41321 กฎหมายพาณชย 1: ซอขาย เชาทรพย เชาซอCommercial Law I

หนวยท 1 สภาพและหลกสำาคญของสญญาซอขาย

1. สญญาซ อขายเปนสญญาตางตอบแทนชนดหน ง ซ งมค กรณท เกยวของสองฝาย คอฝายผขายและฝายผซอโดยทฝายผขายโอนกรรมสทธแหงทรพยสนทซอขายใหแกผซอ และผซอตกลงจะใชราคาทรพยสนนนใหแกผขาย

2. สญญาซอขายคลายคลงกบเอกเทศสญญาอนๆ หลายสญญา โดยเฉพาะสญญาทมลกษณะเปนการตอบแทนดวยการโอนกรรมสทธในทรพยสนนนใหแกคสญญาอกฝายหนง

3. โดยปกตทรพยสนทกชนดซอขายกนได เวนแตทรพยนอกพาณชย ซงกฎหมายหามซอขายกนไวเปนกรณพเศษ

4. บคคลใดๆกเปนผซ อได ถาไมมกฎหมายหามไว แตผขายนนโดยปกตตองเปนเจาของกรรมสทธ หรอมฉะนนกตองเปนบคคลทกฎหมายใหอำานาจไวโดยเฉพาะใหเปนผขายได

1.1 สญญาซอขาย1. สญญาซ อขายเกดขนมาตงแตสมยสงคมบรรพกาล และไดมการ

พฒนารปแบบและวธการในลกษณะตางๆ ตามความเจรญ และความตองการของสงคมในแตละยค แตละสมย

2. สญญาซอขายเปนเอกเทศสญญาอยางหนง ทกฎหมายไดกำาหนดขนมาเพอความสะดวกในการตดตอซอขายกน และเพอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณทซอขายกน

3. สญญาซ อขายเป นสญญาตางตอบแทนชน ดหน งซ งมค กรณท เกยวของทงสองฝายคอ ฝายผขายและฝายผซ อ โดยผขายโอนกรรมสทธแหงทรพยสนทซอขายใหแกผซอ และผซอตกลงจะใชราคาทรพยสนนนใหแกผขาย

1.1.1 ความเปนมาของสญญาซอขายสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

1

ยกตวอยางของการการซอทมการพฒนารปแบบ และวธการทซบซอนยงกวาการซอขายตามปกตทเราปฏบตกนอยโดยทว ๆ ไป 2 ตวอยาง

การซอขายเงนผอน การซอขายเงนเชอ การซอขายเชค

1.1.2 สญญาซอขายเปนเอกเทศสญญาอยางหนงทำาไมกฎหมายจงตองบญญตเอกเทศสญญาชนดตางๆเอาไวกฎหมายบญญตถงเอกเทศสญญาชนดตางๆ ไวกเพอใหเกดความ

สะดวกในการทำาสญญากนและเพอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณทกฝายทเกยวของ มฉะนนแลวอาจจะถกฝายทมอำานาจกวาเอารดเอาเปรยบได

ทานเหนวาควรจะบญญตสญญาซอขายไวเปนเอกเทศสญญาดงเชน ทเปนอยใน ปพพ. หรอไม

ไมควรบญญตเปนเอกเทศสญญา เพราะเปนการจำากดเสรภาพในการตกลงทำาสญญาในบางกรณทไมอาจตกลงเปนอยางอนได

1.1.3 ลกษณะของสญญาซอขายสญญาซอขายมลกษณะสำาคญประการใดบาง ใหระบมาใหครบ 3 ขอสญญาซอขายมลกษณะสำาคญดงน คอ1. สญญาซอขายจะเปนสญญาตางตอบแทนทคกรณเกยวของสอง

ฝาย คอ ฝายผขายและฝายผซอ2. สญญาซอขายเปนสญญาทฝายขายโอนกรรมสทธแหงทรพยสนท

ซอขายกนใหแกผซอ3. สญญาซอขายเปนสญญาทฝายผซอตกลงจะใชราคาทรพยสนนน

ใหแกผขาย

1.2 การเปรยบเทยบสญญาซอขายกบสญญาอนๆ1. สญญาซอขายแตกตางกบสญญาแลกเปลยนตรงทสญญาซอขายนน

คสญญาจะตองเอาเงนแลกกบทรพยสนแตสญญาแลกเปลยนนนคสญญาเอาทรพยอยางหนงแลกกบทรพยสนอกอยางหนง

2. สญญาซอขายแตกตางกบสญญาใหตรงทสญญาซ อขายนน เปนสญญาทผซ อและผขายมหนตางตอบแทนกนแตสญญาใหเปนสญญาทไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

2

ตางตอบแทนโดยผใหฝายเดยวโอนกรรมสทธในทรพยสนทใหนนใหแกผรบโดยเสนหา

3. สญญาซอขายทรพยสนแตกตางกบสญญาเชาทรพยตรงทสญญาซอขายนน มวตถ ประสงคเปนการโอนกรรมสทธในทรพยสนทขายใหแกผซ อ แตสญญาเชานนมวตถประสงคเพยงใหผเชาไดใช หรอไดรบประโยชนอยางใดอยางหนงจากทรพยสนทเชานนชวระยะเวลาอนจำากด

4. สญญาซอขายแตกตางจากสญญาเชาซอตรงทสญญาซอขายนน ม การโอนกรรมสทธในทรพยสนทขายอยางแนนอน แตสญญาเชาซอนนอาจจะไมมการโอนกรรมสทธในทรพยสนทเชาหากผเชาซอบอกเลกสญญากลางคน

5. สญญาซอขายแตกตางกบสญญาจางทำาของตรงทสญญาซอขาย ม วตถประสงคเปนการโอนกรรมสทธในทรพยสนทซอขายกน แตสญญาจางทำาของนน มวตถประสงคเปนการทำางานใหสำาเรจตามทตกลง

6. สญญาซอขายกบสญญากยมนน โดยปกตยอมแตกตางกน เวนแตในบางกรณทผกช ำาระหนเปนทรพยสนแทนเงน จงทำาใหมลกษณะเหมอนหรอใกลเคยงกบสญญาซอขายได

1.2.1 สญญาซอขายกบสญญาแลกเปลยนใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญาแลกเปลยนสญญาซ อขายแตกตางกบสญญาแลกเปลยนในสะระส ำาคญ คอ

สญญาซอขายนนเปนสญญา ทผขายโอนกรรมสทธในทรพยสนทขายใหผซอแลกกบเงนทเปนราคาของทรพยสนตามทตกลงกน แตในสญญาแลกเปลยนคกรณในสญญาตางฝายตางโอนกรรมสทธในทรพยสนของแตละฝายใหแกกน ตวอยาง เชน เขยวตกลงกบเหลองแลกแหวนทองของตนกบนาฬกาของเหลอง ยอมเปนเรองทเอาทรพยสนเขาแลกกน โดยไมมเงนสอกลาง จงเปนสญญาแลกเปลยน มใชสญญาซอขาย

1.2.2 สญญาซอขายกบสญญาใหใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญาใหสญญาซอขายแตกตางจากสญญาใหในสาระสำาคญคอ สญญาซอขาย

เปนสญญาตางตอบแทนโดยทผขายโอนกรรมสทธในทรพยสนใหเปนการ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

3

ตอบแทนกบการทผซอชำาระราคา แตสญญาใหเปนสญญาไมตางตอบแทน ผ ใหเปนฝายทโอนกรรมสทธในทรพยสนนนใหโดยเสนหา ตวอยางเชนสมบตยกแหวนเพชรใหแกจารณบตรสาวคนเดยว ยอมเปนเรองทจารณไมมความผกพนทจะตองกระทำาการใดๆเปนการตอบแทนนอกจากยอมรบทรพยสนทใหน นแตอยางเดยว หากเปนเร องการซ อขายฝายผรบโอนกรรมสทธ ในทรพยสนตองชำาระราคาเปนการตอบแทน

1.2.3 สญญาซอขายกบสญญาเชาทรพยใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญาเชาทรพยสญญาซอขายแตกตางกบสญญาเชาทรพยในสาระสำาคญคอ สญญา

ซอขายเปนสญญาทผขายโอนกรรมสทธในทรพยสนทขายใหแกผซ อ แตสญญาเชาทรพยคอ สญญาทไมมการโอนกรรม สทธในทรพยสนทเชา เพราะผใหเชาเพยงใหผเชาไดใชสอยหรอไดรบประโยชนอยางใดอยางหนงชวระยะ เวลาหนง แตผเชาชำาระคาเชาเปนการตอบแทนการใชทรพยสนนน ตวอยาง ดำาตกลงใหแดงเชาตกแถวเปนเวลา 3 ป ชำาระคาเชาเปนรายเดอน เดอนละ 2,500 บาท ดำาสงมอบตกแถวใหครอบครองเพอใชประโยชนเปนทอยอาศยหรอทำาส ำาน กงานช วระยะเวลา 3 ปตามทตกลงใหเชา แตไมมการโอนกรรมสทธ ในตกแถวไปใหแดง เพราะสญญาเชาทรพยน นไมมการโอนกรรมสทธเหมอนดงเชนสญญาซอขาย

1.2.4 สญญาซอขายกบสญญาเชาซอใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญาเชาซอสญญาซอขายแตกตางกบสญญาเชาซอในสาระสำาคญคอ สญญาซอ

ขายนน ผขายตองโอนกรรมสทธในทรพยสนทขายใหแกผซอเปนการแนนอน แตสญญาเชาซอนนเปนเรองเชา โดยใหคำามนวาจะขายหรอจะใหทรพยสนตกเปนสทธแกผใหเชา เมอผเชาไดชำาระเงนคาเชาเปนจำานวนเทานนเทานคราวตามแตจะตกลงกน ตวอยางเชน บรษทกรงเทพรถยนต จำากด ขายรถยนตใหอาทตยยอมเปนเรองสญญาทมการโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกอาทตยผซ อทนท ทสญญาซอขายเกดขนแตถาเปนกรณทบรษทฯ ใหองคารเชาซอรถยนต ยอมจะยงไมมการโอนกรรมสทธ จนกวาจะมการชำาระเงนคาเชาจน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

4

ครบตามจำานวนงวดทตกลงกน ใหผเชาจงจะโอนกรรมสทธในทรพยสนทเชาซอกนนนใหแกผเชา

1.2.5 สญญาซอขายกบสญญาจางทำาของใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญาจางทำาของสญญาซ อขายแตกตางกบสญญาจางท ำาของในสาระส ำาค ญคอ

สญญาซอขายเปนสญญาทผขายโอนกรรมสทธในทรพยสนทซอขายกนใหแกผซอ แตสญญาจะจางทำาของเปนเรองทผรบจางตกลงทำาการงานนนจนเปนผลสำาเรจ ตวอยางเชน ถาเราซอเสอผาทตดไวสำาเรจรปยอมเปนเรองซอขาย แตถา ซอผาไปจางชางตดเสอให ยอมเปนเรองจางทำาของ

1.2.6 สญญาซอขายกบสญญากยมใหบอกความแตกตางระหวางสญญาซอขายกบสญญากยมสญญาซอขายแตกตางกบสญญากยมในสาระสำาคญคอ สญญาซอ

ขายเปนสญญาทผขายโอนกรรทมสทธในทรพยสนทขายใหแกผซอ และผซอตองชำาระราคาใหแกผขาย แตสญญากยมนนผใหยมโอนกรรมสทธในเงนทกยมกนนนใหแกผยม โดยผยมจะตอบแทนการใหยมเงนเปนดอกเบยหรอไมกได อนทจรงแลวสญญาทงสองชนดแตกตางกน แตบางครงอาจคลายกน ถามขอสญญาใหโอนทรพยสนทเปนประกนการกยมใหแกผใหยม หากผยมไมชำาระหนทยมไป

1.3 ทรพยสนทซอขาย1. โดยปกตทรพยสนทกชนดยอมซอขายกนได เวนแตมกฎหมายบญญต

หามซอขายไวเปนพเศษ2. ทรพยสนทซอขายกนไมไดคอทรพยนอกพาณชยซงกฎหมายบญญต

วา ไดแกทรพยทไมอาจถอเอาไดโดยสภาพและทรพยทไมอาจโอนใหแกกนไดโดยชอบดวยกฎหมาย เนองจากมกฎหมายบญญตหามไวโดยเฉพาะ

3. ทรพยสนในอนาคตซงผขายยงไมมกรรมสทธ ก อาจเปนวตถแหงสญญาซอขายได หากผขายสามารถจดหาหรอจดทำาขนไดในภายหลง เพอสงมอบใหแกผซอไดตามทตกลงในสญญา

1.3.1 ทรพยสนทซอขายกนไดสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

5

ทรพยสนชนดใดบางทซอขายกนไดทรพยสนทกชนดยอมมการซ อขายกนได เวนแตเปนทรพยนอก

พาณชยซงโดยสภาพไมอาจซอขายกนได หรอมกฎหมายบญญตไวหามโอนไวโดยเฉพาะ ซงจะตองตรวจดกฎหมายเปนเร อง ๆ ไป วาทรพยสนใดบางหามโอนหรอหามซอขาย

1.3.2 ทรพยสนทซอขายกนไมไดทรพยสนประเภทใดบางทไมอาจซอขายกนไดทรพยสนทไมอาจซอขายนน คอ(ก)ทรพยทไมอาจถอเอาได เชน ดวงจนทร ดวงตา แสงแดด สายลม

เปนตน(ข) ทรพยท ไมอาจโอนใหแก ก นได โดยชอบดวยกฎหมาย เชน

สาธารณสมบตของแผนดน ทวด และทธรณสงฆเปนตน

1.3.3 ปญหาเกยวกบทรพยสนการทำาสญญาซอขายทรพยสนในอนาคตนนอาจทำาไดเพยงใดหรอไม

เพราะเหตใดการทำาสญญาซอขายทรพยสนในอนาคตนนยอมทำาได เพราะในขณะ

ทำาสญญาซอขายนน ผขายอาจทำาสญญาซอขายทมเงอนไขหรอเงอนเวลา ซงจะยงไมทำาใหมการโอนกรรมสทธ และสงมอบทรพยสนทนทเมอทำาสญญาซอขาย ในกรณเชนนผขายจงมเวลาทจะจดหาหรอจดทำาสนทรพยทตกลงซอขายกนนนเพอสงมอบใหตามขอตกลงในสญญา

1.4 ผซอและผขาย1. ผซอคอบคคลใดๆ กไดทไมมกฎหมายหามมใหเปนผซอ2. ผขายคอผทเจาของกรรมสทธหรอเปนผมอำานาจตามกฎหมายทจะเปน

ผขายทรพยนนได3. ในบางกรณแมผขายจะไมมกรรมสทธอยกตาม แตผซออาจได

กรรมสทธโดยผลของกฎหมายอนเปนขอยกเวนจากหลกทวไปทวาผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน

1.4.1 ผซอสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

6

บคคลใดอาจเปนผซอไดบางบคคลใดๆ กอาจเปนผซอได ถาไมมกฎหมายบญญตหามไวโดยเฉพาะ

เชน ประมวลกฎหมายทดนหามคนตางดาวซอทดนในราชอาณาจกรไทย

1.4.2 ผขายบคคลใดอาจเปนผขายบคคลทอาจเปนผซอขายไดคอ(ก)เจาของในกรรมสทธในทรพยสนนน(ข)ผทกฎหมายใหอำานาจขายทรพยสนนนได เชน ผใชอำานาจปกครอง

เจาพนกงานบงคบคดและเจาพนกงานพทกษทรพยเปนตน

กรณใดทแมผขายไมมกรรมสทธ แตผซอกอาจไดกรรมสทธโดยผลแหงกฎหมาย

กรณทผขายไมมสทธ แตผซออาจไดกรรมสทธโดยผลของกฎหมายนนมดงตอไปนคอ

(ก) ผซอทรพยสนโดยสจรตจากผรบโอนทรพยสนทไดมาโดยนตกรรมทเปนโมฆะเนองจากการแสดงเจตนาลวงตาม ปพพ. มาตรา 155

(ข)ผซออสงหารมทรพยทถกครอบครองปรปกษจนผครอบครองไดกรรมสทธแลว หากวาซอโดยสจรตและไดจดทะเบยนโดยสจรตแลว ยอมไดกรรมสทธ โดยไมอาจเพกถอนได (มาตรา 1299 วรรค 2) ประกอบกบมาตรา 1300

(ค) ผซอสงหารมทรพยตามมาตรา 1303(ง)ผซอทรพยสนโดยสจรตจากผรบโอนทรพยสนมาจากนตกรรมท

เปนโมฆยะแลวนตกรรม นนถกบอกลางใหเปนโมฆะในภายหลง ตามมาตรา 1329

(จ)สทธของบคคลผซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาดตามคำาสงศาลหรอเจาพนก งานพทกษทรพยในคดลมละลาย ตามมาตรา 1330

(ฉ) ผซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาด หรอในทองตลาดหรอจากพอคาซงขายของชนดนน ตามมาตรา 1332แบบประเมนผล หนวยท 1สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

7

1. สญญาทสนนษฐานกนวามนษยในสงคมบรรพกาลใชกอนสญญาลกษณะอนคอ สญญาแลกเปลยน

2. สญญาซอขายเปนเอกเทศสญญาชนดหนงเพราะ เปนสญญาทมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะ

3. อาทตยตกลงโอนกรรมสทธในรถยนตใหแกองคารเมอองคารไดช ำาระเงนคารถยนต ซงแบงเปนงวดๆจนครบทกงวดแลว สญญาทตกลงกนนคอ สญญาซอขาย

4. เขยวสงตดรองเทาคหนงจากรอนบาทาประดษฐสญญาทตกลงกนคอ สญญาซอขาย

5. ทรพยสนทซอขายกนไดคอ ทรพยทโดยสภาพยอมถอเอาได และไมมกฎหมายหาม ซอขายกน

6. ทรพยสนตอไปนซอขายกนไมไดไดแก สาธารณสมบตของแผนดน7. สญญาซอขายทรพยสนทผขายยงไมไดเปนเจาของหรอยงไมไดมกรรมสทธและ

ครอบครองทรพยสนนนอย ผขายอาจทำาสญญาซอขายไดในรปของสญญา (ก) สญญา ซอขายทมเงอนไขบงคบกอน (ข) สญญาซอขายทมเงอนไขบงคบหลง (ค) สญญาซอขายทมเงอนเวลา (ง) สญญาจะซอจะขาย

8. ผทไมอาจเปนผซอไดคอ ผขายทอดตลาด9. ผทไมอาจเปนผขายทรพยสนไดคอ ลกหนในคดลมละลาย10. ในกรณทผขายไมมกรรมสทธในทรพยสนทจะขาย แตผซอกบไดสทธ

ในทรพยสน คอ (ก) ผซอทรพยสนการขายทอดตลาด และ (ข) ผซอทรพยสนจากการ ขายในทองตลาด

11. สญญาซอขายมลกษณะสำาคญคอ เปนสญญาทผขายตองโอนกรรมสทธในทรพยสน

12. สญญาทนกมานษยวทยาสนนษฐานวา เปนสญญาทเกดกอนสญญาอนใดคอ สญญาซอขาย

13. สมบรณผอนสงรถจกรยานยนตคนหนงราคา 15,000 บาท โดยจายเงนดาวน 3,000 บาท และผอนอก 12 งวด งวดละ 1,000 บาท โดยมขอตกลงกนวาจะโอนกรรมสทธกตอเมอไดผอนครบทกงวดแลวจงจะโอนกรรมสทธให สญญาดงกลาวนเปน สญญาซอขาย

14. สพรไปจางรานตดเสอประจำาตวตดเสอชดหนง โดยออกแบบเอง แตใชผาทรานไดซอไวเพอจำาหนายใหแกลกคา ดงกลาวมานเปน สญญาจางทำาของ

15. ทรพยสนทซอขายกนไดคอ คอ ทรพยสนทกชนดยกเวนทรพยนอกพาณชย

16. ทรพยสนทซอขายกนไมไดคอ คอ สาธารณสมบตของแผนดนสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

8

17. ทรพยสนในอนาคต คอ ทรพยสนทผขายยงมไดจดหาหรอจดทำาขนในเวลาทซอขายกน

18. บคคลใดๆ กเปนผซอได ยกเวนบคคลทศาลสงเปนคนเสมอนไรความสามารถ

19. บคคลผทไมอาจเปนผขายได คอ บคคลทถกศาลสงพทกษทรพยในคดลมละลาย

20. ในกรณทผซอไดกรรมสทธในทรพยสนทงๆ ทผขายไมมกรรมสทธในทรพยสนไดแก (ก) ผทซอทรพยสนมาโดยสจรตจากนตกรรมทเปนโมฆยะแลวภายหลง นตกรรมนนถกบอกลาง (ข) ผอนเชดตนเองออกมาเปนผขาย และผขายทราบแลวแต มไดกลาวหรอคดคาน

หนวยท 2 คำามนสญญาซอขายเสรจเดดขาดกบสญญาจะซอจะขายและการโอนกรรมสทธ

1. การใหคำามนในการซอขายเปนนตกรรมฝายเดยว ไมใชสญญาจะซอจะขาย และแตกตางกบสญญาจะซอจะขาย

2. สญญาซอขายเสรจเดดขาดกบสญญาจะซอจะขายมความแตกตางกน แลวแตเจตนาของคกรณ

3. เมอตกลงซอขายกนแลว กรรมสทธในทรพยสนยอมตองโอนไปยงผซอ สวนจะโอนไปตงแตเมอใดกยอมแลวแตจะเปนสญญามเงอนไข หรอเงอนเวลาหรอเปนทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไวแนนอนซงจะตองมการทำาเพอแบงตวทรพยสน หรอเปนทรพยสนเฉพาะสงทตองการทำาเพอรก ำาหนดราคาทรพย สนนนหรอไม

2.1 คำามนในการซอขาย1. คำามน คอ การทบคคลฝายหนงแสดงเจตนาอนเปนขอก ำาหนดท

แนนอนใหบคคลอกฝายหนงทราบวาตนมความประสงคจะทำาสญญาประการใด ๆเปนการผกพนตนไวกอนวาตนจะรบทำาสญญากบบคคลฝายนน เมอบคคลฝายนนแสดงเจตนารบวาจะทำาสญญาตามดวยทตนไดแสดงเจตนาไปนน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

9

2. คำามนไมใชเปนเพยงคำาเสนอธรรมดาและแตกตางกบคำาเสนอ แตยอมเปนคำาเสนอดวยในตวฝายใดเปนผใหคำามน ฝายนนกถกผกพนกบคำามน อกฝายหนงมไดใหคำามนสนองรบทำาการตกลงดวย จงไมถกผกพน

3. เมอคกรณฝายหนงใหคำามนแลว การทบคคลอกฝายหนงบอกความจำานงวา จะทำาการซอขายคำาบอกกลาวแสดงความจำานงยอมเปนคำาสนองอยในตว มผลเปนสญญาซอขาย

4. เมอเกดเปนสญญาซอขายแลวหากฝายใดไมปฏบตตามสญญา กยอมบงคบตามบทบญญตวาดวยการไมปฏบตตามสญญาทวไป

2.1.1 ลกษณะของคำามนก.เหนภาพเขยนของ ข.สวยงาม จงขอซอในราคา 5,000 บาท ดงน

เปนคำาเสนอหรอคำามนในการซอของ ก.เปนเพยงคำาเสนอขอซอของ ก. ไมใชคำามน เพราะ ก. มไดผกพนตนไว

กอนวาตนจะทำาสญญากบ ข. ดวย เมอ ข. แสดงเจตนาตอบรบวาจะขายให

2.1.2 ผลของคำามนก. พดกบ ข. ดวยปากเปลาวา ถา ข. จะขายรถยนตนงของ ข. กให ข.

ตอบภายใน 15 วน ก. จะซอในราคา 100,000 บาท ตอมาอก 10 วน ข. ก ตอบมาวาจะขายใหดงน ข. จะบงคบให ก. สงมอบรถยนตนงใหตนไดหรอไม

การท ก. พดกบ ข. ดงกลาวเปนคำามนวาจะซอรถยนตนงของ ข. ข. ยอมบงคบให ก. สงมอบรถยนตได ไมอยในบงคบแหงมาตรา 456 วรรคหน ง และ สอง เพราะรถยนต น ง เป นสงหารมทรพย โดยท ว ไปม ใช สงหารมทรพยตามมาตรา 456 วรรคสอง

มาตรา 456 การซอขายอสงหารมทรพย ถามไดทำาเปนหนงสอ และจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทไซร ทานวาเปนโมฆะวธนให ใชถงซอขายเรอกำาป นหรอเรอมระวางตงแตหกตนขนไป เรอกลไฟ หรอเรอยนตมระวางตงแตหาตนขนไป ทงซอขายแพและสตวพาหนะ ดวย

อนง สญญาจะขายหรอจะซอทรพยสนอยางใด ๆ ดงวามานกด คำามนในการซอขายทรพยสนเชนวานนกด ถามไดมหลกฐานเปน หนงสออยางหนงอยางใดลงลายมอชอฝายผตองรบผดเปนสำาคญ หรอไดวางประจำาไวหรอไดชำาระหนบางสวนแลว ทานวาจะฟองรอง ใหบงคบคดหาไดไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

10

บทบญญต ท กล าวมาในวรรคกอนน ท านใหใชบงค บถ งสญญา ซ อขายสงหารมทรพยซงตกลงกนเปนราคาหารอยบาท หรอกวา นนขนไปดวย

2.2 สญญาซอขายเสรจเดดขาดกบสญญาจะซอจะขาย1. สญญาซอขายเสรจเดดขาด ไมเกยวกบกรรมสทธในทรพยสนทซ อ

ขายจะโอนไปยงผซอแลวหรอไม และไมเกยวกบหนาทของคสญญา เชน การสงมอบทรพยสน การชำาระราคา ฯลฯ เปนตน

2. ถาหากคกรณมเจตนาตงใจจะทำาเปนหนงสอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท กเปนสญญาจะซอขาย ถาหากไมมกเปนสญญาซอขายเสรจเดดขาด

3. การซอขายอสงหารมทรพย เรอกำาป น เรอมระวางตงแตหกตนขนไป เรอกลไฟ หรอเรอยนตมระวางตงแตหาตนขนไป แพ และสตวพาหนะ ตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท มฉะนนเปนโมฆะ

4. สญญาจะซอจะขายหรอคำามนในการซอขายทรพยสนดงกลาวในขอ 3 ขางตน และการซอขายสงหารมทรพยซงตกลงกนเปนราคาตงแตหารอยบาทขนไป ตองมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอฝายผตองรบผดเปนสำาคญ หรอวางประจำา หรอชำาระหนบางสวน มฉะนนจะฟองรองบงคบคดไมได

5. คาฤชาธรรมเนยมทำาสญญาซอขายนน ผซอผขายพงออกใชเทากนทงสองฝาย

2.2.1 ลกษณะสญญาซอขายเสรจเดดขาดและสญญาจะซอจะขายก. ตกลงซอทดนจาก ข. หนงแปลงราคาหนงลานบาท โดยตกลง

กนวาไมตองทำาเปนหนงสอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ตางสงมอบทดนและราคาใหกนและกนแลว ดงน ตอมา ก. จะบงคบให ข. ไปจดทะเบยนการซอขายตอพนกงานเจาหนาท โดยอางวาเปนสญญาจะซอจะขาย ซงไดชำาระราคาไปแลวไดหรอไม

สญญาซอขายระหวาง ก. กบ ข. เปนสญญาซอขายเสรจเดดขาดเมอ ก. ข. ไมมเจตนาจะทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนการซอขาย จงตกเปนโมฆะ ก. จะบงคบให ข. จดทะเบยนไมได เมอการซอขายตกเปนโมฆะแลว จะมาอางวาเปนสญญาจะซอขายซงไดใชราคาให ข. ไปแลวยอมไมได

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

11

2.2.2 แบบของสญญาซอขายและการมหลกฐานเปนหนงสอวางประจำาหรอชำาระหนบางสวน

ในการซอขายทรพยสนดงตอไปน จะตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทหรอไม บานไม รถยนต แพซง ลกกระบอ

การซอขายบานไมตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท สวนทรพยสนนอกนนมใชสงหารมทรพยทบญญตไวในมาตรา 456 วรรคหนง จงไมตองทำาเปนหนงสอจดทะเบยน

ก. ทำาหนงสอตกลงซอทดนแปลงหนงจาก ข. ราคา 200,000 บาท จะจดทะเบยนกนภายหลง ข. ไดสงมอบให ก. เขาครอบครองแลว แต ก. ยงมไดชำาระเงนราคาทดนดงน ก. จะฟองรองรองบงคบให ข. จดทะเบยนขายทดนใหตนไดหรอไม

สญญาระหวาง ก. ข. เปนสญญาจะซอขายทดน ก. ไดเขาครอบครองทดนแลว จงเปนการชำาระหนบางสวนแม ก. จะยงมไดชำาระราคากตาม ก. ฟองรองบงคบให ข. จดทะเบยนขายทดนใหตนได

2.3 การโอนกรรมสทธ1. กรรมสทธในทรพยสนทขายนนยอมโอนไปยงผซอตงแตขณะเมอได

ทำาสญญาซอขายกน2. ถาสญญาซ อขายมเงอนไขหรอเงอนเวลาบงคบไว กรรมสทธ ใน

ทรพยสนยงไมโอนไปจนกวาการจะไดเปนไปตามเงอนไขหรอถงกำาหนดเงอนเวลานน

3. ในการซอขายทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไวแนนอนนนกรรมสทธยงไมโอนไปจนกวาจะไดหมาย หรอนบ ชงตวง วด หรอคดเลอก หรอทำาโดยวธอน เพอใหบงตวทรพยสนนนออกเปนแนนอนแลว

4. ในการซอขายทรพยสนเฉพาะสง ถาผขายยงจะตองนบ ชงตวงวด หรอทำาการอยางอน หรอทำาสงหนงสงใดอนเกยวกบทรพยสนเพอใหรกำาหนดราคาทำาการอยางอน หรอทำาสงหนงสงใดอนเกยวแกทรพยสนเพอใหร กำาหนดราคาทรพยสนนนแนนอน กรรมสทธยงไมโอนไปยงผซอจนกวาการหรอสงนนไดทำาแลว

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

12

2.3.1 สญญาซอขายมเงอนไขหรอเงอนเวลาบงคบไววนท 1 เมษายน 2526 ตกลงซอรถยนตใชแลวของ ข. เปนเงน

80,000 บาท โดยแบงช ำาระราคาเปนงวด งวดละ 10,000 บาท งวดละเดอน ภายในวนท 5 ของเดอนทกเดอน เรมตงแตพฤษภาคม 2526 เปนตนไป ดงน กรรมสทธในรถโอนมายง ก. ตงแตเมอใด

การซอขายระหวาง ก. ข. มใชเปนสญญาซอขายทมเงอนไขหรอเงอนเวลาบงคบไว เพยงแตตกลงกนผอนช ำาระราคาเปนงวดๆ เทานน กรรมสทธในรถยนตยอมโอนมายง ก. ตงแตวนท 1 เมษายน 2526 อนเปนวนทซอขายกนนน (มาตรา 458)

มาตรา 458 กรรมสทธในทรพยสนทขายนน ยอมโอนไปยงผซอตงแตขณะเ ม อ ไ ด ท ำา ส ญ ญ า ซ อ ข า ย ก น

2.3.2 การซอขายทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไวแนนอนและทรพยสนเฉพาะสง

ก. ตกลงซอถวเหลองจาก ข. ซงมอยกระสอบเดยวและวางอยหนารานของ ข. ราคากโลกรมละ 5 บาท ดงนกรรมสทธในถวเหลองกระสอบนนโอนไปยง ก. ไดตงแตเมอใด

เปนการซอขายทรพยเฉพาะสง แตกรรมสทธในถวเหลองยงไมโอนมาเปนของ ก. จนกวา ข. ชงถวในกระสอบนนเพอรกำาหนดราคาถวเหลองทงกระสอบเปนการแนนอนเสยกอน (มาตรา 460 วรรคสอง)

มาตรา 460 ในการซอขายทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไวแนนอนนน ทานวากรรมสทธยงไมโอนไปจนกวาจะไดหมายหรอนบ ชง ตวง วด หรอคดเลอก หรอทำาโดยวธอนเพอใหบงตวทรพยสนนนออกเปน แนนอนแลว

ในการซอขายทรพยสนเฉพาะสง ถาผขายยงจะตองนบ ชง ตวง วดหรอทำาการอยางอน หรอทำาสงหนงสงใดอนเกยวแกทรพยสน เพอใหรกำาหนดราคาทรพยสนนนแนนอน ทานวากรรมสทธยงไมโอน ไปยงผซอจนกวาการหรอสงนนไดทำาแลว

ถา ก. ตกลงซอถวเหลองจาก ข. ทงกระสอบ ซง ก. ข. กไมรวามจำานวนกกโลกรม ราคา 500 บาท แตปรากฏวามถวเหลองอย 97 กโลกรม ก. จะขอใชเงนเพยง 485 บาท โดยอางวาตนคดวามถง 100 กโลกรม จะไดหรอไมสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

13

เปนการขายเหมาถวทงกระสอบ ก. จะลดราคาลงไมได ตองชำาระ 500 บาท ให ข.

แบบประเมนผล หนวยท 21. แมวเหนรถยนตของเหมยวสวยถกใจมาก จงขอซอในราคา 100,000 บาท การ

ขอซอของแมวเปน คำาเสนอ2. คำามนทไมมกำาหนดเวลา ถาผใหคำามนมไดบอกกลาวใหอกฝายหนงตอบตกลงให

เสรจไป คำามนนนจะผกพนอย 10 ป 3. จกจนพดกบจงหรดวาถาจงหรดตองการขายโทรทศนสของจงหรด ใหแจงมา

ภายในสนเดอนมถนายน 2526 ตนจะซอในราคา 8,000 บาท ดงนเปน คำามน4. ก. ตกลงซอพมพดดจากบรษท ข. 1 เครองเพอไวใชในสำานกงาน แตบรษท ข.

ยงไมนำาเครองพมพดดไปสงใหกบ ก. กรณนเปน สญญาซอขายเสรจเดดขาด5. สญญาซอขายเสรจเดดขาดตางจากสญญาจะซอจะขายคอ สญญาซอขายเสรจ

เดดขาด เปนสญญาทคกรณไมตองดำาเนนการใดๆ อกตอไป หลงจากไดตกลงซอขาย กนแลว สวนสญญาจะซอจะขายเปนสญญาทคกรณมเจตนาตงใจจะทำาเปนหนงสอและ จดทะเบยนตอตอพนกงานเจาหนาทกนในภายหลง

6. ก. ทำาสญญาซอบานจาก ข. โดย ข. ไมไดมเจตนาทจะจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ดงนผลของสญญา เปนโมฆะ

7. สญญาจะซ อจะขายมได แต เฉพาะทรพยส นท เป น อสงหารมทรพยและสงหารมทรพยประเภททจองจดทะเบยนตามกฎหมาย

8. การซอขายทรพยตอไปนทตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนไดแก กระบอททำาตวรปพรรณแลว

9. ก. ตกลงซอตเยนจาก ข. เปนเงน 15,000 บาท โดยชำาระราคาให ข. แลว สวน ข. จะนำาตเยนไปสงใหในวยรงขน เนองจากรถสงของไมอยดงน กรรมสทธในตเยนตกอยแก ก . เพราะตกลงซอขายกนแลว

10. ก. ตกลงซอมะมวงบนตนของ ข. ทงหมดซง ก. คาดวามอย 100 ผล ในราคาผลละ 2 บาท แตปรากฏวาเมอเกบลงมาแลวไดเพยง 80 ผล ดงน ก. จะใชเงนแก ข. เพยง 160 บาท โดยอางวาตนคดวามมะมวงถง 100 ผล ดงน ก . ตองชำาระเงนคา มะมวงแก ข . เปนเงน 200 บาท ตามราคาทตกลงกนไว

11. จวเหนกระเปาถอของแจวสวยถกใจจงขอซอในราคา 500 บาท ดงนการขอซอของจวเปน คำาเสนอ

12. ก. ใหคำามนวาจะขายรถยนตให ข. ในราคา 100,000 บาท แตมไดบอกกลาวให ข. ตอบตกลงใหเสรจสน ภายในกำาหนดเวลาเทาใด ดงนนคำามนนจะผกพน ก. ตลอดไป

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

14

13. ส. พดกบ จ. วา ถา จ. ตองการซอตนรภยจาก ส. ใหแจงมาภายใน 10 วน ส. จะขายใหในราคา 10,000 บาท การท ส. พดดงกลาวเปน คำามน

14. ก. ตกลงซอเครองคดเลขไฟฟาจาก ข. จำานวน 3 เครองเพอนำาไปใชในกจการโดย ข. สงมอบเครองคดเลขให ข. เพยง 2 เคร อง และจะมอบใหอก 1 เคร องในวนรงขน เนองจากไมมของในสตอค กรณดงกลาวเปน สญญาซอขาย

15. ก. ตกลงซอทดนจาก ข. 1 แปลง โดยตกลงวาจะไปทำาหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทภายใน 3 วน กรณดงกลาวเปน สญญาจะซอขาย

16. ก. ตกลงซอทดนจาก ข. โดย ก. ข. ไมมเจตนาทจะจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ดงนผลของสญญาจะเปนโมฆะ

17. ส ญ ญ า จ ะ ซ อ ข า ย ม ไ ด เ ฉ พ า ะ ท ร พ ย ส น ด ง น ค อ อ ส ง ห าร ม ท ร พ ย แ ล ะอสงหารมทรพยประเภทตองจดทะเบยนตามกฎหมาย

18. การซอขายทรพยสน เรอยนต นำาหนก 150 ตน กรอส ตองทำาหนงสอและจดทะเบยน มฉะนนการซอขายจะเปนโมฆะ

19. สญญาซอขายสงหารมทรพยซงตกลงกนเปนราคา 500 บาท หรอกวานนขนไป จะตองดำาเนนการดงตอไปน จงจะฟองรองบงคบคดกนได คอ มหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอฝายทตองรบผดเปนสำาคญ หรอวางประจำาหรอชำาระหนบางสวน

หนวยท 3 หนาท และความรบผดชอบของผขาย และหนาทของผซอ

1.ผขายจำาตองสงมอบทรพยสนซงขายใหแกผซอ2.ในกรณททรพยสนซงขายชำารดบกพรอง ผขายตองรบผด3.ในกรณทมผมากอการรบกวนขดสทธของผซ อ ผขายกตองรบผดใน

การรอนสทธกได4.คสญญาซ อขายตกลงกนวาผ ขายไมต องรบผ ดเพ อความช ำาร ด

บกพรองหรอการรอนสทธกได

3.1หนาทและความรบผดชอบของผขาย1.ผขายจำาตองสงมอบทรพยสนทขายใหแกผซอ การสงมอบจะทำาอยางไร

กได สดแตวาเปนผลใหทรพยสนไปอยในเงอมมอของผซอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

15

2.ในการซอขายทรพยสนนน หากผขายสงมอบทรพยสนนอยกวาทไดสญญาไว ผซ อจะไมรบเอากได ถามากกวาผซ อจะรบเอาไวแตเพยงตามสญญาและนอกนนบอกปดเสยกได หรอจะปดเสยทงหมด ไมรบเอาเลยกได

3.สทธยดหนวงของผขายจะเกดขนในกรณทผซอไมใชราคาหรอลมละลาย4.ในกรณททรพยสนทขายชำารดบกพรองอนเปนเหตใหเสอมราคาหรอ

เสอมความเหมาะสม อนมงจะใชเปนปกตหรอประโยชนทมงหมายโดยสญญา ผขายตองรบผด

5.ถาหากมผใดมากอกวนขดสทธของผซอในอนจะครอบครองทรพยสนโดยปกตสข เพราะผนนมสทธเหนอทรพยสนทไดซอขายกนนนอยในเวลาซอขายหรอเพราะความผดของผขายผขายจะตองรบผด

6.คสญญาซอขายจะตกลงกนวาผขายไมตองรบผด เพอความชำารดบกพรองหรอเพอการรอนสทธกได

3.1.1 การสงมอบทเรยกวาการสงมอบทรพยสนทซอขายนน หมายความวาอยางไรเขาใจวาการสงมอบทรพยสนทซอขายเปนการมอบหรอโอนการครอบ

ครองใหแกผซอ

จ. ตกลงซอทดนตามโฉนดเลขท 384 จาก น. ซง จ. ไมทราบจำานวนเนอทมากอน ตามโฉนดมเนอทเทาใด กซอเทานน ตารางวาละ 2,000 บาท เมอ น. สงมอบทดนปรากฏวาตามโฉนดทดนมเนอทเพยง 56 วา ไมพอปลกบานไดดงน จ. จะบอกปดไมรบเอาจะไดหรอไม

ตามปญหา ไมใชการซอขายทดน โดยระบจำานวนเนอททงหมดไวในสญญาแตเปนการซอขายทดนตามโฉนด จะมเนอทเทาใดตามโฉนดกซ อเทานน ดงนน จ. จะบอกปดไมรบเอาไมได

ก. ตกลงซอทดนจาก ข. เพอปลกบาน 100 ตารางวา ตารางวาละ 1,000 บาท เมอ ข. สงมอบทดนปรากฏวามทดนเพยง 97 วา ดงน ก. จะบอกปดไมรบเอาไดหรอไม

กรณตองดวยมาตรา 466 จะบอกปดไมรบเอาไมได

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

16

มาตรา 466 ในการซ อขายอสงหารมทรพยนน หากวาไดระบ จำานวนเนอททงหมดไว และผขายสงมอบทรพยสนนอยหรอมาก ไปกวาทไดสญญาไซรทานวาผซอจะปดเสย หรอจะรบเอาไวและ ใชราคาตามสวนกได ตามแตจะเลอก

อนง ถาขาดตกบกพรองหรอลำาจำานวนไมเกนกวารอยละหาแหง เนอททงหมดอนไดระบไวนนไซร ทานวาผซอจำาตองรบเอาและใช ราคาตามสวน แตวาผซออาจจะเลกสญญาเสยไดในเมอขาดตก บกพรองหรอลำาจำานวนถงขนาดซงหากผซอไดทราบกอนแลวคงจะ มไดเขาทำาสญญานน

3.1.2 สทธยดหนวงของผขายก. ตกลงขายรถยนตนงให ข. ไดสงมอบรถยนตให ข. ไปแลวแต ข.

ไมใชเงนตามราคารถตามกำาหนดใหน ก. จะเรยกรถคนเพอนำามายดหนวงจะไดหรอไม

เมอสงมอบรถยนตไปแลวกยอมใชสทธยดหนวงไมได ก. ไมมสทธเรยกรถคนมาเพอใชสทธยดหนวง

ก. ตกลงขายบานและทดนให ข. โดยผอนชำาระราคาเปนงวดๆ งวดละ 50,000 บาทรวม 5 งวด ข. ชำาระเงนงวดแรกถงงวดทสตามกำาหนด พองวดท 5 ข. ผดนดไมชำาระ ดงน ก. จะยดหนวงบานและทดนไมยอมสงมอบให ข. ไดหรอไม

ก. มสทธยดหนวงบานและทดนเอาไวไดจนกวา ข. จะไดใชราคาเพราะเงอนเวลาสำาหรบงวดท 5 อนเปนงวดสดทายไดผานพนไปแลว จงถอวาไมมเงอนเวลาใหใชราคากนแลว

3.1.3 ความรบผดเพอชำารดบกพรองก. ตกลงซอทเรยนจาก ข. 2 ผลๆละ 50 บาท ในกรณดงตอไปน ข.

ตองรบผดตอ ก. หรอไม- ข. ไมรวาทเรยนทขายใหเนา 1 ผลตองรบผดตามมาตรา 472มาตรา 472 ในกรณททรพยสนซงขายนนชำารดบกพรองอยาง หนงอยางใดอน

เปนเหตใหเสอมราคาหรอเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนมงจะใชเปนปกตกด ประโยชนทมงหมายโดยสญญากด ทานวาผขายตองรบผด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

17

ความทกลาวมาใน มาตราน ยอมใชได ทงทผขายรอยแลวหรอ ไมรวาความชำารดบกพรองมอย

- ในเวลาซอ ก. ดมทเรยนไดกลนไมคอยด แตกไมเอาใจใสตรวจดวาทเรยนเสยหรอไม ปรากฏวาทเรยนเนา

ก. ไมใชความระมดระวงอนจะพงคาดหมายไดแตวญญชนทงๆทดมทเรยนดแลว ไดกลนไมคอยดไมเอาใจใสตรวจดวาทเรยนเสยหรอไม ข. ไมตองรบผดตามมาตรา 473(3)

มาตรา 473 ผขายยอมไมตองรบผดในกรณดงจะกลาวตอไปนคอ(1) ถาผซอไดรอยแลว แตในเวลาซอขายวามความชำารดบกพรอง หรอควรจะได

รเชนนน หากไดใชความระมดระวงอนพงคาดหมายได แตวญญชน(2) ถาความชำารดบกพรองนน เปนอนเหนประจกษแลวในเวลา สงมอบและผซอ

รบเอาทรพยสนนนไวโดยมไดอดเออน(3) ถาทรพยสนนนไดขายทอดตลาด

- ก. ข. มขอตกลงกนวา ข. ไมไมตองรบผด ถาหากทเรยนเนา เมอ ก. เอากลบมาทบานปรากฏวาทเรยนเนา

ไมตองรบผดตามมาตรา 483มาตรา 483 คสญญาซอขายจะตกลงกนวาผขายจะไมตองรบผด เพอความ

ช ำา ร ด บ ก พ ร อ ง ห ร อ เ พ อ ก า ร ร อ น ส ท ธ ก ไ ด

- ข. รวาทเรยนนนเนา แตกยงทำาขอตกลงดงกลาวในขอตกลงกอนหนานกบ ก.

ข. ไมพนจากความรบผดตามมาตรา 485มาตรา 485 ขอสญญาวาจะไมตองรบผดนน ไมอาจคมความรบผด ของผขาย

ในผลของการอนผขายไดกระทำาไปเอง หรอผลแหงขอ ความจรงอนผขายไดรอยและปกปดเสย

- ตามขอกอนหนาน ข. ตองรบคนราคาทเรยนทเนาใชกนไมไดให ก. หรอไม

ข. ตองคนราคาทเรยน 1 ผล ให ก.3.1.4 ความรบผดในการรอนสทธในลกษณะซอขายทเรยกวา รอนสทธ“ ” นน หมายความวาอยางไร

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

18

เขาใจวาบคคลผมสทธเหนอทรพยสนทซอขายกนมสทธดกวาผขาย ไดมากอกวนขดสทธของผซ อในอนทจะครองทรพยสนทซ อโดยปกตสข (มาตรา 475)

มาตรา 475 หากวามบคคลผใดมากอการรบกวนขดสทธของผซ อ ในอนจะครองทรพยสนโดยปกตสข เพราะบคคลผนนมสทธเหนอ ทรพยสนทไดซอขายกนนนอยในเวลาซอขายกด เพราะความผดของ ผขายกด ทานวาผขายจะตองรบผดในผลอนนน

ผขายจะตองรบผดในการทผซอถกรอนสทธเสมอไปหรอไมผขายตองรบผดตาม ป.พ.พ.มาตรา 476 480 482 และ 483มาตรา 476 ถาสทธของผกอการรบกวนนนผซอรอยแลวในเวลา ซอขายทาน

วาผขายไมตองรบผด มาตรา 480 ถาอสงหารมทรพยตองศาลแสดงวาตกอยในบงคบ แหงภาร

จำายอมโดยกฎหมายไซร ทานวาผขายไมตองรบผดเวนไว แตผขายจะไดรบรองไวในสญญาวาทรพยสนนนปลอดจากภารจำายอม อยางใด ๆ ทงสน หรอปลอดจากภารจำายอมอนนน

มาตรา 482 ผขายไมตองรบผดในการรอนสทธเมอกรณเปนดงกลาว ตอไปน คอ

(1) ถาไมมการฟองคด และผขายพสจนไดวาสทธของผซอไดสญ ไปโดยความผดของผซอเอง หรอ

(2) ถาผซอไมไดเรยกผขายเขามาในคด และผขายพสจนไดวาถาไดเรยกเขามา คดฝายผซอจะชนะหรอ

(3) ถาผขายไดเขามาในคด แตศาลไดยกคำาเรยกรองของผซอเสย เพราะความผดของผซอเอง

แตถงกรณจะเปนอยางไรกดถาผขายถกศาลหมายเรยกใหเขามาในคดและไมยอมเขาวาคดรวมเปนจำาเลยหรอรวมเปนโจทกกบ ผซอไซร ทานวาผขายคงตองรบผด

มาตรา 483 คสญญาซอขายจะตกลงกนวาผขายจะไมตองรบผด เพอความช ำา ร ด บ ก พ ร อ ง ห ร อ เ พ อ ก า ร ร อ น ส ท ธ ก ไ ด

3.2หนาทของผซอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

19

1. ผซอจำาเปนตองรบมอบทรพยสนทตนรบซอและใชราคาตามขอสญญาซอขาย

2. ราคาทรพยสนทซอขายกนจะกำาหนดลงไวในสญญากได หรอจะปลอยไปใหกำาหนดกนดวยวธอยางใดอยางหนงดงไดตกลงกนไวในสญญากได

3. ถาผซอพบเหนความชำารดในทรพยสนซงตนรบซอ หรอถกผรบจำานองหรอบคคลผเรยกรองเอาทรพยสนนนขวาจะฟองเปนคดขน หรอมเหตอนควรเชอวาจะถกข ผซอกชอบทจะยดหนวงราคาไวไดทงหมดหรอบางสวน

3.2.1 หนาทตองรบมอบทรพยสนและชำาระราคาก. ไปจายตลาดสด ซอเงาะจาก ข.โดยเหมาหมดเลยทเดยวรวม 5

กโลกรม เมอตกลงกนและ ข. จดหอใหเรยบรอยแล ข. สงมอบให ก. แต ก. ไมยอมรบ อางวาขอฝากเงาะไวท ข. กอน เดยวจะมารบเอา จะไปดซอของทอนกอน ข. ไมยอมรบฝาก อางวาจะรบกลบบานอยแลว และทวงราคาคาเงาะ ก. ยงไมยอมให ใหวนจฉยสทธและหนาทระหวาง ก. กบ ข.

