Abdullah BOZ Tecvidi Edaiye

7/23/2019 Abdullah BOZ Tecvidi Edaiye

1/18

1

Tecvidi Edaiye

Tercemesi

Hamza Efendi

Abdullah BOZ

Rize- 2013

Tecvid-i Edaiye (6266)

Yazar: Hamza-i Miskin [Hda]

Bask Yeri: zmir

HYl: 1301

Myl: 1884

Matbaa: Hafz Nuri Efendi Matbaas

Sayfa: 8+96

Katalog: TBTK; 12465

Tecvid-i Edaiye (6267)

Yazar: Hamza-i Miskin [Hda]

1. Bask Yeri: stanbul

Hyl: 1251

Myl: 1835

Matbaa: Dart-Tbaatl-mire

Sayfa: 52

Katalog: TBTK; 12461 ZEGE; 20208


Hyl: 1257Myl: 1841

Sayfa: 32-58, 82-96

Katalog: BDK TBTK; 12463 ZEGE; 20208


Hyl: 1280

Myl: 1864

Sayfa: 32-80

Katalog: BDK TBTK; 12464 ZEGE; 20208


2/18

2

. .

. TECVT LM

Bundan sonra malum olaki Talibi Tecvit olan kimseye evvela 3 eyi bilmek lazmdr.1

1- Tecvit ilminin tarifidir. Hece harflerinin ahvalinden , harflerin zatndan ve harflerin

sfatlarndan bahseden bir ilimdir.22- Tecvit ilminin mevzusu: Bu da hece harfleridir. Yani, hece harflerinin tecvit ilmindeki

yerinden bahseder demektir.3- Tecvit ilminin gayesi: Allahn emrine imtisaldir. Yani Allah aziman kuran

Tertil zere okuyun buyurdu. Bu emre uygun okuyun demektir. O da harflerimahrelerinden kararak elfaz gzel etmek ve harflere sfatn her birinden lazmgelen hakkn vermektir.3 Bu herkese lazm ve farzdr.kuran okuyan herkes bunadevam etmelidir.4

HECE HARFLER

Malum odur ki hece harfleri 2 ksmdr.

1- Asli harflerdir.5 Bunlarda 29 harfden ibarettit. Bunlar vedevamnda olan harflerdir.

2- Feri Harflerdir6: Bunlarnda fasih olanlar yani Kuran Kerimde ve Fasih kelamdabulunan 5 eittir.

2.1- Hemze-i Msehheledir7. Bu da 3 eittir.

a- Hemze ile elif beyninde olur.

gibi.8

b- Hemze ile ya beyninde olur.

gibi.9

1Birinci blm. Tecvit ilminin mahiyeti, mevzuu ve hkm. Tecvit Latta Tahsin demektir. stilahda ise harflerimahrelerinden , sfatlarndan harflerin hakkn vermekten bahseden bir ilimdir. . Chdl mkil.2Zaten murad, meharidir. Sfattan murad sfat bahsinde zikrolunan sfatlardr.3Hukukdan murad, sfat lazimedir.tertibden murad sfat lazimeden ortaya kan sfat arzadr. Buda gerek baz harfin bazharfe itimaindan ortaya km olsun , izhar, idam, iklab, ihfa gibi. Gerek itima olmayarak ortaya km olsun , istifale,terkik, istila, tefhim gibi.4Bu tecvit ilmi ilim olarak farz kifaye, amel olarak farz ayn dr.btn kraat sahibi cmlesinde ve rivayetlerinde byledir.Kraat bugne uygulana gelen bir snnettir. Aliyyl kari.5Hurufi asliyeye mahrecen ve sfatan tabi olmaktr.Karakl, celaleddin, tecvit ilmi,s,226Hurufi asliyeye sfatan tabi olanlardr.Karakl, celaleddin, tecvit ilmi,s,227Teshil latta. Asan ve yumuak manasnadr.8Hafsn Teshillerinden biridir. Hafs stnl hemzeden sonra 2. Hemze stn gelirse teshil ile oku.kuran kerimde yedi yerde4 kelimede bunu yapar. ( A:Boz.)


3/18

3

c- Hemze ile vav beyninde olur.

gibi10.

Yani hemze-i saniyeyi hemze beyni ile harekesi cinsi olan Elif yahut Ya yahut Vavbeyninde Ha aibesi olmayarak kraat etmektir.

2.2- Elifi Mmaledir. Bu da Elif meddiye ile Ya beyninde bir elif dir ki, ne halis

elifdir ve ne halis ya dr. gibi.Uygulan; eer Ya canibi Elif canibi zerine galip olursa imale-i Kbraderler. Eer elif canibi ya canibi zerine galip olur ise imale-i sura derler.

2.3- Lam Mfahhamdr. - gibi.

2.4- Sad Memmedir11. Bu makamda mamn manas Sad Zaye kartrmaktr. gibi. Yani, sad mahrecinden naks sad, zay mahrecinden naks zay

karp bu ikisini birbirine mezc edip , bu imtizactan yeni bir harf ortaya kar ki , ne halissaddr ve ne halis zay dr. Dier kelimeleri buna kyas yap.12

2.5- Nunu Muhfattr. Bu da hfa babndan olan Nunlardr ki, zatlar gidip unneleri baki

kalmtr. Yani baki kalan unnedir. - gibi. Dikkatli ol.13

MAHRE BLGELER

Malum ola ki mahre blgeleri 5 azaya mahsustur.

1- Cevfdir: Cevf bu tecvit ilminde boazn gse muttasl olan yerinden efeteynevarnca, boaz ile az iinde olan bolua derler. Mahreci 1 dir.

2- Halkdr: Halk diye boazn gse muttasl olan yerinden dil dibine varnca olan yerederler. Mahreleri 3 tr.

3- Lisandr : Lisan diye boazn aza yakn olan yerinden seniye dilerine varnca aziinde olan dile derler. Mahreleri 10 dur.

4- efedir: efe seniye dilerinden dar olan dudaklara derler. Mahreleri 2 dir.5- Hayumdur: hayum geniz kovuuna derler. Mahreci 1 dir.

MAHRE YERLER

Bundan sonra malum ola ki, meharici huruf 17 dir14. Zira bni Cezeri buyurdu :

9Hafsn bu eit okuyuu yoktur. Dier kratlarda vardr. Teshil eitlerinden biridir..( A.boz.)10Hafsn bu eit okuyuu yoktur. Dier kratlarda vardr. Teshil eitlerinden biridir..( A.boz.)11Burada imamn manasSad harfini Zay harfine kartrmaktr. gibi. Hamza krat byledir.chdl mukil.12Sad harfinin zay harfinin karmdr. Ebu ame diyor ki; bunun manas, sad harfinin sesi zay harfine karmdr.bukarmdan ortayua kan harf, sad da deildir zay de deildir. Sadn mahrecinden naks sad, zayn mahrecinden naks zay,ikisinin karmndan yeni bir harf kar ki, bu ikisinin ortas bir harfdir. Beyan chdl mukil13unne her ne kadar feri harfler iinde saylsa da unnenin baka mahreci olmadndan- mahreci var olduundan- hkmenHurufi aslilerden saylr. Dierleri ise Feri harfdir. Karakl, celaleddin, tecvit ilmi,s,21142. Konu meharici harufun adedi hakkndadr.alimler meharici hurufun adedi hususunda ihtilaf etmilerdir.cumhurunyannda muhtar olan gr 17 dir.bir ksm Czi olup bnyesinde baka bir mahreci barndrmyor. Her harfin bir Klli ve

birde Cz!i mahreci vardr. Radi!nin dedii gibi.harflerin mahreleri 17 dir.17 mahre birbirinden akca ayrlmtr.diermahrelerde ortak olan Cz!i mahrecin hilafna klli olan 17 mahre de ortak olan cz!i mahrelerden olan 17 mahrecinkendisi bir birinden tastamam karmayacak ekilde ayrlmtr. Chdl mukil.


