หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 175

มารยาทในงานสงคม

สาระสาคญ

ปจจบนการรวมงานพธของสงคมไทยเปนรปแบบเปนทางการมากขน มแบบปฏบตทเหมาะสมในแตละงานและพธกรรม (จะแตกตางไปบาง กสดแตความนยมของแตละทองถน) ดงนนจงจาเปนทจะตองเรยนรขอปฏบตของเจาภาพและผทไดรบเชญไปในงานพธตาง ๆ ไดแก งานอปสมบท งานมงคลสมรส งานรดนาผใหญ งานทาบญเลยงพระ และงานศพ เพอจะไดปฏบตตนไดอยางเหมาะสม

สาระการเรยนร

1. งานอปสมบท 2. งานมงคลสมรส 3. งานรดนาผใหญ 4. งานทาบญเลยงพระ 5. งานศพ

สมรรถนะประจาหนวย

แสดงความรเกยวกบมารยาทในสงคม ไดแก งานอปสมบท งานมงคลสมรส งานรดนาผใหญ งานทาบญเลยงพระ งานศพ

สมรรถนะการเรยนร

1. บอกขอปฏบตของเจาภาพและผทไดรบเชญไปในงานอปสมบทได 2. บอกขอปฏบตของเจาภาพและผทไดรบเชญไปในงานมงคลสมรสได 3. บอกขอควรปฏบตในการไปรดนาผใหญได 4. บอกขอควรปฏบตในการไปงานทาบญเลยงพระได 5. บอกขอปฏบตของเจาภาพและผทไดรบเชญไปในงานศพได 6. อธบายเกยวกบประเพณบางอยางทกระทาในงานตาง ๆ เชน งานอปสมบท งานศพและงานมงคลสมรสของภาคตาง ๆ ในประเทศไทยได

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 176

งานมงคลสมรส

งานรดนาผใหญ

งานอปสมบท

งานทาบญเลยงพระ

งานศพ

มารยาท ในงานสงคม

Concept mapping หนวยท 6

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 177

แบบทดสอบกอนการเรยนรหนวยท 6

คาชแจง ใหผเรยนพจารณาคาถามตอไปนและเลอกตอบตามความคดเหน

กาเครองหมาย ( ) หนาขอทถกและกาเครองหมาย ( ) หนาขอทผด

............... 1. ควรเรงเราใหเจาภาพเลาถงเหตการณทญาตเสยชวต ............... 2. แขกนาอาหารไปทาบญเลยงพระรวมกบเจาภาพได ............... 3. ผทลาอปสมบทขอขมาแลว ขอรบซองทาบญไดเลย ............... 4. ถามผเกษยณในงานมทตาจตวาไมทางานแลวจะทาอะไร ............... 5. มยเรศแตงกายเหมาะกบงานเลยงเพราะสวยเดนกวาเจาสาว ............... 6. งานศพมแตความเศรา ควรพดจารนเรงใหเจาภาพผอนคลาย ............... 7. ขณะทรดนาผใหญ ควรอวยพรใหทานมความสข สขภาพแขงแรง ............... 8. ควรเตรยมถงพลาสตกไปทกงานชวยเจาภาพตกอาหารใสถงกลบบาน ............... 9. จดทนงในงาน ควรใหเกยรตผมตาแหนง กอนผอาวโสทไมมตาแหนง ................ 10. งานมงคลสมรส พธกรสอนบทบาทความเปนแม ใหแมเจาบาวเขาใจ ลกสะใภ

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 178

หนวยท

6 มารยาทในงานสงคม

ผทรวาอะไรควรไมควรเปนผทมมารยาทในการเขาสงคมและเปนผทประสบความสาเรจในการสมาคม มกจะเปนผทรจกปรบตวใหเขากบบคคล เหตการณและสงแวดลอมไดด งานพธตาง ๆ ทเกยวของกบสงคมไทย ไดแก 1. งานอปสมบท 2. งานมงคลสมรส 3. งานรดนาผใหญ 4. งานทาบญเลยงพระ 5. งานศพ