ก. ตองรบมอบเงาะทซ อจาก ข. จะฝากไวแก ข. โดย ข. ไมยอมรบฝากไมได และตองชำาระเงนราคาแก ข. ทนท (มาตรา 486)

มาตรา 486 ผซ อจำาตองรบมอบทรพยสนทตนไดรบซ อและใชราคาตามขอสญญาซอขาย

เมอวนท 1 กมภาพนธ 2526 จ. ทำาสญญาจะซอทดนจาก ส. แปลงหนง ราคา 200,000 บาท ไดชำาระเงนราคากนในวนตกลงนน 100,000 บาท สวนทเหลออก 100,000 บาท ตกลงจะชำาระกนในวนจดทะเบยนทสำานกงานทดนในวนท 15 มนาคม 2526 หลงจากตกลงจะซอกนได 20 วน ส. กมาทวงเงนทเหลอ อางวาตามกฎหมายตองชำาระกนหมดในวนทำาสญญาจะซอ ขอให จ.ชำาระเงนทเหลอเพอจะเอาไปซอรถยนตนง ขออางของ ส. ฟงขนหรอไม

เงนทเหลอ 100,000 บาท ไดตกลงกนโดยมเงอนเวลาชำาระ เมอยงไมถงกำาหนดเงอนเวลา ส. จะเรยกรองให จ. ชำาระไมได ขออางของ ส. ฟงไมขน

3.2.2 สทธยดหนวงของผซอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

20

ก. ตกลงซอชดนำาชาจาก ข. 1 ชด ราคา 500 บาท ปรากฏวาถวยใบหนงแตกเสยหาย ก. จงไมยอมชำาระราคาแก ข. ทง 500 บาท เกยงให ก. ชำาระ 400 บาท อก 100 บาท ใหยดหนวงไวกอน ทานเหนดวยกบ ก. หรอ ข.

ก. มสทธยดหนวงราคาไวทงหมดหรอบางสวนแลวแต ก. จะเหนสมควร แมถวยจะแตกใบเดยวกตาม จงเหนดวยกบ ก. ไมเหนดวยกบ ข.

แบบประเมนผล หนวยท 31. เร องของการสงมอบทรพยสนนน การสงมอบเปนการมอบหรอโอนการครอบ

ครองทรพยสน2. นายชยตกลงขายทดนใหนายฟา 50 ตารางวา เมอสงมอบปรากฏวาสงมอบเพยง

49 วา นายฟา รบไวเพราะขาดไมเกนรอยละ 5 3. แดงตกลงซอทเรยนชะน 10 ใบ ขาวผขายไดสงมอบทเรยนหมอนทอง 8 ใบ ชะน

2 ใบ เชนน แดงมสทธ รบทเรยนชะนไวและบอกปดทเรยนหมอนทองได 4. นายเพชรตกลงซอทดนมโฉนดของนายใส ซงระบจำานวนเนอททปรากฏในโฉนด

ภายหลงปรากฏวาทดนมจำานวนไมครบตามโฉนดเกนกวารอยละหาของทดนทงหมด ผ ซอบอกปดไมรบและเลกสญญาได

5. อายความฟองคดในขอรบผดททรพยขาดตกบกพรอง มอายความ 1 ป นบแตเวลาสงมอบ

6. ผซอไมชำาระราคา ผขายมสทธ ยดหนวงทรพยสน7. การรอนสทธในลกษณะซอขายคอ มบคคลผมสทธเหนอทรพยสนทขายดกวาผ

ขาย8. เอกขายรถยนตใหโท ชำาระราคาแลวแตยงไมไดสงมอบ เอกเอารถยนตไปซอมแลว

ไมใหเงน โทเอารถยนตไมได เพราะชางยดหนวงเอารถไวเชนน เอกตองรบผดชอบเพราะการรอนสทธเกดขนเพราะความผดของผขาย

9. การซอขายทรพยสนซงไมไดกำาหนดไวแนนอนกรรมสทธโอนไป เมอไดหมาย นบ ชง ตวง วด

10. ผซ อพบเหนความชำารดบกพรองในทรพยสนผซ อมสทธ เรยกใหผขายชดใชคาเสยหาย

11. ก. ตกลงขายรถยนตนงให ข. ไดสงมอบรถยนตให ข. ไปแลว แต ข. ไมใชเงนราคาตามกำาหนด ก. จะเรยกรถคนเพอยดหนวง ไมได เพราะสงมอบรถยนตไปแลวก ไมมสทธยดหนวง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

21

12. กรณทผขายตองรบผดเพอความชำารดบกพรองคอ ทรพยสนซ งชำารดบกพรองเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนจะมงใชเปนปกต

13. การสงมอบคอ การมอบหรอโอนการครอบครองทรพยสน14. แดงซอเคร องปรบอากาศจากบรษทด ำาราคา 20,000 บาท ในวนท 9

กมภาพนธ 2526 โดยตกลงกนวาจะชำาระเงนใหบรษทดำา ในวนท 20 กมภาพนธ 2526 ดงนบรษทดำา ยดหนวงทรพยสนไวไมได เพราะมเงอนเวลาใหใชชำาระ

15. ไกซอรถจากเขยวโดยรวาเขยวลกรถของเหลองมา ตอมาเหลองมาเรยกรองรถคนจากไก ไกจะเรยกราคาคนจากเขยว ไมไดเพราะไกรอยแลววาเขยวลกมา

16. ผขายตองรบผดในการรอนสทธ ถาทรพยสนนนตกอยในบงคบแหงสทธอยางหนงอยางใด ซงเปนเหตใหเสอมราคาซงผซอไมไดรในเวลาซอขาย

17. กรณตอไปนผซ อมสทธยดหนวงราคาทยงไมไดช ำาระ (ก) ผซ อพบเหนความชำารดบกพรอง (ข) ผซอถกผรบจำานองขวาจะฟองเปนคดขน

18. เขยวตกลงซอจานหนงชดจากเหลองราคา 2,000 บาท ปรากฏวาจานใบหนงแตกเสยหาย เขยวจงไมยอมชำาระราคาแกเหลองทง 2,000 บาท เหลองเกยงใหเขยวชำาระ 1,500 บาท อก 500 บาท ใหเขยวยดหนวงไวกอน ดงน เขยวมสทธยดหนวงเพยงครงหนง

19. การซอขายทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไวแนนอน กรรมสทธโอนไปเมอเมอไดหมาย ชง ตวง วด

หนวยท 4 ขายฝาก1. สญญาขายฝากคอ สญญาซอขายชนดหนงและเปนสญญาซอขาย

เฉพาะบางอยางซงผขายมสทธไถทรพยสนคนได2. สทธไถทรพยสนเกดขนตอเมอมสญญาขายฝาก ไมใชมเพยงสญญาจะ

ซอขายฝาก3. สทธไถทรพยสนทขายฝากเปนสทธเรยกรองและเปนทรพยสนอยาง

หนง4. สญญาขายฝากตองมสนไถ ถาไมมกไมถอวาเปนสญญาขายฝาก5. ผไถเปนผใชคาฤชาธรรมเนยมการขายฝากและการไถทรพยคน

4.1 สญญาขายฝาก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

22

1. สญญาขายฝากคอ สญญาซอขายซงกรรมสทธในทรพยสนตกไปยงผซอ โดยมขอตกลงกนวาผขายอาจไถทรพยสนนนคนได

2. ขอตกลงไถคนตองมขนขณะทำาสญญาซอขาย3. เมอเปนสญญาขายฝากแลว ตองนำาบทบญญตลกษณะซอขายมา

บงคบ ถาเปนการขายฝากอสงหารมทรพยและสงหารมทรพยประเภท เรอ แพ สตวพาหนะ ตามมาตรา 456 วรรคหนง ตองทำาเปนหนงสอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

4. คสญญาขายฝากจะตกลงกนมไดใหจำาหนายทรพยสนทขายฝากกได

4.1.1 ลกษณะของสญญาขายฝากก. นำารถยนตเกงมาขายให ข. ตกลงกนวา ถา ค. บตรของ ก. กลบ

จากตางประเทศแลว ใหสญญาซอขายระหวาง ก. ข. สนผล รถกลบคนมาเปนของ ก. ทนท ดงน สญญาระหวาง ก. ข. เปนสญญาขายฝากหรอไม

ไมเปนสญญาขายฝากรถยนตเกงเพราะมไดตกลงกนให ก. มสทธไถรถยนตคนได แตเปนสญญาซอขายรถมเงอนไขบงคบหลง

สงหารมทรพยกด โภคยทรพยกด ขายฝากกนไดหรอไมก. นำาขาวสารชนดพเศษ 1 ถง มาขายให ข. บอก ข. วา จะซอคน

ภายใน 15 วน ก. ก ตกลงดวยดงน เปนการขายฝากขาวชนดพเศษหรอไมสงกมทรพยกด โภคยทรพยกด ตางเปนทรพยสน ยอมนำามาขายฝาก

ก นได ตามต วอยาง เป นสญญาขายฝากขาวสารชน ดพเศษ อ นเป นสงกมทรพยและโภคยทรพย

จ. นำาบานและทดนมาขายแก น. ไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลว ตอมา น. เหนวา จ. ไมมบานอย จงทำาหนงสอลงลายมอชอ น. ให จ. ไววา ขอขายบานและทดนคนใหแก จ. ให จ. ตอบตกลงมาภายใน 1 เดอน ทงนเปนสญญาขายฝากหรอไม

การท จ. ขายบานและทดนแก น. เปนการซอขายกนอยางธรรมดา ไมใชขายฝาก แมตอมา น. จะทำาหนงสอลงลายมอชอ น. ขอขายบานและทดนคนให จ. กเปนเพยงคำามนวาจะขายของ น. ตามมาตรา 454 ไมเปนสญญาขายฝากสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

23

ส. ตกลงขายบานและทดนให ค. โดยทำาเปนหนงสอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทเรยบรอยแลว ตอมาอก 5 วน ส. กบ ค. ตกลงทำาหนงสอตอกนให ส. ซอบานและทดนคนไดภายใน 6 เดอน โดยลงลายมอชอ ค. และจะไปจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทในภายหลง ดงนเปนสญญาขายฝากหรอไม

การท ส. ตกลงขายบานและทดนให ค. เปนการซ อขายกนอยางธรรมดาเชนเดยวกน สวนขอตกลงระหวางกนททำาตอนหลงเปนสญญาจะซอจะขายโดย ค. จะขายบานและทดนคนให ส. ไมเปนสญญาขายฝากเชนเดยวกน

4.1.2 ผลเมอเกดสญญาขายฝากบ. ลกรถยนตเกงมาจาก ส. แลวนำามาขายให ว. มขอตกลงกนวาให

บ. ไถรถคนไดภายใน 3 เดอน ว. รบซอไวโดยไมรวาเปนรถท บ. ลกมาจาก ส. ตอมาปรากฏวาแบตเตอรราวเกบไฟไมอยซ ง ว. ไมร และ ส. มาเรยกรถคนจาก ว. อางวาเปนรถของตนท บ. ลกมาขายฝากไวดงน บ. ตองรบผดในการทแบตเตอรเกบไฟไมอยและ ส. มาเรยกรถคนจาก ว. หรอไม

สญญาซอขายระหวาง บ. กบ ว. เปนสญญาขายฝาก จงตองนำาบทบญญตลกษณะซอขายมาใชบงคบดวย ตามปญหาแยกพจารณาไดดงน

(1) การทแบตเตอรรถยนตแตกราวเกบไฟไมอยนน เปนการชำารดบกพรองอนเปนเหตใหเสอมราคาหรอเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนมงจะใชเปนปกต ตามมาตรา 475 บ. ผขายฝากตองรบผดตอ ว. ผซอฝากในการทรถชำารดบกพรอง

(2) การท ส. เจาของรถ มาเรยกรถคนจาก ว. เปนกรณทมผมากอการรบกวนขดสทธของ ว. ผซอในอนทจะครองทรพยสนโดยปกตสข โดยท ส. มสทธเหนอรถยนตท ว. ซอมาอยในเวลาซอขาย ถอไดวา ว. ผซอถกรอนสทธทง ว. ผซอกไมรวาเปนรถท บ. ลกมาจาก ส. ตองรบผดตอ ว. ในการท ว. ถกรอนสทธ

4.1.3 ขอตกลงมใหจำาหนายทรพยสนทขายฝาก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

24

ขอตกลงมใหผซอฝากจำาหนายทรพยสนทขายฝาก มความหมายรวมถงการทำาลายดวยหรอไม

ไมรวมดวย

4.2 สทธไถทรพยสนทขายฝาก1. สทธไถทรพยสนทขายฝากเปนสทธเรยกรองอยางหนง และเปน

ทรพยสนทอาจโอนใหแกกนได2. กฎหมายกำาหนดบคคลผใชสทธไถและผมหนาทรบไถไว บคคลอน

นอกจากนไมมสทธและหนาท3. คสญญาไมจำาตองกำาหนดเวลาไถทรพยสนไว กฎหมายไดกำาหนดระยะ

เวลาไถไวแลว4. กำาหนดเวลาไถอาจทำาสญญาขยายภายหลงกได และอาจตกลงยน

กำาหนดเวลาไถในภายหลงได5. การใชสทธไถเปนไปตามบทบญญตวาดวยการชำาระหน และไมตองทำา

ตามแบบ หรอมหลกฐานเปนหนงสอแตประการใด

4.2.1 บคคลผใชสทธไถและมหนาทรบไถก. นำารถยนตมาขายฝากไวกบ ข. ตอมาตองการขายสทธไถรถยนต

คนจาก ข. ใหแก ค. ข. ตองการขายรถยนตใหแก ง. ดงน ก. ข. จะกระทำาไดหรอไม

สทธไถทรพยสนทฝากขายอนเปนสทธเรยกรองกด รถยนตกด ยอมเปนทรพยสน ก. จงอาจโอนขายสทธไถให ค. ได ข. กอาจโอนขายรถยนตใหแก ง. ได

จ. นำาแหวนมาขายฝาก ส. ตอมา ส. โอนแหวนใหแก ค. โดยท ค. กร วาเปนแหวนท จ. นำามาฝากขาย ส. ไวดงน จ. จงมสทธไถตอ ค. ค. โตแยงวา จ. จะใชสทธไถไมได เพราะตนไมไดเปนผซอฝากจาก จ. ทานเหนดวยกบขออางของ ค. หรอไม

แม ค. จะมไดเปนผรบซ อจาก จ. แตเปนผรบโอนแหวนมาจาก ส. ผรบซอฝากจาก จ. แหวนทขายฝากเปนสงหารมทรพย ซ ง ค. กรวาเปน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

25

แหวนท จ. ขายฝาก ส. ไว จ. จงใชสทธไถตอ ค. ไดตามมาตรา 498(2) ขาพเจาไมเหนดวยกบขออางของ ค.

4.2.2 กำาหนดเวลาในการใชสทธไถว. นำารถยนตมาขายฝากตอ ข. ไวดงนก. ถาไมตกลงกำาหนดระยะเวลาในการใชสทธไถกนไว ว. ตองใชสทธ

ไถภายในเวลาเทาใดรถยนตเปนสงหารมทรพย ว. จงตองใชสทธไถภายใน 3 ป ตาม

มาตรา 494(2)ข. ถากำาหนดเวลาใชสทธไถกนไว 3 ป 2 เดอน ว. ตองใชสทธไถ

ภายในเวลาเทาใดตองลดกำาหนดเวลาไถลงมาเปน 3 ป ตามมาตรา 495 ว. จงตองใช

สทธไถภายใน 3 ป

ค. กำาหนดเวลาใชสทธไถกนไว 3 เดอน แลวตกลงขยายออกไปอก 6 เดอน ดงน ว. ตองใชสทธไถภายในเวลาเทาใด

คสญญาตกลงขยายเวลาไถออกไปอก 6 เดอน จงเปนกำาหนดเวลาใชสทธไถ 9 เดอน ว. ตองใชสทธไถภายใน 9 เดอน

4.2.3 ลกษณะของการใชสทธไถอ. นำารถยนตมาขายฝาก จ. ไวมกำาหนดเวลาใชสทธไถกน 6 เดอน

พอขายฝากได 5 เดอน 20 วน อ. กมาพดขอไถรถยนตคนจาก จ. ให จ. เตรยมสงมอบโอนรถยนตคน พอพนกำาหนดเวลาใชสทธไถแลว 5 วน อ. ก นำาเงนสนไถมาชำาระ จ. ไมยอมรบอางวาพนกำาหนดแลว อ. โตแยงวาไดพดขอไถบอก จ. ไวลวงหนาแลว เปนการใชสทธเปนการใชสทธไถแลว ทานเหนดวยกบขอโตแยงของบคคลทงสองหรอไม

การพดขอไถไมเปนการใชสทธเพราะ อ. มไดเสนอใชเงนสนไถ การท อ. พดขอไถไมมผลอะไรตามกฎหมาย จงไมเหนดวยกบขอโตแยงของ อ. อ. นำาเงนสนไถมาชำาระเมอพนกำาหนดเวลาไถแลว จ. จงไมรบได เหนดวยกบขออางของ จ. ไมเหนดวยกบขอโตแยงของ อ.

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

26

4.3 สนไถและคาฤชาธรรมเนยม1. สนไถคอราคาคาไถถอนหรอราคาซอคนและตองเปนเงน2. ไมจำาตองกำาหนดสนไถไวในสญญา ถาไมกำาหนดกนไว ใหตามราคาท

ขายฝาก3. ถาไมกำาหนดสนไถกนไวใหไถตามราคาทขายฝาก ถากำาหนดไวสงกวา

ราคาทขายฝากเกนอตรารอยละสบหาตอป ใหไถไดตามราคาขายฝาก รวมประโยชนตอบแทนรอยละสบหาตอป

4. การขายฝากอสงหารมทรพยและสงหารมทรพยประเภท เรอ แพ และสตวพาหนะตามมาตรา 456 วรรคหนง ตองจดสนไถไวในทะเบยน

5. คาฤชาธรรมเนยม ไมรวมถงคาฤชาธรรมเนยมดำาเนนคด

4.3.1 สนไถก. นำารถยนตมาขายฝาก ข. เปนราคาขายฝาก 40,000 บาท ม

กำาหนดเวลาไถ 1 เดอน ถาไมไดตกลงกำาหนดสนไถกนไวกด ตกลงกนเปนเงน 40,500 บาทกด ดงน ก. ตองใชสนไถเปนเงนเทาใด

ถาไมตกลงกำาหนดสนไถกนไวกไถกนเปนเงนสนไถ 40,000 บาท ตามราคาขายฝาก

ถาตกลงกนไว 40,500 บาท กตองไถกนเปนเงน 40,500 บาท

4.3.2 คาฤชาธรรมเนยมคาฤชาธรรมเนยมการไถรวมถงคาฤชาธรรมเนยมทศาลสงใหฝาย

หนงใชใหกบอกฝายหนงดวยหรอไมไมรวมดวย

4.4 ผลของการไถทรพยสน1. ทเรยกวาผลของการไถทรพยนน มความหมายไกลไปกวาการใชสทธไถ

เพราะแมจะเปนการใชสทธไถแลวกจรง กหาเปนการไถไม เมอผมหนาทรบไถหรอศาลพพากษาใหไถแลวโอนกรรมสทธสงมอบทรพยสนกลบมาแลว จงจะเปนการไถทรพยสน

2. เมอมการไถทรพยสนซงขายฝากภายในเวลาทกำาหนด หรอผไถไดวางทรพยอนเปนสนไถตอสำานกงานวางทรพยภายในกำาหนดเวลาไถโดยสละสทธสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

27

ถอนทรพย ใหทรพยสนซงขายฝากตกเปนกรรมสทธของผไถตงแตเวลาทผไถไดชำาระสนไถหรอวางทรพยอนเปนสนไถ แลวแตกรณ

3. การขายฝากอสงหารมทรพย และสงหารมทรพยประเภท เรอ แพ และสตวพาหนะ ตามมาตรา 456 วรรคหนง เมอใชสทธไถถอนแลว การไถถอนคอโอนกรรมสทธกลบมา กตองมการแกทะเบยนหรอจดทะเบยนการไถถอนตอพนกงานเจาหนาท เพราะการไถถอนเปนการกระทำานตกรรม

4. ทรพยสนไถนนตองสงคนตามสภาพทเปนอยในเวลาไถ ซงหมายถงเวลาทกรรมสทธโอนกลบมา และสทธการเชาไมเกยวกบสภาพของทรพย

5. กรณผมหนาทรบไถตอเตมดดแปลงทรพยสน ตองนำากฎหมายลกษณะทรพยมาใชบงคบ

6. ถาหากทรพยสนถกทำาลายหรอทำาใหเสอมเสยไปเพราะความผดของผซอ ผซอตองใชคาสนไหมทดแทน กรณอนจะเรยกคาทดแทนกนไมได

7. บคคลผไถยอมไดรบคนทรพยสนไปโดยปลอดจากสทธใดๆ ซงผซอเดมหรอทายาทหรอผรบโอนจากผซอเดมกอใหเกดขนกอนเวลาไถ ซงการกอสทธไมจำาเปนตองเกดจากการกระทำาของบคคลดงกลาวโดยตรง ทวาสทธใดๆ อาจเปนสทธอะไรกได เวนแตสทธการเชา ซงมไดทำาขนเพอจะทำาใหเสยหายแกผขาย กำาหนดเวลาเชาสมบรณอยเทาทเหลอ แตไมเกนหนงป

4.4.1 ผลเกยวกบกรรมสทธในทรพยสนก. ขายฝากรถยนตนงแก ข. กำาหนดสนไถกนไว 200,000 บาท ม

กำาหนดเวลาไถกน 1 เดอน พอขายฝากได 20 วน ก. นำาเงนสนไถจำานวนดงกลาวมาชำาระแก ข. ข. ปฏเสธไมยอมรบ อางวายงไมครบกำาหนด 1 เดอน และตนกตองใชรถคนดงกลาวอยอก ดงนทานเหนวากรรมสทธในรถโอนกลบมายง ก. ผขายฝากหรอยง

ถอวา ก. ใชสทธไถอนเปนการไถภายในกำาหนดไวในสญญานนแลว กรรมสทธในรถยนตตกเปนกรรมสทธของ ก. ผไถตงแต ก. ไดชำาระเงนแลว แม ข. ปฏเสธไมรบโดยอางเหตดงกลาว กเปนเหตท ข. ไมอาจอางขนไดตามกฎหมาย

4.4.2 ทรพยสนทไถ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

28

“สภาพทเปนอยเวลาไถ” ตามมาตรา 501 หมายความวาอยางไรหมายถงสภาพทเปนอยในขณะกรรมสทธโอนกลบมายงผใชสทธไถ

ก. ขายฝากรถยนตไวกบ ข. ระหวางการขายฝาก ข. เอารถไปชนตนไมขางทางโดยประมาทเลนเลอ ตอมาเมอ ก. ใชสทธไถแลว ข. ตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนให ก. หรอไม

ข. ทำาใหรถเสยหายโดยประมาทเลนเลอ อนเปนความผดของ ข. ข. จงตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนให ก.

4.4.3 สทธตางๆ ทกอขนเมอวนท 1 ตลาคม 2523 ส. ขายฝากบานไวกบ ร. มกำาหนดเวลาไถ

กน 3 ป พอวนท 1 มกราคม 2525 ซงเปนระหวางเวลาขายฝากนน ร. เอาบานไปให น. เชามกำาหนดเวลาเชา 2 ป พอวนท 1 เมษายน 2525 ส. กใชสทธไถและกรรมสทธในบานโอนกลบมายง ส. ในวนเดยวกนนน ดงน น. จะมสทธอยในบานเชาทขายฝากและไถคนมาแลวนนจนถงเมอใด

น. มสทธอยไดจนถง 1 เมษายน 2526 ไมใชวนท 1 ตลาคม 2525 หรอวนท 1 มกราคม 2527 (กฎหมายกำาหนดไวมใหเกน 1 ป ทวามานแสดงวาผเชายงมสทธอยไดเทาระยะเวลาทสมบรณ แตอยไดไมเกน 1 ป เทานน แมวาสญญาเชายงเหลออยอกกตาม เปนไปตามมาตรา 502 วรรคสอง)

แบบประเมนผล หนวยท 41. สญญาขายฝากคอ สญญาซอขายชนดหนงซงผขายมสทธไถทรพยสนคนได2. การขายฝากแมกระบอมวธปฏบตใหถกตองตามกฎหมายคอ ตองทำาเปนหนงสอ

และจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท3. เมอทำาสญญาขายฝากกนแลว กรรมสทธในทรพยสนทขายฝากเปน กรรมสทธท

ขายฝากตกแกผซอฝาก4. นายมดนำาสวนมะมวงไปขายฝากนายมอด โดยมไดตกลงกนวาจะไถคนการขาย

ฝากภายในกำาหนดเวลาใด ดงน นายมดตองไถสวนมะมวงคนจากนายมอดภายใน กำาหนดเวลา 10 ปนบแตเวลาซอขาย

5. นายนกนำามาทซอมาไปขายฝากแกนายผเสอราคา 10,000 บาท โดยไมไดกำาหนดสนไถกนไว ดงนหากนายนก ไปไถมาคนจากนายผเสอภายในกำาหนดเวลานายนกจะตอง ไถคนจำานวน 10,000 บาท เพราะไมไดกำาหนดสนไถกนไว สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

29

6. นายมนำาแมววไปขายฝากไวกบนายมากมกำาหนด 1 ป ระหวางนนแมววตกลก 1 ตว ดงนเมอนายมไถแมววคนจากนายมากภายในกำาหนดเวลาดงกลาว กรรมสทธในลกววตกแกนายมากผซอฝาก

7. ลกษณะสำาคญของการใชสทธไถ การใชสทธไถเปนไปตามบทบญญตวาดวยการชำาระหน และไมตองทำาตามแบบหรอมหลกฐานเปนหนงสอแตประการใด

8. บคคลทมสทธในการไถทรพยสนทขายฝากคอ ผขายเดมหรอทายาทของผขายเดมหรอผรบโอนสทธนนหรอบคคลซงในสญญายอมไว โดยเฉพาะวาใหเปนผไถได

9. ขอตกลงไถทรพยสนทขายฝากคนตองมขนใน ขณะทำาสญญาซอขาย10. ผขายฝากและผซอฝากจะตกลงมใหจำาหนายทรพยสนทขายฝาก ยอม

ได เพราะกฎหมายกำาหนดใหคสญญาตกลงกนได 11. ลกษณะของสญญาขายฝากคอ สญญาซอขายชนดหนง ซงผขายม

สทธไถทรพยสนคนได12. การขายฝากบานมวธปฏบตใหถกตองตามกฎหมายคอ ตองทำาเปน

หนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท13. กรรมสทธในทรพยสนทขายฝากตกแกฝายใด กรรมสทธตกแกผซอ

ฝาก14. นายกนนรนำาสวนทเรยนไปขายฝากนายโนร โดยมไดตกลงกนวาจะไถ

คนการขายฝากในกำาหนดเวลาใด หากนายกนนรไมไถคนสวนทเรยนภายใน กำาหนด 10 ปนบแตเวลาซอขาย สทธไถคนสวนทเรยนสนไปเมอพนกำาหนดเวลา

15. นายนคมซอแมสกรมาราคา 5,000 บาท นายนคมขาดเงนทนในการตอเตมคอกสกร จงนำาสกรไปขายฝากนายนยามในราคา 5,000 บาท ภายในกำาหนดเวลา 1 ป ดงนนายนคมไปไถสกรคนจากนายนยามภายในกำาหนด 1 ป นายนคม ตองไถ คนจำานวน 5,000 บาท

16. นายสนำาแมววไปขายฝากไวกบนายใสมกำาหนด 1 ป ระหวางนนนายใสไดรดนมววขายทกวนไดเงนเดอนละ 50 บาท เมอครบกำาหนด 1 ป นายสมาไถคนแมววจากนายใส ดงน นายใสตองชำาระคานมววคนแกนายสหรอไม นายใสไมตองคนเงนคาขายนมววใหนายสเพราะนมววเปนดอกผลของแมวว ยอมตกเปนของผซอฝาก

17. ความหมายของการใชสทธไถทสมบรณทสดคอ การใชสทธไถเปนไปตามบทบญญตวาดวยการชำาระหน และไมตองทำาตามแบบหรอมหลกฐานเปนหนงสอประเภทใด

18. ขอตกลงไถทรพยสนทขายฝากคนตองมขนใน ขณะทำาสญญาซอขาย

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

30

หนวยท 5 ขายตามตวอยาง ขายตามคำาพรรณนาขายเผอชอบและขายทอดตลาด

1. ขายตามตวอยาง ขายตามคำาพรรณนา ขายเผอชอบ และขายทอดตลาด เปนการซอขายอยางหนง เปนการซอขายเฉพาะบางอยางเชนเดยวกบการขายฝาก ซงมวธการนอกเหนอไปจากการซอขายอยางธรรมดา

2. หลกเกณฑตางๆ ของสญญาซอขายยอมตองนำามาใชบงคบกบการซอขายประเภทตางๆ ดงกลาวดวย

5.1 ขายตามตวอยาง ขายตามคำาพรรณนา ขายเผอชอบ 1. ในการขายตามตวอยางและตามคำาพรรณนานน ผขายจำาตองสงมอบ

ทรพยสนใหตรงตามตวอยางและตามคำาพรรณนา2. ขายเผอชอบคอการซอขายโดยมเงอนไขวาใหผซ อไดมโอกาสตรวจด

ทรพยสนกอนรบซอ

5.1.1 ขายตามตวอยางและขายตามคำาพรรณนาก. ยนอยหนารานสรรพสนคาของ ข. เหนเสอเชตใสอยในหนโชวจง

เขาไปขอซอเสอแบบเดยวกนน โดยบอกลกษณะให ข. ทราบวาเอาอยางทแสดงไวหนาราน ข. กจดหาให ดงนเปนการซอขายตามตวอยางหรอไม

ข. ไมไดเสนอขายเสอเชตอยางเดยวกบทโชวไว ไมเปนการซอขายตามตวอยาง เปนการซอขายกนอยางธรรมดา

ตามขอขางตน ถา ข. เอาเสออยางทแสดงไวมาให ก. ด ก. ตกลงซออยางเดยวกนนน 2 ตว ดงนเปนการซอขายตามตวอยางหรอไม

เปนการซอขายตามตวอยาง ไมใชเพยงซอขายอยางธรรมดา

ก. ตองการซอผาทำามานจาก ข. ข. กบรรยายถงลกษณะและคณภาพของผาชนดตางๆ ให ก. ฟงและเอาผาบางชนดใหดดวย เพอจงใจให ก. ซอ แต ก. ไมไดตรวจดผา เพราะยงไมพอใจลกษณะของผาท ข. นำามาเสนอ ไดขอซอผาชนดพเศษซง ข. จะตองสงมาจากตางประเทศจำานวน 100 หลา ข. ตกลงดวย ดงนเปนการขายตามตวอยางหรอตามคำาพรรณนาหรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

31

ก. ไมไดตกลงซ อผาตามท ข. นำามาใหด ไมเป นการซ อขายตามตวอยาง และไมเปนการซอขายตามคำาพรรณนา เพราะมไดตกลงซอโดยอาศยคำาพรรณนาของ ข. แตไปตกลงซอผาชนดท ข. ไมไดนำามาเสนอขายหรอไมไดพรรณนาให ก. รบทราบเลย จงเปนการซอขายอยางธรรมดา

5.1.2 ขายเผอชอบพ. ตกลงซอหนงสอชดประวตศาสตรสากลจาก ป. 1 ชด จำานวน 12

เลม โดยมขอตกลงกนวาให พ. อานดกอนรบซอ จะซอหรอไมจะแจงไปให ป. ทราบภายใน 7 วน พอซอมาได 2 วน พ. กเอาหนงสอทกเลมไปจางทำาปกพลาสตกและลงลายมอชอไว ป. รเขาจงเรยกให พ. ชำาระราคา พ. อางวายงไมไดตอบรบซอ ยงไมพนกำาหนดเวลาตามสญญา ตนอาจเปลยนใจสงหนงสอคนแก ป. ภายในกำาหนดเวลาในภายหลงกได ทานเปนดวยกบ ป. หรอ พ.

การซอขาย ระหวาง ป. กบ พ. เปนการซอขายเผอชอบ การท พ. เอาหนงสอไปทำาปกและลงลายมอชอเปนการทำาประการอนอยางใดอนเปนปรยายรบซอหนงสอชดน แมยงไมพนกำาหนดระยะ เวลาตามสญญา พ. จะเปลยนใจสงหนงสอคนในภายหลงหรอไม ไมสำาคญ การซอขายกเปนอนบรบรณแลวตามมาตรา 508 ป. จงเรยกให พ. ชำาระราคาได จงเหนดวยกบ ป. ไมเหนดวยกบขออางของ พ.

5.2 ขายทอดตลาด1. การขายทอดตลาดเปนการซอขายชนดหนง ซงมวธการพเศษออกไป

เปนการขายโดยปดเผย เปดโอกาสใหบคคลทวไปทำาการเสนอซอโดยประมลสราคากน

2. การขายทอดตลาดยอมบรบรณเมอผทอดตลาดแสดงความตกลงดวยเคาะไม หรอดวยกรยาอนอยางใดอยางหนงตามจารตประเพณในการขายทอดตลาด

3. ผซ อในการขายทอดตลาดจะตองทำาตามคำาโฆษณาบอกขายและตามดวยขอความอนๆ ซงผทอด ตลาดไดแถลงกอนการสราคา

4. ผทอดตลาดและผขายจะสราคาไมได

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

32

5. ผทอดตลาดอาจถอนทรพยสนจากการทอดตลาดได เมอเหนวาราคาซงมผสสงสด ยงไมเพยงพอ

6. ผสราคายอมพนจากความผกพนในราคาซงตนสแตขณะเมอมผอนสราคาสงขนไป และเมอผทอด ตลาดถอนทรพยสนจากการขายทอดตลาด

7. ผสราคาสงสดตองใชราคาเปนเงนสด ถาผสราคาสงสดละเลยเสยไมใชราคาผทอดตลาดตองเอาทรพยสนออกขายทอดตลาดซำาอก ถาไดเงนสทธไมคมราคาและคาทอดตลาดชนเดมผสราคาเดมตองรบผดในสวนทขาดไปถาเงนรายไดในการทอดตลาดสวนหนงสวนใดคางชำาระอยผทอดตลาดตองรบผด

5.2.1 ลกษณะการขายทอดตลาดก. ตองการขายเครองรบวทยโทรทศนของตนซงใชแลว จงนำาไปขาย

ในทองตลาดทมการจำา หนาย เครองรบวทยโทรทศน ข. ใหราคา ก. 3,000 บาท แลว ข. ฝากเครองรบวทยโทรทศนทตกลงซอไวกบ ก. เพอไปดสงของอนตอไป ตอมา ค. มาเหนเขาจงใหราคา 3,500 บาท ก. กตกลงขายอก ดงน เปนการขายทอดตลาดหรอไม (โดยยงไมตองคำานงวาเมอ ก. ตกลงขายให ข. แลว กรรมสทธจะโอนไปยง ข. แลวหรอไม ตามคำาถามขอใหตอบเพยงวาเขาลกษณะเปนการขายทอดตลาดแลวหรอไมเทานน)

ก. มไดเปดโอกาสใหบคคลทวไปทำาการประมลสราคากน แตเปนเรองทตกลงขายให ข. แลว ข. ยงไมรบเอาไป แลว ก. กตกลงขายให ค. อก ข. และ ค. มไดทำาการประมลสราคากน จงไมเปนการขายทอดตลาด การขายของ ก. แตละครงเปนการขายอยางธรรมดา

5.2.2 การสราคาก. เปนผทอดตลาดในการขายรถยนตนงคนหนงของ ข. ค. เปนผให

ราคาสงสดเปนเงน 80,000 บาท ค. ไดชำาระเงนใหแลว 60,000 บาท ยงคงเหลออก 20,000 บาท ดงน

ก. จะตองเอารถยนตออกขายทอดตลาดซำาอกหรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

33

ค. ยงคางเงนอก 20,000 บาท ก. จงตองนำาออกขายทอดตลาดอกซำาหนง ถาไดเงนเปนจำานวนสทธไมคมราคาและคาทอดตลาดชนเดม ค. ตองรบผดในสวนทขาด (มาตรา 516)

ก. เอารถออกขายทอดตลาดแลว แตขายไมได ก. และ ค. ตองรบผดหรอไม

ก. ไมตองรบผด แต ค. ตองรบผดในสวนทขาดตามหลกวาดวยการไมปฏบตตามสญญาโดยทวไป

แบบประเมนผล หนวยท 51. การขายตามตวอยางคอ การขายทผขายเสนอตวอยางสนคาใหดและมขอตกลงวา

จะสงทรพยใหตามตวอยาง2. ก. เหนกลองถายรปของ ข. กชอบใจจงขอยมกลองจาก ข. ไปใชเปนตวอยางใน

การซอกลองจากรานของ ค. ดงนเปน ซอขายธรรมดา3. อายความฟองคดในการสงของไมตรงตามตวอยางคอ 1 ปนบแตวนสงมอบ 4. ขายตามคำาพรรณนาคอการขายท ( ก ) ผซอตกลงซอโดยเชอคำาพรรณนาถงรป

พรรณสณฐานและคณภาพของทรพยสน (ข) ผซอตกลงซอโดยอาศยคำาพรรณนาของผขายเปนหลกโดยไมมโอกาสตรวจสอบตรวจดคณภาพของสนคา

5. การขายตามคำาพรรณนาคอ ผขายตองสงมอบทรพยสนใหตรงตามคำาพรรณนา6. ก. ตกลงซอรถยนตจาก ข. โดยมเงอนไขให ก. ตรวจดกอนรบซอนนเปน การ

ขายเผอชอบ7. การขายเผอชอบผขายหมดความผกพนเมอ ผซอไมตรวจรบภายในเวลาทกำาหนด8. ขายทอดตลาดคอ ขายโดยเปดโอกาสใหคนทวไปประมลราคาสกน9. ขายทอดตลาดบรบรณเมอ ผทอดตลาดแสดงความตกลงดวยการเคาะไม10. ผทอดตลาดถอนทรพยสนจากการขายทอดตลาดไดเมอ ผทอดตลาดเหน

วาราคาซงมผเสนอสงสดนนยงไมเพยงพอ11. ขายเผอชอบสำาเรจบรบรณเมอ (ก) ผซอไมสงทรพยสนคนภายในกำาหนด

เวลา (ข) ผซอใชราคาทรพยสนนนสนเชงหรอแตบางสวน (ค) ผซอมไดบอกกลาวไมยอมรบซอภายในเวลาทกำาหนด (ง) ผซอจำาหนายทรพยสนนน หรอทำาประการอนใดอน เปนปรยายวารบซอของนน

12. ขอหามบคคลเขาสราคาในการขายทอดตลาดไดแก ผทอดตลาด13. การขายทผขายเสนอตวอยางสนคาใหดและตกลงวาจะสงทรพยสนใหตรง

ตามตวอยางคอขายตามตวอยาง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

34

14. ขายเผอชอบ ผขายหมดความผกพนเมอ ผซ อไมตรวจรบภายในเวลาทกำาหนด

15. การขายโดยเปดโอกาสใหบคคลทวไปประมลราคาสกน ดงนเปน ขายทอดตลาด

16. ก. ขายแวนตาให ข. โดยมแวนตาให ข. ดและสญญาวาจะสงสนคาทมคณภาพตามตวอยางให ข. เปนการขายตามตวอยาง

17. ผทอดตลาดเหนวาราคาทรพยสนนนยงสงไมเพยงพอ ผทอดตลาดถอนทรพยสนจากการขายทอดตลาดได

18. การซอขายซงผซอมโอกาสตรวจดสนคากอนรบซอเปน การขายเผอชอบ19. อายคงามฟองคดเพอรบผดเมอผขายสงมอบของไมตรงตามคำาพรรณนา

คอ 1 ปนบแตเวลาสงมอบ 20. ในการขายทอดตลาด ถาผสราคาสงสดไมใชราคา ผทอดตลาดมหนาท เอา

ทรพยสนออกขายอกซำาหนง

หนวยท 6 การคมครองผบรโภคดานสนคา หรอบรการทวไปดานอาหารและยา

1. การคมครองผบรโภคเรมขนเนองจากรฐเหนความสำาคญของการรวมพลงผบรโภค เพอตอตานการเอาเปรยบของผประกอบธรกจ

2. ผบรโภค หมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทน และสทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมายบญญต

3. สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนหนวยงานกลาง ทมขอบเขตอำานาจหนาทกวางขวางมากกวาหนวยหนวยงานคมครองผบรโภคอน

4. การคมครองผบรโภคดานโฆษณาและดานฉลาก จะทำาใหผบรโภคไดรบขาวสาร รวมทงคำาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอ เกยวกบสนคาหรอบรการ สวนการคมครองผบรโภคดานสญญา จะทำาใหผบรโภคไดรบความเปนธรรมในการทำาสญญา การคมครองผบรโภค ดานอนๆ จะทำาใหผบรโภคไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาและไดรบการพจารณาชดเชยความเสยหายสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

35

5. ผประกอบธรกจมสทธขอความเหน เกยวกบขอความโฆษณา ขอความฉลากหรอขอความสญญาทตนสงสยวาจะไมถกตองตามกฎหมายตอคณะกรรมการเฉพาะเร องดงกลาวตามลำาดบ ซงเปนผพจารณาใหความเหนกอนทำาการโฆษณาหรอกอนแสดงฉลาก หรอกอนใชขอความสญญาตามลำาดบ

6. ปจจบนศาลยตธรรมยงคงยดแนวคดพนฐานตามหลกกฎหมายละเมดในมาตรา 420 ซ งถ อเป นชองวางของกฎหมาย จ ำาเป นทรฐตองออกกฎหมายพเศษมาควบคมผผลตไวเปนการเฉพาะและเปนการคมครองประชาชนไดวธการหนง

7. การขายสนคาระบบขายตรงเปนกระบวนการขายสนคารปแบบหนง ท ตองเปนมาตรการทางกฎหมายมาควบคมไวเปนการเฉพาะ

6.1 บททวไปเกยวกบการคมครองผบรโภค1. การคมครองผบรโภคเรมขนเนองจากรฐเหนความสำาคญของการรวม

พลงผบรโภค เพอตอ ตานการเอาเปรยบของผประกอบธรกจ2. ผบรโภคหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบการบรการจากผ

ประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนดวย3. สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามท

กฎหมายบญญต4. สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค เปนหนวยงานกลางทม

ขอบเขตอำานาจทกวางขวางมาก กวาหนวยงานคมครองผบรโภคอน5. นโยบายดานการคมครองผบรโภคเปนนโยบายหนงในนโยบายการ

บรหารราชการแผนดน

6.1.1 ประวต ความเป นมาของการค มครองผ บร โภคในประเทศไทย

การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ของ สคบ. ไดกำาหนดขอบเขตของการใชบงคบกฎหมายกวางขวางมากกวากฎหมายคมครองผบรโภคของ หนวย งานอน ทานมความเขาใจเพยงใด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

36

การคมครองผบรโภคในประเทศไทยอยในความรบผดชอบของหลายหนวยงาน แตละหนวยงานมอำานาจหนาทตามทกฎหมายของแตละหนวยงานกำาหนดไว การดำาเนนงานคมครองผบรโภคของแตละหนวยงานจงอยในลกษณะประสานงานสนบสนนเกอกลกน ไมมการดำาเนนการทซำาซอนกนแตอยางใด อยางไรกตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และฉบบท 2 พ.ศ. 2541 มขอบเขตของการบงคบใชกฎหมายกวางมากกวากฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคของหนวยงานอน ทงนเนองจากวากฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคของหนวยงานอน เชน พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 กำาหนดขอบเขตใหความคมครองเฉพาะเรองอาหารหรอพระราชบญญตยา พ.ศ. 2510 กำาหนดขอบเขตใหความคมครองผบรโภคเฉพาะเรองยา เปนตน สำาหรบพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ ฉบบท 2 พ.ศ. 2541 ใหความคมครองผบรโภคในเร องสนคาหรอบรการทวไปในกรณทไมมกฎหมายใดบญญตไว

6.1.2 บคคลทกฎหมายใหความคมครองตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดคำานยาม

ผบรโภคไว หมายถงใครผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไข

เพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภคฉบบท 2 พ.ศ. 2541 ผ บรโภคหมายความวาผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซ อสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคา หรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม

ผบรโภคนอกจากเปนผซอแลวยงหมายถงผเชา ผเชาซอ ผไดมาไมวาดวยประการใดๆ โดยใหคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอน ทงนเนองจากคำาวาซอหมายถงเชา เชาซอ และผไดมาไมวาดวยประการใดๆ โดยใหคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอน

ปกตผบรโภคจะเปนคนไทยหรอคนตางดาว และจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได หรอจะเปนคสญญาหรอยงไมไดเขาทำาสญญาเพยงไดรบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

37

การเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการกด หรอมไดเปนผเสยคาตอบแทนแตใชสนคาหรอไดรบบรการโดยชอบ กจดเปนผบรโภคทมสทธไดรบความคมครองตามกฎหมาย เชน สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย

6.1.3 สทธและหนาทของผบรโภคพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ (ฉบบท 2) พ.ศ.

