รายงานการวจย

เรอง การออกแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง(Self-directed Learning) เพอพฒนาผเรยน ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ 3 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร

โดย นางสาวชชฎา ทรรภลกษณ

เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต (สาขาวชาธรกจและคอมพวเตอรศกษา) คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาคปลาย ปการศกษา 2556

ก

ชอผวจย : นางสาวชชฎา ทรรภลกษณ ชอเรองวจย : การออกแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง(Self-directed Learning) เพอพฒนาผเรยนในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ 3 ของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร สาขาวชา : ธรกจและคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อาจารยทปรกษางานวจย : ดร.อทมพร อนทจกร ปการศกษา : 2556

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอออกแบบ และศกษารปแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง เพอพฒนาผเรยนในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ 3 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร โดยการศกษาครงนกลมตวอยางคอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คนภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 เครองมอทใชในการเกบขอมลคอ แบบประเมนระดบการเรยนรกอนเรยน- หลงเรยน ซงแบงเปน 2 ตอน และแบบทดสอบวดผลการเรยนร จ านวน 1 ชด 10 ขอ เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก วเคราะหขอมลเพอหาคาความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาดชนประสทธผล และ หาประสทธภาพ( ) ผลการวจยสรปวา ไดรปแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง โดยประกอบไปดวย กจกรรมการเรยนร 2 รปแบบ น ามาหาคาดชนประสทธผลของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง พบวา ในเนอหาการเรยนรของหนวยการเรยนรท 4 เรอง การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint มคาเทากบ 0.8287 ซงแสดงวานกเรยนมความรเพมขน 0.8287 หรอคดเปนรอยละ 82.87 เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรมากทสดคอ การสรางภาพนงใหม และการบนทกไฟลงานน าเสนอ เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรนอยทสดคอ การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ และการใสลงคระหวางภาพนง สามารถสรปไดวา การจดการรเรยนแบบน าตนเอง ชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรในเนอหาวชามายงขน (เกณฑการผาน E.I. = 0.50) การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/4 โดยใชการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) โดยการจดการเรยนรแบบน าตนเอง พบวา ผลการประเมนของนกเรยนระหวางเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 27.26 จากคะแนนเตม 30 คะแนน และไดคา เทากบ 90.87 และนกเรยนมผลการประเมนหลงเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 8.38 จากคะแนนเตม 20 คะแนน และไดคา เทากบ 83.80 เมอน าผลการประเมนระหวางเรยน และผลการประเมนหลงเรยนเพอวเคราะหหาคาประสทธภาพ ของกจกรรมการจดการเรยนร พบวาไดเทากบ 90.87/83.80 ซงแสดงวากจกรรมการจดการเรยนรมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80

ข

กตตกรรมประกาศ งานวจยฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยความเรยบรอย เนองจากไดรบความชวยเหลอเอาใจใสดแล แนะน าใหค าปรกษา ใหก าลงใจเปนยางด และใหความหวงใยจากอาจารย ดร.อทมพร อนทจกร อาจารยประจ าสาขาธรกจและ คอมพวเตอรศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ซงอาจารยทปรกษางานวจย ผวจยรสกซาบซงในความเมตตากรณาททานมใหเปนอยางยง และขอขอบพระคณทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณ อาจารยจรฏฐ แจมสวาง ทปรกษากลมวชาคอมพวเตอร งานทคอยใหค าแนะน า และเมอมปญหาอะไร กสามารถเขาไปปรกษาไดเสมอ และอาจารยไมเพยงแตใหค าแนะน า ยงใหแนวทางและค าถามเพอใหน าไปคดตอยอด ท าใหไดรบความรเพมเตม ขอขอบพระคณ อาจารยวเชยร พรณ หวหนากลมวชาคอมพวเตอร และอาจารยจลรณ ตงสงข รองหวหนากลมวชาฝายวชาการ ทคอยตดตาม ดแล งานวจยและเปนหวงในทกๆเรอง ขอขอบพระคณอาจารยสมชาย เทยงอ า และอาจารยสรภพ สมอดร อาจารยพเลยงในการฝกประสบการณวชาชพฯ ทคอยชวยเหลอทงในชนเรยน และนอกชนเรยน ดแลอยางใกลชด ใหค าแนะน าทงในเรองของการสอนและแผนการสอน ขอขอบคณนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทกคนทใหความรวมมอ ในการจดการเรยนการสอนตลอดภาคเรยนท 2 ขอขอบคณเพอนนสตฝกประสบการณวชาชพฯสาขาธรกจและคอมพวเตอรศกษา โดยเฉพาะอยางยง นายอนรรฆ สาสข และเพอนตางสาขา ทคอยอยเคยงขางกนตลอด 1 ป คอยดแล ชวยเหลอซงกนและกนจนส าเรจตามทไดตงเปาไว คณคาและสารประโยชนใดๆ ทเกดจากผลงานวจยฉบบน ผวจยขอมอบเปนแกบรพคณาจารยทกทานทไดใหการอบรมสง สอนผวจยมา ทายทสดน ผวจยขอมอบความส าเรจและความภาคภมใจใหกบครอบครว อนไดแก พอ แม ญาตพนองทสงใจ รอคอยความส าเรจในครงน

ชชฎา ทรรภลกษณ มกราคม 2557

ค

สารบญ หนา

บทคดยอ .................................................................................................................................................. ก กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................................... ข สารบญตาราง ............................................................................................................................................ ง บทท 1 บทน า ........................................................................................................................................... 1 1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา .......................................................................................... 1 2. ค าถามการวจย ................................................................................................................................ 2 3. วตถประสงคของการวจย ................................................................................................................. 2 4. ขอบเขตของการวจย ....................................................................................................................... 2 5. นยามศพทเฉพาะ ............................................................................................................................. 3 6. ประโยชนทจะไดรบ ......................................................................................................................... 4 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ .................................................................................................... 5 1. เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนร ................................................................................................. 6 1.1 ความหมายของการเรยนร ..................................................................................................... 6 1.2 องคประกอบของการเรยนร .................................................................................................. 6 1.3 ความหมายของการจดการเรยนร .......................................................................................... 8 1.4 วธการจดการเรยนร .............................................................................................................. 9 2. เอกสารทเกยวกบการเรยนรแบบน าตนเอง ................................................................................... 11 2.1 ความหมายของการเรยนรแบบน าตนเอง ........................................................................... 11 2.2 ความส าคญของการเรยนรแบบน าตนเอง ........................................................................... 11 2.3 ลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง ....................................................................................... 13 2.4 องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง ......................................................................... 17 2.5 ทกษะทจ าเปนส าหรบการเปนผเรยนรแบบน าตนเอง........................................................ 18 3. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) ........................................................ 20 3.1 บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ........................................ 20 3.2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ............................................................................. 23 4. งานวจยทเกยวของ ....................................................................................................................... 27 บทท 3 การด าเนนงานวจย .................................................................................................................... 30 1. เลอกกลมตวอยาง ......................................................................................................................... 30 2. เครองมอ และวธการด าเนนการสรางเครองมอทใชในการวจย...................................................... 31 3. การรวบรวมขอมล ........................................................................................................................ 34

ง

สารบญ(ตอ) หนา

4. การวเคราะหขอมล ....................................................................................................................... 35 5. ขนตอนการด าเนนการวจย ........................................................................................................... 37 บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล .............................................................................................................. 38 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ................................................................................................. 38 ผลการวเคราะหขอมล ..................................................................................................................... 39 บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ........................................................................................... 43 1. ค าถามการวจย ............................................................................................................................. 43 2. วตถประสงคของการวจย ............................................................................................................ 43 3. ขอบเขตของการวจย .................................................................................................................... 43 4. เครองมอทใชในการวจย ............................................................................................................... 43 5. วธด าเนนการวจย ......................................................................................................................... 44 6. สรปผลการวจย ........................................................................................................................... 44 7. อภปรายผลการวจย .................................................................................................................... 45 8. ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................... 48 บรรณานกรม ......................................................................................................................................... 49 ภาคผนวก .............................................................................................................................................. 51 ภาคผนวก ก ตวอยางแผนการจดการเรยนร ........................................................................................... 51 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย ................................................................................................... 60 ภาคผนวก ค การวเคราะหขอมล .......................................................................................................... 67 ประวตผท าวจย ...................................................................................................................................... 77

สารบญตาราง ตารางท ตารางท 3-1 วเคราะหความสอดคลองระหวางค าถามกบวตถประสงคในการจดการเรยนรทางดาน ทกษะพสย ......................................................................................................................... 32 ตารางท 3-2 วเคราะหจดประสงคการเรยนรและเนอหา ....................................................................... 34 ตารางท 3-3 ขนตอนการด าเนนการวจย ............................................................................................... 37 ตารางท 4-1 แสดงการวเคราะหคาดชนประสทธผลของเนอหาการเรยนร ทเกดจากการจดการเรยนร แบบน าตนเอง ................................................................................................................... 41 ตารางท 4-2 แสดงการวเคราะหประสทธภาพของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 80/80 ................... 42

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา การเรยนรของมนษยทกคนเรมตงแตลมตาดโลก เรยนรทจะเอาตวรอด การทจะใชชวตอยบนสงคม การเรยนรนนมความหลากหลาย ไมชดเจนตายตว ไมมการก าหนดรปแบบทแนนอน การเรยนรทกอยางเกดขนไดตลอดเวลา ทกสถานท และรวมไปถงการเรยนรจากการเลน เรยนรจากการท างาน เรยนรจากการสนทนา เรยนรจากการเขาไปสมผสกบเหตการณตาง ๆ เปนการเรยนรทเกดขนตามธรรมชาต ตามสถานการณ ไมอาจคาดการลวงหนาได และเมอเกดการเรยนรแลวกจะเกบไวเปนประสบการณ ตอไปเมอเจอเหตการณทเหมอนหรอคลายกน กสามารถผสมผสานความรทไดจากการเรยนรท าใหเกดเปนความรใหม เปนเชนนไปเรอยๆ แตการเรยนรของแตละคนไมเหมอนกน บางคนสามารถเรยนรดวยตนเองจากสงแวดลอมทตวเองอยโดยทไมตองมใครบอกหรอชแนะ แตการเรยนรนนอาจจะถกหรอผดกไมมใครทราบได บางคนตองการไดรบค าปรกษา หรอคนคอยใหค าแนะน า เพอทจะท าใหเกดการเรยนร ถาหากบคคลใดมการเรยนรทด หรอรจกการคดไตรตรองสงทไดรบร กจะสงผลใหบคคลนนเกดการรบรอยางมประสทธภาพ ปจจบนการเรยนรนนสามารถเกดขนไดอยางงายดาย เนองจากการเขาถงขอมล หรอแหลงความรตางๆ สามารถเขาถงไดอยางรวดเรว เพราะมเทคโนโลยเปนตวเชอมโยงระหวางบคคล หรอผเรยน และในประเทศไทยเทคโนโลยกาวหนา พฒนาไปอยางตอเนอง ท าใหการเรยนรของผเรยนไมมทสนสด สามารถเกดไดทกหนแหง และทกเวลา โดยทวไปวชาคอมพวเตอรนนจะเปนการเรยนการสอนในรปแบบของทฤษฎ ควบคกบการปฏบต โดยภาคทฤษฎจะเปนการเรยนเนอหา หรออธบายขนตอน กระบวนการของคอมพวเตอรหรอโปรแกรมตางๆและในวชาคอมพวเตอรไมไดมเพยงแตโปรแกรมเทานน ผเรยนยงตองรจกองคประกอบ และการท างานของระบบคอมพวเตอรดวย สวนภาคปฏบตเปนสงทผเรยนตองลงมอกระท าเพอใหเกดความรและทกษะ แตในการจดการเรยนการสอนเกอบทกครงผเรยนมกจะปฏบตตามทครสอน ทส าคญเม อครสงชนงาน ผเรยนมกจะท าตามในรปแบบเดมไมไดมการคดปรบเปลยนรปแบบเลย อกทงเมอออกจากหองเรยนไปความรของผเรยนกจบลงเพยงเทานน ผเรยนไมไดเกบไปคดหรอน าไปใชประโยชนอยางอนตออาจเปนเพราะเนอหาหรอหวขอทเรยนไมนาสนใจ อกทงไมมกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรนอกเหนอจากหองเรยน หรอผเรยนไมมเปาหมายในการเรยนท าใหการสอนเหมอนเรยนผานไปโดยทผเรยนไดไมไดเกดการเรยนรใดๆ จะเหนไดวา การเรยนรนนมความส าคญเปนอยางมาก ตงแตวยเดกและสงผลตอเนองมายงวยเรยน ถาหากมองในมมของวยเรยน การเรยนรทส าคญมกเกดขนจากโรงเรยน โดยบคคลทท าใหเกดการเรยนรคอคร เพราะใน 1 วน ผเรยนจะใชเวลาอยกบครมากกวา 8 ชวโมง ดงนนผเรยนจงมองวาครเปน

2

ศนยกลางของการเรยนร แตในปจจบนการสอนของคร อาจไมเพยงพอ หรอไมกอใหเกดแรงกระตนในการเรยนรของผเรยน ดงนนครจงควรออกแบบการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบผเรยน ทงในเรองของระดบการเรยนร วย เพศ เปนตน ซงการจดการเรยนรนนจะประกอบดวยหลากหลายองคประกอบ ตงแตผเรยน ผสอน เนอหาสาระ วตถประสงคในการเรยนการสอน การออกแบบรปแบบกจกรรมการเรยนร รวมไปถงการประเมนผลการเรยนร การเรยนรควรเปนกระบวนการตอเนองทตองเกดขนตลอดชวต การแสวงหาความรและทกษะนน จะสามารถกระท าไดโดยการเรยนรดวยการน าตนเอง การสนบสนนใหบคคลสามารถศกษาคนควาดวยตนเอง เพราะฉะนนในการจดการเรยนรของครจะตองจดกจกรรมเพอใหผเรยนเกดการเรยนรแบบน าตนเอง ซงการเรมตนพฤตกรรมการเรยนรแบบนครอาจจะตองครชวยสนบสนนการเรยนรอยางเตมทเพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเตมศกยภาพ จากค ากลาวของ Knowles (1975) ท าใหการจดการเรยนรของคร ควรจดใหเหมาะสมกบผเรยน และสามารถสงเสรมการเรยนรแบบน าตนเอง เพราะการเรยนรจะสามารถเกดขนไดดเพราะตวผเรยนเอง ผเรยนจะตองเปนอสระในการใชความคด ในการทจะซกถามโตตอบ คนหาความจรงตางๆ เหตผลทน าเสนอในขางตนนผวจยมจดมงหมายทจะศกษาการจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed) ในระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยหวงวา ผลทไดจากการศกษาและวจยจะเปนประโยชนในการจดการเรยนการสอนแบบน าตนเองส าหรบครผสอน และนกศกษาทสนใจในประเดนดงกลาวไดในอนาคต ค าถามการวจย 1. กจกรรมการเรยนรใดทจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed) 2. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) สามารถสงเสรมการเรยนรของผเรยนอยางไร วตถประสงคของการวจย 1. เพอออกแบบ และศกษาผลการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) 2. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) ขอบเขตของการวจย 1. กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาชนทป 3/4 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร จ านวน 50 คน 2. ตวแปรในการวจย ในการวจยครงนมตวแปร ดงน

3

2.1 ตวแปรตน การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning)

- กจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง - การประเมนผลการเรยนร

2.2 ตวแปรตาม ผลการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ประกอบดวย

- ผลสมฤทธการเรยนรในเรอง โปรแกรมน าเสนองาน (Microsoft PowerPoint) - ระดบการเรยนรของนกเรยนจาก โปรแกรมน าเสนองาน (Microsoft

PowerPoint) 3. เนอหาทใชในการวจย หนวยการเรยนรท 4 การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป :โปรแกรมน าเสนองาน(PowerPoint) นยามศพทเฉพาะ 1. การเรยนรแบบน าตนเอง หมายถง การทผเรยนมความคดรเรมทจะศกษาในเรองทตนเองสนใจ โดยอาศยความชวยเหลอจากผ อนหรอไมตองการกได ผเรยนจะทราบเปาหมายในการเรยนร และแสวงหาแหลงทรพยากรทเหมาะสมส าหรบการเรยนร เลอกวธการเรยนรทเหมาะสม และประเมนผลการเรยนร 2. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) ประกอบดวย 5 ขนดงน 1) ขนศกษาปญหาในชนเรยน 2) ขนวเคราะหปญหา 3) ขนสรางกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง - ก าหนดขอบเขตเนอหา - จดท าแผนการจดการเรยนร - สรางสอประกอบการเรยนการสอน 4) ขนน ากจกรรมการเรยนรแบบน าตนเองไปใช 5) ขนประเมนผลการเรยนร - ประเมนระดบการเรยนรของนกเรยน - การสอบวดผลการเรยนร

