh du lÞch víi çc ®iÓm dõng ch©n lµ C«n §¶o, BÕn Tre, §µ L¹t.

81

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 3: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn, GV ®¸nh gi¸, cho ®iÓm bµi tr×nh bµy tèt.

IV. §¸nh gi¸:1). N¬i cã nhiÒu d·y nói h×nh çnh cung lµ nÐt ®Æc biÖt trng cÊu

róc s¬n v¨n cña miÒn:A. T©y B¾c C. B¾c Trung BéB. §«ng B¾c D. Nam Trung Bé

2) . MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé lµ n¬i cã:A. §ång b»ng më réng; bê biÓn ph¼ng, nhiÒu vÞnh, ®¶o, quÇn

®¶o.B. §Þa h×nh nói trung b×nh vµ cao chiÕm u thÕ, dèc m¹nh.C. Híng T©y B¾c - §«ng Nam, nhiÒu bÒ mÆt s¬n, cao nguyªn,

®ång b»ng gi÷a nói.D. §êng bê biÓn nhiÒu vÞnh, ®¶o thuËn lîi cho ph¸t triÓn giao

th«ng vËn t¶i biÓn, du lÞch, nghÒ ç.3) MiÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé lµ n¬i cã:A. §Þa h×nh çnh cung, ®åi nói thÊp, nhiÒu ®¸ v«i.B. §êng bê biÓn nhiÒu vÞnh, ®¶o thuËn lîi cho ph¸t triÓn giao

th«ng vËn t¶i biÓn, du lÞch, nghÒ ç.C. §Þa h×nh nói trung b×nh vµ cao chiÕm u thÕ, dèc m¹nh.D. Sên ®«ng dèc m¹nh, sên T©y tho¶i.4) NhiÖt ®é trung b×nh n¨m cã xu híng t¨ng dÇn tõ B¾c vµo Nam

lµ do:A. Gãc nhËp x¹ t¨ng.B. MiÒn B¾c chÞu ¶nh hëng cña giã mïa §«ng B¾c.

82

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C. T¸c ®éng cña ®Þa h×nh.D. C¶ hai ý B vµ C.5) ë níc ta, n¬i chÞu ¶nh hëng m¹nh nhÊt cña giã mïa §«ng B¾c lµ

vïng:A. T©y B¾c.B. B¾c Trung Bé.C. §ång b»ng s«ng Hång.D. §«ng B¾c vµ §ång B»ng s«ng Hång.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Lµm c©u hái 1, 2 , 3 SGKVI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp 1:NhiÖm vô: §äc SGK môc 1.a, môc 1.b, h·y ®iÒn vµo b¶ng sau ®Æc

®iÓm thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c vµ phÝa Nam l·nh thæ níc ta:Thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c l·nh thæ

Thiªn nhiªn phÇn phÝa Nam l·nh thæ

KhÝ hËu KiÓu khÝ hËuNhiÖt ®é trung b×nh n¨mSè th¸ng l¹nh díi 200CSù ph©n hãa mïa

C¶nh quan

§íi c¶nh quanThµnh phÇn loµi sinh vËt


83

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Thiªn nhiªn phÇn phÝa B¾c l·nh thæ

Thiªn nhiªn phÇn phÝa Nam l·nh thæ

Giíi h¹n Tõ d·y nói B¹ch M· trë ra

Tõ d·y nói B¹ch M· trë vµo

KhÝ hËu

KiÓu khÝ hËu KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa cã mïa ®«ng l¹nh

KhÝ hËu cËn XÝch ®¹o giã mïa nãng quanh n¨m

NhiÖt ®é trung b×nh n¨m

22 - 240C Trªn 250C

Sè th¸ng l¹nh díi 200C

3 th¸ng Kh«ng cã

Sù ph©n hãa mïa Mïa ®«ng - Mïa h¹ Mïa ma - mïa kh«C¶nh quan

§íi c¶nh quan §íi rõng giã mïa nhiÖt ®íi

§íi rõng giã mïa cËn XÝch ®¹o

Thµnh phÇn loµi sinh vËt

Çc loµi nhiÖt ®íi chiÕm u thÕ, ngoµi ra cßn cã çc c©y cËn nhiÖt ®íi, c©y «n ®íi vµ çc loµi thó cã l«ng dµy.

Cac loµi thùc vËt vµ ®éng vËt thuéc vïng XÝch ®¹o vµ nhiÖt ®íi víi nhiÒu loµi.

84

Thiªn nhiªn ph©n hãa theo §«ng - T©y

Vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa

Vïng ®ång b»ng ven biÓn

Vïng ®åi nói

ThÒm lôc ®Þa phÝa B¾c vµ phÝa Nam ®¸y n«ng më réng vµ nhiÒu ®aá ven bê

ThÒm lôc ®Þa vïng Nam Trung Bé thu hÑp, tiÕp gi¸p vïng biÓn n íc s©u

§ång b»ng ven biÓn hÑp ngang bÞ chia c¾t thµnh nh÷ng ®ång b»ng nhá

§ång b»ng ch©u thæ diÖn tÝch réng, cã çc b·i triÒu thÊp, ph¼ng

Vïng nói T©y B¾c cã mïa ®«ng ng¾n, khÝ hËu ph©n hãa theo ®é cao.

Vïng çnh cung §«ng B¾c cã mïa ®«ng ®Õn sím

Vïng Tr êng S¬n B¾c thiªn nhiªn ph©n hãa gi÷a s ên t©y vµ s ên ®«ng

Vïng T©y Nguyªn s ên ®«ng kh« h¹n vµo mïa h¹


Gi¸o ¸n sè: 13So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨mGi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 12: thiªn nhiªn ph©n hãa ®a d¹ng(TiÕp theo)

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo ®é cao. §Æc ®iÓm vÒ khÝ hËu, çc lo¹i ®Êt vµ çc hÖ sinh th¸i chÝnh theo 3 ®ai cao ë ViÖt

85

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Nam. NhËn thøc ®îc mèi liªn hÖ cã quy luËt trong sù ph©n hãa thæ nhìng vµ sinh vËt.- HiÓu sù ph©n hãa c¶nh quan thiªn nhiªn thµnh 3 miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn vµ biÕt ®îc ®Æc ®iÓm chung nhÊt cña mçi miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn.- NhËn thøc ®îc çc mÆt thuËn lîi vµ h¹n chÕ trong sö dông tù nhiªn ë mçi miÒn.2. KÜ n¨ng: - Khai th¸c kiÕn thøc trªn b¶n ®å.- KÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp ®Ó thÊy mèi quan hÖ quy ®Þnh lÉn nhau gi÷a çc thµnh phÇn tù nhiªn t¹o nªn tÝnh thèng nhÊt thÓ hiÖn ë ®Æc ®iÓm chung nhÊt cña miÒn.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å ®Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam. - B¶n ®å khÝ hËu, ®Êt vµ thùc vËt.- Mét sè tranh ¶nh, b¨ng h×nh vÒ çc hÖ sinh th¸i- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶n ®å çc miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn næi bËt cña phÇn l·nh thæ phÝa B¾c vµ phÇn l·nh thæ phÝa Nam níc ta?C©u 2: H·y nªu kh¸i qu¸t sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo §«ng - T©y. DÉn chøng vÒ mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a ®Æc ®iÓm thiªn nhiªn cña

86

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vïng thÒm lôc ®Þa, vïng ®ång b»ng ven biÓn vµ vïng ®åi nói kÒ bªn?

Khëi ®éng: H·y nghe ®o¹n v¨n sau:" ThËt thó vÞ khi ®Æt ch©n ®Õn §µ L¹t- miÒn nhiÖt ®íi cËn XÝch §¹o, ngêi ta vÉn gÆp nh÷ng rõng th«ng hai l¸ vµ ba l¸ thuÇn nhÊt, nh÷ng r¶i vnµg rùc rì cña hoa mi m« da, tÊt c¶ ®Òu lµ ®¹i diÖn cña çc thùc vËt ph¬ng B¾c l¹nh lÏo ®¸ng lÏ kh«ng thÓ cã mÆt ë ®©y".Em h·y gi¶i thÝch nÐt ®éc ®¸o cña thiªn nhiªn §µ L¹t.GV: 3/4 l·nh thæ lµ ®åi nói ®· gãp phÇn lµm cho c¶nh s¾c thiªn nhiªn níc ta thªm ®a d¹ng, phong phó.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu nguyªn nh©n t¹o nªn sù ph©n hãa c¶nh quan theo ®é cao:H×nh thøc: C¶ líp.? Nguyªn nh©n nµo t¹o nªn sù ph©n hãa thiªn nhiªn theo ®é cao? Sù ph©n hãa theo ®é cao ë níc ta biÓu hiÖn râ ë çc thµnh phÇn tù nhiªn nµo ?- Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV chuÈn kiÕn thøc.( Do 3/4 l·nh thæ níc ta lµ ®åi nói khÝ hËu cã sù thay ®æi râ nÐt vÒ nhiÖt ®é vµ ®é Èm theo ®é cao. Sù

3) Thiªn nhiªn ph©n hãa theo ®é cao:a) §ai nhiÖt ®íi giã mïa miÒn B¾c: cã ®é cao trung b×nh díi 600 - 700 m. miÒn Nam cã ®é cao 900 - 1000 m.

b) §ai cËn nhiÖt ®íi giã mïa trªn nói miÒn B¾c cã ®é cao tõ 600 - 700m ®Õn 2600m, miÒn Nam cã ®é cao tõ 900 - 1000m ®Õn ®é cao 2600 m.

c) §ai «n ®íi giã mïa trªn nói cã ®é cao tõ 2600 m trë lªn ( ChØ cã ë

87

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ph©n hãa theo ®é cao ë níc ta biÓu hiÖn râ ë thµnh phÇn sinh vËt vµ thæ nhìng).Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña çc ®ai c¶nh quan theo ®é cao.H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho çc nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc)- Nhãm 1: T×m hiÓu ®ai nhiÖt ®íi giã mïa.- Nhãm 2: §ai cËn nhiÖt ®íi giã mïa trªn nói.- Nhãm 3: §ai «n ®íi giã mïa trªn nói cã ®é cao tõ 2000 m trë lªn.Bíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.Bíc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm.+ T¹i sao ®ai «n ®íi giã mïa trªn nói cã ®é cao tõ 2600 m trë lªn chØ cã ë miÒn B¾c?

Hoµng Liªn S¬n)

88

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 + HÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi Èm l¸ réng thêng xanh thêng h×nh thµnh ë nh÷ng khu vùc nµo? ë níc ta hÖ sinh th¸i nµy chiÕm diÖn tÝch lín

hay nhá? (HÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi Èm l¸ réng thêng xanh thêng h×nh thµnh ë nh÷ng vïng nói thÊp ma nhiÒu, khÝ hËu Èm ít, mïa kh« kh«ng râ, n¬i thuËn lîi cho sinh vËt ph¸t triÓn).- Tr×nh bµy ý nghÜa kinh tÕ cña ®ai nhiÖt ®íi giã mïa ch©n nói. ( §Þa h×nh thÊp, khÝ hËu nhiÖt ®íi, nhiÒu lo¹i ®Êt mµu mì, ph× nhiªu nªn rÊt thÝch hîp cho viÖc x©y dùng çc thµnh phè, çc khu c«ng nghiÖp, çc trung t©m th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi ®a d¹ng vÒ n«ng s¶n)Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm 3 miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn. H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia líp thµnh 3 nhãm, mçi nhãm t×m hiÓu çc ®Æc ®iÓm cña mét miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn. (Xem phiÕu häc tËp phÇn

4)Çc miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

89

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phô lôc).Nhãm 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé.Nhãm 2: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé.Nhãm 3: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm miÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé.

B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña hS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).- GV ®a c©u hái cho çc nhãm:+ Nhãm 1: VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi khÝ hËu cña miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé? (VÞ trÝ n»m gÇn chÝ tuyÕn B¾c vµ ®Þa h×nh çc çnh cung xße lªn phÝa B¾c vµ chôm l¹i ë Tam §¶o lµm cho miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp nhÊt vµ m¹nh nhÊt cña giã mïa §«ng B¾c, h×nh thµnh ë ®©y mét

90

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 mïa ®«ng Ýt ma, nhiÖt ®é h¹ thÊp). C©u hái cho nhãm 3: Híng t©y b¾c - ®«ng nam cña çc d·y nói Trêng S¬n cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi khÝ hËu cña miÒn? §Þa h×nh nói trung b×nh vµ nói cao chiÕm u thÕ ¶nh hëng nh thÕ nµo ®èi víi thæ nhìng - sinh vËt trong miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé?

(Híng T©y B¾c - §«ng Nam cña çc d·y nói Trêng S¬n g©y nªn sù kh¸c biÖt khÝ hËu cña sên §«ng vµ sên T©y. Sên §«ng Tr-êng S¬n ma nhiÒu vµo thu ®«ng do ®ãn giã §«ng B¾c ®i qua biÓn vµ chÞu sù t¸c ®éng cña b·o, dØa héi tô nhiÖt ®íi, frong nhng sên t©y cïng thêi k× nµy cã khÝ hËu kh« do khuÊt giã. Vµo ®Çu mïa h¹ sên T©y Tr-êng S¬n ma nhiÒu do ®ãn giã T©y Nam tõ Ên §é D¬ng thæi tíi, trong khi ®ã sên §«ng chÞu t¸c ®éng cña giã ph¬n T©y Nam rÊt kh« nãng.

91

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - §Þa h×nh nói trung b×nh vµ nói cao chiÕm u thÕ lµm cho thæ nhìng - sinh vËt trong miÒn cã sù ph©n hãa râ nÐt theo ®é cao, T©y B¾c vµ B¾c Trung bé lµ miÒn duy nhÊt cã ®Çy ®ñ c¶ 3 ®ai cao).C©u hái cho nhãm 3: V× sao miÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé cã khÝ hËu cËn XÝch §¹o víi 2 mïa ma kh«ng râ rÖt. §Æc ®iÓm cña khÝ hËu cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña miÒn nµy?

(Do n»m gÇn XÝch §¹o, chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña giã mïa mïa h¹ nãng Èm vµ giã mËu dÞch kh« nªn miÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé cã khÝ hËu cËn XÝch §¹o víi hai mïa ma kh«ng râ rÖt. NhiÖt ®é cao, ®é Èm lín rÊt thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi quanh n¨m. KhÝ hËu cËn XÝch §¹o t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó vïng cã thÓ xen canh, th©m canh, t¨ng vô).IV. §¸nh gi¸:

92

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. Nèi « ch÷ bªn tr¸i víi çc « bªn ph¶i sao cho phï hîp:

Giµu than, s¾t, thiÕc, vËt liÖu x©y dùngCã ç d·y nói híng T©y B¾c - §«ng Nam

MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c - B¾c Bé

Kho¸ng sn¶ chñ yÕu lµ Apatit, thiÕc, s¾t, cr«m§Þa h×nh nói thÊp, híng vßng cung

MiÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé

¶nh hëng m¹nh nhÊt cña giã mïa mïa ®«ng b¾cCã c¶ 3 vµnh ®ai khÝ hËu theo ®é cao

2) KhÝ hËu vïng ®«ng b¾c l¹nh chñ yÕu lµ do:A. §Þa h×nh cao. C. ChÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña giã

biÓn thæi vµo.B. T¸c ®éng trùc tiÕp cña giã mïa §«ng B¾c.

D. §é Èm cao.

V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: Lµm c©u hái 1, 2, 3 SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1NhiÖm vô: §äc SGK môc 3, quan s¸t b¶n ®å khÝ hËu, ®Êt vµ thùc vËt trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y hoµn thiÖn s¬ ®å sau ®Ó nªu ®Æc ®iÓm çc ®ai c¶nh quan theo ®é cao.§ai - ®é cao §Æc ®iÓm khÝ hËu Líp phñ thæ

nhìng Líp phñ sinh vËt

§ai nhiÖt ®íi giã mïa cã ®é cao trung b×nh díi 600 - 700m ë miÒn

- KhÝ hËu nhiÖt ®íi biÓu hiÖn râ rÖt, mïa h¹ nãng (nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng trªn 250C). §é

Thæ nhìng cã 2 nhãm ®Êt:+ Nhãm ®Êt feralit vïng

+ HÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi Èm lµ rõng thêng xanh.+ Çc hÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi giã

93

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B¾c, ®é cao 900 - 1000m ë miÒn Nam.

Èm thay ®æi tïy n¬i: tõ kh«, h¬i kh«, h¬i Èm ®Õn Èm.

®åi nói thÊp chiÕm h¬n 50% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn (®Êt feralit ®á vµng ®Êt feralit ®á vµng; ®Êt feralit n©u ®á ph¸t triÓn trªn ®¸ badan vµ ®¸ v«i).+ Nhãm ®Êt phï sa (®Êt phï sa ngät, ®Êt phÌn, ®Êt mÆn ®Êt çt).

mïa: rõng thêng xanh rõng nöa rông l¸ vµ rõng tha nhiÖt ®íi tha.+ Çc hÖ sinh th¸i ph¸t triÓn trªn çc lo¹i thæ nhìng ®Æc biÖt nh hÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi th-êng xanh trªn ®¸ v«i, rõng ngËp mÆn trªn ®Êt mÆn, ven biÓn, rõng trµm trªn ®Êt phÌn; hÖ sinh th¸i xa van, c©y bôi gai nhiÖt ®íi kh« trªn ®Êt çt, ®Êt x¸m vïng kh« h¹n.

§ai cËn nhiÖt ®íi giã mïa trªn nói cã ®é cao tõ 600 - 700m ®Õn 2600m.

* §é cao 600 - 700m ®Õn 1600 m - 1700 m: KhÝ hËu m¸t mÎ, ma nhiÒu.+ Trªn 1600 - 1700 m: KhÝ hËu l¹nh do sù ph©n hãa theo ®é cao.

* §é cao 600 - 700m ®Õn 1600 - 1700m: §Êt feralit cã mïn víi ®Æc tÝnh chua, tÇng

+ §é cao 600 - 700m ®Õn 1600 - 1700m: hÖ sinh th¸i rõng c¹n nhiÖt ®íi l¸ réng vµ l¸ kim. Trong rõng xuÊt hiÖn çc loµi chim, thó cËn nhiÖt ®íi

94

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Êt máng.+ Trªn 1600 - 1700m cã ®Êt mïn.

ph¬ng B¾c; çc loµi thó cã l«ng dµy nhgÊu, sãc, cÇy, ço...* Trªn 1600 - 1700m: Thùc vËt thÊp nhá, ®¬n gi¶n vÒ thµnh phÇn loµi, ®éng vËt cã çc loµi chim di c

§ai «n ®íi giã mïa trªn nói cã ®é cao tõ 2600m trë lªn

KhÝ hËu cã nÐt gièng khÝ hËu «n ®íi, quanh n¨m nhiÖt ®é díi 180C, mïa ®«ng xuèng díi 50C.

§Êt chñ yÕu lµ ®Êt mïn th«.

Cã çc loµi thùc vËt «n ®íi nh ®ç quyªn, l·nh sam, thiÕt sam.

PhiÕu häc tËp 2:- NhiÖm vô: §äc môc 4 SGK, quan s¸t b¶n ®å h×nh thÓ: KhÝ hËu; §Þa chÊt; Kho¸ng s¶n trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y ®iÒn vµo b¶ng sau ®Æc ®iÓm çc miÒn tù nhiªn níc ta.

Tªn miÒnMiÒn B¾c vµ

§«ng B¾c B¾c Bé

MiÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung

Bé

MiÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé

Ph¹m vi§Þa chÊt§Þa h×nhKho¸ng s¶n

95

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 KhÝ hËuS«ng ngßiSInh vËtTh«ng tin ph¶n håi 2:

Tªn miÒn

MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé

MiÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung

Bé

MiÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé

Ph¹m vi Vïng ®åi nói phÝa t¶ ng¹n s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Hång

Vïng nói h÷u ng¹n s«ng Hång ®Õn d·y nói B¹ch M·.

Tõ 160 B trë xuèng.

§Þa chÊt CÊu tróc ®Þa chÊt quan hÖ víi Hoa Nam (Trung Quèc), ®Þa h×nh t¬ng ®èi æn ®Þnh.T©n kiÕn t¹o n©ng yÕu.

CÊu tróc ®Þa chÊt quan hÖ víi V©n Nam (Trung Quèc). §Þa h×nh cha æn ®Þnh. T©n kiÕn t¹o n©ng m¹nh.

Çc khèi nói cæ, çc bÒ mÆt s¬n nguyªn bãc mßn vµ çc cao nguyªn ba dan

§Þa h×nh

Chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp.§é cao trung b×nh 600m, cã nhiÒu nói ®¸ v«i. Híng nói vßng cung.§ång b»ng më réng, ®Þa h×nh bê biÓn ®a d¹ng, nhiÒu vÞnh, ®¶o, quÇn ®¶o.

§Þa h×nh cao nhÊt c¶ níc, ®é dèc lín.Híng t©y b¾c - ®«ng nam, nhiÒu bÒ mÆt s¬n nguyªn, cao nguyªn, ®ång

Khèi nói cæ Kontum, cao nguyªn, s¬n nguyªn, sên ®«ng dèc, sên t©y tho¶i. §ång b»ng Nam Bé thÊp, ph¼ng më réng. §ång b»ng

96

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b»ng gi÷a nói.§ång b»ng nhá hÑp, ven biÓn cã nhiÒu cån çt, b·i t¾m ®Ñp

ven biÓn nhá hÑp. §êng bê biÓn Nam Trung Bé cã nhiÒu vÞnh thuËn lîi ph¸t triÓn h¶i c¶ng, du lÞch, nghÒ ç.

Kho¸ng s¶n

Giµu kho¸ng s¶n: than, s¾t, thiÕc, ®ång, qpqtit, vËt liÖu, x©y dùng.

Kho¸ng s¶n cã ®Êt hiÕm, s¾t, cr«m, ti tan.

DÇu khÝ cã tr÷ lîng lín. T©y Nguyªn giµu b«xit.

KhÝ hËu Mïa ®«ng l¹nh. Mïa h¹ nãng, ma nhiÒu, giã ®«ng nam, t©y nam thæi. Thêi tiÕt cã nhiÒu biÕn ®éng.

Mïa ®«ng chØ cã 2 th¸ng nhiÖt ®é < 200C, giã mïa ®«ng b¾c xuy yÕu.- B¾c Trung Bé mïa h¹ cã giã ph¬n t©y nam, b·o ho¹t ®éng m¹nh, cã lò tiÓu m·n th¸ng 6.

KhÝ hËu cËn xÝh ®¹o nhiÖt ®é trung b×nh trªn 200C.Mïa ma ë Nam Bé vµ T©y Nguyªn tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, ë duyªn h¶i Nam Trung Bé tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12, lò cã 2 cùc ®¹i vµo th¸ng 6 vµ th¸ng 9.

S«ng M¹ng líi s«ng ngßi dµy S«ng híng t©y S«ng ë Nam 97

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ngßi ®Æc.

Híng t©y b¾c - ®«ng nam vµ híng vßng cung.

b¾c - ®«ng nam, ë B¾c Trung Bé s«ng h-íng T©y - §«ng. S«ng cã ®é dèc lín, tiÒm n¨ng thñy ®iÖn lín nhÊt c¶ níc.

Trung Bé ng¾n dèc. HÖ thèng s«ng §ång Nai vµ hÖ thèng s«ng Cöu Long.

Sinh vËt §ai nhiÖt ®íi, ch©n nói h¹ thÊp díi 600m.Thµnh phÇn loµi cã nhiÖt ®íi, ¸ nhiÖt ®íi.

Cã ®Çy ®ñ çc ®ai thùc vËt theo ®é cao: ®ai nhiÖt ®íi ch©n nói, ®ai ¸ nhiÖt ®íi trªn ®Êt mïn alit, ®ai «n ®íi.

§ai nhiÖt ®íi lªn ®Õn ®é cao 1000m.Thµnh phÇn loµi nhiÖt ®íi, XÝch §¹o,. Rõng ngËp mÆn ven biÓn cã diÖn tÝch lín.


98


Bµi 13: thùc hµnh§äc b¶n ®å ®Þa h×nh, ®iÒn vµo lîc ®å trèng

mét sè d·y nói vµ ®Ønh nóiI. Môc tiªu cña bµi thùc hµnh: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Kh¾c s©u thªm, cô thÓ vµ trùc quan h¬n çc kiÕn thøc vÒ ®Þa h×nh, s«ng ngßi.2. KÜ n¨ng: - §äc hiÓu b¶n ®å ®Þa h×nh, s«ng ngßi. X¸c ®Þnh ®óng çc ®Þa danh trªn b¶n ®å.- §iÒn vµ ghi ®óng trªn lîc ®å mét sè d·y nói vµ ®Ønh nói.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å ®Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam. - GV chuÈn bÞ s½n lîc ®å tù nhiªn ViÖt Nam ®· ®iÒn s½n çc çnh cung, çc d·y nói, çc ®Ønh nói theo yªu cÇu cña bµi.- HS chuÈn bÞ lîc ®å khung (lîc ®å trèng) ViÖt Nam trªn giÊy A4.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶n ®å çc miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.III. Mét sè ®iÓm cÇn l u ý :1) Híng vµ ®é cao cña çc d·y nói chÝnh, çc ®Ønh nói cao, híng cña çc thung lòng s«ng chÝnh ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm cÊu tróc ®Þa h×nh.2) Ghi nhí mét sè d·y nói, ®Ønh nói chÝnh ®Ó ®iÒn vµo lîc ®å trèng theo yªu cÇu cña bµi thùc hµnh.

99

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 IV. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu ®Æc ®iÓm cña mçi miÒn ®Þa lÝ tù nhiªn. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc sö dông tù nhiªn mçi miÒn?Më bµi: GV nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh:- X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc d·y nói, ®Ønh nói vµ dßng s«ng trªn b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam)- §iÒn vµo lîc ®å ViÖt Nam çc çnh cung, çc d·y nói, mét sè ®Ønh nói.


Néi dung chÝnh

Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc d·y nói vµ cao nguyªn tren b¶n ®å:H×nh thøc: Ç nh©n.B íc 1 : ? X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam (Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) vÞ trÝ:- Çc d·y nói Hoµng Liªn S¬n, S«ng M·, Hoµnh S¬n.- Çc cao nguyªn ®¸ v«i: Tµ Ph×nh, S×n Ch¶i, S¬n La, Méc Ch©u.- Çc çnh cung: S«ng G©m, Ng©n

1) ChØ trªn b¶n ®å: §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam çc d·y nói vµ cao nguyªn, çc ®Ønh nói, çc dßng s«ng:a)- Çc d·y nói Hoµng Liªn S¬n, Tr-êng S¬n B¾c, Trêng S¬n Nam, Hoµnh S¬n, B¹ch M·; Çc çnh cung: S«ng G©m, Ng©n S¬n, B¾c S¬n, §«ng TriÒu.b)- Çc cao nguyªn ®¸ v«i: Tµ Ph×nh,S×n Chµi, S¬n La, Méc Ch©u.c)- Çc ®Ønh nói:

100

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 S¬n, B¾c S¬n, §«ng TriÒu.- Çc cao nguyªn: L©m Viªn, Di Linh.

B íc 2 : Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó t×m vÞ trÝ çc d·y nói, cao nguyªn trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.B íc 3 : GV yªu cÇu mét sè HS lªn chØ b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam treo têng çc d·y nói vµ cao nguyªn níc ta.Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc ®Ønh nói trªn b¶n ®å.H×nh thøc: C¶ líp.B íc 1 : ? Quan s¸t b¶n ®å h×nh thÓ ViÖt Nam x¸c ®Þnh vÞ trÝ çc ®Ønh nói: Phanxip¨ng: 3143m. Khoan La San: 1853m, Pu Ho¹t: 2452m, T©y C«n LÜnh: 2419m, Ngäc lÜnh: 2598m, Pu xai lai leng: 2711m, Rµo Cá: 2235m, Hoµnh S¬n: 1046m, B¹ch M·: 1444m, ChYangSin: 2405m, Lang Biang: 2167m.- S¾p xÕp tªn çc ®Ønh nói vßa çc vïng ®åi nói t¬ng øng.

B íc 2 : Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó t×m vÞ trÝ çc d·y nói, cao

Phanxip¨ng: 3143 m, Khoan La San: 1853 m, Pu Ho¹t: 2452 m, T©y C«n LÜnh: 2419 m, Ngäc LÜnh: 2598 m; Pu xai lai leng: 2711 m; Rµo cá: 2235 m;c Hoµnh S¬n: 1046 m; B¹ch M·: 1444 m; Ch Yang Sin: 2405 m; Lang Biang: 2167 m.d) Çc dßng s«ng: S«ng Hång, s«ng Ch¶y, S«ng L«, s«ng §µ, s«ngTh¸i B×nh, s«ng M·, s«ng C¶, s«ng H-¬ng, s«ng Thu Bån, s«ng Trµ Khóc, s«ng §µ R»ng, s«ng §ång Nai, s«ngTiÒn, s«ng HËu.2) §iÒn vµo lîc ®å trèng:- Çc çnh cung: S«ng G©m, Ng©n S¬n, B¾c S¬n, §«ng TriÒu.- Çc d·y nói: Hoµng Liªn S¬n, Tr-êng S¬n B¾c, Trêng S¬n Nam, Hoµnh S¬n, B¹ch M·.- Çc ®Ønh nói: T©y C«n LÜnh, Phanxi p¨ng, Ngäc lÜnh, Ch Yang Sin.

101

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nguyªn trong Atlat §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.B íc 3 : GV yªu cÇu nhiÒu HS lªn chØ trªn b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam treo têng vÞ trÝ çc ®Ønh nói; 4 HS lªn b¶ng s¾p xÕp tªn çc ®Ønh nói vµo çc vïng ®åi nói t¬ng øng.- Vïng nói T©y B¾c: ®Ønh Phanxip¨ng, Khoan La San.- Vïng nói §«ng B¾c: ®Ønh T©y C«n LÜnh.- Vïng nói B¾c Trêng S¬n: ®Ønh Pu ho¹t, Pu xai lai leng, Rµo Cá, Hoµnh S¬n, B¹ch M·.- Vïng nói Nam Trêng S¬n: ®Ønh Ngäc LÜnh, Chyangsin, Lang Biang.Ho¹t ®éng 3: X¸c ®Þnh vÞ trÝ çc dßng s«ng trªn b¶n ®å.H×nh thøc: C¶ líp.B íc 1 : ? X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam (Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) vÞ trÝ çc d×ng s«ng: s«ng Hång, s«ng Ch¶y, s«ng L«, s«ng §µ, s«ng Th¸i B×nh, s«ng M·, s«ng C¶, s«ng H¬ng, s«ng Thu Bån, s«ng Trµ khóc, s«ng §µ r»ng, s«ng §ång Nai, s«ng TiÒn, s«ng

102

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 HËu.- KÓ tªn çc dßng s«ng thuéc miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé.

B íc 2 : Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó t×m vÞ trÝ çc dßng s«ng trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.B íc 3 : GV yªu cÇu nhiÒu HS lªn chØ b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam treo têng vÞ trÝ çc dßng s«ng.- Mét sè HS kÓ tªn çc dßng s«ng thuéc miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé, s«ng thuéc miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé; s«ng thuéc miÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé.Ho¹t ®éng 4: §iÒn vµo lîc ®å çc çnh cung, çc d·y nói, çc ®Ønh nói lªn b¶n ®å trèng.H×nh thøc: Ç nh©n.B íc 1 : Ba HS lªn b¶ng d¸n çc çnh cung, çc d·y nói, çc ®Ønh nói lªn b¶n ®å trèng.B íc 2 : Çc HS kh¸c nhËn xÐt phÇn bµi lµm cña çc b¹n, GV ®¸nh gi¸.B íc 3 : HS vÏ vµo lîc ®å trèng ViÖt Nam ®· chuÈn bÞ s½n.IV. §¸nh gi¸: GV biÓu d¬ng nh÷ng bµi lµm tèt, rót kinh nghiÖm nh÷ng lçi cÇn söa ch÷a.

103



VÊn ®Ò sö dông vµ b¶o vÖ tù nhiªnBµi 14: Sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu râ t×nh h×nh suy gi¶m tµi nguyªn rõng vµ ®a d¹ng sinh vËt ë níc ta, t×nh tr¹ng suy tho¸i vµ hiÖn tr¹ng sö dông tµi nguyªn ®Êt ë n-íc ta. Ph©n tÝch ®îc nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña sù suy gi¶m tµi nguyªn sinh vËt, sù suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt. BiÕt ®îc çc biÖn ph¸p cña nhµ níc nh»m b¶o vÖ tµi nguyªn rõng vµ ®a d¹ng sinh vËt vµ çc biÖn ph¸p b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt.2. KÜ n¨ng: - Cã kÜ n¨ng liªn hÖ thùc tÕ vÒ çc biÓu hiÖn suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt.- Ph©n tÝch ®îc b¶ng sè liÖu.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- H×nh ¶nh vÒ çc ho¹t ®éng chÆt ph¸, ph¸t ®èt rõng, hËu qu¶ cña mÊt rõng, lµm suy tho¸i ®¸t vµ m«i trêng.- H×nh ¶nh vÒ çc loµi chim, thó quý cÇn b¶o vÖ.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶n ®å h×nh thÓ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:

104

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Thu mét sè bµi thùc hµnh ®Ó chÊm.

Khëi ®éng: GV nªu vÊn ®Ò:T¹i sao ngêi ta chØ trång cµ phª ë vïng T©y Nguyªn mµ kh«ng trång ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ ngîc l¹i?Tai sao ngêi M«ng ë Lµo Cai l¹i ph¶i lµm ruéng bËc thang ®Ó trång lóa?T¹i sao níc ta ph¶i quy ®Þnh kÝch thíc m¾t líi trong ®¸nh b¾t h¶i s¶n?GV: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, vÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ b¶o vÖ çc nguån tµi nguyªn bao giê còng ®îc ®Æt ra víi tÊt c¶ tÝnh chÊt nghiªm träng vµ hÇu nh kh«ng cã sù thay ®æi cña nã.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: Ph©n tÝch sù biÕn ®éng diÖn tÝch rõng.H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : GV ®a c©u hái, yªu cÇu HS trao ®æi víi b¹n bªn c¹nh ®Ó tr¶ lêi.Çc HS thuéc sè 1, 2: Quan s¸t b¶ng 17.1, h·y nhËn xÐt sù biÕn ®éngtæng diÖn tÝch rõng, rõng tù nhiªn, rõng trång vµ ®é che phñ rõng. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña sù thay ®æi trªn.

1) Sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn sinh vËt:

105

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (Nguyªn nh©n do: Khai th¸c thiÕu hîp lÝ vµ diÖn tÝch rõng trång kh«ng nhiÒu nªn diÖn tÝch rõng vµ tØ lÖ che phñ rõng gi¶m sót. Tõ n¨m 1990 cïng víi çc biÖn ph¸p b¶o vÖ rõng vµ ®Èy amnhj c«ng t¸c trång rõng nªn diÖn tÝch rõng vµ tØ lÖ che phñ rõng ®· t¨ng lªn nhanh chãng).Çc HS thuéc sè 3, 4: §äc SGK môc 1.a, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n h·y:- NhËn xÐt sù thay ®æi cña diÖn tÝch rõng gi¶m.- Mét khu rõng trång vµ mét khu rõng tù nhiªn cã cïng ®é che phñ th× rõng nµo cã s¶n lîng gâ cao h¬n?- H·y nªu ý nghÜa vÒ kinh tÕ, vÒ m«i trêng cña viÖc b¶o vÖ rõng. Cho biÕt nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña rõng?

B íc 2 : Hai HS cïng bµn b¹c trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái.B íc 3 : §¹i diÖn HS tr×nh bµy tríc líp, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ

a) Tµi nguyªn rõng:- Rõng cña níc ta ®ang ®îc phôc håi. N¨m 1983 tæng diÖn tÝch rõng lµ: 7,2 triÖu ha, n¨m 2006 t¨ng lªn thµnh 12,1 triÖu ha. Tuy nhiªn tæng diÖn tÝch rõng vµ tØ lÖ che phñ rõng n¨m 2006 vÉn thÊp h¬n n¨m 1943.- ChÊt lîng rõng bÞ gi¶m sót, diÖn

106

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 sung, GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.ChuyÓn ý: MÆc dï tæng diÖn tÝch rõng ®ang t¨ng lªn nhng chÊt lîng rõng vÉn bÞ suy gi¶m v× diÖn tÝch rõng t¨ng chñ yÕu lµ rõng míi trång vµ cha ®Õn tuæi khai th¸c. Suy gi¶m diÖn tÝch rõng lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn tíi suy gi¶m tÝnh ®a d¹ng sinh häc vµ suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu sù suy

tÝch rõng gi¶m.* ý nghÜa cña viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn rõng:- VÒ kinh tÕ: Cung cÊp gç, dîc phÈm, ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i.- VÒ m«i trêng: Chèng xãi mßn ®Êt, t¨ng lîng níc ngÇm, h¹n chÕ lò lôt, ®iÒu hßa khÝ quyÓn,...* BiÖn ph¸p b¶o vÖ:- §èi víi rõng phßng hé: Cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p b¶o vÖ, nuoi dìng rõng hiÖn cã, trång rõng trªn ®Êt trång, ®åi träc- §èi víi rõng ®Æc dông: B¶o vÖ c¶nh quan, ®a d¹ng vÒ sinh vËt cña çc vên quãc gia vµ çc khu b¶o tån thiªn nhiªn.- §èi víi rõng s¶n xuÊt: §¶m b¶o duy tr× ph¸t triÓn diÖn tÝch vµ chÊt lîng rõng.TriÓn khai luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. Nhµ níc ®· tiÕn hµnh giao quyÒn sö dông ®Êt vµ b¶o vÖ rõng cho ngêi d©n.b) §a d¹ng sinh häc:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

107

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 gi¶m tÝnh ®a d¹ng sinh häc vµ vÊn ®Ò sö dông, b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV nªu kh¸i niÖm ®a d¹ng sinh häc lµ sù phong phó, mu«n h×nh, mu«n vÎ cña çc loµi sinh vËt bao gåm toµn bé çc gen, çc loµi vµ çc hÖ sinh th¸i.GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc)Nhãm 1: Lµm phiÕu häc tËp sè 1.Nhãm 2: Lµm phiÕu häc tËp sè 2.GV gîi ý: Quan s¸t h×nh 17.2 ®Ó nhËn xÐt sù suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc.B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕnB íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)GV ®Æt thªm c©u hái cho çc nhãm:- Dùa vµo b¶n ®å Du lÞch trang 20

2) Sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt:

108

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y kÓ tªn çc vên quèc gia ë níc ta?- KÓ tªn mét sè loµi ®éng vËt ®îc ghi vµo s¸ch ®á ViÖt Nam? (Hæ, bß x¸m, bß tãt, tr©u rõng, sÕu ®Çu ®á, gµ lam mµu tr¾ng,...).- Ngêi d©n ë ®Þa ph¬ng em ®· lµm g× ®Ó c¶i t¹o ®Êt n«ng nghiÖp?Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu t×nh h×nh sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn kh¸c ë níc ta:H×nh thøc: C¶ líp.GV kÎ b¶ng (xem phiÕu häc tËp ë phÇn phô lôc) vµ híng dÉn HS cïng trao ®æi trªn c¬ së c©u hái.- H·y nªu t×nh h×nh sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn níc ë níc ta. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n lµm « nhiÔm

m«i trêng níc. (Do nguån níc th¶i c«ng nghiÖp, níc th¶i sinh ho¹t vµ d lîng ph©n bãn, thuèc trõ s©u trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp)- H·y nªu t×nh h×nh sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn kho¸ng s¶n, tµi nguyªn du lÞch ë níc ta?

3) Sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn kh¸c:(Xem th«ng tin p¶n håi ë phÇn phô lôc)

109

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - T¹i sao ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn

du lÞch sinh th¸i? (Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i sÏ khai th¸c tèt nh÷ng quÇn thÓ m«i trêng sinh th¸i réng lín vµ ®Æc s¾c mµ thiªn nhiªn ®· ban tÆng, thóc ®Èy du lÞch ph¸t triÓn, t¨ng thu nhËp quèc d©n. Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i cßn lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó b¶o vÖ m«i trêng).IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Mét trong nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n nµo lµm cho giíi sinh vËt níc ta cã tÝnh ®a d¹ng cao lµ:A. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa.B. Níc ta n»m trªn ®êng di lu vµ di c cña nhiÒu loµi ®éng thùc vËt.C. §Þa h×nh ®a d¹ng, ph©n hãa phøc t¹p.D. Cã nhiÒu lo¹i ®Êt.C©u 2: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, diÖn tÝch rõng níc ta cã xu híng:A. T¨ng vÒ diÖn tÝch nhng vÉn suy tho¸i vÒ chÊt lîng.B. Gi¶m vÒ diÖn tÝch nhng t¨ng vÒ chÊt lîng.C. Gi¶m c¶ vÒ diÖn tÝch vµ chÊt lîng.D, Kh«ng biÕn ®éng.C©u 3: §Ó ®¶m b¶o vai trß cña rõng ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i trêng, theo quy ho¹ch ph¶i n©ng cao ®é che phñ rõng níc ta lªn:A. 30 - 35% C. 45 - 50%B. 40 - 45% D. 50 - 55%

110

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 4: Vên quèc gia nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi?A. Çt Bµ C. Xu©n ThñyB. Cóc ph¬ng D. Çt TiªnV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Lµm c©u hái 1, 2, 3 SGK.Liªn hÖ thùc tÕ t¸c ®éng cña con ngêi ®Õn sinh vËt ë ®Þa ph¬ng em. Mçi HS ph¶i lµm g× ®èi víi vÊn ®Ò nµy.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp 1:NhiÖm vô: §äc SGK môc 1.a, b¶ng 17.2, kÕt hîp víi hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y hoµn thiÖn s¬ ®å sau vÒ biÓu hiÖn sù suy gi¶m tÝnh ®a d¹ng sinh häc, nguyªn nh©n, biÖn ph¸p b¶o vÖ sinh häc cña níc ta.

Nguyªn nh©n Suy gi¶m ®a d¹ng

sinh häc

BiÖn ph¸p b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häcTh«ng tin ph¶n håi 1:

Nguyªn nh©n- Khai th¸c qu¸ møc lµm thu hÑp diÖn tÝch rõng tù nhiªn vµ lµm nghÌo tÝnh ®a d¹ng cña sinh vËt.- ¤ nhiÔm m«i trêng ®Æc biÖt lµ lµm « nhiÔm nguån níc lµm nguån thñy s¶n níc ta bÞ gi¶m sót râ

Suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc- Giíi sinh vËt níc ta cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao.- Sè lîng loµi thùc vËt vµ ®éng vËt ®ang bÞ suy gi¶m nghiªm träng. Trong sè 1460 loµi thùc vËt, cã 500 loµi bÞ mÊt dÇn (chiÕm 3%)

111

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 rÖt.

BiÖn ph¸p b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc

- X©y dùng hÖ thèng vên Quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn.- Ban hµnh " S¸ch ®á ViÖt Nam"- Quy ®Þnh khai th¸c vÒ gç, ®éng vËt, thñy s¶n.

PhiÕu häc tËp 2: §äc SGK môc 3.b, kÕt hîp víi hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y hoµn thiÖn s¬ ®å sau vÒ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt suy tho¸i víi tµi nguyªn ®Êt, biÖn ph¸p b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt cña níc ta.

HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt

Suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt

BiÖn ph¸p b¶o vÖ tµi nguyªn

®Êt- §èi víi ®Êt vïng ®åi nói.- §èi víi ®Êt n«ng nghiÖp

PhiÕu häc tËp 3:NhiÖm vô: §äc môc 3 SGK, h·y nªu tÝnh sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn n-íc, kho¸ng s¶n vµ tµi nguyªn du lÞch cña níc ta.

Tµi nguyªn T×nh h×nh sö dông Çc biÖn ph¸p b¶o vÖTµi nguyªn nícTµi nguyªn kho¸ng s¶nTµi nguyªn du lÞch

112

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Th«ng tin ph¶n håi 2:

HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt- N¨m 2005, ®Êt sö dông trong n«ng nghÖp cña níc ta chØ cã kho¶ng 9,4 triÖu ha, chiÕm h¬n 28% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn.- B×nh qu©n ®Êt n«ng nghiÖp tÝnh theo ®Çu ngêi lµ 1,2 ha. Kh¶ n¨ng më réng ®Êt n«ng nghiÖp ë ®ång b»ng vµ miÒn nói kh«ng nhiÒu.

Suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt- DiÖn tÝch ®Êt trång, ®åi träc ®· gi¶m m¹nh nhng diÖn tÝch ®Êt ®ai bÞ suy tho¸i vÉn cßn rÊt lín.- C¶ níc cã kho¶ng 9,3 triÖu ha ®Êt bÞ ®e däa sa m¹c hãa (ChiÕm 28% diÖn tÝch ®Êt ®ai)

BiÖn ph¸p b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt

- §èi víi ®Êt vïng ®åi nói.: + ¸p dông tæng thÓ çc biÖn ph¸p thñy lîi, canh t¸c hîp lÝ: Lµm ruéng bËc thang, ®µo hè vÈy ç, trång c©y theo hµng.+ C¶i t¹o ®Êt hoang, ®åi träc: b»ng çc biÖn ph¸p kÕt hîp. B¶o vÖ rõng vµ ®Êt rõng, ng¨n chÆn n¹n du canh, du c.- §èi víi ®Êt n«ng nghiÖp:+ Do diÖn tÝch Ýt, nªn cÇn cã biÖn ph¸p qu¶n lÝ chÆt chÏ vµ cã kÕ ho¹ch më réng diÖn tÝch.+ Th©m canh n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, cÇn canh t¸c sö dông ®Êt hîp lÝ, chèng b¹c mµu, gl©y hãa.+ Bãn ph©n, c¶i t¹o ®Êt thÝch hîp, chèng « nhiÔm ®Êt.

Th«ng tin ph¶n håi 3:

113

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Tµi nguyªn T×nh h×nh sö dông Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ

Tµi nguyªn níc T×nh tr¹ng thõa níc g©y lò lôt vµo mïa ma, thiÕu níc g©y h¹n h¸n vµo mïa kh«.- Møc ®é « nhiÔm m«i tr-êng níc ngµy cµng t¨ng

Sö dông hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm tµi nguyªn níc, ®¶m b¶o c©n b»ng vµ phßng chèng « nhiÔm níc.

Tµi nguyªn kho¸ng s¶n

- Níc ta cã nhiÒu má kho¸ng s¶n, nhng phÇn nhiÒu lµ má nhá, ph©n t¸n nªn khã kh¨n trong qu¶n lÝ khai th¸c.

Qu¶n lÝ chÆt chÏ viÖc khai th¸c. Tr¸nh l·ng phÝ tµi nguyªn vµ lµm « nhiÔm m«i trêng tõ kh©u khai th¸c, vËn chuyÓn tíi chÕ biÕn kho¸ng s¶n.

Tµi nguyªn du lÞch

T×nh trµng « nhiÔm m«i trêng x¶y ra « nhiÔm ®iÓm du lÞch khiÕn c¶nh quan du lÞch bÞ suy tho¸i.

CÇn b¶o tån, t«n t¹o gi¸ trÞ tµi nguyªn du lÞch vµ b¶o vÖ m«i tr-êng du lÞch khái bÞ « nhiÔm, ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i.


Bµi 15: b¶o vÖ m«i trêng vµ phßng chèng thiªn taiI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:

114

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc mét sè vÊn ®Ò chÝnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng níc ta, mÊt c©n b»ng sinh th¸i vµ « nhiÔm m«i trêng (níc, kh«ng khÝ, ®Êt).- N¾m ®îc sù ph©n bè ho¹t ®éng cña mét sè lo¹i thiªn tai chñ yÕu (b·o, ngËp lôt, lò quÐt, h¹n h¸n, ®éng ®Êt) thêng xuyªn g©y t¸c h¹i ®Õn ®êi sèng vµ kinh tÕ ë níc ta. BiÕt çch phßng chèng ®èi víi mçi lo¹i thiªn tai.- HiÓu ®îc néi dung ChiÕn lîc Quèc gia vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i trêng.2. KÜ n¨ng: - T×m hiÓu, quan s¸t thùc tÕ, thu thËp tµi liÖu vÒ m«i trêng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- H×nh ¶nh vÒ suy tho¸i tµi nguyªn, ph¸ hñy c¶nh quan thiªn nhiªn vµ « nhiÔm m«i trêng.- Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Nªu t×nh tr¹ng suy gi¶m tµi nguyªn rõng vµ suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc ë níc ta. Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ rõng vµ b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc.C©u 2: H·y nªu t×nh tr¹ng suy tho¸i tµi nguyªn ®Êt vµ çc biÖn ph¸p b¶o vÖ ®Êt ë vïng ®åi nói vµ vïng ®ång b»ng?

Khëi ®éng: GV cã thÓ:- §a ra çc h×nh ¶nh hoÆc sè liÖu vÒ thiÖt h¹i do çc c¬n b·o trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë níc ta vµ cho çc em nhËn xÐt vÒ hËu qu¶.

115

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H·y nèi t¬ng øng tªn çc c¬n b·o/ n¨m/ vïng chÞu ¶nh hëng lín.

Chanchu 2005 Thanh HãaHagibia 2007 Qu¶ng B×nh - Hµ TÜnhLªkima 2007 Qu¶ng Nam - §µ N½ng

GV: Çc lo¹i h×nh thiªn tai nh b·o, lò lôt, h¹n h¸n, ®éng ®Êt, ch¸y rõng, lµ nh÷ng mèi ®e däa thêng trùc ®èi víi m«i trêng vµ cuéc sèng ngêi d©n ViÖt Nam, v× vËy chóng ta cÇn ph¶i chuÈn bÞ s½n sµng vµ ®èi phã hiÖu qu¶ víi thiªn tai.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng ë níc ta:H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc 2, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y:- Nªu nh÷ng diÔn biÕn bÊt thêng vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu x¶y ra ë níc

ta trong nh÷ng n¨m qua. (Ma, lò lôt x¶y ra víi tÇn suÊt ngµy cµng cao. Ma ®¸ trªn diÖn réng ë miÒn B¾c n¨m 2006, lò lôt nghiªm träng ë T©y Nguyªn n¨m 2007; RÐt ®Ëm, rÐt h¹i kØ lôc ë miÒn B¾c th¸ng 2/2008 lµm HS kh«ng thÓ ®Õn trêng ®Ó häc tËp...)- Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t×nh

1) B¶o vÖ m«i tr êng :- T×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng sinh th¸i m«i trêng lµm gia t¨ng b·o, lò lôt, h¹n h¸n vµ çc hiÖn tîng biÕn ®æi bÊt thêng vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu...- T×nh tr¹ng « nhiÔm m«i trêng:+ ¤ nhiÔm m«i trêng, níc.+ ¤ nhiÔm kh«ng khÝ.+ ¤ nhiÔm ®Êt.- Çc vÊn ®Ò kh¸c nh: khai th¸c, sö dông tiÕt kiÖm tµi nguyªn kho¸ng s¶n, sö dông hîp lÝ çc vïng cöa s«ng ven biÓn ®Ó tr¸nh lµm nghÌo çc hÖ sinh th¸i vµ lµm háng vÎ ®Ñp cña c¶nh quan thiªn nhiªn cã ý nghÜa du lÞch.

116

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 tr¹ng « nhiÔm m«i trêng ë níc ta. Çc nguyªn nh©n g©y « nhiÔm

®Êt. (Do níc th¶i, r¸c th¶i sau ph©n hñy, lîng thuèc trõ s©u, ph©n bãn h÷u c¬ vµ hãa chÊt d thõa trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp).Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ho¹t ®éng cña b·o ë níc ta:H×nh thøc: CÆp.? §äc SGK môc 1, kÕt hîp quan s¸t h×nh 10.3, h·y nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cña b·o ë níc ta theo dµn ý:- Thêi gian ho¹t ®éng cña b·o...........- Mïa b·o..........................................- Sè trËn b·o trung b×nh mçi n¨m......Cho biÕt vïng bê biÓn nµo cña níc ta chÞu ¶nh hëng m¹nh nhÊt cña b·o.V× sao?Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái. Mét HS ®¹i diÖn tr×nh bµy tríc líp, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.? V× sao níc ta chÞu t¸c ®éng m¹nh cña b·o? Nªu çc hËu qu¶ do

2) Mét sè thiªn tai chñ yÕu vµ biÖn ph¸p phßng chèng:a) B·o:* Ho¹t ®éng cña b·o ë ViÖt Nam:- Thêi gian ho¹t ®éng cña b·o tõ th¸ng VI, kÕt thóc vµo th¸ng XI, ®Æc biÖt lµ çc th¸ng IX, X vµ VIII.- Mïa b·o chËm dÇn tõ B¾c vµo Nam.- B·o ho¹t ®éng m¹nh nhÊt ë ven biÓn Trung Bé, Nam Bé Ýt chÞu ¶nh hëng cña b·o.- Trung b×nh mçi n¨m cã 8 trËn b·o.

HËu qu¶ cña b·o:- Ma lín trªn diÖn réng (300 - 400mm), g©y ngËp óng ®ång ruéng, ®êng giao th«ng... Thñy triÒu d©ng cao lµm ngËp mÆn vïng ven biÓn.- Giã m¹nh lµm lËt óp tµu thuyÒn,

117

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b·o g©y ra ë níc ta. (Níc ta chÞu t¸c ®éng m¹nh cña b·o v×: Níc ta gi¸p biÓn §«ng, n»m trong vµnh ®ai néi chÝ truyÕn, nöa cÇu B¾c lµ n¬i ho¹t ®éng cña d¶i héi tô nhiÖt ®íi)Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.Ho¹t ®éng 3: §Ò xuÊt çc biÖn ph¸p phßng chèng b·o:H×nh thøc: CÆp.GV tæ chøc cuéc thi viÕt: " Th«ng b¸o b·o khÈn cÊp vµ c«ng ®iÖn khÈn cña ñy ban phßng chèng b·o Trung ¬ng göi çc ®Þa ph¬ng x¶y ra b·o"Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó viÕt.Mét sè HS ®¹i diÖn tr×nh bµy tríc líp, çc HS kh¸c nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kh¼ng ®Þnh çc biÖn ph¸p phßng chèng thiÖt h¹i do b·o g©y ra.Ho¹t ®éng 4: T×m hiÎu çc thiªn

tµn ph¸ nhµ cöa cÇu cèng, cét ®iÖn cao thÕ,..- ¤ nhiÔm m«i trêng g©y dÞch bÖnh.

* BiÖn ph¸p phßng chèng b·o:- Dù b¸o chÝnh x¸c vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ híng di chuyÓn cña c¬n b·o.- Th«ng b¸o cho tµu thuyÒn ®¸nh ç trë vÒ ®Êt liÒn.- Cñng cè hÖ thèng ®ª kÌ ven biÓn.- S¬ t¸n d©n khi cã b·o m¹nh.- Chèng lò lôt ë ®ång b»ng, chèng xãi mßn lò quÐt ë miÒn nói.

b) NgËp lôt, lò quÐt vµ h¹n h¸n:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

118

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 tai ngËp lôt, lò quÐt vµ h¹n h¸n:H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).Nhãm 1: T×m hiÓu sù ho¹t ®éng cña ngËp lôt.Nhãm 2: T×m hiÓu sù ho¹t ®éng cña lò quÐt.Nhãm 3: T×m hiÓu sù ho¹t ®éng cña h¹n h¸nBíc 2: HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.Bíc 3: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).GV ®Æt c©u hái thªm cho çc nhãm:- V× sao lîng níc thÕu hôt vµo mïa kh« ë miÒn B¾c kh«ng nhiÒu nh ë

miÒn Nam? (Mïa kh« ë miÒn B¾c trïng víi çc th¸ng mïa ®«ng, nhiÖt ®é h¹ thÊp nªn kh¶ n¨ng bèc h¬i níc kh«ng cao. Cuèi mïa ®«nggiã §«ng B¾c ®i qua biÓn

II. ChiÕn l îc quèc gia vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr êng: - Duy tr× çc hÖ sinh th¸i vµ çc qu¸ tr×nh sinh th¸i chñ yÕu, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn ®êi sèng

119

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nªn g©y ma phïn lµm gi¶m møc ®é kh« h¹n. MiÒn Nam mïa kh« nhiÖt ®é cao nªn kh¶ n¨ng bèc h¬i níc lín, giã mËu dÞch kh« l¹i bÞ ch¾n bëi çc cao nguyªn Nam Trung Bé cµng trë nªn kh« h¬n khi ¶nh hëng tíi T©y Nguyªn vµ Nam Bé).Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu chiÕn lîc Quèc gia vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i trêng:H×nh thøc: C¶ líp.Trß ch¬i: X©y dùng ng«i nhµ "ViÖt Nam ph¸t triÓn bÒn v÷ng".Çch ch¬i: B íc 1 : GV yªu cÇu HS ®äc môc 3 SGK ®Ó nhí ®îc çc chiÕn lîc Quèc gia vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr-êng. Gi¶i thÝch ý nghÜa çc chiÕn lîc g¾n víi b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i trêng.B íc 2 : GV tæ chøc HS thµnh 2 ®éi ch¬i, mçi ®éi gåm 4 HS. Çc ®éi lªn b¶ng x©y dùng ng«i nhµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng (Xem mÉu phÇn phô lôc).B íc 3 : §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy

con ngêi.- §¶m b¶o sù giµu cã vÒ vèn gen çc loµi nu«i trång còng nh çc loµi hoang d¹i, cã liªn quan ®Õn lîi Ých l©u dµi cña nh©n d©n ViÖt Nam vµ cña c¶ nh©n lo¹i.- §¶m b¶o sö dông hîp lÝ çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®iÒu khiÓn viÖc sö dông trong giíi h¹n cã thÓ phôc håi ®îc.- §¶m b¶o chÊt lîng m«i trêng phï hîp víi yªu cÇu vÒ ®êi sèng con ng-êi.- PhÊn ®Êu ®¹t tíi tr¹ng th¸i æn ®Þnh d©n sè ë møc c©n b»ng víi kh¶ n¨ng sö dông hîp lÝ çc tµi nguyªn tù nhiªn.- Ng¨n ngõa « nhiÔm m«i trêng, kiÓm so¸t vµ c¶i t¹o m«i trêng.

120

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ý nghÜa cña çc chiÕn lîc.B íc 4 : HS c¶ líp ®¸nh gi¸ ®éi nµo lµm nhanh h¬n, tr×nh bµy tèt h¬n.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: HËu qu¶ cña mÊt rõng ®Çu nguån lµ:A. Xãi mßn ®Êt, gi¶m ®é ph× cho ®Êt.

C. MÊt ®a d¹ng sinh häc.

B. Lò lôt, h¹n h¸n t¨ng. D. TÊt c¶ çc ý trªn.C©u 2: BiÖn ph¸ ®Ó b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc níc ta lµ:A. X©y dùng vµ më réng hÖ thèng vên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªnB. Ban hµnh " S¸ch ®á ViÖt Nam"C. Quy ®Þnh khai th¸c gç, ®éng vËt vµ thñy h¶i s¶n.D. TÊt c¶ çc biÖn ph¸p trªn.C©u 3: §Ó mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, b¶o vÖ tµi nguyªn thñy h¶i s¶n vµ gãp phÇn b¶o vÖ an ninh quèc phßng, ®èi víi ngµnh ®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n cÇn t¨ng cêng.A. §¸nh b¾t xa bê.B. §¸nh b¾t ven bê. C. Sö dông líi m¾t nhá ®Ó ®¸nh b¾t.D. ¸p dông çc h×nh thøc ®¸nh b¾t hiÖn ®¹i.C©u 4: N¬i cã ma b·o diÖn réng nhÊt níc ta lµ:A. §ång b»ng B¾c Bé.B. Ven biÓn Trung Bé.C. Ven biÓn §«ng Nam Bé.D. Ven biÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long.C©u 4: Lò quÐt tËp trung ë:

121

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Vïng nói phÝa B¾c. C. Duyªn h¶i Nam Trung Bé.B. B¾c Trung Bé. D. T©y Nguyªn.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: Lµm c©u hái 1, 2 , 3 SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp 1NhiÖm vô: §äc SGK môc 2, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y hoµn thiÖn b¶ng sau:

Çc thiªn tai NgËp lôt Lò quÐt H¹n h¸nN¬i hay s¶y raThêi gian ho¹t ®éngHËu qu¶Nguyªn nh©nBiÖn ph¸p phßng chèngTh«ng tin ph¶n håi:Çc thiªn tai NgËp lôt Lò quÐt H¹n h¸n

N¬i hay s¶y ra

§ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long

X¶y ra ®ét ngét ë m×ªn nói.

NhiÒu ®Þa ph-¬ng.

Thêi gian ho¹t ®éng

Mïa ma (th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10) riªng duyªn h¶i miÒn Trung tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12.

Th¸ng 6 - 10 ë miÒn B¾c. Th¸ng 10 - 12 ë miÒn Trung.

Mïa kh« (th¸ng 11 - 4)

HËu qu¶ Ph¸ hñy mïa mµng t¾c nghÏn giao th«ng, « nhiÔm m«i

ThiÖt h¹i vÒ mïa mµng vµ tÝnh m¹ng cña d©n c-

MÊt mïa, ch¸y rõng, thiÕu níc cho s¶n xuÊt vµ

122

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 trêng. ... sinh ho¹t...

Nguyªn nh©n

- §Þa h×nh thÊp.- Ma nhiÒu tËp trung theo mïa.- ¶nh hëng cña thñy triÒu

- §Þa h×nh dèc.- Ma nhiÒu, tËp trung theo mïa.- Rõng bÞ chÆt ph¸.

- Ma Ýt.- C©n b»ng Èm nhá h¬n 0.

BiÖn ph¸p phßng chèng

X©y dùng ®ª diÒu, hÖ thèng thñy lîi.

- Trång rõng, qu¶n lÝ vµ sö dông ®Êt ®ai hîp lÝ.- Canh t¸c hiÖu qu¶ trªn ®Êt dèc.- Quy ho¹ch çc ®iÓm d©n c.

- Trång rõng.- X©y dùng hÖ thèng thñy lîi.- Trång c©y chÞu h¹n.

B¶n tin dù b¸o thêi tiÕt ngµy 17.4.2008Trung t©m dù b¸o khÝ hËu thñy v¨n Trung ¬ng cho biÕt håi 16 h

cïng ngµy, vÞ trÝ t©m b·o sè 1 ë vµo kho¶ng 10,9 ®é vÜ B¾c, 115,8 ®é kinh ®«ng, çch ®¶o Song Tö T©y (thuéc quÇn ®¶o Trêng Sa) kho¶ng 180 km vÒ phÝa ®«ng ®«ng nam. Søc giã m¹nh nhÊt ë vïng gÇn t©m b·o m¹nh cÊp 8 (tøc lµ tõ 62 ®Õn 74 km mét giê, giËt trªn cÊp 8.Dù b¸o trong 24 giê tíi, b·o sè 1 di chuyÓn theo híng t©y t©y b¾c, mçi giê ®i ®îc kho¶ng 15 km. §Õn 16 giê h«m nay 16/4, vÞ trÝ t©m b·o ë vµo kho¶ng 11,8 ®é vÜ B¾c, 113,2 ®é Kinh §«ng, trªn vïng biÓn phÝa B¾c quÇn ®¶o Trêng Sa cßn cã kh¶ n¨ng m¹nh thªm. Trong 24 ®Õn 48 giê tíi, b·o di chuyÓn theo híng gi÷a t©y t©y b¾c vµ t©y b¾c, mçi giê ®i ®îc kho¶ng 10- 15 km. §Õn 16 giê ngµy mai 17/4, vÞ trÝ t©m b·o ë

123

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vµo kho¶ng 12,8 ®é VÜ B¾c, 111,6 ®é Kinh §«ng, çch bê biÓn ngoµi kh¬i çc tØnh tõ Qu¶ng Ng·i - Kh¸nh Hßa kho¶ng 240 km vÒ phÝa ®«ng.Do ¶nh hëng cña b·o, khu vùc phÝa ®«ng nam biÓn §«ng (bao gåm c¶ phÇn phÝa b¾c quÇn ®¶o Trêng Sa) cã giã m¹nh cÊp 7, cÊp 8, giËt trªn cÊp 8, biÓn ®éng rÊt m¹nh. Tõ ®ªm 18/4, vïng biÓn ngoµi kh¬i çc tØnh tõ Qu¶ng Ng·i - Kh¸nh Hßa giã sÏ m¹nh dÇn lªn cÊp 7, cÊp 8, giËt trªn cÊp 8, biÓn ®éng rÊt m¹nh.C«ng ®iÖn khÈn cña ban chØ ®¹o phßng chèng lôt b·o Trung ¬ng - ñy ban Quèc gia t×m kiÕm cøu n¹n.Göi ban chØ huy phßng chèng lôt b·o vµ t×m kiÕm cøu n¹n çc tØnh, thµnh phè ven biÓn tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn Cµ Mau. Ban chØ huy phßng chèng lôt b·o çc Bé Quèc phßng, C«ng an, Giao th«ng vËn t¶i, X©y dùng, V¨n hãa - ThÓ thao vµ du lÞch, Bé t lÖnh Bé ®éi biªn phßng vµ tËp ®oµn dÇu khÝ ViÖt Nam. C«ng ®iÖn nªu râ: khu vùc nguy hiÓm trong 24 giê tíi ®îc x¸c ®Þnh râ täa ®é tõ 9 - 10 ®é VÜ B¾c, 110 - 114 ®é Kinh §«ng. Çc bé ngµnh liªn quan vµ ®Þa ph¬ng tiÕp tôc kiÓm ®iÓm vµ th«ng b¸o cho chñ çc ph¬ng tiÖn, tµu thuyÒn ®ang ho¹t ®éng tren biÓn biÕt vÞ trÝ vµ diÔn biÕn cña b·o sè 1 ®Ó chñ ®éng phßng tr¸nh vµ tho¸t ra khái vßng nguy hiÓm, qu¶n lÝ chÆt chÏ viÖc ra kh¬i cña çc tµu thuyÒn, ®Ò phßng b·o chuyÓn híng vµ ®æ bé vµo bê, yªu cÇu çc ®Þa ph¬ng, ®Æc biÖt tõ Kh¸nh Hßa ®Õn Qu¶ng TrÞ rµ so¸t ngay kÕ ho¹ch ®èi phã víi b·o lò, kiÓm tra an toµn hå chøa, ®ª, çc khu vùc bÞ s¹t lë, dù tr÷ l¬ng thùc, thùc phÈm, kÕ ho¹ch s¬ t¸n d©n, ®Ó chñ ®éng phßng chèng khi cÇn thiÕt, duy tr× lùc lîng ph¬ng tiÖn cøu hé, cøu n¹n ®Ó s½n sµng øng cøu khi cã yªu cÇu. C«ng ®iÖn còng yªu cÇu Bé Ngo¹i giao cã c«ng hµm göi çc níc vµ vïng l·nh thæ liªn quan

124

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Ò nghÞ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ng d©n vµ thuyÒn cña níc ta ®îc tró tr¸nh an toµn.

