ABD NİN TÜRK ORDUSUNA TEHDİDİ

7/23/2019 ABD NN TRK ORDUSUNA TEHDD

1/24

ABD'nin TRK ORDUSUDMANLII: TEHDTTEN

SLAH EKMEYE

Erdem YKSEL

Bu eserhttp://genclikcephesi.blogspot.com

tarafndan yaynlanmaktadr.

http://genclikcephesi.blogspot.com 1
http://genclikcephesi.blogspot.com/http://genclikcephesi.blogspot.com/http://genclikcephesi.blogspot.com/http://genclikcephesi.blogspot.com/


2/24

Erdem YKSELAratrmac-Gazeteci

TEOR DERGS

EYLL 2003 SAYI: 164

ABD'nin TRK ORDUSUDMANLII: TEHDTTEN

SLAH EKMEYE

Teori dergisinin Nisan 1998 tarihli 99. saysnda yaymlanan "ABD Belgelerinde Trk

Ordusu" balkl yaz1

, ABD'nin Trk ordusuna baknn, Krfez Sava'ndan sonra admadm "mttefiklik"ten "hizaya getirilecek" kuvvet dorultusunda deitiini inceliyordu. Busreci zetle yeniden hatrlatacaz.

Gelinen noktada, artk ABD'nin Trk ordusunu "dman" kapsamnda grdnsaptamak, eer olgular yok-saymayacaksak bir kanlmazlktr, yle ya, ABD Irak'ta, birvatann savunma mcadelesi veren Irakllarn bana uval geirip kafasna silahdayamaktadr, bir de Sleymaniye'deki zel Trk birliine ayn muameleyi gstermitir. Tpk1975 ncesinde Vietkong gerillalarna ve milli kurtulu mcadelesi veren Laos veKamboyallara yapt gibi.

Erturul zkk'n banda bulunduu Hrriyet gazetesi her ne kadar Sleymaniyeolayn "kendini bilmez" Albay William Mayville'in bir eylemi olarak gstermise2de, Trk

birliine saldrnn dorudan Pentagon'da (ABD Savunma Bakanl) kararlatrldn bizzatPentagon'un bandaki Donald Rumsfeld aklad. Ayrntsna gireceiz.

imdi biraz gerilere gidelim ve TSK'nin ABD'nin gznde nasl "hizaya getirilmesigereken" ve arkasndan dman kuvvet olduunu Amerikan kaynaklarndan izleyelim.

1. YEN AMERKAN STRATEJS VE TRKYE'YE YEN ROL

Sovyetler Birlii'nin dalmasndan ve Varova Pakt'nn tarihe karmasndan sonra,ABD stratejisinin dayandrld "Avrupa'ya ynelik tehdit" ortadan kalkm oldu. Sovyettehdidi gerekesiyle ABD'nin ncln kabul eden Bat ittifak paraland. ki Almanya

birleti. Merkezinde Almanya'nn bulunduu Avrupa, ayr bir kutup olarak ortaya kt.Ekonomik alanda zaten ABD'yi tehdit eder duruma gelen Japonya da, bu konumuna

1 Bu yaznn biraz daha geniletilmi bir hali 18 Mart 1998'den balayarak Cumhuriyet gazetesinde dizi olarakyaymlanmtr.2 Hrriyet, 5 Temmuz 2003. Ancak, yeminli ABD kalemi Cengiz andar, Temmuz balarnda IlcaklarnTercman'nda yaynlad "Albay" balkl yazsnda, Albay Mayville'in Trk zel Kuvvetleri'ni sulayan ve

Amerikallarn Trk zel Kuvvetleri'ne ne kadar sabrl davrandna ilikin aklamalarna yer veriyor.Yazdaki u satrlar ayrca dikkat ekici: "Amerikann sava ncesi ve sava srasnda Trkiye ile arasndaortaya kan uyumsuzluun Irak'ta faturasnn Trkmenlere ktnda ve karldnda mutabk kalyoruz."

http://genclikcephesi.blogspot.com/http://genclikcephesi.blogspot.com/


3/24

dayanarak daha bamsz hareket etmeye balad. Rusya, ekonomik bakmdan skntl birdnemden geiyor olsa da, hl dnyann ikinci byk askeri gc olma konumunusrdryor. Ayrca ekonomisini toparlamasn salayacak yedeklere sahip. En nemlisi inHalk Cumhuriyeti, 2010'larda ABD'ye yetiecei ngrlen ekonomik gelime temposuyla,artk ABD'nin stratejik rakibi olarak grlyor. Ksaca, ok kutuplu bir dnya tablosu

belirmekteydi.

Bu arada eskiden Sovyetler Birlii'nin denetledii Dou Avrupa'dan Orta Asyailerine kadar uzanan geni bir alan, rekabetin oda haline geldi. ABD stratejisi, artk dnya

petrol ve doal gaz yedeklerinin bulunduu Orta Asya'da odaklanyordu. Orta Asya aynzamanda ABD'nin 21. yzyldaki rakibi in ile in'in olas mttefiki Rusya arasndaki

blgeydi. Kafkaslar ve Orta Dou ise, Orta Asya'nn kanatlar idi.

te yandan ABD ekonomisi k srecine girmi bulunuyor. Kongre tutanaklarnagre, ABD'nin toplam d borcu 8 trilyon dolara ulam durumda. Geen ylki demelerdengesi a 450 milyar dolar, bte a isi 360 milyar dolar ayor. Irak'a haftada aktlan

1 milyar dolar, ekonomi zerindeki yk daha da arlatrmaktadr.

ABD'nin ekonomik k nleyecek hibir arac yok. Aklarn kapatmak iindarya satabilecei dolardan baka mal kalmamtr. Ekonomi, yaklak 10 yldan beri malioperasyonlar ve dolar satyla dndrlmektedir. Euro'nun ykselii, bu aralar da ABD'ninelinden almaktadr.

Bu tablo, ABD'ye askeri gcne dayanarak ve nkleer silahlarn kullanlabileceidnya sava da dahil her trl lgnla bavurarak, dnyann tamamna hakim olmaseeneinden baka bir yol brakmyor. Elbette stratejisi baarsz olacak ve hemen hemen

btn dnyay karsna alan ABD yenilecektir. yle de olsa, stratejisini ve bu stratejierevesinde Trkiye'ye biilen rol bilmek, ABD'nin gelecekteki saldrlarn ngrmek iinzorunludur.

Yeni Amerikan stratejisi

Yeni ABD stratejisi, Kafkaslar, Orta Asya, Ortadou ve Balkanlar'n denetimi zerinekurulu. ABD, bu blgeye "Merkez Blge" adn veriyor ve kontroln, Merkezi Komutanlkadnda karargh Florida'daki Mc Dill Hava ss'nde bulunan zel bir askeri gce vermi

bulunuyor. Merkezi Komutanlk'n sorumluluk alanna Msr, Suudi Arabistan, Birleik Arap

Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Yemen, Umman, Irak, ran, rdn, Sudan, Eritre,Etyopya, Kenya, Somali, Cibuti, Afganistan, Pakistan, Eritre, Kzl Deniz, Basra Krfezi,Aden Krfezi ve Umman Krfezi giriyor.

Komutanln ilgi alann ise srail, Lbnan, Suriye, Trkiye, Hindistan, Libya, ad,Trkmenistan, zbekistan, Kazakistan, Tacikistan, Krgzistan, Grcistan, Ermenistan veAzerbaycan oluturuyor. Etnik, dini ve kltrel atmalarn en youn olduu bu blgeye"kriz blgeleri" ya da "kaos corafyas" deniliyor.



4/24

"Merkez Blge hayati nemde"

ABD Merkezi Komutanlk eski Komutan General Joseph P. Hoar, AmerikanKongresi'ne sunduu 1994 Yl Durum Raporu'na3 yazd giri yazsnda, "Dnyaekonomisinin petrole ve petroln tand stratejik suyollarna bamll arttka, Merkezi

Komutanlk'n sorumluluk alannn nemi de artyor" diyor. Hoar'n giri yazs u cmlelerlebitiyor:

"Merkez blge, geen yl olduu kadar deiken ve blgede ABD'nin hayati karlardzenli olarak tehdit edildi. Buna bal olarak istikrar taahhdmz gl kalmaldr.Dostlarmzn savunma ihtiyalarna katkda bulunma gnlllmz ve kararllmz,nc askeri varlmz, ortak tatbikatlar ve gvenlik yardmlar araclyla gsteririz. Sadece

bylesi aktif yklenimlerle, hayati nemdeki bu blgenin gvenliini olumlu yndeetkilemeyi srdrebiliriz."

General Hoar, Merkezi Komutanlk sorumluluk alanna giren lkelerin ABD planlar

dorultusunda hareket etmesinde, bu lkelerin askeri yetkilileriyle kurulan iyi ilikilerinnemli rol oynadn belirtiyor. Askeri eitim programlar erevesinde bu lkelerdenABD'ye daha ok subay arlmasn istiyor.

Yine petrol

General Hoar'n da ifade ettii gibi, ABD'nin "kriz blgelerini" yeni stratejisininmerkezine koymasnn birinci nedeni, petrol ve petrol tamaclnn yapld su yollar.Ortadou ve Orta Asya'daki petrol, bilinen dnya petrol rezervlerinin yzde 65'ten fazlasnoluturuyor. te yandan dnyadaki dier petrol kaynaklarnn yakn zamanda tkenecei,oysa Orta Asya ve Ortadou petrollerinin 5080 yl dayanaca hesaplanyor.

ABD Adalet eski Bakan Ramsey Clark, Amerikan ekonomisinin her yl giderek dahafazla Ortadou petrol tkettiini aklamt.4 Bat Avrupa ve Japon ekonomileri ise zaten bu

petrole baml. ABD blgedeki nfuzunu koruyarak kendi petrol gereksinimini gvencealtna almak istiyor. Bylece rakipleri Almanya ve Japonya'nn enerji vanasn da elininaltnda tutacaktr.

in ve Rusya'ya kar elverili konumlanma ihtiyac

kinci neden ise, stratejik dman olarak belirledii in ve Rusya'ya kar elverilikonumda bulunmaktr. Dnya ekonomisinin arlk merkezi Pasifik'e kaym bulunuyor.Dnya ticaretinin yars, imdiden Bat Pasifik'te yaplmaktadr. 20 yla yakn sredir st steyzde 10'lar dolaynda byme gerekletiren in Halk Cumhuriyeti, 2010 ylnda dnyann byk ekonomisinden biri olma yolundadr. ABD'ye korkulu ryalar grdren sre budur.Bu veriler, ABD'nin in'in ykseliini baltalama ihtiyacnn ne kadar nemli olduunugsteriyor.

3

United States Central Command 1994 Posture Statement, Presented to the 103rd Congress by General JosephP. Hoar, Commander in Chief, United States Central Command.4 " Ordu nereye", 2000'e Doru, 11 Austos 1991, say 24.



