หลักการใช้ค าว่า “เป็น” และ “คือ” ส าหรับนักศึกษาชาวจีน¸_ เ... · Veridian E-Journal,

Veridian E-Journal, Silpakorn University

ISSN 1906 - 3431

ฉบบภาษาไทย สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปะ

ปท 11 ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม - สงหาคม 2561

381

หลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ส าหรบนกศกษาชาวจน*

Practical Thai Usage of /pen/ and /khɯ:/ for Chinese Student

เกยรตชย เดชพทกษศรกล (Kiatichai Dejpitaksirikul)**

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอหาหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ส าหรบนกศกษาชาวจน ขอมลทผเขยนน ามาวเคราะหในงานนแบงเปน 2 สวน สวนแรกคอขอมลทใชในการวเคราะหขอผดพลาดในการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ผเขยนเกบจากงานเขยนบนทกประจ าสปดาหของนกศกษาชาวจนจ านวน 219 เรอง สวนทสองเปนขอมลทน ามาวเคราะหการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ในภาษาไทย ขอมลสวนนเกบจากการใชภาษาในชวตประจ าวนและคลงขอมลภาษาไทยแหงชาตของภาควชาภาษาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย จากนนผเขยนน าผลการวเคราะหทไดจากขอมลทงสองสวนมาประมวลและสรางเปนหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ส าหรบนกศกษาชาวจน แลวน าไปทดสอบความเขาใจเรองการใชค าดงกลาวกบนกศกษาแลกเปลยนทมาจากมหาวทยาลยชนชาตกวางสและมหาวทยาลยเหอฉอ จ านวน 31 คน ผลการศกษาเรองหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ในภาษาไทยส าหรบนกศกษาชาวจน ผเขยนสรปไดเปน 6 ขอ คอ 1) ค าวา “เปน” และ “คอ” ใชแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน 2) ค าวา “เปน” และ “คอ” ไมเกดรวมกบค ากรยาคณศพท 3) ค าวา “เปน” เกดรวมกบค าปฏเสธและค าชวยกรยาได 4) ค าวา “คอ” ใชเมอมการเจาะจง 5) ค าวา “คอ” ใชในความหมายวา “ไดแก” และ 6) ค าวา “คอ” ใชในการขยายความได สวนผลการทดสอบความเขาใจเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” พบวาผลสมฤทธจากการทดสอบหลงเรยน (Mean 28.10, SD 2.88) สงกวากอนเรยน (Mean 22.10, SD 3.90) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ค าส าคญ: สมพนธกรยา การวเคราะหขอผด การปรากฏรวมจ าเพาะ การสอนภาษาไทยในฐานะภาษาตางประเทศ

* บทความนมวตถประสงคเพอหาหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ส าหรบนกศกษาชาวจน This article aimed to develop the practical Thai usage of /pen/ and /khɯ:/ for Chinese student ** อาจารยประจ าหลกสตรภาษาไทยเพออาชพ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย Lecturer, Thai for Careers program, Faculty of Arts, Dhurakij Pundit University




ISSN 1906 - 3431

382

Abstract This article aimed to develop the practical Thai usage of /pen/ and /khɯ:/ for Chinese student. Data used for analysis was divided into two parts; data for error analysis on the use of /pen/ and /khɯ:/ was collected from 219 weekly journals writing by Chinese students, and data for the analysis of /pen/ and /khɯ:/ in Thai was collected from Thai National Corpus. The analyses of these two parts were used to develop the “practical Thai usage of /pen/ and /khɯ:/” for Chinese student. The sample of learning achievement implementation was comprised of 31 exchange students who come from Guangxi University for Nationalities and Hechi University. The finding of this study revealed that /pen/ and /khɯ:/ occurred in these 6 following syntactic and semantic contexts; 1. /pen/ and /khɯ:/ are used as copula verbs, subject and its complement must indicate the same topic. 2. /pen/ and /khɯ:/ could not occur with adjectives. 3. /pen/ occurred with negative and auxiliary verbs. 4. /khɯ:/ was used in identification contexts. 5. /khɯ:/ was used as / :/. 6. /khɯ:/ was used as explanation marker. As for the result of learning achievement, the mean scores of the learning achievement after implementation (Mean 28.10, SD 2.88) were higher than before implementation (Mean 22.10, SD 3.90) at the significant level of 0.05. Keywords: Copula Verb, Error Analysis, Collocation, Teaching Thai as a Foreign Language บทน า ภาษาไทยมค าทมความหมายคลายกนแตปรากฏใชในบรบททตางกนอยหลายค า ในฐานะเจาของภาษา การเลอกใชค าทปรากฏรวมกนใหเหมาะสมอาจไมเปนปญหามากนก แตส าหรบผเรยนชาวตางชาต หลายครงอาจเกดความสบสนวาควรเลอกใชค าใดจงจะถกตอง จากการสอนนกศกษาชาวจน ผเขยนพบวาค าวา “เปน” และ “คอ” เปนค าคหนงทพบขอผดพลาดในการใช ยกตวอยางเชน (1) อาหารทฉนชอบมากทสดเปนกวยเตยวโหลวซอ (2) เราฉลองครสตมาสในตางประเทศครงแรก และนาจะคอครงสดทาย (3) เสอผาของทหารเปนสวย ในฐานะเจาของภาษา ประโยคทงสามนสามารถสอความหมายไดแตใชค าไมถกตอง สองประโยคแรกเปนการเลอกใชค าทสลบกน ประโยคท (1) ควรแกเปน “อาหารทฉนชอบมากทสดคอกวยเตยวโหลวซอ” ในขณะทประโยคท (2) ควรแกเปน “เราฉลองครสตมาสในตางประเทศครงแรก และนาจะเปนครงสดทาย” สวนประโยคท (3) ไมควรมสมพนธกรยา “เปน” เนองจากค าวา “สวย” ท าหนาทเปนกรยาของประโยคแลว ดงนนประโยคนควรเขยนใหมวา “เสอผาของทหารสวย” อยางไรกตาม ส าหรบนกศกษาจน


