~ 1 ~

แผนการจดการเรยนรรายวชาศลปศกษา ทช 31001ระดบ มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนรมความรความเขาใจ มคณธรรม จรยธรรม ชนชม เหนคณคา

ความงาม ความไพเราะ ธรรมชาต สงแวดลอม ทางทศนศลปไทย ดนตรไทย นาฏศลปไทย และวเคราะหไดอยางเหมาะสมเรอง : ทศนศลปสาระสำาคญ

ศกษาเรยนร เขาใจ เหนคณคาความงาม ของทศนศลป และสามารถวพากษวจารณไดอยางเหมาะสมเนอหา

บทท 1 ทศนศลปเรองท 1 จด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง เรองท 2 ทศนศลปสากล

เรองท 3 การวพากษวจารณงานทศนศลป เรองท 4 ความงามตามธรรมชาต เรองท 5 ความงามตามทนศลป เรองท 6 ธรรมชาตกบทศนศลป เรองท 7 ความคดสรางสรรค การตกแตงรางกาย

ทอยอาศยจดประสงคการเรยนร/ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายความหมาย ความสำาคญและความเปนมาของทศนศลปสากล เขาใจถงตนกำาเนด ภมปญญา สอการเรยนร

1. หนงสอเรยน 2. กจกรรม

กระบวนการเรยนรและกจกรรมเพมเตมขนท 1 เตรยมความพรอม

~ 2 ~

(1)หนงสอแบบเรยนวชาศลปศกษา ม.ปลาย(2) สมารทโฟน(3) สอวดทศน

ขนท 2 อนเครอง1.ทกทายผเรยนและบอกจดประสงคการเรยนรของงานทศน

ศลปสากลในดานตางตาง 1.1 ความหมาย ความสำาคญ และความเปนมาของทศน

ศลปสากลในดาน - จตรกรรม - ประตมากรรม - สถาปตยกรรม - ภาพพมพ

1.2 จด เสน ส แสง เงา รปรางและรปทรง เพอใหเกดความซาบซงและมทศนคตทดกบงานทศนศลป

2. อธบายเกยวกบความซาบซงในงานทศนศลปสากล การวพากษวจารณ งานทศนศลปสากล

3. สามารถจนตนาการ และอธบายวเคราะห วพากษ วจารณ วธการสรางสรรคความงามจากธรรมชาตใหออกมาเปนความงามทางทศนศลปสากล ความงามทางทศนศลปสากล ทเกดจากการสรางสรรคดวยจด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรงของวตถจากธรรมชาต–

4. อธบายวเคราะห วพากษ วจารณคณคาของงาน ทศนศลป สากล ในเรองของความงาม ทเกดจากความคดสรางสรรคของมนษย โดยนำาวตถ วสด สงของตาง ๆ เขามาประดบ เสรมแตงรางกาย ทอยอาศย ตกแตงสถานทสงแวดลอมตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม

ขนท 3 เรองรายบคคล(1) ครใหผเรยนศกษาใบความรเรองจด เสน ส แสง เงา

รปราง และรปทรง

~ 3 ~

(2) ผเรยนทำาใบงานสงครเรองจด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง

(3) ครมอบหมายใหผเรยนคนควาเรองความงามตามธรรมชาต ทศนศลปสากล ธรรมชาตกบทศนศลป

(4)ครมอบหมายใหผเรยนหาคนควาเรอง การตกแตงรางกายทอยอาศย

ขนท 4 รวมพลชวยกนสรางสรรคผลงาน(1) แบงกลมผเรยนโดยวธไปคนความา(2) สมาชกในกลมรวมกนออกวางแผน/ออกแบบการนำา

เสนอผลงาน(3) ผเรยนนำาเสนอผลงาน

ขนท 5 สอสารวธครใหผเรยนนำาเสนอ Mind Map และสรปองคความร

รวมกบผเรยนขนท 6 มากมวชาการ

(1) ครและผเรยนชวยกนสรปหลงจากทกกลมนำาเสนอหนาชนเรยน

(2) ครใหความรเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ(3) ครเชอมโยงสงทผเรยนนำาเสนอกบเนอหาและบอก

ขอด-ขอเสยการประกนภยและการลงทน การชำาระเงน ทางอเลกทรอนกส และสามารถนำาสงทเรยนรไปพฒนาตนเองได

ขนท 7 สบสานรายบคคล-แจกใบงานใหทดสอบความร ความเขาใจ

ขนท 8 สรปผล กศน. ดานความร -ประเมนจากใบงาน

ดานทกษะ - ประเมนเปนรายบคคล

~ 4 ~

- ประเมนรปแบบการนำาเสนอผลงานดานคณธรรม จรยธรรม คานยม- แบบประเมนจากความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย- ประเมนโดยการสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม

ขนท 9 บนทกหลงสอน/ วจยยอชนเรยนใชแบบฟอรมบนทกหลงสอน เพอนำาปญหามาทำาการแกไข

และปรบปรงกจกรรมการเรยนรในครงตอไปกจกรรมเสนอแนะ

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

..........................................................................

ลงชอ..................................................................ผสอน

(................................................................)

วนท.............เดอน...................................พ.ศ..................

~ 5 ~

ขอเสนอแนะของหวหนาสถานศกษาหรอผทไดรบมอบหมาย

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

.......................................................................

ลงชอ.......................................................................................

(......................................................................................)

วนท..................เดอน...............................................พ.ศ.......

.........

~ 6 ~

ใบความร เรองท จด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง

จด ………………………………………คอ องคประกอบทเลกทสด จดเปนสงทบอกตำาแหนงและทศทาง

ไดการนำาจดมาเรยงตอกนใหเปนเสน การรวมกนของจดจะเกดนำาหนกทใหปรมาตรแกรปทรง เปนตน

เสน หมายถง จดหลายๆจดทเรยงชดตดกนเปนแนวยาว หรอการลาก

เสนจากจดหนงไปยงจดหนง ในทศทางทแตกตางกน จะเปนทศมม 45 องศา 90 องศา 180 องศาหรอมมใดๆ การสลบทศทางของเสนทลากทำาใหเกดเปนลกษณะตาง ๆ ในทางศลปะเสนมหลายชนดดวยกนโดยจำาแนกออกไดเปน 2 ลกษณะใหญๆ คอลกษณะ เชน ตง นอน เฉยง โคง เสนหยก เสนซกแซก

~ 7 ~

ความรสกทมตอเสนเสนเปนองคประกอบพนฐานทสำาคญในการสรางสรรค  เสน

สามารถแสดงใหเกดความหมายของภาพและใหความรสกไดตามลกษณะของเสน เสนทเปนพนฐาน ไดแก  เสนตรงและเสนโคง

จากเสนตรงและเสนโคงสามารถนำามาสรางใหเกดเปน เสนใหมทใหความรสกทแตกตางกนออกไปไดดงน

เสนตรงแนวตง  ใหความรสกแขงแรง  สงเดน  สงางาม  นาเกรงขาม

เสนตรงแนวนอน  ใหความรสกสงบราบเรยบ  กวางขวาง  การพกผอน  หยดนง

เสนตรงแนวเฉยง  ใหความรสกไมปลอดภย  การลม  ไมหยดนง

เสนตดกน   ใหความรสกประสานกน  แขงแรง

เสนโคง  ใหความรสกออนโยนนมนวล

เสนคลน  ใหความรสกเคลอนไหวไหลเลอน  ราเรง  ตอเนอง

เสนประ  ใหความรสกขาดหาย  ลกลบ  ไมสมบรณ  แสดงสวนทมองไมเหน

~ 8 ~

เสนขด  ใหความรสกหมนเวยนมนงง

เสนหยก   ใหความรสกขดแยง  นากลว  ตนเตน  แปลกตา

นกออกแบบนำาเอาความรสกทมตอเสนทแตกตางกนมาใชในงานศลปะประยกต  โดยใชเสนมาเปลยนรปรางของตวอกษร  เพอใหเกดความรสกเคลอนไหวและทำาใหสอความหมายไดดยงขนส

หมายถง แสงทมากระทบวตถแลวสะทอนเขาตาเรา ทำาใหเหนเปนสตางๆ

ทฤษฎส หมายถง หลกวชาเกยวกบสทสามารถมองเหนไดดวยสายตา เรารบรสไดเพราะ เมอสามรอยกวาปทผานมา ไอแซก นวตน ไดคนพบ วา แสงสขาวจาก ดวงอาทตยเมอหกเห ผานแทงแกวสามเหลยม ( prism) แสงสขาวจะกระจายออกเปนสรง เรยกวา สเปคตรม ม 7 ส ไดแก มวง คราม นำาเงน เขยว เหลอง สม แดง และไดมกำาหนดใหเปนทฤษฎสของแสงขน ความจรงสรงเปนปรากฏการณ ตาม ธรรมชาต ซงเกดขน และพบเหนกนบอยๆ อยแลว โดยเกดจากการหกเห ของ แสงอาทตยหรอ แสงสวาง เมอผาน ละอองนำาในอากาศ ซงลกษณะกระทบตอสายตาใหเหนเปนส มผลถงจตวทยา คอมอำานาจใหเกดความเขมของแสง ทอารมณ และความรสกได การทไดเหนสจากสายตา สายตาจะสงความรสกไปยงสมองทำาใหเกดความรสกตางๆ ตาม อทธพลของส เชน สดชน เรารอน เยอกเยน หรอตนเตน มนษยเราเกยวของกบสตางๆ อยตลอดเวลาเพราะ ทกสง ทอยรอบตวนน ลวนแตมสสนแตกตางกนมากมาย แมส

นกวชาการสาขาตางๆ ไดศกษาคนควาเรองส จนเกดเปนทฤษฎส ตามหลกการของนกวชาการสาขานนๆ ดงน

~ 9 ~

แมสของนกฟสกส (แมสของแสง) (spectrum primaries)

คอสทเกดจากการผสมกนของคลนแสง มแมส 3 ส คอ

แมสของนกเคม (pigmentary primaries) คอสทใชในวงการอตสาหกรรมและวงการศลปะ หรอเรยกอกอยางหนงวา สวตถธาต ทเรากำาลงศกษาอยใน ขณะน โดยใชในการเขยนภาพเกยวกบพาณชยศลป ภาพโฆษณา ภาพประกอบเรอง ซงในหลกการเดยวกนทงสน   ประกอบดวย

สขนท 1 (Primary Color) คอ สพนฐาน มแมส 3 ส ไดแก 1. สเหลอง (Yellow)2. สแดง (Red) 3. สนำาเงน (Blue)

สขนท 2 (Secondary color) คอ สทเกดจากสขนท 1 หรอแมสผสมกนในอตราสวนทเทากน จะ

ทำาใหเกดสใหม 3 ส ไดแก

~ 10 ~

1. สสม (Orange)    เกดจาก สแดง (Red)  ผสมกบสเหลอง (Yellow)

2. สมวง (Violet)     เกดจาก สแดง (Red)  ผสมกบสนำาเงน (Blue)

3. สเขยว (Green)   เกดจาก สเหลอง (Yellow) ผสมกบสนำาเงน (Blue)

สขนท 3 (Intermediate Color) คอสทเกดจากการผสมกนระหวางสของแมสกบสขนท 2 จะเกดส

ขนอก 6 ส ไดแก 1. สนำาเงนมวง ( Violet-blue)        เกดจาก สนำาเงน (Blue)

ผสมสมวง (Violet)2. สเขยวนำาเงน ( Blue-green)      เกดจาก สนำาเงน (Blue)

ผสมสเขยว (Green) 3. สเหลองเขยว ( Green-yellow)  เกดจาก ส

เหลอง(Yellow) ผสมกบสเขยว (Green) 4. สสมเหลอง ( Yellow-orange)   เกดจาก สเหลอง

(Yellow) ผสมกบสสม (Orange)5. สแดงสม ( Orange-red)          เกดจาก สแดง (Red)

ผสมกบสสม (Orange)6. สมวงแดง ( Red-violet)           เกดจาก สแดง (Red)

ผสมกบสมวง (Violet)เราสามารถผสมสเกดขนใหมไดอกมากมายหลายรอยสดวยวธการ

เดยวกนน ตามคณลกษณะของสทจะกลาวตอไป

~ 11 ~

จะเหนไดวาทฤษฎสดงกลาวมผลใหเราสามารถนำามาใชเปนหลกในการเลอกสรรสสำาหรบงานสรางสรรค ของเราได ซงงานออกแบบมไดถกจำากดดวยกรอบความคดของทฤษฎตามหลกวชาการเทานน แตเราสามารถ คดออกนอกกรอบแหงทฤษฎนนๆ ได เทาทมนสมองของเราจะเคนความคดสรางสรรคออกมาไดคณลกษณะของสม 3 ประการ คอ

1. สแท หรอความเปนส (Hue ) หมายถง สทอยในวงจรสธรรมชาต ทง 12 ส (ดภาพส 12 สในวงจรส ดานซายมอประกอบ) ส ทเราเหนอยทกวนนแบงเปน 2 วรรณะ โดยแบงวงจรสออกเปน 2 สวน จากสเหลองวนไปถงสมวง คอ

1. สรอน (Warm Color) ใหความรสกรนแรง รอน ตนเตน ประกอบดวย สเหลอง สเหลองสม สสม สแดงสม สแดง สมวงแดง สมวง

2. สเยน (Cool Color) ใหความรสกเยน สงบ สบายตาประกอบดวย สเหลอง สเขยวเหลอง สเขยว สนำาเงนเขยว สนำาเงน สมวงนำาเงน สมวง เราจะเหนวา สเหลอง และสมวง เปนสทอยไดทง 2 วรรณะ คอเปนสกลาง เปนไดทงสรอน และสเยน

2. ความจดของส (Intensity) หมายถง ความสด หรอความบรสทธของสใดสหนง สทถกผสมดวย สดำาจนหมนลง ความจด หรอความบรสทธจะลดลง ความจดของสจะเรยงลำาดบจากจดทสด ไปจน หมนทสด

~ 12 ~

ไดหลายลำาดบ ดวยการคอยๆ เพมปรมาณของสดำาทผสมเขาไปทละนอยจนถงลำาดบทความจดของสมนอยทสด คอเกอบเปนสดำา

3. นำาหนกของส (Values) หมายถง สทสดใส (Brightness) สกลาง (Grayness) สทบ(Darkness) ของสแตละส สทกสจะมนำาหนกในตวเอง ถาเราผสมสขาวเขาไปในสใดสหนง สนนจะสวางขน หรอมนำาหนกออนลงถาเพมสขาวเขาไปทละนอยๆ ตามลำาดบ เราจะไดนำาหนกของสทเรยงลำาดบจากแกสด ไปจนถงออนสดนำาหนกออนแกของสกได เกดจากการผสมดวยสขาว เทา และ ดำา นำาหนกของสจะลดลงดวยการใชสขาวผสม ( tint) ซงจะทำาให เกดความรสกนมนวล ออนหวาน สบายตา นำาหนกของสจะเพมขนปานกลางดวยการใชสเทาผสม ( tone) ซงจะทำาใหความเขมของสลดลง เกดความรสก ทสงบ ราบเรยบ และนำาหนกของสจะเพมขนมากขนดวยการใชสดำาผสม ( shade) ซงจะทำาใหความเขมของสลดความสดใสลง เกดความรสกขรม ลกลบ นำาหนกของสยงหมายถงการเรยงลำาดบนำาหนกของสแทดวยกนเอง โดยเปรยบเทยบ นำาหนกออนแกกบสขาว ดำา –เราสามารถเปรยบเทยบระหวางภาพสกบภาพขาวดำาไดอยางชดเจนเมอนำาภาพสทเราเหนวามสแดงอยหลายคาทงออน กลาง แก ไปถายเอกสารขาว-ดำา เมอนำามาดจะพบวา สแดงจะมนำาหนกออน แกตงแตขาว เทา ดำา นนเปนเพราะวาสแดงมนำาหนกของสแตกตางกนนนเอง

สตางๆ ทเราสมผสดวยสายตา จะทำาใหเกดความรสกขนภายในตอเรา ทนททเรามองเหนส ไมวาจะเปน การแตงกาย บานทอยอาศย เครองใชตางๆ แลวเราจะ ทำาอยางไร จงจะใชสไดอยางเหมาะสม และสอดคลองกบหลกจตวทยา เราจะตองเขาใจวาสใดใหความรสก ตอมนษยอยางไร ซงความรสกเกยวกบส สามารถจำาแนกออกไดดงน

สแดง ใหความรสกรอน รนแรง กระตน ทาทาย เคลอนไหว ตนเตน เราใจ มพลง ความอดมสมบรณ ความมงคง ความรก ความสำาคญ อนตรายสแดงชาด จะทำาใหเกดความอดมสมบรณ

~ 13 ~

สสม ใหความรสก รอน ความอบอน ความสดใส มชวตชวา วยรน ความคกคะนอง การปลดปลอย ความเปรยว การระวงสเหลอง ใหความรสก แจมใส ความราเรง ความเบกบานสดชน ชวตใหม ความสด ใหม ความสกสวาง การแผกระจายอำานาจบารมสเขยว ใหความรสกงอกงาม สดชน สงบ เงยบ รมรน รมเยน การพกผอน การผอนคลายธรรมชาต ความปลอดภย ปกต ความสข ความสขม เยอกเยน

สเขยวแก จะทำาใหเกดความรสกเศราใจความแกชรา สนำาเงน ใหความรสกสงบ สขม สภาพ หนกแนน เครงขรม เอาการเอางาน ละเอยด รอบคอบ สงางาม มศกดศร สงศกด เปนระเบยบถอมตน

สฟา ใหความรสก ปลอดโปรงโลง กวาง เบา โปรงใส สะอาด ปลอดภย ความสวาง ลมหายใจ ความเปนอสรเสรภาพ การชวยเหลอ แบงปน

สคราม จะทำาใหเกดความรสกสงบ สมวง ใหความรสก มเสนห นาตดตาม เรนลบ ซอนเรน มอำานาจ ม

พลงแฝงอย ความรก ความเศรา ความผดหวง ความสงบ ความสงศกดสนำาตาล ใหความรสกเกา หนก สงบเงยบ สขาว ใหความรสกบรสทธ สะอาด ใหม สดใส สดำา ใหความรสกหนก หดห เศราใจ ทบตน สชมพ ใหความรสก อบอน ออนโยน นมนวล ออนหวาน ความรก

เอาใจใส วยรน หนมสาว ความนารกความสดใสสไพล จะทำาใหเกดความรสกกระชมกระชวย ความเปนหนมสาว สเทา ใหความรสก เศรา อาลย ทอแท ความลกลบ ความหดห ความ

ชรา ความสงบ ความเงยบ สภาพ สขม ถอมตน

~ 14 ~

สทอง ใหความรสก ความหรหรา โออา มราคา สงคา สงสำาคญ ความเจรญรงเรอง ความสข ความมงคง ความรำารวย การแผกระจาย

จากความรสกดงกลาว เราสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนไดในทกเรอง และเมอตองการสรางผลงาน ทเกยวกบการใชส เพอทจะไดผลงานทตรงตามความตองการในการสอความหมาย และจะชวยลดปญหาในการ ตดสนใจทจะเลอกใชสตางๆได เชน

1. ใชในการแสดงเวลาของบรรยากาศในภาพเขยน เพราะสบรรยากาศในภาพเขยนนนๆ จะแสดงใหรวา เปนภาพตอนเชา ตอนกลางวน หรอตอนบาย เปนตน

2. ในดานการคา คอ ทำาใหสนคาสวยงาม นาซอหา นอกจากนยงใชกบงานโฆษณา เชน โปสเตอรตางๆ ชวยใหจำาหนายสนคาไดมากขน

3. ในดานประสทธภาพของการทำางาน เชน โรงงานอตสาหกรรม ถาทาสสถานททำางานใหถกหลกจตวทยา จะเปนทางหนงทชวยสรางบรรยากาศใหนาทำางาน คนงานจะทำางานมากขน มประสทธภาพในการทำางานสงขน

4. ในดานการตกแตง สของหอง และสของเฟอรนเจอร ชวยแกปญหาเรองความสวางของหอง รวมทงความสขในการใชหอง ถาเปนโรงเรยนเดกจะเรยนไดผลดขน ถาเปนโรงพยาบาลคนไขจะหายเรวขนสรางสรรคงานออกแบบจะเปนผทเกยวของกบการใชสโดยตรง มณฑนากรจะคดคนสขนมาเพอใชในงานตกแตง คนออกแบบฉากเวทการแสดงจะคดคนสเกยวกบแสง จตรกรกจะคดคนสขนมาระบายใหเหมาะสมกบ ความคด และจนตนาการของตน แลวตวเราจะคดคนสขนมาเพอความงาม ความสข สำาหรบเรามไดหรอ สทใชสำาหรบการออกแบบนน ถาเราจะใชใหเกดความสวยงามตรงตามความตองการของเรา มหลกในการใชกวางๆ อย 2 ประการ คอ การใชสกลมกลนกน และ การใชสตดกน

1. การใชสกลมกลนกน

~ 15 ~

การใชสใหกลมกลนกน เปนการใชสหรอนำาหนกของสใหใกลเคยงกน หรอคลายคลงกน เชน การใชสแบบเอกรงค เปนการใชสสเดยวทมนำาหนกออนแกหลายลำาดบ การใชสขางเคยง เปนการใชสทเคยงกน 2 – 3 ส ในวงส เชน สแดง สสมแดง และสมวงแดง การใชสใกลเคยง เปนการใชสทอยเรยงกนในวงสไมเกน 5 ส ตลอดจนการใชสวรรณะรอนและวรรณะเยน ( warm tone colors and cool tone colors) ดงไดกลาวมาแลว

2. การใชสตดกน สตดกนคอสทอยตรงขามกนในวงจรส (ดภาพวงจรส ดานซายมอประกอบ) การใชสใหตดกนมความจำาเปนมาก ในงานออกแบบ เพราะชวยใหเกดความนาสนใจ ในทนททพบเหน สตดกนอยางแทจรงม อยดวยกน 6 คส คอ

1. สเหลอง ตรงขามกบ สมวง2. สสม ตรงขามกบ สนำาเงน3. สแดง ตรงขามกบ สเขยว4. สเหลองสม ตรงขามกบ สมวงนำาเงน 5. สสมแดง ตรงขามกบ นำาเงนเขยว6. สมวงแดง ตรงขามกบ สเหลองเขยว การใชสตดกน ควรคำานงถงความเปนเอกภาพดวย วธการใชม

หลายวธ เชน ใชสใหมปรมาณตางกน เชน ใชสแดง 20 % สเขยว 80% หรอ ใชเนอสผสมในกนและกน หรอใชสหนงสใดผสมกบสคทตดกน ดวยปรมาณเลกนอย รวมทงการเอาสทตดกนมาทำาใหเปนลวดลายเลก ๆ สลบกน ในผลงานชนหนง อาจจะใชสใหกลมกลนกนหรอตดกนเพยงอยางใดอยางหนง หรออาจจะใชพรอมกนทง 2 อยาง ทงนแลวแตความตองการ และความคดสรางสรรคของเรา ไมมหลกการ หรอรปแบบทตายตว

ในงานออกแบบ หรอการจดภาพ หากเรารจกใชสใหมสภาพโดยรวมเปนวรรณะรอน หรอวรรณะเยน เราจะ สามารถควบคม และสรางสรรคภาพใหเกดความประสานกลมกลน งดงามไดงายขน เพราะสมอทธพลตอ

~ 16 ~

มวล ปรมาตร และชองวาง สมคณสมบตททำาใหเกดความกลมกลน หรอขดแยงได สสามารถขบเนนใหใหเกด จดเดน และการรวมกนใหเกดเปนหนวยเดยวกนได เราในฐานะผใชสตองนำาหลกการตางๆ ของสไปประยกตใชใหสอดคลอง กบเปาหมายในงานของเรา เพราะสมผลตอการออกแบบ คอ

1.สรางความรสก สใหความรสกตอผพบเหนแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณ และภมหลง ของแตละคน สบางสสามารถรกษาบำาบดโรคจตบางชนดได การใชสภายใน หรอภายนอกอาคาร จะมผลตอการ สมผส และสรางบรรยากาศได

2.สรางความนาสนใจ สมอทธพลตองานศลปะการออกแบบ จะชวยสรางความประทบใจ และความนาสนใจเปนอนดบแรกทพบเหน         

3.สบอกสญลกษณของวตถ ซงเกดจากประสบการณ หรอภมหลง เชน สแดงสญลกษณของไฟ หรออนตราย สเขยวสญลกษณแทนพช หรอความปลอดภย เปนตน

4.สชวยใหเกดการรบร และจดจำา งานศลปะการออกแบบตองการใหผพบเหนเกดการจดจำา ในรปแบบ และผลงาน หรอเกดความประทบใจ การใชสจะตองสะดดตา และมเอกภาพ แสงและเงา

แสงและเงา หมายถง แสงทสองมากระทบพนผวทมสออนแกและพนผวสงตำา โคงนนเรยบหรอขรขระ ทำาใหปรากฏแสงและเงาแตกตางกน

ตวกำาหนดระดบของคานำาหนก  ความเขมของเงาจะขนอยกบความเขมของแสง  ในททมแสงสวางมาก เงาจะเขมขน   และในททมแสงสวางนอย เงาจะไมชดเจน ในททไมมแสงสวางจะไมมเงา และเงาจะอยในทางตรงขามกบแสงเสมอ  คานำาหนกของแสงและเงาทเกดบนวตถ     สามารถจำาแนกเปนลกษณะท ตาง ๆ ไดดงน

~ 17 ~

1.บรเวณแสงสวางจด  (Hi-light)  เปนบรเวณทอยใกลแหลงกำาเนดแสงมากทสด   จะมความสวางมากทสด ในวตถทมผวมนวาวจะสะทอนแหลงกำาเนดแสงออกมาใหเหนไดชด

2.บรเวณแสงสวาง  (Light) เปนบรเวณทไดรบแสงสวาง รองลงมาจากบรเวณแสงสวาง  จด เนองจากอยหางจากแหลงกำาเนดแสงออกมา และเรมมคานำาหนกออน ๆ

3.บรเวณเงา (Shade)  เปนบรเวณทไมไดรบแสงสวาง     หรอเปนบรเวณทถกบดบงจาก  แสงสวาง ซงจะมคานำาหนกเขมมากขนกวาบรเวณแสงสวาง

4.บรเวณเงาเขมจด (Hi-Shade) เปนบรเวณทอยหางจากแหลงกำาเนดแสงมากทสด หรอ  เปนบรเวณทถกบดบงมาก ๆ หลาย ๆ ชน จะมคานำาหนกทเขมมากไปจนถงเขมทสด

5.บรเวณเงาตกทอด เปนบรเวณของพนหลงทเงาของวตถทาบลงไป เปนบรเวณเงาทอย ภายนอกวตถ และจะมความเขมของคานำาหนกขนอยกบ ความเขมของเงา นำาหนกของพน หลง ทศทางและระยะของเงา

ความสำาคญของคานำาหนก1. ใหความแตกตางระหวางรปและพน หรอรปทรงกบทวาง 2. ใหความรสกเคลอนไหว 3. ใหความรสกเปน 2 มต แกรปราง และความเปน 3 มตแกรป

ทรง 4. ทำาใหเกดระยะความตน - ลก และระยะใกล - ไกลของภาพ 5. ทำาใหเกดความกลมกลนประสานกนของภาพ

~ 18 ~

ใบงานครงท 1 เรอง จด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง

1. ใหนกศกษาบอกความรสกทมตอเสนในลกษณะตางๆ ดงน1.1 เสนตรงแนว

ตง…………………………………………………………………………….