1. งานอปสมบท

1.1 งานอปสมบทหรองานบวช ตามประเพณไทย ถอวาเปนงานมงคล ครอบครวทมบตรชาย บดา มารดาหวงจะใหบวชเพอเปนการทดแทนพระคณและถอวาเปนวยทเปนผใหญ มความรบผดชอบในชวตของตนเอง สามารถเปนผนาครอบครวตอไปได พระธรรมวนยเกยวกบการบวชมดงน 1) ตองเปนเพศชาย อายครบ 20 ป 2) ไมเปนโรคตดตอทรกษาไมหาย 3) เปนผมอวยวะครบบรบรณ 4) ไมพการ เชน งอยเปลยหรอทพพลภาพ หยอนกาลงความสามารถทจะทางานตามปกตได 5) บดา มารดา ภรรยาหรอผบงคบบญชาอนญาตหรอยนยอมใหบวช 6) ตองไมมภาระหนสน 7) ไมเปนผกระทาผดภยรายแรง 8) ไมบกพรองทางเพศ

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 179

1.1.1 การเตรยมการบวช 1) ตดตอพระอปชฌาย ณ วดทประสงคจะบวช 2) เตรยมซอเครองอฎฐบรขารและของถวายพระ 3) ฝกทองคาขอบวช 4) เมอใกลบวชควรไปทาความสะอาดกฏทจะจาพรรษา 5) เตรยมจดงานบวช 1.1.2 พธลาบวช ผบวชจะนาดอกไม ธป เทยนแพ วางบนพานเพอนาไปลาหรอบอกกลาวญาตผใหญทเคารพนบถอหรอผบงคบบญชา วาตงใจบวชและขอขมาโทษวา “กรรมใดทขาพเจาไดลวงเกนดวยกาย วาจา ใจ ทงตอหนาและลบหลง ขอไดโปรดอโหสกรรมใหขาพเจาในโอกาสน เพอความบรสทธแหงเพศพรหมจรรยของขาพเจา 1.1.3 การทาขวญนาคกอนวนบวช จะทาพธโกนผม โกนหนวดและคว หลงจากนนเรยกวา “นาค” ซงแตงกายดวยเสอแขนยาวสขาวและนงผาสขาว พธทาขวญประกอบไปดวย บายศร แวนเวยนเทยน พรอมทงเครองอฎบรขารและของถวายพระนามาประกอบพธทามกลางญาตพนอง โดยเชญหมอทาขวญนาคเพอสอนนาคใหราลกถงคณบดา มารดาทไดเลยงมา หรออาจนมนตพระเทศนสอนนาคกได 1.1.4 การแหนาค เมอถงวนบวชจะแหนาคจากบานไปยงวด โดยรถยนตหรอถาอยใกลกเดนไปวด ในขบวนแหมเครองอฎฐบรขารและของถวายพระทงหมด นาคตองมความสารวม เดนประนมมอในมอมดอกบวขาวพรอมธปเทยน เมอขบวนแหถงวดจะแหรอบโบสถโดยเวยนขวา ซงถอวาเปนมงคลเรยกวา “ทกษณาวรรต” จนครบ 3 รอบ พอนาคนาดอกบวขาวพรอมธปเทยนทถอไหวมานน ไหวทพทธสมาหนาโบสถเพอเปนการคารวะสถานท บอกกลาวการมาบวช 1.1.5 พธอปสมบท บดา มารดาของนาคจะเปนผจงเขาโบสถพรอมญาตพนอง เรยกวาจงนาคเขาโบสถตอจากนนคณะสงฆทาพธบวชใหโดยมพระเถระผใหญทาหนาทเปนพระอปชฌายทามกลางคณะสงฆทรวมทาพธบวชในโบสถ 1.2 มารยาทในงานอปสมบท การปฏบตของผบวช 1) การลาบวช เมอนาพานธป เทยนแพ กระทงดอกไมสด บตรเชญไปลาบวช หากผใหญนงพนควรเดนเขาเขาไปใกล นงพบเพยบกราบผใหญ 1 ครง ถาผใหญนงเกาอเมอทานเชญนงเกาอใหไหวผใหญ 1 ครง แลวหยบบตรเชญลาบวชวางบนพานสงใหทานกอนแลวจงกลาวคาขอขมาในภายหลง

