Academic Focus กนยายน 2558

สารบญ

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 1

รฐธรรมนญทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตม 2 รฐธรรมนญและรฐธรรมนญทไมมบทบญญต ใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

รฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตม 4

รฐธรรมนญทไมมการแกไขเพมเตม 5

บทบญญตของรฐธรรมนญทกาหนดใหม 5 การแกไขเพมเตมได

ตารางแสดงการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญของ 16 ประเทศไทย จานวน 19 ฉบบ

สรปจากตารางแสดงการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 31 ของประเทศไทย จานวน 19 ฉบบ

สรปและขอเสนอแนะจากผศกษา 35 บรรณานกรม 39

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

เอกสารวชาการอเลกทรอนกส สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร http://www.parliament.go.th/library

นบแตมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมอวนท 24 มถนายน พทธศกราช 2475 ประเทศไทยมรฐธรรมนญใชบงคบทเปนลายลกษณอกษรและเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข โดยอานาจอธปไตยเปนของปวงชนชาวไทย พระมหากษตรยผทรงเปนประมขทรงใชอานาจนนทางรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

เมอรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ ทาใหบทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ บทบญญตนนเปนอนใชบงคบมได และรฐธรรมนญไดกาหนดโครงสราง กลไก พนฐานของประเทศและคมครองสทธเสรภาพของประชาชนซงเปนหวใจของการปกครองดวย ดงนนการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจงบญญตไวเปนการเฉพาะในการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ซงเปนการแกไขเพมเตมบทบญญตของรฐธรรมนญเอง จงมความแตกตางกบการแกไขเพมเตมของกฎหมายทวไป กลาวคอ โดยปกตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทมบญญตไวเปนการเฉพาะซงบญญตไวเปนหมวดวาดวยการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญเปนอกหมวดหนง โดยมเนอหาสาระ เชน การกาหนดผมสทธเสนอญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ หลกการการเสนอญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ผพจารณาการขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนง ขนรบหลกการการพจารณาในวาระทสอง ขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ระยะเวลาทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสาม เปนตน ซงรฐธรรมนญแตละฉบบอาจมการกาหนดเงอนไขในการแกไขเพมเตมทแตกตางกน จงจะไดนาเสนอดงตอไปน

2 รฐธรรมนญของประเทศไทยมจานวน 19 ฉบบ แบงเปน 1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 มจานวน 1 ฉบบ 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยามหรอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มจานวน 11 ฉบบ 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) มจานวน 3 ฉบบ 4. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร มจานวน 4 ฉบบ รฐธรรมนญทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 13 ฉบบ รฐธรรมนญทไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 6 ฉบบ รฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตมแบงเปนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มจานวน 6 ฉบบ รฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) มจานวน 2 ฉบบ สวนรฐธรรมนญทไมมการแกไขเพมเตม มจานวน 11 ฉบบ รฐธรรมนญฉบบแรกของประเทศไทย คอ พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 ไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจงไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 เปนไปอยางรวดเรว ตอมารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 ไดบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เปนครงแรกโดยมการแกไขเพมเตม 3 ครง จงทาใหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบถาวรบญญตใหมหมวดวาดวยการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ สวนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) ทไดบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญเปนครงแรก คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 เปนลาดบตอมา แตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549 ไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ในสวนของธรรมนญการปกครองราชอาณาจกรไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบถาวรใหเปนไปอยางรวดเรว เพอใหเหนความชดเจนมากขนจงไดแบงออกเปนเรอง ๆ ไดดงน 1. รฐธรรมนญทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและรฐธรรมนญทไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ดงน

1.1 รฐธรรมนญทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 13 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 บญญตไวในมาตรา 63 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 บญญตไวในมาตรา 85 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 บญญตไวในมาตรา 93 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 บญญตไวในมาตรา 173 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495

บญญตไวในมาตรา 111

3

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 บญญตไวในมาตรา 169 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 บญญตไวในมาตรา 228 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 บญญตไวในมาตรา 24 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 บญญตไวในมาตรา 194

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 บญญตไวในมาตรา 211 11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 บญญตไวในมาตรา 313 12. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 บญญตไวในมาตรา 291 13. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 บญญตไวในมาตรา 46

1.2 รฐธรรมนญทไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 6 ฉบบ ไดแก 1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 เนองจาก

จะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากพระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 ประกาศใชในวนท 27 มถนายน 2475 และไดตงกรรมการรางรฐธรรมนญในวนท 28 มถนายน 2475 และมระยะเวลาในการบงคบใชเพยง 5 เดอน 12 วนเทานน

2. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2502 เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2502 ไดประกาศใชเมอวนท 28 มกราคม 2502 และไดมพระบรมราชโองการประกาศแตงตงสมาชกสภารางรฐธรรมนญเมอวนท 3 กมภาพนธ 2502 ถงแมจะมระยะเวลาในการบงคบใช 9 ป 4 เดอน 23 วน ซงเปนระยะเวลายาวนานกตาม

3. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2515 เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2515 กาหนดใหคณะรฐมนตรเปนผเสนอรางรฐธรรมนญตอสภานตบญญตแหงชาตเพอพจารณารางรฐธรรมนญ เมอมเหตการณมหาวปโยควนท 14 ตลาคม 2516 ทาใหสมาชกสภานตบญญตแหงชาตในยครฐบาล จอมพล ถนอม กตตขจร ลาออกจากตาแหนงเปนจานวนมากจงทาใหสภานตบญญตแหงชาตทมอย ไมครบองคประชมในการพจารณารางรฐธรรมนญ และจอมพล ถนอม กตตขจร กไดลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตรในวนดงกลาวดวย จงมการแตงตงใหนายสญญา ธรรมศกด เปนนายกรฐมนตรและนายกรฐมนตร ไดแตงตงคณะกรรมการรางรฐธรรมนญจานวน 18 คน เพอรางรฐธรรมนญเสนอตอคณะรฐมนตร ตอมาวนท 16 ธนวาคม 2516 มพระราชกฤษฎกายบสภานตบญญตแหงชาต เพอเปดโอกาสใหมการเลอกและแตงตงสมาชกสภานตบญญตแหงชาตชดใหมจานวน 299 คนเพอพจารณารางรฐธรรมนญ

4. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2520 เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากคาปรารภของธรรมนญ การปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2520 วาคณะปฏวตจะจดใหมการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหม โดยมอบใหสภานตบญญตแหงชาตจดรางขนตามเปาหมายทกาหนดไวใหมการเลอกตง ภายในปพทธศกราช 2521

4

5. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2534 เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2534 ประกาศในราชกจจานเบกษาวนท 1 มนาคม 2534 และมการแตงตงสมาชกสภานตบญญตแหงชาตในวนท 15 มนาคม 2534 และมระยะเวลาการบงคบใชเพยง 9 เดอน 8 วน

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549 เนองจากจะใหมการจดทารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 เปนไปอยางรวดเรว โดยเหนไดจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549 ประกาศในราชกจจานเบกษาวนท 1 ตลาคม 2549 และประกาศแตงตงสมาชกสภารางรฐธรรมนญในวนท 3 มกราคม 2550 และมระยะเวลาการบงคบใชเพยง 10 เดอน 23 วน

2. รฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตม

2.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มจานวน 6 ฉบบ มการแกไขเพมเตม 15 ครง ดงน 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 มการแกไขเพมเตม 3 ครง คอ

- รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยนามประเทศ พทธศกราช 2482 - รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยบทเฉพาะกาล พทธศกราช 2483 - รฐธรรมนญแกไขเพมเตมวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร พทธศกราช 2485

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 มการแกไขเพมเตม 1 ครง คอ - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม พทธศกราช 2518

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 มการแกไขเพมเตม 2 ครง คอ - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม พทธศกราช 2528 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2532 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 มการแกไขเพมเตม 6 ครง คอ - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2535 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2535 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2535 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 4) พทธศกราช 2535 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 5) พทธศกราช 2538 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 6) พทธศกราช 2539 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มการแกไขเพมเตม 1 ครง คอ

- รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2548 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มการแกไขเพมเตม 2 ครง คอ - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยแกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2554 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2554

5 2.2 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) มจานวน 2 ฉบบ มการแกไขเพมเตม 4 ครง

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2490 มการแกไขเพมเตม 3 ครง คอ

- รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) แกไขเพมเตม พ.ศ. 2490 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) แกไขเพมเตม (ฉะบบท 2) พ.ศ. 2491 - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) แกไขเพมเตม (ฉะบบท 3) พ.ศ. 2491 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 มการแกไขเพมเตม 1 ครง คอ - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 แกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2558 3. รฐธรรมนญทไมมการแกไขเพมเตม มจานวน 11 ฉบบ 1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 5. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2502 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 7. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2515

8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 9. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2520 10. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช 2534 11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549

4. บทบญญตของรฐธรรมนญทกาหนดใหมการแกไขเพมเตมได มจานวน 13 ฉบบ ดงน

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 “มาตรา 63 รฐธรรมนญน จะแกไขเพมเตมไดแตโดยเงอนไขตอไปน 1. ญตตขอแกไขเพมเตม ทานวาตองมาจากคณะรฐมนตรทางหนง หรอมาจากสมาชกสภา

ผแทนราษฎรซงรวมกนมจานวนไมตากวาหนงในสแหงจานวนสมาชกทงหมดทางหนง 2. เมอสมาชกไดลงมตครงหนงแลว ทานใหรอไวหนงเดอน เมอพนกาหนดแลวใหนาขนเสนอ

สภาเพอลงมตอกครงหนง

6

3. การออกเสยงลงคะแนน ทานใหใชวธเรยกชอและตองมเสยงเหนชอบดวยการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด

เมอการออกเสยงลงมตไดเปนไปตามทกลาวขางบนนแลว ทานจงใหดาเนนการตอไปตามบทบญญตมาตรา 38, 39”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 มการประกาศใชเมอวนท 10 ธนวาคม 2475 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 13 ป 5 เดอน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 3 ครง และถกยกเลกเนองจากมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 นบเปนรฐธรรมนญฉบบแรก ทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญได

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 “มาตรา 85 รฐธรรมนญนจะแกไขเพมเตมไดแตโดยเงอนไขตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกสภาผแทนซงตองมจานวนไมตากวาหนงในสของจานวนสมาชกทงหมด

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญนใหรฐสภาพจารณารวมกนเปนสามวาระ (3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงชนรบหลกการใหใชวธเรยกชอและตองมเสยง

เหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชกทงสองสภา (4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองชนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ซงมคาเสนอแกไข

แปรญตตหรอซงมการแกไขโดยคณะกรรมาธการ ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ (5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดแลวตองนาเสนอ

รฐสภา เพอพจารณาในวาระทสามตอไป (6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามชนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและตองมเสยงเหนชอบ

ดวยในการทจะใหออกใชเปนกฎหมายไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชกทงสองสภา (7) เมอการออกเสยงลงมตไดเปนไปตามทกลาวขางบนนแลว จงใหดาเนนการตอไปตาม

ความในมาตรา 20” รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 มการประกาศใชเมอวนท 10 พฤษภาคม 2489 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 1 ป 6 เดอน ไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและถกยกเลกโดย คณะรฐประหาร

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 “มาตรา 93 รฐธรรมนญนแกไขเพมเตมไดโดยความเหนชอบของรฐสภา” รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 มการประกาศใชเมอวนท

9 พฤศจกายน 2490 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 1 ป 4 เดอน 13 วน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 3 ครง และถกยกเลกเนองจากมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492

4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 “มาตรา 173 รฐธรรมนญนจะแกไขเพมเตมไดกแตโดยเงอนไขดงตอไปน

7

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตรหรอจากสมาชกวฒสภาและสมาชกสภาผแทนรวมกน หรอจากสมาชกของแตละสภา ไมตากวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญน ใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ (3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงชนรบหลกการใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยง

เหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา (4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง ชนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมาก

เปนประมาณ (5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลวใหรฐสภา

พจารณาในวาระทสามตอไป (6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามชนสดทายใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยงเหนชอบ

ดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา (7) เมอการออกเสยงลงมตไดเปนไปตามทกลาวขางบนนแลว ใหนาขนทลเกลาฯ ถวาย และ

ใหนาบทบญญตมาตรา 76 และมาตรา 77 มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา 174 ถาพระมหากษตรยทรงพระราชดารเหนวารางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวาย

ตามมาตรา 173 กระทบถงประโยชนไดเสยสาคญของประเทศหรอประชาชนและทรงพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

ในการใหประชาชนออกเสยงเปนประชามต พระมหากษตรยจะไดทรงตราพระราชกฤษฎกาภายในกาหนดเวลาเกาสบวนนบแตวนทนารางรฐธรรมนญขนทลเกลาฯ ถวายในพระราชกฤษฎกานน ตองกาหนดวนใหประชาชนออกเสยงภายในเกาสบวน ซงตองเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร และใหประธานองคมนตรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ

ในเมอพระมหากษตรยทรงใชพระราชอานาจตามมาตราน มใหนาบทบญญตมาตรา 173 (7) มาใชบงคบ

มาตรา 175 ในการใหประชาชนออกเสยงตามมาตรา 174 ถามเสยงขางมากเปนประชามตเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญ พระมหากษตรยจะไดทรงลงพระปรมาภไธยภายในสามสบวน นบแตวนประกาศผลประชามต และเมอไดประกาศรฐธรรมนญนนในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

ถาไมมเสยงขางมากเปนประชามตเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญ กใหรางรฐธรรมนญนนตกไป มาตรา 176 บคคลผมสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนยอมมสทธออกเสยงประชามต หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามต ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 มการประกาศใชเมอวนท 23 มนาคม 2492 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 2 ป 8 เดอน 6 วน ไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและถกยกเลกโดย คณะรฐประหาร

8

5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 “มาตรา 111 รฐธรรมนญนจะแกไขเพมเตมได กแตโดยเงอนไขดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตรหรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรไมตากวาหนงในสของจานวนสมาชกทงหมด

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญน ใหสภาผแทนราษฎรพจารณาเปนสามวาระ (3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงชนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยง

เหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมด (4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองชนพจารณา เรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมาก

เปนประมาณ (5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหสภา

ผแทนราษฎรพจารณาในวาระทสามตอไป (6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามชนสดทายใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยงเหนชอบ

ดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมด (7) เมอการออกเสยงลงมตไดเปนไปตามทกลาวขางบนนแลว ใหนาขนทลเกลาฯ ถวาย และให

นาบทบญญตมาตรา 71 และมาตรา 72 มาใชบงคบโดยอนโลม”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 มการประกาศใชเมอวนท 8 มนาคม 2495 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 6 ป 7 เดอน 12 วน ไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและถกยกเลกโดยการปฏวต

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 “มาตรา 169 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกวฒสภาและสมาชกสภาผแทนทงสองสภารวมกนหรอจากสมาชกของแตละสภา ไมตากวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม และใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอ และตองมเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

9

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวขางบนนแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ ถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 74 และมาตรา 75 มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา 170 ถาพระมหากษตรยทรงพระราชดารเหนวา รางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวายตามมาตรา 169 กระทบถงประโยชนไดเสยสาคญของประเทศหรอประชาชน และทรงพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

ในการใหประชาชนออกเสยงเปนประชามต จะไดมประกาศพระบรมราชโองการภายใน เกาสบวนนบแตวนทนารางรฐธรรมนญขนทลเกลาฯ ถวาย และใหประธานรฐสภาเปนผลงนามรบสนอง พระบรมราชโองการ

เมอมประกาศพระบรมราชโองการตามวรรคสอง ใหตราพระราชกฤษฎกากาหนดวนใหประชาชนออกเสยงเปนประชามตภายในเกาสบวนนบแตวนประกาศพระบรมราชโองการ และวนออกเสยงประชามตตองเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร

ในเมอพระมหากษตรยทรงใชพระราชอานาจตามมาตราน มใหนาบทบญญต มาตรา 169 (7) มาใชบงคบ

มาตรา 171 บคคลผมสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนยอมมสทธออกเสยงประชามต หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามต ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา 172 ในการใหประชาชนออกเสยงตามมาตรา 170 ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

ถามประชามตเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญ พระมหากษตรยจะไดทรงลงพระปรมาภไธยภายในสามสบวน นบแตวนประกาศผลประชามต และเมอไดประกาศรฐธรรมนญนนในราชกจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได ถามประชามตไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญ ใหรางรฐธรรมนญนนตกไป”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 มการประกาศใชเมอวนท 20 มถนายน2511 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 3 ป 4 เดอน 28 วน ไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและถกยกเลก โดยการปฏวต

7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 “มาตรา 228 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตรหรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรจานวน ไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของสภาผแทนราษฎร

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม และใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการใหใชวธเรยกชอ และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

10

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทายใหใชวธเรยกชอและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ ถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 98 และมาตรา 99 มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา 229 ถาพระมหากษตรยทรงพระราชดารเหนวารางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวายตามมาตรา 228 กระทบถงประโยชนไดเสยสาคญของประเทศหรอประชาชน และทรงพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

ในการใหประชาชนออกเสยงเปนประชามต จะไดมประกาศพระบรมราชโองการภายในเกาสบวนนบแตวนทนารางรฐธรรมนญขนทลเกลาฯ ถวาย และใหประธานรฐสภาเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ

เมอมประกาศพระบรมราชโองการตามวรรคสอง ใหตราพระราชกฤษฎกากาหนดวนใหประชาชนออกเสยงเปนประชามตภายในเกาสบวนนบแตวนประกาศพระบรมราชโองการ และวนออกเสยงประชามตตองเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร

ในเมอพระมหากษตรยทรงใชพระราชอานาจตามมาตราน มใหนาบทบญญต มาตรา 228 (7) มาใชบงคบ

มาตรา 230 บคคลผมสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรยอมมสทธออกเสยงประชามต หลกเกณฑและวธการออกเสยงประชามต ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนน มาตรา 231 ในการใหประชาชนออกเสยงตามมาตรา 229 ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

ถามประชามตเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญ พระมหากษตรยจะไดทรงลงพระปรมาภไธยภายในสามสบวน นบแตวนประกาศผลประชามตและเมอไดประกาศรฐธรรมนญนนในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได ถามประชามตไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญใหรางรฐธรรมนญนนตกไป”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 มการประกาศใชเมอวนท 7 ตลาคม 2517 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 2 ป มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 1 ครง และถกยกเลกเนองจากมการ ยดอานาจการปกครองประเทศของคณะปฏรปการปกครองแผนดน

8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 “มาตรา 24 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร (2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม และใหสภาปฏรป

การปกครองแผนดนพจารณาเปนสามวาระ

11

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการใหใชวธเรยกชอและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมาก เปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหสภาปฏรปการปกครองแผนดนพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทายใหใชวธเรยกชอและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ ถวายเพอจะไดทรงลงพระปรมาภไธย และเมอไดประกาศรฐธรรมนญนนในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 มการประกาศใชเมอวนท 22 ตลาคม 2519 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 11 เดอน 28 วน ไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญและถกยกเลกเนองจาก มการยดอานาจการปกครองประเทศของคณะปฏวต 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521

“มาตรา 194 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ จะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน (1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตรหรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรจานวน

ไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดของสภาผแทนราษฎร ญตตของสมาชกสภาผแทนราษฎร จะกระทาไดเมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม และใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอ และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ ถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 77 และมาตรา 78 มาใชบงคบโดยอนโลม”

12 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 มการประกาศใชเมอวนท 22 ธนวาคม2521 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 12 ป 2 เดอน 1 วน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 2 ครง และ ถกยกเลกเนองจากมการยดอานาจการปกครองประเทศของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.)

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 “มาตรา 211 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ จะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรหรอจากสมาชกวฒสภาและสมาชกสภาผแทนราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา สมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอหรอรวมเสนอญตตดงกลาวไดเมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมและใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลวใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลว ใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ ถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 93 และมาตรา 94 มาใชบงคบโดยอนโลม”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 มการประกาศใชเมอวนท 9 ธนวาคม 2534 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 5 ป 10 เดอน 2 วน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 6 ครง และถกยกเลกเนองจากมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 “มาตรา 313 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญจะกระทาไดกแตโดยหลกเกณฑและวธการ ดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภามจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

13 สมาชกสภาผแทนราษฎรจะเสนอหรอรวมเสนอญตตดงกลาวไดเมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได

ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปของรฐ จะเสนอมได

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมและใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนน โดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(4) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลวใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 93 และมาตรา 94 มาใชบงคบโดยอนโลม”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มการประกาศใชเมอวนท 11 ตลาคม 2540 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 8 ป 11 เดอน 7 วน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 1 ครง และ ถกยกเลกเนองจากมการถกยกเลกโดยการรฐประหารของคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.)

12. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 “มาตรา 291 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญใหกระทาไดตามหลกเกณฑและวธการดงตอไปน

(1) ญตตขอแกไขเพมเตมตองมาจากคณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร หรอจากสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภามจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา หรอจากประชาชนผมสทธเลอกตงจานวนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย

ญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หรอเปลยนแปลงรปของรฐ จะเสนอมได

(2) ญตตขอแกไขเพมเตมตองเสนอเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมและใหรฐสภาพจารณาเปนสามวาระ

14

(3) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงขนรบหลกการ ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนน โดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(4) การพจารณาในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ตองจดใหมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนผมสทธเลอกตงทเขาชอเสนอรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมดวย

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองขนพจารณาเรยงลาดบมาตรา ใหถอเอาเสยงขางมาก เปนประมาณ

(5) เมอการพจารณาวาระทสองเสรจสนแลว ใหรอไวสบหาวน เมอพนกาหนดนแลวใหรฐสภาพจารณาในวาระทสามตอไป

(6) การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามขนสดทาย ใหใชวธเรยกชอและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

(7) เมอการลงมตไดเปนไปตามทกลาวแลว ใหนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย และใหนาบทบญญตมาตรา 150 และมาตรา 151 มาใชบงคบโดยอนโลม”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มการประกาศใชเมอวนท 24 สงหาคม 2550 โดยมระยะเวลาในการบงคบใช 6 ป 10 เดอน 29 วน มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ 2 ครง และ ถกยกเลกเนองจากมการรฐประหารของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) ซงหลงจากท คณะรกษาความสงบแหงชาตไดเขาควบคมอานาจการปกครองเมอวนท 22 พฤษภาคม 2557 แลว กไดมประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาตท 5/2557 ใหรฐธรรมนญสนสดลงชวคราวเวน หมวด 2 พระมหากษตรย และไดมการแกไขคาสงใหมในประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาตท 11/2557 โดยแกเปน ใหรฐธรรมนญสนสดลง เวน หมวด 2 พระมหากษตรย และตอมาไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 ในวนท 22 กรกฎาคม 2557 ซงถอไดวารฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดสนสดลงอยางสมบรณ

13. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 “มาตรา 46 ในกรณทเหนเปนการจาเปนและสมควร คณะรฐมนตรและคณะรกษาความสงบ

แหงชาต จะมมตรวมกนใหแกไขเพมเตมรฐธรรมนญนกได โดยจดทาเปนรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตเพอใหความเหนชอบ

ใหสภานตบญญตแหงชาตพจารณาใหความเหนชอบหรอไมเหนชอบรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมตามวรรคหนงภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม

ในการพจารณาใหความเหนชอบ สภานตบญญตแหงชาตจะแกไขเพมเตมรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมนนมได เวนแตคณะรฐมนตรและคณะรกษาความสงบแหงชาตจะเหนชอบดวย

มตใหความเหนชอบตองมคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกสภานตบญญตแหงชาตทงหมดเทาทมอย

15

เมอสภานตบญญตแหงชาตใหความเหนชอบรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมแลว ใหนายกรฐมนตร นารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวายภายในสบหาวนนบแตวนทสภานตบญญตแหงชาตมมตเพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย และเมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได โดยใหนายกรฐมนตรลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ และใหนาความในมาตรา 37 วรรคส มาใชบงคบโดยอนโลม” รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 มการประกาศใชเมอวนท 22 กรกฎาคม 2557 มการแกไขเพ มเตมรฐธรรมนญ 1 คร ง คอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 แกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2558 มการประกาศใชเมอวนท 15 กรกฎาคม 2558

5. ตารางแสดงการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญของประเทศไทย จานวน 19 ฉบบ

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

1. พระราชบญญตธ ร ร ม น ญ ก า รปกครองแผนดนสย ามช ว ค ร า ว พทธศกราช 2475

ไมม - - - - - - - -

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475

ม - คณะรฐมนตร- สมาชกสภาผแทน ราษฎร ซงรวมกนมจานวนไมตากวาหนงในสแหงจานวนส ม า ช ก ท ง ห ม ดทางหนง

สภาผแทนราษฎร

ให ใชวธ เรยกช อและต อ งม เ ส ย งเหนชอบดวยการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด

- หนงเดอน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อแ ล ะต อ ง ม เ ส ย งเหนชอบด วยการแก ไขเพ มเตมน นไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด

- 3

17

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489

ม - คณะรฐมนตร - สมาชกสภา ผแทน ซ ง ต อ งม จ านวนไมตากวาหนงในสของจานวนสมาชกทงหมด

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและต อ งม เ ส ย งเห นชอบด วย ในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชกทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อแ ล ะต อ ง ม เ ส ย งเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนกฎหมายไมตากวาสอ ง ในสามแห งจ า น ว น ส ม า ช กทงสองสภา

- -

4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490

ม คณะรฐมนตร รฐสภา ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณ

- ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

- 3

5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492

ม - คณะรฐมนตร- สมาชกวฒสภาและสมาชกสภา ผแทนรวมกนไมตากวาหนงในหาของจานวน

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและต อ งม เ ส ย งเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสาม

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อแ ล ะต อ ง ม เ ส ย งเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวา

ถาพระมหากษตรยทรงพระราชด าร เหนว า รางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวาย ตามมาตรา 173 กระทบถง

-

18

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

สมาชกทงหมดของทงสองสภา หรอ - สมาชกของแตละสภา ไมตากวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