5/24

te yandan ABD ile Rusya arasndaki rekabet de yeniden keskinlemektedir. 1990'daSovyetler Birlii'nin dalmasndan sonra bir sre ABD'ye teslimiyeti politikalar izleyenRusya, Vladimir Putin'in iktidara gelmesinden nce cephesini yeniden ABD'ye dnmeye

balad. 1996 ylnda anghay Belisi'nin olumas, bu sreci hzlandrd ve 2001 ylndaanghay Belisi'nin anghay birlii rgt'ne dnmesiyle birlikte ABD-Rusya elimesi

daha da derinleti. Irak' igal harektyla birlikte, Avrasya'nn bat kanadnda Rusya'nn yansra Fransa ve Almanya'nn da iinde bulunduu, ABD kart ittifak sistemi ortaya kt.Dou kanadndaki anghay birlii rgt'n de hesaba katarsanz, imdiden Avrasya'damuazzam byklkte g yma olumutur.

Bu ynaa Hindistan da katld. Geen Nisan aynda Hindistan ve Rusya, UmmanDenizi'nde, tam da Diego Garcia adasnda slenen ABD B-52 ar bombardman uaklarnnIrak' bombardman rotas zerinde, denizden havaya fzelerin de denendii ortak bir tatbikatyaptlar. Tatbikata Fransa da gzlemci olarak katld.

Trkiye'nin stratejik konumu

Yeni ABD stratejisi iinde Trkiye'ye verilen rol nedir? Bunu anlamak iin, Amerikanbelgelerine ve kaynaklarna bavuracaz.

Stratejik ncelemeler Enstits ve ABD Sava Okulu tarafndan 3 Aralk 1993'teyaynlanan rapor, Uluslararas Sorunlarn Kavanda Trkiye'nin Stratejik Konumu balntayor.5

Rapordan yapacamz uzunca alntda, Trkiye'nin kmazda olduu ne srlerek, yledeniyor:

"Trkiye snr anlamazlklarn zmek isterse, NATO, buralarda mttefikinidesteklemekte tereddt eder. Ama Trkiye NATO'dan snrlarnda kaynayan istikrarszlakar gvenlii salamasn iddetle ister. Bu verili koullarda, Trkiye, k yolu bulmak iinen mantkl yolun ABD ile ikili ilikilerin gelimesinden getiini grecektir. ABD ile yakngvenlik ve ibirlii, Trklerin birok bakmdan istemedii bir eyse de, NATO veya BABdesteinden yoksunlua denge salar. Avrupa gvenlik rgtleri Trkiye'nin beklentilerinikarlamazken, ABD, Trkiye'nin gvenliini salamann ykn byk lde tayabilir.ABD bu bedeli demekte isteksizlik gsterirse, Trkiye srtn Avrupa'ya dner ve btnenerjisini Ortadou ve Orta Asya'ya odaklar. Bu ise Bat iin byk kayp olacaktr."

ABD'ye gre Trkiye zerindeki tehdit

Rapor, Trkiye'nin kendi inisiyatifini kullanarak komular ve Trk cumhuriyetleriyleiyi ilikiler kurmasna ABD'nin kar olduunu gsteriyor. "Trkiye'nin kmaznn kayna"

bu bak asyla tanmlanyor: "Dou ve gneydousundaki gvenlik sorunu" ile ABDDileri Bakan Warren Christopher'n iaret ettii "kt komular." Rapor, daha da ilerigiderek, "Trkiye'ye tehdit Ortadou'dan geliyor" grn ileri sryor. Turgut zal daIrak'a kar kuzey cephesini amaya alrken Irak'n Trkiye'yi tehdit ettiini ne srmt.

5 Raporun geni bir zeti iin bkz gnlk Aydnlk, 12 Mart 1994 ve sonras.



6/24

Pentagon raporunun bu saptrmaya neden bavurduu ise, sonraki satrlarda aklakavuuyor. ABD'nin Trkiye iin tasarlad rol yle ifade ediliyor:

"ABD ve Trkiye'nin Kafkasya, Orta Asya ve Ortadou'da paralel karlar vardr.Trkiye buralardaki etkisini ABD adna kullanmas karlnda Avrupa hedefleri iin ABD

destei alabilir... Trkiye ABD'den AB'ye veya BAB'a tam yelik iin mttefiklerine baskyapmasn isteyebilir. Karlnda Avrupa dnda ABD politikalarna destek verebilir.(ABD'nin ncirlik'i kullanmas, l Kalkan-l Frtnas gibi operasyonlarda destek veyaran ve Suriye'ye kar gvde gsterisi gibi.)"

"Trkiye ya byyecek ya klecek"

ABD, Trkiye'ye bu rol kabul ettirmek iin tertiplere giriti. ABD'nin, raporda"gvenlik sorunu" diye tanmlad Krt sorununu, stratejisinin gbeine oturttuu ortayakm bulunuyor. PKK de Krt sorununu "uluslararaslatrma" izgisi izleyerek ABD'nin

politikasna hizmet etmitir. ABD'nin Krt sorunundaki yerini, gizli grmeleri belgeleyenGenelkurmay istihbarat raporlar btn aklyla saptyor.6CIA Bakan John Deutch

bakanlnda bir ABD heyetinin 25 Temmuz 1995 ylnda Ankara'ya yapt gizli ziyaretinperde arkasn aklayan bu raporlar, Krt plannn artk sadece Pentagon tarafndan deil,Amerikan ynetiminin btn tarafndan desteklendiini kantlyor.

Kuzey Krfez leri stasyon efi Robert Deutsch bakanlndaki Amerikan heyetiyleyaplan bir baka gizli grmeye ilikin istihbarat raporuna gre, ABD, "Krtlerlefederasyon kurma" plann kabul etmedii taktirde, Trkiye'nin paralanaca tehdidinde

bulundu ve masaya "paralanm" Trkiye'nin haritasn koydu. ABD'ye yaknlyla tannanSabah gazetesi ke yazan Cengiz andar da, Trkiye "ya byyecek ya klecek" diyeyazd.7 ABD plann seslendiren andar'a gre, Trkiye Kuzey Irak'a doru bymeyi kabuletmezse, klecekti. Baka deyile ya Trkiye Krdistan' himaye altna alacakt, ya daKrdistan Trkiye'nin bir blmn de kapsayarak kurulacakt.

ABD, nceleri sadece grme masalarnda ortaya kard ya da Cengiz andar gibiszcleri araclyla piyasaya srd "klm" Trkiye haritas iini, sonralar daha daileri gtrd. Aydnlk dergisi, CIA'ya bal internet sitelerinde bu haritalarn eitlirneklerinin nasl yaygnlatrldn haber yapt.8 Hatta bu harita, Kuzey Irak'ta kukladevletin okuttuu Arapa Yurttalk Bilgisi (El Vataniy-yet El Terbiyyet) kitaplarna kadargirdi. CIA ajanlarnn hazrlad "Denizden Denize Krdistan" haritas, Mersin, Adana, Sivas

ve Erzurum'u iine alyor.

2. ELK HAREKTI ABD'YE DARBE VURDU

TSK, Krfez Sava'ndan sonra, ABD'nin Trkiye'yi "taeronlatrma" dayatmalarn ve budayatmalara direnci krmak iin Gneydou'yu da iine alarak Kuzey Irak'ta bir Krt devleti

6 Bkz. Hasan Bgn, agy. Teori, Nisan 1998.7 Cengiz andar, Sabah, 25 Mart 1995.8 Aydnlk, 26 Austos 2001, say 37/736.



7/24

kurma abalarn, Kbrs ve Ege'de giritii provokasyonlar saptad. Bu saptamalar,Genelkurmay istihbarat raporlarna da yansmtr.9

Jandarma Genel Komutan Orgeneral Eref Bitlis, ABD'nin Krt devleti kurmaabalarna kar koyuyordu. Krt plan, ABD'nin, Trkiye'yi zayf ve dolaysyla kendine

muhta durumda tutarak kriz blgelerine srme kozuydu. Orgeneral Bitlis, Amerikan plannnnlenebilmesi iin Trkiye'nin Kuzey Irak'taki Krt rgtleriyle Irak ynetimini uzlatrmasgerektiini dnyor ve bu ynde giriimlerde bulunuyordu. Irak Krdistan Demokrat Partisilideri Mesut Barzani ile Irak Devlet Bakan Saddam Hseyin'in 1992'deki grmesi,Bitlis'in bu giriimleri zerine gereklemiti. Grmede anlamaya varlm, ancak ABDtehdit edince Barzani vazgemiti.

Orgeneral Eref Bitlis, Krt devletinin gvencesi saylan eki G'e de karyd.Blgedeki komplolarn kayna olarak grd eki G'le PKK arasndaki ilikileri

belirlemi ve bir rapor halinde dnemin Cumhurbakan Turgut zal'a sunmutu. Bu yzden17 Ocak 1992 gn helikopteri eki G uaklar tarafndan taciz edilerek inie zorlanmt.

Bitlis Plan devrede

1995 Mart'nda, Trk Silahl Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'a dzenledii snr tesiharekt, Trkiye-ABD ilikilerinde dnm noktas oldu. ABD ile Genelkurmay arasnda bir"hamle-kar hamle" dnemi balad.

Doan Gre'in Genelkurmay Bakanl dneminde gzard edilen Eref Bitlis'inplannn yeniden benimsendii grlyordu. Nitekim ABD Genelkurmay Bakanl yaynorgan Joint Forces Quarterly, o gnlerde "Trk ordusuna dikkat" ekti. Dergide yer alan JedC. Snyder imzal "Trkiye'nin daha byk bir Ortadou'daki rol" balkl makalede, Trkordusunun nmzdeki dnemde Trkiye-ABD ilikilerinde olumsuz rol oynayaca

belirtiliyordu. Makalede ordu iin u yorum yaplmt:

"Siyasette etkin rol oynayan askerler ve siyasal liderlerin artan fkesi, ABD-Trkiyeilikilerinin temelini oluturan karlkl savunma anlamalarnn yenilenmesi konusundakiABD abalarn gletirecee benziyor."10

Harektla gelen bunalm

ABD, Kuzey Irak harektna tepkisini, "Bir an nce ekilin" ltimatomuyla gsterdi.Dileri Bakanl, ltimatomu "Biz sizin yznzden Kuzey Irak'tayz. Buna sebep sizinyerletirdiiniz eki G'tr" diye yantlad. ABD, harektn durdurulmasn salamakamacyla bask yapm, ancak Dileri'nin ltimatomuyla karlamt. Peki, ABD kollarnkavuturup oturacak myd?

