ACIBADEM BAKIRKÖY HASTANESİENFEKSİYON KONTROL HEMŞİRESİ

Hülya AKYOLHazırlanma Tarihi: 29.06.18

SUNU PLANI

Aşılama nedir ?İmmüniteErişkin neden aşılanır?Erişkin aşılamada hedef gruplarıAşı türleriCDC erişkin aşılama planıTürkiye Halk Sağlığı erişkinlere yönelik aşı uygulamalarıAşı ile önlenebilen hastalıklar

Hastalıkların, hastalıklara bağlısakatlık ve ölümlerin

önlenmesinde en etkili yollardan

biri immünizasyondur.

KazanılmışDoğal Direnç

Aktif Pasif

• Deri• Muköz membramlar• Mide asidi

Doğal Yapay YapayDoğal

AŞI

Geçirilen enfeksiyonlar… Antikorlar İmmünglobulinler

• Koruyuculuk tükenir,

• Çocukluk çağı aşı eksikliği,

• Yaşla azalan ve artan duyarlılık,

• Sevdiklerinizi korumak için,

• Sadece yetişkinlere özel,

• Tüm popülasyonlar için,

Erişkin Neden Aşılanır ?

SeyahatHastalıkMeslek

İmmunite

Erişkin aşılamada hedef gruplar

Sağlık çalışanları 65 yaşın üstünde olanlar Hepatit B taşıyıcı olanlarla yakın temasta olan aile bireyleri Kronik hastalığı olanlar Bazı aşıların yapılabildiği, şartları uygun olan immünyetmezlikli hastalar (HIV infeksiyonu, kemoterapi /radyoterapi alanlar) Cezaevi gibi kalabalık ortamlarda yaşayanlar Hayat kadınları Ülkeler arası seyahat edenler

Sağlıklı erişkinde üç önemli aşı:

50 yaş üzeri her yıl influenza aşısı

65 yaş üzeri herkese pnömokok aşısı

Yaşam boyu tetanoz-difteri aşısı

Aşı Türleri

CDC – ACIP (Adult Immunization Work Group) Erişkin Aşılama Şeması

Dünya genelinde ilk 10 ölüm nedeni

Türkiye’ de Ölüm Nedenleri

Her yıl çocuklardan yüzlerce kez fazla sayıda erişkin, aşıyla önlenebilir hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor!

• Hastaneye yatış verileri

– 114,000 kişi Influenza sebebiyle

– 15,000 kişi Hepatitler sebebiyle

• Yılda 40,000’den fazla ölüm:

– 20-40,000 kişi pnomoni ve influenza nedeniyle

– 5,000 kişi hepatit B nedeniyle

• Erişkin bağışıklama kapsamı genel olarak düşük.

Strengthening Adult Immunization: A Call to Action, Partnership for Prevention, 2005

Erişkinlerde Aşıyla KorunabilirHastalıklar

Meningokokakalhastalıklar

Herpes Zoster

İnfluenza

Tetanoz, Difteri (Td), Boğmaca

Hepati A, BPnömokakalhastalıklar

HPV ( Human

Papilloma virus)Su Çiçeği

KKK(kızamık, kızamıkçık,

kabakulak, )

AŞI İLE ÖNLENEBİLİR HASTALIKLAR

İçerik İnaktive (VII), rekombinanat (RIV), canlı atenüe aşı

EndikasyonTüm yetişkinler yılda 1 kez, gebelik yada gebelik planlayanlar aşılanmalı,

KontrendikasyonAşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik reaksiyon,

Uyarılar Yumurtaya karşı sadece döküntü şeklinde alerjisi olanlar

aşılanabilir, Yumurtaya karşı döküntü dışında ciddi reaksiyon öyküsü

olanlar hekim gözleminde aşılanmalı, Orta-ağır hastalık tablosuna yol açabilir(ateş)

İNFLUENZA

İçerik Toksoid aşı, IM

Endikasyon Td primer aşı serisi tamamlanmamış (3 doz) ya da bilinmeyen, Boğmaca aşı durumu bilinmeyen tüm erişkinler (1 doz Tdap)

Gebelerde önceki aşı geçmişine bakılmadan 27. ,36. hf 1 doz Tüm yaş grubu sağlık personeli (1 doz), 10 yılda bir booster(Td), Temas sonrası profilaksi

Kontrendikasyon Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik

reaksiyon, Aşı sonrası 7 gün içinde açıklanamayan ensefalopati öyküsü,

Uyarılar Orta-ağır hastalık tablosuna yol açabilir(ateş) Boğmaca aşısı için ;stabil olmayan yada ilerleyici nörolojik

bozukluklar varlığında tedavi sonrasına kadar ertelenir,

DTB (Difteri, Boğmaca, Tetanoz)