2541 กำาหนดสทธของผบรโภคไวอยางไรบางตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ ฉบบท 2

พ.ศ. 2541 กำาหนดสทธของผบรโภคไวดงน (1) สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคำาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ (2) สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ (3) สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ (4) สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทำาสญญา (5) สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ทงนตามทกฎหมายวาดวยการนนๆ หรอพระราชบญญตนบญญตไว

6.1.4 หนวยงานหรอองคกรในการดำาเนนการคมครองผบรโภค

ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดอำานาจหนาทของสำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคไวอยางไร

ตามพระราชบญญตค มครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 20 บญญตวา ใหสำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคมอำานาจหนาทดง“ตอไปน (1) รบเรองราวรองทกขจากผบรโภคทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองมาจากการกระท ำาของผประกอบธรกจ เพอเสนอตอคณะกรรมการ (2) ตดตามและสอดสองพฤตการณของผประกอบธรกจ ซ งกระทำาการใดๆอนมลกษณะเปนการละเมดสทธของผบรโภค และจดใหมการทดสอบหรอพสจนสนคาหรอบรการใดๆ ตามทเหนสมควรและจำาเปนเพอคมครองสทธของผบรโภค (3) สนบสนนหรอทำาการศกษาและวจยปญหาเกยวกบการคมครองผบรโภครวมกบสถาบนการศกษาและหนวยงานอน (4) สงเสรมและสนบสนนใหมการศกษาแกผบรโภคในทกระดบการศกษาเกยวกบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

38

ความปลอดภยและอนตรายทอาจไดรบจากสนคาหรอบรการ (5) ดำาเนนการเผยแพรวชาการและใหความรและการศกษาแกผบรโภค เพอสรางนสยในการบรโภคทเปนการสงเสรมพลานามย ประหยด และใชทรพยากรของชาตใหเปนประโยชนมากทสด (6) ประสานงานกบสวนราชการหรอหนวยงานของรฐทมอำานาจหนาทเกยวกบการควบคมหรอกำาหนดมาตรฐานของสนคาหรอบรการ และ (7) ปฏบตการอนใดตามทคณะกรรมการ หรอคณะกรรมการเฉพาะเรองมอบหมาย”

6.1.5 นโยบายของรฐในการคมครองผบรโภคเจตนารมณในการออกพระราชบญญตค มครองผบรโภค พ.ศ.

2522 และฉบบท 2 พ.ศ. 2541 มไววาอยางไรนโยบายดำาเนนการตามกฎหมายกบผกระทำาความผดอยางเครงครด

เมอวนท 7 เมษายน 2543 คณะกรรมการคมครองผบรโภคมมตใหดำาเนนการตามกฎหมายกบคนตางดาว ทกระทำาความผดตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 จนศาลมคำาพพากษาวาบคคลตางดาวจะกระทำาผดโดยโฆษณาขายสนคาหลอกลวงผซ อใหหลงเชอซอสนคาไมมคณภาพ ในราคาทแพงและเปนการขายสนคาทควบคมฉลากโดยไมมฉลากหรอมฉลาก แตการแสดงฉลากไมถกตองและศาลตดสนลงโทษปรบบคคลดง กลาวแลวโดยคณะกรรมการคมครองผบรโภคมมตสงเรองใหสำานกงานตำารวจแหงชาตดำาเนนการเนรเทศ คนตางชาตทเขามาหลอกลวงคนไทย และเขามาอยในประเทศไทยแลวสรางความเสยหายเปนภยตอสงคม และคนไทยเปนการสวนรวมตามพระราชบญญต คนเขาเมอง พ.ศ . 2522 และหากอยก ใหผล กด นออกไปจากประเทศไทย สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคไดถอปฏบตตามนโนบายดงกลาวตลอดมาจนถงปจจบน

6.2 การคมครองผบรโภคดานโฆษณา ดานฉลาก ดานสญญา และดานอน

1. การโฆษณาหรอการแสดงฉลาก จะตองไมใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภคหรอใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม สำาหรบดานสญญากำาหนดใหใชขอความทจำาเปนเพอประโยชนผบรโภค หรอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

39

หามใชขอความทจำาเปนเพอประโยชนผบรโภค หรอหามใชขอความทไมเปนธรรมตอผบรโภค

2. คณะกรรมการวาดวยการโฆษณาหรอคณะกรรมการวาดวยฉลาก ม อำานาจออกคำาสงในทาง ปกครองแกผประกอบธรกจทใชขอความโฆษณา หรอขอความฉลากทฝาฝนกฎหมายตามลำาดบ

3. ผประกอบธรกจมสทธขอความเหนเกยวกบขอความโฆษณา ขอความฉลากหรอขอความสญญา ทตนสงสยวาจะไมถกตองตามกฎหมาย ตอคณะกรรมการเฉพาะเร องพจารณาใหความ เหนกอนทำาการโฆษณา หรอกอนแสดงฉลาก หรอกอนใชขอความสญญาตามลำาดบ

4. การคมครองผบรโภคดานโฆษณาและดานฉลาก จะทำาใหผบรโภคไดรบขาวสารรวมทงคำาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ สวนดานสญญาจะทำาใหผ บรโภคไดรบความเปนธรรมในการทำาสญญา สำาหรบการคมครองผบรโภคดานอนๆ จะทำาใหไดรบความปลอดภยจากการใชสนคา และไดรบการพจารณาชดเชยความเสยหาย

5. มาตรการบงคบใชกฎหมายมทงมาตรการทางปกครองและมาตรการทางอาญา

6.2.1 องคกรบงคบใชกฎหมายตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2541 กำาหนดองคกรคมครองผบรโภคไวอยางไรพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ (ฉบบท 2) พ.ศ.

2541 กำาหนดองคกร คมครองผบรโภคไวด งนค อ มคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนคณะกรรมการชดใหญ ประกอบ ดวยนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการ เลขาธการนายกรฐมนตร ปลดสำานกนายกรฐมนตร ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ปลดกระทรวงพาณชย ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงอตสาหกรรม ปลดกระทรวงคมนาคม เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา และผทรงคณวฒอกไมเกน 8 คนซงคณะรฐมนตรแตงตง เปนกรรมการ และเลขาธการคณะกรรมการคมครองผบรโภค เปนกรรมการและเลขานการ และมคณะกรรมการเฉพาะเรองสามคณะ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

40

ไดแก (1) คณะกรรมการวาดวยการโฆษณา (2) คณะกรรมการวาดวยฉลาก และ (3) คณะกรรมการวาดวยสญญา โดยคณะกรรมการเฉพาะเร องประกอบดวยกรรมการผทรงคณวฒในเรองทเกยวของตามทคณะกรรมการแตงตงข น มจ ำานวนไมน อยกวาเจดคนแตไมเก นสบสามคน และอยในตำาแหนงคราวละสองป

สำาหรบหนวยงานททำาหนาทธรการของคณะกรรมการคมครองผบรโภค และคณะกรรมการ เฉพาะเร องไดแก สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนหนวยงานระดบกรม มเลขาธการคมครองผบรโภคเปนหวหนาสวนราชการ และมทงหมด 6 กอง ไดแก (1) สำานกงานเลขานการกรม (2) กองคมครองผบรโภคดานโฆษณา (3) กองคมครองผบรโภคดานฉลาก (4) กองคมครองผบรโภคดานสญญา (5) กองนตการ (6) กองเผยแพรและประชาสมพนธ

6.2.2 การคมครองผบรโภคดานโฆษณา ดานฉลาก และดานสญญา

ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 กำาหนดมาตรการคมครองผบรโภคไวอยางไรบาง

ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2522 กำาหนดมาตรการคมครองผบรโภคไวดงนคอ (1) มาตรการคมครองผบรโภคดานโฆษณา (2) มาตรการคมครองผบรโภคดานฉลาก (3) มาตรการคมครองผบรโภคดานสญญา (4) มาตรการคมครองผบรโภคโดยประการอน

มาตรการคมครองผบรโภคดานโฆษณาและดานฉลากมวตถประสงค เพอใหผบรโภคไดรบขอมล ขาวสารรวมทงคำาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ รวมทงใหผบรโภคไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการดวย

การคมครองผบรโภคดานสญญามวตถประสงคเพอ ใหผบรโภคไดรบความเปนธรรมในการทำาสญญา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

41

การคมครองผบรโภคโดยประการอน ไดแกการคมครองเกยวกบสนคาอนตราย ทงนเพอใหผบรโภคไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการสำาหรบการคมครองผบรโภค โดย รฐดำาเนนคดแทนผบรโภคทไมตองชำาระคาฤชาธรรมเนยม หรอมาตรการทคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหการรบรองสมาคมทมวตถประสงคเพอการคมครองผบรโภค หรอใหไดรบความเปนธรรมในทางการคานนเพอใหมอำานาจฟองคดไดทงนเพอใหผบรโภคไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย

6.2.3 การคมครองผบรโภคโดยประการอนตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดวธการ

คมครองผบรโภคเกยวกบสนคาอนตรายไวประการใดบางตามพระราชบญญตค มครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 36

กำาหนดมาตรการคมครองผบรโภคใหไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการดงน เมอมเหตอนสมควรวาสนคาใดอาจเปนอนตรายแกผบรโภค คณะกรรมการอาจสงใหผประกอบการธรกจดำาเนนการทดสอบหรอพสจนสนคานนได ถาผประกอบธรกจไมดำาเนนการทดสอบหรอพสจนสนคาหรอดำาเนนการลาชาโดยไมมเหตผลอนสมควร คณะกรรมการจะจดใหมการพสจนโดยผประกอบธรกจเปนผเสยคาใชจายกได

ถาผลจากการทดสอบหรอพสจนปรากฏวาสนคานนอาจเปนอนตรายแกผบรโภค และกรณไมอาจปองกนอนตรายทเกดจากสนคานนไดโดยการกำาหนดฉลากตามมาตรา 30 หรอตามกฎหมายอน ใหคณะกรรมการมอำานาจสงหามขายสนคานน และถาเหนสมควรจะสงใหผประกอบธรกจเปลยนแปลงสนคานนภายใตเงอนไขตามทคณะกรรมการกำาหนดกได ในกรณทสนคานนไมสามารถเปลยนแปลงไดหรอเปนทสงสยวาผประกอบธรกจ จะเกบสนคานนไวเพอขายตอไป คณะกรรมการมอำานาจสงใหผประกอบธรกจทำาลายหรอจะจดใหมการทำาลายโดยผประกอบการเปนผเสยคาใชจายกได

ในกรณจำาเปนและเรงดวน ถาคณะกรรมการมเหตผลทนาเชอวาสนคาใดอาจเปนอนตรายแกผบรโภค ใหคณะกรรมการมอำานาจสงหามขายสนคา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

42

นนเปนการชวคราวจนกวาจะไดมการทดสอบหรอพสจนสนคาตามวรรคหนงหรอวรรคสอง

การสงหามขายสนคาตามวรรคสองและวรรคสาม ใหประกาศในราชกจจานเบกษา

6.2.4 มาตรการดำาเนนการขององคกรคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดมาตรการ

ปกครองของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาไวอยางไรตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดมาตรการ

ทางการปกครองของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาไวดงนเปนเรองทพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 43

ไดบญญตใหสทธแกผประกอบธรกจไว ในกรณทผประกอบธรกจเหนวาตนไมไดรบความเปนธรรม คอ ไมพอใจคำาสงของคณะ กรรมการเฉพาะเร องตามมาตรา 27 หรอมาตรา 28 วรรคสอง ซงเปนคำาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา โดยผไดรบคำาสงมสทธอทธรณตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคได

ผมสทธในการอทธรณคำาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา คอ ผไดรบคำาสงเชน

(1) ผกระทำาการโฆษณา(2) ผประกอบกจการโฆษณา(3) เจาของสอโฆษณา

การอทธรณคำาสงดงกลาวทผไดรบคำาสง จะตองยนตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคภายใน 10 วน นบแตวนทผอทธรณไดรบทราบคำาสง และผอทธรณจะตองปฏบตตามหลกเกณฑ และวธการยนอทธรณตามกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ. 2524)

อยางไรกตามการอทธรณคำาสงดงกลาว ไมเปนการทเลาการบงคบตามคำาสงของคณะกรรม การวาดวยการโฆษณาเวนแตคณะกรรมการคมครองผบรโภคจะสงเปนอยางอนเปนการชวคราวกอนการวนจฉยอทธรณและคำาวนจฉยอทธรณของคณะกรรมการคมครองผบรโภคถอเปนทสด (มาตรา 44)

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

43

6.2.5 การอทธรณคำาสงตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดเรองการ

อทธรณคำาสงคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาไวอยางไรตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 กำาหนดเรองการ

อทธรณคำาสงคณะกรรมการเฉพาะเรองไวดงตอไปน(1) เป นเร องการอทธรณค ำาส งของคณะกรรมการวาดวยการ

โฆษณาเทานน(2) ผอทธรณ(3) หลกเกณฑและวธการยนอทธรณและวธพจารณาอทธรณใหใช

หลกเกณฑตามกฎกระทรวง ฉบบท 2 (พ.ศ. 2524) เชน การอทธรณตองกระทำาเปนหนงสอ และมรายการเกยวกบวนเดอนปทยนอทธรณ ชอและทอยของผอทธรณ คำาชแจงขอเทจจรงและขอกฎหมายพรอมทงความประสงคทยกข นอางองในการอทธรณโดยแจงชด ท งน ใหแนบส ำาเนาค ำาส งของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาพรอมเอกสารหลกฐานประกอบการอทธรณ (ถาม) เปนตน

(4) การอทธรณคำาสงคณะกรรมการวาดวยการโฆษณายอมไมเปนการทเลาการบงคบตามคำาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเวนแตคณะกรรมการคมครองผบรโภคจะสงเปนอยางอนเปนการชวคราวกอนการวนจฉยอทธรณ

(5) คำาวนจฉยของคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหเปนทสด

6.3 การคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพ ความรบผดของผผลตในผลต ภณฑเกยวกบอาหารและยา

1. แนวคดเดมถอวาเมอเกดความเสยหายขน รฐเทานนทเปนผเสยหาย และรฐเทานนทมอำานาจจะดำาเนนมาตรการตางๆ กบผผลตไดโดยตรง สวนเอกชนผไดรบความเสยหายจากสนคาทตนบรโภคไมมสทธทจะดำาเนนคดกบผผลตเองไดโดยตรง

2. Ernst von Caemmerer นกนตศาสตรคนสำาคญของเยอรมนไดแสดงความคดเหนโตแยงคำาตดสนของศาลสงแหงสหพนธรฐเยอรมน เรอง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

44

ความรบผดชอบของผผลตตอผลตภณฑทผลตโดยนำา แนวคดกฎหมายของสหรฐอเมรกา องกฤษ และฝร งเศสมาศกษาเปรยบเทยบกบแนวคดทศาลเยอรมนใชอยขณะนน โดยพฒนาแนวคดใหผผลตตองรบผดในความเสยหายทเกดจากผลตภณฑ โดยไมตองคำานงถงนตสมพนธระหวางผผลตกบผบรโภคคนสดทายขน โดยใชหลกความรบผดชอบเดดขาดและหลกนไดกลายเปนหลกทศาลเยอรมนยอมรบในทสด

3. ปจจบนยงไมมกฎหมายเฉพาะ ทใหสทธแกผบรโภคทจะเรยกคาเสยหายแกผผลตสนคาเกยวกบผลตภณฑสขภาพในกรณทผบรโภคไดรบความเสยหายจากการบรโภคสนคาปลอม สนคาผดมาตรฐานหรอสนคาเสอมคณภาพ หรอความเสยหายประการอนอนเกดจากการบรโภคสนคาแตมอยทางเดยวคอตองฟองใหผผลตและผขายรบผดทางละเมดเรองความรบผดเดดขาดในทรพยอนตรายเทานน

4. ปจจบนศาลยงไมนำาหลกเกณฑในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 437 มาปรบกรณความรบผดชอบของผผลตในผลตภณฑทผลต โดยศาลยงคงยดแนวคดพนฐานเกยวกบหลกการประมาทตามมาตรา 420 มาปรบใช ทำาใหผผลตไมมความรบผด จำาเปนตองออกกฎหมายพเศษมาอดชองวางแหงการใชกฎหมายนโดยเรว

5. หลกความผดเดดขาดเกดขนโดยขอสนนษฐานทวาอนตรายทเกดขนแกผบรโภคนน เปนผลโดย ตรงจากผผลตและผผลตอยในฐานะทสามารถมองเหนขอบกพรองของสนคาไดงายกวาผบรโภคจงตองรบ ผดถงแมวาจะขาดความจงใจหรอประมาทเลนเลอ และแมผผลตกบผบรโภคจะไมมนตสมพนธตอกนกตาม

6.3.1 ความหมายและแนวคดดงเดมในการคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพ

แนวคดอนเปนสาระสำาคญในการคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพคออะไร

ใหความเปนธรรมแกผบรโภคทเปนผไดรบความเสยหายและไมมนตสมพนธกบผผลตโดยตรง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

45

6.3.2 ววฒนาการของ Product Liabilityแนวคดอนเปนววฒนาการของ Product Liability เกดขนครงแรก

ในอเมรกา ทวาผผลตตองรบผดชอบตอผบรโภคทไดรบความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑทเกดขนมแนวคดหลกประการใด

ผผลตตองรบผดชอบตอบคคลทสามในความเสยหายทเกดขนจากความประมาทเลนเลอ ในการตระเตรยมหรอการขยายผลตภณฑทเป นอนตรายโดยสภาพ

6.3.3 ปญหาความรบผดของผผลตในผลตภณฑทผลตในประเทศไทย

รฐมอำานาจตามบทบญญตของกฎหมายทเกยวกบความรบผดของผผลตในผลตภณฑในประเทศไทยอยางไรบาง

รฐสามารถเขาไปตรวจสอบผลตภณฑของผผลตในดานมาตรฐานของสนคาทผลตและในกรณทมการละเมดบทบญญตดงกลาว

6.3.4 วเคราะหประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 437

จงอธบายลกษณะทสำาคญของมาตรา 437 ปพพ. ทสามารถนำามาปรบใชกบความรบผดในความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑ

ปพพ. มาตรา 437 เปนบทบญญตอนเปนความรบผดเดดขาดทนำามาใชในความรบผดในผลตภณฑของผผลตใน “ทรพยอนเปนของเกดอนตราย”

6.3.5 หลกความรบผดของผผลตกฎหมายไทยทมบทบญญตใหผเสยหายสามารถเรยกรองคาเสยหาย

จากผผลตโดยตรงเพอเสรมมาตรการในการคมครองผบรโภคไดสมบรณยงขนคอกฎหมายฉบบใด

กฎหมายอาหารและยา

6.4 การคมครองผบรโภคในธรกจการขายสนคาระบบขายตรง1. การขายสนคาระบบขายตรงเร มแพรหลายในสมยยโรปยคกลาง และ

อเมรกาสมยทเปนเมองขนตอมาใน ค.ศ. 1940 ในสหรฐอเมรกาไดมการสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

46

พฒนารปแบบการขายตรงแบบชนเดยวมาเปนการขายตรงแบบหลายชน (Multilevel Sale Plan)

2. การขายตรงแบบชนเดยวเปนรปแบบการขายทพนกงานขายสนคา ซอสนคาจากบรษทนำาไปขายตอใหลกคา โดยพนกงานขายทำางานดานการขายและบรการลกคา สวนการเชญชวนใหเปนพนกงานขายจะเปนหนาทของบรษท สวนการขายตรงแบบหลายชนเปนรปแบบการขายทพนกงานขายสนคาซอสนคาจากบรษทนำาไปขายปลกใหลกคาและขายสงใหทมขาย โดยพนกงานขายทำางานเปนทงดานการขายและบรการใหกบลกคาปลกและใหทมขายงานขายของตนดวยการชกชวนผสนใจเขารวมทม

3. การศกษาถงมาตรการทางกฎหมายตางประเทศทใชในการควบคมการขายตรงมประโยชนอยางยงเพอเปนแนวทางในการกำาหนดมาตรการทางกฎหมายในการควบคมการขายตรง สำาหรบประเทศไทย

4. ในปจจบนประเทศไทยมกฎหมายทสามารถปรบใชกบธรกจการขายตรงไดกลาวคอ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยสญญา ประมวลกฎหมายอาญา กฎหมายการกยมเงนอนเปนการฉอโกงประชาชน กฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายยา กฎหมายอาหาร กฎหมายเครองมอแพทย และกฎหมายเครองสำาอาง

5. รฐมความจำาเปนตองวางระเบยบแนวนโยบาย เพอใหธรกจการขายสนคาระบบการขายตรงเปนทยอมรบของผบรโภค และกำาหนดตำาแหนงของธรกจใหสอดคลองกบความตองการทแทจรงของสงคม

6.4.1 ความเปนมาของการขายสนคาระบบขายตรงใหกลาวถงปญหาการขายตรงทมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของผ

บรโภคพนกงานขายตรงทเสนอขายสนคาโดยอวดอางสรรพคณสนคาหรอ

บรการจนถงขนาดทอาจมการกลาวเทจหรอเกนความจรงตลอดจนการสรางและกดดนในการขายสนคาหรอบรการใหกบผบรโภค

6.4.2 ลกษณะและกระบวนการของการดำาเนนธรกจการขายสนคาระบบขายตรง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

47

การขายสนคาระบบการขายตรงตอลกคามบคคลทมสวนเกยวของหรอองคประกอบการขายตรงอยางไรบาง

องคประกอบการขายตรงมบคคลทมสวนเกยวของคอ(1) ผบรโภค(2) ผผลต(3) ผจดจำาหนาย

6.4.3 มาตรการทางกฎหมายในการควบคมการขายตรงอธบายตวอยางของขอสนนษฐานตามกฎหมายควบคมการขายตรง

ของสหรฐอเมรกา ซงเปนการกระทำาอนไมเปนธรรมหรอเปนการหลอกลวงการทผขายละเมดไมสงสำาเนาใบเสรจรบเงนสำาเนาสญญาซอขายใหผ

ซอ หรอละเมดทจะจดใหมหนงสอแบบการเลกสญญา

6.4.4 การวเคราะหทางกฎหมายและการปรบใชกฎหมายกบธรกจการขายตรง

ประมวลกฎหมายอาญาทมบทบญญตเกยวกบธรกจการขายสนคาระบบขายตรงในความผดฐานใดบาง

ความผดฐานขายของโดยหลอกลวงมาตรา 271 ความผดฐานฉอโกงตามมาตรา 341 และความผดฐานฉอโกงประชาชนตามมาตรา 343

6.4.5 บทบญญตกฎหมายอาหารและยาเกยวกบการขายตรงปญหาทเกดจากการบงคบใชกฎหมายในการควบคมการขายตรงคอประเทศไทยไมมบทบญญตใดทกลาวถงการควบคมการขายตรง แตม

บทบญญตทควบคมการโฆษณาผลตภณฑทอยในอำานาจหนาทความรบผดชอบของสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

6.4.6 มาตรการทางกฎหมายในการสงเสรม และพฒนาธรกจการขายสนคาระบบการขายตรง

อธบายถงปญหาของกฎหมายในสวนของการขายตรงในสวนของการคมครองธรกจการขายตรงในทางอาญา

ภาระการพสจนการกระทำาความผดใหครบองคประกอบความผดเปนการยาก การพสจนไมเพยง แตการพสจนเจตนาธรรมดา และเจตนาสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

48

ทจรตแลว ยงตองพสจนวาบรษทไดหลอกลวงผอนดวยการแสดงขอความอนเปนเทจ ซงกเปนสงทพสจนไดยาก เพราะบรษทไมมหนาทตามกฎหมายทจะตองบอกกลาว

แบบประเมนผล หนวยท 61. หนวยงานเอกชนหนวยงานแรกในการดำาเนนงานคมครองผบรโภคในประเทศไทย

คอ สภาสตรแหงชาตในพระบรมราชนปถมภ2. ประเทศไทยจดตงคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนครงแรกในสมยรฐบาล

ม . ร . ว . คกฤทธ ปราโมช 3. บคคลทไมจดวาเปนผบรโภคคอ ผซอเพอขายตอซงสนคา4. สทธทจะไดรบสารรวมทงคำาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบ

สนคาหรอบรการไดแกสทธทจะไดรบความคมครอง ดานฉลากสนคา ดานโฆษณาสนคา และบรการ

5. คณะกรรมการทมอำานาจดำาเนนคดกบผประกอบธรกจทละเมดสทธของผบรโภคแทนผบรโภค คอ คณะ กรรมการคมครองผบรโภค

6. แนวคดทวาผผลตตองรบผดชอบตอผบรโภคทไดรบความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑทผลตขน เกดขนครงแรกในประเทศสหรฐอเมรกา

7. กฎหมายไทยทมการบญญตใหสทธแกผบรโภค ทจะเรยกคาเสยหายกบผผลตสนคาเกยวกบผลตภณฑคณภาพนน ยงไมมกฎหมายกำาหนด

8. การขายในรปแบบ การขายตรงแบบชนเดยว ไดรบความนยมมากทสดในปจจบน9. ระบบกฎหมายของประเทศทใชระบบประมวลกฎหมาย ไดรบอทธพลจากระบบ

เศรษฐกจ ระบบเศรษฐกจแบบเสร10. ความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทเกยวของกบธรกจการขายสนคา

ระบบขายตรงคอ (ก) ความผดฐานขายของโดยหลอกลวง (ข) ความผดฐานฉอโกง11. ตาม พ.ร.บ. คมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดเพมสทธของผ

บรโภคใน ดานสญญา12. กรณทคณะกรรมการคมครองผบรโภคดำาเนนคดกบผประกอบธรกจท

ละเมดสทธผบรโภคแทนผบรโภค คอ สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย

13. การคมครองผบรโภคโดยการควบคลมผประกอบธรกจใหใชขอความเกยวกบบรการดวยขอความทเปนธรรมตอผบรโภคไดแกการคมครองผบรโภค ดานโฆษณา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

49

14. สญญาทผประกอบธรกจทำากบผบรโภคตองมขอสญญาดงนคอ ใชขอสญญาทจำาเปนซงหากไมไดใชขอสญญาเชนนนจำาทำาใหผบรโภคเสยเปรยบผประกอบธรกจเกนสมควร

15. คณะกรรมการวาดวยสญญาออกประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญาโดยควบคมสญญาใหเปน ธรกจควบคม สญญา และธรกจควบคมหลกฐานการรบเงน

16. แนวคดทวา ผผลตจะอางไมมนตสมพนธกบผซอมาเปนขอแกตวใหหลดพนจากการละเมดกบผซ อคนลาสด เมอผซ อผลตภณฑไปใชและเกดอนตรายขน คอ ความรบผดของผผลตในผลตภณฑทผลต

17. บทบญญตของกฎหมายไทยขอทอาจนำามาใชคมครองผบรโภคในการฟองเรยกคาเสยหายจากผผลตสนคาเกยวกบผลตภณฑสขภาพ ในกรณทผบรโภคไดรบความเสยหายจากการบรโภคสนคา คอ ละเมด

18. องคประกอบของการขายตรงไดแก ผบรโภค ผผลต และผจำาหนาย 19. หลกการทกฎหมายไทยไมมไวเพอใหผซ อไดพจารณาเพอประกอบการ

ตดสนใจกอนเขาทำาสญญาคอ หลกการเปดเผยขอมล20. ปญหาในการคมครองผบรโภคจากธรกจขายตรงโดยประมวลกฎหมาย

อาญาคอภาระการพสจนเปนการยาก

หนวยท 7 หลกปฏบตการซอขายในธรกจ

1. การซอขายในธรกจโดยเฉพาะในธรกจการผลตและบรการ เปนการซอขายทผซอมไดเปนผบรโภคของหรอสนคานนโดยตรง แตเปนการซอสนคามาเพอผลตหรอดำาเนนการตอเพอแสวงหารายไดและกำาไร ผซอและผขายจงมการเจรจากนในสวนสำาคญของการซอขาย เชน คณภาพ จำานวน ราคา และการสงมอบ การซอขายในธรกจการผลตทส ำาคญประกอบดวยการซอขายเครองจกร การซอขายวตถดบและ/หรอวสดจำาเปน

2. การคาระหวางประเทศ มลกษณะแตกตางจากการคาภายในประเทศ สญญาทางการคาระหวางประเทศกเปนสญญาทมสญญาหลายประเภทรวมกนอย โดยมสญญาซอขายเปนเกณฑกลางและมสญญาขนสง สญญาประกนภยและเปนสญญาประกอบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

50

3. การปฏบตในการซอขายและทำาสญญาซอขายระหวางประเทศ มประเดนทผเจรจาสญญาตองคำานงหลายประการเชนการเกดขนของสญญาหลกฐานแหงการฟองรอง แบบ และหนาทของผซอผขาย

4. ในการทำาสญญาซอขายระหวางประเทศอาจทำาไดหลายวธ เชน เปนการเจรจาโตตอบและยนยนการซอหรอการขาย หรอมการทำาสญญาซอขายแลวลงนามทงสองฝาย หรออาจใชสญญามาตรฐาน (model contract) กได รวมทงการใชขอสญญามาตรฐาน (Incoterms) เพอชวยในการสอความเขาใจและระบถงภาระหนาทหลกๆ ของผซอและผขาย

5. การคาระหวางประเทศยงสมพนธกบการปฏบตอนๆ ททำาใหการคาระหวางประเทศลลวงไปได ซงไดแก การปฏบตเกยวกบการชำาระราคา การขนสงสนคา และการประกนภยสนคาทางทะเล

6. การซอขายทรพยสนบางประเภทกฎหมายกำาหนดใหตองทำาเปนแบบ และจดทะเบยนทสำาคญคอการซอขายทดนทมโฉนดการซอขายทดนทไมมโฉนดและซอขายอาคารและสงปลกสราง

7.1 หลกปฏบตการซอขายในธรกจการผลตและบรการ1. การซ อขายในธรกจเปนการซอขายทผซ อมไดซ อของหรอสนคาไป

บรโภคโดยตรง แตเปนการซอของหรอสนคาไปเพอการผลตหรอขายตอ ในธรกจกจการผลตและบรการ ผซอเครองจกรไปเพอใชในการผลตและ/หรอผซอของหรอสนคาบางอยางไปเพอเปนวตถดบในการผลตสนคาของตน ฉะนนการซอขายในธรกจจงมการเจรจาซอขายเพอใหไดของ หรอสนคานนตรงกบความตองการโดยมเหตผลทางธรกจอยเบองหลง

2. ในการเจรจาซ อขายในธรกจ ไดแก การสอความตองการ หรอขอกำาหนดทเกยวกบการซอขายนน ซงทงผซอและผขายตางกมอำานาจตอรองและความตองการทแตกตาง หรอสอดคลองกนประเดนหลก ๆ ทผขายจะเจรจากน คอ คณภาพหรอมาตรฐาน ปรมาณ จำานวน และความสมำาเสมอ ระยะเวลา วธสงมอบ และราคา

3. การปฏบตในการซอขายในธรกจจะอาศยธรรมเนยมปฏบต ฉะนนการเจรจาและทำาสญญาซอขายในแตละครงจะดำาเนนการโดยผเกยวของในทาง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

51

ธรกจเปนหลก เชน ฝายจดซอวตถดบ สวนนกกฎหมาย จะมบทบาทในชวงของการทำาสญญาในตอนแรกๆ เชน การทำาสญญามาตรฐาน การทำาสญญาสำาเรจรป เปนตน ในการทนกกฎหมายจะทำาหนาทไดด นกกฎหมายควรทำาความเขาใจในเจตนาหรอความตองการของผซอผขายใหชดเจน ควรเขาใจธรกจ และกฎหมายและกฎระเบยบตางๆ ทเกยวกบธรกจนนดวย

4. การปฏบตในการซอขายเคร องจกรจะมประเดนทผซ อควรตองคำานงเปนพเศษ เพราะโดยทวไปแลวเครองจกรจะมราคาสง ผซอเครองจกรมาเพอทำาการผลตของหรอสนคาของตนเอง สาระสำาคญในสญญาทผซอควรตองพจารณาเปนพเศษประกอบดวยลกษณะขอบเขต รายละเอยดของเครองจกร เวลา วธสงมอบ ราคา และการชำาระราคาคาเครองจกร หลกประกนหรอการประกนเกยวกบการทำางานของเครองจกร เอกสารแนบโดยเฉพาะเอกสารทเปนขอกำาหนดทางเทคนค (specification) ของเครองจกร

5. ธรกจการผลตในโรงงานอตสาหกรรม คอการนำาปจจยการผลต (input) หรอทเรยกวาวตถดบหรอวสดจำาเปน เขาไปสกระบวนการ การผลต (process) เพ อ ให ได ของหรอสนค า (output) ตามต องการ ซ ง ในกระบวนการนปจจยการผลตทเปนวตถดบและวสดจ ำาเปนเปนปจจยสำาคญมาก เพราะวตถดบนจะมผลตอของหรอสนคาสำาเรจรป ทงในดานคณภาพและราคา ฉะนนในการซอขายวตถดบมประเดนและขอบเขตในการซอขายวตถดบทสำาคญหลายประการ เชนจำานวนวตถดบทซอขายกน คณภาพและมาตรฐานของวตถดบ เวลาในการสงมอบ และราคา

6. สาระสำาคญในสญญาซอขายวตถดบกจะแตกตางกนไปตามชนดของวตถดบ หรอของและประเภทของการซ อขาย แตโดยภาพรวมแลวกจะประกอบดวยลกษณะของสนคา ปรมาณ ราคา นายหนา ตวแทน คณภาพ การสงมอบ การชำาระราคา ดอกเบย ภาษการชงหรอการชกตวอยาง การประกนและการระงบขอพพาท

7.1.1 การซอขายในธรกจการผลตและการบรการทานเขาใจการซอขายในธรกจอยางไรมความเขาใจในการซอขายในธรกจ ดงน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

52

การซอขายในธรกจมความหมายทกวาง โดยพจารณาทงจากมมมองของผขายทเปนพอคาหรอผประกอบการและผขายแลว การซอขายทงหมดเปนการซอขายในธรกจ เพราะผขายตองการรายไดและกำาไรจากการขายของหรอสนคานนอนเปนหลกการของการประกอบธรกจโดยทวไป

แตในดานผซอนน บางครงการซอของหรอสนคานนเปนการซอเพอบรโภคโดยตรง

ในทางกลบกนหากผซอ ซอของหรอสนคานนไปเพอทำาการผลตหรอขายตอเพอหารายไดและกำาไร

ฉะนนความหมายของการซอในธรกจจงหมายถงการซอขายทผซอ ซอของหรอสนคามาเพอดำาเนนการตอเพอหารายไดและกำาไร โดยการผลต หรอการบรการ หรอการขายตอ

ในการซอขายในธรกจ ผซอและผขายมความตองการอยางไรในการซอขายในธรกจ ผซอและผขายมความตองการโดยสรปดงนa. ความตองการของผซอ

- คณภาพหรอมาตรฐาน- ความตองการในดานจำานวนและความสมำาเสมอ- ระยะเวลาและวธสงมอบ- ราคา

b. ความตองการของผขาย- ราคา- คณภาพ/มาตรฐาน- ระยะเวลาและวธการสงมอบ- การชำาระราคาบางสวน

ทานเขาใจบทบาทนกกฎหมายในการซอขายในธรกจอยางไร และควรทำาอยางไรจงจะทำาหนาทไดดทสด

บทบาทของนกกฎหมายและสงทควรทำาเพอจะทำาหนาทใหไดดทสด นกกฎหมายทมสวนเกยวของในสญญาซอขายธรกจ ควรจะเตรยมตว และดำาเนนการในเรองหลกๆ ดงนสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

53

1)ควรทำาความเขาใจ เจตนาและความตองการของผซอและผขายใหชดเจน โดยเฉพาะอยางยงเจตนาและความตองการของผซอหรอผขายทนกกฎหมายเปนผแทน

2)ควรทำาความเขาใจในธรกจทเกยวของหรอสนคาทจะซอขายบาง เชนในเรองรปลกษณะ วตถประสงค การใช อาย คณภาพ

3)การทำาสญญาซอขายทางธรกจ กใชหลกในเรองของเสรภาพในการท ำาสญญา (freedom to contract) และเป นสญญาต างตอบแทน นอกจากนนกกฎหมายควรศกษาและทำาความเขาใจเกยวกบกฎหมายกฎระเบยบอนทเกยวของกบการซอขายนน หรอสนคานน เชน ขอกำาหนดในเรองการตองการจดทะเบยน การตองมใบอนญาต การตองมคณภาพและมาตรฐานตามทกำาหนด กฎหมายเกยวของกบความรบผดชอบเพอผลตภณฑเปนตนทงนเพอจะนำาไปประกอบพจารณาในการตกลงในสญญาดงกลาว

7.1.2 การซอขายเครองจกรทำาไมการซอขายเคร องจกร จงเปนการซอขายทสำาคญในธรกจการ

ผลตและการบรการการซอขายเครองจกรเปนการซอขายทส ำาคญในธรกจการผลตและ

บรการ เนองจากเคร อง จกรเปนปจจยหลกในธรกจการผลต ผซ อ ซ อเครองจกรไปเพอใชในการผลตของหรอสนคาของตน

สาระสำาคญในสญญาซอขายเครองจกรมวาอยางไรบางสาระสำาคญในสญญาซอขายเครองจกร ทผซ อและผขายควรเจรจา

ตกลงกนมดงน(1) ลกษณะขอบเขต รายละเอยด ของเครองจกร(2) การสงมอบ(3) ราคาและการชำาระราคา(4) การประกน(5) เอกสารแนบ

7.1.3 การซอขายวตถดบและวสดจำาเปน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

54

ทานเขาใจธรกจการผลตในโรงงานอตสาหกรรมอยางไร ทำาไมวตถดบจงเปนปจจยหลกในธรกจโรงงาน

ธรกจการผลตในโรงงานอตสาหกรรม ไดแกการนำาเอาของทเปนปจจยในการผลต (input) เชนวตถดบ วสดจำาเปน เขาไปสกระบวนการผลต (process) ซงอาจจะเปนกระบวนการโดยคน โดยเคร องจกร หรอผสมผสานกน จะทำาใหไดผลผลตของสนคา (output) ทอาจจะเปนสนคาสำาเรจรปหรอของสำาเรจรปหรอสนคากงสำาเรจรป แลวโรงงานผผลตหรอผประกอบการนนกจะขายของหรอผลผลตนนออกไป เชนโรงงานสกดนำามนปาลมดบ โรงงานอาหารสตว โรงงานผลตผลไมกระปอง โรงงานประกอบหรอผลตรถยนต

เหตทวตถดบหรอวสดจำาเปนปจจยหลกในการผลตทางอสาหกรรม เพราะวตถดบทจดซอมามผลตอสนคาปลายทางทผประกอบการผลตได ทงในดานคณภาพ ราคา และจำานวน กลาวคอ หากไดวตถดบทมคณภาพดกจะมผลทำาใหสนคาปลายทางมคณภาพดดวย หากวตถดบทจดหามามราคาถก กจะทำาใหตนทนการผลตตำาลง ทำาใหสวนตางระหวางตนทนกบราคาขาย () มมากขน โอกาสทจะมกำาไรสงขนเปนตนหากมวตถดบจำานวนมากกจะทำาใหการผลตของหรอสนคาสำาเรจรปมจำานวนมากขนไปดวย

ประเดนและขอบเขตในการปฏบตในการซอวตถดบมในเรองอะไรบางประเดนและขอบเขตในการปฏบตในการซอขายวตถดบประกอบดวย

เรองดงตอไปน(1) จำานวน(2) คณภาพ/มาตรฐาน(3) เวลา(4) ราคา

สาระสำาคญในการซอขายวตถดบมวาอยางไรสาระสำาคญในสญญาซอขายวตถดบจะแตกตางกนตามแตชนดสนคา

และประเภทของการซอขาย ทงนขนอยกบความรและความตองการของผท

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

55

เกยวของ เชนกรณการซอขายวตถดบทเปนสนคาทางเกษตร สาระสำาคญในสญญาซอขายโดยทวไปจะประกอบดวยเรองหลกๆคอ

(1) ลกษณะของสนคา(2) ปรมาณ(3) ราคา(4) นายหนา/ตวแทน(5) คณภาพ(6) การสงมอบ(7) การชำาระราคา(8) ดอกเบย(9) ภาษ(10) การชง/การชกตวอยาง(11) การประกนภย(12) การระงบขอพพาท

7.2 หลกปฏบตการซอขายระหวางประเทศ1. การคาระหวางประเทศมลกษณะทแตกตางจากการคาภายในประเทศ

เพราะผซ อและผ ขายอยกนคนละประเทศ มการสงสนคาขามพรหมแดนประเทศ มการเสยงภยของสนคาระหวางเดนทางจงมการปฏบตในทางการคาระหวางประเทศทแตกตางและมากกวาการคาภายในประเทศ

2. สญญาการคาระหวางประเทศเปนสญญาทมสญญาหลายประเภท โดยมสญญาซอขายสนคาเปนแกนกลางและสญญาอนทเกยวกบการขนสง การประกนภย และการชำาระเงนประกอบอยดวย รวมทงอยภายใตบงคบของกฎหมายมากกวาการคาภายในประเทศ

3. การปฏบตในการซอขายและการทำาสญญาซอขายระหวางประเทศ มวธการทปฏบตกนมาเปนธรรมเนยมระหวางผทเกยวของเปนแนวทางทคลายๆกน ซงผซอขายในสญญาซอขายสามารถนำาไปปรบใชตามความเหมาะสมตามแตประเภทการซอขายและชนดของสนคา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

56

4. ในการเจรจาและทำาสญญาซอขายระหวางประเทศ เนองจากผซอและผขายอยหางกนโดยระยะทาง มอำานาจตอรองในเร องทำาสญญา จงมเร องทผซอและผขายจะตองคำานงถงหลายเรอง เชนเสรภาพในการทำาสญญา การเกดขนของสญญา หลกฐานแหงการฟองรอง แบบของสญญา คำาเสนอ คำาสนอง หนาทของผซอ หนาทของผขาย

5. ในกรณทเปนผขายหรอผสงออกมประเดนในการทำาสญญาซอขายท ท พงพจารณาหลายประเดนทงในเรองสาระสำาคญของสนคา การสงมอบ ราคา การชำาระราคา และความเสยงตางๆ ทอาจมาจากผซอ

6. สญญาซอขายระหวางประเทศ ไมมรปแบบเปนการเฉพาะ จะใชวธการโ ต ต อ บ แ ล ะ ย น ย น ก า ร ซ อ ห ร อ ก า ร ข า ย (purchase or sale confirmation) หรอท ำาสญญาใหลงนาม (sale contract) หรอ ใช สญญามาตรฐาน (model contract) กได

7. ผซ อและผขายในสญญาซอขายระหวางประเทศมภาระหนาทหลายประการ ทตองปฏบตและตกลงกน ซงผซ อและผขายอาจจะใชขอสญญามาตรฐาน (incoterms) เพอชวยในการระบภาระและหนาทหลกๆ ของผซอผขายตามทกำาหนดในขอสญญามาตรฐานกได

8. การคาระหวางประเทศยงมการปฏบตอนๆ ทสำาคญทจะทำาใหการคาระหวางประเทศลลวงไปไดดวยดคอการปฏบตเกยวกบการช ำาระเงน การขนสง และการประกนภย

9. การชำาระเงนในการคาระหวางประเทศสามารถทำาไดหลายวธ เชน การชำาระเงนลวงหนา การเปดบญช การชำาระเงนโดยวธตวแลกเงน และการเปดเลตเตอรออฟเครดต

10. การปฏบตในการขนสงสนคาในการคาระหวางประเทศ อาจจะทำาไดหลายทาง เชน โดยการขนสงทางทะเล ทางอากาศ และทางบก หรอขนสงรวม (combined transportation)

11. การปฏบตในการประกนภยสนคาทางทะเลในปจจบนจะนยมใชกรมธรรมประกนภยฉบบมาตรฐาน

7.2.1 การคาระหวางประเทศ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

57

การคาระหวางประเทศ (International Trade) มลกษณะอยางไรการคาระหวางประเทศเปนการคาระหวางผขายสนคาและผซอสนคาซง

อยคนละประเทศกน มการขนสงสนคาจากทหนงไปยงอกทหนง มการเคลอนยายสนคาขามพรหมแดนระหวางประเทศ มการเสยงภยของสนคาระหวางการเดนทางการคาระหวางประเทศเปนการคาทมการด ำาเนนการหลายกจกรรมอยางตอเนอง กลาวคอ มการตดตอเจรจาการซอขายสนคาเปนกจกรรมหลก มการชำาระเงนขามพรหมแดนประเทศ มการขนสงสนคาซงอาจเปนการขนสงทางทะเล ทางอากาศ หรอทางถนน และอาจมการประกนภยสนคาระหวางการเดนทาง สวนในกรณทคนไทยหรอบรษทไทยไดขายและสงของหรอสนคาไปตางประเทศเรยกการคานนวาการสงออก

ทานเขาใจสญญาการคาระหวางประเทศอยางไรสญญาการคาระหวางประเทศเปนสญญาทมสญญาหลายประเภทมา

เกยวของ และมกฎหมายภายในของประเทศคสญญา กฎหมายระหวางประเทศ ตลอดจนขนบธรรมเนยมประเพณปฏบตทางการคาเขามาเกยวของดงน

(1) สญญาการคาระหวางประเทศเปนสญญาทประกอบดวยสญญาหลายประเภท

(2) มการสงสนคาจากประเทศหนงไปอกประเทศหนง(3) การคาระหวางประเทศ อยภายใตบงคบของกฎหมายการคา

ภา ย ใ นป ร ะ เท ศ ท ง ส อ ง ฝ า ย กฎห มา ยร ะ ห ว า ง ป ร ะ เท ศ ต ลอ ด จ นขนบธรรมเนยมประเพณการคาระหวางประเทศในขณะทการคาภายใน ประเทศกจะอยภายใตบงคบกฎหมายภายในประเทศนนๆ เทานน

7.2.2 สญญาซอขายระหวางประเทศอธบายขนตอนหลกๆในการตดตอและท ำาสญญาซ อขายระหวาง

ประเทศขนตอนหลกๆในการตดตอและทำาสญญาซอขายระหวางประเทศม

ดงน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

58

1)การตดตอระหวางผขายและผซอในตางประเทศ ซงการตดตอนจะมทงทเปนการตดตอกนโดยตรง การตดตอผานตวแทน หรอผานนายหนา (Broker)

2)การเสนอราคาและเงอนไขตางๆ (quotation)3) เมอผซอพอใจในสนคาและราคาทจะซอขายแลว ผซอมกจะออกคำา

สงซอ (purchase order) ซงเมอผขายไดรบคำาสงซอแลวผขายกจะจดทำาใบกำากบสนคาเบองตน (Performa invoice) ไปใหผซอ

4) เมอผซ อไดรบใบกำากบสนคาเบองตนแลว ผซ อกสามารถทจะไปดำาเนนการเปดเลตเตอรออฟเครดต (letter of credit หรอเรยกโดยยอวา L/C) ในกรณทจะเปนการรบเงนโดยเลตเตอรออฟเครดต

5) เมอไดมการเปดเลตเตอรออฟเครดตกบธนาคารผซอแลว ธนาคารผซ อกจะแจงการเปดเลตเตอรออฟเครดตไปยงธนาคารของผขาย และธนาคารผขายกจะแจงไปใหผขายทราบถงเลตเตอรออฟเครดตนน

จากนนกเปนการทผขายตองดำาเนนการตามทกำาหนดไวในเลตเตอรออฟเครดต อยางไรกตามวธปฏบตการซอขายและทำาสญญาซอขายระหวางประเทศน ไมมวธปฏบตทตายตว ขนอยก บสนคาคสญญาซอขาย ความสมพนธระหวางผซอและผขาย

ในการเจรจาและทำาสญญาการคาระหวางประเทศ ผขายทเปนผสงออกมขอทควรคำานงหลกๆในเรองใดบาง

ในการทำาสญญาซอขายระหวางประเทศสงทผขาย หรอผสงออกควรตองคำานงในการทำาสญญาซอขายคอ

1)หลกการของการทำาสญญาตงอยบนหลกการทางนตศาสตรทเรยกวา “เสรภาพในการทำาสญญา” (freedom to contract)

2)การเกดของสญญาซอขาย3)หลกฐานแหงการฟองรองตามสญญา4)แบบของสญญา5)คำาเสนอและคำาสนอง6)หนาทของผขาย7)หนาทของผซอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

59

8)กฎหมายทใชบงคบตอสญญาซอขาย

การทำาสญญาซอขายระหวางประเทศมรปแบบและทำาไดอยางไรบางรปแบบในการทำาสญญาซอขายทนยมจดทำากนมอยหลายรปแบบคอ

- หนงสอยนยน- สญญาซอขายททงสองฝายลงนาม (sale contract)- สญญามาตรฐาน (model contract)