ของจานวนสมาชกท ง ห ม ด ข อ ง ท งสองสภา

สอ ง ใ นส ามขอ งจ า น ว น ส ม า ช กทงหมดของทงสองสภา

ประโยชนไดเสยสาคญข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ห ร อประชาชนและทร งพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไม เหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แก ไ ข เ พ ม เ ต ม พทธศกราช 2495

ม - คณะรฐมนตร- สมาชกสภาผแทน ราษฎรไมตากวาหนงใ นส ข อ งจ า นวนสมาชกทงหมด

สภาผแทนราษฎร

ให ใชวธ เรยกช อและต อ งม เ ส ย งเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสอง

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อแ ล ะต อ ง ม เ ส ย งเห นชอบด ว ย ในการทจะใหออกใชเป นร ฐธรรมน ญ

- -

19

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

ในสามของจานวนสมาชกทงหมด

ไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมด

7. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช

2502

ไมม - - - - - - - -

8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511

ม - คณะรฐมนตร - สมาชกวฒสภาและสมาชกสภา ผแทนทงสองสภารวมกนไมต ากวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและต อ งม เ ส ย งเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อแ ล ะต อ ง ม เ ส ย งเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจ า น ว น ส ม า ช กทงหมดของทงสองสภา

ถ าพระมหากษตร ย ทรงพระราชดารเหนวา รางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวายตามมาตรา 169 กระทบ ถ งประโยชน ได เ ส ยส า คญของประ เทศหรอประชาชน และท ร ง พ ร ะ ร า ช ด า ร

-

20

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

- สมาชกของแตละสภาไมตากวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

เ ห น ส ม ค ว ร ใ หประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซ งพระราชอ านาจ ท จะใหประชาชนท วประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไม เหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

9. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช

2515

ไมม - - - - - - - -

21

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517

ม - คณะรฐมนตร- สมาชกสภาผแทน ราษฎรจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจ า น ว น ส ม า ช กท งหมดขอ งสภาผแทนราษฎร

รฐสภา ให ใช ว ธ เร ยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหน งของจานวนสม าช ก ท ง ห มดของทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเป นร ฐ ธรรมน ญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

ถ าพระมหากษตร ยทรงพระราชดารเหนวารางรฐธรรมนญทนาข นท ล เกล าฯ ถวาย ตามมาตรา 228 กระทบถ งประโยชน ได เส ยสาคญของประเทศหรอประชาชน และทรงพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงเปนประชามตวาเหนชอบหรอไม เหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน

1

22

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519

ม คณะรฐมนตร สภาปฏรปการปกครอง

แผนดน

ให ใชวธ เรยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหน งของจานวนสม าช ก ท ง ห มดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน

ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

หาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญ ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกท งหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน

- -

12. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร พทธศกราช

2520

ไมม - - - - - - - -

23

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

13. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521

ม - คณะรฐมนตร- สมาชกสภาผแทน ราษฎรจ านวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกท งหมดของสภาผแทนราษฎร ญตตของสมาช กสภา ผ แทนราษฎรจะกระทาไดเมอพรรคการเมองทสมาชก สภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนนไมนอยกวากงหน งของจานวนสม าช ก ท ง ห มดของทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกว า ก ง หน งของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา

- 2

14. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร

พทธศกราช 2534

ไมม - - - - - - - -

24

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

15. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พทธศกราช 2534

ม - คณะรฐมนตร - สมาชกสภาผแทน ราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในสามของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยข อ ง ส ภ า ผ แ ท น ราษฎรสมาชกสภา ผแทนราษฎรจะเสนอญตตได เมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได - สมาชกวฒสภาและสมาชกสภา ผ แ ท น ร า ษ ฎ ร ม

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อแ ล ะ ล ง ค ะ แนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหน งของจานวนสม าช ก ท ง ห มดเทาทมอยของทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบด ว ย ในกา รท จ ะใ ห อ อ ก ใ ช เ ป นร ฐ ธ ร ร ม น ญ มากกวากงหนงของจ า น ว น ส ม า ช กทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

- 6

25

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

จานวนไมนอยกวาหน ง ใ นสามของจ า น ว น ส ม า ช กทงหมดเทาทมอยข อ งท ง สอ งสภา สมาชกสภาผแทนราษฎรจะรวมเสนอญตตไดเมอพรรคการเมองทสมาชก สภาผแทนราษฎรนนส งกดมมต ใหเสนอได

16. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

ม - คณะรฐมนตร - สมาชกสภาผแทน ราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชก

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองม ค ะ แ น น เ ส ย งเหนชอบดวยใน

ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและลงคะแนน โดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเห นชอบด ว ย ใน

- 1

26

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

ทงหมดเทาทมอยข อ ง ส ภ า ผ แ ท น ราษฎร สมาชกสภา ผแทนราษฎรจะเสนอญตตได เมอพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรนนสงกดมมตใหเสนอได - สมาชกสภาผแทน ราษฎรและสมาชกวฒสภามจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยข อ งท ง สอ งสภา สมาชกสภาผแทน

การแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหน งของจานวนสม าช ก ท ง ห มดเทาทมอยของทงสองสภา

การทจะใหออกใชเป น ร ฐ ธ รรมนญมากกว า ก ง หน งของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

27

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

ราษฎรจะรวมเสนอญตตไดเมอพรรคการเมองทสมาชก สภาผแทนราษฎรน นส งก ดม มต ใหเสนอได ญ ต ต ข อแ ก ไ ข เ พ ม เ ต มรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยท ร ง เป นประม ข หรอเปลยนแปลงรปของรฐจะเสนอมได

