55

ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·
Page 2: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

ขอปฏบตเกยวกบความปลอดภย ส าหรบโรงงานทมฝนจากการเกษตรทระเบดได โครงการการถายทอดเทคโนโลยความปลอดภยแกสถานประกอบการ : การจดการความปลอดภยโรงงานอตสาหกรรมทผลต เกบ ใชผลผลตการเกษตรทมฝนทระเบดได การผลตและการลอกเลยนหนงสอเลมน ไมวารปแบบใดทงสน ตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากกรมโรงงานอตสาหกรรม พมพครงท 1 : กนยายน พ.ศ. 2556 จ านวน 100 เลม พมพท : บรษท ธวพฒน จ ากด 904/92-93, 906/92 ซอยสขมวท 101/1 แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพมหานคร 10260 โทรศพท 0-2743-2234-5 แฟกซ 0-2393-2757

Page 3: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

ค าน า

ประเทศไทยมผลผลตทางการเกษตรเปนจ านวนมาก และเปนประเทศผสงออกผลผลตทางการเกษตรทส าคญของโลก ในการแปรรป การจดเกบ และการล าเลยงผลผลตทางการเกษตร จะกอใหเกดฝนขนาดเลกขน ซงพบวาธญพชหลายชนดทงขาว ขาวโพด ถวเหลอง และกระเทยมแหงจดเปนธญพชทระเบดได เมอมขนาดเลกๆ ซงในตางประเทศไดมการเกดการระเบดของฝนธญพชหลายครง น ามาซงการสญเสยชวตและทรพยสน กรมโรงงานอตสาหกรรม ตระหนกถงปญหาดงกลาวทอาจจะเกดขนได จงไดจดท าโครงการการถายทอดเทคโนโลยดานความปลอดภยแกสถานประกอบการ : การจดการความปลอดภยโรงงานอตสาหกรรมทผลต เกบ ใชผลผลตการเกษตรทมฝ นทระเบดได ขนในปงบประมาณ 2556 โดยเนนไปทโรงสขาว อบขาว ปรบปรงคณภาพขาว โรงงานอาหารสตว และกลมโรงงานทมการเกบรกษาและล าเลยงธญพชทใชไซโลและกะพอล าเลยง โดยเขาศกษาสภาพการท างานจรงในโรงงานและมาตรการความปลอดภยเกยวกบการระเบดของฝน เปรยบเทยบกบมาตรฐาน NFPA ของประเทศสหรฐอเมรกา และไดพฒนาขนมาเปน “ขอปฏบตเกยวกบความปลอดภยส าหรบโรงงานทมฝนจากการเกษตรทระเบดได” กรมโรงงานอตสาหกรรมหวงเปนอยางยงวา “ขอปฏบตเกยวกบความปลอดภยส าหรบโรงงานทมฝนจากการเกษตรทระเบดได” เลมน จะเปนประโยชนส าหรบโรงงานทผลต เกบ ใชผลผลตการเกษตรทมฝนทระเบดได น าไปเปนแนวทางปฏบตในการปองกนการเกดระเบดของฝน เพอใหเกดความปลอดภยตอชวตและทรพยสน หากมขอคดเหนประการใด กรมโรงงานอตสาหกรรมยนดนอมรบ เพอน ามาประกอบการพจารณาปรบปรงแกไขตอไป กรมโรงงานอตสาหกรรม

กนยายน 2556

Page 4: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

สารบญ หนา ค าน า ทฤษฎการระเบดของฝน 1 ลกษณะการระเบดของฝน 4 ปจจยทเกยวของกบการระเบดของฝน 5 สถตการเกดระเบดของฝนธญพชในประเทศสหรฐอเมรกา 7 ชนดของฝนธญพชทระเบดไดในประเทศไทยและตางประเทศ 8 จดทเกดการระเบดและแหลงจดตดไฟ 10 กระบวนการผลตและจดเสยงในการระเบดของฝน 13 1. กลมโรงสขาว อบขาว หรอปรบปรงคณภาพขาว 13 2. กลมโรงงานผลตอาหารสตว 16 3. กลมโรงงานทมการเกบรกษาและล าเลยงธญพชอนๆ ทใชไซโลและ

กะพอล าเลยง 19

ขอก าหนดทวไป 21 ขอปฏบตเพอความปลอดภยของอปกรณชนดตางๆ 22 1. กะพอล าเลยง 22 2. ไซโล ถง ภาชนะบรรจ 29 3. ระบบล าเลยง 30 4. เครองอบแหง 32 5. เครองดกฝน 34 6. อปกรณก าจดวสดแปลกปลอม 37 7. ตลบลกปน 37

Page 5: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

หนา การจดการความปลอดภย 39 1. การท างานทมความรอนหรอประกายไฟ 39 2. การปองกนและระงบอคคภย 40 3. การฝกอบรม 41 4. การบ ารงรกษา 42 5. การปองกนการฟงกระจายของฝน 43

ภาคผนวก 44 บรรณานกรม 48

Page 6: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

1

ทฤษฎการระเบดของฝน

การเกดการระเบดของฝน จะเกดขนไดตองมองคประกอบครบทง 5 องคประกอบ ซงนอกจากประกอบดวยองคประกอบพนฐานการเกดไฟ คอ เชอเพลง ออกซเจน และความรอน แลวยงเพมอกสององคประกอบ คอ การฟงกระจาย และขอบเขตหมอกฝน รวมกนเรยกวา หาเหลยมการระเบดของฝน โดยมรายละเอยดดงน

1. เชอเพลง (Fuel)

เชอเพลงทสามารถเกดการระเบดไดนนจะตองเปนฝนทสามารถตดไฟได มขนาดเลกกวา 420 ไมครอน (microns) โดยทวไปฝนทตดไฟจะแบงออกเปน

ฝนสารอนทรย ไดแก ฝนขาวโพด ฝนขาวสาล ฝนขาว ฝนถวเหลอง ฝนแปงมนส าปะหลง ฝนน าตาล

ฝนสารอนทรยสงเคราะห ไดแก ฝ นพลาสตก ฝ นเรซน (Resin) ฝนยา ฝนยาฆาแมลง

เชอเพลง

ออกซเจน (อากาศ)

การฟงกระจาย

แหลงจดตดไฟ

ขอบเขตหมอกฝน

Page 7: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

2

ฝนถานและถานหน ไดแก ฝนถานไม ฝนถานหนชนดลกไนต (Lignite) ฝนถานหนชนดบทมนส (Bituminous) ฝนถานโคก

ฝนโลหะ ไดแก ฝนอะลมเนยม ฝนสงกะส ฝนบรอนซ (Bronze) ฝนแมกนเซยม ฝนเหลก

2. ออกซเจน (Oxygen)

อากาศทมปรมาณออกซเจนมากกวา 21% ท าใหฝนลกตดไฟไดอยางรวดเรว แตถาปรมาณออกซเจนลดลง ความเรวในการเผาไหมกจะลดลงตาม ปรมาณออกซเจนต าสดในบรรยากาศทตองการเพอใหเกดการลกไหมคอ 14 – 16%

3. แหลงจดตดไฟ (Ignition source)

แหลงจดตดไฟ ตองมพลงงานทเพยงพอในการเกดการเผาไหมของฝน และกระตนการแพรขยายของเปลวไฟออกไปเปนวงกวางและสมผสกบฝนทแขวนลอยอยในบรรยากาศ พลงงานต าสดทใชในการจดตดไฟจะเปลยนแปลงตามขนาดและชนดของฝน เชน ขนาดฝนเทากน คาพลงงานต าสดในการจดตดไฟของฝนโพลเอทลนจะมคาสงกวาพลงงานต าสดในการจดตดไฟของฝนอะลมเนยม

แหลงจดตดไฟทพบเหนทวไป ไดแก (1) เปลวไฟทวไป เชน บหร เปลวไฟจากเตา สะเกดไฟทเกดจากการเชอม

และการตดโลหะ เปนตน (2) ประกายไฟและความรอนจากเครองมอหรออปกรณไฟฟา เชน ประกาย

ไฟทเกดจากมอเตอรไฟฟา การเปดปดสวตชไฟฟา การลดวงจร ฟวส สายไฟ และเตาเสยบ สะเกดไฟทเกดจากการแตกระเบดของหลอดไฟ สวนทรอนจดของมอเตอรและอปกรณใหแสงสวาง และการลกไหมของไอน ามนทบรรจอยในหมอแปลงไฟฟา เปนตน

(3) ไฟฟาสถต เกดจากการเสยดสระหวางฝนกบโลหะและระหวางฝนกบอากาศ กระบวนการผลตทมกกอใหเกดไฟฟาสถตไดนน คอ การบดยอย การคดแยก

Page 8: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

3

ขนาด การขนยายโดยใชระบบลม เพอปองกนอนตราย ตองตอฝากระหวางบรเวณทเปนโลหะของสวนและเครองจกรอปกรณเขาดวยกน และม การตอลงดน ส าหรบอปกรณทมโอกาสเกดการสะสมประจไฟฟาสถตไดงาย เชน ทอขนสง สายพานล าเลยง เครองดกฝน และถงบรรจ เปนตน

(4) ความรอนเฉพาะจดของเครองจกรอปกรณและประกายไฟทเกดจากการกระแทกหรอเสยดส เชน การรอนจดของตลบลกปนโลหะ การหลดเขามาของวตถหรอชนสวนแปลกปลอมในกะพอล าเลยง เครองบดยอย และเครองคดขนาด การสมผสระหวางใบพดหรอชนสวนทเคลอนทของเครองจกรกบอปกรณปองกนอนตราย (Guard) หรอการใชเครองมออปกรณจ าพวกคอน และไขควง เปนตน

