Adnan Rešić - Granični Žanrovi i Publiciskita u BiH

8/19/2019 Adnan Rešić - Granični Žanrovi i Publiciskita u BiH

http://slidepdf.com/reader/full/adnan-resic-granicni-zanrovi-i-publiciskita-u-bih 1/6

Univerzitet u Sarajevu

Filozofski fakultet

Odsjek za komparativnu književnost i bibliotekarstvo

Smjer: Komparativna književnost, II ciklus

Predmet: Granični žanrovi i publicistika u BiH

SEMINAS!I A"

#EMA: Putopisna literatura Tvrtka Kulenovića

Mentor: tu!ent:

Mu"i!in #žanko, pro$%!r% &!nan 'e(ić ) **+

arajevo, $ebruara *-.+%

1



SA"$A%

U&O"%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%/

PU#OPIS' ESE%' OMAN'%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

(A!)%U*A! %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%+

)I#EA#UA%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0

2



U&O"

tara poslovica kaže: lika 1ovori "ilja!u riječi% 2ivimo u vremenu vi3uelno1 !oživljaja

svijeta putem !i1italni" tačkica koje se pretvaraju u slike% Mreža nas je pove3ala sa !ru1im kulturama,

lju!ima, običajima i i3nova nam !oka3uje !a smo bo1atiji 3a je!no iskustvo ka!a i3 u!obnosti svo1

!oma možemo vi!jeti !aleke 1ra!ove% Be3 putovanja i kretanja u mo1ućnosti smo !a vi!imo

e13otične 1ra!ove !aleko1 istoka ili savremenu civili3aciju okrutno1 3apa!a, preko $oto1ra$ija i vi!eo

3apisa koje je neko !ru1i uslikao% Te $oto1ra$ije su, be3 ikakve sumnje, $ascinantne, stvarnije o!

putovanja% Pore! 1oo1le maps, 1oo1le vie4, 1oo1le /# street vie4, možemo putovati be3 putovanja%

Putopisi, koji su u ne!ostatku mo1ućnosti 3a masovnim putovanjima i savremeni" te"nolo1ija služili

3a in$ormisanje o susretu sa !alekim kulturama, civili3acijama, !anas kao takvi 1ube svoju vrije!nost i

poje!nostavili su se na vi3uelno% Postoji i !ru1a vrsta putopisa, putopisi Tvrtka Kulenovića, koji sa

"ilja!u riječi opisuju slike i na!ila3e putopisni žanr%

PU#OPIS' ESE%' OMAN'

3



Mapiranje svijeta pre!stavlja je!nu o! najvažniji" i najkorisni"ij otkrića 3a čovječanstvo%

Ka!a smo s"vatili !a je 5emlja ipak okru1la otkrili smo i nove civili3acije i kulture koje su 3a"tijevale

!ru1u vrstu pažnje o! samo1 imena na karti svijeta% Putopis je pre!stavljao i!ealnu $ormu 3a kulturnomapiranje svijeta, a važnost putopisa 3avisila o! vje(tine i3ražavanja samo1 putospisca% Putopisna

!jela Tvrtka Kulenovića na!ma(uju samu putopisnu $ormu, jer nisu samo kulturni i3vje(taj o! !ru1im

i !ru1ačijim civili3acijama već in!ivi!ualni !oživljaj je!no1 o! najveći" književnika mo!erno1 !oba%

Tvrtko Kulenović o!rasta u poro!ici slikara 6provjeriti7, 3na !obro riječi koristiti kao alat 3a opisivanje

, koristi riječi kao kist%%% ali nije u tome najveća vrije!nost Kulenovićevi" putopisa% tvaranje na!žanra,

sinte3e književni" $ormi putopisa, eseja i pro3e !obijamo "ibri!ni žanr, nevjerovatne kvalitete%

8e možemo osporiti !a su Kulenovićeva !jela Majka voda i Putovanje, putopisi, 3bo1 teme oba !jela,tj o čemu !jela 1ovore% Me9utim, ne možemo osporiti !a su 3bo1 načina pisanja nje1ova !jela i ejesi%

5b1o strukture eseja, subjektivno1 !oživljaja autora na putovanju, naučno1 pristupa istoriji i kulturi

koju svojoj publici pre3entuje% &li, ne možemo osporiti ni !a su ova !jela, 3apravo i pro3na !jela%