4/18

4

Bazs kllidir.

Mahreci Klli:15baz harflerin iki mahrei , iki czi vardr. Yahut iki mahrece dayanr.

Ksmlar oktur16. AYN ; CM N 17 yann mahreleri gibi. Diermahrelerin klli olanlarn bu harflere kyas yap.

Mahreci Czi: Ksmlarn gayridir.( klli mahrecin dnda kalanlardr). Her bir harf iinbir mahreci Czi vardr18.

HARF K KISIMDIR

Harf bir mahrece dayanlarak veya itimat etmeyerek kan sese derler19. nsann iindenkan nefes ister iitilen olur, bu sestir. itilmezse o ses deildir. Ses bir mahrece dayanyorsamahreci muhakkaktr veya mahreci Mukadderdir. O harf olmaz veya deildir demektir.

Mahreci Muhakkak: Mahre , harfin kp belirdii yere derler. Bunu bilmenin yolu oldur ki,o harfi ya sakin veya eddeli klp, evveline bir hemze getirip telaffuz edildiinde ses hangi yerde

dokunur ise mahre orasdr. Ve buna da mahreci muhakkak derler. Mesela: Ba nn

mahrecini bilmek murat eyledik te EB deyip sukut olunsa dudaklar bir birine kapanp kalr.Anlalr ki; Ba nn mahreci efeteyn imi. Dier harfler buna kyasdr.

Mahreci Mukadder: Sesin dokunmas mmkn olur ise o yere mahreci mukadder20derler21. Sesin kesilmesinden murat, med harflerinin sesleri, kendileri iin takdir olunan

boaz ile Az cevfi zerine bir elif miktar ekildikte lafz iradeti ile sesi kesmektenibarettir.

Lakin Med harfleri, tedid kabul etmezler. Ya harfinin meddi, lisann ortas st eneyeyani damaa doru ykselmesi ile, Vav harfinin Meddi, dudaklarn ularna yakn olanyerleri birbirine kapanmayarak tre olmas ile olur ki, bu hallerde sesin kesilmesi icabetmez. yani harfi med olmayan vav ile ya da ses az dr22.

Elif harfinin meddi ise; az ile dudaklarn her hangi bir czi zerine itimad etmez.Dorudan doruya kar. nk elif harfi, okunurken boaz ile az alm olurlar.Bunun iin harfi med, imtidada ziyadeyi kabul eder ve istenilen miktarda ekilebilir. Yani

bir sebeb iin Meddi Asli zerine zaid olan medde ziyadeyi kabul eder demektir.

15kierli ,erli harf kmelerinin kt yere klli mahre. Mahre blgeleri klli mahretir. Harflerin mahre yerleri iseCzi mahretir. rnein boaz klli mahre, boazn dier blmleri Czi mahretir. (A.boz)16kierli , erli harflerin kt yerler demektir.17Ayn harfinin mahreci boaz , Nun ile nihayet bulduu iin Nun!un mahreci ise Dil dir. ki mahreci igal ettiinidnlerek bu ifade kullanlmtr. (A:boz)18Harf latta taraf manasnadr.tecvit ilminde sesin kt yerdir. Harfin sesinin dayand veya dayanmad sesinnihayetidir.19harf , bir sesin karldr. Harfler, ya ses kirilerinden kopup gelerek, azn az ya da ok almas durumunda, hibirengele rastlamadan serbest olarak karlar; ya da bir seslinin yardmyla karlabilirler.(A.boz)20Sesin boaz ve azdan gemesidir. Sesi bir elif miktar uzattnda sesin boaz ve azdan gemesitamamlanr.sesinkesilmesi mmkn olmaz.bir elif miktar uzatmadan sesi kesemez. Aliyyl Kari der ki;bir elif miktar uzatmadan Tabi Medgereklemez.21Med harfleri hakiki mahrecin olmad yerlerde ses kesilmedii iin ( ki hakiki mahrec de sesin kesildii yerdir) boaz ve

az ii mahre olarak takdir edilir ki ses kesilebilsin.22Harfi medden olan vav ile ya harfleri,med olmadklar zaman zamme ve tre halleri gibi mahreleri (mahreimuhakkak) olur ki, gayri meddiye demektir.


5/18

5

MED HARFLER

Harfi Med 3 dr.

1- Makabli Mazmum Vav sakinedir.

2-

Makabli Meksur yasakinedir.3- Elifi Meddiyedir. Bunun makabli daima Meftuh olur.ne RNEK:

gibi.

Velhasl : Hurufu Med ile Nunu Muhfatn mahreleri mahreci mukadderdir23. Baki harflermahreleri muhakkakdr.

Lakin Vav ile Ya med olmadklar zaman mahreleri mahreci muhakkaktr. Yani, vavil ya Meddiye ve gayri meddiye olarak ksmlar vardr. Mahreci meddiye Mukadderdir.Mahreci gayri meddiye Mahreci Muhakkaktr.

HARFLERN MAHRE YERLER

17 mahre vardr. Bunlar:

1- Cevf dir. Boaz ile Az iinde olan boluktur. Bundan harfi med kar. Harfi med lerikarmann uygulamas yledir. Alt eneyi skmayarak tabiat zere brakp harflerinseslerini, boazn gse muttasl olan yerinden balatp az iinde veya dudak ortasnda biryere dokundurmadan karmakla olur. Bu uygulama zorlanmakszn yumuaklkla cevfdenkan havann son bulmas sesin nihayeti ile olur24.HALK BLGES MAHRELER 3 dr

2-

Halk Blgesinin mahrecinden Boaz dibidir ki gse muttasl olan yerdir.bundan evvelaHemze sonrasndan Ha 25 kar.,3- Halk blgesinin mahrecinden , Boaz ortasndan evela Ayn sonrasndan Ha kar.4- Boaz mahrecinin evvelidir ki, aza yakn olan yeridir. Bundan evvela ayn sonrasndan

ha kar.LSAN BLGES MAHRELER 10 dur

5- Byk dil dibinin style ann kars st damaktr26. Bundan Gaf kar.6- gaf mahreci gibidir. Lakin gaf mahrecinden bir parmak aadr. Bundan kaf kar.7- Byk dilin ortas ile beraber st damaktr. Bundan tertip zere Cim , in , Ya27 kar.8- ya mahrecinin hemen arkas ile beraber olan, soldan veya sadan dilin yan taraf ile28onun

kars olan st dilerdir ki, az diin ardndaki sivri dilere kadar olan ksmdr. Buradan Dat harfi kar. Bu mahreden dat harfini karmann yolu, alt eneyi bir miktar aa ekip

dilin ortasn st damaa kapayp mezkr dilere biraz dokundurur gibi yaparak dilin ucunubota brakp serbeste sesi karmakla olur. velhasl harfleri mahrelerinden karrken alteneyi skmayarak sesi kemaliyle mahrelere dayandrp o harfin belirdii yerden baka biryere amel ettirmeyerek eda etmek lazmdr.