İçerik Canlı atenüa, SC

Endikasyon

• Bağışıklığı olmayan; tüm yetişkinler, gebeler, doğurganlık çağındaki kadınlar (1 doz MMR)

• Yüksek riskli grupta; sağlık personeli, üniversite 1. sınıf öğrencileri, uluslararası seyahat edenler (4 hafta ara ile 2 doz MMR)

• Temas sonrası profilaksi; ilk üç gün izinde 1 doz MMR

Kontrendikasyon

• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik reaksiyon,• Gebelik veya 4 hafta içinde gebelik ihtimali,• Ağır immun yetmezlik,

Uyarılar

• Orta-ağır hastalık tablosuna yol açabilir(ateş)• Nadiren artirit, artalji, parotit, menenjit• Trombostopeni veya TPP hastalık öyküsü olanlarda dikkatli olunmalı,• Kan transfüzyonu alanlarda 1 ay ertelenmeli,• Diğer canlı aşılarla aynı gün yapılabilir, aynı gün yapılmadıysa 28 gün

aradan sonra yapılır.

MMR

İçerik Canlı atenüa, SC

Endikasyon• Temas sonrası profilaksi; ilk 5 gün izinde

1 doz VAR (varisella)

• Bağışıklığı olmayan yetişkinlerde 4-8 hafta ara ile 2 doz

Kontrendikasyon

• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik reaksiyon,

• Gebelik veya 4 hafta içinde gebelik ihtimali,

• Ağır immun yetmezlik,

Uyarılar• Orta-ağır hastalık tablosuna yol

açabilir(ateş)• Nadiren döküntü,• Kan transfüzyonu alanlarda 1 ay

ertelenmeli,• Diğer canlı aşılarla aynı gün yapılabilir,

aynı gün yapılmadıysa 28 gün aradan sonra yapılır.

SU ÇİÇEĞİ (Varicella Zoster)

İçerik Canlı atenüa, (zostovax) SC

Endikasyon• > 60 yaş tüm yetişkinler 1 doz,

Kontrendikasyon

• Gebelik,• İmmun yetmezlik• HIV CD4<200

Uyarılar• Lokal belirtiler,• Nadiren döküntü,• Kan transfüzyonu alanlarda ertelenmeli,• Diğer canlı aşılarla aynı gün yapılabilir, aynı gün

yapılmadıysa 28 gün aradan sonra yapılır.

Herpes Zoster

Zostavax®

Aşı koruyuculuğu %53 (komplikasyonları önleme %70)

Zayıflatılmış canlı virüs içeriyor

Suçiçeği aşısına çok benzer; ancak ondan 14 kat daha güçlüdür. Etki mekanizması virüse karşı hücresel bağışıklığı artırır

Zona; Latent halde bulunan VSV virusunun reaktivasyonu sonucu veziküler döküntü

İnsidans• 1000/3-4• 50y üzeri sıklık artar,• 60 yaşa kadar %25, • 85 yaşa kadar %50

UyarılarPostherpetik nevralji, bel paralizisi, ramsey-hunt, işitme kayıpları, motor nöropati, menenjit, ensefalit,

Hastalığın komplikasyonları da yaşla artar

İçerik2vHPV (cervarix), 4vHPV, 9vHPV(gardasil9), IM

Endikasyon• Kadınlar 26, erkekler 21 yaşına kadar

0,1-2 ve 6. aylarda toplam 3 doz

• 22-26 yaş erkeklerHomoseksüel, immunkompromise, HPV’ den

korunmak

Kontrendikasyon

• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik reaksiyon,

• Gebelik

Uyarılar• Lokal belirtiler• Orta-ağır hastalık tablosuna yol

açabilir(ateş)

HPV (Human Papilloma virus)

3 HPV aşısı:1. Cervarix®: Tip 16-18 (Kız)

2. Gardasil®: Tip 6-11-16-18 (Kız-erkek)

3. Gardasil 9®: Tip 6-11-16-18-31-33-45-52-58 (Kız-erkek)

• Cervarix 0-1-6. ayda im

• Gardasil 0-2-6. ayda im

HPV (Human Papilloma virus)

İçerik KPA13(prevenar13) IM, PPA23 (pneumovax23 ve pneumo23) IM veya SC

Endikasyon• > 65 yaş tüm yetişkinler (1doz KPA13 1 yıl sonra 1 doz PPA23)

• 19-64 yaş immun yetmezlik, immunsüpresif kemoterapi, orak h anemi (1doz KPA13 en az 8hf sonra 1 doz PPA23 5 yıl sonra PP23)

• 19-64 yaş BOS kaçağı, kohlear implant (1doz KPA13 en az 8hf sonra 1

doz PPA23 )

• 19-64 yaş alkolizm, sigara, DM (1doz PPA23 )