4. การฟงกระจาย (Dispersion)

ฝนทฟงกระจายตองมความเขมขนประมาณตงแต 25 กรมตอลกบาศกเมตร (ทมา: งานวจยของ Murray Jacobson และคณะ University of Michigan, 1961) จงจะเกดการระเบดได ปจจยทมอทธพลตอการฟงกระจายของฝน ขนอยกบคณลกษณะเฉพาะตวของฝนแตละชนด และขนาดอนภาค ความรนแรงของการระเบดจะเพมขนตามความเขมขนของฝน ถาความเขมขนฝนยงมาก จะใหคาความรนแรงของการเกดฝนระเบดมากตามไปดวย แตถามความชนสงจะท าใหการฟงกระจายของฝนลดลงได

5. ขอบเขตหมอกฝน (Confinement of dust cloud)

ขอบเขตหมอกฝนในทนหมายถง เครองจกรและอปกรณในกระบวนการผลตทมฝนแขวนลอยอยภายใน เชน เครองบด เครองผสม ตะแกรงคดขนาด เครองอบ ไซโคลน ถงกรอง สายพานล าเลยง ไซโล กะพอล าเลยง และหองทปดจะชวยเพมแรงดนของการระเบด หรอพนทเปดโลงทมองเหนเปนกลมของฝนฟงกระจายอย กเปนขอบเขตหมอกฝนเชนกน

Page 9: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

4

ลกษณะการระเบดของฝน

การระเบดแบบปฐมภม (Primary explosion) เปนการเกดระเบดครงแรกภายในอปกรณหรอภาชนะบรรจ ความดนจากการระเบด ท าใหกองฝนทอยตามพน เพดาน คาน หรอสวนบนของเครองจกรฟงกระจายขนเปนหมอกฝน

การเกดระเบดแบบทตยภม (Secondary explosion) เปนการเกดระเบด

ครงทสอง ตอเนองมาจากการระเบดแบบปฐมภม ความดนท าใหฝนทฟงกระจายเมอมเปลวไฟหรอความรอนกอใหเกดการระเบดครงทสองขน ซงจะรนแรงกวาการระเบดครงแรก และอาจเกดระเบดตอเนองไปไดอก

Page 10: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

5

ปจจยทเกยวของกบการระเบดของฝน แบงออกเปน 2 ปจจย คอ

1. ความไวในการจดตดไฟหรอความยากงายในการระเบด ขนอยกบสงตอไปน คาความเขมขนต าสดทระเบดได (Minimum explosion concentration;

MEC) หมายถง คาปรมาณความเขมขนของฝนทลอยอยในอากาศจนมสภาพเปนกลมหมอกฝน (Dust cloud) ต าสดทกอใหเกดการระเบดได โดยทวไปจะอยในชวงตงแต 25 กรมตอลกบาศกเมตรขนไป

คาพลงงานต าสดในการจดตดไฟ (Minimum ignition energy; MIE) หมายถง คาพลงงานต าทสดทจะจดระเบดฝน ถาความชนของฝนมากตองใชพลงงานในการจดตดไฟมาก

Page 11: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

6

คาอณหภมต าสดในการจดตดไฟ (Minimum ignition temperature; MIT) หมายถง คาอณหภมต าสดทฝนสามารถตดไฟได ปกตจะม 2 คาคอ อณหภมต าสดในการจดตดไฟทเปนหมอกฝน (Dust cloud) กบเปนกองฝน (Layer)

2. ความรนแรงในการระเบด ขนอยกบสงตอไปน คาความดนสงสดทเกดการระเบด (Maximum explosion pressure; Pmax)

หมายถง ความดนสงสดทท าใหฝนในภาชนะปดขนาด 20 ลตร หรอ 1,000 ลตร เกดการระเบด มหนวยเปนบารหรอปอนดตอตารางนว

คาอตราการเปลยนแปลงสงสดของความดนเทยบกบเวลา (𝑑𝑃

𝑑𝑡)𝑚𝑎𝑥

หมายถง คาความดนเรมตนการระเบดจนถงคาความดนสงสดของการระเบดในเวลายงนอยความรนแรงจากการระเบดยงมาก

dP dt max

เวลา

Pmax

ความดนจากการระเบด

Page 12: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

7

สถตการเกดระเบดของฝนธญพชในประเทศสหรฐอเมรกา

ตงแต ค.ศ.1996 – 2005 (พ.ศ.2539 – 2548) เกดการระเบดของฝนธญพชในสหรฐอเมรกา 106 ครง หรอเฉลยปละ 10 ครง มผเสยชวต 16 คน บาดเจบ 126 คน ทรพยสนเสยหายกวา 160.1 ลานเหรยญสหรฐ ส าหรบในประเทศไทยพบวามการระเบดของฝนธญพชแตไมมการรายงานอยางเปนทางการ

ตารางท 1 แสดงสถตการเกดระเบดฝนธญพชในประเทศสหรฐอเมรกา

ป ค.ศ. จ านวนการเกด (ครง)

ผเสยชวต (ราย)

ผบาดเจบ (ราย)

ทรพยสนเสยหาย (Million, $ )

1996 13 1 19 29.6

1997 16 1 14 11.4

1998 18 7 24 29.8

1999 7 0 19 4.4

2000 8 1 12 8.2

2001 9 1 7 5.3

2002 8 1 8 5.1

2003 8 2 8 10.1

2004 6 0 4 2.7

2005 13 2 11 56.2

รวม 106 16 126 162.8

ทมา : Robert W. Schoeff, Kansas state university, USA (2006)

Page 13: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

8

ชนดของฝนธญพชทระเบดไดในประเทศไทยและตางประเทศ

ฝนธญพชทระเบดไดโดยทวไปตองเปนธญพชทตดไฟไดและมขนาดเลกกวา 420 ไมโครเมตร ส าหรบในประเทศไทยมธญพชจ านวนมาก แตจะมขนาดใหญกวา 420 ไมโครเมตร จงมความเสยงในการระเบดของฝนนอยลง แตหากในอนาคตมการแปรรปดวยการลดขนาดของธญพชลง ความเสยงในการระเบดของฝนกจะเพมขน ดงตารางท 2 แสดงชนดของฝนทระเบดได ความไวในการจดตดไฟ และความรนแรงในการระเบด

ตารางท 2 ชนดของฝนทระเบดได พรอมกบความไวในการจดตดไฟและความรนแรงในการระเบด

ชนดของฝน ความไวในการจดตดไฟ ความรนแรง ในการระเบด

MEC (g/m3)

MIE (mJ)

MIT (oC) Pmax (bar)

Max. rate of

pressure rize(bar/s)

Cloud Layer

กาแฟ (Coffee) 85 160 410 350 3.03 34.45 โกโก (Cocoa) 45 100 420 200 4.34 82.68 กระเทยม (Garlic) 100 240 360 - 3.92 89.57 ขาว (Rice) 45 40 440 - 6.41 248.04 ขาวโพด (Corn) 45 40 400 250 6.54 413.40 ขาวสาล (Wheat) 55 60 480 220 7.09 248.04 ซงขาวโพด (Corncob)

30 40 400 190 7.58 344.50

Page 14: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

9

ตารางท 2 ชนดของฝนทระเบดได พรอมกบความไวในการจดตดไฟและความรนแรงในการระเบด (ตอ)

ชนดของฝน ความไวในการจดตดไฟ ความรนแรง ในการระเบด

MEC (g/m3)

MIE (mJ)

MIT (oC) Pmax (bar)

Max. rate of

pressure rize(bar/s)

Cloud Layer

ถวเหลอง (Soy bean) 35 50 520 - 6.82 447.85 เปลอกถว (Nut shells) 30 30 420 210 7.30 323.38 แปงขาวโพด (Cornstarch)

40 20 380 300 7.92 620.10

แปงขาวสาล (Wheat starch)

25 20 380 210 7.23 585.65

แปงมนฝรง (Potato starch)

45 20 440 210 6.68 551.20

มอลต (Malt) ท าเบยร 55 30 400 250 6.34 303.16 เมลดฝาย (Cotton seed)

50 60 470 210 7.17 206.70

เมลดหญา (Grass seed)

60 80 470 180 5.24 68.90

หวหอม (Onion) 132 >8,320 410 - 1.24 6.89 อบเชย (Cinnamon) 60 30 440 230 7.85 268.71

ทมา : งานวจยของ Murray Jacobson และคณะ (University of Michigan), (1961)

Page 15: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

10

จดทเกดการระเบดและแหลงจดตดไฟ

1. จดทเกดการระเบด

จากผลการสอบสวนอบตเหตการระเบดของฝนทง 106 ครง ตามตารางท 1 พบวาจดเรมของการระเบดของฝนครงแรก เกดทกะพอล าเลยงถง 51 ครงหรอ 48% และเครองโมอาหารสตว 25 ครงหรอประมาณ 24% ทเหลอสวนใหญจะเกดทเครองโมธญพชตาง ๆ ไซโล หรอถงเกบ เครองบด เครองอบและถงกรองฝน รายละเอยดดงในตารางท 3

ตารางท 3 แสดงจดทเกดระเบดครงแรกและจ านวนครงในการระเบด

จดทเกดการระเบดครงแรก จ านวนการระเบด (ครง) กะพอล าเลยง (Bucket or grain elevator) 51 เครองโมอาหารสตว (Feed mill) 25 เครองโมแปง (Flour mill) 4 เครองโมขาวโพด แบบเปยก (Corn milling, wet) 3 ถงเกบ (Storage bin) / ไซโลเกบธญพช (Grain storage silo)