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 180

2) สาหรบผใหญ เมอผขอลาบวชยกพานขนกลาวคาขอขมา ตองยกมอขนจบพานทง 2 มอ เมอผขอลาบวชกลาวจบแลวใหกลาวคา “อโหสกรรม” ใหหรอ อาจจะอบรมสงสอนหรอใหศลใหพรตามอธยาศย การปฏบตของผไปรวมงาน 1) แตงกายใหสภาพ เรยบรอยตามวฒนธรรมไทย 2) เมอไปถงงานควรพบเจาภาพกอน 3) นงตามคาเชญของเจาภาพตามทจดใหนง 4) ไมพดคยเสยงดงในขณะทกาลงประกอบพธ 5) ไมดมสรา ไมสบบหรอนเปนการรบกวนผนงใกลเคยง 6) เมอจะกลบควรลาเจาภาพ โกนผม แหนาค

พระสงฆ

ภาพท 6.1 งานอปสมบท

ทมา : www.google.co.th

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 181

2. งานมงคลสมรส

เมอหญงชายรกใครกนและมความประสงคจะแตงงานอยกนฉนสามภรรยา ผใหญฝายชายตองสงผเคารพนบถอของคนทงหลาย ซงเรยกวา “เถาแก” ไปพดจาทาบทาม หากไมขดของ พอแมฝายชายกจะไปสขอจากพอแมของฝายหญงอยางเปนพธการ 2.1 การสขอ พอแมของฝายชายหรอผบงคบบญชา หรอผมตาแหนงสาคญจะสขอตอหนาผใหญฝายหญง โดยนาสนสอดของหมนมอบใหฝายหญง สนสอดเปนทรพยสนทมอบใหแกพอแมหรอผปกครองของฝายหญงเพอตอบแทนบญคณ 2.2 พธหมน ฝายชายจะนาขนหมาก ประกอบดวยขนเงนใบใหญใสหมาก พลและสนสอดของหมนตามทตกลงและขนมตาง ๆ แหขบวนขนหมากไปยงบานฝายหญง ฝายหญงตองคอยจดเตรยมเถาแกไวคอยตอนรบขนหมาก 2.3 พธสมรส 1) ทาบญเลยงพระเชา เพอใหเจาบาวเจาสาวตกบาตรดวยขนขาวและทพพอนเดยวกนเพอเปนการทาบญรวมกน 2) เมอไดฤกษพธ ผใหญทงสองฝายนาบาวสาวเขาหองพธ โดยบชาพระ เจาสาวนงดานซายจดเทยนเลมซาย เจาบาวนงขวาจดเทยนเลมขวา จดพรอม ๆ กน จากนนใหจดธปและกราบพระพรอม ๆ กน แลวนงลงบนตง เจาสาวนงตงซาย เจาบาวนงตงขวา ประนมมอวางลงบนตงทมขนรองนาขางลาง 3) เรมพธหลงนา โดยเชญผใหญทเปนประธานในพธกราบพระ สวมพวงมาลย สวมมงคลและเจมหนาผากใหคบาวสาว 4) รดนาสงขลงบนมอพรอมทงอวยพร ตอจากนนเชญแขกและญาตรดนาสงขตามลาดบ 5) เจาบาวเจาสาวตองแสดงความเคารพผรดนาใหพรทกคน โดยกมศรษะลง กระดกมอไหวเลกนอย 6) เมอแขกรดนาสงขทกคนแลว ผเปนประธานถอดมงคลจากศรษะของเจาบาวและเจาสาวพรอม ๆ กน ใหเจาบาวเจาสาวลกจากทนงไปกราบพระเปนอนเสรจพธ