X©y dùng " Ng«i nhµ ViÖt Nam ph¸t triÓn bÒn v÷ng".


¤N TËpI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:

125

Duy tr× çc qu¸ tr×nh sinh th¸i chñ yÕu vµ çc hÖ thèng sèng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn ®êi sèng con ng êi

§¶m b¶o sù giµu cã cña ®Êt, n íc vÒ vèn gen çc loµi nu«i trång còng nh çc loµi hoang d¹i.

§¶m b¶o viÖc sö dông hîp lÝ çc nguån tµi nguyªn tù nhiªn, ®iÒu khiÓn viÖc sö dông trong giíi h¹n cã thÓ håi phôc ® îc.

§¶m b¶o chÊt l îng m«i tr êng phï hîp víi yªu cÇu vÒ ®êi sèng con ng êi.

PhÊn ®Êu ®¹t tíi tr¹ng th¸i æn ®Þnh d©n sè ë møc c©n b»ng víi kh¶ n¨ng sö dông hîp lÝ çc tµi nguyªn tù nhiªn.ChiÕn l îc quèc gia vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr êng

Ph¸t triÓn bÒn v÷ng

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc mét sè vÊn ®Ò chÝnh vÒ ViÖt Nam trªn ®êng ®æi míi vµ héi nhËp.- VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ.- LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ.- Lµ mét ®Êt níc nhiÒu ®åi nói.- Thiªn nhiªn ViÖt Nam chÞu ¶nh hëng s©u s¾c cña biÓn.2. KÜ n¨ng: Ph©n tÝch ®îc çc mèi quan hÖ nh©n qu¶- H×nh thµnh nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.- BiÕt ph©n tÝch lîc ®å, b¶ng sè liÖu.- Liªn hÖ ®îc kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn cuéc sèng.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: VÊn ®Ò chñ yÕu vÒ b¶o vÖ m«i trêng ë níc ta lµ g×? V× sao?C©u 2: H·y cho biÕt thêi gian häat ®éng vµ hËu qu¶ cña b·o ë ViÖt Nam cïng biÖn ph¸p phßng chèng?Bµi míi:§Ò c¬ng «n tËp:Gi¸o viªn ra néi dung «n tËp cho c¶ líp, sau ®ã häc sinh th¶o luËn nhãm, trao ®æi, GV gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña häc sinh.

C©u 1: Bèi c¶nh quèc tÕ nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XX cã ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn c«ng cuéc ®æi míi ë níc ta?C©u 2: H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ níc ta trªn b¶n ®å Çc níc §«ng Nam ¸.C©u 3: Nªu ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ViÖt Nam

126

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 4: V× sao nãi giai ®o¹n TiÒn Cambri lµ giai ®o¹n h×nh thµnh nÒn mãng ban ®Çu cña l·nh thæ ViÖt Nam?C©u 5: Giai ®o¹n TiÒn Cambri ë níc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?C©u 6: Nªu ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n Cæ kiÕn t¹o vµ giai ®o¹n T©n kiÕn t¹o trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña l·nh thæ níc ta?C©u 7: Nªu çc ®Æc ®iÓm chung vÒ ®Þa h×nh ViÖt Nam? H·y nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®Þa h×nh gi÷a hai vïng nói §«ng B¾c vµ T©y B¾c?C©u 8: §ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã nh÷ng ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vµ ®Êt?C©u 9: Nªu ®Æc ®iÓm cña d¶i ®ång b»ng ven biÓn miÒn T.

rung.C©u 10: H·y nªu ¶nh hëng cña BiÓn §«ng ®Õn khÝ hËu, ®Þa h×nh vµ çc hÖ sinh th¸i vïng ven biÓn níc ta?C©u 11: Dùa vµo b¶ng sè liÖu sau: NhiÖt ®é trung b×nh t¹i mét sè ®Þa ®iÓm:

§Þa ®iÓmNhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 1

(0C)

NhiÖt ®é trung b×nh th¸ng VII

(0C)

NhiÖt ®é trung b×nh n¨m (0C)

L¹ng S¬n 13,3 27 21,2Hµ Néi 16,4 28,9 23,5HuÕ 19,7 29,4 25,1§µ N½ng 21,3 29,1 25,7Quy Nh¬n 23 29,7 26,8TP. Hå ChÝ Minh

25,8 27,1 27,1

127

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ B¾c vµo Nam. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.C©u 12: Thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa biÓu hiÖn qua çc thµnh phÇn ®Êt, sinh vËt vµ c¶nh quan thiªn nhiªn nh thÕ nµo?C©u 13: Xem l¹i mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm cña çc bµi häc.

Gi¸o ¸n sè: 18So¹n ngµy th¸ng n¨m 200Gi¶ng ngµy:..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KiÓm tra häc kú 1I/ Môc tiªu: Nh»m ®¸nh gi¸ häc sinh vÒ çc mÆt:- T duy l« gic ®Þa lÝ, biÕt ph©n tÝch tæng hîp çc thµnh phÇn ®Þa lÝ, çc mèi liªn hÖ ®Þa lÝ.- N¾m ®îc mét sè quan hÖ nh©n qu¶, gi÷a tù nhiªn vµ kinh tÕ.- VËn dông ®îc kiÕn thøc bµi häc vµo thùc tiÕn cuéc sèng.- H×nh thµnh ®îc nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.II/ Çc b íc lªn líp :a) æn ®Þnh:................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) Néi dung kiÓm tra:C©u 1: Dùa vµo b¶ng sè liÖu sau: (3 ®iÓm) NhiÖt ®é trung b×nh t¹i mét sè ®Þa ®iÓm:

128


§Þa ®iÓmNhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 1

(0C)

NhiÖt ®é trung b×nh th¸ng VII

(0C)

NhiÖt ®é trung b×nh n¨m (0C)

L¹ng S¬n 13,3 27 21,2Hµ Néi 16,4 28,9 23,5HuÕ 19,7 29,4 25,1§µ N½ng 21,3 29,1 25,7Quy Nh¬n 23 29,7 26,8TP. Hå ChÝ Minh 25,8 27,1 27,1H·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ B¾c vµo Nam. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.C©u 2: (3,5 ®iÓm) §ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã nh÷ng ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vµ ®Êt?C©u 3: (3,5 ®iÓm) Thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa biÓu hiÖn qua çc thµnh phÇn ®Êt, sinh vËt vµ c¶nh quan thiªn nhiªn nh thÕ nµo?

§¸p ¸n vµ thang ®iÓmC©u 1: Cã sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ B¾c vµo Nam ë níc ta, v× cµng gÇn XÝch §¹o th× bÒ mÆt Tr¸i §Êt cµng nhËn ®îc lîng bøc x¹ mÆt trêi lín h¬n do gãc chiÕu cña tia s¸ng mÆt trêi lín vµ kho¶ng thêi gian gi÷a hai lÇn mÆt trêi qua thiªn ®Ønh dµi h¬n. (1 ®iÓm)Ngoµi ra cßn do miÒn B¾c chÞu ¶nh hëng m¹nh cña giã mïa §«ng B¾c. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ë nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 1. (1 ®iÓm)- Sù chªnh lÖch nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 7 gi÷a çc ®Þa ®iÓm kh«ng râ rÖt ë TP. Hå ChÝ Minh, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 7 thÊp h¬n çc ®Þa ®iÓm kh¸c v× ®©y lµ th¸ng cã ma lín ( th¸ng nãng nhÊt ë TP. Hå ChÝ Minh lµ th¸ng 4: 28,90 C. (1 ®iÓm)C©u 2:

129

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 a) Gièng nhau:- §Òu lµ çc ®ång b»ng ch©u thæ réng lín nhÊt níc ta. H×nh thµnh trªn çc vïng sôt lón ë h¹ lu çc con s«ng. (0,25 ®iÓm)- Bê biÓn ph¼ng, cã vÞnh biÓn n«ng, thÒm lôc ®Þa më réng. (0,25 ®iÓm)- §Þa h×nh t¬ng ®èi b»ng ph¼ng thuËn lîi cho viÖc c¬ giíi hãa (0,25 ®iÓm)- §Êt phï sa mµu mì, thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ lóa g¹o. (0,25b) Kh¸c nhau:

§ång b»ng s«ng Hång §ång b»ng s«ng Cöu LongDiÖn tÝch

GÇn 1,5 triÖu ha (15000 km2) GÇn 4 triÖu ha (40000 km2)

§Æc ®iÓm h×nh th¸i(1 ®iÓm)

- H×nh tam gi¸c ®Ønh ViÖt Tr×, hai ®¸y Qu¶ng Yªn vµ Ninh B×nh.- §é cao trung b×nh tõ 1- 4 m so víi mÆt biÓn, ®é dèc trung b×nh nhá h¬n 5%. Híng thÊp dÇn tõ B¾c xuèng Nam vµ tõ T©y sang §«ng. Cã mét sè khu vùc thÊp tròng hoÆc gß ®åi cao h¬n so víi ®Þa h×nh.

- H×nh thang: c¹nh trªn lµ Hµ Tiªn ®Õn Gß DÇu, c¹nh ®¸y tõ Cµ Mau, ®Õn Gß C«ng.- §Þa h×nh t¬ng ®èi b»ng ph¼ng. §é cao tõ 3 - 5 m so víi mÆt biÓn. ThÊp dÇn tõ T©y B¾c sang §«ng Nam, phÇn lín l·nh thæ cã ®Þa h×nh tròng thÊp .

§Æc ®iÓm tù nhiªn(1 ®iÓm)

- Do cã hÖ thèng ®ª nªn h×nh thµnh çc « tròng thÊp h¬n møc níc s«ng ngoµi ®ª chia c¾t ®ång b»ng thµnh çc « khã tho¸t níc.

- NhiÒu vïng tròng réng lín bÞ ngËp óng trong mïa lò: §ång Th¸p Mêi, Tø gi¸c Long Xuyªn, vïng T©y B¾c vµo thêi k× lò

130

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Ven s«ng lµ ®Êt phï sa ®îc båi ®¾p phï sa thêng xuyªn tuy diÖn tÝch kh«ng lín.- §ång b»ng chñ yÕu lµ ®Êt phï sa kh«ng ®îc båi ®¾p th-êng xuyªn.- Vïng trung du cã ®Êt phï sa cæ b¹c mµu.

lín ngËp 4 - 5 m.- VÒ mïa c¹n, níc triÒu lÊn m¹nh lµm 2/3 diÖn tÝch ®Êt ®ång b»ng bÞ nhiÔm mÆn.- Chñ yÕu lµ ®Êt phï sa ®îc båi ®¾p hµng n¨m.- TÝnh chÊt ®Êt phøc t¹p, víi 3 lo¹i ®Êt chÝnh: ®Êt phï sa ngät, ®Êt phÌn, ®Êt mÆn.

ThuËn lîi(0,25 ®iÓm)

Trång lóa cao s¶n, c©y thùc phÈm, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy ( ®ay, cãi), ch¨n nu«i gia sóc nhá (lîn), gia cÇm, nu«i thñy s¶n

Khã kh¨n(0,25 ®iÓm)

§Þa h×nh " « tròng ®ª viÒn" t¹o thµnh çc ruéng bËc cao b¹c mµu vµ çc « tròng ngËp níc trong mïa ma.

- NhiÒu vïng tròng ngËp níc quanh n¨m, nhÊt lµ trong mµu lò.- §Þa h×nh thÊp, níc triÒu lÊn m¹nh lµm 2/3 diÖn tÝch cña ®ång b»ng bÞ nhiÔm mÆn.

C©u 3: Thiªn nhiªn nhiÖt ®íi Èm giã mïa biÓu hiÖn qua çc thµnh phÇn ®Êt, sinh vËt vµ c¶nh quan thiªn nhiªn:a) §Þa h×nh: (0,5 ®iÓm)b) S«ng ngßi: (1 ®iÓm)c) §Êt: (1 ®iÓm)d) Sinh vËt: (1 ®iÓm)

Gi¸o ¸n sè: 19131

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 So¹n ngµy.4 th¸ng. 12 n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

§Þa lÝ d©n cBµi 16: §Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c níc ta

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: -Tr×nh bµy ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña d©n sè vµ ph©n bè d©n c níc ta.- X¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch ®îc nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù gia t¨ng d©n sè vµ hËu qu¶ cña sù gia t¨ng d©n sè , ph©n bè d©n c kh«ng ®Òu.- Tr×nh bµy ®îc nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn d©n sè vµ sö dông hîp lÝ nguån lao ®éng.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch ®îc çc s¬ ®å, lîc ®å, çc b¶ng sè liÖu thèng kª.- Khai th¸c néi dung th«ng tin trong çc s¬ ®å, b¶n ®å ph©n bè d©n c.3. Th¸i ®é:- Cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò d©n sè, ñng hé, tuyªn truyÒn çc chÝnh s¸ch d©n sè cña quèc gia vµ ®Þa ph¬ng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- BiÓu ®å tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh n¨m qua çc thêi k×, biÓu ®å th¸p d©n sè níc ta.- B¶ng sè liÖu 15 níc ®«ng d©n nhÊt thÕ giíi.- B¶n ®å ph©n bè d©n c ViÖt Nam.

132

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Khëi ®éng: GV nãi:- D©n c vµ nguån lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc. Líp 9 çc em ®· häc vÒ ®Þa lÝ d©n c ViÖt Nam. Ai cã thÓ cho biÕt d©n sè vµ ph©n bè d©n c níc ta cã ®Æc ®iÓm g×?2 ®Õn 3 häc sinh tr¶ lêiGV tãm t¾t çc ý chÝnh vµ nãi: §Ó hiÓu râ h¬n çc vÊn ®Ò nµy, chóng ta cïng t×m hiÓu trong bµi häc h«m nay.Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: Chøng minh ViÖt Nam lµ mét níc ®«ng d©n, cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc.H×nh thøc: CÆp.? §äc SGK môc 1, b¶ng sè liÖu 15 níc ®«ng d©n nhÊt thÕ giíi, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y chøng minh:+ ViÖt Nam lµ níc ®«ng d©n.+ Cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc.Qua ®ã ®¸nh gi¸ thuËn lîi, khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ -

1) §«ng d©n, cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc:a) §«ng d©n:- D©n sè: 84.156 ngh×n ngêi (n¨m 2006), ®øng thø 3 §«ng Nam ¸, thø 13 thÕ giíi. §¸nh gi¸: Nguån lao ®éng dåi dµo vµ thÞ trêng tiªu thô réng lín.Khã kh¨n: Ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm,...b) NhiÒu thµnh phÇn d©n téc:Cã 54 d©n téc, d©n téc Kinh

133

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 x· héi?Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi.- Mét HS ®¹i diÖn tr×nh bµy tríc líp, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.Ho¹t ®éng 2: Chøng minh d©n sè níc ta cßn t¨ng nhanh, c¬ cÊu d©n sè trÎ.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia häc sinh thµnh 3 nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc)B íc 2 : HS trong çc nhãm trao ®æi, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn.B íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm:- Ph©n tÝch nguyªn nh©n cña sù gia t¨ng d©n sè? (Do tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi; ChÝnh

chiÕm 86,2%, cßn l¹i lµ çc d©n téc Ýt ngêi. ThuËn lîi: ®a d¹ng vÒ b¶n s¾c v¨n hãa vµ truyÒn thèng d©n téc.Khã kh¨n: Sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ tr×nh ®é vµ møc sèng gi÷a çc d©n téc.2) D©n sè cßn t¨ng nhanh, c¬ cÊu d©n sè trÎ:a) D©n sè cßn t¨ng nhanh:- D©n sè cßn t¨ng nhanh, mçi n¨m t¨ng h¬n 1 triÖu ngêi.- TØ lÖ gia t¨ng d©n sè tù nhiªn gi¶m. VÝ dô gia ®o¹n 1989 - 1999 tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh lµ 1,7% ®Õn giai ®o¹n 2002 - 2005 lµ 1,32%.- HËu qu¶ cña sù gia t¨ng d©n sè:b) C¬ cÊu d©n sè trÎ:Trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm 64%, mçi n¨m t¨ng thªm kho¶ng 1,15 triÖu ngêi. ThuËn lîi: Nguån lao ®éng dåi dµo, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o.Khã kh¨n: s¾p xÕp viÖc lµm.3) Ph©n bè d©n c : - §ång b»ng tËp trung 75% d©n sè. VÝ dô: §ång b»ng s«ngHång mËt

134

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 s¸ch d©n sè; T©m lÝ x· héi; Y tÕ, chÕ ®é dinh dìng,...)- Tr×nh bµy çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph©n bè d©n c, gi¶i thÝch t¹i sao mËt ®é d©n sè ë ®ång b»ng s«ng Hång cao h¬n ®ång b»ng s«ng Cöu Long?- §äc b¶ng 16.3 nhËn xÐt & gi¶i thÝch vÒ sù thay ®æi tØ träng d©n sè gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n?(Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa lµm t¨ng tØ lÖ d©n thµnh thÞ).Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu chiÕn lîc ph¸t triÓn d©n sè vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ tµi nguyªn níc ta.H×nh thøc: c¶ líp.Gv tæ chøc trß ch¬i: "Ai ®óng h¬n"Çch ch¬i: Chia líp thµnh 2 ®éi ch¬i. Mçi ®éi cã 3 HS.Yªu cÇu: HS dïng çc mòi tªn ®Ó g¾n çc ®Æc ®iÓm d©n sè vµ

®é 1225 ngêi/km2; miÒn nói chiÕm 25% d©n sè. Vïng T©y B¾c 69 ng-êi/ km2.+ N«ng th«n chiÕm 73,1% d©n sè, thµnh thÞ chiÕm 26,9% d©n sè.Nguyªn nh©n:+ §iÒu kiÖn tù nhiªn.+ LÞch sö ®Þnh c.+ Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chÝnh s¸ch,....4) ChiÕn l îc ph¸t triÓn d©n sè vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ tµi nguyªn n íc ta: - TiÕp tôc thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p kiÒm chÕ tèc ®é t¨ng d©n sè, ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn çc chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh.- X©y dùng chÝnh s¸ch chuyÓn c phï hîp ®Ó thóc ®Èy sù ph©n bè d©n c lao ®éng gi÷© çc vïng.- X©y dùng quy ho¹ch vµ chÝnh s¸ch thÝch hîp nh»m ®¸p øng xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu d©n sè n«ng th«n vµ thµnh thÞ.- §a xuÊt khÈu lao ®éng thµnh mét ch¬ng tr×nh lín, cã gi¶i ph¸p m¹nh vµ chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó më réng

135

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ph©n bè d©n c víi çc chiÕn lîc ph¸t triÓn d©n sè t¬ng øng. Cã thÓ g¾n 1 ®Æc ®iÓm víi nhiÒu chiÕn lîc vµ ngîc l¹i.Çc HS cßn l¹i ®¸nh gi¸: Nhãm nµo g¾n ®óng vµ nhanh h¬n lµ nhãm ®ã chiÕn th¾ng.GV: D©n c lu«n lµ nguån lùc t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi níc ta., lµm thÕ nµo ®Ó sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc d©n sè kh«ng ph¶i chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña çc cÊp chÝnh quyÒn mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n ViÖt Nam.

thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng. §æi míi m¹nh mÏ ph¬ng thøc ®µo t¹o nguån lao ®éng xuÊt khÈu tay nghÒ cao, cã t¸c phong c«ng nghiÖp.- §Èy m¹nh ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë trung du, miÒn nói. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë n«ng th«n ®Ó khai th¸c tµi nguyªn vµ sö dông tèi ®a nguån lao ®éng cña ®Êt níc.

IV. §¸nh gi¸:1) Tr¾c nghiÖm:C©u 1: ý nµo kh«ng ph¶i lµ khã kh¨n do d©n sè ®«ng g©y ra ë níc ta:A. lùc lîng lao ®éng dåi dµo, thÞ trêng tiªu thô réng lín.B. Trë ng¹i lín cho ph¸t triÓn kinh tÕ.C. ViÖc lµm kh«ng ®¸p øng nhu cÇu.D. Khã kh¨n trong viÖc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi d©n.C©u 2: Ngêi ViÖt ë níc ngoµi tËp trung nhiÒu nhÊt ë:

A. Ch©u MÜ vµ ch©u ¢u C. Nam MÜ, ch©u Phi, Trung Quèc.B. Ch©u MÜ, ch©u ¢u, ¤xtr©ylia D. Trung Quèc, ¤xtr©ylia

C©u 3: Bïng næ d©n sè ë níc ta x¶y ra vµo thêi gian nµo?136

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Suèt thÕ kØ XX C. Gi÷a thÕ kØ XX.B. Nöa ®Çu thÕ kØ XX D. Nöa cuèi thÕ kØ XX.C©u 4: Do kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch hãa d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh nªn møc gia t¨ng d©n sè ë níc ta:A. §· gi¶m nhng cßn chËm. C. Gi¶m rÊt nhanh.B. Gi¶m nhanh nhng cha æn ®Þnh. D. Gi¶m nhanh vµ dÇn dÇn æn

®Þnh.C©u 5: HiÖn nay mçi n¨m d©n sè níc ta t¨ng thªm trung b×nh bao nhiªu ngêi:A. Díi 1 triÖu ngêi. C. H¬n 1 triÖu ngêi.B. 1 triÖu ngêi. D. 1,5 triÖu ngêi.C©u 6: Vïng cã mËt ®é d©n sè cao nhÊt níc ta lµ:A. §ång b»ng s«ng Hång. C. §«ng Nam Bé.B. Duyªn h¶i Nam Trung Bé. D. §ång b»ng s«ng Cöu Long.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:NhiÖm vô: Dùa vµo biÓu ®å gia t¨ng d©n sè, biÓu ®å h×nh 16.1, SGK, h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ d©n sè vµ ph©n tÝch hËu qu¶ cña gia t¨ng d©n sè níc ta.

HiÖn nay, tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh ®ang cã xu h-íng.....................VÝ dô: giai ®o¹n 1989 - 1999 tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh lµ ..................................®Õn giai ®o¹n 2002 - 2005 lµ ........................

HËu qu¶ cña gia t¨ng d©n sè

137

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Tµi nguyªn m«i

trêngPh¸t triÓn kinh tÕ ChÊt lîng cuéc sèng

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp 1:HiÖn nay, tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh ®ang cã xu híng. t¨ng nhanh. VÝ dô: giai ®o¹n 1989 - 1999 tØ lÖ gia t¨ng d©n sè trung b×nh lµ 1,7% .®Õn giai ®o¹n 2002 - 2005 lµ 1,32%. NÕu d©n sè n¨m 2006 lµ 84156 ngh×n ngêi, tØ lÖ gia t¨ng d©n sè lµ 1,32% th× sau 1 n¨m sÏ t¨ng 1,11 triÖu ngêi.

HËu qu¶ cña gia t¨ng d©n sè

Tµi nguyªn m«i

trêng- C¹n kiÖt tµi nguyªn.- ¤ nhiÔm m«i tr-êng.- Khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng,...

Ph¸t triÓn kinh tÕ- Tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ.- Bè trÝ c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu l·nh thæ.- Tiªu dïng vµ tÝch lòy...

ChÊt lîng cuéc sèng- Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp.- DÞch vô y tÕ, v¨n hãa, gi¸o dôc khã ®îc n©ng cao.

PhiÕu häc tËp 2:NhiÖm vô: Dùa vµo b¶ng 16.1. Em h·y nªu ®Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu nhãm tuæi cña níc ta, ph©n tÝch ¶nh hëng cña c¬ cÊu d©n sè ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi? BiÖn ph¸p gi¶i quyÕt?

Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005 c¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi:§é tuæi tõ 0 ®Õn 14: §é tuæi tõ 15 ®Õn 59:

138

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 §é tuæi tõ 60 trë lªn:Mçi n¨m níc ta t¨ng thªm ............................................................................................................lao ®éng

ThuËn lîi Khã kh¨nTh«ng tin ph¶n håi:

Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005 c¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi cã sù thay ®æi râ rÖt:§é tuæi tõ 0 ®Õn 14: gi¶m tõ 33,5% xuèng cßn 27%.§é tuæi tõ 15 ®Õn 59: T¨ng tõ 58,4% lªn 64%.§é tuæi tõ 60 trë lªn: t¨ng tõ 8,1% lªn 9%Mçi n¨m níc ta t¨ng thªm 1,15 triÖu ngêi lao ®éng

ThuËn lîiNguån lao ®éng dåi dµo, n¨ng ®éng s¸ng t¹o.

Khã kh¨nG¸nh nÆng nu«i d¹y, ch¨m sãc trÎ em, søc Ðp vÒ lao ®éng.

PhiÕu häc tËp sè 3:NhiÖm vô: Dùa vµo lîc ®å ph©n bè d©n c h×nh 16.2 vµ kiÕn thøc SGK h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm d©n c níc ta theo dµn ý:D©n c níc ta ph©n bè:................................................................................................................

+ Gi÷a ®ång b»ng vµ Trung du, miÒn nói..................................................................

+ Gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ................................................................................................

§¸nh gi¸:........................................................................................................................................................

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:.......................................................................................................................

Th«ng tin ph¶n håi ho¹t ®éng 3:G¾n ®Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c víi çc chiÕn lîc ph¸t triÓn d©n sè t¬ng øng:

139

§Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c n íc ta

D©n sè cßn t¨ng nhanh, c¬ cÊu d©n sè trÎ

§«ng d©n, cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc

Ph©n bè d©n c ch a hîp lÝ

KiÒm chÕ tèc ®é t¨ng d©n sè

XuÊt khÈu lao

®éng

Ph¸t triÓn c«ng

nghiÖp ë miÒn nói vµ n«ng th«n

ChuyÓn dÞch c¬ çu d©n sè n«ng

th«n vµ thµnh

thÞ

Ph©n bè l¹i d©n c gi÷a çc vïng

ChiÕn l îc ph¸t triÓn d©n sè vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ tµi nguyªn n íc ta



Bµi 17: La o ®éng vµ viÖc lµm I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

140

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Ch÷ng minh ®îc níc ta cã nguån lao ®éng dåi dµo víi truyÒn thèng vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt phong phó, chÊt lîng lao ®éng ®îc n©ng lªn.- Tr×nh bµy ®îc sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë níc ta.- HiÓu ®îc v× sao viÖc lµm ®ang lµ vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi lín, tÇm quan träng cña viÖc sö dông lao ®éng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, vÊn ®Ò vµ híng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch ®îc çc b¶ng sè liÖu thèng kª.- X¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm.3. Th¸i ®é:- QuyÕt t©m häc tËp ®Ó trë thµnh ngêi lao ®éng cã chuyªn m«n nghiÖp vô.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- Çc b¶ng sè liÖu vÒ lao ®éng vµ nguån lao ®éng qua çc n¨m ë níc ta.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Ph©n tÝch t¸c ®éng cña ®Æc ®iÓm d©n sè níc ta ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng?C©u 2: V× sao níc ta ph¶i thùc hiÖn ph©n bè l¹i d©n c cho hîp lÝ? Nªu mét sè ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p ®· thùc hiÖn trong thêi gian võa qua?

Khëi ®éng: GV hái:141

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - D©n sè níc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?2 ®Õn 3 häc sinh tr¶ lêiGV nãi: D©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh ®· t¹o cho níc ta cã nguån lao ®éng dåi dµo. VËy nguån lao ®éng cña níc ta cã nh÷ng mÆt m¹nh vµ h¹n chÕ nµo? Níc ta ®· sö dông nguån lao ®éng nh thÕ nµo? T¹i sao viÖc lµm ®ang lµ vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi lín ë níc ta? §ã lµ nh÷ng c©u hái chóng ta cÇn tr¶ lêi trong bµi häc h«m nay.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ nguån lao ®éng cña níc ta:H×nh thøc: cÆp hoÆc ç nh©n.B íc 1 : HS dùa vµo b¶ng 17.1 SGK §Þa lÝ 12 (b¶ng 22.1) SGK §Þa lÝ 12 n©ng cao, vèn hiÓu biÕt, nªu nh÷ng mÆt m¹nh vµ h¹n chÕ cña nguån lao ®éng cña níc ta.B íc 2 : HS tr×nh bµy, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.§Æc biÖt trong s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp.

1) Nguån lao ®éng:

* MÆt m¹nh:+ Nguån lao ®éng rÊt dåi dµo 42,53 triÖu ngêi, chiÕm 51,2% d©n sè (n¨m 2005).+ Mçi n¨m t¨ng thªm trªn 1 triÖu lao ®éng.+ Ngêi lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt phong phó.+ ChÊt lîng lao ®éng ngµy cµng n©ng lªn.- H¹n chÕ:+ NhiÒu lao ®éng cha qua ®µo

142


Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¬ cÊu lao ®éng H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc theo cÆp.B íc 1 : HS c¨n cø vµo çc b¶ng sè liÖu trong SGK, tr¶ lêi çc c©u hái sau:- C¨n cø vµo b¶ng 17.2 SGK §Þa lÝ 12, nhËn xÐt c¬ cÊu lao ®éng theo khu vùc kinh tÕ.- C¨n cø vµo b¶ng 17.3 SGK §Þa lÝ 12, nhËn xÐt lao ®éng theo thµnh phÇn kinh tÕ.- C¨n cø vµo b¶ng 17.4 SGK §Þa lÝ 12, nhËn xÐt c¬ cÊu lao ®éng theo thµnh thÞ, n«ng th«n cña níc ta.Gîi ý: ë mçi b¶ng, çc em cÇn nhËn xÐt theo hai ý:+ Lo¹i chiÕm tØ träng cao nhÊt, thÊp nhÊt.+ Xu híng thay ®æi tØ träng cña mçi lo¹i.B íc 2 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶. Mçi HS tr×nh bµy vÒ mét lo¹i c¬ cÊu, çc HS kh¸c bæ sung, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

t¹o.+ Lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é cao cßn Ýt.2) C¬ cÊu lao ®éng:a) C¬ cÊu lao ®éng theo ngµnh kinh tÕ:- Lao ®éng trong ngµnh n«ng, l©m, ng nghiÖp chiÕm tØ träng cao nhÊt.- Xu híng gi¶m tØ träng lao ®éng n«ng, l©m, ng nghiÖp; t¨ng tØ träng lao ®éng c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô, nhng cßn chËm.b) C¬ cÊu lao ®éng theo thµnh phÇn kinh tÕ:- PhÇn lín lao ®éng lµm ë khu vùc ngoµi nhµ níc.- TØ träng lao ®éng khu vùc ngoµi Nhµ níc vµ khu vùc Nhµ níc Ýt biÕn ®éng, lao ®éng khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi cã xu híng t¨ng.c) C¬ cÊu lao ®éng theo thµnh thÞ, n«ng th«n- PhÇn lín lao ®éng ë n«ng th«n.- TØ träng lao ®éng n«ng th«n ®ang gi¶m, khu vùc thµnh thÞ t¨ng.

143

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ?Nªu nh÷ng h¹n chÕ trong sö dông lao ®éng ë níc ta?

Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÊn ®Ò viÖc lµm vµ híng gi¶i quyÕt viÖc lµm:H×nh thøc: C¶ líp.? T¹i sao viÖc lµm lµ vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi lín ë níc ta?

(Nguån lao ®éng dåi dµo, mçi n¨m t¨ng thªm h¬n 1 triÖu lao ®éng trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cha ph¸t triÓn, g©y ra nhiÒu hËu qu¶: thÊt nghiÖp, tÖ n¹n x· héi, khã n©ng cao møc sèng...)? §äc SGK môc 3, h·y:- So s¸nh vÊn ®Ò viÖc lµm ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ. T¹i sao cã sù kh¸c nhau ®ã?- §Þa ph¬ng em ®· ®a nh÷ng chÝnh s¸ch g× ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm?Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

* H¹n chÕ:- N¨ng suÊt lao ®éng thÊp.- PhÇn lín lao ®éng cã thu nhËp thÊp.- Ph©n c«ng lao ®éng x· héi cßn chËm chuyÓn biÕn.- Cha sö dông hÕt thêi gian lao ®éng.3) VÊn ®Ò viÖc lµm vµ h íng gi¶i quyÕt viÖc lµm:a) VÊn ®Ò viÖc lµm: - ViÖc lµm lµ mét vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi lín.- N¨m 2005. C¶ níc cã 2,1% lao ®éng thÊt nghiÖp vµ 8,1% lao ®éng thiÕu viÖc lµm ë thµnh thÞ tØ lÖ thÊt nghiÖp cao (5,3%).

- Mçi n¨m níc ta gi¶i quyÕt ®îc gÇn 1 triÖu viÖc lµm míi.b) H íng gi¶i quyÕt viÖc lµm :- Ph©n bè l¹i d©n c vµ nguån lao ®éng.

144

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV chuÈn kiÕn thøc. - Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch d©n sè,

søc kháe sinh s¶n.- Thùc hiÖn ®a d¹ng hãa çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt (NghÒ truyÒn thèng, thñ c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp...), chó ý thÝch ®¸ng ®Õn ho¹t ®éng cña çc ngµnh dÞch vô.- T¨ng cêng hîp t¸c liªn kÕt ®Ó thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, më réng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.- Më réng, ®a d¹ng çc laäi h×nh ®µo t¹o çc cÊp, çc ngµnh nghÒ, n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò lao ®éng ®Ó hä cã thÓ tù t¹o nh÷ng c«ng viÖc hoÆc tham gia vµo çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt dÔ dµng, thuËn lîi h¬n.- §Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng.

IV. §¸nh gi¸:1. Tr¾c nghiÖm:C©u 1: ý nµo kh«ng ph¶i lµ mÆt m¹nh cña ngêi lao ®éng níc ta?A. Ngêi lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, cã nhiÒu kinh nghiÖm s¶n xuÊt.B. ChÊt lîng lao ®éng ngµy cµng ®îc n©ng cao.C. Lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao cßn Ýt so víi yªu cÇu.D. Sè lao ®éng cã chuyªn m«n kü thuËt ngµy cµng t¨ng.* C¨n cø vµo b¶ng 17.2 SGK §Þa lÝ 12 chän ý ®óng trong çc c©u sau:

145

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 2: C¬ cÊu lao ®éng cã viÖc lµm ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña n-íc ta ®ang thay ®æi theo híng nµo?A. Gi¶m tØ träng lao ®éng ë khu vùc III, t¨ng tØ träng lao ®éng ë khu vùc I vµ II.B. Gi¶m tØ träng ë khu vùc II, t¨ng tØ träng lao ®éng khu vùc I vµ III.C. Gi¶m tØ träng ë khu vùc I, t¨ng tØ träng lao ®éng khu vùc II vµ III.D. Gi¶m tØ träng lao ®éng cña khu vùc I vµ II, t¨ng tØ träng lao ®éng khu vùc III .C©u 3: Sù ph©n c«ng lao ®éng theo ngµnh ë níc ta:A. Cßn chËm chuyÓn biÕn C. Thay ®æi rÊt nhanh.B. Thay ®æi kh¸ nhanh. D. Thay ®æi nhanh chËm tïy giai

®o¹n.* C¨n cø vµo b¶ng 17.3 SGK §Þa lÝ 12 chän ý ®óng trong çc c©u sau:C©u 4: Khu vùc sö dông nhiÒu lao ®éng nhÊt níc ta lµ:A. Kinh tÕ Nhµ níc. C. Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi.B. Kinh tÕ ngoµi Nhµ níc. D. c¶ 2 ý A vµ B.C©u 5: Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005, tØ träng lao ®éng cña thµnh phÇn kinh tÕ nµo liªn tôc t¨ng?A. Khu vùc Nhµ níc. C. Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi.B. Khu vùc ngoµi Nhµ níc. D. Khu vùc Nhµ níc vµ ngoµi Nhµ n-

íc.C©u 6: Mçi n¨m níc ta ®· t¹o kho¶ng 1 triÖu viÖc lµm míi lµ nhê:A. Sù ®a d¹ng hãa çc thµnh phÇn kinh tÕ, çc ngµnh s¶n xuÊt, dÞch vô.B. Ngêi n«ng d©n tÝch cùc t×m kiÕm viÖc lµm khi nhµn rçi.C. Nhµ níc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng.D. Sù ph¸t triÓn quy m« cña çc ®« thÞ.

146

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 7: Tû lÖ thêi gian lao ®éng ®îc sö dông ngµy cµng t¨ng ë n«ng th«n do nguyªn nh©n nµo?A. NhiÒu ngêi ra thµnh phè kiÕm viÖc lµm.B. §a d¹ng hãa c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n.C. Gi¶m tØ lÖ sinh.D. Më réng diÖn tÝch ®Êt trång trät.C©u 8: HiÖn nay níc ta mçi n¨m t¨ng thªm bao nhiªu lao ®éng?A. GÇn 1 triÖu lao ®éng. C. GÇn 1,5 triÖu lao ®éng.B. H¬n 1 triÖu lao ®éng. D. H¬n 1,5 triÖu lao ®éng.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Dùa vµo b¶ng 17.3 SGK §Þa lÝ 12:a) VÏ biÓu ®å thÝch hîp thÓ hiÖn c¬ cÊu lao ®éng cã viÖc lµm ph©n theo khu vùc kinh tÕ giai ®o¹n 2000- 2005.b) Tõ biÓu ®å ®· vÏ, nªu nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch.Lµm c©u hái 1, 2 trong SGK.

...................................................................................................................

....................


Bµi 18: §« thÞ hãa I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

147

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®îc mét sè ®Æc ®iÓm cña ®« thÞ hãa ë n-íc ta.- Ph©n tÝch ®îc ¶nh hëng qua l¹i gi÷a ®« thÞ hãa vµ ph¸t triÓn kinhh tÕ- x· héi.- HiÓu ®îc sù ph©n bè m¹ng líi ®« thÞ ë níc ta.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch, so s¸nh sù ph©n bè çc ®« thÞ gi÷a çc vïng trªn b¶n ®å, Atlat.- NhËn xÐt b¶ng sè liÖu vÒ ph©n bè ®« thÞ.- Ph©n tÝch biÓu ®å. II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å D©n c ViÖt Nam, Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶ng sè liÖu vÒ ph©n bè ®« thÞ ë çc vïng cña níc ta.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Ph©n tÝch nh÷ng thÕ m¹nh vµ mÆt h¹n chÕ cña nguån lao ®éng níc ta?C©u 2: H·y nªu mét sè chuyÓn biÕn vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë níc ta hiÖn nay?

Khëi ®éng: GV hái:- ë líp 10, çc em ®· ®îc häc vÒ ®« thÞ hãa. VËy ®« thÞ hãa lµ g×?- 1- 2 HS tr¶ lêi, GV tãm t¾t vµ ghi b¶ng vÒ çc ®Æc ®iÓm cña ®« thÞ hãa.GV nãi: §« thÞ hãa lµ qu¸ tr×nh t¨ng nhanh sè d©n thµnh thÞ, sù tËp trung d©n c vµo çc ®« thÞ lín vµ phæ biÕn lèi sèng thµnh thÞ. §ã lµ

148

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 çc ®Æc ®iÓm chung cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa. VËy ®« thÞ hãa ë níc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? §« thÞ hãa cã ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi? §Ó tr¶ lêi ®îc c©u hái nµy, chóng ta cïng t×m hiÓu bµi häc h«m nay. §« thÞ hãa.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm ®« thÞ hãa ë níc taH×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : Çc nhãm t×m vµ th¶o luËn theo çc nhiÖm vô GV ®Ò ra. Cô thÓ:- Çc nhãm cã sè lÎ:+ Dùa vµo SGK, vèn hiÓu biÕt chøng minh r»ng níc ta cã qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa diÔn ra chËm ch¹p, tr×nh ®é ®« thÞ hãa thÊp?+ Dùa vµo h×nh 16.2 SGK §Þa lÝ 12 HoÆc b¶n ®å D©n c trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè çc ®« thÞ ë níc ta.Çc nhãm sè ch½n:+ Dùa vµo b¶ng 18.1 SGK §Þa lÝ 12, nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ trong giai ®o¹n 1990- 2005.+ Dùa vµo b¶ng 18.2 SGK §Þa lÝ

I/ §Æc ®iÓm:

a) Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa diÔn ra chËm ch¹p, tr×nh ®é d« thÞ hãa thÊp:- Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa chËm:+ ThÕ kØ thø 3 tríc c«ng nguyªn ®· cã ®« thÞ ®Çu tiªn (Cæ Loa).+ N¨m 2005, tØ lÖ d©n ®« thÞ míi lµ 26,9%.- Tr×nh ®é ®« thÞ hãa thÊp:+ TØ lÖ d©n ®« thÞ thÊp.+ C¬ së h¹ tÇng cña çc ®« thÞ ë møc ®é thÊp so víi khu vùc vµ thÕ giíi.b) TØ lÖ d©n thµnh thÞ t¨ng:

149

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 12, nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè ®« thÞ vµ sè d©n ®« thÞ gi÷a çc vïng trong níc.B íc 2 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶, chØ b¶n ®å çc vïng cã nhiÒu ®« thÞ, vïng cã sè d©n ®« thÞ ®«ng nhÊt, thÊp nhÊt, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.Thø tù tr×nh bµy:(1). Chøng minh qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa chËm, tr×nh ®é ®« thÞ hãa thÊp.(2). NhËn xÐt sù thay ®æi sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ.(3). NhËn xÐt sù ph©n bè ®« thÞ vµ sè d©n ®« thÞ gi÷a çc vïng (nhãm nhËn xÐt b¶n ®å d©n c tr×nh bµy tríc, nhãm nhËn xÐt b¶ng sè liÖu tr×nh bµy sau).Vïng cã nhiÒu ®« thÞ nhÊt (Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé) gÊp h¬n 3 lÇn vïng cã Ýt ®« thÞ nhÊt (Duyªn h¶i Nam Trung Bé).- §«ng Nam Bé cã sè d©n/ ®« thÞ cao nhÊt, sè d©n/ ®« thÞ thÊp nhÊt lµ Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ m¹ng líi

c) Ph©n bè ®« thÞ kh«ng ®Òu gi÷a çc vïng:

- Sè thµnh phè lín cßn qu¸ Ýt so víi sè lîng ®« thÞ.

2) M¹ng l íi ®« thÞ : - M¹ng líi ®« thÞ ®îc ph©n thµnh 6 lo¹i.- N¨m 2007: cã 5 thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng, 2 ®« thÞ ®Æc

150

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®« thÞ ë níc ta:H×nh thøc: C¶ líp.? Dùa vµo çc tiªu chÝ c¬ b¶n nµo ®Ó ph©n chia çc ®« thÞ níc ta thµnh 6 lo¹i?(Çc tiªu chÝ: Sè d©n, chøc n¨ng, mËt ®é d©n sè, tØ lÖ d©n tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp).? Dùa vµo SGK, nªu çc lo¹i ®« thÞ ë níc ta?? X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å 5 thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng, 2 ®« thÞ ®Æc biÖt.( Häc sinh x¸c ®Þnh trªn h×nh 16.2 SGK §Þa lÝ 12 hoÆc b¶n ®å D©n c trong Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam sau ®ã lªn chØ b¶n ®å D©n c ViÖt Nam treo têng).- Thµnh phè n¬i chóng ta ®ang sèng thuéc ®« thÞ lo¹i nµo? (NÕu HS ®ang ë ®« thÞ).Ho¹t ®éng 3: Th¶o luËn vÒ ¶nh h-ëng tÝch cùc cña ®« thÞ hãa ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi:H×nh thøc: CÆp hoÆc nhãm.Bíc 1:

biÖt.

3) ¶ nh h ëng cña ®« thÞ hãa ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi: - TÝch cùc:+ T¸c ®éng m¹nh ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.+ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Þa ph-¬ng, çc vïng.+ T¹o ®éng lùc cho sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.+ T¹o ra nhiÒu viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng.b) Tiªu cùc:

151

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - HS th¶o luËn vÒ nh÷ng ¶nh hëng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña ®« thÞ hãa ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.- Liªn hÖ thùc tÕ ®Þa ph¬ng.Bíc 2:HS tr×nh bµy kÕt qu¶, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.- N¨m 2005, khu vùc ®« thÞ ®ãng gãp 70,4% GDP c¶ níc, 84% GDP c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, 87% GDP dÞch vô, 80% ng©n s¸ch nhµ níc.- Çc ®« thÞ lµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa lín, lµ n¬i sö dông ®«ng ®¶o lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt, cã c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i, cã søc hót ®èi víi ®Çu t trong vµ ngoµi níc.

+ ¤ nhiÔm m«i trêng.+ An ninh trËt tù x· héi....

IV. §¸nh gi¸:1) Tr¾c nghiÖm:C©u 1: Tõ sau Çch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn n¨m 1954 qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta cã ®Æc ®iÓm g×?A. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa diÔn ra nhanh chãng.B. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa diÔn ra chËm, çc ®« thÞ Ýt thay ®æi.C. Quy m« çc ®« thÞ ph¸t triÓn nhanh.D. §« thÞ hãa n«ng th«n ph¸t triÓn m¹nh.

152

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 2: Tõ n¨m 1965 ®Õn n¨m 1972, ë miÒn B¾c qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa bÞ dõng l¹i do nguyªn nh©n nµo?A. Çc ®« thÞ bÞ chiÕn tranh ph¸ ho¹i.B. MiÒn B¾c dån søc cho miÒn Nam chèng MÜ.C. Çc ®« thÞ ®· ph¸t triÓn ë møc cao.D. §Èy m¹nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o ®ñ l¬ng thùc cho ng-êi d©n.C©u 3: Tõ n¨m 1975 ®Õn nay, qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta cã ®Æc ®iÓm g×?A. §« thÞ hãa t¬ng ®èi chËm nhng vÉn ch¾c.B. §« thÞ hãa diÔn ra nhanh, ®Æc biÖt lµ çc ®« thÞ lín.C. §« thÞ hãa diÔn ra kh¸ m¹nh, quy m« çc ®« thÞ ®îc më réng.D. Ph¸t triÓn çc ®« thÞ cã quy m« lín.C©u 4: N¨m thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng lµ:A. Hµ Néi, H¶i Phßng, HuÕ, Nha Trang, CÇn Th¬.B. Hµ Néi, H¶i phßng, TP Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, CÇn Th¬.C. H¶i Phßng, HuÕ, §µ N½ng, Nha Trang, Vòng Tµu.D. Nam §Þnh, Vinh, HuÕ, Vòng Tµu, CÇn Th¬.C©u 5: H¹n chÕ cña çc ®« thÞ ë níc ta lµ:A. C¬ së h¹ tµng cßn ë møc ®é thÊp so víi çc níc trong khu vùc vµ thÕ giíi.B. PhÇn lín çc ®« thÞ cã quy m« nhá.C. TØ lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp trong çc ®« thÞ cßn cao.D. TØ lÖ d©n sè ®« thÞ cßn thÊp so víi çc níc trong khu vùc.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Lµm bµi tËp 3 trong SGK vµo vë...............................................................................................................................................

153



Bµi 19: Thùc hµnh: VÏ biÓu ®å vµ ph©n tÝch sù ph©n hãa vÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi gi÷a çc vïng

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - NhËn xÐt vµ hiÓu ®îc sù ph©n hãa vÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi gi÷a çc vïng.- BiÕt ®îc mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi gi÷a çc vïng.2. KÜ n¨ng: - VÏ biÓu ®å vµ ph©n tÝch b¶ng sè liÖu.- So s¸nh vµ nhËn xÐt møc thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi gi÷a çc vïng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶ng sè liÖu vÒ thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi cña çc vïng n-íc ta.- Çc dông cô ®Ó vÏ (Com pa, thíc kÎ, bót ch×,....)III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: 154

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®« thÞ hãa ë níc ta.C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.

Khëi ®éng: GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinhBµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi thùc hµnhH×nh thøc: C¶ líp.- GV yªu cÇu HS ®äc néi dung bµi thùc hµnh, sau ®ã nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh.GV nãi: Nh vËy bµi thùc hµnh cã 2 yªu cÇu:+ Mét lµ: Chän vµ vÏ biÓu ®å thÓ hiÖn thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi çc vïng níc ta, n¨m 2004.+ Hai lµ: Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu ®Ó rót ra nhËn xÐt møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/ th¸ng gi÷a çc vïng qua çc n¨m 1999, 2002, 2004.Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh lo¹i biÓu ®å thÝch hîp yªu cÇu cña bµi thùc hµnh vµ vÏ biÓu ®å.

155

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: Ç nh©n.B íc 1 : - GV gäi 1 HS ®äc yªu cÇu cña bµi tËp 1 (VÏ biÓu ®å thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/th¸ng gi÷a çc vïng cña níc ta, n¨m 2004).- GV nãi: B¶ng sè liÖu cã 3 n¨m, nhng bµi tËp chØ yªu cÇu vÏ mét n¨m 2004.? Lo¹i biÓu ®å nµo lµ thÝch hîp nhÊt víi sè liÖu vµ bµi tËp?- 1- 2 HS tr¶ lêi (BiÓu ®å cét, mçi vïng mét cét)GV: Chóng ta ®· x¸c ®Þnh ®îc lo¹i biÓu ®å cÇn vÏ, b©y giê mçi em sÏ vÏ nhanh biÓu ®å vµo vë. Cè g¾ng trong 10 phót ph¶i vÏ song biÓu ®å, sau ®ã chóng ta sÏ ph©n tÝch b¶ng sè liÖu.- GV yªu cÇu 1- 2 HS lªn vÏ biÓu ®å ë trªn b¶ng.B íc 2 : HS vÏ biÓu ®å vµo vë.B íc 3 : c¶ líp cïng quan s¸t biÓu ®å ®· vÏ ë trªn b¶ng, nhËn xÐt, chØnh söa nh÷ng chç cha chÝnh x¸c, cha ®Ñp, mçi ç nh©n HS tù nhËn xÐt, chØnh söa biÓu ®å mµ ®· vÏ.Ho¹t ®éng 3: Ph©n tÝch b¶ng sè

* KÕt luËn: + Møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/ th¸ng cña çc vïng ®Òu t¨ng (trõ T©y Nguyªn cã sù biÕn ®éng theo chiÒu híng gi¶m vµo giai ®o¹n 1999- 2002. Tèc ®é t¨ng kh«ng ®Òu (dÉn chøng)+ Møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/ th¸ng gi÷a çc vïng lu«n cã

156

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 liÖuH×nh thøc: cÆp.B íc 1 : - Çc cÆp HS lµm bµi tËp 2 (so s¸nh, nhËn xÐt møc thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi/th¸ng gi÷a çc vïng qua çc n¨m).- Gîi ý:+ So s¸nh çc chØ sè theo hµng ngang ®Ó biÕt sù thay ®æi møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi/th¸ng cña tõng vïng qua çc n¨m, cÇn tÝnh tèc ®é t¨ng ®Ó biÕt sù kh¸c nhau vÒ tèc ®é t¨ng.+ So s¸nh çc chØ sè theo hµng däc ®Ó t×m sù kh¸c nhau vÒ møc thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi/ th¸ng gi÷a çc vïng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt chªnh nhau bao nhiªu lÇn.+ T×m nguyªn nh©n sù chªnh lÖch vÒ møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/ th¸ng gi÷a çc vïng.B íc 2 : - HS trinh bµy kÕt qu¶, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

sù chªnh lÖch (dÉn chøng).+ Nguyªn nh©n chªnh lÖch: Do çc vïng cã sù kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sè d©n.

IV. §¸nh gi¸:157

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C¨n cø vµo b¶ng 19 SGK §Þa lÝ 12, chän çc ý ®óng trong çc c©u sau:C©u 1: N¨m 1999 nh÷ng vïng nµo cã thu nhËp b×nh qu©n cao h¬n thu nhËp b×nh qu©n cña c¶ níc?A. Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn.B. B¾c Trung Bé, Duyªn h¶i Nam Trung Bé.C. T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Cöu Long.D. Duyªn h¶i Nam Trung Bé, §ång b»ng s«ng Hång.C©u 2: Thø tù tõ cao xuèng thÊp cña ba vïng cã thu nhËp b×nh qu©n cao nhÊt cña n¨m 1999 lµ:A. §ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé.B. §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn. C. T©y nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé. D. §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Cöu Long.C©u 3: Vïng lu«n cã vÞ trÝ sè 1 vÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi lµ:A. §ång b»ng s«ng Hång C. §«ng Nam Bé.B. §ång b»ng s«ng Cöu Long D. Duyªn h¶i Nam Trung Bé.C©u 4: Tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2004 , vïng nµo cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi gi¶m sau ®ã l¹i t¨ng?A. §«ng B¾c C. T©y Nguyªn.B. T©y B¾c D. §ång b»ng s«ng Cöu Long.C©u 5: Tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2004, vïng nµo cã tèc ®é t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cao nhÊt?A. §«ng B¾c C. Duyªn h¶i Nam Trung Bé.B. §ång b»ng s«ng Hång D. §«ng Nam Bé.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Hoµn thiÖn biÓu ®å nÕu vÏ cha song.

158



Bµi 20: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (CNH, H§H).- Tr×nh bµy ®îc çc thay ®æi trong c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¬ cÊu l·nh thæ kinh tÕ níc ta trong thêi k× §æi míi.2. KÜ n¨ng: - BiÕt ph©n tÝch çc biÓu ®å vµ çc b¶ng sè liÖu vÒ c¬ cÊu kinh tÕ.- RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ biÓu ®å (C¬ cÊu kinh tÕ).3. Th¸i ®é: ThÊy ®îc sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta theo híng tÝch cùcII. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :

159

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Phãng to biÓu ®å C¬ cÊu GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ ë níc ta, giai ®o¹n 1990- 2005 (h×nh 20.1 - SGK §Þa lÝ 12)- Phãng to b¶ng sè liÖu: C¬ cÊu GDP ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ (b¶ng 20.2 - SGK §Þa lÝ 12)- B¶n ®å hµnh chÝnh ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña häc sinh ®Ó chÊm.

Khëi ®éng: GV ®Æt c©u hái: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta cã sù chuyÓn biÕn ra sao? Sù chuyÓn biÕn ®ã ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng lÜnh vùc nµo? Sau khi HS tr¶ lêi GV dÉn d¾t t×m hiÓu néi dung cña bµi.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ.H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc cÆp.B íc 1 : - HS dùa vµo h×nh 20.1 (SGK §Þa lÝ 12)- BiÓu ®å C¬ cÊu GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ ë níc ta giai ®o¹n 1990 - 2005: Ph©n tÝch sù chuyÓn

1) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ:- C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ níc ta ®ang cã sù chuyÓn dÞch theo híng tiÕn bé, tuy cßn chËm:+ Gi¶m tØ träng khu vùc 1.+T¨ng tØ träng khu vùc II.+ TØ träng khu vùc III cha æn ®Þnh .

160

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 dÞch GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ.- HS dùa vµo b¶ng 20.1 (SGK §Þa lÝ 12)- C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. H·y cho biÕt xu híng chuyÓn dÞch trong tõng ngµnh kinh tÕ.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo thµnh phÇn kinh tÕ:H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc líp.B íc 1 : HS dùa vµo b¶ng 20.2 (SGK §Þa lÝ 12) NhËn xÐt sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP gi÷a çc thµnh phÇn kinh tÕ.+ Cho biÕt chuyÓn dÞch ®ã cã ý nghÜa g×?B íc 2 : HS tr×nh bµy, GV nhËn xÐt vµ chuÈn kiÕn thøc.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu chuyÓn dÞch c¬ cÊu l·nh thæ kinh tÕH×nh thøc: nhãm.

- Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÓ hiÖn kh¸ râ trong néi bé tõng ngµnh:+ Khu vùc I: Gi¶m tØ träng nghµnh trång trät, t¨ng tØ träng ngµnh ch¨n nu«i.+ Khu vùc II; T¨ng tØ träng nhãm ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, gi¶m tØ träng nhãm ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c.+ Khu vùc III: kÕt cÊu h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ cã nh÷ng bíc tiÕn t¨ng trëng kh¸.2) VÒ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ:- Khu vùc kinh tÐ Nhµ níc gi¶m tØ träng nhng vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o.- TØ träng cña kinh tÕ t nh©n ngµy cµng t¨ng.- Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¨ng nhanh, ®Æc biÖt tõ khi níc ta ra nhËp WTO.

3) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu l·nh thæ kinh tÕ- N«ng nghiÖp: H×nh thµnh çc vïng chuyªn canh c©y l¬ng thùc,

161

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 1 :GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cô thÓ cho çc nhãmÇc nhãm dùa vµo SGK, nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo l·nh thæ.B íc 2 : §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, çc nhãm kh¸c bæ sung, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

thùc phÈm, c©y c«ng nghiÖp.- C«ng nghiÖp: h×nh thµnh çc khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt cã quy m« lín.- Sù ph©n hãa s¶n xuÊt gi÷a çc vïng:+ §«ng Nam Bé: ph¸t triÓn c«ng nghiÖp m¹nh nhÊt...+ §ång b»ng s«ng Cöu Long: Vïng träng ®iÓm s¶n xuÊt l¬ng thùc, thùc phÈm.- C¶ níc ®· h×nh thµnh 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm:+ Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c.+ Vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung.Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam

IV. §¸nh gi¸:C©u 1: N¨m 2005, níc ta cã tèc ®é t¨ng GDPA. ®øng ®Çu khu vùc §«ng Nam ¸ C. ®øng thø hai ë §«ng Nam ¸.B. ®øng ®Çu ch©u ¸ D. ®øng thø 2 ch©u ¸.C©u 2: Tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña níc ta lµ:A. RÊt nhanh, ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt níc.B. Nhanh, nhng vÉn xha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt níc.C. Cßn chËm, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc.D. Cßn chËm, nhng còng ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc.

162

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 3: ý nµo sau ®©y cha chÝnh x¸c? C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ trong GDP cña níc ta ®ang cã sù chuyÓn dÞch theo híng:A. Gi¶m tØ träng cña khu vùc I ( n«ng - l©m - thñy s¶n)B. T¨ng tØ träng cña khu vùc II ( c«ng nghiÖp vµ x©y dùng)C. T¨ng tØ träng cña khu vùc III ( dÞch vô)D. TØ träng cña khu vùc III kh¸ cao nhng cha æn ®Þnh.C©u 4: Trong c«ng nghiÖp, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lµ:A. t¨ng tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, gi¶m tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c.B. gi¶m tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, t¨ng tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c.C. C©n b»ng tØ träng gi÷a c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c«ng nghiÖp khai th¸c.D. ®a d¹ng hãa çc s¶n phÈm c«ng nghiÖp.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:HS vÒ nhµ lµm bµi tËp sè 2 trong SGK.................................................................................................................................................


Bµi 21: §Æc ®iÓm nÒn n«ng nghiÖp níc ta. I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

163

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - BiÕt ®îc nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi níc ta.- BiÕt ®îc ®Æc ®iÓm cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi níc ta ®ang chuyÓn dÞch tõ n«ng nghiÖp cæ truyÒn sang n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt hµng hãa quy m« lín.- BiÕt dîc xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ë níc ta.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch lîc ®å h×nh 21.1 SGK §Þa lÝ 12.- Ph©n tÝch çc b¶ng sè liÖu cã trong bµi häc.3. Th¸i ®é: Cã ý thøc khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn n«ng nghiÖp mét çch hîp lÝ.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« kinh tÕ ViÖt Nam.- Mét sè h×nh ¶nh vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tiªu biÓu (cã tÝnh chÊt ®Ó minh häa cho néi dung cña bµi)III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ cña níc ta.

Khëi ®éng: H·y ®iÒn ®óng tªn çc ®Þa ph¬ng víi çc s¶n phÈm ®Æc trng t¬ng øng:1. Nh·n lång...........2. Bëi n¨m roi.......3. Cam canh............4. S÷a t¬i Méc ch©u.....5. Bëi Phóc Tr¹ch........

164

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 6. ChÌ Shan tuyÕt..........GV giíi thiÖu çc ®Æc trng nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi vµ giíi thiÖu bµi häc.* Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ sù ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn níc ta ®Õn sù ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc cÆp.B íc 1 : HS dùa vµo kiÕn thøc ®· häc vµ kiÕn thøc trong SGK cho biÕt ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn níc ta cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ®èi víi viÖc ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi?B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu thùc tr¹ng khai th¸c nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.

1) NÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi:a) §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn cho phÐp n íc ta ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi:- ThuËn lîi: + KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa cã sù ph©n hãa râ rÖt, cho phÐp:§a d¹ng hãa çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp...¸p dông çc biÖn ph¸p th©m canh, t¨ng vô, chuyÓn dÞch c¬ cÊu mïa vô,...+ §Þa h×nh vµ ®Êt trång cho phÐp ¸p dông çc hÖ thèng canh t¸c kh¸c nhau gi÷a çc vïng.- Khã kh¨n:+ Thiªn tai, s©u bÖnh, dÞch bÖnh...b) N íc ta ®ang khai th¸c ngµy cµng cã hiÖu qu¶ ®Æc ®iÓm cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi:

165

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : ? Chóng ta ®· lµm g× ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi?B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc+ GV nhÊn m¹nh: - C«ng nghÖ lµ c¬ së ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu çc ®Æ ®iÓm c¬ b¶n cña nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn n«ng nghiÖp hµng hãaH×nh thøc: nhãm.B íc 1 : GV giao nhãm vµ giao viÖc cô thÓ.+ Çc nhãm cã sè ch½n t×m hiÓu çc ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn.+ Çc nhãm cã sè lÎ t×m hiÓu çc ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa.+ Sau ®ã ®iÒn çc néi dung vµo phiÕu häc tËp sè 1.B íc 2 : GV gäi ®¹i diÖn çc nhãm HS tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn vµ chuÈn kiÕn thøc. Trªn c¬ së th«ng

- Çc tËp ®oµn c©y trång vµ vËt nu«i ®îc ph©n bè phï hîp h¬n tíi çc vïng sinh th¸i.- C¬ cÊu mïa vô vµ gièng cã nhiÒu thay ®æi...- TÝnh mïa vô ®îc khai th¸c tèt h¬n.- §Èy m¹nh xuÊt khÈu çc s¶n phÈm cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi...

2) Ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i s¶n xuÊt hµng hãa gãp phÊn n©ng cao hiÖu qu¶ cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi:

- NÒn n«ng nghiÖp níc ta hiÖn nay tån t¹i song song nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa.- §Æc ®iÓm chÝnh cña nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa (Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1).

166

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 tin ph¶n håi ë phiÕu häc tËp. HS thÊy ®îc ®Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n cña nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn s¶n xuÊt hµng hãa.GV nhÊn m¹nh: NÒn n«ng nghiÖp níc ta ®ang cã xu híng chuyÓn tõ nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn sang nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vÒ sù chuyÓn dÞch kinh tÕ n«ng th«n níc ta.H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc cÆpB íc 1 : + HS c¨n cø vµo b¶ng 21.1 SGK §Þa lÝ 12. Rót ra nhËn xÐt vÒ xu h-íng ®a d¹ng hãa ho¹t ®éng kinh tÕ n«ng th«n.

? Cho biÕt çc thµnh phÇn kinh tÕ n«ng th«n.

3) NÒn kinh tÕ n«ng th«n n íc ta ®ang chuyÓn dÞch râ nÐt:a) Ho¹t ®éng n«ng nghiÖp lµ bé phËn chñ yÕu cña kinh tÕ n«ng th«n: - Kinh tÕ n«ng th«n ®a d¹ng nhng vÉn chñ yÕu vÉn dùa vµo n«ng - l©m - ng nghiÖp.- Çc ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ngµy cµng chiÕm tØ träng lín h¬n vµ ®ãng vai trß quan träng ë vïng kinh tÕ n«ng th«n.b) Kinh tÕ n«ng th«n bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ:- Çc doanh nghiÖp n«ng - l©m nghiÖp vµ thñy s¶n.- Çc hîp t¸c x· n«ng - l©m nghiÖp vµ thñy s¶n.

167


? BiÓu hiÖn cña sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h-íng s¶n xuÊt hµng hãa vµ ®a d¹ng hãa.Bíc 2: HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.

- Kinh tÕ hé gia ®×nh.- Kinh tÕ trang tr¹i.c) C¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ®ang tõng b íc chuyÓn dÞch theo h íng s¶n xuÊt hµng hãa vµ ®a d¹ng hãa:- S¶n xuÊt hµng hãa n«ng nghiÖp:+ §Èy m¹nh chuyªn m«n hãa.+ H×nh thµnh çc vïng n«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa.+ KÕt hîp c«ng nghiÖp chÕ biÕn h-íng m¹nh ra xuÊt khÈu.- §a d¹ng hãa kinh tÕ n«ng th«n:+ Cho phÐp khai th¸c tèt h¬n çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng...+ §¸p øng tèt h¬n nh÷ng ®iÒu kiÖn thÞ trêng.- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n cßn ®îc thÓ hiÖn b»ng çc s¶n phÈm n«ng - l©m - ng nghiÖp vµ çc s¶n phÈm kh¸c.

IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Thµnh phÇn kinh tÕ nµo ®ãng vai trß quan träng ®a n«ng nghiÖp ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ tõng bíc chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng hãa?A. Çc doanh nghiÖp n«ng - l©m nghiÖp vµ thñy s¶n.B. Çc hîp t¸c x· n«ng - l©m nghiÖp vµ thñy s¶n.

168

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C. Kinh tÕ hé gia ®×nh.D. Kinh tÕ trang tr¹i.C©u 2: S¾p xÕp çc ý ë cét A vµ cét B sao cho hîp lÝ:

A B

I. §Æc ®iÓm nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.

II. Çc thÕ m¹nh ®ang ®îc ph¸t huy.

1. Çc tËp ®oµn c©y, con ®îc ph©n bè phï hîp h¬n víi çc vïng sinh th¸i n«ng nghiÖp.2. Nguån nhiÖt Èm dåi dµo, cho phÐp trång trät quanh n¨m, cã kh¶ n¨ng th©m canh, t¨ng vô lín.3. Cã tÝnh thêi vô râ rÖt, cã sù chuyÓn dÞch mïa vô tõ Nam ra B¾c, tõ ®ång b»ng lªn trung du, miÒn nói.4. Thay ®æi c¬ cÊu c©y trång vµ c¬ cÊu mïa vô ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ do thiªn tai vµ s©u bÖnh g©y ra.5. C¬ cÊu c©y trång ®a d¹ng (nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt, «n ®íi).6. Khai th¸c sù chªnh lÖch vÒ mïa vô gi÷a miÒn B¾c vµ miÒn Nam ®Ó ®Èy m¹nh trao ®æi n«ng s¶n.7. §Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu çc n«ng s¶n nhiÖt ®íi.8. HÖ thèng canh t¸c kh¸c nhau t¹o ra thÕ m¹nh kh¸c nhau gi÷a çc vïng.9. Thiªn tai, dÞch bÖnh, s©u bÖnh lµm t¨ng thªm tÝnh bÊp bªnh.10. Ph¸t triÓn çc lo¹i rau qu¶ cËn nhiÖt trong vô ®«ng.