2

เครองสขาว (Rice mill) 1 เครองโมขาวโพด แบบแหง (Corn milling, dry) 1 อนๆ เชน - ถงกรอง (Bag filter) / อปกรณดกฝน (Dust collector) - ตะแกรง (Sifter)

19

Page 16: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

11

ตารางท 3 แสดงจดทเกดระเบดครงแรกและจ านวนครงในการระเบด (ตอ)

จดทเกดการระเบดครงแรก จ านวนการระเบด (ครง) อนๆ เชน - บรเวณผสม (Mixing area) - เครองบด (Grinder) - ระบบการชงน าหนก (Scale system) - หองทมกระบวนการขดธญพช [Polishing (grain) room] - ทกองเกบธญพชในโกดง (Warehouse basement) - เครองอบเมด (Pellet dryer) - เครองผสม (Mixer) - สายพานล าเลยง (Conveyor) - ราง (Spout) - อาคารคลมไซโล (Head house)

ทมา : Robert W. Schoeff, Kansas state university, USA (2005)

2. แหลงจดตดไฟ (Ignition source)

จากผลการสอบสวนอบตเหตการระเบดของฝนทง 106 ครง ตามตารางท 1 สนนษฐานวาแหลงจดตดไฟทส าคญ เรยงตามล าดบความถในการเกดคอ

1) งานเชอม งานตด โดยใชเครองเชอมไฟฟาหรอเครองเชอมกาซ 2) เตาเผาหรอสะเกดไฟ กรณทใชตอบโดยใชความรอนจากเตาเผา หรอสะเกดไฟ

จากทอไอเสยรถยนต

Page 17: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

12

3) ความรอนจากการช ารดของตลบลกปน โดยเฉพาะตลบลกปนของกะพอล าเลยง สายพานล าเลยง สกรล าเลยง หรอพดลมดดอากาศ

4) ไฟฟาสถต เกดจากการทฝนธญพชเคลอนทเสยดสกนเอง หรอเสยดสกบผนงโลหะในทอล าเลยง

5) ประกายไฟจากโลหะ เกดจากเศษโลหะปนเขามาพรอมกบธญพช ท าใหเศษโลหะกระทบกบโครงสรางระบบล าเลยงทเปนโลหะ หรอการหลดของลกกะพอทเปนโลหะท าใหกระแทกกบโครงสรางกะพอ

6) โลหะรอน อาจเกดจากผวของอปกรณ มอเตอรไฟฟา โคมไฟ ทอจายไอน า หรอทอน ามนรอน เครองยนต ทอไอเสยรถยนต

7) ประกายไฟจากไฟฟา ขวไฟฟาทหลวมหรอตอไมแนน 8) การสบบหร ทงจากคนงานหรอผเขามาท างาน

Page 18: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

13

กระบวนการผลตและจดเสยงในการระเบดของฝน

กลมอตสาหกรรมหลกทมฝนจากการเกษตรทระเบดไดม 3 กลม ไดแก

1. กลมโรงสขาว อบขาว หรอปรบปรงคณภาพขาว 2. กลมโรงงานผลตอาหารสตว 3. โรงงานทมการเกบรกษาและล าเลยงธญพชอนๆ ทใชไซโลและกะพอล าเลยง

ซงแตละกลมมกระบวนการผลตและจดเสยง ดงตอไปน

1. กลมโรงสขาว อบขาว หรอปรบปรงคณภาพขาว

1.1 กระบวนการผลต

1) กระบวนการอบขาว

ขาวเปลอกทมความชนประมาณ 28-30% จะถกเทลงบอรบขาวเปลอก แลวปอนดวยสายพานล าเลยงไปยงกะพอล าเลยงตนท 1 ขาวเปลอกจะถกล าเลยงขนดานบนแลวผานตะแกรงรอน 2 ชด เพอคดสงสกปรกหรอสงปนเปอนออก ขาวเปลอกทสะอาดจะถกปอนเขากะพอล าเลยงตนท 2 เพอล าเลยงขนดานบน แลวปลอยเขาไปในตอบขาว ดานขางตอบจะมเตาเผาใหความรอนซงสวนใหญใชแกลบเปนเชอเพลง เมอเตาเผาเกดความรอนจากการเผาไหม ไดอณหภมทก าหนด ความรอนจะถกปอนเขามาในตอบขาว ขาวในตอบจะไหลจากดานบนลงสดานลาง แลวจะหมนเวยนขนไปดานบนใหมดวยกะพอล าเลยง เวลาในการอบประมาณ 14 - 18 ชวโมง เมอขาวเปลอกมความชนเหลอ 12% จะหมนเวยนขาวเปลอกตออกประมาณ 1 ชวโมง โดยหยดจายลมรอนจากเตาเผาใหความรอน เมอขาวมอณหภมปกตกจะถกปอนจากตอบไปกองเกบไว ดงแสดงในรปท 1

Page 19: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

14

รปท 1 กระบวนการอบขาว

2) กระบวนการสขาวและปรบปรงคณภาพขาว

ขาวเปลอกทผานการอบหรอขาวเปลอกทมความชนประมาณ 12 - 14% ถกสงเขาเครองรอนเพอคดแยกสงสกปรกจ าพวกเศษหน โลหะ ฟางขาวและอนๆ จากนนสงเขาเครองกระเทาะเปลอก แลวเขาเครองรอน เพอแยกแกลบกบขาวลบหรอไมไดขนาดออกไป เหลอเปนขาวกลอง ผานเขาตะแกรงโยกเพอแยกขาวหกออก จากนนเขาเครองขดขาวครงท 1, 2 และ 3 ชวงนจะไดร าขาวเรยกวาร าสด และขาวขาวทขดมนแลว ผานเขาเครองแยกขนาดเพอแยกขาวทหกออก กอนปอนเขาเครองแยกสขาว (Color sorter) ทมสผดเพยนออกไป โดยทเครองแยกสขาวจะมแผงแมเหลกดกจบโลหะ จากนนขาวจะถกสงไปยงเครองคดขนาดอกครงเพอแยกขาวหกหรอขาวทไมไดขนาดออก ขาวทปรบปรงคณภาพแลว จะถกสงเขาถงเกบและบรรจขาวตามน าหนกตางๆ ทตองการตอไป ดงแสดงในรปท 2

Page 20: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

15

รปท 2 กระบวนการสขาวและปรบปรงคณภาพขาว

1.2 จดเสยงทจะเกดไฟไหมหรอการระเบดของฝน ไดแก

ตอบขาว ขณะทมการอบขาว หากขาวในตอบไมเคลอนทแตยงมความรอนจากเตาเผาปอนเขามา ท าใหขาวเปลอกไดรบความรอนเฉพาะจดสง เกดการลกไหมขนได หรอกรณทสะเกดไฟหรอลกไฟจากเตาเผาถกก าจดไมหมด จะท าใหตอบขาวเกดการลกไหมได

กะพอล าเลยง ขณะล าเลยงขาว เกดฝนขาวฟงกระจายอยภายในกะพอล าเลยง เมอเกดความรอนหรอประกายไฟ จากเศษโลหะทตดเขามา สายพานกะพอลน ลกกะพอเหลกหลดเสยดสกบโครงกะพอ สายพานกะพอตงไมตรงแนว ท าใหเอยงเสยดสกบผนงกะพอ ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดในกะพอล าเลยง

ไซโลหรอถงบรรจ (Bin) ขณะทมการเตมขาวเขามาในไซโลหรอถงบรรจจะท าใหฝนฟงกระจายจ านวนมาก และหากเกดการระเบดแบบปฐมภมจาก

Page 21: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

16

กะพอล าเลยงหรอสายพานล าเลยง ความรอนกจะเขามาในไซโลหรอถงบรรจ ท าใหเกดไฟไหมหรอการระเบดแบบทตยภมได

ถงกรอง (Bag filter) / ไซโคลน ขณะทถงกรองหรอไซโคลนรวบรวมฝนขาวและถามความเขมขนอยในชวง MEC เมอมความรอนหรอประกายไฟจากเศษโลหะทตดเขามา หรอการระเบดแบบปฐมภมจากกะพอล าเลยง ท าใหเกดการระเบดแบบปฐมภมหรอทตยภมขนมาได

2. กลมโรงงานผลตอาหารสตว

2.1 กระบวนการผลต

การผลตอาหารสตว ทงสตวบกและสตวน ามกระบวนการผลตคลายกน แตกตางกนทวตถดบ กระบวนการผลตเรมตนจากการเทเมลดขาวโพดจากรถบรรทกลงบอ เมลดขาวโพดทมความชนสงจะถกล าเลยงเขาเตาอบเพอลดความชน กอนล าเลยงไปเกบในไซโล จากนนจะถกล าเลยงเขาเครองโม ใหไดขนาดตามตองการแลวสงไปถงรอชง ส าหรบวตถดบอน ไดแก กากถวเหลอง ขาวสาล ร าสด มนเมด และปลาปน กรณทยงไมไดขนาดตามตองการจะผานเครองโมกอน แตถาไดขนาดแลวจะสงไปเกบในถงเกบวตถดบ สวน โมลาส (Molasses) ยาและวตามนจะเกบไวในถงบรรจ จากนนปอนวตถดบแตละชนดเขาเครองชงตามสตรของอาหารสตวแตละชนด ทงอาหารสกร ไก เปด กง และปลา แลวล าเลยงดวยกะพอล าเลยงตนท 1 ไปยงถงรอผสม ผานแมเหลกเพอดกเศษโลหะ แลวเขาเครองผสม สวนอกดานกจะผสมยา วตามน โมลาส เขาดวยกน จากนนจะถกปอนเขาเครองผสมขาวโพดกบวตถดบอนๆ เมอเครองผสมท างานจนวตถดบตางๆ คลกเคลากนดแลวจะถกสงไปยงถงรออดเมดดวยกะพอล าเลยงตนท 2 แลวเขาเครองอดเมด ผานเครองระบายความรอน เครองขบ แลวขนกะพอล าเลยงตนท 3 เขาตะแกรงรอนฝน เขาถงรอบรรจ ผานตาชงแลวบรรจถงขนาดตางๆ หรอลงถงบรรจบนรถบรรทก ดงแสดงในรปท 3