ISSN 1906 - 3431



383

แลว คงเกดค าถามวา เหตใดประโยคทเขยนในครงแรกนนจงไมถกตอง แลวทจรงค าวา “เปน” และ “คอ” มหลกการใชเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร การตอบค าถามขางตนนน นกศกษาอาจเรมจากการพจารณาความหมายและตวอยางการใชค าจากพจนานกรม ซงพจนานกรมทนกศกษาชาวจนนยมใชคอพจนานกรมไทย-จนฉบบ广州外国语学院编 (1990) พจนานกรมฉบบนไดใหความหมายของค าวา “เปน” ทเปนค ากรยา ไว 4 ความหมาย คอ 1. 是 “เปน สมพนธกรยา” เชน เขายงเปนเดกอย 2. 做, 作, 当, 为 “บอกต าแหนง, การงาน, อาชพ” เชน เปนคร เปนหมอ 3. 生, 发, 患, 得 “เกด, บอกอาการ” เชน เปนฝ เปนไข 4. 能 “บอกความสามารถ” เชน วายน าเปน และค าวา “เปน” ทเปนค าวเศษณ 1 ความหมายคอ 活, 生 “มชวต” เชน ปลาเปน สวนค าวา “คอ” ไดใหไว 2 ความหมายคอ 1. 是 “เปนสมพนธกรยา” เชน นคอโตะ และ 2. 就是,即 “ไดแก”

(ค าเชอม) เชน ...ตงเงอนไข 3 ขอ คอ .... เมอพจารณาเปรยบเทยบกบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2556) พบวาพจนานกรมทงสองฉบบใหค านยามไมแตกตางกนมากนก ฉบบราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของค าวา “เปน” ไว 3 ความหมาย คอ 1. ค ากรยาแสดงความสมพนธ 2. สามารถ (ค ากรยา) และ 3. มชวต (ค าวเศษณ) สวนค าวา “คอ” ม 2 ความหมายคอ 1. เปน 2. เทากบ, ไดแก (ค าสนธาน) จากค านยามในพจนานกรมทงสองฉบบ จะเหนวาพจนานกรมสามารถใหค าตอบนกศกษาชาวจนในเรองการใชค าใหตรงตามความหมายได แตหากพจารณาในดานการเลอกใชค าใหเหมาะกบบรบท โดยเฉพาะอยางยงเรองการเลอกใชสมพนธกรยา “เปน” กบ “คอ” ค าอธบายขางตนกยงไมเพยงพอทจะน ามาใชเปนหลกเกณฑในการใชค าใหถกตอง ผเขยนไดส ารวจงานวจยทเกยวของกบการใชค าวา “เปน” และ “คอ” เพอหาหลกเกณฑทจะน ามาอธบายใหแกนกศกษา จากการส ารวจพบวามวทยานพนธทศกษาค าวา “เปน” ไวแลว 2 เรอง คอ วทยานพนธเรอง “การใชค า เปน ในภาษาไทย” ของ สถาวร พชรบ ารง (2529) วทยานพนธเลมนเปนการศกษาการใชค าโดยจ าแนกตามความหมายเปนหลก โดยไดจ าแนกความหมายไว 6 ความหมายคอ “มชวต” “ไดท” (น าปลาเปนหรอยง) “แสดงสภาพ” (สมพนธกรยา) “รวธ” “มความหมายตามขอความขางหนา” (เปนค ากรยาทปรากฏในประโยคไมเรมเพอใชแทนค ากรยาในประโยคเรม เชน ก: ฉนเมอยมาก ข: ฉนกเปน ค าวา “เปน” แทนค าวา “เมอย”) และ “ความหมายเนน” (ถาขนท าอยางน ฉนเปนโกรธเธอแน) นอกจากนยงศกษาความหมายของค าประสม ค าซอน และส านวนทมค าวา “เปน” ปรากฏรวมดวย สวนอกเลมคอวทยานพนธของสรเนตร จรสจรงเกยรต (2555) ศกษาเรอง “พฒนาการของค าวา ‘เปน’ ในภาษาไทย” วทยานพนธเลมนศกษาค าวา “เปน” ไวอยางละเอยดโดยศกษาพฒนาการของค าทงในเรองหมวดค า หนาท ความหมาย และบรบทการปรากฏใชตงแตสมยสโขทยจนถงปจจบน แมค าวา “เปน” จะมผศกษาไวอยางละเอยดแลว แตปญหาสวนใหญทผเขยนพบจากการใชภาษาของนกศกษาจนมาจากการเลอกใชค าวา “เปน” และ “คอ” ดงนนผเขยนจงสนใจศกษาเรองความแตกตางในการใชค าทงสองน