§¸p ¸n: I(2, 3, 5, 8, 9) ; II( 1, 4, 6, 7, 10)V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:

169

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 HS lµm çc bµi tËp sè 2 trong SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:

NÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn

NÒn n«ng nghiÖp hµng hãa

Môc ®ÝchQuy m«Trang thiÕt bÞHíng chuyªn m«n hãaHiÖu qu¶Ph©n bèTh«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1:

NÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn

NÒn n«ng nghiÖp hµng hãa

Môc ®Ých Tù cÊp, tù tóc.Ngêi s¶n xuÊt quan t©m nhiÒu ®Õn s¶n lîng.

Ngêi n«ng d©n quan t©m nhiÒu ®Õn thÞ trêng, ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng, lîi nhuËn.

Quy m« Nhá Lín.Trang thiÕt bÞ

C«ng cô thñ c«ng Sö dông nhiÒu m¸y mãc hiÖn ®¹i.

Híng chuyªn m«n hãa

S¶n xuÊt nhá ,manh món, ®a canh

S¶n xuÊt hµng hãa, chuyªn m«n hãa.Liªn kÕt n«ng - c«ng nghiÖp.

HiÖu qu¶ N¨ng suÊt lao ®éng thÊp N¨ng suÊt lao ®éng cao.Ph©n bè Nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn Nh÷ng vïng cã truyÒn thèng s¶n xuÊt hµng hãa,

170

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 khã kh¨n. thuËn lîi vÒ giao th«ng, gÇn

çc thµnh phè.

...................................................................................................................

.............................Gi¸o ¸n sè: 25So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m 2009Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 22: VÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc sù thay ®æi trong c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp trång trät, ch¨n nu«i.- HiÓu ®îc sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè s¶n xuÊt c©y l¬ng thùc - thùc phÈm vµ s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp, çc vËt nu«i chñ yÕu.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ ph©n tÝch biÓu ®å (SGK).- X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å vµ trªn lîc ®å çc vïng chuyªn canh c©y l¬ng thùc, thùc phÈm vµ c©y l¬ng thùc träng ®iÓm.- §äc b¶n ®å, lîc ®å vµ gi¶i thÝch ®îc ®Æc ®iÓm ph©n bè ngµnh ch¨n nu«i.3. Th¸i ®é: Cã ý thøc khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn n«ng nghiÖp mét çch hîp lÝ.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« n«ng - l©m - thñy s¶n ViÖt Nam. Kinh tÕ ViÖt Nam.

171

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - BiÓu ®å b¶ng sè liÖu vÒ trång trät vµ ch¨n nu«i (phãng to).- Mét sè h×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn thµnh tùu trong n«ng nghiÖp.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: NÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g×? H·y cho vÝ dô chøng minh r»ng níc ta ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng cã hiÖu qu¶ nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.C©u 2: H·y ph©n biÖt mét sè nÐt kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ n«ng nghiÖp hµng hãa.

Khëi ®éng: GV cho HS ®iÒn vµ s¬ ®å C¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp níc ta ®Ó võa t¸i hiÖn ®îc l¹i kiÕn thøc ®· häc ë bµi 20 vµ h×nh dung ®îc néi dung cña bµi häc:

* Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


172

Ngµnh n«ng nghiÖp

DÞch vô

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ho¹t ®éng 1:H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 :? GV yªu cÇu HS xem l¹i b¶ng 20.1 nhËn xÐt vÒ tØ träng cña ngµnh trång trät trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.ChuyÓn ý: GV tiÕp tôc yªu cÇu HS dùa vµo h×nh 22.1 nhËn xÐt vÒ c¬ cÊu cña ngµnh trång trät vµ xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña ngµnh nµy. Sau ®ã sÏ ®i t×m hiÓu néi dung chi tiÕt cña tõng ngµnh.Ho¹t ®éng 2: Tim hiÓu ngµnh s¶n xuÊt l¬ng thùc.H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc1 : ? H·y nªu vai trß cña ngµnh s¶n xuÊt l¬ng thùc.? H·y nªu çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi, khã kh¨n trong s¶n xuÊt l¬ng thùc ë níc ta?B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.B íc 3 : GV yªu cÇu HS ®äc SGK, hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 1 vÒ nh÷ng xu híng chñ yÕu trong s¶n xuÊt l¬ng thùc nh÷ng n¨m qua.

1) Ngµnh trång trät:- ChiÕm gÇn 70% gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp.

a) S¶n xuÊt l ¬ng thùc :- ViÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt l¬ng thùc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt.+ §¶m b¶o l¬ng thùc cho nh©n d©n.+ Cung cÊp thøc ¨n cho ch¨n nu«i.+ Lµm nguån hµng xuÊt khÈu.+ §a d¹ng hãa s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.- Níc ta cã nhiÒu thuËn lîi cho s¶n xuÊt l¬ng thùc:+ §iÒu kiÖn tù nhiªn.+ §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi.- Tuy nhiªn còng cã nh÷ng khã kh¨n ( thiªn tai, s©u bÖnh...).- Nh÷ng xu híng chñ yÕu trong s¶n xuÊt l¬ng thùc (Néi dung ë th«ng

173

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 4 : HS tr×nh bµy, sau ®ã GV ®-a th«ng tin ph¶n håi ®Ó HS tù ®èi chiÕu.VÊn ®Ò s¶n xuÊt c©y thùc phÈm (GV cho HS tù t×m hiÓu trong SGK).

* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu t×nh h×nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶.H×nh thøc: CÆp/ ç nh©n.? Nªu ý nghÜa cña viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp.? Nªu çc ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp ë níc ta?? T¹i sao c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m l¹i ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong c¬ cÊu s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp ë níc ta ?? Dùa vµo b¶n ®å n«ng- l©m- thñy s¶n ViÖt Nam, h·y nªu sù ph©n bè çc c©y c«ng nghiÖp vµ vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp.Bíc 2: HS tr¶ lêi, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc

tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1)

b) S¶n xuÊt c©y thùc phÈm: SGK

c) S¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶:

* C©y c«ng nghiÖp:- ý nghÜa cña viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp+ Sö dông hîp lÝ tµi nguyªn ®Êt, n-íc vµ khÝ hËu.+ Sö dông tèt h¬n nguån lao ®éng n«ng nghiÖp, ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp.+ T¹o nguån nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn.+ Lµ mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng.- §iÒu kiÖn ph¸t triÓn:+ ThuËn lîi: (VÒ tù nhiªn, x· héi).+ Khã kh¨n (ThÞ trêng...).- Níc ta chñ yÕu trßng çc c©y c«ng nghiÖp cã nguån gèc nhiÖt ®íi, ngoµi ra cßn cã mét sè c©y cã

174

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©y ¨n qu¶ (GV cho HS tù t×m hiÓu trong SGK).

* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu ngµnh ch¨n nu«i.H×nh thøc: C¶ líp.Bíc 1: GV yªu cÇu HS? Xem l¹i b¶ng 20.1 cho biÕt tØ träng cña ngµnh ch¨n nu«i vµ sù chuyÓn biÕn cña nã trong c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp.? Dùa vµo SGK, nªu xu híng ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i.

? Cho biÕt ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i níc ta

nguån gèc cËn nhiÖt.- C©y c«ng nghiÖp l©u n¨m:+ Cã xu híng t¨ng c¶ diÖn tÝch, n¨ng xuÊt vµ s¶n lîng.+ §ãng vai trß quan träng nhÊt trong c¬ cÊu s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp.+ Níc ta ®· h×nh thµnh ®îc vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m víi quy m« lín..+ Çc c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m chñ yÕu: cµ phª, cao su, hå tiªu, dõa, chÌ...- C©y c«ng nghiÖp hµng n¨m: mÝa, l¹c, ®Ëu t¬ng,b«ng, ®ay, cãi, d©u t»m, thuèc l¸...+ C©y ¨n qu¶: (SGK)2) Ngµnh ch¨n nu«i:- TØ träng cña ngµnh ch¨n nu«i cßn nhá (So víi ngµnh trång trät), nhng ®ang cã xu híng t¨ng:- Xu híng ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i hiÖn nay:+ Ngµnh ch¨n nu«i tiÕn m¹nh lªn s¶n xuÊt hµng hãa.+ Çc s¶n phÈm kh«ng qua giÕt thÞt (trøng, s÷a) chiÕm tØ träng ngµy cµng cao.

175

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 2: HS tr×nh bµy, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

Bíc 3: T×m hiÓu t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè mét sè gia sóc, gia cÇm chÝnh ë níc ta.+ HS tù t×m hiÓu trong SGK, sau ®ã tr×nh bµy vµ chØ b¶n ®å vÒ sù ph©n bè mét sè gia sóc, gia cÇm chÝnh ë níc ta.+ Sau khi HS tr×nh bµy vÒ sù ph©n bè xong. GV hái t¹i sao gia sóc/ gia cÇm l¹i ph©n bè nhiÒu ë vïng ®ã?

- §iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i níc ta:+ ThuËn lîi: (c¬ së thøc ¨n ®îc ®¶m b¶o tèt h¬n, dÞch vô, gièng, thó y, cã nhiÒu tiÕn bé..)+ Khã kh¨n: (gièng gia cÇm, gia sóc n¨ng suÊt thÊp, dÞch bÖnh,...)

- Ch¨n nu«i lîn vµ gia cÇm:+ T×nh h×nh ph¸t triÓn+ Ph©n bè:- Ch¨n nu«i gia sóc ¨n cá:+ T×nh h×nh ph¸t triÓn.+ Ph©n bè

IV. §¸nh gi¸:1. Tr¾c nghiÖm:C©u 1: Trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp níc ta hiÖn nay, trång trät chiÕm kho¶ng:A. 60% B. 65% C. 70% D. 75%C©u 2: Trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp níc ta hiÖn nay cã xu híng:A. Trång trät t¨ng, ch¨n nu«i t¨ng, dÞch vô n«ng nghiÖp gi¶m.B. Trång trät t¨ng, ch¨n nu«i gi¶m, dÞch vô n«ng nghiÖp gi¶m.C. Trång trät gi¶m, ch¨n nu«i t¨ng, dÞch vô n«ng nghiÖp vÉn gi¶m vµ chiÕm tØ träng rÊt nhá.D. Trång trät t¨ng, ch¨n nu«i gi¶m, dÞch vô n«ng nghiÖp t¨ng.C©u 3: trong c¬ cÊu çc lo¹i c©y trång, c©y c«ng nghiÖp cã xu híng t¨ng vÒ tØ träng chñ yÕu lµ do:

176

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Nh©n d©n cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt.B. Mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vÒ kinh tÕ, x· héi.C. Níc ta cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn.D. Cã t¸c dông xãa ®ãi gi¶m nghÌo.C©u 4: Cã thÓ nãi nguyªn nh©n chñ yÕu nhÊt lµm cho ngµnh ch¨n nu«i cña níc ta ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh lµ:A. C¬ së thøc ¨n cho ch¨n nu«i ®îc ®¶m b¶o.B. ThÞ trêng tiªu thô ®îc më réng.C. DÞch vô gièn, thó y cã nhiÒu tiÕn bé.D. Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¸t triÓn.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: HS lµm bµi tËp 3 vµ 4 SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:Nh÷ng xu híng chñ yÕu trong s¶n xuÊt l¬ng thùc nh÷ng n¨m qua:DiÖn tÝchC¬ cÊu mïa vôN¨ng suÊtS¶n lîng lóaB×nh qu©n l¬ng thùcT×nh h×nh xuÊt khÈuÇc vïng träng ®iÓm

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1Nh÷ng xu híng chñ yÕu trong s¶n xuÊt l¬ng thùc nh÷ng n¨m qua:

177

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 DiÖn tÝch T¨ng m¹nh tõ n¨m 1980 (5,6 triÖu ha) ®Õn n¨m

2002 (7,5 triÖu ha), n¨m 2005 gi¶m nhÑ (7,3 triÖu ha)

C¬ cÊu mïa vô Cã nhiÒu thay ®æiN¨ng suÊt T¨ng rÊt m¹nh (hiÖn nay ®¹t kho¶ng 49 ta/ha/vô) do

¸p dông tiÕn bé KHKT, th©m canh t¨ng vô....S¶n lîng lóa S¶n lîng t¨ng m¹nh (dÉn chøng)B×nh qu©n l¬ng thùc

470 kg/ngêi/n¨m.

T×nh h×nh xuÊt khÈu

Lµ mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu g¹o hµng ®Çu thÕ giíi.

Çc vïng träng ®iÓm

§ång b»ng s«ng Cöu Long.§ång b»ng s«ng Hång.

...................................................................................................................

..............................Gi¸o ¸n sè: 26So¹n ngµy th¸ng n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 23: Thù c hµnh: Ph©n tÝch sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh trång trät.

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh to¸n sè liÖu, vÏ biÓu ®å.

178

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu ®Ó rót ra çc nhËn xÐt cÇn thiÕt.- Cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ ngµnh trång trät.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- Çc sè liÖu ®· ®îc tÝnh to¸n.- Çc biÓu ®å ®· ®îc chuÈn bÞ trªn khæ giÊy lín.- Mét sè ph¬ng tiÖn cµn thiÕt kh¸c (thíc kÎ dµi, phÊn mµu...).III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: T¹i sao nãi viÖc b¶o ®¶m l¬ng thùc lµ c¬ së ®Ó ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp?C©u 2: Chøng mainh r»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ gãp phÇn ph¸t huy thÕ m¹nh cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi ë níc ta?

Khëi ®éng: GV cã thÓ nªu môc tiªu bµi thùc hµnh, rÌn luyÖn kÜ n¨ng, xö lÝ sè liÖu, nhËn d¹ng biÓu ®å, vÏ biÓu ®å vµ nhËn xÐt b¶ng sè liÖu/ biÓu ®å. §ång thêi cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ ngµnh trång trät.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


* Ho¹t ®éng 1: Lµm bµi tËp 1H×nh thøc: Ç nh©n/ nhãm.B íc 1 : GV yªu cÇu HS ®äc kÜ ®Çu bµi thùc hµnh vµ ®Þnh híng cho

Bµi tËp 1:a) Xö lÝ sè liÖu (lÊy n¨m 1990 = 100%)Xem th«ng tin môc phô lôc bµi tËp

179

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 HS çch lµm bµi:+ NhËn biÕt biÓu ®å.+ Çch xö lÝ sè liÖu.+ Quy tr×nh vÏ biÓu ®å.+ Lu ý khi vÏ biÓu ®å (kho¶ng çch gi÷a çc n¨m, chiÒu cao cña çc trôc, lùa chän çc kÝ hiÖu thÓ hiÖn, chó gi¶i, tªn biÓu ®å).+ Çch nhËn xÐt (nªu çc ý chÝnh, b¸m s¸t vµ khai th¸c çc th«ng tin tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å,...).B íc 2 : Yªu cÇu c¶ líp hoÆc nhãm lµm bµi.B íc 3 : Gäi HS lªn b¶ng lµm bµi, çc HS kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ sung: GV nhËn xÐt vµ gióp HS chuÈn kiÕn thøc.- Tèc ®é t¨ng trëng chung.- Tèc ®é t¨ng trëng tõng lo¹i c©y.- KÕt hîp víi h×nh 22.1 ®Ó hiÓu ®-îc mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng trëng cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõng lo¹i c©y víi sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh trång trät.* Ho¹t ®éng 2: Lµm bµi tËp 2H×nh thøc: C¶ líp.Bíc 1: Ph©n tÝch xu híng biÕn ®éng diÖn tÝch gieo trång c©y

1.b. VÏ biÓu ®å:- BiÓu ®å thÝch hîp: BiÓu ®å ®-êng biÓu diÔn.Xem th«ng tin phÇn phô lôc.c) NhËn xÐt: S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· cã xu h-íng ®a d¹ng hãa, çc lo¹i rau ®Ëu ®îc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt.+ S¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp t¨ng nhanh nhÊt, g¾n liÒn víi më réng diÖn tÝch çc vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp, nhÊt lµ c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.

Bµi tËp 2:KÕt luËn: Sù thay ®æi c¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp liªn quan ®Õn sù thay ®æi trong ph©n bè c©y c«ng nghiÖp vµ sù

180

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c«ng nghiÖp+ §Ó ph©n tÝch xu híng biÕn ®éng diÖn tÝch gieo trång diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m vµ l©u n¨m trong kho¶ng thêi gian 1975 - 2005 ®îc dÔ dµng h¬n GV cã thÓ c¨n cø vµo b¶ng sè liÖu vÏ biÓu ®å ®êng biÓu diÔn vÒ diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m vµ l©u n¨m ë níc ta.+ GV ®Þnh híng çch ph©n tÝch.- NhËn xÐt vÒ tèc ®é t¨ng cña n¨m 2005 so víi n¨m 1975.- Nh÷ng mèc quan träng vÒ sù biÕn ®éng diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp.Bíc 2: NhËn xÐt vÒ sù thay ®æi c¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp+ GV cho HS tÝnh to¸n, thµnh lËp b¶ng sè liÖu míi. (Xem th«ng tin phÇn phô lôc)+ + GV ®Þnh híng cho HS vÏ biÓu ®å c¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp ë níc ta, giai ®o¹n 19750-02005 ®Ó dÔ nhËn biÕt.+ GV ®Þnh híng çch nhËn xÐt vÒ

h×nh thµnh, ph¸t triÓn çc vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp, chñ yÕu lµ çc vïng c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m.

181

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 xu híng biÕn ®æi c¬ cÊu diÖn tÝchC¶ giai ®o¹n.Nh÷ng mèc quan träng.* Do néi dung bµi dµi cho nªn GV cã thÓ híng dÉn HS çch lµm bµi trªn líp vµ yªu cÇu HS hoµn thµnh ë nhµ.IV. §¸nh gi¸:T¹i sao trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m cã xu h-íng t¨ng vÒ diÖn tÝch vµ s¶n lîng? YÕu tè nµo cã ¶nh hëng nhÊt ®Õn vÊn ®Ò ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp?V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Cho b¶ng sè liÖu sau:DiÖn tÝch gieo trång lóa c¶ n¨m ph©n theo mïa vô (§¬n vÞ: ngh×n ha)

N¨m Tæng céngChia ra

Lóa ®«ng xu©n

Lóa hÌ thu Lóa mïa

1990 6043 2074 1216 27532005 7329 2942 2349 20381. H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt ®Ó biÓu hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång lóa c¶ n¨m cña níc ta trong giai ®o¹n 1990-2005.2. NhËn xÐt vÒ sù thay ®æi c¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång lóa c¶ n¨m cña níc ta trong giai ®o¹n trªn.VI. Phô lôc:Xö lÝ sè liÖu bµi tËp 1: ( LÊy n¨m 1990 = 100%)N¨m Tæng

sèL¬ng thùc

Rau ®Ëu

C©y c«ng nghiÖp

C©y ¨n qu¶

C©y kh¸c

182

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1990

100 100 100 100 100 100

1995

133,4 126,5 143,3 181,5 110,9 122

2000

183,2 165,7 182,1 325,5 121,4 132,1

2005

217,5 191,8 256,8 382,3 158 142,3

183

Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất của các nhóm cây trồng

0

100

200

300

400

500

1990 1995 2000 2005

Năm

Giá

trị s

ản x

uất n

hóm

câ

y trồ

ng (%

)

Tổng số

Lương thực

Rau đậu

Cây công nghiệp

Cây ăn quả

Cây khác


Th«ng tin ë bµi tËp 2:B¶ng sè liÖu vÒ: " C¬ cÊu diÖn tÝch gieo trång c©y c«ng nghiÖp"

C©y c«ng nghiÖp hµng n¨m C©y c«ng nghiÖp l©u n¨m1975 54,9 45,11980 59,2 40,81985 56,1 43,91990 45,2 54,81995 44,3 55,72000 54,9 65,12005 34,5 65,6

184

Biểu đồ cơ cấu diện tích gieo trồng cây công nghiệp giai đoạn 1975-2005

54.9 59.2 56.145.2 44.3

54.9

34.545.1 40.8 43.9

54.8 55.765.1 65.6

0

20

40

60

80

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

Năm

Diện

tích

gie

o trồ

ng (%

)

Cây công nghiệp hàng năm Cây công nghiệp lâu năm



Bµi 24: VÊn ®Ò ph¸t triÓn thñy s¶n vµ l©m nghiÖp. I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Ph©n tÝch ®îc çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n.- HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh thñy s¶n (®¸nh b¾t vµ nu«i trång).- BiÕt ®îc çc vÊn ®Ò chÝnh trong ph¸t triÓn vµ ph©n bè s¶n xuÊt l©m nghiÖp ë níc ta.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch çc b¶ng sè liÖu trong bµi häc.- Ph©n tÝch b¶n ®å N«ng, L©m, thñy s¶n ViÖt Nam.3. Th¸i ®é: Cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« N«ng - l©m - thñy s¶n ViÖt Nam.- B¶n ®å kinh tÕ ViÖt Nam.- Mét sè h×nh ¶nh vÒ ngµnh thñy s¶n vµ l©m nghiÖp.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:

185

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña häc sinh ®Ó chÊm mét sè bµi.

* Khëi ®éng: GV yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i mét sè c©u nãi bao qu¸t thÕ m¹nh vÒ rõng vµ biÓn cña níc ta (... rõng vµng, biÓn b¹c).* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn thñy s¶n.H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : GV yªu cÇu HS dùa vµo kiÕn thøc SGK vµ çc kiÕn thøc ®· häc, h·y ®iÒn çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n cña níc ta (PhiÕu häc tËp sè 1).B íc 2 : HS tr×nh bµy, GV ®a th«ng tin ph¶n håi ®Ó HS ®èi chiÕu.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh thñy s¶n.H×nh thøc: Ç nh©n hoÆc líp.B íc 1 : GV yªu cÇu HS c¨n cø vµo b¶ng sè liÖu 24.1, nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ chuyÓn

1) Ngµnh thñy s¶n:a) Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn thñy s¶n:(Néi dung phÇn th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1)

b) Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh thñy s¶n:* T×nh h×nh chung:- Ngµnh thñy s¶n cã bíc ph¸t triÓn ®ét ph¸.- Nu«i trång thñy s¶n chiÕm tØ träng ngµy cµng cao.

186

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 biÕn chung cña ngµnh thñy s¶n.KÕt hîp SGK vµ b¶n ®å N«ng, l©m, thñy s¶n ViÖt Nam,... cho biÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh khai th¸c.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc.B íc 3 : ? T¹i sao ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n l¹i ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ ý nghÜa cña nã?+ HS khai th¸c b¶ng sè liÖu 24.2 cho biÕt §ång b»ng s«ng Cöu Long cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi g× ®Ó trë thµnh vïng nu«i ç t«m lín nhÊt níc ta?B íc 4 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc.

* Khai th¸c thñy s¶n:- S¶n lîng khai th¸c liªn tôc t¨ng.- TÊt c¶ çc tØnh gi¸p biÓn ®Òu ®Èy m¹nh ®¸nh b¾t h¶i s¶n nhÊt lµ çc tØnh Duyªn h¶i Nam Trung Bé vµ Nam Bé.* Nu«i trång thñy s¶n:- Ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n ph¸t triÓn m¹nh lµ do:+ TiÒm n¨ng nu«i trång thñy s¶n cßn nhiÒu.+ Çc s¶n phÈm nu«i trång cã gi¸ trÞ kh¸ cao vµ nhu cÇu lín trªn thÞ trêng.- ý nghÜa:+ §¶m b¶o tèt h¬n nguyªn liÖu cho çc c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nhÊt lµ xuÊt khÈu.+ §iÒu chØnh ®¸ng kÓ ®èi víi khai th¸c thñy s¶n.- Ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n ph¸t triÓn m¹nh nhÊt lµ nu«i t«m ë §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ ®ang ph¸t triÓn hÇu hÕt ë çc tØnh Duyªn h¶i.- NghÒ nu«i ç níc ngät còng ph¸t triÓn ®Æc biÖt ë §ång b»ng s«ng

187


* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ngµnh l©m nghiÖp.H×nh thøc: Ç nh©n/ hoÆc líp.B íc 1 : + ? Cho biÕt ý nghÜa vÒ mÆt kinh tÕ vµ sinh th¸i ®èi víi ph¸t triÓn l©m nghiÖp.+ ? Dùa vµo bµi 14, chøng minh r»ng níc ta bÞ suy tho¸i nhiÒu vµ ®· ®îc phôc håi mét phÇn.Nªu nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù suy tho¸i tµi nguyªn rõng ë níc ta.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

Cöu Long vµ §ång b»ng s«ng Hång.2) Ngµnh l©m nghiÖp:a) Ngµnh l©m nghiÖp ë n íc ta cã vai trß quan träng vÒ mÆt kinh tÕ vµ sinh th¸i:- Kinh tÕ: + T¹o nguån sèng cho ®ång bµo d©n téc Ýt ngêi.+ B¶o vÖ çc hå thñy ®iÖn, thñy lîi.+ T¹o nguån nguyªn liÖu cho mét sè ngµnh c«ng nghiÖp.+ B¶o vÖ an toµn cho nh©n d©n c¶ ë vïng nói, trung du vµ vïng h¹ du.- Sinh th¸i:+ Chèng xãi mßn ®Êt.+ B¶o vÖ çc loµi ®éng, thùc vËt quý hiÕm.+ §iÒu hßa dßng ch¶y s«ng ngßi chèng lò lôt vµ kh« h¹n.+ §¶m b¶o c©n b»ng níc vµ c©n b»ng sinh th¸i l·nh thæ.b) Tµi nguyªn rõng n íc ta vèn giµu cã, nh ng ®· bÞ suy tho¸i nhiÒu :Cã 3 lo¹i rõng:- Rõng phßng hé.

188


(Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè l©m nghiÖp HS tù t×m hiÓu trong SGK)

- Rõng ®Æc dông.- Rõng s¶n xuÊt.c) Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè l©m nghiÖp:

IV. §¸nh gi¸:1) Tr¾c nghiÖm:C©u 1: Vïng biÓn níc ta cã nguån lîi h¶i s¶n kh¸ phong phó víi tæng tr÷ lîng kho¶ng:A. 3,4 - 3,7 triÖu tÊn C. 4,5 - 4,9 triÖu tÊnB. 3,9 - 4 triÖu tÊn D. 5 - 5,5 triÖu tÊnC©u 2: N¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh ®¸nh b¾t nh×n chung cßn thÊp lµ do:A. Ph¬ng tiÖn ®¸nh b¾t cßn l¹c hËu.B. Nguån lîi thñy s¶n suy gi¶m.C. Ngêi d©n cßn thiÕu kinh nghiÖm ®¸nh b¾t.D. Thiªn tai thêng xuyªn x¶y ra.C©u 3: C¬ cÊu s¶n lîng vµ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt thñy s¶n trong mét sè n¨m qua cã xu híng:A. T¨ng tØ träng khai th¸c, gi¶m tØ träng nu«i trång.B. Gi¶m tØ träng khai th¸c, t¨ng tØ träng nu«i trång.C. TØ träng khai th¸c vµ nu«i trång kh«ng t¨ng.D. TØ träng khai th¸c gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ, tØ träng nu«i trång t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ.C©u 4: Trong nghÒ nu«i trång thñy s¶n sau, nghÒ nµo cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh:A. Nu«i ç tra C. Nu«i sß huyÕt.

189

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. Nu«i ç ba sa D. Nu«i t«m.C©u 5: Rng ®Çu nguån cã t¸c dông lín:A. Ch¾n sãng C. §iÒu hßa níc s«ng, chèng lò, chèng

xãi mßn.B. Cung cÊp gç vµ l©m s¶n quý

D. Ch¾n giã vµ çt bay.

V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:HS lµm bµi tËp 2 SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn thñy s¶n ë níc ta

§iÒu kiÖn tù nhiªn §iÒu kiÖn x· héiThuËn lîi khã kh¨n ThuËn lîi Khã kh¨n

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1:

§iÒu kiÖn tù nhiªn §iÒu kiÖn x· héiThuËn lîi khã kh¨n ThuËn lîi Khã kh¨n

- Cã bê biÓn dµi, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ réng.- Nguån lîi h¶i s¶n kh¸ phong phó (tæng tr÷ lîng kho¶ng 3,9- 4 triÖu tÊn).- Cã nhiÒu ng trêng, trong ®ã cã 4 ng tr-êng träng ®iÓm,...

- Thiªn tai (chñ yÕu lµ b·o).- Mét sè vïng ven biÓn, m«i tr-êng bÞ suy

- Nh©n d©n cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ truyÒn thèng ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy s¶n.- Ph¬ng tiÖn tµu thuyÒn, çc ng cô ®îc trang bÞ ngµy cµng tèt h¬n.- DÞch vô vµ chÕ biÕn

- Ph¬ng tiÖn ®¸nh b¾t cßn chËm ®æi míi.- HÖ thèng çc c¶ng ç cßn cha ®¸p øng ®îc yªu

190

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Cã nhiÒu thuËn lîi cho ngµnh nu«i trång thñy s¶n níc lî, níc ngät.

tho¸i,... thñy s¶n ®îc më réng.- Thi trêng tiªu thô réng lín.- ChÝnh s¸ch khuyÕn ng cña Nhµ níc.

cÇu.- C«ng nghÖ chÕ biÕn cßn kÐm.


Bµi 25: Tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Ph©n tÝch ®îc çc nh©n tè ¶nh hëng tíi tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp níc ta.- HiÓu ®îc çc ®Æc trng cña çc vïng n«ng nghiÖp níc ta.- BiÕt ®îc çc xu híng chÝnh trong thay ®æi tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp theo çc vïng.2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn vµ cñng cè kÜ n¨ng so s¸nh.- RÌn luyÖn çc kÜ n¨ng chuyÓn çc th«ng tin tõ b¶ng th«ng b¸o ng¾n gän thµnh çc b¸o ço theo chñ ®Ò.3. Th¸i ®é: Cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« N«ng - l©m - thñy s¶n ViÖt Nam.

191

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - BiÓu ®å vÒ trang tr¹i ph©n theo n¨m thµnh lËp hoÆc ph©n theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn trång rõng vµ çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn vèn rõng ë níc ta hiÖn nay.

* Khëi ®éng: GV cã thÓ ®Æt c©u hái:- C¨n cø vµo kiÕn thøc ®· häc vµ nh÷ng hiÓu biÕt thùc tÕ em h·y cho biÕt níc ta cã mÊy vïng n«ng nghiÖp vµ çc s¶n phÈm chuyªn m«n hãa cña nh÷ng vïng nµo?- ë ®Þa ph¬ng em cã çc lo¹i h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nµo, lo¹i nµo cã xu híng ph¸t triÓn m¹nh trong giai ®o¹n hiÖn nay? DÉn d¾t vµo bµi.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu çc nh©n tè t¸c ®éng tíi tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp níc ta.H×nh thøc: C¶ líp.B íc 1 : ? T¹i sao nãi sù ph©n hãa çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn

1) Çc nh©n tè t¸c ®éng tíi tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp n íc ta:

- Cã nhiÒu nh©n tè tù nhiªn, kinh

192

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nhiªn t¹o ra çi nÒn cña sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp?? §èi víi nÒn n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa, nh©n tè nµo cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp ?B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn hãa.Lu ý: çi "nÒn" ë ®©y lµ ®iÒu kiÖn t¹o ra sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp. Cßn sù ph©n hãa thùc tÕ l¹i do çc nh©n tè Kinh tÕ- X· héi quy ®Þnh, vÝ dô vïng T©y Nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long...

* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc vïng n«ng nghiÖp níc ta.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 ; GV nªu kh¸i niÖm vïng n«ng nghiÖp, sau ®ã lµm minh häa vÒ mét vïng n«ng nghiÖp nµo ®ã.B íc 2 : GV chia cÆp/ nhãm vµ yªu cÇu çc cÆp nhãm lµm tiÕp nh÷ng vïng cßn l¹i.Ghi chó: Nh÷ng líp häc sinh cã tr×nh ®é kh¸, GV cã thÓ cho HS so s¸nh 2 vïng n«ng nghiÖp víi nhau.

tÕ - x· héi, kÜ thuËt, lÞch sö...- §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹o ra nÒn chung cho sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp.- Çc nh©n tè Kinh tÕ - x· héi, kÜ thuËt, lÞch sö cã t¸c ®éng kh¸c nhau:+ NÒn kinh tÕ tù cÊp, tù tóc, s¶n xuÊt nhá sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp bÞ chi phèi bëi çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn.+ NÒn s¶n xuÊt hµng hãa, çc nh©n tè kinh tÕ- x· héi t¸c ®éng rÊt m¹nh, lµm cho tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp chuyÓn biÕn.2) Çc vïng n«ng nghiÖp n íc ta :- Kh¸i niÖm vïng n«ng nghiÖp: Lµ h×nh thøc cao nhÊt cña tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp. §©y lµ nh÷ng l·nh thæ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¬ng ®èi ®ång nhÊt vÒ çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi nh»m ph©n bè hîp lÝ çc c©y trång, vËt nu«i vµ h×nh thµnh çc vïng chuyªn m«n hãa n«ng nghiÖp.- Çc vïng n«ng nghiÖp: (Xem phÇn phô lôc)

193

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 3 : §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy, GV nhËn xÐt.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu nh÷ng thay ®æi trong tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp ë níc taH×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : ? Nh÷ng thay ®æi vÒ tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp níc ta?? KÕt hîp ¸t l¸t b¶n ®å cho biÕt nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng hãa?? Nªu ý nghÜa cña viÖc ®Èy m¹nh ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc.

B íc 3 : HS t×m hiÓu môc b), tr¶ lêi c©u hái:

3) Nh÷ng thay ®æi trong tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp ë n íc ta :a) Tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp cña n íc ta trong nh÷ng n¨m qua thay ®æi theo hai xu h íng chÝnh:

- T¨ng cêng chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt vµo nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi (T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Cöu Long...)- §Èy m¹nh ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp, ®a d¹ng hãa kinh tÕ n«ng th«n sÏ cho phÐp.+ Khai th¸c hîp lÝ çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn.+ Sö dông tèt h¬n nguån lao ®éng.+ T¹o thªm viÖc lµm vµ n«ng s¶n hµng hãa.+ Gi¶m thiÓu rñi ro khi thÞ trêng biÕn ®éng bÊt lîi.+ T¨ng thªm sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp.* C¬ cÊu s¶n phÈm n«ng nghiÖp

194

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ? Xu híng ph¸t triÓn vµ thay ®æi kinh tÕ trang tr¹i níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y?? T¹i sao kinh tÕ trang tr¹i rÊt ph¸t triÓn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long?- HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.

còng cã sù thay ®æi gi÷a çc vïng.b) Kinh tÕ trang tr¹i cã b íc ph¸t triÓn míi, thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng - l©m nghiÖp vµ thñy s¶n theo h íng s¶n xuÊt hµng hãa:- Kinh tÕ trang tr¹i níc ta ph¸t triÓn tõ kinh tÕ hé gia ®×nh.- Sè lîng trang tr¹i níc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã xu híng t¨ng nhanh.+ Trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n vµ ch¨n nu«i t¨ng nhanh nhÊt (c¶ vÒ sè lîng vµ c¬ cÊu).+ Riªng trang tr¹i c©y hµng n¨m, l©u n¨m vµ l©m nghiÖp cã xu híng gi¶m vÒ c¬ cÊu.- Sè lîng trang tr¹i níc ta ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a çc vïng, §ång b»ng s«ng Cöu Long cã sè lîng trang tr¹i lín nhÊt c¶ níc vµ t¨ng nhanh nhÊt.

IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Nh©n tè nµo lµm nÒn cho sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp:A. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

C. KÜ thuËt.

B. Kinh tÕ - x· héi D. LÞch sö.C©u 2: H·y s¾p xÕp çc thÕ m¹nh ë cét B sao cho t¬ng øng víi çc vïng ë cét A.

195

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Vïng B. ThÕ m¹nh

I. Trung du miÒn nói.

II. §ång b»ng.

1. Ch¨n nu«i gia sóc lín.2. C©y l¬ng thùc, thùc phÈm.3. Gia cÇm.4. Gia sóc nhá.5. N«ng - l©m.6. C©y l©u n¨m

§¸p ¸n: I(1, 5, 6); II(2, 3, 4).C©u 3: Khi nÒn n«ng nghiÖp trë thµnh s¶n xuÊt hµng hãa, nh©n tè cã t¸c ®éng rÊt m¹nh, lµm cho tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp chuyÓn biÕn lµ:A. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

C. KÜ thuËt.

B. Kinh tÕ - x· héi D. LÞch sö.C©u 4: Trong ®iÒu kiÖn n«ng nghiÖp tù cÊp, tù tóc, s¶n xuÊt nhá th× sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp bÞ chi phèi chñ yÕu bëi çc ®iÒu kiÖn:A. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

C. KÜ thuËt.

B. Kinh tÕ - x· héi D. LÞch sö.C©u 5: Xu híng nµo sau ®©y lµm t¨ng cêng thªm sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp:A. T¨ng cêng chuyªn m«n hãa. C. Hîp t¸c hãa trong s¶n xuÊt.B. Liªn hiÖp n«ng - l©m. D. §Èy m¹nh ®a d¹ng hãa n«ng

nghiÖp.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: 1. HS lµm bµi 3 SGK.2. Cho b¶ng sè liÖu sau:

196

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Sè lîng trang tr¹i ph©n hãa theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt n¨m 2001 vµ 2006.

Lo¹i h×nh 2001 2006Tæng sè 61017 113730Trång c©y hµng n¨m 21754 32611Trång c©y l©u n¨m 16578 22918Ch¨n nu«i 1761 16708L©m nghiÖp 1668 2661Nu«i trång thñy s¶n 17016 34202S¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp

2240 4630

a) H·y vÏ biÓu ®å thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu trang tr¹i ph©n theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña níc ta n¨m 2001 vµ 2006.b) Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å vÏ h·y rót ra nhËn xÐt vÒ sù chuyÓn biÕn kinh tÕ trang tr¹i níc ta ph©n theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt.VI. Phô lôc: B¶ng 26.1 SGK tãm t¾t mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña 7 vïng n«ng nghiÖp.

Vïng§iÒu kiÖn sinh

th¸i n«ng nghiÖp

§iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi

Tr×nh ®é th©m canh

Chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt

Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé

- Nói, cao nguyªn, ®åi thÊp.- §Êt feralit ®á vµng, ®Êt phï sa cæ b¹c mµu.- KhÝ hËu cËn nhiÖt ®íi, «n ®íi trªn nói, cã

- MËt ®é d©n sè t¬ng ®èi thÊp. D©n cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt l©m nghiÖp, trång c©y c«ng nghiÖp.- ë vïng trung

- Nh×n chung tr×nh ®é th©m canh thÊp, s¶n xuÊt theo kiÓu qu¶ng canh, ®Çu t Ýt lao ®éng vµ vËt t n«ng nghiÖp. ë vïng Trung du

- C©y c«ng nghiÖp cã nguån gèc cËn nhiÖt vµ «n ®íi (chÌ, trÈu, håi...)- §Ëu t¬ng, l¹c, thuèc l¸.- C©y ¨n qu¶, c©y dîc liÖu.

197

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 mïa ®«ng l¹nh du cã çc c¬ së

c«ng nghiÖp chÕ biÕn. §iÒu kiÖn giao th«ng t¬ng ®èi thuËn lîi.- ë vïng nói cßn nhiÒu khã kh¨n.

tr×nh ®é th©m canh ®ang ®îc n©ng cao.

- Tr©u, bß lÊy thÞt vµ s÷a, lîn (Trung du)

§ång b»ng s«ng Hång

- §ång b»ng ch©u thæ cã nhiÒu « tròng.- §Êt phï sa s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh.- Cã mïa ®«ng l¹nh

- MËt ®é d©n sè cao nhÊt c¶ níc.- D©n cã kinh nghiÖm th©m canh lóa níc.- M¹ng líi ®« thÞ dµy ®Æc: Çc thµnh phè lín tËp trung c«ng nghiÖp chÕ biÕn.- Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa vµ c«ng nghiÖp hãa ®ang ®îc ®Èy m¹nh.

- Tr×nh ®é th©m canh kh¸ cao, ®Çu tnhiÒu lao ®éng.- ¸p dông çc gièng míi, cao s¶n, c«ng nghÖ tiÕn bé

- Lóa cao s¶n , lóa cã chÊt lîng cao.- C©y thùc phÈm, ®Æc biÖt lµ çc lo¹i rau cao cÊp. C©y ¨n qu¶.- §ay, cãi.- Lîn, bß s÷a (ven thµnh phè lín), gia cÇm, nu«i thñy s¶n n-íc ngät (ë çc « tròng), thñy s¶n níc mÆn, níc lî)

B¾c Trung Bé

- §ång b»ng hÑp, vïng ®åi tríc nói.- §Êt phï sa, ®Êt feralit (cã c¶

- D©n cã kinh nghiÖm ®Êu tranh chinh phôc tù nhiªn.- Cã mét sè ®«

- Tr×nh ®é th©m canh t-¬ng ®èi thÊp: N«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao

- C©y c«ng nghiÖp hµng n¨m (l¹c, mÝa, thuèc l¸...)- C©y c«ng

198

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Êt badan).- Thêng x¶y ra thiªn tai (b·o, lôt), n¹n çt bay, giã Lµo.

thÞ võa vµ nhá, chñ yÕu ë d¶i ven biÓn. Cã mét sè c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

®éng nghiÖp l©u n¨m (cµ phª, cao su...).- Tr©u, bß lÊy thÞt; nu«i thñy s¶n níc mÆn, n-íc lî.

Duyªn h¶i Nam Trung Bé

- §ång b»ng hÑp kh¸ mµu mì.- Cã nhiÒu vông biÓn thuËn lîi cho nu«i trång thñy s¶n.- DÔ bÞ h¹n h¸n vÒ mïa kh«.

- - Cã nhiÒu thµnh phã, thi x· däc d¶i ven biÓn.- §iÒu kiÖn giao th«ng vËn t¶i thuËn lîi.

- Tr×nh ®é th©m canh kh¸ cao. Sö dông nhiÒu lao ®éng vµ vËt t n«ng nghiÖp.

- C©y c«ng nghiÖp hµng n¨m (mÝa, thuèc l¸)- C©y c«ng nghiÖp l©u n¨m (dõa)- Lóa.- Bß thÞt, lîn.- §¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy s¶n.

T©y Nguyªn

- Çc cao nguyªn badan réng lín, ë çc ®é cao kh¸c nhau.- KhÝ hËu ph©n ra hai mïa: ma, kh« râ rÖt. ThiÕu níc vÒ mïa kh«

- Cã nhiÒu d©n téc Ýt ngêi cßn tiÕn hµnh kiÓu n«ng nghiÖp cæ truyÒn.- Cã çc n«ng trêng.- C«ng nghiÖp chÕ biÕn cßn yÕu.- §iÒu kiÖn giao

- ë vïng n«ng nghiÖp cæ truyÒn, qu¶ng canh lµ chÝnh- ë çc n«ng tr-êng çc n«ng hé, tr×nh ®é th©m canh ®ang ®îc n©ng lªn

- - Cµ phª, cao su, chÌ, d©u t»m, hå tiªu.- Bß thÞt vµ bß s÷a.

199

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 th«ng kh¸ thuËn lîi.

§«ng Nam Bé

- Çc vïng ®Êt badan vµ ®Êt x¸m phï sa cæ réng lín, kh¸ b»ng ph¼ng.- Çc vïng tròng cã kh¶ n¨ng nu«i trång thñy s¶n.- ThiÕu níc vÒ mïa kh«.

- Cã çc thµnh phè lín, n»m trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam.- TËp trung nhiÒu c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn.- §iÒu kiÖn giao th«ng vËn t¶i thuËn lîi.

- Tr×nh ®é th©m canh cao. S¶n xuÊt hµng hãa, sö dông nhiÒu m¸y mãc, vËt t n«ng nghiÖp.

- Çc c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m ( cao su, cµ phª, ®iÒu)- C©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy (®Ëu t-¬ng, mÝa)- Nu«i trång thñy s¶n.- Bß s÷a (ven thµnh phè lín), gia cÇm.

§ång b»ng s«ng Cöu Long

- Çc d¶i phï sa ngät, çc vïng ®¸t phÌn, ®Êt mÆn.- VÞnh biÓn n«ng, ng trêng réng.- Çc vïng rõng ngËp mÆn cã tiÒm n¨ng ®Ó nu«i trång thñy s¶n.

-Cã thÞ trêng réng lín lµ vïng §«ng Nam Bé.- §iÒu kiÖn giao th«ng vËn t¶i thuËn lîi.- Cã m¹ng líi ®« thÞ võa vµ nhá, cã çc c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

- Tr×nh ®é th©m canh cao. S¶n xuÊt hµng hãa, sö dông nhiÒu m¸y mãc, vËt t n«ng nghiÖp.

- Lóa, lóa cã chÊt lîng cao.- C©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy (mÝa, ®ay, cãi)- C©y ¨n qu¶ nhiÖt ®íi.- Thñy s¶n (®Æc biÖt lµ t«m).- Gia cÇm (®Æc biÖt lµ vÞt ®µn)

200

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ..................................................................................................................................................Gi¸o ¸n sè: 29So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m 2009Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè c«ng nghiÖpBµi 26: c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc sù ®a d¹ng cña c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp, mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong tõng giai ®o¹n vµ çc híng hoµn thiÖn.- N¾m v÷ng ®îc sù ph©n hãa l·nh thæ c«ng nghiÖp vµ gi¶i thÝch ®-îc sù ph©n hãa ®ã.- Ph©n tÝch ®îc c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ còng nh sù thay ®æi cña nã vµ sù thay ®æi cña mçi thµnh phÇn.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch biÓu ®å, s¬ ®å vµ çc b¶ng biÓu trong bµi häc.- X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å gi¸o khoa treo têng (hoÆc atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) çc khu vùc tËp trung c«ng nghiÖp chñ yÕu cña níc ta vµ çc trung t©m c«ng nghiÖp chÝnh cïng víi c¬ cÊu ngµnh cña chóng trong mçi khu vùc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« C«ng nghiÖp ViÖt Nam.- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.

201

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - S¬ ®å, biÓu ®åIII. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y t×m sù kh¸c nhau trong chuyªn m«n hãa n«ng nghiÖp gi÷a:- Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé víi T©y Nguyªn.- §ång b»ng s«ng Hång víi ®ång b»ng s«ng Cöu Long.

* Khëi ®éng: GV nªn giíi thiÖu vÊn ®Ò c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña §Þa lÝ c«ng nghiÖp (®· ®îc häc ë líp 10) vµ nh÷ng khÝa c¹nh ®îc §Þa lÝ häc quan t©m: c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu l·nh thæ, c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo ngµnh:H×nh thøc: C¶ líp.B íc 1 : GV cho HS quan s¸t s¬ ®å sau:

1) C¬ cÊu c«ng nghiÖp theo ngµnh:- Kh¸i niÖm:§îc thÓ hiÖn ë tØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña tõng ngµnh (nhãm ngµnh) trong toµn bé hÖ thèng çc ngµnh c«ng nghiÖp. Nã ®îc h×nh thµnh phï hîp víi çc ®iÒu kiÖn cô thÓ ë trong vµ ngoµi níc, trong mçi giai

202

Khai th¸cChÕ biÕnS¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®ãt, n íc.


? Nªu kh¸i niÖm c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp?? Chøng minh c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp níc ta t¬ng ®èi ®a d¹ng.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøcB íc 3 : ? HS quan s¸t biÓu ®å 26.1, hoÆc 34.1, rót ra nhËn xÐt vÒ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña níc ta.+ Nªu çc ®Þnh híng hoµn thiÖn c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp.B íc 4 : GV nhËn xÐt vµ hoµn thiÖn kiÕn thøc.

®o¹n nhÊt ®Þnh.- C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp níc ta kh¸ ®a d¹ng víi ®Çy ®ñ çc ngµnh c«ng nghiÖp quan träng thuéc 3 nhãm ngµnh chÝnh:+ C«ng nghiÖp khai th¸c.+ C«ng nghiÖp chÕ biÕn.+ C«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt, níc.- Trong c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp næi lªn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm: §ã lµ çc ngµnh cã thÕ m¹nh l©u dµi, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vÒ kinh tÕ - x· héi vµ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c.+ C«ng nghiÖp n¨ng lîng.+ C«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc - thùc phÈm.+ C«ng nghiÖp dÖt may.+ C«ng nghiÖp hãa chÊt - ph©n bãn - cao su+ C«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng.+ C«ng nghiÖp c¬ khÝ - ®iÖn tö.- C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp níc ta cã chuyÓn biÕn râ rÖt, nh»m thÝch nghi víi t×nh h×nh míi:+ T¨ng tØ träng nhãm: ngµnh c«ng

203


* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo l·nh thæ.H×nh thøc: Ç nh©n/ cÆp.B íc 1 : HS quan s¸t b¶n ®å c«ng nghiÖp (trªn b¶ng, trong SGK hoÆc Atlat)? Tr×nh bµy sù ph©n hãa l·nh thæ c«ng nghiÖp níc ta?? T¹i sao cã sù ph©n bè ®ã?GV cã thÓ ®a ra b¶ng sè liÖu C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña níc ta ph©n theo vïng n¨m 2005, ®Ó HS thÊy ®îc sù ph©n hãa s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gi÷a çc vïng.

nghiÖp chÕ biÕn.+ Gi¶m tØ träng nhãm ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt, níc.- Çc híng hoµn thiÖn c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp:+ X©y dùng c¬ cÊu linh ho¹t, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi.+ §Èy m¹nh çc ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ träng ®iÓm.+ §Çu t theo chiÒu s©u, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ.2) C¬ cÊu c«ng nghiÖp theo l·nh thæ:- Ho¹t ®éng c«ng nghiÖp tËp trung chñ yÕu ë mét sè khu vùc.+ §ång b»ng s«ng Hång vµ vïng phô cËn.+ §«ng Nam Bé.+ Duyªn h¶i miÒn Trung.+ Vïng nói, vïng s©u, vïng xa, c«ng nghiÖp chËm ph¸t triÓn, ph©n bè ph©n t¸n, rêi r¹c.- Sù ph©n bè l·nh thæ c«ng nghiÖp ViÖt Nam chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu

204

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Çc vïng %

C¶ níc- Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c- §ång b»ng s«ng Hång- B¾c Trung Bé- Duyªn h¶i Nam Trung Bé- T©y Nguyªn- §«ng Nam Bé- §ång b»ng s«ng Cöu Long- Kh«ng x¸c ®Þnh

1004,619,62,34,30,7568,83,7

B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ gióp HS chuÈn kiÕn thøc.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ .B íc 1 : HS c¨n cø vµo s¬ ®å c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ trong bµi häc:? NhËn xÐt vÒ c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ ë níc ta?? Xu híng chuyÓn dÞch cña çc thµnh phÇn.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc

nh©n tè:+ VÞ trÝ ®Þa lÝ.+ Tµi nguyªn m«i trêng+ D©n c vµ nguån lao ®éng+ C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt.+ Vèn...- Nh÷ng vïng cã gi¸ trÞ (tØ träng c«ng nghiÖp lín: §«ng Nam Bé, §«ng b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long...

3) C¬ cÊu c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ: - C¬ cÊu c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ ®· cã nh÷ng thay ®æi s©u s¾c.- Çc thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng c«ng nghiÖp ngµy cµng ®îc më réng.- Xu híng chung:+ Gi¶m tØ träng khu vùc Nhµ níc.+ T¨ng tØ träng khu vùc ngoµi Nhµ níc, ®Æc biÖt lµ khu vùc cã vèn

205

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV lu ý HS: Khu vùc nhµ níc gi¶m dÇn vÒ sè lîng doanh nghiÖp, thu hÑp ph¹m vi ho¹t ®éng trong mét sè ngµnh, nhng vÉn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi mét sè ngµnh then chèt.

®Çu t níc ngoµi.

IV . §¸nh gi¸: C©u 1: §Æc ®iÓm nµo sau ®©y kh«ng ®óng víi ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm:A. Cã thÕ m¹nh l©u dµi.B. Mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.C. Cã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c.D. G¾n bã chÆt chÏ víi nguån vèn níc ngoµi.C©u 2: Vïng cã gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta lµ:A. §ång b»ng s«ng Hång. C. §«ng Nam Bé.B. §ång b»ng s«ng Cöu Long D. Duyªn h¶i miÒn TrungC©u 3: Thµnh phÇn kinh tÕ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp then chèt ë níc ta lµ:A. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc.B. Thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi nhµ níc.C. Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi.D. ý B vµ C.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: Cho b¶ng sè liÖu sau:Gi¸ TrÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña níc ta (ph©n theo vïng n¨m 2000 vµ 2005 (®¬n vÞ tØ ®ång)

206

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Çc vïng 2000 2005

C¶ níc- Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c- §ång b»ng s«ng Hång- B¾c Trung Bé- Duyªn h¶i Nam Trung Bé- T©y Nguyªn- §«ng Nam Bé- §ång b»ng s«ng Cöu Long- Kh«ng x¸c ®Þnh

33310015988576838415145083100

1855933546415350

99104945555

19472223409416617208

5551678748635841

1. H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo vïng cña níc ta n¨m 2000 vµ 2005.2. NhËn xÐt c¬ cÊu vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tõ biÓu ®å ®· vÏ.


Mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè c«ng nghiÖpBµi 27: VÊn ®Ò ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

207

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - BiÕt ®îc c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng cña níc ta còng nh çc nguån lùc tù nhiªn, t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ph©n bè cña tõng ph©n ngµnh.- HiÓu râ ®îc c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm, c¬ së nguyªn liÖu, t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ph©n bè cña tõng ph©n ngµnh.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å nh÷ng vïng ph©n bè than, dÇu khÝ còng nh çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn, thñy ®iÖn chÝnh ®· vµ ®ang ®îc x©y dùng ë níc ta vµ tuyÕn ®êng d©y siªu cao ¸p 500KV.- ChØ trªn b¶n ®å çc vïng nguyªn liÖu chÝnh vµ çc trung t©m c«ng nghiÖp thùc phÈm ë níc ta.- Ph©n tÝch ®îc s¬ ®å cÊu tróc, biÓu ®å vµ sè liÖu vÒ ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« §Þa chÊt - kho¸ng s¶n ViÖt Nam.- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- S¬ ®å, biÓu ®å.- B¶n ®å gi¸o khoa treo têng N«ng nghiÖp. C«ng nghiÖp ViÖt NamIII. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Chøng minh r»ng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam cã sù ph©n hãa vÒ mÆt l·nh thæ. T¹i sao l¹i cã sù ph©n hãa ®ã?

* Khëi ®éng: GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm. Sau ®ã giíi thiÖu cho HS biÕt çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm sÏ t×m hiÓu.

208

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 * Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: GV sö dông s¬ ®å c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng l-îng ®Ó giíi thiÖu cho HS nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn cã ë níc ta vµ nh÷ng ngµnh sÏ ph¸t triÓn trong t¬ng lai.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c«ng nghiÖp khai th¸c nguyªn, nhiªn liÖu:H×nh thøc: CÆp.Bíc 1: HS dùa vµo SGK, B¶n ®å §Þa chÊt - Kho¸ng s¶n (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) vµ kiÕn thøc ®· häc.? Tr×nh bµy ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c than vµ c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ ( theo phiÕu häc tËp sè 1 vµ sè 2)? Çc cÆp sè ch½n lµm phiÕu sè 1, çc cÆp sè lÎ lµm phiÕu sè 2.Bíc 2: HS tr×nh bµy, GV ®a th«ng tin ph¶n håi ë phiÕu häc tËp ®Ó HS ®èi chiÕu.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn lùc.

1) C«ng nghiÖp n¨ng l îng :

a) C«ng nghiÖp khai th¸c nguyªn, nhiªn liÖu:- C«ng nghiÖp khai th¸c than (th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1)

- C«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ (Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 2)

b) C«ng nghiÖp ®iÖn lùc:* Kh¸i qu¸t chung:- Níc ta cã nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó

209

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: Ç nh©n/ cÆp.Bíc 1: HS dùa vµo kiÕn thøc trong SGK.? H·y ph©n tÝch kh¸i qu¸t nh÷ng thÕ m¹nh vÒ tù nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®iÖn lùc ë níc ta?? HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn lùc ë níc ta?? T¹i sao cã sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu s¶n lîng ®iÖn?Bíc 2: HS tr×nh bµy, GV chuÈn kiÕn thøc.- ChuyÓn ý: Bíc 3: T×m hiÓu t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh thñy ®iÖn vµ nhiÖt ®iÖn.? HS dùa vµo h×nh 27.3 cho biÕt ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh thñy ®iÖn vµ nhiÖt ®iÖn ë níc ta ?? T¹i sao nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ch¹y b»ng than kh«ng ®îc x©y dùng ë miÒn Nam?Bíc 4: HS tr¶ lêi, bæ sung. GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®iÖn lùc.- S¶n lîng ®iÖn t¨ng rÊt nhanh.- C¬ cÊu s¶n lîng ®iÖn ph©n theo nguån cã thay ®æi.+ Giai ®o¹n 1991- 1996 thñy ®iÖn chiÕm h¬n 70%.+ §Õn n¨m 2005 nhiÖt ®iÖn chiÕm kho¶ng 70%.- M¹ng líi t¶i ®iÖn ®¸ng chó ý nhÊt lµ ®êng d©y siªu cao ¸p 500 KV. * Ngµnh thñy ®iÖn vµ nhiÖt ®iÖn:- Thñy ®iÖn: + TiÒm n¨ng rÊt lín, kho¶ng 30 triÖu KW, tËp trung ë hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng §ång Nai.+ Hµng lo¹t çc nhµ m¸y thñy ®iÖn c«ng suÊt lín ®ang ho¹t ®éng: Hßa B×nh (1920 MW), Yaly (720 MW)....+ NhiÒu nhµ m¸y ®ang triÓn khai x©y dùng: S¬n La, Na Hang...- NhiÖt ®iÖn:+ Nhiªn liÖu dåi dµo: than, dÇu khÝ,..Nguån nhiªn liÖu tiÒm n¨ng n¨ng l-îng MÆt Trêi, søc giã...+ Çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn phÝa B¾c: chñ yÕu dùa vµo than ë

210


* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm.H×nh thøc: Líp.Bíc 1: GV yªu cÇu HS dùa vµo b¶n ®å N«ng nghiÖp, s¬ ®å, b¶ng biÓu trong SGK vµ kiÕn thøc ®· häc.? Chøng minh c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm ®a d¹ng.? Gi¶i thÝch v× sao C«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm lµ

Qu¶ng Ninh, çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ë miÒn Trung vµ miÒn Nam chñ yÕu dùa vµo dÇu khÝ.+ Hµng lo¹t nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn cã c«ng suÊt lín ®i vµo ho¹t ®éng: Ph¶ L¹i 1 vµ 2 (440 MW), U«ng BÝ vµ U«ng BÝ më réng (150 MW, 300 MW), Phó MÜ 1, 2, 3 vµ 4 (4164 MW)...+ Mét sè nhµ m¸y ®ang ®îc x©y dùng: 2) C«ng nghiÖp chÕ biÕn l ¬ng thùc, thùc phÈm:

- C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm rÊt phong phó vµ ®a d¹ng víi 3 nhãm ngµnh chÝnh:+ ChÕ biÕn s¶n phÈm trång trät.+ ChÕ biÕn s¶n phÈm ch¨n nu«i+ ChÕ biÕn h¶i s¶n.Ngoµi ra cßn cã çc ph©n ngµnh: Xay x¸t, ®êng mÝa, chÌ, cµ phª, thuèc l¸, Rîu, bia, níc ngät, s¶n phÈm kh¸cS÷a vµ s¶n phÈm tõ s÷a, thÞt vµ çc s¶n phÈm tõ thÞt.Níc m¾m, Muèi, T«m, ç, S¶n

211

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm ?? T¹i sao nãi: ViÖc ph©n bè c«ng nghiÖp l¬ng thùc, thùc phÈm mang tÝnh quy luËt ?Bíc 2: HS tr¶ lêi, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

phÈm kh¸c- Dùa vµo nguån nguyªn liÖu ngµnh trång trät, ch¨n nu«i vµ ®¸nh b¾t, nu«i trång thñy h¶i s¶n.- Hµng n¨m s¶n xuÊt ®îc mét khèi lîng rÊt lín- ViÖc ph©n bè ngµnh c«ng nghiÖp ngµnh c«ng nghiÖp nµy mang tÝnh quy luËt: Nã phô thuéc vµo tÝnh chÊt nguån nguyªn liÖu, thÞ trêng tØªu thô.

IV. §¸nh gi¸:C©u 1: than cã chÊt lîng tèt nhÊt ë níc ta tËp trung ë khu vùc:A. Th¸i Nguyªn C. §ång b»ng s«ng HångB. Qu¶ng Ninh D. §ång b»ng s«ng Cöu Long.C©u 2: Níc ta b¾t ®Çu khai th¸c dÇu má tõ n¨m (t¹i má):A. 1984 (Hång Ngäc) C. 1986 (B¹ch Hæ)B. 1985 (R¹ng §«ng) D. 1987 (Rång).C©u 3: Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµm cho s¶n lîng than, dÇu má vµ ®iÖn cña níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y liªn tôc t¨ng:A. XuÊt khÈu C. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa

®Êt níc.B. D©n sè t¨ng nhanh D. Gia t¨ng çc khu c«ng nghiÖpC©u 4: §Ó ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp ®iÖn lùc mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, Ýt g©y « nhiÔm m«i trêng vµ c¹n kiÖt tµi nguyªn,... ta nªn dùa vµo nguån tµi nguyªn:A. Níc. C. DÇu.B. Than. D. KhÝ ®èt.

212

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 5: Çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ch¹y b»ng than kh«ng ®îc x©y dùng ë miÒn Nam lµ do:A. ThiÕu ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é.

C. X©y dùng ®ßi hái vèn ®Çu t lín.

B. Xa çc má than. D. G©y « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng.

C©u 6: Nh©n tè quan träng ¶nh hëng ®Õn sù phan bè çc c¬ së chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm:A. ThÞ trêng tiªu thô vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn.B. Nguån nguyªn liÖu vµ thÞ trêng tiªu thô.C. Nguån nguyªn liÖu vµ lao ®éng cã tr×nh ®é cao.D. Nguån lao ®éng cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ thÞ trêng tiªu thô.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Cho b¶ng sè liÖu sau:S¶n lîng than, dÇu má vµ ®iÖn cña níc ta giai ®o¹n 1990 - 2006:

S¶n phÈm 1990 1995 2000 2006Than (TriÖu tÊn) 4,0 8,4 11,6 38,9DÇu má (triÖu tÊn)

2,7 7,6 16,3 17,2

§iÖn (tØ KWh) 8,8 24,7 26,7 59,1a) H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn tèc ®é t¨ng trëng mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña níc ta trong giai ®o¹n 1990 - 2006.b) NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ tèc ®é t¨ng trëng gi÷a s¶n l-îng than, dÇu má vµ ®iÖn.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1: C«ng nghiÖp khai th¸c than:

Çc lo¹i Tr÷ lîng Ph©n bè T×nh h×nh s¶n 213

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 xuÊt

antraxitThan n©uThan bïn

PhiÕu häc tËp sè 2: C«ng nghiÖp khai th¸c dÇu, khÝ:Tr÷ lîng Ph©n bè T×nh h×nh s¶n xuÊt

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1:C«ng nghiÖp khai th¸c than:Çc lo¹i Tr÷ lîng Ph©n bè T×nh h×nh s¶n xuÊtantraxit H¬n 3 tØ tÊn Vïng §«ng B¾c, nhÊt lµ

Qu¶ng Ninh- Tríc n¨m 2000 t¨ng víi tèc ®é b×nh thêng (n¨m 1990 lµ 4,6 triÖu tÊn, n¨m 1995 lµ8,4 triÖu tÊn, n¨m 2000 lµ 11,6 triÖu tÊn.-- Nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng víi tèc ®é rÊt nhanh (n¨m 2005 ®¹t h¬n 34 triÖu tÊn)

Than n©u

Hµng chôc tØ tÊn


Than bïn

Lín - Cã ë nhiÒu n¬i.- TËp trung chñ yÕu ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long (nhÊt lµ khu vùc U Minh)

Than mì Nhá Th¸i Nguyªn

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 2 : C«ng nghiÖp khai th¸c dÇu, khÝ:

Tr÷ lîng Ph©n bè T×nh h×nh s¶n xuÊt- Vµi tØ tÊn - Çc bÓ trÇm tÝch ngoµi - N¨m 1986, tÊn dÇu th«

®Çu tiªn ®îc khai th¸c. Tõ 214

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 dÇu má.- Hµng tr¨m tØ m3 khÝ

thÒm lôc ®Þa.- BÓ trÇm tÝch Cöu Long vµ Nam C«n S¬n cã triÓn väng vÒ tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c.- Ngoµi ra dÇu, khÝ cßn cã ë bÓ trÇm tÝch s«ng Hång, trung Bé, Thæ Chu - M· Lai.

®ã ®Õn nay, s¶n lîng khai th¸c liªn tôc t¨ng (n¨m 2005 ®¹t 18,5 triÖu tÊn).- KhÝ tù nhiªn ®· ®îc khai th¸c phôc vô cho nhµ m¸y ®iÖn vµ s¶n xuÊt ph©n ®¹m.- ChuÈn bÞ cho ra ®êi ngµnh c«ng nghiÖp läc - hãa dÇu (Dung QuÊt).

...................................................................................................................

.............................Gi¸o ¸n sè: 31So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨mGi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 28: VÊn ®Ò tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu dîc kh¸i niÖm tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp vµ vai trß cña nã trong c«ng cuéc §æi míi kinh tÕ - x· héi ë níc ta.- BiÕt ®îc çc nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng tíi viÖc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp cña níc ta.

- BiÕt ®îc çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp chÝnh ë níc ta hiÖn nay vµ sù ph©n bè cña chóng.