1.2 เสนตรงแนวนอน………………………………………….……………………………….

1.3 เสนตรงแนวเฉยง……………………………………….…………………….…………..

1.4 เสนตดกน…………………………………………………..…….……………………….

~ 19 ~

1.5 เสนโคง……………………………………………………………………..……………….

1.6 ใหความรสกอยางไร………………………………………………………………………………………………………………………………..

1.7 ------------------------ ใหความรสกยางไร………………………………………….……….………………………………………………………………………………………………...

1.8 ใหความรสกอยางไร………………………………………………….………………………………………………………………………………………………

1.9 ใหความรสกอยางไร………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

1.10ใหนกศกษาสรางงานศลปะจากเสนตางๆ จำานวน 1 ภาพ…………………………………….……………………………………………………………………………………………….

2. ใหนกศกษา อธบายวาสรอน และสเยน หมายถงอะไรและประกอบดวยสอะไรบาง…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

~ 20 ~

3. ใหนกศกษาวาดรปโดยใชดนสอไลนำาหนกของแสงเงา…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ................... วนท ............. เดอน ........................... พ.ศ. .........................กจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 21 ~

………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 22 ~

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………….…………………สภาพปญหาทพบ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……วธการแกปญหา………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 23 ~

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………ขอเสนอแนะ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………..……

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน (…………………..

……………..………………) ตำาแหนง………………………

………………ลงชอ….................................................ผอำานวยการ

สถานศกษา

~ 24 ~

ใบความรเรองท ทศนศลปสากล

ทศนศลปสากล ความหมายของศลปะและทศนศลป ศลปะ หมายถง ผลแหงความคดสรางสรรคของมนษยท

แสดงออกมาในรปลกษณตางๆใหปรากฏซงความสนทรยภาพ ความประทบใจ หรอความสะเทอนอารมณ ตามประสบการณ รสนยม และทกษะของบคคลแตละคนนอกจากนยงมนกปราชญ นกการศกษา ทานผร ไดใหความหมายของศลปะแตกตางกนออกไป เชนการเลยนแบบธรรมชาต การแสดงออของบคลกภาพทางอารมณของมนษย และศลปะคอ การสอสารอยางหนงระหวางมนษย การระบายความปรารถนาในใจของศลปนออกมา การแสดงออกของผลงานดานตางๆทสรางสรรคความสมพนธระหวางศลปะกบมนษย

การสรางสรรคทางศลปะเปนกจกรรมพฒนาสตปญญาและอารมณ การสรางสรรคศลปะของมนษยเชอวาเกดขนมาตงแตสมยโบราณตงแตยคหนหรอประมาณ 5000,000 - 4,000 ปลวงมาแลว นบตงแตมนษยอาศยอยในถำา เพงผา ดำารงชวตดวยการลาสตวและหาของปาเปนอาหาร โดยมากศลปะจะเปนภาพวาด ซงปรากฏตามผนงถำาตางๆ เชน ภาพววไบซน ทถำาอลตารมา ในประเทศสเปน ภาพสตวชนดตางๆทถำาลาสลโก ในประเทศฝรงเศส สำาหรบประเทศไทยทพบเหน เชนผาแตม จงหวดอบลราชธาน ภาชนะเครองป นดนเผา ทบานเชยง จงหวดอดรธาน

~ 25 ~

 ประเภทของงานทศนศลป สามารถแบงออกเปน 4 ประเภท คอ1. จตรกรรม2. ประตมากรรม3. สถาปตยกรรม4. ภาพพมพ

จตรกรรมจตรกรรม เปนงานศลปะทแสดงออกดวยการวาด ระบายส และ

การจดองคประกอบความงามอน เพอใหเกดภาพ 2 มต ไมมความลกหรอนนหนา จตรกรรมเปนแขนงหนงของทศนศลป ผทำางานจตรกรรม มกเรยกวา จตรกร

จอหน แคนาเดย (John Canaday) ไดใหความหมายของจตรกรรมไววา จตรกรรม คอ การระบายชนของสลงบนพนระนาบรองรบ เปนการจดรวมกนของรปทรง และ สทเกดขนจากการเตรยมการของศลปนแตละคนในการเขยนภาพนน พจนานกรมศพท อธบายวา

~ 26 ~

เปนการสรางงานทศนศลปบนพนระนาบรองรบ ดวยการ ลาก ปาย ขด ขด วสด จตรกรรมลงบนพนระนาบรองรบ

ภาพจตรกรรมทเกาแกทสดทเปนทรจกอยทถำา Chauvet ในประเทศฝรงเศส ซงนกประวตศาสตรบางคนอางวามอายราว 32,000 ปเปนภาพทสลกและระบายสดวยโคลนแดงและสยอมดำา แสดงรปมา แรด สงโต ควาย แมมมอธ หรอมนษย ซงมกจะกำาลงลาสตว

จตรกรรม สามารถจำาแนกไดตามลกษณะผลงานทสนสด และวสดอปกรณการสรางสรรคเปน 2 ประเภท คอ ภาพวาด และ ภาพเขยน

จตรกรรมภาพวาด (Drawing) จตรกรรมภาพวาด เรยกเปนศพททศนศลปภาษไทยไดหลายคำา คอ ภาพวาดเขยน ภาพวาดเสน หรอบางทานอาจเรยกดวยคำาทบศพทวา ดรออง กม ปจจบนไดมการนำาอปกรณ และเทคโนโลยทใชในการเขยนภาพและวาดภาพ ทกาวหนาและทนสมยมากมาใช ผเขยนภาพจงจงอาจจะใชอปกรณตางๆมาใชในการเขยนภาพ ภาพวาดในสอสงพมพ สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ ภาพวาดลายเสน และ การตน

จตรกรรมภาพเขยน (Painting) ภาพเขยนเปนการสรางงาน 2 มต บนพนระนาบดวยสหลายสซงมกจะตองมสอตวกลางระหวางวสดกบอปกรณทใชเขยนอก ซงกลวธเขยนทสำาคญ คอ

1.การเขยนภาพสนำา (Color Painting)

2.การเขยนภาพสนำามน (Oil Painting)

~ 27 ~

3.การเขยนภาพสอะครลค (Acrylic Painting)

ประตมากรรม เปนผลงานศลปะทแสดงออกดวยการสรางรปทรง 3 มต มปรมาตร มนำาหนกและกนเนอทในอากาศ โดยการใชวสดชนดตาง ๆ วสดทใชสรางสรรคงานประตมากรรม จะเปนตวกำาหนด วธการสรางผลงาน ความงามของงานประตมากรรม เกดจากการแสงและเงา ท เกดขนในผลงานการสรางงานประตมากรรมทำาได 4 วธ คอ

1.การป น (Casting) เปนการสรางรปทรง 3 มต จากวสด ทเหนยว ออนตว และยดจบตว กนไดด วสดทนยมนำามาใชปน ไดแก ดนเหนยว ดนนำามน ปน แปง ขผง กระดาษ หรอ ขเลอยผสมกาว เปนตน

2.การแกะสลก (Carving) เปนการสรางรปทรง 3 มต จากวสดท แขง เปราะ โดยอาศย เครองมอ วสดทนยมนำามาแกะ ไดแก ไม หน กระจก แกว ปนปลาสเตอร เปนตน

~ 28 ~

งานแกะสลกไม3.การหลอ (Molding)

เปนการสรางรปทรง 3 มต จากวสดทหลอมตวไดและกลบแขง ตวได โดยอาศยแมพมพ ซงสามารถทำาใหเกดผลงานทเหมอนกนทกประการตงแต 2 ชน ขนไป วสดทนยมนำามาใชหลอ ไดแก โลหะ ปน แปง แกว ขผง ดน เรซน พลาสตก ฯลฯ เชน รำามะนา (ชต เหรยญประชา)

4.การประกอบขนรป (Construction) เปนการสรางรปทรง 3 มต โดยนำาวสดตาง ๆ มา ประกอบเขาดวยกน และยดตดกนดวยวสดตาง ๆ การเลอกวธการสรางสรรคงานประตมากรรม ขนอยกบวสดทตองการใช ประตมากรรม ไมวาจะสรางขนโดยวธใด จะมอย 3 ลกษณะ คอ แบบนนตำา แบบนนสง และแบบลอยตว ผสรางสรรคงานประตมากรรม เรยกวา ประตมากร ประเภทของงานประตมากรรม

1.ประตมากรรมแบบนนตำา (Bas Relief) เปนรปทเปนนนขนมาจากพนหรอมพนหลง รองรบ มองเหนไดชดเจนเพยงดานเดยว คอดานหนา มความสงจากพนไมถงครงหนงของรป จรง ไดแกรปนนแบบเหรยญ รปนนทใชประดบตกแตงภาชนะ หรอประดบตกแตงอาคารทาง สถาปตยกรรม โบสถ วหารตางๆ พระเครองบางชนด

~ 29 ~

2.ประตมากรรมแบบนนสง ( High Relief ) เปนรปตาง ๆ ในลกษณะเชนเดยวกบแบบ นนตำา แตมความสงจากพนตงแตครงหนงของรปจรงขนไป ทำาใหเหนลวดลายทลก ชดเจน และ และเหมอนจรงมากกวาแบบนนตำาและใชงานแบบเดยวกบแบบนนตำา

3.ประตมากรรม แบบลอยตว (Round Relief ) เปนรปตาง ๆ ทมองเหนไดรอบดานหรอ ตงแต 4 ดานขนไป ไดแก ภาชนะตาง ๆ รปเคารพตาง ๆ พระพทธรป เทวรป รปตามคตนยม รปบคคลสำาคญ รปสตว ฯลฯ

สถาปตยกรรม (Architecture) หมายถง การออกแบบกอสรางสงตาง ๆ ทงสงกอสรางทคนทวไปอยอาศยได เชนสถป เจดย อนสาวรย เปนตน นอกจากนยงรวมถงการกำาหนดผงบรเวณตาง ๆ เพอใหเกดความสวยงามและเปนประโยชนแกการ ใชสอยตามตองการ งานสถาปตยกรรมเปนแหลงรวมของงานศลปะทางกายภาพเกอบทกชนด และมกมรปแบบแสดงเอกลกษณของ สงคมนน ๆ ในชวงเวลานน ๆ เราแบงลกษณงานของสถาปตยกรรมออกไดเปน ๓ แขนง ดงนคอ

1.สถาปตยกรรมออกแบบกอสราง เชน การออกแบบสรางตกอาคาร บานเรอน เปนตน

2.ภมสถาปตย เชน การออกแบบวางผง จดบรเวณ วางผงปลกตนไม จดสวน เปนตน

~ 30 ~

3.สถาปตยกรรมผงเมอง ไดแก การออกแบบบรเวณเมองใหม

ระเบยบ มความสะอาด มความรวดเรวในการตดตอ และถกหลกสขาภบาล เราเรยกผสรางงานสถาปตยกรรมวา สถาปนกองคประกอบสำาคญของสถาปตยกรรม

จดสนใจและความหมายของศาสตรทางสถาปตยกรรมนน ไดเปลยนแปลงไปตามยคสมย

บทความ De Architectura ของวทรเวยส ซงเปนบทความเกยวกบสถาปตยกรรม ทเกาแกทสดทเราคนพบ ไดกลาวไววา สถาปตยกรรมตองประกอบดวยองคประกอบสามสวนหลกๆ ทผสมผสานกนอยางลงตวและสมดล อนไดแก

ความงาม (Venustas) หมายถง สดสวน และองคประกอบ การจดวางทวาง ส วสด และพนผวของอาคาร ทผสมผสานลงตว ทยกระดบจตใจ ของผไดยลหรอเยยมเยอนสถานทนนๆ

ความมนคงแขงแรง (Firmitas) และประโยชนใชสอย (Utilitas) หมายถง การสนองประโยชน และ การบรรลประโยชนแหงเจตนา รวมถงปรชญาของสถานทนนๆ สถาปตยกรรมไทยตวอยางของสถาปตยกรรมไทย ไดแก

~ 31 ~

เรอนไทย ซงมรปแบบแตกตางกนในแตละภาค วดไทย รวมถง อโบสถ วหาร หอระฆง เจดย พระราชวง ปอมปราการ

ตวอยางของสถาปตยกรรมไทย

สถาปตยกรรมตะวนตกตวอยางเชน บานเรอน โบสถ วหาร ปราสาท ราชวง ซงมทง

สถาปตยกรรมแบบโบราณ เชน กอธก ไบแซนไทน จนถงแบบสมยใหม

สถาปตยกรรมตะวนตกศลปะภาพพมพ ( Printmaking)

ภาพพมพ โดยความหมายของคำายอมเปนทเขาใจชดเจนแลววา หมายถงรปภาพทสรางขนมา โดยวธการพมพ แตสำาหรบคนไทยสวนใหญเมอพดถง ภาพพมพอาจจะยงไมเปนทรจกวาภาพพมพ คออะไร

~ 32 ~

กนแน เพราะคำาๆนเปนคำาใหมทเพงเรมใชกนมาประมาณเมอ 30 ป มานเอง

โดยความหมายของคำาเพยงอยางเดยว อาจจะชวนใหเขาใจสบสนไปถงรปภาพทพมพดวยกรรมวธการพมพทางอตสาหกรรม เชน โปสเตอร ภาพพมพทจำาลองจากภาพถาย หรอภาพจำาลอง จตรกรรมอนทจรงคำาวา ภาพพมพ เปนศพทเฉพาะทางศลปะทหมายถง ผลงานวจตรศลปทจดอยในประเภท ทศนศลป เชน เดยวกนกบจตรกรรมและประตมากรรม

ภาพพมพทวไปมลกษณะเชนเดยวกบจตรกรรมและภาพถาย คอตวอยางผลงานมเพยง 2 มต สวนมตท 3 คอ ความลกทจะเกดขนจากการใช ภาษาเฉพาะของทศนศลป อนไดแก เสน ส นำาหนก และพนผว สรางใหดลวงตาลกเขาไปในระนาบ 2 มตของผวภาพ แตภาพพมพมลกษณะเฉพาะทแตกตางจากจตรกรรมตรงกรรมวธการสรางผลงานทจตรกรรมนน ศลปนเปนผสรางสรรคขดเขยน หรอวาดภาพระบาย สลงไปบนผนผาใบ กระดาษ หรอสรางออกมาเปนภาพโดยทนท แตการสรางผลงานภาพพมพศลปนตองสรางแมพมพขนมาเปนสอกอน แลวจงผานกระบวนการพมพ ถายทอดออกมาเปนภาพทตองการได

จากกรรมวธในการสรางผลงานดวยการพมพนเอง ททำาใหศลปนสามารถสรางผลงาน ตนแบบ ( Original) ทเหมอนๆกนไดหลายชน เชนเดยวกบผลงานประตมากรรม ประเภททป นดวยดนแลวทำาแมพมพหลอผลงานชนนนใหเปนวสดถาวร เชนทองเหลอง หรอสำารด ทกชนทหลอออกมาถอวาเปนผลงานตนแบบมใชผลงานจำาลอง ( Reproduction) ทงนเพราะวาภาพพมพนนกมใชผลงานจำาลองจากตนแบบทเปนจตรกรรมหรอวาดเสน แตภาพพมพเปนผลงานสรางสรรค ทศลปนมทงเจตนาและความเชยวชาญในการใชคณลกษณะพเศษเฉพาะของเทคนควธการทางภาพพมพ แตละชนดมาใชในการถายทอดจนตนาการ ความคด และอารมณ ความรสกออกมาในผลงานไดโดยตรง แตกตางกบการทนำาเอาผลงาน

~ 33 ~

จตรกรรมทสรางสำาเรจไวแลวมาจำาลองเปนภาพโดยผานกระบวนการทางการพมพ

ในการพมพผลงานแตละชน ศลปนจะจำากดจำานวนพมพตามหลกเกณฑสากล ทศลปะสมาคมระหวางชาต ซงไทยกเปนสมาชกอยดวย ไดกำาหนดไวโดยศลปนผสรางผลงานจะเขยนกำากบไวทดานซายของภาพ เชน 3/30 เลข 3 ตวหนาหมายถงภาพท 3 สวนเลข 30 ตวหลงหมายถงจำานวนท พมพทงหมด ในภาพพมพบางชนศลปนอาจเซนคำาวา A/P ไวแทนตวเลขจำานวนพมพ A/P นยอมาจาก Artist's Proof ซงหมายความวา ภาพๆนเปนภาพทพมพขนมาหลงจากทศลปนไดมการทดลองแกไข จนไดคณภาพสมบรณตามทตองการ จงเซนรบรองไวหลงจากพมพ A/P ครบตามจำานวน 10% ของจำานวนพมพทงหมด จงจะเรมพมพใหครบตามจำานวนเตมทกำาหนดไว หลงจากนนศลปนจะทำาลาย แมพมพดวยการขดขด หรอวธการอนๆ และพมพภาพสดทายนไวเพอเปนหลกฐาน เรยกวา Cancellation Proof สดทายศลปนจะเซนทงหมายเลขจำานวนพมพ วนเดอนป และลายเซนของศลปนเอง ไวดานลางขวาของภาพ เพอเปนการรบรองคณภาพดวยทกชน จำานวนพมพนอาจจะมากหรอนอยขนอยกบความนยมของ ตลาด และ“ ”ปจจยอนๆอกหลายประการ

สำาหรบศลปนไทยสวนใหญจะจำากดจำานวนพมพไวคอนขางตำาประมาณ 5-10 ภาพ ตอ ผลงาน 1 ชน กฎเกณฑทศลปนทวโลกถอปฏบตกนเปนหลกสากลนยอมเปนการรกษามาตรฐานของภาพพมพ  ไว อนเปนการสงเสรมภาพพมพใหแพรหลายและเปนทยอมรบกนโดยทวไป

รปแบบของศลปะภาพพมพในดานเทคนค

~ 34 ~

1. กรรมวธการพมพผวนน (Relief Process)2. กรรมวธการพมพรองลก (Intaglio Process )3. กรรมวธการพมพพนราบ (Planography Process )4. กรรมวธการพมพผานชองฉล (Serigraphy)5. กรรมวธการพมพเทคนคผสม (Mixed Tecniques)6. การพมพวธพนฐาน (Basic Printing)

รปแบบของศลปะภาพพมพในทางทฤษฎสนทรยศาสตร 1. รปแบบแสดงความเปนจรง (Figuration Form)2. รปแบบผนแปรความเปนจรง (Semi - Figuration Form)3. รปแบบสญลกษณ (Symbolic Form)4. รปแบบทปราศจากเนอหา (Non - Figuration Form)

ความสำาคญของเนอหา 1. กระบวนการสรางแมพมพ ในงานศลปะภาพพมพ มหลาย

ลกษณะและแตละลกษณะมความเปนเฉพาะของภาพลกษณ (Image) ในเทคนค ซงแตละเทคนคสามารถตอบสนองเนอหาในทางศลปะไดตามผลของเทคนคนน ๆ เชน กรรมวธการพมพรองลกสามารถถายทอดเนอหาในเรองพนผว (TEXTURE) ไดอยางมประสทธภาพทสด

2. ในทฤษฎทางสนทรยศาสตรทำาใหแยกแยะถงรปแบบในทางศลปะในแบบตาง ๆ เพอใหทราบถงวธการแสดงออกในรปแบบตาง ๆ ของศลปนได

ใบความร

~ 35 ~

เรองท การวพากษวจารณงานทศนศลป

ความหมาย การวเคราะหงานศลปะ หมายถง การพจารณาแยกแยะศกษาองครวมของงานศลปะออกเปนสวนๆ ทละประเดน ทงในดานทศนธาต องคประกอบศลป และความสมพนธตางๆ  ในดานเทคนคกรรมวธการแสดงออก เพอนำาขอมลทไดมาประเมนผลงานศลปะวามคณคาทางดานความงาม ทางดานสาระ และทางดานอารมณความรสกอยางไร การวจารณงานศลปะ  หมายถง การแสดงออกทางดานความคดเหนตอผลงานทางศลปะทศลปนสรางสรรคขนไว โดยผวจารณใหความคดเหนตามหลกเกณฑและหลกการของศลปะ ทงในดานสนทรยศาสตรและสาระอนๆ ดวยการตชมเพอใหไดขอคดนำาไปปรบปรงพฒนาผลงานศลปะ หรอใชเปนขอมลในการประเมนตดสนผลงาน และเปนการฝกวธด วธวเคราะห คดเปรยบเทยบใหเหนคณคาในผลงานศลปะชนนน ๆ คณสมบตของนกวจารณ 1. ควรมความรเกยวกบศลปะทงศลปะประจำาชาตและศลปะสากล 2. ควรมความรเกยวกบประวตศาสตรศลปะ 3. ควรมความรเกยวกบสนทรยศาสตร ชวยใหรแงมมของความงาม 4. ตองมวสยทศนกวางขวาง และไมคลอยตามคนอน 5. กลาทจะแสดงออกทงทเปนไปตามหลกวชาการและตามความรสกและประสบการณทฤษฎการสรางงานศลปะ จดเปน 4 ลกษณะ  ดงน

~ 36 ~

1. นยมการเลยนแบบ (Imitationalism Theory) เปนการเหนความงามในธรรมชาตแลวเลยนแบบไวใหเหมอนทงรปราง รปทรง สสน ฯลฯ 2. นยมสรางรปทรงทสวยงาม (Formalism Theory) เปนการสรางสรรครปทรงใหมใหสวยงามดวยทศนธาต (เสน รปราง รปทรง ส นำาหนก พนผว บรเวณวาง) และเทคนควธการตางๆ 3. นยมแสดงอารมณ (Emotional Theory) เปนการสรางงานใหดมความรสกตางๆ ทงทเปนอารมณอนเนองมาจากเรองราวและอารมณของศลปนทถายทอดลงไปในชนงาน 4. นยมแสดงจนตนาการ (Imagination Theory) เปนงานทแสดงภาพจนตนาการ แสดงความคดฝนทแตกตางไปจากธรรมชาตและสงทพบเหนอยเปนประจำาแนวทางการวเคราะหและประเมนคณคาของงานศลปะ การวเคราะหและการประเมนคณคาของงานศลปะโดยทวไปจะพจารณาจาก 3 ดาน  ไดแก

1.ดานความงาม เปนการวเคราะหและประเมนคณคาในดานทกษะฝมอ การ

ใชทศนธาตทางศลปะ และการจดองคประกอบศลปวาผลงานชนนแสดงออกทางความงามของศลปะไดอยางเหมาะสมสวยงามและสงผลตอผดใหเกดความชนชมในสนทรยภาพเพยงใด ลกษณะการแสดงออกทางความงามของศลปะจะมหลากหลายแตกตางกนออกไปตามรปแบบของยคสมย ผวเคราะหและประเมนคณคาจงตองศกษาใหเกดความร ความเขาใจดวย