Page 22: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

17

กะพอ

ล ำเลย

งตนท

1 กะ

พอล ำเลย

งตนท

2 กะ

พอล ำเลย

งตนท

3

รปท 3 กระบวนการผลตอาหารสตว

Page 23: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

18

2.2 จดเสยงทจะเกดไฟไหมหรอการระเบดของฝน ไดแก

กะพอล าเลยง ขณะล าเลยงขาวสาล จะเกดฝนขาวสาลฟงกระจายอยภายในกะพอล าเลยง เมอเกดความรอนหรอประกายไฟ จากเศษโลหะทตดเขามา สายพานกะพอลน ลกกะพอเหลกหลดเสยดสกบโครงกะพอ สายพานกะพอตงไมตรงแนว ท าใหเอยงเสยดสกบผนงกะพอ ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดในกะพอล าเลยง

ไซโลหรอถงบรรจ (Bin) ขณะทมการเตมขาวสาลเขามาในไซโลหรอถงบรรจจะท าใหฝนฟงกระจายจ านวนมาก และหากเกดการระเบดแบบปฐมภมจากกะพอล าเลยงหรอสายพานล าเลยง ความรอนกจะเขามาในไซโลหรอถงบรรจ ท าใหเกดไฟไหมหรอการระเบดแบบทตยภมได

ถงกรอง (Bag filter) / ไซโคลน ขณะทถงกรองหรอไซโคลนรวบรวมฝนขาวสาลและถามความเขมขนอยในชวง MEC เมอมความรอนหรอประกายไฟจากเศษโลหะทตดเขามา หรอการระเบดแบบปฐมภมจากกะพอล าเลยง ท าใหเกดการระเบดแบบปฐมภมหรอทตยภมขนมาได

เครองโมเมลดพช เมอปอนธญพชเขาเครองโม ภายในเครองโมจะท าหนาทยอยหรอลดขนาดของธญพชโดยวธการกระแทก ต หรอเสยดส ท าใหขนาดของธญพชเลกลง และมบางสวนเลกกวา 420 ไมโครเมตร ฟงกระจายเปนจ านวนมาก เมอมเศษโลหะตดเขามาในเครองโม เมลดพช เกดการเสยดสหรอกระแทก กอใหเกดความรอน ประกายไฟ ท าใหฝนทฟงกระจายเกดไฟไหมหรอระเบดได

บอเทวตถดบ ขณะเทธญพชลงในบอท าใหฝนธญพชขนาดเลกจ านวนมากฟงกระจาย เมอมความรอนหรอประกายไฟ จากเศษโลหะหรออปกรณไฟฟา ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดได

Page 24: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

19

3. กลมโรงงานทมการเกบรกษาและล าเลยงธญพชอนๆ ทใชไซโล และกะพอล าเลยง

กลมโรงงานทมการเกบรกษาและล าเลยงธญพชอนๆ ทใชไซโล และกะพอล าเลยง เชน โรงงานผลตเบยร โรงงานผลตเมลดพนธ โรงงานผลตน ามนร า และโรงงานผลตนมถวเหลอง เปนตน ซงโรงงานเหลานมการเกบรกษาและการล าเลยงธญพชทคลายกน แตจะแตกตางกนทชนดของธญพชทเกบรกษาหรอล าเลยงเทานน

3.1 กระบวนการผลต

รถบรรทกธญพชจะเทธญพชลงในบอ ผานสายพานล าเลยงเขาส กะพอล าเลยงตนท 1 เพอล าเลยงธญพชขนดานบน จากนนจะปอนเขาเครองรอนเพอก าจดสงแปลกปลอมหรอสงสกปรก ธญพชทสะอาดถกสงเขาเครองชงน าหนก เพอใหทราบปรมาณธญพช กอนจะผานแมเหลกเพอก าจดเศษโลหะ แลวปอนเขากะพอล าเลยงตนท 2 ขนดานบน สงไปเกบไซโลตางๆ ทจดเตรยมไวส าหรบธญพชแตละชนด ดงแสดงในรปท 4

รปท 4 แสดงกระบวนการเกบรกษาและล าเลยงธญพช

Page 25: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

20

3.2 จดเสยงทจะเกดไฟไหมและการระเบดของฝน ไดแก

กะพอล าเลยง ขณะล าเลยงธญพช เกดฝนขาวฟงกระจายอยภายในกะพอล าเลยง เมอเกดความรอนหรอประกายไฟ จากเศษโลหะทตดเขามา สายพานกะพอลน ลกกะพอเหลกหลดเสยดสกบโครงกะพอ สายพานกะพอตงไมตรงแนว ท าใหเอยงเสยดสกบผนงกะพอ ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดในกะพอล าเลยง

ไซโลหรอถงบรรจ (Bin) ขณะทมการเตมธญพชเขามาในไซโลหรอถงบรรจจะท าใหฝนฟงกระจายจ านวนมาก และหากเกดการระเบดแบบปฐมภมจากกะพอล าเลยงหรอสายพานล าเลยง ความรอนกจะเขามาในไซโลหรอถงบรรจ ท าใหเกดไฟไหมหรอการระเบดแบบทตยภมได

ถงกรอง (Bag filter) / ไซโคลน ขณะทถงกรองหรอไซโคลนรวบรวมฝนธญพชและถามความเขมขนอยในชวง MEC เมอมความรอนหรอประกายไฟจากเศษโลหะทตดเขามา หรอการระเบดแบบปฐมภมจากกะพอล าเลยง ท าใหเกดการระเบดแบบปฐมภมหรอทตยภมขนมาได

เครองรอนคดแยก ขณะรอนคดแยกจะมฝนธญพชฟงกระจาย ถามระบบปดคลมแตไมมการดดอากาศ ความเขมขนฝนอาจสงถง MEC ทเสยงตอการเกดระเบดของฝน กรณเครองรอนใชตะแกรงโลหะ เมอมเศษโลหะเขามาจะเกดการเสยดส กอใหเกดความรอนหรอประกายไฟ ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดได

บอเทวตถดบ เทวตถดบ ขณะเทธญพชลงในบอท าใหฝนธญพชขนาดเลกจ านวนมากฟงกระจาย เมอมความรอนหรอประกายไฟ จากเศษโลหะหรออปกรณไฟฟา ท าใหเกดไฟไหมหรอระเบดได

Page 26: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

21

ขอก าหนดทวไป

1. บรเวณทมการรบ การขนยาย การเคลอนยาย และการจดเกบวตถดบทางการเกษตรทมพนทขนาดใหญ ตองแยกจากกระบวนการผลต และด าเนนการดงน

1.1 อาคารหรอสถานททมคนหนาแนนทไมไดเกยวของโดยตรงกบกระบวนการผลต เชน งานส านกงาน งานตรวจสอบเมลดพชและการชงน าหนก หรองานในหองควบคม อาคารหรอสถานทนนตองสรางใหหางจากไซโลและอาคารทปดคลมไซโล

1.2 ไซโลทมผนงเสรมแรงและอาคารปดคลมไซโลกบบรเวณทมคนหนาแนนตองมระยะหางระหวางกนไมนอยกวา 30 เมตร

1.3 อาคารปดคลมไซโลทมโครงสรางเปนเหลกหรอคอนกรตเสรมแรงทผนงเปนแบบผนงเบากบบรเวณทมคนหนาแนนตองมระยะหางระหวางกนไมนอยกวา 15 เมตร

2. พนผวภายในของไซโลและอาคารปดคลม ตองมพนผวแนวราบหรอแนวนอนใหนอยทสด เพอปองกนการสะสมของฝนในพนทภายในโครงสราง

3. การกอสรางผนงภายในอาคาร 3.1 พนทจดเกบสนคาทมขนาดใหญกวา 465 ตารางเมตร และมอปกรณ

ในการบรรจ ตองกนแยกออกจากสวนอนของอาคารดวยวสดทนไฟทสามารถทนไฟไดไมนอยกวา 2 ชวโมง

3.2 ผนงทนไฟของอาคารตองมจ านวนชองเปดเทาทจ าเปนใหนอยทสด และมขนาดเลกทสดเทาทท าได ชองเปดตองปดดวยประตทนไฟ แผนทนไฟ บานปดทนไฟทปดไดเอง หรอวสดอดกนไฟ

4. เสนทางหนไฟ ตองจดเสนทางหนไฟทอพยพคนงานทงหมดออกจากบรเวณทท างานสบรเวณทปลอดภยไดภายใน 5 นาท

Page 27: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

22

ขอปฏบตเพอความปลอดภยของอปกรณชนดตางๆ

ส าหรบอปกรณทส าคญในกระบวนการผลต เกบ และใชผลผลตการเกษตรทมฝนทระเบดได จะกลาวถงการออกแบบ การตดตง และอปกรณความปลอดภยแตละชนด ส าหรบอปกรณบางชนดทมความส าคญมาก จะอธบายถงโครงสรางและสวนประกอบ โดยมรายละเอยดดงน