215

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp (®iÓm, khu, trung t©m c«ng nghiÖp)- Ph©n biÖt ®îc çc trung t©m c«ng nghiÖp víi qui m« (hoÆc ý nghÜa) kh¸c nhau trªn b¶n ®å.3. Th¸i ®é:- ñng hé çc chñ tr¬ng cña Nhµ níc vÒ viÖc x©y dùng çc khu c«ng nghiÖp tËp trung.- Kh«ng ®ång t×nh víi mét sè ®iÓm c«ng nghiÖp, trung t©m c«ng nghiÖp kh«ng tu©n thñ luËt B¶o vÖ m«i trêng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« gi¸o khoa treo têng C«ng nghiÖp chung ViÖt Nam..- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶ng sè liÖu, biÓu ®å, tranh ¶nh cã liªn quan.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: T¹i sao c«ng nghiÖp n¨ng lîng l¹i lµ ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm cña níc ta?C©u 2: Ph©n tÝch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm (C¬ së nguyªn liÖu, t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ph©n bè).* Khëi ®éng: GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i mét sã h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp ®· ®îc häc ë líp 10 vµ çc nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng tíi tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp.* Bµi míi:

216



Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu kh¸i niÖm tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖpH×nh thøc; Ç nh©n./ líp.B íc 1 : HS ®äc nhanh môc 1 - SGK.B íc 2 : Ph¸t biÓu kh¸i niÖm vµ vai trß cña tá chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp.?* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc nh©n tè ¶nh hëng tíi tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖpH×nh thøc: Ç nh©n/ hoÆc líp.B íc 1 : HS dùa vµo s¬ ®å h×nh 28 vµ b¶n ®å c«ng nghiÖp:? H·y ph©n tÝch çc nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn viÖc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp.? Nhãm nh©n tè nµo cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖpB íc 2 : HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt, bæ sung vµ chuÈn kiÕn thøc.GV lu ý HS: trong trêng hîp nhÊt ®Þnh nhãm nh©n tè bªn ngoµi cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan

1) Kh¸i niÖm:- Lµ sù s¾p xÕp, phèi hîp gi÷a çc qu¸ tr×nh vµ c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trªn mét l·nh thæ nhÊt ®Þnh ®Ó sö dông hîp lÝ çc nguån lùc s½n cã nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao vÒ çc mÆt kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng.2) Çc nh©n tè chñ yÕu ¶nh h ëng tíi tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp:- Nh©n tè bªn trong:+ VÞ trÝ ®Þa lÝ:

+ Tµi nguyªn thiªn nhiªn:

+ §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi:- Nh©n tè bªn ngoµi:

+ ThÞ trêng:

+ Sù hîp t¸c quèc tÐ:

217

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 träng. Trong mét sè trêng hîp cô thÓ, nã chi phèi m¹nh mÏ, thËm chÝ quyÕt ®Þnh ®èi víi tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp cña mét l·nh thæ nµo ®ã.Sù hîp t¸c quèc tÐ: Hç trî vèn ®µu t tõ çc ní kinh tÕ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh ®Çu t lµm xuÊt hiÖn ë çc níc ®ang ph¸t triªn mét vµi ngµnh c«ng nghiÖp míi, çc khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt vµ më réng ngµnh nghÒ truyÒn thèng. §iÒu ®ã dÉn ®Õn sù thay dæi tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp theo c¶ 2 chiÒu híng tÝch cùc vµ tiªu cùcChuyÓn giao kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ còng lµ mét trong nh÷ng híng quan träng. KÜ thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÐ. Nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qui m«, ph¬ng híng, ph©n bè s¶n xuÊt còng nh çc h×nh thøc tá chøc l·nh thæ vµ

218

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 bé mÆt kinh tÕ cña ®Êt níc nãi chung vµ çc vïng nãi riªng.ChuyÓn giao kinh nghiÖm tæ chøc, qu¶n lÝ ®Õn çc níc ®ang ph¸t triÓn ®· vµ ®ang trë thµnh yªu cÇu cÇu cÊp thiÕt. Kinh nghiÖm qu¶n trÞ giái kh«ng chØ gióp cho tõng doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t, mµ cßn më ra c¬ héi cho hä hîp t¸c chÆt chÏ víi nhau, t¹o ra sù liªn kÕt bÒn v÷ng trong mét hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh thèng nhÊt. ChÝnh sù liªn kÕt ®ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó h×nh thµnh çc kh«ng gian c«ng nghiÖp còng nh çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ®iÓm c«ng nghiÖp.H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : HS dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë líp 10, kiÕn thøc trong bµi häc vµ b¶n ®å c«ng nghiÖp chung (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam):? H·y nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña ®iÓm c«ng nghiÖp.

3) Çc h×nh thøc chñ yÕu cña tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp:a) §iÓm c«ng nghiÖp:- §Æc ®iÓm:+ §ång nhÊt víi mét ®iÓm d©n c.+ Gåm tõ mét ®Õn hai xÝ nghiÖp n»m gÇn khu nguyªn liÖu - nhiªn liÖu c«ng nghiÖp, hoÆc vïng nguyªn liÖu n«ng s¶n.+ Kh«ng cã mèi liªn hÖ víi çc xÝ nghiÖp.- Níc ta cã nhiÒu ®iÓm c«ng nghiÖp: Çc ®iÓm c«ng nghiÖp ®¬n thêng h×nh thµnh ë çc tØnh miÒn nói cña T©y B¾c, T©y Nguyªnb) Khu c«ng nghiÖp: - §Æc ®iÓm:+ Cã ranh giíi ®Þa lÝ x¸c ®Þnh, vÞ trÝ thuËn lîi.+ Chuyªn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn çc dÞch vô hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.

219

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ? X¸c ®Þnh mét sè ®iÓm c«ng nghiÖp.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc.

* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu khu c«ng nghiÖpH×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : HS dùa vµo SGK, B¶n ®å c«ng nghiÖp chung (hoÆc At lat §Þa lÝ ViÖt Nam) h·y:? Nªu ®Æc ®iÓm khu c«ng nghiÖp, t×nh h×nh ph¸t triÓn çc khu c«ng nghiÖp ë níc ta.? T¹i sao khu c«ng nghiÖp l¹i ph©n bè chñ yÕu ë §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång vµ duyªn h¶i miÒn

Trung. (§©y lµ khu vùc cã vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cho viÖc xuÊt vµ nhËp hµng hãa, m¸y mãc thiÕt bÞ.- Cã kÕt cÊu h¹ tÇng tèt, ®Æc biÖt vÒ giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn níc- Cã nguån lao ®éng ®«ng, dåi

+ Kh«ng cã d©n c sinh sèng.- Khu c«ng nghiÖp ®îc h×nh thµnh ë níc ta tõ nh÷ng n¨m 90 (thÕ kØ XX). §Õn th¸ng 8 n¨m 2007, c¶ níc cã 150 khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao.- Çc khu c«ng nghiÖp ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu:+ TËp trung ë §«ng Nam Bé, ®ång b»ng s«ng Hång, Duyªn h¶i miÒn Trung.+ Çc vïng kh¸c cßn h¹n chÕ.

c) Trung t©m c«ng nghiÖp:- §Æc ®iÓm: + G¾n víi ®« thÞ võa vµ lín, cã vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi.+ Bao gåm khu c«ng nghiÖp, ®iÓm c«ng nghiÖp vµ nhiÒu xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp cã mèi quan

220

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 dµo víi chÊt lîng cao.- Cã thÞ trêng tiªu thô réng lín c¶ trong vµ ngoµi níc.- Çc ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao h¬n ë çc vïng kh¸c.- Çc nguyªn nh©n kh¸c: c¬ chÕ qu¶n lÝ cã nhiÒu ®æi míi, n¨ng ®éng, sù cã mÆt cña mét sè lo¹i tµi nguyªn).B íc 2 : HS tr¶ lêi, bæ sung, GV chuÈn kiÕn thøc.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu trung t©m c«ng nghiÖp.H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : GV yªu cÇu HS:? Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cña trung t©m c«ng nghiÖp.? Çch ph©n lo¹i trung t©m c«ng nghiÖp.? Dùa vµo b¶n ®å c«ng nghiÖp chung (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) h·y x¸c ®Þnh çc trung t©m c«ng nghiÖp lín vµ c¬ cÊu ngµnh cña mçi trung t©m.B íc 2 : HS tr¶ lêi, bæ sung, GV chuÈn kiÕn thøc.

hÖ chÆt chÏ vÒ s¶n xuÊt vµ kÜ thuËt.+ Cã çc xÝ nghiÖp h¹t nh©n.+ Cã çc xÝ nghiÖp phô trî vµ bæ trî.- Dùa vµo sù ph©n c«ng lao ®éng cã çc trung t©m c«ng nghiÖp cã ý nghÜa:+ Quèc gia gåm cã TP Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi.+ Vïng H¶i Phßng, §µ N½ng, CÇn Th¬.+ §Þa ph¬ng nh ViÖt Tr×, Th¸i Nguyªn, Vinh, Nha Trang.- Dùa vµo gi¸ trÞ s¶n xuÊt cã trung t©m c«ng nghiÖp:+ RÊt lín (TP Hå ChÝ Minh)+ Lín ( Hµ Néi, H¶i Phßng, Biªn Hßa, Vòng tµu).+ Trung b×nh (ViÖt tr×, §µ N½ng, CÇn Th¬...).

221

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 TP Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi trë thµnh hai trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta, v×:- Cã vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi: Hµ Néi n»m ë trung t©m cña ®ång b»ng s«ng Hång, trung t©m cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c, l¹i n»m gÇn nh÷ng vïng giµu tµi nguyªn kho¸ng s¶n, l©m s¶n vµ thñy ®iÖn. TP Hå ChÝ Minh ë trung t©m cña §«ng Nam Bé, mét vïng kinh tÕ n¨ng ®éng vµ phån thÞnh cña ®Êt níc, n»m ë trung t©m cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam. TiÕp gi¸p víi nh÷ng vïng giµu tµi nguyªn, n»m gÇn nh÷ng tuyÕn giao th«ng quèc tÕ.- Lµ hai thµnh phè cã sè d©n ®«ng nhÊt, n¨m 2006, sè d©n cña Hµ Néi lµ 3,2 triÖu ngêi, TP Hå ChÝ Minh lµ 6,1 triÑu ngêi, chÊt lîng nguån lao ®éng dÉn ®Çu c¶ níc, ®Æc biÖt lµ TP Hå ChÝ Minh.- C¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt hoµn thiÖn nhÊt c¶ níc. §©y còng chÝnh lµ ®Çu mèi giao th«ng vËn t¶i lín nhÊt níc ta.- Lµ hai vïng thu hót m¹nh nguån

d) Vïng c«ng nghiÖp: Cã 6 vïng- Vïng 1: Çc tØnh thuéc Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé (trõ Qu¶ng Ninh)- Vïng 2: Çc tØnh thuéc ®ång b»ng s«ng Hång vµ Qu¶ng Ninh, Thanh Hãa, NghÖ An, Hµ TÜnh.- Vïng 3: Çc tØnh tõ Qu¶ng B×nh ®Õn Ninh ThuËn.- Vïng 4: Çc tØnh thuéc T©y Nguyªn (trõ L©m §ång).- Vïng 5: Çc tØnh §«ng Nam Bé, B×nh ThuËn, L©m §ång.- Vïng 6: Çc tØnh thuéc §ång b»ng s«ng Cöu Long.

222

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vèn ®Çu t tõ níc ngoµi.- Çc nguyªn nh©n kh¸c: Cã nhiÒu chÝnh s¸ch n¨ng ®éng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, ®èi víi Hµ Néi cßn lµ thñ ®« cña níc ta

Vïng c«ng nghiÖp: (HS tù t×m hiÓu trong SGK)

§Æc ®iÓm chÝnh:- Quy m« l·nh thæ lín nhÊt trong çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp, nhng ranh giíi kh«ng mang tÝnh ph¸p lÝ.- Cã thÓ bao gåm tÊt c¶ çc h×nh thøc l·nh thæ c«ng nghiÖp tõ thÊp ®Õn cao vµ gi÷a chóng cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vÒ s¶n xuÊt, c«ng nghÖ, kinh tÕ,..- Cã mét sè nh©n tè t¹o vïng t¬ng ®ång.- Cã mét hoÆc vµi ngµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o t¹o nªn híng chuyªn m«n h¸ cña vïng.- Thêng cã mét trung t©m c«ng nghiÖp lín mang tÝnh chÊt t¹o vïng vµ lµ h¹t nh©n cho sù ph¸t triÓn cña vïng.

IV. §¸nh gi¸: C©u 1: Môc ®Ých cña tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp nh»m:A. TËn dông triÖt ®Ó nguån vèn ®Çu t níc ngoµi.B. Sö dông hîp lÝ çc nguån lùc s½n cã nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao vÒ çc mÆt kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng.C. Sö dông hîp lÝ vµ tiÕt kiÖm çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.D. Khai th¸c lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ cña níc ta.C©u 2: Çc khu c«ng nghiÖp ë níc ta ph©n bè nhiÒu nhÊt ë:A. §ång b»ng s«ng Hång C. §«ng Nam Bé

223

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. Duyªn h¶i miÒn Trung D. §ßng b»ng s«ng Cöu Long.C©u 3: Ç trung t©m c«ng nghiÖp cã ý nghÜa quèc gia ë níc ta gåm cã:A. Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi.B. TP Hå ChÝ Minh, Hµ Néi vµ H¶i Phßng.C. TP Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng vµ §µ N½ng.D. TP Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng vµ CÇn Th¬.C©u 4: TØnh Qu¶ng Ninh thuéc vïng c«ng nghiÖp nµo:A. Vïng 1 C. Vïng 3.B. Vïng 2. D. Vïng 4.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:C©u 1: ë ®Þa ph¬ng em cã çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp nµo? Em cã ®ång t×nh víi viÖc xuÊt hiÖn çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp ®ã ë ®Þa ph¬ng em kh«ng? T¹i sao?C©u 2: Gi¶i thÝch t¹i sao TP Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi l¹i lµ 2 trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta?...............................................................................................................................................Gi¸o ¸n sè: 32So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 29: Thùc hµnhVÏ biÓu ®å, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù chuyÓn c¬ cÊu c«ng nghiÖp

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

224

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam.- Bæ sung kiÕn thøc vÒ c¬ cÊu vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp.2. KÜ n¨ng:- BiÕt çch ph©n tÝch, lùa chän vµ vÏ ®îc biÓu ®å thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.- BiÕt ph©n tÝch, nhËn xÐt, gi¶i thÝch sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp trªn c¬ së sè liÖu vµ biÓu ®å.- Gi¶i thÝch ®îc mét sè hiÖn tîng ®Þa lÝ kinh tÕ- x· héi trªn c¬ së ®äc b¶n ®å gi¸o khoa treo têng C«ng nghiÖp ViÖt Nam (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam)II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å gi¸o khoa treo têng C«ng nghiÖp chung ViÖt Nam..- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Thíc kÎ, com pa, m¸y tÝnh....III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: So s¸nh çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp ë níc ta? C©u 2: C¨n cø vµo kiÕn thøc ®· cã, b¶n ®å c«ng nghiÖp chung (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam), h·y gi¶i thÝch t¹i sao Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi lµ 2 trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta?

* Khëi ®éng: GV cã thÓ nªu môc tiªu bµi häc.* Bµi míi:

225



Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: HS lµm bµi tËp sè 1 H×nh thøc: C¶ líp.B íc 1 : GV yªu cÇu HS ®äc kÜ ®Çu bµi vµ gîi ý çch lµm.

1) Bµi 1:a) VÏ biÓu ®å:* Sö lÝ sè liÖu:C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xu¸t c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ (%)

Thµnh phÇn kinh tÕ

1995 2005

- Nhµ níc- Ngoµi Nhµ níc- Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi

50,324,625,1

25,131,243,7

* VÏ biÓu ®å h×nh trßn lµ thÝch hîp nhÊt, lu ý:- TÝnh b¸n kÝnh h×nh trßn n¨m 1995 vµ 2005- Cã chó gi¶i.- Cã tªn biÓu ®å.C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ (%)

226

50.3

24.6

25.1 25.1

31.2

43.7


* Ho¹t ®éng 2: HS lµm bµi tËp sè 2, nhËn xÐt vÒ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo vïng.H×nh thøc: Ç nh©n/ cÆp.B íc 1 : GV yªu cÇu HS ®äc kÜ ®Çu bµi vµ gîi ý çch nhËn xÐt:+ NhËn ®Þnh chung vÒ tØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo vïng.+ Sù thay ®æi vÒ tØ träng gi÷a n¨m 1995 vµ n¨m 2005 ®èi víi tõng vïng.

N¨m 1995 N¨m 2005

c) Gi¶i thÝch:- Do chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa çc thµnh phÇn kinh tÕ.- ChÝnh s¸ch thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi.- Chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.2) Bµi 2 :- Do sù kh¸c nhau vÒ nguån lùc, cho nªn c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp kh«ng ®Çu gi÷a çc vïng.- Çc vïng cã tØ träng lín nhÊt: §«ng Nam bé, §ång b»ng s«ng Hång.- Çc vïng cã tØ träng nhá: B¾c Trung Bé, Duyªn h¶i Nam Trung Bé. T©y Nguyªn.* Cã sù thay ®æi vÒ tØ träng gi÷a

227

- Nhà nước

- Ngoài Nhà nước

- Khu vực có vốn đầutư nước ngoài

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 2 : Gäi HS tr×nh bµy, GV nhËn xÐt vµ bæ sung kiÕn thøc.

* Ho¹t ®éng 3: HS lµm bµi tËp sè 3, gi¶i thÝch t¹i sao §«ng Nam Bé lµ vïng cã tØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cao nhÊt c¶ níc? H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : Yªu cµu HS xem l¹i b¶ng sè liÖu ë bµi tËp 2 ®Ó biÕt ®îc tØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña §«ng Nam Bé. C¨n cø vµo b¶n ®å C«ng nghiÖp ViÖt Nam (hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam) vµ çc kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch vÊn ®Ò.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ bæ sung kiÕn thøc.

n¨m 1995 vµ n¨m 2005 ®èi víi tõng vïng:+ Vïng t¨ng nhanh nhÊt: §ång b»ng s«ng Hång, §«ng Nam Bé.+ Vïng gi¶m m¹nh nhÊt: Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long.Bµi 3: §«ng Nam Bé lµ vïng cã tØ träng gi¸ trÞ nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cao nhÊt c¶ níc ta v×:- Cã vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi.- L·nh thæ c«ng nghiÖp sím ph¸t triÓn. Cã TP Hå ChÝ Minh lµ trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt c¶ níc. Vai trß cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam.- Tµi nguyªn thiªn nhiªn.- D©n c vµ nguån lao ®éng.- C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt- §Æc biÖt thu hót nhiÒu nguån vèn ®Çu t níc ngoµi.- Çc nh©n tè kh¸c (thÞ trêng, ®-êng lèi chÝnh s¸ch...)

IV. §¸nh gi¸:Cho b¶ng sè liÖu sau:

228

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo gÝa thùc tÕ ph©n theo ngµnh (§¬n vÞ: tØ ®« la)N¨m C«ng nghiÖp khai

th¸cC«ng nghiÖp chÕ biÕn

C«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc

1996 20688 119438 93062005 110949 824716 55382C©u 1: BiÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh cña níc ta giai ®o¹n 1996- 2005 lµ:A. H×nh trßn C. H×nh miÒnB. H×nh cét D. §êng biÓu diÔn.C©u 2: C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña çc ngµnh khai th¸c, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc n¨m 1996 t¬ng øng lµ:A. 12% - 78% - 10% C. 11,2% - 77,3% - 11,5%B. 13,8% - 79,9% - 6,3% D. 13,2% - 75,6% - 11,2%.C©u 3: C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña çc ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc n¨m 2005 t¬ng øng lµ:A. 12% - 79% - 9% C. 11,2% - 83,2% - 5,65%B. 13,8% - 19,9% - 6,3% D. 13,2% - 75,6% - 11,2%.C©u 4: C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh cña níc ta cã xu híng:A. C«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c«ng nghiÖp khai th¸c t¨ng, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc gi¶m.B. C«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng, c«ng nghiÖp khai th¸c vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc gi¶m.

229

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C. C«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt vµ níc t¨ng.D. C«ng nghiÖp khai th¸c gi¶m.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Cho b¶ng sè liÖu sau:C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo gi¸ thùc tÕ ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ (§¬n vÞ: %)Thµnh phÇn kinh tÕ 1996 2000 2005- Kinh tÕ Nhµ níc+ Trung ¬ng+ §Þa ph¬ng- Kinh tÕ ngoµi Nhµ níc+ TËp thÓ+ T nh©n+ Ç thÓ- Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi

49,633,116,523,90,67,815,526,5

34,223,410,824,50,6

14,29,7

41,3

25,119,35,8

31,20,4

22,78,1

43,71) VÏ biÓu ®å biÓu hiÖn c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ cña níc ta n¨m 1996 vµ n¨m 2005.2) NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ................................................................................................................................................Gi¸o ¸n sè: 33So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

230

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ¤N TËp

I. Môc tiªu: Sau bµi «n tËp, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm s©n sè vµ ph©n bè d©n c ë níc ta- Çc vÊn ®Ò lao ®«ng vµ viÖc lµm.- Çc vÊn ®Ò ®« thÞ hãa- Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ- HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm nÒn n«ng nghiÖp níc ta vµ çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng nghiÖp níc ta.

- VÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n vµ l©m nghiÖp- Çc vÊn ®Ò tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp.- Hiªu ®îc c¬ cÊu l·nh thæ c«ng nghiÖp- VÊn ®Ò ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm- VÊn ®Ò tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp2. KÜ n¨ng: Ph©n tÝch ®îc çc mèi quan hÖ nh©n qu¶- H×nh thµnh nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.- BiÕt ph©n tÝch lîc ®å, b¶ng sè liÖu.- ThuÇn thôc çc thao t¸c vÏ biÓu ®å.- Liªn hÖ ®îc kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn cuéc sèng.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña HS ®Ó chÊm.* Bµi míi:§Ò c¬ng «n tËp:

231

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¸o viªn ra néi dung «n tËp cho c¶ líp, sau ®ã häc sinh th¶o luËn nhãm, trao ®æi, GV gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña häc sinh.

C©u 1: Ph©n tÝch t¸c ®éng cña ®Æc ®iÓm d©n sè níc ta ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng?C©u 2: V× sao níc ta ph¶i thùc hiÖn ph©n bè l¹i d©n c cho hîp lÝ? nªu mét sè ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p ®· thùc hiÖn trong thêi gian võa qua?C©u 3: Ph©n tÝch nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña nguån lao ®éng níc ta? H·y nªu mét sè chuyÓn biÕn vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë níc ta hiÖn nay? H·y tr×nh bµy çc ph¬ng híng gi¶i quyÕt viÖc lµm.C©u 4: Ph©n tÝch nh÷ng ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh d« thÞ hãa ë níc ta ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.C©u 5: §iÒn çc néi dung thÝch hîp vµo b¶ng theo mÉu sau:

Xu hêng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ:C¬ cÊu Xu híng chuyÓn dÞch

Ngµnh kinh tÕThµnh phÇn kinh tÕL·nh thæ kinh tÕC©u 6: NÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g×? H·y cho vÝ dô chøng minh r»ng níc ta ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng cã hiÖu qu¶ nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi.C©u 7: Chøng minh r»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ gãp phÇn ph¸t huy thÕ m¹nh cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi ë níc ta?C©u 8: H·y nªu hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn trång rõng vµ çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn vèn rõng ë níc ta hiÖn nay?

232

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 9: H·y lÊy vÝ dô chøng minh r»ng çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn t¹o ra nÒn chung cña sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp, cßn çc nh©n tè kinh tÕ - x· héi lµm phong phó thªm vµ lµm biÕn ®æi sù ph©n hãa ®ã?C©u 10; H·y t×m sù kh¸c nhau trong chuyªn m«n hãa n«ng nghiÖp gi÷a:- Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé víi T©y Nguyªn.- §ång b»ng s«ng Hång víi ®ång b»ng s«ng Cöu Long.Thö t×m çch gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña sù kh¸c nhau ®ã.C©u 11: Chøng minh r»ng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp níc ta t¬ng ®èi ®a d¹ng? T¹i sao níc ta cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo ngµnh? Chøng minh r»ng c¬ cÊu c«ng nghiÖp cña níc ta cã sù ph©n hãa vÒ mÆt l·nh thæ. T¹i sao l¹i cã sù ph©n hãa ®ã?C©u 13: T¹i sao c«ng gnhiÖp n¨ng lîng l¹i lµ ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm cña níc ta?C©u 14: So s¸nh çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp ë níc ta?C©u 15: VÏ çc biÓu ®å ë çc bµi cã phÇn thùc hµnh Trang 79 trang 80, trang 98, trang 128 (SGK xuÊt b¶n th¸ng 6 n¨m 2008)


Kiªm tra mét tiÕtI. Môc tiªu:

233

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. KiÕn thøc: - KiÓm tra tr×nh ®é kiÕn thøc häc sinh- H×nh thµnh nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.- BiÕt ph©n tÝch lîc ®å, b¶ng sè liÖu.- ThuÇn thôc çc thao t¸c vÏ biÓu ®å.2. KÜ n¨ng: Ph©n tÝch ®îc çc mèi quan hÖ nh©n qu¶- Liªn hÖ ®îc kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn cuéc sèng.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. Néi dung kiÓm tra:I/ PhÇn tù luËn:

C©u 1: Cho b¶ng sè liÖu sau:Gi¸ TrÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña níc ta (ph©n theo vïng n¨m 2000 vµ 2005 (®¬n vÞ tØ ®ång)

Çc vïng 2000 2005C¶ níc- Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c- §ång b»ng s«ng Hång- B¾c Trung Bé- Duyªn h¶i Nam Trung Bé- T©y Nguyªn- §«ng Nam Bé- §ång b»ng s«ng Cöu Long- Kh«ng x¸c ®Þnh

33310015988576838415

145083100

1855933546415350

9910494555519472223409416617208

5551678748635841

234

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo vïng cña níc ta n¨m 2000 vµ 2005.2. NhËn xÐt c¬ cÊu vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tõ biÓu ®å ®· vÏ.C©u 2: Chøng minh r»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ gãp phÇn ph¸t huy thÕ m¹nh cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi ë níc ta?C©u 3: Chøng minh r»ng c¬ cÊu c«ng nghiÖp cña níc ta cã sù ph©n hãa vÒ mÆt l·nh thæ. T¹i sao l¹i cã sù ph©n hãa ®ã?

§¸p ¸n vµ thang ®iÓm:I/ PhÇn tù luËn:C©u 1: a) Sö lÝ sè liÖu: (1 ®iÓm)Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña níc ta (ph©n theo vïng n¨m 2000 vµ 2005: (%)

Çc vïng 2000 2005

235

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C¶ níc- Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c- §ång b»ng s«ng Hång- B¾c Trung Bé- Duyªn h¶i Nam Trung Bé- T©y Nguyªn- §«ng Nam Bé- §ång b»ng s«ng Cöu Long- Kh«ng x¸c ®Þnh

1004,8

17,32,54,40,9

55,710,64,6

1004,6

19,62,44,20,7

56,08,83,6

b) VÏ biÓu ®å: ( 1 ®iÓm)

236

4.8

17.3

2.5

4.4

0.955.7

10.6

4.6

Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c § ång b»ng s«ng HångB¾c Trung Bé Duyªn h¶i Nam Trung BéT©y Nguyªn § «ng Nam Bé§ ång b»ng s«ng Cöu Long Kh«ng x¸c ®Þnh

4.817.3

2.5

4.4

0.9

55.7

10.64.6

Gái trị sản xuất công nghiệp theo giá trị thực tế của nước ta phân theo vùng năm 2000 và 2005

(%) Trung du vµ miÒn nói phÝaB¾c§ ång b»ng s«ng Hång

B¾c Trung Bé

Duyªn h¶i Nam Trung Bé

T©y Nguyªn

§ «ng Nam Bé

§ ång b»ng s«ng Cöu Long

Kh«ng x¸c ®Þnh


NhËn xÐt: ( 1 ®iÓm)Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¶u çc vïng ®Òu t¨ng, nhng t¨ng m¹nh h¬n c¶ lµ çc vïng: §ång B»ng s«ng Hång, §«ng Nam Bé.C©u 2: Níc ta cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶: (2 ®iÓm)- KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa víi lîng nhiÖt cao, ®é Èm lín.- Níc ta cã nhiÒu lo¹i ®Êt thÝch hîp víi nhiÒu lo¹i c©y c«ng nghiÖp. §Êt feralit ë miÒn nói vµ ®Êt phï sa ë ®ång b»ng.- Nguån lao ®éng dåi dµo, cã nhiÒu kinh nghiÖm.- M¹ng líi c«ng nghiÖp chÕ biÕn ngµy cµng ph¸t triÓn.- Nhu cÇu thÞ trêng rÊt lín.- Lu«n ®îc §¶ng vµ Nhµ níc quan t©m.b) ViÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ ®em l¹i nhiÒu ý nghÜa to lín: (2 ®iÓm)- Cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn.- Cung cÊp çc mÆt hµng cho xuÊt khÈu. HiÖn nay nìc ta lµ mét trong nh÷ng níc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu cµ phª, hå tiªu, ®iÒu. S¶n

237

N¨m 2000

N¨m 2005

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phÈnm tõ c©y c«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña níc ta.- Gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, ph©n bè l¹i d©n c vµ lao ®éng cña c¶ níc.- Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ë nh÷ng vïng cßn nhiÒu khã kh¨n.C©u 3:a) C«ng nghiÖp níc ta cã sù ph©n hãa vÒ mÆt l·nh thæ: (2 ®iÓm)- Nh÷ng khu vùc cã møc ®é tËp trung cao lµ ®ång b»ng s«ng Hång vµ vïng phô cËn. §«ng Nam Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long. ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ vïng phô cËn h×nh thµnh nªn 6 d¶i ph©n bè c«ng nghiÖp víi sù chuyªn m«n hãa kh¸c nhau, tõ Hµ Néi ra çc híng.- Khu vùc cã møc ®é tËp trung võa lµ Duyªn h¶i miÒn Trung, víi mét sè trung t©m c«ng nghiÖp nh §µ N½ng, Vinh, Quy Nh¬n, Nha Trrang...- Nh÷ng khu vùc cã møc ®é tËp trung c«ng nghiÖp thÊp lµ T©y Nguyªn vµ T©y B¾c víi mét vµi ®iÓm c«ng nghiÖp.b) Nh÷ng nguyªn nh©n vÒ ph©n hãa ®ã: (1 ®iÓm)- Nh÷ng khu vùc tËp trung c«ng nghiÖp thêng g¾n liÒn víi:+ Cã vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi.+ Tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, ®Æc biÖt lµ tµi nguyªn kho¸ng s¶n.+ Nguån lao ®éng ®«ng vµ tay nghÒ cao.+ ThÞ trêng réng lín.+ KÕt cÊu h¹ tÇng tèt (®Æc biÖt lµ giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn níc)- Ngîc l¹i nh÷ng khu vùc ho¹t ®éng c«ng nghiÖp cha ph¸t triÓn v× sù thiÕu ®ång bé cña çc nh©n tè trªn, ®Æc biÖt lµ giao th«ng vËn t¶i cßn kÐm ph¸t triÓn.

238



mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè çc ngµnh dÞch vôBµi 30: VÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh giao th«ng vËn t¶i

vµ th«ng tin liªn l¹c.I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Tr×nh bµy ®îc sù ph¸t triÓn vµ cña çc tuyÕn ®êng chÝnh cña çc lo¹i h×nh vËn t¶i ë níc ta.- Nªu ®îc ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña çc ngµnh Bu chÝnh vµ viÔn th«ng.2. KÜ n¨ng: - §äc b¶n ®å giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam.- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu vÒ ph©n bè m¸y ®iÖn tho¹i theo çc vïng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam..- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



* Khëi ®éng: GV cã thÓ ®Æt c©u hái: H·y nªu vai trß cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i (GTVT) vµ th«ng tin liªn l¹c (TTLL) ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt níc. Sau ®ã dÉn d¾t HS t×m hiÓu néi dung bµi häc.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ngµnh GTVT.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : ? Níc ta cã nh÷ng lo¹i h×nh GTVT nµo?, sau khi HS tr¶ lêi, GV chia nhãm vµ giao viÖc:? Dùa vµo SGK, B¶n ®å giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam, ¸t l¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ sù hiÓu biÕt cña m×nh, mçi nhãm t×m hiÓu hai lo¹i h×nh GTVT theo phiÕu häc tËp.+ Nhãm 1+ 2: T×m hiÓu ngµnh GTVT ®êng bé vµ ®êng s¾t, hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 1.+ Nhãm 3 + 4: T×m hiÓu ngµnh GTVT ®êng s«ng, ®êng biÓn, hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 2.+ Nhãm 5 + 6: T×m hiÓu ngµnh GTVT ®êng hµng kh«ng vµ ®êng

1) Giao th«ng vËn t¶i:( Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1 + 2 + 3)

240

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 èng, hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 3.( §ãi víi nh÷ng líp HS kh¸ trë lªn, GV yªu cÇu nªu vai trß cña çc tuyÕn träng yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¶ níc hay c¶ vïng).B íc 2 : §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy. ( Khi tr×nh bµy çc tuyÕn ®-êng chÝnh, HS ph¶i chØ ®îc çc tuyÕn ®ã trªn b¶n ®å), çc nhãm cßn l¹i gãp ý, bæ sung, Sau ®ã GV ®a ra th«ng tin ph¶n håi ®Ó çc nhãm ®èi chiÕu.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ngµnh Bu chÝnh.B íc 1 : HS ®äc SGK, cho biÕt hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh Bu chÝnh n-íc ta vµ nh÷ng gi¶i ph¸p trong giai ®o¹n tíi.B íc 2 : HS tr¶ lêi. GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

2) Th«ng tin liªn l¹c:a) B u chÝnh :- HiÖn nay: + VÉn lµ ngµnh chñ yÕu mang tÝnh phôc vô, víi m¹ng líi réng kh¾p nhng ph©n bè cha ®Òu trªn toµn quèc.+ KÜ thuËt ®ang cßn l¹c hËu, cha ®¸p øng tèt sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc vµ ®êi sèng nh©n d©n.- Giai ®o¹n tíi:+ TriÓn khai thªm çc ho¹t ®éng mang tÝnh kinh doanh ®Ó phï hîp víi kinh tÕ thÞ trêng.+ ¸p dông tiÕn bé vÒ khoa häc kÜ thuËt ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn.b) ViÔn th«ng:- Cã xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp, nh-

241


* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ngµnh viÔn th«ng.B íc 1 : HS ®äc SGK, cho biÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh ViÔn th«ng níc ta?B íc 2: GV chuÈn kiÕn thøc.

ng ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh vît bËc.- Tríc thêi k× ®æi míi:+ M¹ng líi thiÕt bÞ cò kÜ l¹c hËu.+ DÞch vô nghÌo nµn...- Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y:+ T¨ng trëng víi tèc ®é rÊt nhanh.+ §ãn ®Çu çc thµnh tùu kÜ thuËt hiÖn ®¹i.- M¹ng líi viÔn th«ng t¬ng ®èi ®a d¹ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn.+ M¹ng ®iÖn tho¹i.+ M¹ng phi tho¹i.+ M¹ng truyÒn dÉn.

IV. §¸nh gi¸:C©u 1: H·y s¾p xÕp çc ý ë cét A vµ B sao cho hîp lÝ:

Ngµnh Vai trß

I. Giao th«ng vËn t¶i

1. Gióp cho çc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ viÖc ®i l¹i cña nh©n d©n ®îc diÔn ra liªn tôc, thuËn tiÖn.2. Cñng cè tÝnh thèng nhÊt vÒ nÒn kinh tÕ - x· héi.3. Gióp cho viÖc giao lu kinh tÕ - x· héi trong níc vµ quèc tÕ ®îc thùc hiÖn nhanh chãng.4. T¨ng cêng søc m¹nh quèc phßng cña ®Êt níc vµ t¹o mèi giao lu kinh tÕ - x· héi víi çc níc kh¸c trªn thÕ giíi.

242

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 II. Th«ng tin liªn l¹c

5. Cã vai trß rÊt qua träng ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, gióp cho nh÷ng ngêi qu¶n lÝ Nhµ níc, qu¶n lÝ kinh doanh cã nh÷ng quyÕt ®Þnh nhanh, chÝnh x¸c, hiÖu qu¶.6. Kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ kho¶ng çch, lµm cho con ngêi gÇn nhau h¬n, ®«ng thêi còng gióp con ngêi n©ng cao nhËn thøc vÒ nhiÒu mÆt.

C©u 2: Quèc lé 1A b¾t ®Çu tõ cöa khÈu:A. Mãng Çi (Qu¶ng Ninh) C. T©n Thanh (L¹ng S¬n)B. H÷u NghÞ (L¹ng S¬n) D. Thanh Thñy (Hµ Giang)C©u 3: §êng sè 9 næi tiÕng trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ ch¹y qua tØnh:A. Hµ TÜnh C. Qu¶ng TrÞB. Qu¶ng B×nh D. HuÕ.C©u 4: TuyÕn ®êng cã ý nghÜa thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña d¶i ®Êt phÝa T©y ®Êt níc lµ:A. Quèc lé 1A C. §êng sè 6.B. §êng sè 9 D. §êng Hå ChÝ Minh.C©u 5: Sè m¸y ®iÖn tho¹i thuª bao b×nh qu©n trªn 100 d©n ë níc ta n¨m 2005 ®¹t:A. 18 m¸y. C. 20 m¸y.B. 19 m¸y. D. 25 m¸y.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Cho b¶ng sè liÖu sau ®©y:Khèi lîng hµng hãa vËn chuyÓn cña níc ta ph©n theo ngµnh vËn t¶i (§¬n vÞ: ngh×n tÊn)N¨m §êng §êng « t« §êng s«ng §êng biÓn §êng hµng kh«ng

243

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 s¾t

2000 6258 141139 43015 15553 452005 8838 212263 62984 33118 1051. H·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp biÓu hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu khèi lîng hµng hãa vËn chuyÓn cña níc ta ph©n theo ngµnh vËn t¶i n¨m 2000 vµ 2005.2. NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch vÒ c¬ cÊu vËn chuyÓn hµng hãa theo çc ngµnh vËn t¶i trªn.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:

Lo¹i h×nh Sù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh§êng bé (®êng « t«)§êng s¾t

PhiÕu häc tËp sè 2:Lo¹i h×nh Sù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh

§êng s«ngNgµnh vËn t¶i ®êng biÓnPhiÕu häc tËp sè 3:

Lo¹i h×nh Sù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh§êng hµng kh«ng§êng èngTh«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 1:

Lo¹i h×nh

Sù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh

§êng bé - Më réng vµ hiÖn ®¹i hãa. - Quèc lé 1A.

244

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (®êng « t«)

- M¹ng líi phñ kÝn çc vïng.- Ph¬ng tiÖn n©ng cao vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.- Khèi lîng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng nhanh.- Tån t¹i: mËt ®é vµ chÊt lîng ®êng cßn thÊp...

- §êng Hå ChÝ Minh.- Quèc lé 5, Quèc lé 5, quèc lé 9, quèc lé 14.

§êng s¾t - ChiÒu dµi trªn 3100 km.- Tríc 1991, ph¸t triÓn chËm, chÊt l-îng phôc vô cßn h¹n chÕ, hiÖn nay ®· ®îc n©ng cao.- Khèi lîng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng nhanh.

- §êng s¾t Thèng nhÊt.- Çc tuyÕn kh¸c:+ Hµ Néi - H¶i Phßng.+ Hµ Néi - Lµo Cai.+ Hµ Néi - Th¸i Nguyªn.- M¹ng líi ®êng s¾t xuyªn ¸ ®ang ®îc n©ng cÊp.

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 2:Lo¹i

h×nhSù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh

§êng s«ng

- Cã chiÒu dµi 11.000 km.- Ph¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸ ®a d¹ng, nhng Ýt ®îc c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i hãa.- Cã nhiÒu c¶ng s«ng, víi 90 c¶ng chÝnh.- Khèi lîng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng.

- HÖ thèng s«ng Hång- Th¸i B×nh.- HÖ thèng s«ng Mª C«ng - §ång Nai.- Mét sã s«ng lín ë miÒn Trung.

Ngµnh - Cã ®êng bê biÓn dµi, nhiÒu vòng - H¶i Phßng - TP Hå 245

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vËn t¶i ®êng biÓn

vÞnh, kÝn giã... thuËn lîi cho vËn t¶i ®êng biÓn.- C¶ níc cã 73 c¶ng biÓn, çc c¶ng biÓn liªn tôc ®îc c¶i t¹o ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt.

ChÝ Minh.

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc t©p sè 3:

Lo¹i h×nh

Sù ph¸t triÓn Çc tuyÕn ®êng chÝnh

§êng hµng kh«ng

- Lµ ngµnh cßn non trÎ nhng cã bíc tiÕn rÊt nhanh.- Khèi lîng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng rÊt nhanh.- C¶ níc cã 19 s©n bay ( trong ®ã cã 5 s©n bay quèc tÕ)

- §êng bay trong níc, chñ yÕu khai th¸c 3 ®Çu mèi: Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng.- Më mét sè ®êng bay ®Õn çc níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

§êng èng G¾n víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÇu khÝ.

- PhÝa B¾c: tuyÕn ®-êng B12 (B·i ch¸y - H¹ Long) vËn chuyÓn x¨ng dÇu.- PhÝa Nam: mét sè ®-êng èng dÉn dÇu tõ thÒm lôc ®Þa vµo ®Êt liÒn.

Híng dÉn tr¶ lêi çc c©u hái trong SGK:

246

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: H·y nªu vai trß cña giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi?a) Vai trß cña giao th«ng vËn t¶i:- Giao th«ng vËn t¶i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt võa mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt vËt chÊt, võa mang tÝnh chÊt dÞch vô vµ cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.- Giao th«ng vËn t¶i tham gia hÇu hÕt çc kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã nèi liÒn s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt víi tiªu dïng, ®ång thêi phôc vô ®¾c lùc cho ®êi sèng nh©n d©n.- Giao th«ng vËn t¶i t¹o mèi giao lu, ph©n phèi ®iÒu khiÓn çc ho¹t ®éng, ®Õn sù thµnh b¹i trong kinh doanh.- Giao th«ng vËn t¶i t¹o mèi liªn hÖ kinh tÕ - x· héi gi÷a çc vïng, çc ®Þa ph¬ng. V× vËy çc ®Çu mèi giao th«ng vËn t¶i ®ång thêi còng lµ çc ®iÓm tËp trung d©n c, trung t©m c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.- Giao th«ng vËn t¶i gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi çc vïng hÎo l¸nh, gi÷ v÷ng an ninh, quèc phßng, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i Giao th«ng vËn t¶i ®îc coi lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mét níc. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi níc ta, th× giao th«ng vËn t¶i cßn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t níc ngoµi.b) Vai trß cña th«ng tin liªn l¹c:Th«ng tin liªn l¹c ®¶m nhË vËn chuyÓn çc tin tøc mét çhc nhanh chãng vµ kÞp thêi, gãp phÇn thùc hiÖn çc mèi giao lu gi÷a çc ®Þa ph-¬ng vµ çc níc.- Trong ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i kh«ng thÓ thiÕu ®îc çc ph¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c, thËm chÝ ngêi ta coi nã nh thíc ®o nÒn v¨n minh.

247

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa, lµm thay ®æi cuéc sèng cña tõng ngêi tõng gia ®×nh.C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ë níc ta?Tr¶ lêi: ThuËn lîi: a) VÞ trÝ ®Þa lÝ: cho phÐp ph¸t triÓn çc lo¹i h×nh giao th«ng ®êng bé, ®êng biÓn, ®êng kh«ng trong níc va quèc tÕ.- Níc ta n»m ë trung t©m vïng §«ng Nam ¸.- GÇn çc tuyÕn hµng h¶i quèc tÕ tõ Ên §é d¬ng sang Th¸i B×nh D¬ng.- §Çu mót cña çc tuyÕn ®êng bé, ®êng s¾t xuyªn ¸.- VÞ trÝ trung chuyÓn cña çc tuyÕn hµng kh«ng quèc tÕ.b) §iÒu kiÖn tù nhiªn:- §Þa h×nh: + §Þa h×nh kÐo dµi theo chiÒu B¾c - Nam. Ven biÓn lµ çc ®ång b»ngch¹y gÇn nh liªn tôc. Do ®ã cã thÓ x©y dùng çc tuyÕn ®êng bé, ®êng s¾t xuyªn ViÖt, nèi Trung Quèc víi Cam Pu Chia.+ Híng nói vµ híng s«ng ë miÒn B¾c vµ miÒn Trung phÇn lín ch¹y theo hêng T©y B¾c - §«ng Nam. §©y lµ ®iÒu kiÖn më çc tuyÕn ®êng bé vµ ®êng s¾t tõ ®ång b»ng lªn miÒn nói.- KhÝ hËu: NhiÖt ®íi nãng quanh n¨m nÒn giao th«ng cã thÓ ho¹t ®éng suèt 12 th¸ng.- Thñy v¨n: Níc ta cã hÖ thèng s«ng ngßi dµy ®Æc. Nh÷ng hÖ thèng s«ng cã gi¸ trÞ giao th«ng lµ hÖ thèng s«ng Hång, Th¸i B×nh. §ång Nai. S«ng TiÒn, s«ng HËu vµ m¹ng líi kªnh r¹ch ch»ng chÞt ë §ång b»ng s«ng Cöu Long t¹o thµnh m¹ng líi giao th«ng ®êng thñy thuËn lîi trong níc vµ quèc tÕ.c) §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi:

248

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè çc ngµnh kinh tÕ cã ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn sù ph¸t triÓn giao th«ng, v× çc ngµnh kinh tÕ chÝnh lµ kh¸ch hµng cña giao th«ng.- Níc ta hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. NÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ nªn yªu cÇu giao th«ng ph¶i ®i tríc mét bíc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ.- C¬ së vËt chÊt: Níc ta ®· h×nh thµnh m¹ng líi giao th«ng ®êng bé, ®-êng s¾t, ®êng biÓn, ®êng hµng kh«ng trong níc vµ quèc tÕ t¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ®a d¹ng.- §éi ngò c«ng nh©n ngµnh giao th«ng ®· ®¶m ®¬ng nhiÒu c«ng tr×nh giao th«ng hiÖn ®¹i.- §êng lèi chÝnh s¸ch: ¦u tiªn ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i vµ ®æi míi c¬ chÕ, Nhµ níc vµ nh©n d©n cïng ®ãng gãp x©y dùng m¹ng líi giao th«ng.2) Khã kh¨n:- Níc ta 3/4 ®Þa h×nh lµ nói, cao nguyªn, l¹i bÞ chia c¾t m¹nh nªn viÖc x©y dùng ®êng x¸ gÆp nhiÒu khã kh¨n v× ph¶i lµm nhiÒu cÇu cèng, çc ®êng hÇm xuyªn nói (Riªng ®êng quèc lé 1 A dµi 2000 km, cø 2,8 km cã mét cÇu, víi chiÒu dµi trung b×nh 37 km)- Mïa ma b·o giao th«ng vËn t¶i gÆp khã kh¨n.- Thñy chÕ s«ng ngßi thÊt thêng, mïa c¹n vµ mïa lò lîng níc s«ng chªnh lÖch g©y khã kh¨n cho giao th«ng vËn t¶i.- C¬ së h¹ tÇng giao th«ng thiÕu ®ång bé vµ t¬ng ®èi l¹c hËu.

249

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¸o ¸n sè: 36So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 31: VÊn ®Ò ph¸t triÓn th¬ng m¹i, du lÞchI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc c¬ cÊu ph©n theo ngµnh cña th¬ng m¹i vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng néi th¬ng cña níc ta.- BiÕt ®îc t×nh h×nh, c¬ cÊu gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu vµ çc thÞ trêng chñ yÕu cña ViÖt Nam.- BiÕt ®îc çc lo¹i tµi nguyªn du lÞch chÝnh ë níc ta.- Tr×nh bµy ®îc t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ çc trung t©m du lÞch quan träng.2. KÜ n¨ng: - ChØ ra ®îc trªn b¶n ®å çc thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu: çc lo¹i tµi nguyªn du lÞch( tù hiªn, nh©n v¨n) vµ çc trung t©m du lÞch cã ý nghÜa quèc gia vµ vïng cña níc ta.- Ph©n tÝch sè liÖu, biÓu ®å çc lo¹i liªn quan ®Õn th¬ng m¹i, du lÞch.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« du lÞch ViÖt Nam..- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶ng sè liÖu, biÓu ®å çc lo¹i vÒ th¬ng m¹i, du lÞch.- H×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ du lÞch.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:

250


B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu vai trß cña giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.C©u 2: H·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña ngµnh bu chÝnh vµ ngµnh viÔn th«ng ë níc ta?

* Khëi ®éng: GV cã thÓ ®a mét sè h×nh ¶nh sè liÖu liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ mét sè ®iÓm du lÞch. Sau ®ã ®Æt c©u hái: t¹i sao ngµnh th¬ng m¹i vµ du lÞch l¹i cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ho¹t ®éng néi th¬ngH×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : + GV nªu t×nh h×nh ph¸t triÓn néi th¬ng níc ta. Sau ®ã GV yªu cÇu:+ HS dùa vµo h×nh 31.1, nhËn xÐt c¬ cÊu tæng møc b¸n lÎ hµng hãa vµ doanh thu dÞch vô ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ ë níc ta.+ Dùa vµo At lat §Þa lÝ ViÖt Nam

2) Th ¬ng m¹i :a) Néi th ¬ng :- Ph¸t triÓn sau thêi k× §æi míi.- Thu hót ®îc sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ (nhÊt lµ khu vùc ngoµi Nhµ níc vµ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi).- Ho¹t ®éng néi th¬ng ph¸t triÓn m¹nh ë §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång, §ång b»ng s«ng Cöu Long.

251

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (trang th¬ng m¹i), cho biÕt nh÷ng vïng cã néi th¬ng ph¸t triÓn.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chèt l¹i kiÕn thøc.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng.H×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : + HS c¨n cø vµo h×nh 31.2, nhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu gi¸ trÞ xuÊt, nhËp khÈu cña níc ta giai ®o¹n 1990 - 2005.+ HS c¨n cø vµo h×nh 31.3, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch t×nh h×nh xuÊt, nhËp khÈu níc ta?B íc 2 : Sau khi HS ph©n tÝch çc h×nh, GV ®Æt c©u hái vÒ nguyªn nh©n thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.- GV lµm næi bËt t×nh tr¹ng nhËp siªu cña níc ta giai ®o¹n sau §æi míi kh¸c h¼n vÒ chÊt so víi tríc §æi míi.

b) Ngo¹i th ¬ng :Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ rÖt.- VÒ c¬ cÊu:+ Tríc §æi míi níc ta lµ níc nhËp siªu.+ N¨m 1992, lÇn ®Çu tiªn çn c©n xuÊt, nhËp khÈu tiÕn tíi thÕ c©n ®èi.+ Tõ 1993 ®Õn nay, níc ta tiÕp tôc nhËp siªu nhng b¶n chÊt kh¸c tríc §æi míi.- VÒ gi¸ trÞ:+ Tæng gi¸ trÞ XuÊt nhËp khÈu t¨ng m¹nh.+ C¶ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu t¨ng.+ Hµng xuÊt: chñ yÕu lµ kho¸ng s¶n, c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, n«ng s¶n, thñy s¶n. Hµng chÕ biÕn hay tinh chÕ cßn t-¬ng ®èi thÊp vµ t¨ng chËm.- Hµng nhËp: chñ yÕu lµ t liÖu s¶n

252


* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu tµi nguyªn du lÞchH×nh thøc: Ç nh©n/ líp.B íc 1 : GV ®a ra h×nh ¶nh mét sè ®iÓm du lÞch, sau ®ã ®Æt c©u hái: Tµi nguyªn du lÞch lµ g×?B íc 2 : Yªu cÇu HS dùa vµo Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, b¶n ®å Du lÞch ViÖt Nam vµ s¬ ®å tr×nh bµy tµi nguyªn Du lÞch níc ta (chó ý liªn hÖ thùc tÕ ®Þa ph¬ng).+ B íc 3 : HS tr×nh bµy. GV kh¸i qu¸t kiÕn thøc.

* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta.B íc 1 : HS quan s¸t h×nh 31.4 vµ 31.5.+ Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch t×nh h×nh ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta.+ ChØ ra ®îc çc trung t©m du lÞch cã ý nghÜa quèc gia vµ vïng

xuÊt.- ThÞ trêng më réng theo híng ®a d¹ng hãa, ®a ph¬ng hãa.- C¬ chÕ qu¶n lÝ cã nhiÒu ®æi míi.- ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc WTO.2) Du lÞch:a) Tµi nguyªn du lÞch:- Kh¸i niÖm: Lµ c¶nh quan thiªn nhiªn, di tÝch lÞch sö, du lich çch m¹ng, çc gi¸ trÞ nh©n v¨n, c«ng tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o cña con ngêi cã thÓ ®îc sö dông nh»m tháa m·n nhu cÇu du lÞch, lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh çc ®iÓm du lÞch, khu du lÞch nh»m t¹o ra sù hÊp dÉn du lÞch.- Çc lo¹i tµi nguyªn du lÞch:+ Tù nhiªn: (§Þa h×nh, khÝ hËu, n-íc, sinh vËt).+ Nh©n v¨n: (Di tÝch lÞch sö, v¨n hãa, lÔ héi, lµng nghÒ, phong tôc tËp qu¸n, gi¸ trÞ v¨n hãa d©n gian,...)b) T×nh h×nh ph¸t triÓn:- Ngµnh du lich ph¸t triÓn nhanh tõ ®Çu thËp kØ 90 (thÕ kØ XX) ®Õn

253

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 trªn b¶n ®å.B íc 2 : HS tr¶ lêi.

nay...- Çc trung t©m du lÞch:+ Hµ Néi.+ Thµnh phè Hå ChÝ Minh.+ HuÕ- §µ N½ng

IV. §¸nh gi¸:PhÇn tr¾c nghiÖm:C©u 1: C¬ cÊu tæng møc b¸n lÎ vµ doanh thu ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ cña ngµnh néi th¬ng níc ta cã xu híng:A. Gi¶m khu vùc Nhµ níc, t¨ng khu vùc ngoµi Nhµ níc vµ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi.B. T¨ng khu vùc Nhµ níc vµ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi, gi¶m khu vùc ngoµi Nhµ níc.C. Gi¶m khu vùc Nhµ níc vµ khu vùc ngoµi Nhµ níc, t¨ng khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi.D. T¨ng khu vùc ngoµi Nhµ níc, gi¶m khu vùc Nhµ níc vµ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi.C©u 2: Tõ thËp niªn 90 (cña thÕ kØ XX) ®Õn nay, ho¹t ®éng néi th¬ng ë níc ta trë nªn nhén nhÞp lµ do:A. S¶n xuÊt trong níc ngµy cµng ph¸t triÓn.B. §êi sèng nh©n d©n ngµy cµng n©ng cao.C. Sù héi nhËp cña níc ta vµo thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ.D. Sù thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lÝ.C©u 3: LÇn ®Çu tiªn çn c©n xuÊt nhËp khÈu níc ta ®¹t gi¸ trÞ c©n ®èi lµ n¨m:A. 1990 B. 1992 C. 1994 D. 1996

254

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 4: TÝnh ®Õn n¨m 2007, sè di s¶n vËt thÓ vµ phi vËt thÓ ë níc ta ®· ®îc UNESCO c«ng nhËn t¬ng øng lµ:A. 4 vµ 3 B. 5 vµ 4 C. 5 vµ 2 D. 6 vµ 3C©u 5: LÔ héi cã thêi gian kÐo dµi nhÊt ë níc ta:A. §Òn Hïng (Phó Thä) C. Phñ GiÇy ( Nam §Þnh)B. Bµ Chóa Xø (An Giang) D. Chïa H¬ng (Hµ T©y)V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- HS lµm bµi tËp sè 1 vµ sè 4 trong SGK.IV. H íng dÉn tr¶ lêi çc c©u hái :C©u 1: Quan s¸t h×nh 31.2, h·y nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi c¬ cÊu, xuÊt, nhËp khÈu cña níc ta trong giai ®o¹n 1990 - 2005.Tr¶ lêi: Nh×n chung qua tÊt c¶ çc n¨m níc ta ®Òu nhËp siªu, chØ trõ n¨m 1992 chóng ta xuÊt siªu nhng gi¸ trÞ l¹i rÊt nhá.- C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cã sù thay ®æi qua çc thêi k×:+ Tríc n¨m 1992, tØ träng xuÊt khÈu lín h¬n nhËp khÈu. N¨m 1992, lÇn ®Çu tiªn xuÊt khÈu vît nhËp khÈu.+ Tõ n¨m 1992 ®Õn 1995, tØ träng xuÊt khÈu l¹i gi¶m vµ ®Õn n¨m 1995 chØ cßn chiÕm 40,1% trong tæng gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn b¶n chÊt nhËp siªu thêi k× nµy kh¸c thêi k× tríc, chñ yÕu lµ nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn nhiªn vËt liÖu ®Ó c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc vµ do çc dù ¸n ®Çu t cña níc ngoµi vµo ViÖt Nam.+ N¨m 1995, tØ träng cña xuÊt khÈu t¨ng lªn, cho thÊy nç lùc trong ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña níc ta vµ vÞ thÐ cña níc ta ngµy cµng n©ng cao.C©u 2: T¹i sao trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, th¬ng m¹i cã vai trß ®Æc biÖt quan träng.Tr¶ lêi:

255

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Th¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.- §èi víi çc nhµ s¶n xuÊt, th¬ng m¹i cã t¸c dông cung øng nguyªn liÖu, vËt t, linh kiÖn, thiÕt bÞ m¸y mãc cïng víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.- §èi víi ngêi tiªu dïng, th¬ng m¹i kh«ng nh÷ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng mµ cßn cã t¸c dông t¹o ra thÞ hiÕu míi. ChÝnh v× thÐ th¬ng m¹i cã vai trß to lín trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cña x· héi.- Th¬ng m¹i cã vai trß ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt.- Th¬ng m¹i. ®Æc biÖt lµ çc ho¹t ®éng qu¶ng ço, khuyÕn m·i,... cã vai trß rÊt lín trong viÖc híng dÉn tiªu dïng, t¹o ra çc tËp qu¸n tiªu dïng míi.- Th¬ng m¹i thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng theo l·nh thæ.- Thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa th«ng qua häat ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ vµ t¹o ra m«i tr-êng kinh doanh thuËn lîi.C©u 3: Dùa vµo h×nh 31.5 h·y ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch t×nh h×nh ph¸t triÓn du lÞch cña níc ta.Tr¶ lêi: a) NhËn xÐt:- TÊt c¶ çc chØ tiªu vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng du lÞch ®Òu cã sù t¨ng tr-ëng. Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 2005 kh«ng gièng nhau:+ Kh¸ch néi ®Þa t¨ng gÊp 10,7 lÇn.+ Kh¸ch quèc tÕ t¨ng gÊp 11,7 lÇn+ Doanh thu cña ngµnh du lÞch t¨ng gÊp 37,9 lÇn.- Trong khi kh¸ch néi ®Þa vµ doanh thu tõ du lÞch t¨ng ®Òu th× lîng kh¸ch quèc tÐ cã biÕn ®éng, sè lîng kh¸ch quèc tÕ gi¶m tõ 1,7 triÖu n¨m 1997 xuèng cßn 1,5 triÖu n¨m 1998, tuy nhiªn sau ®ã tiÕp tôc t¨ng lªn.

256

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b) Gi¶i thÝch:- TÊt c¶ çc chØ tiªu ®Òu t¨ng lµ do: chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng, níc ta cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ du lÞch, møc sèng cña d©n c ngµy cµng t¨ng, thãi quen ®i du lÞch cña ngêi d©n. ViÖt Nam ngµy cµng cã søc hÊp dÉn víi du kh¸ch quèc tÕ.- Doanh thu t¨ng nhanh nhÊt lµ do lîng kh¸ch t¨ng vµ chi tiªu cña kh¸ch du lÞch ngµy cµng t¨ng.- N¨m 1998, lîng kh¸ch quèc tÕ gi¶m lµ do khñng ho¶ng xûa ra trong khu vùc ®· ¶nh hëng ®Õn tÊt c¶ çc ngµnh kinh tÕ cña níc ta, kÓ c¶ du lÞch.C©u 4: Chøng minh r»ng tµi nguyªn du lÞch cña níc ta t¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ngTr¶ lêi: a) Tµi nguyª du lÞch tù nhiªn cña níc ta t¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng:- VÒ mÆt ®Þa h×nh: bao gåm c¶ ®ång b»ng, ®åi nói vµ h¶i ®¶o t¹o nªn nhiÒu c¶nh quan ®Ñp. C¶ níc cã trªn 200 hang ®éng Cacxt¬, tiªu biÓu lµ vÞnh H¹ Long, Phong Nha - KÎ Bµng vµ " H¹ Long c¹n" ë Ninh B×nh.Níc ta cã kho¶ng 125 b·i biÓn lín nhá, trong ®ã cã nh÷ng b·i dµi tíi 15 - 18 km, tiªu biÓu lµ duyªn h¶i Nam Trung Bé.- KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, ph©n hãa ®a d¹ng t¹o thuËn lîi trong thu hót du kh¸ch.- Tµi nguyªn níc phong phó vµ cã kh¶ n¨ng thu hót du kh¸ch, tiªu biÓu lµ çc hÖ thèng s«ng, çc hå tù nhiªn, hå nh©n t¹o. Níc ta cßn cã vµi tr¨m nguån níc kho¸ng thiªn nhiªn cã søc hót cao ®èi víi du kh¸ch.- Tµi nguyªn sinh vËt phong phó cã h¬n 30 vên quèc gia vµ hµng tr¨m loµi ®éng vËt hoang d·, thñy h¶i s¶n.

257

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b) Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña níc ta rÊt phong phó g¾n víi lÞch sö hµng ngh×n n¨m dùng níc vµ gi÷ níc:- Çc di tÝch v¨n hãa - lÞch sö c¶ níc hiÖn cã kho¶ng 4 v¹n du lÞch çc lo¹i, trong ®ã cã 2,6 ngµn di tÝch ®îc xÕp h¹ng, tiªu biÓu lµ cè ®« HuÕ, Phè cæ Héi An. Di tÝch Mü S¬n cïng víi kh«ng gian v¨n hãa cång chiªng T©y Nguyªn vµ Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ- Çc lÔ héi diÔn ra kh¾p n¬i vµ suèt c¶ n¨m, trong ®ã lµ tËp trung nhÊt lµ sau tÕt cæ truyÒn. Tiªu biÓu lµ lÔ hé chïa H¬ng, §Òn Hïng, CÇu Ng, Ka tª,..- Ngoµi ra cßn cã çc lµng nghÒ, b¶n s¾c riªng cña çc d©n téc, çc lo¹i h×nh v¨n hãa d©n gian, Èm thùc.C©u 5: T¹i sao tµi nguyªn du lÞch lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng hµng ®Çu ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch?Tr¶ lêi:a) Kh¸i niÖm tµi nguyªn du lÞch: Tµi nguyªn du lÞch lµ çc c¶nh quan thiªn nhiªn, di tÝch lÞch sö, di tÝch çch m¹ng, gi¸ trÞ nh©n v¨n, c«ng tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o cña con ngêi cã thÓ ®îc sö dông nh»m tháa m·n nhu cÇu du lÞch, lµ yÐu tè c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh çc ®iÓm du lÞch, khu du lÞch nhamõ t¹o ra sù hÊp dÉn du lÞch.b) Vai trß cña tµi nguyªn du lÞch ®èi víi sù ph¸t triÓn du lÞch:- Tµi nguyªn du lÞch cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù h×nh thµnh tæ chøc l·nh thæ du lÞch.- Tµi nguyªn du lÞch hÊp dÉn cã gi¸ trÞ thu hót du kh¸ch.- Tµi nguyªn du lich cã ¶nh hëng ®Õn thêi gian lu tró cña kh¸ch du lÞch.- Tµi nguyªn du lÞch ¶nh hëng ®Õn chi tiªu cña du kh¸ch.- Tµi nguyªn du lÞch cã t¸c ®éng ®Õn ®èi tîng du lÞch. Th«ng thêng, tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n thu hót nhiÒu h¬n nh÷ng du kh¸ch cã tr×nh ®é häc vÊn cao.

258


...................................................................................................................

................................


§Þa lÝ çc vïng kinh tÕBµi 32: VÊn ®Ò khai th¸c thÕ m¹nh ë Trung du vµ miÒn nói B¾c BéI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc ®Æc ®iÓm vÞ trÝ cña vïng vµ çc thÕ m¹nh kinh tÕ vÒ khai th¸c kho¸ng s¶n, thñy ®iÖn, c©y c«ng nghiÖp «n ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi còng nh çc thÕ m¹nh vÒ ch¨n nu«i ®¹i gia sóc vµ kinh tÕ biÓn.- HiÓu ®îc ý nghÜa kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c cña viÖc ph¸t triÓn çc thÕ m¹nh cña vïng.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ khai th¸c th«ng tin tõ Atlat, b¶n ®å gi¸o khoa vµ çc lîc ®å trong bµi: vÞ trÝ ®Þa lÝ, çc tiÓu vïng tù nhiªn, çc tµi nguyªn thiªn nhiªn.- Ph©n tÝch, thu thËp ç sè trªn çc ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vµ rót ra çc kÕt luËn cÇn thiÕt.

3. Th¸i ®é:

259

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Thªm yªu quª h¬ng tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, ®Æc biÖt vïng Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« kinh tÕ Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c.- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶ng sè liÖu, liªn quan ®Õn néi dung bµi häc.- H×nh ¶nh minh häa vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: Chøng minh r»ng ho¹t ®éng xuÊt, nhËp khÈu cña níc ta ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.C©u 2: Chøng minh r»ng tµi nguyªn du lÞch cña níc ta t¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng* Khëi ®éng: §©y lµ vïng kinh tÕ nµo cña níc ta:1. Vïng kinh tÕ bao gåm 15 tØnh, víi diÖn tÝch trªn 101 ngh×n km2.2. Lµ vïng cã tµi nguyªn kho¸ng s¶n giµu cã bËc nhÊt c¶ níc.3. Lµ vïng l·nh thæ cã di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long næi tiÕng thÕ giíi.GV: Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé lµ vïng l·nh thæ cã diÖn tÝch réng lín nhÊt níc ta, lµ n¬i tËp trung nhiÒu ®ång bµo d©n téc Ýt ngêi cã truyÒn thèng v¨n hãa ®a d¹ng ®éc ®¸o, lµ n¬i cã di s¶n thiªn nhiªn vÞnh H¹ Long næi tiÕng thÕ giíi ®ang ®îc bÇu chän lµ di s¶n thiªn nhiªn cña thÕ

260

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 giíi míi, n¬i cã nhiÒu tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ. §iÒu nµy sÏ ®îc chóng ta l·m râ h¬n trong bµi häc h«m nay.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÞ trÝ vµ l·nh thæ cña vïng Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.H×nh thøc: C¶ líp.? Em h·y quan s¸t lîc ®å vÞ trÝ ®Þa lÝ khu vùc Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vïng theo dµn ý sau:+ TiÕp gi¸p: Víi nh÷ng quèc gia, vïng biÓn vµ khu vùc kinh tÕ nµo?+ §¸nh gi¸ ý nghÜa cña vÞ trÝ trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi? ViÖc ph¸t huy thÕ m¹nh cña Trung du miÒn nói B¾c bé cã ý nghÜa kinh tÕ lín vµ cã ý nghÜa chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c thÓ hiÖn:a) VÒ mÆt kinh tÕ: ViÖc ph¸t huy çc thÕ m¹nh cña Trung Du miÒn nói B¾c Bé thóc ®Èy kinh tÕ x· héi cña vïng ph¸t triÓn, cung cÊp cho

1) Kh¸i qu¸t chung:a) VÞ trÝ, l·nh thæ:- Lµ vïng cã diÖn tÝch l·nh thæ réng lín nhÊt níc ta, bao gåm 2 tiÓu vïng lµ §«ng B¾c vµ T©y B¾c.- TiÕp gi¸p:+ Trung Quèc, thîng Lµo.+ §ång b»ng s«ng Hång, B¾c Trung Bé.+ VÞnh B¾c Bé. Giao lu ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng ®êng bé, ®êng biÓn víi çc níc vµ víi çc vïng kinh tÕ trong c¶ níc, ®Æc biÖt lµ vïng §ång b»ng s«ng Hång.