2.ดานสาระ เปนการวเคราะหและประเมนคณคาของผลงานศลปะแตละชนวามลกษณะสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ตลอดจนจดประสงคตางๆ ทางจตวทยาวาใหสาระอะไรกบผชมบาง ซงอาจเปน

~ 37 ~

สาระเกยวกบธรรมชาต สงคม ศาสนา การเมอง ปญญา ความคด จนตนาการ และความฝน3.ดานอารมณความรสก

เปนการคดวเคราะห และประเมนคณคาในดานคณสมบตทสามารถกระตนอารมณความรสก และสอความหมายไดอยางลกซงของวสด ซงเปนผลของการใชเทคนคแสดงออกถงความคด พลง ความรสกทปรากฏอยในผลงาน เชน ความงามตามธรรมชาตศลปะกบธรรมชาต

ความของธรรมชาตและศลปะธรรมชาต (Natural) หมายถง สงทปรากฏใหเหนตามวฏจกร

ของระบบสรยะ โดยทมนษยมไดเปนผสรรคสรางขน เชน กลางวน กลางคน เดอนมด คนเดอนเพญ ภเขา นำาตก ถอวาเปนธรรมชาต หรอปรากฏการณทางธรรมชาต ศลปะ (Art) ตามความหมายทางพจนานกรมและนกปราชญทางศลปะไดใหความหมายอยางกวางขวางตามแนวทางหรอทศนะสวนตวไวดงน คอ ศลปะ(ART) คำาน ตามแนวสากล มาจากคำาวา ARTI และ ARTE ซงเปนคำาทนยมใชกนในสมยฟ นฟศลปวทยา คำาวา ARTI นน หมายถง กลมชางฝมอในศตวรรษท 14, 15 และ 16 สวนคำาวา ARTE หมายถง ฝมอ ซงรวมถง ความรของการใชวสดของศลปนดวย เชน การผสมสสำาหรบลงพน การเขยนภาพสนำามน หรอการเตรยม และการใชวสดอนอกศลปะ ตามความหมายของพจนานกรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถานสถาน พ.ศ. 2493 ไดอธบายไววาศลปะ (สน ละ ปะ) น. หมายถง ฝมอ ฝมอทางการชาง การแสดงออกมาใหปรากฏขนไดอยางนาพงชม และเกดอารมณสะเทอนใจศาสตราจารยศลป พระศร ใหความหมายของศลปไววา ศลปะ หมายถง งานทตองใชความพยายามดวยฝมอและความคด เชน ตดเสอ สรางเครองเรอน ปลกตนไม เปนตน และเมอกลาวถง งานทางวจตรศลป (Fine Arts) หมายถงงานอนเปนความพากเพยรของมนษย นอกจาก

~ 38 ~

ตองใชความพยายามดวยมอ ดวยความคด แลวตองมการพวยพงแหงพทธปญญาและจตออกมาดวย (INTELLECTURL AND SPIRITUAL EMANATION)ศลปะ ตามความหมายของพจนากรกรมศพทศลปะ องกฤษ ไทย ฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ.2530 ไดอธบายไววา “ART ศลปะ คอ ผลแหงความคดสรางสรรคของมนษยทแสดงออกในรปลกษณตางๆ ใหปรากฏซงสนทรยภาพ ความประทบใจ หรอความสะเทอนอารมณตามอจฉรยภาพ พทธปญญา ประสบการณ รสนยมและทกษะของแตละคน เพอความพอใจ ความรนรมย ขนบธรรมเนยมจารตประเพณ หรอความเชอในลทธศาสนา”

องคประกอบทสำาคญในงานศลปะ1.รปแบบ (FORM) ในงานศลปะ หมายถง รปรางลกษณะท

ศลปนถายทอดออกมาใหปรากฏเปนรปธรรมในงานศลปะ อาจแบงออกไดเปน 3 ชนดคอ 1.1 รปแบบธรรมชาต (NATURAL FORM) ไดแก นำาตก ภผา ตนไม ลำาธาร กลางวน กลางคน ทองฟา ทะเล เปนตน 1.2 รปแบบเรขาคณต (GEOMETRIC FORM) ไดแก สเหลยม สามเหลยม วงกลม ทรงกระบอก เปนตน 1.3 รปแบบนามธรรม (ABSTRACT FORM) ไดแก รปแบบทศลปนไดสรางสรรคขนมาเอง โดยอสระ หรออาจตดทอน (DISTROTION) ธรรมชาต ใหเหลอเปนเพยงสญลกษณ (SYMBOL) ทสอความหมายเฉพาะตวของศลปนซงรปแบบทกลาวมาขางตน ศลปนสามารถทจะเลอกสรรนำามาสรางเปนงานศลปะ ตามความรสกทประทบใจหรอพงพอใจในสวนตวของศลปน

2. เนอหา (CONTENT) หมายถง การสะทอนเรองราวลงไปในรปแบบดงกลาว เชน กลางวนกลางคน ความรก การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ การเมอง และคณคาทางการจดองคประกอบทางศลปะ เปนตน

3. เทคนค (TECHNIQUE) หมายถง ขบวนการเลอกสรรวสด ตลอดจนวธการสรางสรรค นำามาสรางศลปะชนนนๆ เชน สนำามน ส

~ 39 ~

ชอลก สนำา ในงานจตรกรรม หรอไม เหลก หน ในงานประตมากรรม เปนตน

4. สนทรยศาสตร (AESTHETICAL ELEMENTS) ซงม 3 อยาง คอ ความงาม (BEAUTY) ความแปลกหแปลกตา (PICTURESQUENESS) และความนาทง (SUBLIMITY)ซงศลปกรรมชนหนงอาจมทงความงามและความนาทงผสมกนกได เชน พระพทธรปสมยสโขทย อาจมทงความงามและความนาทงรวมอยดวยกน เปนตนการทคนใดคนหนงมสนทรยะธาตในความสำานก เรยกวา มประสบการณทางสนทรยศาสตร (AESTHETHICAL EXPERIENCE) ซงจะตองอาศยการเพาะบมทงในดานทฤษฎ ตลอดจนการใหความสนใจเอาใจใสรบรตอการเคลอนไหวของวงการศลปะโดยสมำาเสมอ เชน การชมนทรรศการทจดขนในหอศลป เปนตน เมอกลาวถง งานศลปกรรมและองคประกอบ ทสำาคญในงานศลปะแลวหากจะยอนรอยจากความเปนมาในอดตจนถงปจจบนแลว พอจะแยกประเภทการสรางสรรคของศลปนออกไดเปน 3 กลมดงน

1.กลมทยดรปธรรม (REALISTIC) หมายถง กลมทยดรปแบบทเปนจรงในธรรมชาตมาเปนหลกในการสรางงานศลปะ สรางสรรคออกมาใหมลกษณะคลายกบกลองถายภาพ หรอตดทอนบางสงออกเพยงเลกนอย ซงกลมนไดพยายามแกปญหาใหกบผดทไมมประสบการณทางศลปะ และสามารถสอความหมายระหวางศลปะกบผดไดงายกวาการสรางสรรคผลงานในลกษณะอนๆ

~ 40 ~

2.กลมนามธรรม (ABSTRACT) หมายถง กลมทยดแนวทางการสรางงานทตรงขามกบกลมรปธรรม ซงศลปนกลมนมงทจะสรางรปทรง (FORM) ขนมาใหมโดยทไมอาศยรปทรงทางธรรมชาต หรอหากนำาธรรมชาตมาเปนขอมลในการสรางสรรคกจะใชวธลดตดทอน (DISTORTION) จนในทสดจะเหลอแตโครงสรางทเปนเพยงสญญาลกษณ และเชนงานศลปะของ มอนเดยน (MONDIAN)

3.กลมกงนามธรรม (SEMI-ABSTRACT) เปนกลมอยกงกลางระหวางกลมรปธรรม (REALISTIC) และกลมนามธรรม (ABSTRACT) หมายถง กลมทสรางงานทางศลปะโดยใชวธลดตดทอน (DISTORTION) รายละเอยดทมในธรรมชาตใหปรากฏออกมาเปนรปแบบทางศลปะ เพอผลทางองคประกอบ (COMPOSITION) หรอผลของการแสดงออก แตยงมโครงสรางอนบงบอกถงทมาแตไมชดเจน ซงเปนผลทผเขยนไดกลาวนำาในเบองตนจากการแบงกลมการสรางสรรคของศลปนทง 3 กลม ทกลาวมาแลวนน มนกวชาการทางศลปะไดเปรยบเทยบเพอความเขาใจ คอ กลมรปธรรม (REALISTIC) เปรยบเสมอนการคดลายมอแบบตวบรรจง กลมนามธรรม (ABSTRACT) เปรยบเสมอนลายเซน กลมกงนามธรรม (SEMI-ABSTRACT) เปรยบเสมอนลายมอหวดมนษยกบศลปะ

หากกลาวถงผลงานศลปะทำาไมจะตองกลาวถงแตเพยงสงทมนษยสรางขนมาเทานน จอมปลวกรงผงหรอรงนกกระจาบ กนาทจะเปนสถาปตยกรรมชนเยยม ทเกดจากสตวตางๆ เหลานน หากเราจะมาทำาความเขาใจ ถงทมาของการสรางกพอจะแยกออกไดเปน 2 ประเดน ประเดนท 1 ทำาไมจอมปลวก รงผง หรอรงนกกระจาบ สรางขนมาจงไมเรยกวางานศลปะ ประเดนท 2 ทำาไมสงทมนษยสรางสรรคขนมาถงเรยกวา เปน ศลปะ

จากประเดนท 1 เราพอจะสามารถวเคราะหถงสาเหตทเราไมเรยกวา เปนผลงานศลปะเพราะปลวก ผง และนกกระจาบสรางรง หรอจอม

~ 41 ~

ปลวกขนมาดวยเหตผลของสญชาตญาณทตองการความปลอดภย ซงมอยในตวของสตวทกชนด ทจำาเปนตองสรางขนมาเพอปองกนภยจากสตวรายตางๆ ตลอดจนภยธรรมชาต เชน ฝนตก แดดออก เปนตน หรออาจตองการความอบอน สวนเหตผลอกประการหนง คอ จอมปลวก รงผง หรอรงนกกระจาบนน ไมมการพฒนาในเรองรปแบบ ไมมการสรางสรรคใหปรากฏรปลกษณแปลกใหมขนมายงคงเปนอยแบบเดมและตลอดไป จงไมเรยกวา เปนผลงานศลปะ แตในทางปจจบน หากมนษยนำารงนกกระจาบหรอรงผงมาจดวางเพอประกอบกบแนวคดสรางสรรคเฉพาะตน เรากอาจจดไดวา เปนงานศลปะ เพราะเกดแรงจงใจภายในของศลปน (Intrinsic Value) ทเหนคณคาของความงามตามธรรมชาตนำามาเปนสอในการสรางสรรค

ประเดนท 2 ทำาไมสงทมนษยสรางสรรคขนมาถงเรยกวา ศลปะ หากกลาวถงประเดนน กมเหตผลอยหลายประการซงพอจะกลาวถงพอสงเขป ดงน

1. มนษยสรางงานศลปะขนมาโดยมจดประสงคหรอจดมงหมายในการสราง เชน- ชาวอยปต (EGYPT) สรางมาสตาบา (MASTABA) ซงมรปรางคลายมาหนสำาหรบนงเปนรปสเหลยมแทงสงขางบนเปนพนทราบ มมทงสเอยงลาดมาทฐานเลกนอย มาสตาบาสรางดวยหนขนาดใหญ เปนทฝงศพขนนาง หรอผร ำารวยซงตอมาพฒนามาเปนการสรางพระมด (PYRAMID) เพอบรรจศพของกษตรยหรอฟาโรห (PHARAOH) มการอาบนำายาศพหรอรกษาศพไมใหเนาเป อยโดยทำาเปนมมม (MUMMY) บรรจไวภายใน เพอรอวญญาณกลบคนสราง ตามความเชอเรองการเกดใหมของชาวอยปตการกอสรางพทธสถานเชน สรางวด สรางพระอโบสถ พระวหาร ศาลาการเปรยญ ในพทธศาสนา มจดประสงค เพอใชเปนทประกอบพธกรรมทางศาสนา เพอเปนทพำานกของสงฆ ตลอดจนใชเปนทเผยแพรศาสนา

2. มการสรางเพอพฒนารปแบบโดยไมสนสด จะเหนไดจากมนษยสมยกอนประวตศาสตร (PRE HISTORICAL PERIOD) ไดหลบภย

~ 42 ~

ธรรมชาต ตลอดจนสตวรายเขาไปอาศยอยในถำา เมอมความเขาใจในปรากฏการณ อนเกดขนจากธรรมชาตและประดษฐเครองมอ เพอใชเปนทอยอาศยจนในสมยตอมา มการพฒนาการสรางรปแบบอาคารบานเรอนในรปแบบตางๆ ตามความเปลยนแปลงของวฒนธรรม และความเจรญทางเทคโนโลยมการใชคอนกรตเสรมเหลกและวสดสมยใหมเขามาชวยในการกอสรางอาคาร บานเรอน และสงกอสรางตางๆ ตลอดจนมการพฒนารปแบบทางสถาปตยกรรมใหกลมกลนกบธรรมชาตแวดลอม เชน สถาปตยกรรม “THE KAUF MANN HOUSE” ของแฟรงค ลอยด ไรท ทรฐเพนซลวาเนย สหรฐอเมรกา

3. ความตองการทางกายภาพทเปนปฐมภมของมนษยทกเชอชาตและเผาพนธ เพอนำามาซงความสะดวกสบายในการดำาเนนชวตในสงคมปจจบน ดงจะเหนไดจากเครองอปโภค บรโภคตลอดจนเครองใชไมสอยตางๆ ซงเปนผลตผลทเกดจากความคดสรางสรรคของมนษยทงสนในทางศลปะทเชนเดยวกบ ศลปนจะไมจำาเจอยกบงานศลปะทมรปแบบเกาๆ หรอสรางงานรปแบบเดมซำาๆ กนแตจะคดคนรปแบบ เนอหา หรอเทคนคทแปลกใหมใหกบตวเอง เพอพฒนาการสรางงานศลปะรปแบบเฉพาะตนอยางมลำาดบขนตอน เพองายแกการเขาใจจงขอใหผอานทำาความเขาใจเกยวกบการสรางสรรคในทางศลปะเสยกอนความงามตามทศนศลปสากลการรบรความงามทางศลปะ

สำาหรบการรบรความงามทางศลปะของมนษยนน สามารถรบรได 2 ทาง คอ ทางสายตาจากการมองเหน และทางหจากการไดยน ซงแบงได 3 รปแบบดงน

1.ทศนศลป (Visual Art) เปนงานศลปะทรบสมผสความงามไดดวยสายตา จากการมองเหน งานศลปะสวนใหญจะเปนงานทศนศลป  ทงสน ไดแก จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม มณฑนาศลป อตสาหกรรมศลป พาณชยศลป

~ 43 ~

2.โสตศลป (Audio Art) เปนงานศลปะทรบสมผสความงามไดดวยห จากการฟงเสยง งานศลปะ ทจดอยในประเภทโสตศลป ไดแก ดนตร และ วรรณกรรม

3.โสตทศนศลป (Audiovisual Art) เปนงานศลปะทรบสมผสความงามทางศลปะไดทงสองทาง คอจากการมองเหนและจากการฟง งานศลปะประเภทน ไดแก ศลปะการแสดงนาฏศลป การละคร การภาพยนตรววฒนาการของทศนศลปสากล

ศลปะของชาตตางๆ ในซกโลกตะวนตกมลกษณะใกลเคยงกน จงพฒนาขนเปนศลปะสากล ความเชอมอทธพลตอพฤตกรรมมนษยทงความคด การแสดงออก และการดำาเนนชวต โดยเฉพาะในงานศลปกรรมมรปแบบความงามหลายแบบ ทเกดจากพลงแหงความศรทธาจากความเชอถอในเรองตางๆ

รปแบบความงามอนเนองมาจากความเชอถอ จะปรากฏเปนความงามตามความคดของชางในยคนนผสมกบฝมอ และเครองมอทยงไมคอยมคณภาพมากนก ทำาใหงานจตรกรรมในยคกอนประวตศาสตรดไมคอยงามมากนกในสายตาของคนปจจบน

1. ศลปะสมยกลาง (Medieval Arts)ทศนศลปอนเนองมาจากครสตศาสนาความเชอในสมยกลาง ซงเปนชวงเวลาทศาสนาครสตเจรญ

รงเรองถงขดสด มอทธพลตอการดำาเนนชวตและการสรางสรรคงานศลปกรรมของชาวตะวนตก โดยมความเชอวาความงามเปนสงทพระเจาสรางขนมาโดยผานทางศลปน เพอเปนการแสดงถงความศรทธาอยางยงในพระเจา ศลปนตองสรางผลงานโดยแสดงถงเรองราวของพระครสต พระสาวก ความเชออนนมผลตอทศนศลป ดงน

สถาปตยกรรม เชน โบสถสมยกอธค เปนสถาปตยกรรมทมลกษณะสงชลด และสวนทสงทสดของโบสถจะเปนทตงของกางเขนอนศกดสทธ เพอจะเปนทตดตอกบพระเจาบนสรวงสวรรค มการแตงเพลง

~ 44 ~

และรองกนอยในโบสถ Notre Dame อยทกรงปารส ประเทศฝรงเศส ซงเปนโบสถทสรางขนแบบกอธค โบสถแบบน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 โปรดใหถายแบบแลวนำามาสรางไวทวดนเวศธรรมประวต บางปะอน จงหวดพระนครศรอยธยา

จตรกรรม กแสดงเนอหาของครสตศาสนา รวมไปถงทศนศลปแขนงอนๆ ดวย

2. ศลปะไบเซน ไทร (Bizentine)

ยคแรกแหงศลปะ เพอครสตศาสนา เมออาณาจกรโรมนลมสลายลง แยกเปนประเทศตางๆอยในยโรปปจจบน และเปนชวงของคำาสอนของศาสนาครสต ไดรบความเชอถอเปนแนวทางในการดำาเนนชวตของประชาชน โดยเฉพาะในสมยไบเซนไทร ซงถอวาเปนอาณาจกรแหงแรกของครสตศาสนาศลปนและชางทกสาขาทำางานใหแกศาสนา หรอทำางานเพอสงเสรมความศรทธาแหงครสต

สถาปตยกรรม สรางโบสถ วหาร เพอเปนสญลกษณ และสถานทปฏบตพธกรรมตางๆ

ประตมากรรม ม การแกะสลกรปพระครสตและ สาวกดวยไม และหน จตรกรรมเปน ภาพเขยนประดบหนสทเรยกวา โมเสก

~ 45 ~

สถาปตยกรรมแบบไบเซนไทร3. ฟ นฟศลปวทยา (Renaissanee)แนวคดทางความงามของกรกและโรมนกลบมาเกดใหมหรอฟ นฟ

ขนมาใหม ตอเนองจากอาณาจกรไบเซนไทร เปนยคของฟ นฟศลปวทยา หมายถง การนำากลบมาอกครงหนง เนองจากไดมการคนพบซากเมองของพวกกรกและโรมน ทำาใหศลปนหนกลบมานยม ความงามตามแนวคดของ กรกและโรมนอกครงหนง

ใบงาน 5เรองท สรางสรรคงานศลปะและความงามตามธรรมชาตคำาสง ใหผเรยนแตละกลมทำาการศกษาคนควา ตามหวขอตอไปน

แลวนำาผลจากศกษาคนความาสรปใหเพอนฟงเพอแลกเปลยนรอยางนอย กลมละ 15 นาทกลมท 1

- ความหมายของศลปะและทศนศลป- ความสมพนธระหวางศลปะกบมนษย

~ 46 ~

- ประเภทของงานทศนศลปกลมท 2

- ความของการวเคราะห วจารณงานศลปะ- คณสมบตของนกวจารณทด- การวเคราะหและประเมนคณคาของงานศลปะ

กลมท 3 - ความหมายของธรรมชาตและศลปะ- องคประกอบทสำาคญของศลปะ- ประเภทการสรางสรรคงานของศลปน

กลมท 4- การรบรความงามทางศลปะของมนษย- ววฒนาการและความเชอในสรางผลงานทางศลปะ- ศลปะในสมยตางๆ

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………..……. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร

~ 47 ~

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 48 ~

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………วธการแกปญหา

~ 49 ~

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน

(………………….…..………………) ตำาแหนง……………………………………… ลงชอ….................................................ผอำานวยการสถานศกษา

~ 50 ~

ใบความรเรอง ธรรมชาตกบทศนศลป

ธรรมชาตกบทศนศลปมนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต

ธรรมชาต สามารถบอกถงประสบการณ และสงตางๆทผานมาในอดตได ซงถอวา ธรรมชาต เปน คร ของมนษย “ ” “ ”

เมอมนษยมความคดสรางสรรค มนษยกจะพจารณาสงตาง ๆ จากธรรมชาตทตนมสวนรวมอย แลวนำามาดดแปลงแกไขใหมโดยพยายามทำาตามวส ดนนๆ และเลอกหาวธการอน เหมาะสมตามทกษะความชำานาญ ทตนมอย เพอสรางเปนผลงาน ของตนขน ดงนนธรรมชาตจงม ความหมายอยางยงสำาหรบ มนษย

มนษยอาศยธรรมชาตในการดำารงชวต ผลผลตสวนใหญทใชในการดำารงชวตเกอบทงหมดกมาจากธรรมชาตทงสน และนคอวสดจากธรรมชาตทมนษยนำามาสรางสรรค

1. พช2. หน กรวด 3. ทราย 4. ดน

~ 51 ~

การนำาธรรมชาตมาออกแบบผสมผสานกบงานศลปะ(ผลงานจากถนนคนเดนดอทคอม/เชยงใหม)

ความคดสรางสรรค การตกแตงรางกาย และทอยอาศยมนษยมความคดสรางสรรคอยตลอดเวลา ตามแตประสบการณ

มากนอยของแตละบคคล การออกแบบเปนสวนหนงของความคดสรางสรรคทางศลปะของมนษย

1.ออกแบบตกแตงทอยอาศย เปนการออกแบบทกอยางภายในและบรเวณรอบบานใหสวยงาม สะดวกแกการใชสอย โดยใชวสดทมอยหรอจดหามาโดยใชหลกองคประกอบศลป

2.ออกแบบใหกบรางกาย เปนการออกแบบรางกายและสงตกแตงรางการใหสวยงาม เหมาะสม และถกใจ เชนการออกแบบทรงผม เสอผา เครองประดบ การใชเครองสำาอาง โดยอาศยหลกการทางศลปะและความคดสรางสรรค

3.ออกแบบสำานกงาน หองทำางาน โตะเกาอ แจกน ในสถานททำางานอาจไดรบการออกแบบและสรางสรรคใหนาทำางานและสะดวกในการใชสอย

ความคดสรางสรรคในงานตกแตงการออกแบบตกแตง เปนการออกแบบการตกแตงพนทภายใน

และภายนอกอาคาร โดยใชความสำาคญของ จตวทยาสงแวดลอม สถาปตยกรรม การออกแบบผลตภณฑ เขาดวยกน

จตวทยาสงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทอยรอบตวบคคล ทำาหนาทเปนสงเราในอนทจะทำาใหบคคลแสดงปฏกรยาตอบสนอง และมอทธพลตอพฒนาการของบคคลนนๆ

~ 52 ~

ในทางจตวทยานน สงแวดลอม คอผลรวมของการกระตนจากสงเราทบคคลไดรบ และมผลกระทบตอบคคลนนตงแตเรมปฏสนธจนกระทงเสยชวต

สงแวดลอมมอทธพลตอความเจรญงอกงามหรอความเสอมตอพฒนาการของบคคลไดเปนอยางยง อทธพลของสงแวดลอมมผลกระทบตอเราได 2 ลกษณะ คอ

1. มอำานาจบงคบตอบคคลโดยตรง ไมวาบคคลนนสนใจทจะเรยนรเพอปฏบตหรอไม สงแวดลอมเหลาน ไดแก ธรรมชาต อณหภม อากาศ อาหาร เปนตน

2. บคคลเกดการเรยนรสงแวดลอมนนๆ แลวนำามาปฏบต สงแวดลอมเหลาน ไดแก พฤตกรรมทางสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ศาสนา กฎหมาย เปนตน สถาปตยกรรม หมายถง การออกแบบกอสรางอาคาร สถานทตาง ๆ เพอสนองความตองการของมนษยดานทอยอาศย และการอยรวมกนเพอประกอบกจกรรมดานสาธารณะ ดงนนงานสถาปตยกรรมจงแบงเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแก อาคารบานเรอน ซงเปนทอยอาศย และอาคารสาธารณะ เชน สนามกฬา หอประชม สถานรถไฟ วดโบสถ วหาร เจดย สถป พระมด เปนตน การออกแบบผลตภณฑ หมายถง ความคดสรางสรรคเกยวกบรปรางลกษณะภายนอกของผลตภณฑทแตกตางไปจากเดม

