แผนปฏิบัติการ การพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชวภาพี ในระยะ แผนพัฒนา ...€¦ ·

แผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

ในระยะ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)

สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคกรมหาชน)

เรอง หนา

สารบญ

แผนปฏบตการ

การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

ในระยะ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ฉบบท 11 (พ.ศ 2555 – 2559) สานก

(

สวนท 1 การวเคราะหบรบททเกยวของ

1.1 กระแสโลกาภวตนกบทศทางการบรหารทรพยากรชวภาพ

1.2 ยทธศาสตรของการบรหารจดการทรพยากรชวภาพของไทยในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10

1.3 การประเมนสถานการณในระยะของแผนพฒนา เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 สวนท 2 แนวคดการกาหนดกรอบแผนปฏบตการ การพฒนา

เศรษฐกจจากฐานชวภาพ 2.1 การเตบโตของเศรษฐกจเชงสรางสรรค(Creative

Economy) 2.2 โอกาสของการพฒนาการผลตและการตลาด

ผลตภณฑและการตลาดผลตภณฑจากฐานชวภาพ 2.3 การปรบกระบวนทศนเพมขนใหม

สวนท 3 ยทธศาสตรและแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 3.1 ยทธศาสตร และนโยบายทเกยวของ 3.2 ยทธศาสตรและแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจ

จากฐานชวภาพในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

1 7

15

19

20

24

29 36

50

งานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ องคการมหาชน)

3.3 งบประมาณ 3.4 การบรหารแผนงานและงบประมาณ 3.5 ผลทคาดวาจะไดรบจากการขบเคลอนภารกจการ

พฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

50 51

การวเคราะหบรบททเกยวของ

1.1 กระแสโลกาภวตนกบทศทางการบรหารทรพยากรชวภาพ 1.2 ยทธศาสตรของการบรหารจดการทรพยากรชวภาพของไทยในชวงแผนพฒนาเศ

สงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) 1.3 การประเมนสถานการณ ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 1.1 กระแสโลกาภวตนกบทศทางการบรหารทรพยากรชวภาพ

1.1.1 บรบทของการเปลยนแปลง* กระบวนการเปลยนแปลงววฒนาการของสงมชวตนานนบพนลานปกอน

สงมชวตมากมายหลากหลายรปแบบรวมทงมนษย (Homo sapiens) ซงเปนชนดสดทายซงเคยมอยประมาณ 20 ชนด ทไดสญพนธไปแลว ความหลากหลายในสงมชวตทงพช สทมความเชอมโยงกนเปนสายใยในระบบนเวศวทยาเรยกโดยรวมวา “ความหลากหลาย(biodiversity) ซงมอยมากมายในโลก โดยเฉพาะในพนทปาเขตรอน ดงนน ความหลชวภาพจงมความหมายกวางไกลและซบซอนมากกวาคาวา สงมชวต (life) แตพอจะสรปไองครวมของความหลากหลายของสรรพชวตในทกระดบนบตงแตความหลากหลายท(genetic diversity) ทมอยในประชากรธรรมชาตในแตละพนททมความหลากหลายของชส (species diversity) ซงจดวาเปนหนวยพนฐานของววฒนาการและมปฏสมพนธระหเปนระบบจนเกดความหลากหลายทางระบบนเวศ (ecosystem diversity) ทมอยมากสงมชวตทวทกภมภาคของโลกทมความเชอมโยงกนเปนระบบใหญทเรยกวา (biosphere)

ความหลากหลายทางชวภาพเปนฐานทรพยากรทมนษยนามาพฒนาใชปปจจยสในเชงวตถเพอการดารงชวต ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโนนความหลากหลายทางชวภาพในพนทชมนา (wetland) ยงเปนฐานทรพยากรดานการะบบนเวศ (ecosystem service) ทงทเปนแหลงกรองนาใหสะอาดหรอฟอกอากาศใหบสภาพภมอากาศของพนท, ชวยใหเกดการผสมเกสรพช, สรางความอดมสมบรณขตลอดจนความสวยงามของธรรมชาตทมนษยยคใหมใชเปนแหลงสนทนาการเพอการทนเวศ (ecotourism) นอกจากนนความหลากหลายทางชวภาพยงเปนตนแบบของพเรยนรของมนษยในดานตาง ๆ ทงภาษา,ศลปะ, วฒนธรรม, ภมปญญาทองถน และความ

• เรยบเรยงจากบางสวนของบทความเรอง “ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย” โดใบไม ผอานวยการโครงการพฒนาองคความรและศกษานโยบายการจดการทรพยากรชวภไทย(Biodiversity Research and Training Program – BRT)

สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน)

สวนท

1 รษฐกจและ

กอใหเกดในสกลโฮโม ตว จลนทรย ทางชวภาพ” ากหลายทางดวาหมายถง างพนธกรรม ชนดหรอสปวางกนอยางมายในชมชน“ชวมณฑล”

ระโยชนเปนรค ยงไปกวารบรการทางรสทธ, ปรบ

องดนและนา องเทยวเชง

ฤตกรรมการเชอทาง

ย ศ.ดร. วสทธ าพในประเทศ

สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน) 2

ศาสนาของผคนในสงคมชมชนทองถน จนเกดความหลากหลายทางวฒนธรรม, ภาษา, จารตประเพณ และภมปญญาทองถนตามสภาพความหลากหลายทางชวภาพในพนทตาง ๆ โดยเฉพาะในพนทปาชนเขตรอนตลอดแนวเสนศนยสตร การเปลยนแปลงในกระแสโลกาภวตน ไดสงผลกระทบตอประเทศไทยในหลายดานทสาคญเปนทงโอกาสและอปสรรคของการพฒนาประเทศ บรบทของการเปลยนแปลงทสาคญ คอ

(1) การรวมตวของกลมเศรษฐกจและการเปลยนแปลงในตลาดการเงนของโลก ทาใหการเคลอนยายเงนทน สนคา และบรการ รวมทงคนในระหวางประเทศมความคลองตวมากขน ประกอบกบการกอตวของศตวรรษแหงเอเชยทมจนและอนเดยเปนตวจกรสาคญในการขบเคลอนเศรษฐกจโลก สงผลใหประเทศไทยตองดาเนนนโยบายการคาในเชงรก ทงการหาตลาดเพมและการผลกดนใหผผลตในประเทศปรบตวใหสามารถแขงขนไดบนฐานความร ฐานทรพยากรธรรมชาตและความเปนไทย นอกจากนน ปญหาความไมสมดลทางเศรษฐกจของโลกทสะสมมานาน และการขยายตวของกองทนประกนความเสยงจะสรางความผนผวนตอระบบการเงนของโลก จงมความจาเปนตองยกระดบการกากบดแลการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ และการเตรยมความพรอมตอการผนผวนของคาเงนและอตราดอกเบยในตลาดโลก (2) การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางกาวกระโดด ความกาวหนาอยางรวดเรวของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด และนาโนเทคโนโลย สรางความเปลยนแปลงทงดานเศรษฐกจและสงคมทงในดานโอกาสและภยคกคาม จงจาเปนตองเตรยมพรอมใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยดงกลาวในอนาคต โดยจะตองมการบรหารจดการองคความรอยางเปนระบบ ทงการพฒนาหรอสรางองคความร รวมถงการประยกตใชเทคโนโลยทเหมาะสมมาผสมผสานรวมกบจดแขงในสงคมไทย อาท สรางความเชอมโยงเทคโนโลยกบวฒนธรรมและภมปญญาทองถน เพอสรางคณคาเพมใหกบสนคาและบรการ มการบรหารจดการลขสทธและสทธบตร และการคมครองทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ รวมทงแบงปนผลประโยชนทเปนธรรมกบชมชน (3) การเปลยนแปลงดานสงคม ปจจบนประเทศทพฒนาแลวหลายประเทศกาลงเขาสสงคมผสงอาย ซงเปนทงโอกาสและภยคกคามตอประเทศไทย โดยดานหนงประเทศไทยจะมโอกาสมากขนในการขยายตลาดสนคาเพอสขภาพ และการใหบรการดานอาหารสขภาพ ภมปญญาทองถนและแพทยพนบาน สถานททองเทยวและการพกผอนระยะยาวของผสงอาย จงนบเปนโอกาสในการพฒนาภมปญญาทองถนของไทยและนามาสรางมลคาเพม ซงจะเปนสนทรพยทางปญญาทสรางมลคาทางเศรษฐกจได แตในอกดานกจะเปนภยคกคามในเรองการเคลอนยายแรงงานทมฝมอและทกษะไปสประเทศทมผลตอบแทนสงกวา ขณะเดยวกน การแพรขยายของขอมลขาวสารทไรพรมแดนทาใหการดแลและปองกนเดกและวยรนจากคานยมทไมพงประสงคเปนไปอยางลาบากมากขน ตลอดจนปญหาการกอการราย การระบาดของโรคพนธกรรมใหมๆ และการคายาเสพตดในหลากหลายรปแบบ (4) ความกาวหนาของเทคโนโลยการขนสงและกระแสโลกาภวตนสงผลใหมการเดนทางทงเพอการทองเทยวและการทาธรกจในทตางๆ ทวโลกมากขน รวมทงสงคมและเศรษฐกจฐานความร ทาใหประเทศตางๆ ตระหนกถงความสาคญของบคลากรทมองคความรสงตอขดความสามารถในการ


แขงขนของประเทศ ในขณะทกฎ ระเบยบ ทเกยวกบการรวมตวของกลมเศรษฐกจมงสการสงเสรมใหมการเคลอนยายแรงงานและผประกอบการเพอไปทางานในตางประเทศไดสะดวกขน ดงนน ประเทศไทยจงตองคานงถงมาตรการทงดานการสงเสรมคนไปทางานตางประเทศ การดงดดคนตางชาตเขามาทางานในประเทศ และมาตรการรองรบผลกระทบทอาจเกดขน โดยเฉพาะปญหาทจะมผลกระทบตอความมนคงของคนในเชงสขภาพ และความปลอดภยในชวตทรพยสน (5) การเปลยนแปลงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จานวนประชากรในโลกทมากขน ไดสรางแรงกดดนตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของโลกใหเสอมโทรมลง สงผลกระทบตอความแปรปรวนของสภาพภมอากาศ และการเกดภยธรรมชาตบอยครงขน รวมทงการเกดการระบาดและแพรเชอโรคทมรหสพนธกรรมใหมๆ เปนเหตใหเกดเปนขอตกลงระหวางประเทศและสนธสญญาเพอใหมการดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโลกในประเดนตางๆ รวมกน อาท อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและพชปาทใกลจะสญพนธ เปนตน นอกจากนน การกดกนทางการคาทเชอมโยงกบประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกมมากขน ประเทศไทยจงตองยกระดบมาตรฐานการจดการสงแวดลอมใหดขนกวาเดม โดยปกปองฐานทรพยากรเพอรกษาความสมดลยงยนของระบบนเวศ ดวยการพฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตใหมประสทธภาพสงสดภายใตกระบวนการมสวนรวม และปรบรปแบบการผลตสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน ขณะเดยวกน ตองเพมประสทธภาพการใชพลงงาน และพฒนาพลงงานทางเลอก เพอรองรบความตองการใชพลงงานในประเทศ

ภายใตบรบทการเปลยนแปลงของโลกทจะมผลกระทบตอการพฒนาของประเทศไทยในอนาคต ตลอดทงการทบทวนผลการพฒนาและสถานะของประเทศ ไดสะทอนถงปญหาเชงโครงสรางการพฒนาของประเทศทไมสมดล ไมยงยน และออนไหวตอผลกระทบจากความผนผวนของปจจยภายนอกทเปลยนแปลงรวดเรว ประเทศไทยจงจาเปนตองปรบตวหนมาทบทวนกระบวนทรรศนการพฒนาในทศทางทพงตนเองและมภมคมกนมากขน โดยยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนแนวทางปฏบตควบคไปกบการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” เพอใหการพฒนาและบรหารประเทศเปนไปในทางสายกลาง บนพนฐานดลยภาพเชงพลวตของการพฒนาทเชอมโยงทกมตของการพฒนาอยางบรณาการ ทงมตตวคน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและการเมอง โดยมการวเคราะหอยาง “มเหตผล” และใชหลก “ความพอประมาณ” ใหเกดความสมดลระหวางมตทางวตถกบจตใจของคนในชาต

ความสมดลระหวางความสามารถในการพงตนเองกบความสามารถในการแขงขนในเวทโลก ความสมดลระหวางสงคมชนบทกบสงคมเมอง โดยมการเตรยม “ระบบภมคมกน” ดวยการบรหารจดการความเสยงใหเพยงพอพรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทงจากภายนอกและภายในประเทศทงน การขบเคลอนกระบวนการพฒนาทกขนตอนตองใช “ความรอบร” ในการพฒนาดานตางๆ ดวยความรอบคอบ เปนไปตามลาดบขนตอน และสอดคลองกบวถชวตของสงคมไทย รวมทงการเสรมสรางศลธรรมและสานกใน “คณธรรม” จรยธรรมในการปฏบตหนาทและดาเนนชวตดวยความเพยร อนจะเปนภมคมกนในตวทดใหพรอมเผชญการเปลยนแปลงทเกดขนทงในระดบ


ครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต นอกจากน ยงไดยดความสอดคลองตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ดวยแลว

การพฒนาประเทศใหสามารถดารงอยอยางมนคงในกระแสโลกาภวตนทมการเปลยนแปลงรวดเรว และมแนวโนมทวความรนแรงยงขน จาเปนตองสรางความแขงแกรงของระบบและโครงสรางตางๆ ภายในประเทศใหสามารถพงตนเองไดมากขน และสรางภมคมกนทดของประเทศตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยใหความสาคญตอการนาทนของประเทศทมศกยภาพและความไดเปรยบดานอตลกษณและคณคาของชาต ทงทนสงคม ทนเศรษฐกจ และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเปนเสมอนเสาเขมหลกในการพฒนาประเทศ โดยการเสรมสรางทนสงคม ทมงพฒนาศกยภาพคนในทกมตทงดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ครอบครวมความอบอน มนคง ชมชนมความเขมแขง และรวมพลงเปนเครอขายในการพฒนาสาหรบการเสรมสรางทนเศรษฐกจ มงพฒนาเศรษฐกจไทยสระบบเศรษฐกจทมการขยายตวอยางมเสถยรภาพ มคณภาพ มการพฒนาปจจยสนบสนนการปรบโครงสรางเศรษฐกจและการลงทน ควบคไปกบการเสรมสรางศกยภาพและภมคมกนของเศรษฐกจฐานราก เพอกระจายผลประโยชนจากการพฒนาอยางเปนธรรม ในสวนของการเสรมสรางทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มงพฒนาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพ และสงเสรมสทธชมชนในการเขาถงและจดการทรพยากรเพอสงวนรกษาใหทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมคงความอดมสมบรณเปนรากฐานทมนคงของประเทศ

ประเทศไทยไดเรมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมตามแนวทางตะวนตกบนฐานคดแบบเศรษฐกจกระแสหลก ซงเนนการพฒนาทางดานวตถและการบรโภคอยางไมระมดระวงถงผลกระทบทจะเกดขนกบชมชนและจตวญญาณของผคนในสงคมไทยและวฒนธรรมทองถน จะเหนวามการเปดพนทปาเพอการพฒนาดานเกษตรกรรมแผนใหมทตองใชปยเคมและยาฆาแมลง มการตดถนนผานพนทปา พนทชมนา และพนทอนรกษ เพอการคมนาคมและการขนสงสนคาเกษตรกรรม อตสาหกรรมและเพอการทองเทยว ทาใหพนทปาทเคยอดมสมบรณถกบกรกทาลายและสญเสยความหลากหลายทางชวภาพอยางนาเสยดาย ทรพยากรดนทเคยอดมสมบรณถกทาลายไปโดยใชปยเคมกบยาฆาแมลง นาคอย ๆ แหงหายไปจากหวย หนอง คลอง บง ผคนในสงคมและชมชนทองถนทเคยอยกนอยางรรกสามคค พอดและพอเพยงตามสภาพธรรมชาต เกดความขดแยงจากการแยงชงทรพยากร ความร ภมปญญาพนบาน ตลอดจนวถชวตและวฒนธรรมทองถนทเคยมความเอออาทรและพงพากน ถกกระแทกแตกสลายหรอสนคลอนออนไหวไรจดยดเหนยวอยางเชนในอดต การพฒนาทไมยงยนตามแนวทางตะวนตกเชนน มผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และการศกษาทงระยะสนและระยะยาว โดยเฉพาะอยางยงการเปดประตสการศกษาเสร ซงจะมผลกระทบอยางมากตอการเปลยนแปลงทางสงคม วธคด วถชวต และวฒนธรรมทองถนในระยะยาว ความรทไดจากการศกษายคใหมจะแยกออกเปนสวน ๆ รเปนจด ๆ ไมเปนความรแบบองครวม เหมอนอยางทปยาตายายเราเคยประพฤตปฏบตมาในอดต

ประเทศไทยยงมทรพยากรชวภาพทเปนทนทางธรรมชาตเหลออยเพยงพอและพอเพยงท

จะพฒนาเศรษฐกจบนฐานความหลากหลายทางชวภาพ (biodiversity-based economy) และเศรษฐกจชวภาพ (bio-economy) ทสามารถนาทรพยากรชวภาพมาพฒนาเปนผลตภณฑตาง ๆ รวมทงอาหารปลอดสารพษตามหลกการเกษตรธรรมชาตเพอสรางความมนคงทางอาหาร ใน


