นาวิกศาสตร์  ปีที่ ๙๕ เล่มที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๕

พจนานุกรมศัพท์ชาวเรือคอลัมน์ประจำ

พลเรือเอก ไพศาล นภสินธุวงศ์

Hawk anchor โยทะกาสมอ

  อุปกรณ์หลายง่ามใช้อยู่ที่ปลายของโซ่สมอ   มักใช้ โดยเรือกู้ภัยเพื่อเก็บกู้สมอที่ขาดหายไป   ใหญ่กว่าโยทะกาปกติ (grapnel) 

Hawse บริเวณรูสมอ

  พื้นที่บริเวณหัวเรือซึ่งมีรูโซ่สมออยู่  และอาจหมายถึงพื้นที่ระหว่างหัวเรือกับสมอ Hawse buckler ฝาครอบรูสมอ   ฝาครอบโลหะสำหรับครอบรูสมอเพื่อกันน้ำเข้า  Hawse pipe ท่อโซ่   ท่อเหล็กหล่อที่โซ่สมอผ่านจากดาดฟ้าลงไปทางหัวเรือออกนอกแผ่นเหล็กตัวเรือที่หัวเรือ  รูสมอ (hawse holes)  เป็นช่องเปิด Hawser เชือกใหญ่ / เชือกลวดอ่อน   เชือกไฟเบอร์หรือเชือกลวดใหญ่  เป็นเชือกที่มีเส้นรอบวง  ๕  นิ้วขึ้นไปปกติ ใช้ ในการสาวเรือ (warping) ลากเรือ (hauling) หรือผูกทุ่น (mooring) คำนี้เข้าในกันว่ามาจาก haul  ซึ่งในสมัยก่อนนั้นมักจะพบเขียนว่า haulter Haze ๑. หมอกบาง ๒. แกล้งให้ทำงานพิเศษ   ๑.  หมอกที่เกิดจากละอองน้ำที่กระจายเหนือผิวน้ำทะเลในฤดูร้อน   ๒.  เป็นคำกริยา :  แกล้งมอบให้งานอันน่าเบื่อหน่ายทำเป็นงานพิเศษ Head กล่าวโดยทั่วไปหมายถึงส่วนหัว หรือส่วนหน้า แต่เมื่อประกอบกับคำอื่น ๆ มีความหมายแตกต่างกันไป เช่น The head of a ship : หมายถึงปลายสุดของหัวเรือ How’s her head ? : เรือถือเข็มอะไร Headland : แหลม แผ่นดินที่ยื่นไปในทะเล Headway  :  แล่นไปข้างหน้า  (มีความหมายเช่นเดียวกับ ahead) Headwind :  ลมที่มีทิศทางตรงกันข้ามกับเข็มเรือที่ต้องการเดินทาง  (ลมต้าน)  ตรงข้ามกับ  tailwind (ลมส่งท้าย) Headline : เชือกหัว 

๐78

นาวิกศาสตร์  ปีที่ ๙๕ เล่มที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๕

Headroom : ความสูงระหว่างดาดฟ้า หรือระยะห่างระหว่างดาดฟ้าเรือ Head sails  :  ใบเรือหน้าเสา  เป็นใบเรือทั้งหลายที่ติดอยู่ข้างหน้าของเสากระโดง เช่น ใบยิบ (jib) และใบหน้าใบหลัก (fore sail) Head stay :  สะวายเสาหน้า  คือลวดที่ขึงจากยอดเสาหน้าไปยังหัวเรือ หรือคานชี้ของเรือใบ Heads ห้องส้วมในเรือ   ในยุคเรือใบ  ห้องสุขา (comfort station)  ของลูกเรืออยู่บริเวณหัวเรือด้านใดด้านหนึ่งของคานชี้ เป็นที่มาของ heads  หมายถึงห้องสุขาของเรือที่เรียกกันในปัจจุบัน Heart ๑. แกนเชือก ๒. ตาไก่รูปสามเหลี่ยม   ๑.  เกลียวเชือกตรงกลางของเชือกไฟเบอร์หรือ  เชือกลวด   ๒.  ตาไก่อีกรูปแบบหนึ่งเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือคล้ายรูปหัวใจ 

ice anchor สมอน้ำแข็ง

  สมอแขนเดียว (single  fluke)  ใช้สำหรับเกาะหรือฝังที่รูหรือรอยแตกของน้ำแข็งเพื่อผูกเชือก หรือผูกเรือ 

ice berg ภูเขาน้ำแข็ง

ภูเขาน้ำแข็งที่ลอยอยู่ในทะเลมีขนาดใหญ่ที่แตกออกจากก้อนน้ำแข็งขนาดมหึมา แล้วไหลออกสู่ทะเลตามกระแสน้ำหรือกระแสลม  The tip of the iceberg หมายถึง  “เป็นเพียงปัญหาส่วนน้อยของปัญหาใหญ่” ทั้งนี้ภูเขาน้ำแข็งที่ปรากฏให้เห็นเป็นเพียงประมาณหนึ่งในสิบเท่านั้น ice blink แสงสะท้อนน้ำแข็ง   แสงจ้าสีขาวบนท้องฟ้าเกิดจากการสะท้อนแสงของน้ำแข็ง ice breaker เรือตัดน้ำแข็ง

  เรือที่ออกแบบเป็นพิเศษที่หัวเรือ  เพื่อการทำลายแผ่นน้ำแข็งให้เป็นช่องทางเดินเรือ  ในสหรัฐ  ฯ หมายถึงเรือของหน่วยยามฝั่ง ใช้ชื่อย่อว่า AGB 

๐79