การนำาหลกวชาความรทง 3 อยางมารวมกนและแปรเปลยนออกมาในลกษณะงานออกแบบทอาศยพนฐานความรดานทศนศลปจนเกดเปนงานออกแบบตกแตงซงแบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1. ออกแบบตกแตงภายใน ไดแกการออกแบบตกแตงภายในอาคารทกประเภททงหมด เชนการออกแบบตกแตงภายในบาน ภายในสำานกงาน ภายในอาคารสาธารณะ แมนกระทงการออกแบบตกแตง

ภายในยายพาหนะเปนตน

~ 53 ~

การออกแบบตกแตงภายในทพกอาศย

การออกแบบตกแตงหนารานคา

การออกแบบตกแตงภายในสำานกงาน

การออกแบบตกแตงภายใน ยานพาหนะ

การออกแบบตกแตงภายนอก ไดแกการออกแบบตกแตงสวนและบรเวณภายนอกอาคาร

รวมทงการออกแบบภมทศนในสวนพนทสาธารณะเชนสวนสาธารณะ ถนน สะพาน ฯลฯ

~ 54 ~

การออกแบบ ตกแตงสวนขนาดใหญ

การออกแบบสวนในบานโดยเลยนแบบธรรมชาต

ใบงาน 3เรอง ธรรมชาตกบทศนศลป

การออกแบบสวนในบานโดยใชวสดหน

การตกแตงภายนอกโดยการจดสวนทเกาะกลางถนน

~ 55 ~

คำาสง ใหผเรยนแตละกลมทำาการศกษาคนควาและจดทำาชนงาน/รายงาน ตามหวขอทครกำาหนด กลมละ 1 หวขอ ดงน

กลมท 1 ออกแบบเครองประดบจากวสดธรรมชาตทใชในการตกแตงรางกาย เชน การออกแบบเสอผา เครองประดบ

กลมท 2 ออกแบบตกแตงทอยอาศยภายในบาน เชน หองนอน หองนงเลน หองกนขาว หองครว หองนำา โดยการวาดภาพหรอถายภาพ หรอใชวสดตางๆ มาประดษฐเปนภาพ/ชนงาน

กลมท 3 ออกแบบสำานกงาน หองทำางาน โดยการวาดภาพ หรอใชวสดตางๆ มาประดษฐเปนภาพ/ชนงาน

กลมท 4 ออกแบบตกแตงสวนภายในบาน โดยการวาดภาพหรอถายภาพ หรอใชวสดตางๆ มาประดษฐเปนภาพ/ชนงาน

กลมท 5 ออกแบบกลองบรรจภณฑ โดยการวาดภาพหรอถายภาพ หรอใชวสดตางๆ มาประดษฐเปนเปนภาพ/ชนงาน

กลมท 6 ออกแบบสวนสาธารณะ โดยการวาดภาพหรอถายภาพหรอใชวสดตางๆ มาประดษฐเปนภาพ/ชนงานแลวนำาเสนอผลงาน/ชนงาน พรอมทงคำาอธบายหรอคำาวจารณตามหลกการทางทศนศลป หนาชน กลมละ 5-10 นาท

~ 56 ~

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท …….…. เดอน ……….………………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 57 ~

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………วธการแกปญหา…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 58 ~

ขอเสนอแนะ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน (………………..………………)

ตำาแหนง………………………………………ลงชอ….................................................ผอำานวย

การสถานศกษา

แผนการจดการเรยนรรายวชาศลปศกษา ทช 31001ระดบ มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนร

~ 59 ~

มความรความเขาใจ มคณธรรม จรยธรรม ชนชม เหนคณคาความงาม ความไพเราะ ธรรมชาต สงแวดลอม ทางทศนศลปไทย ดนตรไทย นาฏศลปไทย และวเคราะหไดอยางเหมาะสมเรอง : ดนตร

สาระสำาคญ ความหมาย ความสำาคญ ความเปนมา ววฒนาการรปแบบ

เทคนค วธการของดนตรประเภทตาง ๆคณคา ความงาม ความไพเราะของดนตรสากล

บทท 2 ดนตรเรองท 1 ดนตรสากลเรองท 2 ดนตรสากลประเภทตางๆ

เรองท 3 คณคาความไพเราะของเพลงสากลเรองท 4 ประวตภมปญญาทางดนตรสากล

จดประสงคการเรยนร/ผลการเรยนรทคาดหวง

อธบายความหมาย ความสำาคญและความเปนมา ของดนตรสากล เขาใจถงตนกำาเนด ภมปญญา และการถายทอดสบตอกนมา

สอการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. กจกรรม

กระบวนการเรยนรและกจกรรมเพมเตมขนท 1 เตรยมความพรอม

(1) หนงสอแบบเรยนวชาศลปศกษา ม.ปลาย(2) สมารทโฟน(3) สอวดทศน

ขนท 2 อนเครอง

~ 60 ~

ขนท 1 กำาหนดปญหาความตองการในการเรยนร1. ครกบผเรยนสนทนาถงภมปญญาทองถนทาง

ดานดนตรทมในทองถนขนท 2 แสวงหาขอมลและจดการเรยนร

1. ครใหผเรยนทำากจกรรมนนทนาการ โดยการตบมอเปนจงหวะ

2. ทบทวน เนอหาทเรยนมาในครงทแลว ในเรอง ทศนศลป

3. จดกจกรรมการเรยนร โดยครซกถามผเรยนในเรอง ดนตรสากล

การจดกระบวนการเรยนรดนตรสากลประเภทตางๆ และคณคาความไพเราะของเพลงสากล โดยการสมถาม และครอธบายเพมเตม

ขนท 3 การปฏบตการและการนำาไปใช 1. ครและผเรยนสรปเนอหาสาระสำาคญของเรอง และให

ผเรยนจดบนทก ขนท 4. การประเมนผล

1. ผเรยนทำาแบบประเมนผลความรหลงเรยน (ใบงาน)ขนท 3 เรองรายบคคล

(1) ครใหผเรยนศกษาใบความรเรองจด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง

(2) ผเรยนทำาใบงานสงครเรองจด เสน ส แสง เงา รปราง และรปทรง

(3) ครมอบหมายใหผเรยนคนควาเรองความงามตามธรรมชาต ทศนศลปสากล ธรรมชาตกบทศนศลป

(4)ครมอบหมายใหผเรยนหาคนควาเรอง การตกแตงรางกายทอยอาศย

ขนท 4 รวมพลชวยกนสรางสรรคผลงาน(1) แบงกลมผเรยนโดยวธไปคนความา

~ 61 ~

(2) สมาชกในกลมรวมกนออกวางแผน/ออกแบบการนำาเสนอผลงาน

(3) ผเรยนนำาเสนอผลงานขนท 5 สอสารวธ

ครใหผเรยนนำาเสนอ Mind Map และสรปองคความรรวมกบผเรยน

ขนท 6 มากมวชาการ(1) ครและผเรยนชวยกนสรปหลงจากทกกลมนำาเสนอ

หนาชนเรยน(2) ครใหความรเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ(3) ครเชอมโยงสงทผเรยนนำาเสนอกบเนอหาและบอก

ขอด-ขอเสยการประกนภยและการลงทน การชำาระเงน ทางอเลกทรอนกส และสามารถนำาสงทเรยนรไปพฒนาตนเองได

ขนท 7 สบสานรายบคคล-แจกใบงานใหทดสอบความร ความเขาใจ

ขนท 8 สรปผล กศน. ดานความร -ประเมนจากใบงาน

ดานทกษะ - ประเมนเปนรายบคคล - ประเมนรปแบบการนำาเสนอผลงาน ดานคณธรรม

จรยธรรม คานยม- แบบประเมนจากความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย- ประเมนโดยการสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม

ขนท 9 บนทกหลงสอน/ วจยยอชนเรยน

~ 62 ~

ใชแบบฟอรมบนทกหลงสอน เพอนำาปญหามาทำาการแกไขและปรบปรงกจกรรมการเรยนรในครงตอไป

กจกรรมเสนอแนะ

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................

ลงชอ.....................................................................ผสอน

(................................................................)

วนท................เดอน.................................พ.ศ……………..

~ 63 ~

ใบความรเรอง ดนตรสากลประเภทตางๆ ประวต ภมปญญาทางดนตรสากลองคประกอบของดนตรสากล

ดนตรไมวาจะเปนของชาตใด ภาษาใด ลวนมพนฐานมาจากสวนตางๆ เหลานทงสน ความแตกตางในรายละเอยดของแตละสวนแตละวฒนธรรมนน เปนสงทเกดขนจรง แตการทจะแตกตางกนอยางไรนน กรอบวฒนธรรมของแตละสงคมจะเปนปจจยทกำาหนดในตรงตามรสนยมของแตละวฒนธรรมจนเปนผลใหสามารถแยกแยะดนตรของชาตหนงแตกตางจากดนตรของอกชาตหนงอยางไร องคประกอบของดนตรสากล ประกอบดวย

1. เสยง (Tone) คตกวผสรางสรรคดนตร เปนผใชเสยงในการสรางสรรคผลตงาน

ศลปะเพอรบใชสงคม ผสรางสรรคดนตรสามารถสรางเสยงทหลากหลายโดยอาศยวธการผลตเสยงเปนปจจยกำาหนด เชน การดด การส การต การเปา เสยงเกดจากการสนสะเทอนของอากาศทเปนไปอยางสมำาเสมอ สวนเสยงอกทกหรอเสยงรบกวน (Noise) เกดจากการสนสะเทอนของอากาศทไมสมำาเสมอ ลกษณะความแตกตางของเสยงขนอยกบคณสมบตสำาคญ 4 ประการ คอ ระดบเสยง ความยาวของเสยง ความเขมของเสยง และคณภาพของเสยง

1.1 ระดบเสยง (Pitch) หมายถง ระดบความสง-ตำาของเสยง ซงเกดการจำานวนความถของการสนสะเทอน กลาวคอ ถาเสยงทมความถสง ลกษณะการสนสะเทอนเรว จะสงผลใหมระดบเสยงสง แตถาหากเสยงมความถตำา ลกษณะการสนสะเทอนชาจะสงผลใหมระดบเสยงตำา

1.2 ความสน-ยาวของเสยง (Duration) หมายถง คณสมบตทเกยวกบความยาว-สนของเสยง ซงเปนคณสมบตทสำาคญอยางยงของการกำาหนดลลา จงหวะ ในดนตรตะวนตก การกำาหนดความสน-ยาวของเสยง สามารถแสดงใหเหนไดจากลกษณะของตวโนต เชน

~ 64 ~

โนตตวกลม ตวขาว และตวดำา เปนตน สำาหรบในดนตรไทยนน แตเดมมไดใชระบบการบนทกโนตเปนหลก แตยางไรกตาม การสรางความยาว-สนของเสยงอาจสงเกตไดจากลลาการกรอระนาดเอก ฆองวง ในกรณของซออาจแสดงออกมาในลกษณะของการลากคนชกยาวๆ

1.3 ความเขมของเสยง (Intensity) ความเขมของสยงเกยวของกบนำาหนกของความหนกเบาของเสยง ความเขมของเสยงจะเปนคณสมบตทกอประโยชนในการเกอหนนเสยงใหมลลาจงหวะทสมบรณ

1.4 คณภาพของเสยง (Quality) เกดจากคณภาพของแหลงกำาเนดเสยงทแตกตางกน ปจจยททำาใหคณภาพของเสยงเกดความแตกตางกนนน เกดจากหลายสาเหต เชน วธการผลตเสยง รปทรงของแหลงกำาเนดเสยง และวสดทใชทำาแหลงกำาเนดเสยง ปจจยเหลานกอใหเกดลกษณะคณภาพของเสยง ซงเปนหลกสำาคญใหผฟงสามารถแยกแยะสสนของสยง (Tone Color) ระหวางเครองดนตรเครองหนงกบเครองหนงไดอยางชดเจน

2. พนฐานจงหวะ (Element of Time) จงหวะเปนศลปะของการจดระเบยบเสยง ทเกยวของกบความชา

เรว ความหนกเบาและความสน-ยาว องคประกอบเหลาน หากนำามารอยเรยง ปะตดปะตอเขาดวยกนตามหลกวชาการเชงดนตรแลว สามารถทจะสรางสรรคใหเกดลลาจงหวะอนหลากหลาย ในเชงจตวทยา อทธพลของจงหวะทมผลตอผฟงจะปรากฏพบในลกษณะของการตอบสนองเชงกายภาพ เชน ฟงเพลงแลวแสดงอาการกระดกนว ปรบมอรวมไปดวย

3. ทำานอง (Melody)         ทำานองเปนการจดระเบยบของเสยงทเกยวของกบความสง-ตำา ความสน-ยาว และความดง-เบา คณสมบตเหลานเมอนำามาปฏบตอยางตอเนองบนพนฐานของความชา-เรว จะเปนองคประกอบของดนตรทผฟงสามารถทำาความเขาใจไดงายทสด

~ 65 ~

        ในเชงจตวทยา ทำานองจะกระตนผฟงในสวนของสตปญญา ทำานองจะมสวนสำาคญในการสรางความประทบใจ จดจำา และแยกแยะความแตกตางระหวางเพลงหนงกบอกเพลงหนง

4. พนผวของเสยง (Texture)        “พนผว เปนคำาทใชอยทวไปในวชาการดานวจตรศลป หมายถง ”ลกษณะพนผวของสงตางๆ เชน พนผวของวสดทมลกษณะขรขระ หรอเกลยงเกลา ซงอาจจะทำาจากวสดทตางกน         ในเชงดนตรนน พนผว หมายถง ลกษณะหรอรปแบบของ“ ”เสยงทงทประสานสมพนธและไมประสานสมพนธ โดยอาจจะเปนการนำาเสยงมาบรรเลงซอนกนหรอพรอมกน ซงอาจพบทงในแนวตงและแนวนอน ตามกระบวนการประพนธเพลง ผลรวมของเสยงหรอแนวทงหมดเหลานน จดเปนพนผวตามนยของดนตรทงสน ลกษณะรปแบบพนผวของเสยงมอยหลายรปแบบ ดงน

4.1 Monophonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยงทมแนวทำานองเดยว ไมมเสยงประสาน พนผวเสยงในลกษณะนถอเปนรปแบบการใชแนวเสยงของดนตรในยคแรกๆ ของดนตรในทกวฒนธรรม

4.2 Polyphonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยงทประกอบดวยแนวทำานองตงแตสองแนวทำานองขนไป โดยแตละแนวมความเดนและเปนอสระจากกน ในขณะททกแนวสามารถประสานกลมกลนไปดวยกน

ลกษณะแนวเสยงประสานในรปของ Polyphonic Texture มววฒนาการมาจากเพลงชานท (Chant) ซงมพนผวเสยงในลกษณะของเพลงทำานองเดยว (Monophonic Texture) ภายหลงไดมการเพมแนวขบรองเขาไปอกหนงแนว แนวทเพมเขาไปใหมนจะใชระยะขนค 4 และค 5 และดำาเนนไปในทางเดยวกบเพลงชานทเดม การดำาเนนทำานองในลกษณะนเรยกวา ออรกานม “ ” (Orgonum) นบไดวาเปนยคเรมตนของการประสานเสยงแบบ Polyphonic Texture หลง

~ 66 ~

จากครสตศตวรรษท 14 เปนตนมา แนวทำานองประเภทนไดมการพฒนากาวหนาไปมาก ซงเปนระยะเวลาทการสอดทำานอง (Counterpoint) ไดเขาไปมบทบาทเพมมากขนในการตกแตงพนผวของแนวทำานองแบบ Polyphonic Texture

4.3 Homophonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยง ทประสานดวยแนวทำานองแนวเดยว โดยม กลมเสยง (Chords) ทำาหนาทสนบสนนในคตนพนธประเภทน แนวทำานองมกจะเคลอนทในระดบเสยงสงทสดในบรรดากลมเสยงดวยกน ในบางโอกาสแนวทำานองอาจจะเคลอนทในระดบเสยงตำาไดเชนกน ถงแมวาคตนพนธประเภทนจะมแนวทำานองทเดนเพยงทำานองเดยวกตาม แตกลมเสยง (Chords) ททำาหนาทสนบสนนนน มความสำาคญทไมนอยไปกวาแนวทำานอง การเคลอนทของแนวทำานองจะเคลอนไปในแนวนอน ในขณะทกลมเสยงสนบสนนจะเคลอนไปในแนวตง

4.4 Heterophonic Texture เปนรปแบบของแนวเสยงทมทำานองหลายทำานอง แตละแนวมความสำาคญเทากนทกแนว คำาวา Heteros เปนภาษากรก หมายถงแตกตางหลากหลาย ลกษณะการผสมผสานของแนวทำานองในลกษณะน เปนรปแบบการประสานเสยง

5. สสนของเสยง (Tone Color)          “สสนของเสยง หมายถง คณลกษณะของเสยงทกำาเนด”จากแหลงเสยงทแตกตางกน แหลงกำาเนดเสยงดงกลาว เปนไดทงทเปนเสยงรองของมนษยและเครองดนตรชนดตางๆ ความแตกตางของเสยงรองมนษย ไมวาจะเปนระหวางเพศชายกบเพศหญง หรอระหวางเพศเดยวกน ซงลวนแลวแตมพนฐานของการแตกตางทางดานสรระ เชน หลอดเสยงและกลองเสยง เปนตน         ในสวนทเกยวของกบเครองดนตรนน ความหลากหลายดานสสนของเสยง ประกอบดวยปจจยทแตกตางกนหลายประการ เชน วธการบรรเลง วสดทใชทำาเครองดนตร รวมทงรปทรง และขนาด ปจจยเหลานลวนสงผลโดยตรงตอสสนของเสยงเครองดนตร ทำาใหเกดคณลกษณะของเสยงทแตกตางกนออกไป

~ 67 ~

5.1 วธการบรรเลง อาศยวธดด ส ต และเปา วธการผลตเสยงดงกลาวลวนเปนปจจยใหเครองดนตรมคณลกษณะของเสยงทตางกน

5.2 วสดทใชทำาเครองดนตร วสดทใชทำาเครองดนตรของแตละวฒนธรรมจะแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมของสงคมและยคสมย วสดทใชทำาเครองดนตรทแตกตางกน นบเปนปจจยทสำาคญประการหนง ทสงผลใหเกดความแตกตางในดานสสนของเสยง

5.3 ขนาดและรปทรง ลกษณะของเครองดนตรทมรปทรงและขนาดทแตกตางกน จะเปนปจจยทสงผลใหเกดความแตกตางกนในดานสสนของเสยงในลกษณะทมความสมพนธกน

6. คตลกษณ (Forms)         คตลกษณหรอรปแบบของเพลง เปรยบเสมอนกรอบทหลอมรวมเอาจงหวะ ทำานอง พนผว และสสนของเสยงใหเคลอนทไปในทศทางเดยวกน เพลงทมขนาดสน-ยาว วนกลบไปมา ลวนเปนสาระสำาคญของคตลกษณทงสนดนตรมธรรมชาตทแตกตางไปจากศลปะแขนงอน ๆ ซงพอจะสรปไดดงน

1. ดนตรเปนสอทางอารมณทสมผสไดดวยห กลาวคอ หนบเปนอวยวะสำาคญททำาใหคนเราสามารถสมผสกบดนตรได ผทหหนวกยอมไมสามารถทราบไดวาเสยงดนตรนนเปนอยางไร

2. ดนตรเปนสวนหนงของวฒนธรรม กลาวคอ กลมชนตาง ๆ จะมวฒนธรรมของตนเอง และวฒนธรรมนเองททำาใหคนในกลมชนนนมความพอใจและซาบซงในดนตรลกษณะหนงซงอาจแตกตางไปจากคนในอกวฒนธรรมหนง ตวอยางเชน คนไทยเราซงเคยชนกบดนตรไทยและดนตรสากล เมอไปฟงดนตรพนเมองของอนเดยกอาจไมรสกซาบซงแตอยางใด แมจะมคนอนเดยคอยบอกเราวาดนตรของเขาไพเราะเพราะพรงมากกตาม เปนตน

~ 68 ~

3. ดนตรเปนเรองของสนทรยศาสตรวาดวยความไพเราะ ความไพเราะของดนตรเปนเรองททกคนสามารถซาบซงไดและเกดขนเมอใดกได กบทกคน ทกระดบ ทกชนชน ตามประสบการณของแตละบคคล

4. ดนตรเปนเรองของการแสดงออกทางอารมณ เสยงดนตรจะออกมาอยางไรนนขนอยกบเจาของอารมณทจะชวยถายทอดออกมาเปนเสยง ดงนนเสยงของดนตรอาจกลาวไดวาอยทอารมณของผประพนธเพลงทจะใสอารมณลงไปในเพลงตามทตนตองการ ผบรรเลงเพลงกถายทอดอารมณจากบทประพนธลงบนเครองดนตร ผลทกระทบตอผทฟงกคอ เสยงดนตรทประกอบขนดวยอารมณของผประพนธผสมกบความสามารถของนกดนตรทจะถายทอดไดถงอารมณหรอมความไพเราะมากนอยเพยงใด

5. ดนตรเปนทงระบบวชาความรและศลปะในขณะเดยวกน กลาวคอ ความรเกยวกบดนตรนน เปนเรองเกยวกบเสยงและการจดระบบเสยงใหเปนทวงทำานองและจงหวะ ซงคนเรายอมจะศกษาเรยนร ความร “ทเกยวกบดนตร นกได โดยการทอง จำา อาน ฟง รวมทงการลอกเลยน”จากคนอนหรอการคดหาเหตผลเอาเองได แตผทไดเรยนรจะม ความร“เกยวกบดนตร กอาจไมสามารถเขาถงความไพเราะหรอซาบซงในดนตร”ไดเสมอไป เพราะการเขาถงดนตรเปนเรองของศลปะ เพยงแตผทมความรเกยวกบดนตรนนจะสามารถเขาถงความไพเราะของดนตรไดงายขนประวตภมปญญาทางดนตรสากล ดนตรสากลมการพฒนามายาวนาน และเกอบทงหมดเปนการพฒนาจากฝงทวปยโรป จะมการพฒนาในยคหลงๆทดนตรสากลมการพฒนาสงในฝงทวปอเมรกาเหนอ ดนตรสากล สามารถแบงการพฒนาออกเปนชวงยคดงน

1.ดนตรคลาสสกยโรปยคกลาง (Medieval European Music พ.ศ. 1019 - พ.ศ. 1943) ดนตรคลาสสกยโรปยคกลาง หรอ ดนตรยคกลาง เปนดนตรทถอวาเปนจดกำาเนดของดนตรคลาสสก เรมตนเมอประมาณป พ.ศ. 1019 (ค.ศ. 476) ซงเปนปลมสลายของ

~ 69 ~

จกรวรรดโรมน ดนตรในยคนมจดประสงคหลกเพอประกอบพธกรรมทเกยวของกบศาสนา และคาดกนวามตนกำาเนดมาจากดนตรในยคกรกโบราณ

รปแบบของดนตรคลาสสกยโรปยคกลา

2.ดนตรยคเรเนสซองส (Renaissance Music พ.ศ. 1943 - พ.ศ. 2143) นบเรมการนบเมอประมาณป พ.ศ. 1943 (ค.ศ. 1400) เมอเรมมการเปลยนแปลงศลปะ และฟ นฟศลปะโบราณยคโรมนและกรก แตดนตรยงคงเนนหนกไปทางศาสนา เพยงแตเรมมการใชเครองดนตรทหลากหลายขน

ดนตรยคเรเนสซองส3.ดนตรยคบาโรค (Baroque Music พ.ศ. 2143 -

พ.ศ. 2293) ยคนเรมขนเมอมการกำาเนดอปรากรในประเทศฝรงเศสเมอป พ.ศ. 2143 (ค.ศ. 1600) และ สนสดลงเมอ โยฮนน เซบาสเทยน บาค เสยชวตลงในป พ.ศ. 2293 (ค.ศ. 1750) แตบางครงกนบวาสนสดลงในป พ.ศ. 2273 (ค.ศ. 1730) เรมมการเลนดนตรเพอการฟงมากขนในหมชนชนสง นยมการเลนเครองดนตรประเภทออรแกนมากขน แตกยงคงเนนหนกไปทางศาสนา นกดนตรทมชอเสยงในยคน เชน บาค ววลด เปนตน

ดนตรยคบาโรค

~ 70 ~

4.ดนตรยคคลาสสค (Classical Period Music พ.ศ. 2293 - พ.ศ. 2363) เปนยคทมการเปลยนแปลงมากทสด มกฏเกณฑ แบบแผน รปแบบและหลกในการเลนดนตรอยางชดเจน ศนยกลางของดนตรยคนคอประเทศออสเตรย โดยเฉพาะทกรงเวยนนา และเมองมานไฮม(Mannheim) นกดนตรทมชอเสยงในยคน เชน โมซารท เปนตน

ดนตรยคคลาสสค5.ดนตรยคโรแมนตค (Romantic Music พ.ศ. 2363 -

พ.ศ. 2443) เปนยคทมเรมมการแทรกของอารมณในเพลง มการเปลยนอารมณ ความดงความเบา และจงหวะ ซงตางจากยคกอนๆซงยงไมมการใสอารมณในทำานอง นกดนตรทมชอเสยงในยคน เชน เบโธเฟน ชเบรต โชแปง ไชคอฟสก เปนตน