Kontrendikasyon

• Daha önce KPA ve difteri toksoid içeren aşıya karşı ciddi alerjik reaksiyon,

Uyarılar • Lokal belirtiler

Pnömokok

https://www.google.com.tr/search?q=pnomokok&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiR8Yywr_jbAhWjyqYKHS93CAsQ_AUICigB&biw=1164&bih=767#imgrc=Zou0Y4tFkvjKVM: Erişim Tarihi: 25.06.2018

≥65 yaş sağlıklı erişkin için pnömokok aşılaması

https://www.google.com.tr/search?biw=1164&bih=812&tbm=isch&sa=1&ei=w9I1W8PeO-a96ATRu6a4BA&q=a%C5%9F%C4%B1&oq=a%C5%9F%C4%B1&gs_l=img.3..0i67k1j0l9.75777.76637.0.77292.3.3.0.0.0.0.128.360.0j3.3.0....0...1c.1.64.img..0.3.359....0.LLW_2Hcsi_0#imgrc=m1JP9MyeNAAtOM:

İçerik Konjuge MenACWY (IM), MenB (IM), polisakkarit MPSV4 (SC)

Endikasyon1. HIV enfeksiyonu; MenACWY 2 doz 2 ay ara ile 5 yılda bir

2. Endemik bölgeye seyahat edenlerde; MenACWY2 1 doz

3. Askerler; MenACWY2 1 doz 5 yılda bir tekrar

4. 1.sınıf üniversite öğrencileri19-21 yaş aşılanmamış; MenACWY2 1 doz

5. > 56 yaş çoklu doz gerektirecek risk faktörü yok ise; 1 doz MPSV4

Kontrendikasyon• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik

reaksiyon,

Uyarılar • Lokal belirtiler

Meningokok

https://www.google.com.tr/search?biw=1164&bih=767&tbm=isch&sa=1&ei=a-I1W9z-JcPM6ASitqMw&q=meningokok&oq=meningokok&gs_l=img.12...0.0.1.2558.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c..64.img..0.0.0....0.PRbFBPfMkdE#imgrc=el58ZP6MfmOH1M:

İçerik Konjuge aşı, IM

Endikasyon

• Anatomik veya fonksiyonel aspleni, orak hücreli anemi ve elektif splenektomiadaylarıHib aşı öyküsü yok ise 1 ayü

Kontrendikasyon

• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik reaksiyon,

Uyarılar • Lokal belirtiler

Haemophilus influenzae tip B aşısı

https://www.google.com.tr/search?biw=1164&bih=767&tbm=isch&sa=1&ei=r-M1W9flNIOnsgHonImIBQ&q=influenza&oq=influenza&gs_l=img.3...47210.49797.0.50157.9.8.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1.64.img..9.0.0....0.jonbCRXYbtc#imgrc=v95Pxkj_nGsljM:

İçerik İnaktif virus ( Havrix, Vaqta, Avaxim ) IM, cansız aşı

Endikasyon1. HAV infeksiyonundan korunmak isteyen herkes,2. Risk taşıyanlar, (Kronik karaciğer hastaları, homoseksüel ilişki, madde

bağımlıları)

3. Endemik bölgeye seyahat edenler,4. Göçmenler ile sıkı temasta olanlar,5. Temas sonrası profilaksi,• Aşı 2 doz 0, 6-18. aylarda

Kontrendikasyon• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik

reaksiyon,

Uyarılar • Lokal belirtiler• Aşı inaktif olduğu için gebelere yapılabilir.

Hepatit A aşısı

İçerik Saflaştırılmış yüzey antijeni, rekombinant(EngerixB, rekombivax HB) IM

Endikasyon

• HBV infeksiyonundan korunmak isteyen herkes,• Cinsel yolla bulaşma riski taşıyanlar,• Perkutan/ mukozal temas riski olanlar,• Kronik karaciğer hastaları,• Hemodiyaliz hastaları,• HIV hastaları0,1,6. aylarda 3 doz 0,1,2,12. ay 4 doz (engerix)

Kontrendikasyon• Aşı veya içeriğindeki bileşene karşı bilinene ciddi alerjik

reaksiyon,

Uyarılar • Lokal belirtiler

Hepatit B aşısı

• Aşıya yanıtsızlıkAşının uygunsuz koşullarda saklanması veya uygulanmasıKonak faktörleri ( 40y üzeri, erkek cinsiyet, obesite, sigara içimi, kronik hastalık )

Aşıya cevapsızlıkta diğer önemli faktör, genetik dirençtir.

Aşı cevapsızlığında alternatifler: • 1- İkinci bir üç dozluk aşı şeması uygulanması• 2- İlk aşılama sonrası antikor yanıtı olmadı ise 1 ay sonra ilave

doz, aşıdan sonra 1. ayda antikor yanıtı var ise devama gerek yok

(*) Aşıya cevapsız kişilerin varlığı yeni aşı çalışmaları için amaç olmuştur

Hepatit B aşısı

KUDUZ AŞISI

KUDUZ AŞISI

Fare, sıçan, hamster, tavşan ısırıklarında kuduz bulaşmaz!!