4

3. กจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed step) หมายถง กจกรรมการเรยนการสอนโดยการทครจะเปนผชแนะ ใหค าแนะน า โดยมขนตอนดงน ขนแรก ครและผเรยนรวมกนก าหนดสงทจะไดเรยนรในหนวยการเรยนร ขนสอง ครแลกเปลยนความคดเหนกบผเรยน ครใชการซกถามเพอใหผ เรยนเกดความคดตอยอด ท าใหมความเขาใจไปในทศทางเดยวกน ขนสาม ผเรยนท าการสบคน หวขอทไดพดคยแลกเปลยนกบคร ขนส ครมอบหมายภาระงานใหแกผเรยนโดยก าหนดขอบเขตสงทตองท า เพอใหไดเปาหมายทตรงกน ผเรยนจะน าความรทไดมาประมวลผลและลงมอปฏบตงานของตวเอง ขนหา ผเรยนจะบนทกความรทไดรบในแตละคาบลงบนแบบบนทกความร เมอเรยนครงสดทายผเรยนจะตระหนกถงความส าคญของการเรยนร และสงทไดเรยนร 4. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ผลการประเมนการเรยนรของนกเรยนในหนวยการเรยนรท 4 เรองการสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint โดยประเมนจากการท าแบบทดสอบหลงเรยน 5. ระดบการเรยนร หมายถง ระดบความรความเขาใจของนกเรยนทเกดขนจากการไดปฏบตงานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint หรอจากการศกษาคนควา สบคนดวยตนเองโดยวดจากแบบประเมนระดบการเรยนร ประโยชนทจะไดรบ

1. สามารถแกไขปญหาในชนเรยน ดวยวธการจดการเรยนรแบบน าตนเอง(Self-directed Learning)

2. ไดแนวทางการจดการเรยนการสอนเพอใหผ เรยนเกดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed) 3. เผยแพรผลการวจยใหครผสอนในรายวชาเดยวกนไดน าไปใชแกปญหาหรอพฒนาใหแกนกเรยนไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสด

5

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผจวยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดน าเสนอตามหวขอตอไปน 1. เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนร 1.1 ความหมายของการเรยนร 1.2 องคประกอบของการเรยนร 1.3 ความหมายของการจดการเรยนร 1.4 วธการจดการเรยนร 2. เอกสารทเกยวกบการเรยนรแบบน าตนเอง 2.1 ความหมายของการเรยนรแบบน าตนเอง 2.2 ความส าคญของการเรยนรแบบน าตนเอง 2.3 ลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง 2.4 องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง 3. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) 3.1 บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 3.2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 4. งานวจยทเกยวของ

6

1. เอกสารทเกยวกบการจดการเรยนร 1.1 ความหมายของการเรยนร จตรา วสวานช (2531 : 70) อธบายความหมายของการเรยนรไววา การเรยนร คอการเปลยนแปลงพฤตกรรมซงเปนผลของปฏกรยาตอบสนองทมตอสงเรา การเรยนรยงหมายถงการปรบปรง และการปรบปรงทเกดนนอาจจะมคณคาในทางทดขน หรอไมกอาจเปนได คมเบล ( Kimble , 1964 ) กลาววา "การเรยนร เปนการเปลยนแปลงคอนขางถาวรในพฤตกรรม อนเปนผลมาจากการฝกทไดรบการเสรมแรง" ฮลการด และ เบาเวอร (Hilgard & Bower, 1981) กลาววา "การเรยนร เปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม อนเปนผลมาจากประสบการณและการฝกทงน ไมรวมถงการเปลยนแปลงของพฤตกรรมทเกดจากการตอบสนองตามสญชาตญาณ ฤทธของยา หรอสารเคม หรอปฏกรยาสะทอนตามธรรมชาตของมนษย" คอนบาค ( Cronbach ) กลาววา "การเรยนร เปนการแสดงใหเหนถงพฤตกรรมทมการเปลยนแปลง อนเปนผลเนองมาจากประสบการณทแตละบคคลประสบมา" การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร (permanent Change) ซงเปนผลเนองมาจากประสบการณทงทางตรงและทางออม รวมทงการฝกหด การเปลยนแปลงนจะเปนการเปลยนแปลงทางอวยวะ ทางสตปญญาทางสงคมหรอทางอารมณกได และการเรยนรเกดขนไดโดยไมเลอกเวลาและสถานท จะมการสอนหรอไมสอนกได ซงการเรยนรเปนพฤตกรรมดงเดม (Pre- learned behavior) เปลยนไปสพฤตกรรมทมงหวง (Expected behavior) การเรยนร เปนกระบวนการทเกดขนภายในตวบคคล เกยวเนองกบการเปล ยนแปลงพฤตกรรมบางอยางทคอนขางถาวร ซงกระบวนการเรยนรนยงคงเกดขนอยแมภายหลงจบการศกษาแลวกตาม และเปนกระบวนการทตอเนองตลอดชวต ดงท Richard R. Bootsin (อางใน มาลน จฑะรพ, 2539)ไดกลาววา "การเรยนรเปนพนฐานของการด าเนนชวต มนษยมการเรยนรตงแตแรกเกดจนถงกอนตาย จงมค ากลาวทวาไมมใครแกเกนทจะเรยน No one old to learn การเรยนรจะชวยในการพฒนาคณภาพชวตใหดขน" 1.2 องคประกอบของการเรยนร องคประกอบของการเรยนรมดงน (กฤษณา ศกดศร 2530 : 481 - 482) 1. แรงขบ (Drive) ม 2 ประเภท คอ แรงขบปฐมภม (primary Drive) เชน ความหวกระหาย แรงขบทตยภม (secondary Drive) เปนเรองของความตองการทางจตใจและสงคม เชน ความวตกกงวล ความตองการความรก ความปลอดภย ฯลฯ แรงขบทงสองประเภท มผลใหเกดปฏกรยา อนจะน า ไปสการเรยนร

7

2. สงเรา (stimulus) เปนตวการท า ใหบคคลมปฏกรยาโตตอบออกมา และเปนตวก าหนดพฤตกรรม จะแสดงอาการตอบสนองออกมาในลกษณะใด สงเราอาจเปนเหตการณหรอวตถ และอาจเกดภายในหรอภายนอกรางกายกได เชนเสยงนาฬกาปลกเราใหตน ก าหนดวนสอบเราใหเตรยมตวสอบ 3. อาการตอบสนอง (Response) คอ พฤตกรรมทแสดงออกมาเมอไดรบการกระตน จากสงเรา หรอค าพด คอ ผลทางพฤตกรรมของสงเรา เปนการกระท าของรางกาย และอาจเปนไดชดหรอไมชดกได ซงมกเกดตามหลงสงเราเสมอ 4. สงเสรมแรง (Reinforcement) คอ สงทมาเพมก าลงใหเกดการเชอมโยงระหวางสงเรากบอาการตอบสนอง เชน รางวล การท าโทษ ซงมผลตอการเรยนรมากอาจแบงสงเสรมแรงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 4.1 สงเสรมแรงปฐมภม เปนสงเสรมแรงทเกดขนตามธรรมชาต และบ าบดความตองการ หรอลดแรงขบโดยตรง เชน อาหารเปนสงเสรมแรงแกบคคลทก าลงหว 4.2 สงเสรมแรงทตยภม เชน เงน ชอเสยง นอกจากนยงมองคประกอบกอบอนอก เชน ความพรอม ความสนใจ การจงใจ ระดบ สตปญญา การฝก การท าซ า สภาพจต สงแวดลอม ฯลฯ ซงแตกตางกนออกไปตามทรรศนะของนกจตวทยา อยางไรกตามกลาวสรปไดวา การเรยนรจะเกดขนได ตองอาศยองคประกอบทง 4 เปนอยางนอย ไดแกแรงขบ สงเรา การตอบสนอง และสงเสรมแรง จดมงหมายหลกของสถานศกษา อยทการจดการเรยนการสอนใหเปนไปอยางมประสทธภาพ การจดและการด าเนนการดานการเรยนการสอนจะเปนไปไดดวยด กดวยการวางแผนการบรหารงานดวยการจดท าแผนการเรยนการสอนทเออจอผเรยนดวย และเออตอหลกสตร โดยอาศยความรวมมอของบคลากรในสถานศกษา โดยเฉพาะครอาจารยซงเปนตวหลกทส าคญ ทจะท าใหการเรยนการสอนมคณภาพ การเรยนรเปนกระบวนการปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอมทงทางกายภาพ จตภาพ สงคมและวฒนธรรมอยางตอเนอง กอใหบคคลเกดการเปลยนแปลงบางอยาง ซงการเปลยนแปลงนมผลตอพฤตกรรมของบคคล การเรยนรสามารถจ าแนกไดเปน 2 ประเภท โดยจะพจารณาผเรยนเปนส าคญคอ การเรยนรทผ เรยนไมไดตงใจใหเกดขน การเรยนรประเภทน ผเรยนไมไดตงใจหรอไมมวตถประสงคโดยตรงทจะใหเกดการเรยนรในเรองนนๆ แตการเรยนรกเกดขน สวนอกประเภทหนงคอ การเรยนรทผเรยนตงใจใหเกด เปนการทผเรยนตงใจหรอประสงคทจะเรยนรบางสงบางอยาง ผเรยนกไดคนควาหรอหาหนงสอมาศกษาจนเกดความเขาใจในสงทตองการ(วกร, 2536 : 109) และสรางค โควตระกล (2533 : 184-188) อางวา Bloom ไดจ าแนกการเรยนรออกเปน 3 ดานคอ

8

1. ดานสตปญญา เปนความสามารถทางดานสมองในการคดเกยวกบสงตางๆ แยกออกเปนพฤตกรรมยอย 6 ขน คอความรความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห การประเมนผล 2. ดานจตใจและความรสก เปนความสามารถในการรสกตอสงตางๆรวมถงเจตคตความเชอ และคานยม แยกออกเปนพฤตกรรมยอย 5 ขน คอ การรบร การตอบสนอง การเหนคณคา การรวบรวมและจดระบบคานยม และการสรางลกษณะนสย 3. ดานทกษะหรอการปฏบต เปนความสามารถในดานการปฏบตหรอการเคลอนไหวทางรางกาย แยกเปนพฤตกรรมยอย 7 ขน คอการรบร การเตรยมพรอม การปฏบตภายใตการแนะน า การปฏบตอยางคลองแคลว การท างานทซบซอน การประยกต การสรางสรรคสงใหม 1.3 ความหมายของการจดการเรยนร การจดการเรยนร เปนกระบวนการทครคดขนมาเพอใหผเรยนไดมาซงความร โดยจะประกอบดวยหลายสวน ตงแตการก าหนดเนอหา วตถประสงค ออกแบบแผนการจดการเรยนรและกจกรรม การประเมนผลการเรยนร ทงหมดนจะตองค านงถงผเรยนเปนหลก การออกแบบกจกรรมตองมความหลากหลายมงใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรงเกดการพฒนาตนและสงสมคณลกษณะทจ าเปนส าหรบการเปนสมาชกทดของสงคมของประเทศชาตตอไป การจดกจกรรมการเรยนรทมงพฒนาผเรยน จงตองใชเทคนควธการเรยนร รปแบบการสอนหรอกระบวนการจดการเรยนรในหลากหลายวธซงจ าแนกไดดงน (คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร,2543 : 36-37) 1. การจดการเรยนการสอนทางออม ไดแก การเรยนรแบบสบคน แบบคนพบ แบบแกปญหา แบบ สรางแผนผงความคดแบบใชกรณศกษา แบบตงค าถามแบบใชการตดสนใจ

2. เทคนคการศกษาเปนรายบคคล ไดแก วธการเรยนแบบศนยการเรยน แบบการเรยนรดวยตนเอง แบบชดกจกรรมดารเรยนร คอมพวเตอรชวยสอน

3. เทคนคการจดการเรยนรโดยใชเทคโนโลยตาง ๆ ประกอบการเรยน เชน การใชสงพมพ ต าราเรยน และแบบฝกหดการใชแหลงทรพยากรในชมชน ศนยการเรยนชดการสอนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนส าเรจรป 4. เทคนคการจดการเรยนการสอนแบบเนนปฏสมพนธ ประกอบดวย การโตวาทกลม Buzz การ อภปราย การระดมพลงสมอง กลมแกปญหา กลมตวการประชมตาง ๆ การแสดงบทบาทสมมต กลมสบคนคคดการฝกปฏบต เปนตน

9

5. เทคนคการจดการเรยนการสอนแบบเนนประสบการณ เชน การจดการเรยนรแบบมสวนรวม เกม กรณตวอยางสถานการณจ าลองละคร เกม กรณตวอยางสถานการณจ าลอง ละคร บทบาท สมมต

6. เทคนคการเรยนแบบรวมมอ ไดแก ปรศนาความคดรวมมอแขงขนหรอกลมสบคน กลมเรยนร รวมกน รวมกนคด กลมรวมมอ 7. เทคนคการเรยนการสอนแบบบรณาการ ไดแก การเรยนการสอนแบบใชเวนเลาเรอง (Story line) และการเรยนการสอนแบบ แกปญหา (Problem-Solving) 1.4 วธการจดการเรยนร หากมองการจดการเรยนรใหเปนระบบนน สามารถแบงได 3 ขนดงน 1. ตวปอน ( Input ) หรอ ปจจยน าเขาระบบ คอ สวนประกอบตางๆ ทน าเขาสระบบไดแก ผสอน ผเรยน หลกสตร และสงอ านวยความสะดวกตางๆ - ผสอน หรอคร เปนองคประกอบส าคญทจะท าใหการเรยนการสอนบรรลผลตามวตถประสงค ซงขนอยกบคณลกษณะหลายประการไดแกคณลกษณะดานพทธพสย เชน ความร ความสามารถ ความรจ าแนกเปนความรในเนอหาสาระทสอน และความรในเทคนคการสอนตางๆ - ผเรยน เปนองคประกอบทส าคญทสดในระบบการเรยนการสอน ซงจะบรรลผลส าเรจไดยอมขนอยกบคณลกษณะของผ เรยนหลายประการ เชน ความถนด ความร พนฐานเดม ความพรอม ความสนใจและความพากเพยรในการเรยน ทกษะในการเรยนร ฯลฯ - หลกสตร เปนองคประกอบหลกทจะท าใหผ เรยนเกดการเรยนร หลกสตรประกอบดวยองคประกอบพนฐาน 4 ประการคอ

วตถประสงคการเรยนร

เนอหาสาระทเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน (รวมวธสอนและสอการเรยนการสอน)

การประเมนผล - สงอ านวยความสะดวก อาจเรยกอกอยางวา "สงแวดลอมการเรยน" เชน หองเรยน สถานทเรยน ซงประกอบดวยโตะ เกาอ แสงสวาง ฯลฯ 2. กระบวนการ ( Process ) ในระบบการจดการเรยนรกคอ การด าเนนการสอนซงเปนการน าเอาตวปอน เปนวตถดบในระบบมาด าเนนการเพอใหเกดผลผลตตามทตองการ ในการด าเนนการสอน อาจมกจกรรมตางๆ หลายกจกรรม ไดแก การตรวจสอบและเสรมพนฐาน การสรางความพรอมในการเรยน การใชเทคนคการสอนตาง ๆและอาจใชกจกรรมเสรม การตรวจสอบและเสรมพนฐาน เปนกจกรรมทท าใหผสอนรจกผเรยนและไดขอสนเทศทน ามาใช ชวยเหลอผเรยนทยงขาดพนฐานทจ าเปนกอนเรยน ใหไดมพนฐานทพรอมทจะเรยนโดยไมมปญหาใด ๆ การสรางความพรอมในการเรยน เมอเรม