ดวก ฟาน เบโธเฟน5. ดนตรยคศตวรรษท 20 (20th Century Calssical

Music พ.ศ. 2443 - พ.ศ. 2543) นกดนตรเรมแสวงหาแนวดนตรทไมขนกบแนวดนตรในยคกอนๆ จงหวะในแตละหองเรมแปลกไปกวาเดม ไมมโนตสำาคญเกดขน(Atonal) ระยะหางระหวางเสยงกบเสยงเรมลดนอยลง ไรทวงทำานองเพลง นกดนตรบางกลมหนไปยดดนตรแนวเดม ซงเรยกวา แบบนโอคลาสสก (Neoclassic) นกดนตรทมชอเสยงในยคน เชน อกอร เฟโตโรวช สตราวนสกเปนตน

~ 71 ~

อกอร เฟโดโรวช สตราวนสก6. ดนตรยคปจจบน (ชวงทศวรรษหลงของครสตศตวรรษท

20 - ปจจบน)ยคของดนตรปอป (pop music)

- ยค 50 เพลงรอกแอนดโรลลไดรบความนยม มศลปนทไดรบความนยมอยางเอลวส เพรสลย

- ยค 60 เปนยคของทนไอดอลอยางวง เดอะ บทเทลส, เดอะ บชบอยส, คลฟ รชารด, โรลลง สโตน, แซนด ชอว เปนตน

- ยค 70 เปนยคของดนตรดสโก มศลปนอยาง แอบบา, บจส และยงมดนตรประเภทคนทรทไดรบความนยมอยาง เดอะ อเกลส หรอดนตรปอปทไดรบอทธพลจากรอกอยาง เดอะ คารเพนเทอรส, รอด สจวต, แคร ไซมอน, แฌร เปนตน

- ยค 80 มศลปนปอปทไดรบความนยมอยาง ไมเคล แจคสน, มาดอนนา, ทฟฟาน, เจเนท แจคสน, ฟล คอลลนส, แวม ลกษณะดนตรจะมการใสดนตรสงเคราะหเขาไป เพลงในยคนสวนใหญจะเปนเพลงเตนรำาและยงมอทธพลถงทางดานแฟชนดวย

วงดนตร เดอะ อเกลส

~ 72 ~

- ยค 90 เรมไดอทธพลจากเพลงแนวอารแอนดบ เชน มารายห แคร, เดสทน ไชลด, บอยซ ท เมน, เอน โวค, ทแอลซ ในยคนยงมวงบอยแบนดทไดรบความนยมอยาง นว คดส ออน เดอะบลอก, เทค แดท, แบคสตรท บอยส

- ยค 2000 มศลปนทประสบความสำาเรจอยาง บรทยน สเปยร, ครสตนา อากเลรา, บยอนเซ, แบลค อายด พส, จสตน ทมเบอรเลค สวนเทรนปอปอนเชนแนว ปอป-พงค อยางวง ซมเปล แพลน, เอฟรล ลาวน รวมถงการเกดรายการสดฮต อเมรกน ไอดอลทสรางศลปนอยาง เคลล คลารกสน และ เคลย ไอเคน แนวเพลงปอปและอารแอนดบเรมรวมกน มลกษณะเพลงปอปทเพมความเปนอารแอนดบมากขนอยาง เนลล เฟอรตาโด, รฮานนา, จสตน ทมเบอรเลค เปนตน

~ 73 ~

ใบงาน 4เรอง ดนตรสากลประเภทตางๆ ประวต ภมปญญา

ทางดนตรสากลคำาสง ใหผเรยนจดทำารายงาน เรองดนตรสากลประเภทตางๆ และ

ประวตภมปญญาทางดนตรสากล โดยกำาหนดกรอบโครงรางรายงาน ดงน

1. สวนประกอบของรายงาน1.1 ปก1.2 คำานำา1.3 สารบญ1.4 เนอ เรองดนตรสากลประเภทตางๆ และประวตภมปญญา

ทางดนตรสากล พรอมภาพประกอบ1.5 ขอคดเหน/ขอเสนอแนะ1.6 เอกสารอางอง

2. จดสงรายงานสงตามทกำาหนด

~ 74 ~

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 75 ~

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………

~ 76 ~

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………วธการแกปญหา…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ขอเสนอแนะ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน (………………..………………) ตำาแหนง………………………………………

~ 77 ~

ลงชอ….................................................ผอำานวยการสถานศกษา

ใบความรเรอง คณคาของดนตรกบการดำารงชวต

ดนตรสากลดนตรเกดขนมาในโลกพรอมๆกบมนษยเรานนเอง ในยคแรกๆ

มนษยอาศยอยในปาดง ในถำา ในโพรงไม แตกรจกการรองรำาทำาเพลงตามธรรมชาต เชนรจกปรบมอ เคาะหน เคาะไม เปาปาก เปาเขา และเปลงเสยงรองตามเรอง การรองรำาทำาเพลงไปเพอออนวอนพระเจาเพอชวยใหตนพนภย บนดาลความสขความอดมสมบรณตางๆใหแกตน หรอเปนการบชาแสดงความขอบคณพระเจาทบนดาลใหตนมความสขความสบาย

ในระยะแรก ดนตรมเพยงเสยงเดยวและแนวเดยวเทานนเรยกวา Melody ไมมการประสานเสยง จนถงศตวรรษท 12 มนษยเราเรมรจกการใชเสยงตางๆมาประสานกนอยางงายๆ เกดเปนดนตรหลายเสยงขนมา

~ 78 ~

ยคตางๆของดนตรนกปราชญทางดนตรไดแบงดนตรออกเปนยคตางๆดงน

1. Polyphonic Perio ( ค.ศ. 1200-1650 ) ยคนเปนยคแรก ววฒนาการมาเรอยๆ จนมแบบฉบบและหลกวชการดนตรขน วงดนตรอาชพตามโบสถ ตามบานเจานาย และมโรงเรยนสอนดนตร

2. Baroque Period ( ค.ศ. 1650-1750 ) ยคนวชาดนตรไดเปนปกแผน มแบบแผนการเจรญดานนาฏดรยางค มมากขน มโรงเรยนสอนเกยวกบอปรากร (โอเปรา) เกดขน มนกดนตรเอกของโลก 2 ทานคอ J.S. Bach และ G.H. Handen

3. Classical Period ( ค.ศ. 1750-1820 ) ยคนเปนยคทดนตรเรมเขาสยคใหม มความรงเรองมากขน มนกดนตรเอก 3 ทานคอ Haydn Gluck และ Mozart

7. Romantic Period ( ค.ศ. 1820-1900 ) ยคนมการใชเสยงดนตรทเนนถงอารมณอยางเดนชดเปนยคทดนตรเจรญถงขดสดเรยกวายคทองของดนตร นกดนตรเชน Beetoven และคนอนอกมากมาย

8. Modern Period ( ค.ศ. 1900-ปจจบน ) เปนยคทดนตรเปลยนแปลงไปมาก ดนตรประเภทแจส (Jazz) กลบมามอทธพลมากขนเรอยๆจนถงปจจบนขนบธรรมเนยมประเพณของแตละชาต ศาสนา โดยเฉพาะทางดนตรตะวนตก นบวามความสมพนธใกลชดกบศาสนามาก บทเพลงทเกยวกบศาสนาหรอเรยกวาเพลงวดนน ไดแตงขนอยางถกหลกเกณฑ ตามหลกวชาการดนตร ผแตงเพลงวดตองมความรความสามารถสง เพราะตองแตงขนใหสามารถโนมนาวจตใจผฟงใหนยมเลอมใสในศาสนามากขน ดงนนบทเพลงสวดในศาสนาครสตจงมเสยงดนตรประโคมประกอบการสวดมนต เมอมบทเพลงเกยวกบศาสนามากขน เพอเปนการปองกนการลมจงไดมผประดษฐสญลกษณตางๆแทนทำานอง เมอประมาณ ค.ศ. 1000 สญลกษณดงกลาวคอ ตวโนต (Note) นนเอง โนตเพลงทใชในหลกวชาดนตรเบองตนเปน

~ 79 ~

เสยง โด เร ม นน เปนคำาสวดในภาษาละตน จงกลาวไดวาวชาดนตรมจดกำาเนดมาจากวดหรอศาสนา ซงในยโรปนนถอวาเพลงเกยวกบศาสนานนเปนเพลงชนสงสดวงดนตรทเกดขนในศตวรรษตนๆจนถงปจจบน จะมลกษณะแตกตางกนออกไป เครองดนตรทใชบรรเลงกมจำานวนและชนดแตกตางกนตามสมยนยม ลกษณะการผสมวงจะแตกตางกนไป เมอผสมวงดวยเครองดนตรทตางชนดกน หรอจำานวนของผบรรเลงทตางกนกจะมชอเรยกวงดนตรตางกน ดนตรสากลประเภทตางๆ

เพลงประเภทตางๆ แบงตามลกษณะของวงดนตรสากลได 6 ประเภท ดงน

1.เพลงทบรรเลงโดยวงออรเคสตรา ( Orchestra ) มดงน

- ซมโฟน (Symphony) หมายถงการบรรเลงเพลงโซนาตา ( Sonata) ทงวง คำาวา Sonata หมายถง เพลงเดยวของเครองดนตรชนดตางๆ เชนเพลงของไวโอลน เรยกวา Violin Sonata เครองดนตรชนดอน ๆ กเชนเดยวกน การนำาเอาเพลง โซนาตาของเครองดนตรหลายๆชนดมาบรรเลงพรอมกนเรยกวา ซมโฟน

- คอนเซอรโต ( Concerto) คอเพลงผสมระหวางโซนาตากบซมโฟน แทนทจะมเพลงเดยวแตอยางเดยว หรอบรรเลงพรอมๆกนไปในขณะเดยวกน เครองดนตรทแสดงการเดยวนน สวนมากใชไวโอลนหรอเปยโน

- เพลงเบดเตลด เปนเพลงทแตงขนบรรเลงเบดเตลดไมมเนอรอง

วงออรเคสตรา

~ 80 ~

2.เพลงทบรรเลงโดยวงแชมเบอรมวสค ( Chamber Music ) เปนเพลงสนๆ ตองการแสดงลวดลายของการบรรเลงและการประสานเสยง ใชเครองดนตรประเภทเครองสาย คอไวโอลน วโอลา และเชลโล

3.

สำาหรบเดยว เพลงประเภทนแตงขนสำาหรบเครองดนตรชนเดยวเรยกวา เพลง โซนาตา

4.โอราทอรโอ (Oratorio) และแคนตาตา (Cantata) เปนเพลงสำาหรบศาสนาใชรองในโบสถ จดเปนโอเปรา แบบหนง แตเปนเรองเกยวกบศาสนา

วงโอราทอรโอ5.โอเปรา (Opera) หมายถง เพลงทใชประกอบการแสดง

ละครทมการรองโตตอบกนตลอดเรอง เพลงประเภทนใชในวงดนตรวงใหญบรรเลงประกอบ

วงแชมเบอรมวสค

~ 81 ~

ละคร Opera ทดงทสดเรองหนงของโลกคอเรอง The Phantom of the Opera

6.เพลงทขบรองโดยทวไป ไดแก เพลงทรองเดยว รองหมหรอรองประสานเสยงในวงออรเคสตรา วงคอมโบ (Combo) หรอชาโดว (Shadow ) ซงนยมฟงกนทงจากแผนเสยงและจากวงดนตรทบรรเลงกนอยโดยทวไป***********

ประเภทของเครองดนตรสากลเครองดนตรสากลมมากมายหลายประเภท แบงตามหลกในการทำา

เสยงหรอวธการบรรเลงเปน  5  ประเภท  ดงน1.  เครองสายเครองดนตรประเภทน ทำาใหเกดเสยงโดยการทำาใหสายสนสะเทอน

สายทใชเปนสายโลหะหรอสายเอน  เครองดนตรประเภทเครองสาย  แบงตามวธการเลนเปน  2  จำาพวก คอ

1)  เครองดด  ไดแก  กตาร  แบนโจ  ฮารป

แบนโจ

~ 82 ~

2)  เครองส  ไดแก  ไวโอลน  วโอลา

      

วโอลา

2. เครองเปาลมไม               เครองดนตรประเภทนแบงตามวธทำาใหเกดเสยงเปน 2 ประเภท  คอ

1)  จำาพวกเปาลมผานชองลม  ไดแก  เรคอรเดอร  ปคโคโล  ฟลต

ปคโคโล

         2)  จำาพวกเปาลมผานลน  ไดแก  คลารเนต แซกโซโฟน

คลารเนต

3.  เครองเปาโลหะ               เครองดนตรประเภทน ทำาใหเกดเสยงโดยการเปาลมใหผานรมฝปากไปปะทะกบชองทเปา ไดแก  ทรมเปต  ทรอมโบน  เปนตน                         

~ 83 ~

ทรมเปต

4.เครองดนตรประเภทคยบอรด   เครองดนตรประเภทนเลนโดยใชนวกดลงบนลมนวของเครอง

ดนตร ไดแก  เปยโน  เมโลเดยน  คยบอรดไฟฟา  อเลกโทน

เมโลเดยน  

5.  เครองดนตรประเภทเครองต  แบงเปน  2  กลม คอ5.1)    เครองตททำาทำานอง ไดแก  ไซโลไฟน   เบลไลรา  ระฆงราว

เบลไลรา

5.2)   เครองตททำาจงหวะ ไดแก ทมปาน กลองใหญ กลองแตรก ทอมบา กลองชด ฉาบ กรบ ลกแซก        

~ 84 ~

ปลองทมปาน

คณคาความไพเราะของเพลงสากล

ดนตรเปนสอสนทรยศาสตรทมความละเอยด ประณต มความสำาคญอยางยงตอมนษย ทงทางกาย และทางจต เมอเราไดยนเสยงดนตรทสงบ กจะทำาใหจตสงบ อารมณด หากไดยนเสยงเพลงทใหความบนเทงใจ กจะเกดอารมณทสดใส ทงนเพราะดนตรเปนสอสนทรยทสรางความสข ความบนเทงใจใหแกมนษย เปนเครองบำาบดความเครยด สรางสมาธ กลอมเกลาจตใจใหสขม เยอกเยน อารมณด โดยทไมตองเสยเวลา หรอเสยเงนซอหาแตอยางใดดนตรมคณคาตอมนษยมากมาย ดงเชน เสาวนย สงฆโสภณ กลาววาจากงานวจยของตางประเทศ ทำาใหเราทราบวา ดนตรมผลตอการทำางานของระบบประสาทอตโนมต ระบบกลามเนอ และสภาพจตใจ ทำาใหสมองหลงสารแหงความสข เพอบรรเทาอาการเจบปวด ทำาใหเกดสต ความรสกนกคดทด และนำามาใชไดผลในเรองการคลายความเครยด ลดความวตกกงวล ลดความกลว

~ 85 ~

บรรเทาอาการเจบปวด เพมกำาลง และการเคลอนไหวของรางกาย โดยนยมใชในงานฟ นฟสขภาพคนทวไป พฒนาคณภาพชวต ฟ นฟสมรรถภาพคนพอการ ผปวยโรคจต และเดกมความตองการเปนพเศษ เปนตนดนตรเปนศลปะทอาศยเสยงเพอถายทอดอารมณไปสผฟง เปนศลปะทงายตอการสมผส กอใหเกดความสข ความปตพอใจแกมนษยได

กลาววา ดนตรเปนภาษาสากล เพราะเปนสอความรสกของชนทกชาตได ดงนน คนทโชคดมประสาทรบฟงเปนปกต กสามารถหาความสขจากการฟงดนตรได เมอเราไดฟงเพลงทมจงหวะ และทำานองทราบเรยบ นมนวล จะทำาใหเกดความรสกผอนคลายความตงเครยด ดวยเหตน เมอเราไดฟงดนตร ทเลอกสรรแลว จะชวยทำาใหเรามสขภาพจตทด อนมผลดตอสขภาพรา กายดวย ดนตรจงเปรยบเสมอน ยารกษาโรค การทมเสยงดนตรรอบบาน เปรยบเสมอนมอาหารและวตามน ทชวยทำาใหคนเรามสขภาพแขงแรง

คณประโยชนของดนตรทมตอมนษย ซงสวนใหญมกจะกลาวถงดนตรมผลตอสภาวะทางรางกาย แตความเปนจรงแลว ดนตรเปนเรองของ จต แลวสงผลดมาส กาย ดงนนจงไมแปลกอะไร ทเรามกจะ“ ” “ ”ไดยนวา ดนตรชวยกลอมเกลาจตใจ ทำาใหคนอารมณด ไมเครยด คลายปวด ฯลฯ เพราะดนตรเปนสอสนทรยะ ทถายทอดโดยใชเสยงดนตรเปนสอสดทายของการบรรยายเรอง สนทรยศาสตร ทางดนตร จงสรป“ ”เปนขอคดจากการศกษามนเรองของความงามในเสยงดนตร ผเสพ ควรเลอกวาจะเสพเพยงแค เปนผเสพ หรอจะเปน ผไดรบประโยชนจาก“ ” “การเสพ เพราะดนตรนนงามโดยใชเสยงเปนสอ แตขนตอนสำาคญใน”การถายทอดคอ นกดนตรถายทอดโดยใช จต ผฟงรบสอโดยใช จต“ ” “ ” เปนตวรบรรบสมผสอารมณตาง ๆ ผลจากการรบสมผสดวยจตนน เพลงทสงบ ราบเรยบ จตกจะวาง (สญญตา) ทำาใหจตขณะนนปราศจาก กเลส ผฟงจงรสกสบายใจ คลายความวตกกงวล คลายความเศรา “ ”

คลายความเจบปวด ผฟงเกดสมาธ จงเปนผลใหสมองทำางานไดอยางมประสทธภาพ

~ 86 ~

ใบงาน 6เรอง คณคาของดนตรกบการดำารงชวต

คำาสง ใหผเรยนทำาการศกษา คนควาเพมเตมในเรองตอไปน

1. เครองดนตรไทย แบงออกเปนกประเภท และมประเภทอะไรบาง พรอมทงยกตวอยางประกอบ อยางนอยประเภท ละ 3 ชนด

2. จงอธบาย ความแตกตางระหวางเครองดนตรไทย และเครองดนตรสากล มาพอเขาใจ

3. วงดนตรสากลแบงออกเปนกประเภท และมประเภทใดบาง

~ 87 ~

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร…………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 88 ~

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 89 ~

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………วธการแกปญหา……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ขอเสนอแนะ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน

~ 90 ~

(………………..………………)ตำาแหนง…………………………………

ลงชอ….................................................ผอำานวยการสถานศกษา

แผนการจดการเรยนรรายวชาศลปศกษา ทช 31001ระดบ มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนรมความรความเขาใจ มคณธรรม จรยธรรม ชนชม เหนคณคา

ความงาม ความไพเราะ ธรรมชาต สงแวดลอม ทางทศนศลปไทย ดนตรไทย นาฏศลปไทย และวเคราะหไดอยางเหมาะสมเรอง : นาฎศลปสาระสำาคญ

เขาใจและเหนคณคาทางนาฎศลป สามารถวเคราะห วพากษวจารณ ถายทอดความรสก ความคดอยางอสระ ชนชมและประยกตใชในชวตประจำาวนเนอหา

บทท 1 . การแสดงนาฎศลปและละครสากลในรปแบบและโอกาสตางๆ

2. ประวตความเปนมาและววฒนาการการแสดงทางนาฎศลปและการละครสากลประเภทตางๆจดประสงคการเรยนร/ผลการเรยนรทคาดหวง

~ 91 ~

1.อธบายความหมาย ความสำาคญและความเปนมาของนาฎยนยาม สนทรยะทางนาฎศลป เขาใจถงประเภทของนาฎนลปแขนงตาง ๆ ภม สอการเรยนร

1. หนงสอเรยน 2. กจกรรม

กระบวนการเรยนรและกจกรรมเพมเตมขนท 1 เตรยมความพรอม

(1)หนงสอแบบเรยนวชาศลปศกษา ม.ปลาย(2) สมารทโฟน(3) สอวดทศน

ขนท 2 อนเครองครใหผเรยนไปศกษาคนควาความหมายของคำาวานาฎศลป

และคำาวาสนทรยะตามใบงานทหมอบหมายใหขนท 1 กำาหนดสภาพปญหาการเรยนร- ครสนทนากบผเรยนถงวธการศกษาดวยตนเองขนท 2 แสวงหาขอมลและจดการเรยนร- ครบอกถงแหลงเรยนรทใชในการศกษาหาขอมล- ครมอบหมายงานใหผเรยนไปทำาการศกษาคนควาดวย

ตนเอง ขนท 3 การปฏบตและการนำาไปใช- สรปผลการศกษาคนควาและจดทำาเปนรายงานสงตามเวลา

ทกำาหนดขนท 4 การประเมนผลการเรยนร- ใบงาน/ใบความร- แบบทดสอบ

ขนท 3 เรองรายบคคล(1) ครใหผเรยนศกษาใบความร

~ 92 ~

ขนท 4 รวมพลชวยกนสรางสรรคผลงาน(1) แบงกลมผเรยนโดยวธไปคนความา(2) สมาชกในกลมรวมกนออกวางแผน/ออกแบบการนำา

เสนอผลงาน(3) ผเรยนนำาเสนอผลงาน

ขนท 5 สอสารวธครใหผเรยนนำาเสนอ Mind Map และสรปองคความร

รวมกบผเรยนขนท 6 มากมวชาการ

(1) ครและผเรยนชวยกนสรปหลงจากทกกลมนำาเสนอหนาชนเรยน

(2) ครใหความรเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ(3) ครเชอมโยงสงทผเรยนนำาเสนอกบเนอหาและบอก

ขอด-ขอเสยการประกนภยและการลงทน การชำาระเงน ทางอเลกทรอนกส และสามารถนำาสงทเรยนรไปพฒนาตนเองไดขนท 7 สบสานรายบคคล

-แจกใบงานใหทดสอบความร ความเขาใจขนท 8 สรปผล กศน.

ดานความร -ประเมนจากใบงาน

ดานทกษะ - ประเมนเปนรายบคคล - ประเมนรปแบบการนำาเสนอผลงาน

ดานคณธรรม จรยธรรม คานยม- แบบประเมนจากความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย- ประเมนโดยการสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม

~ 93 ~

ขนท 9 บนทกหลงสอน/ วจยยอชนเรยนใชแบบฟอรมบนทกหลงสอน เพอนำาปญหามาทำาการแกไขและปรบปรงกจกรรมการเรยนรในครงตอไป

กจกรรมเสนอแนะ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ..................................................................ผสอน (................................................................)

วนท.............เดอน...................................พ.ศ..................