1. กะพอล าเลยง (Bucket elevator)

ใชส าหรบล าเลยงธญพชในแนวดง จากดานลางขนไปดานบน และไปเกบในไซโลหรอถงเกบธญพช หรอล าเลยงไปยงจดอนๆ ตอไป เปนอปกรณทเปนจดเรมตนของการเกดเพลงไหมหรอการระเบดมากทสด

โครงสรางและสวนประกอบส าคญของกะพอล าเลยงมดงน ดงรปท 5 1. ปลเลดานบน 13. ชองทางเขาตรวจสอบ 2. การด 14. ทปรบขนาดทางออก 3. มอเตอร 15. ทางออกวตถ 4. แทนไวบรการ 16. ดานลง 5. ดานขน 17. แผนดามหรอแผนประกบ 6. ทางเขาวสด 18. สายพาน 7. สวนลาง 19. ลกกะพอ 8. ตลบลกปนดานลาง 20. แกนปรบระดบปลเล 9. ประตระบายการระเบด 21. ปลเลดานลาง 10. เพลาขบ 22. สเกลปรบระดบปลเล 11. สวนหว 23. ประตเลอนส าหรบท าความสะอาด 12. แผงระบายการระเบด

Page 28: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

23

รปท 5 โครงสรางและอปกรณส าคญของกะพอล าเลยง

Page 29: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

24

ขอปฏบตเพอความปลอดภย 1) ออกแบบโครงสรางใหแขงแรง ท าจากวสดไมตดไฟและมการปองกนการรว

ของฝน 2) ออกแบบใหดานลางมชองเปดเพอเขาไปตรวจสอบและท าความสะอาด 3) ออกแบบใหดานบนมชองเปดเพอเขาไปตรวจสอบปลเล สายพานล าเลยง 4) ออกแบบใหตดกระแสไฟของมอเตอรและมสญญาณเตอน พรอมหยดการ

ปอนวสดเขา เมอความเรวกะพอล าเลยงลดลงเหลอ 80% ของความเรวการใชงานปกต (ยกเวนความเรวสายพานต ากวา 2.5 เมตร/วนาท หรอขนถายวสดต ากวา 106 ลกบาศกเมตร/ชวโมง)

5) กะพอล า เลยงขาใดทมมอเตอร ขบหลายตว ตองออกแบบใหท างานประสานกน เมอมอเตอรตวใดช ารด ตวอนตองท างานเพอการเคลอนยายวสดตอเนอง

6) ใชลกกะพอทท าจากพลาสตก แทนลกกะพอทท าจากโลหะ 7) พนผวทมการกระแทกมากและสกหรอ อาจบพนผวบรเวณนนดวยพลาสตก

ยาง หรอวสดทลกตดไฟยาก 8) ลกรอก (Pulley) ของกะพอล าเลยงควรหมดวยยางเพอลดการลนไถล โดย

ยางหมนนตองทนไฟและน ามนได 9) ควรตดตงกะพอล าเลยงไวภายนอกอาคาร แตถาตดตงไวภายในอาคารตอง

ท าตามขอใดขอหนงดงน ตดตงอปกรณตรวจจบอณหภมหรอการสนสะเทอน อปกรณตรวจวด

แนวตรงของลกรอกและสายพาน ตดตงกะพอหางจากผนงภายนอกไมเกน 3 เมตร และมชองระบายความดน

จากการระเบดทตอไปยงภายนอกอาคาร หรอมการตดตงระบบระงบการระเบด หรอใหมความเรวสายพานต ากวา 2.5 เมตร/วนาท หรอขนถายวสดไดต ากวา 106 ลกบาศกเมตร/ชวโมง

Page 30: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

25

10) ตดตงเซนเซอร (Sensor) ทกะพอล าเลยงทจดตางๆ เพอตรวจจบสงผดปกต ดงรปท 6

1. Bearing temperature sensor โดย Sensor จะสอดเขาไปทจารบในตลบลกปน เพอตรวจจบอณหภมของตลบลกปนทงดานบนและดานลาง 2. Surface temperature sensor ตดตงหววดทเปลอกของตลบลกปน เปลอกมอเตอร เปลอก gear box หรอเปลอกเครองจกรอนๆ เพอตรวจจบอณหภมอยางตอเนอง 3. Belt misalignment sensor ตดไวทกะพอล าเลยง หรอสายพานล าเลยง เพอตรวจจบแนวการเคลอนทและแนวตรงของกะพอล าเลยงหรอสายพานล าเลยง 4. Speed switch sensor เพอตรวจจบความเรวของเพลา ทต ากวาความเรวปกต 5. Plug/Choke sensor เพอใชวดระดบหรอการอดตนของธญพช บรเวณทางออกของกะพอล าเลยง

รปท 6 จดตดตงเซนเซอร

Page 31: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

26

11) ตดตงแผงระบายการระเบด ขนาดชองระบายและจดตดตงของแผงระบายการระเบดทกะพอล าเลยง

แบงเปน 2 สวน สวนหวและสวนขา โดยชนดขาเดยวดงรปท 7 และขาคดงรปท 8 มรายละเอยดดงน

1. การตดตงแผงระบายการระเบดทสวนหว (Head section) ตดตงดานบนสดหรอดานขางของ Head section มขนาดไมนอยกวา 0.14 ตารางเมตรตอปรมาตรสวนหว 2.9 ลกบาศกเมตร

2. การตดตงแผงระบายการระเบดทสวนขา (ชนดขาเดยวและขาค) จดแรกสงจากพน 2.5 – 3.5 เมตร จดตอไปหางไมเกน 6 เมตร หางจาก

หลงคา 0.3 – 1.0 เมตร ตดตงทงฝงซาย - ขวา ยกเวนถามโครงสรางหรอบนไดขวางอย หรอม

การระบายไปยงพนกงาน ใหตดขางเดยวได แตตองมพนทระบาย 4/3 ของพนทหนาตดกะพอ ดงตวอยางการค านวณพนทระบาย (1)

แตละดานมพนทระบาย 2/3 ของพนทหนาตดกะพอ ดงตวอยางการค านวณพนทระบาย (2)

กรณขาคหามระบายเขาหากน

ตวอยางการค านวณ ขากะพอล าเลยงมขนาดกวาง 1 เมตร และยาว 0.5 เมตร พนทหนาตดกะพอ = 1 x 0.5 = 0.5 ตารางเมตร

พนทระบาย (1) = (4/3) x 0.5 = 0.667 ตารางเมตร

พนทระบาย (2) = (2/3) x 0.5 = 0.333 ตารางเมตร

ขากะพอล าเลยง

พนทหนาตด

1 เมตร

0.5 เมตร

Page 32: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

27

รปท 7 การตดตงแผงระบายการระเบดของกะพอล าเลยงชนดขาเดยว

แผงหรอประต ระบายการระเบด

แทนไวบรการ (platform)

ชองทางออก

แผงระบายการระเบด

ชองทางเขา

6 เมตร

6 เมตร

Page 33: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

28

รปท 8 การตดตงแผงระบายการระเบดของกะพอล าเลยงชนดขาค

แผงหรอประต ระบายการระเบด

แทนไวบรการ (platform)

ชองทางออก

แผงระบายการระเบด

ชองทางเขา

6 เมตร

6 เมตร

Page 34: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

29

2. ไซโล (Silo) ถง (Tank) ภาชนะบรรจ (Bin)

ใชส าหรบเกบรกษาธญพชใหคงสภาพเดมดวยการควบคมอณหภม ความชน อกทงยงปองกนแมลงและสตวแทะตางๆ

ขอปฏบตเพอความปลอดภย

1) ออกแบบใหมประตหรอทางเขาเพอท าความสะอาดภายใน ขนาดไมเลกกวา 24 นว และมการปองกนฝนรวสภายนอก

2) ออกแบบใหมชองระบายอากาศ ขนาดเพยงพอใหอากาศถายเทไดสะดวกขณะเตมหรอถายธญพช ไมใหอดตนงาย และมครอบปองกนฝน

3) ออกแบบพนผวภายใน ใหมพนผวราบนอยสด เพอปองกนการสะสมฝน 4) ตดตงแผงระบายหรอประตระบายความดนจากการระเบด

มแผงระบายหรอประตระบายความดนจากการระเบดกระจายโดยรอบ และใหระบายความดนไปยงทปลอดภย

การตดตงแผงระบายหรอประตระบายความดน ใหตดตงทดานบนหรอดานขางของสวนบนไซโลโดยอยทเหนอระดบสงสดของวสดทบรรจ

5) ตดตงไซโลทมผนงเสรมแรงและอาคารปดคลมไซโล หางจากอาคารส านกงานหรอบรเวณทมคนหนาแนน ไมนอยกวา 30 เมตร

6) การตดตงเซนเซอร (Sensor) และอปกรณส าคญทไซโล ควรตดตงทจดตางๆ ดงรปท 9

1. ตดตงอปกรณตรวจจบอณหภม เพอทราบอณหภมภายในไซโล ถาอณหภมสงกวาภายนอก 10 องศาเซลเซยส ควรมการระบายอากาศ

2. ตดตงอปกรณตรวจวดระดบปรมาณธญพช เพอทราบปรมาณธญพชในไซโลตลอดเวลา

Page 35: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

30

รปท 9 การตดตงเซนเซอรและอปกรณส าคญทไซโล

3. ระบบล าเลยง (Conveyors system)