23Hayum Mahreci Mukadderdir. hfa da buradan kar. Chdl Mukil. Harfi Med lerde CEVF blgesinden kar.(A.boz).24Bu havann sebebe bal olarak kesilmesi deildir. Bilakis irade ile lafz kesmektir. Beyan Chdl Mukil.25Hann mahreci gbekden okunur diyenlerin sz batldr. Zira bni Cezeri , buyurdu.26 dil kknden gaf. Kaf mahrecinden eneye doru az aasndan kafkar.27

Bu ya dan maksat med edilen ya deildir. Yani harfi med deil. 28 ya harfinin mahrecini takip eden adres dilerinden kmaktr.enenin ykselmesi ile nab, rubaiye ve seniyedilerine kadar lam harfinin mahrecine dayanr. Drri yetim.


6/18

6

9- Sadan29veya soldan dat mahrecinin nihayetinden dilin ucuna kadar dilin yan ile karsolan st damaktr. Dahik, nab, Rubaiyye ve seniyye denilen dilerin st taraflardr. BuradanLam harfi kar.

10-Dil ucu ile karsnda iki st n dilerin etleridir ki, buradan ihfa olmayan Nun .kar11-Dilin en u tarafnn biraz arkas30 ile karsndaki st n dilerin st taraf olan damaktr.

Buradan Ra31 harfi kar.12-Dil ucu ile iki st n dilerin yarsndan yukarsna kadar, yani di etlerine kadar olan

ksmlardr. Buradan evvela Da kar.biraz aasndan Dal harfi, dilerin yarsnayakn olan yerden de Ta harfi kar.

13-Dilin ince ucuyla iki alt n dilerin yarsndan yukarsdr. Buradan evvela Sad , birazyukarsndan Sin , dilerin ularndan da Zay kar. Yahut st n dilerin balartarafa nsflarna yakn olan yerden Sad , balarna yakn olan yerlerden SN , tam

balarndan ZAY kar32.14-Dil ucunun yukar yzyle st n dilerin balardr. Dilin gayet ucunun arkasndan ZA

kar. Azzk ardndan ZAL kar. Bunun da azzk ardndan SA kar bunlarn k

yeri dil ucunun dar kmasyladr.

EFE BLGES MAHRELER 2 dir.15-ki st n dilerin balarna alt dudan iidir. Bundan Fa harfi kar.16-ki dudak arasdr. Bundan srasyla dudaklarn ileri birbirine kuvvetli kapanmakla BA

harfi kar. Sonra yine ilerinden bir miktar ularna yakn yerleri zayfa kapanmaklaMM kar. Ziyade ularna yakn olan yerleri birbirine kapanmayarak yummakla Vav33harfi kar. Yahut tertib zere VAV , BA , MM harfleri kar.

HAYUM

17-

Hayum dur

34

. Yani geniz kovuudur. Bundan NUNu MUHFAT ile unne kar. NunuMuhfat deyi ihfa babndan olan nunlardr ki, zatlar kidip unneleri baki kalmtr. Sonuitibariyle Nunu Muhfat ile unne zaten birdir. tibaren mteayyirdirler. Yani mahrelerigiden nunlardan binefsihi baki kalan UNNE ye Nunu Muhfat derler. Nun ve Mim ile kaimolur ise unne derler.Malum ola ki, Nunu Muhfatn dnda kalan, Hurufi Feriyyenin Hurufi asliye zerine zaidolarak mahreleri yoktur. Bil ki ol harflerin (Feri harflerin ) mahreleri iki harfdenmtemezzi ( Kararak ) oluan asli harflerin mahrelerinden kar.35Sonu itibariyle hurufi asliye ye Nunu Muhfatn mahrecini dahil ettiimizde takriben 17mahredir. Tahkiken 30 mahredir.

29Lam dil ucundan, dilin ucunu kastediyorum dil evvelinin st ve alt lamn mahrecini bulur. Azn batarafna daha yakndr.Dat mahrecinden lam mahrecine dilin ucunun bittii yere kadar uzanr.30Lam mahrecinin nihayetinden dili en ucuna kadar olan kavisli sath,kendisinin kars ile Nun mahrecidir.dilin en ucuda,kendi kars ile Ra harfinin mahrecidir. Bu bakmdan Nun mahreci , Ramahrecinden mukaddem gelmitir. Bazlar daRa mahrecini Nun mahrecinden evvel kabul ederler.31Ra harfi gerisi batarfn ve batarafna bitien di eti onu ihlal eder. nun mahrecinden sonra her kim 1.sine bakarsarann mahrecinin nunun mahrecinden daha nce olduunu grr. Her kim 2.sine bakarsa nunu daha nce grr.32Lakin dil ucu ol dilerin ularna muttasl olmaz. Bil ki dil dilere demez, bota kalr.33Bu vav dan maksat med harfi olmayan dr.34unnenin mahreci hayumdur. Bu da Burun kkdr. Nunu Muhfat Mahreci gibidir. Nunu Muhfat ve unne nin fark,ikisi de zat bakmndan ayndr. Her ikisi de hayum mahrecidir. Nun ve Mim sakin olduunda asl sfat sesdir. Ve deolduu gibi. Ve bunlara unne vardr diye isimlendirilir.ve bazen Nunu sakin gizlenir harfin zat kaybolur unne sfat bakikalr. Kelimesinde olduu gibi.Nun gizlenmi unne baki kalmtr.sonu olarak, hayumdan ses karak unne sfat

icra edilmitir. ki harf zikredilir. Yani Nun harfi hem Dil Mahreci ve unne sfat ile iki mahreci olmutur.35Feri harflerin mahreleri Nunu Muhfatn dndakiler asli mahrelerin yerlerinden kar. Nunu Muhfat ise Hayumblgesinden ktndan ayr bir harf ve ayr bir mahre olarak deerlendirilmitir. (A.Boz)


7/18

7

HARFLERN SIFATLARI

Harflerin sfatlar iki ksmdr.A- Sfat Lazimedir. Bunun da Tali iin Mhim ve Mehur olanlar 1736dir.

Hareke balantl sfatlar;1- Cehr dir. ( Hems in Zdddr).Bu harfler harekeli okundukta mahre de aralk kalmayp37

nefesin kllisi ya da ekserisi haps olup sesin aikara olmasna derler. Harf hareke ileokunduu zaman nefesin haps olarak kmasna denir ki, bunun mahredeki itimadkuvvetlidir.

2- Hems dir. Cehrin zdddr. Harf harekeli okundukta mahrede aralk kalpnefesin cariolmasna derler. Harf hareke ile okunduu zaman nefesin akarak kmasna denir ki bnunmahre deki itimad zayftr. Harfleri dir.

Sukun hali olan sfatlar;

3-

iddet ; harf iskan ile okunduunda ses asla akmaz. iddet, harf iskan ile okunduu zamanses ve nefesin haps olmasna denir ki, mahrec de ki itimatlar kuvvetlidir. Harfleri .dir

4- Rihvettir ; Harf iskan ile okundukta ses tamamyla akmasna derler. Rihvet , harf iskan ileokunduu zaman , harfle beraber nefes ve sesin tamamiyle akmasna denir ki bunumahredeki itimad zayftr. Harfleri 16 dr.

5- Beyyinedir; sesin tamamyla akmak ve akmamak beyninde olmasna derler38. Harfleri .dirBunlar da birbirlerinin zdddrlar.

NOT:

Ses akan yerde elbette nefes de akar.Lakin Cehr de, Rihvette nefes savtttan az akar.Hems de , Rihvette nefes savttan ziyade akar.- Mehmusei edide harfleri kaf ile ta dr. Bu harflerde ses ve nefes evvela bir

anda haps olur, sonra mahreleri kapatlnca nefes tamamiyle akar, ses kesilince iddetsfat, nefesin akmasyla hems sfat icra edilmi olur. dikkatli oluna.