ขณะเดยวกน หากเราพฒนาสงคมบนฐานความหลากหลายทางชวภาพ (biodiversity-based society) และปรบกระบวนทศนการเรยนรและการศกษาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพตามขนบธรรมเนยม, จารตประเพณ, ศลปวฒนธรรม และภมปญญาทองถน ซงเปนทนทางสงคมทมคณคาทจะชวยเปนเกราะคมกนความปลอดภยทางสงคม ตลอดจนการสรางเครอขายความเขมแขงและความมนคงของสงคมไทยเพอปองกนภยทงหลายทหลงไหลเขามาพรอมกบกระแสโลกาภวตน การสรางเครอขายความมนคงของประเทศดานเศรษฐกจ สงคม และการศกษาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพดงกลาว จะทาใหสงคมไทยรอฟนคนสความเอออาทร ความสมานฉนท ปรองดองสนต และการพงพากนฉนมตรทมแตรอยยมใหแกกน ถาผคนในสงคมไทยสามารถปรบตวและพฒนาตนบนฐานคดเศรษฐกจพอเพยงและสมดลธรรมชาตเพอใหเกดดลยภาพระหวางแนวทางทนนยมและแนวทางอนรกษนยมผสมผสานกบประเพณนยม กจะบงเกดผลดานความมนคงของมนษยและความมนคงทางชวภาพ ซงเปนฐานสาคญของความมนคงแหงชาตและความเปนไทยใหยงยนยาวนาน

1.1.2 นยามเกยวกบ Biodiversity-Based Economy

(1) คานยามเศรษฐกจฐานชวภาพของตางประเทศ คาวา Biodiversity-Based Economy มการใหคานยามทแตกตางกนและมความสบสนใน

การใชอยมาก อยางไรกตาม มคาจากดความจาก 2 หนวยงานทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง คอ องคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจและคณะกรรมาธการยโรปดงน

• องคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ (Organization for Economic

Cooperation and Development-OECD) : เศรษฐกจชวภาพเปนการพฒนาเศรษฐกจซงใชผลตภณฑและกระบวนการทางชวภาพ เพอสรางมลคาทางเศรษฐกจ เพอใหเกดการเตบโตในแนวทางใหมทเปนประโยชนโดยตรงตอระบบเศรษฐกจ และผลประโยชนทางออมจากการสนบสนนสขภาพ โภชนาการ การเพมประสทธภาพของระบบนเวศและความมนคงพงตนเองไดของชมชนและทองถน

• คณะกรรมาธการยโรป (European commission- EC) : เศรษฐกจชวภาพหมายรวมถงภาคการผลตทางเศรษฐกจ ตงแตกระบวนการผลต การบรหารจดการ และการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ อาท เกษตรกรรม อาหาร การปาไม การประมง และอตสาหกรรมอนๆ ทเกยวของกบชวภาพ

(2) คานยามเศรษฐกจฐานชวภาพของประเทศไทย สาหรบบรบทของประเทศไทย การพฒนาเศรษฐกจฐานชวภาพ ไดยด “หลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนแนวคดพนฐานในการพฒนา คอใหมการดาเนนการอยางเปนขนตอน เรมตนจากการรวบรวมองคความรและสรางภมคมกนในระดบชมชน เมอชมชนมความเขมแขงและสามารถพงตนเองไดอยางมนคง จงขยายโอกาสไปสการสรางเครอขายยกระดบประเทศและการสงออกไดตามศกยภาพ ในขณะเดยวกนใหความสาคญกบการใชประโยชนจากฐานทรพยากรชวภาพอยางชาญฉลาดและยงยนควบคกบการอนรกษและฟนฟฐานทรพยากรชวภาพอยางชาญฉลาดและยงยนควบคกบการอนรกษและฟนฟฐานทรพยากรชวภาพทเปนตนทนการผลต ทงน การพจารณารวมกนระหวางผทรงคณวฒทงจากภาครฐ เอกชนและองคกรชมชน ไดกาหนดคานยามของเศรษฐกจชวภาพ (Biodiversity-Based Economy) ของประเทศไทย โดยมขอเสนอดงน


29/7

เศรษฐกจฐานชวภาพ (ประเทศไทย) หมายถง “การพฒนาเศรษฐกจทงระดบชมชนและระดบประเทศ ทเกดขนจากการใชประโยชนทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนทเชอมโยงกบความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยอยบนพนฐานของการอนรกษฟนฟการใชประโยชนอยางยงยน และการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม เพอสงเสรมวถชมชนทเกอกลกบความหลากหลายทางชวภาพ พฒนาความอยดมสขของประชาชน เพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศและการพฒนาทยงยน”

1.1.3 สถานการณและผลกระทบตอประเทศไทย

รายงาน "ภาพสงแวดลอม 2000"ของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต เปนเสมอนจดเรมตนของสญญาณเตอนภยทดงไปทวโลก และไดชใหเหนวา ระบบนเวศมนษยทงโลก ถกคกคามจนขาดความสมดลอยางรนแรงและขดความสามารถ ในการใหผลผลตและบรการทางนเวศเสอมถอยไปมาก ซงยอมกอใหเกดความเสยหายโดยตรงตอประชากร และระบบสงแวดลอมโลก ถงแมวานานาประเทศจะพยายาม รวมมอกนพทกษสงแวดลอม แตกไมสามารถตามทนการพฒนา ทางเศรษฐกจและสงคมเพอสรางความเจรญกาวหนาได

สญญาณเตอนภยในดานสงแวดลอมนนมมากมายหลายเรอง โดยเฉพาะ

เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ ทถกทาลายลงอยางเหนไดชดเจน เชน ในกรณปาไมถกบกรกแผวถาง การคาสตวและพชปาหายาก การจบปลามากเกนไป การเสอมโทรมของดน การขาดแคลนนาและนาใตดนลดลง การเกดขยะและสารพษ การปนเปอนของสารพษ ในสงแวดลอมโดยเฉพาะในนาและดน การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและกาซเรอนกระจกสบรรยากาศ สงผลกระทบใหโลกรอนและการเปลยนแปลงทางภมอากาศ เปนตน นอกจากนการใชนามนเชอเพลงมากขนเรอยๆ ทาใหแหลงทรพยากรนรอยหรอลงอยางรวดเรว

การเพมขนของประชากรโลกซงในปจจบนมมากกวา 6000 ลานคน และการเพม

ปรมาณการบรโภคยอมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม เพราะธรรมชาตมความสามารถในการผลตทจากด และจานวนประชากรทอยในเมองเพมขนไดสงผลทาใหระบบนเวศหรอสงแวดลอมเมองทวความสาคญยงขน ในขณะทขยะมลพษทางอากาศ การจราจร การใชพลงงานสงจะมผลกระทบตอชาวเมองและสงแวดลอมโดยตรง

ปจจบนแนวคดเรอง ขดความสามารถรองรบสงสด (carrying capacity) กาลง

เปนทสนใจกนอยางกวางขวาง อตราสงสดของการเกบเกยวหรอการใชทรพยากร ซงสามารถดาเนนไปอยางยงยนโดยไมทาลายความสามารถในการผลตและบรณภาพของระบบนเวศนเปนสงทตองนามาคานงถงใหมากขน เชน ในหนองนาหรอแมนาสายหนงกมอตราสงสด ในการเกบเกยวทรพยากร ไดแก จานวนสงสดของสตวนาทจบไดซงมจากดอยจานวนหนงถาหากเกนอตรานไปกจะกระทบตอความสามารถในการผลต นนคอ จะจบสตวนาไดนอยลงสตวนาหลายชนดสญพนธ เปนตน แนวคดเรองขดความสามารถรองรบสงสดน สะทอนใหเหนวาสงทไหลเวยนในระบบนเวศแทจรงคอ สสารและพลงงานทเปนระบบปดและมจากด ไมใชเงนทนและสนคาทเปนระบบเปด และเพมพนตามความตองการอยางไมสนสดของมนษย


ในบรรดาปญหาสงแวดลอมโลก นน การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ อยใน

อนดบสง เพราะความหลากหลายทางชวภาพนนมความหมายรวมถงสงคมของสงมชวตนานาชนด ทมความสมพนธกนในรปแบบตางๆ ในถนทอยอาศยแหงใดแหงหนง และมองคประกอบอยสามระดบ ไดแก ความหลากหลายในระดบสปชส ระดบพนธกรรม และระดบระบบนเวศ นอกจากนนความหลากหลายทางชวภาพยงแนบเนองอยกบวถชวตและวฒนธรรมของทองถนอกดวย ดงนนความหลากหลายทางชวภาพจงมคณคา ความ สาคญตอมวลมนษย และมประโยชนมหาศาลทงทางเศรษฐกจและการใหบรการคาจนชวตมนษยโลก แตสาเหตของการสญเสยดงกลาว ดวยอตราเรงดวนอยางนาตกใจในปจจบนกลบเกดจากนามอมนษยทไดพฒนาการผลตจนมขนาด ใหญโตมหมา และมการขยายตวทางตลาดออกไปอยางไรพรมแดน

1.2 ยทธศาสตรของการบรหารจดการทรพยากรชวภาพของไทยในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) 1.2.1 - สถานการณในประเทศ และทศทางการปรบตวของประเทศไทย สถานะดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในอดตทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดถกนามาใชเพอตอบสนองการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปนหลก โดยพนทปาไมถกทาลายไปถง ๖๗, ๐๐๐,๐๐๐ ไรในชวง ๔๐ ปปจจบนเหลอพนทปารอยละ ๓๓ ของพนทประเทศ กอใหเกดปญหานาทวม นาแลง และภยธรรมชาตทบอยครงและรนแรง ทรพยากรทางทะเลและชายฝงลดความอดมสมบรณลงโดยปาชายเลนลดลงจาก ๒,๐๐๐,๐๐๐ ไร เหลอ ๑,๕๐๐,๐๐๐ ไร อตราการจบสตวนาลดลง ๓ เทา แหลงปะการงและหญาทะเลสภาพเสอมโทรม สาหรบทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ กกาลงถกทาลายอยางรวดเรว สาเหตมาจากการดาเนนกจกรรมของมนษยททาลายถนทอยอาศยของสงมชวตชนดตางๆ และสงผลตอการเปลยนแปลงของระบบนเวศ ทาใหอตราการสญพนธของสงมชวตเพมขนคณภาพสงแวดลอมมความเสอมโทรม มสาเหตสาคญจากการขยายตวของจานวนประชากร และแบบแผนการดารงวถชวตทไมเหมาะสม สงผลใหเกดปญหามลพษเพมขน โดยคณภาพอากาศและนาอยในเกณฑตากวามาตรฐาน ปรมาณขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมมากขนเกนศกยภาพในการกาจดไดทน ขณะทการนาเขาสารอนตรายทใชในการผลตมมากขน โดยขาดกลไกการจดการทงการควบคมกระบวนการผลต การจดเกบ การขนสง ทาใหเกดการแพรกระจายในสงแวดลอมและปนเปอนหวงโซอาหาร นอกจากน การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและกฎหมายทเกยวของยงมอยจากดรวมทงมความซาซอน มชองวาง และขาดการบงคบใช

- วสยทศนและพนธกจทเกยวของ วสยทศนประเทศไทย มงพฒนาส “สงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and Happiness Society) คนไทยม

คณธรรมนาความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมสนตสขเศรษฐกจมคณภาพ เสถยรภาพ และเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตยงยน อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ดารงไวซงระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร”


ในดานทเกยวกบทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพไดกาหนดไวดงน ดารงความหลากหลายทางชวภาพ และสรางความมนคงของฐาทรพยากรธรรมชาตและ

คณภาพสงแวดลอม สรางความสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางยงยน เปนธรรม และมการสรางสรรคคณคา สนบสนนใหชมชนมองคความรและสรางภมคมกนเพอคมครองฐานทรพยากร คมครองสทธและสงเสรมบทบาทของชมชนในการบรหารจดการทรพยากร ปรบแบบแผนการผลตและการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม ตลอดจนรกษาผลประโยชนของชาตจากขอตกลงตามพนธกรณระหวางประเทศ

- ยทธศาสตรการพฒนาประเทศทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ ยทธศาสตรการพฒนาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพและการสรางความมนคง

ของฐานทรพยากรและสงแวดลอม ใหความสาคญกบ (๑) การรกษาฐานทรพยากรและความสมดลของระบบนเวศ เพอรกษาสมดลระหวาง

การอนรกษและการใชประโยชน โดยพฒนาระบบฐานขอมลและสรางองคความร สงเสรมสทธชมชนและการมสวนรวมในการจดการทรพยากร ตลอดจนพฒนาระบบการจดการรวมเพออนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต โดยใหความสาคญกบการกาหนดเขต และการจดการเชงพนทภายใตการจดทาขอตกลงกบชมชนทองถนในการดแลทรพยากรธรรมชาตหลก ไดแก ดน นา ปาไม ทรพยากรทะเลและชายฝง ทรพยากรแร รวมถงการมมาตรการหยดใชทรพยากรทสาคญทถกทาลายสงเปนการชวคราว และการสรางกลไกแกปญหาความขดแยงอยางสนตวธ รวมทงการพฒนาระบบการจดการและการปองกนภยพบต

(๒) การสรางสภาพแวดลอมทดเพอยกระดบคณภาพชวตและการพฒนาทยงยน

โดยการปรบแบบแผนการผลตและพฤตกรรมการบรโภคไปสการผลตและการบรโภคทยงยน เพอลดผลกระทบตอฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกาหนดนโยบายสาธารณะ และใชกลไกทางเศรษฐศาสตรทงดานการเงนและการคลง รวมทงการสรางตลาดสนคาและบรการทเปนมตรกสงแวดลอม ตลอดจนพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการเพอลดมลพษและควบคมกจกรรมทจะสงผลกระทบตอคณภาพชวต โดยผลกดนใหเกดระบบประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร ระบบประเมนผลกระทบทางสงคมและสขภาพในโครงการพฒนาของรฐ หรอทรฐอนมตใหเอกชนดาเนนการ ควบคกบการยกระดบขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนและชมชนในการบรหารจดการสงแวดลอมตลอดจนมกลไกกาหนดจดยนตอพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานสงแวดลอม

(๓) การพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถน โดยใช

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางสาคญ เรมจากการจดการองคความรและสรางภมคมกน การคมครองทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพจากการคกคามภายนอก โดยเฉพาะจากพนธกรณระหวางประเทศสรางระบบการคมครองสทธชมชน และการแบงปนผลประโยชนทเปนธรรม สงเสรมการใชความหลากหลายทางชวภาพในการสรางความมนคงของภาคเศรษฐกจทองถนและชมชน รวมทงพฒนาขดความสามารถและสรางนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพทเปนเอกลกษณของประเทศ


- การเปลยนแปลงของบรบทการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 10

การเพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความกาวหนามากขน แตยงไมสามารถรกษาสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนไดเทาทควร ยงมการใชทรพยากรธรรมชาตไปในกระบวนการผลตคอนขางมาก การฟนฟบรณะยงทาไดนอย สงผลกระทบและเกดความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงจะนาไปสการขาดภมคมกนของระบบนเวศผลการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๙ พบวา พนทปาชายเลนม ๑,๕๗๐, ๐๐๐ ไร เพมขนสงกวาเปาหมาย ๑,๒๕๐,๐๐๐ ไร แตการลดปญหาเรองดนยงดาเนนการไดตากวาเปาหมาย ขณะทการรกษาคณภาพสงแวดลอมและการลดมลพษยงมปญหาแหลงนาเสอมโทรมมากขน และการจดการของเสยอนตรายยงทาไดตากวาเปาหมาย ในระยะตอไปจงยงจาเปนตองเรงฟนฟและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหคงความสมบรณ เพอเปนรากฐานทมนคงของประเทศ และเพอการดารงชวตของคนไทยอยางยงยน

เพอใหมองคกรรองรบการขบเคลอน นโยบายของรฐบาลทตองการนาตนทนทรพยากรชวภาพและภมปญญาของชมชนทองถน ทเปนตนทนทางธรรมชาตและสงคมของประเทศ ไปเสรมสรางความไดเปรยบในตนทนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดอยางยงยน โดยการสรางมลคาเพมจากการใชประโยชนทรพยากรชวภาพใหเกดความคมคา พรอมกบมกลไกเครองมอในการดแล คมครอง และบรหารการเขาถงทรพทยากร การกระจายแบงปนผลประโยชนจากการใชทรพยากรและภมปญญา สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) จงถกจดตงขนตามพระราชกฎษฎกาจดตงสานกงานฯ เมอวนท 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 ดวยเจตนารมณใหเกดการบรหารจดการการนาทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพมาใชประโยชนทางเศรษฐกจควบคไปกบการอนรกษอยางยงยน เพอใหเกดกระบวนการสรางงาน สรางรายได สรางโอกาส ใหแกประชาชนดวยการสงเสรมการใชประโยชนทรพยากรชวภาพและภมปญญาของชมชนและทองถน อยางมระบบและยงยน รวมถงการพฒนางานวจยและการรวบรวมองคความรเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถน วตถประสงคของสานกงานฯ (ตามมาตรา 7 แหง พรฎ.จดตงสานกงานฯ ป 2550)

1. สงเสรม สนบสนน และดาเนนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 2. สงเสรมและสนบสนนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญา

ของชมชนและทองถน 3. รวบรวม ศกษา วเคราะห และประเมนขอมล รวมทงความตองการดานการ

พฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ เพอเสนอแนะนโยบาย และมาตรการเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพตอคณะรฐมนตร

4. เกบรวบรวมและจดทาบญชรายการพช สตว และจลนทรยทมแหลงกาเนดหรอพบไดในประเทศรวมทงภมปญญาของชมชนและทองถน เพอประโยชนในการ


เปนฐานขอมลและดแลการใชประโยชนทางเศรษฐกจจากความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาของชมชนและทองถน

5. สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาตอยอดองคความรเกยวกบการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาของชมชนและทองถนไปสการใชประโยชนเชงพาณชย

6. สงเสรมและสนบสนนการลงทนเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 7. สงเสรม สนบสนน และดาเนนการเผยแพรองคความรและการใหบรการการ

เขาถงและใชประโยชนเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาของชมชนและทองถน

8. สงเสรม สนบสนน และดาเนนการเพอใหมการจดทะเบยนคมครองความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาของชมชนและทองถนตามกฎหมายตางๆ ทเกยวของ ตลอดจนปองกนและแกไขปญหาการละเมดสทธประโยชนของประเทศในเรองดงกลาว

9. เปนศนยกลางตดตามและประสานการดาเนนการของหนวยงานของรฐและเอกชนทเกยวของ ทงในประเทศและตางประเทศในการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพใหมความเชอมโยงกนและสอดคลองกบนโยบายทคณะรฐมนตรกาหนด

10. ปฎบตงานหรอดาเนนการอนใดตามทคณะรฐมนตรหรอคณะกรรมการทคณะรฐมนตรกาหนดใหทาหนาทเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพมอบหมาย

อานาจหนาทของสานกงานฯ (ตามมาตรา 8 แหง พรฎ. จดตงสานกงานฯ ป 2550)

1. ถอกรรมสทธ มสทธครอบครอง และมทรพยสทธตางๆ 2. กอตงสทธ หรอทานตกรรมทกประเภทผกพนสนทรพย ตลอดจนทานตกรรมอน

ใดเพอประโยชนในการดาเนนกจการของสานกงาน 3. จดหาหรอใหทนเพอสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 4. เขารวมทนกบนตบคคลอนในกจการทเกยวกบวตถประสงคของสานกงาน 5. กยมเงนหรอใหกยมเงน หรอคาประกน เพอประโยชนในการดาเนนการตาม

วตถประสงคของสานกงาน 6. ทาความตกลงและรวมมอกบหนวยงานของรฐ องคการหรอหนวยงานในประเทศ

และตางประเทศ และภาคเอกชนในกจการทเกยวกบวตถประสงคของสานกงาน 7. เรยกเกบคาธรรมเนยม คาบารง คาตอบแทน หรอคาบรหารในการดาเนนกจการ 8. ดาเนนการอนใดทจาเปนหรอตอเนองเพอใหบรรลวตถประสงคของสานกงาน

วสยทศนและพนธกจของสานกงาน

วสยทศน : มงผลกดนการเสรมสรางและพฒนาเศรษฐกจจากฐานความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน เพอความมนคงของชมชนทองถนและการพฒนาประเทศ


พนธกจ : 1. สารวจ ศกษาวจย จดทาฐานขอมล ภมปญญา องค ความรและการพฒนากลไก เครองมอ มาตรการ มาตรฐานเพออนรกษและดแลจดการการเขาถงโดยแบงปนผลประโยชนจากทรพยากรชวภาพ

2. เสนอแนะนโยบายและมาตรการ รวมทงสงเสรมสนบสนนและเปนศนยกลาง ประสานงานและดาเนนการเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

ขอสรปจากการประเมนองคกร (งานวจยเรองการศกษากฎหมายพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพและภมปญญาทองถน ,ธนวาคม 2551 )

หากพจารณาจากอานาจหนาทของหนวยงานตางๆ ทจดตงขนตามกฎหมายและกฎหมาย

ทเกยวของกบทรพยากรชวภาพแลว จะเหนไดวา แมวาประเทศไทยมกฎหมายและหนวยงานตางๆ ทมหนาทในการควบคมการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพกตาม แตกฎหมายและหนวยงานเหลานนกหาไดมหนาทโดยตรงในการสงเสรมใหเกดการนาทรพยากรชวภาพมาใชใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจหรอเชงพาณชย รวมทงไมมหนวยงานใดทมหนาทในการรวบรวมรายการทรพยากรชวภาพของประเทศไทยอยางเปนระบบ ปญหาสาคญทสดประการหนง คอ ความไมชดเจนทางกฎหมายเกยวกบอานาจหนาทของแตละหนวยงานในการควบคมกากบการเขาถงทรพยากรชวภาพ เนองจากยงไมมกฎหมายทจดตงองคกรใดองคการหนงใหมอานาจหนาทในการควบคมและกากบการเขาถงทรพยากรชวภาพอยางเบดเสรจ การทไมมหนวยงานใดเปนหนวยงานกลางในการควบคมกากบเชนนอาจกอใหเกดอปสรรคในการเขาถงทรพยากรชวภาพได

ในสวนของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (สพภ.) นน พบวาอานาจหนาท

ของหนวยงานนมทงในสวนทซาซอนกบการทางานของหนวยงานอนและสวนทมความเปนเอกเทศโดยเฉพาะ ในสวนทมความซาซอนกบหนวยงานอนนนอาจเปนไปในลกษณะสงเสรมซงกนและกนหรอในลกษณะทขดแยงกนกได นอกจากน อานาจหนาทในการสงเสรมและอนรกษการใชประโยชนอยางยงยนทรพยากรชวภาพ รวมทงบทบาทหนาทในการเปนหนวยงานประสานงานดานการอนรกษทรพยากรชวภาพนน ภารกจของ สพภ. กดเหมอนจะมความซาซอนกบของคณะกรรมการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพแหงชาต (กอช.)ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ และบทบาทของ กอช. ดเหมอนจะครอบคลมการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพทงหมดและเปนหนวยงานกลางในการประสานงานทเกยวของกบอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพในมตของการนาทรพยากรเหลานนมาใชใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจ ซงหากมการแบงภารกจกนอยางชดเจนแลว กจะทาใหการอนรกษและใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพสามารถบรรลวตถประสงคไดโดยงายยงขน

จากแนวคดทวา หากไมไดกาหนดใหมหนวยงานของรฐเพยงหนวยงานเดยวมอานาจใน

การกากบดแลการบรหารจดการทรพยากรชวภาพ กจะตองมหนวยงานกลางในการประสานตดตอระหวางหนวยงานของรฐตางๆ เพอใหการบรหารจดการทรพยากรชวภาพเปนไปอยางมประสทธภาพมากทสดโดยหนวยงานนจะตองสามารถเชอมโยงการทางานของหนวยงานตางๆ เขาดวยกน และพยายามทจะลดความซาซอนของการทางานลงใหไดมากทสด นอกจากนจะตองมกลไกในการตดตอ


ประสานงานกบหนวยงานอนทไมใชภาครฐ แตมความเกยวของกบการอนรกษหรอใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพดวย

ดงนน ในระหวางทยงไมมกฎหมายใหอานาจหนวยงานใดในการกากบดแลการบรหาร

จดการทรพยากรชวภาพทงระบบ กอช. ซงประกอบดวยผบรหารระดบสงและผแทนจากหนวยงานของรฐทเกยวของควรทาหนาทดงกลาวไปกอนเพอลดชองวางทเปนปญหาขางตน

สาหรบสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) ควรมผแทนเขาไป

รวมอยในคณะกรรมการฯ ดงกลาว และทาหนาทในฐานะผสงเสรมหรอสนบสนนกจกรรมของหนวยงานหรอบคคลอน หรอเปนผประสานงานการดาเนนการของหนวยงานหรอบคคลอน หรอดาเนนการดวยตนเองในบางเรองทไมมหนวยงานใดมหนาทรบผดชอบ ดงตอไปน

บาทบาทของ สพภ. ในดานการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (1) ควรเปนบทบาทในเชงการประสานระหวางหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบการขบเคลอน

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (2) ควรเปนผรเรมผลกดนการจดทากฎหมายเฉพาะดานความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity Law) เพอกาหนดกรอบนโยบายการอนรกษและการบรหารจดการทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถน

(3) ควรมบทบาทเชงรกในการเปนศนยกลางประสานงานระหวางภาคเอกชนหรอภาควชาการทงในประเทศและตางประเทศทตองการเขาถงทรพยากรชวภาพทกประเภททอยในประเทศไทย รวมทงใหคาแนะนาเกยวกบกลไก วธการ หรอเงอนไขในการแบงปนผลประโยชนทงแกหนวยงานทกากบดแลทรพยากรชวภาพและผตองการเขาถงทรพยากรนน เพอใหการแบงปนผลประโยชนเปนไปอยางมประสทธภาพ

(4) ควรมบทบาทในการสงเสรมและสนบสนนใหชมชนแหลงททรพยากรชวภาพตงอยสามารถนาทรพยากรชวภาพเหลานนมาใชประโยชนในทางเศรษฐกจไดอยางเตมทควบคไปกบการใชประโยชนอยางยงยนซงทรพยากรชวภาพเหลานน

(5) ตองใหความสาคญแกภารกจในการเกบรวบรวมและจดทาบญชความหลากหลายทางชวภาพในลาดบตน และควรดาเนนการเกบรวบรวมและจดทาบญชทรพยากรในสวนทยงไมมหนวยงานใดเกบรวบรวมมากอนเพอใหการรวบรวมและจดทาบญชเปนไปอยางครบถวนสมบรณมากทสด

บทบาทของ สพภ. ในดานการเขาถงและแบงปนผลประโยชน (1) ในขณะทยงขาดกฎหมายเฉพาะดานการเขาถงและแบงปนผลประโยชนจากการใชทรพยากร

จลนทรยและสตว สพภ. ควรมบทบาทเปนองคกรทดแลรบผดชอบในเรองนไปกอน จนกวาจะมกฎหมายเฉพาะในเรองน

(2) ควรมบทบาทมากขนในการเขารวมเวทเจรจาระหวางประเทศทเกยวของกบการสรางกตกาเรองการเขาถงและแบงปนผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ


(3) ควรมภารกจในการตดตามและสอดสองการเขาถงทรพยากรชวภาพทไดรบอนญาตจากหนวยงานทมหนาทกากบดแลวามการแบงปนผลประโยชนตามเงอนไขทตกลงกนไวหรอไม ตลอดจนตองใหคาแนะนาแกชมชนหรอหนวยงานทมหนาทกากบการเขาถงในการบรหารจดการขอตกลงแบงปนผลประโยชนในระหวางสญญาไดอยางมประสทธภาพ

(4) ควรมบทบาทในการพฒนาศกยภาพของชมชนใหสามารถเจรจาตอรองเงอนไขตางๆ ในขอตกลงแบงปนผลประโยชน เพอใหเกดประโยชนแกชมชนใหมากทสดและไมทาใหการแบงปนผลประโยชนเปนอปสรรคตอการเขาถงทรพยากรชวภาพดวย

บทบาทในเรองการคมครองภมปญญาทองถน (1) ควรมบทบาทเชงรก เปนหนวยงานประสานและผลกดนการจดทารางกฎหมายเพอการ

คมครองภมปญญาทองถนทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (2) ควรมบทบาทเชงรกในการปกปองพทกษผลประโยชนของประเทศไทยทเกยวของกบภม

ปญญาทองถนของไทยในตางประเทศ ไมวาจะเปนการจดทะเบยนคมครองภมปญญาทองถนในตางประเทศ หรอการปองกนมใหประเทศอนนาภมปญญาทองถนของไทยไปใชในการแสวงหาประโยชนเชงพาณชยโดยปราศจากการจายคาตอบแทนทเปนธรรม หรอการใชภมปญญาทองถนในลกษณะทบดเบอนหรอกระทบตอศกดศรของภมปญญาทองถนไทย นน

1.2.3 การขบเคลอนนโยบายทผานมา (1) ยทธศาสตรและเปาประสงคของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ยทธศาสตรท 1 : การบรหารจดการและสรางกลไกเพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ เปาประสงค : องคกรมระบบบรหารจดการทดและมกลไกสาหรบสงเสรมและแกไขปญหาในการ

ดาเนนธรกจและการปกปองคมครองสทธจากการใชประโยชนทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนทเหมาะสมและทนกบการเปลยนแปลง

ยทธศาสตรท 2 : การพฒนาระบบฐานขอมล องคความร ศกษาวจย พฒนา

เปาประสงค : มระบบฐานขอมล องคความร และการวจยพฒนาดานความหลากหลายทาง ชวภาพและภมปญญาทองถนทสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจในทกระดบ

ยทธศาสตรท 3 : การสรางขดความสามารถของชมชนและทองถนเพอการพฒนาเศรษฐกจทกระดบ เปาประสงค : สงเสรมใหชมชนทองถนและประชาชนระดบฐานรากสามารถพงตนเองจากฐาน

ทรพยากรชวภาพอยางยงยนและนาไปสการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

(2) ความสาเรจในชวง 3 ปทผานมา จากการดาเนนการในชวงป 2551 ถงป 2553 สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐาน

ชวภาพ (องคการมหาชน) มผลการดาเนนงานทสาคญจากการประเมนผลของศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย (โครงการประเมนผลการดาเนนงานเพอพฒนาและปรบปรงระบบการปฏบตงานของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ) สรปไดดงน


(2.1) ผลสาเรจในการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพของประเทศ สรปไดวาการดาเนนงานของ สพภ. ตอบสนองตอยทธศาสตรท 4 ของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 ในกรอบเปาหมายสาคญคอ การวางรากฐานดานการปรบโครงสรางเศรษฐกจไปสการพฒนาบนความหลากหลายทางชวภาพ ผลทเกดขนตามเปาหมายคอ

• มระบบฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพทสมบรณระดบประเทศ 1 ระบบ รวมทงมกลไกระเบยบควบคมการเขาถง การใชและการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม

• เกดเครอขายชมชนพงตนเองทมความมนคงดานอาหารและสขภาพจากการจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในทองถน 35 ชมชน

(2.2) ทศทางการดาเนนการตอไป ซงผลการประเมนไดสรปขอคดเหนไวในประเดนตางๆ ดงน

• สพภ. ควรเนนบทบาทการเปนผรเรมสรางรปแบบและแนวทางทเหมาะสมในการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ และสงตอใหแกหนวยราชการทเกยวของเปนผดาเนนการตอไป

• ในการทางานเพอเพมขดความสามารถของชมชนและทองถน สพภ.ควรมงเนนทงดานการสรางรายไดใหแกชมชน และดานการอนรกษฟนฟทรพยากรฯใหสมบรณ และในระยะถดไปควรเนนดานการพฒนาสเปาหมายระดบประเทศ เชนการกาหนดผลตภณฑในเชงภมศาสตร หรอ ตวแทนผลตภณฑในเชงทรพยากรชวภาพ มาพฒนาใหเกดผลสาเรจชดเจน

• การพฒนาฐานขอมลใหเนนขอมลทภาคเอกชนสามารถนาขอมลไปใชประโยชนเพอการพฒนาเศรษฐกจรวมกบชมชนได

• ปรบบทบาทดานการสงเสรมธรกจใหเกดการสงเสรมและสนบสนนการลงทนเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพเพมขนจากบทบาทดาน Match Maker

• สพภ.ควรขยายเครอขายความรวมมอกบองคกรเอกชน-NGOs เพอใหเกดผลในการทางานไดกวางขวางขน รวมถงการสรางทศทางการขยายผลในลกษณะกจกรรม CSR การดาเนนกจกรรม PES

• สพภ. ควรพจารณาสราง มาตรฐานผลตภณฑทสอดรบกบหลกการของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ กาหนดเปน BRAND ของ สพภ.ขน

ผลการดาเนนงานในภาพรวม

- ดานการสรางขดความสามารถของชมชนและทองถน ไดดาเนนการพฒนาขดความสามารถของชมชนนารอง จานวน 35 ชมชน ใน 25 จงหวด มผนาชมชน – คร – เยาวชน และผประสานงานในพนท ไดรบการอบรม จานวน 1,249 คน นอกจากนยงไดสรางเครอขายเยาวชนเพอรวบรวมขอมลดานทรพยากรชวภาพและฐานขอมลชมชน (WWW.Biogang.net) เพอบนทกไวในระบบฐานขอมล


- ดานการจดการองคความร ศกษาวจยและพฒนา ไดพฒนาระบบฐานขอมลความ

หลากหลายทางชวภาพ ระดบประเทศ และการเชอมโยงขอมลกบเครอขายทกภาคสวน เพอรวบรวมขอมล และใหบรการแกสาธารณะ (www.ThaiBiodiversity.org) นอกจากนยงไดดาเนนการจดทาสารานกรมภมปญญาทองถนไทย(อาหารประจาทองถนไทย 4 ภาค) จดทาบญชรายการทรพยสนชวภาพ(จลนทรย : เหด) ศกษาวจยเชงองคความร เรอง ผลตภณฑไมไผ การวจยเพอแกปญหาธรกจจากฐานชวภาพ(กลมพชสมนไพร กลมไมหอม กลมสตวปา) การศกษาแนวทางการสงเสรมการปลกตนไมเพอเปนทน(TREE BOND)

- ดานการสงเสรมและแกไขปญหาธรกจ ไดดาเนนโครงการสงเสรมการพฒนาธรกจจากทรพยากรชวภาพ(ไกฟา ปลาสวยงาม) สงเสรมและแกปญหาในธรกจ 5 กลมธรกจ และรวมถงการจดทามาตรการคมครองสทธการใชประโยชนทรพยากรชวภาพ

- ดานการมสวนรวม ไดดาเนนการสรางเครอขายการสอสารแลกเปลยนขอมลความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถน มสมาชกเครอขาย มากกวา 4,600 ราย แลกเปลยนขอมลกวา 77,000 รายการ พรอมทงไดจดกจกรรมใหเกดการมสวนรวมผานเวทการสมนา การจดนทรรศการและบธแสดงผลงาน การจดมหกรรมเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 1.3 การประเมนสถานการณ ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดประเมนสถานการณ ความเสยงและการสรางภมคมกนของประเทศ ในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไวในการจดทารางแผนพฒนาฯฉบบท 11 ซงมบางประเดนทเกยวกบแผนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ สรปสาระสาคญได คอ

1.3.1 สถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนาประเทศ

1) การเปลยนแปลงในระดบโลกทสาคญ ไดแก 1.1) การเปลยนแปลงกฎ กตกาใหมของโลก การเปลยนแปลงดาน

ตางๆ ในโลกรวมถงวกฤตเศรษฐกจทผานมาสงผลใหเกดการปรบเปลยนกฎระเบยบในการบรหารจดการเศรษฐกจโลก และการดาเนนเศรษฐกจในระบบทนนยม ครอบคลมถงกฎ ระเบยบดานการคาการลงทน การเงน การคมครองทรพยสนทางปญญา พนธกรณและขอตกลงเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มาตรการทางการคาทเกยวของกบการแกไขปญหาโลกรอน