261

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c¶ níc nguån n¨ng lîng, kho¸ng s¶n, n«ng s¶n, cho thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ.b) VÒ mÆt chÝnh trÞ- x· héi: - §©y lµ ®Þa bµn sinh sèng cña nhiÒu d©n téc Ýt ngêi, chiÕm 1/2 sè d©n téc Ýt ngêi cña c¶ níc vµ cã c«ng lín trong sù nghiÖp gi¶i phãng d©n tèc viÖc ph¸t huy çc thÕ m¹nh vÒ kinh tÕ ë ®©y sÏ dÉn ®Õn xãa bá sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn mäi mÆt gi÷a miÒn ngîc vµ miÒn xu«i.- Kinh tÕ - x· héi cña vïng cßn chËm ph¸t triÓn h¬n so víi çc vïng kh¸c, ®êi sèng cña ®ång bµo d©n téc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Do ®ã ph¸t huy çc thÕ m¹nh sÏ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho bµ con d©n téc, ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng gi÷a çc d©n téc.- §©y lµ vïng c¨n cø çch m¹ng, thñ ®« kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ cøu níc.- Cã ®êng biªn giíi víi Trung Quèc, Lµo vµ çc tuyÕn giao th«ng ( quèc lé 1A, quèc lé 6, 18,..) cöa khÈu quèc tÕ quan träng ( Hµ KhÈu,

262

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Mãng Çi, H÷u NghÞ, T©y Trung,...) gãp phÇn ®Èy m¹nh giao lu kinh tÕ trao ®æi hµng hãa víi çc níc Trung Quèc, Lµo vµ çc níc kh¸c trong khu vùc.( GV bæ sung: Trung du miÒn nói cã ý nghÜa chiÕn lîc vÒ chÝnh trÞ, quèc phãng, ®Æc biÖt lµ viÖc x¸c ®Þnh chñ quyÒn biªn giíi trªn ®Êt liÒn- Cùc B¾c - Cùc T©y cña níc ta ®Òu thuéc khu vùc nµy.+ ChÞu ¶nh hëng m¹nh mÏ khi Trung Quèc trë thµnh nÒn kinh tÕ lín thø 6 trªn thÕ giíi).* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc ®Æc trng næi bËt vÒ tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi cña Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : GV chia HS thµnh çc cÆp vµ giao nhiÖm vô.§äc SGK, kÕt hîp víi çc h×nh ¶nh minh häa (§iÖn Biªn Phñ, VÞnh H¹ Long, céng ®ång d©n téc Ýt ng-êi,...) h·y hoµn thiÖn phiÕu häc tËp sè 1 ®Ó lµm næi bËt çc thÕ m¹nh

b) §Æc ®iÓm chung:( Phô lôc)

2. Çc thÕ m¹nh kinh tÕ:a) Khai th¸c, chÕ biÕn kho¸ng s¶n

263

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vµ çc h¹n chÕ cña vïng.B íc 2 : HS th¶o luËn.B íc 3 : GV tæng kÕt vµ nhÊn m¹nh: Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vÒ mÆt x· héi chÝnh trÞ, vïng cßn cã nhiÒu h¹n chÕ nh diÖn tÝch rõng Ýt. N¹n du canh, du c cña ®ång bµo d©n téc Ýt ngêi. C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cßn nghÌo (§Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia HS thµnh çc nhãm vµ giao nhiÖm vôB íc 2 : + Nhãm 1: ( PhiÕu häc tËp sè 2 - ThÕ m¹nh khai th¸c, chÕ biÕn kho¸ng s¶n vµ thñy ®iÖnGV nhÊn m¹nh: ViÖc khai th¸c tµi nguyªn nµy t¹o ra ®éng lùc quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng, nhng khi ph¸t triÓn cÇn chó träng ®Õn viÖc

vµ thñy ®iÖn: ThuËn lîi: Lµ n¬i tËp trung hÇu hÕt çc má kho¸ng s¶n ë níc taNhiÒu lo¹i kho¸ng s¶n cã tr÷ lîng lín vµ gi¸ trÞ nh than, s¾t, thiÕc, ch×, kÏm, ®ång, apatit pyrit, ®¸ v«i vµ xÐt lµm xi m¨ng, g¹ch ngãi, g¹ch chÞu löa,...Khã kh¨n: §a sè çc má quÆng n»m ë n¬i giao th«ng cha ph¸t triÓn, çc vØa quÆng thêng n»m s©u trong lßng ®Êt nªn viÖc khai th¸c trong lßng ®Êt nªn viÖc khai th¸c ®ßi hái chi phÝ cao vµ ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i.

b) Trång vµ chÕ biÕn c©y c«ng nghiÖp, c©y dîc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi.

e) Ch¨n nu«i gia sóc:

d) Kinh tÕ biÓn:(Xem phô lôc)

264

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b¶o vÖ m«i trêng vµ c¶nh quan.+ Nhãm 2: PhiÕu häc tËp sè 3 - Trång vµ chÕ biÕn c©y c«ng nghiÖp, c©y dîc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi.GV nhÊn m¹nh: Khã kh¨n lín nhÊt trong viÖc ph¸t huy thÕ m¹nh cña vïng lµ hiÖn tîng thêi tiÕt kh¾c nghiÖt, rÐt ®Ëm, rÐt h¹i, s¬ng muèi. Sè lîng çc nhµ m¸y chÕ biÕn vµ thÞ trêng tiªu thô cßn h¹n chÕ.+ nhãm 3: PhiÕu häc tËp sè 4 - Ch¨n nu«i gia sóc.GV nhÊn m¹nh: ViÖc s¶n phÈm ph¸t huy thÕ m¹nh nµy gÆp khã kh¨n c¬ b¶n ®ã lµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm vµ nguån thøc ¨n cho ch¨n nu«i cha ®îc ®¶m b¶o, cÇn chó ý gi¶i quyÕt tèt çc kh©u trªn ®Ó trong t¬ng lai nã sÏ trë thµnh mét thÕ m¹nh lín cña vïng.+ Nhãm 4: PhiÕu häc tËp sè 5 - Kinh tÕ biÓn.B íc 3 : Çc nhãm tr×nh bµy, GV chuÈn x¸c kiÕn thøc.

265

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Trung du miÒn nói B¾c Bé cã vÞ trÝ chiÕn lîc quan träng, tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn mét c¬ çu kinh tÕ kh¸ hoµn chØnh víi nh÷ng thÕ m¹nh vÒ c«ng nghiÖp khai th¸c, chÕ biÕn kho¸ng s¶n, thñy ®iÖn, nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi cã c¶ s¶n phÈm cËn nhiÖt vµ «n ®íi, ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn vµ du lÞch.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Sè tØnh thuéc vïng Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé lµ:A. 13 C. 15B. 14 D. 16C©u 2: Nhngc tØnh nµo kh«ng thuéc vïng Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé:A. §iÖn Biªn, Lai Ch©u, S¬n La, Hßa B×nh, Th¸i Nguyªn.B. VÜnh Phóc, Hµ Nam, Ninh B×nh, Thanh Hãa.C. Lµo Cai, Yªn B¸i, Ohó Thä, Hµ Giang, Tuyªn Quang.D. L¹ng S¬n, Cao B»ng, B¾c K¹n, Qu¶ng NinhC©u 3: Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé cã diÖn tÝch:A. lín nhÊt níc ta. C. lín thø ba trong çc vïng cña níc

ta.B. Lín bËc nhÊt níc ta. D. lín thø t trong çc vïng cña níc

ta.266

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 3: ý nµo kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh cña Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé:A. C«ng nghiÖp khai th¸c vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n, thñy ®iÖn.B. Trång vµ chÕ biÕn c©y c«ng nghiÖp, c©y dîc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi.C. H×nh thµnh c¬ cÊu n«ng - l©m - ng nghiÖp ®Æc thï.D. Ch¨n nu«i gia sóc vµ kinh tÕ biÓn.C©u 4: HÖ thèng s«ng Hång chiÕm bao nhiªu phÇn tr÷ n¨ng thñy ®iÖn cña c¶ nícA. Kho¶ng 1/2. C. Kho¶ng 1/3.B. Kho¶ng 2/3. D. Kho¶ng 1/4.C©u 5: PhÇn lín diÖn tÝch cña Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé cã ®Êt:A. Feralit. C. ba dan.B. phuf sa cæ. D. Phï sa.C©u 6: Trung du miÒn nói B¾c Bé trång ®îc nhiÒu c©y cã nguån gèc cËn nhiÖt vµ «n ®íi lµ chñ yÕu do:A. ngêi d©n cã kinh nghiÖm trong trång trät.

C. n¬i ®©y cã mïa ®«ng l¹nh nhÊt níc ta.

B. Vïng cã ®Êt phï sa cæ. D. vïng cã vÞ trÝ ë phÝa b¾c níc ta.

V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Tr¶ lêi çc c©u hái ë cuèi bµi.T×m hiÓu vµ su tÇm çc h×nh ¶nh vÒ vïng ®ång b»ng s«ng Hång.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1: NhiÖm vô: §äc SGK, kÕt hîp víi çc h×nh ¶nh minh häa (§iÖn Biªn Phñ, VÞnh H¹ Long, céng ®ång d©n téc Ýt ngêi,...) h·y lµm næi bËt çc thÕ m¹nh cña vïng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi:

267

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 §Æc ®iÓm §¸nh gi¸

- Lµ vïng cã tµi nguyªn thiªn nhiªn- Lµ vïng tha d©n, mËt ®é d©n sè....- N¬i tËp trung çc d©n téc Ýt ngêi nh.....- Tuy nhiªn tr×nh ®é d©n c...- Cã nhiÒu di tÝch v¨n hãa lÞch sö, tù nhiªn...- C¬ së vËt chÊt....

PhiÕu häc tËp sè 2: (nhãm 1)NhiÖm vô: §äc SGK môc 2 (trang 146), kÕt hîp lîc ®å tù nhiªn vµ kinh tÕ vµ kªnh h×nh minh häa, h·y ®iÒn tiÕp vµo s¬ ®å lµm næi bËt thÕ m¹nh vÒ khai th¸c, chÕ biÕn kho¸ng s¶n vµ thñy ®iÖn cña vïng.

TiÒm n¨ng ThÕ m¹nh

Kim lo¹iThanPhi kim lo¹iVËt liÖu x©y dùngThñy ®iÖn

PhiÕu häc tËp sè 3: (Nhãm 2.)

268

Khai th¸c, chÕ biÕn

kho¸ng s¶n vµ thñy ®iÖn

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 NhiÖm vô: §äc SGK môc 3 trang 147 kÕt hîp lîc ®å tù nhiªn vµ kinh tÕ, h·y ®iÒn tiÕp vµo s¬ ®å sau ®Ó lµm næi bË thÕ m¹nh vÒ c©y c«ng gnhiÖp, c©y dîc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi.

PhiÕu häc tËp sè 3 (nhãm 3)NhiÖm vô: §äc SGK môc 4 trang 147, kÕt hîp lîc ®å tù nhiªn vµ kinh tÕ. H·y ®iÒn tiÕp vµo s¬ ®å sau ®Ó lµm næi bËt thÕ m¹nh vÒ ch¨n nu«i gia sóc

PhiÕu häc tËp sè 4: (nhãm 4)NhiÖm vô: §äc SGK môc 5 trang 147 , kÕt hîp lîc ®å tù nhiªn vµ kinh tÕ. H·y ®iÒn tiÕp vµo s¬ ®å sau ®ã lµm næi bËt thÕ m¹nh vÒ kinh tÕ biÓn.

Th«ng tin ph¶n håi 1:PhiÕu häc tËp sè 1:

269

C¬ së ph¸t triÓn

HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt

Ph ¬ng h íng

C¬ së ph¸t triÓn

HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt

Ph ¬ng h íng

Kinh tÕ biÓn

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 §Æc ®iÓm §¸nh gi¸

- Lµ vïng cã tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng (®Êt, níc, khÝ hËu, kho¸ng s¶n, biÓn,...)

Ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp.

- Lµ vïng tha d©n, mËt ®é d©n sè thÊp.- N¬i tËp trung çc d©n téc Ýt ngêi nh: Dao, Th¸i, M«ng, Hoa, Tµy, Nïng,..- Tuy nhiªn tr×nh ®é d©n c cßn l¹c hËu, h¹n chÕ

- ThuËn lîi: b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc ®a d¹ng.- Khã kh¨n: thiÕu lao ®éng, kÜ thuËt, c¹n kiÖt tµi nguyªn.

- Cã nhiÒu di tÝch v¨n hãa lÞch sö, tù nhiªn §iÖn Biªn Phñ, ATK, VÞnh H¹ Long.- C¬ së vËt chÊt cã nhiÒu tiÕn bé, tuy nhiªn cßn thiÕu ®ång bé.

- Ph¸t triÓn du lÞch v¨n hãa vµ sinh th¸i.

Th«ng tin phiÕu häc tËp sè 2 (Nhãm 1)

TiÒm n¨ng ThÕ m¹nhKim lo¹i: S¾t (Th¸i Nguyªn, Yªn B¸i, thiÕc (Cao B»ng)

LuyÖn kim, chÕ t¹o m¸y

Than, Qu¶ng Ninh, Na D¬ng, Th¸i Nguyªn

NhiÖt ®iÖn, xuÊt khÈu.

Phi kim lo¹i: Apatit Hãa chÊt.270

Khai th¸c, chÕ biÕn

kho¸ng s¶n vµ thñy ®iÖn

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (Lµo Cai), ®Êt hiÕm (Lai Ch©u)VËt liÖu x©y dùng: ®¸ v«i, sÐt, çt.

S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng.

Thñy ®iÖn: Tr÷ lîng 11 triÖu KW b»ng 1/3 c¶ níc.

Thñy ®iÖn Hßa B×nh, Th¸c Bµ, S¬n La.

Th«ng tin phiÕu häc tËp sè 3: (Nhãm 2)

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 4: (Nhãm 3)

271

C¬ së ph¸t triÓn- §Êt feralit trªn ®¸ phiÕn, v«i, g¬nai vµ çc lo¹i ®¸ mÑ kh¸c.®Êt phï sa cæ ë Trung Du- KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa cã mïa ®«ng l¹nh.- §Þa h×nh ph©n hãa ®a dang.- D©n c cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt.- Nhu cÇu tiªu thô lín.

HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt- Ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp: chÌ. ngoµi ra cßn cã quÕ (Yªn B¸i), håi (Cao B»ng, L¹ng S¬n, Qu¶ng Ninh) thuèc l¸ (Cao B»ng, L¹ng S¬n)- C©y d îc liÖu: tam thÊt, ® ¬ng quy, håi, th¶o qu¶.- C©y ¨n qu¶, rau hoÆc ®Æc s¶n,..

Ph ¬ng h íng- Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp hµng hãa.- ¸p dông tiÕn bé KHKT.- §Þnh canh, ®Þnh c .

C¬ sö ph¸t triÓn- Nguån thøc ¨n: ®ång cá (Méc Ch©u)- KhÝ hËu thÝch hîp- Cã nhiÒu gièng vËt nu«i tèt: lîn, ngùa, gµ.- Kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña ®ång bµo.- Nhu cÇu tiªu thô néi vïng vµ cho çc vïng kh¸c.

HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt- §µn tr©u bß ph¸t triÓn m¹nh nhÊt c¶ n íc, ®Æc biÖt lµ tr©u (n¨m 2005 ®µn tr©u chiÕm 57,5% c¶ n íc (®¹t h¬n 1,7 triÖu con n¨m 2005), ®µn bß 16,2% c¶ n íc (900 ngh×n con n¨m 2005).

Ph ¬ng h íng- Ph¸t triÓn dÞch vô thó y, c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghÖ chÕ biÕn


Th«ng tin phiÕu häc tËp sè 5 (Nhãm 4)


Bµi 33: VÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë ®ång b»ng s«ng hång

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:

272

Kinh tÕ biÓn

- §¸nh b¾t, nu«i trång thñy h¶i s¶n: VÞnh B¾c Bé

- Ph¸t triÓn du lÞch: VÞnh H¹ Long, Trµ Cæ

- C¶ng biÓn: côm c¶ng Qu¶ng Ninh (c¶ng n íc s©u Çi L©n,...)

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ , ph¹m vi l·nh thæ cña vïng.- Ph©n tÝch ®îc tiÒm n¨ng vµ h¹n chÕ trong ph¸ triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®ång b»ng s«ng Hång.- HiÓu ®îc tÝnh cÊp thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh vµ thùc tr¹ng chuyÓn dÞch vïng.- BiÕt ®îc mét sè ®Þnh híng vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo ngµnh cña vïng trong thêi gian tíi.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ khai th¸c th«ng tin tõ Atlat, b¶n ®å gi¸o khoa vµ çc lîc ®å trong bµi: vÞ trÝ ®Þa lÝ, çc tµi nguyªn thiªn nhiªn, m¹ng líi giao th«ng, ®« thÞ ë ®ång b»ng s«ng Hång..- Ph©n tÝch, thu thËp ç sè liÖu trªn çc ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vµ rót ra çc kÕt luËn cÇn thiÕt.3. Th¸i ®é:Thªm yªu quª h¬ng tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®« kinh tÕ ®ång b»ng s«ng Hång.- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- B¶ng sè liÖu, liªn quan ®Õn néi dung bµi häc.- H×nh ¶nh minh häa vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: T¹i sao nãi viÖc ph¸t huy thÕ m¹nh cña Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé cã ý nghi· kinh tÕ vµ ý nghÜa chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c.C©u 2: H·y ph©n tÝch kh¶ n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ®Æc s¶n trong vïng.

* Khëi ®éng: GV ®a h×nh ¶nh Hå G¬m, Th¸p Rïa Hµ Néi vµ yªu cÇu HS tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã?Hå G¬m - Th¸p Rïa biÓu tîng cña thñ ®«, lµ tr¸i tim cña mu«n v¹n ngêi d©n ViÖt, lµ h×nh n¶h ®Æc trng cho vïng ®ång b»ng s«ng Hång ngh×n n¨m v¨n hiÕn, vïng ®©t giµu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn nhng còng kh«ng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n cÇn gi¶i quyÕt.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm l·nh thæ vµ vÞ trÝ cña vïng.H×nh thøc: Ç nh©n.HS quan s¸t vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång trong c¶ níc vµ tr¶ lêi c©u hái sau:+ X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®ÞalÝ vña vïng ®ång b»ng s«ng Hång.+ KÓ tªn çc tØnh trong vïng.+ §¸nh gi¸ ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ bæ sung kiÕn thøc

1) Çc thÕ m¹nh chñ yÕu cña vïng:a) VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ l·nh thæ:- Lµ vïng ®ång b»ng cã diÖn tÝch lín thø hai cña c¶ níc.- Bao gåm: 11 tØnh, thµnh phè VÞ trÝ tiÕp gi¸p çc tØnh thuéc vïng Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c, B¾c Trung Bé vµ vÞnh B¾c Bé. ThuËn lîi cho giao lu ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa víi çc vïng trong c¶ níc vµ çc níc b¹n trªn thÕ giíi.

274

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu ç thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : T×m hiÓu s¬ ®å trong SGK, trang 192 vµ çc h×nh ¶nh minh häa (çnh ®ång lóa chÝn, khóc uèn s«ng Hång, ®åi nói ®¸ v«i, hÖ thèng ®êng giao th«ng,...), lùa chän ®óng çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña vïng th«ng qua phiÕu häc tËp sè 1 (phô lôc).B íc 2 : GV híng dÉn HS ph©n tÝch h×nh 33.1 chän lùa ®¸p ¸n ®óng lµm næi bËt çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.B íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶, GV tæng kÕt: §ång b»ng s«ng Hång lµ vïng kinh tÕ ph¸t triÓn thø hai c¶ níc dùa trªn nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ mÆt tù nhiªn (®Êt, níc, khÝ hËu), còng nh çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi (d©n c, c¬ së h¹ tÇng, vËt chÊt - kÜ thuËt), tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng gÆp ph¶i kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ tù nhiªn, kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng b-

b) Çc thÕ m¹nh chñ yÕu cña vïng:

- Lµ vïng ®ång b»ng phï sa mµu mì thø hai cña c¶ níc.- KhÝ hËu nhiÖt ®íi cã mïa ®«ng l¹nh, nguån níc mÆt vµ níc ngÇm dåi dµo.- D©n c ®«ng ®óc, tr×nh ®é kinh nghiÖm s¶n xuÊt cao.- C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt - kÜ thuËt t¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ®ång bé. Ph¸t triÓn c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ®a d¹ng vµ hiÖn ®¹i.- Khã kh¨n, h¹n chÕ:- D©n c ®«ng ®óc nhÊt c¶ níc.- ChÞu t¸c ®éng cña nhiÒu thiªn tai (b·o, lò, h¹n h¸n...).- ThiÕu nguyªn liÖu s¶n xuÊt.

3) ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh vµ çc ®Þnh h íng

275

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 íc chuyÓn dÞch míi ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc trong thêi k× míi.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh vµ çc ®Þnh híng .H×nh thøc: CÆp.NhiÖm vô 1: NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu theo ngµnh.B íc 1 : HS quan s¸t h×nh 33.2 vµ lîc ®å h×nh 33.3.B íc 2 : GV híng dÉn HS quan s¸t xu híng thay ®æi trong c¬ cÊu kinh tÕ (ngµnh nµo t¨ng, ngµnh nµo gi¶m).B íc 3 : Yªu cÇu HS ph¸t biÓu, nhËn xÐt, bæ sung.NhiÖm vô 2: Tr×nh bµy çc ®Þnh híng chuyÓn dÞch chung vµ chuyÓn dÞch trong néi bé tõng ngµnh kinh tÕ ë ®ång b»ng s«ng Hång.B íc 1 : HS theo dâi néi dung trong SGK vµ çc th«ng tin bæ sung, cho biÕt xu híng chuyÓn dÞch chÝnh vµ néi dung chuyÓn dÞch trong tõng ngµnh.

chÝnh:a) Thùc tr¹ng:C¬ cÊu kinh tÕ ®ang cã sù chuyÓn dÞch theo híng gi¶m tØ träng cña khu vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp, t¨ng nhanh tØ träng cña khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng vµ dÞch vô.b) §Þnh híng chÝnh:- §Þnh híng chung: tiÕp tôc ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch theo híng C«ng nghiÖp hãa - HiÖn ®¹i hãa.- Cô thÓ:+ N«ng - l©m - ng nghiÖp gi¶m tØ träng ngµnh trång trät t¨ng tØ träng ngµnh ch¨n nu«i.+ C«ng nghiÖp - x©y dùng h×nh thµnh çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm.+ DÞch vô: t¨ng cêng ph¸t triÓn du lÞch, dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, gi¸o dôc, ®µo t¹o,....

276

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B íc 2 : Yªu cÇu HS tr¶ lêi, nhËn xÐt vµ bæ sung.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Nh÷ng tØnh nµo kh«ng thuéc ®ång b»ng s«ng Hång?A. Phó Thä, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang. C. Hµ Nam, Nam §Þnh, Ninh B×nh, H¶i Phßng.B. Hµ T©y, Hµ Néi, H¶i D¬ng. D. Th¸i B×nh, Hng Yªn, VÜnh Phóc.C©u 2: §Êt phï sa mµu mì chiÕm tØ lÖ bao nhiªu % ®Êt n«ng nghiÖp cña ®ång b»ng s«ng HångA. Kho¶ng 57,9% C. Kho¶ng 70%B. Kho¶ng 60,9% D. Khaáng 77,9%C©u 3: ViÖc lµm ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i ë §ång b»ng s«ng Hång v× ®©y lµ vïng cã:A. Sè d©n ®«ng nhÊt trong çc vïng.B. mËt ®é d©n sè cao nhÊt rong çc vïng.C. c¬ cÊu d©n sè trÎ, nhiÒu lao ®éng cã tay nghÒ.D. lùc lîng lao ®éng dåi dµo, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn chËm ph¸t triÓn.C©u 4: C¬ cÊu kinh tÕ cña §ång b»ng s«ng Hång ®ang chuyÓn dÞch theo híng nµo?A. Gi¶m tØ träng khu cùc I, t¨ng nhanh tØ träng khu vùc II vµ III.B. Gi¶m tØ träng khu cùc II, t¨ng nhanh tØ träng khu vùc I vµ III.C. Gi¶m tØ träng khu cùc III, t¨ng nhanh tØ träng khu vùc I vµ II.D. Gi¶m tØ träng khu cùc II vµ II, t¨ng nhanh tØ träng khu vùc III.C©u 5: Theo ®Þnh híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña khu vùc I ë §ång b»ng s«ng Hång, ngµnh nµo sÏ gi¶m tØ träng?A. Ngµnh trång trät C. Ngµnh l©m nghiÖp

277


B. Ngµnh ch¨n nu«i D. Ngµnh thñy s¶n.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Tr¶ lêi çc c©u hái ë cuèi bµi.- ChuÈn bÞ néi dung bµi thùc hµnh sè 34.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp:NhiÖm vô: §äc SGK, kÕt hîp çc th«ng tin minh häa vµ kiÕn thøc b¶n th©n. H·y lùa chän ®óng çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng §ång b»ng s«ng Hång trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi: ThuËn lîi:* Lµ vïng ®ång b»ng phï sa mµu mì lín nhÊt c¶ níc.* KhÝ hËu nhiÖt ®íi cã mïa ®«ng l¹nh, nguån níc mÆt vµ níc ngÇm dåi dµo.* D©n c ®«ng ®óc, tr×nh ®é kinh nghiÖm s¶n xuÊt cao.* C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt - kÜ thuËt t¬ng ®èi tèt.Khã kh¨n:* D©n c ®«ng ®óc nhÊt c¶ níc, thiÕu lao ®éng ãc kÜ thuËt.* ChÞu t¸c ®éng cña nhiÒu thiªn tai (b·o, lò, h¹n h¸n,...).* ThiÕu nguyªn liÖu s¶n xuÊt.


Bµi 34: Thùc hµnh: Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a d©n sè víi

278

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 viÖc s¶n xuÊt l¬ng thùc ë ®ång b»ng s«ng hång

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Cñng cè kiÕn thøc trong bµi 33.- BiÕt ®îc søc Ðp nÆng nÒ cña d©n sè ®èi víi çc vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång.- Ph©n tÝch ®îc mèi quan hÖ gi÷a d©n sè víi s¶n xuÊt l¬ng thùc vµ t×m ra híng gi¶i quyÕt.2. KÜ n¨ng: - Xö lÝ vµ ph©n tÝch sè liÖu theo yªu cÇu ®Ò bµi vµ rót ra çc nhËn xÐt cÇn thiÕt.- BiÕt gi¶i thÝch mét çch khoa häc vÒ mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ vÊn ®Ò s¶n xuÊt l¬ng thùc ë ®ång b»ng s«ng Hång, tõ ®ã cã thÓ ®Ò ra çc ®Þnh híng cÇn thiÕt.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- Çc lo¹i b¶n ®« h×nh thÓ, ph©n bè d©n c, n«ng nghiÖp cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Çc dông cô häc tËp: m¸y tÝnh bá tói, bót ch×, thíc kÎ.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: T¹i sao ph¶i cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë ®ång b»ng s«ng Hång?

C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng nguån lùc ¶nh hëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ë §ång b»ng s«ng Hång?

279

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 * Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: TÝnh tèc ®é t¨ng trëng vµ so s¸nh tèc ®é t¨ng trëng vÒ d©n sè vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ®ång b¾ng s«ng Hång víi c¶ níc.H×nh thøc: Ç nh©n.B íc 1 : HS theo dâi b¶ng sè liÖu trong SGK, híng dÉn çch tÝnh tèc ®é t¨ng trëng vµ tØ träng theo yªu cÇu cña ®Ò bµi ®Æt ra.B íc 2 : GV gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña HS.B íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ cña GV.B íc 4 : GV híng dÉn HS nhËn xÐt b¶ng sè liÖuB íc 5 : GV kiÓm tra bµi lµm cña HS, yªu cÇu mét sè HS lµm mÉu, çc HS trong líp cïng nhËn xÐt sau ®ã cã thÓ yªu cÇu thu bµi t¹i líp hoÆc vÒ nhµ hoµn thiÖn.* Ho¹t ®éng 2: Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch mèi quan hÖ gi÷a d©n sè víi

1) Tèc ®é t¨ng tr ëng cña çc chØ sè trong b¶ng sè liÖu: (§¬n vÞ: %)(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)2) TØ träng cña §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ n íc theo çc chØ sè : (§¬n vÞ: %).(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

(NhËn xÐt: TØ träng çc chØ sè trong b¶ng sè liÖu cña §ång b»ng s«ng Hång cã sù thay ®æi theo chiÒu híng gi¶m dÇn so víi tØ träng chung cña c¶ níc trong giai ®o¹n 1995- 2005. Trong ®ã gi¶m m¹nh nhÊt lµ tØ lÖ b×nh qu©n l¬ng thùc cã h¹t cña vïng ®ång b»ng so víi c¶ níc, tiÕp sau ®ã lµ tØ träng s¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t, sè d©n, diÖn tÝch gieo trång c©y l¬ng thùc cã h¹t).

280

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 viÖc s¶n xuÊt l¬ng thùc ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®Ò ra ph¬ng híng gi¶i quyÕt.H×nh thøc: CÆp.- Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái- Hai HS ®¹i diÖn tr×nh bµy, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.

3) Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè víi viÖc s¶n xuÊt l ¬ng thùc ë ®ång b»ng s«ng Hång:- Do cã nh÷ng cè g¾ng trong viÖc th©m canh c©y l¬ng thùc, nªn mÆc dï diÖn tÝch gieo trång c©y l-¬ng thùc cã h¹t gi¶m, nhng s¶n l-îng l¬ng thùc trªn thùc tÕ vÉn t¨ng.- Tuy nhiªn do søc Ðp cña vÊn ®Ò d©n sè (d©n sè ®«ng, t¨ng nhanh), nªn b×nh qu©n l¬ng thùc cã h¹t theo ®Çu ngêi vÉn gi¶m so víi c¶ níc.4) Ph ¬ng h íng gi¶i quyÕt :- TÝch cùc më réng diÖn tÝch gieo trång c©y l¬ng thùc cã h¹t.- Th©m canh t¨ng vô lµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó gi¶i quyÕt tèt nhÊt vÊn ®Ò l¬ng thùc.- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, gi¶m tØ lÖ sinh.- N©ng cao møc sèng, gi¶i quyÕt viÖc lµm, tõ ®ã møc sinh sÏ gi¶m dÇn.- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång. Cô

281

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thÓ lµ trong n«ng nghiÖp cÇn ph¶i tÝch cùc gi¶m tØ träng cña ngµnh trång trät, t¨ng tØ träng cña ngµnh ch¨n nu«i vµ thñy s¶n. Riªng trong ngµnh trång trät l¹i gi¶m tá träng cña c©y l¬ng thùc vµ t¨ng dÇn tØ träng cña c©y c«ng nghiÖp, c©y thùc phÈm, c©y ¨n qu¶.

IV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- GV nh¾c HS vÒ nhµ hoµn thµnh bµi thùc hµnh.- Häc sinh ®äc tríc bµi 35.V. Phô lôc:1. Tèc ®é t¨ng trëng cña çc chØ sè trong b¶ng sè liÖu: (§¬n vÞ: %)

Çc chØ sè


C¶ níc

1995 2005 1995

2005

Sè d©n 100 111,7 100 115,4

DiÖn tÝch gieo trång c©y l¬ng thùc cã h¹t

100 109,3 100 114,4

S¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t 100 122 100 151,5

B×nh qu©n l¬ng thùc cã h¹t 100 109,4 100 131,4

282

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2) TØ träng cña §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ níc theo çc chØ sè: (§¬n vÞ: %)

Çc chØ sè


C¶ níc

1995 2005 1995

2005

Sè d©n 22,4 21,7 100 100DiÖn tÝch gieo trång c©y l¬ng thùc cã h¹t

15,3 14,6 100 100

S¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t 20,4 16,5 100 100B×nh qu©n l¬ng thùc cã h¹t 91,1 75,9 100 100

...................................................................................................................

............................Gi¸o ¸n sè: 40So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 35: VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë B¾c Trung BéI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Tr×nh bµy ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ h×nh d¹ng l·nh thæ ®Æc biÖt cña vïng, còng nh nh÷ng thÕ m¹nh næi bËt cña vïng (tµi nguyªn thiªn nhiªn, truyÒn thèng d©n c), c¶ nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.

283

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc thùc tr¹ng vµ triÓn väng ph¸t triÓn c¬ cÊu n«ng- l©m- ng nghiÖp, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ c¬ së h¹ tÇng cña vïng hiÖn t¹i còng nh trong thêi gian s¾p tíi.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ khai th¸c th«ng tin tõ Atlat, b¶n ®å gi¸o khoa vµ çc lîc ®å trong bµi: vÞ trÝ ®Þa lÝ, çc tµi nguyªn thiªn nhiªn ë B¾c Trung Bé.- Ph©n tÝch thu thËp çc sè liÖu trªn çc ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vµ rót ra çc kÕt luËn cÇn thiÕt.3. Th¸i ®é:Thªm yªu quª h¬ng, tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ B¾c Trung Bé.- Çc b¶ng sè liÖu liªn quan ®Õn néi dung bµi häc- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Çc h×nh ¶nh minh häa vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng B¾c Trung Bé..III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña häc sinh chÊm.C. Khëi ®éng: GV tæ chøc trß ch¬i:H·y g¹ch nèi ®óng çc danh nh©n sau víi çc ®Þa danh t¬ng øng.

1. NguyÔn Du a. Qu¶ng B×nh2. Lª Lîi b. NghÖ An

284

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 3. Hå ChÝ Minh c. Thanh Hãa4. Tè H÷u d. Thõa Thiªn -

HuÕ5. Vâ Nguyªn Gi¸p e. Hµ TÜnh

GV: §¸p ¸n: 1e, 2c, 3b, 4d, 5a vµ giíi thiÖu B¾c Trung Bé lµ d¶i ®Êt ®îc vÝ nh nhÞp cÇu nèi hai ®Çu ®Êt níc, lµ m¶nh ®Êt ®Þa linh nh©n kiÖt, m¶nh ®Êt kiªn trung, anh hïng trong nh÷ng n¨m th¸ng chiÕn tranh vµ hiÖn nay ®ang tõng bíc thay da ®æi thÞt, ph¸t triÓn m¹nh mÏ kinh tÕ trong thêi k× míi.

* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm l·nh thæ vµ vÞ trÝ cña vïng.H×nh thøc: Ç nh©n.GV yªu cÇu HS quan s¸t vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng B¾c Trung Bé c¶ níc vµ tr¶ lêi çc c©u hái theo dµn ý:+ X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vïng B¾c Trung Bé.+ KÓ tªn çc tØnh trong vïng.+ §¸nh gi¸ ý nghÜa c¶u vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng B¾c Trung Bé ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.

1) Kh¸i qu¸t chung:a) VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ l·nh thæ cña vïng:- B¾c Trung Bé lµ vïng kÐo dµi vµ hÑp ngang nhÊt c¶ níc.- B¾c Trung bé gåm 6 tØnh.- TiÕp gi¸p: §ång B»ng s«ng Hång, Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé, Lµo vµ biÓn §«ng. ThuËn lîi cho giao lu ph¸t triÓn kinh tÕ - V¨n hãa x· héi cña vïng víi çc vïng vµ çc quèc gia kh¸c c¶ b»ng ®êng bé vµ ®êng biÓn.b) Çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña vïng:

285

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : B»ng kiÕn thøc ®· häc vµ néi dung trong SGK, hoµn thiÖn phiÕu häc tËp sè 1.B íc 2 : GV híng dÉn HS ®iÒn çc th«ng tin næi bËt çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.B íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu c¬ cÊu n«ng - L©m - ng nghiÖp.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia líp thµnh çc nhãm th¶o luËn vµ giao nhiÖm vô.NhiÖm vô: Quan s¸t h×nh ¶nh vµ çc th«ng tin trong SGK h·y hoµn thiÖn çc néi dung ®Ó lµm næi bËt vÒ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng - l©m - ngnghiÖp cña vïng.nhãm 1: T×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng l©m nghiÖp.Nhãm 2: T×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng n«ng nghiÖp.Nhãm 3: T×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng ng nghiÖp.B íc 2 : Híng dÉn HS t×m hiÓu çc th«ng tin vµ gîi më vÊn ®Ò tiÒm n¨ng, ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ liªn hoµn, ý nghÜa cña viÖc

(Phô lôc 1)

2) H×nh thµnh c¬ cÊu n«ng - l©m - ng nhgiÖp :( Phô lôc 2)

286

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 hoµn thµnh c¬ cÊu n«ng - l©m - ng nghiÖp cña vïng.(B¾c Trung Bé lµ vïng cã ®Çy ®ñ çc d¹ng ®Þa h×nh, ph©n hãa ®a d¹ng tõ miÒn nói ®Õn miÒn biÓn trªn vïng l·nh thæ kÐo dµi hÑp ngang t¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¬ cÊu n«ng- l©m - ng nghiÖp. ViÖc h×nh thµnh c¬ cÊu nµy sÏ gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó vïng ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ chuyÓn dÞch ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ ).* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu sù h×nh thµnh c¬ cÊu c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i:H×nh thøc: Ç nh©n.NhiÖm vô 1: T×m hiÓu ngµnh c«ng nghiÖp (C¬ cÊu vµ sù ph©n bè).B íc 1 : HS quan s¸t h×nh 35.2 SGK vµ néi dung SGK, h·y cho biÕt:+ B¾c Trung Bé cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp?+ NhËn xÐt sù ph©n bè çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, çc

3) H×nh thµnh c¬ cÊu c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i:a) Ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm vµ çc trung t©m c«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa:

- Lµ vïng cã nhiÒu nguyªn liÖu cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: Kho¸ng s¶n, nguyªn liÖu n«ng - l©m - ng nghiÖp.- Trong vïng ®· h×nh thµnh mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm: s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng (Xi m¨ng), c¬ khÝ, luyÖn kim,chÕ

287

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 trung t©m c«ng nghiÖp vµ c¬ cÊu ngµnh cña çc trung t©m.B íc 2 : Quan s¸t lîc ®å hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam Nghiªn cøu sù ph©n bè çc lo¹i tµi nguyªn phôc vô cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, sù ph©n bè çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, çc trung t©m c«ng nghiÖp lín cña vïng.B íc 3 : HS tr¶ lêi, nhËn xÐt vµ bæ sung hoµn thiÖn néi dung.

NhiÖm vô 2: T×m hiÓu vÒ viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng.B íc 1 : HS quan s¸t h×nh 35.2 vµ néi dung SGK, hay cho biÕt:+ T¹i sao viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng ph¶i g¾n liÒn víi x©y dùng c¬ së h¹ tÇng?+ X¸c ®Þnh trªn lîc ®å çc hÖ thèng giao th«ng cña vïng (®êng

biÕn n«ng - l©m - thñy s¶n vµ cã thÓ läc hãa dÇu.- Çc trung t©m c«ng nghiÖp ph©n bè chñ yÕu ë d¶i ven biÓn, phÝa §«ng bao gåm: Thanh Hãa (C¬ khÝ, chÕ biÕn l¬ng thùc - thùc phÈm, chÕ biÕn l©m s¶n, vËt liÖu x©y dùng), Vinh (C¬ khÝ, vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm), HuÕ (ChÕ biÕn l¬ng thùc- thùc phÈm, c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng).b) X©y dùng c¬ së h¹ tÇng tríc hÕt lµ giao th«ng vËn t¶i:

- X©y dùng c¬ së h¹ tÇng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.

288

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 bé, c¶ng biÓn,...).? T¹i sao nãi viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i sÏ t¹o bíc ngoÆt quan träng trong h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña vïng?(B¾c Trung Bé lµ vïng giµu tµi nguyªn, cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi (kho¸ng s¶n, d©n c, nguyªn liÖu n«ng l©m ngnghiÖp). Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®iÒu kiÖn kÜ thuËt l¹c hËu, thiÕu nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng ®iÖn; giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin lien l¹c cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn kinh tÕ cßn chËm ph¸t triÓn.Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i gãp phÇn n©ng cao vÞ trÝ " cÇu nèi" cña vïng, gi÷a khu vùc phÝa B¾c vµ phÝa Nam theo hÖ thèng quèc lé 1A vµ ®êng s¾t Thèng nhÊt.Ph¸t triÓn çc tuyÕn giao th«ng ngang (7,8,9) vµ ®êng Hå ChÝ Minh gióp khai th¸c tiÒm n¨ng vµ

- Çc tuyÕn giao th«ng quan träng cña vïng: quèc lé 7, 8, 9, quèc lé 1A, ®êng Hå ChÝ Minh.

289

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc phÝa T©y, t¹o ra sù ph©n c«ng theo l·nh thæ hoµn chØnh h¬n.Ph¸t triÓn çc hÖ thèng c¶ng t¹o thÕ më cöa nÒn kinh tÕ vµ t¹o ®Þa bµn thu hót ®Çu t, h×nh thµnh çc khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt vµ khu kinh tÕ më.Do ®ã, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i sÏ gãp phÇn t¨ng cêng mèi giao lu, quan hÖ kinh tÕ, më réng hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.)B íc 2 : HS quan s¸t lîc ®å, t×m çc tuyÕn ®êng quèc lé 7, 8, 9, 1A, ®-êng Hå ChÝ Minh vµ hÖ thèng s©n bay, c¶ng biÓn cña vïng; gîi më cho HS t×m hiÓu vai trß cña çc tuyÕn giao th«ng víi vïng.B íc 3 : HS tr¶ lêi, GV tæng kÕt.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Tõ B¾c vµo Nam cña B¾c Trung Bé lÇn lît cã çc tØnh:A. Thõa Thiªn - HuÕ, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, NghÖ An, Thanh Hãa, Qu¶ng TrÞ.

290

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. Qu¶ng TrÞ, Hµ TÜnh, Thõa Thiªn - HuÕ, NghÖ An, Thanh Hãa, Qu¶ng B×nh.C. Thanh Hãa, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn - HuÕ.D. Thanh Hãa, Hµ TÜnh, Qu¶ng TrÞ, Qu¶ng B×nh, NghÖ An, Thõa Thiªn - HuÕ.C©u 2: Tµi nguyªn kho¸ng s¶n cã gi¸ trÞ cña B¾c Trung Bé lµ:A. Than ®¸, s¾t, thiÕc, ch×, kÏm.B. Than n©u, ®¸ v«i, titan, ®ång, ch×.C. Cr«mit, thiÕc, s¾t, ®¸ v«i, sÐt lµm xi m¨ng, ®¸ quÝ.D. Cr«mit, ®ång, vµng, ®¸ quÝ, sÐt lµm xi m¨ng.C©u 3: VÊn ®Ò h×nh thµnh c¬ cÊu n«gn l©m- ng nghiÖp cã ý nghÜa lín ®èi víi sù h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ chung cña B¾c Trung Bé v×:A. B¾c Trung Bé kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c.B. Ngêi d©n cã nhiÒu kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng nghiÖp.C. N«ng, l©m, ng nghiÖp lµ nh÷ng ngµnh dÔ ph¸t triÓn.D. Nã gãp phÇn t¹o ra c¬ cÊu ngµnh vµ t¹o thÕ liªn hoµn trong ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo kh«ng gian.C©u 4: §é che phñ rõng cña B¾c Trung Bé chØ ®øng sau:A. Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé. B. Duyªn h¶i Nam Trung Bé.C. T©y Nguyªn. D. §«ng Nam BéC©u 5: TØnh träng ®iÓm nghÒ ç cña B¾c Trung Bé lµ:A. Thanh Hãa. B. Qu¶ng B×nh. C. Hµ TÜnh. D. NghÖ AnC©u 6: S¾p xÕp çc ý ë cét A víi cét B sao cho phï hîp:

291

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m

B. Ph©n bè chñ yÕu

1. Cµ phª A. Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ.2. Cao su, hå tiªu B. T©y NghÖ An.3. ChÌ C. Qu¶ng TrÞ§¸p ¸n: 1- B,C, 2 - A, 3 - BV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Tr¶ lêi çc c©u hái ë cuèi bµi.- ChuÈn bÞ néi dung bµi 36 - SGK.VI. Phô lôc: PhiÕu häc tËp sè 1:NhiÖm vô: §äc SGK, tham kh¶o th«ng tin bæ sung h·y hoµn thiÖn phiÐu sau ®Ó lµm næi bËt çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng B¾c Trung Bé.

Néi dung cÇn t×m hiÓu ThuËn lîi Khã kh¨n§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªnKinh tÕ - x· héiPhiÕu häc tËp sè 2:NhiÖm vô: Quan s¸t h×nh ¶nh cïng çc th«ng tin trong SGK h·y hoµn thiÖn çc néi dung ®Ó lµm næi bËt vÒ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng - l©m - ng nghiÖp cña vïng.

L©m nghiÖp N«ng nghiÖp Ng nghiÖpThÕ m¹nhKhã kh¨nHíng gi¶i quyÕt


292

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Néi dung cÇn

t×m hiÓuThuËn lîi Khã kh¨n

§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

- KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ph©n hãa ®a d¹ng. Cã mïa ®«ng l¹nh võa- §Êt ®ai: D¶i ®ång b»ng ven biÓn , ®Êt ®ai ®a d¹ng (phï sa, Feralit,...). DiÖn tÝch ®åi gß t¬ng ®èi lín, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ vên rõng, ch¨n nu«i gia sóc lín.- S«ng ngßi: Dµy ®Æc víi mét sè con s«ng lín t¹o nªn çc ®ång b»ng t¬ng ®èi mµu mì nh ®ång b»ng s«ng M·, s«ng C¶. §©y còng lµ nguån cung cÊp níc quan träng cho trång trät phÇn h¹ lu cã gi¸ trÞ giao th«ng thñy.- Kho¸ng s¶n: T¬ng ®èi phong phó chØ ®øng sau Trung du miÒn nói B¾c Bé, kim lo¹i cã má s¾t Th¹ch khª (Hµ TÜnh), Tr÷ lîng lín nhÊt c¶ níc (chiÕm 60% tr÷ lîng cña c¶ níc). Má cr«mit ë Cæ §Þnh (Thanh Hãa); ThiÕc ë Quú hîp (NghÖ An) chiÕm 60% tr÷ lîng cña c¶ níc, ngoµi ra cßn cã mangan (NghÖ An), ti tan ë ven biÓn Hµ TÜnh, cao lanh (Qu¶ng B×nh), ®¸ quý ë miÒn t©y NghÖ An (Quú Hîp, QuÕ Phong)

- ChÞu nhiÒu thiªn tai: Lò lôt, h¹n h¸n. Çt bay lÊn s©u vµo ruéng ®ång, giã Lµo, triÒu cêng bÊt th-êng.- Çc ®ång b»ng nhá hÑp ven biÓn, g©y ¶nh hëng ®Õn viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt trªn diÖn réng.- S«ng ngßi ng¾n dèc, lò lªn nhanh g©y thiÖt h¹i lín vÒ ngêi vµ cña- Tµi nguyªn ph©n bè

293

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Rõng: Cã diÖn tÝch t¬ng ®èi lín víi 2,4 triÖu ha, chiÕm 19,3% diÖn tÝch rõng cña c¶ níc, n¨m 2005 ®øng thø 2 sau T©y Nguyªn .TËp trung chñ yÕu ë biªn giíi phÝa T©y.

ph©n t¸n.

Kinh tÕ - x· héi *D©n c:- D©n sè ®«ng, n¨m 2005 lµ 10,6 triÖu ngêi, chiÕm 12,8% d©n sè c¶ níc. §©y lµ nguån lao ®éng dåi dµo- D©n c giµu truyÒn thèng lÞch sö ®Êu tranh çch m¹ng vµ chung sèng víi thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt, cÇn cï, chÞu khã.* C¬ së vËt chÊt - kÜ thuËt h¹ tÇng vµ çc ®iÒu kiÖn kh¸c:- Cã ®êng s¾t Thèng nhÊt vµ ®êng quèc lé 1A ch¹y qua tÊt c¶ çc tØnh- §êng Hå ChÝ Minh ë phÝa T©y vµ çc tuyÕn ®êng ngang lµ cöa ngâ ra biÓn cña níc b¹n Lµo.- M¹ng líi ®« thÞ vµ çc trung t©m c«ng nghiÖp ven biÓn: Thanh Hãa, VInh, HuÕ.- Sù h×nh thµnh vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung sÏ t¹o ra sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña B¾c Trung Bé trong t¬ng lai- NhiÒu di tÝch v¨n hãa, lÞch sö. (V-

- Møc sèng thÊp.- C¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt nh×n chung cßn kÐm ph¸t triÓn.

294

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng, Cè ®« HuÕ)- M¶nh ®Êt ®Þa linh nh©n kiÖt.

Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp sè 2:L©m nghiÖp N«ng nghiÖp Ng nghiÖp

ThÕ m¹nh - DiÖn tÝch rõng 2,46 triÖu ha (20% c¶ níc). ®é che phñ rõng lµ 47,8% (n¨m 2006) chØ ®øng sau T©y Nguyªn.- Cã nhiÒu lo¹i gç quÝ: ®inh, lim, sÕn, kiÒn kiÒn, s¨ng lÎ, l¸t hoa, nhiÒu l©m s¶n, chim, thó quý cã gi¸ trÞ....Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai th¸c gç, chÕ biÕn l©m s¶n. Ph¸t triÓn trång rõng, rõng phßng hé, rõng ®Æc dông, rõng ven biÓn ®Ó b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, ch¾n giã b·o, çt bay

- §Êt ®ai ®a d¹ng phï sa (ven biÓn), ®Êt feralit (®åi nói)- KhÝ hËu nhiÖt ®íi cã sù ph©n hãa ®a d¹ng. Ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c tæng hîp çc thÕ m¹nh cña vïng:+ Trung du: cã nhiÒu ®ång cá ch¨n nu«i ®¹i gia sóc (tr©u, bß) ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m (cµ phª, cao su, hå tiªu, chÌ,..).+ §ång b»ng ph¸t triÓn çc vïng th©m canh lóa, c©y c«ng nghiÖp

- NhiÒu b·i ç t«m, nhiÒu lo¹i h¶i s¶n quÝ,gi¸ trÞ cao, chó träng ®¸nh b¾t xa bê...- Bê biÓn dµi nhiÒu vòng vÞnh ph¸t triÓn nu«i trång, chÕ biÕn h¶i s¶n vµ x©y dùng c¶ng ç,.. Cã nhiÒu s«ng lín (C¶, M·,...). Ph¸t triÓn ®¸nh b¾t, nu«i trång trªn c¶ 3 m«i trêng, níc mÆn, ngät, lî.

295

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 hµng n¨m (l¹c, mÝa, thuèc l¸,..)+ Ven biÓn: ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn, trång cãi....

Khã kh¨n

- ThiÐu c¬ së vËt chÊt, m¸y mãc.- Ch¸y rõng.- ThiÕu vèn vµ lùc l-îng qu¶n lÝ.

- §é ph× nhiªu kÐm, chÞu nhiÒu thiªn tai (h¹n h¸n, b·o, lò lôt,..)

- Thiªn tai.

Híng gi¶i quyÕt

- Khai th¸c ®i ®«i víi tu bæ, b¶o vÖ vµ trång rõng

- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l¬ng thùc.- Më réng thÞ tr-êng vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn

- §Çu t trang thiÕt bÞ, ®Èy m¹nh ®¸nh b¾t xa bê

Gi¸o ¸n sè: 41So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................

296

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 36: VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë duyªn h¶i nam Trung BéI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ h×nh d¹ng l·nh thæ cña vïng.- HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc Duyªn h¶i Nam Trung Bé lµ vïng l·nh thæ t-¬ng ®èi giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn, cã kh¶ n¨ng ph¸t riÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu ngµnh, nhng sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n.- HiÓu ®îc thùc tr¹ng vµ triÓn väng ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn, sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¬ së h¹ tÇng cña vïng.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ khai th¸c th«ng tin tõ Atlat, b¶n ®å gi¸o khoa vµ çc lîc ®å trong bµi: vÞ trÝ ®Þa lÝ, çc tµi nguyªn thiªn nhiªn ë Duyªn h¶i Nam Trung Bé.- Ph©n tÝch thu thËp çc sè liÖu trªn çc ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vµ rót ra çc kÕt luËn cÇn thiÕt.3. Th¸i ®é:Thªm yªu quª h¬ng, tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ Duyªn h¶i Nam Trung Bé.- Çc b¶ng sè liÖu liªn quan ®Õn néi dung bµi häc- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Çc h×nh ¶nh minh häc vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng Duyªn h¶i Nam Trung Bé..III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:

297


B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë B¾c Trung Bé.C©u 2: T¹i sao nãi viÖc ph¸t triÓn c¬ cÊu n«ng - l©m - ng nghiÖp gãp phÇn ph¸t riÓn bÒn v÷ng ë B¾c Trung bé.C. Khëi ®éng: YÕn sµo, lµ nguån lîi ®Æc s¶n cña vïng nµo?

A. B¾c Trung Bé B. Duyªn h¶i Nam Trung Bé

C. §«ng Nam Bé. D. §ång b»ng s«ng Cöu Long.

GV: cho ®¸p ¸n ®óng lµ BYÕn sµo - tæ cña loµi chim yÕn, lµ nguån tµi nguyªn quÝ hiÕm, lµ nguån thùc phÈm cao cÊp cã nhiÒu chÊt bæ dìng, tõng ®îc dïng trong b÷a yÕn tiÖc cña vua chóa thêi phong kiÕn. Çc nghiªn cøu hiÖn ®¹i cho thÊy , yÕn sµo lµ hîp chÊt bao gåm 2 yÕu tè chÝnh: glyco vµ protein, PhÇn glyco bao gåm 7 lo¹i, c¬ thÓ dÔ hÊp thô. PhÇn protªin cã chøa nhiÒu axit amin kh«ng thay thÕ, mµ c¬ thÓ kh«ng kh«ng tæng hîp ®îc.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm l·nh thæ vµ vÞ trÝ cña vïng:H×nh thøc: Ç nh©n.

1) Kh¸i qu¸t chung:a) VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ l·nh thæ:- Duyªn h¶i Nam Trung Bé lµ vïng

298

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 HS quan s¸t lîc ®å vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng Duyªn h¶i Nam Trung Bé vµ tr¶ lêi:+ X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng Duyªn h¶i Nam Trung Bé.+ KÓ tªn çc tØnh trong vïng.(TP §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Kh¸nh Hßa, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn)+ §¸nh gi¸ ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng.

* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng:H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : H·y hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 1B íc 2 : GV híng dÉn HS ®iÒn çc th«ng tin næi bËt çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.B íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶.? VÊn ®Ò l¬ng thùc, thùc phÈm cña vïng cÇn ®îc gi¶i quyÕt b»ng çch nµo? Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ?

kÐo dµi, hÑp ngang lµ cÇu nèi gi÷a B¾c Trung Bé víi T©y Nguyªn vµ §«ng Nam Bé. Cã diÖn tÝch 44,4 ngh×n km2 (trong ®ã cã 2 quÇn ®¶o Hoµng sa vµ Trêng sa)- Duyªn h¶i Nam Trung Bé gåm 8 tØnh, thµnh phè.- TiÕp gi¸p: B¾c Trung Bé, Lµo, T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé vµ biÓn §«ng. ThuËn lîi: cho giao lu ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n hãa x· héi cña vïng víi çc vïng vµ çc quèc gia kh¸c c¶ b»ng ®êng bé vµ ®êng biÓn.b) Çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña vïng:(Phô lôc 1)

299

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (T¨ng cêng khai th¸c çc lîi thÕ vÒ diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp thuéc çc ®ång b»ng ven biÓn nh ®ång b»ng Nam - Ng·i - §Þnh, ®ång b»ng Phó - Kh¸nh, ®ång b»ng Ninh thuËn- B×nh ThuËn ®Ó ph¸t triÓn çc c©y l¬ng thùc (lóa) vµ çc c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, c©y rau, ®Ëu.- §Èy m¹nh ch¨n nu«i ë vïng ®åi nói phÝa T©y víi çc lo¹i gia sóc, gia cÇm chÞu ®îc thêi tiÕt kh¾c nghiÖt cña vïng nh bß, dª, cõu.- Ph¸t triÓn ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy h¶i s¶n ven biÓn.Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt l¬ng thùc, thùc phÈm t¹i chç cña vïng lµ rÊt lín. VÊn ®Ò l¬ng thùc cña vïng hoµn toµn cã thÓ gi¶i quyÕt nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa nh hiÖn nay ë níc ta).* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia líp thµnh çc nhãm

2) Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn:(Phô lôc 2)

300

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vµ giao nhiÖm vô. (Xem phiÕu häc tËp 2 phÇn phô lôc)* Nhãm 1: T×m hiÓu vÒ nghÒ ç.* Nhãm 2: T×m hiÓu vÒ nghÒ du lÞch biÓn.* Nhãm 3: T×m hiÓu vÒ dÞch vô hµng h¶i.*Nhãm 4: T×m hiÓu vÒ khai th¸c kho¸ng s¶n.B íc 2 : GV híng dÉn HS t×m hiÓu çc th«ng tin vµ gîi më vÊn ®Ò tiÒm n¨ng, hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn cña vïng.B íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶.* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¬ së h¹ tÇng.H×nh thøc: C¶ líp.? C¬ së ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ë duyªn h¶i Nam Trung Bé. (Çc nguån tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña vïng:- Kho¸ng s¶n chñ yÕu lµ çc lo¹i vËt liÖu x©y dùng, ®Æc biÖt lµ çc má çt lµm thñy tinh ë tØnh Kh¸nh Hßa, vµng ë Bång Miªu (Qu¶ng Nam), dÇu khÝ ®· ®îc khai th¸c trªn thÒm lôc ®Þa ë cùc Nam

3) Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¬ së h¹ tÇng:

* Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp:- Çc trung t©m c«ng nghiÖp ®ang ph¸t triÓn nhanh: §µ N½ng, Nha Trang, Qui Nh¬n, Phan ThiÕt,.. H×nh thµnh nhiÒu khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt, §· h×nh thµnh khu kinh tÕ më Chu Lai, khu kinh tÕ Dung QuÊt ®îc x©y dùng sÏ t¹o bíc chuyÓn biÕn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng trong thËp kØ tíi.- Çc ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu: C¬ khÝ, chÕ biÕn n«ng - l©m - thñy s¶n vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. C«ng nghiÖp n¨ng lîng ®ang ®îc t¨ng cêng: nhµ m¸y thñy ®iÖn s«ng Hinh (Phó Yªn), VÜnh S¬n ( B×nh §Þnh), Hµm ThuËn - §a Mi (B×nh ThuËn), A V¬ng (Qu¶ng Nam).

301

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Trung Bé.- TiÒm n¨ng thñy ®iÖn cã thÓ x©y dùng çc nhµ m¸y thñy ®iÖn c«ng xuÊt trung b×nh vµ nhá.- Nguån nguyªn liÖu tõ l©m s¶n, thñy s¶n phong phó lµ c¬ së xho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña vïng ph¸t triÓn.)? KÓ tªn çc trung t©m c«ng nghiÖp, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng cña vïng.(C¬ së ®Ó ph¸t triÓn nguån l©m - thñy s¶n phong phó, nguån khaãng s¶n cã gi¸ trÞ cha ®îc khai th¸c do h¹n chÕ vÒ vèn, kÜ thuËt,...).HS tr×nh bµy, GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc.

? §äc SGK môc 3, cho biÕt: ViÖc t¨ng cêng kÕt cÊu h¹ tÇng ë duyªn h¶i Nam Trung Bé ®îc thùc hiÖn nh thÕ nµo? T¹i sao viÖc t¨ng cêng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÐ cña vïng?

* T¨ng cêng kÕt cÊu h¹ tÇng:- N©ng cÊp vµ më réng çc tuyÕn ®êng bé (quèc lé 1, 19, 26)- Kh«i phôc vµ hiÖn ®¹i hãa çc s©n bay, c¶ng biÓn.

302

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (Çc tuyÕn ®êng §«ng T©y ®Ó t¨ng cêng liªn kÕt vïng khai th¸c víi chÕ biÕn vµ çc c¶ng biÓn. X©y dùng c¶ng níc s©u Dung QuÊt vµ s©n bay quèc tÕ Chu Lai ®Ó ®Èy m¹nh giao lu kinh tÐ cña vïng víi çc vïng kh¸c vµ thÕ giíi). ý nghÜa: Cho phÐp khai th¸c cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña vïng.- Thóc ®Èy çc mèi liªn hÖ kinh tÕ víi çc vïng kh¸c trong níc vµ trªn quèc tÕ.- Ph¸t triÓn çc tuyÕn giao th«ng ®êng bé (®Æc biÖt lµ khu vùc phÝa T©y) gióp khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc ph¸i T©y, t¹o ra sù ph©n c«ng theo l·nh thæ hoµn chØnh h¬n.- Cho phÐp khai th¸c çc thÕ m¹nh næi bËt vÒ kinh tÕ biÓn cña vïng ®ã lµ ph¸t triÓn çc hÖ thèng c¶ng níc s©u, t¹o thÕ më cöa nÒn kinh tÕ vµ t¹o ®Þa bµn thu hót ®Çu t,

303

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 h×nh thµnh çc khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu chÕ xuÊt vµ khu kinh tÕ më.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Duyªn h¶i Nam Trung Bé kh«ng gi¸p víi nh÷ng vïng nµo?A. B¾c Trung Bé. B. T©y Nguyªn.C. §ång b»ng s«ng Cöu Long. D. §«ng Nam BéC©u 2: TiÒm n¨ng lín nhÊt cña duyªn h¶i Nam Trung Bé lµ:A. Khai th¸c vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n. B. Kinh tÕ biÓn.C. Thñy ®iÖn. D. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖpC©u 3: Nh÷ng tØnh nµo cã h¹n h¸n kÐo dµi?A. Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i.B. Qu¶ng Ng·i, Phó Yªn.C. B×nh §Þnh, Kh¸nh Hßa.D. Ninh ThuËn, B×nh ThuËnC©u 4: ViÖc lµm hå chøa níc lµ biÖn ph¸p thñy lîi quan träng, v×:A. KhÝ hËu duyªn h¶i Nam Trung Bé cã khÝ hËu rÊt kh« h¹n.B. Duyªn h¶i Nam Trung Bé cã rÊt Ýt s«ng ngßi.C. Çc s«ng cña duyªn h¶i Nam Trung Bé cã lò lªn nhanh nhng vÒ mïa kh« l¹i rÊt c¹n.D. TÊt c¶ çc ý trªn.C©u 5: Çc di s¶n thÕ giíi Phè cæ Héi An, DI tÝch MÜ S¬n thuéc tØnh nµo?A. §µ N½ng .B. Qu¶ng Nam.C. Qu¶ng Ng·i. D. Kh¸nh HßaC©u 6: ViÖc nu«i t«m hïm, t«m só ®ang ph¸t triÓn ë tØnh nµo?A. Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i. B. B×nh §Þnh, Phó Yªn.C. Phó Yªn, Kh¸nh Hßa. D. Ninh ThuËn, B×nh ThuËn.

304

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:Tr¶ lêi c©u hái ë cuèi bµi.ChuÈn bÞ néi dung bµi 37 - SGK.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1NhiÖm vô: §äc SGK, tham kh¶o th«ng tin bæ sung, h·y hoµn thiÖn phiÕu häc tËp sau ®Ó lµm næi bËt çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng Duyªn H¶i Nam Trung BéNéi dung t×m hiÓu ThuËn lîi Khã kh¨n

§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªnKinh tÕ - x· héi

PhiÕu häc tËp sè 2:NhiÖm vô: Quan s¸t h×nh ¶nh minh häa cïng çc th«ng tin trong SGK h·y hoµn thiÖn çc néi dung ®Ó lµm næi bËt thÕ m¹nh kinh tÕ biÓn tæng hîp cña vïng.

NghÒ çDu lÞch

biÓnDÞch vô hµng h¶i

Khai th¸c kho¸ng s¶n

biÓnThÕ m¹nhT×nh h×nh ph¸t triÓn


PhiÕu häc tËp sè 1:305


Néi dung t×m hiÓu

ThuËn lîi Khã kh¨n

§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

- Çc nh¸nh nói ¨n lan ra biÓn chia c¾t çc ®ång b»ng nhá hÑp, t¹o nªn hµng lo¹t b¸n ®¶o, çc vïng vÞnh vµ nhiÒu b·i biÓn ®Ñp.- Thiªn nhiªn ph©n hãa ®Æc s¾c gi÷a phÇn §«ng vµ phÇn T©y l·nh thæ, çc ®ång b»ng chue yÕu lµ ®Êt çt pha vµ ®Êt çt. Mét sè ®ång b»ng kh¸ trï phó nh ®ång b»ng Tuy Hßa ( Phó Yªn). Çc vïng gß ®åi phÝa T©y thuËn lîi cho viÖc ch¨n nu«i bß, dª, cõu.- Tµi nguyªn biÓn ®a d¹ng: thñy s¶n, kho¸ng s¶n. Lµ tiÒm n¨ng to lín trong viÖc ph¸t triÓn nghÒ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy h¶i s¶n.- Kho¸ng s¶n: chñ yÕu lµ vËt liÖu x©y dùng (çt thñy tinh ë Kh¸nh Hßa), vµng ë Bång Miªu (Qu¶ng Nam), dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa.- Rõng: DiÖn tÝch rõng n¨m

- NhiÒu thiªn tai, nhiÒu hiÖn tîng thêi tiÕt kh¾c nghiÖt: HiÖn tîng ma ®Þa h×nh, kÌm theo d¶i ma héi tô nhiÖt ®íi thêng g©y ma to ë §µ N½ng, Qu¶ng Nam; Ýt ma h¹n h¸n kÐo dµi, ®Æc biÖt ë Ninh ThuËn, B×nh ThuËn.- Çc dßng s«ng lò lªn nhanh, nhng mµu kh« l¹i rÊt c¹n.- Tµi nguyªn kho¸ng s¶n nghÌo nµn.