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 182

2.4 การเลยงฉลองสมรส อาจจดเลยงตามโรงแรมหรอภตตาคารหรอทบานของเจาบาวเจาสาว ซงจะเปนเวลากลางวนหรอในตอนคาตามความเหมาะสม ระหวางเลยงฉลองจะเชญแขกผใหญขนกลาวอวยพร ซงเจาบาวเจาสาวตองยนและตงใจฟงคกนดวยอาการสงบ เมอกลาวจบดมอวยพรแลวใหยกมอไหวผใหญ จากนนกลาวขอบคณแขกทมาเปนเกยรตในงาน 2.5 การสงตวเขาหอ เจาบาวเจาสาวจะทาพธไหวป ยา ตา ยาว ผใหญฝายเจาสาวตองจดเตรยมปทนอน หมอนใหเรยบรอย เชญคสามภรรยาอนเปนทนบถอทาพธปทนอน โดยนาของทเปนมงคล เชน ขาวตอก ดอกไม ถว งาและเงนทองไปไหวขางทนอนและเชญคสามภรรยาทนบถอนอนลงกอนเปนปฐมฤกษ พรอมกลาวเจรจาดวยถอยคาออนหวาน ไพเราะ ใหศลใหพรแลวลกออกมาเมอไดฤกษจงสงตวเจาสาวพรอมใหโอวาทแกทงคใหถนอมนาใจ รกใครปรองดองจนถอไมเทายอดทอง กระบองยอดเพชร เจาบาวเจาสาวกมตวกราบผใหญจงกลบ 2.6 มารยาทในงานสมรส 2.6.1 การปฏบตของเจาภาพ 1) การเชญแขก ควรเชญเฉพาะบคคลทเคารพนบถอและคนเคย 2) บตรเชญ ตองจาหนาซองใหถกตอง ชอ นามสกล ยศ ตาแหนง ฐานนดร การสะกดคา การใชคาขนตน 3) การแจกบตรเชญ ถาเปนแขกผใหญ เจาบาวเจาสาวตองไปแจกพรอมกนทงค โดยวางบตรเชญบนพานสงใหทาน สาหรบเพอน ๆ ใหแตละฝายแจกเองหรอหากสงทางไปรษณยใหแนบบตรทมขอความ “ขออภยทมไดมาดวยตนเอง” 4) ตองรบแขกดวยใบหนายมแยมแจมใส เชญแขกใหนงในทสมควร สนทนากบแขกและใหเจาหนาทนาเครองดมมาบรการ 5) การแจกของชารวย แขกผใหญตองวางบนพานและใหแขกผใหญหยบเอง สวนเพอนและญาตสงใหกบมอ 6) การใหแขกผใหญลงนามในสมดอวยพร จะตองนาสมดอวยพรวางบนพานสงใหผใหญหยบไปลงนาม การรบสมดอวยพรคนตองใชพานรบสมด 7) เมองานใกลเสรจสน เจาบาวเจาสาวตองยนสงแขกกลบโดยยกมอประนมไหวและกลาวคาขอบคณ

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 183

2.6.2 การปฏบตสาหรบผไปรวมงานมงคลสมรส 1) ควรตอบรบหรอปฏเสธคาเชญ 2) แตงกายสภาพตามสากลนยมใหเหมาะสมกบงาน เจาภาพและสถานท 3) จดหาของขวญ เชคของขวญหรอเงนสดเพอมอบใหแกเจาบาวเจาสาว 4) เมอไปถงงานควรทกทายเจาภาพและสงของขวญใหแกเจาหนาทผรบของขวญ 5) หยบของชารวยเพยงชนเดยว 6) ควรนงตามททเจาภาพเชญใหนง 7) เมอถงเวลาพธการ ประธานกลาวอวยพรเจาบาวเจาสาว แขกรบเชญควรใหความสนใจและตงใจฟง 8) รวมรบประทานอาหารตามมารยาทของรปแบบการจดเลยง 9) เมอจะกลบควรลาเจาภาพหรอเจาบาวเจาสาว

ขบวนขนหมาก พธหมน

พธหลงนาสงข เลยงฉลองงานมงคลสมรส ภาพท 6.2 งานมงคลสมรส

ทมา : www.daradaily.com, wwwgossipstar.mthai.com

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 184

3. งานรดนาผใหญ

การรดนาผใหญ เปนประเพณไทยไดถอปฏบตกนมาแตโบราณ เพอแสดงความเคารพรกและความกตญตอผมพระคณ พอ แม ป ยา ตา ยา คร อาจารย ผใหญทเคารพนบถอ เนองในโอกาสวนขนปใหมไทย โอกาสทาบญครบรอบวนเกด 60 ป 70 ป 80 ป ของบดามารดาหรอโอกาสแสดงมทตาจตตอ คร อาจารย โดยนานาทสะอาดและเจอดวยนาอบ นาหอมรดทมอทาน พรอมทงนาของขวญ อาจเปนประเภทของใชหรอของรบประทานไปมอบใหทานดวย 3.1 มารยาทการรดนาผใหญ 3.1.1 การปฏบตของผใหญ 1) เตรยมสถานท เครองดมหรออาหารไวใหลกหลาน 2) แสดงความยนด ใหการตอนรบดวยใบหนายมแยมแจมใส 3) ใหพรขณะลกหลานมารดนา 4) มอบของชารวยเลก ๆ นอย ๆ ใหแกลกหลาน 3.1.2 การปฏบตของผไปรดนา 1) แตงกายใหสภาพเรยบรอย เพอเปนการแสดงความเคารพ 2) เมอไปถงและพบผใหญ ควรไหวหรอกราบตามแตโอกาสและความเหมาะสม 3) ขณะรดนาผใหญไมกลาวใหพร 4) ประนมมอรบพร เมอรบพรเสรจกราบหรอไหวผใหญ 1 ครง 5) นาของขวญสงมอบใหผใหญ 6) ลาผใหญเมอเหนสมควรแกเวลา เพอใหทานไดพกผอน