Dil harfleri;6- stila; harf nutuk olundukta dil st damaa kalkmasna denir. Harf okunduu zaman ona

muhazi olarak dilin veya dil dibinin damaa kalkmasna denir. Harfleri ; .dir7- stifale ; Harf telaffuz olundukta dil aa ki enede kalr. st damaa dil ykselmez. Harf

okunduu zaman, dilin st damaa kalkmayp alt enede kalmasna denir.Bu iki sfat birbirinin zdddr.

8- dbak; harf nutuk olundukta dil st damaa yapmasdr. Harf okunduu zaman ,damakile dil arasndan sesin haps olarak kmas iin dilin ve ortasnn, st damak cihetineykselerek, dilin ortasna st daman intibak etmesine denir.-Yani daha ok dil ortaskullanlr- . Harfleri dr.

36Malum ola ki mahreleri bir olan harfler biri birlerinden bu sfatlar ile fark olunur.37Nefesin kllisi haps olan harfler 6 dr. Hemze, ba, cim, dal,da ve gaf dr

. Dier cehr harflerin de , nefes tamamenhaps olmaz.38Beyniyye , sesin kemaliyle akmas ve akmamas arasnda olan hale derler.


8/18

8

9- nfitah; harf nutuk olundukta dilin st damaa yapmayp ikisi arasndan bir bolukkalmasna denir. Harf okunduu zaman , dilin ortas ile st damak arasnda bir bolukkalp ona muhazi olarak dil ile st damak arasnda sesin kmasna denir.Bu iki sfat birbirinin zdddr.

zel sfatlar

10-Kalkale ; Kalkale , Cehr ile iddet sfatlarnn itimadr. Yahut savt mahre de tahrikdir( kmldatmak). Yahut mahreci tahrikdir. Kalkale, mahrecin tahrik ve idtirabna ( deprenipkmldamasna ) denir ki o harfin mahrecinden kuvvetli bir ses kar. Yahut mahreci savtile sarsmaktan hasl olan savt zait kuvvetli bir ekilde cehr dir. Kalkale sakine mahsustur. Harfleri dir.

Kalkaleyi yapmann yolu, bu harflerin mahrelerine pek basup , birdenbire ayrmak ve busebebden dolay hasl olan zait sesi , kuvvetli okuyup tayir etmeyerek bu harflerinmakablerinde vak olan harfin harekesine benzer bir ekilde eda eylemekten ibarettir.

Lakin harflere hareke vermekten saknmak lazmdr.11-Safir; harfin sesinin slk sesine benzemesine denir. Harfleri dir.12-Liyn; harf mahrecinden liynet ve shuletle kmasna derler. Harfleri, dr. Vav ile

ya sakin olup makabilleri meftuh ola.13-nhiraf ; harf nutuk olundukta bu harflerde meyl olumasna denir. Harfleri dr. Lakin

Lam da olan meyl dil ucudur. Ra da ise meyl dilin arka ksmdr.14-Tekrir ; Tekrir Ra harfine mahsustur.okunduunda dilin srmesidir. Lakin Ra y

teleffuz eyleyen kimse gayet dikkatli davranarak Ra nn tekrarndan saknmaldr.yle okunmal; Dilin ucu ol mezkur olan damaa yapp damaktan ayrlmakszn srergibi titreyip durmasdr ki, titremedike Ra kmaz. Lakin ol yerden ayrlarak , sekerek

titrerse tekriri izhardr. Bu da Lahndir.15-Tefei; Tefei Harf okunduunda sesi az iinde dalp39ZA harfinin mahrecinevarncaya kadar uzanmaa derler. Bu sfatn IN harfine mahsus olmas mehurdur.

16-stidale40; istidale Dat harfinin sesi mahrecin evvelinden ahirine varnca kadar sesinuzatlmasdr. Sesin yaylmasdr.

17-unne ; unne hrfin genizden gelmesine derler. Harfleri NUN ve MM dir.

Dikkat : idded sfatl harfler ani teleffuz edilir. Asla uzatlmazlar. Dier harfler

zamanldr. Uzatlrlar. Harfi medler elif miktar uzatlr. DAT ile Tefei harfleri elife yakn uzatlr. Lakin iddet harflerinden Kaf ile Ta da iddet sfat anidir. Hems sfatl

harflerde ses zamanidir.

ZET : Saknmak Lazm

Bu zikredilen 17 sfattan 11 i kuvvetli sfatlardr. Bunlar; Cehr, iddet, staila,dbak, Kalkale, Safir , nhiraf, Tekrir, Tefei, stidale, unnedir.

Dierleri 6 sfat tan 5i Zayf sfatlardr. Beyniye sfat Mutevasst bir sfattr.

Sfat Arzadan Tefhim Sfat kuvvetli sfattr. Terkik sfat zayf sfattr.

Kuvvetli sfatlardan biri bir harf de olduu vakit, o harf kuvvetli olur.

39Tefei diye harf okunduu zaman dil ile st damak arasndan kan sesin dalp yaylarak srekli bir ekilde kmasna denir. 40Dilin yan tarafnn evvelinden ahirine kadar sesin yaylmasdr.


9/18

9

Eer bir harfde iki ziyade olur ise; o harf ziyade kuvvetli olur. Da harfinde olduugibi. (ki kuvvetli sfat bir harf de buluursa demektir.)

Zayf sfat bir harf de olduu vakitte byledir. O harf zayf demktir.

Eer bir harf de iki ziyade - zayf harf buluur ise- olur ise , o harf ziyade zayfdr. Ha.harfi gibi

Cehr harflerinden Dal

cehrini giderip Ta

gibi okumak, Da

harfinin cehrinigiderip de Hems sfat vererek okumak.

Misallerinde olduu gibi.Ya ile Cimin cehrini giderip de Farisi harfi gibi okumaktan kanmak lazmdr.

Misallerinde yaptklar gibi.

Hems sfatl harflerinden olan Ta nn hems sfatn giderip dal gibi okumak,yahutiddetini giderip harfi Rihvet sfatl gibi okumaktan saknmak lazmdr. Misallerinde olduu gibi. Kafn iddetine hemsine ihtimam eyleyp Kaf acemi gibi,yahut mahrecine dikkat eylemeyip Gaf gibi okumaktan uzak durmak lazmdr. Misallerinde olduu gibi.Velhasl :ta ile kafn iddetine riayet lazimdr. Zira ibni Cezeri; beytinde , buyurduu gibi.

Rihvet harflerinden DAT harfinin Rhvetini giderip yani dilin yann mezkur dilerepek basarak iddet harfleri gibi sesi hapsedip baz yerde Kalkale ederek okumak misallerinde yaptklar gibi. Baz yerde iddet harfine dam etmek misallerinde yaptklar gibi. Ve dahi DA harfi gibi okumaktan uzak durmaklazmdr. Ve dahi DAT harfini ZA harfi ,ile Cem edip okumaktan uzak durmaklazmdr. Bu da onlarn her birini mahrecinden beyan, ve DAT ta da stidale sfatn icra

eylemekle olur. gibi.

ha harfinin durumu, mahrecine ve sfatlarna ihtimam gstermek lazmdr.

iddet harflerinden Ba ile Daln ve Cimin iddetini tam giderip de beyineharfleri gibi sesi aktarak okumaktan kanmak lazmdr. Misallerinde yaptklar gibi.