ผขายและผซ อมหน าท เพ ม เต มจากหนาท หล กท ผ ขายตองโอนกรรมสทธและสงมอบสนคาและผซอมหนาทหลกในการชำาระราคาและรบมอบสนคา อธบายพอเปนสงเขป

ผขายและผซอนอกจากจะมหนาทหลกในการสงมอบสนคาในกรณผขายและหนาทในการรบมอบสนคาและชำาระราคาในกรณของผซอแลว ผขายและผซอยงมหนาททตองปฏบตอกหลายประการดงน

1)หนาทของผขาย- การจดหาสนคาใหถกตองตามสญญา- การขออนญาตสงออก หรอนำาเขา และดำาเนนพธการศลกากร- การจดหาระวางเรอและการประกนภย- การสงมอบ- การโอนความเสยงในภยพบต- ภาระคาใชจาย- การบอกกลาวใหแกผซอทราบถงการสงมอบสนคาซงผขายมหนา

ทตองบอกกลาวเสมอ- หลกฐานการสงมอบสนคา และเอกสารการขนสงสนคา (นอกจาก

ex works แลวผขายมหนาทในทกเงอนไข)- การตรวจนบ การบรรจหบหอ และการทำาเคร องหมาย ผขาย

มหนาทนทกเงอนไข- เงอนไขอนๆ จะมอยางไรยอมขนอยกบขอตกลง

2)หนาทของผซอ- ชำาระราคาตามทกำาหนดในสญญา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

60

- การขออนญาตสงออกหรอนำาเขาและการดำาเนนพธการศลกากร ทงน ผซอจะมหนาทนหรอไมยอมขนอยกบเงอนไขในทางการคาทตกลงกน

- การจดหาระวางเรอในกรณทผขายไมมหนาททตองจดหาระวางเรอเชน FOB เปนตน

- การรบมอบสนคา ณ จดทมการสงมอบและรบสนคาจากผสงของ- การรบโอนความเสยงในภยพบต ณ จดทความเสยงในภยพบตได

โอนมาจากผขาย- รบภาระคาใชจายทเกดขนกบสนคาหลงจากทมการสงมอบสนคา

จากผขายและคาธรรมเนยมตางๆทเกยวกบการดำาเนนพธการศลกากร- การบอกกลาวใหผขายทราบในบางเรอง- การรบเอกสารขนสงสนคา- ชำาระคาตรวจสอบสนคากอนการบรรทกลงเรอ- หนาทอนๆ ตามทตกลงกน

7.2.3 การปฏบตเกยวกบการชำาระราคา การขนสง และการประกนภยสนคา

ทานเขาใจวธการปฏบตในการชำาระราคาตามสญญาซอขายระหวางประเทศอยางไรบาง

วธการและการปฏบตในการช ำาระราคาตามสญญาซอขายระหวางประเทศ

การชำาระเงนในการคาระหวางประเทศมวธหลกๆ คอ1)การชำาระเงนลวงหนา (Advance Payment or Cash with

Order) การชำาระเงนคาสนคาใหแกผขายในขณะทสงสนคาหรอกอนสงมอบสนคา

2)การเปดบญช (Open Account) การชำาระเงนโดยวธเปดบญชนใชสำาหรบการซอขายทผซอมการตดตอกนเปนประจำาสมำาเสมอ

3)การชำาระเงนโดยวธตวแลกเงนเรยกเกบ (Bill for Collection) การชำาระเงนโดยวธตวแลกเงนเรยกเกบนเปนเคร องมอในการช ำาระเงน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

61

ประเภทหนงทธนาคารใหบรการแกลกคาโดยธนาคารรบเรยกเกบเงนตามเอกสารการคา หรอเอกสารการเงนทเกดจากการคาระหวางประเทศ

4)การเปดเลตเตอรออฟเครดต (Letter of Credit) การชำาระเงนโดยวธเปดเลตเตอรออฟเครดตคอการช ำาระเงนโดยผานขบวนการทางธนาคาร

7.3 หลกปฏบตการซอขายทรพยสนทตองจดทะเบยน1. การซอขายทรพยสนทกฎหมายบงคบใหทำาตามแบบและจดทะเบยนนน

ผซ อและผขายควรทำาสญญาจะซอขายผกมดกนไวช นหนงกอน เพอจะไดตรวจสอบสภาพของทรพยและเตรยมหลกฐานเพอใหพรอมทจะไปจดทะเบยนโอนกรรมสทธกนตอไปในภายหนา

2. การซอขายทดนมโฉนดตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทซงมอำานาจตามกฎหมายทดน

3. การซ อขายทดนไมมโฉนดกตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ซงมอำานาจตามกฎหมายทดนเชนกน แตกรณทดนทผขายมแตเพยงสทธครอบครองยอมอาจโอนกนไดโดยการสงมอบใหผซ อเขาครอบครอง

4. การซอขาย อาคาร โรงเรอน หรอสงปลกสรางอนๆ ซงปลกลงบนทดนนนอาจซอขายไดในรปของสงหารมทรพย โดยการขายแยกจากทดน แตกยงคงตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทเชนเดยวกบการซอขายทดน

7.3.1 การทำาสญญาจะซอขายอธบายการปฏบตในการซอขายทรพยสนทตองจดทะเบยนการปฏบตในการซอขายทรพยสนทตองจดทะเบยนในทางปฏบตของการซอขายทรพยสนทตองจดทะเบยน คกรณมกจะ

ไมพรอมทจะจดทะเบยนการซอขายทรพยสนในทนทเมอตกลงการซอขายกน เพราะฝายผซอจะตองเตรยมการชำาระราคาและตรวจสอบสภาพของทรพยสน และตรวจดใหแนใจวาปลอดจากภาระใดๆเนอง จากทรพยสนประเภทนมกจะมราคาสงผซอจงตองระมดระวงเปนพเศษ สวนผขายกตองเตรยมจดการในสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

62

สวนของตนใหพรอมแลวจงนดไปจดทะเบยนการซอขายสำาเรจบรบรณตอเจาพนกงานผมอำานาจจดทะเบยนสทธและนตกรรม ทกฎหมายกำาหนด

โดยปกตการซอขายอสงหารมทรพย เรอกำาป น เรอมระวางตงแตหกตนขนไป เรอกลไฟ หรอเรอยนตมระวางตงแตหาตนขนไป รวมทงแพและสตวพาหนะทขนทะเบยนรปพรรณสตวแลวนน มาตรา 456 ไดบญญตวาการซอขายจะตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท มฉะนนการซ อขายตกเปนโมฆะ ดงนนจะเหนไดวาการซ อขายอสงหารมทรพยและสงหารมทรพยทระบไวดงกลาวจะเปนสญญาซอขายทใชบงคบกนไดตอเมอจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลว

ดวยเหตนขอตกลงหรอหนงสอสญญาทผซอและผขายไดทำาขนรวมตลอดถงการรงวดทดนเพอใหรจ ำานวนเนอทกยงไมมผลเปนการซอขายสำาเรจบรบรณ และถาผซอและผขายไมมเจตนาดำาเนนการจดทะเบยนการซอขายตอพนกงานเจาหนาทตอไปใหถกตองตามกฎหมายแลว การซอขายตกเปนโมฆะไปเลย แตถาผซอและผขายมเจตนาจะดำาเนนการจดทะเบยนใหถกตองในระยะเวลาทตกลงกนไวเชนน ขอตกลงทผซอและผขายทำาผกมดกนไวชนหนงกอนเพอเปนประกนวาจะเขาทำาสญญาซอขายใหสำาเรจบรบรณตอไป เรยกวาสญญาจะซอจะขาย

7.3.2 การซอขายทดนใหอธบายหลกปฏบตในการซอขายทดนทมโฉนด และเอกสารทตองนำา

ไปแสดงตอพนกงานเจาหนาทในการจดทะเบยนทดนหลกปฏบตในการซอขายทดนทมโฉนด และเอกสารทตองนำาไปแสดง

ตอพนกงานเจาหนาทในการจดทะเบยนทดนการซอขายทดนมโฉนด จะตองมการทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอ

พนกงานเจาหนาทมฉะนนสญญาซอขายททำาขนตกเปนโมฆะฉะนนเมอคสญญาซอขายไดตกลงซอขายทดนกนในทางปฏบตจงควร

ดำาเนนการดงตอไปน คอ1)คสญญาควรสญญาจะซอจะขายซงทำาขนระหวางกนกอนหนงฉบบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

63

2) เมอถงกำาหนดเวลาตามทไดตกลงนดหมายกนไวคสญญาซอขายจะตองไปทำาสญญาซอขายตามแบบของทางราชการ

หลกฐานของฝายผขาย(ก) โฉนดทดน หรอหนงสอรบรองการทำาประโยชน(ข) บตรประจำาตวประชาชน ใบเหลอง หรอบตรขาราชการ ในกรณทผ

ขายเปนนตบคคลจะตองมหลกฐานแสดงวาเปนผมอ ำานาจจดการแทนนตบคคลและหนงสอบรคณหสนธ ตราสารจดตงหรอเอกสารการจดตงนตบคคลนน

(ค) ถามการเปลยนชอตว ชอสกลผดไปจากโฉนดทดน ใหนำาหลกฐานไปแสดงดวยและในกรณสมรสแลวใหนำาหนงสอแสดงความยนยอมของคสมรสใหทำาการขายหากหยารางกนแลวตองมหลกฐาน การหยาไปแสดง

(ง) สญญาจะซอจะขายหลกฐานการซอขายอนๆ ถาม(จ) ถาผขายไมไปดำาเนนการดวยตนเอง ตองมหนงสอมอบอำานาจ

และนำาบตรประจำาตวของผมอบอำานาจไปดวยหลกฐานของฝายผซอ(ก) บตรประจำาตวประชาชน ใบเหลอง หรอบตรขาราชการ ใน

กรณทผซ อเปนนตบคคลกจะเตรยมหลกฐานตางๆ เชนเดยวกบผขายดงกลาวขางตน

(ข) ทะเบยนบาน ถาสมรสแลว คสมรสจะตองมชอในทะเบยนบานดวย แตถามภมลำาเนาแยกกนใหนำาทะเบยนบานของคสมรสมาแสดงดวย

(ค) ทะเบยนสมรสในกรณสมรสแลว รวมทงตองมหนงสอแสดงความยนยอมใหทำาการซอทดนไดหากหยารางกนแลว ตองมหลกฐานการหยาไปแสดง

(ง) หลกฐานการเปลยนชอตว ชอสกล หากมการเปลยนชอกรณทผซอหรอผขายเปนนตบคคลจะตองนำาหลกฐานเอกสารกอตง

นตบคคล หนงสอสำาคญเกยวกบอำานาจในการทำาแทนนตบคคล หนงสอบรคณหสนธ บญชรายชอผถอหน และบตรประจำาตวของกรรมการหรอผแทนนตบคคลนน

(จ) คาฤชาธรรมเนยมในการโอนสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

64

7.3.3 การซอขายอาคารและโรงเรอนการซอขายอาคารและโรงเรอนกรณใดบางทจะตองทำาเปนหนงสอและ

จดทะเบยนณ สำานกงานทวากาสรเขตหรออำาเภอการซอขายอาคารและโรงเรอนกรณใดบางทตองทำาเปนหนงสอและจด

ทะเบยน ณ สำานกงานทวาการเขตหรออำาเภอก า ร ซ อ ข า ย อ า ค า ร แ ล ะ โ ร ง เ ร อ น ท เ ป น ส ว น ค ว บ ข อ ง ท ด น

อสงหารมทรพยไดแก ทดน ทรพยอนตดอยกบทดนหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนรวมทงสทธทงหลายอนเกยวกบกรรมสทธในทดนนนดวย (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 100) โดยหลกทวไป อาคารโรงเรอน สงปลกสรางตางๆ ยอมถอเปนสวนควบของทดน ในการซอขายทดนจงมกจะรวมถงการซอขายทดนและสงปลกสรางทอยบนทดนแปลงนนดวย ไมวาจะเปนอาคาร บานเรอน ตกรามตางๆ แมวาในสญญาซอขายทดนจะมไดกลาวถงโรงเรอน สงปลกสรางนนเลยกตาม

การซอขายอาคารโรงเรอนหรอสงปลกสรางอนใด ทใดเปนสวนควบของทดนหากคสญญาประสงคจะทำาการซอขายเฉพาะทรพยสนเหลาน กจะตองแสดงเจตนาใหปรากฏชดเจนวาประสงคจะทำาการจะซอจะขายอาคารโรงเรอน สงปลกสรางดงกลาว ในฐานะทเปนอสงหารมทรพยตางหากจากทรพยสนทเปนประธานคอทดน ถาการซอขายอาคาร โรงเรอนหรอสงปลกสรางทตดเปนสวนควบของทดน โดยผซอไมมวตถประสงคในขณะทำาสญญาซ อขายวาตนจะร อถอนไปเชนน ก ต องถอวาส งปลกสรางดงกลาวเปนอสงหารมทรพยและการซ อขายกตองด ำาเนนการใหถกตองตามแบบทกฎหมายกำาหนดคอทำาเปนหนงสอจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทตาม ป.พ.พ. มาตรา 456 วรรคหนง

หลกฐานทฝายผซอผขาย จะตองนำาไปแสดงในการจดทะเบยนการซอขายอาคารและโรงเรอนนนมอะไรบาง

หลกฐานทฝายผซอผขายจะตองนำาไปแสดง ในการจดทะเบยนการซอขายอาคารและโรงเรอนดงนการจดทะเบยนสญญาซอขายและโรงเรอนในฐานะเปนอสงหารมทรพยและเปนการซอขายเฉพาะตว อาคารและโรงเรอนแตสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

65

อยางเดยว หรอเปนการซอขายตวอาคารและโรงเรอนนนรวมไปกบทดนไมมโฉนดผซอขายจะตองไปจดทะเบยนสญญาซอขายตาม ป.พ.พ. มาตรา 456 วรรคหนง ณ ททำาการเขตหรอททำาการอำาเภอทอสงหารมทรพยตงอย

หลกฐานทจะตองนำาไปแสดงมดงนคอ(1) หนงสอยนยอมจากเจาของทดน และ/หรอโฉนด

ทดนในกรณทเปนการซอขายเฉพาะตวอาคารและโรงเรอนทตงอยบนทดนมโฉนด

(2) หลกฐานการเปนกรรมสทธในตวอาคาร บาน แลวแตกรณ ไดแก หนงสอขออนญาตปลกสรางอาคาร หนงสอขอเลขหมายประจ ำาบาน หรอสญญาซ อขายเด ม หรอหลกฐานอนๆ ทแสดงวาตนมกรรมสทธ

(3) บตรประชาชนของตนและผทเกยวของ(4) สำาเนาทะเบยนบานของตนและผทเกยวของ(5) หนงสอยนยอมของคสมรสของตนเองและผท

เกยวของ (ถาม)(6) ในกรณไถถอนการขายฝาก จะตองนำาสญญาขาย

ฝากไปแสดงดวย

แบบประเมนผลหนวยท 71. การซอขายในธรกจ คอ การทผซอสนคาไปเพอการผลตหรอขายตอ2. บทบาทของนกกฎหมายในการซอขายในธรกจ คอ จดทำาสญญาซอขายใหผขาย

หรอผซอ3. สาระสำาคญในสญญาซอขายเคร องจกรมากทสดไดแก การกำาหนดรายละเอยด

เกยวกบเครองจกร4. ประเดนหลกในการเจรจาและตกลงในกรณซอขายวตถดบคอ จำานวนคณภาพ

เวลาการสงมอบ และราคา 5. การคาระหวางประเทศมลกษณะแตกตางจากการคาภายในประเทศทส ำาคญคอ ผ

ซอและผขายอยคนละประเทศและมการขนสงสนคาขามพรหมแดน6. รปแบบในการทำาสญญาซอขายระหวางประเทศ ไมมรปแบบในการทำาสญญา

เปนการเฉพาะ อาจเปนการเจรจาตกลงและยนยนการซอขายกนหรออาจทำาเปนสญญา ซอขายกนกไดสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

66

7. ในการชำาระเงนสำาหรบการคาระหวางประเทศสามารถทำาไดโดย (ก) โดยการเปดเลตเตอรออฟเครดต letter of credit (ข) โดยการชำาระเงนลวงหนา cash with order (ค) โดยการสงตวเงนเพอแลกเกบ bill for collection (ง) โดยการลงบญชไวกอน หรอ open account

8. การขนสงสนคาระหวางประเทศประกอบดวย การขนสงทางทะเล การขนสงทาง บก และการขนสงทางอากาศ

9. การปฏบตในการประกนภยสนคาทางทะเลในปจจบนนยมใชกรมธรรมประกน กรมธรรมประกนภยฉบบมาตรฐานทสถาบนประกนภยตางประเทศรวมกนจดทำาขน

10. การปฏบตในการซอขายทรพยสนทตองจดทะเบยนเชน ทดนทมโฉนดนนโดยปกตทวไป อาจทำาสญญาจะซอจะขายผกมดกนไวชนหนงกอนแลวจงไปทำาสญญาซอขายและจดทะเบยนทสำานกงานทดน

11. การซอขายในธรกจการผลตและบรการ เปนการซอสนคาหรอบรการไปเพอแสวงหารายไดและกำาไรตอ

12. นกกฎหมายมสวนเกยวของในสญญาซอขายทางธรกจ ควรเตรยมตวเพอทำาความเขาใจในธรกจทเกยวของหรอสนคาทจะซอขายบาง

13. สาระสำาคญในสญญาซอขายเครองจกรทผซอและผขายควรเจรจาตกลงกนในลกษณะขอบเขตและรายละเอยดของเครองจกร

14. การทการซอขายวตถดบเปนการซอขายทสำาคญทจะมผลกระทบตอการผลตของสนคาสำาเรจรปปลายทาง ฉะนนในการซอขายวตถดบมประเดนหลกทผซ อและผขายควรตกลงกนคอ จำานวน/ปรมาณ คณภาพ/มาตรฐาน เวลาในการสงมอบ/และราคา

15. ลกษณะการคาระหวางประเทศ เปนการคาระหวางผขายสนคาและผซอสนคาซงอยกนคนละประเทศ และมการเคลอนยายสนคาขามพรหมแดน

16. วธการในการทำาสญญาซอขายระหวางประเทศจะทำาไดโดย ใชการยนยนการซอหรอการขาย purchase or sale confirmation หรอทำาสญญา ซอขายใหลงนาม sale contract หรอใชสญญามาตรฐาน (model contract)

17. วธการชำาระเงนคาสนคาในการคาระหวางประเทศ ม 4 วธ คอ การชำาระเงนลวงหนา (cash with order) การลงบญชไวกอน (open account) การสงตวเงนเพอเรยกเกบ (bill for collection) และการเปดเลตเตอรออฟเครดต (letter of credit)

18. การขนสงสนคาระหวางประเทศหลกๆ ม 3 วธหลก คอ การขนสงทางทะเล การขนสงทางบก และการขนสงทางอากาศ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

67

19. การปฏบตในการประกนภยสนคาทางทะเลในปจจบนนยมใช กรมธรรมประกนภยฉบบมาตรฐานทสถาบนประกนภยของลอยด (Institute of Lloyd Underwriters) และ สถาบ นปร ะ ก น ภ ยข อ ง ลอ น ดอ น (Institute of London Underwriters) จดทำาขน

20. ในการปฏบตในการซอขายทดนทมโฉนด ตองทำาสญญาจะซอจะขายผกมดกนไวกอน แลวจงไปทำาสญญาซอขายและจดทะเบยนกนทสำานกงานทดน

หนวยท 8 แลกเปลยนและให1. สญญาแลกเปลยนเปนสญญาตางตอบแทนทคสญญามหนาทโอน

กรรมสทธในทรพยสนใหซงกนและกน2. ใหนำาบทบญญตของกฎหมายวาดวยซอขายมาใชกบการแลกเปลยน

เชน เร องการโอนกรรมสทธ สทธหนาทของคสญญา และความรบผดของคสญญา เปนตน

3. สญญาใหเปนสญญาทผใหผ กพนตนกบผรบวาจะใหทรพยสนโดยเสนหาใหกบผรบ

4. การใหจะใหโดยผให ใหคำามนวาจะให หรอผใหจะใหโดยผกพนตนวาจะชำาระหนเปนคราวๆ หรอใหทรพยสนทมคาภาระตดพนกได

5. ผใหจะถอนคนการใหเพราะเหตทมผรบประพฤตเนรคณได เวนแตกรณทกฎหมายบญญต หามมใหผใหถอนคนการใหเพราะผรบประพฤตเนรคณ

6. การใหทมผลเมอผใหตายใหนำากฎหมายวาดวยมรดกมาใชกบการใหชนดน

8.1 ลกษณะสำาคญของสญญาแลกเปลยน1. สญญาแลกเปลยนเปนสญญาตางตอบแทนทคสญญาโอนกรรมสทธใน

ทรพยสนใหซงกนและกน2. การนำาบทบญญตลกษณะซอขายมาใชในสญญาแลกเปลยนโดยกำาหนด

ใหคสญญาทง 2 ฝายเปนผขายในสวนทรพยสนทตนสงมอบและเปนผซอในสวนทรพยสนทตนไดรบมอบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

68

3. การแลกเปลยนโดยตกลงเพมเงนเขากบทรพยสนทแลกเปลยนกใหนำาบทบญญตในลกษณะซอขายวาดวยราคามาใชบงคบ

8.1.1 ความหมายของสญญาแลกเปลยนอธบายความหมายของสญญาแลกเปลยนสญญาแลกเปลยนเป นสญญาซ งค สญญาตางโอนกรรมสทธ ใน

ทรพยสน ใหซงกนและกนดวยเหตนคสญญาตองมกรรมสทธในทรพยสนอยแลวในขณะทโอน และสญญาแลกเปลยนเปนสญญาตางตอบแทนคอคสญญาฝายหนงจะไมยอมชำาระหนจนกวาอกฝายหนงจะชำาระหนหรอขอปฏบตการชำาระหน

เปรยบเทยบสญญาแลกเปลยนกบสญญาซอขายสญญาแลกเปลยนคสญญาโอนทรพยสนแลกกบทรพยสน สวน

สญญาซอขายโอนทรพยสนแลกกบเงน

8.1.2 การนำาบทบญญตล กษณะซ อขายมาใชในสญญาแลกเปลยน

“บทบญญตทงหลายในลกษณะซอขาย ทานใหใชถงการแลกเปลยนดวยเขาใจวาอยางไร

เขาใจวาใหนำาลกษณะซอขายไปใชในแลกเปลยน ในเร องของสญญาตาม ป.พ.พ. 456 วรรคแรก และการมหลกฐานเปนหนงสอ วางประจำาหรอชำาระหนบางสวนตามมาตรา 456 วรรคสอง การโอนกรรมสทธ การสงมอบ ความรบผดเพอความชำารดบกพรอง การรอนสทธ

นายชนกบนายชอบ ไดตกลงแลกเปลยนทดนมโฉนดใหกนดวยวาจาแตตางฝายตางกเขาครอบครองในทดนของอกฝายหนงแลว ตอมานายชนเหนวาทดนของนายชอบทำานาไมดจงขอทนาของตนคน นายชอบไมยอมคนพรอมกบขอใหนายชนโอนทดนของนายชนใหกบตนดวย กรณนนายชนตองโอนทดนใหกบนายชอบหรอไม อาศยบทกฎหมายใด

ตามอทาหรณ นายชน นายชอบ ไดทำาสญญาแลกเปลยนทดนมโฉนด ซ งตามกฎหมายสญญาแลกเปลยนดงกลาวถาไมท ำาเปนหนงสอและจด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

69

ทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทเปนโมฆะ ดวยเหตนสญญาแลกเปลยนทดนระหวางนายชน กบนายชอบจงเปนโมฆะใชบงคบไมได

8.1.3 การแลกเปลยนโดยการเพมเงนเขากบทรพยสนไก กบ ไข ตางมรถยนตคนละคนไดตกลงแลกเปลยนรถยนตกน แต

รถของ ไข มราคามากกวารถยนตของ ไก ไกจงใหเงนไข เพมขน 2,000 บาท ไขกตกลง กรณนเปนสญญาแลกเปลยนโดยตกลงเพมเงนเขากบทรพยสนหรอไม

กรณนเปนสญญาแลกเปลยน โดยตกลงเพมเงนเขากบทรพยสน

8.2 ลกษณะสำาคญของสญญาให1. สญญาใหเปนสญญาทมบคคลคนหนงเรยกวา ผให โอนกรรมสทธใน

ทรพยสนของตนโดยเสนหาใหกบบคคลอกคนหนงทเรยกวาผรบ และผยอมรบเอาทรพยสนทใหนน การใหจะทำาโดยปลดหนใหผรบ หรอชำาระหนทปรบคางชำาระอยกได

2. สญญาใหสมบรณเมอสงมอบทรพยสนทให ใหแกผรบ การสงมอบจะทำาอยางไรกไดทจะไดทรพยสนอยในมอของผรบ ยกเวนการไดทรพยสนบางประเภททมรปแบบโดยเฉพาะตองทำาตามรปแบบทกฎหมายกำาหนด

3. การใหทผให ใหคำามนวาจะใหทรพยสนโดยไดท ำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลวแตไมไดสงมอบทรพยสนใหกบผรบ ผรบมสทธเรยกใหสงมอบทรพยสนนนได

4. ผใหใหทรพยสนโดยผกพนตนวาจะชำาระหนเปนคราวๆ ซงอาจจะเปนรายเดอน หรอรายปกได การใหหนระงบเมอผใหหรอผรบตายเวนแตจะขดกบเจตนาทปรากฏในมลหน

5. การใหทรพยสนทมคาภาระตดพนคอ การใหทรพยสนทผใหไดกำาหนดเงอนไขใหผรบตองปฏบต

6. การใหทรพยสนทมคาภาระตดพน ถาผรบละเลยไมชำาระคาภาระตดพนตามเงอนไขทกำาหนดไวผใหจะเรยกใหสงทรพยคนตามบญญตวาดวยลาภมควรได

8.2.1 ความหมายของสญญาใหสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

70

ก. ตกลงโอนกรรมสทธ ในรถยนตให ข. ข. ตกลงใหเงนแก ก. 100,000 บาท เปนคารถยนตนน ดงนนทานเหนวาสญญาดงกลาวเปนสญญาใหรถยนตและสญญาใหเงนหรอไม

ไมเปนสญญาใหรถและใหเงน แตเปนสญญาซอขาย

8.2.2 ความสมบรณของการใหขาวไดสลกหลงตวแลกเงนซงฟาเปนผสงจายใหกบแดง และไดสง

มอบใหแกแดง สญญาใหดงกลาวสมบรณหรอไมเพยงใดยงไมสมบรณจนกวาขาวจะมหนงสอบอกกลาวการยกใหไปใหฟาทราบ

ดวย

นายสามารถยกทดนแปลงหนงใหนายสมชายโดยทำาเปนหนงสอ และจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลว แตยงไมไดสงมอบทดนใหแกนายสมชาย สญญายกใหนนสมบรณเพยงใด

สญญาใหสมบรณตาม ป.พ.พ. มาตรา 5258.2.3 สญญาใหและคำามนวาจะใหนาย ก. ไดยกบานใหนาย ข. 1 หลง โดยไดทำาเปนหนงสอและจด

ทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลวตอมา นาย ก. ไมพอใจจงไมสงมอบบานใหนาย ข. นาย ข. จะเรยกรองใหนาย ก. สงบานใหไดหรอไม

นาย ข. เรยกรองใหนาย ก. สงมอบบานใหไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 526

8.2.4 การใหทผใหผกพนตนทจะชำาระหนเปนคราวๆนาย ก. ไดสญญาวาจะใหเงนนาย ข. เปนรายเดอน ๆ ละ 300 บาท

เปนเวลา 5 ป นบตงแตเดอนเมษายน 2545 เปนตนไป พอใหมาได 5 เดอน นาย ก. ตาย นาย ข. จะเรยกใหทายาทของนาย ก. สงเงนใหตนเดอนละ 300 บาท ไดหรอไม

นาย ข. จะเรยกใหทายาทของ นาย ก. สงเงนใหตนเดอนละ 300 บาท จนกวาจะครบ 5 ป ได เพราะเปนการใหทผใหผกพนตนวาจะช ำาระหนเปนคราวๆ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

71

8.2.5 การใหทรพยสนทมคาภาระตดพนการใหทรพยสนอนมคาภาระตดพนหมายความวาอยางไร หากผรบไม

ปลดเปลองคาภาระตดพนนนทงหมดหรอแตบางสวน ผใหจะเลกสญญาไดหรอไม

หมายความวาการใหทผใหกำาหนดหนาทใหผรบปฏบตอยางไดอยางหนง แตมไดปฏบตผให หากผรบไมปลดเปลองคาภาระตดพนทงหมดหรอแตบางสวน ผใหบอกเลกการใหได และเรยกเอาทรพยคนตามบทบญญตวาดวยลาภมควรได

อธบายถอยคำาทวา การใหทรพยสนทมคาภาระตดพน“ ผใหจะตองรบผดเพอความชำารดบกพรองหรอเพอการรอนสทธเชนเดยวกบผขาย แตทานจำากดไวไมเกนจำานวนคาภาระตดพน”

อธบายไดวาการใหทรพยสนทมคาภาระตดพนผใหตองรบผดเพอความชำารดบกพรอง หรอเพอการรอนสทธในทรพยนน ทำานองเดยวกบผขายในเรองซอขาย กลาวคอ ถาทรพยสนทใหแกกนนนมความชำารดบกพรองหรอถกรอนสทธโดยมบคคลใดมากอการรบกวนสทธของผรบ โดยมสทธเหนอทรพยสนทใหแกกน ผใหจะตองรบผด แตความรบผดของผใหตองไมเกนจำานวนคาภาระตดพน

8.3 การถอนคนการใหและการใหทมผลเมอผใหตาย1. ผใหถอนคนการใหไดเมอผรบประทษรายผให หรอผรบทำาใหผใหเสยชอ

เสยง หรอหมนประมาทผใหอยางรายแรง หรอบอกปดไมยอมใหสงของจำาเปนเพอเลยงชพแกผให

2. ทายาทของผใหสามารถถอนคนการใหไดเมอผรบฆาผใหตายโดยเจตนาและไมชอบดวยกฎหมาย หรอผรบกดกนผใหมใหถอนคนการให

3. สทธถอนคนการใหระงบเมอผใหไดใหอภยแกผรบในเหตประพฤตเนรคณ หรอเมอเวลาลวงเลยไปหกเดอน นบแตเหตเนรคณไดทราบถงบคคลผชอบทจะเรยกถอนคนการให

4. การฟองคดขอถอนคนการให หามมใหฟองคดเมอพน 10 ป นบแตเกดเหตเนรคณสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

72

5. การใหบางประเภทจะถอนคนการใหเพราะเหตเนรคณไมได เชน การใหเปนบำาเหนจสนจาง ใหสงทมคาภาระตดพน หรอใหโดยหนาทธรรมจรรยา

6. การใหทมผลเมอผใหตาย ใหนำากฎหมายวาดวยมรดกและพนยกรรมมาใช

8.3.1 หลกเกณฑการถอนคนการใหกรณใดบางผใหมสทธเรยกทรพยสนคนจากผรบผใหมสทธเรยกทรพยสนทใหคนจากผรบประพฤตเนรคณผใหเหต

เนรคณทผใหจะถอนคนการใหไดตองเปนกรณตาม ป.พ.พ. มาตรา 531 คอก.ผรบไดประทษรายตอผใหอนเปนความผดทางอาญาอยางราย

แรงข. ผรบไดทำาใหผใหเสยชอเสยงหรอหมนประมาทผใหอยางรายแรงค.ผรบไดบอกปดไมยอมใหสงของจำาเปนเลยงชวตแกผใหในเวลาท

ผใหยากไรและผรบยงสามารถจะใหได

นายเทดยกทดนแปลงหนงใหนายทน และไดจดทะเบยนโอนกรรมสทธทดนแปลงนนใหนายทนโดยเสนหา ตอมาเมอนายทนไดปลกบานบนทดนแปลงนน นายทนกชวนนายเทดมาอยดวย เนองจากนายเทดไดยกจนลง นายเทอดจงมาอาศยอยกบนายทน ตอมานายทนเกดมปากเสยงกบนายเทอด นายทนไดใชมดฟนนายเทดไดรบบาดเจบสาหส กรณนนายเทอดจะเรยกทดนแปลงดงกลาวคนไดหรอไม

กรณตามอทาหรณ นายเทอดจะเรยกทดนคนจากนายทนได เนองจากการใหทดนเปนการใหโดยเสนหา เมอนายทนประพฤตเนรคณตอผให คอไดประทษรายผใหจนผใหไดรบบาดเจบสาหส อนเปนความผดอาญาอยางรายแรงตามประมวลกฎหมายลกษณะอาญา นายเทดกเรยกทดนแปลงดงกลาวคนจากนายทนไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 531(1)

ทายาทของผใหจะถอนคนการใหเพราะเหตเนรคณไดหรอไมทายาทของผใหมสทธถอนคนการใหไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 532 คอ

เมอ(ก) ผรบไดฆาผใหตายโดยเจตนาและไมชอบดวยกฎหมาย หรอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

73

(ข) ผรบไดกดกนมใหผใหถอนคนการให

8.3.2 สทธถอนคนการใหระงบเมอผรบประพฤตเนรคณ ผใหจะถอนคนการใหไดเสมอไปหรอไมเมอผรบประพฤตเนรคณผใหจะถอนคนการใหไมไดหากเปนการใหใน

กรณดงตอไปนคอ(ก) ใหเปนบำาเหนจสนจางโดยแท(ข) ใหสงทมคาภาระตดพน(ค) ใหโดยหนาทธรรมจรรยา(ง) ใหในการสมรส

นางดำาไดยกบานหลงหนงใหนายแสนหลานชายในวนสมรสกนเปนการรบไหว นายแสนเมอแตงงานแลวกไมไดสนใจดแลนางดำาซงภายหลงตาบอด นางดำาเจบใจนายแสนหลานชายจงใหนายใชเพอนบานไปบอกนายแสนวาจะขอคนบานทใหนายแสนไปในวนสมรสกลบคน นายแสนไมยอมใหโดยอางวาตนมสทธจะอยและนางดำาจะขอคนบานทใหไมได เพราะเปนทรพยสนทไดมาโดยการสมรส นางดำาจงฟองตอศาลขอคนบานดงน ถาทานเปนศาลจะวนจฉยอยางไร

ถาขาพเจาเปนศาลขาพเจาจะวนจฉยคดนวา การทนางดำาไดยกบานใหนายแสนในวนสมรสถอไดวาเปนทรพยสนทนางดำาไดใหโดยการสมรส ดวยเหตนนางดำาจะเรยกบานคนเพราะเหตทผ รบประพฤตเนรคณไมไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 535(4)

นายเหลองใหเงนนายเขยว 2 แสนบาท โดยใหนายเขยวตองจายคาไถทรพยทนายเหลองขายฝากกบนายแสด เปนเงน 4 หมนบาท นายเขยวไดจายเงนคาไถทรพยใหนายเหลองไปแลว ตอมานายเขยวเกดผดใจกบนายเหลอง และไดดาวานายเหลอง อนเปนความผดฐานหมนประมาทอยางรายแรง นายเหลองโกรธมาก จงขอเงนทใหนายเขยวคนเปนเงน 1 แสนบาท กรณนนายเหลองจะเรยกเงนทใหนายเขยวคนไดหรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

74

นายเหลองจะเรยกเงนทนายเขยวคนไมได เพราะการใหเงนดงกลาวเปนการใหโดยมภาระคาตดพน ผใหจะถอนคนการใหทรพยสนเพราะเหตเนรคณไมไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 535(2)

8.3.3 การใหทมผลเมอผใหตายเปรยบเทยบการใหทมผลเมอผใหตาย เปนการทำาพนยกรรมยก

ทรพยสนใหการใหเปนนตกรรมสองฝายตองมผใหและผรบคอผใหไดใหทรพยสน

แกผรบและผรบยอมรบเอาทรพยสนนน แตการใหจะมผลเมอผใหตายแลวพนยกรรม เปนนตกรรมฝายเดยวคอผทำาพนยกรรม ไดทำาไวในขณะท

ยงมชวตอยแตจะเปนผลตอเมอผทำาพนยกรรมตายไปแลว และถาผรบตามพนยกรรมไมอยากไดทรพยสนทผทำาพนยกรรมทำาไวให กอาจจะไมยอมรบทรพยสนตามพนยกรรมกได

แบบประเมนผล หนวยท 81. สญญาแลกเปลยนคอ (ก) เปนนตกรรม 2 ฝาย (ข) เปนสญญาตางตอบแทน

(ค) คสญญาตางฝายตางโอนกรรมสทธในทรพยสนกไหท ำาได (ง) การแลกเปลยนโดยตรงเพมเงนเขากบทรพยสนกทำาได

2. สญญาแลกเปลยนใหนำากฎหมายลกษณะ ซอขาย มาใช3. สญญาแลกเปลยนทรพยสนทตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจา

หนาท มฉะนนเปนโมฆะ คอ เครองจกรทจดทะเบยนแลว4. สญญาจะแลกเปลยนทตองมหลกฐานเปนหนงสอจงจะฟองรองบงคบคดกนได

คอ บาน5. สญญาแลกเปลยนทกรรมสทธในทรพยสนโอนไปยงคสญญาขณะทยงมสญญา

แลกเปลยนกนไดแก สญญาแลกเปลยนทรพยสนเดดขาด6. สญญา ให สมบรณเมอ สงมอบทรพยสนทให7. สญญาใหทรพยสน ประเภทการใหทผใหผกพนตนวาจะช ำาระหนเปนคราวๆ จะ

ระงบเมอผใหตาย8. สญญาใหทรพยสนทตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทคอ

(ก) ใหทดน (ข) ใหบาน (ค) คำามนวาจะใหทดน9. ผใหจะถอนคนการใหไดในกรณท ผรบไดหมนประมาทผใหอยางรายแรง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

75

10. ทายาทของผใหถอนคนการใหไดในกรณ ผรบไดเอายาพษใหผใหกนจนถงแกความตาย

11. การแลกเปลยนอสงหารมทรพยทถกตอง ตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

12. แลกเปลยนอสงหารมทรพยทขาดตกบกพรองหรอลำาจำานวน ไมเกนกวารอยละ 5 ทคสญญาตองรบเอาไวและใชราคาตามสวน

13. กฎหมายทนำามาใชในสญญาแลกเปลยนดวยคอ กฎหมายซอขาย14. กรรมสทธในทรพยสนทแลกเปลยน โอนไปยงคสญญาทนทเมอมการ

แลกเปลยนกนคอ แลกเปลยนทรพยสนเดดขาด15. สญญาทไมตองสงมอบทรพยสนทให ไดแกใหอสงหารมทรพยททำา

เปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท16. การยกใหทรพยสนทไมตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงาน

เจาหนาทกมผลสมบรณไดแก (ก) การอทศทดนใหใชเปนทางสาธารณะ (ข) การสละทดนใหเปนสาธารณะสมบตของแผนดน (ค) การทำาหนงสอยกทดนสำาหรบใหเปนทสรางวด

17. คำามนวาจะใหทรพยสนบางประเภทตามมาตรา 456 จะมผลผกพนผใหคำามน ตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

18. การใหทระงบไปโดยความตายของผใหไดแก การใหทผใหผกพนตนจะชำาระหนเปนคราวๆ

19. สญญาให ผใหถอนคนการใหไดในกรณทผรบประพฤตเนรคณ

หนวยท 9 เชาทรพย 11. บทเบดเสรจทวไป สวนแรกเปนการกลาวถงความหมายและลกษณะท

สำาคญของสญญาเชาทรพย เพอเปนการอธบายถงหลกเกณฑทส ำาคญของสญญาเชาทรพย อนเปนพนฐานในการศกษาถงบทบญญตของสญญาเชาทรพยในสวนตอไป

2. การเชาทรพยสนประเภทสงหารมทรพย กฎหมายไมกำาหนดหลกฐานในการบงคบคด แตหากเปนการเชาอสงหารมทรพยกฎหมายไดกำาหนดใหมหลกฐานการเชาเพอผลในการฟองรองบงคบคด

3. ทรพยสนทผใหเชานำาไปใหเชา อาจมขอพพาทเกดขนในกรณทมผเชาหลายคนเรยกเอาทรพยสนทเชาอนเดยวกนโดยอาศยมลสญญาเชาตางรายสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

76

4. สญญาเชาทรพยเปนสญญาทมลกษณะเฉพาะตวในแงทผเชาไมอาจใหเชาชวงหรอโอนสทธการเชาใหแกบคคลภายนอกได

5. ผใหเชามหนาทสงมอบทรพยสนซงใหเชา6. ในการทำาสญญาเชาทรพยนน ผใหเชาอาจมความรบผดในความชำารด

บกพรองและการรอนสทธในทรพยทเชา

9.1 บทเบดเสรจทวไป1. สญญาเชาทรพยมลกษณะทสำาคญหลายประการ กลาวคอ เปนเอกเทศ

สญญา เปนนตกรรมสองฝาย ผใหเชาทรพยไมจ ำาเปนตองเปนเจาของกรรมสทธในทรพยสนทใหเชา เปนสญญาทมวตถแหงสญญาเปนทรพยสน เปนสญญาทกอเพยงบคคลสทธ เปนสญญาทมระยะเวลาอนมจำากด และถอเปนสทธเฉพาะตวของผเชา

2. แมวากฎหมายลกษณะเชาทรพยจะมไดบญญตในเร องคำามนจะใหเชา และสญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดาไว แตในทางปฏบตทงสองเรองนมบทบาทสำาคญยงในการทำาสญญาเชาทรพย

3. ในทางปฏบตในการทำาสญญาเชาทรพยไดมคำาพพากษาฎกาทกำาหนดหลกเกณฑในเร องคำามนจะใหเชา และสญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดา

4. การเชาอสงหารมทรพยไมเกน 3 ป กฎหมายกำาหนดใหมหลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอทงสองฝายตองรบผดเปนสำาคญ จงจะสามารถฟองรองบงคบคดได แตในการเชาอสงหารมทรพยตงแต 3 ป ขนไป หากมไดมการทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท จะฟองรองบงคบคดไดเพยง 3 ป

5. สญญาเชาอสงหารมทรพย กฎหมายบญญตหามมใหเชาเกน 30 ป ซงหากคสญญาเชากนไวเกน กวา 30 ป จะมผลใชบงคบได 30 ป

6. สญญาเชาทรพย อาจมการกำาหนดกนตลอดอายของผใหเชาหรอของผเชากได

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

77

7. การทผเชาหลายคนเรยกเอาอสงหารมทรพยอนเดยวกน โดยอาศยมลสญญาเชาตางราย กฎหมายใหสทธแกผทครอบครองทรพยสนทเชาดกวาผเชาคนอน

8. การทผเชาหลายคนเรยกเอาอสงหารมทรพยอนเดยวกนโดยอาศยสญญาเชาตางราย ตามปกตจะกำาหนดใหผเชาซงไดจดทะเบยนการเชากอนมสทธดกวาผเชาคนอน เวนแตการทกฎหมายมไดบงคบใหตองจดทะเบยน ในกรณนหากผเชารายใดไดครอบครองอสงหารมทรพยกอนจะมสทธดกวาผเชาคนอน

9. ตามปกตผเชาไมสามารถจะใหเชาชวงหรอโอนสทธการเชาใหบคคลภายนอกได เวนแตจะไดมการตกลงกนใหผเชาเพอกำาหนดใหผเชามสทธดงกลาว

10. การเชาชวงและการโอนสทธการเชามไดทงโดยชอบและโดยไมชอบ ซงมผลในทางกฎหมายทแตกตางกน

9.1.1 ลกษณะสญญาเชาทรพยใหยกตวอยางในกรณการเชาทรพยทมใชทรพยเฉพาะสงก. แสดงเจตนาขอเชารถยนตขาก ข. ซง ข. มรถยนตหลายคนใหเชา

ก. กลาวเพยงแตวาเปนรถยนตยหอ MAZDA ป 2004 กรณเชนน ข. สามารถนำารถยนตดงกลาวคนใดกไดมาให ก. เชา โดยทรถยนตท ก. เชา ก มใชทรพยเฉพาะสง

ปตเชาบานจากสมศรมกำาหนดระยะเวลาเชา 10 ป โดยไดทำาสญญาเชาเปนหนงสอ และจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท หลงจากปตเชาบานดงกลาวเปนเวลา 2 ป ปตถงแกความตาย บรรดาทรพยมรดกและสทธตางๆ ของปตตกทอดแกปยะ บตรชายคนเดยวของปต ปยะซงไดอยอาศยในบานเชาดงกลาวมาตลอด จะขอทำาสญญาการเชาใหมโดยขอเปนผเชาตอจากปตบดาของตนเอก 8 ป กรณเชนนสมศรสามารถโตแยงปตไดหรอไมประการใด

สมศรสามารถปฏเสธ มให ปยะเปนผเชาตอจากปตไดเนองสทธการเชาทรพยถอเปนสทธเฉพาะตวของ ปตผเชา หากผเชาตาย สญญาเชา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

78

ระหวางผเชาและผใหเชายอมสนสดลง แมวา ปยะทายาทของ ปตใหอาศยอยในทรพยสนทเชา ถอวาอยในฐานะบรวาร และสญญาเชายงคงสนสดลง

9.1.2 คำามนจะใหเชา และสญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดา

ก. ให ข. เชาบาน คาเชาเดอนละ 3,000 บาท ในสญญาเชาระหวาง ก. กบ ข. มสญญาเชาอยขอหนงทระบวา หาก ข. ผเชายงขนอยตอผเชาจะยอมเสยคาเชาเดอนละ 5,000 บาท เวนแตจะไดทำาสญญากนใหม ดงนน กรณตามสญญาดงกลาวถอไดวาเปนคำามนทจะใหเชาหรอไม ประการใด

กรณดงกลาวยงไมถอวาเปนใหคำามนทจะใหเชา เนองจากคำามนจะใหเชาตองตองมความแนชดและเพยงพอทจะบงคบใหทำาสญญาเชากนได โดยจะตองมขอความซงแสดงใหเหนวาผใหคำามนตกลงผกพนทจะใหเชาตอ กรณตามโจทย เปนการกำาหนดเบยปรบหรอคาเสยหายทกำาหนดกนไวลวงหนาไมใชคาเชาหรอเงอนไขทมผลใหผเชาไดเชาตอไปโดยไมมกำาหนดเวลา

การท ก. ให ข. เชาบาน โดยสญญามขอกำาหนดให ข. ทำาการซอมแซม ตอเตม ปรบปรงอาคารทเชาซงมสภาพชำารดทรดโทรมมาก และตองใชเงนคาดำาเนนการประมาณ 800,000 บาท ถอไดวาเปนสญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดาหรอไม เพราะเหตใด

เปนสญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาการเชาธรรมดา ดตวอยางไดจากคำาพพากษาฎกาท 5770/2539 และ 491/2540

9.1.3 หลกฐานการทำาสญญาเชาก. ให ข. เชาบานพรอมทดน มกำาหนดการเชา 10 ป โดยตกลงการ

เชากนดวยวาจามผลตามกฎหมายอยางไรคสญญาเชาทรพยไมสามารถฟองรองใหบงคบคดได เนองจากไมม

หลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนง ลงลายมอชอฝายทตองรบผดเปนสำาคญ ตามมาตรา 538

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

79

ก. ให ข. เชาบานพรอมทดนมกำาหนดการเชา 10 ป โดยมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผเชาแตเพยงฝายเดยว กรณนมผลตามกฎหมายประการใด

สามารถฟองรองใหบงคบคดกนไดเพยง 3 ป เทานน เนองจากการเชาอสงหารมทรพยทมกำาหนดกวา 3 ปขนไป หากมไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท จะฟองรองบงคบคดกนไดเพยง 3 ป ตามมาตรา 538 ซงกรณตามโจทยเปนแตเพยงการมหลกฐานเปนหนงสอทใชสำาหรบฟองบงคบคดกนเทานนยงไมถอวาเปนการทำาเปนหนงสอ ซงการทำาเปนหนงสอจะตองทำาสญญาเปนหนงสอ และลงลายมอชอคสญญาทงสองฝายคอ ก. และ ข.