ภาพท 6.3 งานรดนาผใหญ ทมา : www.rbru.ac.th

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 185

4. งานทาบญเลยงพระ

ทางพระพทธศาสนา ถอวาการทาบญเลยงพระจะนามาซงความสข ความเปนสรมงคลแกผปฏบตและครอบครว การทาบญเลยงพระนยมทาในโอกาสสาคญ เชน วนเกด วนครบรอบแตงงาน วนขนบานใหม วนสงกรานต การทาบญอทศสวนกศลแกผทลวงลบไปแลวและทาบญฉลองในโอกาสตาง ๆ เปนตน งานทาบญเลยงพระ เจาภาพจะกาหนดวน เวลา นมนตพระสงฆ จดโตะหมบชา ซงประกอบดวย พระประธาน แจกนดอกไม กระถางธป เชงเทยน สายสญจน ธป เทยน ภาชนะสาหรบกรวดนา ดอกไมพรอมปจจยถวายพระเทาจานวนทนมนตไว จดหาอปกรณเครองใชในการเลยงพระ เลยงแขก สถานทสาหรบพระสงฆและแขกทมารวมงาน จดเตรยมอาหารซงปจจบนมรานทรบจดทาอาหารพรอมโตะและอปกรณเครองใชตาง ๆ ทงถวายพระและเลยงแขกไวพรอมใหบรการ 4.1 มารยาทในงานทาบญเลยงพระ 4.1.1 การปฏบตของเจาภาพ 1) ตอนรบแขกดวยใบหนายมแยมแจมใส 2) เชญนงในททเหมาะสม 3) กลาวคาขอบคณเมอแขกรวมทาบญหรอนาของขวญมามอบให 4) บรการเครองดมและเลยงอาหารอยางทวถง 5) กลาวคาขอบคณเมอแขกลากลบ 4.1.2 การปฏบตของผทไดรบเชญ 1) แตงกายสภาพตามสากลนยมหรอทองถนนยมเหมาะสมกบงาน เจาภาพและสถานท 2) ควรไปกอนเวลาทไดรบเชญ 3) นาอาหาร ของขวญหรอเงนสาหรบมอบใหเจาภาพตามลกษณะงาน 4) เมอไปถงควรพบเจาภาพกอนแลวจงสนทนากบผอน 5) รวมพธทางศาสนาตงแตตนจนจบ 6) รวมรบประทานอาหารตามคาเชญของเจาภาพ 7) เมอจะกลบควรกลาวลาเจาภาพกอน

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 186

กรวดนาอทศสวนกศล เลยงอาหารพระสงฆ

ภาพท 6.4 งานทาบญเลยงพระ

5. งานศพ

เมอใกลถงมรณะใหจดดอกไม ธป เทยนบรรจในกรวยใบตองใสมอและประนมไหวพระบนหงหวนอน เพอเปนแสงสวางนาดวงวญญาณไปสทสคต หากแนชดวาหมดลมหายใจแลว บรรดาญาตพนองและลกหลานจะกราบขอขมาศพ 5.1 การรดนาศพ เมออาบนาแตงตวศพเรยบรอยแลว ยกขนบนเตยงหนศรษะไปทางทศตะวนตก คลมดวยผาแพร แบมอขวาออกนอกเตยง มภาชนะรองรบนาทรด 5.2 การสวดศพ ประกอบดวยพระประธานท เปนพระพทธรป ตพระอภธรรม พระสงฆจานวน 4 รป และเครองบชาตงไวหนาศพ พระสงฆจะสวด 4 จบ เปนเวลา 3 คนหรอ 7 คนกได 5.3 การทาบญ หลงจากสนลมแลว ประเพณไทยนยมทาบญในโอกาสครบวนตาย 7 วน 50 วนและ 100 วน 5.4 การฌาปนกจศพ ถอเปนการลากนครงสดทาย ดงนน จงควรขออโหสกรรมเพอใหหมดเวรกรรมซงกนและกน ผไปเผาศพตองนาดอกไม ธป เทยน เปนเครองขอขมา โดยกลาวในใจวา สงใดเคยทาผดไวซงกนและกนทงกาย วาจาและใจ ขอใหหมดสนกนไปและอธษฐานใหดวงวญญาณของผตายไปสสคต