Kalkale harfleri sakin oldukta kalkaleyi ademi izhar ( idam hali dnda Yapmak)harfinin gayride kalkale etmek veya mezkur sfat eda ederken ol harflere harekevermekten kanmak lazmdr. misallerinde yaptklar gibi.

Hemzenin mahrecine ve sfatlarna riayet ederek hemzeyi rifkle ve latafetleokunmaldr.

Beyniye harflerinden Ayn , ile Ra da sesin kllisini haps edipte iddet harflerigibi okumaktan kanmak lazmdr. Misallerinde yaplan hatalar gibi.ZETLERSEK:

Bu sfatlara riayet etmek lazmdr. Zira deitirilmesine Lahni Celi denir. Dikkatetmek lazmdr.

B- Sfat Arzadr.Sfat Arzalar 11 adettir.1- Tefhim: Harfi kaln okumaya derler. ( dili istila sfat ile okumaktr).2- Terkik : Harfi ince okumaya derler.

Tefhim harfleri 10 dur. stila harfleri ile Lam ( ) ve Ra ( ) dr. Hurufistala da tefhim vaciptir. Hurufi nhifazade ( stifale Harfleri- dilin altta kalmas- )

harflerinde Lam,Ra ve Elif in dnda kalan harflerde Terkik vaciptir.


10/18

10

Lamn hkmne gelince ; Lafzatullahn makabli imaleye uramayan meftuh veyamazmum olursa Lafzatullahn Lamn Tefhim vaciptir. maleye urayan Meftuholursa Tefhim de Terkik de vaciptir41. daki Allah lafznn dnda terkikokunmas btn kurra indinde vardr.Ver iin nasl okunaca, yani baz yerlerde Ver Lam kaln okur demektir. Lakin o

yerlerin Lam ve Ra da olan hkmn tafsili kraat kitaplarnda vardr.

Elifi Meddiye;

Malum ola ki Elifi Meddiye makabline Tabidir. Yani med harfi olan Elif Tefhim harfinden sonrabulunursa kaln okunur. Terkik harfinden sonra bulunursa ince okunur demektir.

Vav Meddiye;

Tefhim harfinden sonra Vav Meddiye bulunursa kaln okunmal.

Lakin Yai Meddiye ve Med olmayan Ya ve Vav her halde ince ve letafetle okumak lazmdr.

Tefhim ve Terkik de frat ve Tefritten saknmak lazmdr. Ve dahi Tefhim harfi Terkik harfiylemcavir (yan yana) geldii zaman haklarn tam olarak vermek lazmdr, dikkat etmeden Terkikitefhim veya aksi gibi okumaktr. Bundan saknmak lazmdr. . . . . . . misallerinde yaplan hatalar gibi42.

DAM

dam: Mtemasileyn ve mtekaribeyn harfleri birbirine katarak okumaktr. Yani iki harfi mahre debir harf gibi okumaktr. ki harfi birbirinden ayrmadan okumaktr.( zhar yapmadan oku demektir.)

Malum ola ki, bir harf sakin olarak bir harfe mulaki olduu zamanda, eer mahreleri vesfatlar mttefik olur ise dam Misleyn derler.

.

.

.

.

.

.

gibi.

Mimi sakin Mime, Nunu sakin veya Tenvin Nuna urarsa idam Misleyn Maal unne olur.

Lakin harfi evvel harfi Med olduu vakit idam caiz deildir. gibi.

Eer mahreci klli de mttefik olup sfatta muhtelif olurlar ise dam Mtecaniseyn derler.

gibi.

Eer mahreci klli de yahut sfatta bir birine yakn olurlar ise dam mutekaribeyn olur.

. . gibi.

Mahrec de ve sfatta yaknl olan harflerdir. Sfatn yaknlndan murat, birinci harfin sfatnekserinde mttefik olmaktr.

Lakin birinci harf boaz harflerinden olursa dam Caiz deildir. gibi.

41 .kelimesinde Ebu Amrn yapt gibi

42Celalettin Karakln Tecvit ilmi eserinin 54-58 sayfalarna bak.


11/18

11

Lam tarifin dnda olan Lam, misallerinde Nun ile Taya damolmaz.

Lakin Lam tarif 13 harf den birine urarsa dam Vacip olur.

Bu harfler; dr. Nuna uradkta dam Maalunne vacip olur. gibi.

Elif Lam harflerinden birine urasa zhar vacip olur.

Velhasl , Kuran Kerimde vak olan dam, Kurralardan ve ehli edaden rivayet olunan yerlerdeidam olunur. Rivayet olmayan yerlerde idam caiz deildir. Dikkatli ol.

Harfi evvel harfi sani de zaten ve sfaten kaybolur ise idam (TAM) kamildir.

gibi.

Eer harfi evvel harfi sanide zaten kaybolup sfatan kaybolmaz ise buna idam naks derler. gibi.Kaybolmayan sfattan murat Ta da tbak sfat , Kaf da stila sfat ,Nun da veTenvinde ise unne sfatdr.

Lakin de idam da dbak sfatn beyan etmek vaciptir. Bu makamdaDa harfinin tbakn ( Da harfini zatn gidermeksizin Ta harfine idam ederek ve Da harfinintbak sfatn teleffuz edip sonra Ta harfini eddeli Terkik ile okumaktr). de dam vaciptir.Lakin Gaf da stila caizdir.Uygulamas; stilay ibga eylemenin yolu, aksay lisann beraberi olan st eneye yaptrpikisini birbirinden ayrmadan Kaf mahrecine intikal edip , ondan sonra Aksay Lisan steneden Kalkaleyi zhar etmeyerek ayrmaldr. stilay bozmadan Gafn zat ve sfat ile

beraber Kafa bititirip edas gibi okumaktan ibarettir.

Tenvin ve Nunu sakin Vav ile Yaya urasa dam vacip olur. Lakin Maalunne ile idamolmas evladr. Asmn krat zere dam Maal unne ile okunmaldr. Bu makamda unnenefsi meddedir43. Bu u demektir. unne den nceki harfi mcerret olarak gnne sfat ilevasflandrarak okumaktan sakn. : : misallerinde yaptklar gibi.Bunu da yapmann yolu; unneye ancak, dil unne ile vasflanan harfin mahrecineulatnda balanmaldr. (Yani unne den nceki harfden balanmamaldr).Lakin; .de Rivayeti Hafs zere zhar etmelidirNunu sakin ile Va ve Ya; bir kelime de bulunur ise zhar vacip olur. gibi.

Tenvin ve Nunu sakin Lam ile Ra harflerinden birine urarsa dam bilaunne olur44. Mimeurarsa dam Maalunne olur45.

eddeli okumann zaman: iki harfden az, bir harfden fazla olmaldr. Lakin Ra harfinineddeli okumann zaman dier eddeli harflerin zamanndan azck fazladr.Sonu olarak: her medded harfin tedidini ifrat ve tefrid etmeyerek eda etmek lazmdr.

43hfa-uneyi uzatarak ve mbalaa ile okumaktan saknlmaldr. Tecvidi edaiye-s.17-ncehdl mukil denmervi.44Nun sakinden sonra Lam ve Ra ayn kelimede Kuranda yoktur. Tecvidi edaiye.s.16, kenar erh. tehzibul

krattan mervi.45Nun sakinden sonra Mim harfi ayn kelimede Kuranda yoktur. Tecvidi edaiye.s.16, kenar erh. tehzibulkrattan mervi.