ใชส าหรบล าเลยงธญพชทงในแนวนอน แนวเอยง และแนวตง เนองจากธญพชมลกษณะและขนาดทแตกตางกน การเลอกใชระบบล าเลยงทเหมาะสมเปนสงจ าเปน ส าหรบธญพชทเปนเมลด การล าเลยงในแนวเอยงหรอแนวราบนยมใชการล าเลยงดวยสายพานล าเลยง รางล าเลยงแบบโซลาก (Drag conveyor) สกรล าเลยง สวนธญพชทมขนาดเลกหรอเปนผง นยมใชการล าเลยงดวยลม ระบบล าเลยงทส าคญ คอ ระบบล าเลยงดวยสายพานและระบบล าเลยงดวยลม

อปกรณตรวจจบอณหภม

อปกรณวดระดบ

ชองระบายอากาศ

Page 36: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

31

3.1 ขอปฏบตเพอความปลอดภยระบบล าเลยงดวยสายพาน

1) ออกแบบใหหยดการท างานเมอปลายทางอดตน 2) ออกแบบใหมครอบปองกนฝนฟงกระจายตลอดแนวสายพาน โดยเฉพาะจดท

มการเปลยนระดบ และตดตงระบบดดอากาศเฉพาะจด 3) สายพานล าเลยงขนาดใหญ ตองจดแนวตรงของสายพาน (Belt alignment)

และตดตงอปกรณตรวจจบความรอนของตลบลกปน ถาความเรวลดลงเกน 20% ใหตดกระแสไฟเขามอเตอร พรอมสงสญญาณแจงเตอน

4) สายพานล าเลยงทใชยางหมตองมคาความตานทานทผว (Surface resistivity) ไมเกน 100 เมกกะโอหมตอพนท และเปนชนดทนไฟและทนน ามนได

5) ตดตงอปกรณตรวจจบอณหภมตลบลกปนของเพลาดานหวและทาย 6) ตดตงอปกรณก าจดสงแปลกปลอม เชน ตะแกรงกรอง แมเหลก เครองเปาลม

และอนๆ และสามารถเขาไปท าความสะอาดอปกรณก าจดสงแปลกปลอมได 3.2 ขอปฏบตเพอความปลอดภยระบบล าเลยงดวยลม

1) ทกสวนประกอบของระบบตองใชวสดทน าไฟฟาได 2) มการตอสายดนและตอฝากกบทกสวนประกอบของระบบ รวมถงชองตาแมว

และหนาแปลนตางๆ 3) ส าหรบเครองเปา (Blower) วาลว และทอ

ออกแบบตามมาตรฐาน ASME โดยเฉพาะในกรณทความดนทางออกเครองเปาและทอล าเลยงสงกวาความดนบรรยากาศ

ออกแบบระบบทอใหรบน าหนกเมอวสดเตมทอได และไมมอากาศหรอฝนรว

4) ส าหรบเครองแยกวสดและอากาศ เมอเชอมตอกบเครองบด เครองอบแบบสมผสเปลวไฟโดยตรง ใหมมาตรการดงน

Page 37: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

32

กรณตดตงภายในอาคาร ตองมแผงระบายการระเบดและทอระบายไปภายนอกยาวไมเกน 6 เมตร

กรณเปนแบบไซโคลน ขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 0.76 เมตร ตดตงไวในอาคารไดโดยไมตองมระบบปองกนการระเบด ตามเงอนไขตอไปน

- วสดทเคลอนยายมพลงงานต าสดในการจดตดไฟมากกวา 10 mJ - เปนระบบปด - วสดเคลอนยายมคา kst นอยกวา 200 bar-m/s

4. เครองอบแหง (Dryers)

ใชส าหรบลดความชนของธญพช ใหอยในชวงทเหมาะกบธญพชแตละชนด กอนจะท าใหเยนแลวสงไปเกบในไซโลหรอถงตอไป

ขอปฏบตเพอความปลอดภย

1) ออกแบบใหมการสะสมของฝนภายในนอยทสด สามารถท าความสะอาดและบ ารงรกษาภายในไดงาย

2) ออกแบบใหมการฟงกระจายของฝนออกมานอยทสด 3) ออกแบบใหมประตหรอชองเปด สามารถเขาไปท าความสะอาด ตรวจสอบ

และเขาไปดบเพลงดวยเครองดบเพลงแบบมอถอ หรอสายฉดน าดบเพลงไดทกสวนของเครอง

4) ออกแบบใหมชองทางถายเทเมลดพชออกไปภายนอกไดกรณเกดเพลงไหม 5) ไมตดตงไวในบรเวณทเกบธญพช 6) วสดทใชสรางท าจากวสดไมตดไฟ

Page 38: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

33

7) ตดตงอปกรณควบคมอณหภมเกน บรเวณระหวางเตาเผากบเครองอบ และระหวางอากาศสวนท าความเยนและท าความรอน เมอตรวจพบจะหยดท างานอตโนมต พรอมสงสญญาณแจง และมทหยดฉกเฉนทท างานไดดวยมอ

8) ในหองอบตดตงอปกรณควบคมอณหภมใหอยในชวงทก าหนด 9) มการก าจดเศษวสดทตดไฟไดและวสดแปลกปลอมเขามากบธญพชทอบ 10) ตดตงระบบตรวจจบเพลงไหมในเครองอบแหง เมอเครองอบแหงท างานเปน

ชวง ๆ หรอเปนรอบการท างาน และมธญพชอยภายในเครองอบหากไมมการเกบธญพชไวในเครองอบ อาจไมจ าเปนตองมระบบตรวจจบเพลงไหมได

11) เครองอบแหงแบบสมผสเปลวไฟโดยตรง ตองตดตงแผนกรองอากาศทกกอนภาคทอาจตดไฟ

12) เครองอบแหงแตละเครองทตดตงในอาคาร ควรมระบบปองกนอคคภยและหรอระบบระงบการระเบด

13) มอปกรณตรวจจบเพลงไหมหรอการระเบด เมอพบใหสงสญญาณเตอนและหยดการท างานของเครองอบ

14) ระบบดบเพลงสามารถสงการท างานดวยมอจากสถานทเขาถงได กรณเกดเพลงไหมในเครองอบ

15) ส าหรบระบบท าความรอนอากาศ ออกแบบใหทนอณหภมท างานได ของเชอเพลงทใช ระบบและอปกรณประกอบ ตองเหมาะสมและไดมาตรฐานกบเชอเพลงทใช

ทงน ามนเตา กาซธรรมชาต หรอเชอเพลงแขง

Page 39: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

34

5. เครองดกฝน

ใชส าหรบก าจดฝนทฟงกระจาย สวนใหญจะเลอกใชเครองดกฝนชนดถงกรอง เนองจากมความสามารถในการดกฝนไดด อกทงสามารถน าฝนทดกไดกลบมาใชอก ไมตองสญเสยหรอกอปญหามลภาวะ

ขอปฏบตเพอความปลอดภย

1) ออกแบบใหโครงสรางแขงแรง ทนการระเบดไดมากกวาแผงหรอประตระบายการระเบด

2) เลอกใชวสดทไมลกตดไฟไดงาย สวนใหญเลอกท าจากโลหะ 3) เครองดกฝนทดดอากาศจากเครองบดแบบคอนเหวยง (Hammer mill) หรอ

เครองบด (Grinder) ใหตดตงนอกอาคาร ยกเวนมระบบระบายการระเบดไปภายนอก แตตองหางผนงไมเกน 6 เมตร

4) ตดตงอปกรณตรวจวดความดน เพอแสดงความดนแตกตางขณะถงยงไมไดกรองฝน และเมอกรองฝนแลวจะมความดนเพมขน ถามคาเกนกวาทก าหนด ใหเขยาหรอเปาท าความสะอาดโดยอตโนมต หรอเปลยนใหม

5) การหาขนาดของประตหรอแผงระบายการระเบด จะมวธการค านวณตาม NFPA 68 Standard on explosion protection by deflagration venting โ ดยพจารณาจากชนดของฝนธญพช เพอจะไดทราบคาดชนการระเบด (Kst) ความดนสงสด (Pmax) ความดนกระตนคงท (Pstat) ความดนลดหลงท าการระบาย (Pred) นอกจากนนตองทราบปรมาตรและสดสวนตาง ๆ ของเครองกรองฝนดวย

6) ตดตงแผงระบายการระเบดของเครองดกฝน ท าได 3 แบบ คอ แบบท 1 ตดตงใหชองระบายใหพนททงหมดอยต ากวาดานลางของถงกรอง

แผนกรอง ดงรปท 10

Page 40: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

35

ระยะหางระหวางถงกรอง (s) นอยกวาหรอเทากบรศมถงกรองหรอแผนกรอง การค านวณพนชองระบายใหใชปรมาตรสวนทต ากวาดานลางของถงกรอง ดงตวอยางการค านวณในภาคผนวก

ระยะหางระหวางถงกรอง (s) มากกวารศมถงกรอง (r) หรอแผนกรองใหค านวณพนทชองระบายโดยใชดานทสกปรกเทานน นนคอปรมาณดานลางแผนทอ (Tube sheet) ลบออกดวยปรมาตรของถงกรอง ดงตวอยางการค านวณในภาคผนวก

รปท 10 การตดตงชองระบายความดนจากการระเบดแบบท 1

แบบท 2 ตดตงชองระบายความดนตามรปท 11 หรอท าใหสนลงไมใหยนลงไปต ากวาดานบนของชองระบายความดนในระยะอยางนอยเทากบเสนผานศนยกลาง (D) หางจากชองระบายและตองควบคมถงกรองทเหลอไมใหผานชองระบาย กรณนการค านวณพนทชองระบายใหใชปรมาตรทอยดานลางแผนทอ (Tube sheet) ลบออกดวยปรมาตรถงกรอง ดงตวอยางการค านวณในภาคผนวก