10

ชวโมงเรยน โดยทวไปแลว จะมผเรยนทยงไมพรอมทจะเรยน เชน พดคยกน หรอ คดถงเรองอน ๆ ทไมเกยวของกบการเรยน ถาผสอนเรมบรรยายไปเรอยๆ อาจไมไดผลตามทตองการโดยเฉพาะในชวงตนชวโมง จงควรดงความสนใจของผเรยนใหเขาสการเรยนโดยเรว ซงท าไดหลายวธ เชน ใชค าถาม ใชสอโสตทศนปกรณชวยเราความสนใจ หรอยกเรองทเกยวของมาเลาใหผเรยนฟง การใชเทคนคการสอนตางๆ ควรท าการสอนโดยใชเทคนค วธการ และกจกรรมตาง ๆ หลาย ๆวธการใชกจกรรมเสรม วธสอนแตละวธหรอรปแบบการสอนแตละรปแบบจะมกจกรรมแตกตางกนไป ผสอนควรพจารณากจกรรมตาง ๆ ทจะเสรมกบวธสอน เชน การใหท าแบบฝกหด การใหการเสรมแรง การใชค าถามชนดตาง ๆ และการทบทวนสรป เปนตน 3. ผลผลต ( Output ) ผลผลต คอ ผลทเกดขนในระบบ ซงเปนเปาหมายปลายทางของระบบ ส าหรบระบบการเรยนการสอน ผลผลตทตองการกคอ การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนไปในทางทพงประสงค เปนการพฒนาทดในดาน ตางๆ 3 ดานคอ - พทธพสย ( Cognitive ) - จตพสย ( Affective ) - ทกษะพสย ( Psychomotor ) 4. การตดตามผล ประเมนผล และปรบปรง เพอใหการเรยนการสอนบรรลผลอยางมประสทธภาพผสอนจะตองพจารณาองคประกอบตาง ๆทงหมดในระบบ โดยพจารณาผลผลตวาไดผล ตามทมงหวงไวหรอไม มจดบกพรองในสวนใดทจะตองแกไข ปรบปรงบาง ถาหากการจดการเรยนการสอน ไมวาในระดบชนใด ด าเนนไปโดยปราศจากการคดในเชงระบบหรอไมไดน าเอาวธระบบเขาไปใชในกระบวนการจดการเรยนการสอน กนบวานาเปนหวง เพราะจะเปนการท างานอยางไรเปาหมายทชดเจน อนจะน าไปสการสญเสยทงเวลาและทรพยากร โดยผลทไดจะไมคมกบการลงทน การตรวจสอบเพอพฒนางานกจะท าไดยาก ทส าคญทสดคอจะเปนการกระท าทมผลกระทบตอชวตของผลผลตของระบบการศกษา คอคนไทยทเปนผเรยนอยในสถานศกษาทกระดบชน การก าหนดคณลกษณะทพงประสงคของผลผลต เพอใหออกไปเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพ แมจะก าหนดไวสวยหรเพยงใดกตาม ถาปราศจากการจดการเรยนการสอนทเปนระบบ กยากนกทจะท าไดส าเรจ.

11

2. เอกสารทเกยวกบการเรยนรแบบน าตนเอง 2.1 ความหมายของการเรยนรแบบน าตนเอง การเรยนรแบบน าตนเอง เปนค าทถอดมาจากภาษาองกฤษวา “Self-Directed” ซงมผใหความหมายไวหลายทานดงตอไปน โนว (Knowles.1975 : 18) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเองเปนกระบวนการในการเรยนร การเลอกและเสรมแผนการเรยนร การวเคราะหความตองการเรยนร การเลอกยทธศาสตรการเรยนรทเหมาะสม รวมถงการประเมนผลการเรยนร ทงนอาจไดรบความชวยเหลอจากผอนกตาม สกาเกอร (Skager.1978 : 114) กลาววา การน าตนเองเปนการพฒนาการเรยนรประสบการณการเรยน ความสามารถในการวางแผนการปฏบตและการประเมนผลกจกรรมการเรยน ทงในลกษณะเฉพาะบคคล และในฐานะเปนสมาชกของกลมการเรยนทรวมมอกน บาวด(Boud.1982 : 27) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเองเปนการทผเรยนมจดมงหมายในการเรยนรทมาจากความตองการของตนเอง มทศทางการท างานและความรบผดชอบในงานของตน ไมวาจะสถานการณการเรยนเชนใด และระดบอายของผเรยนจะเปนเทาใด กรฟฟนส (Griffin.1983 : 153) กลาววา การน าตนเองเปนการจดประสบการณการเรยนรของบคคลใดบคคลหนง โดยมเปาหมายไปสการพฒนาทกษะการเรยนรของตนเองและความสามารถในการวางแผนปฏบตการและประเมนผลการเรยนรของตนเอง บรคฟรน (Broolfield.1984 : 61) สรปการเรยนรแบบน าตนเองไววาหมายถง การแสวงหาความรโดยผเรยนเปนผก าหนดเปาหมายการเรยนทชดเจน ควบคมกจกรรมการเรยนของตนในดานเนอหาและวธการเรยน โดยอาจขอความชวยเหลอในดานตางๆ เชน การก าหนด และใชหนงสอประกอบการเรยนหรอบทความตางๆ จากบคคลอนๆทเกยวของ รวมทงเลอกวธการประเมนผลการ สนทร แกวลาย (2521 : 8) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเอง หมายถง การรจกคนควาและเลอกเรยนสงตางๆดวยตนเอง นอกเหนอไปจากการเรยนดวยตนเอง สมคด (2542) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเองเปนการด าเนนการทผเรยนชวยเหลอตนเองในการเรยนร ผเรยนมความคดรเรมในความอยากรสงใดสงหนงแลวจดท าการวางแผนศกษาคนควาตาง ๆ ดวยตนเองไปจนจบกระบวนการเรยนร 2.2 ความส าคญของการเรยนรแบบน าตนเอง โนลส (Knowles. 1975 : 15 ) และ สมบต สวรรณพทกษ (2543 : 4 - 6) ไดกลาวถงความส าคญของการเรยนรแบบน าตนเองในท านองเดยวกนไวรวม 5 ประการ ดงน

12

1. การเรยนรแบบน าตนเอง ผเรยนเปนผรเรมการเรยน ท าใหมเปาหมาย มแรงจงใจสงเปนการเรยนทสงเสรมใหผเรยนไดรจกวธการเรยนดวยตนเอง และผเรยนมกจะน าผลทไดจากการเรยนรไปใชประโยชนไดคมคาและยาวนานกวาผเรยนทรอรบค าสอนอยางเดยว 2. กระบวนการเรยนรแบบน าตนเอง เปนวธการเรยนรทสอคลองกบสภาพและกระบวนการพฒนาการทางจตวทยาและกระบวนการทางธรรมชาต มนษยเกดมายงชวยตวเองไมไดตองพงพาพอแมและอาศยคนอนตลอดเวลา เมอเตบโตขนคอยๆ พฒนาตนเองไปสความเปนอสระมความรบผดชอบในชวตของตนเอง ไมพงคนอน การพฒนาเปนไปในสภาพทเพมความเปนตวของตวเอง และชน าตนเองไดมากขน 3. ความรในอดตจะลาสมยในปจจบน ดวยเหตน จดมงหมายของการศกษาจงจ าเปนจะตองเนนในเรองการพฒนาทกษะของการแสวงหาความรใหม รจกการเรยนร เพอวาผเรยนนอกจากจะไดความรทเปนปจจบนแลว ยงจะตองมทกษะและความสามารถทจะแสวงหาวามรใหมๆส าหรบอนาคตอกดวย จงควรเปนผมทกษะการเรยนรแบบน าตนเอง 4. การพฒนาทางการศกษา มหลกสตรใหม การเรยนเปดกวางแบบไรพรมแดน มศนยบรการทางวชาการ เชน ศนยการเรยนรดวยตนเองทจดในสถาบนตางๆ เปนโปรแกรมการศกษาอยางอสระจดใหแกบคคลทว ไป รปแบบของการศกษาลวนผลกภาระความรบผดชอบใหผเรยนตองเรยนดวยตนเอง 5. การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการเรยนรเพอความอยรอดของชวตทงในปจจบนและอนาคต เปนการเรยนรทยอมรบสภาพความแตกตางของแตละบคคล เปนความรทเคารพในศกยภาพของผเรยน และเปนการเรยนรทสนองตอบตอความตองการและความสนใจของผเรยน โดยทยอมรบวาผเรยนทกคนมความสามารถทจะเรยนรสงตางๆ ดวยตนเองได เพอทจะใหตนเองสามารถด ารงอยในสงคมทก าลงเปลยนแปลงไดอยางมความสข จงตองเปนกระบวนการเรยนทตอเนองตลอดชวต จากความส าคญของการเรยนรแบบน าตนเองจะเหนวา มความส าคญตอการด าเนนชวตเนองจากเปนการสรางนสยและความสามารถในการแสวงหาความร การมวสยทศนสอนาคต การรความตองการของตนเอง และการเรยนรในตวผอน ท าใหผเรยนมความยดหยน มความรเรมสรางสรรค มแรงจงใจสงในการฝาอปสรรค และสามารถน าผลการเรยนรไปใชประโยชนในชวตอยางยงยน การเรยนรแบบน าตนเองสวนใหญเนนไปทกลมเปาหมายผเรยนทเปนผใหญหรอเปนการเรยนในระดบอดมศกษา แตกไดปรากฏชดเจนในแนวคดการปฏรปกระบวนการเรยนร ซงเปนนวตกรรมการศกษาทยดผเรยนเปนส าคญตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

13

2.3 ลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง ความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเองเปนลกษณะส าคญของบณฑต เปนเปาหมายทส าคญของการศกษาทจะน าไปสการเปนผสรางองคความร นกการศกษาไดเสนอรปแบบของการเรยนการสอนแบบน าตนเองออกเปน 5 กลม (สนนทา สวรรณศลป. 2543 : 26 ; อางองจาก Griffin.1975) คอ 1. กลมทเชอในแนวคดของโนลส (Knowles group learning stream) ทใชรปแบบ“learning contract” หรอ สญญาการเรยน เปนเครองมอส าคญในการท าใหผเรยนเรยนดวยตนเอง 2. กลมทเชอแนวคดของทฟ (Tough adult project stream) รปแบบทส าคญ คอ“learning project” ทเปนตวชวาบคคลมสวนในการเรยนรแบบน าตนเองเพยงใด 3. กลมทเชอเรองบทเรยนส าเรจรป (individulized program instruction) ซงตามแนวความคดของ สกนเนอร กรฟฟน ไดวจารณวา วธนเปนวธการทเรยนดวยตนเอง (self-directed approach) มากกวาเปนการเรยนรแบบน าตนเอง (self-directed learning) เพราะครก ากบการเรยนมากกวา 4. กลมทไมอยในสถานศกษา (non-tradition instutional) ผเรยนจะไดประกาศนยบตรส าหรบบคคลภายนอก อาจเปนการสะสมหนวยกต หรอไดประสบการณชวต ฯลฯ หรอเปนกลมคนทตองการความรมาสมครเรยนดวยความสนใจ 5. กลมทเรยนรดวยประสบการณในชวตของตน เปนการเรยนรตามสภาพจรงของมนษย Knowles (1975) ไดสรปลกษณะของผเรยนรดวยตนเอง โดยใชรปแบบของ “สญญาการเรยน” ทจะใหบงเกดผลด 9 ประการ ดงน 1. มความเขาใจในความแตกตางดานความคดเกยวกบผเรยน และทกษะทจ าเปนในการเรยนรนนคอรความแตกตางระหวางการสอนทครเปนผชน ากบการเรยนรแบบน าตนเอง 2. มแนวคดเกยวกบตนเอง เปนตวของตวเอง มความเปนอสระและสามารถน าตนเองในกระบวนการเรยนรได 3. มความสามารถทจะสมพนธกบเพอน ๆ ไดด เพอทจะใชบคคลเหลานสะทอนใหทราบถงความตองการในการเรยนรของตนเอง การวางแผนการเรยนร การเรยนรและการใหความชวยเหลอบคคลอน รวมทงการไดรบความชวยเหลอจากบคคลเหลานนดวย 4. มความสามารถในการวเคราะหความตองการในการเรยนรตามความเปนจรงโดยอาศยความชวยเหลอจากผอน 5. มความสามารถในการแปลความตองการในการเรยนออกมาเปนจดมงหมายทางการเรยนซงท าใหทราบแนวทางในการประเมนผลการเรยนร

14

6. มความสามารถในการโยงความสมพนธกบผสอน ใชประโยชนจากผสอน ในการท าเรองยากใหเปนเรองงายและเปนผใหความชวยเหลอเปนทปรกษา 7. มความสามารถในการจดหาแหลงขอมลทงทเปนตวบคคล และเอกสารทเหมาะสมกบวตถประสงคของการเรยนรทแตกตางกน 8. มความสามารถในการเลอกแผนการเรยนทมประสทธภาพ ใชประโยชนจากแหลงวทยาการและมความคดรเรมในการวางแผนและก าหนดนโยบายการเรยนของตน 9. มความสามารถในการเกบรวบรวมขอมลและน าขอคนพบตาง ๆ ไปใชอยางเหมาะสม Chickering (1964) ไดกลาวถงคณลกษณะทส าคญของผเรยนรดวยตนเองไวดงน 1. มสมพนธภาพทดกบผอน แตไมพงพาผอน เขาไดกบทกคน และรกสนตภาพ 2. มความกลาไดกลาเสย กลาเผชญปญหาตาง ๆ เปดกวางตอประสบการณเรยนร 3. รจกใชแหลงขอมลในการเรยนร รจกใชวสดอปกรณและมความสามารถในการรวบรวมขอมล 4. มความมนใจในตนเอง หนกแนนคงท ท างานเพอความพอใจของตนเอง 5. มความไตรตรอง มทศทางทแนนอน รถงจดออน จดแขงของตนเอง มความยดหยนตอการเรยนรสงใหม ๆ ทเกดขน 6. มแรงจงใจในการกระท าสงตาง ๆ Chickering ยงไดกลาวเพมเตมอกวา ผเรยนเรยนรดวยตนเอง มไดมเฉพาะคณลกษณะของผมความสามารถเชงวชาการเทานน จะตองมสงคม อารมณและเจตคตทด มการควบคมทด จะท าใหเปนผทประสบความส าเรจในการเรยนรแบบน าตนเอง Burman (1976 อางถงใน สมคด, 2538) ไดกลาววาบคคลทเรยนรดวยตนเองมคณลกษณะเปนคนมวนย มความสามารถในการวเคราะห มความตระหนกในตนเอง กระตอรอรนใจเปดกวาง มความยดหยน มความสามารถในการตดตอสมพนธกบผอน มความรบผดชอบ มความคดรเรมสรางสรรค มความเชอมนและมความคดในทางบวกกบตนเอง พงตนเองได รวธการเรยน และการประเมนผลการเรยนมวลเปนหลกการเรยนรแบบน าตนเองดงน 1. ในการเรยนรแบบน าตนเอง ผเรยนเปนผควบคมตนเองในขณะทการศกษาอยางเปนทางการ จดควบคมอยทสถาบนการศกษา ตวแทน หรอสงก ากบการสอนเพอใหศกษาดวยตนเอง ชวยใหผเรยนรจกควบคมสงทอยภายในตวเองเพอการเรยนรของตน 2. การเรยนรแบบน าตนเองมกจะเปนการเรยนรเฉพาะดานอยางใดอยางหนงมากกวาการศกษาหลาย ๆ แขนงวชา การสอนใหรจกเรยนรดวยตนเองชวยใหผเรยนสามารถแยกแยะและมความช านาญในกจกรรมบางอยางหรอหลายอยางทจ าเปนตอชวต