Sabah yazar Cengiz andar'n satrlar, ABD'nin "kendi nfuz alanna Trkiye'ningirmesini" kabul edemeyeceini yanstyordu:

9 Bkz. Hasan Bgn, agy, Teori, Nisan 1998.10 Joint Forces Quarterly, yaz 1995.



8/24

"Erdal nn'nn tam da u sralar Dileri Bakanl koltuuna oturtulmasyla, KuzeyIrak'ta olup biten, 'Kuzey Irak' Saddam'a hediye operasyonu' olarak deerlendirilebilir mi?Hayr, Erdal nn'den nmzdeki dnemde 'Saddamc' tavrlar beklenemez. Gelelim KuzeyIrak operasyonuna... Buna karar veren askeri idarenin (Tansu iller'in 'Ben karar verdim'demesini, baka trl aklayamayaca iin normal karlyor ve zerinde durmuyoruz) ve

dolaysyla Trkiye'nin iki hedefi var: 1. Taktik planda PKK'ya ar darbe vurmak, lojistikimknlarn tahrip etmek. 2. Stratejik planda, blgedeki statkonun kabul edilmezliini ortayakoymak. kinci amatan sonu alnmas, Amerikan tavr yakndan incelendiinde neredeyseimknszdr. Celal Talabani'ye dokunulmas, yani operasyonun Saddam'la ittifak boyutunatanmas yasaktr."11

Obrad Kesic: Trkiye paralanacak

andar, bu "yasan" delinmesi durumunda ABD'nin Trkiye iin dnd cezayda u satrlarla aklyordu:

"Defalarca, 'Trkiye ya byr ya klr. Byle kalamaz. Bir tek byle kalmasimknsz' diye yazdk. Trkiye ya beeri snrlarna kadar uzayacak, ya da beeri snrlarnakadar ekilecek... Yani ya bundan sonra Kuzey Irak Trkiye'den sorulur, Trkiye byr. VeyaTrkiye, Krtler olmadan sadece Trk beeri snrna ekilir. Bu klmedir."12

Esasen, ABD kaynaklan andar'n dile getirdii tehdidi ok daha nce aklamlard.ABD Dileri Bakanl ile CIA'ya yakn evrelerin yayn organ Mediterranean Quarterlyadl dergide, Obrad Kesic imzasyla, "Amerikan-Trk ilikileri yol ayrmnda" balkl birinceleme yaynland. "Trkiye'nin haddini at", "ABD'nin sabrnn taabilecei"ifadelerinin yer ald yazda, "Trkiye'in istikraszl daha da arlaabilir. Amerikanistihbarat evreleri, resmi olmayan deerlendirmelerinde, Krtlerle uzlamamas halinde,yeniden canlanan ve birleen bir Krt hareketi, ekonomik durgunluk nedeniyle kitlelerinhuzursuzluunun artmas ve slamc kkten dinci tepki sonucu Trkiye'nin paralanacanngrdler" deniliyor.

Washington'daki Mediterranean Affairs irketi tarafndan ylda drt kez yaynlananderginin 1995 k saysnda yer alan Kesic'in makalesinden baz blmleri, ABD'nintutumunu aklayc olmas nedeniyle aynen aktaryoruz:

"ABD Dileri Bakan Warren Christopher, 30 Eyll 1994'te Trkiye'ye, temel insan

haklar konusundaki taahht ve sorumluluuna ramen, Krt ayrlklara kar savasrdrmemesi uyarsnda bulundu. Bu olay, Amerikan-Trk ilikilerini belirsizlie vesouklua iten deiikliklerin yaandna ilikin iaretler veren bir dizi gelimeninkamuoyuna en ak ekilde yansm olandr.

"Krt sorunu, Amerikan-Trk ilikilerinin hzla bir yol ayrmna yaklatnn en akbelirtisidir. Hem Trk hem Amerikan yetkililer, karlkl bir dizi gereklemeyen beklentidendolay duyduklar rahatszl dile getirmektedirler.

"Son ABD ynetiminin d politika belirleyicileri, Trkiye'yi, birok jeostratejikkarn merkezi olarak belirledi. Souk Sava sonras dnemde Trkiye iin ncelikli olarak

11 Cengiz andar, Sabah, 28 Mart 1995.12 Cengiz andar, Sabah, 25 Mart 1995.



9/24

ngrlen rol, ran'n slami teokratik hkmet modeline laikliiyle engel oluturmasyd.Trkiye'nin corafi konumu, nfuzunu ayr blgeye yaymaya imkn verdi: Ortadou, yeni

bamsz cumhuriyetler ve Balkanlar.

"Amerikallar, ABD'nin bu blgeyle ilgili olarak Trkiye'den beklediklerinin

hibirinin gereklememesi sonucu, iki lke arasndaki zel ilikinin srdrlmesineTrkiye'nin balln sorgulamaya baladlar. Bu, Trkiye'nin jeostratejik rolnn, lkeekonomisinin ve lkedeki siyasal durumun ok daha eletirici bir bak asyla incelenmesineyol at.

"Amerikan istihbarat evreleri, resmi olmayan deerlendirmelerinde, Krtlerleuzlamamas halinde, yeniden canlanan ve birleen bir Krt hareketi, ekonomik durgunluknedeniyle kitlelerin huzursuzluunun artmas ve slamc kkten dinci tepki sonucuTrkiye'nin paralanacan ngrdler. Krt sorunu nedeniyle ortaya kan blnmeler akhale gelmi ve sorunlar yaratmaya balamtr.

"ABD'den gelen eletiriler, Trklerin, Amerikallarn Trkiye'nin ilerine fazlakarmalarndan dolay duyduklar kzgnl artrd; Trk hkmetinin tepkisine neden olduve Amerika'nn nemli grd d politika konularnda, Trkiye'nin haddini ama arzusunakatkda bulundu.

"Trk hkmeti blgesel konularda genellikle Amerikan karlarna ters der biimdekendi ynn tayin etmeyi srdrdke, ABD ile Trkiye arasndaki ilikiler bozulmayadevam edecektir. iller hkmeti, toprak kaybetmekten ve kontrol altna alnamayacakmilliyeti tepkiden ekindii iin, Krt sorunu konusunda izledii yolda bir deiiklikyapmaya isteksizdir. Uzlamaz tutum, Trkiye'nin siyasal ve sosyal bunalmlarn artrmaysrdrecektir.

"Amerika'nn sabr tkenebilir. Bunlar, Trkiye'nin istikrarsz durumunu daha daarlatrabilir. Kesin olan bir ey var: Irak'a kar uluslararas koalisyonun yannda yeralnarak zal tarafndan balatlan ABD-Trkiye balay dnemi sona ermitir."13

'Trkiye eki G' datt"

ABD Genelkurmay Bakanl'nn yayn organ Joint Forces Quarterly'nin (JFQ) 96-97 K saysnda, 1995 Mart'nda Trk Silahl Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'a dzenledii elik

Harekat'nn, eki G'n baarszlna neden olduu deerlendirmesi yapld. AmerikanHava Kuvvetleri Akademisi retim grevlisi Yzba Steven R. Drago, JFQ'da yaynlanan"Ortak doktrin ve souk sava sonras askeri mdahale" balkl yazsnda, TSK'nn KuzeyIrak harektn "bamsz askeri eylem" olarak niteledi. eki G'te grev yapan Drago,ABD'nin souk sava sonras askeri operasyonlarda karlat zorluklar incelerken, ekiG ve Trkiye ile ilgili olarak unlar yazd:

"Provide Comfort (Huzur Operasyonu-eki G), birleik ve ok uluslu byk birbaar olarak balad fakat daha sonra ok byk bir baarszla dnt. Nisan 1991'debalayan birleik harektta, yedi lkenin kuvvetleri, Irak'tan Trkiye'nin gneydousunakaan Krt snmaclar korumak iin biraraya getirilmiti. yl sonra, Amerikan kuvvetleri

Krtleri Irak'a kar koruma abas verirken, Trkiye Krt terrizmine kar bir askeri sefer13 Mediterranean Quarterly, k 1995.



10/24

dzenledi. Bu bamsz askeri harekt, ok uluslu bir askeri operasyon olan eki G'nbirliini bozdu. Harekt, imdilerde kimi ABD birlikleri tarafndan da 'huzursuzlukoperasyonu' diye anlmaya balanan ok uluslu eki G operasyonunun baarylasonulanmasn tehdit ediyordu."14

CIA harekt bozguna urad

ABD'nin elik Harektndan sonra Kuzey Irak'ta yedii darbeyi, ABD ynetimevrelerine yaknlyla bilinen Washington Post 26 Haziran 1997 tarihinde st dzey bir CIAajannn aklamalaryla yanstt. Kuzey Irak'ta grev yapan ajan Warren Marik, Irak DevletBakan Saddam Hseyin'e ynelik ABD komplosu hakknda ayrntl bilgiler verdi. Marik'inde iinde yer ald Kuzey Irak komplosu CIA'nn 1990'l yllardaki en byk operasyonuolarak niteleniyor.

Marik'in aklamalarnda en arpc blm, CIA'nn 1995 Mart'nda giritii

operasyonun baarszla urayn anlatt blm. rtl operasyonlarda grevi srdiin ad belirtilmeyen Bob kod adl Irak Operasyon Grubu'ndan sorumlu CIA bakanyardmcsnn hazrlad planla, Saddam Hseyin'e ok nemli bir darbe vurulmashedefleniyor. 100 milyon dolar harcanan operasyonun belirlenen tarihi 4 Mart 1995, kod adise "Bob". Operasyonda Bob ve Marik'ten baka ABD Senatosu stihbarat Komitesi'nin ikigrevlisi de var.

Irak ordusundan kap ABD kuvvetlerine iltihak eden General Vefik Samarrayi'ninWashington Post'a yapt aklamaya gre plan yleydi: Musul ve Kerkk'teki Irakgarnizonlarna, 20 bin pemerge, 1000 Irak Ulusal Kongresi askeri ve 1000 Irak KomnistPartisi taraftaryla General Sammarayi'nin komutasnda byk bir saldr yaplacakt. IrakUlusal Kongresi Bakan Ahmet elebi, saldrnn, Irak'n geri ekilmesini salamay ve Irakynetimine kendi birliklerinin savaamayacan gstermeyi amaladn belirtiyordu.Saldr, CIA radyo ve televizyon yaynlaryla moralleri bozulan Irak askerlerinin kamasnave Irak ordusunun dalmasna neden olacakt. Saf deitiren askerlerin de desteiyle SaddamHseyin ynetimi devrilecekti.