306

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2005 lµ 1,7 triÖu ha, chiÕm 14% diÖn tÝch rõng c¶ níc. §é che phñ rõng lµ 37,6%, nhng tíi 97% lµ rõng gç. Cã nhiÒu lo¹i gç, chim thó quÝ.- KhÝ hËu: Ýt chÞu ¶nh hëng cña giã mïa ®«ng b¾c

Kinh tÕ - x· héi - Lµ vïng cã nhiÒu d©n téc Ýt ngêi.- Çc ®« thÞ ph©n bè däc ven biÓn: §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang, Phan ThiÕt.- Cã nhiÒu di s¶n v¨n hãa thÕ giíi: Héi An, Mü S¬n.- §ang thu hót nhiÒu dù ¸n ®Çu t níc ngoµi.

- Møc sèng thÊp, c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn cha ®ång bé.- M¹ng líi ®« thÞ cßn máng, çc c¬ së n¨ng lîng cßn nhá bÐ.

PhiÕu häc tËp sè 2:

NghÒ çDu lÞch

biÓnDÞch vô hµng h¶i

Khai th¸c kho¸ng s¶n

biÓnThÕ m¹nh

- TÊt c¶ çc tØnh ®Òu gi¸p biÓn.- Cã nhiÒu vòng vÞnh, ®Çm ph¸ vµ ng trêng träng ®iÓm cña c¶ níc.

- NhiÒu b·i biÓn vµ hßn ®¶o xinh ®Ñp: Non Níc, Nha Trang, Mòi

- NhiÒu vòng vÞnh s©u t¹o ®iÒu kiÖn x©y dùng çc c¶ng biÓn: V¨n

- DÇu khÝ thÒm lôc ®Þa.- VËt liÖu x©y dùng: çt.

307

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Ng d©n cã kinh nghiÖm ®¸nh b¾t, chÕ biÕn.

NÐ.- HÖ thèng kh¸ch s¹n nhµ nghØ ph¸t triÓn

Phong, Cam Ranh,...

T×nh h×nh ph¸t triÓn

- S¶n lîng thñy s¶n kh«ng ngõng t¨ng (2005 lµ 624 ngh×n tÊn).- NghÒ nu«i biÓn ®-îc ®Èy m¹nh.- ChÕ biÕn h¶i s¶n: níc m¾m Phan ThiÕt

- Thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa.

Cã nhiÒu c¶ng tæng hîp lín: côm c¶ng §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang.

...................................................................................................................

...........................


Bµi 37: VÊn ®Ò khai th¸c thÕ m¹nh ë t©y nguyªnI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc:

308

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - BiÕt ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ h×nh d¹ng l·nh thæ cña vïng.- BiÕt ®îc nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi vµ triÓn väng cña viÖc ph¸t huy çc thÕ m¹nh nhiÒu mÆt cña T©y Nguyªn, ®Æc biÖt lµ vÒ ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, l©m nghiÖp vµ khai th¸c nguån thñy n¨ng.Tr×nh bµy ®îc çc tiÕn bé vÒ mÆt kinh tÕ - x· héi cña T©y Nguyªn g¾n liÒn víi viÖc khai th¸c çc thÕ m¹nh cña vïng; nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng víi viÖc khai th¸c çc thÕ m¹nh nµy.2. KÜ n¨ng: - Cñng cè çc kÜ n¨ng sö dông b¶n ®å, su tÇm vµ sö lÝ çc th«ng tin trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.- RÌn luyÖn kÜ n¨ng tr×nh bµy vµ b¸o ço çc vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi cña mét vïng.3. Th¸i ®é:Thªm yªu quª h¬ng, tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ T©y Nguyªn.- Çc b¶ng sè liÖu liªn quan ®Õn néi dung bµi häc- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Çc h×nh ¶nh minh häc vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng T©y Nguyªn.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng:

309

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: H·y ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë duyªn h¶i Nam Trung Bé.C©u 2: VÊn ®Ò l¬ng thùc thùc phÈm trong vïng cÇn ®îc gi¶i quyÕt b»ng çch nµo? Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy?C. Khëi ®éng: GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh ¶nh cång chiªng T©y Nguyªn cho biÕt nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ kh«ng gian v¨n hãa cång chiªng.GV: Giíi thiÖu thªm vÒ v¨n hãa cång chiªng vµ tiÒm n¨ng triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi T©y Nguyªn.Ngµy 25- 11- 2005, v¨n hãa cång chiªng T©y Nguyªn cña ViÖt Nam ®· ®îc UNESCO chÝnh thøc c«ng nhËn lµ kiÖt t¸c v¨n hãa phi vËt thÓ vµ truyÒn khÈu cña nh©n lo¹i. Kh«ng gian v¨n hãa cång chiªng T©y Nguyªn tr¶i réng suÊt tõ tØnh Kon Tum, Gia Lai, §¨k L¨k, §¨k N«ng, L©m §ång vµ chñ nh©n cña lo¹i h×nh v¨n hãa ®Æc s¾c nµy lµ c d©n çc d©n téc T©y Nguyªn: Bana, R¬m¨m , Xª ®¨ng, Mn«ng, C¬ho, £®ª, Gialai,... Cång chiªng g¾n bã mËt thiÕt víi cuéc sèng cña ngêi T©y Nguyªn, lµ tiÕng nãi cña t©m linh, t©m hån con ngêi, ®Ó diÔn t¶ niÒm vui, nçi buån trong cuéc sèng, trong lao ®éng vµ sinh ho¹t hµng ngµy cña hä.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm l·nh thæ vµ vÞ trÝ cña vïng.H×nh thøc: Ç nh©n.Quan s¸t lîc ®å vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng T©y Nguyªn vµ tr¶ lêi:

1) Kh¸i qu¸t chung:a) VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ l·nh thæ:- T©y Nguyªn gåm cã 5 tØnh: Kon Tum, Gia Lai, §¾k L¨k, §¨k N«ng,

310

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 + X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng T©y Nguyªn.+ KÓ tªn çc tØnh trong vïng.+ §¸nh gi¸ ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.

* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.B íc 1 : Yªu cÇu HS hoµn thiÖn phiÕu häc tËp sè 1B íc 2 : GV híng dÉn HSB íc 3 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶, nhËn xÐt vµ tæng kÕt.* Ho¹t ®éng 3: Ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m.H×nh thøc: C¶ kíp.B íc 1 : HS ®äc SGK, kÕt hîp víi çc th«ng tin bæ sung, Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam (trang 8, 10, 13, 23), b¶ng sè liÖu diÖn tÝch - s¶n lîng mét sè c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m cña T©y Nguyªn so víi c¶ níc vµ giao nhiÖm vô:

vµ L©m §ång.- TiÕp gi¸p : Duyªn H¶i Nam Trung Bé,(Con ®êng ®i ra biÓn cña T©y Nguyªn) cã tiÒm n¨ng lín vÒ thñy s¶n vµ giao th«ng biÓn, phÝa nam gi¸p §«ng Nam Bé, n¬i cã kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt níc ta, gi¸p C¨m Pu Chia vµ h¹ Lµo, thuËn lîi cho giao lu kinh tÕ. §©y lµ vïng duy nhÊt ë níc ta kh«ng gi¸p biÓn. ThuËn lîi giao lu quan hÖ víi çc vïng vµ quèc tÕ, lµ vïng cã vÞ trÝ chiÕn lîc vÒ an ninh, quèc phßng vµ x©y dùng kinh tÕ.

b) Çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña vïng:(Phô lôc 1)

2) Ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m:

a) ThuËn lîi:- Lµ vïng cã nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t

311

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 NhiÖm vô 1: T×m hiÓu nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña T©y Nguyªn ®Ó ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m.NhiÖm vô 2: Hoµn thµnh b¶ng sau:

C©y c«ng

nghiÖp

% diÖn tÝch so víi c¶ níc

% s¶n lîng so víi c¶ níc

Ph©n bè

Cµ phªChÌCao suHå tiªu

B íc 2 : GV híng dÉn HS t×m hiÓu.B íc 3 : HS tr¶ lêi.

triÓn c©y c«ng nghiÖp.+§Êt: ba dan (1,4 triÖu ha) chiÕm 2/3 diÖn tÝch ®Êt ®á ba dan c¶ n-íc. §Êt cã tÇng ph©n hãa s©u, t¬i xèp, giµu chÊt dinh dìng, ph©n bè tËp trung víi nh÷ng mÆt b»ng réng lín cho viÖc thµnh lËp çc n«ng trêng vµ vïng chuyªn canh cã quy m« lín+ KhÝ hËu cã tÝnh chÊt cËn xÝch ®¹o nãng Èm quanh n¨m. Cã mét mïa kh« kÐo dµi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¬i sÊy, b¶o qu¶n s¶n phÈm.KhÝ hËu cã sù ph©n hãa theo ®é cao 400-500m, khÝ hËu kh« nãng thÝch hîp cho trång çc lo¹i c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi nhÊt lµ cµ phª, çc cao nguyªn cã ®é cao trªn 1000m thÝch hîp cho ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp cËn nhiÖt vµ «n ®íi nh chÌ+ Nguån níc ngÇm cã thÓ khai th¸c cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t.+ Thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng tõ çc vïng kh¸c trong c¶ níc, nh©n d©n trong vïng giµu kinh nghiÖm trong viÖc trång c©y c«ng nghiÖp.+ ThÞ trêng tiªu thô:Nhu cÇu cµ

312


* Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vÊn ®Ò khai th¸c vµ chÕ biÕn l©m s¶n.H×nh thøc: Ç nh©n.B íc 1 : GV vÏ s¬ ®å lªn b¶ng vµ yªu cÇu HS th«ng qua néi dung SGK vµ hiÓu biÕt cña m×nh h·y tr×nh bµy sù suy gi¶m tµi nguyªn rõng cña vïng, hËu qu¶ vµ biÖn ph¸p b¶o vÖ.HiÖn tr¹ng

HËu qu¶

Gi¶i ph¸p

B íc 2 : GV híng dÉn HS hoµn thiÖn néi dung vµo b¶ng.B íc 3 : HS tr×nh bµy, GV tæng kÕt vµ hoµn thiÖn néi dung. ? T¹i sao trong khai th¸c tµi nguyªn rõng ë T©y Nguyªn, cÇn hÕt søc chó träng khai th¸c ®i ®«i víi tu bæ vµ b¶o vÖ vèn rõng?

phª trªn thÕ giíi rÊt lín.+ C¬ së chÕ biÕn ®îc c¶i thiÖn.b) Khã kh¨n:- Mïa kh« kÐo dµi, mùc níc ngÇm h¹ thÊp dÉn ®Õn thiÕu níc nghiªm träng.- §Êt ®ai bÞ xãi mßn nghiªm träng trong mïa ma- Tr×nh ®é d©n trÝ cña ®ång bµo d©n téc cßn thÊp, cßn nhiÒu phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu, thiÕu çn bé kÜ thuËt.- C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c

- HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt vµ ph©n bè: (Phô lôc 2).

3) Khai th¸c vµ chÕ biÕn l©m s¶n:

- HiÖn tr¹ng: + Lµ vïng giµu cã vÒ tµi nguyªn rõng so víi çc vïng kh¸c trªn c¶ n-íc.+ N¹n ph¸ rõng ngµy cµng gia t¨ng.

313

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 a) Vai trß quan träng cña tµi nguyªn rõng ë T©y Nguyªn:- Lµ "kho vµng xanh" cña c¶ níc. Rõng che phñ 60% diÖn tÝch l·nh thæ. chiÕm 36% diÖn tÝch ®Êt cã rõng vµ 52% s¶n lîng gç cã thÓ khai th¸c cña c¶ níc- Cã nhiÒu lo¹i gç quý cã gi¸ trÞ kinh tÕ: cÈm lai, gô mËt, nghiÕn, tr¾c, sÕn.- Cßn lµ m«i trêng sinh sèng cho nhiÒu lo¹i ®éng vËt quý hiÕm: voi, bß tãt, gÊu.- C©n b»ng sinh th¸i, b¶o vÖ nguån níc ngÇm, chèng xãi mßn ®Êt cho c¶ vïng ®ång b»ng.b) Tµi nguyªn rõng ®ang bÞ suy gi¶m:- Cuèi thËp kØ 80-90 s¶n lîng gç khai th¸c trung b×nh tõ 600-700 ngh×n m2. HiÖn nay chØ cßn 200-300 m2/n¨m.- Nguyªn nh©n:+ Khai th¸c bõa b·i lµm gi¶m sót tr÷ lîng çc lo¹i gç.+ N¹n ph¸ rõng gia t¨ng lµm gi¶m sót nhanh chãng líp phñ rõng.+ Ch¸y rõng.

- HËu qu¶:+ Gi¶m sót nhanh líp phñ rõng vµ gi¶m tr÷ lîng gç.+ §e däa m«i trêng sèng cña çc loµi ®éng vËt.+ H¹ mùc níc ngÇm vµ mïa kh«.- BiÖn ph¸p: Khai th¸c hîp lÝ çc tµi nguyªn rõng.

314

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - HËu qu¶: Líp phñ thùc vËt gi¶m sót nhanh. Tr÷ lîng gç quý còng Ýt dÇn, ®e däa m«i trêng sèng cña çc loµi ®éng vËt quý hiÕm. Mùc níc ngÇm tiÕp tôc gi¶m sót vÒ mïa kh«.

* Ho¹t ®éng 5: T×m hiÓu thÕ m¹nh khai th¸c thñy n¨ng kÕt hîp víi thñy ®iÖn.H×nh thøc: CÆp.B íc 1 : HS ®äc SGK, kÕt hîp víi çc th«ng tin bæ sung, h×nh 37.2 h·y hoµn thiÖn b¶ng sau:

S«ng

Nhµ m¸y thñy ®iÖn - c«ng

suÊt ý nghÜa

§· x©y dùng

§ang x©y dùng

Xª XanXrª p«k§ång Nai

B íc 2 : GV híng dÉn HS hoµn thiÖnB íc 3 : HS tr×nh bµy, tiÕp theo GV

4) Khai th¸c thñy n¨ng kÕt hîp víi thñy lîi:(Xem phô lôc 3)

315

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®Æt c©u hái: T¹i sao ph¶i chó ý kÕt hîp gi÷a khai th¸c thñy n¨ng víi thñy lîi ë T©y Nguyªn?

(Mïa kh« ë ®©y kÐo dµi vµ møc ®é kh« h¹n cao g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Hå chøa níc cña çc nhµ m¸y thñy ®iÖn cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc cung cÊp níc tíi vµo mïa kh«, tiªu níc vÒ mïa m-a). IV. §¸nh gi¸:C©u 1: T©y Nguyªn kh«ng gi¸p víi nh÷ng vïng nµo?A. H¹ Lµo vµ ®«ng b¾c Cam pu chia B. Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé.C. Duyªn h¶i Nam Trung Bé. D. §«ng Nam Bé.C©u 2: Khã kh¨n cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ T©y Nguyªn lµ:A. §Êt ®ai badan mµu mì, cã tÇng ph©n hãa s©u.B. Kh«ng giµu kho¸ng s¶n, chØ cã b«xit víi tr÷ lîng hµng tØ tÊn.C. Tr÷ n¨ng thñy ®iÖn kh¸.D. KhÝ hËu cËn xÝch ®¹o, cã sù ph©n hãa theo ®é cao.C©u 3: T©y Nguyªn võa trång ®îc çc c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi , võa tr«ng ®îc c©y cã nguån gèc cËn nhiÖt v×:A. T©y Nguyªn cã khÝ hËu cËn xÝch ®¹o, nãng ë vïng thÊp vµ m¸t ë vïng cao.B. KhÝ hËu cã mét mïa ma, mét mïa kh«.C. Ngêi d©n cã kinh nghiÖm trång trät c¶ hai lo¹i c©yD. TÊt c¶ çc ý trªn.

316

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 4: TØnh nµo cã diÖn tÝch cµ phª lín nhÊt ë T©y Nguyªn?A. Kon Tum. B. Gia Lai.C. §¨k L¨k. D. §¨k N«ngC©u 5: Cao su ®îc trång chñ yÕu ë:A. Gia Lai vµ §¨k L¨k. B. §¨k L¨k vµ §¨k N«ng.C. L©m §ång vµ Gia Lai. D. Kon Tum vµ L©m §ång.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Tr¶ lêi çc c©u hái ë cuèi bµi.- ChuÈn bÞ néi dung bµi 38 SGK.VI. Phô lôc:1) Phô lôc 1: NhiÖm vô: §äc SGK kÕt hîp víi çc kiÕn thøc minh häa h·y hoµn thiÖn phiÕu häc tËp ®Ó lµm næi bËt nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña vïng T©y Nguyªn.

317

T©y Nguyªn

ThuËn lîi Khã kh¨n

TiÒm n¨ng lín cho viÖc h×nh thµnh mét c¬ cÊu kinh tÕ ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o

ThuËn lîia) §iÒu kiÖn tù nhiªn:- §Êt ba dan giµu dinh d ìng víi diÖn tÝch lín nhÊt c¶ n íc (kho¶ng 1,4 triÖu ha), cã tÇng ph©n hãa s©u, giµu chÊt dinh d ìng, ph©n bè trªn çc mÆt b»ng réng lín, thuËn lîi ®Ó thµnh lËp çc n«ng tr êng, çc vïng chuyªn canh quy m« lín- KhÝ hËu cËn xÝch ®¹o thÝch hîp cho viÖc trång c©y c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi l©u n¨m: cµ phª, cao su, hå tiªu. thuËn lîi cho ph¬i sÊy, b¶o qu¶n c©y c«ng nghiÖp. Cã sù ph©n hãa theo ®é cao. çc cao nguyªn cao 400-500m, khÝ hËu kh« nãng thÝch hîp çc c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi(cµ phª, cao su, hå tiªu). çc vïng cao trªn 1000m cã khÝ hËu m¸t mÎ, thÝch hîp cho trång c©y cËn nhiÖt, «n ®íi, chÌ.- DiÖn tÝch rõng chiÕm 36% diÖn tÝch ®Êt cã rõng vµ 52% s¶n l îng gç cã thÓ khai th¸c ® îc trong c¶ n íc vµ ®é che phñ rõng cao nhÊt c¶ n íc. Trong rõng cã nhiÒu lo¹i gç quý (gô, mËt, cÈm lai, tr¾c, nghiÕn), nhiÒu chim, thó quý.- Tr÷ n¨ng thñy ®iÖn kh¸ lín cña çc s«ng Xªxan, Xrª- p«k, §ång Nai.- NhiÒu diÖn tÝch ®ång cá cã thÓ c¶i t¹o ch¨n nu«i gia sóc lín.- NhiÒu tiÒm n¨ng vÒ du lÞch (®Æc biÖt lµ du lÞch sinh th¸i, du lÞch v¨n hãa)- QuÆng b«xit tr÷ l îng hµng tØ tÊn.b) §iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi:- Cã nhiÒu d©n téc thiÓu sè víi nÒn v¨n hãa ®éc ®¸o vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt phong phó.+T©y nguyªn cã nÒn v¨n hãa ®éc ®¸o, víi çc lÔ héi cång chiªng næi tiÕng thu hót nhiÒu du kh¸ch quèc tÕ vµ trong n íc.- B íc ®Çu ®· thu hót ® îc nguån vèn ®Çu t n íc ngoµi.- § êng lèi chÝnh s¸ch phï hîp víi chiÕn l îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng: chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng cho nh©n d©n, cho vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp chñ ®¹o, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

Khã kh¨n- Mïa kh« gay g¾t, mùc n íc ngÇm bÞ h¹ thÊp thiÕu n íc nghiªm träng cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. VÒ mïa m a víi c êng ®é m a lín dÔ g©y xãi mßn nÕu líp phñ thùc vËt bÞ ph¸ ho¹i.- Tr×nh ®é d©n trÝ cña ®ång bµo d©n téc cßn thÊp, cßn nhiÒu phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu, thiÕu lao ®éng lµnh nghÒ, çn bé khoa häc kÜ thuËt. - Møc sèng cña nh©n d©n cßn thÊp., ®êi sèng cßn gÆp khã kh¨n.- C¬ së h¹ tÇng cßn thiÕu thèn nhiÒu. §Æc biÖt lµ giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c

TiÒm n¨ng lín cho viÖc h×nh thµnh mét c¬ cÊu kinh tÕ ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o

T©y Nguyªn

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Th«ng tin ph¶n håi:

Phô lôc 2: HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt vµ ph©n bè c©y c«ng nghiÖp ë T©y Nguyªn:

C©y c«ng

nghiÖp

% diÖn tÝch so víi c¶ níc

% s¶n lîng so víi c¶ níc

Ph©n bè

318

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Cµ phª 450

ngh×n ha chiÕm 80% diÖn tÝch c¶ níc

- §¾c L¾c lµ tØnh cã diÖn tÝch cµ phª lín nhÊt (259 ngh×n ha), Gia Lai, Kon Tum vµ L©m §ång

ChÌ 22% L©m §ång hiÖn nay lµ tØnh cã diÖn tÝch trång chÌ línnhÊt c¶ níc. Mét phÇn ë Gia Lai

Cao su 22,6% - Gia Lai vµ §¨k L¨kHå tiªu - Gia Lai, §¨k L¨k, §¨k N«ng

2) Phô lôc 3: Khai th¸c thñy n¨ng kÕt hîp víi thñy lîi:

S«ngNhµ m¸y thñy ®iÖn - c«ng suÊt

ý nghÜa§· x©y dùng §ang x©y dùng

Xª xan Yaly (720 MW)

Xª Xan 3, Xª Xan 3A, Xª Xan 4

- Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp n¨ng lîng.- §¶m b¶o nguån cung cÊp n¨ng lîng cho çc nhµ m¸y luyÖn nh«m, trªn c¬ së gi¸ thµnh thñy ®iÖn rÎ.- Cung cÊp níc tíi vµo mïa kh«, tiªu n-

Xrª p«k §r©y H'ling (12MW)

Bu«n Ku«p (280 MW), Bu«n Tua Srah (85 MW), Xrª p«k 3 (137 MW), Xrªp«k 4 (33 MW), §øc Xuyªn (58 MW)

§ång Nai

§a Nhim (160 MW)

§¹i Ninh (300 MW), §ång Nai 3 (180 MW), §ång Nai 4 (340 MW).

319

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 íc vµo mïa ma.- Ph¸t triÓn du lÞch, nu«i trång thñy s¶n.

...................................................................................................................

..............................


Bµi 38: thùc hµnhSo s¸nh vÒ c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ ch¨n nu«i gia sóc lín gi÷a vïng t©y nguyªn víi trung du vµ miÒn nói b¾c bé

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Cñng cè thªm kiÕn thøc trong bµi 37.- BiÕt ®îc nh÷ng nÐt t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt vÒ c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ ch¨n nu«i gia sóc lín gi÷a T©y Nguyªn vµ Trung Du miÒn nói B¾c Bé2. KÜ n¨ng: - Xö lÝ vµ ph©n tÝch sè liÖu theo yªu cÇu ®Ò bµi vµ rót ra çc nhËn xÐt cÇn thiÕt.- BiÕt çch nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ so s¸nh çc vÊn ®Ò gi÷a çc vïng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :

320

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Çc lo¹i b¶n ®å: h×nh thÓ, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp cña vïng Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn.- Çc dông cô häc tËp: m¸y tÝnh bá tói, bót ch×, thíc kÎ.- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi cã thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë T©y Nguyªn?C©u 2: T¹i sao trong khai th¸c tµi nguyªn rõng ë T©y Nguyªn, cÇn hÕt søc chó träng khai th¸c ®i ®«i víi tu bæ vµ b¶o vÖ vèn rõng?* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m cña c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn n¨m 2005.H×nh thøc: Ç nh©n.Bíc 1: GV yªu cÇu HS ®äc râ vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi.Bíc 2: HS ph©n tÝch ®Ò bµi, GV h-íng dÉn HS tiÕn hµnh çc bíc thùc

1) VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m cña c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn n¨m 2005:a) Xö lÝ sè liÖu: ( B¶ng díi)b) TÝnh quy m«:- B¸n kÝnh diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp cña Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé lµ 1 (®vbk)

321

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 hiÖn bµi thùc hµnh:+ Xö lÝ sè liÖu: LÊy tæng gi¸ trÞ cña c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn lµ 100%, çc lo¹i c©y tÝnh c¬ cÊu % theo tæng diÖn tÝch.

- T©y Nguyªn: 2,64 (®vbk)- C¶ níc: 14,05 (®vbk)

C¬ cÊu diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp, n¨m 2005 ( §¬n vÞ: %)C¶ níc Trung du vµ miÒn nói

B¾c béT©y Nguyªn

C©y c«ng nghiÖp l©u n¨m

100 100 100

Cµ phª 30,4 3,6 70,2ChÌ 7,5 87,9 4,3Cao su 29,5 - 17,2Çc c©y kh¸c 32,6 8,5 8,3


Néi dung chÝnh

b) TÝnh quy m«:LÊy quy m« b¸n kÝnh diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp cña Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé lµ 1 ®¬n vÞ b¸n kÝnh (®vbk) th× quy m« b¸n kÝnh diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp cña T©y Nguyªn vµ c¶ níc lÇn lît lµ:- T©y Nguyªn: = 2,64( ®vbk); C¶ níc:

c) VÏ biÓu ®å:( BiÓu ®å bªn díi)

322

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 (®vbk)

BiÓu ®å thÓ hiÖn quy m« vµ c¬ cÊu diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m cña c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn n¨m 2005.

Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé T©y Nguyªn C¶ níc


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 2: NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch vÒ nh÷ng sù gièng nhau vµ kh¸c nhau trong s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m gi÷a Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé víi T©y NguyªnH×nh thøc: CÆp.Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái.Mét sè HS ®¹i diÖn tr×nh bµy, çc

* Gièng nhau : a) Quy m«: - Lµ hai vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp lín cña c¶ níc (vÒ diÖn tÝch vµ s¶n lîng)- Møc ®é tËp trung hãa ®Êt ®ai t-¬ng ®èi cao, çc khu vùc chuyªn canh cµ phª, chÌ,.. tËp trung trªn qui m« lín, thuËn lîi cho viÖc t¹o ra vïng s¶n xuÊt hµng hãa lín phôc vô

323

70.2

4.3

17.2

8.3

3.6

87.9

0

8.5

30.4

7.5

29.5

32.6

Cà phê

Chè

Cao su

Các cây khác

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 HS kh¸c nhËn xÐt bæ sungGV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ bæ sung kiÕn thøc

nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu.b) VÒ híng chuyªn m«n hãa:- §Òu tËp trung vµo c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m.- §¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.c) VÒ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn:- §iÒu kiÖn tù nhiªn: ®Êt, níc, khÝ hËu lµ nh÷ng thÕ m¹nh chung.- D©n c cã kinh nghiÖm trong viÖc trång vµ chÕ biÕn s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp.- §îc sù quan t©m cña nhµ níc vÒ chÝnh s¸ch, ®Çu t.* Kh¸c nhau : (B¶ng díi)

Trung Du miÒn nói B¾c Bé T©y Nguyªna) VÒ vÞ trÝ vµ vai trß cña tõng vïng

Lµ vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp lín thø 3 c¶ níc.

Lµ vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp lín thø 2 c¶ níc

b) VÒ híng chuyªn m«n hãa.

+ Quan träng nhÊt lµ chÌ, sau ®ã lµ quÕ, s¬n, håi.+ Çc c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy cã thuèc l¸, ®Ëu t¬ng.

+ Quan träng nhÊt lµ cµ phª, sau ®ã lµ chÌ, cao su.+ Mét sè c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy: d©u t»m,, b«ng v¶i.

c) VÒ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn§Þa h×nh MiÒn nói bÞ chia c¾t Cao nguyªn xÕp tÇng

víi nh÷ng mÆt b»ng t-324

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ¬ng ®èi b»ng ph¼ng.

KhÝ hËu KhÝ hËu cã mét mïa ®«ng l¹nh, céng víi ®é cao ®Þa h×nh nªn cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c©y cËn nhiÖt ®íi (chÌ).

CËn xÝch ®¹o víi mïa kh« s©u s¾c.

§Êt ®ai §Êt ferlit trªn ®¸ phiÕn, ®¸ g¬nai vµ çc lo¹i ®¸ mÑ kh¸c.

§Êt badan mµu mì, tÇng phong hãa s©u, ph©n bè tËp trung.

Kinh tÕ - x· héi.

- D©n sè 12 triÖu ngêi (2006) lµ ®Þa bµn c tró cña nhiÒu d©n téc Ýt ngêi cã kinh nghiÖm trång c©y c«ng nghiÖp.- C¬ së chÕ biÕn cßn h¹n chÕ.

- Vïng nhËp c lín nhÊt níc ta.- C¬ së h¹ tÇng cßn thiÕu nhiÒu.


Néi dung chÝnh

* Gi¶i thÝch: nguyªn nh©n cña sù kh¸c biÖt vÒ híng chuyªn m«n hãa c©y c«ng nghiÖp ë hai vïng:- Do sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn.+ Trung Du miÒn nói B¾c Bé cã mïa ®«ng l¹nh, ®Êt ferlit cã ®é ph× kh«ng cao, ®Þa h×nh nói bÞ c¾t xÎ, Ýt mÆt b»ng lín, dÉn ®Õn qui m« s¶n xuÊt nhá.+ T©y Nguyªn cã nÒn nhiÖt cao,

325


* Ho¹t ®éng 3: TÝnh tØ träng cña tr©u, bß trong tæng ®µn tr©u bß cña c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y NguyªnH×nh thøc: Ç nh©n.GV yªu cÇu 1/3 líp tÝnh tØ träng cña tr©u, bß trong tæng ®µn tr©u bß cña c¶ níc, 1/3 líp tÝnh tØ träng tr©u, bß cña Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé. Çc HS kh¸c tÝnh tØ träng tr©u bß cña T©y Nguyªn.* Ho¹t ®éng 4: NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch vÒ ch¨n nu«i gia sóc cña Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé vµ T©y Nguyªn.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia líp thµnh çc nhãm th¶o luËn vµ giao nhiÖm vô.

®Þa h×nh t¬ng ®èi b»ng ph¼ng, ®Êt ba dan ®é ph× cao, thÝch hîp víi qui ho¹ch çc vïng chuyªn canh cã qui m« lín vµ tËp trung.- Cã sù kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm d©n c - x· héi, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ, tËp qu¸n s¶n xuÊt.+ Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé d©n c cã kinh nghiÖm trong trång vµ chÕ biÕn tõ l©u ®êi.+ T©y nguyªn: D©n c cã kinh nghiÖm trong trång vµ chÕ biÕn cµ phª.3) C¬ cÊu ®µn tr©u, bß c¶ níc, Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, T©y Nguyªn n¨m 2005:

C¶ níc (1) (2)Tr©u 34,5 65,1 10,4Bß 65,5 34,9 89,6

(1): Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé.(2) T©y Nguyªn.

* Gi¶i thÝch vÒ ch¨n nu«i gia sóc cña Trung Du miÒn nói B¾c Bé vµ T©y Nguyªn:- Hai vïng trªn ®Òu cã thÕ m¹nh vÒ ch¨n nu«i gia sóc lín lµ do:+ Hai vïng cã mét sè ®ång cá

326

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Nhãm 1: Gi¶i thÝch t¹i sao hai vïng trªn ®Òu cã thÕ m¹nh vÒ ch¨n nu«i gia sóc lín? So s¸nh c¬ cÊu ®µn tr©u, bß cña hai vïng?Nhãm 2: Gi¶i thÝch t¹i sao ë Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, tr©u ®îc nu«i nhiÒu h¬n bß, cßn ë T©y Nguyªn th× ngîc l¹i, bß l¹i nhiÒu h¬n tr©u ?B íc 2 : GV híng dÉn HS tr¶ lêi c©u háiB íc 3 : GV yªu cÇu çc nhãm HS tr×nh bµy, nhËn xÐt vµ bæ sung hoµn thiÖn.

thuËn lîi cho viÖc ch¨n nu«i: Méc Ch©u, §¬n D¬ng- §øc Träng,... Bªn c¹nh ®ã, nguån thùc phÈm cho ch¨n nu«i ngµy cµng ®îc t¨ng cêng vµ ®¶m b¶o do ngµnh trång trät cã bíc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c.+ KhÝ hËu:Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé: NhiÖt ®é cã mét mïa ®«ng l¹nh, Èm thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña ®µn tr©u.T©y Nguyªn: nhiÖt ®íi cËn xÝch ®¹o cã mïa kh«, phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña bß.Nhu cÇu tõ çc vïng phô cËn víi çc s¶n phÈm ch¨n nu«i cña çc vïng lµ rÊt lín Trung Du miÒn nói B¾c Bé (§ång b»ng s«ng Hång), T©y Nguyªn (§«ng Nam bé).D©n c cã kinh nghiÖm trong ch¨n nu«i gia sóc lín.- ThÕ m¹nh nµy ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong tØ träng cña hai vïng so víi c¶ níc?- Tæng sè ®µn tr©u vµ bß cña hai vïng chiÕm tØ lÖ lín so víi c¶ níc:+ §µn tr©u chiÕm 60% tæng sè

327

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®µn tr©u cña c¶ níc.+ §µn bß: 27,3% so víi tæng sè ®µn bß cña c¶ níc.- T¹i sao ë Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé, tr©u ®îc nu«i nhiÒu h¬n bß, cßn ë T©y Nguyªn th× ngîc l¹i?+ §µn tr©u chñ yÕu tËp trung ë Trung Du vµ miÒn nói B¾c Bé v× phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh Èm. Tr©u vèn lµ gia sóc cã kh¶ n¨ng chÞu Èm vµ rÐt. ë ®©y l¹i cã mét sè ®ång cá nhá n»m r¶i r¸c thÝch hîp víi tËp qu¸n ch¨n th¶ trong rõng. §µn bß còng ph¸t triÓn kh¸ v× cã ®ång cá lín trªn cao nguyªn Méc Ch©u, nªn cã ®iÒu kiÖn nu«i bß s÷a tËp trung. Giao th«ng ®îc c¶i thiÖn nªn viÖc vËn chuyÓn ®Õn çc thÞ trêng tiªu thô (thµnh phè vµ vïng ®ång b»ng), còng thuËn lîi.- §µn bß nu«i nhiÒu ë T©y Nguyªn v× ë ®©y cã mét sè ®ång cá lín, tËp trung thÝch hîp víi ch¨n nu«i bß ®µn, bß s÷a theo qui m« lín. Tuy nhiªn, ch¨n nu«i bß cha ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña vïng.

IV. §¸nh gi¸:328

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 GV biÓu d¬ng vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓm çc HS lµm viÖc tÝhc cùc.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- VÒ nhµ hoµn thiÖn bµi thùc hµnh- Yªu cÇu HS ®äc tríc bµi 39.


Bµi 39: VÊn ®Ò khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u ë §«ng Nam BéI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc nh÷ng ®Æc trng kh¸i qu¸t cña vïng vÒ vÞ trÝ kinh tÕ cña vïng so víi c¶ níc.- Ph©n tÝch ®îc nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.

329

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc vÊn ®Ò khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u, thùc tr¹ng vµ ph¬ng híng khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u cña vïng.2. KÜ n¨ng: - Cñng cè çc kÜ n¨ng sö dông b¶n ®å, lîc ®å, su tÇm vµ sö lÝ çc th«ng tin trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.- RÌn luyÖn kÜ n¨ng tr×nh bµy vµ b¸o ço çc vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi cña mét vïng.3. Th¸i ®é:Thªm yªu quª h¬ng tæ quèc, ®ång thêi x¸c ®Þnh tinh thÇn häc tËp nghiªm tóc ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quècII. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ §«ng Nam Bé.- Çc b¶ng sè liÖu liªn quan ®Õn néi dung bµi häc.- H×nh ¶nh vÒ çc thÕ m¹nh kinh tÕ cña vïng §«ng Nam Bé.- Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh

* Bµi míi:Khëi ®éng: GV yªu cÇu HS tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ §«ng Nam Bé th«ng qua viÖc cho HS quan s¸t mét sè h×nh ¶nh ®Æc trng nh chî BÕn Thµnh, khai th¸c dÇu khÝ çc khu c«ng nghiÖp ë B×nh D¬ng, §ång Nai..GV: Lµ vïng kinh tÕ cã diÖn tÝch nhá so víi çc vïng kh¸c, d©n sè thuéc lo¹i trung b×nh song §«ng Nam Bé dÉn ®Çu c¶ níc vÒ tæng

330

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 s¶n phÈm trong níc, gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp vµ gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu §«ng Nam Bé cã sù tÝch tô lín vÒ vèn vµ kÜ thuËt, cã søc hót m¹nh mÏ ®èi víi ®Çu t trong níc vµ quèc tÕ, c¬ së h¹ tÇng ë ®©y ph¸t triÓn tèt, ®Æc biÖt lµ giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c ®ã lµ nh÷ng lîi thÕ ®Ó §«ng Nam Bé khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u.


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ vïng §«ng Nam Bé.H×nh thøc: C¶ líp.? §äc SGK môc 1, b¶ng 39 SGK §Þa lÝ 12, Quan s¸t b¶n ®å hµnh chÝnh trang 3 Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y:- KÓ tªn çc tØnh, thµnh phè cña vïng §«ng Nam Bé, so s¸nh diÖn tÝch, d©n sè cña §«ng Nam Bé víi çc vïng ®· häc.- Nªu nhËn xÐt vÒ mét sè chØ sè cña §«ng Nam Bé so víi c¶ nícMét HS chØ trªn b¶n ®å treo têng ®Ó tr×nh bµy, çc HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng.H×nh thøc: CÆp.Bíc 1: GV giao nhiÖm vô cho HS phiÕu häc tËp sè 2.

1) Kh¸i qu¸t chung:- Gåm thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ 5 tØnh, (B×nh D¬ng, B×nh Phíc, T©y Ninh, §ång Nai, Bµ RÞa - Vòng Tµu). DiÖn tÝch nhá, d©n sè thuéc lo¹i trung b×nh.- Lµ vïng kinh tÕ dÉn ®Çu c¶ níc vÒ GDP (42%), gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ hµng hãa xuÊt khÈu.- Sím ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa.- VÊn ®Ò khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u lµ kinh tÕ næi bËt cña vïng.

2) Çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng:(Phô lôc)

331

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 2: Hai HS cïng bµn trao ®æi ®Ó tr¶ lêi c©u hái.Bíc 3: HS tr×nh bµy, çc HS kh¸c nhËn xÐt bæ sungGV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ chèt kiÕn thøc.(Nh÷ng thuËn lîi vÒ mÆt vÞ trÝ ®Þa lÝ, tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån lao ®éng lµnh nghÒ, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i, l¹i thu hót ®îc vèn ®Çu t trong vµ ngoµi níc lµ çc thÕ m¹nh næi bËt ®Ó §«ng Nam Bé cã thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u).* Ho¹t ®éng 3: Khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u.H×nh thøc: Nhãm.Bíc 1: - Nªu kh¸i niÖm khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©uBíc 2: GV chia líp thµnh 4 nhãm vµ giao nhiÖm vô cho çc nhãm.Nhãm 1: T×m hiÓu vÒ khai th¸c chiÒu s©u trong c«ng nghiÖp.Nhãm 2: T×m hiÓu vÒ khai th¸c theo chiÒu s©u trong N«ng, l©m

3) Khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u:(Phô lôc)

332

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nghiÖp.Nhãm 3: T×m hiÓu vÒ khai th¸c theo chiÒu s©u trong DÞch vô.Nhãm 4: T×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn.Bíc 3: HS tr×nh bµy. Bíc 4: GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc).GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm: Dùa vµo kh¸i niÖm khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u, h·y cho biÕt khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u trong c«ng nghiÖp ë §«ng Nam Bé ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

Kh¸i niÖm BiÓu hiÖn trong c«ng nghiÖpN©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c l·nh thæ trªn c¬ së ®Èy m¹nh ®Çu t vèn, khoa häc c«ng nghÖ

§Çu t vèn ®Ó ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghÖ cao nh: c«ng nghiÖp hãa dÇu, ®iÖn tö, chÕ t¹o m¸y, tin häc,..

Khai th¸c tèt çc nguån lùc tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi

- Ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ.- Dùa vµo nguån lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®Ó ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i

§¶m b¶o duy tr× tèc ®é t¨ng trëng - Lµ vïng cã ngµnh c«ng nghiÖp 333

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 kinh tÕ cao, ®ång thêi gi¶i quyÕt tèt çc vÊn ®Ò x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng.

ph¸t triÓn nhÊt níc.- Chó träng vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr-êng,..


Néi dung chÝnh

Quan s¸t h×nh 39 SGK, h·y kÓ tªn çc trung t©m c«ng nghiÖp, çc ngµnh c«ng nghiÖp, çc tuyÕn giao th«ng, çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa cña vïng §«ng Nam Bé.IV. §¸nh gi¸:C©u 1: Nh÷ng tØnh nµo kh«ng thuéc vïng §«ng Nam Bé?A. B×nh D¬ng, B×nh Phíc. B. Long An, An Giang.C. T©y Ninh, §ång Nai. D. Bµ RÞa - Vòng Tµu, Thµnh phè Hå ChÝ Minh.C©u 2: §«ng Nam Bé dÉn ®Çu c¶ níc vÒ chØ sè nµo?A. GDP vµ gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp.B. Gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp vµ gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu.C. GDP vµ gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp vµ gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu.D. Gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp vµ gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu.C©u 3: Khã kh¨n lín nhÊt vÒ tù nhiªn cña §«ng Nam Bé lµ:A. §Êt x¸m b¹c mµu trªn phï sa cæ chiÕm diÖn tÝch lín.B. Tµi nguyªn l©m nghiÖp kh«ng thËt lín.C. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n chØ cã dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa.D. Mïa kh« kÐo dµi, tíi 4 - 5 th¸ng.C©u 4: C¬ së n¨ng lîng cña §«ng Nam Bé ®îc gi¶i quyÕt theo híng nµo?

334

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 A. Chñ yÕu dùa vµo líi ®iÖn quèc gia.B. Ph¸t triÓn thñy ®iÖn, nhiÖt ®iÖn trong vïng vµ m¹ng líi ®iÖn.C. Chñ yÕu dùa vµo nguån nhiÖt ®iÖn ch¹y b»ng dÇu, khÝ.D. C¶ 2 ý A vµ C.C©u 5: §«ng Nam Bé dÉn ®Çu c¶ níc vÒ sù t¨ng trëng nhanh vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cña ngµnh nµo?A. N«ng nghiÖp B. DÞch vô.C. Thñy s¶n. D. L©m nghiÖp.C©u 6: ý nµo kh«ng ph¶i lµ lÜnh vùc khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u trong n«ng nghiÖp ë §«ng Nam Bé?A. Ph¸t triÓn thñy lîi.B. §Èy m¹nh khai hoang, më réng diÖn tÝch ®Êt trång trät.C. Thay ®æi c¬ cÊu c©y trång.D. B¶o vÖ vèn rõng trªn vïng thîng lu çc s«ng, phôc håi vµ ph¸t triÓn rõng ngËp mÆn.V. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:NhiÖm vô: §äc SGK môc 2, Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, kÕt hîp víi hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y hoµn thµnh b¶ng sau ®Ó lµm næi bËt çc thÕ m¹nh vµ nh÷ng h¹n chÕ cña §«ng Nam Bé trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

ThÕ m¹nh H¹n chÕVÞ trÝ ®Þa lÝ§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

- §Êt ®ai- KhÝ hËu- Thñy s¶n.- Rõng.

335

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Kho¸ng s¶n.- S«ng

Kinh tÕ - x· héi - Nguån lao ®éng- C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt- C¬ së h¹ tÇng

PhiÕu häc tËp sè 2:NhiÖm vô: §äc SGK môc 3, kÕt hîp víi hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em h·y hoµn thiÖn b¶ng sau ®Ó lµm næi bËt vÊn ®Ò khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u cña vïng §«ng Nam Bé.

C«ng nghiÖp DÞch vô N«ng, l©m nghiÖp

Kinh tÕ biÓn

BiÖn ph¸pKÕt qu¶


ThÕ m¹nh H¹n chÕVÞ trÝ ®Þa lÝ

Gi¸p víi ®ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn, lµ vïng nguyªn liÖu dåi dµo ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn.- VÞ trÝ dÔ dµng giao lu kinh tÕ víi çc vïng kinh tÕ trong níc vµ víi níc ngoµi.Thuéc vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam

§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi

- §Êt ®ai: ®Êt badan chiÕm 40% diÖn tÝch cña vïng, ®Êt x¸m b¹c mµu trªn phï sa cæ, tho¸t níc tèt- KhÝ hËu: CËn xÝch ®¹o H×nh thµnh çc vïng chuyªn canh c©y c«ng

- Mïa kh« kÐo dµi, thiÕu níc

336

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nguyªn thiªn nhiªn

nghiÖp, c©y ¨n qu¶ nhiÖt ®íi quy m« lín.- Thñy s¶n: gÇn çc ng trêng lín , nguån h¶i s¶n phong phó ph¸t triÓn ng nghiÖp.- Rõng: rõng ngËp mÆn ®Ó nu«i trång thñy s¶n níc lî. Vên quèc gia Çt Tiªn, khu dù tr÷ sinh quyÓn CÇn Giê.- Kho¸ng s¶n: dÇu khÝ tr÷ lîng lín, sÐt, cao lanh

thóc ®Èy ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng, vËt liÖu x©y dùng.- S«ng: HÖ thèng s«ng §ång Nai cã tiÒm n¨ng thñy ®iÖn lín

ngät.- DiÖn tÝch rõng tù nhiªn Ýt.- Ýt chñng lo¹i kho¸ng s¶n

Kinh tÕ - x· héi

- Nguån lao ®éng: Héi tô ®îc nhiÒu lao ®éng cã chuyªn m«n cao.- Cã sù tÝch tô lín vÒ vèn vµ kÜ thuËt- C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt: Cã nhiÒu trung t©m c«ng nghiÖp lín: Biªn Hßa, Vòng Tµu, ®Æc biÖt lµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh lín nhÊt c¶ níc.- C¬ së h¹ tÇng: Th«ng tin liªn l¹c vµ m¹ng líi giao th«ng ph¸t triÓn, lµ ®Çu mèi cña çc tuyÕn ®êng bé, s¾t, biÓn, hµng kh«ng.


C«ng nghiÖp DÞch vô N«ng, l©m nghiÖp

Kinh tÕ biÓn

BiÖn ph¸p

- T¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng.- C¶i thiÖn c¬ së

- Hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng

- X©y dùng çc c«ng

Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn:

337

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 n¨ng lîng.- X©y dùng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ®a d¹ng.- Thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi.

dÞch vô.- §a d¹ng hãa çc lo¹i h×nh dÞch vô.- Thu hót vèn ®Çu tníc ngoµi.

tr×nh thñy lîi:- Thay ®æi c¬ cÊu c©y trång.- B¶o vÖ vèn rõng trªn vïng thîng lu s«ng. B¶o vÖ çc vïng rõng ngËp mÆn, çc vên quèc gia.

Khai th¸c dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa, khai th¸c vµ nu«i trång h¶i s¶n, ph¸t triÓn du lÞch biÓn vµ giao th«ng vËn t¶i biÓn.

KÕt qu¶

- Ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, ®Çu t cho çc ngµnh c«ng nghiÖp cao nh: C«ng nghiÖp hãa dÇu, ®iÖn tö chÕ t¹o m¸y, tin häc,..- H×nh thµnh çc khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt,..- Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò n¨ng lîng.

Vïng §«ng Nam Bé dÉn ®Çu c¶ níc vÒ sù t¨ng nhanh vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ çc ngµnh dÞch vô.

- C«ng tr×nh thñy lîi DÇu TiÕng lµ c«ng tr×nh thñy lîi lín nhÊt c¶ níc.Dù ¸n thñy lîi Phíc Hßa cung cÊp níc s¹ch cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt.- Thay thÕ nh÷ng vên cao su giµ cçi, n¨ng suÊt mñ thÊp, b»ng çc gièng cao su

- S¶n lîng khai th¸c dÇu t¨ng kh¸ nhanh, ph¸t triÓn çc ngµnh läc hãa dÇu, çc ngµnh dÞch vô khai th¸c dÇu khÝ..- Ngµnh ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy s¶n ph¸t triÓn.- C¶ng Sµi

338

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 cho n¨ng suÊt cao

Gßn lín nhÊt níc ta, c¶ng Vòng Tµu.- Vòng Tµu lµ n¬i nghØ m¸t cã tiÕng tõ l©u


Bµi 40: Thùc hµnh: Ph©n tÝch t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë §«ng Nam Bé

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - Kh¾c s©u kiÕn thøc trong bµi 39.- Tr×nh bµy ®îc thÕ m¹nh, t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë §«ng Nam Bé.2. KÜ n¨ng: - Xö lÝ vµ ph©n tÝch sè liÖu theo yªu cÇu ®Ò bµi vµ rót ra çc nhËn xÐt cÇn thiÕt.- BiÕt çch viÕt vµ tr×nh bµy mét b¸o ço vÒ ngµnh kinh tÕ cña mét vïng nhÊt ®Þnh.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å kinh tÕ §«ng Nam Bé.

339

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Çc dông cô häc tËp: m¸y tÝnh bá tói, bót ch×, thíc kÎ.- Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu çc thÕ m¹nh cña vïng §«ng Nam Bé trong viÖc ph¸t triÓn tæng hîp nÒn kinh tÕ ?C©u 2: H·y tr×nh bµy mét sè ph¬ng híng chÝnh ®Ó khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u trong c«ng nghiÖp cña vïng?* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: GV híng dÉn HS lµm bµi tËp sè 1B íc 1 : GV yªu cÇu HS ®äc râ vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi.B íc 2 : Híng dÉn HS quy tr×nh viÕt b¸o ço vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh:+ Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ (çc bÓ trÇm tÝch, çc má dÇu vµ khÝ cña vïng).+ T×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh

1) TiÒm n¨ng dÇu khÝ cña vïng:DÇu khÝ níc ta cã tr÷ lîng dù b¸o kho¶ng 10 tØ tÊn, tËp trung trªn diÖn tÝch kho¶ng 500 ngh×n km2, tr¶i réng kh¾p vïng biÓn, bao gåm çc bÓ trÇm tÝch:- BÓ trÇm tÝch s«ng Hång.- BÓ trÇm tÝch Trung Bé.- BÓ trÇm tÝch Cöu Long.- BÓ trÇm tÝch Nam C«n S¬n.- BÓ trÇm tÝch Thæ Chu - M· Lai.Trong çc bÓ trÇm tÝch trªn th×

340

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c«ng nghiÖp dÇu khÝ.+ T¸c ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ chung cña vïng- B íc 3 : GV nªu çc gîi ý ®Ó HS viÕt b¸o ço.

- VÏ biÓu ®å h×nh cét thÓ hiÖn t×nh h×nh khai th¸c dÇu th« ë níc ta dùa vµo b¶ng sè liÖu ®· cho vµ mét sè tranh ¶nh vÒ khai th¸c dÇu khÝ ë §«ng Nam Bé, trªn c¬ së ®ã tr×nh bµy t×nh h×nh khai th¸c dµu th« ë níc ta (hÇu hÕt s¶n xuÊt dÇu th« ®Òu tËp trung ë §«ng Nam Bé).

bÓ trÇm tÝch Cöu Long, Nam C«n S¬n ë §«ng Nam Bé ®îc coi lµ cã tr÷ lîng lín nhÊt vµ cã u thÕ vÒ khÝ.Bån tròng Cöu Long hiÖn ®ang cã mét sè má dÇu khÝ ®ang ®îc khai th¸c:+ Hång Ngäc (Ruby)+ R¹ng §«ng (Dawn).+ B¹ch Hæ (White Tiger)+ Rång (Dragon).+ S tö ®en, s tö vµng.+ Hµng lo¹t çc má dÇu khÝ kh¸c ë vïng l©n cËn,...- Bån tròng Nam C«n S¬n+ Má §¹i Hïng (Big Bear),+ Má khÝ Lan §á.+ Çc má kh¸c nh H¶i Th¹ch, Méc Tinh, Rång §«i, Ç Chß ®ang chuÈn bÞ khai th¸c.2) Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp dÇu khÝ:

341


* Ho¹t ®éng 2: VÏ biÓu ®å vµ nhËn xÐt c¬ cÊu c«ng nghiÖp ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ cña vïng §«ng Nam Bé.B íc 1 : X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi.B íc 2 : Ph©n tÝch ®Ò bµi: híng dÉn HS tiÕn hµnh çc bíc thùc hiÖn bµi thùc hµnh.

3) T¸c ®éng cña c«ng nghiÖp dÇu khÝ ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña §«ng Nam Bé:- Ngoµi viÖc khai th¸c dÇu th« vµ khÝ ®èt, cßn cã khÝ ®ång hµnh. Tõ n¨m 1995 khÝ ®ång hµnh tõ má B¹ch Hæ ®· ®îc ®a vÒ phôc vô nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn tuèc bin khÝ Bµ RÞa. S¶n xuÊt khÝ ®èt hãa láng, ph©n bãn, cung cÊp nguyªn liÖu cho nhµ m¸y läc dÇu Dung QuÊt víi c«ng suÊt 6,5 triÖu tÊn/ n¨m.- KÌm theo çc dÞch vô dÇu khÝ nhvËn chuyÓn,..- Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÇu khÝ sÏ thóc ®Èy sù thay ®æi nhanh chãng vÒ c¬ cÊu kinh tÕ cña vïng vµ sù ph©n hãa l·nh thæ cña vïng §«ng Nam Bé gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña vïng trong c¶ níc. Tuy nhiªn cÇn chó ý ®Æc biÖt gi¶i quyÕt ®Õn vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng trong qu¸ tr×nh khai th¸c, vËn chuyÓn vµ chÕ biÕn dÇu khÝ.4) C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng

342

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Xö lÝ sè liÖu: Mét nöa líp tÝnh c¬ cÊu c«ng nghiÖp n¨m 1995, nöa cßn l¹i tÝnh c¬ cÊu n¨m 2005B íc 3 : VÏ biÓu ®å vµo vë vµ nªu nhËn xÐtB íc 4 : HS tr×nh bµy kÕt qu¶, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

nghiÖp ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña §«ng Nam Bé (%)

Khu vùc kinh tÕ

1995 2005

Tæng sè 100 100Khu vùc Nhµ níc

38,8 24,1

Khu vùc ngoµi nhµ níc

19,7 23,4

Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi

41,5 52,5

NhËn xÐt:- Trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña vïng §«ng Nam Bé, khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm tØ träng lín nhÊt vµ cã xu híng t¨ng vÒ tØ träng (n¨m 1995: 41,5%, n¨m 2005: 52,5%). §©y lµ khu vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp quan träng nhÊt ë §«ng Nam Bé v× §«ng Nam Bé chiÕm trªn 67,5% sè vèn ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam.+ Khu vùc c«ng nghiÖp Nhµ níc cã

343

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 tØ träng thÊp nhÊt vµ tØ träng cã xu híng gi¶m tõ 38,8% n¨m 1995 cßn 24,1% n¨m 2005.+ TØ träng cña khu vùc ngoµi Nhµ níc ®øng vÞ trÝ thø hai sau khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ tØ träng cã xu híng t¨ng (tõ 19,7%, n¨m 2005 t¨ng lªn lµ 23,4%).

IV. §¸nh gi¸:GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm nh÷ng bµi lµm tèt.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp: GV yªu cÇu HS vÒ nhµ hoµn thµnh bµi thùc hµnh.

...................................................................................................................

......................Gi¸o ¸n sè: 46So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

344

38.8

19.7

41.5

24.1

23.4

52.5

1995

2005

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bµi 41: VÊn ®Ò sö dông hîp lý vµ c¶i t¹o tù nhiªn

ë §ång B»ng s«ng Cöu LongI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ cña vïng.- HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long (§BSCL), víi nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.- NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ nh÷ng biÖn ph¸p hµng ®Çu trong viÖc sö dông hîp lÝ vµ cØa t¹o tù nhiªn nh»m biÕn §BSCL thµnh mét khu vùc kinh tÕ quan träng cña c¶ níc.2. KÜ n¨ng: - §äc vµ ph©n tÝch ®îc mét sè thµnh phÇn tù nhiªn cña §BSCL trªn b¶n ®å hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, biÓu ®å cã liªn quan,..3. Th¸i ®é:Cã ý thøc trong viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i trêng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å gi¸o khoa treo têng §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.- Mét sè h×nh ¶nh (nÕu cã) vÒ tù nhiªn, kinh tÕ ë vïng §BSCL.- Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña mét sè HS ®Ó chÊm.* Bµi míi:

345

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


* Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu çc bé phËn hîp thµnh §BSCLH×nh thøc: líp.B íc 1 : HS dùa vµo b¶n ®å H×nh thÓ ViÖt Nam hoÆc Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam cho biÕt:+ VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ.(Çc tØnh: Long An, §ång Th¸p,VÜnh Long, BÕn Tre, Sãc Tr¨ng, An Giang, CÇn Th¬, Kiªn Giang, B¹c Liªu, Cµ Mau, TiÒn Giang, HËu Giang, Trµ Vinh, BÕn Tre, VÜnh Long, §ång Th¸p, Long An)+ Çc bé phËn hîp thµnh §BSCL.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt, bæ sung.

* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña vïng.H×nh thøc: Nhãm/ líp.B íc 1 : Chia nhãm vµ giao viÖc. Çc nhãm dùa vµo Atlat vµ kiÕn thøc trong bµi:

1) Çc bé phËn hîp thµnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long:- §BSCL gåm 13 tØnh/ thµnh phè.- VÞ trÝ ®Þa lÝ:+ T©y b¾c gi¸p Campuchia.+ T©y gi¸p vÞnh Th¸i Lan.+ §«ng gi¸p biÓn §«ng.- Lµ ®ång b»ng ch©u thæ lín nhÊt níc ta, bao gåm:+ PhÇn ®Êt n»m trong ph¹m vi t¸c ®éng trùc tiÕp cña s«ng TiÒn vµ s«ng HËu (thîng ch©u thæ vµ h¹ ch©u thæ).+ PhÇn n»m ngoµi ph¹m vi t¸c ®éng trùc tiÕp cña hai s«ng trªn.2) Çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña vïng:

a) ThÕ m¹nh:* Lµ ®ång b»ng ch©u thæ lín nhÊt níc ta víi diÖn tÝch gÇn 4 triÖu ha, chiÕm 12% diÖn tÝch c¶ níc.* §Êt:- Cã 3 nhãm chÝnh:+ §Êt phï sa ngät: chiÕm 1,2 triÖu ha (30% diÖn tÝch cña ®ång

346

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 + Çc nhãm cã sè ch½n: t×m hiÓu tµi nguyªn ®Êt vµ cho biÕt:Çc lo¹i ®Êt chÝnh vµ sù ph©n bè cña chóng.T¹i sao ë ®©y cã nhiÒu ®Êt phÌn vµ ®Êt mÆn?+ Çc nhãm cã sè lÎ: t×m hiÓu çc thÕ m¹nh vÒ khÝ hËu, s«ng ngßi, sinh vËt,...B íc 2 : §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy (kÕt hîp víi chØ b¶n ®å), GV nhËn xÐt, bæ sung.Trªn c¬ së çc thÕ m¹nh mµ çc nhãm tr×nh bµy; GV ®Æt c©u hái:H·y nªu nh÷ng h¹n chÕ cña vïng ?ChuyÓn ý: §BSCL lµ mét vïng giµu tiÒm n¨ng. §Ó biÕn çc tiÒm n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn.

b»ng), ph©n bè däc s«ng TiÒn vµ s«ng HËu thuËn lîi cho viÖc trång lóa.+ §Êt phÌn.+ §Êt mÆn.- Çc lo¹i ®Êt kh¸c.* KhÝ hËu:CËn xÝch ®¹o, giµu nhiÖt Èm, ¸nh s¸ng. Tæng sè giê n¾ng 2200-2700 giê. NhiÖt ®é trung b×nh 25-270C, lîng ma trung b×nh 1300-2000mm. Thêi tiÕt Ýt biÕn ®éng, hÇu nh kh«ng cã b·o, thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.* S«ng ngßi:- Ch»ng chÞt.- ThuËn lîi cho giao th«ng ®êng thñy, s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t.* Sinh vËt:- Thùc vËt: Rõng trµm, rõng ngËp mÆn cã diÖn tÝch lín nhÊt níc ta (kho¶ng 300.000 ha)- §éng vËt: Ç vµ chim, cã nhiÒu s©n chim tù nhiªn ë Cµ Mau, B¹c Liªu, BÕn Tre.* Tµi nguyªn biÓn: nhiÒu b·i ç, b·i t«m,... chiÕm h¬n 1/2 tr÷ lîng thñy

347


* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÊn ®Ò

s¶n cña c¶ níc.* Kho¸ng s¶n: ®¸ v«i ( Kiªn Giang), than bïn (Cµ Mau, Kiªn Giang), ®Êt sÐt, dÇu khÝ ë vïng thÒm lôc ®Þa.b) H¹n chÕ:- Mïa kh« kÐo dµi lµm t¨ng cêng x©m nhËp mÆn trong ®Êt, thñy triÒu x©m nhËp s©u vµo néi ®Þa g©y trë ng¹i cho s¶n xuÊt, sinh ho¹t. TÝnh chÊt nãng Èm cña khÝ hËu còng ph¸t sinh nhiÒu dÞch bÖnh, c«n trïng ph¸ ho¹i mïa mµng. ThiÕu níc vÒ mïa kh«.- DiÖn tÝch ngËp lò, cêng ®é lò cã xu híng t¨ng g©y khã kh¨n, tæn thÊt cho nhiÒu tØnh ë vïng thîng ch©u thæ.- M¹ng líi s«ng ngßi dµy ®Æc g©y khã kh¨n vµ tèn kÐm trong x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ®êng bé.- §Êt bÞ nhiÔm phÌn, nhiÔm mÆn.- Mét vµi lo¹i ®Êt thiÕu dinh dìng, ®Êt qu¸ chÆt, khã tho¸t níc,..- Tµi nguyªn kho¸ng s¶n h¹n chÕ...3) Sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long: Çc vÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i

348

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë §BSCLH×nh thøc: LípB íc 1 : HS dùa vµo SGK:+ So s¸nh c¬ cÊu sö dông ®Êt gi÷a §BSCL vµ §BSH.+ T¹i sao vµo mïa kh« níc ngät l¹i lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu ®èi víi viÖc sö dông hîp lÝ ®Êt ®ai.+ Nªu çc biÖn ph¸p ®Ó sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë ®ång b»ng nµy.B íc 2 : HS tr¶ lêi, GV chuÈn kiÕn thøc. T¹i sao ph¶i ®Æt vÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long ?- §ång b»ng cã vÞ trÝ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®Êt níc- LÞch sö ph¸t triÓn trªn 300 n¨m, cha bÞ con ngêi can thiÖp sím nh ë ®ång b»ng s«ng Hång. ViÖc sö dông c¶i t¹o tù nhiªn ë ®©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch nh»m biÕn ®ång b»ng thµnh mét khu vùc kinh tÕ quan träng cña ®Êt n-íc.- Gi¶i quyÕt nhu cÇu l¬ng thùc cho

t¹o tù nhiªn ë ®ång b»ng s«ng cöu Long:- DiÖn tÝch ®Êt nhiÔm mÆn, nhiÔm phÌn qu¸ lín, ë mét sè n¬i ®Êt thiÕu dinh dìng nhÊt lµ çc nguyªn tè vi lîng, ®Êt qu¸ chÆt, khã tho¸t níc.- NhiÒu vïng tròng ngËp níc quanh n¨m.- Mïa kh« kÐo dµi tõ thµng 11 ®Õn th¸ng 4 lµm t¨ng ®é mÆn trong ®Êt, thñy triÒu x©m nhËp s©u vµo néi ®Þa g©y trë ng¹i cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t.- DiÖn tÝch ngËp lò, cêng ®é lò cã xu híng t¨ng g©y khã kh¨n tæn thÊt cho nhiÒu tØnh ë vïng thîng ch©u thæ.- Sù xuèng cÊp cña tµi nguyªn thiªn nhiªn, m«i trêng do khai th¸c quÊ møc cña con ngêi vµ hËu qu¶ cña chiÕn tranh.- Rõng ngËp mÆn cã ý nghÜa lín vÒ kinh tÕ vµ m«i trêng. Rõng ®· bÞ hñy ho¹i nhiÒu trong chiÕn tranh, hiÖn dang bÞ khai th¸c qu¸ møc nu«i t«m xuÊt khÈu. CÇn ph¶i

349

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c¶ níc vµ cho xuÊt khÈu:+ Ngoµi nhu cÇu trong vïng cßn cung Êp hµng triÖu tÊn g¹o vµ hµng v¹n tÊn thÞt, t«m, ç cho çc vïng kh¸c.+ Phôc vô cho nhu cÇu xuÊt khÈu- TiÒm n¨ng lín:+ §Êt ®ai mµu mì, trong ®ã ®Êt phï sa ngät ven s«ng TiÒn, s«ng HËu lµ lo¹i ®Êt tèt nhÊt. §©y lµ lo¹i ®Êt cho n¨ng xuÊt c©y trång cao, thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.+ KhÝ hËu cËn xóch ®¹o, giµu nhiÖt.+ Nguån níc phong phó víi phÇn h¹ lu s«ng Mª C«ng. M¹ng líi kªnh r¹ch ch»ng chÞt thuËn lîi cho thñy lîi, giao th«ng, nu«i trång thñy s¶n.+ Tµi nguyªn sinh vËt phong phó. DiÖn tÝch rõng ngËp mÆn lín 800 ngh×n ha. Thùc vËt chñ yÐu lµ c©y ®íc, trµm, rõng ngËp mÆn chñ yÕu ë B¹c Liªu, Cµ Mau.+ Tµi nguyªn biÓn kh¸ phong phó. Riªng vïng biÓn Th¸i Lan chiÕm tíi 36% tr÷ lîng ç ®¸y, 20% tr÷ lîng ç næi vµ kho¶ng 50% tr÷ lîng t«m

b¶o vÖ rõng ngËp mÆn.* Gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò ë çc vïng sinh th¸i ®Æc thï:Vïng thîng ch©u thæ: NgËp s©u trong mïa lò, ®Êt bèc phÌn, trong mïa kh«. ThiÕu níc tíi trong mïa kh«, cÇn ph¶i tÝch cùc lµm thñy lîi, thau phÌn, Ðm phÌn. CÇn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, lµm ®êng giao th«ng vît lò, quy ho¹ch çc khu d©n c.Vïng ®Êt phï sa ngät: N«ng nghiÖp th©m canh cao, tËp trung c«ng nghiÖp, çc ®« thÞ, c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn. CÇn tr¸nh g©y Ðp qu¸ lín m«i trêng. Chèng xuy tho¸i m«i trêng. Vïng h¹ ch©u thæ: Thêng xuyªn chÞu t¸c ®éng cña biÓn vµ vïng b¸n ®¶o Cµ Mau: ®Êt phÌn, ®Êt mÆn, hiÖn tîng x©m nhËp mÆn vµo mïa kh«. ThiÕu níc ngät ®Ó lµm thñy lîi cho d©n sinh. CÇn lµm thñy lîi ®Ó röa mÆn, ng¨n mÆn, ph¸t triÓn çc hÖ thèng canh t¸c thÝch hîp.