15

3. การเรยนรแบบน าตนเองมกจะเปนการประยกตการศกษา คอ การเรยนรเพอการน าไปใชกบงานการสอน การเรยนรแบบน าตนเอง เกยวของกบการศกษาทางทฤษฎทสมพนธกบการฝกฝนทางเทคนค และน าไปดดแปลงใชอยางเหมาะสม 4. ผเรยนเรยนดวยตนเอง เรยนรดวยแรงจงใจของตนเอง นนคอ การผกพนตนเองกบเนอหาวชาทตนเลอก แมจะพบวามอปสรรคใดกตาม การเรยนรแบบน าตนเองชวยใหผเรยนตระหนกถงความตองการของตน มเปาหมายของตนเองมากกวาทจะใหผอนมาวางเปาหมายให 5. สงจงใจส าหรบการเรยนร ไดแก ความส าเรจ ซงเปนรางวลทประเมนคณคาไดโดยตนเองการสอนเพอใหเกดการเรยนรแบบน าตนเอง จงเปนการใหประสบการณเพอด าเนนไปสเปาหมายทตองการ รจกวางแผนและการเลอกใชวธการทมประสทธภาพ ในการทจะท าใหงานนนประสบความส าเรจ 6. ผเรยนรดวยตนเอง มกจะตดสนใจใชรปแบบตาง ๆ ทงทเปนทางการและไมเปนทางการและวธการเฉพาะตน สามารถเรยนรดวยตนเองอยางดทสด ขอสรปอาจจะไดจากการศกษา การสงเกตประสบการณ การเขาเรยนในบางวชา การฝกอบรม การสนทนา การฝกหด การลองผดลองถกการฝกหดกจกรรมทใหผลด การประสานระหวางกลม 7. การเรยนรแบบน าตนเองเกยวของกบการพฒนาความเชอ โดยปกตจะเกยวของสมพนธกบบคลกลกษณะของคน ความมระเบยบวนยในตนเอง ความบากบน ความขยนขนแขง ไมเหนแกตวการรสกเกรงใจผอน และการมหลกการ 8. ผทเรยนรดวยตนเองจะมแรงขบ ความคดอสระ มสตปญญาเฉลยวฉลาด การเรยนรแบบน าตนเองเกยวของกบเสรมแรงขบ ความกระตอรอรนโดยมความคดอสระ ไมขนกบบคคลใดบคคลหนง ความเปนผรเรมมากกวาทจะประพฤตตามผอน และมกท าอะไรเปนแบบฉบบของตนเองมากกวาท าคลาย ๆ ผอน 9. ผทเรยนรดวยตนเอง มกจะใชการอานและกระบวนการทกษะอน ๆ ในการเขาถงขอมลทผเรยนตองการ เหตนการเรยนรแบบน าตนเองดวยตนเองจงเกยวของกบการฝกฝนทกษะ เชน การอานและการจ า 10. การเรยนรแบบน าตนเองเปนทวงททเกดจากประสบการณส าคญหลายประการ ตงแตวยเดกประสบการณและการพฒนาจนกระทงกลายเปนจดของการเลอกในชวตของตน การสอนเพอการศกษาดวยตนเองจงเปนการชวยเหลอผเรยนทจะจ าแนกทวงท แนวทางทเกดขนในชวตเพอก าหนดทางทตนเลอกและสรางวธทางใหมทตนปรารถนา 11. การเรยนรแบบน าตนเองจะเกดขนไดดทสดในสงแวดลอมของการท างานทอบอน มลกษณะสนบสนน มบรรยากาศทใกลชดเปนกนเอง ซงบคคลมกจะกระตอรอรนและมความสมพนธอยางใกลชดกบบคคลอยางนอย 1 คน การสอนใหเกดการศกษาดวยตนเองเกยวของกบการ

16

สรางสรรคบรรยากาศทกระฉบกระเฉงซงกจกรรมการศกษาดวยตนเอง จะไดรบการสนบสนนอยางอบอนและมโอกาสหลายดานทจะสรางความสมพนธในการท างานทใกลชดใหเกดขน 12. ผทเรยนรดวยตนเองจะชอบผอนพอ ๆ กบท าใหผอนชอบตน บคคลเหลานจะมสขภาพจตทดมเจตคตทดทงทางกายและใจ การสอนใหเรยนรดวยตนเองจงสนบสนนวธการเรยนรโดยทผเรยนไมเพยงแตจะเรยนรวชาการหรอทกษะเทานน แตผเรยนยงไดพฒนาจตใจของตนเองและผอนอกดวย Skager (1978) ไดอธบายคณลกษณะของผเรยนทเรยนรดวยตนเองวามคณลกษณะดงตอไปน 1. การเปนผทยอมรบตนเอง (Self – acceptance) เปนผทมเจตคตในเชงบวกตอตนเอง 2. การวางแผนการเรยน ผทมการวางแผนการเรยนมลกษณะทส าคญ คอ 2.1 รถงความตองการในการเรยนของตนเอง 2.2 วางจดมงหมายทเหมาะสมกบตนเอง และสอดคลองกบความตองการทตงไว 2.3 มการวางแผนงานทมประสทธภาพ ชวยใหบรรลวตถประสงคการเรยนรทตงไว 3. แรงจงใจภายใน ผเรยนทมแรงจงใจในการเรยนจะสามารถเรยนร โดยปราศจากสงควบคมจากภายนอก เชน รางวล การถกต าหน การลงโทษ การเรยนเพอตองการวฒบตรหรอต าแหนง เปนตน 4. การประเมนผลตนเอง (Internalized Evaluation) ผเรยนสามารถทจะประเมนผลตนเองไดวาจะเรยนไดดเพยงใด โดยอาจใหผอนประเมนการเรยนรของตนกได ซงจะยอมรบการประเมนภายนอกวาถกตองกตอเมอผประเมนมความคดอยางอสระ และการประเมนสอดคลองกบสงตาง ๆ ทปรากฏอยจรงในขณะนน 5. การเปดกวางตอประสบการณ ผเรยนทน าประสบการณเขามาใชในกจกรรมใหม ๆ อาจจะสะทอนการเรยนร หรอการก าหนดเปาหมาย โดยอาจไมจ าเปนทจะเปนเหตผลในการทจะเขาไปท ากจกรรมใหม ๆ มความใครร อดทนตอความคลมเครอ ชอบสงทยงยากสบสน การเรยนอยางสนกจะท าใหเกดแรงจงใจในการท ากจกรรมใหม ๆ และท าใหเกดประสบการณใหม ๆ 6. การยดหยน การยดหยนในการเรยนร อาจชใหเหนถงความเตมใจทจะเปลยนแปลงเปาหมายหรอวธการเรยน การใชระบบการเขาถงปญหาโดยใชทกษะการส ารวจ การลองผดลองถก ซงไมไดแสดงถงการขาดความตงใจทจะเรยนร ความลมเหลวจะไดน ากลบมาปรบปรงแกไขมากกวาทจะยกเลกหรอยอมแพ

17

7. การเปนตวของตวเอง (Autonomy) ผเรยนทดแลตวเองได เลอกทจะผกพนกบรปแบบการเรยนรแบบใดแบบหนง บคคลเหลานสามารถทจะจดการปญหากบเวลาและสถานททก าหนดไววาลกษณะการเรยนรแบบใดทมคณคาและเปนทยอมรบได Candy (1991) กลาววา การเปนผเรยนรดวยตนเองตองมความเปนตวของตวเอง ซงคนทมความเปนตวของตวเองมลกษณะดงน 1. มการวางเปาหมายก าหนดนโยบาย วางแผน และก าหนดรปแบบ มความตงใจและมความเปนอสระไมขนกบผใด 2. แสดงออกถงความคดและการกระท าโดยเปนอสระ ไมมขอจ ากดทงภายในและภายนอกทจะมาจ ากดความสามารถของตนเอง 3. ใชความสามารถในการไตรตรองเหตผลและรจกพจารณาทางเลอกตาง ๆ โดยอยบนพนฐานของความเหมาะสมและจรยธรรม เปนสงทแสดงออกมาใหเหนหรอเปนความจรง ใชหลกฐานทเทยงตรงและมความเพยงพอของหลกฐาน 4. มความเตมใจและมความกลาหาญ มความเดดเดยวในการปฏบตจรง ในขอ 1, 2, 3 โดยปราศจากการพงพาผอน 5. ฝกควบคมตนเองในการเผชญกบภาวะอารมณตาง ๆ ไมวาจะเปนความรนแรง ความทาทายและการเสยร รวมทงมการปลอยวางอารมณ 6. รสกวาเปนตวของตวเอง 2.4 องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง การเรยนรแบบน าตนเองประกอบดวยองคประกอบทส าคญดงตอไปน 1. การเปดโอกาสตอการเรยนร (Openness to Learning Opportunities) ไดแก ความสนใจในการเรยน ความภมใจเมอเรยนส าเรจชอบศกษาคนควาจากหองสมด การยอมรบค าต าหนในความผดพลาดของตนเองและความพยายามในการท าความเขาใจในเรองยาก ๆ 2. ความเชอของตนเองในดานการเปนผเรยนทมประสทธภาพ (Self-Concept as an Effective Learner) ไดแก มความสามารถในการทจะเรยนเมอมความตองการเรยน สามารถทจะจดแบงเวลาส าหรบการเรยนรได แมจะมงานอนมากกตามรวาเมอใดทจะเรยน รจกคนหาวธการตาง ๆ เพอทจะเรยนรสงใหม ๆ มความสขกบการแกปญหาทยาก ๆ และรจกแหลงทมาของขอมลทจ าเปนตอการเรยนรนน ๆ 3. ความคดรเรมและอสระในการเรยนร (independent in Learning) ไดแก ความไมทอถอยตออปสรรคทก าลงเผชญอยชอบทจะเรยนร มความกระตอรอรนในการเรยน มทกษะในการท าความเขาใจในการอาน มความคดรเรมสรางสรรคในการวางแผนโครงการใหม ๆ และสามารถท างานดวยตนเองไดเปนอยางด

18

4. ความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเอง (Informal Acceptance of Responsibility for One Own Learning) ไดแก การยอมรบตนเองวาเปนผทมเชาวนปญญาฉลาดพอควร มความสามารถในการพจารณาความกาวหนาในการเรยนรของตน ยอมรบตอประสบการณการเรยนรทตนเองไดรบ ทราบดวาตนเองตองการเรยนอะไร มความเชอและคดอยเสมอวาตนเองเปนใคร ก าลงท าอะไร ซงเปนสงส าคญตอการศกษาของตน 5. การรกในการเรยนร (Love of Learning) ไดแก มความชนชม ยกยองบคคลทศกษา คนควาอยเสมอ มความตองการทจะเรยนรและปรารถนาทจะเรยนรใหมากขน และมความสนกสนานในการศกษาคนควา 6. ความคดสรางสรรค (Initiation and Creativity) ไดแก มความคดทจะท าสงตาง ๆ ไดด สามารถทจะหาวธการแกปญหาตาง ๆ ตามแนวทางทหลากหลายได และมความอดทนตอความคลมเครอ 7. การมองอนาคตในแงด (Positive Orientation to the future) ไดแก ความตองการทจะเรยนรตลอดชวต มความสขในการคดถงเรองอนาคตและคดวาการแกปญหาเปนสงททาทาย รดวาตนเองตองการเรยนอะไรเพมเตมอยเสมอ 8. ความสามารถในการใชทกษะพนฐานในการเรยนและการแกปญหา (Ability to use Basic Skills Problem Solving Skill) ไดแก ทกษะในการอานการเขยน การฟง การจ าและมความสนกกบการแกปญหาตาง ๆ 2.5 ทกษะทจ าเปนส าหรบการเปนผเรยนรแบบน าตนเอง กระบวนการเรยนการสอนทเปนการเรยนรแบบน าตนเองมความจ าเปนทจะตองอาศยทกษะและความรบางอยาง ในขนตอนแรกคอ ควรไดมการตรวจสอบพฤตกรรมทจ าเปนส าหรบผเรยนทจะเรยนรแบบน าตนเอง ซงอาจเปนแบบตรวจสอบรายการพฤตกรรมใหผเรยนแสดงน าหนกวาสามารถเรยนรสงตางๆ ดวยวธการเรยนรแบบน าตนเองอยในระดบใด ดวยมาตราสวนประเมนคา 5 อนดบ(สมบต สวรรณพทกษ. 2543 : 17) ค าถามตวอยาง เชน ทานมความรสกวาตนเองเปนบคคลทตองการจะเปนผทท าอะไรดวยตนเอง ทานมกจะขอความชวยเหลอจากผอน เมอทานประสบปญหาทแกดวยตนเองไมไดแลว ทานสามารถเลอกวธการทเหมาะสมในการรวบรวมขอมล และเรองตางๆ ทเกยวกบการเรยนร นอกจากน ผเรยนทมทกษะการเรยนรแบบน าตนเองนนจะตองมทกษะทจ าเปน (วภาดา วฒนนามกล. 2547: ออนไลน) ไดแก 1. ทกษะการรบขอมลขาวสาร (information access) 2. ทกษะในการวจย (research processes)

19

3. ทกษะในการน าเทคโนโลยมาใช (technology access) 4. ทกษะการท างานเปนกลม (collaborative / group work / workforce methods and technologies) 5. ทกษะการสรางความรดวยตนเอง (knowledge building) 6. มภาวะผน า (leadership) 7. มการประเมนผลการเรยนรของตนเอง (learning self - assessment) แตส าหรบในปจจบนน ไดมกลมนกวชาการไดเสนอแนะความคาดหวงสาสงท นกเรยน หรอเดกไทยควรจะมทกษะตางๆ ดงน 1. ทกษะพนฐานทจ าเปนตอการเรยนรในอนาคต ประกอบดวย 1.1 ทกษะการเรยนร หมายถง กระบวนการแสวงหาความร รวบรวมขอมล สรางความเขาใจ วเคราะห สงเคราะหขอมล เพอสรางองคความรและประเมนผลตนเอง ตลอดจนสรางเจตคตทดตอการเรยนร 1.2 ทกษะการคด หมายถง กระบวนการท างานทางสมองโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเราและสภาพแวดลอมอยางมระบบและเหตผล เพอการแกปญหาและการสรางสรรค 1.3 ทกษะการสอสาร หมายถง ความสามารถในการฟง พด อาน และเขยน เพอรบสงขอมลดวยการวเคราะห สรป ขยายความและจดระบบขอมลและรจกประยกตใชขาวสาร โดยเลอกใชวธการหรอเครองมอในการสอสารไดเหมาะสมกบสถานการณ 2. ทกษะพนฐานทจ าเปนตอการท างาน ประกอบดวย 2.1 ทกษะการจดการ หมายถง กระบวนการท างานใหส าเรจ ซงประกอบดวย การวางแผน การปฏบตงาน การประเมนผลงานและสรปผลงานโดยอาศยทกษะทจ าเปน 2.2 ท างานรวมกบผอนได ประกอบดวย 2 ประเดน คอ การท างานกลม และปฏสมพนธทดตอเพอนรวมงาน 2.3 ขยน อดทน อดออมและประหยด 3. ลกษณะพนฐานทจ าเปนตอการอยรวมกนในสงคม ประกอบดวย 3.1 ควบคมตนเองได หมายถง การรบร การรจกตนเอง มความคดวเคราะหอยางม เหตผล มสตควบคมและมความเชอมน ในตนเอง ประพฤตปฏบตและปรบตนได มองโลกในแงดตดสนใจไดถกตองและแสดงบทบาทตามคานยมพนฐานของสงคมได 3.2 มความรบผดชอบ มวนยในตนเอง 3.3 ชวยเหลอผอน เสยสละ มงมน พฒนา จะเหนวา ทกษะทจ าเปนส าหรบการเปนผเรยนรแบบน าตนเองนน ควรจะไดรบการฝกฝนขณะเรยนซงผสอนสามารถจดประสบการณการเรยนรใหผเรยนไดทง ในสวนทเปนทกษะการเรยนร

20

ทตองใหผเรยนไดปฏบตงานตางๆ ดวยตนเอง และทกษะทเกยวกบบรบททางสงคม การปฏสมพนธกบผอน จงท าใหผเรยนเกดความพรอมและพฒนาเปนผเรยนรแบบน าตนเองตอไป ดงนน สงแรกทผสอนควรด าเนนการคอ ใหผเรยนไดมโอกาสประเมนตนเอง โดยท าการตรวจวนจฉยพฤตกรรมเบองตนของผเรยนหรอลลาการเรยนทเขาเปนหรอตองการ เพอจะไดเลอกวธการในการสงเสรมทกษะผเรยนในกระบวนการเรยนการสอนเปนรายบคคลได ส าหรบเทคนคการสรางแบบทดสอบวนจฉย อาร สณหฉว (2526 : 33-40) ไดสรปขนตอนของการสราง ดงน 1. ตง จดมงหมายและวางแผนในการด าเนนการสรางแบบทดสอบ 2. วเคราะหทกษะหรอเนอหาวชาทตองการทดสอบออกเปนทกษะหรอองคประกอบยอยๆ ใหชดเจน และเขยนจดมงหมายพฤตกรรมหรอองคประกอบยอย 3. เขยนขอค าถามตามจดมงหมายเชงพฤตกรรมทก าหนดไว 4. วเคราะหสาเหตของการไมสมฤทธผ ลตามจดมงหมายเชงพฤตกรรมนน 5. สรางแบบทดสอบน าไปพฒนาใชและพฒนาแบบทดสอบ 6. เขยนคมอในการใชแบบทดสอบและก าหนดแนวทางทเหมาะสม เพอใหสามารถบงชความบกพรองและคนหาสาเหตของความพกพรองในแตละทกษะได 3. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed) 3.1 บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรแบบน าตนเอง บทบาทของผสอนในการเรยนรแบบน าตนเอง การจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรแบบน าตนเอง ในอนดบแรกกอนทผเรยนจะเรมสามารถน าตนเองไดนน ผสอนควรมบทบาทในการน าผเรยนโดย 1. การชวยสรางทางเลอกทหลากหลายแกผเรยน และมสวนรวมในการตดสนใจในทางเลอกงาน วธการท างาน ระดบความยาก และวธประเมนผล ยงมทางเลอกใหผเรยนมากโอกาสทผเรยนจะพฒนาความรบผดชอบในการเรยนรยงมาก 2. ผสอนจะมบทบาทตามมาอก 3 ประการ คอ แนะน า ชวยเหลอ และจดหาแหลงความรสนบสนนใหผเรยน (Treffinger. 1995 : 324 และ Hamilton and Ghatala. 1994 : 354) นอกจากน ผสอนควรไดสนทนากบผเรยน ดแลจดหาแหลงความรใหผเรยน รวมถงการประเมนผล และสงเสรมใหผเรยนมการคดวเคราะห (Hiemstra. 1994 : 5395) 3. ผสอนควรสรางบรรยากาศการเรยนทเนนการเรยนอยางรรอบ (mastery goalorientation) เปดโอกาสใหผเรยนไดส ารวจความคดและน าเสนอรปแบบการคดรวมทง กระบวนการ