~ 94 ~

ใบความรเรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

ประวตนาฏศลปไทย        นาฏศลป  เปนศลปะแหงการละคร  ฟอนรำา  และดนตร  อนมคณสมบตตามคมภรนาฏะหรอนาฏยะ  กำาหนดวา  ตองประกอบไปดวย  ศลปะ  3  ประการ  คอ  การฟอนรำา  การดนตร  และการขบรอง  รวมเขาดวยกน  ซงทง  3  สงนเปนอปนสยของคนมาแตดกดำาบรรพ  นาฏศลปไทยมทมาและเกดขนจากสาเหตตามแนวคดตาง ๆ เชน  เกดจากความรสกกระทบกระเทอนทางอารมณ  ไมวาจะอารมณแหงความสข  หรอความทกขแลวสะทอนออกมาเปนทาทาง  แบบธรรมชาตและประดษฐขนเปนทาทางลลาการฟอนรำา  หรอเกดจากลทธความเชอในการนบถอสงศกดสทธ  เทพเจา  โดยแสดงความเคารพบชาดวยการเตนรำา  ขบรอง  ฟอนรำาใหเกดความพงพอใจ  เปนตน               นอกจากน  นาฏศลปไทย  ยงไดรบอทธพลแบบแผนตามแนวคดจากตางชาตเขามาผสมผสานดวย  เชน  วฒนธรรมอนเดยเกยวกบวฒนกรรมทเปนเรองของเทพเจา  และตำานานการฟอนรำา โดยผานเขาสประเทศไทย ทงทางตรงและทางออม คอ ผานชนชาตชวาและเขมร กอนทจะนำามาปรบปรงใหเปนรปแบบตามเอกลกษณของไทย  เชน  ตวอยางของเทวรปศวะปางนาฏราช  ทสรางเปนทาการรายรำาของ พระอศวร  ซงมทงหมด  108  ทา  หรอ  108  กรณะ  โดยทรงฟอนรำาครงแรกในโลก  ณ  ตำาบลจทรมพรม  เมองมทราส  อนเดยใต  ปจจบนอยในรฐทมฬนาด  นบเปนคมภรสำาหรบการฟอนรำา  แตงโดยพระภรตมน  เรยกวา  คมภรภรตนาฏยศาสตร  ถอเปนอทธพลสำาคญตอแบบแผนการสบสาน  และการถายทอดนาฏศลปของไทยจนเกดขนเปนเอกลกษณของตนเองทมรปแบบ  แบบแผนการเรยน  การฝกหด  จารต  ขนบธรรมเนยม  มาจนถงปจจบน        อยางไรกตาม  บรรดาผเชยวชาญทศกษาทางดานนาฏศลปไทยไดสนนษฐานวา อารยธรรมทางศลปะดานนาฎศลปของอนเดยนไดเผย

~ 95 ~

แพรเขามาสประเทศไทจยตงแตสมยกรงศรอยทธยาตามประวตการสรางเทวาลยศวะนาฎราชทสรางขนในป พ.ศ. 1800  ซงเปนระทไทยเรมกอตงกรงสโขทย  ดงนนทร ำาไทยทดดแปลงมาจากอนเดยในครงแรกจงเปนความคดของนกปราชญในสมยกรงศรอยทธยา และมการแกไข  ปรบปรงหรอประดษฐขนใหมในสมยกรงรตนโกสนทร  จนนำามาสการประดษฐขนใหมในสมยกรงรตนโกสนทรจนนำามาสการประดษฐทาทางรายรำาและละครไทยมาจนถงปจจบน

~ 96 ~

ประเภทของนาฎศลปไทย                นาฎศลป  คอ  การรายรำาทมนษยไดปรงแตงจากลลาตามธรรมชาตใหสวยสดงดงาม  โดยมดนตรเปนองคประกอบในการรายรำา                นาฎศลปของไทย  แบงออกตามลกษณะของรปแบบการแสดงเปนประเภทใหญ ๆ   4  ประเภท  คอ        1.  โขน  เปนการแสดงนาฎศลปชนสงของไทยทมเอกลกษณ คอ  ผแสดงจะตองสวมหวทเรยกวา  หวโขน และใชลลาทาทางการแสดงดวยการเตนไปตามบทพากย  การเจรจาของผพากยและตามทำานองเพลงหนาพาทยทบรรเลงดวยวงป พาทย  เรองทนยมนำามาแสดง คอ พระราชนพนธบทละครเรองรามเกยรต  แตงการเลยนแบบเครองทรงของพระมหากษตรยทเปนเครองตน เรยกวาการแตงกายแบบ ยนเครอง มจารตขนตอนการแสดงทเปนแบบแผน นยมจด“ ”แสดงเฉพาะพธสำาคญไดแก งานพระราชพธตาง  ๆ        2.  ละคร  เปนศลปะการรายรำาทเลนเปนเรองราว  มพฒนาการมาจากการเลานทาน  ละครมเอกลกษณในการแสดงและการดำาเนนเรองดวยกระบวนลลาทารำา  เขาบทรอง  ทำานองเพลงและเพลงหนาพาทยทบรรเลงดวยวงป พาทยมแบบแผนการเลนทเปนทงของชาวบานและของหลวงทเรยกวา  ละครโนราชาตร  ละครนอก  ละครใน  เรองทนยมนำามาแสดงคอ  พระสธน  สงขทอง คาว  อเหนา  อณรท  นอกจากนยงมละครทปรบปรงขนใหมอกหลายชนด  การแตงกายของละครจะเลยนแบบเครองทรงของพระมหากษตรย  เรยกวา  การแตงการแบยนเครอง  นยมเลนในงานพธสำาคญและงานพระราชพธของพระมหากษตรย       3.   ระ  และ ระบำา  เปนศลปะแหงการรายรำาประกอบเพลงดนตรและบทขบรอง โดยไมเลนเปนเรองราว  ในทนหมายถงรำาและระบำาทมลกษณะเปนการแสดงแบบมาตรฐาน  ซงมความหมายทจะอธบายไดพอสงเขป  ดงน                 3.1  รำา  หมายถง  ศลปะแหงการรายรำาทมผแสดง

~ 97 ~

ตงแต  1-2  คน  เชน  การรำาเดยว  การรำาค  การรำาอาวธ  เปนตน มลกษณะการแตงการตามรปแบบของการแสดง  ไมเลนเปนเรองราวอาจมบทขบรองประกอบการรำาเขากบทำานองเพลงดนตร  มกระบวนทารำา  โดยเฉพาะการรำาคจะตางกบระบำา  เนองจากทารำาจะมความเชอมโยงสอดคลองตอเนองกน  และเปนบทเฉพาะสำาหรบผแสดงนน ๆ  เชน รำาเพลงชาเพลงเรว  รำาแมบท  รำาเมขลา รามสร –  เปนตน               3.2 ระบำา  หมายถง  ศลปะแหงการรายรำาทมผเลนตงแต 2 คนขนไป  มลกษณะการแตงการคลายคลงกน  กระบวนทารายรำาคลาคลงกน  ไมเลนเปนเรองราว  อาจมบทขบรองประกอบการรำาเขาทำานองเพลงดนตร  ซงระบำาแบบมาตรฐานมกบรรเลงดวยวงป พาทย  การแตงการนยมแตงกายยนเครองพระนาง-หรอแตงแบบนางในราชสำานก เชน  ระบำาสบท  ระบำากฤดาภนหาร  ระบำาฉงเปนตน     4.  การแสดงพนเมอง   เปนศลปะแหงการรายรำาทมทงรำา  ระบำา  หรอการละเลนทเปนเอกลกษณของกลมชนตามวฒนธรรมในแตละภมภาค  ซงสามารถแบงออกเปนภมภาคได 4  ภาค  ดงน               4.1  การแสดงพนเมองภาคเหนอ  เปนศลปะการรำา  และการละเลน  หรอทนยมเรยกกนทวไปวา   ฟอน “ ”  การฟอนเปนวฒนธรรมของชาวลานนา  และกลมชนเผาตาง ๆ  เชน  ชาวไต  ชาวลอ ชาวยอง  ชาวเขน  เปนตน  ลกษณะของการฟอน  แบงเปน  2  แบบ  คอ  แบบดงเดม  และแบบทปรบปรงขนใหม  แตยงคงมการรกษาเอกลกษณทางการแสดงไวคอ มลลาทาร ำาทแชมชา  ออนชอยมการแตงกายตามวฒนธรรมทองถนทสวยงามประกอบกบการบรรเลงและขบรองดวยวงดนตรพนบาน เชน วงสะลอ ซอ ซง วงปเจ วงกลองแอว เปนตน โอกาสทแสดงมกเลนกนในงานประเพณหรอตนรบแขกบานแขกเมอง ไดแก ฟอนเลบ ฟอนเทยน ฟอนครวทาน ฟอนสาวไหม และฟอนเจง               4.2  การแสดงพนเมองภาคกลาง  เปนศลปะการรายรำาและการละเลนของชนชาวพนบานภาคกลาง  ซงสวนใหญมอาชพเกยว

~ 98 ~

กบเกษตรกรรม  ศลปะการแสดงจงมความสอดคลองกบวถชวตและเพอความบนเทงสนกสนาน  เปนการพกผอนหยอนใจจากการทำางาน  หรอเมอเสรจจากเทศการฤดเกบเกบเกยว  เชน  การเลนเพลงเกยวขาว  เตนกำารำาเคยว  รำาโทนหรอรำาวง  รำาเถดเทอง  รำากลองยาว  เปนตน  ม การแตงกายตามวฒนธรรมของทองถน  และใชเครองดนตรพนบาน  เชน  กลองยาว กลองโทน ฉง ฉาบ กรบ และโหมง               4.3  การแสดงพนเมองภาคอสาน  เปนศลปะการรำาและการเลนของชาวพนบานภาคอสาน  หรอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย  แบงไดเปน  2  กลมวฒนธรรมใหญ ๆ คอ  กลมอสานเหนอ  มวฒนธรรมไทยลาวซงมกเรยกการละเลนวา   เซง “   ฟอน  และหมอลำา” เชน  เซงบงไฟ  เซงสวง  ฟอนภไท  ลำากลอนเกยว  ลำาเตย  ซงใชเครองดนตรพนบานประกอบ  ไดแก แคน พณ ซอ กลองยาว อสาน ฉง ฉาบ ฆอง และกรบ  ภายหลงเพมเตมโปงลางและโหวดเขามาดวย  สวนกลมอสานใตไดรบอทธพลไทยเขมร   มการละเลนทเรยกวา  เรอม  หรอ เรอม  เชน  เรอมลดอนเร  หรอรำากระทบสาก  รำากระเนบตงตอง  หรอระบำาตกแตน ตำาขาว  รำาอาไย  หรอรำาตด  หรอเพลงอแซวแบบภาคกลางวงดนตร  ทใชบรรเลง คอ  วงมโหรอสานใต มเครองดนตร  คอ  ซอดวง  ซอดวง  ซอครวเอก  กลองกนตรม  พณ  ระนาด  เอกไม  ปสไล  กลองรำามะนาและเครองประกอบจงหวะ การแตงกายประกอบการแสดงเปนไปตามวฒนธรรมของพนบาน ลกษณะทาร ำาและทวงทำานองดนตรในการแสดงคอนขางกระชบ รวดเรว และสนกสนาน               4.4  การแสดงพนเมองภาคใต  เปนศลปะการรำาและการละเลนของชาวพนบานภาคใตอาจแบงตามกลมวฒนธรรมไ  2  กลมคอ วฒนธรรมไทยพทธ  ไดแก  การแสดงโนรา  หนงตะลง  เพลงบอก  เพลงนา  และวฒนธรรมไทยมสลม  ไดแก  รองเงง  ซำาแปง  มะโยง  (การแสดงละคร)  ลเกฮล  (คลายลเกภาคกลาง)  และซละ  มเครองดนตรประกอบทสำาคญ  เชน  กลองโนรา  กลองโพน  กลองปด   โทน  ทบ  กรบพวง  โหมง  ป กาหลอ  ป ไหน  รำามะนา  ไวโอลน  อคคอรเดยน  ภาย

~ 99 ~

หลงไดมระบำาทปรบปรงจากกจกรรมในวถชวต  ศลปาตางๆ เขน ระบำารอนแต  การดยาง  ปาเตตะ  เปนตน กลบดานบน

ดนตรเพลงและการขบรองเพลงไทยสำาหรบประกอบการแสดง       ดนตรเพลง  และการขบรองเพลงไทยสำาหรบประกอบการแสดง สามารถแบงไดเปน 2  กลม  คอ  ดนตรทใชประกอบการแสดงนาฎศลปไทย และเพลงไทยสำาหรบประกอบการแสดงนาฎศลปไทย และเพลงไทยสำาหรบประกอบการแสดงนาฎศลปไทย        1.ดนตรทใชประกอบการแสดงนาฎศลปไทย  ประกอบดวย1.1 ดนตรประกอบการแสดงโขน-ละคร             วงดนตรทใชประกอบการแสดงโขนและละครของไทย  คอ วงป พาทย  ซงมขนาดของวงเปนแบบวงประเภทใดนนขนอยกบลกษณะของการแสดงนนๆ ดวย  เชน  การแสดงโขนนงราวใชวงปพาทยเครอง  หา  2  วง  การแสดงละครในอาจใชวงป พาทยเครองค หรอการแสดงละครดกดำาบรรพตองใชวงป พาทยดกดำาบรรพ  เปนตน1.2  ดนตรประกอบการแสดงรำาและระบำามาตรฐาน              การแสดงรำาและระบำาทเปนชดการแสดงทเรยกวา  รำามาตรฐานและระบำามาตรฐานนน  เครองดนตรทใชประกอบการแสดง จะใชวงป พาทยบรรเลง  อามการนำาเครองดนตรบางชนดเขามาประกอบตามลกษณะควมจำาเปนของการแสดง  เชน  ระบำากฤดาภนหาร  อาจนำาเครองดนตร  ขมหรอซอดวง  มาลอ  กลองตอก  และกลองแตว  มาบรรเลงในชวงทายของการรำาทเปนเพลงเชดจนกได1.3  ดนตรประกอบการแสดงพนเมอง ดนตรทใชประกอบการแสดงพนเมองภาคตางๆ ของไทยจะเปนวงดนตรพนบาน ซงนบเปนเอกลกษณทมคณคาของแตละภมภาค ไดแก           1. ดนตรพนบานภาคเหนอ  มเครองดนตร  เขน  พณเปยะ ซง  สะลอ  ป แน  ป กลาง ป กอย  ป ตด  ป เลก  ปาดไม  (ระนาดไม)  ปาดเหลก (ระนาดดอกเหลก) ปาดฆอง  (ฆองวงใหญ) ฆองหย ฆองเหมง

~ 100 ~

กลองหลวง กลองแดว กลองปเจ กลองปจา กลองสะบดไชย  กลองมองเชง  กลองเตงทง  กลองมานและกลองตะโลดโปด  เมอนำามารวมเปนวง จะไดวงตางๆ คอ  วงสะลอ  ซอ  ซง  วงปเจ  วงกลองแอว  วงกลองมาน  วงป จม  วงเตงทง  วงกลองปจาและวงกลองสะบดไชย           2. ดนตรพนเมองภาคกลาง  เปนเครองดนตรประเภทเดยวกบวงดนตรหลกของไทยคอ  วงป ทาทยและเครองสาย  ซงลกษณะในการนำามาใชอาจนำามาเปนบางสวนหรอบางประเภท เชน  กลองตะโพน และเครองประกอบจงหวะนำามาใชในการเลนเพลงอแซว  เพลงเกยวขาว กลอง  รำามะนาใชเลนเพลงรำาตด  กลองยาวใชเลนรำาเถดเทง  กลองโทนใชเลนรำาวงและรำาโทน  สวนเครองเดนทำานองกนยาใชระนาด  ซอ  หรอป  เปนตน           3.  ดนตรพนเมองภาคอสาน  มเครองดนตรทสำาคญ  ไดแก พณ  อาจเรยกตางกนไปตาทองถน  เชน  ซง  หมากจบป  หมากตบเตง และหมากตดโตง  ซอ  โปงลาง  แคน  โหวด  กลองยาวอสาน  กลองกนตรม  ซอกนตรม  ซอดวง  ซอตรวเอก  ป ออ  ป เตรยง  ป สไล  เมอนำามาประสมวงแลวจะไดวงดนตรพนเมอง  คอ  วงโปงลาง  วงแคน  วงมโหรอสานใต  วงทมโหมง  และวงเจรยงเมรน           4.  ดนตรพนเมองภาคใต  มเครองดนตรทสำาคญ  ไดแก  กลองโนรา  (กลองชาตรหรอกลองตก)  กลองโพน  กลองปด  กลองทบ  โทน  รำามะนา  โหมง  (ฆองค)  ปกาหลอ  ป ไหน  กรบพวงภาคใต(แกระ)  และนำาเครองดนตรสากลเขามาผสม  ไดแก  ไวโอลน  กตาร เบนโจ  อคคอรเดยน  ลกแซก  สวนการประสมวงนน  เปนการประสมวงตามประเภทของการแสดงแตละชนด        2. เพลงไทยสำาหรบประกอบการแสดงนาฎศลปไทย2.1 เพลงไทยประกอบการแสดงโขน  ละคร  รำา  และระบำามาตรฐาน           เพลงไทยทใชบรรเลงและขบรองประกอบการแสดงนาฎศลปไทย  โขน ละคร  รำา  และระบำาทเปนมาตรฐานนน  แบงไดเปน  2 ประเภทดงน

~ 101 ~

           1.  เพลงหนาพาทย   ไดแก  เพลงทใชบรรเลงหรอขบรองประกอบอากปกรยาของตวโขน  ละคร  เชน  การเดนทาง  ยกทพ  สรบ แปลงกาย  และเพลงหนาพาทยทใชในการรำาและระบำา  เชน  รว  โคมเวยน  ชำานาญ  ตระบองกน  เปนตน           2.  เพลงขบรองรบสง  คอ  เพลงไทยทนำามาบรรจไวในบทโขน-ละคร  อาจนำามาจากเพลงตบ  เพลงเถา  หรอเพลงเกรด  เพอบรรเลงขบรองประกอบการรำาบทหรอใชบทของตวโขน  ละคร  หรอเปนบทขบองในเพลงสำาหรบการรำาและระบำา  เชน  เพลงชาป เพลงขนพลบพลา  เพลงนกกระจอกทอง  เพลงลมพดชายเขา  เพลงเวสสกรรม เพลงแขกตะเขง  เพลงแขกเจาเซน  เปนตน2.2  เพลงไทยประกอบการแสดงพนเมอง  เพลงไทยทใชประกอบการแสดงนำาศลปพนเมอง เปนบทเพลงพนบานทใชบรรเลงแลละขบรองประกอบการแสดงนาฎศลปพนเมอง  โดยแบงออกตามภมภาคไดดงน           1.  เพลงบรรเลงและขบรองประกอบนาฎศลปพนเมองภาคเหนอ  เพลงบรรเลงประกอบการฟอนเลบ ไดแก เพลงแหยงหลวง ฟอนเทยน  เพลงลาวเสยงเทยน  ฟอนสาวไหม  ไดแก  เพลงปราสาทไหวและเพลงลาวสมเดจ  ระบำาซอ  ไดแก  ทำานองซอยและซอจอยเชยงแสน  บรรเลง  เพลงลาวจอย  ตอยตลงและลาวกระแช  เปนตน           2.  เพลงบรรเลงและขบรอง  แระกอบนาฎศลปพนเมองภาคกลาง  เพลงบรรเลงประกอบการเลนเตนกำารำาเคยว  ไดแก เพลงระบำาชาวนา  เปนตน           3.  เพลงบรรเลงและขบรองประกอบนาฎศลปพนเมองภาคใต เพลงบรรเลงประกอบการแสดงลเกปา  นยมใชเพลงประกอบการแสดงเซงโปงลาง  บรรเลงเพลงลายโปงลาง  เซงภไท  บรรเลงลายลำาภไทย เปนตน           4.  เพลงบรรเลงและขบรองประกอบนาฎศลปพนเมองภาคใต เพลงบรรเลงประกอบการแสดงลเกปา  นยมใชเพลงตะลมโปง  เพลง

~ 102 ~

สรอยสน  เพลงดอกดน  การแสดงชดรองเงง  บรรเลงเพลงลาฆดวอ  เพลงมะอนงลามา  เพลงลานง   เปนตนสนทรยภาพทางดนตร นาฏศลป–    สนทรยภาพทางความงามของนาฎศลปนนประกอบดวยคณลกษณะทด 5 ประการคอ ตวละครสวยงาม ทารำาสวยงาม ขบรองเพราะ ดนตรทใชในการบรรเลงประกอบการแสดงเพราะ บทกลอนเพราะ และรปแบบสอความหมายโดยเฉพาะทาทางทเลยนแบบธรรมชาต เมอมนษยตองการสอความหมายใหเขาใจ ทเรยกวา"ภาษาทา" เชน กวกมอเขา หมายถง เรยกใหมาหา โบกมอออก เรยกวา ใหออกไป เปนตน ทาทางทเลยนแบบธรรมชาตนอาจ จำาแนกออกเปน 3 ประเภท คอ     1. ทาทางทใชแทนคำาพด เชน ปฏเสธ เรยก ไป มา ฯลฯ     2. ทาแสดงกรยาอาการหรออรยาบถ เชน ยน เดน นง นอน ฯลฯ     3. ทาทแสดงอารมณภายใน เชน รก โกรธ ดใจ เสยใจ ฯลฯ      ในการรายรำาทาตางๆดงทกลาวมาน ไดนำามาประกอบบทรอง เพลงและดนตร  เพอตองการใหเกดความสวยงามและสงางามของ ลลา ทารำา โดยอาศยความงาม ทางศลปะเขาชวย วธการใชทาทางประกอบบทรอง บทพาทย และเพลงประกอบดนตรนทางนาฎศลป เรยกวา การตบทหรอการรำาบท หรอจะเรยกวา "ภาษานาฎศลป" กได

สนทรยภาพของการแสดงนาฏศลป สนทรยภาพ หมายถง ความงามในธรรมชาต หรอในงานศลปะทแตละคนสามารถเขาใจและรสกได ดงนน สนทรยภาพของการแสดงนาฏศลปจงเปนความเขาใจและรสกถงความงามของการแสดงนาฏศลปนน ๆ

การศกษาดานสนทรยภาพของการแสดงนาฏศลปไทยเปนการศกษาและพจารณาความงามหรอสนทรยะ ม 3 ดาน คอ

1.                 สนทรยะทางวรรณกรรม เปนสนทรยะดานความงามทางตวอกษร หรองานประพนธ ไดแก ประเภทรอยกรอง เชน การแตงคำาประพนธ สนทรยะประเภทรอยกรองนจะมศลปะในการใชถอยคำา

~ 103 ~

ทกอใหเกดการโนมนาวความรสกในแงของคตสอนใจตาง ๆ เชน สภาษต คำาพงเพย

2. สนทรยะทางดนตร ขบรอง เปนสนทรยะดานการรบฟง และ–ขบรอง เชน ขบรอง เพลงประกอบการแสดงนาฏศลป           3. สนทรยะทางดานทาร ำาสนทรยะทง 3 ดาน ของการ

แสดงจงมความสำาคญตอการแสดง เชน ผแสดง การฟอนร ำา จะมลลา

ทออนชอย สวยงามจะตองอาศยผบรรเลงดนตร ผขบรองประกอบในการแสดง และมผชมผฟงจงทำาใหเกดสนทรยภาพทางทาร ำาไดอยางกลมกลนตอเนอง และสอดคลองกนไดด จนเกดเปนความงามทางนาฏศลปททำาใหผชมเกดความรสกเขาใจและซาบซงไดสนทรยภาพทางดนตร นาฏศลป–สนทรยภาพทางความงามของนาฏศลปนนประกอบดวยคณลกษณะทด 5 ประการคอ ตวละครสวยงาม ทารำาสวยงาม ขบรองเพราะ ดนตรทใชในการบรรเลงประกอบการแสดงเพราะ บทกลอนเพราะ และรปแบบสอความหมายโดยเฉพาะทาทางทเลยนแบบธรรมชาต เมอมนษยตองการสอความหมายใหเขาใจ ทเรยกวา"ภาษาทา" เชน กวกมอเขา หมายถง เรยกใหมาหา โบกมอออก เรยกวา ใหออกไป เปนตน ทาทางทเลยนแบบธรรมชาตนอาจ จำาแนกออกเปน 3 ประเภท คอ     1. ทาทางทใชแทนคำาพด เชน ปฏเสธ เรยก ไป มา ฯลฯ     2. ทาแสดงกรยาอาการหรออรยาบถ เชน ยน เดน นง นอน ฯลฯ     3. ทาทแสดงอารมณภายใน เชน รก โกรธ ดใจ เสยใจ ฯลฯ           ในการรายรำาทาตางๆดงทกลาวมาน ไดนำามาประกอบบทรอง เพลงและดนตร  เพอตองการใหเกดความสวยงามและสงางามของ ลลา ทารำา โดยอาศยความงาม ทางศลปะเขาชวย วธการใชทาทางประกอบบทรอง บทพาทย และเพลงประกอบดนตรนทางนาฏศลป เรยกวา การตบทหรอการรำาบท หรอจะเรยกวา "ภาษานาฏศลป" กไดวตถประสงคในการเรยนดนตร - นาฏศลป

~ 104 ~

ผเรยนจะมจตใจงดงาม มสนทรยภาพ รกความสวยงาม ความเปนระเบยบ รบรอยางพนจพเคราะห เหนคณคาความสำาคญของศลปวฒนธรรมอนเปนมรดกทางภมปญญาของคนในชาต สามารถคนพบศกยภาพความสนใจของตนเองอนเปนพนฐานในการศกษาตอหรอประกอบอาชพทางศลปะ มจนตนาการ ความคดสรางสรรค มความเชอมนพฒนาตนเองไดและแสดงออกอยางสรางสรรค มสมาธในการทำางาน มระเบยบวนย ความรบผดชอบ สามารถทำางานรวมกบผอนไดอยางมความสขแนวทางการประยกตใชความรทางดนตร - นาฏศลปดนตร - นาฏศลปกบชวตประจำาวน               พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงพระราชนพนธไวในบทละครพดสลบลำา เรองหนามยอกเอาหนามบง ศลปะนนไมวาแขนงใด ยอมมความสำาคญทงนน ผทขาดการศกษาจะไมทราบวาศลปะ สำาคญฯตอมนษยเพยงใด กวและปราชญผยงใหญของโลกหลายคน เหนคณคาของศลปะอยางยง และเกดความบนดาลใจจนตองแสดงออกมาทางดนตรและการแสดงทาทาง "เชคสเปยร" กวเอกชาวองกฤษ ไดกลาวถงศลปะการดนตรและพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงแปลเปนไทยวาดงน

"ชนใดไมมดนตรกาล ในสนดาลเปนคนชอบกลนกอกใครฟงดนตรไมเหนเพราะ เขานนเหมาะคดกกบฏอปลกษณหรออบายมงรายฉมงนก มโนหนกมดมวเหมอนราตรและดวงใจยอมดำาสกปรก ราวนรกชนเชนกลาวมาน"

ศลปะกบชวต ทำาใหนำาศลปะมาใชใหเกดประโยชนตอตนเองและสงคม มความคดรเรม สรางสรรค ใฝร ใฝเรยน มความสามารถในการปฏบตงาน มความรบผดชอบ มคณธรรม จรยธรรม และมวนยในตนเอง เหน