1.2) การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลาง การขยายตวของขวอานาจทางเศรษฐกจใหม การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ ของโลกจะมมากขน การรวมกลมในกรอบอนภมภาค และการเปนประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ รวมทงกรอบความรวมมออนๆ อาท กรอบความรวมมอเอเชย-แปซฟค จะมผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย

http://www.thaibiodiversity.org/


1.3) การเขาสสงคมผสงอายของโลก ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอก ๘๑.๘๖ ลานคน โครงสรางการผลตเปลยนจากการใชแรงงานเขมขนเปนการใชองคความรและเทคโนโลยมากขน ควบคกบการพฒนาเทคโนโลยเพอใชทดแทนกาลงแรงงานทขาดแคลน โครงสรางการใชจายงบประมาณเปลยนแปลงไป ประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขน ทาใหงบประมาณสาหรบการลงทนพฒนาดานอนๆ ลดลง

1.4) การเปลยนแปลงภมอากาศโลก ในชวง ๓๐ ปทผานมา อณหภมโลกสงขน สงผลใหสภาพภมอากาศแปรปรวน กอใหเกดภยพบตทางธรรมชาตบอยครงและทวความรนแรง ระบบนเวศในหลายพนทของโลกออนแอ สญเสยพนธพชและสตว พนผวโลกเปลยนแปลงทางกายภาพ การระบาดของโรคและแมลงศตรพชจากสภาพอากาศทเปลยนแปลง สรางความเสยหายแกผลผลตทางการเกษตรและธญญาหารของโลก รวมทงกระทบตอภาคสงคม อาท ปญหาความยากจน การอพยพยายถน และการแยงชงทรพยากร

1.5) ความมนคงทางอาหารและพลงงานของโลกมแนวโนมจะเปนปญหาสาคญ ความตองการพชพลงงาน สนคาเกษตรและอาหารมแนวโนมเพมขนจากการเพมประชากรโลก แตการผลตพชอาหารลดลงดวยขอจากดดานพนท เทคโนโลยทมอย

1.6) ความกาวหนาทางเทคโนโลย ประเทศทพฒนาเทคโนโลยไดชาจะกลายเปนผซอและมผลตภาพตา ไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ และการเขาถงเทคโนโลยทไมเทาเทยมกนของกลมคนในสงคมจะทาใหเกดความเหลอมลาในการพฒนาจงเปนความทาทายในการเพมขดความสามารถในการแขงขนและลดความเหลอมลา

2) การเปลยนแปลงภายในประเทศทสาคญ

2.1) ดานเศรษฐกจ เสถยรภาพทางการคลงเปนปจจยเสยงในระยะตอไป เนองจากภาระหนสาธารณะทสงขนจากการดาเนนมาตรการกระตนเศรษฐกจในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ สวนศกยภาพทางเศรษฐกจมงสรางฐานรายไดใหมจากภาคบรการและเศรษฐกจสรางสรรค เนองจากภาคอตสาหกรรมเรมมขอจากดจากกฎ ระเบยบดานสงแวดลอม ขณะทภาคเกษตรไดรบผลกระทบจากฐานทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม ตองพงปจจยการผลตจากตางประเทศ ทาใหมตนทนการผลตสง พนทมจากดและถกใชไปเพอกจการอน การเชอมโยงผลผลตเกษตรกบภาคอตสาหกรรมการเกษตรเพอเพมมลคายงอยในวงจากดและลาชา

2.2) ดานสงคม ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประเทศไทยไดกาวสสงคมผสงอาย และจะเปนสงคมผสงอายอยางสมบรณในอก ๑๕ ปขางหนา สงผลใหเกดการขาดแคลนกาลงคนในอนาคต

2.3) ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทมความเสอมโทรม การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากภาวะโลกรอนสงผลซาเตมใหปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทวความรนแรง มผลกระทบตอการผลตภาคเกษตร ความมนคงดานอาหารและพลงงาน เปนปจจยสาคญททาทายตอการพฒนาในระยะตอไป

2.4) การพฒนาภาค พนท และชมชน มปญหาความไมเทาเทยมดานรายไดระหวางภาค กรงเทพมหานครและภาคกลางยงคงมบทบาทสาคญตอเศรษฐกจของประเทศ


การกระจายกจกรรมเศรษฐกจจากเมองใหญสกลมเมองขนาดกลางยงขาดความสมดล การกระจายอานาจใหองคกรปกครองสวนทองถนมความลาชา ขณะทชมชนมสวนรวมพฒนาในรปแบบตางๆ เพมขน เกดเครอขายการพงตนเองในหลายพนท แตเศรษฐกจชมชนไมเขมแขง และมการยายถนของแรงงานจากชนบทสเมอง

1.3.2 การประเมนความเสยง ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ประเทศไทยจะ

เผชญกบความเสยงทสาคญ ไดแก 1) การบรหารภาครฐออนแอ 2) โครงสรางทางเศรษฐกจไมสามารถรองรบการเจรญเตบโตอยางยงยน

จากการพฒนาทเนนภาคอตสาหกรรมเปนหลก ทาใหตองพงปจจยการผลตจากตางประเทศและการสงออก ขณะทวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และภาคเกษตรกรรมทเปนแหลงจางงานสาคญของประเทศมบทบาทลดลง และกฎ กตกาการกดกนทางการคา ทาใหสญเสยความสามารถในการแขงขนในตลาดโลก และคณภาพชวตลดลง

3) โครงสรางประชากรมแนวโนมประชากรวยสงอายเพมขน ขณะทประชากรวยเดกและวยแรงงานลดลง

4) คานยมทดงามของไทยเสอมถอย 5) ฐานทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมของประเทศมแนวโนมเสอม

โทรมรนแรง จากการเปลยนแปลงทงในดานกายภาพ การใชประโยชน การเปลยนแปลงภมอากาศ เกดความเสยงตอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศทางทะเล ชายฝง พนทชมนา และปาไม รวมไปถงการกดเซาะชายฝงอยางตอเนอง สรางความเสยหายตอพนทอยอาศย พนทการเกษตร หรอแหลงทองเทยว และการประกอบอาชพ เกดการอพยพยายถนทาใหวฒนธรรมพนถนสญหาย ขณะทภยพบตจะเกดขนบอยครง มพนทเสยงตออทกภย วาตภย และภยแลงเพมขน กระทบตอฐานการผลตภาคเกษตร ความมนคงดานอาหาร พลงงาน สขภาวะและคณภาพชวตของประชาชน

1.3.3 การสรางภมคมกนของประเทศ เพอใหประเทศไทยสามารถรองรบผลกระทบ

จากการเปลยนแปลงจากภายนอกและภายในไดอยางมประสทธภาพ 1) ภาคเกษตรเปนฐานรายไดหลกและความมนคงดานอาหารของประเทศ

เปนแหลงสรางงาน แหลงผลตอาหาร และเชอมโยงวถชวตของสงคมไทย 2) การพฒนาประเทศใหอยบนฐานความรและเทคโนโลยททนสมย มงใช

ความรในตวคน ความรทางเทคโนโลย และความรในวทยาการตางๆ เปนปจจยหลกของการพฒนาประเทศ

3) ชมชนเปนกลไกทมความสามารถในการบรหารจดการ มสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวต และเชอมโยงกนเปนสงคมสวสดการ ทาใหคนในชมชนพงตนเองไดตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน


1.3.4 การพฒนาประเทศในระยะตอไป ใหความสาคญกบ 1) การพฒนาคณภาพชวตคนในสงคมใหดขน เกดเปนสงคมสงบสข มง

สรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม แกปญหาความเหลอมลาดวยการผลกดนแนวคดเศรษฐกจพอเพยงสชมชน การถายโอนภารกจสทองถน

2) การพฒนาคนใหมคณภาพเปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศใหมนคงและสามารถแขงขนในเวทโลกไดตอเนอง เสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคมและภาคเอกชนใหมสวนรวมในการพฒนาประเทศมากขน

3) การพฒนาเศรษฐกจท เปนมตรกบสงแวดลอมบนฐานความรและความคดสรางสรรค ทสงเสรมภาคบรการเปนแหลงรายไดหลกของประเทศ สงเสรมการทาเกษตรทเกอกลระบบนเวศ พฒนากลมสนคาเศรษฐกจสรางสรรค ปรบการผลตภาคอตสาหกรรมใหเปนมตรกบสงแวดลอม สงเสรมการลงทนดานวจยและพฒนา สรางโอกาสทางการตลาด สงเสรมพฤตกรรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


แนวคดการกาหนดกรอบแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 2.1 การเตบโตของเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative Economy) 2.2 โอกาสของการพฒนาการผลตและการตลาดผลตภณฑจากฐานชวภาพ 2.3 การปรบกระบวนทศน 2.1 การเตบโตของเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative Economy) นโยบายเศรษฐกจสรางสรรค นโยบายการพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรคของรฐบาล ไดเรมปรากฏใหเหนเดนชดมาตงแตป 2545 โดยมการจดตงองคกรอสระททาหนาทพฒนาองคความรและดาเนนกจกรรมทเกยวของกบเศรษฐกจสรางสรรค หลายองคกร เชน สานกงานพฒนาองคความร ศนยสรางสรรคงานออกแบบ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต สานกงานพฒนาการทองเทยว และสานกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต เพอเปนรากฐานสาหรบการพฒนาอตสาหกรรมสรางสรรคของแตละกลมในระยะยาว อยางไรกตาม นโยบายและการดาเนนงานขององคกรเหลานในระยะทผานมายงขาดความตอเนองและการบรณาการ

ทงน รฐบาลไดเลงเหนความสาคญของการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคโดยไดระบไวในคาแถลงนโยบายของคณะรฐมนตรตอรฐสภาในวนท 29 ธนวาคม 2551 ในหวขอ 4.2.3.1 วา

“ขยายฐานบรการในโครงสรางการผลตของประเทศ และเชอมโยงธรกจภาคบรการอตสาหกรรม และเกษตรเขาดวยกนใหเปนกลมสนคา เชน ธรกจสขภาพ อาหารและการทองเทยว รวมทงสนคาบรการทใชความคดสรางสรรคบนพนฐานวฒนธรรมและภมปญญาไทยทเชอมโยงกบเทคโนโลยสมยใหม”

ซงการกาหนดนโยบายดงกลาวสงผลใหมการใชศกยภาพและการพฒนาตอยอดของอตสาหกรรมและบรการสรางสรรคไทยไดมการรเรมและตอยอดจากการดาเนนงานทมอยบางแลว ใหเปนไปอยางมทศทางและจรงจงมากขน

การพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคของไทยในปจจบนแมวาจะยงอยในระยะเรมตนแตถอไดวา

เปนการดาเนนการพฒนาทตอเนองและตอยอดจากแนวทางการพฒนาดวยการเพมคณคา (Value Creation) ของสนคาและบรการบนฐานความรและนวตกรรมซงไดขบเคลอนการพฒนาตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 จนถงแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 ในปจจบนทงน ในระยะเรมตนของการขบเคลอนเศรษฐกจสรางสรรคจาเปนตองใหความสาคญตอการขยายองคความรและสราง ความ

สวนท

2


เขาใจกบภาคการพฒนาทงหนวยงานภาครฐและเอกชนและขบเคลอนการพฒนาอยางจรงจง และมบรณาการ เพอใหเกดผลในทางปฏบตและสามารถปรบโครงสรางเศรษฐกจของประเทศไปสเศรษฐกจสรางสรรคไดอยางเปนรปธรรม ทงน แนวทางและกลไกขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคในปจจบน

2.2 โอกาสของการพฒนาการผลตและการตลาดผลตภณฑจากฐานชวภาพ ในกระแสของโลกทพฒนาอยางรวดเรวในทศทางของเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสารแลกเปลยนดวยระบบ Digital อยางแพรหลายและกลายเปนสวนหนงของชวตประจาวน เชนเดยวกบปจจย 4 ในการดารงชพของประชากรโลก สงทเกดขนตามมาเปนคานยมของวฒนธรรมโลกใหม คอ สงคมออนไลน (Social Network) ททาใหขอมลขาวสารตางๆ สามารถกระจายไปทวทกประเทศไดอยางรวดเรวและเขาถงประชากรทกระดบไดเทาเทยมกน ในอกดานหนงของกลมประเทศทเปนแหลงผลตอาหาร, พชสมนไพร, สารชวภาพตางๆ ซงสวนใหญจะเปนกลมประเทศในแถบเสนศนยสตร ในทวปเอเชย- เอเชยตะวนออกเฉยงใต และกลมประเทศแถบอเมรกาใตบางสวน จะเปนทยอมรบกนทวไปวาเปนครวของโลก เปนตนกาเนดของชวภาพทนาไปพฒนาเปนยารกษาโรค, อาหารเสรมตางๆ มากมาย ทาใหกลมประเทศเหลานเปนแหลงสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ ทสามารถเกอกลประโยชนใหแกประชากรโลกไดอยางตอเนองและตอไปในอนาคต ขอมลสาคญทแสดงถงโอกาสทเปดกวางของสนคาทมาจากฐานชวภาพ สามารถประมวลสรปไดดงน

มลคาทางเศรษฐกจในตลาดโลก ประมาณการมลคาทางเศรษฐกจของเศรษฐกจฐานชวภาพในยโรปป 2010

กลมธรกจ มลคาทางเศรษฐกจ (พนลานยโร)

การจางงาน (ลานราย) แหลงขอมล

อาหาร 800 4.1 CIAA เกษตรกรรม 210 15 COPA-COGECA

กระดาษ/เยอไม 400 0.3 (ทางตรง) 4 (ทางออม) CEPI

อตสาหกรรมปาไม 150 2.7 CEI-BOIS อตสาหกรรมเทคโนโลยชวภาพ ~50 McKinsey

รวม 1,610 22.1 ทมา : Europe Commission


มลคา ประเภท ป อนาคต ทมา 1. ตลาดสนคาสมนไพร และสารจากธรรมชาต

60,000 ลานเหรยญสหรฐ (ป 2000)

5 ลานลานเหรยญสหรฐ (ป 2050)

WORLD BANK (ป 2002)

2. Bio-diversity Offset หรอ การชดเชยผลกระทบทเกดขนจากโครงการพฒนา

3,000 ลานเหรยญสหรฐ

(ป 2006)


3. Payment for Eco-system Services (PES) หรอ การจายคาบรการสาหรบการดแลรกษาระบบนเวศ


7,000 ลานเหรยญสหรฐ

(ป 2020)

Rachel Miller, Lawren de la aye, Carina Bracer อางใน อรพรรณ ศรเสาวลกษณ)

4. คารบอนเครดต 27,000 ลานเหรยญ

สหรฐ (ป 2006)

5. Bioprospecting หมายถง การพฒนาระบบการคาหายนส และองคประกอบตางๆ

- ตลาดสหรฐ 500 ลานเหรยญสหรฐ - ประเทศอนๆ 1,000 ลานเหรยญสหรฐ

(ป 2050)

Forest Trend

ทมา : เอกสารรางนโยบายเศรษฐกจฐานชวภาพ (ม.ย.52)

ธนาคารโลก ระบวา การใชประโยชนทรพยากรชวภาพของชมชน เพอการบรโภคในครวเรอน และตอบสนองปจจยสในการดารงชวต คดเปนมลคาทางเศรษฐกจประมาณ 900,000 บาท ตอชมชนตอป


มลคาทางเศรษฐกจในตลาดประเทศไทย

ประเภท มลคา 1. ยาสมนไพร 8,810 ลานบาท

(เปนยาแผนโบราณ 2,197 ลานบาท)

ตลาดโลกมลคาราว 60,000 ลานเหรยญ

2.อาหารสมนไพร เครองดม และอาหารเสรมสขภาพ

มลคาตลาด 9,690 ลานบาท

3.เครองสาอางสมนไพร มลคาตลาด 2,000 ลานบาท

(ป 2542)

11,190 ลานบาท (ป 2548)

4. ธรกจสขภาพและสปา (ทเกยวกบสมนไพร)

8,460 ลานบาท ธรกจสปา (บรการ) 2-4 หมนลานบาท

(จากนกทองเทยวตางชาต)

5. การทองเทยวเชงนเวศ (นกทองเทยวในเขตอนรกษ)

11.5 ลานคน (ป 2538)

14.9 ลานคน (ป 2545)

~ 12.6 ลานคน (ป 2551)

6. พรรณไม ไมดอกไมประดบ (กลวยไม)

ตลาดโลก 5,300 ลานบาท

(ไทย 70% ป 2550)

เปาสงออกกลวยไมของไทย

10,000 ลานบาท (ป 2553)

7. ปลาสวยงาม สงออก 1,000 ลานบาท ในประเทศ 100 ลานบาท

เปาสงออก 2,000 ลานบาท

(ป 2553)

ทมา : เอกสารรางนโยบายเศรษฐกจฐานชวภาพ (ม.ย.52)


การสงออกผลตภณฑทเกยวกบชวภาพ มลคา : ลานบาท อตราขยายตว (%)

รายการ 2549 2550 2551 2551

(ม.ค.-พ.ค.) 2552

(ม.ค.-พ.ค.)

2549 2550 2551 2551 (ม.ค.-พ.ค.)

2552 (ม.ค.-พ.ค.)