21

เรยนร และการมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง (คณาพร คมสน. 2540 : 60 – 61; อางองจาก Cole and Clan. 1994 : 143) บทบาทของผสอนในการใหค าแนะน าปรกษา เพอชวยใหผเรยนไดบรรลผลส าเรจในการเรยนรแบบน าตนเองอยางดทสด สมบต สวรรณพทกษ (2543) ไดกลาวไว ดงน 1. ผสอนก าหนดโครงสรางคราวๆ ของหลกสตรวาผเรยนนาจะเรยนเรองอะไร จะบรรลวตถประสงคอะไร โดยด าเนนการ 1.1 ก าหนดขอบเขตของหลกสตรหรอชแจงโครงสรางของหลกสตร ไดแก ก าหนดเนอหากวางๆ ใหผเรยนไดศกษาเปนแนวทาง ก าหนดจดมงหมายการเรยนของวชาวาตองการใหผเรยนบรรลวตถประสงคใหญอะไร ก าหนดโครงสรางของรปแบบการเรยนกวางๆ วาจะไปแนวใด 1.2 จดรปแบบของเนอหาเปนหนวยการเรยน 1.3 จดหนวยการเรยนทมกจกรรมการเรยน 1.4 ก าหนดสอการเรยนทเหมาะสม ผสอนแนะน าแนวทางการใชสอเปนตน 2. ยวยและกระตนใหเกดพฤตกรรมการเรยนรในตวผเรยน ผสอนท าตวเปนผประสานสงทตนเองรกบสงทผเรยนตองการ และในบางโอกาสอาจตองท าหนาทเปนผถายทอดความรถาผเรยนขอรองหรอตองการจะเหนวา บทบาทของผใหค าแนะน าปรกษาม 2 ประการ คอ แนะน าการจดกระบวนการเรยนร และ ใหความรทเปนเนอหาในฐานะทเปนแหลงวทยาการ ผใหค าปรกษาจะตองเปนผสรางสภาพแวดลอมของการเรยนรทเออตอการจดกระบวนการเรยนร ดงน 2.1 การสรางบรรยากาศทด ท าใหผเรยนในกลมเกดความคนเคยกน ใหผเรยนเขาใจบทบาทของผสอนในฐานะผใหค าแนะน าปรกษา ใหผเรยนเขาใจบทบาทของตนเอง และรวมมอชวยเหลอกนใหกระบวนการเรยนรมประสทธภาพ 2.2 การวางแผน ตองทราบวา เรองใดใชวธการสอนอยางไร มสวนรวมในการตดสนใจและมบทบาทเขารวมเพยงใด 2.3 การวเคราะหความตองการการเรยนรของผเรยนวา ตองการใหผเรยนเกดพฤตกรรมอะไร จดประสบการณการเรยนรอะไร จะเสนอรปแบบของพฤตกรรมการเรยนรอยางไรทไมท าใหผเรยนคบของใจเมอผเรยนก าหนดไมตรงกบผสอน หรอไมไปกดกน ความคดสรางสรรคของผเรยน 2.4 การก าหนดจดมงหมายของการเรยน จะชวยใหผเรยนเปลยนความตองการทมอยใหเปนจดมงหมายของการเรยนรอยางไร และสามารถวดไดและเปนไปไดจรง ท าอยางไรใหผเรยนเขาใจจดมงหมายทมการเปลยนแปลง

22

2.5 การก าหนดแนวการเรยน ใหค าแนะน าในการก าหนดแนวการเรยนทแจมแจง ในรปแบบตางๆ ทเหมาะสม แนะน าการหาแหลงวชาการ และหาวธการใหผเรยนชวยเหลอกน 2.6 การเขารวมในการท ากจกรรมในการเรยน จดกจกรรมเรองใดทตรงตามวตถประสงคพจารณาวากจกรรมใดท าโดยกลมหรอบคคลคนเดยว 2.7 การประเมนผล มบทบาทอยางไรในการหาขอมลเพอประกอบการตดสนผลการเรยนทสอดคลองกบวตถประสงค ท าอยางไรใหการประเมนไมขดขวางกระบวนการเรยนรของผเรยน มบทบาทในการก าหนดเกณฑตดสนเพยงใด ตองแสดงออกอยางไรทไมตดรอนการสรางความคดรวบยอดของผเรยนในการเรยนรแบบน าตนเอง คณาพร คมสน (2540 : 63) ไดสรปบทบาทของผสอนในการสงเสรมการเรยนรแบบน า ตนเองของผเรยนไว ดงน 1. เปนทปรกษาแกผเรยน แนะน าทางเลอกทหลากหลาย 2. ชวยเหลอและอ านวยความสะดวก ใหผเรยนตดสนใจไดถกทาง 3. ใหความรเกยวกบยทธวธ และทกษะทจะชวยใหการเรยนมประสทธภาพ ไดแกยทธวธการจดการสวนบคคล การท างานกลม การแกปญหา การตดสนใจ การคดสรางสรรค เปนตน 4. จงใจ กระตน และสงเสรมใหผเรยนรบรและยอมรบความสามรถของตนเอง รจกคดวเคราะหทางเลอกทหลากหลายในการท างาน มสวนรวมในการเรยนร มความรบผดชอบ และพฒนาเปาหมายการเรยนร 5. ประเมนผลการเรยนทเกดจากการเรยนรตามกระบวนการทงท เปนลกษณะทางบคลกภาพ และผลการเรยนในเนอหาวชาเฉพาะ จากบทบาทของผสอนดงกลาว สมบต สวรรณพทกษ (2543 : 24 - 25) ไดกลาวถงปญหาจากการจดการเรยนรแบบน าตนเองดงน 1. ผเรยนไมคนเคยกบการท างานทไมมรปแบบทแนชด 2. ผเรยนบางคนอาจไมเขาใจบทบาทของผสอนในฐานะทเปนผแนะน า ใหค าปรกษาจ าเปนตองกลาวย าใหผเรยนเกดความมน ใจวา การเรยนการสอนแบบนเปนวธการทมหลกเกณฑและโครงสรางทมแบบแผนเชนกน 3. เรองการใหคะแนน ผเรยนอาจมความคบของใจในเรองการวดและประเมนผลเกยวกบวธการวด เกณฑการพจารณาผลการเรยน ผพจารณาผลการเรยน ปญหานแกไขไดจากการใหผเรยนท าสญญาการเรยน (learning contract) บทบาทของผเรยนในการเรยนรแบบน าตนเอง ความรบผดชอบในการเรยนเปนสงส าคญทจะน าผเรยนไปสการเรยนรแบบน าตนเอง ซงนกการศกษาหลายทานไดกลาวไวคอ ความรบผดชอบในการเรยนร และการควบคมทางจตวทยาเปน

23

สงจ าเปนพนฐานส าหรบการเรยนรแบบน าตนเอง และความรบผดชอบในการเรยนรแบบน าตนเอง ซงหมายถง การทผเรยนควบคมเนอหา กระบวนการ องคประกอบของบรบท และสภาพแวดลอมในการเรยนรของตนเอง ไดแก การวางแผนการเรยนของตนเอง โดยอาศยแหลงทรพยากรทางความรตางๆ ทจะชวยน าแผนสการปฏบต แตภายใตความรบผดชอบของผเรยน ผเรยนรแบบน าตนเองตองเตรยมการวางแผนโครงการเรยนของตน และเลอกสงทจะเรยนจากทางเลอกทก าหนดไว รวมทง วางโครงสรางของโครงการเรยนรของตนอกดวย ในการวางโครงการเรยน ผเรยนตองสามารถปฏบตงานทก าหนด วนจฉยความชวยเหลอทตองการ และท าใหไดความชวยเหลอนน สามารถเลอกแหลงความร วเคราะห และวางแผนโครงการเรยนทงหมด รวมทงประเมนความกาวหนาของโครงการเรยน (คณาพร คมสน. 2540 : 63 – 64 ; อางองจาก Boud.1982 : 24, Garrison.1993 : 41; Baldonado. 1993 : 58 ; Spear and Mocker. 1984 : 4 – 5 ;Tough. 1971 : 116 – 117) โนลส (Knowles. 1975 : 18) ไดกลาวถงบทบาทของผเรยนในการวางแผนการเรยน ซง ด าเนนการเปน 6 ขน ดงน 1. ขนวนจฉยการเรยนร (diagnosing Learning) 2. ขนการวนจฉยความตองการ (diagnosing needs) 3. ขนการก าหนดเปาหมาย (formulating goals) 4. ขนการก าหนดบคคล และสอการเรยนทเกยวของ (identifying human and material resources for learning) 5. ขน การใชยทธวธทเหมาะสมในการเรยน (choosing and implementing appropriate learning strategies) 6. ขน การประเมนผลการเรยนร (evaluating learning outcomes) 3.2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบน าตนเอง Knowles (1975) ไดกลาวถงขนตอนทส าคญของการจดการเรยนรแบบน าตนเองไวดงน 1. การวเคราะหความตองการของตนเอง จะเรมตนจากการใหผเรยนแตละคนบอกความตองการและความสนใจพเศษของตนเองในการเรยน ใหเพอนอกคนหนงท าหนาทเปนผใหค าปรกษาแนะน าและเพอนอกคนหนงท าหนาทจดบนทก กระท าเชนนหมนเวยนกนไปจนครบทง 3 คน ไดแสดงบทบาทครบ 3 ดาน คอ เสนอความตองการ ผใหค าปรกษา และผคอยจดบนทกสงเกตการเรยนร บทบาทดงกลาวใหประโยชนอยางยงในการเรยนรวมกนและชวยเหลอซงกนและกนในทก ๆ ดาน 2. การก าหนดจดมงหมายในการเรยน โดยเรมจากบทบาทของผเรยนเปนส าคญ ดงน 2.1 ผเรยนควรศกษาจดมงหมายของวชา แลวจงเรมเขยนจดมงหมายในการเรยนรของตน

24

2.2 ผเรยนควรเขยนจดมงหมายใหชดเจน คนอนอานแลวเขาใจ 2.3 ผเรยนควรเนนถงพฤตกรรมทผเรยนคาดหวง 2.4 ผเรยนควรก าหนดจดมงหมายทสามารถวดได 2.5 การก าหนดจดมงหมายของผเรยนแตละระดบ ควรแตกตางอยางเหนไดชดเจน 3. การวางแผนการเรยน โดยใหผเรยนก าหนดวตถประสงคของวชา ผเรยนควรวางแผนการจดกจกรรมกาเรยนตามล าดบดงน 3.1 ผเรยนจะตองเปนผก าหนดเกยวกบการวางแผนการเรยนการสอน 3.2 การวางแผนการเรยนของผเรยนควรเรมตนจากผเรยนก าหนดจดมงหมายในการเรยนดวยตนเอง 3.3 ผเรยนเปนผจดเนอหาใหเหมาะสมกบสภาพความตองการ และความสนใจของผเรยน 3.4 ผเรยนเปนผเลอกวธการเรยน เพอใหเหมาะสมกบตนเองมากทสด 4. การแสวงหาแหลงวทยาการ เปนกระบวนการศกษาคนควาทมความส าคญตอการศกษาในปจจบนเปนอยางมาก ดงน 4.1 ประสบการณการเรยนแตละดานทจดใหผเรยนสามารถแสดงใหเหนถงความมงหมายและความส าเรจของประสบการณนน ๆ 4.2 แหลงวทยาการ เชน หองสมด วด สถานอนามย น ามาใชอยางเหมาะสม เปนตน 4.3 เลอกแหลงวทยาการใหเหมาะสมกบผเรยนแตละคน 4.4 มการจดสรรแหลงวทยาการอยางเหมาะสม โดยทกจกรรมบางสวนผเรยนจะเปนผจดเองและบางสวนเปนกจกรรมทจดรวมกนระหวางผสอนกบผเรยน 5. การประเมนผล เปนขนตอนส าคญในกระบวนการเรยนรแบบน าตนเอง ชวยใหผเรยนทราบถงความกาวหนาในการเรยนของตนเองเปนอยางด การประเมนผลจะตองสอดคลองกบวตถประสงคโดยทวไปจะเกยวกบความร ความเขาใจ ทกษะ เจตคตและคานยม ขนตอนในการประเมนผลมดงน 5.1 ก าหนดเปาหมาย วตถประสงคใหชดเจน 5.2 ด าเนนการทกอยางเพอใหบรรลวตถประสงคทวางไว ขนตอนนมความส าคญในการใชประเมนผลการเรยนการสอน 5.3 รวบรวมหลกฐานการตดสนใจจากผลการประเมน จะตองอยบนพนฐานของขอมลทสมบรณและเชอถอได

25

5.4 รวบรวมขอมลกอนเรยนเพอเปรยบเทยบกบหลงเรยนวาผเรยนมกาวหนาเพยงใดจากการประเมนของผสอนและผลการปฏบตกจกรรมของผเรยน สกญญา นมานนท. 2536 : 15 ไดกลาวถง องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเองโดยการจดกระบวนการเรยนรตามขน ตอนของ การแลช และอล (Garlaeh and Ely) วาประกอบดวย 1. การก าหนดเนอหา 2. การก าหนดวตถประสงค 3. การประเมนพฤตกรรมเบองตน 4. การก าหนดกลยทธวธการสอนซงประกอบดวย การจดกลมผเรยน การก าหนดเวลาเรยน การจดสถานทเรยน การเลอกสรรทรพยากร 5. การประเมนผล 6. การวเคราะหขอมลยอนกลบ สรปไดวา องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทผเรยนสามารถจดการเรยนรดวยตนเอง โดยมการวเคราะหความตองการทจะเรยน เนอหาทจะเรยน ก าหนดจดมงหมายและการวางแผนในการเรยน มความสามารถในการแสวงหาแหลงวทยาการ และมวธในการประเมนผลการเรยนดวยตนเอง โดยมเพอนเปนผรวมเรยนรไปพรอมกน และมผสอนเปนผชแนะ อ านวยความสะดวก และใหค าปรกษา ทงน ผสอนอาจตองมการวเคราะหความพรอมหรอทกษะทจ าเปนของผเรยนในการกาวสการเปนผเรยนรแบบน าตนเองได สมบต สวรรณพทกษ (2543 : 11 - 14) ไดกลาววา การเรยนรแบบน าตนเองจ าเปนตองอาศยคณสมบตทเปนความสามารถพนฐานบางอยาง เพอทจะชวยใหการเรยนการสอนประสบผลส าเรจดวยดนนควรไดมการจดสภาพแวดลอมและประสบการณเรยนทเออใหเกดการเรยนรแบบน าตนเองมากทสด คอ 1. ใหผเรยนเตมใจทจะเขารบการศกษา โดยการใหอสรภาพและการสงเสรมยวย ใหเกดการสรางสรรคการพฒนาความคด 2. ใหเกดการแลกเปลยนความร ความคด และประสบการณ โดยการสนทนา พดคย 3. ไมใชการบงคบเพอใหผเรยนไดใชศกยภาพความสามารถของตน 4. ฝกใหผเรยนรจกการเรยนรแบบน าตนเอง โดยยดหลกใหผเรยนเปนศนยกลาง 5. คณลกษณะทส าคญอนดบแรกของประชาธปไตยคอ “มนษยจะเลอกหาแนวทางในการปฏบตงานของตนเองไดดทสดกตอเมอเขาไดรบอสรภาพ” กลาวคอ ใหอสรภาพผเรยนในการพฒนาตนเอง