Türkiye kuduz bakımından endemik bölge,

Kuduz virusu yara yerine inokulasyon sonrası SSS'e ulaşması günlerce-haftalarca sürebilir, temas sonrası profilaksi koruyucudur

Aşı şeması: 0-3-7-14-28. gün

Önceden aşılı ise 0-3. gün

Kuduz aşısı gebelere de yapılabilir.

Temas sonrası yaklaşım:

1.Yara temizliği

2.Antibiyotik profilaksisi

3.Tetanoz profilaksisi

4.Kuduz aşısı uygulanması

5.Kuduz Ig uygulanmasıhttps://www.google.com.tr/search?biw=1164&bih=767&tbm=isch&sa=1&ei=NeU1W7-fDceosAGRl6OoAQ&q=kuduz+hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1&oq=kuduz+hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1&gs_l=img.3..0l3j0i30k1j0i5i30k1j0i24k1l5.113448.116323.0.117361.10.10.0.0.0.0.246.1504.0j1j6.7.0....0...1c.1.64.img..3.7.1501...0i67k1.0.vlMQWF2x4ko#imgrc=CTDPyBnnTRiTBM:

BOĞMACA AŞISI

Gebelerde doğum öncesi tek doz Tdap

Boostrix-polio®

Adacel polio®

Adölesanda(11-18y), erişkinde(19-64y) birer doz,

65 y üzeri hiç aşılanmamış ve infantla temaslı kişileretek doz

Sağlık personeli hasta ile temas sonrası tek doz Tdap

https://www.google.com.tr/search?biw=1164&bih=767&tbm=isch&sa=1&ei=9eU1W7HgAoP_sQGkkKHwBQ&q=yeti%C5%9Fkinlerde+bo%C4%9Fmaca&oq=yeti%C5%9Fkinlerde+bo%C4%9Fmaca&gs_l=img.12...0.0.1.7934.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c..64.img..0.0.0....0.NxrUSoeOr7k#imgrc=dZXMWt_ekhj1CM:

Sanılanın aksine aşılanmak bireysel bir karar değildir!!!

Aşılar, Halk Sağlığı uygulamaları içinde toplum sağlığını en çok etkileyenidir.

Kişiler kendilerini veya çocuklarını aşılamayı bireysel bir karar olarak görüyor olsalar da aldıkları karar sadece kendilerini değil, toplumu da etkiliyor.

KAYNAKÇA

1. Erişkinlerde Bağışıklama Rehberi: Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanları Derneği Erişkin Bağışıklama Rehberi Çalışma Grubu “2. Güncelleme” 2016:1-87. http://meramtip.com.tr/kalite/dosyalar/rehberler/eriskin-bagisiklama/EriskinBagisiklamaRehberi.pdf : Erişim Tarihi: 29.06.2018.

2. 7. Ulusal Aşı Sempozyumu: Konuşma ve Bildiri Özetleri Kitabı. 2017 Eylül 20-24; Ankara 1-482. http://www.asisempozyumu.org/kitap.pdf: Erişim Tarihi: 29.06.2018.

3. Özmert E. Dünya’da ve Türkiye’de aşılama takvimindeki gelişmeler. Çocuk sağlığı ve hastalıkları dergisi, 2008, 51(1):167-168: http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_308.pdf: Erişim tarihi: 29.06.2018.

4. Bülbül Y, Öztuna F, Gülsoy A, Özlü T. Doğu karadeniz bölgesinde kronik obstruktif akciğer hastalığı: hastalık özellikleri ve influenza- pnömokok aşılama sıklığı. Türkiye Klinikleri J Medsci, 2010, 30(1): 24-29.

5. Dayan S. Erişkin İmmünizasyon. D.Ü. Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. s.1-7. https://www.dicle.edu.tr/Contents/99109218-e611-4d12-9b81-19161e1b28ee.pdf: Erişim tarihi: 24.06.2018.

6. Acar A. Erişkin Bağışıklama. http://www.ankakon2017.com/sunumlar/ali_acar.pdf Erişim tarihi: 27.06.2018.

7. Altay A F. Sağlıklı Erişkinlerde Aşılama. http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2017/10/Sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1-Eri%C5%9Fkinde-A%C5%9F%C4%B1lama-Fatma-Aybala-Altay.pdf Erişim tarihi: 26.06.2018.

8. Demirtürk N. Erişkin Bağışıklama Şeması. http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2013/12/Ne%C5%9Fe-Demirt%C3%BCrk.pdf Erişim tarihi: 27.06.2018.