1. เครองเทศและสมนไพร 1,710.73 2,301.43 2,498.00 1,361.01 1,232.32 1.05 34.53 8.54 26.09 -9.46 2. สมนไพร 91.90 53.56 182.78 79.38 68.58 45.98 -41.72 241.28 265.49 -13.61 3. สารสกดจากสมนไพร 362.35 101.10 93.97 37.53 36.16 -9.06 -72.10 -7.06 -17.34 -3.65 3. กลวยไม 2,921.44 2,944.71 2,833.80 1,202.63 1,207.31 -2.14 0.80 -3.77 -0.90 0.39 4. เครองเทศ 571.86 1,181.90 1,205.49 632.49 493.22 -10.70 106.68 2.00 13.06 -22.02 5. เครองสาอาง สบ และผลตภณฑรกษาผว 37,143.31 42,522.85 65,149.37 18,460.11 19,018.25 8.00 14.48 53.21 9.71 3.02 รวมทงสน 42,801.59 49,105.55 71,963.41 21,773.15 22,055.84

การนาเขาผลตภณฑทเกยวกบชวภาพ

มลคา : ลานบาท อตราขยายตว (%)

รายการ 2549 2550 2551 2551 (ม.ค.-พ.ค.)

2552 (ม.ค.-พ.ค.)

2549 2550 2551 2551 (ม.ค.-พ.ค.)

2552 (ม.ค.-พ.ค.)

1. สตวและพชสาหรบทาพนธ 1,305.03 915.30 1,265.46 378.22 561.84 -29.30 -29.86 38.26 32.09 48.55 2. สารหอมระเหยสกดจากพช 8,463.28 8,892.21 9,851.47 3,898.61 4,100.09 6.83 5.07 10.79 4.41 5.17 3. พชและผลตภณฑจากพช 87,931.40 99,078.12 145,417.11 57,010.92 43,171.87 -2.68 12.68 46.77 48.23 -24.27 4. สตวและผลตภณฑจากสตว 21,878.59 23,106.32 23,134.82 9,536.61 6,551.59 -3.60 5.61 0.12 4.07 -31.30 รวมทงสน 119,578.30 131,991.95 179,668.86 70,824.36 54,385.39

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงพาณชย โดยความรวมมอจากกรมศลกากร (ขอมล ณ 19 ก.ค.52)


ดงนนประเทศไทยซงเปนประเทศหนงทมความไดเปรยบของทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพทกระจายอยในพนทตางๆทวประเทศ จงมจดแขงและโอกาสทเปดกวางในการนาทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ มาพฒนาสรางผลตภณฑ/สนคาบรการทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจในมลคาสง และเปนทสนใจของกลมผบรโภคสนคาระดบบน อาท ผลตภณฑเพอใชในชวตประจาวน, อาหารเพอสขภาพ-อาหารเสรม, เครองสาอาง, ยาบารง-ยารกษาโรค, สนคาเพอความพงใจ (นาหอม, นามนหอมระเหย, อปกรณปาฯ) และยงรวมถง การทองเทยวเชงนเวศนการเขาชมแหลงทรพยากรชวภาพทสวยงามและการทศนศกษาเรยนรคนควาวจยเชงวชาการฯ เปนตน ปจจบนแนวคดเรองการพฒนาเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative Economy) เปนชองทางใหมทเปดกวางในการพฒนาผลตภณฑตางๆ ทสนองตอบความตองการของผบรโภคระดบบนทตองการสนคาทแตกตางมเอกลกษณเฉพาะและตรงกบบคลกภาพของผบรโภคทมฐานคตแตกตางกนไป ทาใหเกดตลาดใหมๆ ทมความยดหยนปรบตวไปตามพลวตของกระแสความนยมไดตลอดเวลา โอกาสของประเทศไทยในดานการสรางผลตอบแทนทางเศรษฐกจจากทรพยากรความหลากหลายชวภาพ จะมสมฤทธผลมากยงขน โดยการใชประโยชนจากความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศผาน Social Network ทกระจายอยทวโลก และเปนเครองมอทไมตองลงทนมากเหมอนการสงเสรมการตลาดในรปแบบทอดตเคยทาอย และดวยชองทางของ Social Network จะทาใหเราสามารถเขาถงผบรโภคไดโดยตรงและสามารถรบรถงความตองการแทจรงของผบรโภคไดดวยทาใหสามารถปรบกระบวนการผลตสนคา-บรการ ใหรองรบความตองการไดอยางครบถวน ซงจะสงผลถงการรกษาตลาดไวอยางตอเนองดวย อยางไรกตามในขอบเขตทเปดกวางของโอกาสในการพฒนาเศรษฐกจจากฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพของไทย ขอพงตระหนกทสาคญและไมควรละเลยมองขามไปคอ การสรางกลไกหรอมาตรฐานควบคมการใชประโยชนทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ รวมถงการฟนฟอนรกษทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพนนใหสามารถฟนกลบคนหมนเวยนใหนาไปใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจไดอยางยงยนตอไป โดยมขอกาหนดของการแบงปนรายไดกลบคนมาเพอการฟนฟอนรกษดแลคมครอง ทงทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนในแหลงกาเนดนนดวย 2.3 การปรบกระบวนทศนเพมขนใหม ดงทไดกลาวถงการดาเนนงานเพอขบเคลอนนโยบายการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพในระยะทผานมานบแตไดจดตงสานกงานขนในชวงกลางป 2550 เปนตนมา กระบวนการทางานในระยะเรมแรกของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) สามารถสรปได คอ 2.3.1 การพฒนาศกยภาพของชมชนใหสามารถผลต/พฒนาสนคาจากฐานชวภาพในชมชน และเพมมลคาใหแกผลตภณฑชมชนทมศกยภาพในเชงวสาหกจชมชน 2.3.2 การวเคราะหตรวจสอบคณภาพของทรพยากรชวภาพในชมชนและประเมนวเคราะหเพอกาหนดมาตรฐานเบองตนของผลตภณฑ/สนคาชมชน


2.3.3 การพฒนาระบบฐานขอมลทเกยวของกบฐานทรพยากรชวภาพและขอมลของชมชนแหลงกาเนดชวภาพนน ทงในลกษณะ Community Based ลกษณะ Biodiversity-Based, ขอมลผประกอบการ ฯลฯ 2.3.4 การพฒนาผลตภณฑใหสามารถนาเสนอในชองทางตลาดไดกวางขวางยงขน รวมถงการสรางกลไกดานการสงเสรมการตลาดและการใหบรการขอมลทเกยวของ การใหบรการเชอมโยงนกลงทนผบรโภคกบฝายผผลตในชมชนตางๆ (แผนภมกระบวนการทางานแสดงในรปท 2-1) รปท 2-1 แสดงกระบวนการทางานในการขบเคลอนนโยบายพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

ฐานขอมล ทรพยากรชวภาพ

ชมชน

DomesticGlobal

Industry

Verification &

Standardize

Research & Development

Value CreationPacking

BrandingPromotion/Marketing

…. etc.

พฒนาผลตภณฑ เขาสมาตรฐาน

ทรพยากรชวภาพชมชน

(Raw Material)ชมชน ผลตภณฑ

เบองตน Local consumption

LOCAL Content

Eco-friendly Product

Futur

e of th

e ORI

GIN

Futur

e of th

e ORI

GIN

ในระยะเวลาทเหลอของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 ซงสนสดในป 2554 กระบวนการทางานของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) จะยงคงอยภายใตยทธศาสตรและแผนงาน/โครงการ ตามกรอบดงทกลาวมาแลว ซงจะทาใหชมชนเปาหมายภายใตแผนงานมความเขมแขง และสามารถพฒนาการผลตจากชวภาพในชมชนใหเกดสนคา/บรการทมคณภาพมมาตรฐานและสอดรบกบเงอนไขของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 3 หลกการสาคญ คอ


(1) การพฒนาความเขมแขงทางเศรษฐกจของชมชนและสมาชกในชมชนโดยการผลตสนคา/บรการ ทมาจากศกยภาพของทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในทองถนเปนหลก เปนการนาเอาคณคาหรอประโยชนของฐานชวภาพในชมชนมาใชใหเกดผลตอบแทนเศรษฐกจแกชมชน (Local Contents)

(2) การกระตนใหสมาชกในชมชนทมการใชประโยชนจากฐานชวภาพ เพอการสรางรายไดใหเกดความเขมแขงทางเศรษฐกจ ตระหนกถงการผลตสนคาและบรการในเงอนไขทเปนมตรกบสงแวดลอม (Eco-friendly Products)

(3) การวางระบบการใชประโยชนทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในชมชนอยางยงยนโดยมการแบงปนผลประโยชนทเกดขนจาการผลตสนคา/บรการทมาจากฐานชวภาพ กระจายกลบคนไปสชมชนแหลงชวภาพนนอยางเหมาะสมเพอการฟนฟอนรกษ ชวภาพนนใหสามารถใชประโยชนไดอยางยงยน (Future of the Origin)

ดงนน เพอใหการขบเคลอนกลไกของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพใหบรรลสมฤทธผลไดตามหลกการทวางไวทง 3 ประการ กระบวนการทางานขององคกร คอ สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) ควรตองไดรบการทบทวนถงกรอบกระบวนทศนของการทางาน โดยจากกระบวนทศนของการทางานในชวงแรกของการกอตงสานกงานฯ (ชวงระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 10) ซงตองการใหเกดผลเปนรปธรรมของการพฒนาผลตภณฑ/สนคา จากฐานชวภาพในชมชนขนเพอเปนแรงจงใจกระตนใหชมชนทมความสนใจเรมเขารวมในนโยบาย รวมถงการรวบรวมฐานขอมลของชวภาพชมชนทวประเทศเพอการคดกรองและพฒนาใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจตอไป ทไดดาเนนการมาโดยตลอดจนถงปจจบน

กระบวนทศนใหมของการดาเนนงานในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ควรเปนสวนทเพมขน (Add-Up) จากกรอบกระบวนทศนของการทางานทผานมาและจะเปนการเพมความสาเรจในเชงนโยบายและหลกการของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพใหชดเจนยงขน กรอบกระบวนทศนในการทางานใหม สรปไดดงน

(1) การถายทอดองคความรดานการพฒนาความเขมแขงทางเศรษฐกจของชมชนดวยฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพทมอยในชมชน ขยายผลไปสชมชนทมความสนใจและมศกยภาพโดยใชรปแบบชองทางทสามารถเขาถงชมชนเปาหมายไดกวางขวางมากขน รวมถงการเนนผลสาเรจของการพฒนารายไดใหเกดแกชมชน/สมาชกในชมชนโดยการคดเลอกผลตภณฑชมชน (Primary Products) ทมศกยภาพในการพฒนาสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจไดมากขน พรอมทงเพมกลไกสนบสนนจากบทบาทของ สพภ. และหนวยงานสนบสนนตางๆ (อาท เชน สสว., สถาบนการศกษา, สถาบนการเงน ฯลฯ) รวมกนพฒนาทกษะและขดความสามารถของชมชนเปาหมายในระดบเขมขนมากขน

(2) การสรางกลไกมาตรการเพอการกระจายแบงปนผลตอบแทนทางเศรษฐกจทเกดขนจากการใชทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพกลบคนไปสชมชนแหลงกาเนดของชวภาพนน เพอใหเกดการปรบปรงฟนฟ ทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพรวมถง การอนรกษอยางเหมาะสม อนจะทาใหสามารถใชประโยชนไดอยางยงยน นอกจากนยงจะสามารถดแลคมครองพฒนาองคความรหลกทเปนภมปญญาของชมชนทองถน เพอเปนรากฐานของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพของชมชน และ


เสรมสรางใหมการพฒนาจากการผลตสนคา/บรการเบองตน ยกระดบขนเปนวสาหกจชมชนทสามารถผลตสนคาคณภาพมาตรฐานเพอการจาหนายในตลาดทใหผลตอบแทนสงขนดวย

(3) การพฒนาระบบฐานขอมลดานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ และฐานขอมลชมชนอยางตอเนอง และสามารถเชอมโยงระบบฐานขอมลรวมกบแหลงขอมลขององคกรอนๆ ไดเพอใหฐานขอมล เกดประโยชนสงสดในการขบเคลอนนโยบายการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพใหดาเนนการไดกวางขวางทวประเทศ สามารถเขาถงแหลงชวภาพทมศกยภาพและเขาถงชมชนทเขมแขงและมความพรอมในการรวมขบเคลอนนโยบายอยางจรงจง นอกจากนการพฒนาระบบฐานขอมลองคความร/ งานวจย ทเกยวของ ควรขยายใหครอบคลมมตตางๆ ของขอมลทเกยวของ อาท เชน การจดทาบญชรายการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพประเภทตางๆ การจดทาฐานขอมลผลตภณฑชมชนจากฐานชวภาพและองคความรภมปญญาทเกยวของ การพฒนาระบบฐานขอมลเพอสนบสนนกลไกการตลาด-การพฒนาธรกจ การเชอมโยงฐานขอมลชมชนรวมกบหนวยงานตางๆ ฯลฯ เปนตน

(4) การพฒนาสรางมลคาเพมของผลตภณฑ/สนคา-บรการ โดยกาหนดมาตรฐานสาหรบสนคา-บรการจากฐานชวภาพเพอการเพมโอกาสของการเขาถงตลาดผบรโภคทมกาลงซอสง ใหผลตอบแทนจากตลาดในมลคาสงและเปนตลาดทมความตองการสนคาทมรปแบบเฉพาะสอดคลองกบการดาเนนชวตในปจจบนและมกจะมความตองการสนคาใหมๆ อยเสมอ สพภ. ควรเพมการศกษาดานการตลาดลกษณะดงกลาว (Niche Market) ทงในประเทศและตางประเทศ รวมถงการประสานกบหนวยงานภาครฐทเกยวของ เพอเพมชองทางการนาเสนอสนคาหรอผลตภณฑทมาจากฐานชวภาพสตลาดระดบบนมากขน

แบบจาลองของการทางานในกรอบกระบวนทศนทปรบเพมขนใหมสามารถแสดงไดดงรปท 2-2

28

รปท 2-2 แสดงกรอบกระบวนการทางานเพอขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11(พ.ศ. 2555-2559)

การถายทอดและขยายผลไปสชมชนอนInformative Education/Lesson Learn

Motivation/Participation

-- Mobile GalleryMobile Gallery-- Knowledge AccessibilityKnowledge Accessibility-- School of SkillsSchool of Skills-- Discovery CenterDiscovery Center

Community Business Community Business Enterprise UnitEnterprise UnitProject FormulationFinancingCoaching

GLOBAL NICHE MARKETGLOBAL NICHE MARKETNew World Trend :Life StyleNew World Trend :Life Style

Technology Consumption GoodsTechnology Consumption Goods

การฟนฟการฟนฟ ปรบปรงปรบปรงทรพยากรชวภาพชมชนทรพยากรชวภาพชมชน

ทรพยากรชวภาพหนงชนดทรพยากรชวภาพหนงชนดทมาจากหลายชมชนทมาจากหลายชมชน

ทรพยากรชวภาพหลายชนดทรพยากรชวภาพหลายชนดในหนงชมชนในหนงชมชน

Success StoriesSuccess Stories จากชมชนจากชมชน

มตทมตท 11 ฐานขอมลของผลตภณฑเบองตนทมฐานขอมลของผลตภณฑเบองตนทมศกยภาพจากชมชนศกยภาพจากชมชน

มตทมตท 22 ฐานขอมลแหลงกาเนดฐานขอมลแหลงกาเนด//ชมชนทมชมชนทมทรพยากรชวภาพทมศกยภาพทรพยากรชวภาพทมศกยภาพ

COMM

UNITY

BASE

DCO

MMUN

ITY BA

SED

BIODIV

ERSIT

Y BAS

EDBIO

DIVER

SITY B

ASED ฐานขอมล


DomesticGlobal

Industry

Verification &

Standardize

Research & Development

Value CreationPacking

BrandingPromotion/Marketing

…. etc.