ISSN 1906 - 3431

384

เรองความแตกตางในการใชค าวา “เปน” และ “คอ”น แมจะยงไมพบงานทศกษาไวโดยตรง แตกมผทใหขอสงเกตไว เชน อดม วโรตมสกขดตถ (1963: 9 อางถงใน สถาวร พชรบ ารง 2529: 4) ไดใหขอสงเกตวา “เปน” กบ “คอ” แตกตางกนตรงทค าวา “เปน” สามารถใชกบค าวา “ไม” และค าชวยหนากรยาได ในขณะท “คอ” ไมสามารถปรากฏรวมกบค าชวยหนากรยา เชน เขาเปนคร √ เขาคอคร √ เขาไมเปนคร √ เขาไมคอคร x สวน ซซม คโน และปรยา วงศคมทอง (1980: 248 อางถงใน สถาวร พชรบ ารง 2529: 11) ไดใหขอสงเกตเกยวกบความแตกตางของวาค าวา “เปน” และ “คอ” ไววา ประโยคทมค าวา “เปน” เปนประโยคใหรายละเอยด ลกษณะ หรอคณสมบตของประธาน (Characterizational sentences) เชน ญปนเปนประเทศอตสาหกรรม (ประเทศอตสาหกรรมเปนลกษณะหนงของญปน) สวนประโยคทมค าวา “คอ” เปนประโยคทชวาสงหนงเทากบสงหนง (Identificational sentences) เชน คนทฉนรกคอจอหน ประโยคนไมไดบอกวาจอหนเปนลกษณะของคนทฉนรก แตจอหนหมายถงคนทฉนรก นอกจากขอสงเกตขางตน ผเขยนเหนวาการใชค าวา “เปน” และ “คอ” นาจะมความแตกตางในประเดนอนอก ดวยเหตนจงสนใจศกษาวา ค าทงสองนมหลกในการใชเหมอนและแตกตางกนอยางไร การศกษาครงนผเขยนมวตถประสงคทจะหาหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ทเหมาะส าหรบนกศกษาชาวจน ดงนนการสรางหลกเกณฑครงนผเขยนจงพจารณาจากขอผดพลาดทเกดจากการใชค าของนกศกษา รวมกบการวเคราะหการใชค าในภาษาไทยจากคลงขอมลภาษาไทยแหงชาตและขอส งเกตการใชภาษาจากชวตประจ าวน เนองจากผเขยนเหนวาการสรางหลกเกณฑโดยพจารณาจากขอผดพลาดจะท าใหนกศกษาเกดขอควรระวงในการใชภาษายงขน ขอผดพลาดในการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ของนกศกษาชาวจน ผเขยนไดเกบขอมลจากงานเขยนบนทกประจ าสปดาหของนกศกษาแลกเปลยนชาวจน สาขาบรหารธรกจ จากมหาวทยาลยชนชาตกวางสทมาเรยนในปการศกษา 2559 จ านวน 23 คน นกศกษากลมนกอนมาเรยนทประเทศไทยไดเรยนภาษาไทยมาแลว 3 ภาคการศกษา ผเขยนไดบนทกทน ามาศกษาจ านวน 219 เรอง จากการวเคราะหบนทกประจ าสปดาหพบขอผดพลาดในการใชค าวา “เปน” และ “คอ” จ านวน 39 ครง โดยจ าแนกขอผดพลาดไดเปน 4 ลกษณะ ดงน 1. การใชค าวา “เปน” โดยไมจ าเปน ขอผดพลาดลกษณะนเปนขอผดพลาดทพบมากทสด จ านวน 21 ครง คดเปนรอยละ 53.84 ดงตวอยาง (1) ของนเปนฟร (2) ขอสอบเปนงายแตผมท าไดไมด (3) ชายหาดอาวนางเปนสวยมาก (4) วนนผมรสกคนมาก เปนแพแลว


ISSN 1906 - 3431



385

จากตวอยางขางตนจะเหนวา ค าวา “เปน” ในประโยคขางตนนนท าใหผดไวยากรณ กลาวคอ ในภาษาไทย ค าวา “ฟร” “งาย” “สวย” และ“แพ” ทปรากฏในประโยคท 1-4 ตามล าดบนนเปนกรยาคณศพททท าหนาทเปนกรยาของประโยคแลว ไมจ าเปนตองเตมค าวา “เปน” กสามารถสอสารไดถกตองตามไวยากรณ ดงจะเหนไดจากประโยค (1) ของนฟร (2) ขอสอบงายแตผมท าไดไมด (3) ชายหาดอาวนางสวยมาก (4) วนนผมรสกคนมาก แพแลว 2. การใชค าวา “เปน” ในบรบททตองใชค าวา “คอ” ขอผดพลาดลกษณะนพบทงสน 9 ครง คดเปนรอยละ 23.08 ดงตวอยาง (1) ฉนคดวาวชาทยากทสดเปนการแปลภาษาไทยธรกจ (2) หนงทเราดเปน Zootopia (3) วตถประสงคของการแสดงนเปนการท าใหคนทวโลกคมครองหมแพนดา (4) อาจารยทสอนเราในเทอมนม 4 คน เปน อาจารยอน อาจารยแมว อาจารยฝน และอาจารยนพ จากตวอยางขางตน หากพจารณาในดานความสมพนธทางไวยากรณจะเหนวาประโยคท 1-3 จ าเปนตองมสมพนธกรยาเพอแสดงความสมพนธในประโยค แตการใชค าวา “เปน” ดงตวอยางขางตนนนไมเหมาะสมกบบรบท ควรเปลยนเปนค าวา “คอ” สวนประโยคท 4 ในต าแหนงนตองการค าทมความหมายวาไดแก ซงค าวา “เปน” ไมสามารถใหความหมายเชนนนไดจงตองเปลยนเปนค าวา “คอ” ดงน (1) ฉนคดวาวชาทยากทสดคอการแปลภาษาไทยธรกจ (2) หนงทเราดคอ Zootopia (3) วตถประสงคของการแสดงนคอการท าใหคนทวโลกคมครองหมแพนดา (4) อาจารยทสอนเราในเทอมนม 4 คน คอ อาจารยอน อาจารยแมว อาจารยฝน และอาจารยนพ 3. การใชค าวา “เปน” และ “คอ” โดยแปลตามโครงสรางในภาษาจน ขอผดพลาดลกษณะนเกดจากแปลตามโครงสรางไวยากรณในภาษาแม ขอผดพลาดลกษณะนพบทงสน 7 ครง คดเปนรอยละ 17.95 ดงตวอยาง (1) ตมย าและสมต าเปนฉนชอบมากทสด 酸辣汤和木瓜沙拉是我最喜欢的. (2) 9,000 นเปนเพอนของผมใหผม 这九千泰铢是我朋友给我的. (3) อาลบาบาคอใหญทสดของบรษทอนเทอรเนตในจน 啊里巴巴是中国最大的互联网公司. (4) ฉนชอบไปเทยวในประเทศไทย โดยเฉพาะเปนภาคใต我喜欢在泰国旅游尤其是

南方.