~ 105 ~

คณคาความสำาคญของธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถสรางสรรคผลงานตามความถนด นำาไปใชในชวตประจำาวนและสงคมดนตร - นาฏศลป กบการบรณาการ (กบวชาอน ๆ)การสอนในปจจบนมวธการทแตกตางกบสมยกอน กลาวคอ ในสมยกอนครผสอนแตละวชามกจะใหเดกเรยนเนอหาวชาทตนสอนตามทมในบทเรยนเทานน ครไมคอยคำานงถงวชาอนๆ  วาจะมวชาอะไรทเกยวของกบวชาทตนสอนอยบาง แตปจจบนจะเหนไดวาครมวธการสอน แบบสหสมพนธ (Correlation) คอการสอนโดยรวมวชาทคลายๆกนเขาดวยกน แลวดำาเนนการสอนใหวชาตางๆสมพนธกน วชานาฏศลปมสวนเขาไปมบทบาทกบวชาอนๆไดมากและมความสมพนธทกลมกลนและมคณคาอยางยง                เนองจากนาฏศลปเปนสวนสำาคญสวนหนงของชวตมนษย และเกยวของกบชวตประจำาวนในหลายๆดาน เชน วชานาฏศลปบรณาการกบวชาภาษาไทย โดยการนำาบทเพลง บทละครมาโยงใชเพอใหเกดความซาบซง เชน นำาการแสดงละครเรองอภยมณ ตอนหนนางผเสอสมทร มาใชบรณาการในบทเรยนทเกยวกบสนทรภ เปนตน                วชานาฏศลปกบวชาสงคมศกษา ใหประโยชนในทางอบรมจตใจเกยวกบจรยศกษา การแสดงละครชวยใหเดกเขาใจความหมายของขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ทปรากฎอยในการแสดงละครไทยหรอตางชาต เปนตน                การนำาวชาดนตร - นาฏศลป มาบรณาการกบวชาอนๆ ทำาใหเดกมสวนรวมในการแสดงละครจากบทบาทสมมตตามทครกำาหนด จากเนอหาของบทเรยน การแสดงทำาใหเดกไดเรยนรดวยตนเอง เกดการจดจำา และสมมตนนมาแกไข ทำาใหเดกเกดการพฒนาการ เกดทกษะอยางกวางขวาง เดกจะสามารถรวมกบคร วเคราะห วพากษ วจารณและหาขอสรป ในวชานนๆ ไดด การสอนใหนาฏศลปมความสมพนธกบการศกษาวชาอน ๆ สามารถทำาไดทกวชา

นาฏศลปไทย

~ 106 ~

การละเลนพนเมองภาคตางๆ

 การละเลนพนเมองภาคอสาน           การละเลนพนเมองภาคเหนอ                   

ใบงาน 7เรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

คำาสง ใหผเรยนตอบคำาถามจากหวขอตอไปน1. นาฎยนยม หมายถง2. จงอธบายความหมายของคำาวา ฟอนรำา 1 ดนตร 1 ขบ

รอง 1 หมายถงอะไร3. สนทรยะ หมายถง4. รากฐานของการเกดนาฎศลปในรปแบบของการฟอนรำา

มการพฒนามาจากดานใดบาง

~ 107 ~

~ 108 ~

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……

สงทไดรบจากการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 109 ~

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 110 ~

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………วธการแกปญหา…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ขอเสนอแนะ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน

~ 111 ~

(………………..………………)ตำาแหนง………………………………………

ลงชอ….................................................ผอำานวยการสถานศกษา

~ 112 ~

ใบความรเรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

 นาฏศลปประเทศสาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพพมา 

    [ทมา :: http://gotoknow.org/blog/seksan1...1/124474] 

     ประวตนาฏศลปพมาทมหลกฐานแนนอน ภายหลง พ.ศ. 2310 คอ หลงจากกรงศรอยธยาแตกครงท 2 พมาไดรบอทธพลนาฏศลปไปจากไทย กอนหนาน นาฏศลปของพมาเปนของพนเมองมากกวาทจะไดรบอทธพลมาจากภายนอกประเทศ เหมอนกบประเทศอนๆ  นาฏศลปพมาเรมตนจากพธทางศาสนา ตอมาเมอพมามการตดตอกบอนเดยและจน ทารายรำาของ 2 ชาตดงกลาว กจะมอทธพลแทรกซมในนาฏศลปพนเมองของพมา  แตทารายรำาของเดมมความเปนเอกลกษณของพมาจรงๆ     นาฏศลปการละครในประเทศพมา มลกษณะพเศษ คอ ในแตละยคสมยลกษณะนาฏศลปและการละคร จะแตกตางกนออกไปตามอทธพลภายนอกทไดรบ ซงแบงไดเปน 3 ยค คอ     1. ยคกอนรบนบถอพระพทธศาสนา     เปนยคของการนบถอผ  การฟอนรำาเปนไปในการทรงเจาเขาผ  บชา

~ 113 ~

ผและบรรพบรษทตายไปแลว ตอมากมการฟอนรำาในงานพธตางๆ เชน โกนจก   2. ยคนบถอศาสนาพทธ      พมารบนบถอศาสนาพทธหลงป พ.ศ. 1559  ในสมยนการฟอนรำาเพอบชาผกยงมอย และการฟอนรำากลายเปนสวนหนงของการบชาในพทธศาสนาดวย      หลงป พ.ศ. 1800 เกดมการละครแบบหนง เรยกวา "นพทขน" เปนละครเร แสดงเรอง พทธประวตเพอเผยแพรความรในพทธศาสนา เพอใหชาวบานเขาใจเรองราวไดงาย  ตอมาเพอใหความสนกสนานจงไดเพมบทตลกใหมากขน บทตลกนไมมเขยนไว ผแสดงตองหามขแทรกเอาเอง  ตวตลกนนมทงหญงและชาย มกจะเปนสาวใช คนใช คนสนทของตวเอก  ตอมาบทของเทวทตตกกลายเปนบทตลกไปดวย      ละครนพทขน มกจะแสดงเรองพทธประวต ตอนตรสร เพราะไมนยมแสดงบทบาทของพระพทธเจา หรอพระสาวกองคสำาคญ      ตอมาพมาไดรบอทธพลของอนเดยโดยผานทางเขมร ละครนททขนจงแสดงเรองอนๆ เชน รามายณะ เทพนยายตางๆ และเหตการณในราชสำานก     3. ยคอทธพลละครไทย      หลงการเสยกรงศรอยธยาแกพมาในป พ.ศ. 2310 ชาวไทยกถกกวาดตอนไปเปนจำานวนมาก พวกละครและดนตร ถกนำาไปไวในราชสำานก เกดความนยมละครแบบไทยขน จงถอเปนเครองประดบราชสำานก  นยมใหเดกพมาหดละครไทย ละครแบบพมาในยคนเรยกวา "โยธยาสตคย" หรอละครแบบโยธยา ทารำา ดนตร และเรองทแสดงรวมทงภาษาทใชกเปนของไทย  มการแสดงอย 2 เรอง คอ รามเกยรต เลนแบบโขน  และอเหนา เลนแบบละครใน      ในป พ.ศ. 2328 เมยวด ขาราชการพมา ไดคดละครแบบใหมขน ชอเรอง "อนอง" ซงมลกษณะใกลเคยงกบอเหนามาก  มสงทแปลก

~ 114 ~

ออกไปคอตวละคร ตวละครของเรองน มลกษณะเปนมนษยธรรมดาสามญทมกเลส มความดความชว ละครเรองนเปนแรงบนดาลใจใหเกดละครในแนวนอกหลายเรอง      ตอมา ละครในราชสำานกเสอมความนยมลง เมอกลายเปนของชาวบานกคอยๆ เสอมลง แตละครแบบนพทขนกลบเฟ องฟขน แตกลดมาตรฐานลงจนกลายเปนจำาอวด      เมอประเทศพมาตกเปนเมองขนขององกฤษแลว ในป พ.ศ. 2428 ละครหลวงและละครพนเมองซบเซา  ตอมามการละครทนำาแบบอยางมาจากองกฤษเขาแทนท  ถงสมย ปจจบนนละครของเกาคบานคเมองของพมาจงหาชมไดยาก   http://www.banramthai.com/html/burma.html

นาฏศลปกมพชา

                                            

                                                                      ทมาภาพ          นาฏศลปกมพชามหลกฐานปรากฏตงแตสมยกอนพระนคร (ค.ศ. ๕๔๐-๘๐๐) แลว เชน รปป นดนเหนยวสมยนครบร (Angkorborei) เปนรปบคคลรายรำา และจารกทกลาวถง "คนรำา" เปนภาษาเขมร ในจารกสมยพระนคร (ค.ศ. ๘๒๕-ราวครสตศตวรรษท ๑๔)  พบคำาสนสกฤต "ภาณ" ซงหมายถงการแสดงเลาเรอง และหากด

~ 115 ~

ภาพสลกจำานวนมากในปราสาทหนทงหลายแหลขอม  ไมตองสงสยเลยวาในอาณาจกรขอมมการรายรำา การแสดง เปนเรองปรกตธรรมดาสำาหรบการบนเทงในราชสำานกและประชาชน             ในจารกทกลาวถงขาพระทประจำาศาสนสถานนนมกม "คนรำา" ประจำาอยดวย นาฏศลปกมพชาโบราณนาจะไดรบอทธพลอนเดยเปนพน

                                        

                                                                             ทมาภาพ                 นาฏศลปกมพชานาจะสบตอและพฒนามาจนรงโรจนไมแพศลปวทยาการดานอนๆ ในสมยพระนคร และนาจะมอทธพลไมนอยตออยธยาหลงจากทมการตเมองพระนครแตกและกวาดตอนผคนมาสกรงศรอยธยา จำานวนหนงในผคนเหลานนนาจะมนกรำาอยดวย                  หลกฐานทางภาษาอยางหนงกคอไทยรบคำา "รำา" ในภาษาเขมรมาแทนทคำา "ฟอน" ทเดมใชในภาษาไทย และไทยกรบเอามาผสมผสานกบสงทมอยเดมและพฒนานาฏศลปสบเนองตอจากนนและสรางเอกลกษณเฉพาะตนขนมา และเมอมาถงสมยตนกรงรตนโกสนทรไทยกสงคนศลปวทยาการดานนกลบสประเทศราชกมพชา และกมพชากรบเอามาประยกตปรบเปลยนใหเขากบตวเองและสบตอมาจนถงปจจบน ( ทมาขอมล   www.bloggang.com   )

                                                       

~ 116 ~

                                                                            ทมาขอมล                 สมเดจพระมหากษตรยานกสมะนารรตน พระราชมารดาของเจาสหน พระนางทรงทำานบำารงการละครเขมรใหรงเรอง พระนางจงทรงเปนพระมารดาแหงนาฏศลปกมพชากวาได  ระบำาอปสราเกดขนดวยคณปการของพระนาง โดยนางอปสราตวเอกองคแรกคอเจาหญงบพผาเทว พระราชธดาในเจาสหน

ทมาขอมล              นครวดเปนอดมคตแหงชาตกมพชา นางอปสราในนครวดกเปนอดมคตแหงสตรเขมร ดงนนการชบชวตนางอปสราออกมาเปนระบำาระดบชาตนนมความหมายในเชงชาตพนธนยม เพอใหเขาถงสญลกษณสงสดแหงสตรแขมร ระบำาอปสรามชอเสยงขนมาดวยการองบนความยงใหญของนครวด และระบำาอปสรากจำาลองภาพสลกทแนนงไรความเคลอนไหวในนครวดใหหลดออกมามชวตสอดคลองมาตรฐานสาระการเรยนรศลปะ

~ 117 ~

        มาตรฐาน ศ ๑.๒   เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล        มาตรฐาน ศ ๒.๒ เขาใจความสมพนธระหวางดนตร ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคาของดนตร ท เปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล       มาตรฐาน ศ ๓.๒  เขาใจความสมพนธระหวางนาฏศลป ประวตศาสตรและวฒนธรรม เหนคณคาของนาฏศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากลคำาถามสานตอความคด        -  เรองราวเกยวกบศลปวฒนธรรมในกมพชา มประเดนใดทใหความสนใจศกษาเพมเตม       -  เราจะมวธการเรยนรศลปวฒนธรรม โบราณสถาน ใหลกซงไดอยางไร       -  ปจจยใดททำาใหศลปวฒนธรรม ไดรบการถายทอด องคความรทสบตอกนมา       -  แนวทาง หรอ วธการใดทจะทำาใหศลปวฒนธรรม ไดรบการธำารงไวซงคณคาตอไป       -  ปจจยใดททำาใหเกดการเปลยนแปลงของสงคม และศลปวฒนธรรม       -  จำาเปนหรอไมทเราตอง ศกษาเรยนร ศลปวฒนธรรมตางชาต       - ทศทาง และลกษณะของเมองจากปจจบน ไปสอนาคตจะปนเชนไร  และเราตองการใหเปนเชนไร เชอมโยงในองคความร          ภาษาไทย             การอาน   การเขยนเรยงความ          สงคมฯ                 ศกษาความเปนมาของ ประวตศาสตร  การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม    วถชวตความเปนอย    ภมศาสตร

~ 118 ~

          วทยาศาสตร         การเปลยนแปลงสภาพภมประเทศ  สงแวดลอมรอบตวเพมเตมเตมกนและกน             - จดกจกรรมทศนศกษาแหลงเรยนรนอกสถานศกษา           -  เชญวทยากร ผเชยวชาญใหความร           -  แนะนำาแหลงศกษาเรยนใหนกเรยนศกษาเพมเตม           -   นำาภาพโบราณสถานของกมพชามาใหนกเรยนไดมโอกาสเหน            -  จดกจกรรมการแสดงละครบทบาทสมมต ละครองประวตศาสตร           -  ศกษาการเปลยนแปลงวถทางสงคม ทมผลตอวถชวตและศลปวฒนธรรม           -  จดแสดงนทรรศการ นำาเสนอผลงาน           -  ศกษา รบชม รบฟง การแสดงนาฏศลปกมพชา                                 อางองขอมล http://photos4.hi5.comhttp://mblog.manager.co.th/ http://baannapleangthai.com www.oknation.net http://photos1.hi5.com http://gotoknow.org

   นาฏศลปประเทศสาธารณรฐเกาหล

~ 119 ~

     นาฏศลปเกาหลเรมมการเปลยนแปลงในราวศตวรรษท 3 นาฏศลปเกาหลในสมยโบราณใชแสดงในพธทางศาสนา เพอบวงสรวงเทพยดาอารกษ จดแสดงปละ 2 ครง คอ ในเดอนพฤษภาคมซงเปนฤดหวาน และในเดอนตลาคมฤดเกบเกยว     ววฒนาการของนาฏศลปเกาหลกทำานองเดยวกบของชาตอน มกจะเรมและดดแปลงใหเปนระบำาปลกใจในสงคราม เพอใหกำาลงใจแกนกรบ หรอไมกเปนพธทางพทธศาสนา หรอเปนการรองรำาทำาเพลงในหมชนชนกรรมาชพ หรอแสดงเปนหม  นาฏศลปในราชสำานกกมมาแตโบราณกาลเชนเดยวกน     นาฏศลปเกาหลสมบรณตามแบบฉบบทางการละครทสดและเปนพธรตอง ไดแก ละครสวมหนากาก  นาฏศลปเกาหลสมยใหม พฒนามาจากนาฏศลปทใชในพธเลยงตอนรบอาคนตกะชนผดและมงคง     นาฏศลปเกาหล มลลาอนงดงามออนชอยอยทการเคลอนไหวไหลและเอวเปนสวนสำาคญ ตามหลกทฤษฎนาฎศลปเกาหล ม 2 แบบ คอ1.  แบบแสดงออกซงความรนเรง ความโอบออมอาร และความออนไหวของอารมณ2.  แบบพธการ ดดแปลงมาจากวฒนธรรมและประเพณทางพทธศาสนา     จดเดนของนาฏศลปเกาหล มลกษณะคลายนาฏศลปสเปน คอผแสดงเคลอนไหวทงสวนบนและสวนลางของรางกายเปนการผสมผสานระหวางนาฏศลปตะวนตกและนาฏศลปตะวนออกเขาดวยกน  ซงนาฏศลปตะวนตกเนนหนกในการใชขาและรางกายสวนลาง แตนาฏศลปตะวนออกจะใชสวนไหล แขน และมอ     โรงเรยนนาฏศลปเกาหลสมยปจจบน จะแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ1.  โรงเรยนนาฏศลปแผนโบราณ ซงไมยอมรบอทธพลอนใดนอกจากจะรกษาแบบฉบบเดมไว2.  โรงเรยนนาฏศลปสมยใหม จะรบเอาแบบอยางของนาฏศลปตะวน

~ 120 ~

ตกเขามารวมดวย ซงไดรบความนยมมากกวาแบบโบราณ     เปนทยอมรบวา ยอดนยมของนาฏศลปเกาหลนน ไดแก นาฏศลปของพระแสดงการตอตานศาสนา ผแสดงจะสวมเสอคลมของพระ ลลาการรายรำานนงามนาดมาก แสดงออกซงความตองการของมนษย     นาฏศลปเกาหลทควรรจก ไดแก1.  ละครสวมหนากาก เนอเรองมกคลายคลงกน ลลาการแสดงนนนำาเอานาฏศลปแบบตางๆ มาปะตดปะตอกน2.  ระบำาแมมดกเปนนาฏศลปอกแบบหนง และการรองรำาทำาเพลงประเภทลกทงนนกมชวตชวาอยางยง3.  ระบำาบวงสรวงในพธและระบำาประกอบดนตรทใชในพธเลยงตอนรบในราชสำานก ซงประกอบดวยบรรยากาศอนงดงามตระการตานาชมมาก

นาฏศลปอนโดนเซย 

ทมา http://www.maesariang.com/indonesia/6.php 

ศลปะการแสดงของอนโดนเซย     ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต หากมองเรองของนาฏศลปและศลปะการแสดงแลว อนโดนเซยเปนประเทศหนงทมวฒนธรรมทางการแสดงอนเกาแกและมลกษณะโดดเดนเปนเอกลกษณของตนโดยมพนฐานของวฒนธรรมมสลมและฮนดปรากฏอยเดนชดในศลปะการแสดงของอนโดนเซยศลปะการแสดงทเปน

~ 121 ~

เอกลกษณเดนชดของอนโดนเซยและยงคงเปนศลปะประจำาชาตทเกาแกทสดกคอ ศลปะการเชดหนงหรอเชดหนภาษาชวาเรยกวา วายง “ ”(Wayang)หรอเรยกเตมชอวา วายง ปรวา” ”( Wayang Purwa) “วายง แปลวา เงา สวน ปรวา แปลวา ความเกาแก รวมกนจง” “ ” ” ” ” ”หมายถงความเกาแกแหงศลปะการเชดตวหนททำาจากหนงใหเกดเปนภาพเงาบนจอผา ในปจจบนคำาวาวายงมความหมายทวไปวา การ”แสดง” 1.ความเปนมาของวายง นกวชาการมความเหนแตกตางกน 3 แนวทางคอ      กลมแรก ยนยนวาวายงเปนศลปะการแสดงของทองถนชวามาแตโบราณ มกำาเนดบนเกาะชวาเนองมาจากประเพณของคนทองถนซงนบถอสงศกดสทธและบชาบรรพบรษนนเอง หลกฐานทใชสนบสนนของกลมนมหลายประการ กลาวคอ ภาษาและคำาศพทเฉพาะทางเทคนคการแสดงเปนภาษาชวาโบราณ ประเพณการชมละครวายงทเกาแกยงคงเหนปฏบตกนอยทวไป กลาวคอ บรเวณทนงของผชมฝายชายอยคนละดานของฝายหญง ผชมฝายชายนยมนงดานเดยวกบผเชดหนงเพราะเปนดานทชมการแสดงไดสนกกวาดานทเหนเงา ฝายหญงถกกำาหนดทนงใหอยดานตรงขามกบผชายเหตผลอกประการหนงคอ วายงเปนการแสดงทแปลกแตกตางและโดดเดนจากการแสดงอนๆ ทงหมดในเอเชยจงนาจะเชอไดวาศลปะการแสดงวายงเปนสมบตทางวฒนธรรมของอนโดนเซยอยางแทจรง

      กลมทสอง เชอวาศลปะการเชดหนงนไดรบอทธพลมาจากอนเดย เพราะอนเดยมการแสดงเชดหนงและเชดหนมาตงแตสมยโบราณ วฒนธรรมอนเดยเจรญและเกาแกกวาชวา ประวตศาสตรยคโบราณของชวาไดเหนการแผขยายอารยธรรมอนเดยเปนระยะเวลาหลายรอยป ดวยเหตน ชวาจงนาทจะเปนฝายรบการแสดงวายงจากอนเดย นอกจากนตวละครตลกในวายงของชวาทชอ ซมาร ( Semar) มลกษณะทละมายคลายคลงกบตวตลกอนเดย ทปรากฏใน

~ 122 ~

ละครสนสกฤตอนโดงดงของอนเดยสมยครสตศตวรรษท3-8     กลมทสาม สนบสนนความคดทวา การเชดหนงและหนชนดตางๆนาทมาจากประเทศจนเพราะชนชาตจนรจกศลปะประเภทนมานานกวา 2000 ปแลวโดยมหลกฐานบนทกเรองราวใน 121 ปกอนครสตศกราชวา จกรพรรดองคหนงในราชวงคฮนทรงโปรดใหทำาพธเขาทรงเรยกวญญาณนางสนมคนโปรดของพระองค การทำาพธเชนนอาศยเทคนคการเชดหนงนนเองแมไมมขอยตทแนชดวา จรงๆแลววายงของชวามาจากไหน และไดรบอทธพลจากจนหรออนเดยวหรอไมกตาม แตสงทนาจะสนนษฐานไดกคอ ในสงคมแบบชาวเกาะซงนบถอสงศกดสทธในธรรมชาต และมประเพณบชาบรรพบรษเชนเดยวกบสงคมโบราณในประเทศเอเชยทงหลายการแสดงเชดหนงและเชดหนกระบอกเปนศลปะทเกดขนโดยธรรมชาตอยแลวในสงแวดลอมของสงคมดงกลาวความสมพนธของวายงกนพธกรรมทางศาสนายอมแยกกนไมออก เงาตางๆทเกดขนเปรยบเสมอนดวงวญญาณของบรรพบรษทศลปนผเชดบนดาลใหเกดขน คนโบราณนยมประกอบพธเรยกวญญาณบรรพบรษในงานมงคลตางๆ เชน งานแตงงาน เพอนใหวญญาณของบรรพบรษไดมารบรเปนสกขพยานการแสดงวายงจงเปนศลปะการแสดงทมวามขลงและศกดสทธดจพธกรรมทางศาสนา การทำาพธนเปนทยอมรบในสงคม การเชดหนงวายงจงถกนำามาใชโดยบคคลสำาคญซงทำาตนเปนสอกลางรบจางอญเชญวญญาณ รวมทงการแสดงเรองราวทเกยวกบปรชญาและศลธรรมอกดวย มผสนนษฐานวาคำาวา วายง มววฒนาการมาจากคำาเกา“ ”ของชวา คอ วาหโย ซงแปลวา การปรากฏใหเหนซงการดลใจทาง“ ”วญญาณตอเมออารยธรรมฮนดเขามาสเกาะชวาแลวนน วายงจงไดพฒนาเปนศลปะการแสดงทแทจรงไดรบการปรบปรงจนเปนศลปะชนสง มบนทกในหลกฐานทางประวตศาสตรวาในครสตศตวรรษท 11 วายง ปรวาเปนการแสดงทแพรหลายมากโดยเฉพาะอยางยงในราชวงตางๆ บน

~ 123 ~

เกาะชวา นอกจากน วานวรรณกรรมราชสำานกสมยครสตศตวรรษท 11 และ 12 ไดบนทกเกยวกบละครวายงวาเปนศลปะการแสดงทจบใจและสรางความสะเทอนอารมณไดอยางดเยยม กษตรยหลายพระองคทรงอปถมภคณะละครวายง บางพระองคโปรดใหสรางตวหนขนใหมทงชดเพอเกบรกษาเปนสมบตของตระกลวงศศลปนผเชดหนและพากยบทบรรยายและบทเจรจาไดรบการดแลอปถมภอยางดในฐานะศลปนเอกประจำาราชสำานก กษตรยบางพระองคทรงสนพระทยในศลปะและเทคนคการแสดงของผเชดหนงถงขนาดฝกและออกแสดงดวยพระองคเอง แมวาในชวงครสตศตวรรษท 15 และ 16 ชาวมสลมเขามาปกครองเกาะชวาแลวกตาม แตความนยมละครวายงมไดเสอมลง เพยงแตยายศนยกลางความเจรญไปพรอมกบการเปลยนทตงของเมองหลวงของผปกครองมสลม และจนกระทงทกวนนละครวายงไดรบการยกยองวาเปนศลปะสำาคญประจำาชาตของอนโดนเซยทเกาแกทสด

[ทมา :: http://www.maesariang.com/indonesia/6.php]