28

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

17. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบช วคราว ) พทธศกราช 2549

ไมม - - - - - - - -

18. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

ม - คณะรฐมนตร - สมาชกสภาผแทน ราษฎรมจานวนไมนอยกวาหนงในหาของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยข อ ง ส ภ า ผ แ ท น ราษฎร - สมาชกสภาผแทน ราษฎรและสมาชกวฒสภามจ านวนไม น อ ยกว าหน งในหาของจานวน

รฐสภา ให ใชวธ เรยกช อและลงคะแนนโดยเปดเผยและตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกว าก งหน ง ของจ า น ว น ส ม า ช กทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

ใหถอเอาเสยงข า ง ม า ก เ ป นประมาณต อ งจดใหมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนผมสทธเลอกตงท เข าช อ เสนอรางรฐธรรมนญแก ไข เพ ม เต มดวย

สบหาวน ให ใช ว ธ เ ร ยกช อและลงคะแนนโดยเปดเผย และตองมคะแนนเสยงเหนชอบด ว ย ในกา รท จ ะใ ห อ อ ก ใ ช เ ป นร ฐ ธ ร ร ม น ญมากกว า ก ง หน งของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา

- 2

29

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

ส ม า ช ก ท ง ห ม ดเทาทมอยของทงสองสภา - ประชาชนผมสทธเ ล อ กต ง จ า น วนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมายญตตขอแก ไขเพม เตมรฐธรรมนญทมผลเปนการเปลยนแปลงการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยท ร ง เป นประม ข หรอเปลยนแปลง

30

ลาดบท

ชอ บทบญญตการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอ ญตตขอแกไข

เพมเตมรฐธรรมนญ

ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตม

รฐธรรมนญ

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทหนง

การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

ระยะเวลา ทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม

การออกเสยงลงคะแนนในวาระ

ทสาม

การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยกบรางรฐธรรมนญทม การแกไขเพมเตม

การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

(ครง)

รปของรฐจะเสนอมได

19. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว)

พทธศกราช 2557

ม คณะรฐมนตรและคณะรกษาความสงบแหงชาตมมตรวมกน

สภานตบญญตแหงชาต

- - พจารณาใหความเหนชอบหรอไมเหนชอบภายใน สบหาวน นบแตวนทไดรบราง

รฐธรรมนญแกไข

เพมเตม

ตองมคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกส ภ า น ต บ ญ ญ ตแห งชาตท งหมดเทาทมอย

- 1

31 6. สรปจากตารางแสดงการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญของประเทศไทย มจานวน 19 ฉบบ

1. ผมสทธเสนอญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ - คณะรฐมนตร เปนผเสนอ มจานวน 12 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 12. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- คณะรฐมนตรและคณะรกษาความสงบแหงชาต เปนผเสนอ มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557

- สมาชกสภาผแทนราษฎร เปนผเสนอ มจานวน 10 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 - สมาชกวฒสภา เปนผเสนอ มจานวน 2 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511

32

- สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา เปนผเสนอ มจานวน 5 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- ประชาชนผมสทธเลอกตงจานวนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอกฎหมาย เปนผเสนอ มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

2. ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ - รฐสภา มจานวน 9 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- สภาผแทนราษฎร มจานวน 2 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495

- สภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519

- สภานตบญญตแหงชาต มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557

3. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนง - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด

มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 ซงมสภาผแทนราษฎรเพยงสภาเดยว - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชก

ทงสองสภา หรอทงหมดของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492

33

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 - คะแนนเสยงเหนชอบดวยการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชก

ทงหมด มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 ซงมสภาผแทนราษฎรเพยงสภาเดยว

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 2 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 4. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง

- ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 11 ฉบบ ไดแก 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534

10. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 11. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

5. ระยะเวลาทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม - หาวน มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519

34

- สบหาวน มจานวน 11 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 4. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 5. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521 7. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 8. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 9. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- หนงเดอน มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 6. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสาม

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พทธศกราช 2475 ซงมสภาผแทนราษฎรเพยง สภาเดยว

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนกฎหมายหรอรฐธรรมนญไมตากวาสอง ในสามแหงจานวนสมาชกทงสองสภาหรอทงหมดของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2489 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แกไขเพมเตม พทธศกราช 2495 ซงมสภาผแทนราษฎรเพยงสภาเดยว

- ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉะบบชวคราว) พทธศกราช 2490

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2519

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2521

35

- คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

- คะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกสภานตบญญตแหงชาตทงหมดเทาทมอย มจานวน 1 ฉบบ ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 7. การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตม

ในกรณทพระมหากษตรยทรงพระราชดารเหนวารางรฐธรรมนญทนาขนทลเกลาฯ ถวาย กระทบถงประโยชนไดเสยสาคญของประเทศหรอประชาชนและทรงพระราชดารเหนสมควรใหประชาชนไดวนจฉย พระมหากษตรยยอมทรงไวซงพระราชอานาจทจะใหประชาชนทวประเทศออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญนน มจานวน 3 ฉบบ ไดแก

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2511 3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517

สรปและขอเสนอแนะจากผศกษา รฐธรรมนญของประเทศไทยมจานวน 19 ฉบบ แบงเปน

1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พทธศกราช 2475 มจานวน 1 ฉบบ เปนรฐธรรมนญฉบบแรกของประเทศไทยและไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยามและรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มจานวน 11 ฉบบ เปนรฐธรรมนญฉบบถาวรทมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญไวทกฉบบ โดยมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 6 ฉบบ และไมมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 5 ฉบบ

3. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) มจานวน 3 ฉบบ โดยมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 2 ฉบบ โดยมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทงสองฉบบ สาหรบรฐธรรมนญทไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มจานวน 1 ฉบบ

4. ธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร มจานวน 4 ฉบบ เปนรฐธรรมนญฉบบชวคราวจงไมมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

5. การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญทงหมด 19 ครง โดยแบงเปนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มจานวน 6 ฉบบ มการแกไขเพมเตม 15 ครง และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) มจานวน 2 ฉบบ โดยมการแกไขเพมเตม 4 ครง

36

6. ผมสทธเสนอญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ไดแก - คณะรฐมนตร มจานวน 12 ฉบบ - คณะรฐมนตรและคณะรกษาความสงบแหงชาต มจานวน 1 ฉบบ - สมาชกสภาผแทนราษฎร มจานวน 10 ฉบบ - สมาชกวฒสภา มจานวน 2 ฉบบ - สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา มจานวน 5 ฉบบ - ประชาชนผมสทธเลอกตงจานวนไมนอยกวาหาหมนคนตามกฎหมายวาดวยการเขาชอเสนอ

กฎหมาย มจานวน 1 ฉบบ 7. ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญไดแก

- รฐสภา มจานวน 9 ฉบบ - สภาผแทนราษฎร มจานวน 2 ฉบบ - สภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ - สภานตบญญตแหงชาต มจานวน 1 ฉบบ

8. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนง - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชก ทงสองสภา หรอทงหมดของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 2 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยกบการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ - ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 1 ฉบบ 9. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสอง - ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 11 ฉบบ 10. ระยะเวลาทรอไวกอนพจารณาวาระทสาม - หาวน มจานวน 1 ฉบบ - สบหาวน มจานวน 11 ฉบบ - หนงเดอน มจานวน 1 ฉบบ

37 11. การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสาม - คะแนนเสยงเหนชอบดวยการแกไขเพมเตมนน ไมตากวาสามในสแหงจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนกฎหมายหรอรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามแหงจานวนสมาชกทงสองสภา หรอทงหมดของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมตากวาสองในสามของจานวนสมาชกทงหมด มจานวน 1 ฉบบ - ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของสภาปฏรปการปกครองแผนดน มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดของทงสองสภา มจานวน 1 ฉบบ - คะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา มจานวน 3 ฉบบ - คะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกสภานตบญญตแหงชาตทงหมดเทาทมอย มจานวน 1 ฉบบ 12. การออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตม มจานวน 3 ฉบบ ขอเสนอแนะ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไมวาจะเปนฉบบถาวรหรอฉบบชวคราวควรมบทบญญตใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญไดเพอใหมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญใหมความทนสมยและสมบรณมากยงขน ตลอดจนสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนของบานเมองได ในสวนของผมสทธเสนอญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตองมาจากหลายฝายเพอเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมในการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญดวย เชน คณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา ประชาชนผมสทธเลอกตง เปนตน ผพจารณาญตตขอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตองเปนรฐสภาเพอใหมพจารณาจากสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาทเปนตวแทนของประชาชนและใหเกดความรอบคอบในการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ การออกเสยงลงคะแนนในวาระทหนงตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการแกไขเพมเตมนน ไมนอยกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภา การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสองเปนการพจารณาเรยงลาดบมาตราใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณระยะเวลาทรอไวกอนพจารณาวาระทสามควรใหรอไวสบหาวนเพอใหสมาชกรฐสภาไดพจารณาไตรตรองวาจะลงมตเหนชอบ

38 หรอไมเหนชอบดวยรางรฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตมเปนระยะเวลาทพอสมควรแลว การออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามตองมคะแนนเสยงเหนชอบดวยในการทจะใหออกใชเปนรฐธรรมนญมากกวากงหนงของจานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของทงสองสภาเนองจากมการพจารณามาสองวาระแลวและไดมการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบมาแลว ถาใหมการออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามมากจนเกนไปอาจเกดการตอรองอานาจทางการเมองได ถาใหมการออกเสยงลงคะแนนในวาระทสามนอยจนเกนไปอาจเกดการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตามอาเภอใจ สวนการออกเสยงประชามตวาเหนชอบหรอไมเหนชอบดวย รางรฐธรรมนญทมการแกไขเพมเตมไมตองบญญตไวกได เนองจากการนารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมขนทลเกลาทลกระหมอมถวาย เพอพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธยพระมหากษตรยทรงมพระราชอานาจยบยงได ถาพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยและพระราชทานคนมายงรฐสภา หรอเมอพนเกาสบวนแลวมไดพระราชทานคนมาใหรางรฐธรรมนญนนตกไป

จดทาโดย นายแดนชย ไชวเศษ นตกรชานาญการ กลมงานบรการวชาการ 1 สานกวชาการ โทร. 0 2244 2060 โทรสาร 0 2244 2058

บรรณานกรม

คณะอนกรรมการจดทาหนงสอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2548). สรรสาระรฐธรรมนญไทย. กรงเทพมหานคร : สานกการพมพ สานกงานเลขาธการ สภาผแทนราษฎร