26

6. ตองค านงวาผบรรลวฒภาวะยงตองพฒนาตอไปเพอจะไดอยในสงคมอยางเปนสขกบคนรอบตว 7. ไดเสนอขอคดของ ซรล โอ ฮล เกยวกบการเรยนของผใหญ ไว 7 ประการคอ 7.1 ใหตงใจแนวแนวาจะเรยน อยาวตกกงวลวาจะเรยนไมได น าประสบการณของผใหญมาใชใหเกดประโยชน 7.2 ก าหนดจดมงหมายทปฏบตไดจรงและเปนจรงได 7.3 อยาพยายามท าสงทนอกเหนอขดความสามารถตน เพราะจะไมเกดผลดตอกระบวนการเรยนร 7.4 ท าตนใหเปนผพรอมทจะรบความคดหรอวทยาการใหมๆ สรางทศนคตทดตอการเปลยนแปลง 7.5 ใหรจกขอความชวยเหลอจากคนอน พรอมกบรจกใหความชวยเหลอสนบสนนผอนในโอกาสอนควร 7.6 การเรยนอยาเนนการจ า ตองเนนการแกปญหา การลงมอปฏบตจรง การคดสรางสรรค เพราะเมอมการจ า กตองมการลม 7.7 ฝกการท างานอยางมขน ตอนและมระบบ โดยเรมจากขน ตอนงายไปยาก 8. ตองระลกวา ชวตไมไดขนกบโอกาส แตขนกบความสามารถ ซงความสามารถของบคคลมอยตลอดเวลา 9. ตองรจกปรบตวใหเขากบสถานการณและสงแวดลอม เพราะตวเราเปนผรจกตนเองดงททฤษฎทางจตวทยา และสงคมวทยากลาวไว Treffinger. (1995) ก าหนดระดบการเรยนรแบบน าตนเองเปน 4 ระดบ คอ 1. ระดบครเปนผน า โดยการทครก าหนดใหผเรยนกระท าตามคร 2. การน าตนเองในระดบตน โดยครน าเสนอประเดนทหลากหลายในการเรยนรใหผเรยนเลอก 3. การน าตนเองในระดบกลาง โดยผสอนและผเรยนรวมกนสรางทางเลอกใหม 4. การน าตนเองในระดบสง โดยผเรยนสามารถควบคมทางเลอกของตน ในขณะทผสอนเปนทปรกษา โกรว (Grow. 1996 : 144) ไดกลาวถง ขน ของการพฒนาผเรยนใหเปนผเรยนรแบบน าตนเอง โดยใชแนวคดขน การพฒนาการเรยนรแบบน าตนเอง (Staged Self – directed Learning Model) (SSDL) จากรปแบบภาวะผน าตามสถานการณ (The Situational Leadership Model) ของเฮอรเซยและบลานชารด (Hersey and Blanchard. 1996) ซงแบงเปน 4 ขน แตละขน ไดกลาวถง

27

บทบาทของผสอน ผเรยน และตวอยางการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอฝกฝนใหผเรยนพฒนาไปสการเปนผเรยนรแบบน าตนเองในทสด ดงน ขนท 1 ผสอนเปนผมอ านาจตามบทบาท (authority, coach) ผเรยนปฏบตตาม (dependent) ขนท 2 ผสอนใหแรงจงใจ ชน า (motivator, guide) ผเรยนใหความสนใจ (interested) ขนท 3 ผสอนเปนผอ านวยความสะดวก (facilitators) ผเรยนมสวนเกยวของ (involved) ขนท 4 ผสอนใหค าปรกษา แนะน า (consultant, delegator) ผเรยนเปนผเรยนรแบบน าตนเอง (self – directed) บอลฮยส (Bolhuis. 2003 : 323 – 347) ไดเสนอวธการสอนแบบเนนกระบวนการ (Process – oriented) โดยสอนใหผเรยนสรางพลงแรงใจในการเปนเจาของการเรยนรของตนเองมหลกการทส าคญ 4 ประการ คอ 1. ใหผเรยนเปนผรเรมจดกระบวนการเรยนรทละขน จนสมบรณ 2. ใหความส าคญกบความตองการในการสรางความร เนนทกษะการเรยนรเจตคต และความร 3. ใหความสนใจกบมตดานอารมณในการเรยนร ใหผเรยนเหนคณคาในการเรยน มแรงจงใจภายใน ยนดทจะแกปญหาทยาก 4. ใหกระบวนการเรยนรและผลทเกดขนเปนปรากฏการณทางสงคม โดยใหผเรยนรจกการสงเกต การปฏบตของผอน สามารถท างานรวมกบผอนอยางมประสทธภาพ จะเหนวา นกการศกษามแนวทางของกระบวนการเรยนรแบบน าตนเองทไปในรปแบบเดยวกน คอ ผสอนฝกทกษะการเรยนร ไดแก ความพรอมทางการเรยนร กระตนใหผเรยนวเคราะหความตองการจ าเปนในการเรยนร และมล าดบขน ของกระบวนการเรยนรเปน 4 ขน จากการถายโอนบทบาทการเรยนรจากผสอนไปสผเรยนในทสด 4. งานวจยทเกยวของ นรนทร (2532) ไดน าแบบวด SDLRS ตามแนวคดของ Guglielmino มาประยกตใชในการศกษาเกยวกบการเรยนรแบบตนเองของนกศกษาไทย กลมตวอยางเปนนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหงทจบการศกษาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2530 จ านวน 1,050 คน โดยวเคราะหองคประกอบเชงยนยนผลการวจยพบวาลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเอง ประกอบดวย 8 องคประกอบ คอ เปดโอกาสแหงการเรยนร มความเชอของตนเองในการเปนผเรยนทมประสทธภาพ คดรเรมเรยนรไดดวยตนเอง

28

รบผดชอบตอการเรยนรของตน รกในการเรยน มความคดสรางสรรค มการมองอนาคตในแงด มความสามารถใชทกษะการศกษาหาความรและทกษะการแกปญหา คณาพร คมสน (2540) ไดพฒนารปแบบการเรยนรดวยการน าตนเองในการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย กลมตวอยางประกอบดวย กลมทดลอง 42 คน ซงเรยนดวยรปแบบการเรยนรดวยการน าตนเองทผวจยพฒนาขน และกลมควบคม40 คน เรยนดวยวธสอนอานตามคมอคร แตละกลมแบงผเรยนเปน 3 ระดบคอ ความสามารถในการอานเพอความเขาใจระดบ สง ปานกลาง และต า ใชเวลาเรยน 12 สปดาห รวม 24 คาบ เครองมอในการวจย ประกอบดวย แบบทดสอบความสามารถทางการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจ แบบวดลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเอง และแบบสอบถามความคดเหนผเรยน วเคราะหขอมลดวยการหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคารอยละ การทดสอบความแตกตางดวยคาเฉลย การวเคราะหความแปรปรวนรวม และการวเคราะหความแปรปรวนสองทาง ผลการวจยพบวา1) คะแนนความสามารถทางการอานภาษาองกฤษ เพอความเขาใจหลงการเรยนทงสองกลมไมแตกตางกน แตคะแนนผเรยนทมความสามารถระดบต าของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2) คะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของทง สองกลมไมแตกตางกน แตคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของกลมทดลองหลงการเรยนสงกวากอนการเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 3) ผเรยนในกลมทดลองมากกวารอยละ 80 เหนดวยกบการเรยนรตามรปแบบ ยกเวนเรองความพอใจทไมตองท าตามสงทครบงคบใหท า มผเรยนเหนดวยรอยละ 64.30 นดดา (2550) ไดพฒนารปแบบการเรยนการสอนวชาเคมทเนนกระบวนการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาระดบปรญญาตร เพอศกษาประสทธภาพของรปแบบในดานลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคม จตวทยาศาสตรของผเรยน ความพงพอใจในการจดการเรยนการสอน ตลอดจนผลของทกษะพนฐานการเรยนรและกระบวนการเรยนรทมตอลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง กลมตวอยางในการวจย คอ นกศกษาชนปท 1 คณะวชาคหกรรมศาสตร สาขาวชาอาหารและโภชนาการ จ านวน 60 คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคมกลมละ 30 คน ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนมประสทธภาพท าใหผเรยนกลมทดลองมทกษะการเรยนรระดบสง ไดพฒนาตนเองใหมลกษณะการเรยนรแบบน าตนเองและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและมความพงพอใจตอรปแบบในระดบปานกลาง อศรยา (2545) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเอง วชาวทยาศาสตรระดบปรญญาตร เพอใหผเรยนสามารถสรางสรรคความรทางวทยาศาสตร กลมตวอยางเปนนกศกษาชนปท 2 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการประมง สถาบนเทคโนโลยราชมงคล จงหวดตรง จ านวน 60 คน ผลการวจยพบวาผเรยนในกลมทดลองทมลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเอง มความสามารถในการสรางสรรคความรทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

29

ลาวณย (2550) ไดพฒนาหลกสตรเพอสงเสรมการเรยนรดวยการน าตนเองของผเรยนระดบประถมศกษา โดยมจดมงหมายเฉพาะคอ การน าหลกสตรไปใชในการพฒนาคณลกษณะการน าตนเองของผเรยนและพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระวทยาศาสตร ส าหรบผเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4 กลมตวอยางเปนนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549ของโรงเรยนวดภาษ สงกดส านกงานเขตวฒนา กรงเทพมหานคร จ านวน 33 คน ผลการวจยพบวา 1) หลกสตรมองคประกอบทส าคญ 7 องคประกอบ คอ ความส าคญของการพฒนาหลกสตร หลกการ จดมงหมาย เนอหาวชา กระบวนการจดการเรยนร สอและแหลงเรยนร การวดและประเมนผล และ 2) ผลการประเมนความพงพอใจของผเกยวของในภาพรวมอยในระดบมาก ผลทเกดกบผเรยนภายหลงการใชหลกสตร พบวาคะแนนความสามารถในการเรยนรดวยการน าตนเองและผลสมฤทธทางการเรยนหลงการใชหลกสตรสงกวากอนใชหลกสตรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

30

บทท 3 วธด าเนนการศกษา

การวจยครงน มวตถประสงคเ พอออกแบบ และพฒนาการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3/4 ผวจยไดด าเนนการวจยตามขนตอน ดงน ตอนท 1 เลอกกลมตวอยาง ตอนท 2 เครองมอ และวธการด าเนนการสรางเครองมอทใชในการวจย ตอนท 3 การรวบรวมขอมล ตอนท 4 การวเคราะหขอมล ตอนท 5 ขนตอนการด าเนนการวจย ตอนท 1 เลอกกลมตวอยาง ในการศกษาครงนม ขอบเขตการวจย ดงน 1.1 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยเปนนกเรยนชนมธยมศกษาชนทป3/4 จ านวน 50 คน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร จงหวดนนทบร ทมลกษณะดงน 1. มสมพนธภาพทดกบผอน แตไมพงพาผอน เขาไดกบทกคน 2. กลาเผชญปญหาตางๆ เปดกวางตอประสบการณเรยนร 3. รจกใชแหลงขอมลในการเรยนร รจกใชวสดอปกรณและมความสามารถในการรวบรวมขอมล 4. มความมนใจในตนเอง หนกแนนคงท ท างานเพอความพอใจของตนเอง 5. มความไตรตรอง มทศทางทแนนอน รถงจดออน จดแขงของตนเอง มความยดหยนตอการเรยนรสงใหม ๆ ทเกดขน 6. มแรงจงใจในการกระท าสงตาง ๆ ตามค ากลาวของ Chickering (1964) ซงการจดการเรยนรจะเหนผลไดอยางชดเจนในกรอบระยะเวลาทจ ากดนน ตองอาศยผเรยนทมพฤตกรรมการเรยนรดงกลาว 1.2 เนอหาทใชในการวจย หนวยการเรยนรท 4 การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป โปรแกรมน าเสนองาน(PowerPoint) 1.3 ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการด าเนนการวจยคอ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556

31

ตอนท 2 เครองมอ และวธการด าเนนการสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาคนควา มดงน 2.1 แบบประเมนระดบการเรยนร จ านวน 1 ชด 10 ขอ โดยแบงเปนกอนและหลง 2.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนร จ านวน 1 ชด 10 ขอ เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก เพอใชทดสอบหลงจากผานกจกรรมการเรยนร วธการด าเนนการสรางเครองมอ 2.1 แบบประเมนระดบการเรยนร 2.1.1 ผวจยออกแบบ แบบประเมนการเรยนรซงดจากการใชทกษะ โดยทจะแสดงถงระดบการเรยนรของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรแบบน าตนเองโดยแบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผประเมน ตวอยางแบบประเมนระดบการเรยนร ตอนท 2 ค าถามเกยวกบระดบการเรยนร ขนตอนการสราง : 1) ศกษานยามศพทเฉพาะค าวา “ระดบการเรยนร” วาคอระดบความรความเขาใจของนกเรยนทเกดขนจากการไดปฏบตงานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint หรอจากการศกษาคนควา สบคนดวยตนเอง 2) ศกษารายละเอยดเนอหา สรางค าถามโดยสอดคลองกบวตถประสงคของแผนการจดการเรยนร

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน หนาขอทเลอกหรอเตมขอความลงในชองวาง 1. เพศ หญง ชาย 2. คะแนนเฉลยสะสม .................................

32

ตารางท 3-1 วเคราะหความสอดคลองระหวางค าถามกบวตถประสงคในการจดการเรยนรทางดานทกษะพสย

3) น าแบบประเมนไปใหอาจารยพเลยง และอาจารยนเทศกตรวจสอบความถกตอง และความเหมาะสมของขอค าถาม 4) การประเมนจะแบงเปน 2 ชวง คอกอนเรยน และหลงเรยน เนองจากท าใหทราบระดบการเรยนรของนกเรยนกอนทจะไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง และหลงไดท ากจกรรมแลวนกเรยนมการพฒนาของการเรยนรอยในระดบใด 5) ก าหนดเกณฑประเมนระดบการเรยนร โดยระดบจะเปน 0-4 เนองจากเปรยบเทยบกบระดบคะแนน (grade) เพอใหนกเรยนสามารถเหนภาพไดชดเจน ดงน 4 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมากทสด 3 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมาก 2 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนปานกลาง 1 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอย 0 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอยทสด

จดประสงคการเรยนร ขอค าถาม

แผนการจดการเรยนรท 5 นกเรยนลงมอปฏบตการสรางงานน าเสนอจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

1. การสรางภาพนงใหม 2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ,รปราง) 5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก) 9. การใสลงคระหวางภาพนง 10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ

33

ตวอยางแบบประเมนระดบการเรยนร

2.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนร แบบทดสอบวดผลการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 เรองการสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 ทผวจยสรางขน เปนแบบทดสอบปรนยชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก จ านวน10 ขอมขนตอนในการสรางดงน 1. ศกษาทฤษฎ แนวทางการสราง เทคนคการเขยนขอสอบแบบเลอกตอบ 2. ศกษาลกษะรายวชา จดมงหมาย และจดท าตารางวเคราะหขอสอบใหครอบคลมจดประสงคการเรยนร และจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบ ก าหนดจ านวนขอสอบตามจดประสงค ก าหนดเกณฑการใหคะแนน (ดงตารางท 3-2) 3. สรางแบบทดสอบวดผลการเรยนรแบบปรนยชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก (Multiple choice) จ านวน 10 ขอ ใหครอบคลมเนอหาสาระและจดประสงคการเรยนร

ค าชแจง ใหนกเรยนอานขอความ และโปรดท าเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบขอเทจจรงของนกเรยนมากทสดเพยงขอละเครองหมายเดยว ซงแบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก 4 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมากทสด 3 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมาก 2 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนปานกลาง 1 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอย 0 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอยทสด

รายการการเรยนร จากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

ระดบการเรยนร

กอนเรยน หลงเรยน 4 3 2 1 0 4 3 2 1 0

0. การสรางภาพนงใหม .... .... .... .... .... .... .... .... .... ....

0. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 0. การใสขอความบนงานน าเสนอ..........