ISSN 1906 - 3431

386

จากตวอยางขางตนจะเหนวาประโยคภาษาไทยเหลานไมถกตองตามหลกการใชภาษา ประโยคท 1-2 ไมถกตองเพราะค าทอยหนาและหลงสมพนธกรยาไมไดแทนสงเดยวกน ประโยคท 3 นามวลหลงสมพนธกรยามการวางสวนขยายไวหนาสวนหลก สวนประโยคท 4 เปนขอผดพลาดทมาจากค าวา “โดยเฉพาะ” ในภาษาจนคอค าวา 尤其 ซงในภาษาจนมกจะใชกบค าวา 是 แลวตามดวยนามหรอนามวล แตในภาษาไทยค าวา “โดยเฉพาะ” สามารถตามดวยนามหรอนามวลไดโดยไมตองม สมพนธกรยา ประโยคขางตนสามารถแกไขไดดงน (1) ตมย าและสมต าเปนอาหารไทยทฉนชอบทสด (2) 9,000 นเปนเงนทเพอนใหผม (3) อาลบาบาคอบรษทอนเทอรเนตทใหญทสดในจน (4) ฉนชอบไปเทยวในประเทศไทย โดยเฉพาะภาคใต 4. การใชค าวา “คอ” ในบรบททตองใชค าวา “เปน” ขอผดพลาดลกษณะนพบ 2 ครง คดเปนรอยละ 5.13 ดงน (1) ปจจบนวนท 11 เดอน 11 ไมเพยงคอเทศกาลของคนโสด แตคอเทศกาลซอของในอนเทอรเนต (2) เราฉลองครสตมาสในตางประเทศเปนครงแรก และนาจะคอครงสดทาย จากประโยคขางตน จะเหนวาท งสองประโยคจ าเปนตองมสมพนธกรยาเพอแสดงความสมพนธในประโยค แตการใชค าวา “คอ” ดงตวอยางขางตนนนไมเหมาะสมกบบรบท ควรเปลยนเปนค าวา “เปน” ดงน (1) ปจจบนวนท 11 เดอน 11 ไมเพยงเปนเทศกาลของคนโสด แตยงเปนเทศกาลซอของในอนเทอรเนต (ค าวา “เปน” ในต าแหนงท 2 ไมผดไวยากรณ แตเปลยนใหสอดคลองกบต าแหนงท 1 เพอใหภาษาสละสลวยยงขน) (2) เราฉลองครสตมาสในตางประเทศเปนครงแรก และนาจะเปนครงสดทาย จากผลการวเคราะหขอผดพลาดน ผเขยนจะน าขอมลทไดไปพจารณารวมกบหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ทไดจากการวเคราะหภาษาในชวตประจ าวนและคลงขอมลภาษาไทยแหงชาตตอไป การใช ค าวา “เปน” และ “คอ” ในภาษาไทย ผเขยนวเคราะหการใชค าวา “เปน” และ “คอ” โดยเกบขอมลจากการใชภาษาในชวตประจ าวน ประกอบกบตวอยางการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ในคลงขอมลภาษาไทยแหงชาตของภาควชาภาษาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทงนค าทน ามาวเคราะหจะเปนค าทท าหนาทเหมอนค าวา 是 ในภาษาจน กลาวคอท าหนาทเปนสมพนธกรยา ค าทนกศกษาอาจจะเขาใจไดวาท าหนาทคลายสมพนธกรยาแตแสดงความสมพนธในระดบเหนอประโยค รวมทงค าทนกศกษาเคยใชผดพลาด จากการสงเกตและวเคราะหการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ทปรากฏในบรบทตางๆ สามารถสรปหลกการใชไดเปน 5 ขอ ดงน


ISSN 1906 - 3431



387

1. ค าวา “เปน” และ “คอ” สามารถใชแทนกนได ค าวา “เปน” และ “คอ” สามารถใชแทนทกนไดในกรณทนามวลทอยระหวางสมพนธกรยา “เปน” และ “คอ” อางถงหวเรองเดยวกน ทงนนามวลทงสองสวนจะมความส าคญเทากน ไมไดเจาะจงสวนใดเปนพเศษ ดงตวอยาง ตวอยางท 1 แบรนดแอมบาสเดอรในปนเปนดาราสาวชาวฮองกง จางมานอ หรอฝรงรจกในชอ แมกก ชง √ แบรนดแอมบาสเดอรในปนคอดาราสาวชาวฮองกง จางมานอ หรอฝรงรจกในชอ แมกก ชง √ ค าวา “เปน” และ “คอ” ในตวอยางท าหนาทแสดงความสมพนธของนามวลทอยดานหนา คอ “แบรนดแอมบาสเดอรในปน” กบนามวลดานหลงคอ “ดาราสาวชาวฮองกง”วาเปนคนเดยวกน ตวอยางท 2 จานแรกเปนหอยเชลลกบสลดลอบสเตอร จานทสองเปนกงสะแกมปกบอารตโชค √

จานแรกคอหอยเชลลกบสลดลอบสเตอร จานทสองคอกงสะแกมปกบอารตโชค √ ค าวา “เปน” และ “คอ” ในตวอยางน ทงสองต าแหนงท าหนาทแสดงความสมพนธของนามวลท

อยระหวางสมพนธกรยาวาเปนสงเดยวกน ตวอยางท 3 การกระท าของเขาเปนตวอยางของความกตญญ √

การกระท าของเขาคอตวอยางของความกตญญ √ ค าวา “เปน” และ “คอ” ในตวอยางท 3 ท าหนาทแสดงความสมพนธของนามวลทอยดานหนา

คอ “การกระท าของเขา” กบนามวลดานหลงคอ “ตวอยางของความกตญญ” วาเปนเรองเดยวกน ตวอยางท 4 กยหลนเปนบานเกดของเขา