พฒนาผลตภณฑ เขาสมาตรฐาน


(Raw Material)ชมชน ผลตภณฑ

เบองตน Local consumption

LOCAL Content

Eco-friendly Product

Futu

re of

the O

RIGIN

Futu

re of

the O

RIGIN

ยทธศาสตรและแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ในระยะแผนพฒนาฯ

3.1 ยทธศาสตร และนโยบายทเกยวของ 3.2 ยทธศาสตรและแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ 2555 – 2559) 3.1 ยทธศาสตรและนโยบายทเกยวของ

3.1.1 ยทธศาสตรและนโยบายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเกยวของ กรอบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (ฉบบราง เพประชมระดมความคดเหน) ไดกาหนดสาระสาคญของการพฒนาประเทศ ในสวนทเกยวขอเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ไว สรปไดดงน 1. ทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

หลกการของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 มงพฒนาภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขนในทกระดบ ยดคนเปนศนยกลางของความสาคญกบการสรางกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม พฒนาประเทศสความอยางบรณาการ และเปนองครวม และยดวสยทศนป พ.ศ. ๒๕๗๐ ดงน

“คนไทยภาคภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล การบรการสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพปลอดภยและมนคง อยในสภาวะแวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการสงแวดลอม มความมนคงดานอาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแโลก สามารถอยในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร”

2. วสยทศนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) และพนธกจ 2.1 วสยทศน “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกน เปลยนแปลง”

สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน)

สวนท

ฉบบท ๑๑

3

ฉบบท 11 ท

อประกอบการงกบการพฒนา

จพอเพยง และการพฒนา ใหสมดลในทกมต

นในวฒนธรรม สงคมมความ

ผลตเปนมตรกบขงขนไดในเวท

ตอการ

29

2.2 พนธกจ 2.2.1 สรางความเปนธรรมในการกระจายรายได ควบคกบการสรางสงคมคณธรรม เพอใหคนกนดอย

ด มคณภาพชวตทด ปลอดภยจากอาชญากรรม อบตเหต ยาเสพตดและอบายมข คนในสงคมอยรวมกนอยางสนตสข มวฒนธรรมประชาธปไตย และธรรมาภบาล

2.2.2 พฒนาฐานการผลตและบรการใหเขมแขงและมเสถยรภาพบนฐานความรและการสรางสรรคของคนไทย ขยายหลกประกนทางสงคมใหครอบคลมประชาชนทกคน สรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน รวมทงยารกษาโรคจากสมนไพรบนฐานทรพยากรและความหลากหลายทางชวภาพ พรอมทงปรบโครงสรางสาขาการผลตและการบรโภคของประเทศใหเปนมตรกบสงแวดลอม

2.2.3 สรางภมคมกนใหเขมแขงสามารถปองกนและรองรบผลกระทบและความเสยงจากวกฤตเศรษฐกจทจะเกดขนในอนาคต พฒนาทรพยากรมนษยใหมความร และทกษะ สามารถรเทาทนการเปลยนแปลงอยางมเหตผล

3 วตถประสงค 3.1 คนในสงคมอยรวมกนอยางสนต เกดความเปนธรรม และมธรรมาภบาล

3.2 ประชาชนไดรบการพฒนาทงทางกาย ใจ สตปญญา มคณธรรม จรยธรรม และสถาบนทางสงคมมบทบาทหลกในการพฒนาคน 3.3 เศรษฐกจเตบโตอยางมคณภาพ และมเสถยรภาพ ประเทศไทยเปนศนยกลางการผลตสนคาและบรการในภมภาค มความมนคงทางอาหารและพลงงาน การผลตและการบรโภคเปนมตรตอสงแวดลอม 3.4 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมเพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และชมชนมสวนรวมในการดแล รกษาและใชประโยชน 4 ยทธศาสตรภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทเกยวของกบการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 4.1 ยทธศาสตรหลก ไดแก ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ซงมประเดนเนอหา ทเกยวของ คอ 4.1.1 แนวทางการพฒนาตามยทธศาสตร ในประเดนทเกยวของคอ

แนวทางท ๓.๔.๑ การอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขอ(๑๐) สงเสรมการอนรกษ ใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ และแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม โดยจดใหมการคมครองพนทอนรกษและระบบนเวศทเปราะบาง ซงเปนถนกาเนดของสมนไพร มความหลากหลายทางชวภาพทสมบรณ และเปนถนทอยของพนธพชพนธสตวทหายากและใกลสญพนธ สงเสรมการอนรกษพนธกรรมทองถนโดยองคกรชมชน ปรบปรงกฎระเบยบใหเออตอการเขาถงและการใชประโยชนทรพยากรชวภาพเพอการพงตนเองและการสรางความมนคงดานอาหารและสขภาพ รวมทงการสรางนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพ เพอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ภายใตกลไกการแบงปน


ผลประโยชนอยางเปนธรรม รวมทงการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจจากนวตกรรมและการใชประโยชนทรพยากรชวภาพ

ขอ (๑) คมครอง ปองกน รกษา ฟนฟพนทปาไม และเขตอนรกษ อนรกษพนทเปราะบางทมความสาคญเชงนเวศ ควบคมการใชประโยชนพนทตนนาอยางเขมงวด สงเสรมเครอขายอนรกษ ปองกนการบกรกปาไม โดยภาคประชาชนและชมชน สงเสรมหลกการชมชนอยรวมกบปา สงเสรมการจดการปาชมชน การฟนฟและการปลกปาในรปแบบวนเกษตร โดยใหความสาคญกบพนทตนนาและพนทรอยตอตามแนวเขตอนรกษ

ขอ(๒) พฒนาระบบฐานขอมล ระบบสารสนเทศภมศาสตร และการจดการองคความร เพอใชเปนเครองมอในการวางแผนและพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการ รวมทงสนบสนนการจดทาฐานขอมลทรพยากรปาไม ความหลากหลายทางชวภาพ

แนวทางท ๓.๔.๔ สรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตภาวะโลกรอน โดย

ขอ(๓) ศกษาผลกระทบและกาหนดแผนกลยทธรายสนคา ควบคกบการสนบสนนและสงเสรมการผลตสนคา บรการ และอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเปนพนธมตรรวมทนกบประเทศทมความกาวหนาทาง Green Technology

ขอ (๕) สรางแรงจงใจใหเกดอตสาหกรรมใหมๆ เพอการพฒนาสงแวดลอมอยางยงยน หรอทเนนความคดสรางสรรค รวมทงสรางตลาดรองรบ โดยสงเสรมงานวจยและพฒนาเพอตอยอดดานการคาการลงทน ตลอดจนสนบสนนธรกจการคาคารบอนเครดต

ขอ(๑) ตดตามและเฝาระวงมาตรการการอนรกษสงแวดลอมทอาจสงผลกระทบตอการคาและการลงทน

ขอ(๔) สงเสรมใหผสงออกทาคารบอนฟตพรนต รวมทงสงเสรมการทาบญชตนทนคารบอน (Carbon Cost Accounting) ในระดบแหลงวตถดบ โดยเฉพาะในภาคเกษตรและประมง

แนวทางท ๓.๔.๕ เพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ โดย

ขอ(๔) สนบสนนการดาเนนงานตามพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อาท อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ และพธสารทเกยวของเพอคมครองและอนรกษทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและพนธกรรม โดยใหชมชนมการ


เขาถงเพอใชประโยชนอยางยงยน กาหนดมาตรการเพอความปลอดภยทางชวภาพ และสนบสนนใหเกดกลไกการแบงปนผลประโยชนทเปนธรรมเมอมการใชประโยชนเชงพาณชย รวมทงพนธกรณและขอตกลงวาดวยการพฒนาทยงยน อนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อนสญญาบาเซล อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน และพธสารทเกยวของ เปนตน

ขอ(๓) พฒนาความรวมมอในกลมอาเซยน เพอประโยชนรวมกนโดยเฉพาะความรวมมอในการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงการบรหารจดการและการใชทรพยากรธรรมชาตรวมกนอยางยงยน อาท ดานทรพยากรนา ความหลากหลายทางชวภาพ

แนวทางท ๓.๔.๗ การพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรม มแนวทางหลก ดงน

ขอ(๑) พฒนาชมชนใหเขมแขง และสงเสรมสทธชมชนในการเขาถงและ ใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอย างสมดลและ ยง ยน สนบสนนแนวทางการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตเชงอนรกษ ตามวถชวต ภมปญญา และวฒนธรรมดงเดม ภายใตหลกการคนอยรวมกบระบบนเวศอยางเกอกล สนบสนนสทธและบทบาทของชมชนในการจดการทรพยากรธรรมชาตเพอการพงตนเอง ทงดานทรพยากรชวภาพ ปาชมชน การจดการนา การจดการทรพยากรชายฝง รวมทงการใชประโยชนทดนรวมกน สรางความรความเขาใจทถกตองเกยวกบระบบนเวศเพอใหชมชนเกดความรกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาต สนบสนนใหชมชนจดทาโครงการเพอสารวจทาฐานขอมลทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาทองถน โดยรวมกบองคกรทองถน สงเสรมกจกรรมทตอยอดการใชประโยชนจากฐานทรพยากรและองคความรของทองถน ตลอดจนสงเสรมระบบการจดการทเคารพสทธทางปญญาและปกปองทรพยากรของชมชน

ขอ(๖) การสรางรายไดจากการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจจากทรพยากรพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ใหมการอนรกษ การวจยและพฒนาพนธกรรมทองถนและพชพนบาน เพอสรางนวตกรรมในการผลตสนคาและบรการทมมลคาเพมและเปนเอกลกษณของประเทศ เชน สมนไพร เวชภณฑ เครองสาอาง และผลตภณฑธรรมชาต สนบสนนการนากลไกใหมๆ ทเกดขนในเวทประชาคมโลก มาปรบใชเพอสรางรายไดทางเศรษฐกจใหกบชมชนทดแลทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม อาท กลไกการลดกาซเรอนกระจกจากการทาลายปาและความเสอมโทรมของปา การอนรกษ การจดการปาอยางยงยน และการเพมพนปรมาณคารบอนในประเทศกาลงพฒนา (REDD+) การเกบคาบรการเชงนเวศ (Payment for Eco-system Services : PES) และกลไกการพฒนาทสะอาด (Clean Development Mechanism : CDM) โดยรวมมอกบภาคการพฒนาทงภายในประเทศและระหวางประเทศ รวมถงภาคเอกชน ควบคกบการพฒนาเครอขายเฝาระวงการรกลาพนทอนรกษ โดยสนบสนนบทบาทภาคประชาชนและชมชน

ขอ(๔) ปรบนโยบายการลงทนภาครฐให เอ อตอการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กาหนดมาตรการควบคมการใชพนทตามนโยบายสงเสรมพชเศรษฐกจ


ไมใหเกดการบกรกทาลายเขตอนรกษทเปราะบางและมความสาคญเชงนเวศ คานงถงการสญเสยตนทนทางสงคมและสงแวดลอม สนบสนนการศกษาวจยเพอประเมนมลคาทแทจรงและมลคาในอนาคตของทรพยากรธรรมชาตในการทาหนาทของระบบนเวศ พฒนาหลกเกณฑการประเมนความคมคาของโครงการลงทนทคดรวมตนทนการใชหรอสญเสยทรพยากรธรรมชาต

ขอ(๒) สนบสนนกระบวนการมสวนรวมและพฒนาศกยภาพของทองถนและชมชน โดยผลกดนใหเกดความเปนหนสวนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเหมาะสม

ขอ(๓) ปรบปรงกฎหมายใหสอดคลองกบสถานการณการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมและบงคบใชอยางเสมอภาคเปนธรรม ปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบของภาครฐ เพอลดความขดแยง แกไขปญหาความเหลอมลาในการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตของชมชน รวมทงจดทากฎหมายรองเพอสนบสนนการอนรกษ ใชประโยชนอยางยงยนและแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม

ขอ(๕) ผลกดนใหมการจดเกบภาษสงแวดลอม รวมถงการปฏรปการบรหารจดการงบประมาณของประเทศ เพอสรางแรงจงใจในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และลดการกอมลพษ ตามแนวทางการปฏรประบบภาษเพอการรกษาสงแวดลอม (Eco-Tax Reform) ใหเปนรปธรรม นารายไดจากการเกบภาษและคาธรรมเนยมดงกลาวมาสนบสนนการฟนฟสงแวดลอม 4.2 ยทธศาสตรสนบสนน ซงมประเดนสาระสาคญของแนวทางการพฒนาทเกยวเนองกบการขบเคลอนนโยบายการพฒนาเศรษฐกจากฐานชวภาพ กาหนดไวในยทธศาสตรทเกยวของ ดงน 4.2.1 ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ในแนวทางท 3.4.4 เสรมสรางคานยมและวฒนธรรมทดงามของไทยมาขบเคลอนกระบวนการการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

ขอ ๒) นาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภมปญญาทองถน อตลกษณทโดดเดนของชมชน คณคาของความสงบสขและการแบงปนตามวถดงเดม มาเปนเครองมอในการพฒนาฟนฟชมชนทองถนใหสามารถพงพาตนเองได โดยใหความสาคญกบการจดการการเรยนรในชมชนทเนนการแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชนอยางสมาเสมอ เพอใหเกดการเรยนรตลอดชวตบนฐานชวตของคนในชมชน

ขอ ๓) นาความหลากหลายทางวฒนธรรมมาตอยอดในการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคและการพฒนาสงคมของประเทศ 4.2.2 ยทธศาสตรการสรางความสมดลและมนคงของอาหารและพลงงาน ในแนวทางการพฒนาตามยทธศาสตร คอ แนวทางท ๕.๑ พฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงยงยน ขอ ๕.๑.๕ ฟนฟและสงเสรมคานยมและวฒนธรรมทดของชมชน โดยเฉพาะวถชวตและวฒนธรรมทางการเกษตรทใหความสาคญกบการดแลทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตทางการเกษตร


แนวทางท ๕.๒ เพมประสทธภาพการผลตภาคเกษตรและสรางมลคา ขอ ๕.๒.๕ สงเสรมการผลตทปลอดจากการตดแตงพนธกรรม เพอคงไวซงความ

หลากหลายของพนธพชและสตวทเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและสงแวดลอมของประเทศไทย เชน การใชพนธกรรมทองถนทหลากหลาย

ขอ ๕.๒.๖ สนบสนนการผลตและบรการของชมชนในการสรางมลคาเพมสนคาเกษตรและอาหาร และพลงงาน โดยพฒนาศกยภาพจากฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถนในชมชนบนฐานความรทสรางสรรคเพอสรางเอกลกษณของสนคา เชน สมนไพร ผลตภณฑอาหารและบรการเพอสขภาพ เปนตน

ขอ ๕.๒.๗ สนบสนนการยกระดบคณภาพมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร และมาตรฐานระบบการผลตสนคาเกษตรใหเทยบเทาระดบสากล รวมทงควบคม ดแลกระบวนการตรวจรบรองคณภาพใหเปนทยอมรบของตลาดทงภายในและตางประเทศ

ขอ ๕.๒.๑๒ พฒนาและเสรมสรางองคความร วทยาศาสตรและเทคโนโลยตางๆ ทเหมาะสม รวมทงสนบสนนการใชเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม ผานศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลต เครอขายเกษตรกร และจากเกษตรกรทประสบความสาเรจหรอปราชญชาวบาน เพมะชองทางในการรบรขาวสารใหแกเกษตรกรอยางทวถง

แนวทางท ๕.๓ สรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกร ขอ ๕.๓.๗ เสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรรายยอย โดยสนบสนนการปรบตว

และเพมขดความสามารถใหเกษตรกรไทย สามารถผลตสนคาเกษตรและอาหารใหไดตามมาตรฐาน และสงเสรมใหไทยเปนศนยกลางในการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรและอาหารจากการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

3.1.2 กรอบแนวคดและทศทางการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในระยะ 5 ปขางหนา

(พ.ศ. 2555-2559)

1) แนวคด ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในการสรางสมดลระหวางการอนรกษและใชประโยชน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหเกดการพฒนาทยงยน 2) ตวชวดหลก

ตวชวดหลกของประเดนยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (พ.ศ. 2555-2559) ไดแก

• ตวชวดเปาประสงคท 1 (ลดความเหลอมลาของสงคมดวยการเพมโอกาสการเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเปนธรรม)

ประเดนยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (พ.ศ. 2555-2559) ประกอบดวย 6 ประเดนยทธศาสตร คอ ประเดนยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางธรรมาภบาลสงแวดลอม


ประเดนยทธศาสตรท 2 การสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหกบประชาชนในทกระดบ ประเดนยทธศาสตรท 3 การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ประเดนยทธศาสตรท 4 การปรบฐานการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอสงแวดลอม ประเดนยทธศาสตรท 5 การพฒนาคนและสงคมทมสานกรบผดชอบตอสงแวดลอม ประเดนยทธศาสตรท 6 การสรางภมคมกนตอความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และภยธรรมชาต ประเดนยทธศาสตรฯ ในสวนทเกยวของกบบทบาท ภารกจ ของสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ คอ ประเดนยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางธรรมาภบาลสงแวดลอม

1) การเขาถงและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเปนธรรม 2) พฒนาฐานขอมลและองคความรสนบสนนการจดการทรพยากรชวภาพในระดบทองถน และ

พฒนาระบบการจดการเขาถงและแบงปนผลประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพอยางเปนธรรม รวมทงการจดสทธบตรของคนไทย

3) พฒนาแนวทางการกระจายอานาจ และกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาสงคม (Civil Society) ในการเขาถงทรพยากร รวมทงสรางธรรมาภบาลสงแวดลอมในกระบวนการยตธรรม

ประเดนยทธศาสตรท 3 การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน

1) การเพมประสทธผลและสรางความยงยนในการอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาต ประยกตการใชดชนชวดสถานภาพของทรพยากรชวภาพทสมพนธกบวถชวตของชมชนทองถน

และสนบสนนกลไกเฝาระวงและตดตามการเปลยนแปลงสถานภาพของระบบนเวศในพนทอยางเปนระบบ โดยสรางเครอขายใหประชาชนและชมชนมสวนรวม

ประเดนยทธศาสตรท 4 การปรบฐานการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอสงแวดลอม

1) การสนบสนนการผลตภาคเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม สนบสนนทนทางทรพยากรและสรางแรงจงใจเพอปรบเปลยนรปแบบการเกษตรใหเปนมตรตอสงแวดลอม เชน การจดหาแหลงทนและสรางกลไกทางการตลาดรองรบสนคาเกษตรอนทรยและใหความรในการลดการใชสารเคมในภาคการเกษตรโดยใชวธธรรมชาต เปนตน

2) การพฒนาเศรษฐกจบนฐานทรพยากรชวภาพอยางยงยนและสรางสรรค 2.1) สงเสรมศกยภาพของชมชนในการเพมมลคาและคณคาของทรพยากรชวภาพโดยตอยอดจากภมปญญาทองถน 2.2) สนบสนนการพฒนาธรกจจากฐานทรพยากรชวภาพตามแนวทางพฒนาทยงยนใหเปนฐานของการเตบโตทางเศรษฐกจทสาคญของประเทศ โดยสนบสนนการวจยและพฒนาธรกจใหม


รวมถงการสรางมาตรฐานสนคาและบรการใหเปนทยอมรบ พรอมทงสรางกลไกกากบใหเกดการพฒนาธรกจจากฐานทรพยากรชวภาพ

3.2 ยทธศาสตรและแผนปฏบตการการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 11(พ.ศ. 2555 – 2559) วสยทศน (ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11) “ประเทศไทย เปนตนแบบของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานทรพยากรชวภาพอยางยงยน ในระดบภมภาค โดยมสานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน) เปนหนวยงานหลกในการขบเคลอนกระบวนการรวมกบชมชนทมศกยภาพ กลมผประกอบการ และภาคธรกจเอกชน” พนธกจสาคญ(ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11) :

1. พฒนาผลตภณฑทมาจากฐานทรพยากรชวภาพใหเกดมลคาและผลตอบแทนทางเศรษฐกจและสรางกลไกการนาผลตอบแทนทางเศรษฐกจกลบคนไปดแลฟนฟทรพยากรชวภาพตนทน