ชองระบายความดน

Page 41: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

36

รปท 11 การตดตงชองระบายความดนจากการระเบดแบบท 2

แบบท 3 ตดตงชองระบายความดน ใหดานลางของชองระบายอยสงกวาดานลางของถงกรอง ดงรปท 12 และตองควบคมถงกรองทเหลอไมใหผานชองระบาย กรณน การค านวณตองใชปรมาตรทงหมด ทงสวนสะอาดและสกปรกทต ากวาแผนทอ ในการค านวณหาพนทชองระบาย ดงตวอยางการค านวณในภาคผนวก

รปท 12 การตดตงชองระบายความดนจากการระเบดแบบท 3

Page 42: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

37

6. อปกรณก าจดวสดแปลกปลอม ใชส าหรบก าจดวสดแปลกปลอม เชน เศษโลหะ ทอาจกอใหเกดความรอนหรอประกายไฟ อนจะน าสการเกดไฟไหมหรอระเบดได วธการก าจดสามารถท าไดวธใดวธหนงดงน

1) ใชเครองแยกโลหะทเปนแมเหลกถาวรหรอแมเหลกไฟฟา 2) ใชเครองแยกดวยลม 3) ใชตะแกรงหรออปกรณแยกชนดอน

ขอปฏบตเพอความปลอดภย

ตดตงอปกรณก าจดวสดแปลกปลอมททางเขาของอปกรณตาง ๆ เชน เครองบด เครองแยกส กะพอล าเลยง เครองขดขาว เครองบดผง เครองรด

7. ตลบลกปน (Bearing)

ใชส าหรบลดความเสยดทานของเพลาและสงผานแรงกดจากเพลาลงสโครงสรางทรองรบ มการตดตงตลบลกปนหลายๆ จดของระบบล าเลยงธญพช เชน กะพอล าเลยง สกรล าเลยง สายพานล าเลยง และรางล าเลยงแบบโซลาก เปนตน

ขอปฏบตเพอความปลอดภย

1) ออกแบบใหลกปนทใชในตลบลกปนเปนชนดตานความเสยดทาน 2) ตลบลกปนชนดตานแรงเสยดทานใหใชกบอปกรณทมความเรวรอบไมเกน

150 รอบ/นาท 3) ใชตลบลกปนแบบทรงหมอน (Pillow block) ทลกรอกหว-ทาย และจดทม

การหกเลยว 4) ตดตงตลบลกปนไวภายนอกสงปดครอบ

Page 43: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

38

5) ตดตงอปกรณตรวจจบอณหภมผวของตลบลกปน กรณตดตงบรเวณทมการฟงกระจายของฝน

6) จดใหมการหลอลนตลบลกปนทกสปดาหหรอตามค าแนะน าของผผลต

Page 44: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

39

การจดการความปลอดภย นอกจากมขอปฏบตเพอความปลอดภยของอปกรณชนดตางๆ แลว ควรมการจดการความปลอดภยเรองอนๆ เพมเตมดงน 1. การท างานทมความรอนหรอประกายไฟ 1.1 อนญาตใหท างานทมความรอนหรอประกายไฟไดเฉพาะบรเวณทปลอดภยทก าหนดไว และไมใหท างานขณะเครองจกร อปกรณทอาจเกดการฟงกระจายของฝนบรเวณนนยงท างาน 1.2 กรณจ าเปนตองท างานทมความรอนหรอประกายไฟ เชน ตดหรอเชอมภายนอกบรเวณทปลอดภยทก าหนดไว ตองปฏบตดงน 1) ตองขออนญาตใหท างานทมความรอน (Hot work permit) 2) ระบบอนญาตใหท างานทมความรอนหรอประกายไฟ ตองประกอบดวยเงอนไขดงน

ชวงเวลาการอนญาตใหท างานตองไมเกน 1 กะของการท างาน ไมอนญาตใหท างานทมความรอนหรอประกายไฟบนอปกรณทอาจเกด

การฟงกระจายของฝน ไมอนญาตใหทานทมความรอนหรอประกายไฟในบรเวณทมเครองจกร

ทกอใหเกดฝนหรอไอทลกตดไฟไดภายในพนทท างาน ภายในพนท 11 เมตร จากงานทมความรอน ตองท าความสะอาดไมให

มฝนทลกตดไฟ ชองเปดหรอรางล าเลยงแบบเปดตองถกปด/ปดคลม หากมวสดลกตดไฟอนใหยายออกหรอใชสงปกคลม

Page 45: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

40

พนทลกตดไฟหรออปกรณทอยภายในหรอต ากวาพนทท างานตองท าใหเปยก คลมดวยทรายเปยก คลมดวยฝาครอบโลหะ หรอคลมดวยผาคลมทนไฟ

ท าความสะอาดวสดทลกตดไฟไดและคราบน ามนบนอปกรณทกชน กรณตดตงระบบปองกนอคคภยและระบบตรวจจบเพลงไหมแลว

ระบบตองอยในสภาพพรอมใชงาน ตองมผเฝาระวงอคคภย พรอมเครองดบเพลงแบบมอถอหรอหวฉดน า

ดบเพลงขณะท างานทมความรอน และตองอยเฝาระวงตอเนองอกอยางนอย 60 นาทหลงจากเสรจงาน

3) ผรบผดชอบอนญาตใหท างานทมความรอนได ตองมหนาทดงน

เมอท างานทมความรอนเสรจแลวและภายหลงทลดอณหภมของชนงานทรอน จนอยระดบปกตแลว จงอนญาตใหใชพนทนน

ขณะท างานรอน ตองตรวจตราพนทสม าเสมอ เพอใหมนใจวาไมมไฟไหมค (Smoldering fire) เกดขน และเพมการตรวจกอนปดพนทนนในแตละวนหรอเมอสนสดสปดาห

1.3 รถยก หรอรถยนต หรอเครองยนตทใชงานบรเวณทมการฟงกระจายของฝน ตองตดตงอปกรณดกลกไฟททอไอเสย

1.4 จดทมความเสยงตอการเกดไฟฟาสถต เชน ภายในทอทใชลมเคลอนยายธญพช ควรมการตอฝากและตอลงดน

2. การปองกนและระงบอคคภย

1) พนทเกบเมลดพช ตงแต 1,000 ตารางเมตร มระบบดบเพลงอตโนมต 2) มอปกรณตรวจจบและแจงเหตเพลงไหมบรเวณเกบวตถไวไฟ หรอวตถตดไฟได

และไมมคนท างานประจ า

Page 46: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

41

3) มเครองดบเพลงแบบมอถอ ตดตงหางไมเกน 20 เมตร 4) จดเตรยมน าส ารองเพยงพอใหอปกรณดบเพลงไมนอยกวา 30 นาท 5) อาคารโรงงานชนเดยว โครงสรางเปนเหลก มการปดหมโครงสรางดวยวสดทนไฟ

ททนไฟอยางนอย 1 ชวโมง (ยกเวนตดตงระบบดบเพลงอตโนมต) 6) การจดเกบวตถตดไฟได กองสงไมเกน 6 เมตร และหางโคมไฟไมนอยกวา 60

เซนตเมตร 7) จดใหมบคลากรตรวจความปลอดภยดานอคคภยเดอนละ 1 ครง พรอมม

เอกสารหลกฐานใหเจาหนาทตรวจสอบได 8) จดท าแผนปองกนและระงบอคคภยประกอบดวย

แผนตรวจสอบความปลอดภยดานอคคภย แผนอบรมเรองการปองกนและระงบอคคภย แผนดบเพลง แผนการอพยพหนไฟ

3. การฝกอบรม

ตองมการอบรมพนกงานทเกยวของในกระบวนการผลตทมฝนจากการเกษตรทระเบดได รวมถงพนกงานทท าหนาทบ ารงรกษา พรอมกบมการอบรมซ าหรอทบทวนเปนระยะ ส าหรบหวขอการอบรมมดงน

1) อนตรายทมอยในสถานทท างาน 2) กฎความปลอดภยของโรงงาน 3) กระบวนการผลต 4) ทฤษฎการระเบดของฝน

Page 47: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

42

5) การใชอปกรณ การเดนเครองและปดเครองทปลอดภย พรอมการปฏบตเมอเกดสภาวะผดปกต

6) การท างานทเหมาะสมของระบบปองกนอคคภยและการระเบด 7) กฎขอบงคบและการซอมบ ารงอปกรณ 8) กฎขอบงคบในการดแลความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย 9) แผนฉกเฉน

4. การบ ารงรกษา ตองจดท าโครงการหรอแผนงานบ ารงรกษา โดยมการก าหนดเกยวกบการตรวจสอบ การทดสอบ และการซอมบ ารงเกยวกบระบบการปองกนอคคภยและการระเบด กระบวนการผลต และอปกรณทเกยวของกบการท างาน มการมอบหมายผรบผดชอบ และระยะเวลาด าเนนการ สงทตองบ ารงรกษา มการเขยนขนตอนการบ ารงรกษาทปลอดภยทกกจกรรมทท า ดงน

1) อปกรณปองกนและระงบอคคภยและการระเบด 2) อปกรณควบคมฝน 3) การรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย 4) แหลงทมโอกาสกอใหเกดการตดไฟ 5) อปกรณไฟฟา กระบวนการผลต และเครองจกร 6) การเปลยนแปลงกระบวนการผลต 7) การหลอลนตลบลกปน