12/18

12

hfa: tedidsiz olarak idam ile izhar arasndaki bir kraatleokumaktr. Tenvin veya Nunu sakin 15 harfden birine urasa hfa olur. malum ola ki , Tenvinile Nunu sakinin hfas zatlar bil klliye gidip unne sfat baki kalmaktr.Uygulamas ; dil ucu bota kalmaldr. Bu na halet derler. Tenvin dey Tekit iin olmayarakAhirin harekesine tabi olan Nunu Sakine denir. Bu hfann yapmann yolu oldur ki, alt eneyi

skmayarak tabiat zere brakp, diline asla amel ettirmeyerek ve makabillerinde vak olanharfi ba etmeyerek unneyi geniz kovuundan skmayarak ve datmayarak karmaktanibarettir. Tenvin ile Nunu sakin ol harflerden birine uradkta hfann zaman tamamolmadka ol harfin mahrecine varmaktan saknmak lazmdr. . misallerindeolduu gibi.Lakin Mimin hfas, yani Mimi sakin Baya uradkta zatn bilklliye gidermeyipdudaklar birbirine pek basmayarak ve makablinde vak olan harfi de ba etmeyerek zatini

bilcmle setr etmektir. Ba nn durumu klab da dahi byledir. hfalarn zaman harfeyndenekal,harfi vahitten Ekser olmaldr. da ve de olan hfay ve sairihfalar frat ve tefrit etmeyerek eda etmelidir.

zhar; malum ola ki her harf de ve her sfat lazime ve Arza da aslolan izhar olmaktr. Mani ( idam,hfa,klab,nakil,Teshil,ihtilas vb.) bulunursa zhar olunmaz. zhardan murat harfin zatn ve sfat ile beraber ipkadr. zharlar hfa ve sekte etmeyerek rfkle edaedilmelidir. Tenvin ve Nunu sakin harufu halkdan birine urarsa zhar olur. Mimi sakin Mimile Bann gayrine urasa , gibi zhar vacip olur.bni Cezeri; boaz harflerinde zhar yap, Vav ile Fa da ise Nunu hfa yap buyurmutur. Nun ile Mimmedded olduklarnda unnelerini zhar etmek vaciptir. Cezeri Buyurdu; Nun ile Mimeddeli olduklarnda unneyi aa kar. , de Nun zhar olunduu surettedahi, Mim ile Nun zerlerine Ravm ve Vakf dnda unnelerini ve zatlarn zhar etmekgerekir.

Lakin unne de mbalaadan saknmak gereklidir. Mimi sakin Fa ile Vav a uradnda ,dam, Hareke, hfa,Sekte etmekten saknlmaldr. misallerinde olduu gibi.

klab; dr. Malum olduu zere Tenvin ve Nunu sakinBa harfine urarsa unne ile yani unneyi belirterek Mim de de hfa ederek okumak vaciptir. , , gibi. Lakin Mimi sakin Baya urasa unne ile zatn bilcmle ihfa

etmek muhtardr. gibi. Med; Tarifi Harfi Liyndir. Yahut, harfi illetlerden olan harfi medleri bir sebeb iin, meddi

asli olan bir elif miktar zerineziyade uzatmaya denir.Med iki ksmdr.

1- aslidir ki, Meddi Zati,Tabii dahi derler. Bir elif miktar eder. Bir parmak kaldracakkadardr. Yahut elif diyecek kadardr.

2- Feridir. Bir sebeb iin asli zerine ziyade ekmektir.

Sebebi med iki dir.1- harfi medden sonra vak olan Hemzedir. Bir kelimede vak olsalar Meddi Muttasl vacipolur. yani cemi kurra med ettiler ala meratibihim kasr etmediler demektir. , ,gibi. Baka da vak olsalar Meddi Munfasl olur ve Caiz olur. yani haleti vaslda baz kurraelbette med ettiler ve baz kurra elbette kasr ettiler ve baz kurra Med ve hem Kasr ettilerdemektir. , , gibi. Lakin harfi med zerine rnein; de Ya

zerine vakf olunsa cemi Kurra Kasr ederler. Ve biri Harfi med ya harfi liyn den sonra vakolan sukundur. Gerek skunu lazm olsun , , , , , gibi. Skunu


13/18

13

Lazm dey; vakfen ve vaslen sabit olan skune derler, gerek skunu arz olsun , , , , gibi. Med iki mertebedir. Tul ve Tevessut. Tul 4 elif veTevessut 3 eliftir. Yahut tul 5 elif ve tevessut 4 elifdir. Yani meddi asli ile beraber demektir.Sonu itibari ile sakini lazim medlerde Cem kurra indinde Tul vaciptir. Muttasl medlerdecumhur kurra indinde tul vaciptir. Baz kuradan Tul ile Tevessut, baz kurradan meratibi

erbaada dahi gelmitir. .. dierlerinde med caizdir.Meddi munfaslda ise ; Tul , Tevessut dahi meratibi Erbaada gelmitir.Sakin Lazim Liynki , kavli eriflerinde vak olan Ayn lafzdr. Bunda cemikuradan Tul ve Tevessut gelmitir46.Sakin Arz meddin ve Sakin Arz Liynin mertebeleri vakf bahsinde beyan olunan meratibdir.Meddi Lazmda olan sukn mteharrik olsa med caiz olur. de mimin tahriki ile.Mimden murat Mim lafzndan Mim Sanidir. Bu Mim den evvel med ve kasr caizdir.bu babntafsili med bahsindedir. Lakin vacip ve caiz ve sfat olan Med Feridir. Lakin Meddi Aslihurufi med iin lazmdr. Zira bu harfler elif miktar ekmedike vucutlar tahakkuk eylemez.Malum ola ki Meddi Liny lerde Tul iki elif yahut elifdir. Tevessut Terki med ile Tulun

beynidir. Lakin meddi liynde meddi aslinin inkarna mebnidir.lakin meddi asliyi syleyenlerinindinde. Meddi Liynler de Tevessut Meddi Asli olan bir elif den az ile Tulun mabeynidir.Dikkatli oluna.Malum ola ki, Meddi Lazm da olan Skun baz yerlerde mudam olur. Sure-i Neml de olan ve Sre-i Yunus da Sre_i Enamda iki yerde olan gibi. Baz yerler deidam olmaz. Sre-i Yunus da iki yerde olan

gibi. Srelerinevvellerinde olan Esmai Huruf gibi. Bunlarn says 7 dir.

,

,

,

,

,

,

dur. Bu harflerin bazsnn ahiri vaslda dam olur. de olduu gibi.Malum ola ki; srelerin evvellerinde olan Esma-i Huruf 14 dr. Bu da 4 ksmdr.1- Bir ksm meddi lazmdr. Bu da az nce anlatld.

2-

Meddi Tabidir. Bu da be harfe munhasrdr.

,

,

,

,

dr.3- Bir ksm Skunu Lazim olan Meddi Liyn dir ki; lafz eriflerin de ki,Ayndr.

4- Bir ksm aslen kendinde Med olmayan Elif dir ki; lafznn evvelin deki Elif gibi.- Medleri haddinden az ya da ziyade ekmek, yahut yarsn kaln yarsn ince ,

misallerinde yaptklar gibi.- Yahut bazsn yava bazsnda sesi kaldrp ta eneyi oynatarak ve sesi tayir ederek

okumak Ezan ve kamette yaptklar gibi.- Yahut Rad un - yani imek akmas- gibi. Birden sesini karmaktan saknmak

lazmdr.- Meddi Tabilerin haleti vakfnda med ve hemze ziyade etmek. misallerindeki

hatalar gibi. Hemze ziyadesinden kurtulmann yolu; med etmek sona erdiinde aksayhalk skmamaktr. Sesi mahrece hasretmeyip yarsn azndan , yarsn burundankarmaktr. Bahusus; vav ile ya meddinde yaptklar gibi47.