2. พฒนาระบบฐานขอมลชมชนและขอมลทรพยากรชวภาพรวมถงองคความร การศกษาพฒนาเพอสรางมลคาเพม เพอการใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ และเพอการบรหารจดการ ดแล คมครองการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพใหเกดความยงยน ควบคกบการคมครองภมปญญา

3. ถายทอดองคความรและขยายผลเพอสรางการมสวนรวมของชมชนทมศกยภาพและภาคธรกจ เปาหมายเชงนโยบายของการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพทควรผลกดนใหเกดในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

1. การพฒนาผลตภณฑทมศกยภาพในเชงพาณชยเพอรองรบตลาดทใหผลตอบแทนสง 2. การปรบปรง ฟนฟ อนรกษทรพยากรชวภาพ รวมถงการคมครองภมปญญาทองถน 3. การพฒนาฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลเพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ 4. การถายทอดความรจากชมชนตนแบบและขยายผลไปสชมชนอน รวมถงพฒนาใหเกดวสาหกจชมชน

รวมกบภาคเอกชน ในแตละเปาหมายทตองการผลกดนใหบรรลผล มกรอบกระบวนการทางานทเกยวของตามแผนงาน/

โครงการของ สพภ. ตามแผนยทธศาสตร สามารถแสดงไดตามรปท 3.2-1 ถง รปท 3.2-4


รปท 3.2-1 กลไกการทางานเพอการบรรลเปาหมาย : มผลตภณฑในเชงพาณชยเพอรองรบ ตลาดทใหผลตอบแทนสง

ศกษาความต องการของตลาด (กลมปาหมาย) และเงอนไข ของตลาด

ฐานขอมล : Community Based : Biodiversity Based : ภมปญญา

ศกษาฐานทรพยากรชวภาพและผลตภณฑเ บองตนท มศกยภาพจากชมชน

พฒนาทกษะผประกอบการและศกยภาพการผลตเชงพาณชย (ระดบอตสาหกรรมขนาดยอม-ขนาดกลางขนไป)

ใหบรการและประสานธรกจ

สงเสรมธรกจจากฐานชวภาพ

PRODUCT CHAMPION Innovative Venture Business

ผลตภณฑจากฐานชวภาพทเสนอในตลาดระดบบน


รปท 3.2-2 กลไกการทางานเพอการบรรลเปาหมาย : การปรบปรงฟนฟอนรกษทรพยากร ชวภาพ รวมถงการคมครองภมปญญาทองถน

การเผยแพรความรเรอง Biodiversity / Green Economy สสาธารณะ จ ด ต ง เ ค ร อ ข า ย และ

ช อ งท า ง ก า ร ส อ ส า รแลกเปลยนขอมล

สรางความตระหนกและเผยแพร ให ส าธารณะไดรบร เรองคณคาและก า ร ใ ช ป ร ะ โ ย ช นทรพยากรชวภาพ

การขยายผลกาหนด จากชมชนตนแบบไปสสาธารณะ

มหกรรมเศรษฐกจจาก ฐานชวภาพ

สรางเครอขายและชองทางการมสวนรวม

FUTURE OF THE ORIGIN

การกาหนดมาตรการ/กลไกกา รน า ผลตอบแทนทา งเศรษฐกจทไดจากผลตภณฑชวภาพกลบคนสแหลงกาเนดชวภาพ


รปท3.2-3 กลไกการทางานเพอการบรรลเปาหมาย : การพฒนาฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลเพอการพฒนาเศรษฐกจ จากฐานทรพยากรชวภาพ INVENTORIES

โครงการพฒนาระบบและเครอขายฐานขอมล - ก า ร เ ช อ ม โ ย ง ข อ ม ล จ า กหนวยงาน

- การเชอมโยงฐานขอมลบญชรายการ/สารานกรมชวภาพ

- การพฒนาขอมลจากฐานเครอขาย

การจดทาสารานกรมภมปญญาฯ

การจดทาบญชรายการทรพยสนชวภาพ

กา รจ ด ท า ข อม ลทา งเ ศ รษ ฐ ก จ ข อ ง ค ว า มหลากหลายทางชวภาพ

- ฐานขอมลชมชน - ฐานขอมลทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ

- ฐ า น ข อ ม ล ภ ม ป ญญ าฯ /ปราชญทองถน

MAP/GIS

การพฒนาตอยอดเพอสร างผลตอบแทนทางเศรษฐกจจากฐานชวภาพทมศกยภาพ

การสงเสรมการเรยนรดานการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพและ ภมปญญาทองถน

Identify and Magnify Potential Utilization


รปท 3.2-4 กลไกการทางานเพอการบรรลเปาหมาย : การกาหนดความสาเรจจากชมชนตนแบบและ ขยายผลไปสชมชนอน รวมถงพฒนาใหเกดวสาหกจชมชนรวมกบภาคเอกชน

การสารวจขอมลความหลากหลายทางชวภาพระดบชมชน

ก า ร พ ฒ น า ท ก ษ ะ -ข ดความสามารถของสมาชกชมชนเพอพฒนา Primary product

WHATs

ก า ร ร ว บ ร ว ม แ ล ะ จ ด ท าฐานขอมลทรพยากรชวภาพและภมปญญา

สงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาธรกจผลตภณฑชมชน

การพฒนาผลตภณฑรวมกบภาคธรกจเอกชน

ชมชนทดาเนนวสาหกจและขายสนคา/ผลตภณฑจาก

ฐานชวภาพ

การจดตงศนยบรการและประสานงานทางธรกจ

การสงเสรมการพฒนาธรกจจากฐานชวภาพ

การสงเสรมการตลาดผลตภณฑชมชน รวมถงการบรการขอมลฯ

การจดกจกรรม Road Show แนะนาสนคา-ผลตภณฑใน

ตางประเทศ

นาเสนอ Success Stories จากชมชนตนแบบตอสาธารณะและเผยแพรใหเกดการเรยนรและสราง

แรงจงใจใหแกชมชนทมศกยภาพ


ซงในแตละเปาหมายมประเดนของความสาเรจทควรผลกดน/ขบเคลอนกระบวนการทางานตามแผนงาน-

โครงการ ใหเกดขน คอ 1. การพฒนาผลตภณฑในเชงพาณชยเพอรองรบตลาดทใหผลตอบแทนสง

1.1 มศนยใหคาปรกษารวมถงใหบรการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพกระจายในพนททมศกยภาพ

1.2 มกลไกการเชอมโยงระหวางผประกอบการกบผบรโภค หรอตวแทนการคาเพอเชอมโยงสนคาไปสตลาดและสามารถแจงความตองการ-ความสนใจของผบรโภคกลบไปสผผลตเพอการพฒนาผลตภณฑ

2.การปรบปรง ฟนฟ อนรกษทรพยากรชวภาพ รวมถงการคมครองภมปญญาทองถน

2.1 กาหนดมาตรการ/สรางกลไกการนาผลตอบแทนทางเศรษฐกจทไดจากผลตภณฑชวภาพกลบคนสแหลงกาเนนชวภาพ เพอ ปรบปรง ฟนฟ อนรกษ สนบสนนการคมครองและพฒนาภมปญญาทองถนเพอใหเกดการใชประโยชนอยางยงยน ตอเนองไป

2.2 การปรบใชแนวคด GREEN ECONOMY ในระดบทองถน

3. การพฒนาฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลเพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานทรพยากรชวภาพ 3.1 มฐานขอมลชมชนทเชอมโยงกบฐานขอมลทรพยากรชวภาพ และสามารถเชอมโยงกบฐานขอมล

ของหนวยงานอนๆ อาทเชน ฐานขอมลผลตภณฑชมชน ขอมลผประกอบการ ขอมลดานเศรษฐกจ-การเงน ในพนท ฯลฯ

3.2 การจดระบบขอมลเพอรองรบ (1) การพฒนาผลตภณฑจากความตองการของตลาดระดบบน (2) การบรหารการฟนฟทรพยากรและการคมครองภมปญญา

4. การถายทอดความสาเรจ-องคความรจากชมชนตนแบบและขยายผลไปสชมชนอน รวมถงพฒนาใหเกดวสาหกจชมชนรวมกบภาคเอกชน

4.1 การพฒนาชมชนตนแบบทสามารถขยายผล-ถายทอดองคความรไปสชมชนอนๆ ได 4.2 การนาความร/เทคโนโลยสมยใหมมาใชพฒนาผลตภณฑทมศกยภาพรวมถงสนบสนนงานวจย

และพฒนาเชงพาณชย 4.3 การเพมประสทธภาพของชองทางการนาเสนอความสาเรจของวสาหกจตนแบบไปสสาธารณะ

เพอการเรยนรและกระตนใหเกดความตนตว สนใจดาเนนการจากผประกอบการทสนใจ



สาหรบความสมพนธของเปาหมายเชงนโยบายทควรผลกดนใหเกดในระยะของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหชาต ฉบบท 11(พ.ศ. 2555-2559) กบยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ แผนปฏบตการ และแผนงานภายใตยทธศาสตรแตละดาน แสดงไดดงน

(องคการมหาชน) 43

เปาหมายเชงนโยบายทควรผลกดนใหเกดในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ผลตภณฑทมศกยภาพในเชงพาณชยเพอรองรบตลาดทใหผลตอบแทนสง รง ฟนฟ อนรกษทรพยากรชวภาพ รวมถงการคมครองภมปญญาทองถน ฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลเพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ อดความรจากชมชนตนแบบและขยายผลไปสชมชนอน รวมถงพฒนาใหเกดวสาหกจชมชนรวมกบภาคเอกชน

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

ยทธศาสตร ๑ การสรางขดความสามารถของชมชน

ธศา ร ๓ การศก าและพฒนา การจดการ คคว ร และการพ นาระบบฐานขอมล

ธศา ร ๔ การสร การมสวนรวมและการพฒนาไก เ การขบเคล นโยบายและแผน

ปฏบ ารดานการ วนรวมและการขบเคลอนนโยบาย แผน นการสรางก มสวนรวม แผน นเพอการข ลอนนโยบาย

แผนปฏบตกชมชน - แผนงา

ชมชน

แผนปฏบตการดานการจดการฐานขอมลและองคความร - แผนงานพฒนาฐานขอมล - แผนงานศกษาเพอการพฒนาตอยอด - แผนงานสงเสรมการเรยนร

แผนปฏบตก- แผนงา

หลากห

ธศาสตร ๒ การสง รมและแกไขปญหาธรกจ

สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

1. การพฒนา2. การปรบป3. การพฒนา4. การถายท

ารเพมขดความสามารถของ

นสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจ

ารพฒนาธรกจจากฐานชวภาพนสงเสรมธรกจจากฐานความลายทางชวภาพ
สตาม
สตพอ

ตกงางา

ษฒ

างอน

มสารบเค

เส

ยทอง ยทกล

แผน- -

ยท

ยทธศาสตรและแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานทรพยากรชวภาพ ในระยะแผนพฒนาฯฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)

ยทธศาสตร ในระยะ แผนฯฉบบท 11 แผนปฏบตการ แผนงานรองรบแผนปฏบตการ

สมฤทธผลตอเปาหมายเชงนโยบายนโยบาย

ยทธศาสตร 1 การสรางขดความสามารถของชมชน เปาหมายของยทธศาสตร : เพอใหชมชนมขดความสามารถในการจดทาฐานขอมลชมชนและนามาใชในการวางแผนโครงการ และดาเนนการเพอใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถนทเชอมโยงกบความรทางวทยาศาสตรเพอการพฒนาเศรษฐกจและการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของชมชน ยทธศาสตร 2 การสงเสรมและแกไขปญหาธรกจ เปาหมายของยทธศาสตร : เพอสงเสรมและ สนบสนนการแกไขปญหาในการประกอบธรกจทใชความหลากหลายทางชวภาพเปนฐานการผลต เพอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

แผนปฏบตการเพมขดความสามารถของชมชน

• เนนการพฒนาผลตภณฑทมศกยภาพ และสอดคลองกบเงอนไขหลกของ สพภ. เพอส น บ ส น น ก า ร เ พ ม ร า ย ไ ด ใ ห แ ก ผ ผ ล ต ผประกอบการ รวมถงวสาหกจระดบชมชน พรอมทงสรางมาตรฐานของผลตภณฑทเปนไปตามเกณฑ เง อนไขของ สพภ . เพ อให เ ปนตนแบบการผลตเชงธรกจและนาไปสการขยายตลาดทเปดกวางและไดผลตอบแทนมากยงขน

• พฒนาขดความสามารถของชมชนใหมศกยภาพและทกษะดานวสาหกจและการพฒนาธรกจ แผนปฏบตการพฒนาธรกจจากฐานชวภาพ

• พฒนาขดความสามารถของผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม รวมถงการสนบสนนการแกไขปญหาดานธรกจ

แผนงานสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจชมชน แผนงานสงเสรมธรกจจากฐานความหลากหลายทางชวภาพ

มชมชนทมศกยภาพในการผลตสนคาจากฐานชวภาพทสามารถสรางผลตอบแทนทางเศรษฐกจใหแกผประกอบการในชมชน และเปนตนแบบในการขยายผลไปสชมชนอนได การ พฒนาผล ต ภณฑ ท มศกยภาพในเชงพาณชยเพอรองรบตลาดทใหผลตอบแทนสง




ยทธศาสตร 3 การวจยและพฒนา การจดการองคความร และการพฒนาระบบฐานขอมล เปาหมายของยทธศาสตร : เพอใหมฐานขอมลและองคความรทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ ภมปญญาทองถน ขอมลทางเศรษฐกจและความรทางวทยาศาสตร เพอเปนพนฐานในการใชประโยชนทางเศรษฐกจและการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพไดอยางมประสทธภาพและยงยน

แผนปฏบตการดานการพฒนาฐานขอมลและองคความร เนนการบรหารระบบฐานขอมลและองคความรดานทรพยากรชวภาพชมชน ภมปญญาทองถน ใหสามารถเชอมโยงกบความรทางวทยาศาสตร เพอสรางพนฐานของการผลตทสามารถยกระดบไปสการผลตสนคามาตรฐานซงเปนทตองการของผบรโภคทงในประเทศและตลาดตางประเทศ พรอมทงสรางชองทางใหชมชน- ผประกอบการสามารถเขาถงขอมลดานทรพยากรชวภาพและองคความรทเกยวของได

แผนงานพฒนาฐานขอมล แผนงานศกษาเพอการพฒนาตอยอด แผนงานสงเสรมการเรยนร

การพฒนาฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลเพอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ มการดาเนนงาน Discovery Center ทผสมผสานรปแบบของ พพธภณฑ ศนยเรยนร ศนยบรการดานการบรหารจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ ศนยบรการดานการตลาดสนคาจากฐานชวภาพ





ยทธศาสตร 4 การสรางการมสวนรวมและการพฒนากลไก เพอการขบเคลอนนโยบายและแผน เปาหมายของยทธศาสตร : เพอใหภาคสวนตางๆ ทงภาคเอกชน และภาครฐเขามามสวนรวมในการสงเสรมและสนบสนนใหมการนาเอาความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถนมาใชประโยชนทางเศรษฐกจ รวมถงการพฒนาองคกร ระบบบรหาร และมาตรการทจะใชขบเคลอนนโยบายและแผน

แผนปฏบตการดานการบรหารจดการ • เนนการสรางเครอขายการทางาน

รวมกนกบหนวยงานภาคทเปนพนธมตรการทางาน กบ สพภ.ในการเพมประสทธภาพของการขบเคลอนนโยบายการพฒนาเศรษฐกจตงแตระดบชมชนจากฐานทรพยากรชวภาพ พรอมทงสนบสนนใหภาคธรกจเอกชนมสวนรวมในการคนควาวจย การพฒนาผลตภณฑ( Primary/Secondary Products) ใหมความหลากหลายและรองรบความตองการของผบรโภคระดบบน(มกาลงซอสง

• ส ร า ง ก ล ไ ก ใ น ก า ร น า ร า ย ไ ด – ผลตอบแทนทางเศรษฐกจทเกดจากผลตภณฑจากฐานทรพยากรช วภาพ กลบค น ไปสแหลงทมาของทรพยากรชวภาพ เพอปรบปรงฟนฟใหสามารถใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพไดอยางยงยน รวมถงการคมครอง-พฒนาความรจากภมปญญาทองถน

แผนงานการสรางการมสวนรวม แผนงานเพอการขบเคลอนนโยบาย

การปรบปรง ฟนฟ อนรกษทรพยากรชวภาพ รวมถงการคมครองภมปญญาทองถน

การถายทอดความรจากชมชนตนแบบและขยายผลไปสชมชนอน

แผนปฏบตการดานการเพมขดความสามารถของชมชน รองรบยทธศาสตรท 1 การสรางขดความสามารถของชมชน

กรอบเปาหมายและวงเงนดาเนนการในระยะแผนพฒนาฯฉบบท 11 แผนงาน/โครงการ 2555 2556 2557 2558 2559 รวม

ผลลพธทตองการ

1 แผนงานสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจชมชน 1.1 โครงการสงเสรมการจดการทรพยากรชวภาพระดบชมชนและทองถน

32 ลานบาท 29 ลานบาท 28 ลานบาท 28 ลานบาท 28 ลานบาท 145 ลานบาท

1.1.1 รวบรวมและจดทาฐานขอมลทรพยากรชวภาพและ ภมปญญา

20 ชมชน 20 ชมชน 20 ชมชน 20 ชมชน 20 ชมชน 100 ชมชน

1.1.2 สงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาธรกจผลตภณฑชมชน

45 ชมชน (เดม25+ใหม20)

65 ชมชน 60 ชมชน 60 ชมชน 60 ชมชน 100 ชมชน(ใหม)

1.1.3 พฒนาทกษะ-ขดความสามารถขององคกรในชมชนเพอพฒนาผลตภณฑชมชน

4 ครง 4 ครง 4 ครง 4 ครง 4 ครง 20 ครง

1.1.4 พฒนาผลตภณฑชมชนจากฐานชวภาพ

20 ผลตภณฑ 20 ผลตภณฑ 20 ผลตภณฑ 20 ผลตภณฑ 20 ผลตภณฑ 100 ผลตภณฑ

1.2 โครงการสงเสรมการตลาดผลตภณฑชมชน (ฟาใสแกลอร)-ศนยบรการและสงเสรมการตลาด


1.2.1 สงเสรมการตลาดผลตภณฑจากฐานชวภาพ(ผลตภณฑใหม)