Marik'in belirttiine gre, "Bob" plan Irak ynetimi tarafndan renilince, 3 Mart1995'te Bob, elebi'ye ve Krt gruplara, "Biz operasyondan ekiliyoruz, banzn aresine

bakn" diye haber gnderdi. Marik, buna kzan Krdistan Demokrat Partisi lideri MesutBarzani'nin Irak ordusuna kar savamayacan akladm ve saldrnn yaplamadn

sylyor. Marik, Barzani'nin 1996 yaznda Saddam Hseyin ynetimiyle ibirliine girmesisonucunda, eki G'n ve onlarca CIA ajanyla birlikte 7500 CIA pemergesinin blgedentasn taran toplayp kamak zorunda kaldn belirtiyor.15

"Bob" operasyonunu balamadan nleyen Trkiye'nin ubat sonu-Mart banda KuzeyIrak'ta balatt elik Harekt'nn hemen ncesinde ilgin bir baka tarih akmas daha var.CIA efi Bob'un Ahmet elebi ve dier muhaliflere operasyondan vazgetikleri haberinignderdii 3 Mart'tan bir gn sonra, dnemin Jandarma Asayi Kolordu KomutanKorgeneral Hasan Kundak ile Mesud Barzani Silopi'de bulutu. Marik de zaten operasyonun

baarszla uramasnda en byk payn Barzani'ye ait olduunu sylyor.Pentagon'dan "Trkiye'nin gelecei" plan

14 Joint Forces Quarterly, k 1997.15 Washington Post, 26 Haziran 1997.



11/24

9 Aralk 1996'da Wirginia'da bir konferans yapld.16 ABD Savunma BakanlPentagon'un salad parayla The Strategic Assessment Center of Science ApplicationsInternational Corporation (SAIC) adl kurulu tarafndan dzenlenen konferansta, Trkiye'nin2020 ylna kadarki gelecei konuuldu. Konferans bildirileri, SAIC tarafndan Mays aynda

Trkiye'nin Gelecei Konferans Sonu Raporu balyla yaynland.

Raporda, Pentagon konferansnn katlmclar yle tantlyor:

CIA Ulusal stihbarat Konseyi Avrupa Dairesi'nden Dana Bauer, CIA Ulusal stihbaratKonseyi eski Bakan Yardmcs Graham Fuller, ABD Dileri Bakanl Gney Asya veYakn Dou Dairesi'nde 20 yl altktan sonra emekli olan ve Trkiye zerine ok saydakitap yazan George Harris, 1958-59 ve 1974-77 yllarnda iki dnem Ankara'daki ABDBykelilii'nde grev yapan CIA eski stasyon efi Paul Henze, SAIC'ten George Kraus,Jr., Pentagon'dan Dmitry Ponomareff, Rusya uzman ve George Washington niversitesiretim grevlisi Peter Reddaway, Pentagon Siyaset Planlama Dairesi'nden Harold Rhode,

John Hopkins niversitesi Orta Asya Enstits Bakan S. Frederick Starr ve Radio Libertyeski Mdr SAIC mensubu S. Enders Wimbush.

Katlmclarn kiilii, konferans sonrasnda yaynlanan raporun ABD ynetimininresmi grlerini ve nmzdeki 25 yl boyunca izlenecek Trkiye politikalarn yansttngsteriyor.

"eriat tehlikesi yok"

eriatlarn adm adm ele geirdikleri mevzilerde laik Cumhuriyetle rtl birhesaplamaya girdii ve ordunun savunma stratejisinin birinci srasna irtica tehlikesininyerletirdii bir srada, rapor, Trkiye'de slam tehlikesi bulunmadn belirtiyor. Sadeceekonominin byk lde ktlemesi durumunda kktenci slamc hareketlerin gleneceine srlen raporda yle deniliyor:

"imdiki slamclama, taradan kente genlerin kylerde yaptklar ibadetleri veslami gelenekleri birlikte getirmesinden kaynaklanyor. Gelecekte, kentli sekinler krsal dinieylemlere ve giyim-kuama tavr alnca, bu gler olaslkla zmsenecektir. Geri ialeminin yeni sekinleriyle geri dini gruplar arasnda eitli dzeylerde atmalar bekliyoruz,ama uzun vadede slam denetim altna alnacaktr."17

Orduya "gerici" sulamas

Raporun hazrlanmasnda byk katks olan Paul Henze, Turkish Daily Newsmuhabirinin Aralk'tan sonraki gelimeler nda sorduu "slamclar Trkiye politikasnahakim olacak m" sorusuna, "Trkler fanatik Mslmanlar deil. Duyarl Mslmanlar"yantn verdi. Henze, Genelkurmay'a kar tavrn da, "Trk ordusu, imdi de, 1918'den berigsterdii sorumluluk anlaynn aynsn sergiliyor. Hi deimedi" szleriyle aavuruyordu.18

16 "US Strategic Report: slam will not dominate Turkey", Turkish Daily News, 14 Mays 1997.17 Agy.18 Agy.



12/24

Graham Fuller de Turkish Daily News muhabirine, "slam, Trk siyaset sahnesininkalc bir parasdr. Ancak Trkiye'nin siyasal, ekonomik ve toplumsal koullar ar biimde

bozulmazsa, egemen unsur olmayacak. Komnistler, faistler ve slamc radikal hareketler,daima bozulma koullarnda glenir. Trk sivil toplumunun slamclar souracana ve

demokratik bir ereve iinde onlarla uyuma varacana gvenim var" diyordu.19

"Ordu konumunu yitirecek"

SAIC raporunda 2020 ylna kadarki Trkiye tablosu zetle yle iziliyor:

"- Trkiye Bat'yla balarn srdrecek, ancak Bat'yla (ve NATO'yla) ilikileri eskiyegre daha atmak olacak.

"- ran'la yaknlaacak.

"- Ordu siyasal sistemin teminat konumunu yitirecek.

"- Trkiye'nin askeri g kullanm savunma amaldr.

"- Trkiye kitle imha silahlarna sahip olmay isteyebilir.

"- Avrupa Trkiye iin 'ister olur-ister olmaz' biiminde bir seenek deildir.

"- Trkiye'nin nde gelen mttefiki srail olacak.

"- slam Trkiye'de egemen olmayacak.

"- Trkiye'de Bosna, Arnavutluk, Azerbaycan, Grcistan ve Ukrayna gibi 'kk,istikrarsz ve varolma potansiyeli tamayan devletlerle' yeni-Osmanlc ilikiler kurmaynelimleri belirecek.

"- Trkiye Krt sorununu kendi bana zemeyecek."20

ABD basn: Trkiye'yi kayp m ediyoruz?

ABD'de gnlk tiraj iki milyon dolaynda olan Wall Street Journal gazetesinde 17Haziran 1996'da Richard Burt imzal "Trkiye'yi kayp m ediyoruz" balkl bir yorumyaymland. Yaz son 50 yln bir muhasebesiyle balyor:

"Dnyann en sorunlu blgelerinden birinde devamllk abidesi olarak yaklak 50yldr yer alan Trkiye'nin, ABD ve Avrupa ile stratejik ortakl u gnlerde tehlikeli bir riskaltndadr.

"Trkiye, Truman ynetiminin tevikiyle NATO'ya girdii 1952 ylndan bu yana,Kore Sava'nda kahramanlk gstererek, souk sava srasnda kararl Rus kartl yaparak,

19 Agy.20 Agy.



13/24

Krfez Sava srasnda Amerikan nderliindeki koalisyona kararl katkda bulunarak veOrtadou'daki bar srecinde Amerikan politikasndan yana tavr alarak. ABD'nin d

politikasna hayati destek vermitir.

"Geen hafta, st dzey Trk komutanlar, grecek hibir ey olmadn syleyerek,

ABD Savunma Bakanl'ndan st dzey yetkililerle toplanty iptal ettiler.

"Savunma Bakan William Cohen'in Trkiye sorunuyla 'baland' ifade edilmektedir.Dileri Bakan Madeleine Albright'n, son drt ay ierisinde Trkiye zerinde harcadzamann, kendisinden nceki Dileri Bakan'nn drt yl ierisinde harcad zamandan fazlaolduu sylenmektedir. Bunlarn doru olduunu mit edelim. Trkiye'yi kaybetmek, Clintonynetimi asndan byk bir siyasal sorunla snrl kalmayacaktr. ABD'nin gvenliiasndan bir felaket olacaktr."

Orduyu blme giriimleri

ABD basn, 28 ubat'tan sonra, az rastlanr bir biimde Trk ordusu iinde blnmeyaratma ve kendi "ekibini" destekleme abasna girdi. New York Times gazetesi, 16 Mart1997 gnl saysnda, o srada ABD'de bulunan Genelkurmay kinci Bakan Orgeneral evikBir'i ven bir yaz yaymlad. Gazete, Orgeneral evik Bir'in evresinde kendisine bal gl

bir subay grubu oluturduunu ve nmzdeki yllarda ordunun kontroln eline geirecekdzeye geleceini ileri srd. Bu tr yaynlara Washington Post da katld.

ABD, New York Times'n azndan, Trk Silahl Kuvvetler komuta kademesine vezellikle Genelkurmay Bakan'na kar bir tavr koyuyor ve hatta bir tehdit yneltiyordu.Washington, Trk Ordusu iinde Amerikanc bir ekip yaratma abasndayd.

30 Austos yaklatka, ABD ve ibirlikileri, komplolara yneldiler. Bat basnndaCIA imalat haberler yaymland. Bu imalata gre, Necmettin Erbakan, Genelkurmay BakanOrgeneral smail Hakk Karaday'y emekliye sevk ederek, Birinci Ordu Komutan OrgeneralHseyin Kvnkolu'nu Genelkurmay Bakanl'na getirecek ve 28 ubat'n nn kesecekti.Ordunun komuta kademesini yakndan tanyan herkes, Orgeneral Kvrkolu'nun da, tpkOrgeneral Karaday gibi Cumhuriyet Devrimi'nin deerlerine bal olduunu biliyordu.

te yandan, ordunun yapsn ve geleneklerini bilenler, stratejik kararlarn kiilerebal olmadn ve Genelkurmay Bakan deiince de hemen deimeyeceini bilirler.

Ordunun Kuzey Irak'ta Krt devletinin ABD tarafndan kurulmasna kar tutumu stratejik birkarard ve 1994 sonbaharndan beri srdrlyordu. Bu tutum, 2000 ylnda "Krt devletininilan sava nedenidir" biiminde Babakanlk genelgesine de yansd.

ABD Ulusal Savunma Enstitsnn "kyamet senaryosu"

3031 Mays 1998 tarihlerinde ABD'de yaplan bir toplant, 1998 ylndaki eriat"kalkmann" ABD'den krklendiini aa kard. Trkiye medyasna "Kyametsenaryolar", "Dehet senaryosu" " sava senaryosu" balklaryla yansyan21 toplantyAmerikan Ulusal Savunma Enstits dzenledi. Ba yine ad "Trkiye uzmanlarna km

21 Cumhuriyet, 1 Haziran 1998, Zaman 2 Haziran 1998, Enis Berberolu'nun ke yazs. Hrriyet, 2 Haziran1998.



14/24

CIA eski Ankara stasyon efi Graham Fuller ile ABD Dileri Bakanl Siyasi PlanlamaDairesi grevlisi Prof. Henry Barkey ekiyordu.