350

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 cña c¶ níc.+ Cã kho¶ng 68,6% v¹n ha mÆt n-íc nu«i thñy s¶n (n¨m 2005)+ Lµ vïng cßn nhiÒu s©n chim tù nhiªn ë Cµ Mau, B¹c Liªu, bÕn tre- Míi ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa. Sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh ®i ®«i víi sù khai th¸c víi quy m« lín çc tµi nguyªn cña vïng cÇn ph¶i quy ho¹ch chi tiÕt vµ khoa häc.

- Cã nhiÒu u thÕ vÒ tù nhiªn.- Sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch.+ CÇn cã níc ngät ®Ó thau chua röa mÆn vµo mïa kh«.+ Duy tr× vµ b¶o vÖ rõng.+ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu nh»m ph¸ thÕ ®éc canh.+ KÕt hîp khai th¸c vïng ®Êt liÒn víi mÆt biÓn, ®¶o, quÇn ®¶o.+ Chñ ®éng sèng chung víi lò.

V. §¸nh gi¸C©u 1: Nh÷ng tØnh nµo kh«ng thuéc §ång b»ng s«ng Cöu Long:A. Loang An, §ång Th¸p, Kiªn Giang, CÇn Th¬.B. BÕn Tre, Trµ Vinh, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cµ Mau.C. T©y Ninh, B×nh D¬ng, B×nh ThuËn, Ninh ThuËn.D. HËu Giang, VÜnh Long, An Giang, TiÒn Giang.C©u 2: Çc lo¹i ®Êt xÕp theo thø tù diÖn tÝch tõ lín ®Õn nhá ë §ång b»ng s«ng Cöu Long lµ:A. ®Êt mÆn- ®Êt phÌn- ®Êt phï sa níc ngät - ®Êt kh¸c.B. ®Êt mÆn- ®Êt phï sa níc ngät- ®Êt phÌn- ®Êt kh¸c.C. ®Êt phÌn- ®Êt phï sa níc ngät - ®Êt mÆn- ®Êt kh¸c.D. ®Êt phÌn- ®Êt mÆn - ®Êt phï sa níc ngät - ®Êt kh¸c.

351

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 3: Khã kh¨n nµo lµ lín nhÊt trong sö dông tù nhiªn §ång b»ng s«ng Cöu Long:A. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n h¹n chÕ.B. phÇn lín diÖn tÝch lµ ®Êt mÆn, ®Êt phÌn, thiÕu níc ngät vÒ mïa kh«.C. mét vµi lo¹i ®Êt thiÕu dinh dìng, hoÆc ®Êt qu¸ chÆt, khã tho¸t níc.D. §«i khi cã tai biÕn thiªn nhiªn.C©u 4: Nh÷ng nguyªn nh©n nµo lµm cho diÖn tÝch rõng ë §BSCL gi¶m sót trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y?A. Nhu cÇu t¨ng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp, ch¸y rõng.B. Nhu cÇu t¨ng diÖn tÝch ®Êt ë vµ ®Êt chuyªn dïng.C. Khai th¸c rõng ®Ó lÊy gç, cñi.D. TÊt c¶ çc nguyªn nh©n trªn.C©u 5: Nh÷ng tØnh nµo cã nhiÒu rõng ngËp mÆn?A. BÕn Tre, Trµ Vinh.B. Cµ Mau, B¹c Liªu.C. §ång Th¸p, An Giang.D. Kiªn Giang, HËu GiangV. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:HS tr¶ lêi çc c©u hái trong SGK...................................................................................................................................................


352

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bµi 42: VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ, an ninh quèc phßng

ë biÓn ®«ng çc ®¶o, quÇn ®¶oI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - §¸nh gi¸ ®îc tæng quan vÒ çc nguån lîi biÓn, ®¶o cña níc ta.- HiÓu ®îc vai trß cña hÖ thèng ®¶o trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn vµ b¶o vÖ chñ quyÒn vïng biÓn, thÒm lôc ®Þa vµ vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ cña níc ta.- Tr×nh bµy ®îc çc vÊn ®Ò chñ yÕu trong khai th¸c tæng hîp çc tµi nguyªn vïng biÓn vµ h¶i ®¶o.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å sù ph©n bè çc nguån lîi biÓn chñ yÕu.- X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å çc ®¶o quan träng çc huyÖn ®¶o cña níc ta.3. Th¸i ®é:ý thøc ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ chñ quyÒn, m«i trêng biÓn vµ ®¶o.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.- Mét sè tranh ¶nh, phim vÒ biÓn vµ ®¶o ViÖt Nam- Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam. B¶n ®å kinh tÕ ViÖt Nam.- Lîc ®å çc vïng kinh tÕ gi¸p biÓn.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:

A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


353

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: T¹i sao ph¶i ®Æt vÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long?C©u 2: Ph©n tÝch çc thÕ m¹nh, h¹n chÕ vÒ mÆt tù nhiªn vµ ¶nh hëng cña nã ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë §ång b»ng s«ng Cöu Long?* Khëi ®éng: GV cã thÓ nªu çc c©u hái sau ®©y:1. T¹i sao nãi: ThÕ kØ XXI lµ thÕ kØ cña ®¹i d¬ng?(DiÖn tÝch ®Êt liÒn ngµy cµng thu hÑp, çc nguån n¨ng lîng khan hiÕm, çc hÖ sinh th¸i bÞ suy tho¸i, m«i trêng Tr¸i §Êt trë nªn qu¸ t¶i)2. Ngêi ta ®· xö lÝ sù cè trµn dÇu trªn biÓn b»ng çch nµo?(Do dÇu nhÑ h¬n níc nªn ngêi ta thêng dïng phao ®Ó ng¨n chÆn dÇu loang).GV: Bµi häc nµy ®Ò cËp ®Õn vai trß cña biÓn §«ng vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn. §©y lµ mét vÊn ®Ò cã vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å vïng biÓn níc ta.H×nh thøc: C¶ líp.Quan s¸t b¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam:- KÓ tªn çc níc l¸ng giÒng trªn biÓn cña níc ta?- X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å vïng néi

1) N íc ta cã vïng biÓn réng lín :- DiÖn tÝch trªn 1 triÖu km2.- Bao gåm: néi thñy, l·nh h¶i, vïng tiÕp gi¸p l·nh h¶i, vïng chñ quyÒn kinh tÕ biÓn, thÒm lôc ®Þa.

354

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thñy cña níc ta. T¹i sao kinh tÕ biÓn cã vai trß ngµy cµng cao trong nÒn kinh tÕ cña níc ta? (Çc níc l¸ng giÒng trªn biÓn cña níc ta lµ: Trung Quèc, §µi Loan, Philipin, Malaixia, In®«nªxia, Brun©y, Campuchia, Th¸i Lan. BiÓn §«ng cña níc ta giµu tiÒm n¨ng, ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn kh«ng chØ cã ý nghÜa t¨ng tiÒm lùc vÒ kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n mµ cßn gãp phÇn ®¶m b¶o an ninh quèc phßng trªn biÓn,...).* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ çc ®¶o vµ ý nghÜa cña ®¶o vµ quÇn ®¶o cña níc ta:H×nh thøc: CÆp.§äc SGK môc 2, quan s¸t b¶n ®å l©m nghiÖp vµ ng nghiÖp trang 15 Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y:- X¸c ®Þnh çc ®¶o vµ quÇn ®¶o sau ®©y: §¶o Çi BÇu, quÇn ®¶o C« T«; ®¶o Çt Bµ, ®¶o B¹ch Long VÜ, ®¶o Hßn Mª, ®¶o Hßn M¾t, ®¶o Cån Cá, ®¶o Lý S¬n, ®¶o Phó Quý, C«n §¶o, ®¶o Phó Quèc,

2) Çc ®¶o vµ quÇn ®¶o cã ý nghÜa chiÕn l îc trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÒ an ninh vïng biÓn:- Thuéc vïng biÓn níc ta cã kho¶ng 4000 hßn ®¶o lín nhá.- Níc ta cã 12 huyÖn ®¶o.- ý nghÜa cña çc ®¶o vµ quÇn ®¶o níc ta trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng.+ Ph¸t triÓn ngµnh ®¸nh b¾t vµ nu«i trång h¶i s¶n; ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn h¶i s¶n, giao th«ng vËn t¶i biÓn, du lÞch,..+ Gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n çc

355

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ®¶o Hßn Khoai, quÇn ®¶o Nam Du; quÇn ®¶o Hoµng Sa, quÇn ®¶o Trêng Sa.- Nªu ý nghÜa cña çc ®¶o vµ quÇn ®¶o níc ta trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng.* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn.H×nh thøc: Nhãm.B íc 1 : GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).B íc 2 : HS tr×nh bµy.B íc 3 : GV nhËn xÐt phÇn tr×nh bµy cña HS vµ kÕt luËn çc ý ®óng cña mçi nhãm. (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)GV ®Æt c©u hái cho çc nhãm:- T¹i sao ph¶i ®Èy m¹nh ®¸nh b¾t xa bê?- Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ « nhiÕm

m«i trêng biÓn (Møc ®é « nhiÔm cña m«i trêng biÓn ngµy cµng gia t¨ng lµm suy gi¶m nhanh

huyÖn ®¶o.+ Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn cña níc ta ®èi víi vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa.3) Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn:a) §iÒu kiÖn thuËn lîi vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn:(Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

356

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 chãng tµi nguyªn sinh vËt. Çc nguån « nhiÔm m«i trêng biÓn ®Õn tõ nguån níc th¶i tõ ®Êt liÒn ®æ ra biÓn, ho¹t ®éng cña tµu thuyÒn, tõ tai n¹n tµu thuyÒn bÌ trªn biÓn,...).- Nªu nh÷ng khã kh¨n ph¶i kh¾c phôc trong viÖc khai th¸c tµi

nguyªn biÓn. (Nh÷ng thiªn tai do biÓn §«ng g©y ra nh b·o, lèc, b·o çt, sù x©m nhËp cña thñy triÒu,..Khai th¸c tµi nguyªn biÓn cÇn ph¶i cã vèn ®µu t lín ®Ó trang bÞ tµu ®¸nh ç lín, hiÖn ®¹i hãa çc c¶ng ç vµ çc nhµ m¸y chÕ biÕn, ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n theo c«ng nghÖ cao,..)* Ho¹t ®éng 4: Gi¶i thÝch t¹i sao ph¶i khai th¸c tæng hîp kinh tÕ biÓn.H×nh thøc: C¶ líp.- H·y nªu mèi quan hÖ gi÷a ngµnh du lÞch vµ ngµnh khai th¸c thñy s¶n, ngµnh vËn t¶i biÓn.

(Gi÷a çc ngµnh kinh tÐ biÓn cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau,

b) T¹i sao ph¶i khai th¸c tæng hîp kinh tÕ biÓn:- Ho¹t ®éng kinh tÕ biÓn rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, gi÷a çc ngµnh kinh tÕ biÓn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. ChØ cã khai th¸c tæng hîp th× míi mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.- M«i trêng biÓn kh«ng thÓ chia c¾t ®îc. Bëi vËy, mét vïng biÓn bÞ « nhiÔm sÏ g©y thiÖt h¹i c¶ mét vïng bê biÓn vµ cho çc vïng níc vµ ®¶o xung quanh.- M«i trêng ®¶o rÊt nh¹y c¶m tríc t¸c ®éng cña con ngêi. NÕu khai th¸c mµ kh«ng chó ý b¶o vÖ m«i trêng cã thÓ biÕn thµnh hoang

357

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ph¸t triÓn ngµnh du lÞch sÏ lµm t¨ng nhu cÇu vÒ thùc phÈm (thñy s¶n) vµ vËn t¶i hµnh kh¸ch. Ngîc l¹i, nÕu ngµnh vËn t¶i hiÖn ®¹i, thuËn tiÖn, thùc phÈm phôc vô cho du kh¸ch cã chÊt lîng tèt sÏ lµ ®éng lùc thu hót kh¸ch du lÞch,...)- Gi¶i thÝch nguyªn nh©n v× sao ph¶i khai th¸c tæng hîp kinh tÕ biÓn ?* Ho¹t ®éng 5: T×m hiÓu mèi quan hÖ hîp t¸c víi çc níc l¸ng giÒng trong gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ biÓn vµ thÒm lôc ®ÞaH×nh thøc: C¶ líp.- T¹i sao ph¶i t¨ng cêng hîp t¸c víi çc níc l¸ng giÒng trong viÖc gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ biÓn vµ thÒm lôc ®Þa?- Çc biÖn ph¸p níc ta ®· thùc hiÖn ®Ó hîp t¸c ?(BiÓn §«ng kh«ng ph¶i chØ riªng níc ta mµ cßn chung víi nhiÒu n-íc kh¸c. BiÓn §«ng n»m trªn con ®êng giao th«ng quèc tÕ tõ Ên §é D¬ng tíi Th¸i B×nh D¬ng, rÊt

®¶o.

4) T¨ng c êng hîp t¸c víi çc n íc l¸ng giÒng trong gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ biÓn vµ thÒm lôc ®Þa:- T¨ng cêng ®èi tho¹i gi÷a ViÖt Nam vµ çc níc liªn quan sÏ lµ nh©n tè t¹o ra sù ph¸t triÓn æn ®Þnh trong khu vùc, b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n ta, gi÷a vïng chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ cña níc ta.- mçi c«ng d©n ViÖt Nam ®Òu cã bæn phËn b¶o vÖ vïng biÓn vµ h¶i ®¶o níc ta.

358

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 giµu cã vÒ tµi nguyªn. BiÓn §«ng cßn cã ý nghÜa ®Æc biÖt vÒ mÆt quèc phßng.ChÝnh v× vËy ®· tõng x¶y ra çc tranh chÊp vÒ chñ quyÒn vïng biÓn gi÷a çc níc. T¨ng cêng hîp t¸c víi çc níc l¸ng giÒng trong gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò vÒ biÓn vµ thÒm lôc ®Þa cã ý nghÜa rÊt quan träng).IV. §¸nh gi¸:C©u 1: N¬i nµo cã nhiÒu chim yÕn?A. Çc ®¶o trong vÞnh B¾c Bé.B. Çc ®¶o ®¸ ë ven bê biÓn B¾c Trung Bé.C. Çc ®¶o ®¸ ë ven bê biÓn Nam Trung Bé.D. Çc ®¶o ë ven bê biÓn Nam Bé.C©u 2: Çc ®¶o ë nh÷ng tØnh nµo cã çt tr¾ng ®Ó lµm thñy tinh, pha lª ?A. H¶i Phßng, Qu¶ng TrÞ.B. Qu¶ng Ninh, Kh¸nh Hßa.C. Qu¶ng B×nh, Qu¶ng Ng·i.D. B×nh ThuËn, Kiªn Giang.C©u 3: Níc ta cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn du lÞch biÓn - ®¶o v× níc ta cã:A. ®êng bê biÓn dµi, nhiÒu ®¶o vµ quÇn ®¶o.B. biÓn cã nguån tµi nguyªn sinh vËt biÓn phong phó.C. nhiÒu b·i t¾m réng, phong c¶nh ®Ñp, khÝ hËu tèt.

359

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 D. tÊt c¶ çc ý trªn.C©u 4: Vïng nµo cã nghÒ lµm muèi ph¸t triÓn nhÊt níc ta ?A. §ång b»ng s«ng Hång.B. B¾c Trung Bé.C. Duyªn h¶i Nam Trung Bé.D. §ång b»ng s«ng Cöu Long.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm c©u hái trong SGK- GV chia líp thµnh 5 nhãm su tÇm tµi liÖu t¬ng øng víi 5 chñ ®Ò cña bµi 44.- Gîi ý tµi liÖu tham kh¶o.

VI. phô lôc: PhiÕu häc tËp:NhiÖm vô: §äc SGK môc 1b, 3.b, 3.c, 3.d, 3.e vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y hoµn thiÖn b¶ng sau vÒ ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn.

Çc ngµnh kinh tÕ biÓn

§iÒu kiÖn thuËn lîi Gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn

Khai th¸c tµi nguyªn sinh vËt

Khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n

360


Ph¸t triÓn du lÞch biÓn

Giao th«ng vËn t¶i biÓn


Çc ngµnh kinh tÕ biÓn

§iÒu kiÖn thuËn lîi Gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn

Khai th¸c tµi nguyªn sinh vËt

- Sinh vËt biÓn phong phó: ç, t«m, cua, mùc..- NhiÒu ®Æc s¶n nh ®åi måi, h¶i s©m, bµo ng, sß huyÕt, tæ yÕn.

- Tr¸nh khai th¸c qu¸ møc nguån lîi ven bê vµ çc ®èi tîng ®anh b¾t cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.- CÊm sö dông çc ph-¬ng tiÖn ®¸nh b¾t cã tÝnh chÊt hñy diÖt nguån lîi.- Ph¸t triÓn ®¸nh b¾t xa.

Khai th¸c tµi nguyªn

- Nguån muèi v« tËn. - §Èy m¹nh s¶n xuÊt muèi c«ng nghiÖp, th¨m

361

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 kho¸ng s¶n - Má sa kho¸ng, çt

tr¾ng, dÇu, khÝ ë thÒm lôc ®Þa.

dß vµ khai th¸c dÇu, khÝ.- X©y dùng çc nhµ m¸y läc hãa dÇu.- Tr¸nh ®Ó x¶y ra çc sù cè m«i trêng.

Ph¸t triÓn du lÞch biÓn

Cã nhiÒu b·i t¾m réng, phong c¶nh ®Ñp, khÝ hËu tèt.

- N©ng cÊp çc trung t©m du lÞch biÓn.- Khai th¸c nhiÒu b·i biÓn míi.

Giao th«ng vËn t¶i biÓn

- Cã nhiÒu vông biÓn lín, nhiÒu cöa s«ng thuËn lîi cho x©y dùng çc c¶ng biÓn.

- C¶i t¹o, n©ng cÊp çc côm c¶ng Sµi Gßn, H¶i Phßng, §µ N½ng,..- X©y dùng mét sè c¶ng níc s©u nh c¶ng Çi L©n, Nghi S¬n, Vòng ¸ng.- HÇu hÕt çc tØnh ven biÓn ®Òu cã c¶ng

...................................................................................................................

................................Gi¸o ¸n sè: 48So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m

362


Bµi 43: Çc vïng kinh tÕ träng ®iÓmI. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña níc ta.- BiÕt ®îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm.- Tr×nh bµy ®îc vÞ trÝ, vai trß nguån lùc vµ híng ph¸t triÓn vïng kinh tÕ träng ®iÓm.2. KÜ n¨ng: - X¸c ®Þnh ®îc trªn b¶n ®å 3 vïng vµ çc tØnh thuéc çc vïng.- Ph©n tÝch ®îc sè liÖu, x©y dùng biÓu ®å, nªu ®Æc ®iÓm c¬ cÊu kinh tÕ cña 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶n ®å §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam.- BiÓu thèng kª, biÓu ®å cã liªn quan- B¶n ®å kinh tÕ ViÖt Nam.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


363

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: T¹i sao nãi: Sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc huyÖn ®¶o cã ý nghÜa chiÕn lîc hÕt søc to lín ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña níc ta hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai.C©u 2: T¹i sao viÖc gi÷ v÷ng chñ quyÒn cña mét hßn ®¶o, dï nhá, l¹i cã ý nghÜa rÊt lín?Tr¶ lêi: Lµ c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn cña níc ta ®èi víi vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa quanh ®¶o.- HÖ thèng tiÒn tiªu b¶o vÖ ®Êt níc.- HÖ thèng c¨n cø ®Ó nÒn kinh tÕ níc ta híng ra biÓn trong thêi ®¹i míi.* Khëi ®éng: H·y kÓ tªn mét tam gi¸c t¨ng trëng kinh tÕ cña miÒn B¾c, miÒn Trung vµ miÒn Nam?GV: Tam gi¸c t¨ng trëng kinh tÕ miÒn B¾c gåm: Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh , MiÒn Trung gåm: HuÕ - Qu¶ng Nam, §µ N½ng - Qu¶ng Ng·i; miÒn Nam gåm: Thµnh phè Hå ChÝ Minh - §ång Nai- Bµ RÞa - Vòng Tµu. Do yªu cÇu ph¸t triÓn vïng vµ t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña çc khu vùc l©n cËn, çc tam gi¸c t¨ng trëng kinh tÕ ®· më réng kh«ng gian ®Þa lÝ h×nh thµnh nªn 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm quèc gia.* Bµi míi:


Néi dung chÝnh

* Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh vïng kinh tÕ träng ®iÓm.H×nh thøc: CÆp.+ §äc SGK môc 1, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y:

1) §Æc ®iÓm:

- Ph¹m vi: gåm nhiÒu tØnh, thµnh phè, ranh giíi cã sù thay ®æi theo thêi gian.

364

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Tr×nh bµy çc ®Æc ®iÓm chÝnh cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm.So s¸nh kh¸i niÖm vïng n«ng nghiÖp vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm (vÒ ®Æc ®iÓm vµ c¬ cÊu kinh tÕ ).

(Vïng n«ng nghiÖp ®îc h×nh thµnh dùa trªn sù ph©n hãa vÒ ®iÒu kiÖn sinh th¸i, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi, tr×nh ®é th©m canh vµ sù chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt.- Vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®îc h×nh thµnh tõ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n-íc, cã tØ träng lín trong GDP, §îc ®Çu t trong níc, thu hót ®Çu t níc ngoµi vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn çc vïng kh¸c ph¸t triÓn).* Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.H×nh thøc: CÆp/ Ç nh©n.HS nghiªn cøu môc II vµ tr¶ lêi çc c©u hái theo dµn ý sau:C©u 1: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh- Thêi gian h×nh thµnh....... sè vïng kinh tÕ ......

- Cã ®ñ çc thÐ m¹nh, cã tiÒm n¨ng kinh tÕ vµ hÊp dÉn ®Çu t,..- Cã tØ träng GDP lín, hç trî çc vïng kh¸c.- Cã kh¶ n¨ng thu hót çc ngµnh míi vÒ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô,..

II/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:a) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh:- H×nh thµnh vµo ®Çu thËp kØ 90 cña thÕ kØ XX, gåm 3 vïng: Vïng phÝa B¾c, MiÒn Trung, PhÝa Nam- Quy m« diÖn tÝch cã sù thay ®æi theo híng t¨ng thªm çc tØnh l©n cËn.b) Thùc tr¹ng: (2001 - 2005)- GDP cña 3 vïng so víi c¶ níc

365

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Quy m« vµ xu híng thay ®æi çc vïng (gåm çc tØnh, thµnh):...........................C©u 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña 3 vïng so víi c¶ níc- GDP cña 3 vïng so víi c¶ n-íc...........- C¬ cÊu GDP ph©n theo ngµnh..............- Kim ng¹ch xuÊt khÈu:..........................* Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm:H×nh thøc: nhãm.B íc 1 : GV chia nhãm vµ giao nhiÖm vô cho tõng nhãm. (Xem phiÕu häc tËp phÇn phô lôc).Nhãm 1: Lµm phiÕu häc tËp sè 1.Nhãm 2: Lµm phiÕu häc tËp sè 2Nhãm 3: Lµm phiÕu häc tËp sè 3.B íc 2 : HS trao ®æi, b¸o ço phÇn tr×nh bµy.B íc 3 : GV nhËn xÐt (Xem th«ng tin ph¶n håi phÇn phô lôc)

66,9%- C¬ cÊu GDP ph©n theo ngµnh: chñ yÕu dùa thuéc khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng vµ dÞch vô.- Kim ng¹ch xuÊt khÈu 64,5%.

III/ Ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm:a) Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c:(Xem th«ng tin ph¶n håi 1)b) Vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung:(Xem th«ng tin ph¶n håi 2)c) Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam:(Xem th«ng tin ph¶n håi 3)

IV. §¸nh gi¸:1. X¸c ®Þnh ranh giíi cña çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm trªn b¶n ®å.

366

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2. C¨n cø vµo GDP cña 3 vïng, h·y rót ra nhËn xÐt vµ nªu vai trß cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam.3. Nªu ý nghÜa kinh tÕ - x· héi cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm çc c©u hái 1, 2 , 3 SGK.- T×m hiÓu t liÖu vÒ ®Þa lÝ tØnh hoÆc thµnh phè ®Ó häc bµi 44.VI. Phô lôc:PhiÕu häc tËp sè 1:NhiÖm vô: §äc môc 3.a, SGK kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· häc ë bµi tríc h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c theo mÉu sau:

Quy m«ThÕ m¹nh vµ h¹n

chÕC¬ cÊu GDP/ Trung t©m

§Þnh híng ph¸t triÓn

PhiÕu häc tËp sè 2:NhiÖm vô: §äc môc 3.b, SGK kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· häc ë çc bµi tríc, h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung theo mÉu sau:




PhiÕu häc tËp 3:NhiÖm vô: §äc môc 3.c, SGK kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· häc ë çc bµi tríc, h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam theo mÉu sau:

367

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Quy m«

ThÕ m¹nh vµ h¹n chÕ

C¬ cÊu GDP/ Trung t©m


Th«ng tin ph¶n håi 1:§Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c:




- Gåm 7 tØnh: Hµ Néi, H¶i Phßng, H¶i D-¬ng, Hng Yªn, Qu¶ng Ninh, VÜnh Phóc, B¾c Ninh.- DiÖn tÝch: 15,3 ngh×n km2.- D©n sè: 13,7 triÖu ngêi.

- VÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi trong giao lu trong vµ ngoµi níc.- Cã thñ ®« Hµ Néi, trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa cña c¶ níc.- C¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng,...- Nguån lao ®éng dåi dµo, chÊt lîng cao, tØ lÖ thÊt nghiÖp cßn cao.- Çc ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn

- N«ng - L©m - Ng nghiÖp 12,6%- C«ng nghiÖp - x©y dùng: 42,2%- DÞch vô: 45,2%- Trung t©m: Hµ Néi, H¶i Phßng, H¹ Long, H¶i D-¬ng

- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng s¶n xuÊt hµng hãa.- §Èy m¹nh ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm.- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc lµm.- Coi träng vÊn ®Ò gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr-êng níc, ®Êt vµ kh«ng khÝ,...

368

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 sím, c¬ cÊu t-¬ng ®èi ®a d¹ng...

Th«ng tin ph¶n håi 2: §Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung:




- Gåm 5 tØnh: Thõa Thiªn - HuÕ, §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh.- DiÖn tÝch: 28 ngh×n km2.- D©n sè: 6,3 triÖu ngêi.

- VÞ trÝ chuyÓn tiÕp tõ vïng phÝa B¾c sang vïng phÝa Nam. Lµ cöa ngâ th«ng ra biÓn víi çc c¶ng biÓn, s©n bay: §µ N½ng, Phó Bµi,... thuËn lîi trong giao lu trong vµ ngoµi níc,..- Cã §µ N½ng, trung t©m kinh tÕ, ®Çu mèi giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c, cña miÒn Trung vµ cña c¶ níc,..- Cã thÕ m¹nh vÒ khai th¸c

- N«ng - L©m - Ng nghiÖp: 25%.- C«ng nghiÖp - x©y dùng: 36,6%.- DÞch vô: 38,4%.- Trung t©m: §µ N½ng, HuÕ, Quy Nh¬n.

- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ph¸t triÓn tæng hîp tµi nguyªn biÓn, rõng, du lÞch...- §Çu t c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, giao th«ng.- Ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, läc dÇu,..- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt lîng nguån lao ®éng.- Coi träng vÊn ®Ò phßng chèng thiªn tai do b·o,...

369

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 tæng hîp tµi nguyªn biÓn, kho¸ng s¶n, rõng.- Cßn khã kh¨n: vÒ lùc lîng lao ®éng vµ c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng....

Th«ng tin ph¶n håi 3:§Æc ®iÓm vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam:




- Gåm 8 tØnh: TP Hå ChÝ Minh, §ång Nai, Bµ RÞa, Vòng Tµu, B×nh D¬ng, B×nh phíc, T©y Ninh, Long An, TiÒn Giang (chñ yÕu ë §«ng Nam Bé).- DiÖn tÝch: 30,6 ngh×n km2.

- VÞ trÝ b¶n lÒ gi÷a T©y Nguyªn vµ duyªn h¶i Nam Trung Bé víi §ång b»ng s«ng Cöu Long.- Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn giµu cã: DÇu má, khÝ ®èt.- D©n c ®«ng, nguån lao ®éng

- N«ng - l©m- ng nghiÖp: 7,8%.- C«ng nghiÖp - x©y dùng: 59%.- DÞch vô: 35,3%.Trung t©m: TP Hå ChÝ Minh, Biªn Hßa, CÇn Th¬, Vòng Tµu.

- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghÖ cao.- Hoµn thiÖn c¬ s¬ vËt chÊt kÜ huËt, giao th«ng theo híng hiÖn ®¹i.- H×nh thµnh çc khu c«ng nghiÖp tËp

370

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 D©n sè: 15,2 triÖu ngêi.

dåi dµo, cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt cao.- C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt t¬ng ®èi tèt vµ ®ång bé.- Cã thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m kinh tÕ cña vïng, n¨ng ®éng vµ ph¸t triÓn.- Cã thÕ m¹nh vÒ khai th¸c tæng hîp tµi nguyªn biÓn, kho¸ng s¶n, rõng.- Cßn khã kh¨n vÒ lùc lîng lao ®éng vµ c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng.

trung c«ng nghÖ cao.- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®« thÞ hãa vµ viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.- Coi träng vÊn ®Ò gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr-êng kh«ng khÝ, níc...

371

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ................................................................................................................................................Gi¸o ¸n sè: 49+ 50So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 44: T×m hiÓu ®Þa lÝ tØnh, thµnh phè

ChuÈn bÞ vµ viÕt b¸o ço vÒ ®Þa lÝ tØnh hoÆc thµnh phè

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc vµ n¾m v÷ng ®îc mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ, ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi, mét sè ngµnh kinh tÕ chÝnh cña tØnh (thµnh phè) n¬i HS ®ang sèng.2. KÜ n¨ng: - Ph¸t triÓn çc kÜ n¨ng ph©n tÝch b¶n ®å, biÓu ®å, sè liÖu thèng kª.- BiÕt çch thu thËp, xö lÝ çc th«ng tin, viÕt vµ tr×nh bµy b¸o ço vÒ mét vÊn ®Ò cña ®Þa lÝ ®Þa ph¬ng.- Bíc ®Çu biÕt tæ chøc héi th¶o khoa häc.3. Th¸i ®é:

- T¨ng thªm t×nh yªu quª h¬ng, ý thøc x©y dùng vµ b¶o vÒ quª h-¬ng.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- Çc b¶n ®å tù nhiªn, d©n c, kinh tÕ cña tØnh (thµnh phè) n¬i HS ®ang sèng.

372

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Çc tµi liÖu vÒ tØnh (thµnh phè), b¶n v¨n, sè liÖu thèng kª, tranh ¶nh,..- GiÊy, bót çc lo¹i, thíc kÎ.- Çc b¶n tãm t¾t b¸o ço, s¬ ®å, biÓu b¶ng cña çc nhãm häc sinh.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1: H·y nªu çc ®Æc ®iÓm cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm. T¹i sao níc ta ph¶i h×nh thµnh çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm?C©u 2: Tr×nh bµy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¹m vi l·nh thæ cña çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm?

* Bµi míi:chuÈn bÞ vµ viÕt b¸o ço vÒ ®Þa lÝ tØnh hoÆc thµnh phè

A. Ph©n c«ng nhãm nghiªn cøu1. Tªn chñ đÒ chän: ................................................................................................................................................2. Hä tªn çc b¹n cïng nhãm t×m hiÓu chñ ®Ò : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................B. Thu thËp, xö lÝ tµi liÖu (Xem phÇn híng dÉn trong SGK)3. §Ò c¬ng tãm t¾t :

373

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 PhÇn më ®Êu : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................PhÇn néi dung : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................PhÇn kÕt luËn :................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Danh môc çc ngu«n thu thËp tµi liÖu vÒ chñ ®Ò chän : - Tµi liÖu ®Þa lÝ ®Þa ph¬ng: ................................................................................................................................................................................................................................................................................................- Niªn gi¸m thèng kª n¨m gÇn nhÊt : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

374

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Çc nguån tµi liÖu kh¸c lÓn quan nh : kÕt qu¶ çc cuéc ®iÒu tra vª tù nhiªn, d©n c, kinh tÕ, çc b¸o ço hµng n¨m cña çc c¬ quan ®Þa ph¬ng ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................5. Tªn phÇn viÖc nhiÖm ®îc ph©n c«ng: ................................................................................................................................................6. Xö lÝ tµi liÖu : Tuú thuéc yªu cÇu cña tõng chñ ®Ò ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................C. ViÕt b¸o ço: a) §Ò c¬ng chi tiÕt : 3 phÇn c¬ b¶nMë ®Çu : ý nghÜa, môc ®Ých, lÞch sö nghiªn cøu, h¹n chÕ vÊn ®Ò nghiªn cøu:Néi dung : Theo chñ ®Ò ®îc ph©n c«ngKÕt luËn : Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ®¹t ®îcb) Néi dung viÕt b¸o ço : 5 chñ ®Ò trong SGK.Sau ®©y lµ gîi ý tæng qu¸t çch tiÕn hµnh mét chñ ®ÒChñ ®Ò 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ vµ sù ph©n chia hµnh chÝnh

375


VÞ trÝ

®Þa lÝ vµ ph¹m vi l·nh thæ

(Tr¶ lêi mét sè c©u hái sau : ë vïng nµo ? Gi¸p nh÷ng tØnh / thµnh phè nµo? DiÖn tÝch bao nhiªu (km2) ?) : ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Çc quËn huyÖn

(LiÖt kª ®Þa danh çc huyÖn (nÕu lµ tØnh), quËn (nÕu lµ lµ thµnh phè). Cã bao nhiªu thÞ trÊn, thÞ x·, trong ph¹m vi ®Þa ph¬ng nghiªn cøu ?).............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

376


ý nghÜa

(Nªu ý nghÜa ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp-, dÞch vô, quan hÖ víi tØnh / thµnh phè l¸ng giÒng, ®èi víi kinh tÕ ®èi ngo¹i).......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Chó ý : Nªn vÏ lîc ®å hµnh chÝnh vÒ tØnh / thµnh theo chñ ®Ò nghiªn cøu

x©y dùng b¶n tæng hîp vÒ ®Þa lÝ tØnh hoÆc thµnh phè1. Néi dung b¶n tæng hîp vÒ ®Þa lÝ tØnh hoÆc thµnh phèB¶n tæng hîp cÇn cã 6 néi dung. §iÒn kÕt qu¶ su tÇm, xö lÝ sè liÖu theo chñ ®Ò phï hîp víi tõng néi dung trong b¶ng sau : ®Þa lÝ tØnh/ thµnh phè ........................................

Häc tªn häc sinh : ............................................................Líp ...................................................................................Trêng ...............................................................................

2. Thùc hiÖn chñ ®Ò chän / ®îc ph©n c«ng

Chñ ®Ò 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ vµ sù ph©n chia hµnh chÝnh1. VÞ trÝ vµ l·nh thæPh¹m vi l·nh thæ. DiÖn tÝch.

377

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ý nghÜa cña vÞ trÝ ®Þa lÝ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.2. Sù ph©n chia hµnh chÝnhQu¸ tr×nh h×nh thµnh tØnh (thµnh phè ).Çc ®¬n vÞ hµnh chÝnh.

Chñ ®Ò 2. §Æc ®iÓm tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn

1. §Þa h×nh : Nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña ®Þa h×nh; ¶nh hëng cña ®Þa h×nh tíi sù ph©n bè d©n c vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.2. KhÝ hËu : Çc nÐt ®Æc trng vÒ khÝ hËu (nhiÖt ®é, ®é Èm, lîng ma, sù kh¸c biÖt gi÷a çc mïa...); ¶nh hëng cña khÝ hËu tíi s¶n xuÊt (®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp) vµ ®êi sèng.3. Thuû v¨n: M¹ng líi s«ng ngßi: §Æc ®iÓm chÝnh cña s«ng ngßi (híng dßng ch¶y, chÕ ®é níc ...); Vai trß cña s«ng ngßi víi ®êi sèng vµ s¶n xuÊt; Hå : Çc hå lín. Vai trß cña hå; Níc ngÇm : Nguån níc ngÇm. Kh¶ n¨ng khai th¸c. ChÊt lîng níc ®èi víi ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.4. Thæ nhìng : Çc lo¹i thæ nhìng. §Æc ®iÓm cña thæ nhìng. Sù ph©n bè thæ nhìng. ý nghÜa cña thæ nhìng ®èi víi s¶n xuÊt.HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt.5. Tµi nguyªn sinh vËt : HiÖn tr¹ng th¶m thùc vËt tù nhiªn (®Æc biÖt chó ý tíi ®é che phñ rõng).Çc lo¹i ®éng vËt tù nhiªn vµ gi¸ trÞ cña chóng.6. Kho¸ng s¶n : Çc lo¹i kho¸ng s¶n chÝnh vµ sù ph©n bè. ý nghÜa cña kho¸ng s¶n víi sù ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ.KÕt luËn : nhËn xÐt chung vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ ý nghÜa cña hoµn c¶nh tù nhiªn tíi ®êi sèng, kinh tÕ - x· héi.

Chñ ®Ò 3. §Æc ®iÓm d©n c vµ lao ®éng

1. Sù gia t¨ng d©n sèSè d©n : TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn qua çc n¨m.

378

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gia t¨ng c¬ giíi.Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi sù biÕn ®éng d©n sè. T¸c ®éng cña gia t¨ng d©n sè tíi ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.2. KÕt cÊu d©n sè : §Æc ®iÓm kÕt cÊu d©n sè ( kÕt cÊu d©n sè theo giíi tÝnh, kÕt cÊu d©n sè theo ®é tuæi, kÕt cÊu d©n sè theo lao ®éng, kÕt cÊu d©n téc). ¶nh hëng cña kÕt cÊu d©n sè tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.3. Ph©n bè d©n c : MËt ®é d©n sè. Sù ph©n bè d©n c. Nh÷ng biÕn ®éng trong ph©n bè d©n c. Çc lo¹i h×nh c tró chÝnh.4. T×nh h×nh ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ : Çc lo¹i h×nh v¨n hãa d©n gian. Çc ho¹t ®éng v¨n hãa truyÒn thèng ...T×nh h×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc : sè trêng, líp, häc sinh... qua çc n¨m ; chÊt lîng gi¸o dôc ...T×nh h×nh ph¸t triÓn y tÕ : sè bÖnh viÖn, bÖnh x¸, çn bé y tÕ... qua çc n¨m ; ho¹t ®éng y tÕ ë ®Þa ph¬ng...5. TiÓu kÕt : §¸nh gi¸ chung

Chñ ®Ò 4. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi

1. §Æc ®iÓm chung : NhËn ®Þnh chung vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph¬ng so víi c¶ níc. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt lµ trong thêi k× §æi míi. Sù thay ®æi trong c¬ cÊu kinh tÕ. ThÕ m¹nh kinh tÕ cña ®Þa ph¬ng.

Chñ ®Ò 5. §Þa lÝ mét sè ngµnh kinh tÕ chÝnh

a) C«ng nghiÖp (kÓ c¶ tiÓu, thñ c«ng nghiÖp) VÞ trÝ cña ngµnh c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng. C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp :C¬ cÊu theo h×nh thøc së h÷u; C¬ cÊu theo ngµnh (chó ý tíi çc ngµnh c«ng nghiÖp then chèt). Sù ph©n bè c«ng nghÞªp (chó ý tíi çc khu c«ng nghiÖp tËp trung). Çc s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu. Ph¬ng híng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.

379

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 b) N«ng nghiÖp (gåm c¶ thuû s¶n vµ l©m nghiÖp) VÞ trÝ cña ngµnh n«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng. C¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp :+ Ngµnh trång trät : TØ träng cña ngµnh trång trät trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè cña çc lo¹i c©y trång chÝnh.+ Ngµnh ch¨n nu«i : Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè cña ngµnh ch¨n nu«i.+ Ngµnh thuû s¶n : §¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n (s¶n phÈm, sù ph©n bè...).+ Ngµnh l©m nghiÖp : Khai th¸c l©m s¶n; B¶o vÖ rõng vµ trång rõng. Ph¬ng híng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp.c) DÞch vô : VÞ trÝ cña ngµnh dÞch vô trong nÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng. Giao th«ng vËn t¶i : çc lo¹i h×nh vËn t¶i. Çc tuyÕn ®êng giao th«ng chÝnh. Sù ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i. Bu chÝnh viÔn th«ng. Th¬ng m¹i : Néi th¬ng. Ho¹t ®éng xuÊt - nhËp khÈu. Du lÞch : Çc trung t©m du lÞch. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch. Ho¹t ®éng ®Çu t cña níc ngoµi.d. B¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i trêng a) Nh÷ng dÊu hiÖu suy gi¶m tµi nguyªn vµ « nhiÔm m«i trêng ë ®Þa ph¬ngb) BiÖn ph¸pe. Ph¬ng híng ph¸t triÓn kinh tÕ :§Þnh hëng chÝnh;Mét sè chØ tiªu chñ yªu vÒ : ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn x· héi, b¶o vÖ m«i tr-êng ®Þa ph¬ng.V. PhÇn phô lôc:Th«ng tin ph¶n håi:Vµi nÐt vÒ tØnh B¨k K¹n:

Bắc Kạn, cũng được viết là Bắc Cạn, là một tỉnh thuộc

vùng Đông Bắc Việt Nam. Phía bắc giáp tỉnh Cao Bằng,

380

http://vi.wikipedia.org/wiki/Cao_B%E1%BA%B1ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam

http://vi.wikipedia.org/wiki/V%C3%B9ng_%C4%90%C3%B4ng_B%E1%BA%AFc_Vi%E1%BB%87t_Nam

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 phía đông giáp tỉnh Lạng Sơn, phía nam giáp tỉnh Thái Nguyên và phía tây giáp tỉnh Tuyên

Quang.

Tỉnh Bắc Kạn có 1 thị xã và 7 huyện:

Thị xã Bắc Kạn

Huyện Ba Bể

Huyện Bạch Thông

Huyện Chợ Đồn

Huyện Chợ Mới

Huyện Na Rì, huyện lỵ là Yên Lạc

Huyện Ngân Sơn

Huyện Pác Nặm

Tỉnh lỵ Thị xã Bắc Kạn Miền Đông Bắc Diện tích 4.857,2 km² Các thị xã / huyện 1 thị xã

và 7 huyện Nhân khẩu Số dân (2004) 296.200 người

• Mật độ 61 người/km²

• Nông thôn 85%

• Thành thị 15%

Dân tộc Việt, Tày, H'Mông, Dao Mã điện thoại 281

1) VÞ trÝ ®Þa lÝ, l·nh thæ vµ sù ph©n chia hµnh chÝnh tØnh B¾c K¹n:a) B¾c K¹n cã diÖn tÝch: 4857,21 km2. (Niªn gi¸m thèng kª Tæng côc Thèng Kª - HN - 2001).- PhÝa B¾c gi¸p çc huyÖn B¶o L¹c, Nguyªn B×nh, Th¹ch An (thuéc tØnh Cao B»ng), §iÓm cùc B¾c cã täa ®é 220 44' B - 1050 44'§.- PhÝa T©y gi¸p huyÖn Na Hang (tØnh Tuyªn Quang). §iÓm cùc T©y thuéc x· Yªn ThÞnh huyÖn Chî §ån, cã täa ®é ®Þa lÝ 220 13' B - 1050 06' §.- PhÝa §«ng gi¸p çc huyÖn Trµng §Þnh, B×nh Gia (tØnh L¹ng S¬n). §iÓm cùc §«ng lµ b¶n Ch¶ng (huyÖn Na R×) cã täa ®é ®Þa lÝ 22015' B - 1060 14' §.

381

http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90i%E1%BB%87n_tho%E1%BA%A1i

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Dao

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H'M%C3%B4ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_T%C3%A0y

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Vi%E1%BB%87t

http://vi.wikipedia.org/wiki/D%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Vi%E1%BB%87t_Nam

http://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%B4ng_th%C3%B4n_Vi%E1%BB%87t_Nam

http://vi.wikipedia.org/wiki/2004

http://vi.wikipedia.org/wiki/V%C3%B9ng_%C4%90%C3%B4ng_B%E1%BA%AFc_Vi%E1%BB%87t_Nam

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n_(th%E1%BB%8B_x%C3%A3)

http://vi.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1c_N%E1%BA%B7m

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A2n_S%C6%A1n

http://vi.wikipedia.org/wiki/Na_R%C3%AC

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A3_M%E1%BB%9Bi,_B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A3_%C4%90%E1%BB%93n

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%A1ch_Th%C3%B4ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ba_B%E1%BB%83_(huy%E1%BB%87n)

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n_(th%E1%BB%8B_x%C3%A3)

http://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy%C3%AAn_Quang


http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A1i_Nguy%C3%AAn

http://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BA%A1ng_S%C6%A1n

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - PhÝa Nam gi¸p çc huyÖn §Þnh Hãa, Phó L¬ng, Vâ Nhai (tØnh Th¸i Nguyªn). §iÓm cùc Nam thuéc x· Qu¶ng Chu huyÖn Chî Míi, cã täa ®é ®Þa lÝ 210 48' B - 1050 48'§.b) B¾c K¹n n»m ë vÞ trÝ trung t©m cña vïng nói §«ng B¾c Níc ta, gÇn chÝ tuyÕn b¾c h¬n xÝch ®¹o; ë vÞ trÝ nµy B¾c K¹n cã sù ph©n hãa theo mïa râ rÖt so víi çc tØnh phÝa Nam, mïa h¹ nãng, cã ngµy dµi vµ ®ªm ng¾n. Mïa §«ng L¹nh, cã ngµy ng¾n ®ªm dµi. KhÝ hËu chÞu ¶nh hëng m¹nh mÏ cña khÝ hËu lôc ®Þa ch©u ¸. Mïa h¹ Ýt chÞu ¶nh hëng cña b·o tõ biÓn thæi vµo.B¾c K¹n tuy n»m ë miÒn nói §«ng B¾c, nhng do cÊu tróc ®Þa h×nh ®îc s¾p xÕp bëi çc d·y nói çnh cung nªn viÖc th«ng th¬ng ®i l¹i chØ thuËn lîi theo híng B¾c Nam: Tõ B¾c K¹n lªn phÝa B¾c vµ vÒ thñ ®« Hµ Néi qua Th¸i Nguyªn ®Òu dÔ dµng.c) Sù ph©n chia ®¬n vÞ hµnh chÝnh l·nh thæ:B¾c K¹n cã 7 ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp huyÖn vµ thÞ x·:

Thị xã Bắc Kạn là một thị xã và là tỉnh lỵ của tỉnh Bắc Kạn, với diện tích: 131,95 km² và dân số 29.277

người.

Thị xã Bắc Kạn bao gồm 4 phường: Nguyễn Thị Minh Khai, Đức Xuân, Sông Cầu, Phùng Chí Kiên và 4

xã: Huyền Tụng, Dương Quang, Nông Thượng, Xuất Hóa.

- ThÞ x· B¾c K¹n réng 132,2 km2 gåm 4 phêng vµ 4 x·, lµ trung t©m hµnh chÝnh, ®Çu mèi giao th«ng quan träng cña tØnh.- HuyÖn B¹ch Th«ng réng 508,5 km2 gåm thÞ trÊn Phñ Th«ng vµ 16 x·, lµ huyÖn n»m ë trung t©m tØnh B¾c K¹n.

Vị trí địa lý

Huyện nằm ở trung tâm tỉnh Bắc Cạn, phía bắc giáp huyện Ngân Sơn và Ba Bể, phía tây giáp huyện Chợ

Đồn, phía nam là huyện Chợ Mới và thị xã Bắc Cạn, phía đông là huyện Na Rì.

Diện tích, dân số, giao thông

382


http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%E1%BB%8B_x%C3%A3_B%E1%BA%AFc_C%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A3_M%E1%BB%9Bi



http://vi.wikipedia.org/wiki/Ba_B%E1%BB%83


http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n

http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%8B_x%C3%A3

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Huyện có diện tích 545 km² và dân số 30.000 người (năm 2004). Huyện lỵ là thị trấn Phủ Thông nằm trên

quốc lộ 3 cách thị xã Bắc Cạn khoảng 20 km về hướng bắc.

Các đơn vị hành chính

Huyện ly: thị trấn Phủ Thông

Các xã:

1. xã Phương Linh

2. xã Vi Hương

3. xã Tú Trĩ

4. xã Lục Bình

5. xã Đôn Phong

6. xã Dương Phong

7. xã Quang Thuận

8. xã Hà Vị

9. xã Quân Bình

10. xã Cẩm Giàng

11. xã Tân Tiến

12. xã Sĩ Bình

13. xã Vũ Muộn

14. xã Cao Sơn

15. xã Nguyên Phúc

16. xã Mỹ Thanh

- HuyÖn Ba BÓ réng 1151,7 km2 lµ huyÖn réng nhÊt tØnh B¾c K¹n gåm thÞ trÊn Chî R· vµ 25 x·, lµ huyÖn n»m ë phÝa t©y b¾c tØnh.


Huyện nằm ở phía tây bắc tỉnh Bắc Cạn, phía bắc và đông bắc giáp huyện Bảo Lạc và Nguyên Bình của

tỉnh Cao Bằng, phía tây giáp huyện Na Hang (Tuyên Quang), tây nam là huyện Chợ Đồn, phía nam là

huyện Bạch Thông và Ngân Sơn ở phía đông.


383





http://vi.wikipedia.org/wiki/Na_Hang


http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%C3%AAn_B%C3%ACnh

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%A3o_L%E1%BA%A1c

http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%E1%BB%8B_x%C3%A3_B%E1%BA%AFc_C%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1

http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_l%E1%BB%99_3

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Huyện có diện tích 678 km² và dân số 47.000 người (năm 2004). Huyện lỵ là thị trấn Chợ Rã nằm trên

quốc lộ 279, cách Thị xã Bắc Kạn khoảng 50 km về hướng tây bắc. Ngoài trục đường chính là quốc lộ

279, còn có các con đường tỉnh lộ 254 đi về huyện Chợ Đồn, tỉnh lộ 201 đi về huyện Bạch Thông ở phía

nam và đường liên tỉnh 212 sang Cao Bằng ở phía bắc

- HuyÖn Na R× ë phÝa ®«ng tØnh B¾c K¹n, réng 864,5 km2 gåm thÞ trÊn YÕn L¹c vµ 21 x·.


Huyện nằm ở nằm ở phía đông tỉnh Bắc Cạn, phía bắc giáp huyện Ngân Sơn, phía tây là huyện Bạch

Thông và Chợ Mới, phía nam là huyện Võ Nhai (Thái Nguyên), phía đông giáp huyện Bình Gia và Tràng

Định (Lạng Sơn).


Huyện có diện tích 864km2 và dân số là 36.000 người (năm 2004). Huyện ly là thị trấn Yên Lạc nằm trên

tỉnh lộ 256, cách thị xã Bắc Kạn 40km về hướng đông. Đường quốc lộ 279 chạy qua huyện theo hướng

tây bắc nối với huyện Ngân Sơn và đông nam sang huyện Bình Gia (Lạng Sơn)


Huyện ly: thị trấn Yên Lạc

Các xã:

1. xã Đồng Xá

2. xã Liêm Thủy

3. xã Xuân Dương

4. xã Dương Sơn

5. xã Quang Phong

6. xã Hảo Nghĩa

7. xã Cư Lễ

8. xã Hữu Thác

9. xã Côn Minh

10. xã Văn Minh 384

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_Gia



http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%8B_x%C3%A3_B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n

http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=T%E1%BB%89nh_l%E1%BB%99_256&action=edit&redlink=1

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di


http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%A0ng_%C4%90%E1%BB%8Bnh

http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%A0ng_%C4%90%E1%BB%8Bnh

http://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACnh_Gia


http://vi.wikipedia.org/wiki/V%C3%B5_Nhai

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A3_M%E1%BB%9Bi




http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_C%E1%BA%A1n

http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C3%B4ng


http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Li%C3%AAn_t%E1%BB%89nh_212&action=edit&redlink=1







§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 11. xã Ân Tình

12. xã Lam Sơn

13. xã Kim Lư

14. xã Lương Thành

15. xã Lạng San

16. xã Kim Hỷ

17. xã Lương Thượng

18. xã Văn Học

19. xã Lương Hạ

20. xã Cường Lợi

21. xã Vũ Loan

- HuyÖn Ng©n S¬n n»m ë phÝa ®«ng b¾c tØnh, réng 644,4 km2 gåm thÞ trÊn Nµ PhÆc vµ 10 x·.


Huyện nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Bắc Cạn, phía Đông giáp huyện Thạch An tỉnh Cao Bằng, phía Bắc

giáp huyện Nguyên Bình tỉnh Cao Bằng. Phía Tây huyện Ngân Sơn là huyện Ba Bể, phía Nam là các

huyện Bạch Thông (phía Tây Nam) và huyện Na Rì (phía Đông Nam), đều thuộc tỉnh Bắc Kạn.

Ngân Sơn là một huyện miền núi, nằm ở trung tâm dãy núi Ngân Sơn một trong 4 dãy núi hình cánh cung

đặc trưng của địa hình vùng Đông Bắc Việt Nam, với các ngọn núi Khuổi Nhình (938 m), ngọn Ngân Sơn

(1168 m). Ngân Sơn là đầu nguồn của ba con sông nhỏ chảy theo ba hướng khác nhau:

Lên phía Bắc sang tỉnh Cao Bằng là các nhánh đầu nguồn dòng sông Bằng chảy sang Trung Quốc

Sang phía Đông Nam là dòng Ngân Sơn đổ nước vào sông Bắc Giang, chi lưu của sông Kỳ Cùng

chảy qua tỉnh Lạng Sơn sang Trung Quốc.

Sang phía Tây là dòng sông Năng góp nước cho hồ Ba Bể, rồi đổ vào sông Gâm một chi lưu của

sông Lô.


385

http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_L%C3%B4

http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_G%C3%A2m

http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%93_Ba_B%E1%BB%83

http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%B4ng_N%C4%83ng&action=edit&redlink=1


http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_K%E1%BB%B3_C%C3%B9ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_B%E1%BA%AFc_Giang

http://vi.wikipedia.org/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c

http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_B%E1%BA%B1ng


http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C3%B4ng_B%E1%BA%AFc_Vi%E1%BB%87t_Nam

http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C3%A3y_n%C3%BAi_Ng%C3%A2n_S%C6%A1n&action=edit&redlink=1

http://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%BAi



http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%ADa_Nam


http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%ADa_T%C3%A2y


http://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%C3%AAn_B%C3%ACnh

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%ADa_B%E1%BA%AFc


http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%A1ch_An

http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%ADa_%C4%90%C3%B4ng


http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%ADa_%C4%90%C3%B4ng_B%E1%BA%AFc

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Huyện có diện tích 644,4 km2 và dân số là 27.000 người (năm 2004). Huyện ly là thị trấn Ngân Sơn nằm

trên quốc lộ 3, cách thị xã Bắc Kạn 40km về hướng đông bắc. Huyện cũng là nơi có cả hai đường quốc lộ

chạy qua, đó là quốc lộ 3 theo hướng đông bắc đi Cao Bằng và quốc lộ 279 theo hướng đông đi Lạng Sơn

và hướng tây đi Tuyên Quang. Nằm trên ranh giới với tỉnh Cao Bằng, trên quốc lộ 3 là đèo Cao Bắc.


Huyện ly: thị trấn Ngân Sơn

Các xã:

1. xã Hương Nê

2. xã Lãng Ngâm

3. xã Thuần Mang

4. xã Thượng Quan

5. xã Đức Vân

6. xã Vân Tùng

7. xã Trung Hòa

8. xã Cốc Đán

9. xã Thương Ân

10. xã Bằng Vân

- HuyÖn Chî §ån n»m ë phÝa t©y nam tØnh, réng 922,2 km2 gåm thÞ trÊn b»ng Lòng vµ 21 x·.


Huyện nằm ở phía tây nằm ở phía tây tỉnh Bắc Cạn, phía đông là huyện Bạch Thông và thị xã Bắc Kạn,

phía nam là huyện Định Hóa (Thái Nguyên), phía tây là huyện Chiêm Hóa, Na Hang ( Tuyên Quang),

phía bắc là huyện Ba Bể (Bắc Kạn)


386


http://vi.wikipedia.org/wiki/Na_Hang

http://vi.wikipedia.org/wiki/Chi%C3%AAm_H%C3%B3a


http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_H%C3%B3a




http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y







http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BB%91c_l%E1%BB%99




§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Huyện có diện tích 912km2 và dân số là 46.000 người (năm 2004). Huyện ly là thị trấn Bằng Lũng nằm

cách thị xã Bắc Kạn 45km về hướng tây theo đường tỉnh lộ 257. Tuyến giao thông chính là tỉnh lộ 254 đi

qua huyện ly, đi về hướng bắc đến huyện Ba Bể, về hướng nam là huyện Định Hóa (Thái Nguyên)


Huyện ly: thị trấn Bằng Lũng

Các xã:

1. xã Bình Trung

2. xã Yên Nhuận

3. xã Nghĩa Tá

4. xã Lương Bằng

5. xã Phong Huân

6. xã Yên Mỹ

7. xã Đại Sảo

8. xã Bằng Lãng

9. xã Đông Viên

10. xã Rã Bản

11. xã Phương Viên

12. xã Ngọc Phái

13. xã Yên Thượng

14. xã Yên Thịnh

15. xã Bản Thi

16. xã Quảng Bạch

17. xã Bằng Phúc

18. xã Tân Lập

19. xã Đồng Lạc

20. xã Xuân Lạc

21. xã Nam Cường

Kinh tế, xã hội

387







§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Kinh tế huyện Chợ Đồn vẫn lấy Nông nghiệp làm chủ đạo, do địa hình thuộc vùng kinh tế đặc biệt khó

khăn nên khả năng phát triển về công nghiệp và dịch vụ còn hạn chế. trong những năm gần đây (2000 đến

nay) tỉnh Bắc Kạn đã chú trọng phát triển kinh tế tại huyện, trong đó kêu gọi các nhà đầu tư tiến hành

thăm dò và khai thác các nguồn lợi về khoáng sản (nhiều nhất là quạng sắt, chì... trữ lượng hiện chưa

thống kê được), nên kinh tế huyện đã có bước tiến vượt bậc. góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh

Bắc Kạn.

- HuyÖn Chî Míi ë phÝa nam tØnh, réng 572 km2 vµ 15 x·.


Huyện nằm ở phía nam tỉnh Bắc Cạn, phía bắc giáp huyện Bạch Thông và thị xã Bắc Kạn, phía tây giáp

huyện Định Hóa (Thái Nguyên), phía nam là huyện Võ Nhai và Phú Lương (Thái Nguyên), phía đông là

huyện Na Rì.


Huyện có diện tích 606 km² và dân số 36.000 người (năm 2004). Huyện lỵ là thị trấn Chợ Mới nằm trên

quốc lộ 3 cách thị xã Bắc Kạn khoảng 40 km về hướng nam. Huyện cũng là nơi có con sông Cầu chảy

qua.


Huyện ly: thị trấn Chợ Mới

Các xã:

1. xã Quảng Chu

2. xã Yên Đĩnh

3. xã Như Cố

4. xã Bình Văn

5. xã Yên Hân

6. xã Yên Cư

7. xã Thanh Bình

8. xã Nông Hạ

388

http://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_C%E1%BA%A7u




http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BA_L%C6%B0%C6%A1ng

http://vi.wikipedia.org/wiki/V%C3%B5_Nhai




§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 9. xã Nông Thịnh

10. xã Cao Kỳ

11. xã Tân Sơn

12. xã Hòa Mục

13. xã Thanh Vận

14. xã Thanh Mai

15. xã Mai Lạp

Pac Nặm


Pắc Nặm nằm ở phía Bắc của tỉnh Bắc Kạn, phía Bắc và Đông giáp tỉnh Cao Bằng, Tây giáp tỉnh Tuyên

Quang, Nam giáp huyện Ba Bể.

Diện tích và dân số

Diện tích: 475,9 km²

Dân số: 30.000 người

Hành chính

Pác Nặm có 10 đơn vị hành chính cấp xã gồm: Bằng Thành, Nhạn Môn, Công Bằng, Giáo Hiệu, Bộc Bố,

Xuân La, Cổ Linh, An Thắng, Cao Tân và Nghiên Loan.

Lịch sử

Pác Nặm được thành lập vào năm 2003 trên cơ sở tách ra từ huyện Ba Bể.

(Nguån sè liÖu vÒ diÖn tÝch çc huyÖn, thÞ theo b¶n ®å hµnh chÝnh tØnh B¾c K¹n NXB B¶n ®å - 1999)

2) §Æc ®iÓm tù nhiªn tØnh B¾c K¹n:

389

http://vi.wikipedia.org/wiki/Huy%E1%BB%87n_Ba_B%E1%BB%83




http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_K%E1%BA%A1n

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 a) B¾c K¹n lµ mét tØnh miÒn nói, vïng cã ®é cao h¬n c¶ lµ çnh cung s«ng G©m, çnh cung Ng©n S¬n, cßn l¹i ®Òu lµ vïng nói thÊp cã ®é cao trung b×nh tõ 400 - 1000 m.+ §Þa h×nh B¾c K¹n cã 3 híng dèc chÝnh:- Híng §B- TN thuéc ®Êt Ba BÓ, Chî §ån, phï hîp víi híng ch¶y cña s«ng N¨ng (Ba BÓ) vµ s«ng TiÓu §¸y (Chî §ån).- Híng B¾c - Nam: lµ híng dèc ë khu vùc trung t©m tØnh B¾c K¹n (huyÖn B¹ch Th«ng, CHî Míi) phï hîp víi híng ch¶y cña s«ng CÇu.- Híng T©y Nam -§«ng B¾c thuéc l·nh thæ huyÖn Na R× phï hîp víi híng ch¶y cña s«ng Na R×.+ §Þa h×nh B¾c K¹n ®îc cÊu t¹o bëi nhiÒu lo¹i nham th¹ch kh¸c nhau.- Vïng nói Phja Bjoãc ®îc cÊu t¹o bëi ®¸ hoa c¬ng nªn nói cao vµ dèc.- phÇn lín nói ®åi ®îc cÊu t¹o b»ng ®¸ sa phiÕn th¹ch, ®Þa h×nh mÒm m¹i, thung lòng réng, cã nhiÒu ruéng bËc thang.- Vïng nói ®¸ v«i ®Þa h×nh ®å sé, hiÓm trë, nhiÒu hang ®éng, nhiÒu dßng s«ng suèi ngÇm, bÒ mÆt rÊt khan hiÕm níc, nh vïng Kim Hû (Na R×), khèi nói ®¸ v«i vïng Ba BÓ.b) B¾c K¹n cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, chÞu ¶nh hëng m¹nh cña giã mïa ®«ng b¾c vµo mïa ®«ng, B¾c K¹n Ýt chÞu ¶nh hëng cña b·o vµo mïa h¹.+ ë vïng nói thÊp nhiÖt ®é trung b×nh n¨m ®Òu cao h¬n 200C.+ ë vïng nói cao 700 - 800 m trë lªn nhiÖt ®é trung b×nh n¨m ®Òu díi 200C. Mïa ®«ng B¾c K¹n chÞu ¶nh hëng trªn 20 ®ît giã mïa ®«ng B¾c mçi n¨m, lµm cho mïa ®«ng ë B¾c K¹n rÊt l¹nh, nhiÒu ngµy cã nhiÖt ®é xuèng díi 100

C, cã n¨m nhiÖt ®é xuèng díi 00C. Ngîc l¹i, mïa h¹ ë B¾c K¹n còng rÊt nãng, cã n¨m 39- 400C.+ B¾c K¹n cã lîng ma trung b×nh n¨m tõ 1400- 1800 mm/n¨m. ph©n bè ma ë B¾c K¹n gi¶m dÇn tõ t©y sang ®«ng, tõ cao xuèng thÊp.- Vïng ma nhiÒu nhÊt thuéc vïng Chî §ån, lîng ma tõ (1800- 2000 mm/n¨m)- Vïng cã lîng ma trung b×nh lµ vïng huyÖn B¹ch Th«ng, thÞ x· B¾c K¹n (1400- 1600 mm/n¨m).

390

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Vïng Ýt ma nhÊt lµ thung lòng s«ng Na R× (díi 1400 mm/n¨m).Nh÷ng n¬i Ýt ma ®Òu lµ nh÷ng vïng nói thÊp khuèt giã. Sên nam d·y Phja Bjoãc vµ sên ®«ng d·y Ng©n S¬n lµ n¬i ma nhiÒu.Mïa ma tõ th¸ng 4- 10 hµng n¨m, phï hîp víi thêi gian ¶nh hëng cña giã mïa mïa h¹. Mïa kh« tõ th¸ng 11- 3 phï hîp víi giã mïa mïa ®«ng (chØ chiÕm 10 - 15% lîng ma toµn n¨m)KhÝ hËu B¾c K¹n cã nhiÒu thêi tiÕt ¶nh hëng kh«ng tèt cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng:- Vµo mïa ®«ng cã thêi tiÕt giã mïa ®«ng b¾c lµm cho nhiÖt ®é xuèng thÊp díi 100C, cã nguy h¹i cho c©y trång vµ søc kháe con ngêi, vµo thêi k× ®Çu vµ cuèi mïa l¹nh, khi cã giã mïa ®«ng b¾c trµn vÒ thêng g©y nªn nh÷ng c¬n lèc lín, ma to, ma ®¸, giã xo¸y m¹nh lµm ®æ nhµ cöa, c©y cèi.- Thêi tiÕt l¹nh Èm lµm chÕt lóa ®«ng xu©n míi cÊy, sè ngµy l¹nh Èm ë B¾c K¹n trung b×nh hµng n¨m 51,7 ngµy, chñ yÕu tËp trung vµo th¸ng 12, th¸ng 1 vµ th¸ng 2 (nhiÒu gÊp h¬n 2 lÇn ë Th¸i Nguyªn).- Thêi tiÕt nåm vµo th¸ng 11, th¸ng 12 vµ th¸ng 2, th¸ng 3 hµng n¨m, sè ngµy nåm tËp trung vµo th¸ng 11 (11 ngµy). Thêi tiÕt nåm sÈy ra vµo mïa ®«ng, nh÷ng ngµy cã nhiÖt ®é trung b×nh trªn 200C, ®é Èm t¬ng ®èi trªn 90%. Thêi tiÕt nåm lµm cho s©u bÖnh ph¸t triÓn, m¸y mãc thiÕt bÞ dÔ bÞ han rØ.- Thêi tiÕt hanh kh« vµo th¸ng 11- 12 hµng n¨m, khi cã nhiÖt ®é thÊp, ®é Èm t¬ng ®èi díi 50%, lµm cho ®Êt bÞ kh« h¹n.- Thêi tiÕt s¬ng muèi thêng xuÊt hiÖn vµo ban ®ªm çc th¸ng 12, th¸ng 1 hµng n¨m. ë B¾c K¹n thêi tiÕt m©y mï lµm h¹n chÕ sinh trëng cña c©y trång. S¬ng muèi, s¬ng gi¸ cã thÓ lµm chÕt hµng lo¹t c©y trång nhiÖt ®íi.- B·o lµ thêi tiÕt xÈy ra vµo mïa h¹, ë B¾c K¹n tèc ®é, giã b·o yÕu, nhng b·o thêng mang ma nhiÒu vµ dÔ g©y lò lôt.c) B¾c K¹n cã nhiÒu s«ng suèi vµ ®Òu lµ thîng nguån çc hÖ thèng s«ng lín, s«ng suèi cã chÕ ®é níc thÊt thêng, cã lò vµo mïa h¹.