1.2.2 บรการขอมลดานการตลาดและขอมลสนคาชวภาพ


1.2 โครงการสารวจขอมลความหลากหลายทางชวภาพระดบชมชน

1.3

20 ชมชน 10 ลานบาท

150 ชมชน 75ลานบาท



380ชมชน200ลานบาท

900ชมชน 535 ลานบาท

1.4 โครงการสงเสรมการตอบแทนคณระบบนเวศนตามหลกการ PES

1 พนท 10 ลานบาท






1.5 โครงการการสงเสรมตนไมเพอเปนทนระยะยาว 1000 ไร 5 ลานบาท

2000 ไร 10 ลานบาท




1. มชมชนตนแบบทไดรบการพฒนาศกยภาพ-ทกษะและประสบความสาเรจในการใชทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในชมชนมาพฒนาเปนสนคา/บรการทสรางรายไดตอบแทนใหแกสมาชกในชมชน 2. มสนคา/บรการจากฐานชวภาพทมคณภาพในระดบมาตรฐานสามารถสรางรายไดอยางมนคงใหแกผประกอบการ 3. มกระบวนการทางานในการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพอยางยงยน ทสามารถประยกตใชไดกบชมชนอน 4. มกลไกการตลาดทเกอกลตอพฒนาธรกจสนคา/บรการทมาจากฐานชวภาพ ตวชวดหลก- จานวนชมชนทไดรบการพฒนาทกษะเพมขดความสามารถในการผลตสนคาจากฐานชวภาพ - จานวนผลตภณฑจากชวภาพทมศกภาพเขาสตลาดระดบบน

แผนปฏบตการดานการพฒนาธรกจจากฐานชวภาพ รองรบยทธศาสตรท 2 การสงเสรมและแกไขปญหาธรกจ



2 แผนงานสงเสรมธรกจจากฐานความหลากหลายทางชวภาพ

2.1 โครงการสงเสรมการพฒนาธรกจจากฐานชวภาพ 2.1.1 กลมพช(สมนไพร/ผลตภณฑจากพชฯ) 2 ชนด/รายการ

3 ลานบาท 2 ชนด/รายการ 3 ลานบาท

2 ชนด/รายการ 3 ลานบาท




2.1.2 กลมสตว(สตวสวยงาม/สตวปา/ผลตภณฑจากสตวฯ) 3 รายการ 5 ลานบาท

2 รายการ 5 ลานบาท





2.1.3 กลมทองเทยวนเวศชมชนและชวภาพศกษา - สงเสรมธรกจทองเทยวนเวศนชมชน - สงเสรมธรกจทองเทยวสตวปาเชงพาณชยอยางยงยน

2 แหง 5 ลานบาท






2.2 โครงการจดตงศนยบรการและประสานงานทางธรกจ

2.2.1 การสงเสรมและแกปญหารายธรกจ 2 กลมธรกจ 2 ลานบาท

3 กลมธรกจ 2 ลานบาท





2.2.2 การใหบรการขอมลธรกจจากฐานชวภาพ 500 ราย 2 ลานบาท

500 ราย 2 ลานบาท





2.2.3 ดาเนนการบมเพาะและพฒนาทกษะผประกอบการ 3 กลมธรกจ 5 ลานบาท






2.2.4 ใหคาปรกษาธรกจและบรการฝกอบรม 2 ธรกจ 3 หลกสตร 1.5 ลานบาท

2 ธรกจ 3 หลกสตร 1.5 ลานบาท





2.3 โครงการจดแสดงแนะนาสนคา-ผลตภณฑจากชวภาพ(Road Show) ในตางประเทศ

1 ครง 10 ลานบาท




1. รปแบบของการพฒนากลไกเชงธรกจสาหรบการพฒนา-ผลตสนคา/บรการจากทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ รวมถงกลไกการประสานเชอมโยงระหวางผประกอบการกบนกลงทนดานวสาหกจ-นกการตลาด-ผจดจาหนาย ฯ 2. มผประกอบการในชมชน กลมวสาหกจ ฯ ไดรบการเพมพนความรดานธรกจ การพฒนาทกษะทเกยวของกบการสรางมลคาเพมใหแกสนคา/บรการทมาจากฐานชวภาพ ซงทาใหมรายไดตอบแทนมากขน 3. มศนยกลางในการตดตอประสาน ขอคาปรกษา-รบเรองรองเรยน/ความตองการของผประกอบการ-ชมชน ฯและเปนศนยเชอมโยงจากภาคธรกจกลบไปหาชมชนดวยเชนกน


แผนปฏบตการดานการพฒนาฐานขอมลและองคความร รองรบ ยทธศาสตรท 3 การวจยและพฒนาการจดการองคความรและการพฒนาระบบฐานขอมล



3 แผนงานพฒนาฐานขอมล 3.1 โครงการพฒนาระบบและเครอขายฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพระดบประเทศ 3.1.1 การเชอมโยงขอมลของหนวยงาน(ขอมลรายสนคา ขอมลการใชประโยชน ขอมลดานเศรษฐกจ) 3.1.2 การเชอมโยงขอมลจากฐานขอมลบญชรายการทรพยสน ชวภาพ และฐานขอมลสารานกรม 3.1.3 การพฒนาขอมลจากฐานขอมลเครอขายBiogang.net และฐานขอมลชมชน


3.2 โครงการสารานกรมภมปญญาทองถนไทย ป 2555 หมวดเครองดนตร-ของเลนไทย ป 2556 หมวดเกษตรกรรม ป 2557 หมวดการแพทย-สาธารณสข ป 2558 หมวดหตถกรรม(เครองจกสาน-เครองใช) ป 2559 หมวดการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

ขอมล 200 รายการ / 10 ลานบาท





ขอมล 5หมวด1400 รายการ 50 ลานบาท

3.3 โครงการบญชรายการทรพยสนชวภาพ ป 2555 กลมไลเคน สาหราย ฯ ป 2556 กลมพชดอก ป 2557 กลมสตวทะเล ฟองนา ป 2558 กลมสตวเลอยคลาน สตวทขาเปนขอปลอง ป 2559 กลมสตวปก ปลาหมก-หอย ปลา ฯ

1800 ชนด/ 6 ลานบาท






3.4 โครงการสารวจและจดทาขอมลทางเศรษฐกจของความหลากหลายทางชวภาพ

ขอมล 1 กลมรายการ 5 ลานบาท






4 แผนงานศกษาเพอการพฒนาตอยอด 4.1 โครงการศกษาพฒนาตอยอดการใชประโยชนทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนทมศกยภาพเชงพาณชย

3 โครงการ 16 ลานบาท






4.2 โครงการศกษาตลาดสนคาผลตภณฑจากฐานชวภาพ(ในประเทศ/ตางประเทศ)

ในประเทศ 1 โครงการ ตางประเทศ 1 โครงการ 4 ลานบาท




5 แผนงานสงเสรมการเรยนร 5.1 โครงการสงเสรมการเรยนรและสนบสนนการใชประโยชนทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาชมชนและทองถนฯ(ศนยเรยนร)

65 ลานบาท 405 ลานบาท

305 ลานบาท




5.1.1 พฒนาศนยเรยนรฯพนทบางกะเจา อ.พระประแดง สมทรปราการ


(ดาเนนงาน ตอเนอง) 400 ลานบาท





5.1.2 ดาเนนกจกรรมศนยเรยนรฯในรปแบบนทรรศการ (ในพนทสวนพฤกษศาสตร เชยงใหม)







1. มระบบฐานขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ทงในแนวกวางคอมขอมลหลากหลายดาน (อาท ขอมลชมชน ขอมลสงชวภาพในชมชน ขอมลผประกอบการ-วสาหกจฯ ขอมลบญชรายการสนทรพยชวภาพ ขอมลสารานกรมตามประเภทสงชวภาพ ฯลฯ) และในแนวลก (อาท ขอมลแหลงชวภาพ ขอมลองคความรเกยวกบการพฒนาสนคา/บรการ ขอมลนกวชาการ/แหลงเรยนรฯ ขอมลหนวยงานภาครฐทเกยวของ/Directories ฯลฯ) 2. มระบบการเขาถง-สบคนขอมล-องคความรตางๆ ผลงานวจยทมการรวบรวมไวในแหลงตางๆ เพอสนบสนนใหเกดการพฒนาสนคา/บรการจากฐานชวภาพ ไดสะดวก


แผนปฏบตการดานการบรหารจดการ รองรบ ยทธศาสตรท 4 การสรางการมสวนรวมและการพฒนากลไก เพอการขบเคลอนนโยบายและแผน



6 แผนงานการสรางการมสวนรวม 6.1 โครงการบรณาการเครอขายสอสารแลกเปลยนขอมลเพอตอยอดสการพฒนาผลตภณฑ


6.2 โครงการจดงานมหกรรมเศรษฐกจกบความหลากหลายทางชวภาพ

1 ครง/ 20 ลานบาท






6.3 โครงการจดประชมสมมนาวชาการ 1 ครง/ 3 ลานบาท





6.4 โครงการสอสารผลงานและบรการของ สพภ. 3 ชองทาง/ 10 ลานบาท

3 ชองทาง/ 10 ลานบาท




3 ชองทาง 50 ลานบาท

7 แผนงานเพอการขบเคลอนนโยบาย 7.1 โครงการจดทามาตรการคมครองสทธการใชประโยชนทรพยากรชวภาพ

1 เรอง 5 ลานบาท






7.2 การพฒนาศกยภาพบคลากร 5 ลานบาท

10 ลานบาท 10 ลานบาท 10 ลานบาท 10 ลานบาท 45 ลานบาท

7.3 การสรางเครอขายความรวมมอและประสานงานตางประเทศ


7.6 กจกรรมอานวยการและบรหารจดการองคกร 54 ลานบาท

60 ลานบาท 66 ลานบาท 73 ลานบาท 80 ลานบาท 333 ลานบาท

1. มการเผยแพรประชาสมพนธความสาเรจของชมชนตนแบบทไดรบการพฒนาศกยภาพ เพมทกษะ สามารถพฒนาสนคา/บรการจากทรพยากรชวภาพตนทนในชมชนใหเกดผลตอบแทนทางเศรษฐกจแกสมาชกในชมชน ได 2. มกลไกสนบสนนใหเกดเครอขายของชมชนทมการพฒนาผลตภณฑจากฐานชวภาพ และเปนแหลงเรยนรสาหรบผสนใจ 3. การสรางความตระหนก รบรถงความสาคญ ความจาเปนทตองดารงอยของทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในชมชน ทองถน ทวประเทศ ทงเพอการรกษาสมดลของระบบนเวศ-คณภาพของสงแวดลอมทสมบรณ - ความอดมสมบรณของธรรมชาต และรวมถงเพอประโยชนในการพฒนาดานเศรษฐกจของประเทศอกดวย 4. มการรเรมในเรองการแบงปน - กระจายผลตอบแทนทางเศรษฐกจทเกดจากการใชทรพยากรชวภาพตนทน กลบคนไปสแหลงชวภาพในชมชนตนกาเนด เพอการปรบปรง-ฟนฟ-จดการเชงอนรกษเพอใหการใชประโยชนทรพยากรเปนไปอยางยงยน และรวมถงการคมครอง-การพฒนาตอยอดภมปญญาทองถน/ภมปญญาชมชนดวย


3.3 งบประมาณ ตามกรอบกจกรรมภายใตแผนปฏบตการ การพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11(พ.ศ. 2555 – 2559) ดงทแสดงไว ไดกาหนดกรอบวงเงนงบประมาณเพอดาเนนการไว แยกตามแผนงานและปงบประมาณไดดงน

วงเงนตามปงบประมาณ (ลานบาท) แผนงาน 2555 2556 2557 2558 2559

รวม

1 แผนงานสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจชมชน

62 132 162 218 274 848

2 แผนงานสงเสรมธรกจจากฐานความหลากหลายทางชวภาพ

23.5 23.5 34.5 36.5 36.5 154.5

3 แผนงานพฒนาฐานขอมล 31 30 30 30 30 151 4 แผนงานศกษาเพอการพฒนาตอยอด 16 19 19 19 15 88 5 แผนงานสงเสรมการเรยนร 65 405 305 405 105 1285 6 แผนงานการสรางการมสวนรวม 40 43 43 53 53 232 7 แผนงานเพอการขบเคลอนนโยบาย 74 85 91 98 105 453

รวม 7 แผนงาน 311.5 737.5 684.5 859.5 618.5 3211.5 อนง นอกเหนอจากการประมาณการวงเงนงบประมาณเพอการเสนอขอตงงบประมาณประจาปดงทเสนอในตาราง นน สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน) ยงไดขอรบการสนบสนนทางการเงนจากองคกรตางประเทศอกดวย คอสานกงานโครงการพมนาแหงสหประชาชาต- UNDP โดยการสนบสนนของกองทนสงแวดลอมโลก( Global Environment Facility – GEF) ภายใตโครงการทอยภายใตกรอบแผนแมบทความรวมมอกบตางประเทศของรฐบาลไทย มวงเงนท UNDP ใหการสนบสนนตอ สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ จานวน 1.94 ลานเหรยญสหรฐ หรอประมาณ 60 ลานบาท เพอดาเนนงานโครงการการบรหารจดการอนรกษและการใชประโยชนทรพยากรชวภาพอยางยงยน ในชวงระยะเวลา 4 ป 3.4 การบรหารแผนงานและงบประมาณ

เพอใหบรรลสมฤทธผลของเปาหมายเชงนโยบายในการนาแผนปฏบตการพฒนาเศรษฐกจากฐาน

ชวภาพไปดาเนนการตลอดระยะเวลา 5 ปในระยะของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (2555 – 2559) สานกงานฯ จะบรหารแผนงานและงบประมาณ(รวมทงเงนทไดรบความชวยเหลอจากตางประเทศ และเงนนอกงบประมาณอน) โดยคานงถงองคประกอบสาคญ คอ

(1) ลกษณะของกจกรรมทดาเนนการตามแผนงานภายใตแตละยทธศาสตร ไดกาหนดไวในรปแบบของโครงการทมเปาหมายการบรรลผลในระยะเวลา 1 - 2 ป สาหรบแตละพนท หรอชนด หรอ


เรอง ทตองการดาเนนการใหเสรจ มวงเงนเพอดาเนนงานรองรบไวเปนรายโครงการหรอรายกจกรรม และมกระบวนการทางานเปนขนตอนกาหนดไวชดเจน

(2) สานกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ(องคการมหาชน) ไดรบความชวยเหลอจากองคกรระหวางประเทศ ซงมกระบวนการทางานรวมกบ สพภ. ในลกษณะโครงการเฉพาะเรอง

(3) การกาหนดโครงสรางกจกรรมภายใตแตละยทธศาสตร เปนการจดการในลกษณะมงเนนใหผลสาเรจในแตละยทธศาสตรเกอกลระหวางกน เพอใหไดผลลพธทพงประสงคโดยรวมของารพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ

โดยนยดงกลาว การบรหารแผนงานและงบประมาณของสานกงานฯ จงใชรปแบบของโครงการซงม

ทงโครงการหลก และโครงการสนบสนนรองรบทจะสรางผลลพธของเปาหมายเชงนโยบายใหเกดขน และสมพนธกบ Biodiversity Framework 3.5 ผลทคาดวาจะไดรบจากการขบเคลอนภารกจการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพในระยะ แผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (พ.ศ 2555 – 2559) 3.5.1 มชมชนไดรบการพฒนาศกยภาพและทกษะใหสามารถจดทาโครงการผลตสนคา-บรการจากทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ ได ไมนอยกวา 100 ชมชน และสามารถจดทาโครงการพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ เปนมลคาทางเศรษฐกจของการลงทนประมาณ 50 ลานบาท เมอสนสด ป 2559

3.5.2 มการจดทาฐานขอมลของทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในชมชน เปนขอมลฐานเบองตนประมาณ 900 ชมชน รวมทงขอมลพนฐานของชมชนทมการพฒนาผลตสนคาและบรการจากฐานชวภาพ 100 ชมชน 3.5.3 มระบบฐานขอมลทงในรปแบบของบญชรายการทรพยสนชวภาพ ซงจะดาเนนการจดทารายการไดไมนอบกวา 24,000 ชนดในระยะ 5 ป และในรปของขอมลสารานกรมภมปญยาทองถน ทจะจดทาขนประมาณ 1,400 รายการ ในระยะ 5 ป 3.5.4 เกดการศกษาเรยนร เรองการใชประโยนทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาทองถนผานศนยเรยนรฯ ในพนทบางกะเจา อาเภอพระประแดง สมทรปราการ และศนยเรยนรฯ ทจงหวดเชยงใหม สามารถถายทอดขอมลเรองการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนเพอใหเกดการพฒนาทางเศรษฐกจ แกผทสนใจไดปละประมาณ 5,000 คน ตลอดระยะเวลา 5 ป 3.5.5 มการขยายผล ตอยอดการผลตสนคาและบรการจากฐานชวภาพ เพอเพมมลคาและผลตอบแทนทางเศรษฐกจจากการจาหนายสนคา/บรการใหแกกลมเปาหมายทตองการ ทงนจะมการศกษานารอง ในระยะ 5 ป ไมนอยกวา 15 ชนดสนคา 3.5.6 มการสนบสนนการแกไขปญหาธรกจ และสงเสรมการพฒนาผลตภณฑจากฐานทรพยากรชวภาพ โดยเนนธรกจทมศกยภาพ ประมาณ 10 ชนด ทมอปสงคของผบรโภคเปนมลคาสง


Documents

แผนปฏิบัติการ การพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชวภาพี ในระยะ แผนพัฒนา ...€¦ ·