Fuller ve Barkey'lerin senaryosuna gre, Kontrgerilla'nn eskiden beri "krmz blge"diye belirledii "Kahramanmara, Sivas, Erzincan, Kayseri ve orum'da bir cuma namaznda

camilerde bombalar patlayacak. Ayaklanan halk valiliklere, kaymakamlklara yryecek.Polis halkn nne geemeyince askeri birlikler devreye girecek. Laik-anti laik, Alevi-Snniatmas patlak verecek. Arlkl olarak Snnilerin safna geen polis askeri birliklerleatmaya girecek. Dardan silah balantlar yapan radikal slamclar, ayrlk Krtlerle

birleerek orduya kar silahl mcadeleye balayacaklar. Orduda zlmeler ba gsterecek."Trkiye'de i sava baladnda komularnn ataca admlar da kestirmeye kalkanTrkiye uzmanlar, bu tabloya ABD-srail ikilisinin nasl mdahale etmesi gerektiini de

belirlemeye altlar.

Ama, "orduyu hizaya getirmek"

"Kyamet senaryosu" hazrlayclarnn amalarna ilikin ak szllne apkakarmamak elde deil. Zaman gazetesinin haberine gre, "Trk Silahl Kuvvetleri zerindekigeleneksel yaptrm gcn kaybetmeye balayan ABD, lke siyasetindeki arln akahissettiren orduyu nasl Amerikan izgisine ekebileceini dnyor."22Bunun iin de abaaltndan sopa gstererek, i sava karma ve "zlme" tehditlerinde bulunuyor. UlusalSavunma Enstits'nn toplanty dzenledii gnn hemen ertesinde, ABD DileriBakanl Szcs Nicholas Burns, Diyarbakr Devlet Gvenlik Mahkemesi'nin sulu

bulduu Recep Tayyip Erdoan'a ceza verme kararna, yerlemi diplomatik kurallarn datesine geerek ar bir dille att.

Genelkurmay, eriat eylemleri ve "kyamet senaryosu" gibi ABD giriimlerini, "Batdestekli irticann i sava karma tehdidi" olarak deerlendirdi. Bu tehdidi, "gerekirse silahla

bastrmaya" ve "bin yllk mcadeleye" kararl olduunu aklad. Genelkurmay, ieriden vedardan gelen youn saldrlara kar yalnz kaldn; saldrlara yant vermesi gerekensiyasal iktidarn ve devletin siyasal organlarnn sessiz kaldn ifade etmekten de geridurmad.

"111111"

1998 ylnn bandan itibaren, "kyamet senaryosu" uygulamaya konuldu. Yln ilkgnlerinde, ABD'de bulunan Fethullah Glen, CIA Ortadou Masas efi ile gizli bir grmeyapt. Graham Fuller'in ayarlad grmeyi, MT'in Washinton'daki grevlisi MehmetEymr yerine Askeri Atae saptayp Ankara'ya bildirdi.

rticac terrn 29 Ekim ve 10 Kasm etkinliklerine kar hazrladklar kanl saldrlarnlendi. Yurt apnda bir kalkmaya dntrlmesi planlanan trban eylemi balatld.Hizbullah ve teki terr rgtlerinin hayli etkin olduu hazrlklar, "111111" parolasylayrtlyordu. eriatlar, yurt apnda bir "insan zinciri" oluturarak isyan balatma planlaryapyorlard. Zincir eyleminin arkasndan, Amerikan "kyamet senaryosu"nda belirtilen

bombalama ve atmalar gelecekti. Mays ay banda nsan Haklar Dernei Genel Bakan

Akn Birdal' ldrme giriimi, provokasyonlarn balangc olacakt.22 Zaman, 2 Haziran 1998.



15/24

Birdala suikast 5 kiilik tim yapt. Emniyet zel Tim'e bal suikast ekibinin lkc mafyadan, ikisi PKK itirafs. ABD ve Avrupa, suikastn ardndan TSK'y ypratmakampanyasn hzlandrd. Tansu iller'in nc gazetesi, suikasttan Genelkurmay' ve MilliGvenlik Kurulu'nu sorumlu tutan provokasyon bildirileri yaynlad. Suikastn ok zel bir

amacnn, orduda 30 Austos terfi ve tayinlerini etkilemek olduu ortaya kt. Suikastfaillerinin birka gn iinde yakalanmas oyunu bozdu.

3. AVRUPA KAPISINA BALAYARAK PARALAMA

elik Harekt ve arkasndan 1996 yaznda Irak ynetiminin kuzeye ynelikoperasyonu, dnya imparatorluu kurmak iin Avrasya'nn merkezini ele geirmegiriimlerinin daha banda ABD'nin yolunu kesti. Yedii darbeyle geri adm atan ABD,Trkiye'yi AB kapsna balayarak TSK'yi zayf drme taktiine bavurdu. Bu taktik1998'den itibaren uygulamaya konuldu.

Avrupa Birlii, 1213 Aralk 1997'de yaplan Lksemburg liderler doruunda, yenigenileme srecinde birlie girecek 12 aday lkeyi belirledi. Hemen tm 1990 ve sonrasndaBirlie girme bavurusunda bulunan lkeler aday yaplrken, 1963'te AET'yle Ankaraanlamasn imzalayan, 1987'de tam yelik bavurusu yapan ve 1995 sonunda AB ile GmrkBirlii'ne giren Trkiye darda brakld.

Trkiye Dou'ya dnd

Grld gibi, belli bal dnya olaylarnn hemen hepsi ya dorudan ya dolaylolarak Trkiye'yle ilikiliydi. Trkiye'nin alaca tutumlar, bu olaylarn ounun seyrini ABDve Avrupa'nn karlar dorultusunda ya da tersi ynde deitirecek derecede belirleyiciydi.Trkiye, Genelkurmay'n stratejik meselelerde arln koymas sonucunda, genel olarakemperyalistlerin karlarna aykr ynde admlar att ve Avrasya blouyla, dnya dengeleriniderinden etkileyecek ilikiler gelitirmeye balad.

ABD basnnn "Trkiye'yi kayp m ediyoruz?" endiesi bouna deildi. Aynendieyi Lksemburg AB doruu ertesinde Trkiye'nin AB'yle btn ilikilerinidondurduunu aklamas zerine, Avrupa'da da seslendirenler grld. Bunun zerine ABD

Bakan Bili Clinton'n giriimiyle, 11 Aralk 1999'da Helsinki'de toplanan AB liderleridoruunda yeni taktik kararlatrld: "Trkiye, AB'nin koyduu 'yol haritas'na uygun hareketettii, yani Kopenhag kriterlerini benimsedii, Kbrs'tan ekildii, Ege'de Yunanistan'ntezlerini kabul ettii taktirde, AB aday ye adaydr."

Yeni taktiin z, Trkiye'yi Avrupa'nn yrngesinde tutmak, bu arada ieridekiBatc evrelere ve medyaya salanan propaganda alanyla Trkiye ekonomisinin da daha daalmasn, elde kalan dayanma noktalarnn da yok edilmesini salamak, "kolay lokma"haline gelen ekonomiyi gizli ykc faaliyetlerle kertmek; hem ierde emperyalizme direnen,hem dnya apnda emperyalist stratejiyi bozucu rol oynayan TSK'y fizik olarak ve idengelerdeki etkinlii bakmdan zayflatmakt.



16/24

Clinton, AB kapsna balama taktii iin devrede

Trkiye'nin Lksemburg'da dlanmas ve arkasndan PKK lideri Abdullah calan'n 9Ekim 1998'de am'dan ayrldktan sonra Amerikal, ngiliz, talyan, Yunan milletvekilleri vedevlet grevlilerinin gzetiminde Atina-Moskova-Roma-Hollanda-Moskova-Atina-Kenya

hattnda dolatrlmas, Trkiye'deki Batclarn hzla g yitirdii, milletin bamszlkodaklarn evresinde topland srece ivme kazandrd. Ekonomiyi emperyalist sermayekarsnda zayf konuma srkleyen kresellemecilik ve mali liberalizasyon sorgulanmaya

baland. zelletirme abalar tkand. Krt sorununun eitlik ve kardelik temelinde zmynnde i dinamikler glendi; bu konuda blge lkeleri hem tek tek, hem birlikte inisiyatifkazandlar.

Sre, d politikaya da yansd: Irak'a ambargoyu fiilen delen Trkiye, ran, Suriye veRusya Federasyonu ile ilikilerini iyiletirmeye balad; in'le stratejik ibirlii admlar att,

bu lkeden byk apl silah alm ve ekonomik ibirlii iin n anlamalar yapt. Bunlar, neABD'nin ne AB'nin istedii ynelimlerdi ve kar hamlelerle nnn alnmas gerekiyordu.

ABD ngiltere zerinden mdahale etti. Washington-Londra-Berlin-Paris-Ankara-Atina gzerghnda ve 1998 Nisan'nda yaplan NATO'nun 50. yl doruunda ok hzl birkulis trafii yaand. ABD Bakan Bili Clinton, Babakan Blent Ecevit'e, Trkiye'nin adayye adayl konusunda Avrupal "dostlar" nezdinde arln koyaca szn verdi."nc Yol"cu23ortaklar ngiltere Babakan Tony Blair ve Almanya Babakan GerhardSchrder, Clinton'a destek verdiler. CIA analistlerinin dedii gibi, Trkiye'nin bamsz bird politika izlemesi ve Avrasya blouna kaymas Bat iin en kabul edilemez durumdu.

AB dileri bakanlarnn 1516 Haziran 1998 tarihlinde yaptklar Cardifftoplantsnda, Lksemburg zirvesinin Trkiye'ye ilikin kararlarnn "amacn at" zerindegr birliine varld. Yunanistan da Trkiye'ye "kapy aralama" taktiinin iine ekildi.Trkiye tam denetim altna alnmak istenirken, Lksemburg kararlar, kurulmu bulunandenetimi de yok edecek gelimeleri hzlandrmt. te yandan Bat'nn Trkiye'yi zayflatma

politikasnda da bir deiiklik yaplamazd. yleyse hem bu amaca ulatracak, hem deTrkiye'deki bamszlk eilimin glenmesinin nne geecek bir ara yol bulunmalyd.