กยหลนคอบานเกดของเขา ค าวา “เปน” และ “คอ” ในตวอยางท 4 ท าหนาทแสดงความสมพนธของค านามทอยดานหนา

คอ “กยหลน” กบนามวลดานหลงคอ “บานเกดของเขา” วาเปนสถานทเดยวกน

จากตวอยางทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา ค าวา “เปน” และ “คอ” สามารถใชแทนกนได โดยไมท าใหผดไวยากรณ หรอท าใหความหมายแตกตางกน

2. ค าวา “เปน” ปรากฏรวมกบค าวา “ไม” และค าชวยกรยาได ตามทอดม วโรตมสกขดตถ ไดใหขอสงเกตวา ค าวา “ไม” และค าชวยหนากรยาสามารถปรากฏ

รวมกบค าวา “เปน” ไดแตจะไมปรากฏรวมกบค าวา “คอ” นน ผเขยนเหนตรงกบขอสงเกตดงกลาว ดงรายละเอยดตอไปน 2.1 ค าวา “เปน” กบค าวา “ไม”

ตวอยาง ถาไมเปนเรองจรงคงฟองกนแหลกลาญไปแลว √ ถาไมคอเรองจรงคงฟองกนแหลกลาญไปแลว x




ISSN 1906 - 3431

388

2.2 ค าวา “เปน” กบค าชวยหนากรยา ตวอยางท 1 ภาพยนตรเรองนอาจเปนเรองสดทายทเขาจะแสดง √

ภาพยนตรเรองนอาจคอเรองสดทายทเขาจะแสดง x ตวอยางท 2 ศาสนาสถานบางแหงถงจะสรางอยางงดงามมคณคาสงทางศลปกรรม

เพยงใด กยงคงเปนสถานทส าหรบประกอบพธกรรม √ ศาสนาสถานบางแหงถงจะสรางอยางงดงามมคณคาสงทางศลปกรรมเพยงใด กยงคงคอสถานทส าหรบประกอบพธกรรม x

นอกจากขอสงเกตของอดม วโรตมสกขดตถขางตน ผเขยนยงพบวาค าวา “เปน” ไมเพยงเกดรวมกบค าชวยหนากรยาได แตยงสามารถเกดรวมกบค าชวยหลงกรยาไดดวย ซงการปรากฏรวมลกษณะนจะไมเกดกบค าวา “คอ” 2.3 ค าวา “เปน” กบค าชวยหลงกรยา ค าชวยหลงกรยาในภาษาไทย ม 3 ค า คอ แลว อย อยแลว

ตวอยางท 1 ฟาเปนอาจารยทนอยหลายปกอนจะยายไปทสงคโปร √ ฟาคออาจารยทนอยหลายปกอนจะยายไปทสงคโปร x ตวอยางท 2 เขาเปนนกกฬาวายน าทมชาตแลว √ เขาคอนกกฬาวายน าทมชาตแลว x

จากตวอยางขางตนจะเหนวาค าวา “คอ” ไมสามารถปรากฏรวมกบ ค าวา “ไม” ค าชวยหนากรยา และค าชวยหลงกรยาได

3. ค าวา “คอ” ปรากฏในบรบททตองการเจาะจง ค าวา “คอ” ใชในบรบททตองการเจาะจง จ าแนกได 2 ลกษณะ ดงน 3.1 ค าวา “คอ” ปรากฏรวมกบค าเชอมอนพากย “ท” ซงท าหนาทเจาะจง โดยค าวา “คอ” ท าหนาทแสดงความสมพนธระหวางอนพากยดานหนากบสงทเจาะจงซงอยดานหลง ตามโครงสราง (ขอมล/เรองทวไป + ท + อนพากย + คอ + เรองทตองการเจาะจง) ดงตวอยาง ตวอยางท 1 อาจารยทสอนภาษาไทยใหพวกเราคออาจารยอน √

อาจารยทสอนภาษาไทยใหพวกเราเปนอาจารยอน x จากตวอยางนจะเหนวา ทงค าวา “เปน” และ“คอ” ท าหนาทเปนสมพนธกรยาเหมอนกน และขอความดานหนาและดานหลงสมพนธกรยากเปนสงเดยวกน แตมเพยงค าวา “คอ” เทานนทใชในบรบทเชนนได ในทางกลบกนหากกลบประโยคโดยน าสวนทเจาะจงขนกอนจะพบวาสามารถใชไดทงค าวาเปนและคอ อาจารยอนคออาจารยทสอนภาษาไทยใหพวกเรา √ อาจารยอนเปนอาจารยทสอนภาษาไทยใหพวกเรา √ ตวอยางท 2 นอกจากการไดหมกทเปนล าเปนสนทวทะเลไทยยงมวธประมงหมกอก สองสามแบบ แตทมเยอะคอการลอบหมก


ISSN 1906 - 3431



389

ตวอยางท 3 ชาวโรมนโบราณเรยนกนอยสามเรองเทานนครบ การอาน การพด และคณตศาสตร วชาทส าคญทสดคอการปราศรยตอหนาสาธารณชน

ตวอยางท 2 และ 3 กสามารถอธบายไดในท านองเดยวกน คอขอความสวนหนามเนอหาทกลาวอยางกวางๆ วามหลายวธ หลายประเภท โดยค าวา “คอ” ท าหนาทเชอมโยงไปสสงทตองการเจาะจง จากหลายวธ หลายประเภทกเจาะจงลงไปประเภทเดยว ซงในบรบทลกษณะนไมสามารถใชค าวา “เปน” แทนได 3.2 ค าวา “คอ” ใชเพอเจาะจงวาสงหนงเทากบอกสงหนง หลกเกณฑขอนเปนไปตามทซซม คโน และปรยา วงศคมทองไดตงขอสงเกตเกยวกบประโยคทมค าวา “คอ” ไว ดงตวอยาง