2.ชดของวายง การแสดงเชดหนเงาหรอวายง ปรวาฉบบดงเดมใชหนเชดททำาดวยหนงสตว จงเรยกอกชอวา วายง กลต “ ” (Wayang Gulit) ซงหมายถง การเชดหนงเพราะกลตแปลวาหนงสตว วายง กลตนเปนศลปะการแสดงทงดงามและวจตรกวาการแสดงชนดอนทงหมด การแสดงนรวมศลปะหลายดานไวดวยกน อาท ดานการประพนธบทละคร การดนตร นาฎกรรม ศลปกรรม ทงยงสะทอนความลกซงในเชงประวตศาสตร การศกษา ปรชญาศาสนาความลกลบและสญลกษญในการตความหมาย

~ 124 ~

 

[ทมา :: http://www.maesariang.com/indonesia/6.php] องคประกอบสำาคญของการแสดงวายง กลต มดงนตวหนงหรอตวหนทใชเชดสวนใหญแลวตวหนงวายง กลต ทำาจากหนงควาย ตวหนงทมคณภาพดทสดตองทำาจากหนงลกควาย เพราะสะอาดปราศจากไขมนจะทำาใหสททาตดทนด วธการทำาตวหนงนน จะตองนำาหนงลกควายมาเจยน แลวฉลเปนรปรางและลวดลาย ใบหนาของตวหนงหนดานขาง ลำาตวหนลกษณะเฉยง สวนเทาหนดานขางทศทางเดยวกนกบใบหนาของตวหนง ตวหนงมความสงประมาณ 

ทมา :: http://www.maesariang.com/indonesia/6.php http://www.maesariang.com/indonesia/6.php

ใบงาน 8เรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

คำาสง ใหนกศกษาแตละกลมทำาการศกษาคนควา ตามหวขอตอไปนแลวนำาผลจากศกษาคนความาสรปเพอแลกเปลยนเรยนร อยางนอย กลมละ 15 นาท

กลมท 1 นาฎศลปประเทศพมา กลมท 2 นาฎศลปประเทศกมพชา

~ 125 ~

กลมท 3 นาฎศลปประเทศมาเลเซยกลมท 4 นาฎศลปประเทศเกาหลกลมท 5 นาฎศลปประเทศอนโดนเชย

~ 126 ~

ใบงาน 9เรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

คำาสง ใหนกศกษาตอบคำาถามในหวขอตอไปน1. ละครสรางสรรค หมายถงอะไร2. กจกรรมจงใจ หมายถงอะไร และมกประเภทอะไรบาง3. กจกรรมการเตรยมทกษะละครของผนำากจกรรมตองทำาอยางไร4. กจกรรมละครมการจดการอยางไรอธบายมาพอเขาใจ5. จดหมายของการทำาละครสรางสรรคตางจากการสรางละครเวท

อยางไร6. จนตนาการ คออะไร7. ความคดสรางสรรค คออะไร8. ละครสรางสรรคมประโยชนในดานใดบางอธบายมาพอเขาใจ

~ 127 ~

บนทกหลกการพบกลม

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทไดรบจากการเรยนร………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 128 ~

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

บนทกหลงการจดกจกรรมการเรยนรกจกรรมการเรยนร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………สภาพปญหาทพบ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………วธการแกปญหา…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

~ 129 ~

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………….ผบนทกหลงการสอน (………………..………………) ตำาแหนง………………………………

ลงชอ….................................................ผอำานวยการสถานศกษา

~ 130 ~

ใบความรเรอง ละครทไดรบวฒนธรรมตะวนตก

           ในสมยรชกาลท ๕ วฒนธรรมทางนาฏศลปของตะวนตกไดแพรหลายเขามาในประเทศไทย ทำาใหเกดละครแบบตางๆ ขน เชน ละครดกดำาบรรพ ทกลาวมาแลว แตละครดกดำาบรรพ ยงคงใชทารำาของไทยเปนหลก ยงถอไดวาเปนนาฏศลปของไทยอยางสมบรณ สวนละครทนำาแบบของตะวนตกมาใชจรงๆ กคอ ละครทไมใชทารำาเลย ใชแตกรยาทาทางของคนธรรมดาสามญทเราปฏบตกนอยเทานน เชน ละครรอง ละครพด ละครพดสลบลำา และละครสงคตละครรอง            ละครรอง เปนแบบละครทพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธปประพนธพงศทรงปรบปรงขน เปนละครทแสดงบนเวท เปลยนฉากไปตามเนอเรอง ดำาเนนเรองดวยการรองเทานน ถอยคำาทรองมทงบอกชอตวละคร บอกกรยา อารมณของตวละคร และเปนคำาพดของตวละคร     วธแสดง ในตอนแรกผแสดงเปนผหญงลวน แตสมยหลงๆ มา ใหมผชายเปนตวตลกได การแสดงบทบาทใชทาของคนธรรมดาสามญไมมการรำา การรอง ถาเปนบทบอกชอตวละคร บอกกรยาหรออารมณของตวละคร ตนเสยงกบลกคเปนผรอง ถาบทนนเปนคำาพดของตวละคร ผแสดงตวนนจะตองรองเอง แตการรองของตวละครน ตวละครจะรองเฉพาะทเปนถอยคำาเทานน สวนการเออนทเปนทำานองตดตอนน ลกคจะตองรองแทรกเขามาให การเจรจา เปนการเจรจาทวนบท คอ พดเปนใจความเดยวกบบททรองไปแลวโดยมาก แตกมเจรจาบทอนๆ  บาง จะเปนการเจรจา อยางไรกตาม ผแสดงจะตองพดดวยปฏภาณปญญาของตนเอง ดนตร ใชวงป พาทยไมนวม บรรเลงประกอบบางกรณ บางทกมหนาพาทยบาง เชน โอด เพลงฉง กบบรรเลงเวลาปดฉาก และจะตองมเครองดนตรอยางใดอยางหนง บรรเลงคลอเวลารองทกๆ เพลงทเคยใช บางทกใชไวโอลน บางทกใชออรแกน หรอซออ    เรองทแสดง เปนเรองชวตของธรรมดาสามญชนอยางนวนยาย เชน เรอง

~ 131 ~

ตกตายอดรก ขวดแกวเจยระไน เครอฟาของประเสรฐอกษร (พระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปประพนธพงศ) เปนตน

การแสดงละครรองเรองสาวเครอฟา การแสดงละครรองเรองสาวเครอฟา ตอนแรกพบในสวน ตอนรอยตรพรอมลาสาวเครอฟาละครพด ในสมยรชกาลท ๕ เมอสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธสยามมกฎราชกมาร (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว) ทรงสำาเรจการศกษาจากยโรป เสดจกลบมาประทบ ณ พระราชวงสราญรมย ไดทรงนำาเอาแบบการแสดงละครของยโรปมาแปลงใหเปนการแสดงของไทยอยางหนง ละครแบบนเรยกวา ละครพด  ละครพด เปนละครทแสดงบนเวท เปลยนฉากเปนสถานทตามเนอเรอง  การแตงตว แตงตามสภาพเปนจรงของเรองการดำาเนนเรอง ดำาเนนดวยคำาพด และการปฏบตของตวละครการพด ใชคำาพดอยางธรรมดาสามญชน แตอาจเนนในอารมณบางอยางใหเดนขน เพอใหผชมเขาใจชดเจนกรยาทาทาง ใชกรยาทาทางอยางสามญชน เรองทแสดง เปนเรองชวตของธรรมดาสามญชนอยางนวนยาย เชน พระราชนพนธในรชกาลท ๖ เรอง หวใจนกรบ ชงนาง เหนแกลก เปนตน ดนตร ใชวงป พาทยไมนวมบรรเลงเวลาปดฉากเทานน

~ 132 ~

เจาอยหว พระผทรงพระราชนพนธบทละครพดจำานวนมากละครพดสลบคำา            เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจเถลงถวลยราชสมบตเปนพระมหากษตรย รชกาลท ๖  แหงพระราชวงศจกร พระองคกยงทรงโปรดการแสดงละครพดอย เมอทรงวางพระราชกจ กทรงพระราชนพนธบทละครพดเรองตางๆ และยงทรงววฒนาการละครพดใหเปลยนแปรออกไปอก พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงพระราชนพนธบทรองขน ใหรองแทรกในการแสดงละครพดบางตอน โดยไมตดบทพดใดๆ ในละครของเดมออกเลย ในครงแรกทรงเรยกวา "ละครพดแกมลำา" ภายหลงจงเรยกวา "ละครพดสลบลำา" ใจความของบทรองไมมความสำาคญในการดำาเนนเรองเลย หากตดบทรองออกกคงเปนละครพดอยางสมบรณการแสดงละครพดสลบลำาทกอยาง สถานท คำาพด ทาทาง และการแตงตว ตลอดจนลกษณะของเรองทแสดง เหมอนละครพดทงสน    เวนแตบางตอน  ตวละครจะตองรองเพลงไทยแทรกเขามา และแลวกแสดงเปนละครพดไปตามเดม เชน การแสดงละครพดสลบลำาเรอง ปลอยแก ของนายบว วเศษกล บทรองพระราชนพนธในรชกาลท ๖ดนตร ใชวงป พาทยไมนวม  บรรเลงนำา และคลอเวลารอง กบเวลาปดฉาก

ละครสงคต

~ 133 ~

           พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงปรบปรงละครขนอกแบบหนง มทงรองเพลงและพด ทงบทรองและบทพดมความสำาคญในการดำาเนนเรองดวยกน จะตดอยางหนงอยางใดออกไมได เนอเรองจะขาดตอนไป ละครแบบน ทรงเรยกวา "ละครสงคต"วธแสดง ฉาก กรยาทาทาง การพด และรอง เหมอนกบละครพดสลบลำา แตในการรองอาจตองใสอารมณมากกวาละครพดสลบลำา และเพลงดนตรอาจมเพลงหนาพาทย เชน พญาเดนรว แทรกดวย ดนตร ใชวงป พาทยไมนวม บรรเลงนำา และคลอเวลารอง กบบรรเลงเพลงหนาพาทย (ถาม) และเวลาปดฉาก เรองทแสดง เชน พระราชนพนธเรองมกาโด วงต ววาหพระสมทร และหนามยอกเอาหนามบง  ละครแบบทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงนำามาและปรบปรงเหลาน สมยกอนผแสดงเปนผชายทงสน ภายหลงจงเปลยนเปนชายจรง หญงแท จะเหนไดวาคำาวา "นาฏศลป" ซงแตเดม หมายถงการแสดงตางๆ ทประกอบดวยการรำา ไมวาจะเปนระบำาหรอละครแบบใดนน ไดมความหมายแผกวางออกไปอก เมอวฒนธรรมตะวนตกไดแพรเขามาในเมองไทย อนทำาใหเกดมละครทใชกรยาทาทางอยางสามญชน ซงไมมการรำาเลย ดงนน การแสดงละครรอง ละครพด ละครพดสลบลำา และละครสงคต ทไมมการรำา แตเปนละครอกแบบหนง กตองถอวาเปนนาฏศลปดวย

บาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงแสดงละครพด

~ 134 ~

ใบงาน 9เรอง  นาฏศลป สนทรยะทางนาฏศลป

คำาสง ใหนกศกษาตอบคำาถามในหวขอตอไปน1. ละครรองมความแตกตางจากละครพดอยางไร จงอธบาย2. ละครสากลแบงออกเปนกประเภท อะไรบาง3. ละครองนยาย (Romance) เปนละครประเภทใด4. จงบอกองคประกอบของละคร5. ใหผเรยนอานเรอง ปลาบทอง แลววเคราะห วจารณ ตามคำาถาม” ”

ในขอ 5.1 – 5.4มชายคนหนงชอ นายทอง เปนชาวบานเมอพาราณส มภรรยา 2

คน ชอนางขนษฐาและขนษฐ นางชนษฐาเปนผมจตใจเมตตา อาร มลกสาวชอนางเออย ซงเปนเดกสาวทมจตใจดงาม สวนนางขนษฐ มจตใจหยาบกระดาง อจฉารษยา มลกสาวชออายกบอ ซงมจตใจคลายกบแม มกจะกลนแกลงลกของนางขนษฐาอยเสมอๆ

ตอมานายทองออกไปจบปลา ไดปลาบมาตวหนง จงใหนางขนษฐาทำาตมยำาปลา แตดวยความเมตตานางจงปลอยปลาไป นายทองจงบงคบใหนางขนษฐาไปหาปลาแตนางกประสบอบตเหตถงแกความตาม และดวยความดจงเกดเปนปลาบทอง เพอทจะอยใกลๆ ลกคอนางเออย ตอมากโดนนางขนษฐทำาลายและไดไปเปนตนโพธเงนโพธทอง นางเออยจงมโอกาสไปเฝาแมทกวน

ตอมาพระเจาพรหมทตผครอบครองกรงพาราณาส เสดจออกหวเมองกพบกบตนโพธเงนโพธทอง และมความประสงคจะนำาปลกทในวง

~ 135 ~

แตกไมสามารถเคลอนยายได นางขนษฐและนางอายกอางวาเปนเจาของตนโพธ แตกไมสามารถเคลอนยายได ตอมานางเออยกขอใหแมไปอยในวงและตนเองกไดรบการยกยองเปนมเหส นางขนษฐและลกสาวเกดความอจฉา จงไปบอกใหนางเออยวาพอเจบหนก แลววางแผนใหนางเออยเดนขามสะพานไมทวางหลอกไวจนเออยตกมาตายแลวใหนางอายไปเขาวงแทน

เมอนางเออยตายไปแลวไปเกดเปนนกแขกเตา และกลบเขาวงไปตดพอตอพระเจาพรหมทต พระเจาพรหมทตทรงเอาใจใสนกแขกเจามาก จนนางอายอจฉาและคดหาทางจำากด

นกแขกเตาหนออกจากวงไปพบฤๅษในปา และชบชวตใหกลายเปนเออยเหมอนเดมและยงไดเสกลกสาวของนางเออยชอวาลบ เพอเปนเพอนคลายเหงาใหดวย

ตอมานางลบสงสยวาใครเปนพอ จงไปตามแม นางเออยจงเลาเรองราวตางๆ ใหฟงและนางเออยไดรอยพวงมาลยฝากไปถวายพระเจาพรหมทตดวย พระเจาพรหมทตกรทนทวาเปนฝมอนางเออย และไดทราบเรองราวจากลบทนางขนษฐและนางอายกอกรรมทำาเขญไวกบเออย จงสงประหารชวต แตเออยของ

พระราชทานอภยโทษดวย ใหขบไลออกจากนอกวงและใหถอศลบำาเพญความดตลอดชวต สวนนางเออยกอยกบตนโพธเงนโพธทองอยางมความสขตลอดไป

5.1 นางเออยเปนคนอยางไร5.2 นางขนษฐา เปนคนอยางไร5.3 ถาทานจะเปนบคคลในเรอง จะเลอกเปนใคร เพราะอะไร5.4 ทานอานแลวไดขอคดอะไรจากเรองน

~ 136 ~

แผนการจดการเรยนรรายวชาศลปศกษา ทช 31001ระดบ มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนรมความรความเขาใจ มคณธรรม จรยธรรม ชนชม เหนคณคา

ความงาม ความไพเราะ ธรรมชาต สงแวดลอม ทางทศนศลปไทย ดนตรไทย นาฏศลปไทย และวเคราะหไดอยางเหมาะสมเรอง : การออกแบบกบแนวทางการประกอบอาชพสาระสำาคญ

ศกษาเรยนร เขาใจ เหนคณคาความงาม ของทศนศลป และสามารถวพากษวจารณไดอยางเหมาะสมและประยกธใชกบชวตประจำาวนเนอหา

~ 137 ~

ลกษะเฉพาะของอาชพดานการออกแบบแตละสาขา เชน มณฑนากร หรอนกออกแบบตกแตง นดออกแบบเครองเฟอรนเจอร นกออกแบบเสอผาแฟชนจดประสงคการเรยนร/ผลการเรยนรทคาดหวง

2. ความสำาคญและความเปนมาของการออกแตละสาขาขนพนฐาน

สอการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. กจกรรม

กระบวนการเรยนรและกจกรรมเพมเตมขนท 1 เตรยมความพรอม

(1)หนงสอแบบเรยนวชาศลปศกษา ม.ปลาย(2) สมารทโฟน(3) สอวดทศน

ขนท 2 อนเครอง1.ทกทายผเรยนและบอกจดประสงคการเรยนรของงาน

ทศนศลปสากลในดานตางตาง ในดาน - จตรกรรม - ประตมากรรม -

สถาปตยกรรม เพอการออบแบบใหลงตวในปจจบนขนท 3 เรองรายบคคล

() ครมอบหมายใหผเรยนคนควาเรอง การออกแบบกบแนวทางการประกอบอาชพ

(4)ครมอบหมายใหผเรยนทำาโครงงานขนท 4 รวมพลชวยกนสรางสรรคผลงาน

(1) แบงกลมผเรยนโดยวธไปคนความา(2) สมาชกในกลมรวมกนออกวางแผน/ออกแบบการนำา

เสนอผลงาน(3) ผเรยนนำาเสนอผลงาน

~ 138 ~

ขนท 5 สอสารวธครใหผเรยนนำาเสนอ Mind Map และสรปองคความร

รวมกบผเรยนขนท 6 มากมวชาการ

(1) ครและผเรยนชวยกนสรปหลงจากทกกลมนำาเสนอหนาชนเรยน

(2) ครใหความรเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ(3) ครเชอมโยงสงทผเรยนนำาเสนอกบเนอหาและบอก

ขอด-ขอเสยการประกนภยและการลงทน การชำาระเงน ทางอเลกทรอนกส และสามารถนำาสงทเรยนรไปพฒนาตนเองได

ขนท 7 สบสานรายบคคล-แจกใบงานใหทดสอบความร ความเขาใจ

ขนท 8 สรปผล กศน. ดานความร -ประเมนจากใบงาน

ดานทกษะ - ประเมนเปนรายบคคล - ประเมนรปแบบการนำาเสนอผลงาน

ดานคณธรรม จรยธรรม คานยม- แบบประเมนจากความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย- ประเมนโดยการสงเกตพฤตกรรมในการรวมกจกรรม

ขนท 9 บนทกหลงสอน/ วจยยอชนเรยนใชแบบฟอรมบนทกหลงสอน เพอนำาปญหามาทำาการแกไข

และปรบปรงกจกรรมการเรยนรในครงตอไปกจกรรมเสนอแนะ

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

~ 139 ~

......................................................................................

......................................................................................

.............................................................................

ลงชอ..................................................................ผสอน

(................................................................)

วนท.............เดอน...................................พ.ศ..................

ขอเสนอแนะของหวหนาสถานศกษาหรอผทไดรบมอบหมาย

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

.......................................................................

ลงชอ.......................................................................................

(......................................................................................)

~ 140 ~

วนท..................เดอน...............................................พ.ศ.......

.........

ขอท 1จตรกรรม หมายถง

ก. การเขยนภาพระบายสบนพนระนาบ ข. ศลปะทมการสรางสรรคเปน 3 มต

ค. การแกะสลกไม ง. โมเสสขอท 2การวจารณ หมายถง

ก. ใหคำาตดสนสงทเปนศลปกรรม ข. การแสงความคดเหนค. การแสดงความรและประสบการณ ง. ถกทกขอ

~ 141 ~

ขอท 3ประตมากรรมลอยตว มลกษณะอยางไร

ก. มองเหนจากดานหนาเพยงดานเดยว ข. มลกษณะนนจากพนเลกนอย

ค. มลกษณะนนจากพนมาก ง. สามารถมองเหนไดทกดานขอท 4ขอใดใชวธการวพากษวจารณไดเหมาะสมทสด

ก. การวจารณตามความรสก ข. การวจารณตามประสบการณ

ค. การวจารณตามพนฐานตามเจตคต ง. ถกทกขอขอท 5คนทมรปรางอวน ควรเลอกใชเครองประดบทมส...

ก. เขม ข. จางค. ออน ง. ถกทกขอ

ขอท 6ภาพพระกระยาหารมอสดทาย เปนภาพวาดของ

ก. ไมเคล แองเจอโร ข. เลโอนาโด ดาวนซค. รเบนส ง. โฮราต

ขอท 7ขอใดคอความเชอในศลปะยคใหม

ก. วฒนธรรม ข. ประเพณค. วถชวต ง. ความจรงและวทยาศาสตร

ขอท 8การนำารปรางของเลขาคณตมาใชเปนผลงานของใคร

ก. ไมเคล แองเจอโร ข. เลโอนาโด ดาวนซค. ปคสโซ ง. ออสกด โรแดง

~ 142 ~

ขอท 9บคคลใดคดคนทฤษฎการกำาเนดเสยง

ก. ปธากอรส ข. อรสโตเตลค. ปคสโซ ง. ออสกด โรแดง

ขอท 10“ถาสายสนจะไดเสยงทสงกวา ถาสายยาวจะไดเสยงทตำากวา” ขอความดงกลาวแสดงถงอะไร

ก. ทฤษฎการเกดเสยง ข. หลกการเกดเสยงค. ความหมายของเสยง ง. จงหวะของเสยง

ขอท 11พสาลเทอร เปนเครองดนตรทมลกษณะอยางไร

ก. ดด ข. สค. ต ง. เปา

ขอท 12กตาร พฒนามาจากเครองดนตรชนดใด

ก. อคเลเล ข. วฮวลลาค. พณ ง. ลท

ขอท 13การบรรเลงเพลงวงดนตรเปนกลมตงแต 2 – 9 คน เรยกวาวงอะไร

ก. วงแชมเบอร ข. วงออรเคสตราค. วงแชมเบอรออเคสตรา ง. วงซมโฟน

ขอท 14ผทจะสามารถวจารณเพลงสากลไดดทสด จะตองมคณสมบตตามขอใด

ก. ฟงเพลงสากลบอย ๆ ข. ฟงเพลงทกประเภทค. ดคอนเสรตตลอด ง. เขาใจองคประกอบพนฐาน

ดนตรขอท 15การถายทอดเพลงสากลพนบานเปนการทองจำาแบบปากตอปากเรยกวา

~ 143 ~

ก. เทมโป ข. มขปาฐะค. ควอรเตต ง. ดเอต

ขอท 16ลกษณะของเพลงพนเมองมกประการ

ก. 1 ข. 2ค. 3 ง. 4

ขอท 17ภมปญญา ตรงกบคำาภาษาองกฤษวา

ก. Wisdom ข. Mozartค. Bach ง. Van

ขอท 18การบรรเลงทบงบอกถงความเปนเอกลกษณของชาตแตละชาต เปนดนตรประเภท

ก. ดนตรพนเมอง ข. ดนตรประจำาชาตค. ดนตรของชาตตะวนตก ง. ดนตรสากล

ขอท 19การแสดงบลเลย มลกษณะอยางไร

ก. ใชเพลงและดนตรดำาเนนเรอง ข. กาวเทาสน ๆ เคลอนทเรวค. ไมมบทพดจา ใชสหนาแสดงอารมณ ง. แสดงบทบาทสมมต

ขอท 20ละครเพลงบรอดเวย มลกษณะอยางไร

ก. เปนการแสดงละครเพลงเวท ข. การแสดงตามทองถนนค. การแสดงโดยการเนนเตน ง. การแสดงโดยเนนการขบ

รองขอท 21การทมนษยรจกเตน เลยนแบบการเคลอนไหว เปนการกำาเนดของ...

ก. นาฏศลปสากล ข. นาฏศลปจากธรรมชาตค. นาฏศลปจากความเชอ ง. นาฏศลปจากความศรทธา

~ 144 ~

ขอท 22ละครทเกยวกบเลอดเนอ มเรองเกยวกบผ ปศาจ เปนละครสากลในยคสมยใด

ก. สมยกรก-โรมน ข. สมยโรแมนตกค. สมยสจจนยม ง. สมยปจจบน

ขอท 23การแสดงนาฏศลป ชดภารตะนาฏยม เปนการแสดงของทวปใด

ก. ยโรป ข. อเมรกาค. ออสเตเรย ง. เอเชย

ขอท 24การแสดงละครคาบก เปนของชาตใด

ก. เกาหล ข. จนค. ญปน ง. เวยดนาม

ขอท 25ลลาสประเภทบอลรม มกจงหวะ

ก. 3 ข. 5ค. 7 ง. 9

ขอท 26ลลาสในยคกอนประวตศาสตร ไดถกคนพบ จากทใด

ก. ภาพวาดในผนง ข. การนบถอสงศกดสทธค. วฒนธรรม ง. ประเพณ

ขอท 27การเตนลลาส มขอดอยางไร

ก. รางกายแขงแรง ข. เขาสงคมค. รจกจงหวะจะโคน ง. ถกทกขอ

ขอท 28พนฐานการเตนลลาส ประกอบดวยอะไรบาง

ก. จงหวะ , เสยงเนน ข. หองเพลง , ความเรวค. ดนตร ง. ถกทกขอ

~ 145 ~

ขอท 29การออกแบบเสอผา ควรคำานงถงสงใดมากทสด

ก. ความทนสมย ข. คณภาพของงานค. ความตองการ ง. แตกตาง

ขอท 30คณสมบตของผประกอบอาชพออกแบบเสอผา คอ

ก. ความทนสมย ข. คณภาพของงานค. ความตองการ ง. แตกตาง