ทมา : www.afwa.rtaf.mi.th

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 187

การพระราชทานเพลงศพ ผทจะไดรบการพจารณาใหรบพระราชทานเพลงศพตองมคณสมบตดงน 1) เปนพระบรมวงศานวงศ 2) เปนขาราชการชนสญญาบตรขนไป เชน ขาราชการฝายทหาร ตารวจมยศตงแตรอยตร รอยตารวจตร เรออากาศตรและขาราชการฝายพลเรอนตงแตชนตรขนไป 3) ผทตายเพอชาตทงฝายขาราชการและอาสาสมครทวไป 4) เปนผบาเพญประโยชนตอสงคมจนไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณเทยบเทาขาราชการชนสญญาบตร 5) พระภกษผทรงสมณศกดตงแตพระครสญญาบตรขนไป 6) เปนผทไดรบพระบรมราชานญาตตามทเจาภาพขอพระราชทานกราบบงคมทลขอพระราชทานเพลงศพ ในกรณผตายเปนบพการของขาราชการชนผใหญ หรอขาฯ ในพระองค 5.5 มารยาทในงานศพ 5.5.1 การปฏบตของเจาภาพ 1) เปนงานทเกดขนกะทนหนเจาภาพไมมโอกาสเตรยมตว ดงนนเจาภาพไมตองพมพบตรเชญ แตอาจประกาศชอของผตายทางหนาหนงสอพมพ หรอประกาศทางวทยกระจายเสยงเพอใหผทรจกกบผตายไปขออโหสกรรมซงกนและกน 2) ตอนรบแขกทไปงานอยางทวถงและดวยมารยาททดงาม ไมควรแสดงความเศราโศกมากเกนไป 3) จดเตรยมเครองดมเลยงแขกตามฐานะ 4) งานรดนาศพควรจดเตรยมนาอบไทย ธปเพอใหแขกจดขอขมาศพและควรเปนผจดธปใหแขก 5) งานสวดพระอภธรรม ควรเชญผเปนเจาภาพจดธป เทยนบชาพระ บชาพระอภธรรมและบชาศพพรอมทงถวายเครองปจจยไทยทาน 6) เมอแขกลากลบ ตองคอยสงแขกและกลาวคาขอบคณ 5.5.2 การปฏบตของผไปรวมงานศพ 1) แตงกายไวทกขตามประเพณนยม

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 188

2) การรดนาศพ เมอไปถงควรพบเจาภาพเพอแสดงความเสยใจ เมอเจาภาพเชญใหเขาไปรดนาศพใหผอาวโสเขาไปกอน เมอผานโตะหมบชากราบหรอไหวพระแลวจงกราบหรอไหวศพ รบนาอบไทยรดลงบนมอของศพเสรจแลวกราบหรอไหวอกครง 3) การฟงพระสวดอภธรรมควรนาดอกไม เชน พวงมาลยหรอพวงหรดดอกไมสดหรอแหงไปเคารพศพ ขณะฟงพระสวดควรนงประนมมอดวยอาการสงบและอยฟงพระสวดจนจบจงลากลบ 4) ถาแขกรวมเปนเจาภาพในการสวดพระอภธรรมควรไปกอนเวลาและเปนผจดธป เทยนบชาพระ อาราธนาศล เมอพระสวดจบตองเปนผถวายเครองปจจยไทยทานหรอทอดผาบงสกล หลงจากนนกรวดนาอทศสวนกศลใหแกผตาย 5) การไปงานพระราชทานเพลงศพหรอฌาปนกจศพ ควรไปกอนเวลา เมอไปถงงานพบเจาภาพแลวควรทาความเคารพศพทตงอยบนเมร สภาพบรษคานบ สภาพสตรยกมอไหวแลวจงไปหาทนง ผนอยควรนงขางหลงผใหญ เมอประธานในพธจดเพลงวางทเชงตะกอน แขกทกคนตองลกขนยนสงบนงแสดงความเคารพและอาลยแกผตายเปนครงสดทาย เมอประธานในพธลงมาจากเมรแขกอน ๆ กทยอยกนขนเมรศพและควรหยบของชารวยเพยงชนเดยวเทานน 6) กอนกลบควรลาเจาภาพ