ตวอยางท 1 ผมมองวาหวใจของระบบขนสงคอ Connectivity หรอวาความเชอมโยง

ตวอยางท 2 ค าวาประสะในภาษาแพทยแผนไทย หมายถงเขายาหรอผสมยาตวนนมากเปนพเศษ ประสะไพล คอ เขาไพลมาก

ตวอยางท 3 การรบประทานซชน น จะใชมอหยบหรอใชตะ เกยบคบก ได การรบประทานทถกวธจะตองเอาสวนทเปนหนาคอปลาดบ จมใน โชยไมใชสวนทเปนขาว

จากตวอยางขางตน จะเหนวาสมพนธกรยา “คอ” ไมไดแสดงเพยงความสมพนธของนามวลวากลาวถงหวเรองเดยวกน แตแสดงความสมพนธในท านองนามวลดานหนา “เทากบ” นามวลดานหลง กลาวคอหวใจของระบบขนสง = Connectivity ประสะไพล = เขาไพลมาก และหนาซช = ปลาดบ ซงการใชในลกษณะนไมสามารถใชค าวา “เปน” ได

4. ค าวา “คอ” ใชในความหมายวา “ไดแก” ค าวา “คอ” นอกจากจะท าหนาทเปนสมพนธกรยาแลว ยงท าหนาทเปนค าเชอมทมความหมายวา “ไดแก” ไดอกดวย ดงตวอยาง (1) การสบทอดการสวดพระมาลยของชาวหนองขาวม 3 วธ คอ สบทอดโดยสายตระกล สบทอดจากครโดยการฝากตวเปนศษยกนกฏ และสบทอดโดยวธครพกลกจ า (2) มาตราสะกด ในภาษาไทยมทงสน 8 มาตรา คอ แมกง แมกน แมกม แมเกย แมเกอว แมกก แมกด และแมกบ จากตวอยางจะเหนวาค าวา “คอ” สามารถแทนทดวยค าวา “ไดแก” ไดเพราะมความหมายเชนเดยวกน




ISSN 1906 - 3431

390

5. ค าวา “คอ” ใชในการขยายความ (กลาวคอ) ค าวา “คอ” สามารถใชเปนค าเชอมทแสดงความสมพนธของขอความ ในลกษณะทขอความดานหลง “คอ” เปนการขยายความขอความดานหนาได ดงตวอยาง (1) ซอวญปนม 2 ชนด คอ โคะอกช Koikuchi และ อซกช Usukuchi แบบโคะอกชมรสซอวจดและสเขมกวาแบบอซกช แตมสวนผสมของเกลอนอยกวา คอ มสวนผสมของเกลอ 18 ในขณะท อซกชม 18.5-20 (2) เวทมนตรคาถาของปเจาสมงพรายทสงมายงพระลอในรปตางๆ คอ ลกลม ธงสามชาย สลาเหน และไกทลงอาคม เปนสญลกษณทอาจตความได คอ ลกลม และธงสามชาย ท าใหนกถงความหวนไหวแปรปรวนของสภาพจตของบคคลอนกระทบกระเทอนงายเพราะรปรสกลนเสยงสมผส สวนสลาเหน และไกทลงอาคม เปนสญลกษณของรปรสกลนเสยงสมผสทกออฏฐารมณจนจตหวนไหว เคลบเคลมอยใตอ านาจของความปรารถนาอนแรงกลาและตอตานไดยาก จากตวอยางขางตนจะเหนวาค าวา “คอ” เปนค าเชอมทใชในการขยายความ ในตวอยางท 1 ขอความดานหลงค าวา “คอ” เปนการขยายความ “สวนผสมของเกลอทนอยกวา” วานอยกวาอยางไร สวนในตวอยางท 2 ขอความดานหลงค าวา “คอ” เปนการขยายความการตความเชงสญลกษณของลกลม ธงสามชาย สลาเหน และไกทลงอาคมซงปรากฏอยดานหนา

หลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ของนกศกษาชาวจนและเครองมอทดสอบ หลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ส าหรบนกศกษาชาวจน จากการประมวลผลการวเคราะหขอผดพลาดและหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ในภาษาไทยท าใหผเขยนไดหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ทสามารถไปใชกบนกศกษาชาวจน 6 ขอ ดงน 1. ค าวา “เปน” และ “คอ” ใชแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน 2. ค าวา “เปน” และ “คอ” ไมเกดรวมกบค ากรยาคณศพท 3. ค าวา “เปน” เกดรวมกบค าปฏเสธและค าชวยกรยาได 4. ค าวา “คอ” ใชเมอมการเจาะจง 5. ค าวา “คอ” ใชในความหมายวา “ไดแก” 6. ค าวา “คอ” ใชในการขยายความได เมอไดหลกการใชค าขางตนแลว ผเขยนกน าไปสรางเปนเครองมอทดสอบการใชค าวา “เปน” และ “คอ” เพอศกษาวากอนเรยนและหลงเรยนเรองหลกเกณฑการใชค า นกศกษามผลสมฤทธของการเรยนรเปนอยางไร