391

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - S«ng CÇu b¾t nguån tõ vïng nói Tam Tao ch¶y qua thÞ x· B¾c K¹n qua tØnh Th¸i Nguyªn, B¾c Ninh, B¾c Giang råi ®æ vµo s«ng Th¸i B×nh ë Ph¶ L¹i. ë B¾c K¹n s«ng CÇu cã híng TB- §N, lßng s«ng hÑp, cã nhiÒu th¸c ghÒnh...- S«ng N¨ng ch¶y vÒ phÝa t©y, lµ phô lu cña s«ng G©m råi ®æ vµo s«ng L«.- S«ng Na R× ch¶y theo híng T©y nam- §«ng b¾c, lµ phô l¬u cña s«ng B¾c Giang ch¶y vµo s«ng K× Cïng (L¹ng S¬n)d) B¾c K¹n cã nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau: _ Lo¹i ®Êt phæ biÕn lµ ®Êt Feralit ®á vµng cha ph©n tÇng trªn çc nói thÊp, lµ lo¹i ®Êt trung tÝnh, t¬i xèp thÝch hîp víi c©y chÌ, c©y ¨n qu¶ (mËn, hång, v¶i).- Vïng nói ®¸ v«i cã ®Êt Terar«txa mµu ®á thÉm, lµ lo¹i ®Êt tèt, thêng thiÕu níc, nÕu lµm tèt c«ng t¸c thñy lîi cã thÓ trång ®îc nhiÒu lo¹i c©y cho n¨ng suÊt cao.- §Êt båi ven s«ng, suèi tuy kh«ng mµu mì nh ë miÒn ®ång b»ng v× ®îc cÊu t¹o bëi çc h¹t th«, dÔ tho¸t níc. HiÖn nay lo¹i ®Êt nµy thêng ®· ®îc ®ång bµo çc d©n téc biÕn thµnh ruéng lóa.e) §éng thùc vËt ë B¾c K¹n kh¸ phong phó, phÇn lín lµ ®éng thùc vËt nhiÖt ®íi, tuy nhiªn ë thµnh phÇn ¸ nhiÖt ®íi còng chiÕm mét tØ lÖ cao, ®Æc biÖt trªn çc nói cao vïng Ng©n S¬n, vïng Nam Chî R·, b¾c Chî §ån, ë ®©y cã rõng xåi, dÎ, mäc xen víi mét sè c©y l¸ kim nh P¬ mu, kim giao, v©n san.ë vïng nói ®¸ v«i cã rõng nghiÕn, trai,.. Vïng Ba BÓ vÉn cßn rõng nghiÕn, trai nguyªn sinh.DiÖn tÝch rõng trång ë B¾c K¹n t¨ng nhanh, ®é che phñ cña rõng hiÖn nay (2000) tíi 50%.g) VÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n: L·nh thæ B¾c K¹n n»m trong 2 khèi cã kiÕn tróc ®Þa chÊt vµ chÕ ®é ®Þa ®éng kh¸c nhau do ®ã cã nh÷ng kho¸ng s¶n ®Æc trng kh¸c nhau:- ë phÝa t©y s«ng CÇu tËp trung hÇu hÕt má ch×, kÏm (má Chî §iÒn)- ë phÝa ®«ng s«ng CÇu tËp trung hÇu hÕt çc má vµng (Ng©n S¬n, Na R×, B¹ch Th«ng).

392

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B¾c K¹n cßn cã çc má s¾t, Man gan (Chî §ßn, Ba BÓ, Ng©n S¬n, B¹ch Th«ng), Antimoan (B¹ch Th«ng), vËt liÖu x©y dùng (Chî §ån, Ba BÓ) lµ nh÷ng kho¸ng s¶n ®· ®îc th¨m dß vµ khai th¸c ë møc ®é kh¸c nhau..h) Tù nhiªn B¾c K¹n cã thÓ chia thµnh 3 vïng:- PhÝa t©y vµ t©y b¾c bao gåm huyÖn Ba BÓ, Chî §ån lµ vïng cao nhÊt tØnh, ®îc h×nh thµnh sím, dèc dÇn vÒ phÝa t©y vµ t©y nam, rõng tù nhiªn cßn nhiÒu, ®©y lµ vïng cã nhiÒu th¾ng c¶nh, næi tiÕng nhÊt lµ vïng hå Ba BÓ.- Vïng phÝa §«ng vµ §«ng Nam lµ vïng nói cã híng §«ng B¾c - T©y Nam, giã mïa ®«ng b¾c dÔ dµng x©m nhËp, nhng l¹i bÞ khuÊt giã mïa mïa h¹, nªn lîng ma thÊp nhÊt tØnh (díi 1400 mm), vïng nµy cã diÖn tÝch ®Êt Terar«xa réng lín vµ th¶m thùc vËt nghiÕn trai kh¸ phæ biÕn.- Khu vùc gi÷a lµ vïng ®åi nói thÊp hai bªn s«ng CÇu, lµ vïng nãng nhÊt tØnh vµ cã lîng ma trung b×nh (1600mm), ®©y lµ vïng d©n c ®«ng ®óc vµ giao th«ng thuËn lîi nhÊt tØnh,..II- Nh÷ng vÊn ®Ò d©n c vµ lao ®éng tØnh B¾c K¹n:1) T×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè vµ ph©n bè d©n c:- Sè d©n tØnh B¾c K¹n kh«ng ngøng t¨ng+ N¨m 1900 khi míi thµnh lËp sè d©n lµ 36.000 ngêi.+ N¨m 1965 khi míi hîp nhÊt víi tØnh Th¸i Nguyªn. B¾c K¹n cã sè d©n lµ 112.500 ngêi.1- 4- 1999 theo sè liÖu tæng ®iÒu tra d©n sè B¾c K¹n cã sè d©n lµ 276.000 ngêi. N¨m 2000 B¾c K¹n ®· cã sè d©n h¬n 280.700 ngêi.- Tû lÖ t¨ng d©n sè cña B¾c K¹n mÊy n¨m gÇn ®©y ®· cã chiÒu híng gi¶m dÇn:1996: 2,21 % 1997: 2,13% 1998: 2,05% 1999: 1,51%B¾c K¹n phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 æn ®Þnh tû lÖ gia t¨ng d©n sè tù nhiªn díi 1,4%.2) KÕt cÊu d©n sè tØnh B¾c K¹n:- KÕt cÊu theo ®é tuæi. B¾c K¹n cã tû lÖ nh sau (1997):

393

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 0 - 14 tuæi = 36,48%.15 - 59 tuæi: 56,25%.60 - 79 tuæi: 6,91%.Tõ 80 tuæi trë lªn = 0,36%B¾c K¹n cã kÕt cÊu d©n sè trÎ, ®©y lµ nguån lùc lao ®éng trong t¬ng lai cÇn ®îc chó träng ®Ço t¹o.- KÕt cÊu vÒ giíi, B¾c K¹n cã tû lÖ kÕt cÊu vÒ giíi (nam 1999) nh sau:Nam = 49,96% N÷ = 50,04%Tû lÖ trªn gÇn t¬ng tù nh tû lÖ vÒ giíi chung cña c¶ níc.- KÕt cÊu vÒ v¨n hãa, tuy lµ tØnh miÒn nói nhng B¾c K¹n cã tû lÖ sè häc sinh ®ang ®i häc trªn 100 ngêi d©n n¨m 1999 = 30,1% cao h¬n tû lÖ trung b×nh cña c¶ níc (2,37%).N¨m 1998 B¾c K¹n lµ tØnh ®· ®îc c«ng nhËn ®¹t chuÈn quèc gia vÒ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷.- KÕt cÊu lao ®éng nghÒ nghiÖp. Vµo thêi ®iÓm t¸i lËp tØnh B¾c K¹n, nÒn kinh tÕ cña b¾c K¹n chñ yÕu lµ N«ng - l©m nghiÖp do ®ã tû lÖ lao ®éng nghÒ nghiÖ chñ yÕu nh sau:Lao ®éng khu vùc n«ng- l©m nghiÖp = 89,54%.Lao ®éng çc khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng - dÞch vô = 10,46%.- KÕt cÊu d©n téc: (1997)B¾c K¹n lµ tØnh cã nhiÒu d©n téc anh em sinh sèng chñ yÕu lµ: D©n téc Tµy (60,40%), Kinh (19,36%), Dao (9,45%), Nïng (7,4%), S¸n Chay (0,26%), çc d©n téc kh¸c (3,09%)Çc d©n téc anh em ®Òu sèng hßa hîp ®an xen, mçi d©n téc ®Òu cã nÒn v¨n hãa phong phó vµ ®éc ®¸o gãp phÇn vµo nÒn v¨n hãa ®a d¹ng giµu b¶n s¾c cña d©n téc ViÖt Nam, cÇn ®îc b¶o tån vµ ph¸t huy(Niªn gi¸m thèng kª Côc Thèng kª B¾c K¹n - 1997)

3) Ph©n bè mËt dé d©n c trªn ®Þa bµn tØnh B¾c K¹n:Khi t¸i lËp tØnh, B¾c K¹n cã mËt ®é d©n c trung b×nh toµn tØnh lµ: 59,9 ng-êi/ km2.

394

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ph©n bè d©n c kh«ng ®ång ®Òu:- ThÞ x· B¾c K¹n: 867,9 ngêi/ km2.- Tõ 50- 70 ngêi/km2. cã çc huyÖn Ba BÓ, B¹ch Th«ng, Chî §ån vµ huyÖn Chî Míi.- Díi 50 ngêi/km2 cã çc huyÖn Ng©n S¬n, Na R×.II - Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ tØnh B¾c K¹n:1) Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ:- Nh×n tæng thÓ tuy lµ tØnh cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn nhng ®Õn thêi ®iÓm t¸i lËp tØnh, B¾c K¹n vÉn cßn lµ tØnh thuÇn n«ng vµ lµ mét tØnh nghÌo trong c¶ níc. - 4 n¨m qua (1997 - 2000) nÒn kinh tÕ cña tØnh cã sù tiÕn bé vµ cã bíc t¨ng trëng kh¸:- Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n ®¹t: 9,8% n¨m.- NhÞp ®é t¨ng trëng cña çc ngµnh:N«ng - L©m nghiÖp ®¹t 5,25%.C«ng nghiÖp - x©y dùng ®¹t 22,6%.- VÒ c¬ cÊu kinh tÕ cã sù chuyÓn dÞch tõng bíc.

1997 2000Tæng sèNån - l©m nghiÖpC«ng nghiÖp- x©y dùngDÞch vô

100%62,29%8,6%29,11%

100%59,27%10%30,73%

- GDP b×nh qu©n theo ®Çu ngêi tuy ®· cã sù t¨ng trëng song vÉn cßn thÊp so víi trung b×nh c¶ níc:N¨m 1996 ®¹t 1,1 triÖu/ngêi/ n¨m.N¨m 1999 ®¹t 1,6 triÖu/ ngêi/ n¨m.- C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi tuy ®· ®îc cØa thiÖn nhiÒu song vÉn cßn khã kh¨n nhÊt lµ ë çc vïng cao, vïng s©u, vïng xa.22) Çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ:

395

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 a) VÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng - l©m nghiÖp n¨m 1998: 5%, n¨m 2000: 6,3% diÖn tÝch tù nhiªn, ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp kh«ng tËp trung. MÊy n¨m qua ®· cã thªm 4916 ha ®îc ®a vµo trång vô thø 2 ®a diÖn tÝch ®Êt gieo trång l¬ng thùc t¨ng lªn:N¨m 1998: 1166,7 ha; N¨m 1999: 1880,4 ha; N¨m 2000: 1900 ha.N©ng hÖ sè sö dông ®Êt n«ng nghiÖp tõ 1,3 (n¨m 1997) lªn 1,6 (n¨m 2000).- S¶n lîng l¬ng thùc qui thãc t¨ng nhanh.§¬n vÞ tÝnh: Ngh×n tÊn.N¨m 1996 1997 1998 1999 2000Toµn tØnh 70,1 81,9 85,1 88,9 97,5- Tæng ®µn gia sóc: tÝnh ®Õn 1- 10- 2000 tæng ®µn tr©u cã 87.000 con, tæng ®µn bß cã 32.531 con.- DiÖn tÝch rõng trång tËp trung ë tØnh B¾c K¹n trong mÊy n¨m qua kh«ng ngõng t¨ng thªm:§¬n vÞ tÝnh: ngh×n ha

1996 1997 1998 1999 20002,5 2,8 4,8 5,3 6,1

Rõng ®· ®îc khai th¸c ®Ó cung cÊp gç trßn 5000 m3, nguyªn liÖu giÊy 25.000 tÊn/ n¨m. HiÖn nay ®é che phñ cña rõng ë B¾c K¹n ®· ®¹t 50%.b) VÊn ®Ò ph¸ triÓn c«ng nghiÖp vµ x©y dùng: Tõ khi t¸i lËp tØnh ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· cã bíc chuyÓn biÕn râ rÖt.- Tõ n¨m 1997- 2000 ®· ®¹t tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n 22,6% n¨m.- Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp.(Gi¸ so s¸nh n¨m 1994) §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång

1995 1996 1997 1998 1999 200017,6 18,7 20,8 22,9 27,9 29,9

- VÒ c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp:HiÖn nay C«ng nghiÖp cña B¾c K¹n tËp trung chñ yÕu vµo 2 ngµnh: c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c«ng nghiÖp khai th¸c.Tû träng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp: (§¬n vÞ tÝnh: %)

396

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Ngµnh c«ng nghiÖp 1997 1998

Tæng sèC«ng nghiÖp chÕ biÕnC«ng nghiÖp khai th¸c

10074,2725,73

10078,3516,95

c) V¸n ®Ò ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i: M¹ng líi giao th«ng vËn t¶i ë B¾c K¹n chñ yÕu lµ giao th«ng ®êng bé bao gåm:- Quèc lé 3: lµ tuyÕn giao th«ng quan träng nhÊt, quèc lé 3 vµo tØnh B¾c K¹n tõ ®Þa phËn huyÖn Chî Míi ®Õn ®Þa phËn x· L¬ng B»ng huyÖn Ng©n S¬n th× sang ®Þa phËn tØnh Cao B»ng.- Quèc lé 279. Lµ tuyÕn vµnh ®ai quan träng cña ®Êt níc, b¾t ®Çu tõ tØnh QU¶ng Ninh ®i qua L¹ng S¬n, B¾c K¹n, Tuyªn Quang, Yªn B¸i, S¬n La, Lai Ch©u . COn ®êng ®îc x©y dùng tõ n¨m 1979 nhng do kh«ng ®îc ®Çu t n©ng cÊp nªn ®· bÞ h háng nhiÒu. HiÖn nay quèc lé 279 ®· ®îc nhµ níc quyÕt ®Þnh bíc ®Çu ®Çu t n©ng cÊp 116 km (tõ B×nh Gia - L¹ng S¬n ®Õn L·ng Ng©m - Ng©n S¬n)- §êng do tØnh qu¶n lÝ:+ §êng 254 Chî §ån - hÒ Ba BÓ.+ §êng 256 Th¸c GiÒng - Na R×.+ §êng 257 ThÞ x· B¾c K¹n - Chî §ån.+ §êng 253 B»ng Lòng - Chî §ån qua Tuyªn Quang.+ §êng 212 (3A) Nµ PhÆc - C«lia.- §Õn n¨m 2000 ®· cã 105/112 x· cã ®êng «t« ®Õn trung t©m.d) VÊn ®Ò ph¸t triÓn th«ng tin liªn l¹c:N¨m 2000 ®· cã 105/112 x·, phêng, thÞ trÊn cã th«ng tin ®iÖn tho¹i, toµn tØnh ®· cã 3800 m¸y ®iÖn tho¹i, t¨ng gÇn 4 lÇn so víi n¨m 1996 vµ ®¹t mËt ®é 1,36 m¸y/100 d©n. Riªng thÞ x· B¾c K¹n, huyÖn Na R×, Ng©n S¬n 100% sè x·, phêng cã th«ng tin ®iÖn tho¹i.

397

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 VÒ bu chÝnh - ph¸t hµnh b¸o chÝ vµ phñ sãng ph¸t thanh truyÒn h×nh ®· cã nhiÒu bíc ph¸t triÓn nhanh chãng theo ph¬ng ch©m hiÖn ®¹i hãa ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh.d) VÊn ®Ò ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô:MÉy n¨m gÇn ®©y cã bíc t¨ng trëng kh¸.- N¨m 1996 tæng møc b¸n lÎ x· héi ®¹t 182,7 tû ®ång.- N¨m 2000 tæng møc b¸n lÎ dÞch vô ®¹t 300 tû ®ång.Trong c¬ cÊu tæng møc b¸n lÎ vµ dÞch vô x· héi n¨m 1998: kinh tÕ nhµ níc chØ ®¹t 23,7% (trong ®ã th¬ng nghiÖp 20,5%), kinh tÕ t nh©n vµ ç thÓ ®¹t 76,3% ( trong ®ã th¬ng nghiÖp ®¹t 51,9%)Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vÉn cßn ë t×nh tr¹ng nhá bÐ.c) VÊn ®Ò ph¸t triÓn Du lÞch:B¾c K¹n cã nhiÒu tµi nguyªn Du lÞch nh©n v¨n gåm çc di tÝch lÞch sö, v¨n hãa, nh÷ng lÔ héi d©n gian vµ nhiÒu tµi nguyªn Du lÞch tù nhiªn næi tiÕng, trong ®ã cã khu danh lam th¾ng c¶nh hå Ba BÓ.Sè lîng kh¸ch du lÞch tíi B¾c K¹n t¨ng râ rÖt:N¨m 1996: 7000 lît kh¸ch du lÞch.N¨m 1997: Gåm cã 16.827 lît kh¸ch víi 1529 lît kh¸ch níc ngoµi.N¨m 1999: B¾c K¹n ®· ®ãn 22.500 lît kh¸ch víi 2500 lît kh¸ch níc ngoµi.TØnh B¾c K¹n phÊn ®Êu ®Ó ®a du lÞch thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña tØnh.

398



399

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 ¤N TËp

I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc mét sè vÊn ®Ò chÝnh vÒ §Þa lÝ d©n c (®Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c níc ta, vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc lµm, qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta).- N¾m ®îc ®Þa lÝ kinh tÕ (sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc ®iÓm nÒn n«ng nghiÖp níc ta, vÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, ngµnh thñy s¶n vµ l©m nghiÖp, c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp vÊn ®Ò ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, vÊn ®Ò ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c ë níc ta, vÊn ®Ò ph¸t triÓn th-¬ng m¹i, du lÞch, Çc vïng kinh tÕ níc ta.2. KÜ n¨ng: Ph©n tÝch ®îc çc mèi quan hÖ nh©n qu¶- H×nh thµnh nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.- BiÕt ph©n tÝch lîc ®å, b¶ng sè liÖu.- Liªn hÖ ®îc kiÕn thøc bµi häc víi thùc tiÔn cuéc sèng.III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: Bµi míi:§Ò c¬ng «n tËp:Gi¸o viªn ra néi dung «n tËp cho c¶ líp, sau ®ã häc sinh th¶o luËn nhãm, trao ®æi, GV gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña häc sinh.

C©u 1: Ph©n tÝch t¸c ®éng cña ®Æc ®iÓm d©n sè níc ta ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ m«i trêng? T¹i sao ë níc ta hiÖn nay, tØ lÖ t¨ng d©n sè cã xu híng gi¶m , nhng quy m« d©n sè vÉn tiÕp tôc t¨ng,

400

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 nªu vÝ dô minh häa.? V× sao níc ta ph¶i thùc hiÖn ph©n bè l¹i d©n c cho hîp lÝ, nªu mét sè ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p ®· thùc hiÖn trongthêi gian võa qua.C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ cña nguån lao ®éng níc ta? H·y nªu mét sè chuyÓn biÕn vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë níc ta hiÖn nay? Tr×nh bµy çc ph¬ng híng gi¶i quyÕt viÖc lµm, nh»m sö dông hîp lÝ lao ®éng ë níc ta nãi chung vµ ë ®Þa ph¬ng nãi riªng.C©u 3: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ®« thÞ hãa ë níc ta? Ph©n tÝch nh÷ng ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë níc ta ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.C©u 4: §iÒn çc néi dung thÝch hîp vµo b¶ng mÉu sau:Xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ:

C¬ cÊu Xu híng chuyÓn dÞchNgµnh kinh tÕThµnh phÇn kinh tÕL·nh thæ kinh tÕ

C©u 5: NÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n g×, h·y cho vÝ dô chøng minh r»ng níc ta ®angph¸t triÓn ngµy cµng cã hiÖu qu¶ nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi? H·y ph©n biÖt mét sè nÐt kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a n«ng nghiÖp cæ truyÒn vµ nÒn n«ng nghiÖp hµng hãa?C©u 6: T¹i sao nãi viÖc b¶o ®¶m an toµn l¬ng thùc lµ c¬ së ®Ó ®a d¹ng hãa n«ng nghiÖp? Chøng minh r»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶ gãp phÇn ph¸t huy thÕ m¹nh cña n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi ë níc ta.

401

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 7: H·y lËp b¶ng tãm t¾t nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, khã kh¨n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®«ng khai th¸c thñy s¶n ë níc ta theo mÉu:§iÒu kiÖn ThuËn lîi Khã kh¨nNguån lîi vµ ®iÒu kiÖn ®¸nh b¾tD©n c vµ nguån lao ®éngC¬ së vËt chÊt kÜ thuËt§êng lèi chÝnh s¸chThÞ trêngT¬ng tù nh trªn, tãm t¾t cho ho¹t ®éng nu«i trång thñy s¶n.- H·y so s¸nh nghÒ nu«i t«m, ç ë §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ §ång b»ng s«ng Hång.- H·y nªu hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn trång rõng vµ çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn vèn rõng ë níc ta hiÖn nay.C©u 8: H·y lÊy vÝ dô chøng minh r»ng çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn t¹o ra nÒn chung cña sù ph©n hãa l·nh thæ n«ng nghiÖp, cßn çc nh©n tè kinh tÕ- x· héi lµm phong phó thªm vµ lµm biÕn ®æi sù ph©n hãa ®ã? H·y t×m sù kh¸c nhau trong chuyªn m«n hãa n«ng nghiÖp gi÷a:Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé víi T©y Nguyªn.§ång b»ng s«ng Hång víi §ång b»ng s«ng Cöu Long. Thö t×m çch gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña sù kh¸c nhau ®ãT¹i sao viÖc ph¸t triÓn çc vïng chuyªn canh n«ng nghiÖp kÕt hîp c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¹i cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi n«ng th«n?C©u 9: Chøng minh r»ng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp níc ta t¬ng ®èi ®a d¹ng? T¹i sao níc ta l¹i cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo ngµnh? Chøng minh r»ng c¬ cÊu c«ng nghiÖp cña níc ta cã sù ph©n

402

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 hãa vÒ mÆt l·nh thæ. T¹i sao cã sù ph©n hãa ®ã? H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo thµnh phÇn kinh tÕ cña níc ta?C©u 10: T¹i sao c«ng nghiÖp n¨ng lîng l¹i lµ ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm cña níc ta? Nªu çc nhµ m¸y thñy ®iÖn lín nhÊt cña níc ta vµ gi¶i thÝch sù ph©n bè cña chóng.Ph©n tÝch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm (c¬ së nguyªn liÖu, t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ph©n bè)C©u 11: ThÕ nµo lµ tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp? So s¸nh çc h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp cña níc ta? H·y gi¶i thÝch t¹i sao Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi lµ 2 trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ta?C©u 12: H·y nªu vai trß cña giao th«ng vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi? H·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña ngµnh bu chÝnh vµ ngµnh viÔn th«ng cña níc ta.C©u 13: Chøng minh r»ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña níc ta ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y? Chøng minh r»ng tµi nguyªn du lÞch cña níc ta t¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng? Giíi thiÖu tuyÕn du lÞch xuyªn ViÖt (tµi nguyªn du lÞch, çc trung t©m du lÞch trªn tuyÕn nµy)C©u 14: T¹i sao nãi viÖc ph¸t huy thÕ m¹nh cña Trung du miÒn nói B¾c Bé cã ý nghÜa kinh tÕ lín vµ ý nghÜa chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c? H·y ph©n tÝch kh¶ n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ®Æc s¶n trong vïng? H·y ph©n tÝch kh¶ n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc lín cña vïng? Ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc khai th¸c thÕ m¹nh vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña vïng.C©u 15: T¹i sao ph¶i cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång? Ph©n tÝch nh÷ng nguån lùc ¶nh hëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë §ång b»ng s«ng Hång? Sù chuyÓn dÞch

403

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång diÔn ra nh thÕ nµo? Nªu nh÷ng ®Þnh híng chÝnh trong t¬ng lai?C©u 16: H·y ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë B¾c Trung Bé? T¹i sao nãi viÖc ph¸t triÓn c¬ cÊu n«ng- l©m- ng nghiÖpgãp phÇn ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë B¾c Trung Bé? H·y x¸c ®Þnh çc ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu cña çc trung t©m c«ng nghiÖp: Thanh Hãa, Vinh vµ HuÕ? T¹i sao viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i sÏ t¹o bíc ngoÆt quan träng trong h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña vïng?C©u 17: H·y ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë duyªn h¶i Nam trung Bé? VÊn ®Ò l¬ng thùc, thùc phÈm trong vïng cÇn ®îc gi¶i quyÕt b»ng çhc nµo? Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy? H·y ph©n tÝch çc nguån tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn vµ ph©n bè c«ng nghiÖp trong vïng? T¹i sao viÖc t¨ng cêng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ c¶u vïng?C©u 18: DiÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ- x· héi cã thuËn lîi vµ khã kh¨n g× ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë T©y Nguyªn? H·y tr×nh bµy çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ- x· héi ®èi víi ph¸t triÓn c©y cµ phª ë T©y Nguyªn, nªu çc khu vùc chuyªn canh cµ phª vµ çc biÖn ph¸p ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn æn ®Þnh c©y cµ phª ë T©y Nguyªn? T¹i soa trong khai th¸c tµi nguyªn rõng ë T©y Nguyªn, cÇn hÕt søc chó träng khai th¸c ®i ®«i víi tu bæ vµ b¶o vÖ vèn rõng? H·y chøng minh r»ng thÕ m¹nh vÒ thñy ®iÖn cña T©y Nguyªn ®ang ®îc ph¸t huy vµ ®iÒu nµy sÏ lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng.C©u 19: H·y nªu çc thÕ m¹nh cña vïng §«ng Nam Bé trong viÖc ph¸t triÓn tæng hîp nÒn kinh tÕ? H·y tr×nh bµy mét sè ph¬ng híng chÝnh ®Ó khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u trong c«ng nghiÖp cña vïng?

404

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Chøng minh r»ng viÖc x©y dùng çc c«ng tr×nh thñy lîi cã ý nghÜa hµng ®Çu trong viÖc sö dông hîp lÝ tµi nguyªn n«ng nghiÖp cña vïng? LÊy vÝ dô chøng minh r»ng sù ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn lµm thay ®æi m¹nh mÏ bé mÆt kinh tÕ cña vïng. Thö nªu mét sè ph¬ng híng chÝnh khai th¸c tæng hîp tµi nguyªn biÓn vµ thÒm lôc ®Þa?C©u 20: T¹i sao ph¶i ®Æt vÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long? Ph©n tÝch çc thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ vÒ mÆt tù nhiªn vµ ¶nh hëng cña nã ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ë §ång b»ng s«ng Cöu Long? §Ó sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu nµo? T¹i sao?C©u 21: T¹i sao nãi: Sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ë çc huyÖn ®¶o cã ý nghÜa chiÕn lîc hÕt søc to lín ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña níc ta hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai? T¹i sao viÖc gi÷ v÷ng chñ quyÒn cña mét hßn ®¶o, dï nhá, l¹i cã ý nghÜa rÊt lín? C©u 22: T¹i sao níc ta ph¶i h×nh thµnh çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm? Tr×nh bµy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¹m vi l·nh thæ cña çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm? H·y so s¸nh çc thÕ m¹nh vµ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm.C©u 23: Xem l¹i tÊt c¶ çc çch vÏ biÓu ®å vµ ph©n tÝch b¶ng sè liÖu.

Gi¸o ¸n sè: 52So¹n ngµy th¸ng n¨m

405

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Gi¶ng ngµy:..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KiÓm tra häc kú 1II/ Môc tiªu: Nh»m ®¸nh gi¸ häc sinh vÒ çc mÆt:- T duy l« gic ®Þa lÝ, biÕt ph©n tÝch tæng hîp çc thµnh phÇn ®Þa lÝ, çc mèi liªn hÖ ®Þa lÝ.- N¾m ®îc mét sè quan hÖ nh©n qu¶, gi÷a tù nhiªn vµ kinh tÕ.- VËn dông ®îc kiÕn thøc bµi häc vµo thùc tiÕn cuéc sèng.- H×nh thµnh ®îc nh©n sinh quan céng s¶n chñ nghÜa.II/ Çc b íc lªn líp :a) æn ®Þnh:................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) Néi dung kiÓm tra: C©u 1: (3,0 ®iÓm) . Cho biÕt nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta ? C©u 2: (5,0 ®iÓm). Cho b¶ng sè liÖu: Gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp ph©n theo çc vïng n¨m 2002 vµ n¨m 2005

(§¬n vÞ: TØ ®ång)

N¨m

2002 2005

406

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Çc vïng§ång b»ng s«ng Hång 40 359 77 457§«ng Nam Bé 99 571 171 881C¶ níc 198 326 354 030

a. VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp cña §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ níc n¨m 2002 vµ n¨m 2005. b. NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch v× sao §«ng Nam Bé cã gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ? C©u 3:Cho biÕt sù ph©n bè cña c©y c«ng nghiÖp: ChÌ, cao su, cµ phª, mÝa ë níc ta.

--------------HÕT------------ - Häc sinh ®îc sö dông Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam do nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ph¸t hµnh tõ n¨m 2005 trë l¹i ®©y.

§¸p ¸n vµ thang ®iÓmC©u ý Néi dung §iÓm

I(3,0 ®iÓm)

Nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta:- §Þa h×nh: + Cã ®ñ çc d¹ng ®Þa h×nh: §åi nói, ®ång b»ng, bê biÓn, h¶i ®¶o.+ §Þa h×nh caxt¬: Cã h¬n 200 hµng ®éng ®Ñp (DÉn chøng).+ Cã nhiÒu phong c¶nh ®Ñp: Cã 125 b·i biÓn. Çc di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi (DÉn chøng).- KhÝ hËu: Kh¸ thuËn lîi, cã sù ph©n hãa ®a d¹ng (DÉn chøng).

1,0

0,25

1,0

407

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Tµi nguyªn sinh vËt: Cã 30 vên quèc gia (DÉn chøng).- Tµi nguyªn níc: Cã nhiÒu thÕ m¹nh: S«ng, Hå, níc kho¸ng (DÉn chøng)- Tµi nguyªn sinh vËt: Cã 30 vên quèc gia (DÉn chøng).(Trong tõng ý, nÕu kh«ng cã dÉn chøng trõ 1/2 sè ®iÓm)

0,75

2(5,0 ®)

a

BiÓu ®« fhÓ hiÖn gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp cña §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ níc n¨m 2002 vµ n¨m 2005.- D¹ng biÓu ®å: BiÓu ®å cét gép nhãm, mçi n¨m 3 cét.- Yªu cÇu:ChÝnh x¸c , trùc quan , cã tªn biÓu ®å, cã chó thÝch.( NÕu HS vÏ hai biÓu ®å h×nh trßn, ®ñ çc yªu cÇu trªn cho 1/2 sè ®iÓm; NÕu thiÕu mçi yªu cÇu th× trõ ®i 0,5 ®iÓm).

b) - NhËn xÐt+ Gi¸ trÞ s¶n lîng cña §«ng Nam Bé t¨ng kh¸ nhanh, tõ 2002 ®Õn 2007 t¨ng 1,7 lÇn.+ Trong gi¸ trÞ s¶n lîng §NB l«n chiÕm tØ träng lín, n¨m 2002 lµ 50,2%, n¨m 2005 lµ 48,5%.- Gi¶i thÝch: §NB lµ vïng cã gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp línso víi c¶ níc lµ v×:+ Cã vÞ trÝ thuËn lîi + Cã nguån lao ®éng cã chÊt lîng+ Cã c¬ së h¹ tÇng, c së vËt chÊt kÜ thuËt kh¸ hoµn

0,5

0,5

0,250,5

408

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 thiÖn+ Cã nguån nguyªn liÖu ®åi dµo+ Sím ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp hãa n¨ng ®éng.+ Thu hót nhiÒu ®Çu t trng vµ ngoµi níc,

0, 50,250,25

0,25

C©u 3: ( 2,0 ®iÓm)

NéI Dung §iÓmSù ph©n bè cña c©y c«ng nghiÖp: ChÌ, cao su, cµ phª, mÝa- ChÌ: Trung Du MiÒn Nói B¾c Bé, T©y Nguyªn.- Cao su: §«ng Nam Bé , T©y Nguyªn, B¾c Trung Bé- Cµ phª: §«ng Nam Bé , T©y Nguyªn- MÝa: §ßng B»ng S«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé, Duyªn H¶i Nam Trung Bé.( NÕu thÝ sinh ghi tªn tØnh mµ ®óng theo ®¸p ¸n vÉn cho ®iÓm tèi ®a)

0,50,50,50,5

409


410


Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o B¾c K¹n KiÓm tra häc k× II líp 12 THPTN¨m häc 2008-2009

M«n: §Þa LÝ§Ò chÝnh thøc ( §Ò kiÓm tra cã 01 trang)

Thêi gian lµm bµi: 45 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®ÒA. PhÇn chung: Dµnh cho tÊt c¶ çc thÝ sinh (8,0 ®iÓm)

411

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 C©u 1: (3,0 ®iÓm) . Cho biÕt nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta ? C©u 2: (5,0 ®iÓm). Cho b¶ng sè liÖu: Gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp ph©n theo çc vïng n¨m 2002 vµ n¨m 2005

(§¬n vÞ: TØ ®ång)

N¨mÇc vïng

2002 2005

§ång b»ng s«ng Hång 40 359 77 457§«ng Nam Bé 99 571 171 881C¶ níc 198 326 354 030

a. VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp cña §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ níc n¨m 2002 vµ n¨m 2005. b. NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch v× sao §«ng Nam Bé cã gi¸ trÞ s¶n l-îng c«ng nghiÖp lín nhÊt níc ? B. PhÇn riªng: Häc sinh häc ch¬ng tr×nh nµo chØ ®îc lµm phÇn riªng dµnh cho ch¬ng tr×nh ®ã (2,0 ®iÓm). I. PhÇn dµnh cho häc sinh häc ch¬ng tr×nh chuÈn. Cho biÕt sù ph©n bè cña c©y c«ng nghiÖp: ChÌ, cao su, cµ phª, mÝa ë níc ta. II. PhÇn dµnh cho häc sinh häc ch¬ng tr×nh n©ng cao S¶n lîng thñy s¶n cña c¶ níc vµ ®ång b»ng s«ng cöu Long (§¬n vÞ: TriÖu tÊn)

2000 2005

412

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 N¨mÇc vïng§ång b»ng s«ng Cöu Long 1,17 1,85C¶ níc 2,25 3,47

H·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt thñy s¶n cña §ång B»ng S«ng Cöu Long.

--------------HÕT------------ - Häc sinh ®îc sö dông Atlat §Þa lÝ ViÖt Nam do nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ph¸t hµnh tõ n¨m 2005 trë l¹i ®©y. - Häc sinh kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu, gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.Hä vµ tªn häc sinh:...................................................... Sè b¸o danh:................................................................................

Ch÷ kÝ cña gi¸m thÞ 1:........................................................Ch÷ kÝ cña gi¸m thÞ 2:............................................................

Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o B¾c K¹n

§Ò KiÓm tra häc k× II n¨m häc 2008- 2009

M«n §Þa lý - líp 12 GDTX cÊp THPT

§Ò chÝnh thøc ( §Ò kiÓm tra cã 01 trang) Thêi gian lµm bµi: 45 phót, kh«ng

kÓ thêi gian giao ®Ò

C©u 1: (4 ®iÓm)

413

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë ®ång b»ng s«ng Hång diÔn ra

nh thÕ nµo ? Nªu nh÷ng ®Þnh híng chÝnh trong t¬ng lai.C©u 2: (2 ®iÓm)

VÞ trÝ cña vïng §«ng Nam Bé cã thuËn lîi g× cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng.C©u 3: (4 ®iÓm)Cho b¶ng sè liÖu sau:

C¬ cÊu kinh tÕ ph©n theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång (§¬n vÞ %)

N¨mTæng

sè

Chia raN«ng-l©m-ng-

nghiÖpC«ng nghiÖp vµ

x©y dùngDÞch vô

1986 100 49,5 21,5 29,01990 100 45,6 22,7 31,71995 100 32,6 25,4 42,02000 100 29,1 27,5 43,42005 100 25,1 29,9 45,0

a) VÏ biÓu ®å miÒn thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph©n theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång giai ®o¹n 1986 - 2005.b) NhËn xÐt.

----------------------------HÕt-----------------------------

(Häc viªn kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu, çn bé coi thi kiÓm tra kh«ng gi¶i thÝch g× thªm)

414

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Hä vµ tªn häc viªn:............................................................................................ Sè b¸o danh:....................................................

Ch÷ kÝ cña CB coi kiÓm tra sè 1: ..............................................Ch÷ kÝ cña CB coi kiÓm tra sè 2: ..................................


B¶n híng dÉn chÊm bµi KiÓm tra häc k× II n¨m häc 2008- 2009

M«n §Þa lý - líp 12 cÊp THPT

§Ò chÝnh thøc ( B¶n h íng dÉn chÊm cã 02 trang)

Híng dÉn chÊm chung:1. ViÖc chi tiÕt hãa thang ®iÓm (nÕu cã) so víi thang ®iÓm trong

híng dÉn chÊm ph¶i ®¶m b¶o kh«ng sai lÖch so víi híng dÉn chÊm vµ ®îc thèng nhÊt chÊm vµ ®îc thèng nhÊt thùc hiÖn trong Héi ®ång chÊm thi.

2. §iÓm toµn bµi thi lµ tæng ®iÓm thµnh phÇn cña tõng c©u hái trong ®Ò kiÓm tra, ®iÓm lÎ ®Õn 0,5.

415

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 §¸p s¸n vµ thang ®iÓm

A. PhÇn chung: (8,0 ®iÓm)C©u ý Néi dung §iÓm

I(3,0 ®iÓm)

Nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta:- §Þa h×nh: + Cã ®ñ çc d¹ng ®Þa h×nh: §åi nói, ®ång b»ng, bê biÓn, h¶i ®¶o.+ §Þa h×nh caxt¬: Cã h¬n 200 hµng ®éng ®Ñp (DÉn chøng).+ Cã nhiÒu phong c¶nh ®Ñp: Cã 125 b·i biÓn. Çc di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi (DÉn chøng).- KhÝ hËu: Kh¸ thuËn lîi, cã sù ph©n hãa ®a d¹ng (DÉn chøng).- Tµi nguyªn sinh vËt: Cã 30 vên quèc gia (DÉn chøng).- Tµi nguyªn níc: Cã nhiÒu thÕ m¹nh: S«ng, Hå, níc kho¸ng (DÉn chøng)- Tµi nguyªn sinh vËt: Cã 30 vên quèc gia (DÉn chøng).(Trong tõng ý, nÕu kh«ng cã dÉn chøng trõ 1/2 sè ®iÓm)

1,0

0,25

1,0

0,75

2(5,0 ®)

a BiÓu ®« fhÓ hiÖn gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp cña §«ng Nam Bé, §ång b»ng s«ng Hång so víi c¶ níc n¨m 2002 vµ n¨m 2005.- D¹ng biÓu ®å: BiÓu ®å cét gép nhãm, mçi n¨m 3 cét.

416

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Yªu cÇu:ChÝnh x¸c , trùc quan , cã tªn biÓu ®å, cã chó thÝch.( NÕu HS vÏ hai biÓu ®å h×nh trßn, ®ñ çc yªu cÇu trªn cho 1/2 sè ®iÓm; NÕu thiÕu mçi yªu cÇu th× trõ ®i 0,5 ®iÓm).

b) - NhËn xÐt+ Gi¸ trÞ s¶n lîng cña §«ng Nam Bé t¨ng kh¸ nhanh, tõ 2002 ®Õn 2007 t¨ng 1,7 lÇn.+ Trong gi¸ trÞ s¶n lîng §NB l«n chiÕm tØ träng lín, n¨m 2002 lµ 50,2%, n¨m 2005 lµ 48,5%.- Gi¶i thÝch: §NB lµ vïng cã gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp línso víi c¶ níc lµ v×:+ Cã vÞ trÝ thuËn lîi + Cã nguån lao ®éng cã chÊt lîng+ Cã c¬ së h¹ tÇng, c së vËt chÊt kÜ thuËt kh¸ hoµn thiÖn+ Cã nguån nguyªn liÖu ®åi dµo+ Sím ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp hãa n¨ng ®éng.+ Thu hót nhiÒu ®Çu t trng vµ ngoµi níc,

0,5

0,5

0,250,50, 50,250,25

0,25

B. PhÇn riªng ( 2,0 ®iÓm)I. PhÇn dµnh cho HS häc ch¬ng tr×nh chuÈn.

NéI Dung §iÓmSù ph©n bè cña c©y c«ng nghiÖp: ChÌ, cao su, cµ phª, mÝa- ChÌ: Trung Du MiÒn Nói B¾c Bé, T©y Nguyªn. 0,5

417

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 - Cao su: §«ng Nam Bé , T©y Nguyªn, B¾c Trung Bé- Cµ phª: §«ng Nam Bé , T©y Nguyªn- MÝa: §ßng B»ng S«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé, Duyªn H¶i Nam Trung Bé.( NÕu thÝ sinh ghi tªn tØnh mµ ®óng theo ®¸p ¸n vÉn cho ®iÓm tèi ®a)

0,50,50,5

II. PhÇn dµnh cho HS häc ch¬ng tr×nh N©ng cao

NéI Dung §iÓm- NhËn XÐt + S¶n lîng thñy s¶n cña §BSCL t¨ng kh¸ nhanh, tõ 2000 ®Õn 2005 t¨ng 1,6 lÇn.+ Lu«n chiÕm h¬n 1/2 s¶n lîng thñy s¶n cña c¶ níc , n¨m 2000 lµ 52%, n¨m 2005 lµ 53,3%.(Trong tõng ý, nÕu kh«ng cã dÉn chøng trõ 1/2 sè ®iÓm)-Gi¶i thÝch+ Cã diÖn tÝch mÆt níc lín: Vïng biÓn réng, thÒm lôc ®Þa n«ng, réng, giµu tiÒm n¨ng; BiÓn phÝa ®«ng cã tr÷ lîng 90 - 100 v¹n tÊn, kh¶ n¨ng KT 42 v¹n tÊn; biÓn phÝa t©y kho¶ng 43 v¹n tÊn, kh¶ n¨ng KT 19 v¹n tÊn. Cã 25 cña s«ng, luång , l¹ch ,b·i triÒu réng; gÇn 30 v¹n ha cã thÓ nu«i troßng thñy s¶n níc mÆn, níc lî vµ 1500 km s«ng ngßi nu«i trång thñy s¶n níc ngät. + Cã khÝ hËu thuËn lîi Ýt biÕn ®éng, Ýt chÞu t¸c ®éng cña b·o.+ D©n cã kinh nghiÖm ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy s¶n, sù hç trî cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, gÇn thÞ trêng tiªu thô ( §«ng Nam Bé )

0,5

0,5

0,5

0,250,25

418



B¶n híng dÉn chÊm bµi KiÓm tra häc k× II n¨m häc 2008- 2009

M«n §Þa lý - líp 12 GDTX cÊp THPT

§Ò chÝnh thøc ( B¶n h íng dÉn chÊm cã 02 trang)

A. Híng dÉn chÊm chung:1 ThÝ sinh lµm bµi theo çch riªng nhng ®¸p øng ®îc yªu cÇu c¬

b¶n vÉn cho ®ñ ®iÓm nh híng dÉn qui ®Þnh.2. ViÖc chi tiÕt ho¸ ®iÓm sè (NÕu cã) so víi biÓu ®iÓm ph¶Ø ®îc

®¶m b¶o kh«ng sai lÖch víi híng dÉn chÊm vµ ®îc thèng nhÊt chÊm trong Héi ®ång chÊm. 3. Sau khi céng ®iÓm toµn bµi thi, lµm trßn ®Õn 0,5 ®iÓm (lÎ 0,25 ®iÓm lµm trßn thµnh 0,5 ®iÓm, lÎ 0,75 ®iÓm, lµm trßn thµnh 1 ®iÓm).

C©u

§¸p ¸n §iÓm

1 Sù chuyªn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë ®ång b»ng s«ng Hång- Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh:+ Gi¶m nhanh tØ träng ngµnh n«ng - l©m- ng nghiÖp+ T¨ng tØ träng cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ ngµnh dÞch vô.+ HiÖn nay khu vùc III chiÕm tØ träng cao nhÊt: (45% n¨m 2005)

0,50,50,5

419

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Khu vùc I chiÕm tØ träng thÊp nhÊt (21% n¨m 2005)- Nh÷ng ®Þnh híng chÝnh:+ TiÕp tôc gi¶m tØ träng khu vùc I, t¨ng tØ träng khu vùc II vµ III trªn c¬ së ®¶m b¶o t¨ng trëng kinh tÕ víi tèc ®é nhanh, hiÖu qu¶ cao g¾n víi çc vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr-êng.+ ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong néi bé tõng ngµnh cã sù kh¸c nhau, nhng träng t©m lµ ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i hãa c«ng nghiÖp chÕ biÕn.* Khu vùc I gi¶m tØ träng ngµnh trång trät, t¨ng tØ träng ngµnh ch¨n nu«i vµ thñy s¶n. Riªng trong ngµnh trång trät l¹i gi¶m tØ träng c©y l¬ng thùc vµ t¨ng dÇn tØ träng c©y c«ng nghiÖp, c©y thùc phÈm, c©y ¨n qu¶.* Khu vùc II, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch g¾n liÒn víi viÖc h×nh thµnh çc ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ çc thÕ m¹nh trong vïng.* Khu vùc III, du lÞch lµ ngµnh cã nhiÒu tiÒm n¨ng. Çc dÞch vô kh¸c còng ph¸t triÓn m¹nh.

0,5

0,50,5

0,5

0,5

2 ThuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ cña vïng §«ng Nam Bé:- N»m liÒn kÒ vïng T©y Nguyªn, B¾c Trung Bé. §ång B»ng S«ng Cöu Long, ®©y lµ vïng nguyªn liÖu phong phó cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña vïng, ®ång thêi lµ thÞ trêng tiªu thô réng lín.- PhÝa T©y gi¸p Campuchia thuËn lîi cho viÖc më réng bu«n b¸n víi çc níc l¸ng giÒng.- PhÝa §«ng gi¸p biÓn, thuËn lîi cho ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn, ®Æc biÖt víi sù h×nh thµnh çc c¶ng lín, më réng trao ®æi giao lu hµng hãa víi çc níc trong khu vùc

0,5

0,5

0,5

420

49.5 45.6 32.6 29.1 25.1

21.5 22.725.4 27.5 29.9

29 31.7 42 43.4 45

0

2040

60

80100

120

1986 1990 1995 2000 2005Năm

Cơ cấu kinh tế (%)

Chia ra Nông-lâm- ngư nghiệp Chia ra Công nghiệp và xây dựng

Chia ra Dịch vụ

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 vµ trªn thÕ giíi.- N»m trong khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa Èm, cËn xÝch ®¹o, nÒn nhiÖt cao quanh n¨m, ®é Èm lín lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp.

0,5

3( 4

®iÓm)

VÏ biÓu ®å, nhËn xÐt:- VÏ biÓu ®å miÒn thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph©n theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång (§¬n vÞ %). D¹ng biÓu ®å kh¸c kh«ng cho ®iÓm.Yªu cÇu: §óng ®ñ, trùc quan.

- NhËn xÐt:+ + Gi¶m nhanh tØ träng ngµnh n«ng- l©m- ng nghiÖp (dÉn chøng)+ T¨ng tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp vµ ngµnh dÞch vô (®·n chøng)+ HiÖn nay khu vùc III chiÕm tØ träng cao nhÊt (45% n¨m

2,0

2,0

421

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 2005)Khu vùc I chiÕm tØ träng thÊp nhÊt (21% n¨m 2005)

Gi¸o ¸n sè: So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi : ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - HiÓu ®îc viÖc t¨ng trëng GDP cã ý nghÜa quan träng hµng ®Çu trong çc chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ.- Tr×nh bµy ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ tèc ®é còng nh chÊt lîng t¨ng trëng kinh tÕ ë níc ta.2. KÜ n¨ng: - NhËn xÐ biÓu ®å, nhËn xÐt b¶ng sè liÖu.- VÏ biÓu ®å..3. Th¸i ®é: Tin tëng vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- Phãng to biÓu ®å (h×nh 26) vµ çc b¶ng sè liÖu (26.1 vµ 26.2)III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

422

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 B. KiÓm tra miÖng: Thu bµi thùc hµnh cña häc sinh ®Ó chÊm.

Khëi ®éng: NÒn kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®ay cã tèc ®é t¨ng trëng nhanh. §ã lµ nh÷ng thµnh tùu hÕt søc quan träng trong thêi k× ®æi míi, lµ chØ tiªu quan träng hµng ®Çu trong çc chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ. Bµi häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu tÇm quan träng cña çc vÊn ®Ò t¨ng trëng kinh tÕ, nh÷ng thµnh tùu vµ nh÷ng tån t¹i cña t¨ng trëng kinh tÕ ë níc ta.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu tÇm quan träng cña t¨ng trëng kinh tÕ:H×nh thøc: c¶ líp.Bíc 1: ? T¹i sao nãi t¨ng trëng GDP cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong çc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta?Bíc 2: HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ chuÈn kiÕn thøc.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu nh÷ng thµnh tùu cña níc ta trong t¨ng tr-ëng kinh tÕ:H×nh thøc: C¶ líp.

1) T¨ng tr ëng tæng s¶n phÈm trong n íc :a) ý nghÜa cña t¨ng tr ëng tæng s¶n phÈm trong n íc: - Quy m« nÒn kinh tÕ níc ta nhá c¶ vÒ GPD vµ GDP/ ngêi.- T¨ng trëng GDP víi tèc ®é cao vµ bÒn v÷ng sÏ:+ Chèng tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÐ so víi çc níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.= T¹o tiÒn ®Ò cho viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, gi¶i quyÕt viÖc lµm, xãa ®ãi gi¶m nghÌo...b) T×nh h×nh t¨ng tr ëng tæng s¶n phÈm trong n íc :- Tõ n¨m 1990- 2005, GDP t¨ng liªn

423

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 1: - GV nh¾c l¹i t×nh h×nh kinh tÕ n-íc ta tríc thêi k× §æi míi. Sau ®ã treo h×nh 26, b¶ng 26.1 vµ 26.2 phãng to trong SGK lªn b¶ng, yªu cÇu HS nh×n lªn b¶ng (hoÆc SGK) tr¶ lêi çc c©u hái:? NhËn xÐt vÒ tèc ®é t¨ng trëng GDP cña níc ta trong giai ®o¹n 1990- 2005.? So s¸nh tèc ®é t¨ng trëng GDP cña níc ta víi mét sè níc trong khu vùc.? NhËn xÐt vÒ tèc ®é t¨ng trëng GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ.Bíc 2: HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c bæ sung, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.

tôc víi tèc ®é b×nh qu©n h¬n 7,2 %/ n¨m (Cao h¬n so víi khu vùc ch©u ¸).- Nh÷ng n¨m cuèi thÕ kie XX, nhiÒu níc tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m sót m¹nh, nÒn kinh tÕ níc ta vÉn duy tr× tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao.- Tèc ®é t¨ng trëng GDP theo khu vùc kinh tÕ:+ N«ng nghiÖp: tèc ®é t¨ng trëng kh¸ nhanh.+ C«ng nghiÖp: tèc ®é t¨ng trëng cao vµ æn ®Þnh.+ DÞch vô: tèc ®é t¨ng trëng cha æn ®Þnh, n¨m 200 gi¶m, hiÖn nay ®ang cã xu híng t¨ng.c) H¹n chÕ:- ChÊt lîng t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ®· ®îc c¶i thiÖn h¬n tríc, do:+ T¨ng vèn ®Çu t.+ T¨ng lao ®éng.+ T¨ng n¨ng suÊt.- H¹n chÕ, nÒn kinh tÕ chñ yÕu vÉn t¨ng trëng theo chiÒu réng.+ T¨ng vÒ sè lîng nhng chËm chuyÓn biÕn vÒ chÊt lîng.+ Cha ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn

424


Ho¹t ®éng 3: T×m hiªu vÒ chÊt l-îng t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ níc ta:H×nh thøc: c¶ líp.? §äc SGK môc c, kÕt hîp hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y: Ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt lîng nÒn kinh tÕ níc ta ®îc c¶i thiÖn h¬n tríc.? Thùc tr¹ng vÒ chÊt lîng t¨ng trëng kinh tÕ vµ nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta khi ®· trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc WTO.Mét HS tr¶ lêi, çc HS kh¸c bæ sung, GV chuÈn kiÕn thøc.

v÷ng.+ HiÖu qu¶ kinh tÕ cßn thÊp, søc c¹nh tranh cßn yÕu.

Gi¸o ¸n sè: So¹n ngµy.............th¸ng..........n¨m Gi¶ng ngµy................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi : ChÊt lîng cuéc sèng

425

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 I. Môc tiªu: Sau bµi häc, gi¸o viªn gióp häc sinh hiÓu:1. KiÕn thøc: - BiÕt ®îc chØ sè ph¸t triÓn con ngêi (HDI) bao gåm tuæi thä, b×nh qu©n thu nhËp/ ®Çu ngêi, gi¸o dôc vµt thø bËc vÒ chØ sè ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam trªn thÕ giíi.- HiÓu ®îc mét sè ®Æc ®iÓm vÒ chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi d©n níc ta.- ThÊy ®îc sù ph©n hãa chÊt lîng cuéc sèng hiÖn nay.2. KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch çc b¶ng sè liÖu thèng kª, çc biÓu ®å.3. Th¸i ®é: ý thøc ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng con ngêi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.II. ph ¬ng tiÖn d¹y häc :- B¶ng 24.1 SGK (phãng to).- Mét sè tranh ¶nh thÓ hiÖn chÊt lîng cuéc sèng ë çc vïng miÒn trªn ®Êt níc ta, mét sè níc trong khu vùc vµ thÕ giíi (nÕu cã).III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc:A. æn ®Þnh tæ chøc:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

B. KiÓm tra miÖng: C©u 1:

Khëi ®éng: GV nãi: Çc em ®· tõng nghe nãi vÒ chÊt lîng cuéc sèng. VËy chÊt lîng cuéc sèng lµ g×?- 2- 3 HS tr¶ lêi.GV nãi: ChÊt lîng cuéc sèng, phøc t¹p, nã ®îc thÓ hiÖn qua hµng lo¹t çc nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña con ngêi ®îc ®¸p øng ®Õn møc cao nhÊt. ChÊt lîng cuéc sèng ®îc ®o b»ng nh÷ng chØ tiªu nµo? ChÊt l-

426

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 îng cuéc sèng cña ngêi d©n ViÖt Nam cã ®Æc ®iÓm g×? Chóng ta cÇn lµm g× ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi d©n vµ cña b¶n th©n mçi chóng ta? §ã lµ nh÷ng c©u hái çc em cÇn tr¶ lêi trong bµi häc h«m nay.Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc


Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu chØ sè HDI vµ vÞ trÝ cña ViÖt Nam trong xÕp h¹ng HDI trªn thÕ giíi, HS lµm viÖc theo cÆp hoÆc nhãm.Bíc 1: - GV nãi: §Ó so s¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña çc quèc gia, hµng n¨m ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn hiÖp quèc (UNDP) ®-a ra b¶n b¸o ço víi mét hÖ thèng çc chØ sè, trong ®ã cã chØ sè ph¸t triÓn con ngêi (HDI). VËy chØ sè HDI lµ g×? níc ta ®øng thø bao nhiªu trªn thÕ giíi vÒ chØ sè HDI? Muèn biÕt ®îc ®iÒu nµy, çc em h·y cïng lµm bµi tËp trong phiÕu häc tËp sau:- GV ph¸t phiÕu häc tËp cho HSBíc 2: - HS çc nhãm lµm viÖc vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp.

1) ViÖt Nam trong xÕp h¹ng HDI trªn thÕ giíi:(Xem phÇn phô lôc).

427

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Bíc 3:1- 2 HS tr×nh bµy kÕt qu¶, çc HS kh¸c bæ sung, GV chuÈn kiÕn thøc.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë níc ta:B íc 1 :- HS dùa vµo b¶ng 24.1, tr¶ lêi c©u hái trang 92.- HS dùa vµo SGK, vèn hiÓu biÕt, tr¶ lêi çc c©u hái sau:+ V× sao xãa ®ãi gi¶m nghÌo lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt ë níc ta?+ Nªu nh÷ng thµnh tùu trong xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë níc ta.+ Gi¶i thÝch v× sao ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã.+ Liªn hÖ thùc tÕ ®Þa ph¬ng vÒ xãa ®ãi gi¶m nghÌo.B íc 2 :HS tr×nh bµy.? V× sao cã sù chªnh lÖch lín vÒ

GDP/ngêi gi÷a çc vïng? (Do cã sù kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ quy m« d©n sè; vÝ dô: §«ng Nam Bé lµ vïng kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt nhng d©n sè kh«ng

2) Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ chÊt l îng cuéc sèng:a) VÒ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng êi vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo :

* Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi:- Cã sù kh¸c biÖt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a çc vïng.- Chªnh lÖch gi÷a nhãm thu nhËp cao vµ thu nhËp thÊp, gi÷a vïng cao nhÊt vµ vïng thÊp nhÊt cßn qu¸ lín.

* Xãa ®ãi gi¶m nghÌo:- §îc ®¶ng vµ Nhµ níc rÊt quan

428

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 qu¸ ®«ng nªn GDP/ngêi cao nhÊt....)Xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®îc quan t©m trong çc ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia cña Nhµ níc, ®Æc biÖt ch¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo toµn diÖn t¹i çc x· ®iÓm,...

Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ gi¸o dôc, v¨n hãaH×nh thøc: Ç nh©n hoÆc cÆp.B íc 1 :- Dùa vµo SGK, vèn hiÓu biÕt, nªu nh÷ng thµnh tùu trong ph¸t triÓn gi¸o dôc, v¨n hãa ë níc ta.- Dùa vµo b¶ng 24.2, nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi sè trêng häc, sè häc sinh cña níc ta.B íc 2 : HS tr×nh bµy, GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc.Riªng häc sinh tiÓu häc vµ THCS giai ®o¹n 2003- 2004 gi¶m do tØ lÖ sinh gi¶m gi÷a çc d©n téc, çc ®Þa ph¬ng trong níc vµ víi thÕ giíi.- GV: Sù ph¸t triÓn gi¸o dôc, v¨n hãa cã nh÷ng bíc tiÕn lín gãp phÇn

t©m.- Thµnh tùu to lín:+ TØ lÖ nghÌo ®ãi kh«ng ngõng gi¶m.+ Ngìng nghÌo kh«ng ngõng t¨ng do møc sèng chung cña d©n c t¨ng râ rÖt.b) VÒ gi¸o dôc, v¨n hãa:- TØ lÖ biÕt ch÷ cña ngêi lín cao, 90,3%.- M¹ng líi trêng häc ph¸t triÓn réng kh¾p, sè trêng häc çc cÊp t¨ng nhanh, sè häc sinh t¨ng nhanh.- Çc trêng §¹i häc, Cao ®¼ng, Trung häc chuyªn nghiÖp t¨ng nhanh.- ViÖc häc tËp ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.- HÖ thèng th viÖn c«ng céng ph¸t triÓn réng kh¾p.- ViÖc trao ®æi v¨n hãa, nghÖ thuËt... ph¸t triÓn m¹nh.

429

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi d©n ViÖt Nam, nhng chÊt lîng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ.? Em h·y nªu nh÷ng h¹n chÕ trong ph¸t triÓn gi¸o dôc, v¨n hãa cña níc ta.(ChÊt lîng gi¸o dôc cßn cha cao, häc cßn nÆng vÒ lÝ thuyÕt, kh¶ n¨ng vËn dông cßn yÕu; chÊt l-îng çc khu phè; lµng v¨n hãa cßn h¹n chÕ,...).- GV: ViÖc n©ng cao chÊt lîng v¨n hãa, gi¸o dôc lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi chóng ta.Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vÒ y tÕ vµ ch¨m sãc søc kháeH×nh thøc: C¶ líp.? Dùa vµo SGK, vèn hiÓu biÕt, nªu nh÷ng thµnh tùu vÒ y tÕ vµ ch¨m sãc søc kháe cña ngêi d©n níc ta.? Ph©n tÝch b¶ng 24.3 vµ nªu nhËn xÐt.Ho¹t ®éng 5: T×m hiÓu ph¬ng h-íng n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña d©n c:H×nh thøc: C¶ líp.? Dùa vµo SGK, nªu çc híng n©ng

c) VÒ y tÕ vµ ch¨m sãc søc kháe:- Y tÕ ph¸t triÓn nhanh vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.- Sè b¸c sÜ, y sÜ t¨ng nhanh.- Thêng xuyªn thùc hiÖn çc ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia nh phßng chèng sèt rÐt, sèt xuÊt huyÕt,...3) Ph ¬ng h íng n©ng cao chÊt l îng cuéc sèng c¶u d©n c :

430

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 cao chÊt lîng cuéc sèng cña d©n c níc ta.- V× sao cÇn ph¶i ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, t¹o viÖc lµm, n©ng cao d©n trÝ, b¶o vÖ m«i trêng trong viÖc n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng?

IV. §¸nh gi¸:1) T r¾c nghiÖm :C©u 1: Tiªu chÝ nµo kh«ng thuéc chØ sè ph¸t triÓn con ngêi?A. GDP b×nh qu©n theo ®Çu ngêi.B. TØ lÖ d©n thµnh thÞ vµ n«ng th«n.C. TØ lÖ ngêi lín biÕt ch÷ vµ tæng tØ lÖ nhËp häc.D. Tuæi thä b×nh qu©n.C©u 2: ë níc ta vÊn ®Ò xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®îc g¾n liÒn víi:A. ViÖc ®Èy m¹nh kÕ ho¹ch hãa d©n sè.B. Sù ph©n bã l¹i d©n c gi÷a çc vïng trªn c¶ níc.C. Sù ph¸t triÓn gi¸o dôc, y tÕ, v¨n hãa.D. ViÖc ®Èy m¹nh t¨ng trëng kinh tÕ vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi.C©u 3: So s¸nh çc níc thuéc nhãm cã chØ sè HDI trung b×nh, tØ lÖ ng-êi lín biÕt ch÷ cña níc ta thuéc lo¹i nµo?A. ThÊp. C. T¬ng ®èi cao.B. Cao. D. RÊt caoC©u 4: Sè giêng bÖnh/1 v¹n d©n cña n¨m 2005 Ýt h¬n n¨m 2001 nãi lªn ®iÒu g×?A. Cã c¬ së vËt chÊt cña ngµnh y ngµy cµng xuèng cÊp.B. Nhµ níc Ýt chó träng ®Õn ph¸t triÓn m¹ng líi y tÕ.C. Sè d©n t¨ng nhanh h¬n kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ y tÕ.

431

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 D. Sè bÖnh nh©n ngµy cµng t¨ng nhanh.V. Ho¹t ®éng nèi tiÕp:- Lµm c©u 2, 3 trang 95 vµo vë.- ChuÈn bÞ thíc kÎ, bót ch× mµu, m¸y tÝnh,.. ®Ó tiÕt sau lµm bµi thùc hµnh.VI. Phô lôc: PhiÕu häc tËp cña ho¹t ®éng 1:a) Cho biÕt chØ sè ph¸t triÓn con ngêi ®îc tæng hîp tõ nh÷ng yÕu tè nµo?b) LËp b¶ng thèng kª vÒ xÕp h¹ng HDI, GDP/ngêi vµ kho¶ng çch gi÷a hai bËc xÕp h¹ng HDI, GDP/ ngêi cña níc ta trªn thÕ giíi trong hai n¨m 1999, 2005.c) NhËn xÐt thø bËc cña níc ta trªn thÕ giíi vÒ HDI vµ GDP/ngêi.d) Gi¶i thÝch v× sao xÕp h¹ng HDI cña níc ta lîng cao h¬n xÕp h¹ng vÒ GDP/ngêi?Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp cña ho¹t ®éng 1:a) ChØ sè ph¸t triÓn con ngêi ®îc tæng hîp tõ 3 yÕu tè: GDP/ngêi, chØ sè gi¸o dôc, tuæi thä b×nh qu©n.b) LËp b¶ng thèng kª:

N¨m XÕp h¹ng HDI XÕp h¹ng GDP/ngêiKho¶ng çch gi÷a hai bËc xÕp h¹ng

1999 110 133 232005 109 118 9c) NhËn xÐt:- XÕp h¹ng HDI lu«n cao h¬n xÕp h¹ng GDP/ngêi.- Thø bËc HDI vµ GDP/ngêi cña níc ta ®Òu t¨ng, thø bËc GDP/ngêi t¨ng nhanh h¬n thø bËc HDI.d) Gi¶i thÝch:

432

§Þa lÝ líp 12- THPT Triệu Sơn 2 Do níc ta ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ y tÕ.

433

Documents

ai.vietnamdoc.net/data/file/2015/Thang04/14/giao_an_dia... · Web viewa) iÒn 3 xu thÕ ®æi míi cña n íc ta tõ ¹i héi ng lÇn thø VI vµo cét bªn tr¸i. b) Dïng g¹ch