9.1.4 กำาหนดเวลาเชาและการตอสญญาเชาอสงหารมทรพยก. ให ข. เชาบานและรถยนตมกำาหนด 35 ป ทงสองคนไดตกลงเชา

ทรพยทงสองอยางในการนจะมผลทางกฎหมายประการใดกรณเชาบานซงเปนการเชาอสงหารมทรพย มาตรา 540 หามมใหเชา

เกนกวา 30 ป ซงหากไดกระทำาสญญากนไวเกนกวา 30 ป กฎหมายใหลดลงเหลอ 30 ป ซงหากไดทำาสญญาการเชาบานระหวาง ก. และ ข. จะมผลในการใหเชากนเพยง 30 ป

สวนการเชารถยนตซงเปนสงหารมทรพย ไมอยในบงคบตามมาตรา 540 ดงนนคสญญาคอ ก. และ ข. สามารถทำาการเชากนไดไมจำากดกำาหนดเวลา ซงจะเกนกวา 30 ป กได

9.1.5 การเรยกเอาทรพยสนอนเดยวกน โดยอาศยมลสญญาเชาตางราย

ก. ให ข. เชาทดน 2 ป โดยมไดมอบการครอบครอง ตอมา ก. ให ค. เชาทดนแปลงเดยวกนทให ข. เชา 10 ป โดยมไดจดทะเบยนและมไดสงมอบการครอบครองจากนน ก. นำาทดนแปลงดงกลาวไปให ง. เชา 5 ป โดยทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท กรณเชนนผใดมสทธในทดนแปลงทเชาดกวาคนดนๆ เพราะเหตใด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

80

ผมสทธในทด นแปลงทเชาด งกลาวคอ ง. ตามมาตรา 543(3) เพราะ ง. เปนผเชาทไดจดทะเบยนการเชาอสงหารมทรพย ยอมมสทธดกวาผเชาคนอนๆ

9.1.6 กรณการเชาชวงหรอโอนสทธในทรพยสนทเชาก. เชาบานจาก ข. การท ค. มาอยอาศยกบ ก. แตไดจายคานำาคาไฟ

บางในบางเดอน ถเปนการท ก. ให ค. เชาชวงหรอไม เพราะเหตใดไมถอเปนการเชาชวง เนองจากการท ค. มาอาศยอยกบ ก. ยงไมถอ

เปนการเชาทรพย คำาพพากษาฎกาท 1310/2489 และ 1596/2494การโอนสทธในทรพยสนทเชามความสมพนธกบการโอนสทธเรยก

รองประการใดการโอนสทธในทรพยสนทเชา ถอเปนการโอนสทธเรยกรองประเภท

หนง ซงจะตองนำาบทบญญตในเรองการโอนสทธเรยกรอง ตามมาตรา 303 ถงมาตรา 308 มาใชบงคบดวย

9.1.7 ความรบผดของผเชาชวงก. ให ข. เชาทดนคดคาเชา 2,000 บาท ตอมา ข. ไดนำาทดนสวน

หนงไปให ค. เชาโดยชอบคดคาเชา 1,500 บาท หาก ค. นำาเงนคาเชาไปชำาระแก ข. 1,500 บาท กรณเชนน ก. สามารถเรยกคาเชาจาก ค. ไดอกหรอไมประการใด

ก. ไมสามารถเรยกคาเชาจาก ค. ไดอกเนองจาก ค. ไดชำาระคาเชาใหแก ข. ผเชาเดม และ ค. หมดสนความผกพนในสวนของคาเชาไปแลว เนองจาก ก. มความผกพนเพยง 1,500 บาท

ผลในทางกฎหมายของการเชาชวงโดยชอบเปนประการใดผเชาชวงยอมตองรบผดตอผใหเชาเดมโดยตรงตามมาตรา 545 อก

ทงมแนวคำาพพากษาศาล ฎกาท 1671/2494 ทถอวาผเชาชวงจะมฐานะเปนเสมอนผเชาคนหนงมใชบรวารของผใหเชาเดม

9.2 หนาทและความรบผดชอบของผใหเชา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

81

1. ผใหเชามหนาทในการสงมอบทรพยสนทเชาแกผใหเชา เพอใหผเชาไดใชหรอไดรบประโยชนในทรพยสนทเชา

2. การสงมอบทรพยสนทเชา กฎหมายลกษณะเชาทรพยใหนำาบทบญญตของกฎหมายลกษณะซอขายมาใชบงคบโดยอนโลม

3. ผใหเชามหนาทตองชดใชคาใชจายทผเชาไดจายไปโดยความจำาเปน และสมควรเพอการรกษาทรพยสนทเชา แตหากผเชาไดเสยคาใชจายเพอบำารงรกษาตามปกต และเพอซอมแซมทรพยสนทเชาเพยงเลกนอย ผใหเชาไมจำาตองชดใชใหแกผเชา

4. กฎหมายลกษณะเชาทรพยก ำาหนดใหน ำาบทบญญตของกฎหมาย ลกษณะซอขายในเร องความรบผดในความชำารดบกพรองและการรอนสทธโดยมาใชกบความรบผดของผใหเชา ในการชำารดบกพรองและการรอนสทธดวย

5. นอกเหนอจากความรบผดของผใหเชาในความช ำารดบกพรองตามแนวคดขอ 4 แลวกฎหมายลกษณะเชาทรพยไดกำาหนดถงความรบผดของผใหเชาในความชำารดบกพรอง ทเกดขนในระหวางการเชาดวย แตในกรณความชำารดบกพรองทมกฎหมายหรอจารตประเพณกำาหนดใหผเชาตองซอมแซมเอง ผใหเชาไมมความผดในสวนน

9.2.1 การสงมอบทรพยสนทเชาก. ตกลงให ข. เชาเครองเสยง 5 ชด คาเชาชดละ 200 บาท ปรากฏ

วา ก. สงมอบเครองเสยงให ข. 8 ชด หาก ข. มาปรกษาทานจะใหคำาปรกษาแก ข. อยางไร

แนะนำาให ข. รบเอาเคร องเสยงเพยง 5 ชด ตามสญญาเชาทตกลงกนไว หาก ข. ไมจำาเปนตองใชถง 8 ชด โดยอก 3 ชดบอกปดได หรอ ข. อาจจะบอกปดทงหมด 8 เครองกได โดยหากสงมอบเครองเสยง 8 ชด กจะตองชำาระคาเชาทง 8 ชด

ผลของการทผใหเชาไมปฏบตตามหนาทในการสงมอบทรพยสนทเชาใหเหมาะแกการทจะใชเพอประโยชนทเชา เปนประการใด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

82

ผเชามสทธบอกเลกสญญาตามมาตรา 548 และยงมสทธเรยกรองคาเสยหายตาม มาตรา 391 ไดอกดวย

9.2.2 การชดใชคาใชจายแกผเชาก. ให ข. เชารถยนต 1 ป ในระหวางการเชานน ข. ไดเสยคาใชจาย

เพอบำารงรกษารถยนตคอ การเปลยนถายนำามนเครองลางอดฉดและทำาการยกเครองยนตใหม เนองจากเครองยนตใชมานาน คาใชจายดงนรายการใดบางท ข. สามารถเรยกให ก. ชดใชแก ข. ได

เฉพาะรายการในการทำาการยกเครองยนตใหม ซงถอไดวา ข. ไดเสยคาใชจายไปโดยความจำาเปนและสมควรเพอรกษารถยนตใหอยในสภาพดพรอมใช สวนคาใชจายในการเปลยนถายนำามน เครอง ตลอดจนคาใชจายในการลางอดฉดนน ถอเปนคาใชจายเพอบำารงรกษาตามปกตและเปนการซอมแซมเพยงเลกนอยซง ก. ผใหเชาไมจำาตองชดใชใหแก ข. ผเชา

9.2.3 ความรบผดในความชำารดบกพรองและการรอนสทธก. ให ข. เชารถยนต ตอมาปรากฏวาหมอนำารถยนตทเชาเร มเสอม

แตอยในวสยทจะทำาการซอมได หาก ข. มาปรกษาทานจะใหคำาแนะนำาแก ข. อยางไร

จะตองดลกษณะของหมอนำารถยนตทเสอมกอนวาเปนเหตททำาให ข. ผเชาตองปราศจากการใชประโยชนหรอไม หาก ข. ยงสามารถทจะใชประโยชนจากรถยนตไดและ ก. ผใหเชายงสามารถแกไขไดจะแนะนำาให ข. บอกกลาว ก. เพอให ก. จดการ แกไข โดยกำาหนดระยะเวลาอนสมควรเพอให ก. ดำาเนนการแกไข

ก. ให ข. เชาบาน ตอมาพายพดตนไมบานพงเกอบทงหลง หาก ข. มาปรกษาทานจะใหคำาแนะนำาแก ข. อยางไร

บอกเลกสญญาตามมาตรา 551 เพราะการทพายพดบานพงเกอบทงหลง นเปนความชำารดบกพรองรายแรงทท ำาให ข. ผเชาใชสทธบอกเลกสญญาได

แบบประเมนผล หนวยท 9สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

83

1. ลกษณะของสญญาเชาทรพย ไดแก (ก) เปนเอกเทศสญญา (ข) เปนนตกรรม 2 ฝาย (ค) มวตถแหงสญญาเปนทรพยสน (ง) กอเพยงบคคลสทธ (สวนผใหเชาจำาเปนตองเปนเจาของกรรมสทธในทรพยสนทใหเชา ไมใชลกษณะของสญญาเชาทรพย)

2. การทผเชาตาย สญญาเชาจะมผลตามกฎหมายคอ สญญาเชาสนสดลง3. สญญาเชาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดา เปนการผสมผสาน

ระหวาง สญญาเชาทรพยกบสญญาตางตอบแทน4. การเชาอสงหารมทรพย 2 ป คสญญาจะตองปฏบตคอ มหลกฐานเปนหนงสอลง

ลายมอชอฝายทตองรบผดเปนสำาคญ5. ก. เชาเครองบนจาก ข. 5 ป ตกลงกนเชาดวยวาจา มผลตามกฎหมายสมบรณ

แลว6. การเชาอสงหารมทรพยกฎหมายหามมใหเชากนเกนกวา 30 ป 7. การเชาชวงโดยชอบมผลตามกฎหมายคอ ผเชาชวงยอมตองรบผดตอผใหเชา

เดมโดยตรง8. การสงมอบทรพยสนทเชา กฎหมายลกษณะเชาทรพยใหน ำาบทบญญตของ

เอกเทศสญญาในเรอง ซอขาย มาใชบงคบโดยอนโลม9. คาใชจายทผเชาไมจำาตองชดใชใหแกผเชา คอ การซอมแซมเลกนอย10. การซอมแซมทเปนหนาทของผใหเชาคอ การซอมแซมใหญ11. สงทสามารถนำามาใหเชาไดแก (ก) เคร องหมายการคา (ข) ลขสทธ (ค)

สทธในการขายเนอสกร (ง) โภคยทรพย 12. การทผเชาตาย มผลใหสญญาเชาระหวางผเชาและผใหเชาระงบ แสดงให

เหนวาสญญาเชาทรพยมลกษณะเปนสทธเฉพาะตวของผเชา13. การกระทำาหรอการตอบแทนการเชาทถอวาเปนสญญาเชาตางตอบแทน

พเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดา เชน การปลกสรางอาคารลงบนทดนของผใหเชาแลวยกกรรมสทธในอาคารใหแกผใหเชา

14. ก. เชาบานพรอมทดนจาก ข. มกำาหนด 5 ป โดยทงคตกลงการเชาดวยวาจา มผลตามกฎหมายคอ ฟองรองใหบงคบคดไมได

15. ก. เชาแพจาก ข. 20 ป ตกลงการเชาดวยวาจา มผลตามกฎหมายสมบรณแลว

16. การทคสญญาทำาสญญาเชาอสงหารมทรพยกนเมอสญญาสนสดลงแลวสามารถตอสญญาไดไมเกน 30 ป

17. ฐานะของผเชาชวงโดยชอบมผลในทางกฎหมาย มฐานะเปนเสมอนผเชาคนหนง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

84

18. บทบญญตลกษณะเชาทรพยใหนำาลกษณะซอขายมาบงคบใชโดยอนโลม การชำาระราคา มใชบทบญญตของลกษณะซอขายทนำามาใชบงคบกบหนาทและความรบผดชอบของผใหเชา

19. การบำารงรกษาตามปกตและการซอมแซมเพยงเลกนอย คาใชจายดงนผใหเชาไมจำาเปนตองชดใชใหแกผเชา

20. ขอรบผดเพอชำารดบกพรองของผใหเชา กฎหมายหามมใหผเชาฟองคดเมอพน 1 ป นบแตเวลาทพบเหนความชำารดบกพรอง

หนวยท 10 เชาทรพย 21. ผเชามหนาทและความรบผดชอบตามกฎหมาย และตามสญญาเชาท

กำาหนดกนไว2. กฎหมายกำาหนดเกยวกบความระงบแหงสญญาเชาไวหลายประการ ไม

วาจะเปนการบอกเลกสญญาหรอกรณทรพยสนซงใหเชาสญหาย3. ส ญ ญ า เ ช า อ า จ จ ะ ย ง ไ ม ร ะ ง บ ใ นก รณ ก า ร โ อ น ก ร ร ม ส ท ธ ใ น

อสงหารมทรพยทใหเชา หรอกรณการครองทรพยสนทเชาเมอสนกำาหนดเวลาเชา

4. นอกเหนอจากการเชาทรพยทเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยแลว ยงมกฎหมายทเกยวของกบสญญาเชาทรพย เชน กฎหมายวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมกฎหมายการเชาทดนเพอเกษตรกรรม และกฎหมายการเชาอสงหารมทรพยเพอพาณชยกรรม และอตสาหกรรม

10.1 หนาทและความรบผดของผเชา1. ผเชามหนาทตองใชทรพยสนทเชาตามประเพณนยมปกต หรอตามท

กำาหนดไวในสญญานอกจากผเชายงมหนาทตองสงวนทรพยสนทเชาเสมอกบทวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเองและตองบำารงรกษารวมทงการซอมแซมเลกนอยดวย

2. กรณมเหตทผใหเชาตองซอมแซมทรพยสนผใหเชามหนาทตองยอมใหผใหเชาเขามาทำาการซอมแซมแมวาจะเปนการไมสะดวกแกตนกตาม แตหากวาการซอมแซมตองใชเวลานานเกนสมควรทำาใหทรพยสนทเชาไมเหมาะแกการใชเพอประโยชนทผเชาสามารถบอกเลกสญญาไดสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

85

3. หากมกรณทเปนเหตดวนเกดขน ผเชามหนาทตองแจงเหตใหแกผเชาโดยพลน เวนแตผใหเชาจะทราบเหตอยกอนแลว

4. ผเชาตองไมดดแปลงหรอตอเตมทรพยสนทเชา โดยมไดรบอนญาตจากผใหเชา หากผเชาทำาการดดแปลงหรอตอเตมดงกลาวโดยมไดรบอนญาตจากผใหเชา ผเชาตองรบผดชอบ

5. ผเชามหนาทชำาระคาเชา เมอสนระยะเวลาอนไดตกลงกนไวทกคราว เวนแตคสญญาจะไดกำาหนดการชำาระคาเชาไวโดยสญญา หรอโดยจารตประเพณวาจะพงชำาระคาเชา ณ เวลาใด

6. กฎหมายใหสนนษฐานไวกอนวา ผเชาไดรบทรพยสนทเชาไปโดยสภาพอนซอมแซมดแลว และเมอสงคนทรพยสนแกผใหเชาเมอสญญาเชาระงบลงกตองสงคนในสภาพเชนเดยวกบทไดสงมอบทรพยสนนนมา เวนแตจะไดทำาเปนหนงสอลงลายมอชอของคสญญาแสดงไวตอกนวาทรพยสนทใหเชามสภาพเปนอยอยางไร

7. ผเชาตองรบผดชอบในการสญหาย หรอบบสลายอนเกดจากทรพยสนทเชา เพราะความผดของผเชา บคคลซงอยกบผเชาหรอผเชาชวง เวนแตจะเปนการใชทรพยสนโดยชอบ ผเชาไมตองรบผดชอบแตอยางใด

8. กฎหมายกำาหนดอายความทผใหเชาฟองผเชา โดยหามมใหฟองเมอพนกำาหนดหกเดอนนบแตวนสงคนทรพยสนทเชา

10.1.1 การใชและสงวนทรพยสนทเชาก. ทำาสญญาเชาทดนจาก ข. เพอสรางสวนอาหาร สญญาททำาขนไมม

ขอความระบใหใชทรพยทเชาเพอการอยางอน หาก ก. นำาทดนสวนหนงทเชามาจาก ข. ไปให ค. เชาชวง เพอปลกอาศย กรณเชนน ข. มสทธโตแยงไดหรอไมประการใด

ข. มสทธโตแยงและสามารถเลกสญญากบ ก. ไดตามมาตรา 554 เนอง ก. มไดใชทรพยสนทเชาตามทกำาหนดในสญญา ซงถอเปนหนาทและความรบผดชอบของ ก. ผเชาตามมาตรา 552

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

86

ก. เชารถยนต ข. มกำาหนด 1 ป หลงจากนน ก. ใชรถยนตคนดงกลาวมา 6 เดอน ปรากฏวาเบาะรถยนตขาด และชวงลางทงหมดเกดชำารด กรณเชนนผใดจะมหนาทซอมแซม

ตาม ป.พ.พ. มาตรา 553 ก. มหนาทตองซอมแซมเบาะรถยนต เพราะถอเปนการซอมแซมเลกนอยสวน ข. มหนาทซอมชวงลางรถยนต เพราะเปนการซอมแซมใหญ ซงถอเปนหนาทของผใหเชา

10.1.2 การซอมแซมและการจดการเพอปกปองภยนตรายแกทรพยสน

ก. ให ข. เชาอาคารพาณชย ปรากฏวาอาคารพาณชยท ข. เชามเหตตองซอมแซมเปนเวลา 3 เดอน ทำาให ข. ไมสามารถใชอาคารพาณชยเพอการคาขายได หาก ข. มาปรกษาทานจะใหคำาปรกษาประการใด

แนะนำาให ข. บอกเลกสญญา เนองจากอาคารพาณชยท ข. เชาไมเหมาะแกการทจะใชประโยชนทเชา

ก. ให ข. เชารถยนต 1 เดอน ข. ใชรถยนตทเชามาเพยง 5 วน ปรากฏวา ค. มาแจงแก ข. วารถยนตท ข. ใชดงกลาวเปนของ ค. และขอให ข. สงมอบรถยนตคนแก ค. หาก ข. มาปรกษา จะใหคำาปรกษาแก ข. ประการใด

แนะนำาให ข. ผเชาแจงเหตทมบคคลภายนอกมาเรยกอางสทธเหนอรถยนตท ข. เชา แก ก. ผใหเชาโดยพลนเวนแต ก. จะไดทราบเหตทม ค. มาอางสทธเหนอรถยนตจาก ข. แลว

10.1.3 การดดแปลงหรอตอเตมทรพยทเชาก. ให ข. เชาบาน ในสญญาเชามขอสญญาวาผเชาจะเปลยนแปลง

แกไขบานทเชาไมไดเวนแตจะไดรบอนญาตจากผใหเชาเปนลายลกษณอกษร การท ข. ผเชาบานจาก ก. ทำาการตอเตมบานโดยไดรบอนญาตจาก ก. แต ก. มไดอนญาตเปนหนงสอ ข. ตองรบผดอยางไรบาง เมอ ก. ผใหเชาเรยกรอง

ข. ผเชาไมตองรบผดชอบในการทจะตองทำาใหทรพยสนทเชากลบคนสสภาพเดมและไมตองรบผดตอ ก. ผใหเชาในความสญหายหรอบบสลาย อนเกดแกการตอเตมบานดงกลาวดวย เนองจาก ข. ไดรบอนญาตในการตอเตมสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

87

บานจาก ก. แลว แมวาจะไมเปนไปตามสญญาทกำาหนดให ข. ผเชาจะตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรกตาม กรณกยงไมถอวา ข. ผดสญญา

10.1.4 การชำาระคาเชาก. ให ข. เชาบาน โดยมไดตกลงกนวาจะชำาระคาเชาเมอใด แตใหชำาระ

ทกเดอน ข. จะตองชำาระคาเชาบานแก ก. เมอใด กรณจะเปนเชนใด หาก ข. ผเชาไมชำาระคาเชา ก. ผใหเชามสทธตามกฎหมายประการใด

สนระยะเวลาอนไดตกลงกำาหนดกนไวทกคราว กลาวคอ ชำาระทกเดอน และหาก ข. ผเชาไมชำาระคาเชา ก. มสทธบอกเลกสญญาได

10.1.5 การรบและสงคนทรพยสนทเชาก. ให ข. เชาบาน โดยท ก. สงมอบบานทใหเชาในสภาพทช ำารดตอง

ซอมแซมมาก แต ข. กยงรบมอบบานมา และอยอาศยจนครบตามสญญา เมอ ข. สงคนบานทเชาในสภาพเชนเดมทไดรบมอบมาจาก ก. หาก ก. อางวา ข. จะตองสงคนบานทเชาในสภาพอนซอมแซมดแลว ข. มขอโตแยงไดหรอไม ประการใด

แมวาสญญาเชาบานกรณนจะมไดทำาเปนหนงสอลงลายมอชอของคสญญาแสดงตอกนวาทรพยสนทใหเชามสภาพเปนอยอยางไร เปนเหตใหเขาขอสนนษฐานตามกฎหมายวา ข. ไดรบบานทเชาในสภาพอนซอมแซมดแลว และจะตองสงคนบานเชาในสภาพอนซอมแซมดแลวกตาม แตอยางไรกตาม ข. อาจทำาการพสจนถงการทบานไดรบมอบในตอนแรกอยในสภาพทชำารด ซงหาก ข. พสจนไดเชนน ข. สามารถสงคนบานเชาในสภาพเดมทชำารด

10.1.6 ความรบผดของผเชาในการกระทำาของบคคลอนและอายความฟองคด

ก. เชารถยนตของ ข. มาใชงาน ในการนม ค. ลกจางของ ก. ทำาหนาทเปนพนกงานขบรถ โดย ค. พกอาศยอยกบ ก. การท ค. ใชรถยนตบรรทกของหนกมากเกนไปเปนเหตใหชวงลางและแหนบรถยนตดงกลาวพงลง จงวนจฉยความรบผดของ ก. และ ค.

ก. ในฐานะผเชาตองรบผดในความบบสลายของรถยนตทเชา ตามมาตรา 562 วรรคหนง เนองจาก ค. เปนบคคลซงอยก บ ก. ผเชา และสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

88

หากวา ค. กระทำาละเมดในทางการทจาง ก. กมสวนทจะตองรวมรบผดกบ ค. ดวย ตามมาตรา 425

ก. ให ข. เชาชาง มกำาหนด 3 ป ข. นำาชางมาใชลากซงตามปกตเปนเวลา 1 ป ปรากฏวามคนรายปลนเอาทรพยสนอนรวมทงชางท ข. เชาไปจาก ก. สดวสยท ข. จะขดขวางได กรณเชนน ข. ตองรบผดในความสญหายของชางทเชาหรอไมประการใด

ข. ไมตองรบผดในความสญหายของชางทเชาดงกลาวตามมาตรา 562 วรรคหนง เนองจากการทชางสญหายไปมใชความผดของ ข. ผเชาแตอยางใด

10.2 ความระงบแหงสญญาเชา1. สญญาเชายอมระงบเมอถงกำาหนดเวลาทตกลงกนไว โดยมพกตอง

บอกกลาวกอน2. การเชาสวนและการเชานา กฎหมายใหสนนษฐานวาเชากนหนงป3. กรณการเชาทไมกำาหนดเวลาเชาคสญญาฝายใดจะบอกเลกสญญาตอง

บอกกลาวใหอกฝายรตว กอน ซงกำาหนดเวลาชำาระคาเชาระยะหนงเปนอยางนอย แตไมจำาเปนตองบอกกลาวลวงหนากวา 2 เดอน

4. แมสญญาเชานาจะระงบแลวผเชานามสทธครองนาตอไปจนกวาจะเสรจการเกบเกยว

5. หากทรพยสนทเชาสญหายไปทงหมด สญญาเชายอมระงบ6. กรณทรพยสนทเชาสญหายไปบางสวน โดยมใชความผดของผเชา ผ

เชาจะเรยกใหลดคาเชาลงตามสวนทสญหายได7. สญญาเชาอสงหารมทรพยไมระงบไป เพราะเหตการณโอนกรรมสทธใน

ทรพยสนซงใหเชา โดยผรบโอนตองรบไปทงสทธและหนาทของผโอนทมตอผเชา

8. เมอสนกำาหนดเวลาเชา หากผเชายงคงครองทรพยสนอย และผใหเชาร แลวแตไมทกทวงกฎหมายใหถอวาคสญญาไดทำาสญญาใหมตอไปไมมกำาหนดเวลา

10.2.1 ความระงบแหงสญญาเชาและการบอกเลกสญญาเชาสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

89

ก. ให ข. เชาอสงหารมทรพยมกำาหนด 2 ป โดยมไดมหลกฐานเปนหนงสอ เมอครบกำาหนด 2 ป กรณจะเปนไปตามมาตรา 564 หรอไม และจะตองมการบอกกลาวเพอเลกสญญากนกอนหรอไม

แมวาการเชาอสงหารมทรพยจะไมมหลกฐานเปนหนงสอ ซงเปนกรณของการไมมสทธฟองรองบงคบคดตามมาตรา 538 แตการทคสญญาเชาทรพยกำาหนดการเชาไว 2 ป เชน สญญาเชาระงบเมอสนกำาหนดเวลาทไดตกลงกนไวคอ 2 ป ตามมาตรา 564 ซงไมจำาเปนตองมการบอกกลาวเพอเลกสญญากอนแตอยางใด

10.2.2 กรณทรพยสนซงใหเชาสญหายก. เชารถยนตจาก ข. มกำาหนด 1 ป ในกรณท ก. ผเชาเปนผทำาให

ทรพยสนทเชาสญหายไปหลงการการใชรถยนตไปเพยง 1 เดอน หาก ก. บอกเลกสญญา ยอมใชราคาคารถยนต โดยไมยนยอมชำาระคาเชาทเหลอให กรณเชนนหาก ข มาปรกษาจะใหปรกษาแก ข. เกยวกบคาเชาทเหลอประการใด

การทรถยนตท ก. เชาจาก ข. สญหายไปอนเนองมาจากความผดของ ก. ก.ยงคงตองรบผดชอบชำาระคาเชาใหแก ข. ผใหเชาจนครบตามมาตรา 372 อกดวย

ก. เชาบานจาก ข. มกำาหนด 2 ป เมอ ก. เชาบานมาได 1 ป ปรากฏวาบานถกลอบวางเพลงไฟไหมเฉพาะโรงครวและสามารถดบเพลงไดทน กรณเชนนหาก ก. มาปรกษาจะใหคำาแนะนำาปรกษาแก ก. ประการใด

กรณเชนนจะใหคำาปรกษาแนะนำาแก ก. วา ก. สมควรเรยกให ข. ลดคาเชาลงตามสวนบานทเกดไฟไหมทถอวาเปนการสญหายไปแตเพยงบางสวนตามมาตรา 568 เพราะความสญหายของทรพยสนทเชาดงกลาวมไดเปนเพราะความผดของ ก. ผเชา

10.2.3 การโอนกรรมสทธในทรพยสนซงใหเชาก. เชาบานพรอมทดนจาก ข. มกำาหนด 10 ป โดยมหลกฐานเปน

หนงสอ และไดจดทะเบยนการเชาตอพนกงานเจาหนาท เมอ ก. เชาบานมาเปนเวลา 8 ป ข. ได ขายบานพรอมทด นดงกลาวให ค. กรณเชนน ค. สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

90

สามารถขอให ก. ออกจากบานทตนซอไดหรอไม และ ก. สามารถทจะขอเชาบานพรอมทดนดงกลาวตอจาก ค. ไดหรอไมประการใด

ค. ไมสามารถขอให ก. ออกจากบานทตนซอจาก ข. ได เนองจาก ก. ยงมสทธอยในบานดงกลาวไดอก 2 ป โดยสญญาเชาของ ก. ยงไมระงบเพราะเหตโอนกรรมสทธในอสงหารมทรพยทใหเชาและ ค. ผรบโอนตองรบไปซงสทธและหนาทของผโอนทมอยตอ ก. ผเชาดวย

สวนการท ก. สามารถจะขอเชาบานหลงดงกลาวตอจาก ค. เมอครบตามสญญาเดมแลวไดหรอไมนนขนอยกบ ก. กบ ค. จะตกลงกนใหมในเรองการเชาบานพรอมทดนดงกลาว

10.2.4 กรณการครองทรพยสนทใหเชาเมอสนกำาหนดเวลาเชาก. ให ข.เชาตกแถวมกำาหนด 2 ป เมอสญญาเชาครบกำาหนดแลว ข.

ยงคงอาศยอยในตกดงกลาวและยงคงสงคาเชาของเดอนแรกนบแตการเชาระยะแรกไดสนสดลง แต ก. ไมยอมรบและสงคน ซง ข. กยงคงอาศยอยในตกแถวดงกลาว กรณเชนน ข. สามารถอางไดหรอไมวา การท ข. ยงคงอยอาศยตอเปนการเชาตอไปไมมกำาหนดเวลา

การท ก. ผใหเชาไมยอมรบและสงคาเชาคนแก ข. กรณเชนนถอไดวาเปนการทกทวงโดย ก. ผใหเชาแลว แมวาผเชายงคงครองตกแถวทเชามากไมอาจถอไดวาการอยตอมาของ ข. ผเชา เปนการเชาโดยไมมกำาหนดเวลาตามมาตรา 570 แตอยางใด ดงนน ข. ไมสามารถอางไดวาการอยอาศยตอของตนเปนการเชาตอไป

10.3 กฎหมายทเกยวกบสญญาเชาทรพย1. กฎหมายวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม ไดกำาหนดหลกเกณฑ ในการ

คมครองผเชาจากขอสญญาทไมเป นธรรม โดยทผ ใหเชาอาศยสญญาสำาเรจรปหรอสญญาเชาทรพยทมขอสญญาทเปนการเอาเปรยบผเชาไวหลายประการ

2. กฎหมายการเชาทดนเพอเกษตรกรรม มบทบญญตในการควบคมการเชานา และครอบคลมไปถงการเชาทดนเพอเกษตรกรรม โดยเปนการกำาหนด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

91

อตราคาเชาขนสง การพจารณาวนจฉยขอพพาทเกยวกบการเรยกคาเชา การชำาระคาเชาระยะเวลาในการเชา เปนตน

3. กฎหมายการเชาอสงหารมทรพยเพอพาณชกรรมและอตสาหกรรม ม บทบญญตทเกยวของอยางยงกบกฎหมายลกษณะเชาทรพยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยโดยเฉพาะอยางยงเปนกฎหมายทเขามาเสรมในการเชาทรพยในสวนของการเชาอสงหารมทรพยเพ อพาณชยกรรมและอตสาหกรรมในระยะยาวมความมนคงยงขน

4. กฎหมายความคมการเชาเคหะและทดน แตเดมเปนการแกไขปญหาในระดบหนง ตอมาเปนการกำาหนดหลกเกณฑเพอควบคมการเชาเคหะและทดน เปนการควบคมมใหผใหเชา เคหะควบคม และทดนควบคมขนคาเชาเกนเหตผลและความจำาเปนทกอใหผเชาเดอดรอน

10.3.1 พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540

ก. ให ข. เชาทรพยในการท ก. ผใหเชากำาหนดขอตกลงทใหสทธแก ก. ผใหเชาเรยกรองหรอกำาหนดให ข. ผเชาตองรบภาระเพมมากขนกวาภาระทเปนอยในเวลาทำาสญญา นอกจากน ก. ผใหเชายงไดกำาหนดให ข. ผเชาวางมดจำาและยงมกรณทจะตองรบมดจำาโดยหากมดจำานนสงเกนสวนทงนในสญญาระหวาง ก. กบ ข. ดงกลาว มขอสญญาขอหนงทกำาหนดวามใหนำาบทบญญตของพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมไปใชบงคบ กรณเชนนหาก ข. มาปรกษาจะใหคำาปรกษาแก ข. ประการใด

ใหค ำาปรกษาแก ข. วา สญญาท ก. กบ ข. ทำาข นมาเป นโมฆะ เนองจากผใหเชากำาหนดขอสญญาโดยมใหนำาบทบญญตของกฎหมายวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม ไปใชบงคบไมวาทงหมดหรอบางสวน

10.3.2 พระราชบญญตการเชาทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. 2524

ก. เชานาจาก ข. มกำาหนด 20 ป หลงจาก ก. เชานามาเปนเวลา 10 ป ก. ถงแกความตายหลงจากนน ค. บตรชายของ ก. ซงเคยชวย ก. ทำานาไดมาแจงแก ข. วา วา ค. ประสงคจะเชานาตอจาก ก. หลงจาก ก. ตาม 1

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

92

เดอน แต ข. ปฏเสธ โดยอางวาสญญาเชานาระหวาง ก. กบ ข. ไดระงบแลว โดยผลแหงความตายของ ก. ข. ไมประสงคจะให ค. เชานาตอ กรณเชนนหาก ค. มาปรกษา จะใหคำาปรกษาประการใดแก ค.

แนะนำาให ค. ใชสทธตามมาตรา 29 พระราชบญญตการเชาทดนเพอเกษตรกรรมฯ ทบท บญญตรองรบสทธในการเชานาทสามารถตกลงแก ค. ในฐานะทายาทของ ก. ไดโดย ค. มประโยชนไดเสยเกยวกบการทำานาและการไดแสดงความจำานงขอเชานาตอ ข. ผใหเชานาแลว ภายใน 60 วนนบแต ก. ถงแกความตายกรณเชนน ค. มสทธเปนผเชานาสบแทนตอไป ข. ไมอาจปฏเสธหามมให ค.ทำาการเชานาได

10.3.3 พระราชบญญตการเชาอสงหารมทรพยเพอพาณชยกรรมและอตสาหกรรม พ.ศ. 2542

การท ก. เชาทดนจาก ข. เพอนำามาใชในทางอตสาหกรรมมกำาหนด 50 ป จะมผลตามกฎหมายประการใด

มผลสมบรณตามพระราชบญญตการเชาอสงหารมทรพย เพอพาณชยกรรมและอตสาห กรรม พ.ศ. 2542 เนองจากกฎหมายฉบบนมกำาหนดเวลาเชาอสงหารมทรพยเพอพาณชยกรรมและอตสาหกรรมไดไมเกน 50 ป

พระราชบญญตการเชาอสงหารมทรพยเพอพาณชยกรรมและอสาหกรรม พ.ศ. 2542 กำาหนดแบบไวหรอไม ประการใด

มการกำาหนดแบบไว กลาวคอ การเชาอสงหารมทรพยจะตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทมฉะนนจะเปนโมฆะ

10.3.4 พระราชบญญตควบคมการเชาเคหะและทดน พ.ศ. 2504ก. ผใหเชาจะทำาการขนคาเชาเคหะควบคม หรอทดนควบคม จะตอง

ปฏบตตามขนตอนของกฎหมายประการใดทำาคำารองขอขนคาเชาเสนอตอคณะกรรมการควบคมคาเชา เพอการ

พจารณาขนคาเชาเคหะควบคมและทดนควบคมในอตราทคณะกรรมการควบคมคาเชาเหนสมควร

แบบประเมนผล หนวยท 10สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

93

1. การทผเชาใหทรพยสนทเชาโดยมชอบ เมอผใหเชาบอกกลาวใหผเชาปฏบตใหถกตองแลว หากผเชาไมปฏบตตาม ผใหเชามสทธเลกสญญา

2. การซอมแซมทรพยสนทเชาลกษณะ สงทเปนการเรงรอน ทผใหเชาประสงคจะทำาการอนจำาเปนเพอทจะซอมแซม ทผเชาจะไมยอมทำาใหทำาไมได

3. กรณท ทรพยสนทเชาสญหาย ผเชาไมตองแจงเหตใหแกผใหเชาโดยพลนเพอปองกนมใหทรพยสนเกดความเสยหายมากขน

4. ตามบทบญญตลกษณะเชาทรพย การกระทำาของผเชาทผเชาสามารถกระทำาไดเมอไดรบอนญาตจากผใหเชากอน คอ การดดแปลงและตอเตม

5. การคำานวณคาเชาสามารถคำานวณไดเปน (ก) รายชวโมง (ข) รายวน (ค) รายเดอน (ง) รายป

6. การเชาทรพยทกำาหนดระยะเวลาชำาระคาเชา รายเดอนหรอยาวนานกวารายเดอนขนไป หากผเชาไมชำาระคาเชา ผใหเชาจะตองบอกกลาวแกผเชากอนจงจะบอกเลกสญญาได

7. การเชาทรพยทผใหเชากำาหนดระยะเวลาชำาระคาเชากนเปนรายเดอน หรอระยะเวลายาวนานกวารายเดอนขนไป หากผเชาไมชำาระคาเชาหลงจากทผใหเชาไดบอกกลาวใหผเชาชำาระคาเชาไมนอยกวา 15 วนแลว ผเชายงไมชำาระคาเชา ผใหเชามสทธ เลกสญญา

8. หากไมมเอกสารยนยนก นวาทรพยสนท ใหเชามสภาพเป นอยอยางไร บทสนนษฐานตามกฎหมายทกำาหนดใหผเชาไดรบทรพยสนทใหเชาในสภาพอนซอมแซมดแลว

9. ความรบผดของผเชาในความสญหาย หรอบบสลายทเกดกบทรพยสนทเชามความสมพนธกบความผดในเรอง ละเมด

10. สญญาเชาระงบสนไปเพราะ (ก) เหตสดวสย (ข) ภยธรรมชาต (ค) การกระทำาของบคคลภายนอก (ง) การกระทำาของผเชา

11. การท ก. ให ข. เชารถยนต สงทไมใชหนาทของ ข. ผเชาจะตองบำารงรกษารถยนตทเชาจาก ก. คอ เปลยนสรถยนต

12. กรณทมเหตจะตองซอมแซมทรพยสนทเชาเปนการเรงรอน และผใหเชาประสงคจะทำาการอนจำาเปน เพอจะซอมแซมเปนความไมสะดวกแกผเชาทเชา ถาการซอมแซมเปนสภาพซงตองกนเวลานานเกดสมควร จนเปนเหตใหทรพยสนทเชาไมเหมาะแกการทจะใชเพอประโยชนทเชามา ผเชามสทธ เลกสญญา

13. การทผเชาละเลยไมปฏบตตามหนาทในการแจงเหตทเกดขนกบทรพยสนทเชา กอใหเกดผลทางกฎหมายแกผเชาคอ ตองรบผดในความเสยหายทเกดขนแกทรพยทเชา

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

94

14. การทผเชาทำาการดดแปลงหรอตอเตมทรพยสนทเชาโดยมไดรบอนญาตของผใหเชากอน เมอผใหเชาเรยกรอง ผเชาจะตองทำาใหทรพยสนทเชากลบคนสภาพเดม

15. คสญญาตกลงเชาบานและชำาระคาเชาเปนรายเดอนแตไมปรากฏวนทช ำาระคาเชาแนนอนของแตละเดอนดงนจะถอเอาวนสนเดอนเปนกำาหนดชำาระคาเชา

16. การบอกเลกการเชาทรพย กรณคาเชาจะพงสงเปนรายเดอนหรอยาวนานกวารายเดอนขนไป ผใหเชาตองบอกกลาวแกผเชากอนวาใหช ำาระคาเชาอยาใหนอยกวากำาหนด 15 วน

17. ก. เชาบาน ข. 3 สปดาห หาก ก. ไมชำาระคาเชา ข. มสทธเลกสญญา18. สงทคสญญาเชาทรพยจะตองทำาเพอแสดงไวตอกนวาทรพยสนทใหเชาม

สภาพเปนอยอยางไรคอ ทำาหนงสอลงลายมอชอของคสญญา19. ผเชาจะตองรบผดในความสญเสยหรอบบสลายอนเกดแกทรพยสนทเชา

เพราะความผดของผเชาและผเชาชวง20. การททรพยสนทใหเชาสญหายไปเพยงบางสวน สวนทยงคงเหลออยผเชา

ยงสามารถใชสอยตอไปได โดยมไดเปนเพราะความผดของผเชา ผเชามสทธ ลดคาเชาลงตามสวน

หนวยท 11 เชาซอ

1. สญญาเชาซอคอ สญญาเชาทรพยอยางหนงซงเจาของใหคำามนวาจะขายทรพยสนหรอใหทรพยสนตกเปนสทธแกผเชา

2. ผเชาจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกได และในกรณผเชาซอผดนดไมใชเงนสองคราวตดตอกนหรอกระท ำาผดสญญาในขอทเปนสวนสำาคญ เจาของทรพยจะบอกเลกสญญาเสยกได เงนทไดใชมาแลวแตกอนใหรบเปนของเจาของทรพยสน

11.1 ลกษณะทวไปของสญญาเชาซอ1. เชาซอคอสญญาซงเจาของเอาทรพยสนออกใหเชา และใหคำามนวาจะ

ขายทรพยสนนนหรอวาจะใหทรพยสนนนตกเปนสทธแกผเชาโดยเงอนไขทผเชาไดใชเงนเปนจำานวนเทานนเทานคราว

2. คาเชาจะตองเปนเงน จะเปนทรพยสนอนหาไดไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

95

3. ทเรยกวาตกเปนสทธ ไมใชเร องทใหทรพยสนตกเปนของผเชาเสมอไป อาจใหตกเปนของบคคลอนใดตามทผซอกำาหนดกได

4. ทวาใชเงนเปนจำานวนเทานนเทานคราว อาจเปนคราวเดยวกได ไมจำาตองจำานวนตงแตสองคราวขนไป

5. สญญาเชาซอตองทำาตามแบบ คอทำาเปนหนงสอ มฉะนนตกเปนโมฆะ6. ระหวางทเปนเชาทรพยนน ตองนำาบทบญญตลกษณะเชาทรพยมาใช

บงคบ7. เมอมการใชเงนครบถวนตามสญญาแลว กรรมสทธกตกเปนของผเชา

ซ อตงแตเม อนน ตองบงคบกนตามบทบญญตลกษณะซ อขาย ถาเป นทรพยสนตามมาตรา 456 วรรคหนงตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

11.1.1 สาระสำาคญของสญญาเชาซอในกรณดงตอไปน(1) ก. เอาเครองรบโทรทศนให ข. เชา และในสญญาเชานน ก.

ใหคำามนแก ข. วา จะขายเครองรบโทรทศนใหแก ข.(2) ก. ขายเคร องรบโทรทศนให ข. แลว ก. เชาเคร องรบ

โทรทศนนนจาก ข. อกทหนง(3) ก. เอาเครองรบโทรทศนให ข. เชา ตอมาอก 1 เดอน ก. ก

บอกขายให ข. ข. ตกลงซอ(4) ก. เอาเคร องรบโทรทศนให ข. เชา ตอมาอก 2 เดอน ข.

ชอบใจเครองรบโทรทศนนน จงขอซอจาก ก. ก. กขายใหพจารณาไดดงน(1) ไมเปนสญญาเชาซอ เพราะไมมขอตกลงวา ข. จะตองใชเงนเปน

จำานวนเทานนเทานคราว(2) ไมเปนสญญาเชาซอ แตเปนเร อง ก. ขายเครองรบโทรทศนแก

ข. แลว ก. เชาจาก ข. อกทหนง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

96

(3) ไมเปนสญญาเชาซอ แตเปนเร องท ก. เอาเครองรบโทรทศนให ข. เชา ตอมา ก. กขายใหแก ข. ก. ไมไดใหคำามนวาจะขายใหแก ข. ในสญญานน

(4) ไมเปนสญญาซอขาย แตเปนเรอง ก. เอาเครองรบโทรทศนให ข. เชา ไมมคำามนของ ก. วาจะขาย ฯ แต ข. ผเชาไดขอซอจาก ก. ก. กขายให

ทมาตรา 572 บญญตวา “.....ใหคำามนวาจะใหทรพยสนตกเปนสทธแกผเชา” นนหมายความวาอยางไร

ไมหมายความวาใหตกเปนกรรมสทธของผเชาซอ เพราะมบญญตไวกอนแลวแตใหสทธแกผเชาซอทจะสงใหทรพยสนทเชาตกเปนกรรมสทธของใครกได

ทมาตรา 572 “...ใชเงนเปนจำานวนเทานนเทานคราว” หมายความวาอยางไร

หมายความวา 1 หรอ 2 คราวหรอกวานนขนไปกได ไมหมายความวาตงแตสองคราวขนไปเทานน

11.1.2 ผลของสญญาเชาซอก. นำาเครองรบโทรทศนมาให ข. เชาซอ ปรากฏวาเครองชำารดใชดไม

ได ดงน ก. ตองรบผดตอ ข. หรอไมก. ผใหเชาตองรบผดในความชำารดบกพรองตามบทบญญตวาดวย

ความรบผดของผใหเชา และวาดวยสญญาซอขายตามมาตรา 549 47211.2 การเลกสญญาเชาชอ1. ผเชาซ อจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยการสงมอบ

ทรพยสนกลบคนใหแกผใหเชาซอโดยเสยคาใชจายของตนเองโดยไมจ ำาเปนตองมฝายใดผดสญญา

2. เมอผเชาซอผดนดไมชำาระเงน 2 คราวตด ๆกน หรอกระทำาผดสญญาในขอทเปนสวนสำาคญผใหเชาซอจะบอกเลกสญญาเสยกได

3. เมอบอกเลกสญญาแลว ตองบงคบกนตามบทบญญตวาดวยการเลกสญญาอนเปนหลกทวไป คสญญาแตละฝายจำาตองใหอกฝายหนงกลบคนส

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

97

ฐานะเดม ผเชาซอตองคนทรพยสน ในกรณทผเชาซอบอกเลกสญญา ผใหเชาทรพยสนตองคนบรรดาเงนทผเชาซอไดใหมาแลวแตกอน ในกรณทผใหเชาบอกเลกสญญา ผใหเชาซอไมตองคนเงน แตมสทธรบเงนทผเชาซอไดใชมาแลวแตกอน

4. ผใหเชาซอมสทธทจะไดรบเงนตามควรคาแกการทผเชาซอไดใชทรพย หรอถาในสญญาเชาซอมขอสญญากำาหนดใชเงนกนเมอมการเลกสญญาเมอใด จะใชเงนกนจำานวนหนงเพอการตอบแทนทผเชาซอไดใชทรพยสนทเชา ก ยอมตองใชตามนน

5. ในกรณเลกสญญา ผใหเชาซอไมมสทธเรยกเงนคาเชาซอทคางช ำาระ และถามขอตกลงกนวาเมอสญญาเชาซอสนสดสดลง ผเชาซอตองชำาระคาเชาซอทคางชำาระ ขอตกลงทวาเปนการกำาหนดเบยปรบไวลวงหนา ถาเบยปรบทรบนนสงเกนไป ศาลชอบทจะลดลงเปนจำานวนพอสมควร

11.2.1 การบอกเลกสญญาของผเชาซอก. ตกลงเชาซอรถยนตเกงจากบรษท ข. คนหนงมกำาหนดใชเงนกน

20 งวด งวดละ 10,000 บาท ภายในวนท 5 ของเดอนทกเดอน ไดใชเงนลวงหนาไปแลว 20,000 บาท พอเชาซอมาไดเพยง 5 วน ก. กตกลงเชาซอรถคนใหมอกคนหนงจากบรษท ค. ก. จงบอกเลกสญญาเชาซอกบบรษท ข. พรอมทงสงคนรถคนแรกแกบรษท ข. ดงน ทานเหนวา ก. บอกเลกสญญาไดหรอไม และ ก. กบบรษท ข. มสทธหนาทระหวางกนอยางไรบาง

ก. บอกเลกสญญาไดตามมาตรา 573 แมจะเชาซอกนมาเพยง 5 วน เมอบอกเลกสญญาแลว ก. กบบรษท ข. จะตองใหอกฝายหนงไดกลบคนสฐานะเดม (มาตรา 391 วรรคหนง) ก. ตองคนรถแกบรษท ข. โดยคาใชจายของตนเอง (มาตรา 573) แต ก. มสทธไดรบเงน 20,000 บาท ทชำาระไปแลวคนจากบรษท ข. พรอมดวยดอกเบยตงแตวนทรบเงนไว (มาตรา 391 วรรคสอง) แตบรษท ข. มสทธไดรบคาท ก. ไดใชรถจาก ก. ในระยะเวลา 5 วนนน (มาตรา 391 วรรคสาม)

11.2.2 การบอกเลกสญญาของผใหเชาซอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

98

ก. ตกลงเชาซอรถยนตจากบรษท ข. มกำาหนดใชเงนกน 20 งวด งวดละเดอนละ 10,000 บาท กรณดงตอไปน บรษท ข. จะใชสทธเลกสญญาไดหรอไม

(1) ก. ผดนดไมชำาระเงนงวดท 7 และ 11(2) มขอสญญาวาผดนดงวดใดงวดหนงใหบรษท ข.มสทธบอกเลก

สญญาได ก.ผดนดงวดท7 พจารณาไดดงน(1) ผดนดไมใชเงน 2 คราวกจรง แตไมตดกน บรษท ข. จงบอกเลก

สญญาไมได(2) บรษท ข. บอกเลกสญญาไดเพราะมขอสญญาวาผดนดงวดใด

งวดหนงใหบรษท ข. มสทธบอกเลกสญญาได

ตามขอดงกลาวขางตน ก. ผดนดไมใชเงนงวดท 7 ถง 12 บรษท ข. จงบอกเลกสญญาดงน บรษท ข. มสทธเรยกเงนงวดท 7 ถง 12 ทคางชำาระไดหรอไม และถาหากมขอตกลงวาเมอสญญาเชาซอสนสดลงผเชาซอตองชำาระคาเชาซอทคางอยทงหมด ขอตกลงนจะใชบงคบกนไดหรอไม

บรษท ข. ไมมสทธเรยกเงนคาเชาซอทคางชำาระและถาหากมขอตกลงกนวาเมอสญญาเชาซอสนสดลงผเชาซอตองชำาระเงนคาเชาซอทคางชำาระ ขอตกลงยอมใชบงคบกนไดในฐานะทเปนการกำาหนดเบยปรบกนไวลวงหนา หากสงเกนสวน จะลดลงเปนจำานวนพอสมควรกได (มาตรา 383)

แบบประเมนผล หนวยท 111. คำามนวาจะขายมขน ขณะทำาสญญา2. ทรพยสนทเชาซอตกเปนสทธแกผเชาเมอ ผเชาซอชำาระเงนครบถวนแลว3. แบบของสญญาเชาซอ ตองทำาเปนหนงสอ4. สญญาเชาซอเปนสญญาซง เจาของเอาทรพยสนออกใหเชาและใหคำามนวาจะขาย

ทรพยสนเมอผใหเชาใชเงนเทานนเทานคราว5. ก. เอาเครองรบโทรทศนให ข. เชาและใหคำามนวาจะใหโทรทศนตกเปนสทธแก ข.