Dlama yerine ak kap

Almanya Babakan Gerhard Schrder aklad. Schrder, Helsinki doruu ncesinde,

1 Eyll 1999'da Alman parlamentosu yasama ylnn al nedeniyle yapt konumada,gemite izlenen dlama politikasnn Trkiye'de orduyu glendirdiini, bunun da Krtsorunu, Kbrs, insan haklar ve demokrasi gibi sorunlarn Bat'nn istedii ynde zmnzorlatrdn, daha lml bir politikayla "ordu kartlarnn" glendirileceini belirtti. Aynkonumay ertesi gn partisi SPD'nin grubunda da tekrarlad. Schrder, 34 Haziran 1999'da

23ngiltere Babakan Tony Blair'in ncln yapt, ABD eski Bakan Bili Clinton ve Almanya BabakanGerhard Schrder'in destekledii nc Yol doktrini, z olarak, ABD eski Bakan George Bush'un (babaBush) adyla anlan emperyalist "Yeni Dnya Dzeni" doktrinin "sol" grntl yeni versiyonundan baka birey deildir. Ulusal snrlar hie sayan nc Yol doktrini, demokrasi ve insan haklar bahane edilereklkelerin iilerine karlabileceini, "uluslararas toplum'un demokrasi ve insan haklarna saygykurumlatrmak iin bir devlete askeri mdahale yapma hakk bulunduunu ngryor. Bu programn ekonomik

boyutunda ise, ulusal ekonomilerin yklmas pahasna pazarlarn emperyalist mali sermayeye sonuna kadaralmas isteniyor. Pazarlarn korumaya kalkan lkeleri cezalandrma bekliyor. nc Yol doktrinininuygulamalarna Irak, Yugoslavya ve Endonezya'da tank olduk. lke de d askeri mdahalelerle blnd.



17/24

Kln'de yaplan AB zirvesinde olduu gibi, Helsinki'de de Trkiye'nin tam ye adayl iinaba harcayacaklarn aklad.

Almanya Dileri Bakanl'ndan AB Genilemeden Sorumlu Komiserlii'ne getirilenGnter Verheugen de Avrupa Parlamentosu D likiler Komitesi'nin sorularna verdii

yantta Schrder'in izdii hatt izledi:

"Kopenhag insan haklar ilkelerini kabul etmeyen hibir lke adaylk grmelerinearlamaz. Doru, imdiki durumda Trkiye, demokrasisindeki eksiklikler, insan haklar veaznlk haklar ihlalleri ile hukuk dzenine uymamas nedenleriyle aday olamaz. AncakTrkiye'nin adayln desteklememiz, oradaki demokrasi glerini glendirecektir."

"Aznlk haklar" deyimiyle esas olarak Krt sorununu kasteden Verheugen, BabakanBlent Ecevit'in Schrder'e gnderdii mektupta, Trkiye'nin Kopenhag ilkelerini kabuledecei szn verdiini aklad. Schrder ve Verheugen, Avrupa'da ykselen ite o"Dladk ordu glendi. Bu da Trkiye'yi kaybetmemize gtrr. Kapy aralayalm ve

orduyu zayflatarak Trkiye'yi yeniden denetim altna sokalm" eilimini seslendiriyorlard.DSP-MHP-ANAP koalisyon hkmeti dneminde AB ile ilikilerden sorumlu DevletBakanlna getirilen Mesut Ylmaz ve yardmcs Volkan Vural'n balattklar, AKPhkmetlerinin srdrd dizi dizi "uyum paketleri" bu taktikte ne kadar ileri gidildiinigstermektedir.

CIA: Trkiye Yunanistan'a saldracak

19971998 yllarnda, ABD istihbaratn en ok megul eden konularn bandaTrkiye ile Yunanistan arasnda sava kp kmayaca, karsa nasl sonulanacageliyordu. CIA'nn Yahudi asll bakan George Tenet, 20 Ocak 1998'de Amerikan Senatosustihbarat Komitesi'ne verdii raporda, iki lke arasnda "Ege ya da Kbrs'da bir atmannkanlmaz" olduunu belirtti. Raporda, "i ve d sorunlarndan" bunalan Trkiye'nin, bunlaramak iin Yunanistan'a saldraca ima ediliyordu. Sonraki gnlerde, ABD istihbarat,atmann 1998 sonbaharnda Ege'de kaca haberlerini yayyordu.

Amerikan Kongresi Dileri ve Ulusal Savunma Dairesi Ortadou leri UzmanCarol Migdalovitz, Tenet'ten 5 ay nce 21 Austos 1997'de Kongre'ye konuyla ilgili bir raporsunmutu. Kongre Aratrma Servisi'nin en gzde elemanlarnda biri olan, iki kez Trkiye'yegelip Gneydou ve Kuzey Irak' dolaan, Krt sorunu konusunda da raporlar hazrlayan

Migdalovitz, Trkiye ile Yunanistan arasnda bir sava kma olaslnn ciddi boyutlaravardn belirtiyordu.24

CIA Ankara eski stasyon efi Graham Fuller da PKK lideri Abdullah calan'nKenya'da Yunanistan Bykelilii korumasnda yakalanmasndan sonra, Tenet veMigdalovitz'in vardklarna benzer sonulara varyordu. Fuller, CIA'nn yan kuruluu RandCorporation iin hazrlad raporda, Trkiye-Yunanistan ilikilerinin "gelecei karanlk"nitelemesi yapt.

24 Carol Migdalovitz, Greece and Turkey: Agean Issues-Background and Recent Developments, CRS Report forCongress, 21 Austos 1997.



18/24

Yunanistan'da sava hazrl

Ayn dnemde, bata Savunma Bakan Akis ohacopulos olmak zere, Yunanlliderler, her frsatta "Trkiye saldracak" szlerini tekrarlyorlard. ohacopulos'un talimatylaYunanistan'n aamal sava plan zerinde almalar hzlandrld. Savan kaybedilmesi

olaslna gre hazrlanan plan, birinci aamada Trkiye saldrsn Bat Trakya'dadurdurmay; dalk ve engebeli blgenin tanklarn ve topu birliklerinin hzl hareket etmesineolanak vermemesi yznden birinci aamada Trk birlikleri durdurulamazsa, ikinci aamadaSelanik'ten sonra Atina'ya iki saat uzaklktaki Larisa'da kurulan hatta durdurmay, o da

baarlamazsa Atina'y boaltp bakenti Girit adasna tamay ngryor.

"Ortak savunma doktrini" erevesinde Gney Kbrs'da da ayn ey yaplacakt. RusSS300 fzelerinin yerletirilmek istendii, zrhl askeri ara mevcudu hzla artrlanKbrs'da, savan hemen banda Trk birliklerinin Lefkoa'nn Rum kesimini elegeirebilecekleri ngrsyle, bakent ve Rum devlet arivi Limasol'a, Trklerin ilerlemesidurdurulamazsa, oradan da Girit'e tanacakt. 1997 Aralk aynda Gney Kbrs'a giden bir

grup Yunan subay, bu plann ilerlie konulmasna nezaret etti.

Yunanistan, asl olarak Avrupa ve ABD'nin atmann bymesine izinvermeyeceklerine gvenerek, "yldrm savala" Trkiye'ye olabildiince ar kaypverdirmeyi hesaplyor ve stratejisini buna gre kuruyordu. Lozan Anlamas inenerekadalarda ina edilen askeri havaalanlar takviye edildi. "Yldrm sava" uyarnca, adalardankalkacak avc uaklar Trkiye'nin bat sahillerini vurup hzla dnecekler. Trkiye'den adalaraynelecek bir saldrya kar da hava savunma sistemi devreye sokulurken, saldr amalolarak glendirilen deniz gc Trkiye kylarn vuracakt. Trkiye'nin Ege Ordusu'nulavetmesini isteyen Yunanistan'n son yllardaki silah almlar bu plana uygun yapld: Hzlve manevra yetenei yksek avc ve bombardman uaklar, karadan ve denizden frlatlabilenorta menzilli fzeler, hava savunma sistemleri... ABD Dileri Bakanl'na bal US ArmsControl and Disarmament Agency (ABD Silahlarn Kontol ve Silahszlanma Ajans), 167lkenin savunma ve silahlanma konularndaki durumlarn gsteren World MilitaryExpenditures and Arms Transfers (Dnyada Askeri Harcamalar ve Silah Ticareti) balklraporu, Yunanistan'n 1992 ylma kadar silahlanmaya hem reel, hem oransal olarakTrkiye'den daha fazla para harcadn gsteriyor. 1992 ylndan sonra Trkiye'ninharcamalarnda grlen yllk ortalama 300 milyon dolarlk fazlalk, Gneydou'da PKKayrlklna kar verilen askeri mcadelenin bir sonucudur.

Yunanistan'n, bu kez Avrupa Birlii yesi olarak, Birinci Dnya Sava ertesinde

emperyalistler adna Trkiye'ye kar oynad meum role benzer bir pozisyona girmibulunduunu sylemek abartl olmayacaktr.

Kbrsta silah gsterme

Avrupa Parlamentosu'nun Fransz yesi Jean Charles Marchiani, Kuzey Kbrs TrkCumhuriyetini kastederek, " gal blgelerinin Trkiye ile entegrasyonuna ynelik herhangi

bir giriim, Trkiye'nin AB ile ilikilerinin sonu anlamna gelir ve sava nedeni oluturur"dedi. Medyann "Kzl Dany"si Daniel Con-Bendith, Marchiani'nin Gney Kbrs'tasavurduu sava tehdidini, stelik stanbul'da tekrarlad. 26 Kasm'da stanbul'da yaplan AB

Karma Parlamento Komisyonu 48. dnem toplantsna komisyonun ebakan olarak katlanCon-Bendith, "Trkiye Kbrs'da igalcidir. KKTC'yi ilhak ederseniz bunu sava nedeni



19/24

sayarz" dedi. AB Temsilcisi Karen Fogg'un da bulunduu toplantda, Alman parlamenterOzan Ceyhun ise, Kbrs konusunda direnmenin Trkiye'ye zarar vereceim syledi.

Dnemin Kbrs Rum Ynetimi lideri Glafkos Klerides de, Rum Kesimi'nin iki yliinde AB'ye gireceini, Baf askeri ss de dahil olmak zere btn limanlarn AB askeri

varlna imdiden aacan aklad. Klerides, silahlanmaya devam edeceklerini ekledi.

AB'nin Kbrs'ta Trkiye'yi savala tehdit eden hamlesinin ucu ok ncedengrnmt. AB'nin yasama organ Avrupa Parlamentosu, 5 Eyll 2001'deki oturumunda,Lksemburg Dileri Bakan Jacques Poss'un hazrlad Kbrs raporunu 31 red oyunakarlk 504 oyla kabul etti. Raporda Trkiye "igalcilikle", Kbrs'ta kilise, manastr gibi dinimeknlar tahrip etmekle ve Rumlar topraklarndan srmekle sulanyordu.

Bu sre, bilindii gibi, Birlemi Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan'n aklad,gerekte ABD-ngiltere ikilisi tarafndan hazrlanm, Trkiye ile Kbrs Trklerinin tezlerinetaban tabana zt "Annan Plan" ve geen Mays aynda Kbrs Rum kesiminin uluslararas

anlamalar ineyerek25 AB 'ye alnmasyla sonuland.