- Tefhim harflerine mukarin olan Elifi ve Ya ekerken eneyi ve dudaklarnyumup ta Vav meddiye gibi okumaktan saknmak lazmdr. , ,misallerinde yaptklar gibi.

- Sre-i Meryem ile Sre-i urann evvelinde bulunan Ayn lafznda dahi, , misallerinde vakf halinde Tul ve Tevassutu eda ederken harfi Liyn olan Vav

46

atibiyye de kasr caizdir. Kasr dan murat Terki meddir. Cehdl mukil. Tecvidi edaiye kenar erh.s. 2047Vav rneine misal; vakf yapnca Nun harfinde unneli durmak

gibi. Ya rneine misal; vakf yapnca Nun harfinde unnelidurmak gibi. Tecvidi edaiye. Kenar erh. S.21


14/18

14

ile yay pek skmayarak aa meyl ettirmeyerek ve makabillerinde vak olan harfinfethasn iba etmeyerek eda etmelidir. Harfi Liyn olana kelimelerde Fethay iba dankurtarmann yolu; Vav ve ya harfine gelmeden med etmeye balamamaldr.

- Harfi Med ya da Harfi Liyn olmayan yerde med ihdas etmekten saknmak lazmdr.Mezzinlerin lafznda ki Elifi , de Bay , de Ha y ve Mimi ,

de Ha y tekbir ve Terik te

de dahi Ha y ektikleri gibi. Bu vebenzeri hatalardan uzak durmal ve dikkat etmelidirler.

Vakf; dir. Malum ola ki, vakf ta asl olan sukn zere olmaktr. Lakinzammelerde mam ve Ravm de gelmitir. Kesre lerde ancak ravm gelmitir. Ancak, vakfdannce ahirleri, harekeyi asliye ile mteharrik olan kelime de gelirler. rnein; . , ,

. . . . . . . . . . . . gibi.

- Lakin ; . . gibi Ha-i Tenislerde , Sla larda ve Cemi Mimlerde mamve Ravm caiz deildir48.

- Bilinmelidir ki; vakf yaplan harfin makapli Harfi Med ya da harfi Liyn olsa ,

Mazmumlarda7 vecih caiz olur. Tul , Tevassut ve Kasr, Tul ile mam, tevassut ilemam,kasr ile mam Kasr ile Ravm dir. Meksurler de ; 4 vecih caizdir.Tul,Tevassut ve Kasr , Kasr ile Ravm dr. Meftuhlarda 3 vecih dir. Tul ,Tevassut veKasr dr. , gibi. Lakin Tul ve Tevassut ile Ravm49gelmez. Ravm ancakKasr ile gelir. Zira Ravm Kasr hkmndedir. Kasr dan murat harfi Medler de bir Elifdemektir. Harfi Liynler de bil klliye Meddi Terk demektir.

- mam yapmann yolu; oldur ki, vakf yaplan harfden fari olduktan sonra ( suknuverdikten sonra ) tehir etmeksizin ( hemen ) sessiz bir ekilde dudaklarn ucuna yaknolan yerleri birbirine kapanmayarak yummak ve dudaklar ile ol harfin zammesineiaret eylemekten ibarettir. Ravm de ise vakf yaplan harfin harekesinin bazsn az

bir ses ile nutuk eylemektir. Yani harekenin azn nutuk edip ekserini gidermektenibarettir. Zira ibnl Cezeri; , buyurdu.- Sure-i Yusuf olan da Ebu Caferin dnda ki Kurralar iin , iki vecih vardr. 1-

dam etmeksizin harekeyi hfadr. Yani 1. Nunu zhar zammesinin Ekserini Nutukedip azn ( htilas50 gibi okumaktr ) gidermektir. 2- dam Kebir ile mam dr.Yani 1. Nunu 2. Nuna Tam ( Kamil ) dam edip dudaklarn ularna yakn olanyerleri birbirine kapamayarak ve Mudama edilen 1.Nunu teleffuzdan fariolmayarak ve unnesini gidermeyerek , sekte etmeyerek dudaklaryla 1. NununZammesine iaret eylemekten ibarettir. Dikkatli oluna.

- , , misallerinde vakf olunduu surette, de Tenvini, de Nunu, , de Nunu hafifeyi Elife kalb edip de elif zerine vakf etmelidir. Lakin misalinde vakf olunduk ta Tenvini Hazf edip Ta-i Tenisi Haya kalb edip de Hazerine vakf etmelidir.

48mam ve Ravm Ha-i tenislerde,Cemi Mimlerde, Arz Harekeler de olmaz., , , , gibi. Tecvidi Edaiye, s,22 , kenar erh.49Vakf da harekenin de birini teleffuz etmetir. Femi Muhsine muracaat oluna. Tecvidi Edaiye, s,23 , kenarerh.

50

Vasl da harekenin de ikisini teleffuz eylemektir. Femi Muhsine muracat oluna. Tecvidi Edaiye, s,23 ,kenar erh.


15/18

15

- Mfret Mzekker gaip ve Muttasl Zamiri olan Ha-i Zamirin zerine gerek suknmahzla, gerek Ravm ile vakf olunduk ta Cemi mevzda sla ( Med ) terk olunur. , . , .gibi

Hafs Kraatn da vakf halinde 7 kelimenin ahirine bir eyden bedel omayarak Elif Lahikolmutur. Elif zere vakf olunur. Vasl da Elifsiz okunur.

Bunlar;1- Mtekellim vahde zamiri olan .dr2- 3- 4- 5- 6- ve Hafs dan bir rivayette eklinde iskan iledir.7-

Bu babn tafsili kraat kitaplarndadr ve Resmi Mushaf bilmek lazmdr.

Sesi kesmeden , vakfn hkm olan teskini vermekten saknmak lazmdr.

,

,

misallerinde yaplan hatalar

gibi.

Sekte; sesi kesip nefes almamaktr. Sektenin zaman vakf zamanndanazdr. Vakfn zaman nefes alacak kadardr. Lakin sekte valsa mahsustur. Hafs dan 4 yerdesekte gelmitir.1- de . Tenvini Elife kalb edip de Elif zerine2- da. Elif zerine3- de. Nun zerine.4- de. Lam zerine sekte edilir.

Ve dahi Ha-i Sektelerin vasllarnda baz Kurra indinde vakf yesire lazmdr. Yani vaslhalinde , , , , , , , de Ha-y isbat edenKurra iin Sekte-i Yesire lazmdr. Asm cemi yerlerde valsnda Ha-y isbat eyledi.Bazlar , lafzlarn gayrinde Ha-y sbat eylemediler. Vakf halinde Ha-iSektelerin isbat mttefekun aleyhdir. Sektenin caiz olmad yerlerde sekte yapmaktansaknmak lazmdr.

de 1. Lam zerine ,

de Kaf zerine yaplan hatalargibi.

Sukn : Sukn harfin harekesizlik halidir. Suknleri gzelce eda edipte Lam . .misallerinde, dam , hfa , Kalkale, sekte etmek. Fay misalinde dam ,

Kalkale, sekte etmek.

.

Misaller de suknu itmam eylemeyip harekeye Mezcetmek, zhar iin zerine Sekte etmekten saknmak lazmdr. bnl Cezeri : buyurdu.