สวดพระอภธรรม เดนนาศพเวยนเมร

ทอดผาไตรพระราชทานเพลงศพ ภาพท 6.5 งานศพ ทมา : อฌชาดา พทธบชา

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 189

สรปหนวยการเรยนรท 6 มารยาทในงานสงคมปจจบน มแบบปฏบตและพธกรรมทเหมาะสมในแตละงาน จะมแตกตางกนบางตามสภาพทางภมศาสตรคอตามภาคตาง ๆ ของไทย งานพธ ตาง ๆ ทเกยวของกบสงคมไทยไดแก งานอปสมบท งานมงคลสมรส งานรดนาผใหญ งานทาบญเลยงพระ และงานศพ เปนตน

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 190

กจกรรมการเรยนรท 1 Mind mapping

คาชแจง ใหผเรยนทา Mind mapping ของหนวยท 6 หลงจากเรยนรแลว

เลขท ..........ชอ ......................................................

ชน ......................

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 191

กจกรรมการเรยนรท 2 เรอง งานอปสมบท

คาชแจง ใหผเรยนแตละกลม (ทจดกลมไวแลวกลมละ 5 คน) สงตวแทนเพอจบฉลาก

เกยวกบงานอปสมบทของแตละภาค ดงน พธอปสมบทภาคเหนอ พธอปสมบทภาคกลางและภาคตะวนออก พธอปสมบทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พธอปสมบทภาคใต รวมกนศกษาคนควาพธการอปสมบททแตกตางและโดดเดนของแตละภาค บอกมารยาทของเจาภาพและผไปรวมงานในแตละทองถน พรอมทงนาเสนอหนาชนเรยนดวย Power Point

สรปการประเมนผล

ผาน (ปฏบตไดตามคาชแจง) ไมผาน (ไมสามารถปฏบตไดตามคาชแจง) ลงชอ ............................................ ผประเมน

........ / .................. /.............

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 192

กจกรรมการเรยนรท 3 เรอง งานมงคลสมรส

คาชแจง ใหผเรยนแตละกลม (ทจดกลมไวแลวกลมละ 5 คน) สงตวแทนเพอจบฉลาก

เกยวกบพธงานมงคลสมรสของแตละภาค ดงน พธงานมงคลสมรสภาคเหนอ พธงานมงคลสมรสภาคใต พธงานมงคลสมรสภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พธงานมงคลสมรสภาคกลางและภาคตะวนออก รวมกนศกษาคนควาพธการจดงานมงคลสมรสของแตละภาค พรอมทงบอกมารยาทผเปนเจาภาพและผรวมงาน นาเสนอดวย Power Point สรปการประเมนผล

ผาน (ปฏบตไดตามคาชแจง) ไมผาน (ไมสามารถปฏบตไดตามคาชแจง) ลงชอ ............................................ ผประเมน

........ / .................. /.............

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 193

กจกรรมการเรยนรท 4 เรอง งานรดนาผใหญ

คาชแจง ใหผเรยนทกกลมแสดงบทบาทสมมตจดงาน “มทตาจต” สาหรบคณครทจะ

เกษยณอายราชการ โดยแบงหนาทจดเตรยม - สถานท - ดอกไม พวงมาลย - นาหอมทใชรดนาผใหญ - เวทและทนงสาหรบคณคร มอบหมายใหกลมใดกลมหนงรบผดชอบบนทกภาพและนามาอภปรายรวมกนเพอสรปการดาเนนงานในหวขอ - การเตรยมงาน - การจดพธรดนา - มารยาทผเขารวมงาน สรปการประเมนผล

ผาน (ปฏบตไดตามคาชแจง) ไมผาน (ไมสามารถปฏบตไดตามคาชแจง) ลงชอ ............................................ ผประเมน

........ / .................. /.............

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 194

กจกรรมการเรยนรท 5 เรอง งานศพ

คาชแจง ใหผเรยนศกษาคนควาทางอนเตอรเนตพระราชพธพระราชทานเพลงพระศพ

สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด โดยแบงเนอหาหนาทกนทา พมพออกมาในรปแบบรายงาน

สรปการประเมนผล

ผาน (ปฏบตไดตามคาชแจง) ไมผาน (ไมสามารถปฏบตไดตามคาชแจง) ลงชอ ............................................ ผประเมน

........ / .................. /.............