ISSN 1906 - 3431



391

เครองมอทดสอบความเขาใจเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” เครองมอทใชทดสอบเปนแบบทดสอบปรนยจ านวน 30 ขอ ประกอบดวยแบบฝกหดวดความเขาใจหลกเกณฑการใชค าวา “เปน” และ “คอ” หลกเกณฑละ 5 ขอ ดงตวอยางตอไปน (1) ผมเดนทางไปเทยวหลายประเทศแตประเทศทผมประทบใจทสด (ก. เปน ข. คอ) ประเทศจน (2) ไมวาเวลาจะผานไปนานเทาไร คณยงคง (ก. เปน ข. คอ) คนเดยวในใจฉน (3) สมยโบราณการปรงอาหารของคนไทยมเพยง 3 วธ (ก. เปน ข. คอ) ตม ยาง และแกง (4) กวยเตยวแบบเผดมากกบแบบเผดพเศษของรานเราไมเหมอนกนตรงทแบบเผดพเศษจะใสพรกมากกวา (ก. เปน ข. คอ) จะใสพรกมากถง 6 ชอน ในขณะทแบบเผดมากจะใส 3 ชอน (5) A: ………………………………………………………….. B: ฉนกคดเหมอนกนคะ เมอวานไปซอผกกาดขาว โลละตง 60 บาท ก. ชวงนราคาสนคาเปนแพงจรงๆ ข. ชวงนราคาสนคาแพงจรงๆ ค. ชวงนราคาสนคาคอแพงจรง (6) A: หวานเลาเรองนใหคณฟงเหรอ B: ไมใชคะ ………………………………………………………….. ก. เปนแหวนเลาใหฟงเรองน ข. แหวนคอเลาเรองนใหฟง ค. แหวนเปนคนเลาเรองนใหฟง ตวอยางค าถามขางตนใชวดความเขาใจเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ตามหลกการใชค าทวเคราะหไว โดยตวอยางท (1) เปนค าถามทใชวดผลเรองการใช “คอ” เมอมการเจาะจง ตวอยางท (2) วดเรองการใชค าวา “เปน” กบค าชวยกรยา ตวอยางท (3) วดเรองการใชค าวา “คอ” ในความหมายวาไดแก ตวอยางท (4) วดเรองการใชค าวา “คอ” ในการขยายความ ตวอยางท (5) วดเรองการไมเกดรวมของค าวา “เปน” และ “คอ”กบค ากรยาคณศพท และตวอยางท (6) วดเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” เพอแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน ความเขาใจเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ของนกศกษาชาวจน ผเขยนไดน าเครองมอทดสอบความเขาใจเรองการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ไปทดสอบกบนกศกษาจนหลกสตร 3+1 ทมาเรยนทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2560 จ านวน 31 คน ประกอบดวยนกศกษาจากมหาวทยาลยชนชาตกวางสจ านวน 23 คน และนกศกษาจากมหาวทยาลยเหอฉอจ านวน 8 คน โดยนกศกษาทงสองกลมมพนฐานภาษาไทยระดบเดยวกน ผลการทดสอบพบวานกศกษาไดคะแนนเฉลยกอนเรยนเทากบ 22.10 จากคะแนนเตม 30 คะแนน เมอพจารณาโดยจ าแนกตามหลกการใชพบวานกศกษาไดคะแนนเรองการใชค าวา “คอ” ในความหมายวา ไดแกมากทสด โดยไดคะแนนเฉลย 4.22 คะแนน รองลงมาคอเรองการใช “คอ” เมอมการเจาะจง 4.09 คะแนน การไมเกดรวมของค าวา “เปน” และ “คอ”กบค ากรยาคณศพท 3.90 คะแนน การใชค าวา “เปน” และ “คอ” เพอแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน 3.71 คะแนน และการใชค าวา “เปน” กบค าชวยกรยา 3.68 คะแนน ตามล าดบ สวนเรองการใชค าวา “คอ” ในการขยายความเปนเรองทไดคะแนนนอยทสดโดยไดคะแนนเฉลย 2.39 คะแนน




ISSN 1906 - 3431

392

หลงจากทนกศกษาไดเรยนเรองหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” และไดรบการทดสอบอกครงพบวา นกศกษาไดผลคะแนนเฉลยหลงเรยนเทากบ 28.10 จาก 30 คะแนน เมอพจารณาโดยจ าแนกตามหลกการใชพบวานกศกษาไดคะแนนเรองการใชค าวา “คอ” ในความหมายวา ไดแกมากทสด โดยไดคะแนนเฉลย 4.97 คะแนน รองลงมาคอเรองการไมเกดรวมของค าวา “เปน” และ “คอ”กบค ากรยาคณศพท 4.77 คะแนน การใช “คอ” เมอมการเจาะจง 4.74 คะแนน การใชค าวา “เปน” กบค าชวยกรยา 4.71 คะแนน การใชค าวา “เปน” และ “คอ” เพอแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน 4.52 คะแนน และเรองการใชค าวา “คอ” ในการขยายความ 4.39 คะแนน ตามล าดบ เมอพจารณาผลคะแนนเฉลยหลงเรยนนจะเหนวานกศกษาไดคะแนนเฉลยรวมเพมขนจากคะแนนเฉลยกอนเรยน และเมอพจารณาโดยจ าแนกตามหลกการใชกพบวานกศกษาไดคะแนนเฉลยเพมขนทกหวขอ