Hareke: Hareke suknun zdddr. Harekeleri ba etmeyerek gzelce eda edipte htilas caizolmad mevzide, iki zammeli harf yan yana geldiinde veya iki kesreli harf yan yanageldiinde ikinci harf de htilas ile telaffuz eylemekten saknmak lazmdr. misallerde yapld gibi. HTLAS deyi harekenin ekserini nutuk edip ekallini gidermeyederler.

Fethann Mabadi Ya-i Sakine oldukta Kesreye male etmek. . misallerinde yaplanhata gibi. Yahut Fetha-y ba eyleyip Elifi Mumaleye dntrerek okumak. ,

misallerinde vakfta yaplan okuyu hatas gibi. Fethay zammeye, Kesreyi Fethaya,Zammeye meyleden dahi mam caiz olmayan yerlerde , Kesreyi Zammeye kartrarak


16/18

16

okumaktan saknmak lazmdr. , , . misallerinde ki okuyu hatalar gibi.Velhasl; Mahzurattan ve Lahnden saknmann yolu u dur ki; bu zikrolunan Mahreleri vesfatlar Cevher gibi Hfzedip Kuran Tilavet etmeli ve sesi yumuatp dilini harflerintelaffuzuna altrp, ta meleke hasl oluncaya dek stad kamillerden eday ahz edip her harfeziyadesiz ve noksansz Hak ve Muhakkkn letafetle vermektir.

bn-i Cezeri;

buyurdu. Dikkatli ol. Muallim bilmelidir ki; Hece harflerinin telaffuzunu

Talim ettirip sonra meharicini tertibi zere bu harfleri sakin klp zerlerine Hemze ithal ettirerek talim ettirmeli, sonraEuzu Besmele ve mml kitap okutulmal.

- Hece Harfleri 29 dur. Hica eklinde Medli ve He harfinin Kesresi ile okunur.Carberdi dedi ki hece harfleri harflerin isimleridir. Hece harflerinin isimleri salamgre gre mustekil birer harfdir. Mrekkeb birer kelime deildir. harfi birisimdir. kelimesinde ki Dat harfi diye isimlendirilir. Ve keza . da

byledir.

,

dersin.

,

deki Ha Ha-i Sekittir. Mfret olan harfe, harf ilhakedilmitir. kelimesinde hece harflerini murat ettiin zaman , . dersin. Bunlara 29 harf diye isimlendirilir. Hece harfleri bu isimlerle anld zaman izafet Lam- manasnadr. Hicai bi mana harflerin isimleridir. Heceharfleri isimleri ile sayldnda zati ile deil isimleri ile sylenir. ilaahiridir. gibi sylemekten saknmak lazmdr. bunlarmrekkebdir ve zatlar ile sylenmitir.

TENBH: ihfa 2 ksmdr.

1- Hareke de hfa: .kelimesinde ki okunu hareke de ihfa dr

2- Harf de hfa: bu da 2 ksmdr.- Harfi cmlede zatn gizleyerek okumadr. Bu da Mim-i sakinden sonra Ba harfi

geldiinde olur.- Tenvin veya Nunu Sakinden sonra harfin zatn bil klliye giderip unnesini ibka

ederek okumadr.- Tenvin veya Nunu Sakinden sonra 15 harfden birine urarsa hfa ile okumaktr.

Dat ve Da bahsi:

Dat ve Da arasnda ki sfat bakmndan benzerlikler Itbak ve stiladr. Lakin Itbak Da harfinde

kuvvetli bir sfattr. Daha nce bu konu geti. Dat harfinde ise Rihvet , Da harfinde ise iddet sfatvardr. Dat harfinde ise Kalkale sfat yoktur. Dat bunun aksinedir. Dat harfinde ise stidale sfatkuvvetlidir, Da harfin de bu sfat yoktur. Mahrelerinde de ittifak yoktur. Buna ramen Dat ile ZA arasnda mahre ve sfat fark da vardr. Cezeri: Dat harfi , Za harfinden stidale sfat veMahre ile ayrlr. Zamanmzda Dat harfi Da harfi benzeri eklinde okunarak mehur olmutur.

Kratta Dat ile Da harflerinin teleffuzu bozulmutur.

1- Da harfinde iddet sfat vardr, Dat harfinde ise Rihvet sfat vardr.2- Dat harfinde ses ve nefeste stidale sfat belirtilerek okunmal.3- Dat harfinde az da olsa tefei. sesin marede yaylmas gerekir.


17/18

17

unu bilmek lazm Itbak sfat Dat harfinden ziyade Da harfinde stndr. Bu byle biline. Her ikiharf iinde Tefhimde Itbak sfat kadar takdir edilir.

Dat harfinin mahreci dilin kenarlardr. Dilin kenarlar Adras dilerine meylederek telaffuz edilir. Buuygulama da Idbak, Tefhim , Rhvet, Cehr, stidale Tefei azar azar olsa uygulanmaldr. Bu dat

harfinin bu sfatlarda az da olsa hakk vardr. mamlarmz kitaplarda bu harfde bir zarurat vardr diyebahsederler. Allah dorudan sonra sapkla drmesin. AMN.

MUALLMLER N RETM METODU:51

1- Hece harflerinin telaffuzu ile balanmal. eklinde2- Her hangi bir harf sakn klnmal evveline bir hemze getirilerek okutulmal3- Daha sonra harflerin mahrelere gre tertib edildii zere devam edilmeli4- Euzu ve Besmele retilerek Fatiha dan balanmal.

Bu usul okutulurken tecvit kurallarna uygun okutmaya ihtimam gstermek lazmdr.

FATHA SURESNN TECVD: gzel okutmann kurallar

Balang da Fatiha suresi ve Benzeri sureleri retirken unlara dikkat edilmeli.

1- Kelimenin ahirindeki harf ayrlarak bir sonraki kelimenin bandakine vasledilmemeli.

,

,

gibi ve buna benzer hatal okuyulara dikkatedilmeli. Alimlerin genel grne gre namaz bozulmaz, lakin baz alimlere grenamaz bozar.

2- dam edilen yerlere dikkat edilmeli. Mudam ve Mudgamun fih tek kelime gibiokunmal. Birinci harfi sukun ile okumaktan, med ederek okumaktan, sekte yaparak

okumaktan saknmak gerekir.4- unneyi med ederek okumaktan saknmak lazmdr.

kelimesinin harfini medederken unne yapmaktan saknmak lazmdr52.

5- Harfi Liyn olan yerlerdeki Vav le Ya nn sukununda Meddi Tabi var gibi dnlerekmed etmekten saknmak gerekir. rnein ; kelimesindeki Ya harfini MeddiTabi gibi okumaktan saknlmaldr.

Tenbih;1- Euzu ,Besmele ve Fatiha daki okuyu hatalar. Vav harfinden dolay ar ince

okumaktan saknlmal.2- , .ve eddeli Ra harfini ar Mubalaal okumaktan saknlmal

3- Hanefi ve Malikiye gre Besmele Fatihadan bir ayet deil. Mustekldir.4- afi ve Keaf ( Mutezile) ise Besmele Fatihadan bir ayettir.

SONUMalum ola ki Tecvit Kuran her Erkek ve Kadna farzdr. Allah yle buyuruyor.

511- Ehlil luat ve Elifba tertibi: 2- ehli eda tertibi. Meharici hurufa gr 3- hesap ehli 52zellikleokuyucularmzn byk ounluu hurufu mukattalarda bu hatay yapmaktadrlar. , A.Boz.


18/18

18

Documents

Abdullah BOZ Tecvidi Edaiye