ถา ข. ชำาระเงน 6,000 บาท ภายในวนท 6 พฤษภาคม 2526 ดงนเปน สญญาเชาซอ6. ผเชาบอกเลกสญญาแลว ผเชาตองคนทรพยสนโดยเสยคาใชจายของตนเองและ

เรยกเกบเงนทสงไปแลวคนไดพรอมดอกเบย

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

99

7. ผใหเชาซอเลกสญญาเชาซอไดเมอ ผเชาซอผดนดไมชำาระเงนสองคราวตดๆกน8. ผใหเชาซอบอกเลกสญญาเพราะผเชาทำาผดสญญาในขอทเปนสวนสำาคญแลวผให

เชาซอ รบเงนทผเชาซอใหมาไดทงหมด9. พรมตกลงเชาซอทดนจากเพรามกำาหนดใชเงนกน 30 งวดงวดละ 2,000 บาท

เพราจะใชสทธเลกสญญาไดเมอพรมผดนดไมชำาระงวดท 29 และ 30 10. ผใหเชาซอบอกเลกสญญาไดกรณ แสงเชาซอรถยนตจากใส ซงมขอ

สญญาวาตองใชวงในกรงเทพฯ เทานน แตแสงขบออกไปตางจงหวด 11. สญญาเชาซอตองทำาเปนหนงสอคอ ลงลายมอชอคสญญาทงสอง

ฝาย12. เอกเอาเครองรบโทรทศนใหโทรเชา และใหคำามนวาจะใหโทรทศนตก

ตกเปนสทธแกโท ถาโทชำาระเงนเปนคราวๆ จนครบ เรองนเปนสญญาเชาซอ13. ทรพยสนทเชาซอตกเปนสทธแกผเชาซอเมอ ผเชาซอชำาระเงนครบ

ถวนแลว14. สายตกลงเชาซอทดนจากบาย มกำาหนดใชเงนกน 10 งวด งวดละ

3,000 บาท บายผดนดไมชำาระเงนงวด ท 9 และ 10 สายจงบอกเลกสญญาได

หนวยท 12 จางแรงงาน

1. กฎหมายเกยวกบการจางแรงงานมหลายฉบบดวยกน แตกฎหมายลกษณะจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยยงคงเปนกฎหมายหลก เปนทมาและเปนบอเกดของความสมพนธระหวางนายจางและลกจาง ซงกอใหเกดนตสมพนธตอกนตามกฎหมายทงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและกฎหมายแรงงานแตละฉบบทเกยวของ การศกษากฎหมายลกษณะจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยโดยไมมการศกษากฎหมายแรงงานทเกยวของอาจทำาใหความเขาใจการใชและการตความกฎหมายคลาดเคลอนหรอผดเพยนไปได

2. สญญาจางแรงงาน นอกจากจะเปนสญญาทมลกษณะทวไปเชนเดยวกบเอกเทศสญญาลกษณะอนแลวยงเปนสญญาทมลกษณะเฉพาะแตกตางจากเอกเทศสญญาลกษณะอน ซงอาจจำาแนกไดสามประเภทคอ เปนสญญาตางตอบแทน เปนสญญาทไมมแบบ และเปนสญญาเฉพาะตว นอกจากนหาก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

100

คสญญาอยในขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายแรงงานฉบบใด กตองปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายแรงงานฉบบนนดวย

3. สญญาจางแรงงานอาจแบงออกเปน 2 ประเภทตามระยะเวลาการจางคอ สญญาจางแรงงานทกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนประเภทหนง และสญญาจางแรงงานทไมมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนอกประเภทหนง

4. เมอเกดสญญาจางแรงงานขน นายจางและลกจางซงเปนคสญญายอมมสทธและหนาทตอกนทงสทธและหนาทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และกฎหมายแรงงานฉบบตางๆ เฉพาะนายจางและลกจางทอยในขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายแรงงานฉบบนนๆ

5. สญญาจางแรงงานอาจสนสดลงไดหลายกรณดวยสาเหตแตกตางกนซงในหนวยนจะแบงออก เปนสองประเภท คอความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยทวไป ซงหมายถงสญญาจางแรงงานทสนสดลงโดยไมตองบอกเลกสญญา ไมตองบอกกลาวลวงหนา หรอจายสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา และความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยการบอกเลกสญญา ซงอาจเกดจากความผดของคสญญาฝายใดฝายหนงหรอไมกได รวมทงการเลกจาง หรอไลลกจางออกจากงานซงอาจทำาใหนายจางตองรบผดตามบทบญญตแหงกฎหมายแรงงานฉบบตางๆ

12.1 ความเบองตนเกยวกบกฎหมายจางแรงงาน1. กฎหมายลกษณะจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

เปนทมาและเปนบอเกดของความสมพนธระหวางนายจางและลกจางอนกอใหเกดนตสมพนธมสทธและหนาทตอกนทงสทธและหนาทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และกฎหมายแรงงานแตละฉบบเฉพาะนายจางและลกจางหรอกจการทอยในขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายแรงงานฉบบนน

2. สญญาจางแรงงานหมายถง สญญาระหวางลกจางและนายจางซงลกจางตกลงจะทำางานใหนายจางและนายจางตกลงจะใหสนจางหรอคาจางตลอดเวลาทลกจางทำางานให

3. “คาจาง” ตามกฎหมายคมครองแรงงานหมายถง เงน“ ” เทานน นายจางในกจการทอยในขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายคมครองแรงงาน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

101

จะจายคาจางใหแกลกจางเปนทรพยสนอนไมได สวน สนจาง“ ” นนประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมไดใหคำาจำากดความไว ดงนนนายจางและลกจางทไมอยในขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายคมครองแรงงานจะตกลงกนจาย

สนจาง“ ” เปนเงนหรอเงนและสงของหรอทรพยสนอนหรอจายเปนสงอนกได

4. “นายจาง” หมายถง บคคลทตกลงรบลกจางเขาทำางานโดยจายสนจางหรอคาจางในตลอด เวลาททำาให สวน ลกจาง“ ” หมายถงบคคลทตกลงทำางานใหนายจางเพอรบสนจางหรอคาจางในฐานะลกจาง ซ งกฎหมายแรงงานหลายฉบบตางก ใหค ำาจ ำาก ดความของค ำาวา นายจาง“ ” และ ลกจาง“ ” ไว

12.1.1ความสมพนธระหวางกฎหมายลกษณะจางแรงงานกบกฎหมายแรงงาน

นายจางและลกจางในกจการโรงแรมจะทำาสญญาตกลงกนวา จะไมม“การจายเงนคาชดเชยเมอเลกจางไมวากรณใดๆ” ไดหรอไมเพราะเหตใด

กจการโรงแรมเปนกจการทอยในขอบเขตการใชบงคบของพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ไมอยในขอยกเวนตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตดงกลาว ดงนนนายจางและลกจางจะตกลงกนไมจายคาชดเชยเมอเลกจางใหแกลกจางไมได เพราะเปนการตกลงทแตกตางกบบทบญญตดงกลาวซงเปนกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน ขอตกลงนนยอมเปนโมฆะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 151 เวนแตนายจางจะเลกจางลกจางเพราะเหตทลกจางกระทำาความผดตามมาตรา 119 แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ซงเปนขอยกเวนทนายจางไมตองจายคาชดเชยเมอเลกจางตามมาตรา 118

12.1.2ความหมายของสญญาจางแรงงานและค สญญาตามกฎหมาย

การศกษากฎหมายคมครองแรงงานตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มความสำาคญและสมพนธกบการศกษากฎหมายลกษณะจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยอยางไรสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

102

นายจางและลกจางตามสญญาจางแรงงาน ในกจการทอยในขอบเขตใชบงคบของพระราช บญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 นอกจากจะมสทธและหนาทตอกนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะจางแรงงาน และบทบญญตอนทเกยวของแลว ยงมสทธและหนาทตอกนตามบทบญญตแหงพระราชบญญตค มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ซ งเปนกฎหมายทเกยวของกบความสงบเรยบรอยของประชาชนอกดวย ดงนนการศกษากฎหมายคมครองแรงงานตามพระราชบญญตดงกลาว หรอการศกษากฎหมายแรงงานฉบบอนควบคไปกบการศกษากฎหมายลกษณะจางแรงงานตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จะยงประโยชนใหแกผศกษาในการตความและวนจฉยปญหาตางๆ ระหวางนายจางและลกจางตามสญญาจางแรงงานซงอาจมกฎหมายแรงงานฉบบตางๆ เขามาเกยวของ และมบทบาทอยางหลกเลยงไมได หากนายจางและลกจางนนอยในกจการตามขอบเขตการใชบงคบของกฎหมายแรงงานฉบบนนๆ

12.2 สาระสำาคญของสญญาจางแรงงาน1. สญญาจางแรงงานเปนเอกเทศสญญาลกษณะหนงตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชย สญญาจางแรงงานจงมลกษณะทวไปเชนเดยวกบเอกเทศสญญาลกษณะอนๆ (คอตองนำาบท บญญตในบรรพ 1 และ บรรพ 2 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาปรบใชกบสญญาจางแรงงานดวยในกรณทบทบญญตลกษณะจางแรงงานมไดบญญตไว) นอกจากลกษณะทวไปแลวสญญาจางแรงงานยงเปนสญญาทมลกษณะเฉพาะแตกตางจากเอกเทศสญญาลกษณะอนซงอาจจำาแนกได 3 ประการ คอ เปนสญญาตางตอมแทน เปนสญญาทไมมแบบ และเปนสญญาเฉพาะตว

2. สญญาจางแรงงานอาจแบงออกเปน 2 ประเภทตามระยะเวลาการจาง คอ สญญาจางแรงงานทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนประเภทหนง ซงหมายถงสญญาทกำาหนดเวลาเร มตนและเวลาสนสดของการจางไวแนนอนตงแตเมอเร มจางและสนสดลงทนทเมอครบกำาหนดระยะเวลาทตกลงกนไวโดยไมตองบอกเลกสญญา และสญญาจางแรงงานทไมมกำาหนดระยะเวลาการจางงานแนนอนอกประเภทหนงซงหมายถงสญญาทมไดกำาหนดเวลาสน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

103

สดของการจางไวแนนอนอนเปนผลใหคสญญาไมอาจทราบไดวาจะจางกนนานเทาใด และจะสนสดลงเมอใดเมอตองการเลกสญญา จงตองบอกกลาวลวงหนาใหอกฝายหนงทราบตามกำาหนดระยะเวลาทกฎหมายกำาหนดไว

3. เมอเกดสญญาจางแรงงานขน นายจางและลกจางซงเปนคสญญาตางกมสทธและหนาทตอบแทนตอกนตามทกฎหมายกำาหนดไวหลายประการ ทงสทธและหนาทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและกฎหมายแรงงานฉบบตางๆ

12.2.1ลกษณะของสญญาจางอธบายหลกในการวนจฉยวา สญญาใดเปนสญญาจางแรงงานหรอไมสญญาจางแรงงานเปนสญญาทมลกษณะเฉพาะซงอาจแยกพจารณา

ได 3 ประการคอ เปนสญญาตางตอบแทน เปนสญญาทไมมแบบ และเปนสญญาเฉพาะตว

จากการพจารณาลกษณะเฉพาะ 3 ประการดงกลาว ทำาใหไดหลกในการวนจฉยวาสญญาใดเปนสญญาจางแรงงานหรอไม 2 ประการคอ ถาเปนสญญาจางแรงงาน นายจางยอมมอำานาจบงคบบญชาลกจางเกยวกบการทำางานประการหนง กลาวคอ หากลกจางจงใจขดคำาสงอนชอบดวยกฎหมายของนายจาง หรอละเลยไมนำาพาตอคำาสงเชนวานนเปนอาจณ นายจางอาจไลออกไดทนทโดยไมจำาตองบอกกลาวลวงหนาหรอใหสนไหมทดแทนกได ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 583 และลกจางไมตองรบผดในผลสำาเรจของงานอกประการหนง แตลกจางตองทำางานในหนาททไดรบมอบหมายอยางเตมกำาลงความสามารถซงตรงกนขามกบสญญาจางทำาของทผรบจางตองรบผดในผลสำาเรจของงาน คอตองทำางานสงใดสงหนงจนสำาเรจใหแกผวาจางตามมาตรา 587

บรษทสโขทย จำากด ประกาศรบสมครพนกงานฝายบคคลโดยใหผสมครกรกอในสมครงาน ใหวนจฉยวาใบสมครงานเปนสญญาจางแรงงานหรอไม

การกรอกใบสมครงานเปนเพยงคำาเสนอ หรอการแสดงเจตนาของผสมครงานทตองการทำางานเพอรบสนจางในฐานะลกจางเทานน แตถ าสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

104

นายจางสนองรบคำาเสนอคอ ตกลงรบสมครเขาทำางานเปนลกจางแลวใบสมครงานกมผลเปนสญญาจางแรงงานหรออาจเปนสวนหนงของสญญาในกรณทมการแกไขเปลยนแปลงสาระสำาคญเกยวกบสภาพการจางทลกจางกรอกในใบสมครงานหรอในกรณทมการทำาสญญาจางแรงงานกนใหมหลงจากทนายจางตกลงจางผสมครเปนลกจางแลว

12.2.2ประเภทของสญญาแรงงานสญญาจางแรงงานทมก ำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนตองท ำา

อยางไร จงจะมผลใชบงคบกนไดตามกฎหมาย และจะกำาหนดระยะเวลาการจางไดไมเกนกป

สญญาจางแรงงานเปนสญญาทไมมแบบ ไมวาจะเปนสญญาจางทมหรอไมมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนหรอไม เพยงตกลงดวยวาจาหรอโดยปรยายกมผลใชบงคบกนไดแลว แตถาเปนสญญาจางทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอน คสญญาตองตกลงกนตงแตเมอเร มจางวาจะจางกนเปนระยะเวลาเทาใด ซงไมมกฎหมายกำาหนดระยะเวลาเวลาการจางขนตำาหรอขนสงไว ดงนนคสญญาจะตกลงจางกนนานเทาใดกได

สำาหรบกจการทอยในบงคบของพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 นน การจางทมกำาหนดระยะเวลาแนนอนดงกลาวจะกระทำาไดเฉพาะกรณการจางในโครงการเฉพาะทมใชงานปกตของธรกจหรอการคาของนายจางซงตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดของงานทแนนอน หรอในงานอนมลกษณะเปนครงคราวทมกำาหนดการสนสด หรอความสำาเรจของงาน หรอในงานทเปนไปตามฤดกาลและไดจางในชวงเวลาของฤดกาลนน ซงงานเหลานนจะตองแลวเสรจภายในเวลาไมเกนสองป โดยนายจางและลกจางไดทำาสญญาเปนหนงสอไวตงแตเมอเร มจางงาน มฉะนนนายจางจะตองจายคาชดเชยใหแกลกจาง แมสญญาจะสนสดลงตามกำาหนดระยะเวลาการจางกตาม

ใหวน จฉยวาขอบงคบเกยวกบการทำางานของโรงแรมสโขทย ท กำาหนดใหลกจางของโรงแรมพนจากตำาแหนงเมอมอายครบหกสบปบรบรณ เวนแตจะไดรบการพจารณาใหตออายการทำางานนน เปนสญญาจางแรงงานทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนหรอไมสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

105

ขอบงคบเกยวกบการทำางานของโรงแรมสโขทยทกำาหนดใหลกจางของโรงแรม พนจากตำาแหนงเมอมอายครบหกสบปบรบรณ เวนแตจะไดรบการพจารณาใหตออายการทำางานนน เปนเพยงบทกำาหนดเงอนไขเกยวกบคณสมบตการเปนลกจางของโรงแรมเทานน ไมใชการกำาหนดระยะเวลาจางเพราะคสญญา ฝายใดฝายหนงจะบอกเลกสญญาเสยเมอใดกได มไดผกพนใหตอง จางกนจนกวาลกจาง จะมอายครบหกสบปบรบรณ ขอบงคบดงกลาวจงมใชสญญาจางแรงงานทมก ำาหนดระยะเวลาการจางแนนอน (เทยบเคยงคำาพพากษาฎกาท 1178/2524)

12.2.3สทธและหนาทของคสญญาลกจางจะเรยกรองใหนายจางออกใบสำาคญแสดงการทำางานเปนภาษ

อน นอกจากภาษาไทย หรอนายจางจะออกใบสำาคญแสดงการทำางานให ลกจางเปนภาษาอนไดหรอไม และเมอนายจางออกใบสำาคญแสดงการทำางานใหแลว ลกจางจะเรยกรองใหนายจางออกใบสำาคญแสดงการทำางานใหใหมไดหรอไม

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 585 บญญตไววา“เมอการจางงานสนสดลงแลว ลกจางชอบทจะไดรบใบสำาคญ แสดง

วาลกจางนนไดทำางานมานานเทาไรและงานททำานนเปนงานอยางไร”ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมไดกำาหนดไววา นายจางตองออก

ใบสำาคญแสดงการทำางานใหเปนภาษาใด นายจางจงตองออกใบสำาคญแสดงการทำางานเปนภาษาไทยเพราะเปนการกระทำาตามบทบญญตแหงกฎหมายไทย เวนแตนายจางและลกจางจะตกลงกนใหออกเปนภาษาอน ดงนนลกจางจะเรยกรองใหนายจางออกเปนภาษาอนนอกจากภาษาไทยไมได หากนายจางไมยนยอม และนายจางจะออกใหเปนภาษาอนกไมไดเชนกน หากลกจางไมยนยอม แตถานายจางไดออกใหเปนภาษาอนและลกจางยอมรบแลวกถอวาไดตกลงกนใหออกเปนภาษาอน ลกจางจะมาเรยกรองใหออกเปนภาษา ไทยอกฉบบไมได และหากนายจางไดออกใบสำาคญนใหลกจางตามมาตรา 585 ไปแลว นายจางกไมมหนาทตองออกใหลกจางใหมเวนแตจะตกลงกนไวในสญญาจาง หรอขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

106

คำาตนเปนชาวนครพนม เดนทางมากรงเทพมหานคร และสมครเปนลกจางของบรษทกรงเทพการกอสราง จำากด ถาคำาตนถกเลกจางโดยไมมความผดนายจางตองจายเงนเปนคาเดนทางกลบจงหวดนครพนมใหค ำาตนหรอไม เพราะเหตใด

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 586 บญญตไววา“ถาลกจางเปนผซงนายจางไดจางเอามาแตตางถนโดยนายจางออก

คาเดนทางใหไซร เมอการจางแรงงานสนสดลง และถามไดกำาหนดกนไวเปนอยางอนในสญญาแลว ทานวานายจางจำาตองใชเงนคาเดนทางขากลบใหแตจะตองเปนดงตอไปนคอ

(1) สญญามไดเลกหรอระงบเพราะการกระทำาหรอความผดของลกจาง และ

(2) ลกจางกลบไปยงถนทไดจางเอามาภายในเวลาอนสมควร”กรณตามปญหาแมคำาตนจะถกเลกจางโดยมไดกระทำาความผด แต

คำาตนกไมใชลกจางซงนายจางไดจางเอามาจากตางถน โดยนายจางออกคาเดนทางใหเพราะคำาตนเดนทางมาสมครงานกบบรษทของนายจางเอง ดงนนนายจางจงไมมหนาทตองจายหรอหรอใชเงนคาเดนทางกลบจงหวดนครพนมใหคำาตนตามหลกกฎหมายดงกลาว

12.3 ความสนสดของสญญาจางแรงงาน1. สญญาจางแรงงานอาจสนสดไดหลายกรณดวยสาเหตแตกตางกนซง

อาจแยกออกเปน 2 เร อง คอ ความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยทวไปเร องหนง และความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยการบอกเลกสญญาอกเรองหนง

2. ความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยทวไปในเร องน หมายถง สญญาจางแรงงานทสนสดลงโดยไมตองบอกเลกสญญา ไมตองบอกกลาวลวงหนา หรอจายสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา

3. ความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยการบอกเลกสญญา หมายถง การบอกเลกสญญาจางโดยคสญญาฝายใดฝายหนงอนอาจเกดจากความผดของคสญญาอกฝายหนงหรอไมกได รวมทงการเลกจางหรอไลลกจางออก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

107

จากงานซงอาจทำาใหนายจางตองรบผดชอบตามบทบญญตแหงกฎหมายแรงงานฉบบตางๆ ดวย

12.3.1ความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยทวไปยกตวอยางกรณททำาใหสญญาจางแรงงานสนสดลงโดยนายจางไม

ตองบอกลวงหนา และไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางสญญาจางแรงงานอาจสนสดลง หรอระงบลงโดยนายจางไมตอง

บอกกลาวลวงหนาหรอจาย สนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 582 และพระราช บญญตผคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 17 และไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 118 เนองจากสาเหตตางๆ หลายกรณดวยกน เชน

(1) เมอครบกำาหนดระยะเวลาการจางตามสญญาจางแรงงาน ทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอน

(2) เมอตกลงกนเลกสญญา(3) เมอลกจางตาย(4) เมอนายจางตายในกรณทสาระสำาคญอยทตวนายจาง(5) เมอขาดคณสมบตในการเปนลกจาง เชน กรณขาด

คณสมบตเนองจากไมมสญชาตไทย และกรณขาดคณสมบตเนองจากเกษยณอายการทำางานเปนตน

12.3.2ความสนสดของสญญาจางแรงงานโดยการบอกเลกสญญาเรยมเปนลกจางบรษทขวญใจ จำากด ทำางานมาแลว 9 ป ไดคาจาง

เดอนละ 20,000 บาททกวนสนเดอน ถานายจางบอกเลกจางเรยมดวยวาจา ในวนท 1 ตลาคม 2545 และใหเรยมออกจากงานทนท โดยจายคาจางเดอนกนยายนใหเรยมแลว แตเรยมอางวานายจางตองจายคาจางเดอนตลาคมใหเรยมดวย เพราะเปนการเลกจางทนทโดยไมมการบอกกลาวลวงหนา ให วนจฉยวาเรยมมสทธไดรบคาจางแทนการบอกกลาวลวงหนาตามกฎหมายเปนเงนเทาใด

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 582 บญญตไววาสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

108

“ถาคสญญาไมไดกำาหนดลงไวในสญญาวาจะจางกนนานเทาใด ทานวาฝายใดฝายหนงจะเลกสญญาดวยการบอกกลาวลวงหนาในเมอถงหรอกอนถงกำาหนดจายสนจางคราวใดคราวหนงเพอ ใหเปนผลยกเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายสนจางคราวถดไปขางหนากอาจทำาไดแตไมจำาตองบอกลวงหนากวาสามเดอน

อนงเมอบอกกลาวดงน นายจางจะจายสนจางแกลกจางเสยใหครบจำานวนทตองจายจนถงเวลาบอกเลกสญญาตามกำาหนดทบอกกลาวนนทเดยวแลวปลอยลกจางจากงานเสยในทนทกอาจทำาได”

พระราชบญญตคมครองแรงงานพ.ศ.2541 มาตรา 17 วรรคสองและวรรคสบญญตไดวา

“ในกรณทสญญาจางไมมกำาหนดระยะเวลา นายจางหรอลกจางอาจบอกเลกสญญาจาง โดยบอกกลาวลวงหนาเปนหนงสอใหอกฝายหนงทราบ ในเมอถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางคราวหนงคราวใด เพอใหเปนผลเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายคาจางถดไปขางหนากได แตไมจำาเปนตองบอกกลาวลวงหนาเกนสามเดอน” มาตรา 17 วรรคสอง

“การบอกเลกสญญาจางตามวรรคสอง นายจางอาจจายคาจางใหตามจำานวนทตองจายจนถงเวลาเลกสญญาตามกำาหนดทบอกกลาวและใหลกจางออกจากงานทนทได และใหถอวาการจายคาจางใหแกลกจางตามวรรคน เปนการจายสนจางใหแกลกจางตามมาตรา 582 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย” มาตรา 17 วรรคส

ตามกรณตามปญหา เรยมเปนลกจางซงอยในขอบเขตการใชบงคบของพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 และเปนลกจางตามสญญาจางทไมมกำาหนดระยะเวลาจางแนนอน นายจางจงมสทธเลกสญญาจางเมอใดกไดดวยการบอกกลาวลวงหนา โดยอาจบอกกลาวลวงหนาดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได เมอถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางคราวใดคราวหนง เพอใหเปนผลเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปขางหนาตาม ป.พ.พ. มาตรา 582 วรรคหนงและ พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 17 วรรคสอง แตนายจางกอาจจายคาจางใหตามจำานวนทตองจายจนถงเวลาเลกสญญาตามกำาหนดทบอกกลาวทเดยว และใหสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

109

ลกจางออกจากงานทนทกไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 582 วรรคสอง และ พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 17 วรรคส ดงนนเมอเรยมไดคาจางเดอนละ 20,000 บาท และนายจางเลกจางเรยมโดยไมบอกกลาวลวงหนา เรยมจงมสทธไดรบคาจางเดอนตลาคมและเดอนพฤศจกายน แทนการบอกกลาวลวงหนา รวมเปนเงน 40,000 บาท เพราะเปนการบอกเลกจางในวนท 1 ตลาคม ซ งเปนระยะเวลากอนถงกำาหนดจายคาจางเดอนตลาคม จงเปนผลเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปคอวนท 30 พฤศจกายน ตามหลกกฎหมายดงกลาว

แอนทำางานมาแลว 9 ป ไดคาจางเดอนละ 9,000 บาท กำาหนดจายคาจางทกวนสนเดอนในวนท 1 เมษายน 2546 แอนตบหนานายจางสองครงเพราะเกดโทสะทถกนายจางตำาหนเกยวกบการทำางาน นายจางจงบอกเลกจางแอนเปนหนงสอในวนเดยวกนนน โดยมไดระบเหตผลไว ใหวนจฉยวาหนงสอเลกจางดงกลาวจะเปนผลเลกสญญาเมอใด และนายจางจะตองจายคาชดเชยใหแอนหรอไมเพราะเหตใด

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 583 บญญตไววา“ถาลกจางจงใจขดคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายกด หรอ

ละเลยไมน ำาพาตอคำาสงเชนวานนเปนอาจณกด ละทงการงานไปเสยกด กระทำาความผดอยางรายแรงกด หรอกระทำาประการอนอนไมสมแกการปฏบตหนาทของตนใหลลวงไปโดยถกตองและสจรตกด ทานวานายจางจะไลออกโดยมพกตองบอกกลาวลวงหนาหรอใหสนไหมทดแทนกได”

พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 17 มาตรา 118 และมาตรา 119 บญญตไววา

“ในกรณทนายจางเปนฝายบอกเลกสญญาจาง ถานายจางไมไดระบเหตผลไวในหนงสอบอกเลกสญญาจาง นายจางจะยกเหตผลตามมาตรา 119 ขนอางในภายหลงไมได” มาตรา 117 วรรคสาม

“การบอกกลาวลวงหนาตามมาตรานไมใชบงคบแกการเลกจางตามมาตรา 119 แหงพระราชบญญตนและมาตรา 583 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย” มาตรา 17 วรรคทาย

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

110

“ใหนายจางจายคาชดเชยใหแกลกจางซงเลกจางดงตอไปน(4) ลกจางซงทำางานตดตอกนครบหกป แตไมครบสบป ใหจายไม

นอยกวาคาจางอตราสดทาย สองรอยสสบวน หรอไมนอยกวาคาจางของการทำางานสองรอยสสบวนสดทายสำาหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยคำานวณเปนหนวย” มาตรา 114(4)

“นายจางไมตองจายเงนชดเชยใหแกลกจางซงเลกจางในกรณหนงกรณใดดงตอไปน

(1) ทจรตตอหนาทหรอกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาตอนายจาง” มาตรา 119 (1)

กรณตามปญหาจะเหนไดวาแอนเปนลกจางตามสญญาจางแรงงานทไมมกำาหนดระยะ เวลาการจางแนนอน และเปนลกจางทอยในขอบเขตการใชบงคบของพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ซงโดยปกตแลวการเลกจางลกจางตามสญญาจางแรงงานทไมมกำาหนดเวลาจางแนนอนนน นายจางจะเลกสญญาไดดวยการบอกกลาวลวงหนาในเมอถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายคาจางคราวใดคราวหนง เพอใหเปนผลเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายคาจางคราวถดไปขางหนา หรอนายจางจะจายคาจางแกลกจางใหครบจำานวนทจะตองจายจนถงเวลาเลกสญญาตามกำาหนด ทบอกกลาวนนทเดยว แลวใหลกจางออกจากงานทนทกได แตกรณนเปนการเลกสญญาจางเนองจากลกจางตบหนานายจางซงเปนการกระทำาความผดอยางรายแรงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 583 และเปนการกระทำาความผดอาญาโดยเจตนาตอนายจางตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 119(1) นายจางจงสามารถบอกเลกสญญาจางหรอไลลกจางออกจากงานไดทนทโดยไมตองบอกกลาวลวงหนา หรอใหสนไหมทดแทนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 583 และพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 17 วรรคทาย ดงนนหนงสอเลกจางดงกลาวจงเปนผลเลกสญญาจางทนทคอวนท 1 เมษายน 2546 นนเอง

อยางไรกตาม การบอกเลกสญญาจางตามน แมจะเปนการเลกจางเพราะเหตทลกจางกระทำาความผดรายแรงซงเปนการกระทำาความผดอาญาสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

111

โดยเจตนาตอนายจางอนเปนเหตยกเวนทนายจางไมตองบอกกลาวลวงหนาและไมตองจายคาชดเชยใหแกลกจางดงกลาวกตาม แตเมอนายจางเปนฝายบอกเลกสญญาจางโดยไมไดระบเหตผลไวในหนงสอบอกเลกสญญาจาง นายจางจะยกเหตยกเวนตามมาตรา 119(1) ขนอางภายหลงเพอไมจายคาชดเชยไมได ดงนน นายจางจงตองจายคาชดเชยเมอเลกจางแอนตามมาตรา 118(4)

สรป หนงสอเลกจางตามสญญา เปนผลเลกสญญาจางทนทคอในวนท 1 เมษายน 2546 และนายจางตองจายคาชดเชยเมอเลกจางใหแอนตามหลกกฎหมายดงกลาว

แบบประเมนผล หนวยท 121. นตสมพนธระหวางนายจางและลกจางตามสญญาจางแรงงานเกดขนโดย

กฎหมาย ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย2. สนจาง ซงนายจางตองจายใหแกลกจางเพอตอบแทนการทำางานนน หมายถง

เงนตราไทย3. ลกษณะเฉพาะของสญญาจางแรงงาน เปนสญญาเฉพาะตว4. สญญาจางแรงงานทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนทจะใหมผลใชบงคบไดนน

เพยงตกลงกนดวยวาจาหรอหรอโดยปรยายกมผลใชบงคบแลว5. สญญาจางแรงงานทมกำาหนดระยะเวลาการจางแนนอนเชน ตกลงจางกนจนถง

วนศกรสปดาหสดทายของเดอนธนวาคม 2546 6. หนาทของนายจาง ตองออกใบสำาคญแสดงการทำางานใหลกจางทกคนเมอ

สญญาจางแรงงานสนสดลง7. นายจางตาย ไมใชสาเหตททำาใหสญญาจางแรงงานสนสดลง8. กรณทท ำาใหสญญาจางแรงงานสนสดลงโดยไมจ ำาตองบอกเลกสญญาคอ

นายจางตายในกรณสาระสำาคญอยทตวนายจาง9. เอกเปนลกจางรายเดอนไดรบคาจางทกวนสนเดอนหากนายจางตองการเลกจาง

เอกในวนท 31 ตลาคม 2546 นายจางตองบอกกลาวใหเอกทราบลวงหนา เมอ 30 กนยายน 2546 หรอกอนถง 30 กนยายน 2546

10. ในกรณทกลาวมา หากเอกไดคาจางเดอนละ 20,000 บาท และนายจางตองการเลกจางโดยใหเอกออกจากงานทนทในวนท 31 ตลาคม 2546 นายจางตองจายสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาใหเอกเปนเงน 20,000 บาท

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

112

11. คาจาง ตามความหมายของพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 หมายถง เงน

12. สาระสำาคญทแสดงใหเหนไดวาสญญานนเปนสญญาจางแรงงานไดแก อำานาจบงคบบญชาของนายจาง

13. ตกลงการจางกนไมนอยกวา 1 ป ไมเกน 2 ป ถอวาเปนสญญาจาง ไมมกำาหนดเวลาการจางแนนอน

14. สทธของนายจาง เรยกใหลกจางชดใชคนในกรณทนายจางไดใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลภายนอกเพอผลแหงละเมดซงลกจางไดกระทำาไปในทางการทจาง

15. สญญาจางแรงงานอาจสนสดลงไดโดยไมตองบอกกลาวลวงหนาดวยเหต (ก) ลกจางตาย (ข) ตกลงกนเลกสญญา (ค) ครบกำาหนดระยะเวลาจางตามสญญา (ง) นายจางตายในกรณสาระสำาคญอยมตวนายจาง

16. สญญาจางแรงงานสนสดลง เพราะลกจางขาดคณสมบตในการเปนลกจางเนองจากเกษยณอายการทำางาน นายจางไมตองบอกกลาวลวงหนาตามระยะเวลาทกฎหมายกำาหนด ไมตองจายสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา และไมตองจายคา ชดเชย

17. อวนเปนลกจางรายเดอน ไดคาจางเดอนละ 15,000 บาท กำาหนดจายคาจางทกวนท 15 และวนสนเดอน หากนายจางตองการเลกจางอวนในวนท 31 ตลาคม 2546 นายจางตองบอกกลาวลวงหนาใหอวนทราบ กอน 15 ตลาคม 2546

18. หากนายจางตองการเลอกจางโดยใหอวนออกจากงานทนทในวนท 31 ตลาคม 2546 นายจางตองจายเงนสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนาใหอวนเปนเงน 15,000 บาท

หนวยท 13 จางทำาของ

1. สญญาจางทำาของเปนสญญาตางตอบแทนชนดหนง ซงมสาระสำาคญตางกนกบเอกเทศสญญาเรองซอขายและจางแรงงาน ในสวนทเกยวกบวตถทประสงคแหงสญญา แยกความแตกตางของสญญาจางทำาของกบเอกเทศสญญาอนๆ มความสำาคญ เพราะหนาทและความรบผดชอบของคสญญาแตกตางกนในประการสำาคญหลายประการ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

113

2. บทบญญตทวไปใน ปพพ. วาดวยสญญาตางตอบแทน ยอมนำามาใชบงคบกบกรณจางทำาของไดเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตในลกษณะจางทำาของ

3. สญญาจางทำาของมวตถประสงคแหงสญญาเปนการงานทรบจดทำา ดงนนผทรบจางจะปฏบตงานอยางใดผวาจางกไมมอำานาจควบคมสงการ ผวาจางมเพยงสทธทจะเขาตรวจตราการทำางานใหเปนไปตามวตถประสงคทตกลงไว

4. สญญาจางทำาของมสาระสำาคญอยทผลงานอนเปนประโยชนแกผวาจาง กฎหมายจงใหสทธผวาจางทจะเลกสญญาไดทกขณะ โดยตองเสยคาสนไหมทดแทนใหผรบจางเพอความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตการเลกสญญานน

5. สทธเรยกรองในหนจางทำาของมอายความ 1 ป

13.1 ลกษณะทวไปของสญญาจางทำาของ1. สญญาจางทำาของเปนเอกเทศสญญาซงบญญตไวในประมวลกฎหมาย

แพงและพาณชย2. สญญาจางทำาของเปนสญญาตางตอบแทนชนดหนง3. สญญาจางทำาของมวตถประสงคแหงสญญาคอผลสำาเรจแหงการงาน

ทวาจาง4. สญญาจางทำาของไมมแบบ ไมตองทำาเปนหนงสอกใชบงคบได5. สญญาจางทำาของตางจากสญญาจางแรงงานและสญญาซอขายใน

ประการสำาคญหลายประการ6. การยกเวนความแตกตางและกำาหนดลกษณะของกฎหมายวาเปนจาง

ทำาของ หรอจางแรงงานหรอซ อขาย ทำาใหหนาท ความรบผดชอบตามกฎหมายของคกรณแตกตางกน และกำาหนดเวลาใชสทธเรยกรองในหนตามสญญาแตละลกษณะกแตกตางกนดวย

13.1.1 สาระสำาคญของสญญาจางทำาของสญญาจางทำาของมสาระสำาคญอยางไรบางสาระสำาคญของสญญาจางทำาของมดงตอไปน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

114

1. เป นสญญาตางตอบแทนซ งค กรณต างมหน าท ต องปฏ บต ตอบแทนกน กลาวคอ ผวาจางตองใหสนจางตอบแทนและผรบจางตองทำาการงานใหเปนผลสำาเรจ

2. เปนสญญาทมงถงความสำาเรจของการงานทวาจางมใชมงหมายถงวธปฏบตงานหรอการโอนกรรมสทธในทรพย

3. เปนสญญาทไมมแบบ กลาวคอเปนสญญาซงเพยงคกรณตกลงกนกบงคบกนได

4. ผวาจางไมมอำานาจบงคบบญชาผรบจาง แตมสทธตรวจตราการงานทวาจางตลอด เวลาทผรบจางดำาเนนการอย

13.1.2 ขอแตกตางระหวางสญญาจางทำาของกบสญญาจางแรงงานและสญญาซอขาย

ยกตวอยางขอเทจจรงทเปนสญญาจางทำาของสญญาซอขายสญญาจางแรงงานมาอยางละ 1 ตวอยาง

(1) สญญาจางทำาของ เชน ก. ตกลงให ข. ทำาลงไมบรรจสนคาของ ก. ซง ก. จะสงไปขายยงตางจงหวดจำานวน 500 ใบ กำาหนดสงมอบภายใน 3 เดอน นบแตวนวาจาง

(2) สญญาซอขายเชน ก. ตกลงซอภาชนะชนดทเปนลงทำาดวยไม เพอใชบรรจสนคาของตนจำานวน 500 ใบ ราคาใบละ 300 บาท จากรานขายวสดเครองใชแหงหนง โดยตกลงใหทางรานขนไปสงใหทสำานกงานของ ก. เมอสงมอบเรยบรอยจงชำาระราคา

(3) สญญาจางแรงงาน เชน ก. ตกลงวาจาง ข. ใหบรรจสนคา 5,000 ชนลงในภาชนะทเปนลงไมเพอสงไปตางจงหวด ข. คดคาปวยการวนละ 100 บาท ในการบรรจสนคานน ข. จะตองระวงมใหสนคาชำารดเสยหาย ทงน ก. มวธบรรจโดยเฉพาะ

13.2 หนาทและความรบผดชอบของผรบจาง1. วตถประสงคของสญญาจางทำาของคอผลสำาเรจของการทำางานทวา

จาง2. การจดหาเครองมอในการทำางานเปนหนาทของผรบจาง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

115

3. การจดหาสมภาระนน ถาผรบจางเปนฝายหาตองหาชนดทด เพอใหผลสำาเรจของการงานเปนประโยชนแกผวาจางตามสมควร แตถาหากผวาจางจดหาสมภาระมาใหผรบจางตองใชสมภาระดวยความระมดระวงมใหเปลองเสยเปลา ถาหากมสมภาระเหลออยตองคนแกผวาจาง

4. การรบจางทำาของอาจแบงงานทรบจางใหแกผรบจางชวงทำาได ถาหากงานนนมไดตองการความรความสามารถของตวผรบจาง แตผรบจางคงตองรบผดเพอความประพฤตหรอความผดใดๆ ของผรบจางชวง

5. การรบจางทำาของ ผวาจางมสทธตรวจตราการงานททำาเพยงเพอดวาเปนไปตามขอตกลงแหงการทจางหรอไม แตไมมอำานาจควบคมชแนะบงคบบญชาผรบจางไดอยางนายจางตามสญญาจางแรงงาน

6. ผรบจางตองสงมอบงานทรบจางทำาตามกำาหนดเวลา แตถามไดกำาหนดไวตองสงมอบในเวลาอนสมควร

7. ผรบจางตองรบผดในความชำารดบกพรองทเกดจากทรพยทเปนการงานทรบจางทำา

13.2.1 การจดหาเครองมอในการทำางานและสมภาระกฎหมายกำาหนดเร องการจดหาเคร องมอ และสมภาระในการทำางาน

ตามสญญาจางทำาของไวอยางไรป.พ.พ. มาตรา 588 กำาหนดวา เคร องมอตางๆ“ สำาหรบใชทำาการ

งานใหสำาเรจนน ผรบจางเปนผจดหา”สวนสมภาระหมายถงวสดหรอเครองอปกรณทจะตองใชในการทำางาน

ใหสำาเรจ เชน ไม หน ปน ทราย เครองหมาย เปนตน สมภาระนนกฎหมายมไดจำากดวาเปนหนาทโดยเฉพาะของผวาจางหรอผรบจางหากแตกำาหนดวาถาผรบจางจดหาตองจดหาชนดทด หมายความวาชนดทเหมาะสมกบงานทรบจาง

แตถาผรบจางจดหา กฎหมายมไดกำาหนดวาจะตองจดหาชนดทดแตกลบกำาหนดวาผรบจาง มหนาทตองไดรบสมภาระนนดวยความระมดระวง ประหยดอยาใหเปลองเสยเปลา ถามเหลอตองสง คนใหผวาจาง ทงนเพราะผวาจางจดหาสมภาระอยางใดมาให ผวาจางตองยอมรบตามสภาพอยางนน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

116

13.2.2 การแบงงานบางสวนแกผรบจางชวงบรษทกอสรางจำากด ทำาสญญารบเหมากอสรางสะพานขามแมนำาบาง

ประกงกบกรมทางหลวงแผนดน สญญากำาหนด ไววาใหสงมอบงานใหเสรจภายใน 2 ป นบแตวนทำาสญญา ในระหวางการดำาเนนการกอสราง บรษทกอสรางจำากดจะใหบรษทอนเขาดำาเนนการบางสวนไดหรอไม

ป.พ.พ. มาตรา 607 กำาหนดวา ผรบจางมสทธจะเอาการทรบจางทงหมดหรอแตบางสวนไปใหผรบจางชวงทำาอกทอดหนงกได เวนแตสาระสำาคญแหงสญญานนจะอยทความรความสามารถของตวผรบจาง ทงนผรบจางตองรบผดเพอความประพฤตหรอความผดอยางใดๆ ของผรบจางชวง

ตามอทาหรณ บรษทกอสรางจำากด อาจมอบงานบางสวนใหบรษทอนเขาดำาเนนงานไดแตบรษทกอสรางจำากด ยงคงตองรบผดตอผวาจางคอกรมทางหลวงแผนดนในความเสยหายทเกดขนเพราะความประพฤตหรอความผดของผรบจางชวง

13.2.3 การยอมใหผวาจางหรอตวแทนตรวจตะรางานททำาระหวางการทำางานของผรบจาง ผวาจางมสทธเขาตรวจตราการงานท

ทำาไดหรอไม เพราะเหตใดกฎหมายกำาหนดใหเปนสทธของผวาจาง หรอตวแทนในอนทจะเขา

ตรวจตราการงานทวาจางไดตลอดเวลาทผรบจางทำาอย (ป.พ.พ. มาตรา 592) ทงน ดวยเหตผลทวา ผวาจางควรมโอกาสไดตรวจตราการงานหากมกรณผดพลาดบกพรองไมตรงตามขอตกลง จะไดแกไขมใหเกดความเสยหายจนแกไขไมได

13.2.4 การสงมอบงานใหทนเวลาแดงรบจางตดชดววาหใหแกขาว ซงกำาหนดวนมงคลสมรสไวในวนท

9 เมษายน แดงและขาวตกลงวาจะใหสงมอบชดววาหใหในวนท 5 เมษายน กอนวนงาน 3 วน เพอใหขาวมโอกาสไดลองสรวมดวนท 5 เมษายน แดงไมอาจสงมอบได เพราะแดงยงไมไดลงมอตดเยบลวงมาจนถงวนท 8 เมษายน แดงจงเร มลงมอตดเยบ แดงรบรองกบขาววาตนสามารถตดใหท นวนแตงงานแนนอน ดงนนขาวมสทธบอกเลกสญญาไดหรอไมสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

117

กรณตามปญหาเปนเรองทผรบจางผดสญญาไมอาจสงมอบงานทรบจดทำาใหผวาจางไดตามกำาหนดเวลาทตกลงไวในสญญา ป.พ.พ. มาตรา 596 บญญตวา

“ถาผรบจางสงมอบการททำาไมทนเวลาทไดกำาหนดไวในสญญากด หรอถาไมไดกำาหนดเวลาไวในสญญา เมอลวงพนเวลาอนควรแกเหตกด ผวาจางชอบทจะไดลดสนจางหรอถาสาระสำาคญแหงสญญาอยทเวลากชอบทจะเลกสญญาได”

ดงนนขาวจงมสทธบอกเลกสญญาจางทำาของกบแดงไดโดยไมตองยอมผอนเวลาใหแดงเพราะสญญาจางตดเสอววาหนเปนสญญาซงถอวาเวลาทกำาหนดไวในสญญาเปนสาระสำาคญหากแดงไมอาจตดเยบเสอววาหใหขาวไดตามกำาหนด การงานตามสญญาทวาจางกนยอมไรประโยชนแกผวาจาง เชน แดงสงมอบเสอหลงวนพธแตงงานหรอลวงหนาเพยง 1 วน และขาวกใสไมได เพราะมขอบกพรองและแกไขไมทนเวลา เหลานเปนตน

อนง ในกรณดงกลาว ขาวมสทธเรยกคาเสยหายจากการทแดงผดสญญาไมสงมอบการงานใหตามกำาหนดเวลาในสญญาดวย หากขาวมความเสยหายเนองจากผดสญญาเชน ทำาใหขาวตองเสยเงนซอชดววาหทแพงกวาปกตเปนตน

13.2.5 ความรบผดเพอความชำารดบกพรองก. ตกลงจาง ข. ซอมรถยนตนงใหอยในสภาพเรยบรอย โดยให ข.