บทสรป จากการศกษาครงนท าใหไดหลกการใชค าวา “เปน” และ “คอ” ทไดทดสอบแลววาสามารถน าไปใชสอนนกศกษาชาวจนได 6 ขอ คอ 1. ค าวา “เปน” และ “คอ” ใชเพอแสดงความสมพนธของนามวลทอยระหวางสมพนธกรยาวาเปนเรองเดยวกน 2. ค าวา “เปน” และ “คอ” ไมเกดรวมกบค ากรยาคณศพท 3. ค าวา “เปน” เกดรวมกบค าปฏเสธและค าชวยกรยาได 4. ค าวา “คอ” ใชเมอมการเจาะจง 5. ค าวา “คอ” ใชในความหมายวา “ไดแก” และ 6. ค าวา “คอ” ใชในการขยายความได โดยผลการทดสอบความเขาใจนกศกษาจนหลงเรยน (Mean 28.10, SD 2.88) สงกวากอนเรยน (Mean 22.10, SD 3.90) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากผลการวเคราะหขอผดพลาดและผลการทดสอบความเขาใจของนกศกษาทกลาวขางตน ผเขยนพบประเดนทนาสนใจดงน 1. ในพจนานกรมทงฉบบภาษาจนและภาษาไทยไดระบไวแลววาค าวา “คอ” เทานนทสามารถใชในความหมายวา “ไดแก” ได ซงนกศกษาไมนาจะมปญหาในการเลอกใช อยางไรกดเมอพจารณาจากผลการทดสอบกพบวา แมนกศกษาจะไดคะแนนเรองนมากทสดแตยงมขอผดพลาดในการเลอกใชค า ผเขยนจงไดจดกลมสนทนากบนกศกษา (focus group) เพอหาสาเหตดงกลาว ประเดนนนกศกษาไดอธบายวาค าวา “ไดแก” ในภาษาจนมใชหลายค า เชน即, 即是, 就是 ซงค าหลงน “就是 กคอ” ท าใหนกศกษาเกดความสบสนวาควรจะใช “เปน” หรอ “คอ” เพราะ 是 เมอแปลเปนภาษาไทยแปลออกมาไดทงสองค า 2. จากผลการทดสอบความเขาใจของนกศกษาจนพบวา การใชค าวา “คอ” ในการขยายความ เปนเรองทนกศกษาไดคะแนนนอยทสด เมอไดสนทนากลมกบนกศกษา นกศกษาไดอธบายวาค าวา “คอ” ในต าแหนงนไมจ าเปนตองใชในภาษาจน ดงนนนกศกษาจงไมทราบวาควรเลอกใชค าใดในภาษาไทย ค าอธบายของนกศกษาขางตนท าใหผเขยนกลบมาพจารณากบบรบทในภาษาไทยอกครง แลวพบวา ในขณะทภาษาจนไมจ าเปนตองใชค าเชอมระหวางสวนหลกกบสวนขยายในกรณดงกลาว แตในภาษาไทยมทงทจ าเปนตองใชและไมจ าเปนตองใชค าวา “คอ” เพอเชอมโยงระหวางสวนหลกกบสวนขยาย ดงตวอยาง


ISSN 1906 - 3431



393

(1) ดนทจะใชปลกตนไมไดดตองมคณภาพดและมแรธาตเหมาะสม คอ ประกอบดวยไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโปแตสเซยมอยางละ 15 สวน (2) กวยเตยวแบบเผดมากกบแบบเผดพเศษของรานเราไมเหมอนกนตรงทแบบเผดพเศษจะใสพรกมากกวา คอ จะใสพรกมากถง 6 ชอน ในขณะทแบบเผดมากจะใส 3 ชอน (3) หงสและหานมลกษณะทแตกตางกน (คอ) หงสจะมขนาดใหญกวาหาน มล าคอยาวกวา และมกจะอาศยอยดวยกนเปนค จากตวอยางจะเหนวา ประโยคท 1-2 จ าเปนตองมค าวา “คอ” สวนประโยคท 3 สามารถตดออกได ซงการตดค าวา “คอ” ไดหรอไมนน นาจะขนอยกบประโยคในสวนขยายความทตามมา กลาวคอหากประโยคทตามมามการละประธาน ค าวา “คอ” ทใชเชอมโยงความไปสสวนขยายจะไมสามารถละได 3. ในภาษาไทยและภาษาจนไมมโครงสราง (Verb to be + Adjective) เหมอนในภาษาองกฤษ แตกลบพบขอผดพลาดทเกดจากการใชค าวา “เปน” รวมกบค ากรยาคณศพทในลกษณะนเปนจ านวนมาก เชน “เปนสวย” “เปนมนคง” ซงขอผดพลาดลกษณะน นวลทพย เพมเกษร (2551) กพบเชนเดยวกน เชน “เดกไทยสมยใหมเปนกลากวาเดกไทยในอดต” หลงจากการสนทนากลมพบวาขอผดพลาดลกษณะนเกดจากการใช แนวเทยบจากภาษาทสอง โดยนกศกษาไดอธบายวาทสรางประโยคเชนนเพราะเขาใจวามโครงสรางเหมอนในภาษาองกฤษ การศกษานนอกจากจะท าใหเหนความแตกตางเรองการเลอกใชสมพนธกรยา “เปน” และ “คอ” ใหถกตองตามบรบทตางๆ แลว ยงเปนประโยชนตอการเรยนการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาตางประเทศตอไป




ISSN 1906 - 3431

394

เอกสารอางอง ภาษาไทย จรลวไล จรญโรจน, ม.ล. (2556). เทคนคการวจยทางภาษาศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร นวลทพย เพมเกษร. (2551). “ปญหาการใชภาษาไทยของนกศกษาจนทเรยนภาษาไทยในฐานะ ภาษาตางประเทศ.” วารสารวรรณวทศน ปท 8 เดอนพฤศจกายน: 146-159. ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน วจนตน ภาณพงศ และคณะ.(2552). บรรทดฐานภาษาไทย เลม 3: ชนดของค า วล ประโยค และสมพนธ สาร. กรงเทพฯ: สถาบนภาษาไทย ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. สถาวร พชรบ ารง. (2529). “การใชค า เปน ในภาษาไทย” วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย สรเนตร จรสจรงเกยรต. (2555). “พฒนาการของค าวา “เปน” ในภาษาไทย”. วทยานพนธปรญญา อกษรศาสตรดษฎบณฑต สาขาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ภาษาตางประเทศ Kuno, Susumu and Preeya Wongkhomthong. (1980). “Two Copulative verbs in Thai.” Havard Studies in Syntax and Semantics. Vol.3: 243-302. อางถงในสถาวร พชร บ ารง. (2529). “การใชค า เปน ในภาษาไทย” วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย Udom Warotamasikkhadit. (1963). “Thai Syntax: An Outline.” Ph.D. dissertation in Linguistics, University of Texas. อางถงในสถาวร พชรบ ารง. (2529). “การใชค า เปน ใน ภาษาไทย” วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 李晓琪. (2013). 博雅汉语:初经起步篇 2. (2nd edition). 北京: Peking University Press. 广州外国语学院编.(1990). 泰汉词典. 北京: 商务印书馆.

Documents

หลักการใช้ค าว่า “เป็น” และ “คือ” ส าหรับนักศึกษาชาวจีน¸_ เ... · Veridian E-Journal,