Page 48: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

43

5. การปองกนการฟงกระจายของฝน

1) การก าจดกองหรอชนของฝนธญพช ก าจดฝนทอยบนพน บนโครงสราง และพนผวอน สม าเสมอ การใชลมเปาหรอวธอนทท าใหฝนฟงกระจายในอากาศ กระท าได

หลงจากหยดเดนเครองจกร ถาใชเครองดดฝนท าความสะอาด เครองดดฝนตองเปนชนดปองกนการ

ระเบด (Explosion proof) 2) การแพรกระจายฝน ใหใชวธการใดวธการหนงในการควบคมฝนไมใหฟงกระจาย

ใชสารดบเพลงในการควบคมฝน ตดตงระบบดดอากาศ ทจดตางๆ ไดแก ในถง จดทเคลอนยายธญพช

ดานลางกะพอล าเลยง จดปอนเขา จดตางระดบ จดหกเลยวและทางออกของสายพานล าเลยง

จดทบรรจ ชงน าหนก ถงรปกรวย (Hopper) ดานลางและดานบนของถงเกบธญพช ควรออกแบบใหปดสนท พรอมตดตงระบบดดอากาศ

ใชน ามน Mineral เกรดอาหาร (Food grade) พนขณะเคลอนยายกอนถงจดทฟงกระจาย (ส าหรบอตสาหกรรมบางประเภท)

3) ระบบเกบฝน พดลมและเครองเปา ตองเปนประเภททออกแบบมาใหใชขนถาย

ฝนทลกตดไฟไดและมโครงสรางตานการลกตดไฟ อปกรณเกบฝน ถงกรอง ตองไมมฝนรวไหล สรางจากวสดทไมลกตดไฟ

ควรตดตงโรตารวาลว เพอดงฝนออกจากถงเกบ ลดการฟงกระจายของฝน

Page 49: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

44

ภาคผนวก แสดงตวอยางการค านวณปรมาตรของสงปดครอบทน าไปใชค านวณหาขนาดพนทชองระบายความดนจากการระเบดตาม NFPA 68 บทท 8 การระบายความดนของการระเบดแบบ deflagration ส าหรบฝนและสวนผสมไฮบรด ของเครองดกฝนทมการตดตงแผงระบายการระเบดแบบตางๆ แบบท 1 ก. เมอก าหนดให เครองกรองฝน (Bag house) มขนาดเสนผาศนยกลาง 1.4 เมตร Tube Sheet มขนาดเสนผาศนยกลาง 1.2 เมตร ส าหรบตดตงถงกรองขนาดเสนผาศนยกลาง 15 เซนตเมตร จงมคา r = 7.5 เซนตเมตร จ านวน 32 ถง ระยะหางระหวางถงกรอง (s) 7 เซนตเมตร [ s < r ] พนทชองระบายความดนจากการระเบด ตองน าปรมาตรสวนทต ากวาถงกรองไปใชในการค านวณตาม NFPA 68 บทท 8 ปรมาตรสวนทต ากวาถงกรอง = ปรมาตรทรงกระบอก+ปรมาตรทรงกรวย = 𝜋𝑟2ℎ +

1

3𝜋𝑟2ℎ

ชองระบายความดนจากการระเบด

1.2 ม.

เครองกรองฝนเสนผาศนยกลาง 1.4 ม.

ถงกรอง

0.5 ม.

0.7 ม.

Page 50: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

45

= 𝜋 (1.2

2)

2 0.5 +

1

3𝜋 (

1.2

2)

2 0.70

= 0.5655 + 0.2639 ม3 = 0.8294 ม3

ปรมาตรของสงปดครอบ = 0.8294 ม3 ข. เมอก าหนดให เครองกรองฝน (Bag house) มขนาดเสนผาศนยกลาง 1.4 เมตร Tube Sheet มขนาดเสนผาศนยกลาง 1.2 เมตร ส าหรบตดตงถงกรองขนาดเสนผาศนยกลาง 12 เซนตเมตร จงมคา r = 6 เซนตเมตร จ านวน 32 ถง ระยะหางระหวางถงกรอง (s) 8 เซนตเมตร [ s > r ] พนทชองระบายความดนจากการระเบด ไดมาจากการน าปรมาตรของสงปดครอบดงน ปรมาตรสงปดครอบ = ปรมาตรดานลางแผนทอ (Tube Sheet) ดานสกปรก –

ปรมาตรถงกรองสวนทสะอาด = ปรมาตรทรงกระบอก + ปรมาตรทรงกรวย -

ปรมาตรสวนทสะอาด (ปรมาตรถงกรอง)

= 𝜋 (1.2

2)

2 1.7 +

1

3𝜋 (

1.2

2)

2 0.70 − 𝜋 (

0.12

2)

2 1.5(32)

= 1.9226 + 0.2639 − 0.5429 ม3 = 1.6436 ม3

พนทชองระบายความดนจากการระเบด ไดจากการน าปรมาตรของสงปดครอบ ตอไปนไปค านวณตอ

= 1.6436 − 0.5429 ม3 = 1.1007 ม3

Page 51: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

46

แบบท 2 ตดตงแผงระบายการระเบดตามรปท 11

พนทชองระบายความดนจากการระเบด ไดจากการน าปรมาตร ดงน ปรมาตรสงปดครอบ = ปรมาตรทอยดานลาง Tube Sheet – ปรมาตรถงกรอง

1.5 ม.

1.5 ม. เสนผาศนยกลาง 15 ซม. ยาว 1.75 ม.

เสนผาศนยกลาง 15 ซม. ยาว 1.0 ม.

1.5 ม.

2.5 ม.

1.2 ม.

Page 52: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

47

ปรมาตรทอยดานลาง Tube Sheet = (กวาง x ยาว x สง) + ทรงกรวย

= (1.5𝑥1.5𝑥2.5) +1

3𝜋 (

1.5

2)

21.2

= 5.6250 + 0.7068 ม3 = 6.3318 ม3 ปรมาตรถงกรอง = 𝜋𝑟2ℎ 𝑥 𝑛

= [𝜋 (0.15

2)

2

1.75 𝑥 58] + 𝜋 (0.15

2)

2

1.0(14) = 1.7936 + 0.2474 ม3 = 2.0410 ม3

พนทชองระบายความดนจากการระเบด ไดจากการน าปรมาตรของสงปดครอบ ดงน ไปค านวณตอ ปรมาตรสงปดครอบ = 6.3318 − 2.0410 ม3

= 4.2908 ม3 แบบท 3 พนทชองระบายความดนจากการระเบด

ไดจากการน าปรมาตรของสงปดครอบ ดงน ไปค านวณตอ

ปรมาตรสงปดครอบ = ปรมาตรใต Tube Sheet ทงสวนท สะอาดและสกปรก รวมถงกรวย = 𝜋𝑟2ℎ +

1

3𝜋𝑟2ℎ

= 𝜋 (1.2

2)

2 1.7 +

1

3𝜋 (

1.2

2)

2 0.70

= 1.9226 + 0.2639 = 2.1865 ม3

1.2 ม.

0.5 ม.

0.7 ม.

เครองกรองฝน เสนผาศนยกลาง 1.5 ม.

1.2 ม.

Page 53: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

48

บรรณานกรม National Fire Protection Association; NFPA 61 Standard for the Prevention

of Fires and Dust Explosions in Agricultural and Food Processing Facilities, 2008. Edition

National Fire Protection Association; NFPA 68 Standard on Explosion Protection by Deflagration Venting, 2007. Edition

National Fire Protection Association; NFPA 654 Standard for Prevention of Fire and Dust Explosions from the Manufacturing Processing, and Handling of Combustible Particulate Solids, 2006 Edition

กรมโรงงานอตสาหกรรม, คมอการจดการความปลอดภยโรงงานทมฝนระเบดได, บรษท ธวพฒน จ ากด, กรงเทพมหานคร, 2553 Jacobson, Murray, Explosibility of Agricultural dusts, U.S. Dept. of the

interior, Bureau of Mines, 1961

Page 54: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

49

คณะกรรมการประสานและรบมอบงาน กรมโรงงานอตสาหกรรม นายประสงค นรจตร ผอ านวยการส านกเทคโนโลยความปลอดภย นางสาวรตนา รกษตระกล นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ นายประสาท รกพาณชสร นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ นางสาวอสราภรณ วจตรจรรยากล นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ นายสนน หาญวฒพงศ วศวกรช านาญการพเศษ นางสาวปทมวรรณ คณประเสรฐ นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ นางสาวปยะพร เธยรเจรญ นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ

ทปรกษาด าเนนโครงการ ภาควชาอาชวอนามยและความปลอดภย มหาวทยาลยมหดล รศ.วชย พฤกษธาราธกล ผจดการโครงการ รศ.ดร.เฉลมชย ชยกตตภรณ ผเชยวชาญดานความปลอดภย ดร.อมรนทร คงทวเลศ ผเชยวชาญดานความปลอดภย นางสาวอนทพร ทพยเนตร นกวชาการดานความปลอดภย นางสาวสมรก อองศร นกวชาการดานความปลอดภย นางสาวพนตนาฏ จกรเพชร ผประสานงานโครงการ บรษท ไทยสตมเซอรวส แอนด ซพพลาย จ ากด นายสทธพงษ พยงเกยรตบวร ผเชยวชาญดานไฟฟา-อเลกทรอนกส

Page 55: ความปลอดภัยในโรงงานอุตสาหกรรมที่ผลิต เก็บ ใช้ผลผลิต ...php.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2016/04/dust.pdf ·

50