.... .... .... .... .... .... .... .... .... ....

34

4. น าแบบทดสอบทสรางขนใหอาจารยพเลยง และอาจารยนเทศก ตรวจสอบความถกตอง เหมาะสม 5. ปรบแก แบบทดสอบตามค าแนะน าของอาจารยพเลยง และอาจารยนเทศก 6. น าแบบทดสอบทปรบปรงแลวไปวดผลการเรยนรกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน ประจ าภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร ตารางท 3-2 วเคราะหจดประสงคการเรยนรและเนอหา

จดประสงคการเรยนร ขอ จ านวนขอ

แผนการจดการเรยนรท 5 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการใชงานพนฐานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint

1-2 และ

4-5

4

นกเรยนลงมอปฏบตการสรางงานน าเสนอจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

3 และ 6-9

5

นกเรยนเหนคณคาของโปรแกรม Microsoft PowerPoint 10 1 ตอนท 3 การเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงน ผรายงานไดด าเนนการทดลอง กบกลมตวอยางตามล าดบดงน 1. กอนด าเนนการวจย ผวจยน าแบบประเมนระดบการเรยนร ทไดปรบปรงแกไขเรยบรอยแลว ไปใชกบนกเรยน (กลมตวอยาง) จ านวน 50 คน เพอประเมนระดบความรความเขาใจในเรองโปรแกรม Microsoft PowerPoint กอนทจะจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง 2. ผวจยด าเนนการสอนกลมตวอยางดวยแผนการจดการเรยนรทสรางขนจ านวน 2 แผน โดยใหนกเรยนเรยนและปฏบตกจกรรมตางๆ ตามขนตอนโดยใชการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 3. หลงจากจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง ผวจยน าแบบวดผลการเรยนรแบบปรนย ชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก (Multiple choice) จ านวน 10 ขอ ไปใชกบนกเรยน จ านวน 50 คน เพอน าคะแนนมาดผลจากการจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง 4. ผวจยใหนกเรยน จ านวน 50 คนประเมนระดบการเรยนร หลงจากการท ากจกรรมการเรยนรแบบน าตนเอง และเขยนสงทไดเรยนรเพมเตม

35

ตอนท 4 การวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลการจดการเรยนรวชาเทคโนโลยสาสนเทศ 3 โดยใชวธการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 1.เปรยบเทยบคะแนนระดบการเรยนร กอนและหลงของนกเรยน จากแบบประเมน

ระดบการเรยนร โดยใชคาเฉลย ( X ) และคารอยละ เกณฑทใชในการแปลความหมาย ผวจยไดก าหนดเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยดงน

คาเฉลย ความหมาย 3.50 - 4.00 2.50 - 3.49 1.50 - 2.49 0.50 - 1.49 0 - 0.49

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

2. ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาเทคโนโลยสาสนเทศ 3 ชนมธยมศกษาปท 3 โดยการหาคารอยละ เกณฑทใชในการแปลความหมาย ผวจยไดก าหนดเกณฑการแปลความหมายของคารอยละดงน

คะแนน (รอยละ) เกณฑ 80 - 100 70 - 79 60 - 69 50 - 59 ต ากวา 49

ดมาก ด ปานกลาง พอใช ควรปรบปรง

สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล คาคะแนนเฉลยของคะแนน (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2538: 73) โดย ค านวณจาก สตร

X =

36

เมอ X แทน คะแนนเฉลย

แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง คาดชนประสทธผลของ EI สตร

E.I. = 1

12

PTotal

PP

เมอ

1P แทน คาเฉลยของระดบการเรยนรกอนเรยน

2P แทน คาเฉลยของระดบการเรยนรหลงเรยน Total แทน ผลคณของ จ านวนนกเรยนกบคะแนนเตม

การหาคาประสทธภาพ ( ) การค านวณหาประสทธภาพของบทเรยนตามเกณฑ 80/80 สามารถหาโดยใชสตร E1 / E2 ดงน (พสทธา อารราษฎร.2550 : 154 -155)

สตร E1 = x100NAX

)(

E2 = x100NBY

)(

เมอ E1 คอ คะแนนเฉลยระหวางเรยนของผเรยน E2 คอ คะแนนเฉลยหลงเรยนของผเรยน X คอ คะแนนทไดจากการท าแบบฝกหดระหวางเรยนของผเรยนแต ละคน Y คอ คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบหลงการเรยนของผเรยนแต ละคน A คอ คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยน B คอ คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน N คอ จ านวนผเรยนทงหมด

37

ตอนท 5 ขนตอนการด าเนนการวจย ตารางท 3-3 ขนตอนการด าเนนการวจย

การด าเนนงาน ระยะเวลา : สปดาห

พ.ย. ธ.ค. ม.ค.

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

1. ขนวเคราะหปญหา

ศกษาปญหาทพบในชนเรยน

เลอกปญหาวจย

หาสาเหต และวเคราะหปญหา

2. ขนออกแบบการวจย

ก าหนดวตถประสงคการวจย

ก าหนดค าถามการวจย

ขอบเขตการวจย

นยามศพทเฉพาะ

สรางเครองมอทใชในงานวจย

3. ขนการเกบรวบรวมขอมล

น าเครองมอทสรางไปใช

4. ขนวเคราะหขอมล

น าขอมลมาวเคราะหเชงปรมาณ 5. ขนจดท ารายงานการวจย

ผลจากการท าวจย

สรป

ขอเสนอแนะ

38

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการเสนอผลการวเคราะหขอมล เพอความเขาใจตรงกนผวจยจงก าหนดสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ดงน

X หมายถง คาเฉลยเลขคณตของขอมลทไดจากกลมตวอยาง n หมายถง จ านวนของกลมตวอยางทใชในการวเคราะห การวจยครงนมวตถประสงคเพอออกแบบ และศกษาผลการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) และศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ผวจยน าเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน 4 ตอน ดงน ตอนท 1 รปแบบของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ตอนท 2 สงทนกเรยนไดเรยนรเพมเตม ตอนท 3 ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยระดบการเรยนร โดยดจากการประเมนความรความเขาใจ กอนและหลงเรยน ตอนท 4 ประสทธภาพของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) จากผลประเมนระหวางเรยน และผลประเมนหลงเรยนของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3/4

39

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 รปแบบของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง โดยกอนทเขากจกรรมการเรยนรนน ครและนกเรยนจะท าการพดคยเกยวกบเนอหาทจะเรยน และก าหนดวตถประสงคของการเรยน กจกรรมการเรยนร แบบท1 ขนน า 1. ครน าขาวสารปจจบน มาพดคยแลกเปลยนกบนกเรยน พรอมกบใหท ากจกรรมทเกยวของกบบทเรยน 2. ครบอกถงความส าคญของเนอหาในบทเรยน เพอทนกเรยนจะไดเขาใจไปในทศทางเดยวกน ขนสอน 1. ครใหนกเรยนคนควาดวยตวเอง จากแหลงใดกได โดยครจะใหหวขอทเกยวของกบบทเรยน จากนนเมอไดขอมลแลว จะใหนกเรยนท าการวเคราะห เนอหาทตนเองหามา และวเคราะหของเพอน เพอทนกเรยนจะไดเกดการเรยนรจากการสงเกต เปรยบเทยบ เนอหาของตนเอง 2. ครพดคยแลกเปลยนสงทไดเรยนรจากการทนกเรยนคนควา การวเคราะห และการสงเกตของเพอนรวมชน 3. ครพดกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการน าเรองใกลตวเขามาพดคยแลกเปลยนกน จากนนเมอนกเรยนใหความสนใจแลว ครจะมอบหมายชนงานใหนกเรยน 1 ชน โดยจะใหอสระของนกเรยนในเรองความคดสรางสรรค 4. ครแจกใบบนทกความรเพอใหนกเรยนเขยนสงทไดเรยนรเกยวกบเนอหาทไดเรยนร กจกรรมการเรยนร แบบท2 ขนน า 1. ครเปดวดโอ ทแสดงใหเหนถงการกระท าความผดทางคอมพวเตอร จากนนครใหนกเรยนชวยกนวเคราะหวาเพราะเหตใด คนในวดโอ(Hacker)จงท าเชนนน และถานกเรยนเปน Hacker นกเรยนจะท าความผดหรอไม ขนสอน 1. ครบอกเกณฑการประเมนชนงาน ใหนกเรยนทราบ 2. ครใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน โดยการทครใหนกเรยนจบฉลากเพอทจะไดรล าดบการน าเสนอของตวเอง ซงครไดท าการแบงกลมและหวขอไวเมอครงทแลวดงน 3. เมอกลมใดน าเสนอเรยบรอยแลว ใหบอกจดเดนของงานตวเอง พรอมทงบอกวธการท า จากนนจะใหเพอนในชนเรยนแสดงความคดเหน และถามค าถามกลมทออกมาน าเสนอ

40

4. ครและนกเรยนรวมกนสรปเนอหา การเรยนรทไดโดยดจากชนงาน 5. ครแจกใบบนทกความรเพอใหนกเรยนเขยนสงทไดเรยนรเกยวกบเนอหาทไดเรยนร ตอนท 2 สงทนกเรยนไดเรยนรเพมเตม ขอมลเชงคณภาพ จากการบนทกความรหลงการเรยนในแตละคาบ ซงสามารถสรปได 2 ประเดน ดงน 1. เรยนรสงตางๆ เพอน ามาประกอบงานน าเสนอ

- การดาวนโหลดวดโอทตองการโดยใชโปรแกรม YouTube Downloader, Moiver Video Downloader เปนตน

- การใสตาราง เพอจดรปแบบขอมล - ใสแผนภม เพอน าเสนอขอมล

2. ศกษาเทคนค และรปแบบการน าเสนอแบบอน - นกเรยนไดศกษาโปรแกรม Prezi โดยนกเรยนไดแสดงความคดเหนวา

“เปนโปรแกรมทนาสนใจ ดตนเตน ถาครงหนามโอกาสจะน ามาใช” - เมอท างานน าเสนอเรยบรอยแลว สามารถเลอกใหน าเสนอเปนวดโอ

41

ตอนท 3 ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยระดบการเรยนร โดยดจากการประเมนความรความเขาใจ กอนและหลงเรยน ตารางท 4-1 แสดงการวเคราะหคาดชนประสทธผลของเนอหาการเรยนร ทเกดจากการจดการเรยนรแบบน าตนเอง

ขอท เนอหาการเรยนร กอน หลง E.I.

1 การสรางภาพนงใหม 2.80 4.00 1.0000 2 การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 2.98 3.92 0.9216

3 การใสขอความบนงานน าเสนอ 3.26 3.90 0.8649

4 การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ, รปราง)

2.34 3.84 0.9036

5 การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 2.56 3.80 0.8611 6 การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 2.72 3.66 0.7344

7 การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 2.78 3.38 0.4918

8 ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก)

2.38 3.64 0.7778

9 การใสลงคระหวางภาพนง 1.84 3.42 0.7315 10 การบนทกไฟลงานน าเสนอ 2.70 4.00 1.0000

ระดบการเรยนรเฉลย 2.64 3.75 0.8287

จากตารางท 4-1 แสดงใหเหนถงคาดชนประสทธผลของ การจดการเรยนรแบบน าตนเองของ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท3/7 ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ3 พบวา คาดชนประสทธผล ในเนอหาการเรยนรของหนวยการเรยนรท 5 เรอง การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint มคาเทกบ 0.8287 ซงแสกงวานกเรยนมความรเพมขน 0.8287 หรอคดเปนรอยละ 82.87 เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรมากทสดคอ การสรางภาพนงใหม และการบนทกไฟลงานน าเสนอ เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรนอยทสดคอ การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ และการใสลงคระหวางภาพนง สามารถสรปไดวา การจดการรเรยนแบบน าตนเอง ชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรในเนอหาวชามายงขน (เกณฑการผาน E.I. = 0.50)

42

ตอนท 4 ผลการพฒนาการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) จากคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบประถมศกษา ตารางท 4-2 แสดงการวเคราะหประสทธภาพของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 80/80

ผลการประเมนระหวางเรยน ผลการประเมนหลงเรยน ประสทธภาพ คะแนนเตม คาเฉลย คะแนนเตม คาเฉลย

30 27.26 90.87 10 8.38 83.80 90.87/83.80

จากตารางท 4-2 การจดการเรยนรแบบน าตนเอง พบวา ผลการประเมนของนกเรยนระหวางเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 27.26 จากคะแนนเตม 30 คะแนน และไดคา เทากบ 90.87 และนกเรยนมผลการประเมนหลงเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 8.38 จากคะแนนเตม 20 คะแนน และไดคา เทากบ 83.80 เมอน าผลการประเมนระหวางเรยน และผลการประเมนหลงเรยนเพอวเคราะหหาคาประสทธภาพ ของกจกรรมการจดการเรยนร พบวาไดเทากบ 90.87/83.80 ซงแสดงวากจกรรมการจดการเรยนรมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80

43

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ผลการวจยปฏบตการในชนเรยน เรองการศกษาผลสมฤทธของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง(Self-directed Learning) ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ 3 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร ผวจยไดท าการน าเสนอโดยแบงออกเปน 8 สวนดงน 1. ค าถามการวจย ผวจยไดก าหนดค าถามส าหรบงานวจยดงกลาว คอ (1) กจกรรมการเรยนรใดทจะท าใหผเรยนเกดการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) (2) การจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) สามารถสงเสรมการเรยนรของผเรยนอยางไร 2. วตถประสงคของการวจย งานวจยไดก าหนดวตถประสงค คอ (1) เพอออกแบบ และพฒนาการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) (2) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/4 โดยใชการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) 3. ขอบเขตของการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนทก าลงศกษาในระดบชนมธยมศกษาชนทป3/4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร จ านวน 50 คน เนอหาทใชส าหรบในงานวจยอยในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ 3 หนวยการเรยนรท 4 การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป 4. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาคนควา มดงน 1. แบบประเมนระดบการเรยนร จ านวน 1 ชด 10 ขอ โดยแบงเปนกอนและหลง โดยทจะแสดงถงระดบการเรยนร คอนกเรยนมความรความเขาใจในเรองทเรยนมากนอยเพยงใด โดยแบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผประเมน ตอนท 2 ค าถามเกยวกบระดบการเรยนร

44

2. แบบทดสอบวดผลการเรยนร จ านวน 1 ชด 10 ขอ เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก เพอประเมนผลนกเรยนวาจากทไดท ากจกรรมการเรยนร นกเรยนมความเขาใจ และความรยงคงทนอยหรอไม 5. วธด าเนนการวจย ผวจยท าการศกษาปญหาทพบในชนเรยน โดยการสงเกต จดบนทกพฤตกรรม และจากอาจารยพเลยง ท าใหพบปญหาทหลากหลาย จากนนท าการเลอกปญหาทคดวาในชนเรยนน ตองไดรบการแกไข ปรบปรง พฒนาใหดยงขน เมอพบปญหาแลวจะท าการวเคราะหถงสาเหตทท าใหเกดปญหานน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ เกยวกบการเรยนรแบบน าตนเอง งานวจยทเกยวของวธการวจยการสรางเครองมอเพอการวจย และการประเมนประสทธภาพของเครองมอเพอน ามาสรางกรอบแนวคดรปแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง จากนนน าเครองมอไปใชกบนกเรยนเพอเปนการเกบรวบรวมขอมล โดยกอนด าเนนการวจย ผวจยน าแบบประเมนระดบการเรยนร ทไดปรบปรงแกไขเรยบรอยแลว ไปใชกบนกเรยน (กลมตวอยาง) จ านวน 50 คน เพอประเมนระดบความรความเขาใจในเรองโปรแกรม Microsoft PowerPoint กอนเรมกจกรรมการเรยนร หลงจากจดกจกรรมการเรยนร ผวจยน าแบบวดผลการเรยนรแบบปรนย ชนดเลอกตอบม 4 ตวเลอก (Multiple choice) จ านวน 10 ขอ ไปใชกบนกเรยน จ านวน 50 คน เพอน าคะแนนมาวเคราะหขอมล และใหนกเรยนประเมนระดบการเรยนรหลงเรยน จนไดผลการวจยซงสรปตามล าดบ 6. สรปผลการวจย 6.1 รปแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเอง โดยประกอบไปดวย กจกรรมการเรยนร 2 รปแบบ ซงจะชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรในเนอหาวชามายงขน ผลการศกษาคาดชนประสทธผลของการจดการเรยนรแบบน าตนเองของ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท3/4 ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ3 พบวา คาดชนประสทธผล ในเนอหาการเรยนรของหนวยการเรยนรท 5 เรอง การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint มคาเทากบ 0.8287 ซงแสดงวานกเรยนมความรเพมขน 0.8287 หรอคดเปนรอยละ 82.87 เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรมากทสดคอ การสรางภาพนงใหม และการบนทกไฟลงานน าเสนอ เนอหาการเรยนรทผเรยนเกดการเรยนรนอยทสดคอ การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ และการใสลงคระหวางภาพนง สามารถสรปไดวา การจดการรเรยนแบบน าตนเอง ชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรในเนอหาวชามายงขน (เกณฑการผาน E.I. = 0.50)