เปนผจดหาวสดทกอยางปรากฏวาเบรกท ข. จดการซอมนนใชไมได เพราะวสดทใชซอมมคณภาพเสอม โดยท ก. และ ข. กไมเคยรมากอน ดงน ข. ตองรบผดตอ ก. หรอไม

การทเบรกใชไมได เพราะวสดทใชซอมมคณภาพเสอมเปนความชำารดอนเปนเหตใหเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนมงจะใชตามปกต แม ข. ผรบจางไมรมากอนกตองรบผดตอ ก. ตามมาตรา 595 และมาตรา 472

13.3 หนาทความรบผดชอบของผวาจาง1. เมอผรบจางทำาการงานสำาเรจ ผวาจางมหนาทรบมอบงานนน2. ผวาจางมหนาทชำาระสนจางตอบแทนผลสำาเรจของการงานทวาจาง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

118

3. การชำาระสนจางอาจชำาระเมอรบมอบการงานทงหมด แตจะมการตกลงชำาระเปนสวนๆ โดยรบมอบงานเปนสวนๆ กอาจทำาได

4. ผวาจางอาจยดหนวงไมชำาระสนจางไดในกรณทกฎหมายกำาหนดไว เชน สงมอบงานเกนกำาหนดระยะเวลาหรองานนนชำารดบกพรอง

13.3.1 การรบมอบการททำาตามสญญาจางทำาของและการชำาระสนจาง

ในสญญาจางทำาของสนจางพงชำาระกนเมอใดป.พ.พ. มาตรา 600 บญญตเรองกำาหนดเวลาชำาระสนจางไวดงน1. ใชเมอรบมอบการงานทวาจางใหทำา2. ถามการกำาหนดจะสงรบกนเปนสวนๆ และระบจำานวนสนจางไวเปน

สวนๆ พงใชสทธจางแตละสวนในเวลารบเอาสวนนนนอกจากน คกรณในสญญาจางทำาของมสทธทจะกำาหนดเวลาชำาระสน

จางไวแตกตางจากทกฎหมายบญญตดงกลาวแลวได

13.3.2 สทธยดหนวงสนจางของผวาจางผวาจางจะใชสทธยดหนวงสนจางไวไดในกรณใดบางผวาจางจะใชสทธยดหนวงไวในกรณทผรบจางสงมอบงานเนนชา หรอ

สงมอบการททำาชำารดบกพรอง ทงสองกรณน ถาผรบจางไมใหประกนการปฏบตการชำาระหนตามสมควร กฎหมายใหสทธผวาจางในอนทจะยดหนวงไวซงสนจางได

ผวาจางในสญญาจางทำาของอาจใชสทธในฐานะเจาหนคาสนจางเพอขอรบชำาระหนกอนเจาหนสามญเพยงใด

ปพพ. มาตรา 275 บญญตวา บรมสทธในมลจางทำาของเปนการ“ทำางานขนบนอสงหารมทรพยนนใชสำาหรบเอาสนจางคาทำาของเปนการงานอนผกอสราง สถาปนก หรอผรบจาง ไดทำาลงบนสงหารมทรพยของลกหนและมอยเหนออสงหารมทรพยอนนน

อนง บรมสทธนยอมเกดมขนตอเมออสงหารมทรพยนนมราคาเพมขนในปจจบนเพราะการทไดท ำาขนนน และมอยเพยงเหนอราคาทเพมขนเทานน”สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

119

เพราะฉะนน ในกรณทมการจางทำางานซงทำาขนบนอสงหารมทรพย ผรบจางคอผกอสรางมบรมสทธหรอสทธเรยกรองใหช ำาระหนกอนเจาหนสามญ เฉพาะเหนออสงหารมทรพยและมอยเพยงเหนอราคาอสงหารมทรพยทเพมขนเพอสงปลกสรางทผรบจางทำาลงไวเทานนหากราคาอสงหารมทรพยนนมได เพมขนแตอยางใด ผรบจางหามสทธเรยกรองใหช ำาระหนคาจางทำาของกอนเจาหนอนๆ แตประการใดไม

13.4 ความระงบแหงสญญาจางทำาของ1. สญญาจางทำาของระงบเมอการงานทรบจดทำาสำาเรจสมบรณตามขอ

สญญา และมการสงมอบและรบมอบกนแลว2. สญญาจางทำาของอาจระงบลงเมอคกรณฝายทมสทธบอกเลกสญญา

ไดใชสทธนน โดยบทบญญตลกษณะจางทำาของ

13.4.1 การระงบโดยผลของกฎหมายก. ตกลงวาจาง ข. ใหวาดภาพสนำามน ขณะทภาพยงวาดไมเสรจ ข.

ประสบอบตเหตทางรถยนตถงแกความตาย ดงนถอวาสญญาจาง ข. ระงบหรอไม

สญญาระงบลง ตามมาตรา 60613.4.2 การระง บเม อบอกเล กสญญาโดยบทบญญต แห ง

กฎหมายวาดวยจางทำาของเปรมจตตกลงใหเปรมใจทำารองเทาไมให 10 ค ราคาคละ 20 บาท

ขณะทเปรมจตเร มตดไมเพอใชทำารองเทา เปรมจตเกดเปลยนใจไมตองการเอารองเทาไม เปรมจตจงบอกเลกขอตกลงทใหไวแกเปรมใจ ดงน เปรมจตมสทธบอกเลกสญญาหรอไม เปรมใจมสทธเรยกรองอยางใดไดบาง

ปพพ. มาตรา 605 บญญตวา ถาการทจางยงทำาไมแลวเสรจอย“ตราบใด ผวาจางอาจบอกเลกสญญาได เมอเสยคาสนไหมทดแทนใหแกผรบจางเพอความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตการเลกสญญานน”

ดงนนตามปญหาเปรมจตมสทธบอกเลกสญญาวาจางทำารองเทากบเปรมใจได แตตวเปรมใจเสยหายเพราะการบอกเลกสญญานน เปรมจตตองรบผด เชน เปรมใจตดไมและกลงเพอทำารปรองเทาไปแลว 10 ค หรอคาใชสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

120

จายตางๆ ทเปรมใจอาจตองเสยไปเชนซอไมชนดพเศษ จางคนบรรทกไมมาใหเปนตน เหลาน เปรมใจสามารถเรยกใหเปรมจตชดใชแกตนได

13.5 อายความ1. สทธเรยกรองในหนตามสญญาจางทำาของมอายความตามทกฎหมาย

กำาหนดไว2. ความรบผดของผวาจางและผรบจางตามสญญาจางทำาของมหลาย

ชนด เชน ความชำารดบกพรอง การชำาระคาจาง3. สทธเรยกรองใหผรบจางรบผดเพอการชำารดบกพรองมกำาหนดเวลา

หนงป นบแตวนทปรากฏการชำารดบกพรอง4. ผรบจางตองใชสทธเรยกรองใหผวาจางจายคาทำาของ (สนจาง) หรอ

เงนทดรองจายภายในกำาหนดเวลา 2 ป นบแตวนทอาจเรยกรองได5. ในกรณทไมมกฎหมายกำาหนดเวลาใหคสญญาจางทำาของใชสทธเรยก

รองใหใชบทบญญตทวไปเรองกำาหนดอายความคอ 10 ป

13.5.1 ระยะเวลาอายความในเรองความรบผดเพอความชำารดบกพรอง

อายความฟองรอง เพอความรบผดในความช ำารดบกพรองตามสญญาจางทำาของมกำาหนดระยะเวลาเทาใด

มอายความ 1 ป ตามมาตรา 60113.5.2 อายความเรยกรองคาทำาของและเงนทดรองจายก. วาจาง ข. ใหปลกเรอนไทยกลางสระนำา 1 หลง วสดทใชในการ

กอสราง ข. เปนผจดหาทงสนเมอ ข. สรางเสรจสงมอบให ก. เรยบรอยแลว ตอมาอก 1 ป ความจงปรากฏแก ก. วาเสาเรอนไทยท ข. ปลกนนเปนไมทผงายเมอคำานงถงสภาพทตองแชอยในนำาและเสาเรอน 2 ตนเร มผดงน ก. ม สทธเรยกให ข. รบผดในความชำารดบกพรองหรอไม หากปรากฏวา ข. เลอกใชไมทมราคาตำาเพราะตองการลดตนทนในการกอสรางทงๆ ทรอยวาคณภาพไมเหมาะกบงาน

ก. มสทธเรยกให ข. รบผดได แมตามหลกเรองความรบผดทบญญตไวในมาตรา 600 วาผรบจางตองรบผดเพอการททำาชำารดบกพรองเพยงแตสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

121

ทปรากฏขนภายในหนงปนบแตวนสงมอบ หรอปรากฏภายในหาปถาการททำานนเปนสงปลกสรางกบพนดนนอกจากเรอนโรงทำาดวยเครองไม กรณตามปญหาเปนเรองโรงเรอนทำาดวยเครองไม ปลกลงในสระ ผรบจางตองรบผดในความชำารดบกพรองทปรากฏภายใน 1 ป ภายหลงการสงมอบไมใชหาปเหมอนกรณเปนสงปลกสรางตดพนดน แต ก. ตองใชสทธฟอง ข. ภายใน 1 ป นบแตเหนความชำารดบกพรองตามมาตรา 601 ซงบญญตวา ทานหามม“ใหฟองผรบจางเมอพนปหนงนบแตวนการช ำารดบกพรองไดปรากฏขน” ม ฉะนน ก. สนสทธฟองคดเรยกให ข. รบผด

แบบประเมนผล หนวยท 131. ความหมายของสญญาจางทำาของทสมบรณทสด สญญาจางทำาของเปนสญญา

ตางตอบแทนทคกรณ 2 ฝาย คอฝายหนงเรยกวาผวาจาง อกฝายหนงเรยกวาผรบจาง โดยมวตถประสงคสญญาเปนผลสำาเรจแหงงานทวาจาง

2. ความสมบรณของสญญาจางทำามขนเมอ คสญญาไดตกลงกน3. นาย ก. จางใหนาย ข. นวดขาวในลานใหเสรจภายใน 1 วน โดยใหคาจางเปน

ขาวสาร 1 กระสอบ ดงน ขอตกลงดงกลาวจะเปน สญญาจางทำาของเพราะขาวสารเปน สนจางใหนาย ข . นวดขาว

4. ก. ตกลงวาจางให ข. สรางบาน โดย ก. เปนผจดหาวสดมาเอง เนองจากเกรงวา ข. จะใชวสดกอสรางไมดพอ แต ก. ไมมความรในเร องกอสรางจงจดหาวสดทไมตรงตามมาตรฐานมาใช เมอบานสรางเสรจลง กอน ข. สงมอบบานให ก. คานหกทำาให หลงคายบ ดงน ข. ผรบจางตองรบผดตอ ก. หรอไม ไมตองรบผดเพราะ ก . เปนผ จดหาสมภาระความวนาศกตกเปนพบแก ก . ผวาจาง

5. กบวาจางเขยดสรางทาวนเฮาส 1 แถว จำานวน 10 หอง ดงน เขยดไปจางองใหรบเหมาไปอกตอหนง ในการกอสรางนน ปาดลกจางขององไดผสมปนซเมนตไมไดมาตรฐาน ทำาใหทาวนเฮาสมรอยราว ดงนเขยดจะตองรบผดตอกบหรอไม ตองรบผดเพราะเขยดผรบจางยงคงตองผกพนตอกบผวาจางในความประพฤตหรอความผดใดๆของผอนผรบชวง

6. แสงจางศลปวาดภาพเหมอนของภรยา ในระหวางทภาพยงไมเสรจ แสงเขามาตรวจตราภาพวาทศลปทำาอยตลอดเวลา จนศลปร ำาคาญจงวาดภาพใหอยางใชฝมอไมเตมท ภาพวาดออกมาไมสวยเทาทควร แสงปฏเสธไมยอมรบการสงมอบและไมยอมชำาระสนจางแกศลป ดงนศลปจะฟองเรยกสนจางจากแสงโดยอางวาตนไมตองรบผดในผลงาน เนองจากแสงใชอำานาจบงคบบญชาแกศลป ดงนขออางของศลปจะฟงไดหรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

122

ฟงไมได เพราะการทแสงเขาไปตรวจตรางานททำาอยมสทธทำาไดตามกฎหมาย ไมใชเปน เรองการใชอำานาจบงคบบญชาแตอยางใด

7. นายดำาจางบรษทเหลองสรางเรอนหอ 1 หลง กำาหนดใหเสรจภายใน 3 เดอน เรมสญญาเดอนมกราคม 2526 แตเวลาไดลวงเลยมาจนตนเดอนมนาคม 2526 แลว บานมเพยงเสาเขม ดงน นายดำาเกรงวาเรอนหอจะเสรจไมทนตามกำาหนด นายดำาจงบอกเลกสญญากบบรษทเหลอง ดงน นายดำามสทธทำาไดหรอไม ทำาได เพราะบรษทเหลอง ทำาการชกชาซงไมใชความผดของนายดำา และอาจคาดหมายลวงหนาไดวาเรอนหอจะไม สำาเรจภายในกำาหนดเวลาทตกลงกนไว

8. ในสญญาจางทำาของ ถาผรบจางเปนผจดหาสมภาระ ความรบผดของผรบจางในการบกพรองนน กฎหมายใหนำาบทบญญต ในลกษณะซอขาย มาใช

9. เมอไดมการสงมอบทรพยสนอนเปนวตถแหงสญญา ในสญญาจางทำาของแลว ปรากฏวาทรพยสนทสงมอบมความชำารดบกพรอง ผวาจางตองฟองผรบจางภายในกำาหนด 1 ป นบแตวนชำารดบกพรองไดปรากฏขน

10. นายดจางนายศรทนายความวาความ ปรากฏวาคดไปถงชนอทธรณ นายศรทนายความถงแกความตาย ดงน สญญาจางทนายความวาความสนสดลงหรอไม สญญาจางทนายความเปนสญญาจางทำาของสาระสำาคญแหงสญญาอยทความรความสามารถของตวทนายความผรบจางตายสญญายอมระงบสนลง

11. นายแมวเปนคนสวนของนายม ซงนายจางมไวเปนคนสวนประจำา โดยใหเงนเดอนๆละ 800 บาท นายแมวมฝมอในการทำาเฟอรนเจอร นายมจงจางใหนายแมวทำาโตะเกาอรบแขกให 1 ชด โดยนายแมวคดคาจางในราคากนเองชดละ 1,000 บาท ม ขอตกลงวาใหนายแมวเปนคนซอหาไมมาโดยนายมอออกเงนซอให ดงนขอตกลงทนายมจางนายแมวเปน สญญาจางทำาของ เพราะนายแมวตกลงจะทำางานใหแกนายม สวนนาย มใหสนจางเปนการตอบแทนแกนายแมว และมวตถประสงคแหงสญญาเปนผลสำาเรจ ของงาน

12. สญญาจางทนายความเปนสญญาจางทำาของ ดงนนความสมบรณแหงสญญาเกดขนเมอ แสดงเจตนาตกลงจางทนายความวาความ

13. นายนดจางใหนายนอยถางหญาในสวนหลงบานใหเสรจภายใน 1 วน โดยนายนดตกลงออกคาเทอมให ด.ช. หนอยลกนายนอย ดงนขอตกลงดงกลาวระหวางนายนดและนายนอย เปน สญญาจางทำาของ เพราะคาเทอมลกเปนสนจางในการ จางใหนายนอยถางหญา

14. ก. ตกลงจางให ข. ทำาชนหนงสอโดย ก. ให ข. ผรบจางจดหาสมภาระมาเอง ข. นำาไมเนอออนราคาถกมาทำาชนหนงสอให ก. เมอทำาเสรจ ข. ลองนำาหนงสอไปวางดปรากฏวาชนหกลงมากอนสงมอบให ก. ดงน ข. จะเรยกสนจางจาก ก. ไดหรอไม สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

123

เรยกไมได เพราะความวนาศจากการทชนหนงสอพงลงมาเปนความผดของผรบจางใน การจดหาสมภาระมาเอง

15. แมวจางเหมยวสรางหางสรรพสนคา เหมยงจงไปจางเมธและมาก ผรบเหมากอสราง ทำาการสรางหางสรรพสนคาอกตอหนง เนองจากตองเรงสรางใหเสรจภายในเวลาอนจำากด เมธจงสงใหลกจางของตนทำางานอยางเรงดวน ปรากฏวาคนงานใชเหลกผดขนาดในการวางโครงพน เปนเหตใหพนทรดลงกอนวนสงมอบ ดงนเหมยวตองรบผดตอแมวหรอไม รบผด เพราะเหมยวผรบจางยงคงตองผกพนตอแมวผ วาจางในความประพฤตหรอความผดใดๆของผรบจางชวง

16. นายศกดาจางนายสมชายทำาตใสถวยชาม ในระหวางทนายสมชายประกอบตอย นายศกดาเขามาตรวจตราอยเสมอ เนองจากเกรงวานายสมชายจะใชไมคณภาพไมดมาประกอบต นายสมชายมความร ำาคาญพอนายศกดาเผลอจงเอาไมผมาใช ดงนนเมอตเสรจนายศกดาไมยอมรบการสงมอบตจากนายสมชายดงน นายสมชายจะฟองเรยกสนจางจากนายศกดาโดยอางวาตนไมตองรบผดกรณตไมไดมาตรฐาน เพราะนายศกดาไดมาใชอำานาจบงคบบญชาแกตน และตนมสทธไดรบสนจาง ดงนขออางของนายสมชายฟงไดหรอไม ฟงไมได เพราะการทนายศกดาเขาไปตรวจตรางานทท ำาอยม สทธทำาไดตามกฎหมาย ไมใชเปนเรองการใชอำานาจบงคบบญชาแตอยางใด

17. นายแดงจางบรษทเขยวสรางบาน 1 หลง กำาหนดใหเสรจภายในภายใน 3 เดอน เรมงานเดอนมกราคม 2526 แตเวลาไดลวงเลยมาจนตนเดอนมนาคม 2526 แลวบานมเพยงเสาเขม ดงนนนายแดงเกรงวาบานจะไมเสรจทนฤกษขนบานใหม นายแดงจงบอกเลกสญญากบบรษทนายเขยว ดงนนายแดงมสทธทำาไดหรอไม ทำาได เพราะบรษทเขยวทำาการชกชาซงไมใชความผดของนายแดง และอาจคาดหมายลวงหนา ไดวาบานจะไมเสรจภายในกำาหนดเวลาทตกลงกนไว

18. ในสญญาจางทำาของ ถาผรบจางเปนผจดหาสมภาระความรบผดของผรบจางในการบกพรองนน กฎหมายใหนำาบทบญญตในเรองลกษณะซอขายมาใช

19. เมอไดมการสงมอบทรพยสนอนเปนวตถแหงสญญาในสญญาจางทำาของแลว ปรากฏวาทรพยสนทสงมอบมความชำารดบกพรอง หากผวาจางไมฟองผรบจางภายในกำาหนดเวลา อายความการฟองรองคดยอมสนสดลง เมอพน 1 ป นบแตวน การชำารดบกพรองไดปรากฏขน

20. นาย ก. จางนาย ข. แกะสลกบานประตไมสกใหเมอนาย ก. แกะสลกไปไดครงบาน นาย ก. ถกรถชนสมองไดรบความกระทบกระเทอนไมสามารถกระทำางานดงกลาวตอไปได ดงน สญญาจางแกะสลกบานประตสนสดลงหรอไม สญญาจางแกะสลกบานประตไมสกเปนสญญาจางทำาของ สญญายอมสนสดลงเมอลกจางตกเปนผไม สามารถทำาการทรบจางนนตอไปไดสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

124

หนวยท 14 รบขน

1. สญญารบขนเปนสญญาตางตอบแทนชนดหนง ซงมสาระสำาคญเกยวกบการขนสงของหรอคนโดยสารจากทแหงหนงไปยงอกแหงหนง โดยลกษณะแทจรงแลว สญญารบขนเปนสญญาจางทำาของชนดหนงแตแตกตางจากสญญาจางทำาของ กลาวคอ ผขนสงตองเปนผทประกอบอาชพทางการขนสงเปนการคาปกต สวนสญญาจางทำาของทวไปนน กฎหมายมไดจำากดวาผรบจางจะตองเปนผประกอบการคาในทางรบจางทำาของเปนปกต

2. สญญารบขนเปนเอกเทศสญญาชนดหนง แตความสมบรณแหงสญญายงคงตองเปนไปตามหลกทวไปวาดวยนตกรรมสญญา เชน ความสมบรณแหงเจตนาและวตถประสงคอนชอบดวยกฎหมาย เปนตน

3. สญญารบขนตามทบญญตไวใน ปพพ. มสองประเภท คอ รบขนของและรบขนคนโดยสาร สวนการรบขนโดยการรถไฟและการขนไปรษณยภณฑกด การรบขนของทางทะเลกด ตองบงคบตามกฎหมายวาดวยการนน หาไดอยภายใตบงคบแหง ปพพ. ลกษณะรบขนแตอยางใดไม

4. สทธและหนาทระหวางคสญญาในสญญารบขนของ และสญญารบขนคนโดยสารกฎหมายบญญตไวแตกตางกน และในบางกรณใหนำาบทบญญตเรองรบขนของไปใชบงคบแกกรณรบขนคนโดยสารโดยอนโลม

14.1 ลกษณะทวไปของสญญารบขน1. สญญารบขนเปนเอกเทศสญญาประเภทหนง2. สญญารบขนเปนสญญาตางตอบแทน ซงอยในบงคบแหงบทบญญต

ทวไปเรองสญญาตางตอบแทน เทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตในลกษณะ 8 วาดวยรบขน

3. สญญารบขนไมมแบบ เพยงแตคกรณตกลงกน กบงคบกนได4. การรบขนเฉพาะอยาง ไดแก การขนสงของการรถไฟ การขนสง

ไปรษณยภณฑและการขนสงทางทะเล ตองบงคบตามกฎหมายวาดวยการนน หาไดอยในบงคบแหง ปพพ. 8 วาดวยรบขนแตอยางใดไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

125

5. สญญารบขนเปนสญญาจางทำาของชนดหนง แตมความแตกตางทสำาคญทวาสญญารบขน นนผขนสงตองประกอบการขนสงเปนการคาปกตของตนสวนการรบจางทำาของนน กฎหมายมไดจำากดวาผรบจางจะตองทำาเปนการคา ดงนน บคคลใดๆ กเปนผรบจางตามสญญาจางทำาของได

14.1.1 สาระสำาคญแหงสญญารบขนสญญารบขนตาม ป.พ.พ. มสาระสำาคญอยางไรสญญารบขนตาม ป.พ.พ. มสาระสำาคญดงตอไปน1) เปนสญญาตางตอบแทนทเขาลกษณะของสญญาจางทำาของชนด

หนง กลาวคอเปนสญญาทมงประสงคใหคสญญาฝายหนงเปนผขนสงไมวาของ หรอคนโดยสารจากทหนงไปยงอกทหนงโดยคสญญาอกฝายหนงจะเปนผเสยคาบำาเหนจเพอการนน ดงนนหากเปนการตกลงกนใหพาขนมาหมนหรอชงชาสวรรค และจะชำาระคาบำาเหนจให ไมถอวาขอตกลงนนเปนสญญารบขน เพราะมใชเปนการขนสงจากทหนงไปยงอกทหนง แตจดไดวาเปนสญญาจางทำาของธรรมดา

2) เปนสญญาทผขนสงไมวาจะเปนของหรอคนโดยสารจะตองเปนผประกอบอาชพเพอการขนสงโดยเรยกเอาคาบำาเหนจเปนการตอบแทนเทานน (ด ป.พ.พ. มาตรา 608) หากเปนบคคลอนทไมมอาชพในการรบขนสงแตตกลงรบขนของหรอคนโดยสารโดยเรยกคาบำาเหนจกไมถอวาเปนสญญารบขนตาม ป.พ.พ.

3) เปนสญญาทไมมแบบ กลาวคอเปนสญญาทเกดขนโดยการแสดงเจตนาตกลงกน หาจำาตองทำาเปนหนงสอหรอตองมหลกฐานเปนหนงสอแตอยางใด

14.1.2 การรบขนเฉพาะอยางบทบญญตเร องรบขนตาม ป.พ.พ. มขอจำากดการใชบงคบแกการ

ขนสงในเรองใดตาม ป.พ.พ. มาตรา 609 บญญตถงกรณทจะไมนำาบทบญญตเรอง

รบขนมาใชบงคบ 3 กรณดวยกนคอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

126

1)การขนสงของหรอคนโดยสารในหน าท ของการรถไฟแหงประเทศไทย

2)การขนสงไปรษณยภณฑในหนาทของกรมไปรษณยโทรเลข (ปจจบนเปนบรษทไปรษณยไทย จำากด)

3)การขนสงทางทะเล

14.1.3 ขอแตกตางระหวางสญญารบขนกบสญญาจางทำาของสญญารบขนและสญญาจางทำาของมขอเหมอนและแตกตางกน

อยางไรสญญารบขนและสญญาจางทำาของมขอทเหมอนและแตกตางกน

กลาวคอ1)ตางกจดอยในเอกเทศสญญาและมล กษณะเปนสญญาตาง

ตอบแทน คอมหนทคสญญาทงสองฝายจะตองปฏบตซงกนและกน2)วตถประสงคของสญญาทงสองขนอยกบความสำาเรจของงานเปน

สำาคญ กลาวคอในสญญารบขนและถอเอาความสำาเรจของการขนของหรอคนโดยสารจากทหนงไปยงอกทหนงเปนขอสำาคญ เพอขนสงไมวาของหรอคนโดยสารจากทหนงไปอกทหนงกได สวนในสญญาจางทำาของ ความสำาเรจของงานขนอยกบประเภทของงานทวาจาง เชน จางกอสรางบาน ความ สำาเรจของงานอยทการสรางบานเสรจบรบรณตามทตกลง

3)สญญาทงสองมการตกลงใหสนจางเพอผลสำาเรจของงานนน4)สญญาทงสองยอมสมบรณใชบงคบกนไดเมอคสญญาแสดง

เจตนาตกลงกนโดยไมตองทำาตามแบบหรอมหลกฐานเปนหนงสอแตอยางใดสวนขอแตกตางของสญญาทงสองอยทวาผขนสงตามสญญารบขน

จะตองเปนผประกอบอาชพในการขนสงซงเรยกคาบำาเหนจเปนการตอบแทนเพอการขนสงดวย แตในสญญาจางทำาของไมไดจำากดวาจะตองเปนผมอาชพเพอการนน ดงนน หากมการวาจางใหบคคลใดซงไมไดประกอบอาชพในการขนสงใหขนสงของหรอคนโดยสาร สญญาดงกลาวมลกษณะเปนสญญาจางทำาของ และจะมผลใหรบผดตามสญญาแตกตางกนกลาวคอ ผรบจางไมตอง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

127

รบผด แตผขนสงตามสญญารบขนจะตองรบผดในเหตดงกลาว (ป.พ.พ. มาตรา 616)

14.1.4 สาระสำาคญของสญญารบขนของสญญารบขนของมสาระสำาคญอยางไรสญญารบขนของเปนสญญารบขนทประเภทของสงทตกลงขนสง

เปนของมใชเปนคน หากเปนคนแลวสญญารบขนนนจะเปนสญญารบขนคนโดยสาร สญญารบขนของประกอบดวยบคคลหลายฝายดวยกน ซงแยกออกไดวาเปนบคคลทเปนคสญญาและบคคลทรบประโยชนจากสญญารบขนของ

บคคลทเปนคสญญาโดยตรงไดแกผสงและผขนสง ผสงอาจมช อเรยก 2 ชอได หากเปนกรณทตามสญญารบขนของมการออกใบตราสงของใหผสงจะถกเรยกวาผตราสง หากไมมการออกใบตราสง ผสงจะมชอเดยวคอ

ผสง“ ” สญญารบขนของจะเกดขนเมอผสงและผขนสงตกลงกน โดยผสงประสงคใหผขนสงขนของของตนไปยงทหมายใดทหมายหนง และจะชำาระคาจางเพอการนน คาจางในสญญารบขนของนมช อรยกเฉพาะวาคาระวางพาหนะตามมาตรา 698 นอกจากนหากมคาใชจายตางๆ ทผขนสงเสยไปในระหวางการขนสง คาใชจายเหลานจะเรยกวาคาอปกรณแหงคาพาหนะ เชาคาภาษ คาผานทาง คาใชจายเหลานผสงจะตองชำาระใหผขนสงดวย เมอเกดเปนสญญารบขนของแลวเทากบวาผขนสงตกลงรบประกนความปลอดภยแหงของทขนสงไมใหสญหายหรอบบสลายตลอดจนใหหลกประกนถงความลาชาในการขนสงดวย

สวนบคคลทไดรบประโยชนจากสญญารบขนของคอผรบตราสง (Consignee) ซงเปนบคคลทผสงประสงคจะสงของไปถงผรบตราสงไมมฐานะเปนคสญญาในสญญารบขนของ แตจะอยในฐานะผรบประโยชนจากสญญารบขนของเทานน ดงนสญญารบขนของจงเปนสญญาเพอประโยชนแกบคคล ภายนอกดวย ซงหากผรบตราสงยงไมแสดงเจตนารบของเมอของถงทหมายแลว กถอวาผรบตราสงยงไมเขามาเกยวของในสญญารบขน แตหากผรบตราสงแสดงเจตนาเขารบของทขนสงเมอนนผรบตราสงจะมสทธในสญญารบขนโดยสมบรณในฐานะผสงตามมาตรา 627 ฉะนนหากมความเสย

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

128

หายเนองจากการขนสงลาชา ผรบตราสงยอมฟองผขนสงใหชดใชคาเสยหายได

14.2 สทธและหนาทของผสง1. กฎหมายรบขนของไดก ำาหนดสทธและหนาทของผขนสงไวหลาย

ประการดวยกน2. ผสงมหนาทตองออกใบกำากบของ ซงเปนหลกฐานแสดงสภาพของ

ของทจะสง ตำาบลทกำาหนดใหสงชอผรบของ หรอผรบตราสง วนท สถานทออกใบกำากบของซงผสงตองลงลายมอชอ ใบกำากบของจงจะถอวาใชได ผสงสามารถใชใบกำากบของเปนประโยชนในการใชสทธเรยกรองเกยวกบของทสงในเมอมกรณพพาทขน

3. กฎหมายกำาหนดใหผสงมหนาทแจงสภาพและราคาของทจะสง ทงนเพอเปนการรกษาประโยชนของทงผสงและผขนสงกลาวคอ เพอใหผขนสงทราบวาของทตนจะรบขนสงไปนนคออะไร มราคาเทาไร ซงอาจเปนเกณฑในการคดคาบำาเหนจในการขนสงได นอกจากนนกฎหมายยงถอวาผสงยอมอยในฐานะทจะปองกนอนตรายหรอความเสยหายอนอาจเกดขนเนองจากทรพยนนดกวาผขนสงดวย ฉะนนถาผสงไมแจงสภาพของทรพยทตนสงใหผขนสงทราบ กฎหมายจงกำาหนดวาผสงตองรบผดในความเสยหายอนเกดจากทรพยหรอของทสงไปนนในทำานองเดยวกนถาผสงไดแจงราคาแหงของ ทตนสงไปไว กฎหมายกำาหนดวาผสงจะตองรบผดชอบในกรณของสญหายไมเกนกวาราคาทตนแจงไว

4. ผสงมหนาทตองเสยคาระวางพาหนะในการขนสงแกผขนสง ทงนเพราะสญญารบขนเปนสญญาตางตอบแทน แตกฎหมายมไดกำาหนดเวลาการจายคาระวางพาหนะในสญญารบขนไว ฉะนนจงอาจเทยบเคยงกบสญญารบจางทำาของตามมาตรา 602 นอกจากนนหากคกรณตกลงเปนอยางอนเกยวกบการจายคาระวางพาหนะ กใหบงคบตามนนได ในกรณทของสญหายไปในระหวางการขนสงเพราะเหตสดวสย กฎหมายกำาหนดวาผสงไมตองเสยคาระวางพาหนะใหผขนสง และถาไดจายคาระวางพาหนะลวงหนาไปแลว ผขนสงตองคนคาระวางพาหนะนน

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

129

5. ในขณะทยงอยในมอผขนสง ผสงอาจสงงดการขนสงได โดยใหสงกลบคนมา หรอใหจดการแกของนนเปนอยางอนกได และถาผสงบอกงดการขนสง กฎหมายกำาหนดใหผสงมหนาทจายคาระวางพาหนะตามสวนแหงระยะทางทไดจดการขนสงไปแลว และคาใชจายอนๆ ทตองเสยไปเพราะเหตบอกงด หรอเพราะสงกลบคน หรอเพราะจดการเปนประการอน

6. เมอของถงตำาบลทกำาหนดใหสง ผรบตราสงเรยกใหมการสงมอบแลว กฎหมายกำาหนดวาใหสทธทงหลายของผสงอนเกดแกสญญารบขนโอนไปยงผรบตราสง ทงนเพราะผรบตราสงซงถอวาเปนผรบประโยชนจากสญญารบขน ไดแสดงเจตนาเขารบเอาประโยชนแลว คอขอใหมการสงมอบของใหแกตน ฉะนนมกรณทอาจเรยกรองใหผขนสงรบผดอยางใด ผรบตราสงจงมสทธฟองผขนสงได

14.2.1 การออกใบกำากบของการแจงถงสภาพและราคาแหงของทขน

ผสงมหนาทตองออกใบกำากบของ รวมตลอดถงตองแจงสภาพของทรพยอนตราย และของมคาในการขนสงเพมเตมหรอไม

ในเรองใบกำากบของนนตาม ป.พ.พ. มาตรา 612 ผสงไมจำาเปนตองออกใบกำากบของในทกกรณ หากผขนสงไมเรยกใหออก ผสงจะไมออกใบกำากบของกได หากมการออกใบกำากบของใหแกผขนสง ผสงจะตองทำาตามวธการทกฎหมายกำาหนด กลาวคอตองมรายละเอยดเกยวกบ ชอทอยผรบตราสง วนทออกใบกำากบของและลายมอชอของผสง การออกใบกำากบของยอมเปนประโยชนแกผขนสงทจะไดทราบอยางแนชดวาของทขนสงมสภาพ จำานวนและลกษณะอยางใดตลอดจนการสงแกใคร เปนการปองกนปญหาซงอาจเกดขนในภายหลงเปนตนวา หากปรากฏวาของบางสวนเกดการสญหายขนจะไดรวาเปนจำานวนเทาใดแน หรอหากมการสงของผดทหมาย เนองจากวาในใบกำากบของระบไมชดเจน ผขนสงอาจยกขนเปนขอปฏเสธความรบผดในความเสยหายได เปนตน

หากวาของทขนมสภาพเปนทรพยอนตรายหรอของมคา เชน วตถระเบดหรอเพชรนลจนดาตาม ป.พ.พ. มาตรา 619 บญญตวาผสงตองแจง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

130

ใหผขนสงทราบเสมอ หากวาผสงไมแจงใหทราบเมอเกดการเสยหายขน ผสงจะตองรบผดชอบ การแจงใหแกผขนสงทราบเปนการใหโอกาสแกผขนสงไดพจารณาถงวาจะรบขนสงหรอไม และหากวารบจะขนสงจะตองใชความระมดระวงมากกวาการปกต ซงทำาใหผขนสงสามารถเรยกคาระวางพาหนะสงกวาปกตได การแจงใหทราบถงสภาพของทรพยอนตรายและของมคานถอวาเปนเร องสำาคญทผสงจะตองแจงใหผขนสงทราบ หากจะเสยงไมปฏบตเมอเกดความเสยหายขน ผขนสงจะตองรบผดในเหตนนโดยทผขนสงสามารถปฏเสธความรบผดได

14.2.2 การเสยคาบำาเหนจผสงจะชำาระคาระวางพาหนะเมอใด และมสทธทจะไมช ำาระคาระวาง

พาหนะแกผขนสงในกรณใดบางกฎหมายไมไดกำาหนดระยะเวลาใดวา ผขนสงพงชำาระคาระวางพาหนะ

ใหแกผขนสงเมอใดแตอาจจะเทยบเคยงกบเรองสญญาจางทำาของตามตาม ป.พ.พ. มาตรา 602 กลาวคอ ผสงควรจะชำาระคาระวางพาหนะเมอผขนสงไดปฏบตหนาทโดยสมบรณ คอ ของทขนไดถงทหมายแลว แตอยางไรกตามผขนสงและผสงอาจตกลงกนอยางไรกได เชน ใหผสงชำาระคาระวางพาหนะกอนการขนสงกได หรอจะชำาระคาระวางพาหะนะเมอมการขนสงไปครงหนงของเสนทางกไดซงขนกบการตกลงกน

สวนกรณทผสงสามารถปฏเสธไมช ำาระคาระวางพาหนะ เปนกรณทของทขนสงเกดการสญหายแมโดยเหตสดววยตาม ป.พ.พ. มาตรา 628 ซงถอวาผขนสงไมสามารถทำาใหสำาเรจผลตามสญญาคอไมสามารถใหความปลอดภยแกของทขนจนถงทหมาย และในกรณนหากวาผขนสงรบคาระวางพาหนะลวงหนามาแลวกตองคนใหผสง

14.2.3 การงดการขนสงและการโอนไปซงสทธของผสงก. ตกลงวาจางใหบรษ ทขนสง ข. ขนสนค าของตนไปจงหวด

ประจวบครขนธ ขณะทบรษทขนสง ข. ขนสงสนคาดงกลาวถงจงหวดราชบร ก. เกดเปลยนใจ ขอรองใหบรษท ข. นำาสนคากลบมายงกรงเทพฯ ดงน ก. จะทำาไดหรอไมสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

131

ตาม ป.พ.พ. มาตรา 626 ซงบญญตวา ตราบใดทของยงอยในมอ“ผสง ตราบนนผสง..อาจจะใหผขนสงงดการขนสงของนนไป หรอใหสงกลบคนมา หรอใหจดการแกของนนเปนอยางอนประการใดกได” การทกฎหมายบญญตเชนน ยอมเปนการใชสทธแกผสง ฉะนนจากอทาหรณการท ก. ขอรองใหบรษทขนสง ข. สง ของคนมา ยงถอวาเปนกรณทของอยในความครอบครองของผขนสง จงเขาหลกเกณฑดงกลาวขางตนท ก. ยอมทำาได

เมอใดสทธทงหลายของผสงในสญญารบขนจะโอนไปยงผรบตราสงตาม ป.พ.พ. มาตรา 627 เมอของถงทหมายปลายทาง ผรบตราสง

ซงถอวาเปนบคคล ภายนอกผรบประโยชนจากการขนสงไดเรยกใหสงมอบของแกตนแตนนสทธทงหลายของผสงยอมตกไปไดแกผรบตราสง เชนในการขนสงรายหนงปรากฏวาของทขนเกดการบบสลาย ผสงยอมมสทธทจะฟองเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายนนได (มาตรา 616) แตสทธเรยกรองความเสยหายของผขนสงนจะตกไปยงผรบตราสงทนท เมอไดรบตราสงเรยกใหผขนสง สงมอบของทบกพรองนนแกตน

14.3 สทธและหนาทของผขนสง1. กฎหมายกำาหนดหนาทของผขนสงตองออกใบตราสงเมอผสงรองขอ

ใบตราสงเปนเอกสารทแสดงรายการดงระบไวในใบก ำากบของและตองมลายมอชอผขนสงเปนสำาคญ ในตราสงมลกษณะพเศษคอ กฎหมายอนญาตใหโอนกนไดโดยการสลกหลง เวนแตจะมการหามโอนโดยคสญญา และใบตราสงจะใชเปนหลกฐานในการรบขนของโดยผขนสงจะมอบของใหเมอมการเวนคนในตราสง

2. เมอของไปถงทหมาย ผขนสงมหนาทตองแจงใหผรบตราสงทราบ เพอผรบตราสงไดใชสทธในฐานะผรบของเรยกใหสงมอบของทขน หากผขนสงหาตวผรบตราสงไมพบ หรอผรบตราสงบอกปดไมยอมรบมอบของ ผขนสงจะตองบอกกลาวไปยงผสงทนท และถามเอาคำาสงจากผสง

3. ถาหากผขนสงไมอาจแจงไปยงผสงไดทนทวาหาตวผสงไมพบ หรอผรบตราสงบอกปดไมยอมรบมอบของ ผขนสงจะตองบอกกลาว หรอแจงแลว ผ สงละเลยเสยไมสงคำาสงมาในเวลาอนควรกด หรอผสงสงใหทำาการอนไมอาจสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

132

จะปฏบต ก ได กฎหมายใหสทธแก ผ ขนสงท จะน ำาของทขนไปวางไว ณ สำานกงานฝากทรพย

4. ถาหากของทขนนนเปนของสดเสยงาย การหนวงไวเปนการเสยงความเสยหาย หรอถาราคาของนนไมนาจะคมกบคาระวางพาหนะและอปกรณ ผ ขนสงมสทธนำาออกขายทอดตลาดได

5. ในกรณทผขนสงเอาของไปฝากหรอเอาออกขายทอดตลาด กฎหมายกำาหนดวาผขนสงตองบอกกลาวแกผสงหรอผรบตราสงมใหชกชา เวนแตไมสามารถทำาได ถาผขนสงละเลยไมบอกกลาวผขนสงตองรบผดชดใชคาเสยหาย เมอขายทอดตลาดแลวไดเงนสทธเทาใด ผขนสงหกเอาเปนคาระวางพาหนะและอปกรณ ถามเงนเหลอใหสงมอบแกผควรไดโดยพลน

6. สญญารบขนของอาจจำาเปนตองใชผขนสงหลายคนหลายทอด จงจะสงของถงทหมายได ในกรณทมผขนสงตอทอดเดยวหรอผขนสงมอบหมายใหบคคลใดขนสงตออกทอดหนง ผขนสงยอมตองรบผดในความสญหาย บบสลายหรอสงชกชาของผขนสงนน หรอบคคลทตนใชใหขนสงตอ ในกรณทมผขนสงหลายทอด กฎหมายกำาหนดหลกเกณฑความรบผดไววา ผขนสงหลายคนหลายทอดนนทกคนตองรบผดรวมกนในการสญหาย บบสลาย หรอสงชกชา

14.3.1 การออกใบตราสงใบตราสงมประโยชนอยางไรใบตราสงมประโยชนคอ1) ใชเปนเครองมอโอนของทสงใหแกกน ตาม ป.พ.พ. มาตรา 6142) ใชเปนหลกฐาน หรอเครองมอทซอขายเพอโอนสทธรบของทขนสง

แกบคคลอนไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 61514.3.2 การแจงแกผรบตราสงการทผขนสงแจงใหผรบตราสงทราบเมอของถงทหมาย กอใหเกด

ประโยชน?ประการใดบางประโยชนจากการทผขนสงแจงใหผรบตราสงทราบเมอของถงทหมาย

ดงนสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

133

1)ดานผรบตราสง ทำาใหผรบตราสงทราบเมอของทขนสงมาถงทหมายแลว ตนสามารถทจะเรยกใหผขนสงสงมอบได ซงหากวาไดเรยกใหผขนสงสงมอบของแลว สทธทงหลายของผสงอนเกดแตสญญามายงตน (ป.พ.พ. มาตรา 627)

2)ดานผขนสงยอมทำาใหผขนสงหลดพนจากความรบผดตามสญญาขนสง เมอผรบตราสงมานบของตามทแจงไปโดยไมอดเออน (ป.พ.พ. มาตรา 623)

14.3.3 การยดหนวงของ การเอาของมอบไว ณ สำานกงานฝากทรพย และเอาออกขายทอดตลาด

ผขนสงใชสทธยดหนวงของเพอการใดผขนสงมสทธยดหนวงของเพอประกนการชำาระคาระวางพาหนะ และ

อปกรณ (ป.พ.พ.มาตรา 630)ก. ผขนสงไดแจงให ข. ผรบตราสงทราบวาสนคาของ ค. ผสง ไดขน

มาถงทหมายแลวแตปรากฏวา ข. ปฏเสธไมยอมรบสนคาดงกลาว ก. จงไดรบแจงให ค. ทราบ และขณะเดยวกนเกรงวาจะตองรบผดชอบในความเสยหายของสนคา ดงน ก. จะมสทธนำาของไปฝากทสำานกงานฝากทรพยหรอไม

ก. ไมมสทธ เพราะยงไมปรากฏเหตตาม ป.พ.พ. มาตรา 631การขายทอดตลาดของทขนสงทำาไดในกรณใดตาม ป.พ.พ. มาตรา 631 วรรคสาม ผขนสงมสทธเอาของทขนสง

ออกขายทอดตลาดได ถาตามสภาพของของทขนสงเปนของสดเสยงาย และเปนกรณทยงไมพบผรบตราสงหรอพบแตผรบตราสงแตปฏเสธไมรบของซงหากปลอยเนนนานไปของอาจจะเสยหายหมด หรอถาปรากฏวาของทขนสงนนมราคาไมนาจะคมกบคาระวางพาหนะและอปกรณ

14.3.4 ผขนสงหลายคนหลายทอดในสญญารบขน ผขนสงมสทธมอบหมายใหบคคลอน รบขนชวงตอ

จากตนเองไดหรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

134

ผขนสงมสทธมอบหมายใหบคคลอนรบขนชวงตอจากตนเองไดตาม ป.พ.พ. มาตรา 617 และมาตรา 618

14.4 ความรบผดของผขนสง1. ผขนสงตองรบผดชอบในกรณทของสญหาย หรอไมอาจสงมอบใหตาม

กำาหนดระยะเวลาทงนเพราะวตถแหงหนตามสญญารบขนคอ การสงมอบของทขนใหแกผรบตราสงเมอขนสงถงจดหมายปลาย ทางดงนนเมอของสญหายหรอบบสลาย หรอไมอาจสงมอบไดตามกำาหนดโดยความผดพลาดของผขนสง ผขนสงจงตองรบผด

2. ในกรณทมการมอบใหผอนรบขนแทนตน กฎหมายกำาหนดความรบผดของผขนสงเปนคสญญาในสญญารบขนไววายงคงตองรบผดในการทของสญหายหรอบบสลาย หรอสงชกชา เพราะความผดของผขนสงอนหรอบคคลอนทผขนสงมอบหมาย

3. ในกรณทมการขนสงหลายทอดโดยผขนสงหลายคน ผขนสงทกคนตองรวมกนรบผดในการทของสญหาย หรอบบสลาย หรอสงชกชา

4. ถาของทสงเปนทรพยอนตราย หรอทรพยมคา ถาผสงไดบอกกลาวถงสภาพของทรพย หรอไดบอกราคาทรพยไวแกผขนสงแลว ความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแกทรพยอนตรายนนผขนสงตองรบผด เพราะกฎหมายถอวาผขนสงไดทราบถงสภาพแหงทรพยทขนแลวตองใชความระมดระวงตามสมควร สวนกรณทรพยมคา ผขนสงจะรบผดในความเสยหายบบสลายไมเกนราคาทผสงบอกไวเทานน

5. คสญญาในสญญารบขนจะตกลงกนโดยชดแจงเพอยกเวนหรอจำากดความรบผดของผขนสงกยอมทำาได อยางไรกตามขอจำากดความรบผดชอบเชนวานคงอยภายใตบทบญญตทวไปเร องความสมบรณแหงนตกรรมสญญา

6. ผขนสงตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนในการสงมอบของชกชาไมเกนกวาจำานวนทจะพงตองชดใชในกรณทของสญหายสนเชง หมายความวาใหผสงเรยกคาสนไหมทดแทนไดไมเกนกวาราคาทรพย

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

135

7. อายความในขอความรบผดในการทของสญหาย บบสลาย หรอสงชกชา มกำาหนดหนงปนบแตสงมอบ หรอนบแตวนทควรจะไดสงมอบ แตถามการทจรตโดยผขนสง อายความฟองรองจะไมถอตามกำาหนด 1 ป ดงกลาว

8. เมอผรบตราสงรบมอบของโดยไมอดเออน และไดใชคาระวางพาหนะกบทงอปกรณแลว ผขนสงหลดพนจากความรบผด เวนแตจะมความสญหายหรอบบสลายซงไมอาจเหนไดโดยสภาพภายนอกแหงของนน และผรบตราสงไดบอกกลาวแกผขนสงแลวภายใน 8 วน นบแตวนสงมอบหรอเปนกรณทผขนสงทจรต หรอประมาทเลนเลออยางรายแรง

14.4.1 ความรบผดเมอของสญหาย บบสลาย หรอชกชาโดยตนเอง

ก. วาจางบรษทขนสง ข. ใหขนสนคาไปยงจงหวดเชยงราย ในระหวางทางปรากฏวาโจรไดปลนสนคาไป ดงนบรษท ข. จะตองรบผดชอบหรอไม

บรษทของสง ข. ไมตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเพราะเปนเหตสดวสยตาม ป.พ.พ. มาตรา 616

14.4.2 ความรบผดเมอของสญหาย บบสลาย หรอชกชาโดยความผดของผขนสงคนอน

ในการขนสงรายหนงประกอบดวยบรษทขนสง 3 บรษทดวยกน โดยมการแบงการขนสงออกเปนชวงๆ จนกวาจะถงทหมายปลายทาง ปรากฏวาของทขนสงเกดสญหายไปบางสวนในชวงของการขนสงของบรษทท 3 ก. ซงเปนผขนสงจงเรยกรองใหบรษทขนสงท 1 รบผดชอบในความสญหายนน แตบรษทขนสงท 1 ปฏเสธความรบผดโดยอางวาความเสยหายทเกดขนไมใชความผดของตนดงน การ ปฎเสธ ความรบผดของบรษทท 1 จะมผลหรอไม

การปฏเสธความรบผดชอบของบรษทขนสงท 1 จะไมเปนผลเพราะกรณตามปญหา เปนเร องการขนสงหลายคนหลายทอด ซ งมาตรา 618 บญญตวา ถาของทสงไปโดยมผขนสงหลายคนหลายทอด“ ทานวาผขนสงทงนนตองรบผดชอบรวมกนในการสญหาย บบสลายหรอสงชกชา” ฉะนนบรษทขนสงท 1 จงตองรวมรบผดในความสญหายนนดวย สวนในระหวางผขนสงสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

136

ดวยกน เมอบรษทขนสงท 1 ชดใชคาเสยหายใหแก ก. ไปแลวยอมไปไลเบยเอาจากผขนสงบรษทท 3 ได

14.4.3 ความรบผดในทรพยอนตรายและทรพยมคาผขนสงมขอจำากดความรบผดในการขนสงทรพยอนตรายและของม

คาตาม ป.พ.พ. มาตรา 619 และมาตรา 620 อยางใดในกรณทรพยอนตรายตาม ป.พ.พ. มาตรา 619 ผขนสงจะไมตอง

รบผดในความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตทรพยนน หากวาผสงไมไดบออกกลาวถงสภาพของทรพยนนกอนทำาสญญาและในกรณนผสงจะเปนผรบผดชอบแตผเดยว สวนกรณทรพยมคาตาม ป.พ.พ. มาตรา 620 ผขนสงจะไมตองรบผด หากทรพยนนเกดสญหายหรอบบสลาย ถาผสงไมไดแจงใหทราบถงราคาและสภาพของทรพยกอนการสงมอบใหผขนสงแตหากมการแจงราคาไว ผขนสงจะไมรบผดชอบเกนกวาราคาทบอก

14.4.4 การหามกำาหนดขอยกเวนหรอขอจำากดความรบผดของผขนสง

ผขนสงจะจำากดหรอยกเวนความรบผดตามสญญารบขนไดหรอไมตาม ป.พ.พ. มาตรา 625 กฎหมายจะไมยอมรบรถงการทผขนสง

บรรจขอความยกเวน หรอจำากดความรบผดในใบรบใบตราสงหรอเอกสารอนๆทำานองนนซงผขนสงออกใหกบผสง โดยถอวาขอ ความนนเปนโมฆะ แตอยางไรกตามหากมการตกลงจำากดหรอยกเวนความรบผดระหวางผสงและผขนสงโดยชดแจงแลว ขอตกลงเชนนนไมขดตอกฎหมายแตอยางใด

14.4.5 ความสนสดแหงความรบผดความรบผดของผขนสงจะสนสดลงเมอใดตาม ป.พ.พ. มาตรา 623 ผขนสงยอมจะสนสดความรบผดเมอผ

ตรวจรบตราสงรบเอาของไวโดยมไดอดเออนและไดช ำาระคาระวางพาหนะกบคาอปกรณเสรจแลว ซงเปนกรณทผรบตราสงรบเอาของโดยมไดโตแยงถงความไมสมบรณของสภาพและจำานวนของทขนสงพรอมทงไดชำาระคาระวางพาหนะและอปกรณ แตแมกระนนกตามความรบผดอาจไมสนสดลงได หาก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

137

ปรากฏในภายหลงวาของทผรบตราสงรบมอบไปเกดสญหายหรอบบสลาย ซงไมอาจตรวจพบไดแตสภาพภายนอก หากมการสงมอบ เปนตนวาหบหอทบรรจมสภาพเรยบรอยไมปรากฏรองรอยมการแกะออกหรอกระแทกกนโดยเสยหายและจำานวนหบหอทรบไปกครบตามจำานวน แตปรากฏวาของทบรรจขางในเกดสญหายหรอบบสลาย กรณเชนนผรบตราสงตองรบแจงถงความสญหายหรอบบสลายภายใน 8 วน นบแตวนสงมอบ หากแจงชากวากำาหนดนน ผขนสงจะไมรบผดชอบแตอยางใดตาม ป,พ,พ, มาตรา 623

14.5 รบขนคนโดยสาร1. ลกษณะรบขนคนโดยสารกำาหนดถงความรบผดของผขนสงคนโดยสาร

ไวหลายประการ2. ผขนสงคนโดยสารจะตองรบผดชอบตอความปลอดภยในชวต รางกาย

ของผโดยสารในขณะเดนทาง และในความเสอมเสยอยางใดๆ ซงเปนผลโดยตรงจากความลาชาในการขนสง เวนแตความเสยหายหรอความลาชาเปนเพราะเหตสดวสย หรอเกดแตความผดของผโดยสาร

3. นอกจากผขนสงคนโดยสารจะตองรบผดชอบเกยวกบตวผโดยสารแลว ยงจะตองรบผดชอบถงเครองเดนทางของผโดยสารดวย หากวาเครองเดนทางเกดสญหายหรอบบสลาย หนาทสำาคญของผขนสงคนโดยสารเกยวกบเคร องเดนทางคอตองสงมอบเครองเดนทางใหผโดยสารเมอผโดยสารถงปลายทาง

4. ผขนสงคนโดยสารจะเขยนขอความยกเวนหรอจำากดความรบผดชอบในตวคาโดยสารไมได หากเขยนไวจะถอวาเปนโมฆะ แตหากผโดยสารตกลงโดยชดแจงหรอขอยกเวนหรอขอจำากดความรบผดของผขนสงคนโดยสารแลว ขอตกลงนนใชบงคบได

14.5.1 ความรบผดของผขนสงตอผโดยสารก. โดยสารรถประจำาทางสายหนงเพอไปธระตางจงหวด ปรากฏวารถ

โดยสารคนนนเกดคนสงหลดพลกควำาเปนเหตให ก. ไดรบบาดเจบสาหส ในกรณเชนน คนขบรถโดยสารประจำาทางจะตองรบผดชอบตอ ก. หรอไม

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

138

คนขบรถโดยสารประจำาทาง จะตองรบผดตอความเสยหายท ก. ไดรบ ตาม ป.พ.พ. มาตรา 634 ซ งบญญตวา ผขนสงจะตองรบผดตอคน“โดยสารในความเสยหายอนเกดแกตวเขา หรอในความเสอมเสยอยางใดๆ อนเปนผลโดยตรงแตการทตองชกชาในการขนสงเวนแตการเสยหายหรอชกชาเกดแตเหตสดวสยหรอเกดแตความ ผดของคนโดยสารนนเอง” คนขบรถโดยสารจะยกเอาเหตทรถคนสงหลดวาเปนเหตสดวสยทไมอาจจะปองกนไดเพอปฏเสธความรบผดไมได เพราะเปนกรณทขบรถโดยสารตองตรวจสภาพของรถทกครง กอนออกแลนรบผโดยสารซงปองกนไมใหเกดเหตเชนนได

14.5.2 ความรบผดของผขนสงเกยวกบเครองเดนทางนายสำาราญ โดยสารรถประจำาทางปรบอากาศเพอไปทำาธระทจงหวด

เชยงใหม โดยไดเอากระเปาเอกสารของตนเกบไวทชองเกบไวทชองเกบของเหนอทนงของตน ครนรถโดยสารคนดงกลาวถงจงหวดเชยงใหมปรากฏวากระเปาเอกสารเกดหายไป ดงนผขนสงจะตองรบผดตอนายสำาราญถงการสญหายของกระเปาเอกสารนนหรอไม

ผขนสงไมตองรบผดในความสญหายของกระเปาเอกสารนน เพราะนายสำาราญนำาตดตวไปมไดมอบหมายใหผขนสง (ป.พ.พ. มาตรา 638)

14.5.3 ขอยกเวนหรอขอจำากดความรบผดชอบผขนสงคนโดยสารจะปฏเสธความรบผดเมอมความเสยหายเกดขนแก

ผโดยสาร โดยอางวาทตวโดยสารไดระบขอความจำากด หรอยกเวนความรบผดไวอยางชดแจงแลว จะไดหรอไม

ผขนสงคนโดยสารจะปฏเสธโดยอางวาทตวโดยสารไดระบขอความจำากดหรอยกเวนความรบผดไมได ขอความดงกลาวถอวาเปนโมฆะตามมาตรา 639

แบบทดสอบ หนวยท 141. ลกษณะทวไปของสญญารบขน ขอทสมบรณทสด เปนสญญาจางทำาของชนด

หนง แตแตกตางจากสญญาจางทำาของตรงทวาสญญารบขนเปนกจการทเปนการ ขนสงตามทางคาปกตของผขนสง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

139

2. นาย ก. มอาชพรบจางขนผกจากสวนผกไปขายตลาดนาย ข. เพอนบานจางใหนาย ก. ขบรถไปตางจงหวดโดยคดเหมาใหคาจาง 500 บาท ดงนขอตกลงระหวาง ก. กบ ข. เขาลกษณะสญญาจางทำาของ

3. สญญารบขนระหวางคสญญามผลสมบรณเมอ คกรณไดมเจตนาตกลงกน4. บทบญญตในเรองรบขนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใหนำามาใชกบการ

รบขนในเรองการรบขนคนโดยสาร5. ใบตราสงในสญญารบขนของเปนเอกสารทมขอความแสดงไวเฉพาะเร องดงน

(ก) จำานวนและนำาหนกของ (ข) ตำาบลทสงของ (ค) คาระวางพาหนะ (ง) วนเวลาออกใบตราสง

6. นายมนคงไดจางใหบรษทมนคงขนสงทบทมสยามจากจนทบรไปยงกรงเทพฯ มลคา 5 ลานบาท แตนายมนคงแจงแกบรษทมนคงวาของทสงมมลคา 3 ลานบาท ดงนเมอมการสญหายระหวางทาง บรษทมนคงจะตองรบผดตามราคา 3 ลานบาทตามราคาท แจงไว

7. บรษทเอนดสตว จำากด ไดจางบรษทรกสตวจำากด ขนนกเพนกวนจำานวน 4 ตว มายงประเทศไทยโดยใหนายเฮง เจาของหางสรรพสนคาเปนผรบตราสงปรากฏวาเปนความผดของบรษทรกสตวทไมจำากดใหมความเยนอยางเพยงพอบนเครองบน เปนเหตใหนกเพนกวนตามทงหมด 4 ตว เมอปรากฏวานายเฮงเจาของหางสรรพสนคา ซงเปนผรบตราสง ยงไมไดเรยกใหบรษทรกสตวจำากด ผขนสงสงมอบนกเพนกวนจำานวนดงกลาวดงนนสทธในการเรยกคาเสยหายจากการทนกตายจะตกแก บรษทเอนดสตว เพราะ เมอนายเฮงยงไมเรยกใหสงมอบนก ไมถอวาเปนการแสดงเจตนาเขารบประโยชนจาก สญญารบขน

8. การทผขนสงกำาหนดขอยกเวนหรอขอจำากดความรบผดทผสงออกใหหรอในใบตราสง หรอเอกสารอนๆ ทผขนสงจะเปนผออกใหแกผสงขอยกเวนหรอขอจ ำากดความรบผดชอบดงกลาว มผล เปนโมฆะทงหมด

9. ความรบผดของผขนสงยอมสนสดลงในเมอผรบตราสงไดรบเอาของไวแลวโดยไมอดเออนและไดใชคาระวางพาหนะกบทงอปกรณเสรจแลว แตถากรณทของสญหายหรอบบสลายเหนไมไดจากสภาพภายนอกแหงของนน ถาผรบตราสงไดบอกกลาวความบบสลายแกผขนสงในกำาหนดเวลาดงตอไปน ผขนสงยงตองรบผดชอบ 8 วนนบแตผ ขนสงสงมอบของ

10. นายแสงเดนทางจากไปทศนาจรทจงหวดเชยงใหมกลบมาถงกรงเทพฯ ในวนท 10 มถนายน 2526 โดยบรษทสายการบนจะสงเครองบนเครองเดนทางอนไดแกกระเปาเดนทางและสมภาระอนๆ มาใหในภายหลง ตอมาในวนท 20 มถนายน 2526 สมภาระของนายแสงมาถงกรงเทพฯ แตนายแสงเดนทางไปตดตอธรกจทประเทศสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

140

สหรฐอเมรกา จนเวลาลวงเลยไปจนถงวนท 30 กรกฎาคม 2526 นายแสงกยงไมมารบเครองเดนทางดงกลาวคน ดงนนบรษทสายการบนจงนำาเครองเดนทางของนายแสงขายทอดตลาด ดงน บรษทสายการบนดงกลาวจะทำาไดหรอไม ทำาได เพราะนายแสงไมรบ มอบเครองเดนทางของตนภายในเวลาเดอนหนงนบแตวนเครองเดนทางมาถง

11. ลกษณะทวไปของสญญารบขน ทสมบรณไดแก เปนสญญาจางทำาของชนดหนง แตแตกตางจากสญญาจางทำาของตรงทวาสญญารบขนเปนกจการทเปนการ ขนสงตามทางคาปกตของผขนสง

12. นาย ก. มอาชพขบรถสงคนโดยสารเปนปกตธระ นาย ข. เพอบาน จางให นาย ก. ขนผลไมไปสงตลาดโดยใหคาจาง 100 บาท ดงนขอตกลงระหวาง ก. กบ ข. เขาลกษณะ สญญาจางทำาของ

13. สญญารบขนของระหวางคสญญามผลสมบรณเมอ คกรณมเจตนาตกลงกน

14. บทบญญตในเร องรบขนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ไมให นำามาใชกบ การรบขนสนคาโดยเรอเดนสมทรจากประเทศไทยถงประเทศอนโดนเซย

15. บำาเหนจอนจะตองจายใหเพอการขนสงเรยก คาระวางพาหนะ16. นายมงมไดจางใหบรษทเครดต ขนสงมรกตไปใหบรษทเพชรทอง จำากด

มลคา 10 ลาน แตนายมงมแจงกบบรษทเครดตวา ของทสงมมลคา 8 ลานบาท ดงนเมอมการสญหายระหวางทาง บรษทเครดตจะตองรบผดตามราคา 8 ลานบาทตามราคา ทแจงไว

17. บรษททำาลายสตว จำากด ไดจางบรษทลาสตวจำากด ขนสงเสอโครงจำานวน 3 ตว มายงประเทศไทย โดยใหนายมเจาของสวนสตวเปดเปนผรบตราสงยงไมไดเรยกใหบรษทลาสตวผขนสงมอบเสอโครงใหดงน สทธในการเรยกคาเสยหายจากกรณเสอตายไป 1 ตว ตกแกบรษททำาลายสตว จำากด เพราะเปนคสญญา

18. นายจกทำาสญญารบขนลนจจ ำานวน 10 เขงกบนางจาบ แมคาลนจในกรงเทพฯ โดยกำาหนดขอยกเวนความรบผดของตนไวในตราสงวา หากลนจไดรบความเสยหายจากการขนสงแลว ตนไมตองรบผด ปรากฏวาเมอลนจมาถงกรงเทพฯ ลนจจำานวน 3 เขงชำาเสยหาย ดงนนางจาบไดเรยกรองใหนายจกชำาระสนคาดงกลาว นายจกตอสวาตนไดกำาหนดของยกเวนความรบผดไวในใบตราสงทมอบใหนางจาบแลว ขอยกเวนความรบผดดงกลาวใชไมได เนองจากขอยกเวนความรบผดเปนโมฆะทงหมด

19. นายฮวดสงซอหยกสลกรปกวนอมจากเมองจนโดยใหบรษทฮอ จำากด เปนผสง เมอของมาถงเมองไทยแลวนายฮวดรบของนนไวโดยไมอดเออนและไดใชคาระวางพาหนะกบทงอปกรณแกบรษทฮอแลว ปรากฏวาเมอนายฮวดพจารณาดรปสลกกวนอมหยกดวยแวนขยาย นายฮวดไดเหนรอยราวบรเวณดานหนาของหยกสลกดงกลาวน นายสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

141

ฮวดรบบอกแกนายฮอในวนรงขน บรษทฮอตอสวานายฮวดรบของไปโดยไมอดเออน ตนไมตองรบผด นายฮวดจะอางวา ตนไดบอกกลาวแกผขนสงภายในระยะเวลาการบอกกลาวแลว บรษทฮอผขนสงตองรบผด ระยะเวลาบอกกลาวตามทนายฮวด อาง ตองเปนระยะเวลา ภายใน 8 วน นบแตวนสงมอบ

20. นายดำาไปทศนาจรจงหวดจนทบร และเทยวกลบไดเดนทางโดยรถปรบอากาศ บรษททวรสบาย จำากด นายดำาไดซอทเรยนสก 3 เขง และมอบใหบรษททวรสบายจดการสงใหดงน นายดำาลงจากรถแลวกลบบานไป โดยยงไมไดรบทเรยนไปดวย นายดำามธระสำาคญตองรบเดนทางไปจงหวดภเกตจงยงไมไดไปรบทเรยนเวลาลวงเลยไป 3 วน บรษททวรเหนวาถาปลอยทงไวทเรยนคงเนาสงกลนรบกวน จงนำาทเรยนออกขายทอดตลาด ดงน บรษททวร ทำาได เพราะทเรยนมสภาพเปนของสด ของเสยได เมอของนนมา ถงแลว รออยลวงเลยเวลากวา 24 ชวโมง

หนวยท 15 ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายวาดวย ธระกรรมทางอเลกทรอนกส

1. การทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส หมายถงการกระทำาใดๆ ทเกยวกบกจกรรมในทางแพงและพาณชยรวมตลอดถงการดำาเนนงานของหนวยงานของรฐ ทกระทำาขนโดยใชวธการทางอเลกทรอนกสทงหมดหรอแตเพยงบางสวน โดยผานทางเครอขายอนเทอรเนตหรอผานทางเครองมอหรออปกรณอเลกทรอนกสอนๆ

2. กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL วาดวยพาณชยอเลกทรอนกส ค.ศ. 1996 (UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce 1996) ไดวางหลกการพนฐานทสำาคญเกยวกบการพาณชยอเลกทรอนกส อาท หลกการยอมรบสถานะทางกฎหมายของขอมลอเลกทรอนกสใหมผลเสมอกบสถานะทางกฎหมายของเอกสารธรรมดา หลกความเปนกลางในการใชเทคโนโลยและความเปนกลางในการใชสอสารหลกทคกรณสามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนได (Default Rules) หลกทคกรณไมสามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนได (Mandatory Rules) หลกเกณฑเกยวกบการทำาเปนหนงสอ และหลกเกณฑเกยวกบตนฉบบ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

142

3. โดยทวไปการลงลายมอช อบคคลลงบนเอกสารหรอนตกรรมและสญญากเพอระบตวบคคลหรอเจาของลายมอชอ เพอแสดงเจตนาผกพนในขอความทตนไดลงนาม เพอรบรองความถกตองแทจรงของเอกสารและขอความในเอกสารนน และเพอรบรองความปลอดภยจากการถกปลอมแปลง การลงลายมอชอในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสกมวตถประสงคเชนเดยวกน แตลายมอชออเลกทรอนกสนน เปนลายมอชอทสรางขนโดยวธการทางอเลกทรอนกสทมรปแบบและวธการสรางหลายวธ ซงรวมถงลายมอชอดจตอล (Digital Signature) ดวย แมลายมอชออเลกทรอนกสจะถกสรางขนในรปแบบของขอมลอเลกทรอนกส แตกฎหมายกรบรองใหการใชลายมอชออเลกทรอนกสมผลทางกฎหมายเชนเดยวกบลายมอชอธรรมดา

4. สญญาทางอเลกทรอนกสเปนสญญาทเก ดขนโดยอาศยหลกการเดยวกนกบสญญาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กลาวคอ มหลกในการแสดงเจตนา การทำาคำาเสนอ คำาสนอง เชนเดยวกนแตโดยทการแสดงเจตนา การทำาคำาเสนอ คำาสนองของสญญาทางอเลกทรอนกสอาจกระทำาไดโดยการใชขอมลทางอเลกทรอนกส ดงนน กฎหมายจงไดวางหลกในเรองการทำาคำาเสนอ คำาสนอง การรบและการสงขอมลอเลกทรอนกส สถานท และเวลาเกดของสญญา ขนไวเปนการเฉพาะ และหามมใหคสญญาปฏเสธความสมบรณหรอการมผลใชบงคบของสญญาเพยงเพราะวา คำาเสนอ คำาสนอง ไดจดทำาขนในรปแบบของขอมลอเลกทรอนกส

15.1 การทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส1. การท ำาธ รกรรมทางอ เล กทรอน กส มท มาจากค ำาว า พาณ ชย “

อเลกทรอนกส” ( Electronics หรอ E-Commerce ) ซงหมายถงการคาขายสนคาและบรการโดยผานทางสออเลกทรอนกส เหตทใชคำาวา การทำา“ธรกรรมทางอเลกทรอนกส กเพอใหมความหมายทกวางและครอบคลมถง”การกระทำาใดๆทเกยวกบ กจกรรมในทางแพงและพาณชย รวมตลอดถงการดำาเนนงานของหนวยงานของรฐ ทกระทำาขนโดยใชวธการทางอเลกทรอนกสทงหมดหรอแตบางสวน โดยผานทางเครองมอหรออปกรณอเลกทรอนกสตางๆ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

143

2. ลกษณะของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส จะเปนการทำาการคาโดยผานทางเครอขาย อนเตอรเนตหรอโดยผานทางเคร องมอหรออปกรณอเลกทรอนกสตางๆ

3. การทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสสามารถจำาแนกออกตามลกษณะของการทำาธรกรรมไดเปน 4 ประเภท คอ ก) ภาคธรกจกบภาคธรกจ ข) ภาคธรกจกบผบรโภค ค) ภาคธรกจกบหนวยงานของรฐ ง) ภาคผบรโภคกบผบรโภค

15.1.1 ความหมายของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสสนคาทนำามาทำาการคาขายกนไดในทางพาณชยอเลกทรอนกสคอ

สนคาประเภทใดบางสนคาทกชนด ทกประเภท ทงทจบตองไดและจบตองไมได

15.1.2 ลกษณะของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสอะไรคอขอดของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสทกระทำาผานทาง

เครอขายอนเตอรเนตประหยกและสะดวกรวดเรว

15.1.3 ลกษณะและสภาพปญหาของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

ในปจจบนลกษณะของการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส ในรปแบบใดเปนทนยมและคอนขางประสบความสำาเรจมากทสด

ภาคธรกจกบภาคธรกจ

15.2 หลกการพนฐานเกยวกบการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส1. การนำาขอมลทางอเลกทรอนกสมาใชแทนเอกสารธรรมดา กอใหเกด

ปญหาในการยอมรบทางกฎหมาย กฎหมายแมแบบ UNCITRAL วาดวยพาณชยอเลกทรอนกส จงไดกำาหนดหลกการยอมรบใหการตดตอทำาการคาขายโดยใชขอมลอเลกทรอนกส มผลทางกฎหมายเสมอหรอเทยบเทากบการตดตอทำาการคาโดยใชกระดาษหรอเอกสารธรรมดา ซงเปนทมาของหลก

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

144

การยอมรบใหขอมลอเลกทรอนกสมผลเสมอกนหรอเทากนกบเอกสารธรรมดา

2. ในการนำาเทคโนโลยมาใชในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสตองคำานงถงความหลากหลายและความกาวหนาทางเทคโนโลย ตลอดจนการพฒนาอปกรณและเครองมออเลกทรอนกสทมอยอยางไมหยดยง ดงนน กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL จงกำาหนดหลกการไวกลางๆ เพอเปนการรองรบการใชเทคโนโลยหรอสอ ตลอดจนอปกรณและเครองมอตางๆ ทจะนำามาใชในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

3. กฎหมายแมแบบ UNCITRAL ไดวางหลกเกณฑพนฐานเกยวกบการทำานตกรรมและสญญาในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสไว 2 ประการ คอ ก) หล กเกณฑท ค กรณสามารถตกลงเปล ยนแปลงเป นอยางอ นได (Defaults Rules) และ ข) หล ก เกณฑ ท ค กรณ ไม ส ามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนได (Mandatory Law)

4. กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL วาดวยพาณชยอเลกทรอนกส ค.ศ. 1996 มขอบเขตการใชบงคบกบความสมพนธในเชงพาณชยหรอการทำาการคาโดยใชจอมลชนดใดๆ ทอยในรปของขอมลอเลกทรอนกส แตเปดโอกาสใหประเทศตางๆ สามารถขยายขอบเขตการใชบงคบกบความสมพนธทไมใชในเชงพาณชยได

5. หลกการสำาคญในกฎหมายแมแบบของ UNCITRAL คอ หลกการยอมรบสถานะทางกฎหมายของขอมลอเลกทรอนกส กลาวคอ เปนการยอมรบใหการใชขอมลอเลกทรอนกสมผลเสมอกบการใชกระดาษหรอเอกสารธรรมดา

6. กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL ได ก ำาหนดให การ ใช ข อม ลอเลกทรอนกสในการทำานตกรรมและสญญาตางๆ ถอวาเปนการทำาเปนหนงสอหรอมหลกฐานเปนหนงสอตามแบบทกฎหมายกำาหนดในเร องนนๆ แลว ถาหากขอมลอเลกทรอนกสทใชนนอยในสภาพทสามารถเขาถงและสามารถนำามาใชอางองในภายหลงได

7. กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL ได วางหล กเกณฑ เก ยวก บ ตนฉบบ“ ” ของขอมลอเลกทรอนกสไวโดยกำาหนดวา หากมการแสดงหรอ

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

145

หรอเกบรกษาขอมลอเลกทรอนกสโดยวธการทนาเชอถอไดและสามารถรกษาความถกตองของขอมลอเลกทรอนกสตงแตแรกทสรางขอมลนนขนจนเปนขอมลรปแบบสดทายกใหถอวาเปนการแสดงหรอเกบรกษาเอกสารตนฉบบตามกฎหมายนนๆแลว

15.2.1 หล กการยอมรบสถานะทางกฎหมายของขอม ลอ เล กทรอน กส ให มผลเสมอกบสถานะทางกฎหมายของเอกสารธรรมดา(Functional-Equivalent Approach)

สงใดทสามารถนำามาตดตอทำาการคาได โดยไดรบการยอมรบใหมผลเสมอกนหรอเทากบการใชกระดาษหรอเอกสารธรรมดา

การใชขอมลอเลกทรอนกส

15.2.2 หลกความเปนกลางในการใชเทคโนโลยและการใชสอ (Technology Neutrality and Media Neutrality)

สงทจะตองคำานงในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสในรปแบบตางๆเพอผลสำาเรจคอสงใด

เทคโนโลยตางๆ ททำางานอยเบองหลง

15.2.3 หลกทคกรณสามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนได (Default Rules)และหลกทคกรณไมสามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนได (Mandatory Law)

เหตผลสำาคญน UNCITRAL ใชหลกเกณฑทคกรณไมสามารถตกลงเปลยนแปลงเปนอยางอนไดคอ

เพอลดอปสรรค หรอความไมแนนอนจากบทของกฎหมาย เนองจากบทบญญตในกฎหมายไดกำาหนดขนเพอรองรบและสงเสรมการตดตอสอสารดวยวธการททนสมย และเพอใหเกดความแนนอนในกรณทมการใชวธการดงกลาว

15.2.4 ขอบเขตของกฎหมายแมแบบการทกฎหมายแมแบบบญญตขอบเขตไวในลกษณะกวางๆ ดวยเหต

ประการใด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

146

เพอรองรบเทคโนโลยใหมๆ ทจะเกดขนในอนาคต

15.2.5 ห ล ก ก า ร ย อ ม ร บ ส ถ า น ะ ท า ง ก ฎ ห ม า ย ข อ ง ข อ ม ลอเลกทรอนกส

การท พ.ร.บ. วาด วยธรกรรมทางอเล กทรอนกส มาตรา 7 ม บทบญญตดงกลาว เนองจากสาเหตประการใด

เพอใหการใชขอมลอเลกทรอนกสมความนาเชอถอ เกดความมนใจ และเปนทยอมรบแกบคคลทวไปในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสระหวางกน

15.2.6 หลกเกณฑเกยวกบการทำาเปน หนงสอ“ ”การใชขอมลอเลกทรอนกสทใชอยในสภาพท สามารถเขาถง“ ” ไดนนม

ความหมายประการใดหมายถงสภาพทขอมลอเลกทรอนกสนน สามารถอานและแปรความ

หมายได

15.2.7 หลกเกณฑเกยวกบ ตนฉบบ“ ”วธการของมาตรา 25 ตาม พ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอน

กส ในการสรางหลกเกณฑ วธการและลายละเอยดในการปฏบตทยดหยน เพอการรองรบเทคโนโลยใหมๆ ทจะเกดขนในอนาคต คอวธการใด

การตราพระราชกฤษฎกาขน

15.3 ลายมอชออเลกทรอนกส1. กฎหมายแมแบบ UNCITRAL ไดวางหลกการในการรบรองการใช

ลายมอชออเลกทรอนกสใหมผลเชนเดยวกบการลงลายมอชอบนเอกสารหรอกระดาษ

2. ลายมอชออเลกทรอนกส เปนคำาทมความหมายกวางและครอบคลมถงลายมอชอทสรางขนโดยวธการทางอเลกทรอนกสทกประเภท ไมวาจะใชวธ การอยางใดๆ ซงรวมถงลายมอชอดจตอล (Digital Signature) ดวย

3. ลายมอชอดจตอลคอ ลายมอชอทสรางขนโดยใชวธการเขารหสแบบอสมมาตรา (Asymmetric Cryptography) สวนกระบวนการสราง

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

147

ลายมอชอโดยอาศยเทคโนโลยกญแจค (Key Pairs) โดยการสราง กญแจ“สวนตว” และ กญแจสาธารณะ“ ” แลวนำากญแจทงสองนมาใชในการเขารหสและถอดรหสในการสรางลายมอชออเลกทรอนกส กระบวนการนเรยกวา เทคโนโลย PKT หรอ Public Key Infrastructure

4. การรบรองลายมอชออเลกทรอนกสจะกระทำาโดยบคคลทสามทเรยกวา ผประกอบการรบรอง ( Certification Authority หรอ CA )

5. กฎหมายไดรบรองใหการใชลายมอชออเลกทรอนกสมผลทางกฎหมายเชนเดยวกบการใชลายมอชอธรรมดา

15.3.1 หลกการยอมรบลายมอชออเลกทรอนกสอธบายตวอยางเกณฑการพจารณาทนาเชอถอในการใชวธระบหรอ

ยนยนตวบคคลมตวอยางตาม Model Law หรอ UNCITRAL ตวอยางเกณฑการ

พจารณาวธการทนาเชอถอในการใชวธระบหรอยนยนตวบคคลไวดงน1)ความสลบซบซอนของเครองมอหรออปกรณทใชของคกรณแตละ

ฝาย2) ลกษณะของกจกรรมทางการคา3)ความสมำาเสมอของการทำาการคาของคกรณ4)ประเภทและขนาดของกจกรรมทางการคา5)หนาทของลายมอชอตามหลกเกณฑทกฎหมายกำาหนด6) ศกยภาพของระบบการตดตอสอสาร7)การปฏบตตามขนตอนการรบรองของหนวยงานกลาง8)ขอบเขตขนตอนการรบรองของหนวยงานกลาง9)การปฏบตตามจารตประเพณและทางปฏบตทางการคา10)มหลกประกนทครอบคลมกลไกการปองกนขอความทไมไดรบ

อนญาต11)ความสำาคญของคณคาของขอความทอยในรปขอมลอเลกทรอน

กส12)ทางเลอกในการใชวธการระบตวบคคลและตนทนในการนำาไปใช

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

148

13)ระดบของการยอมรบหรอไมยอมรบวธการทใชในการระบตวบคคลในอตสาหกรรมหรอธรกจทเกยวของในขณะทมการตกลงใหใชวธการนนหรอในขณะทมการตดตอสอสารกน

14)ปจจยอนๆ ทเกยวของ

15.3.2 ลกษณะของลายมอชออเลกทรอนกสหนาทของลายมอชออเลกทรอนกสทสรางขนไมวาจะอยในรปแบบใด

มสถานะเชนเดยวกบลายมอชอธรรมดาของบคคลเปนประการใดเพอระบตวบคคลผเปนเจาของลายมอชออเลกทรอนกส และแสดงวา

บคคลนนไดทราบและยอมรบขอความทอยในรปของขอมลอเลกทรอนกสนน

15.3.3 ลายมอชอดจตอลและเทคโนโลย PKI (Public Key Infrastructures)

อธบายหนาทของการใชกญแจสวนตวในการเขารหสใชกำากบขอมลอเลกทรอนกสใชเพอเปนการระบ หรอยนยนตวบคคลผ

เปนเจาของขอมลอเลกทรอนกสตลอดจนตรวจสอบความถกตอง ของขอมลอเลกทรอนกสและตวบคคลวาเปนบคคลเดยวกนกบผเปนเจาของลายมอชอดจตอลหรอไม

15.3.4 การรบรองลายมอชออเลกทรอนกสบคคลทสามทเขามาทำาหนาทในการรบรองลายมอชออเลกทรอนกส

มชอเรยกประการใดผประกอบการรบรอง หรอผใหบรการออกใบรบรอง

15.3.5 ผลของการใชลายมอชออเลกทรอนกสกอนท พ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกสฯ จะมผลบงคบใช

ศาลไทยยอมรบการใชลายมอชออเลกทรอนกสใหมผลเสมอการลงลายมอชอธรรมดาหรอไม

ศาลไทยไมยอมรบการใชลายมอชออเลกทรอนกสใหมผลเสมอการลงลายมอชอธรรมดา

15.4 สญญาทางอเลกทรอนกส

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

149

1. กฎหมายแมแบบของ UNCITRAL ไดบญญตหลกเกณฑเกยวกบการแสดงเจตนาวาการทำาคำาเสนอ คำาสนอง อาจกระทำาไดโดยการใชขอมลอเลกทรอนกส และหามมใหคสญญาปฏเสธความสมบรณหรอการมผลใชบงคบของสญญาดงกลาว แตกฎหมายแมแบบกยงคงวางอยบนหลกแหงความศกดสทธในการแสดงเจตนาของคสญญาดงนน การแสดงเจตนาในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกสคสญญาอาจตกลงกนใชวธการแสดงเจตนาทแตกตางกนได

2. การสงขอมลอเลกทรอนกสโดยทวไปมกกระทำาโดยบคคลผเปนเจาของหรอสรางขอมลอเลกทรอนกสเอง แตในบางกรณผสงขอมลอเลกทรอนกสอาจเปนบคคลอนทไดรบมอบหมายใหทำาหนาทสงแทนกฎหมายจงบญญตขอสนนษฐานเกยวกบตวผสงขอมลอเลกทรอนกส เพอใหเกดความชดเจนในการกำาหนดความรบผดชอบในขอมลอเลกทรอนกสทถกสงออกไป

3. การรบรองและการสงขอมลอเลกทรอนกส สามารถกระทำาไดทงโดยคอมพวเตอรผานเครอขายอนเตอรเนต หรออาจใชวธการสงและรบโดยผานทางสออเลกทรอนกสอนๆ กฎหมายไดกำาหนดวธการในการตอบรบขอมลอเลกทรอนกสขนเพอใหผสงขอมลทราบวาขอมลทตนสงไปนนผรบขอมลไดรบหรอไม

4. เวลาท ถ อว าการสงขอม ลอ เล กทรอน กสม ผล ค อ เม อข อม ลอเลกทรอนกสทสงนนไดเขาสระบบขอมลทอยนอกเหนอการควบคมของผสงขอม ล และการรบขอม ลอ เล กทรอน กสจ ะมผลน บแต เวลาท ข อม ลอเลกทรอนกสนน ไดเขาสระบบขอมลของผรบขอมลสถานท ทสงหรอรบขอมลอเลกทรอนกส ใหถอวาไดสง ณ ททำาการงานของผรบขอมล แลวแตกรณ

5. การรบฟงพยานหลกฐานอเลกทรอนกส กฎหมายไดบญญตหามมใหปฏเสธการรบฟงขอมลอเลกทรอนกสเปนพยานหลกฐานเพยงเพราะวาเปนขอมลอเลกทรอนกสวธการเกบรกษาเอกสารหรอขอความในรปขอมลอเลกทรอนกสทจะไดรบการรบรองตามกฎหมายจะตองเกบรกษาตามหลกเกณฑทกฎหมายกำาหนด

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

150

15.4.1 การเกดขนของสญญาทกระทำาโดยวธการทางอเลกทรอนกส

การทคสญญาทำาการตดตอกนโดยใชโปรแกรม ICQ โดยอยหางไกลกนคนละประเทศ แตสามารถโตตอบและมปฏสมพนธกนไดทนทเสมอนหนงอยตอหนาซงกนและกน ถอไดวาเปนการแสดงเจตนาประเภทใด

การแสดงตอบคคลผอยเฉพาะหนา

15.4.2 การกำาหนดตวบคคลผรบและผสงขอมลอเลกทรอนกสการสงขอมลในกรณทผสงขอมลหรอผมอำานาจกระทำาแทนไดตงระบบ

ขอมลหรอโปรแกรมคอมพวเตอรทำางานโตตอบโดยอตโนมตทนททไดรบขอมลอเลกทรอนกสจากบคคลภายนอก สามารถกลาวไดอกนยหนงเชนใด

การใชตวแทนอเลกทรอนกส

15.4.3 การสงและการรบขอมลอเลกทรอนกสการทผสงขอมลไดรบการตอบแจงการรบจากผรบขอมลมาตรา 20

พ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกสฯ ใหสนนษฐาน ประการใดใหสนนษฐานวาขอมลอเลกทรอนกสทสงไปนน ไดเปนไปตามขอ

กำาหนดทางเทคนคทงหมดแลว

15.4.4 เวลาและสถานทสงและรบขอมลอเลกทรอนกสกฎหมายแมแบบไดวางหลกเกณฑการพจารณาวาเวลาใด จงจะถอวา

การสงขอมลและการรบขอมลอเลกทรอนกสมผลมผลเมอขอมลอเลกทรอนกสทไดสงเขาสระบบขอมล ทนอกเหนอการ

ควบคมของผสงขอมล หรอบคคลผสงขอมลในนามของผสงขอมล

15.4.5 การรบฟงพยานหลกฐานอเลกทรอนกสหลกการในการฟงพยานหลกฐานอเลกทรอนกส มบทบงคบตาม

กฎหมายประการใดพ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกสฯ มาตรา 11 บญญต หาม

มใหปฏเสธการรบฟงขอมลอเลกทรอนกส เปนพยานหลกฐานในกระบวนการพจารณาตามกฎหมายเพยงเพราะเหตวา เปนขอมลอเลกทรอนกส

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

151

15.4.6 การเกบรกษาเอกสารหรอขอความในรปขอมลอเลกทรอนกส

สาระสำาคญของกฎหมายแมแบบในการเกบรกษาเอกสาร หรอขอความในรปขอมลอเลกทรอ นกส คอ สงใด

ตองตรงกบขอความหรอเนอหาของเอกสารกอนการจดเกบใหอยในรปของขอมลอเลกทรอนกส

แบบประเมนผล หนวยท 151. การทำาธ รกรรมทางอเล กทรอนกส ค อ การทำาธ รกรรมโดยใชวธการทาง

อเลกทรอนกสทงหมดหรอแตบางสวน2. การชำาระคาบรการโทรศพททเคานเตอรเซอรวส ไมใชการทำาธรกรรมทาง

อเลกทรอนกส3. การแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกสเหมอน หรอแตกตางจากการทำาธรกรรม

ทางอเลกทรอนกสแตกตาง คอการแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกสคสญญาตองมการตกลงใชมาตรฐานในการสงขอมลเดยวกน แตการทำา ธรกรรมทางอเลกทรอนกสไม ตองมการตกลงระหวางกน

4. หลกการพนซานทสำาคญของกฎหมายวาดวย ธรกรรมทางอเลกทรอนกสคอ หลกการยอมรบใหขอมลอเลกทรอนกสมสถานะทางกฎหมายเสมอกบเอกสารธรรมดา (functional-equivalent approach)

5. การทำาเปน หนงสอ“ หรอมหลกฐานเปนหนงสอ” โดยการใชขอมลอเลกทรอนกสนนมลกษณะ ขอมลอเลกทรอนกสนนมการจดทำาใหสามารถเขาถงและนำากลบมาใชโดยความหมายไมเปลยนแปลง

6. การนำาเสนอหรอเกบรกษาขอมลอเลกทรอนกสในลกษณะของเอกสา ตนฉบบ“ ” มวธการ เกบรกษาไวในแผนดสกเกตแลวเกบรกษาไวในทปลอดภย

7. การสราง ลายมอชออเลกทรอนกส“ ” มลกษณะ สรางขนจาก ตวอกษร อกขระ ตวเลข เสยงหรอลกษณะใดๆ หรออยางใดอยางหนงผสมผสานกนกได โดยสรางขนให อยในรปของขอมลอเลกทรอนกส

8. ลายมอชอดจตอล “Digital Signature” คอลายมอชออเลกทรอนกสชนดหนง ทใชเทคโนโลยการเขารหสแบบกญแจขน

9. ผท ท ำาหน าท ร บรองความถกต องของลายมอช อด จตอลหรอลายมอช ออเลกทรอนกสคอ ผใหบรการออกใบรบรอง

10. เมอมขอพพาทเกดขนจากการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส ศาลทจะรบพจารณาคอ ศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางสอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

152

11. พระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกสมผลบงคบใชใน พ.ศ. 2545

12. กฎหมายทประเทศตางๆ ใชเปนตนฉบบในการตรากฎหมายเกยวกบธ รกรรมทางอ เล กทรอน กส ค อกฎหมายวาด วย พาณชยอ เล กทรอน กส ของ UNCITRAL

13. นายมวงนดพบกบนางสาวตมทร จกกนในอนเทอรเนต เร องนไมถอวาเปนการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

14. ขอความทสราง สง รบ เก บรกษา หรอประมวลผลโดยวธการทางวทยาศาสตร ไมถอวาเปนขอมลทางอเลกทรอนกสตามความหมายของพระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ . ศ . 2544

15. “ผสงขอมล” ตามนยามของพระราชบญญต วาด วยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 ตวอยางเชน (ก) นายแดงพนกงานฝายตลาดของบรษทเอ บซจำากด ตดตอเจรจากบลกคาในตางประเทศ (ข) นางสาวเขยวทำาใบเสนอราคาขายสนคาทางโทรสารใหแกลกคา

16. บรษทบกมลค จำากด ตดตอสงซอนมผงจากบรษทเดนมารกมลค จำากด ซงอยในประเทศเดนมารก จำานวน 20,000 กระปอง ในการเจรจาซอขายทงสองบรษทตดตอกนโดยใชโทรสารสงขอความซงลงนามโดยผมอ ำานาจทงสองฝายยนยนการซอขายระหวางกน ภายหลงจาก บรษทบกมลค จำากด แลวปรากฏวาราคาจำาหนายนมผงในประเทศไทยลดลงตำากวาราคาทซอจากบรษทเดนมารกมลค จำากด อยางมาก หากบรษทบกมลค จำากดรบนมผงจำานวนดงกลาวไว จะทำาใหบรษทบกมลค จำากดตองขาดทน ดงนน บรษทบกมลค จำากด จงปฏเสธไมยอมรบนมผงจำานวนดงกลาวไว บรษทเดนมาร กมลค จำากด จงฟองเรยกรองใหบรษทบกมลค จำากดชำาระราคาและคาเสยหาย บรษทบกมลค จำากด ตอสวาการซอขายไมไดมการทำาสญญาและไมมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอ ฝายของบรษทบกมลค จำากด และโทรสารไมสามารถนำามาใชเปนหลกฐานไดเพราะไมไดมการลงนามผกพนพรอมกนทงสองฝาย จงไมตองรบผดตามฟอง ดงน หากทานเปนศาลทานจะรบคำาฟองของบรษทเดนมารกจำากด ไวพจารณาหรอไม รบฟอง เนองจากโทรสารถอเปนขอมลอเลกทรอนกสอยางหนง สามารถใชเปนพยานหลกฐานได

17. การลงลายมอชอทางอเลกทรอนกสมวตถประสงคเพอ (ก) ใชก ำากบขอความทเจาของขอมลสรางขน เพอยนยนความเปนเจาของขอมล (ข) ใหแสดงความรบรและผกพนเนอความในขอมลอเลกทรอนกสนน

18. การลงลายมอชอบคคลธรรมดาในสญญากยมเงน ไมถอวาเปนลายมอชออเลกทรอนกส

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

153

19. นายเอก กรรมการผจดการบรษทไทยสปอรตจำากด ซงมสำานกงานแหงใหญตงอยทกรงเทพมหานคร ไดเดนทางไปยงประเทศองกฤษเพอตดตอซอหนของสโมสรฟตบอลแหงหนง ซงตงอยทเมองสกอตแลนด ในระหวางเดนทาง ขณะพำานกอยในเมองเวลลงตนประเทศออสเตรเลย นายเอกไดสงขอเสนอราคาในการซอหนใหแกประธานสโมสรฟตบอลแหงนนทางไปรษณยอเลกทรอนกส ตอมาเมอนายเอกเดนทางมาถงเมองลอนดอนประเทศองกฤษ นายเอกไดรบไปรษณยอเลกทรอนกสจากประธานสโมสรฟตบอล ซงมขอความตอบรบขอเสนอของนายเอก ดงน ตามพระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 ถอวาไปรษณยอเลกทรอนกสฉบบทนายเอกยนขอเสนอถงประธานสโมสรฟตบอล ถกสงออกไปจากท กรงเทพมหานคร ประเทศไทย

20. บรษ ทเอบซ จ ำาก ด ประกอบกจการเป นผใหบรการอนเทอรเนตในประเทศไทย ถอวาเปนบคคลทเปนสอกลางตามนยามของพระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ . ศ . 2544

*******************************************

สอบวนเสารท 28 ตลาคม 2549 เวลา 13.30-16.30 น

154