"AB kapsna balayarak paralama" taktiini en net biimiyle Kbrs sorunundagrrz. Trkiye ve KKTC'de, Trkiye'nin Kbrs'daki haklarndan vazgemesini savunannemli "ver kurtul" cephesi oluturuldu. AKP iktidar, TSAD, byk patronlar, dardan

beslenen vakf ve sivil toplum rgtleri ile medya'nn oluturduu bu cepheye kar duranTSK, KKTC Cumhurbakan Denkta, i Partisi ve teki bamszlk gler, youn birsaldr ve karalama faaliyetinin hedefi durumundalar.

4. SON AAMA: TRK SUBAYLARA SLAH EKMEK, BALARINAUVAL GERMEK

1 Mart'ta TBMM'nin, 62 bin Amerikan askerinin Gneydou bata olmak zereyurdun eitli yerlerinde konulanmasna ve kuzeyden Irak'a kar cephe almasna ilikinhkmet tezkeresini reddetmesi, ABD'nin o gne kadar alttan alta yrtt TSK'yedmanln su yzne kard. Bir zamanlar dergilerde takma adlarla ya da alt dzeydenifade edilen dmanca grler, artk Savunma Bakan Donald Rumsfeld, yardmcs PaulWolfowitz, Dileri Bakan Yardmcs Marc Grossman gibi Amerikan ynetiminin ndegelenlerince aktan seslendiriliyor. Dahas, Kuzey Irak'taki Amerikan igal birliklerinin

komutan Albay William Mayville, dorudan Pentagon'dan ald emirle, 4 Temmuz'daSleymaniye'deki Trk zel Kuvvetleri kararghna 200 askerle operasyon dzenledi ve silahkullanarak 11 Trk subay ve askerini esir ald. Tartaklanan, balarna uval geirilen Trksubay ve askerleri gnlerce tutsak kald. Medyada kan haberlere gre, Amerikan askerleriate etme emri almlard.

25 Evet, uluslararas anlamalar ineyerek; nk Zrih'te parafe edilen, Londra'da imzalanan GarantiAnlamas ile Kbrs Anayasas, Kbrs'n, garantr devlet Trkiye'nin iinde bulunmad uluslararas biroluuma girmesini yasaklamaktadr.



20/24

"atrz" tehdidi

Tezkerenin TBMM'de reddinden sonraki ilk saldr at Milliyet gazetesininWashington temsilcisi Yasemin ongar'n kesinden yapld.26 ongar, Pentagon'un TSK'yekzgnln, ABD Genelkurmay Bakan General Richard Myers'in Ankara'daki muhatabyla

yapt telefon konumas srasnda, fkeden telefonu duvara frlattn yazarak dile getirdi.

Amerikal yetkililer, kzgnlklarn ongar gibilerin satr arasna sktrmasna gerekbrakmadan da ifade ettiler. rnein ABD Bakan George W. Bush'un Kuzey Irak zelTemsilcisi Zalmay Halilzad, Bush ynetiminin daha nce Trkiye'nin Kuzey Irak iine 20 kmgirmesini kabul ettiini, ancak asker tezkeresinin reddedilmesi zerine bu anlamann geersizolduunu belirtti ve "Askerleriniz ile Krtler ve Amerikan kuvvetleri arasnda atmakmas riski var" tehdidini savurdu.

Yasemin ongarn belirttiine gre, "Beyaz Saray'dan st dzey bir yetkili de,Washington'un artk iki noktaya odaklandn syledi. Buna gre, ABD ilk olarak Trkiye'yi

Kuzey Irak'tan uzak tutmak istiyor. kinci olarak da, Krfez Sava'nda olduu gibi Trk havasahasnn kullanlmas iin izin alma peinde." ongar, ABD Genelkurmay Bakan GeneralRichard Myers'n, "TBMM, ABD askerine izin vermezken, Trk askerlerinin de Irak'agirmesini engellemi oldu" yollu szlerini de aktaryordu.27

Wolfowitz'in saldr oklar Genelkurmay'a

Dileri Bakan Abdullah Gl'n 2 Nisan'da Trkiye'yi ziyaret eden ABD DileriBakan Colin Powell ile 9 maddelik gizli bir mutabakat metni zerinde anlamaya28

varmasndan sonra, Trkiye ile ABD arasnda TSAD, AKP evreleri ve Doan Grubumensuplarnn yrtt bir "paralel diplomasi" trafii yaand. Bu yolla ABD SavunmaBakan Yardmcs Paul Wolfowitz'in Genelkurmay' hedef alan ar aklamalarnn ve buaklamalar medyada gnlerce ilenerek TSK'nin ypratlmasnn ortam yaratld.

Mehmet Ali Birand, Cengiz andar'la birlikte, Wolfowitz'i 5 Mays'ta CNN-Trk'temanet programna kard. "Wolfowitz at azn, yumdu gzn" diye yazd Birand.29

Wolfowitz, tezkere olay nedeniyle AKP iktidarna da ykleniyor grnmesine karn, oklarasl olarak Genelkurmay'a atyordu. Bu durum ve kulland slup, aslnda Wolfowitz'ten nealacan nceden bilen Birand' bile "artmt".

Boston Globe gazetesi, televizyon mlakatnn yaynlanmasndan bir sonraki gn, zetolarak "Wolfowitz Trkiye'de darbe kkrtcl yapt" yorumunda bulundu. Wolfowitz,gazeteye gnderdii mektupta bu yorumun yanl olduunu, " Trkiye'de sivil ynetimleibirlii yanls olduklarn' belirtti. Cengiz andar da u satrlarla Boston Globe'u tekzip etti:

26 Cengiz andar, Mehmet Ali Birand ve Yasemin ongar'n birlikte hareket etmeleri, randevular birliktealmalar, birbirlerinin "aklarn kapatmalar", birinin brakt yerden dierinin devam etmesi; yazlarnn,yazlmadan nce zerinde konutuklar izlenimini brakacak denli tpatp birbirine benzemesi, farkl gazeteleremensup bu lnn, arkadaki bir kuvvet tarafndan seilip ynlendirildiklerini kanrtyor. Bu "l ete", ABDynetim evrelerinin birinci elden "szcl"n yapmaktadr ve o evrelerden aldklar gle TSK'ya saldrda

pervaszdrlar. O nedenle, alntlamalar "l ete"nin yazlaryla snrl tuttuk.27 Milliyet, 16 Mart 2003.

28 Abdullah Gl bu anlamay Vatan gazetesi yazar Sedat Sertolu'na aklad. Vatan, 24 Mays 2003. Ayrcabkz. Aydnlk, 20 Temmuz 2003, say: 835.29 www.hurriyetim.com.tr



21/24

"Wolfowitz, Irak konusunda Trkiye ile Amerika arasnda, Amerika tarafldan'beklenen ibirlii'nin gereklememesinin 'gnah'n, bu konuda, yani iki lke arasndaki'gvenlik' ve 'savunma ibirlii'ni dorudan doruya ilzam eden bu konuda, 'gl bir liderlikrol gstermemi olmasna balayarak, 'asker'e yklemitir. Sz konusu mlakatn,

Trkiye'de ve darda bunca grlt kartmasnn ve yanklanmasnn sebebi de zaten Trk-Amerikan ilikilerine katt bu 'yeni unsur'dur."30

Wolfowitz, Sleymaniye saldrsn haber verdi

Birand'n yazdna gre, Wolfowitz, Genelkurmay'a ynelik dmanca szlerinarkasndan, bu tavrn deimesi iin ABD'nin iki dayatmasn da aklad:

ncelikle "Trk hkmeti, Trk Genelkurmay ve Trk toplumu" girdii "akaAmerika kart ve Saddam yanls tutumu deitirmeli ve hatasn kabul etmeli"ydi. Trkiye

bu adm attktan sonra "Irak koalisyon lkeleri" arasna girebilirdi.

kinci olarak, Wolfowitz, "Kuzey Irak artk Trkiye'nin arka bahesi deil. stediinizzaman girip kamaz, istediiniz gibi de harekt edemezsiniz. Hareketlerinizi bize bildirmekve bizden izin almak zorundasnz. Uzun vadede de, (eer eski ilikilerimizi yenidenkurabilirsek) Kuzey Irak'ta kalmanz gtr. Kafanz Krtlere takmaktan vazgemelisiniz"diyordu.

Wolfowitz'in bu szleri, 4 Temmuz'da Sleymaniye'de Trk zel Kuvvetleri birliineynelik ak silahl saldrnn habercisiydi. AKP iktidar, hem ABD'nin Irak'a Trk askerignderilmesi ve bylece "Irak koalisyon lkeleri"ne katlma, hem Kuzey Irak'tan ekilmeisteklerine gnll yaklatn, Gl-Powell mutabakatyla gstermiti. TSK ise her ikikonuda kar kn srdryordu. Bu kar k, 1. Ordu Komutan Orgeneral etinDoan, daha sonralar kamuoyu nnde aka seslendirdi.

Rumsfeld, Sleymaniye saldrsn savundu

ABD'nin TSK'nin direniine yant silaha bavurmak ve Sleymaniye'de 11 Trksubay ve askerini, balarna uval geirerek esir almak oldu. Medyadaki ABD szcleri, busaldry bile "Irak'a asker gndermenin zorunlu olduuna" gereke yapmaya kalktlar. ABD

"gurka"s olunca, byle yeni bir saldrya zemin kalmayacan yazp sylediler.

ABD Savunma Bakan Donald Rumsfeld, diplomatik denklik kurallarn ineyerek,Babakan Tayyip Erdoan'a Sleymaniye olayna ilikin bir mektup gnderdi. Mektupta,Trk birliinin silah zoruyla tutsak edilmesini ve balarna uval geirilmesini savunanRumsfeld, eylemin hkmeti deil TSK'yi hedef ald ayrmn da yapyordu.31

Rumsfeld, muhatab Milli Savunma Bakan Vecdi Gnl' atlayarak mektubuBabakan'a gndermi ve bylece Trkiye Cumhuriyeti'ne bir kez daha hakarete kalkmt.Tayyip Erdoan, mektubu reddetme onurluluunu da gstermedi.

30 Dnden Bugne Tercman, 27 Mays 2003.31 Mektubun Trke tam metni iin bkz Hrriyet, 18 Temmuz 2003.



22/24

Gl orduyu ABD'ye ikyet etti

Dileri Bakan Abdullah Gl, Sleymaniye saldrsndan 21 gn sonra, ABD'ye gitti.Gl, resmi toplantlarda ve yemekli bulumalarda sergiledii tutumu, Yasemin ongar'n

yazdna gre, bir ABD'li, "zal'dan beri kimseden pek iitmediimiz trden mesajlar" diyenitelemiti.32

Gl, btn temaslarnda ve konumalarnda arl "siyaseti sivilletirmekararll"na ayrd. TSK'yi ikyet ederek Amerikan ynetimi nezdinde prim yapma abasAmerikallar memnun etti. "Kendisini dinleyen ABD'liler, bir bakma 'mzmin ikinci adam'imajyla tandklar Gl'n, aslnda bu konularda Erdoan'dan daha derin dndizlenimini de ediniyorlar" diye yazd ongar.