5bo1 narativne $orme i načina na koji utiče na čitaoca, Majka voda i Putovanje se !oimaju kao

romani%

Putovanje, putopis prati Tvrtka Kulenovića na nje1ovom putu !o In!ije% Be3 sumnje to je ma1ičan

putopis o putovanjem morem sa opisima in!ijski" 1ra!ova, "ramova i običaja% &li je tako9er i roman, i

to roman pisan u retrospekciji% Kulenović kao !a se vo!i i!ejom: ; sjećanju, putovanje počinje o!

kraja%<. Putovanje počinje o! kraja nje1ovo1 putovanja, samo1 povratka i3 In!ije, a svako novo

po1lavlje je putovanje koje se !esilo prije pročitano1% =itajući Putovanje, osjetimo !a vrijeme teče,

kako je je!ino mo1uće, naprije!% >sjetimo ritam i pove3anost nje1ovi" putovanja, u pripovije!anju se

vraća kro3 sjećanje i vraća nas na početak nje1ovi" putovanja% Ta pove3anost kro3 o!nose sa likovima

koje sreće na putovanju, nova prijateljstva i iskustva koje stiče omo1ućuje nam !a Putovanje !oživimo

i kao roman%

; svom eseju ;mjetnost putopisa Tvrtka Kulenovića, 2eljko Gra"ovac pi(e: Kulenović je,

prvenstveno u knji1ama Me"anika $lui!a< i Majka vo!a<, uspio ra3viti i a$irmirati unutar b"%

književnosti !ota!a 1otovo ne3astupljeni žanr putopisno?esejističke pro3e i potvr!iti se kao vr"unski

1 Majka voda, Tvrtko Kulenović, Sarajevo, OKO 2004, str 35. 4



majstor to1 po!žanra, be3 premca u na(oj novijoj književnosti%< * i si1urno je u pravu !a je Kulenović

majstor, ali ne po!žanra, već na!žanra% inte3om putopisa, eseja i pro3ne $orme, Tvrtko Kulenović

stvara "ibri!ni žanr sa kojim čitanje postaje je!no novo i neponovljivo iskustvo%

5atim se spusti !o Te3eona, ka nje1ovoj o3biljnoj ljepoti, i u9i, uvuci se pola"ko u sme9i mir oivičennje1ovim stubovima i 3ačut će( veću ti(inu o! one koja vla!a u kate!ralama 3a vrijeme svirke or1ulja,

pomislit će(: ako postoji vječnost, ona mora ov!je biti 3atvorena%</

tiče se utisak !a nema potrebe 3a putovanjem nakon pročitani" Kulenovićevi" putopisa% Prvo 3bo1

čarobno1 opisa i nje1ovo1 !oživljaja u koji nas kao čitaoce uvlači kao !a smo tik pore! nje1a na tim

putovanjima i !a nam obja(njava 1ra!ove, more, kulturu, istoriju%%% !ru1o, 3bo1 lično1 samoljublja i

prikrivene tajne koju ne smijemo sebi pri3nati: nika!a nećemo !oživjeti ni proživjeti strani 1ra!, kao

Kulenović%

(A!)%U*A!

Kažu !a sreća prati "rabre, mož!a% Putovati svijetom ili "o!ati svojom ulicom, !oživjeti taj

svijet, tu ulicu kao Tvrtko Kulenović u svojim putopisima otkriva samo je!no: 5a "rabrost treba imati

!u(u% @ta 1o! !a kažu je!no je si1urno, Tvrtko Kulenović ne pi(e i3 potrebe !a bu!e čitan, već

je!nostavno 3ato (to mora pisati% I3 to1 moranja upisuje !io sebe u svoja !jela i !o3voljava nam !a

osjetimo svijet kako 1a on !oživljava% 8je1ov putopis je vrije!na i važna književna $orma u kojoj

može !ati jasan lični stav, utkati !io svoje ličnosti i sakriti se i3a pro3e samo1 !jela%

2

http!!""".odjek.#a!arhiva!1$!prilo%.pd& , str. 453 Majka voda, Tvrtko Kulenović, Sarajevo, OKO 2004, str 33.

5

http://www.odjek.ba/arhiva/18/prilog.pdf




Pričaj% Ti si čovek koji najvi(e živi putujući, a putovanja nemaju smisla ako se nekom ne ispričaju%<

)I#EA#UA

Majka vo!a, Tvrtko Kulenović, arajevo: >K>, *--

Putovanje, Tvrtko Kulenović, vjetlost, arajevo, .A0

"ttp:))444%o!jek%ba)ar"iva).)prilo1%p!$

4 'utovanje, Tvrtko Kulenović, Svjetlost, Sarajevo, 1()4., str 12. *



Documents

Adnan Rešić - Granični Žanrovi i Publiciskita u BiH