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 195

แบบทดสอบหลงการเรยนรหนวยท 6 เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ผทมความประสงคจะอปสมบทตองมคณสมบตตามวนยสงฆกาหนดไวดงขอใด 1. เพศชาย อาย 18 ปบรบรณ 2. เพศชาย อาย 20 ปบรบรณ 3. เพศชาย อาย 21 ปบรบรณ 4. เพศชาย อาย 22 ปบรบรณ 2. “กรรมใดทขาพเจาไดลวงเกนดวย กาย วาจา ใจ ทงตอหนาและลบหลง ขอไดโปรดอโหสกรรมใหขาพเจาในโอกาสน เพอความบรสทธแหงเพศพรหมจรรยของขาพเจา” คอคากลาวสาหรบขอใด 1. บอกลา 2. บอกบญ 3. ขอขมาโทษ 4. ขออโหสกรรม 3. การลาผใหญ คร หรอผบงคบบญชาผทจะอปสมบทจะตองนาสงใดไปบาง 1. บตรเชญ 2. พานธป เทยนแพ 3. พานธป เทยนแพ กระทงดอกไมสด 4. พานธป เทยนแพ กระทงดอกไมสด บตรเชญ

4. คบาวสาวสงบตรเชญใหแขกผใหญทเคารพนบถอดวยวธใด 1. สงใหดวยมอ 2. แจกใหเหมอนคนอน ๆ 3. วางบตรบนพาน สงใหทานหยบเอง 4. ฝากคนทรจกไปให 5. โดยมารยาทการเชญผทสมรสแลวไปรวมงานมงคลสมรส ขอใดเขยนหนาซองบตรเชญไดถกตอง 1. เรยน คณสมชายและภรรยา 2. ขอประทานกราบเรยน ศาสตราจารยหมอมหลวง เทพชย พษณและภรรยา 3. ขอประทานกราบเรยน ศ.มล.เทพชย พษณและภรรยา 4. ขอประทานกราบเรยน ศ.มล.เทพชย และภรรยา 6. คบาวสาวควรแจกของชารวยใหแขกผใหญดวยวธใด 1. หยบสงให 2. นบจานวนใหสงตอ 3. วางบนพานใหผใหญหยบเองหนางาน 4. วางบนพานและสงใหผใหญหยบเอง

หนวยท 6 มารยาทในงานสงคม 196

7. ขอใด “รดนา ดาหว” ไดถกตอง 1. รดนาผใหญบนมอ ผรดพนมมอ รอรบพร 2. รดนาผใหญบนมอ ขอใหทานอาย ยน 3. รดนาผใหญทตก ขอใหทานม สขภาพด มอายยนนาน 4. รดนาผใหญทไหล ขอใหทานม สขภาพด ไมมเจบไข 8. มารยาทของเจาภาพทไมไดพมพบตรเชญเปนรายบคคล แตจะประกาศชอของผตายลงในหนงสอพมพ ดงนนงานศพนเจาภาพอาจจะไมรจกแขกทไป เจาภาพควรทาอยางไร 1. ไมทกทายเพราะไมรจก 2. ตอนรบดวยมารยาททดกบแขก ทกคน 3. จดใหแขกทไมรจกนงอกดานหนง 4. จดใหเดก ๆ คอยตอนรบแขกทไม รจกแทน

9. การแตงกายทถกตองตามมารยาทของ ผทไปรวมงานศพเพอเหตผลขอใด 1. ใหทนสมย 2. ใหดสวยงามตามแฟชน 3. ใหเกยรตแกเจาภาพ 4. ใหเกยรตแกเจาภาพและเปนการ แสดงความเคารพผตาย 10. ขอใดปฏบตไดถกตองตามมารยาทการไปงานทาบญเลยงพระ 1. สวมกระโปรงสนตามสมยนยม 2. หวกระเปาถอสดา เครองประดบ แวววาว สวมรองเทาแตะ 3. มอบซองเงนรวมทาบญเลยงพระ ใหเจาภาพเมอไปถงงาน 4. เมอเลยงพระและแขกรบประทาน อาหารเรยบรอยแลว ลากลบพรอม ตกอาหารกลบไปดวย