Gl, "Trkiye'nin zel koullarnn, AB'ye yelik kriterlerinin karsnakarlamayacan" vurguluyor, "TBMM gndemindeki 7. Uyum Paketi'ne, askeri evreden

gelen (ve medyaya yansmayan ksmnn yansyandan ok daha derin olduu anlalan)itirazlarn kendilerini durdurmayacan" sylyordu.

Yine Yasemin ongar'dan aktaralm: "Bir ABD'li yetkiliye gre, Gl'n 'sivilleme'mesajnda iki nemli unsur vard:

"lki, gcn sandktan almayan aktrlerin siyasete mdahalesinin kurumsalzeminlerinin tasfiyesi. kincisi de, K. Irak'n Ankara pratiindeki zel 'askeri' statsne sonverilmesi. Gl, Trk askerinin de blgeden kaca konusunda kukuya yer brakmad.Dahas, 1996'dan beri Genelkurmay'n yetkisine braklm olan K. Irak'n, yeniden sivilhkmetin yetkisine alnaca ve Dileri'nin gelitirdii 'Artk K. Irak diye ayr bir

politikamz yok, bir btn olarak Irak politikamz var' yaklamnn devletin her kademesindegeerli klnacann iaretini verdi."

Gl, gezide, Trkiye'de sivil, asker her kesimde ykselen ABD kart dalgay da"Nasyonal Sosyalizm" olarak niteledi. "AKP'nin siyasi izgisinin Amerikan deerleriylerttn" vurgulad.

SONU

ABD'nin TSK'yi "dman" kuvvet olarak deerlendirmesi, kukusuz nesnel temeledayanyor. 1980'lerin balarnda planlanmaya balanan ve 2020'leri de kapsayan yeni ABDstratejisi, bir dnya imparatorluu kurmay amalyor. Bunun da yolu, Alfred Thayer Mahanile Halford Mackinder gibi Amerikal stratejistlerin33 "dnyann kalbi" dedii Avrasya'nnmerkezine hkim olmaktan geiyor.

ABD, btn ittifaklar sistemini bu strateji uyarnca yeniden belirtiyor. Uuluslararaskurumlar, anlamalar ve milli devletler, bu erevede bir yere oturtuluyor. ABD Bakan

32 Milliyet, 28 Temmuz 2003

33 Alfred Th. Mahan, The Problem of Asia and Its Effect upon International Policies, Maston & Co., London,1900. Halford Mackinder, Foundations of National Power, Princeton Unuversity Press, Princeton. NJ. 1945.kisin de aktaran Genrikh Trofimenko, The US Military Doctrine, Progress Publishers, Moskova, 1986.



23/24

George W. Bush, "Ya bizdensiniz, ya dmansnz" demiti. Bu snflama TSK iin degeerli. "Kore'de silah arkadal", "50 yllk mttefiklik" gibi safsatalarn ABD iin kymetiharbiyesi yoktur.

te yandan, TSK iin Bush'un "bizdensiniz" snfna girmek, ABD'nin sava

alanndaki piyonu olmak demektir. Irak'a asker gnderirsek, ABD'nin "bizdensiniz"lerindenoluruz. Bu da ngiliz smrge imparatorluunun "gurka"s konumuna dmektir.

TSK "gurka" olmay kabul edebilir mi? Hayr! nk TSK, emperyalizme kartarihin ilk milli kurtulu savan vermi ve kan dkerek kazanmtr. Milli KurtuluSavann bandan itibaren ina edilen milli devlet, sava izleyen zaferin zerindeykselmitir. Hatta TSK'nin kendisi de byk lde o savan iinde olumutur. TSK'nnher eye ramen milletten kopmamasnn balca nedeni budur. Her milli ordu kendi millidevletini savunmakla ykmldr. Milli Kurtulu Sava'na nclk etmesi, btn milleti

birletirmesi ve kendi modern kurumlan ile deerlerini de savan iinde oluturmas TSK'yi,baka ordulardan farkl yapmaktadr. Bu durum TSK'nin bilincinin hem balca kayna, hem

ana eksenidir. Devletin dier kurumlar hangi konuma derlerse dsnler ve o kurumlarordunun direncini krmak iin ne tr komplolara girerlerse girsinler, TSK'nin milli devletisavunma iradesi krlmamaktadr. ABD'yi TSK'ye dman yapan da budur.

TSK'nin milli devleti savunma iradesinin her eye karn krlmadn vekrlmayacan sylerken, bir temenniyi dile getirmiyoruz. Bu da olgulardan kardmz birsonu. Doan Gre'in Genelkurmay Bakan olduu dnemde, ABD'nin basksyla halktan

bsbtn kopmu "profesyonel ordu" oluturma almalar hzlandrlmt. TSK'nin"gurka"latrlmas sreci, "profesyonel ordu" formlyle sunuluyordu. Genelkurmay, 1991sonbaharnda basna verdii konferansta, u aklamay yapm:

"Dnyadaki son gelimeler erevesinde TSK'nin yeniden yaplanmasna ynelikalmalar youn ekilde srdrlyor. 1988 ylnda balatlan almalar nmzdeki yltamamlanarak, TSK'nin yeniden yaplanmasnda neticeye gidilecek. Alay ve tmenlerkaldrlarak blk, tabur, tugay, kolordu balantl bir yapya geilecek. Profesyonel orduyagei olarak da adlandrlan yeni yaplanmaya gre, TSK'nin tavan mevcudu 350 bin kiiolarak belirlendi. almalar tamamlandnda TSK an gereklerine, her trl arazi yapsve dman yapsna uygun, mobil, ok maksatl, ate gc yksek, sevk ve idaresi kolay,savunmay gece ve gndz gerekletirebilecek bir yapya kavuacaktr."

Aklamada dikkat eken grler, "Dnyadaki son gelimeler" bal altnda yer

alyordu. O yl Roma'da yaplan NATO zirvesinde "dman" olarak, ABD MerkeziKomutanl'nn sorumluluk alanna giren, Ortadou ve eski Sovyet cumhuriyetleri bataolmak zere Gney lkeleri belirlendi. Bu saptama, Libya'dan in Halk Cumhuriyeti snrnakadarki blgeyi hedef alan yeni ABD stratejisinin bir baka anlatmyd.

Gre, Trk Silahl Kuvvetleri'nin hedefinin de ayn olduunu belirtiyordu. Alan dkrizlerden tehdit gelebilecei tezine dayal olarak NATO'nun strateji deitirdiini aklayanGre, "Trk Silahl Kuvvetleri, blgesindeki krizlerin yansra, politik kararlara bal olarak,dnyann dier blgelerindeki bar tehdit eden ve insan haklarn ihlal eden krizlere demdahaleye hazr olmak zorundadr" diyordu. Gre'in "tehdit" tanm da ABD'den alnmt:"Balkanlar, Ortadou ve Kafkaslar geni"...



24/24

Dahas, Gre, Trkiye'nin gvenliine ynelik tehlikeler sralamasna, bu lkelerdekisiyasal, ekonomik ve sosyal istikrarszlklarla iktidar ve nfuz mcadelelerini de katyordu.TSK, ayrca Birlemi Milletler ve AGK erevesinde bar koruma faaliyetlerine de desteksalayacakt.

Gre'in "kriz blgelerine mdahale" tezinin bir baka biimini, emekli Orgeneralevik Bir savundu. ABD Savunma Bakanl'nn (Pentagon), isim vererek Somalioperasyonunun bana istedii, Amerikan Yahudi Ulusal Gvenlik Enstits JNSA'nn"stn liderlik dl"n verdii evik Bir, emekli olduktan sonra, 29 Kasm 1999'da davetlikonumac olarak katld, onursal bakanln Ali en'in yapt Rumelili Ynetici veadamlar Dernei'nin toplantsnda, "Bat iin gvenlik retme"yi nerdi. Bir, bu grn,yaz kurulunda yer ald Ulusal Strateji dergisinin Mart-Nisan 2000 tarihli saysnda, srail'ide katarak ayrntlandrd:

"Trkiye ve srail, bulunduklar blge ve tesine bar ve istikrar temini gibi pozitifstratejiler retebilecek konuma sahip iki lkedir. Gvenlik tketen deil, gvenlik reten

lkelerdir. Her iki lkenin artan stratejik nemleri ve msbet ekilde gelien ekonomileri, bulkelerin blgelerine ve tesine bar ve istikrar temininde msbet rol oynamaktadr."

1. Ordu Komutan (o srada Genelkurmay 2. Bakan'yd) Orgeneral YaarBykant'n 2930 Nisan 2003 tarihleri arasnda stanbul'da Harp Akademileri'ndedzenlenen "Kreselleme ve Uluslararas Gvenlik Sempozyumu"nu a konumas ileGenelkurmay Plan ve Prensipler Bakam Korgeneral Reat Turgut'un "KresellemeninAskeri Boyutlar ve Gvenlik Stratejilerine Etkileri" balkl bildirisi, TSK'nin askeristratejisini yanstmaktadr. Her iki komutan da, kreselleme kavramndan kaynaklanan

bulanklklar bir yana, esas olarak milli devleti savunmaya vurgu yapmaktadr.34 Bykant veTurgut'un grleri nerede, Gre ve Bir'in "kriz blgelerine mdahale" ya da "Bat iingvenlik retme" tezleri nerede...

Hayal kurmaya gerek yok. nmzdeki dnemde baka ve daha byk aplSleymaniye olaylar yaayabiliriz. Bu geree hazrlanmalyz ve nlemlerimizi zamangeirmeden almalyz. ABD yneticilerinin ve Amerikanc medya ile iktidarn "mttefik,dost" vb szleri, "Bylesine ileri sava teknolojisine sahip ABD'ye kar durulamaz","reelpolitik ABD ile birlikte olmay gerektiriyor" propagandalar, bilin bulanklndan veuyankln krelmesinden baka sonu dourmaz. Zaten bu amala bol bol piyasayasrlmektedir bu palavralar. Zaman kazanmak adna bilincin ifal edilmesine izin vermeninve srekli geri adm atmann faturas, greceiz ok ar olacaktr.

34 Orgeneral Yaar Bykant'n konumas ile i Partisi Genel Bakan Dou Perinek'in bu konumaya ilikingeni deerlendirmesi iin bkz. Teori, say 163, Austos 2003

Documents

ABD NİN TÜRK ORDUSUNA TEHDİDİ