45

6.2 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนอยในระดบดมาก เนองมาจากการท างาน และกจกรรมในชนเรยน ซงจะเกดการเรยนรน าตนเอง โดยทนกเรยนมความตองการทจะแสวงหาความร และหาวธการไดมาซงการท าชนงานทด และมคณภาพ ผลการประเมนของนกเรยนระหวางเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 27.26 จากคะแนนเตม 30 คะแนน และไดคา เทากบ 90.87 และนกเรยนมผลการประเมนหลงเรยนไดคะแนนเฉลยเทากบ 8.38 จากคะแนนเตม 20 คะแนน และไดคา เทากบ 83.80 เมอน าผลการประเมนระหวางเรยน และผลการประเมนหลงเรยนเพอวเคราะหหาคาประสทธภาพ ของกจกรรมการจดการเรยนร พบวาไดเทากบ 90.87/83.80 ซงแสดงวากจกรรมการจดการเรยนรมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80 7. อภปรายผลการวจย ผลการทดลองครงนมประเดนทสามารถน ามาอภปรายไดดงตอไปน 1. การจดการเรยนรแบบน าตนเอง 1.1 รปแบบกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเองนน เปนการสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรในรปแบบทแตกตางจากเดม เพอท าใหประสทธภาพในการเรยนรเพมขน จากทเรยนในชนเรยนโดยดจากระดบการเรยนรกอนเรยน-หลงเรยน ซงประเมนความรความเขาใจจากเนอหาพนฐานทไดก าหนด และสงทนกเรยนไดเรยนรเพมเตม การจดการเรยนรแบบน าตนเองชวยสงเสรมใหนกเรยนอยากทจะศกษาหาความรเพมเตมจากสงทเรยนในชนเรยน โดยมครเปนผแนะน า ชวยเหลอ และจดหาแหลงความรสนบสนนดงค ากลาวของ Treffinger (1995 : 324) และ Hamilton and Ghatala (1994 : 354) ซงสงผลใหการเรยนรของนกเรยนตลอดการจดกจกรรมการเรยนรแบบน าตนเองเกดประสทธภาพ และประสทธผลอยางชดเจน โดยเรองทนกเรยนเกดการเรยนรนอยทสดคอ เรองการใส เสยง และวดโอในงานน าเสนอ ทงนอาจเปนเพราะวา นกเรยนยงไมมความสนใจทจะตองการเรยนรในเรองน อาจเหนวายงไมจ าเปนตองเรยนร และอาจเปนเพราะเนอหาทไมกระตนความสนใจ ส าหรบเรองทนกเรยนเกดการเรยนรมากทสดม 2 เรอง คอเรอง การสรางภาพนงใหม และเรองการบนทกไฟลงานน าเสนอ ซงเปนเรองพนฐาน และส าคญทสดในหนวยการเรยนรท 4 เรองการสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป : น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint ดวยเหตนจงท าใหนกเรยนทกคนสามารถเกดการเรยนรอยางเตมท แตเมอไดท าการเปรยบเทยบการเรยนรของนกเรยนกอนเรยน-หลงเรยน ปรากฏวานกเรยนทกคนสามารถเขาใจเนอหาจากการเรยนรแบบน าตนเองเนองจากนกเรยนมความสนใจในเนอหาทจะเรยน และคดวาตวเองมความสามารถทจะเรยนรไดดวยตนเอง อกทงกจกรรมการเรยนรทจดขนเปนการประยกตใชเรองใกลตวของนกเรยน ท าใหนกเรยนอยากทจะเรยนร และอาจเปนเพราะโปรแกรม Microsoft PowerPoint เปนโปรแกรมทนกเรยนมความคนชน และการใชงานพนฐานบางอยางเชนการจดหนา การ

46

จดรปแบบอกษร การใสรปภาพ มลกษณะการท างานคลายโปรแกรมอน เชน Microsoft Word, Microsoft Excel เปนตน จงท าใหการจดการเรยนรแบบน าตนเองเกดผลไปในเชงบวก สอดคลองกบ Guglielmino (1976) ทกลาวไววาองคประกอบทส าคญของการเรยนรแบบน าตนเอง จะประกอบไปดวย (1) การเปดโอกาสตอการเรยนร ไดแก ความสนใจในการเรยน ความภมใจเมอเรยนส าเรจชอบศกษาคนควาจากหองสมด (2) ความเชอของตนเองในดานการเปนผเรยนทมประสทธภาพ ไดแก มความสามารถในการทจะเรยนเมอมความตองการเรยน สามารถทจะจดแบงเวลาส าหรบการเรยนรได แมจะมงานอนมากกตามร วาเมอใดทจะเรยน รจกคนหาวธการตาง ๆ เพอทจะเรยนรสงใหม ๆ มความสขกบการแกปญหาทยากๆ และรจกแหลงทมาของขอมลทจ าเปนตอการเรยนรนน ๆ (3) ความคดรเรมและอสระในการเรยนร ไดแก ความไมทอถอยตออปสรรคทก าลงเผชญอยชอบทจะเรยนร มความกระตอรอรนในการเรยน มทกษะในการท าความเขาใจในการอาน (4) ความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเอง ไดแก การยอมรบตนเองวาเปนผทมเชาวนปญญาฉลาดพอควร มความสามารถในการพจารณาความกาวหนาในการเรยนรของตน ยอมรบตอประสบการณการเรยนรทตนเองไดรบ (5) การรกในการเรยนร ไดแก มความชนชม ยกยองบคคลทศกษา คนควาอยเสมอ มความตองการทจะเรยนรและปรารถนาทจะเรยนรใหมากขน และมความสนกสนานในการศกษาคนควา (6) ความคดสรางสรรคไดแก มความคดทจะท าสงตาง ๆ ไดด สามารถทจะหาวธการแกปญหาตางๆ ตามแนวทางทหลากหลายได(7) การมองอนาคตในแงด ไดแก ความตองการทจะเรยนรตลอดชวต มความสขในการคดถงเรองอนาคตและคดวาการแกปญหาเปนสงททาทาย รดวาตนเองตองการเรยนอะไรเพมเตมอยเสมอ (8) ความสามารถในการใชทกษะพนฐานในการเรยนและการแกปญหา ไดแก ทกษะในการอานการเขยน การฟง การจ าและมความสนกกบการแกปญหาตาง ๆ 1.2 บทบาทของคร การจดการเรยนรใหมประสทธภาพนนขนอยกบหลายปจจย ทงคร นกเรยน สอ สงแวดลอมตางๆ เปนตน นกเรยนถอเปนสงส าคญของการเรยนรแบบน าตนเอง บทบาทของผสอนในการเรยนรแบบน าตนเอง การจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรแบบน าตนเอง ในอนดบแรกกอนทผเรยนจะเรมสามารถน าตนเองไดนน ผสอนควรมบทบาทในการน าผเรยนโดย 1. การชวยสรางทางเลอกทหลากหลายแกผเรยน และมสวนรวมในการตดสนใจในทางเลอกงาน วธการท างาน ระดบความยาก และวธประเมนผล ยงมทางเลอกใหผเรยนมากโอกาสทผเรยนจะพฒนาความรบผดชอบในการเรยนรยงมาก 2. ผสอนจะมบทบาทตามมาอก 3 ประการ คอ แนะน า ชวยเหลอ และจดหาแหลงความรสนบสนนใหผเรยน (Treffinger. 1995 : 324 และ Hamilton and Ghatala. 1994 : 354) นอกจากน ผสอนควรไดสนทนากบผเรยน ดแลจดหาแหลงความรใหผเรยน รวมถงการประเมนผล และสงเสรมใหผเรยนมการคดวเคราะห (Hiemstra. 1994 : 5395)

47

3. ผสอนควรสรางบรรยากาศการเรยนทเนนการเรยนอยางรรอบ (mastery goalorientation) เปดโอกาสใหผเรยนไดส ารวจความคดและน าเสนอรปแบบการคดรวมทง กระบวนการเรยนร และการมความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง (คณาพร คมสน. 2540 : 60 – 61; อางองจาก Cole and Clan. 1994 : 143) 2. ผลสมฤทธทางการเรยน การจดการเรยนรแบบน าตนเอง นกเรยนมผลจากการประเมนคะแนนระหวางเรยนสวนใหญอยในเกณฑด เนองจากการจดการเรยนรในชนเรยนนน จะมครเปนผชวย ใหค าปรกษาและแกปญหา อกทงยงมเพอนรวมชนทนกเรยนสามารถพดคยแลกเปลยนความรกนได และคะแนนในชนเรยนนนมาจากชนงาน ซงนกเรยนจะใหความส าคญเปนอยางมากเพราะไดลงมอท าเอง และมกรอบระยะเวลาทครก าหนด อกทงนกเรยนมสมบตทเหมาะสมในการจดการเรยนรดงท สมบต สวรรณพทกษ (2543 : 11-14) กลาววา (1) การจดการเรยนรโดยใหผเรยนเตมใจทจะเขารบการศกษา โดยการใหอสรภาพ ละการสงเสรมยวยใหเกดการสรางสรรคการพฒนาความคด (2) ใหเกดการแลกเปลยนความร ความคด และประสบการณ (3) ไมใชการบงคบเพอใหผเรยนไดใชศกยภาพความสามารถของตน (4) ฝกใหผเรยนรจกการเรยนรแบบน าตนเอง โดยยดหลกใหผเรยนเปนศนยกลาง (5) คณลกษณะทส าคญอนดบแรกของประชาธปไตยคอ “มนษยจะเลอกหาแนวทางในการปฏบตงานของตนเองไดดทสดกตอเมอเขาไดรบอสรภาพ” กลาวคอ ใหอสรภาพผเรยนในการพฒนาตนเอง ดวยเหตนจงสงผลใหกจกรรมทนกเรยนไดท าประสบความส าเรจลลวง ส าหรบผลการประเมนหลงเรยน นกเรยนทกคนมระดบคะแนนอยในเกณฑดมาก เนองจากนกเรยนไดผานกจกรรมการจดการเรยนรของคร ซงหลงจากการเรยนรทกครงครใหไดนกเรยนท าการสรปรวบยอดความรทไดรบในการเรยนแตละครง ท าใหในแตละครงนกเรยนเกดการจดจ า และตกผลกความรจนสามารถตอบค าถามแบบประเมนไดอยางด สอดคลองกบ สกญญา นมานนท (2536 : 15) ไดกลาวถง องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเองโดยการจดกระบวนการเรยนรตามขน ตอนของ การแลช และอล (Garlaeh and Ely) วา (1) การก าหนดเนอหา (2) การก าหนดวตถประสงค (3) การประเมนพฤตกรรมเบองตน (4) การก าหนดกลยทธวธการสอนซงประกอบดวย การจดกลมผเรยน การก าหนดเวลาเรยน การจดสถานทเรยน การเลอกสรรทรพยากร (5) การประเมนผล (6) การวเคราะหขอมลยอนกลบ สรปไดวา องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทผเรยนสามารถจดการเรยนรดวยตนเอง โดยมการวเคราะหความตองการทจะเรยน เนอหาทจะเรยน ก าหนดจดมงหมายและการวางแผนในการเรยน มความสามารถในการแสวงหาแหลงวทยาการ และมวธในการประเมนผลการเรยนดวยตนเอง โดยมเพอนเปนผรวมเรยนรไปพรอมกน และมผสอนเปนผชแนะ อ านวยความสะดวก และใหค าปรกษา ทงน ผสอนอาจตองมการวเคราะหความพรอมหรอทกษะทจ าเปนของนกเรยนในการกาวสการเปนนกเรยนรแบบน าตนเองได

48

ดงนนผลของงานวจยในครงน แสดงใหเหนวากจกรรมการเรยนรโดยใหผเรยนใชการเรยนแบบคนควาขอมล การประยกตใชเรองใกลตว และการท ากจกรรมกลม ท าใหผเรยนเกดการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) อกทงการจดการเรยนรแบบน าตนเอง เปนการสงเสรมใหนกเรยนเรยนรนอกเรยนจากในชนเรยน โดยการทนกเรยนจะเกดความรสกอยากรในเรองนนๆ ซงครอาจจะเปนแรงกระตนใหนกเรยนอยากทจะเรยนร โดยการทเสนอชนงานทนาสนใจ สรางเงอนไขคะแนน หรอเปนการพดทาทาย ตงค าถาม ท าใหเรยนนกเรยนตองแสวงหามาซงความร และค าตอบ และเมอนกเรยนไดเกดการเรยนรในครงแรกแลว ในครงตองไปนกเรยนจะเกดการเรยนรโดยทครไมตองใชแรงกระตนใดๆ เพยงแคบอกแนวทาง บอกเนอหา หรอวตถประสงคของการจดการเรยนรนน 8. ขอเสนอแนะ ในการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใชและขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปดงน 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 เนอหาความรทใหผเรยนศกษาไมควรยากเกนความสามารถของนกเรยนเพอไมใหนกเรยนเกดความรทอถอย สวนใดถายากครอาจจะใหแนวทาง หรอค าชแนะกอน แลวใหผเรยนเชอมความรตอยอด และเมอเรยนจบในทกครง ครควรใหผเรยนสรปสงทศกษาทกครง เพอเปนการทราบความคบหนาในกาเรยนของตนเอง และครควรท าค าถามประเมนผลนกเรยนดวยเพอใหนกเรยนไดประเมนตนเอง หรอจดท าแบบประเมนเพอใหนกเรยนประเมนความความรความเขาใจของตน 1.2 การจดการเรยนรแบบน าตนเองสามารถน าไปปรบใชกบวชาอนได โดยตองเนนทตวกจกรรมเปนหลก และค านงถงพฤตกรรม ความพรอมของนกเรยน 2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 2.1 ถาหากมระยะเวลามาก ควรทจดรปแบบการน าตนเองใหมขนตอนมากวาน โดยการ ทใหนกเรยนรวมกนท าการออกแบบการเรยนรของตนเอง หรอท าขอตกลงกบครในเรองของกจกรรม และเนอหาสาระทจะเรยนร 2.2 สามารถจดกลมนกเรยนเปนกลมเลก และน าการจดการเรยนรแบบน าตนเองเขาไปประยกตใช

49

บรรณานกรม คณาพร คมสน. (2540). การพฒนารปแบบการเรยนรดวยการน าตนเองในการอานภาษาองกฤษเพอ ความ เขาใจ ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย.วทยานพนธ ค.ด. (หลกสตรและการ สอน). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ครบน จงวฒเวศย. (2546, พฤศจกายน - มนาคม). การจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรและความ พรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร . วารสาร ศกษาศาสตร 1(2): 143 – 153. จฑารตน วบลยผล. (2539). ความสมพนธระหวางความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองกบ ความสามารถในการอานและการเขยนภาษาองกฤษของนกเรยนชน ม. 5 โรงเรยนสงกด ทบวงมหาวทยาลย กทม. วทยานพนธ ค.ม. (มธยมศกษา) กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชศร วงศรตนะ. (2544). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครง ท 8. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ทองค า จตรอามาตย. (2540). การศกษาระดบความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยน ระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาสงกดส านกงานประถมศกษา จงหวดมหาสารคาม. ปรญญานพนธ กค.ม. (การศกษาผใหญ). มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. นงลกษณ วรชชย. (2545, กนยายน - ธนวาคม ). การเชอมโยงองคความรจากการวจยดวยการ วเคราะห อภมาน. วารสารวธวทยาการวจย. 15(3) : 296 – 322.นนทกาญจน ชนประหษฐ. (2544). การ พฒนาเทคนคและเครองมอเกบรวบรวมขอมลในการวดการเรยนรดวยการน า ตนเองในกจกรรม โครงงานของนกเรยนระดบประถมศกษา. วทยานพนธ ค.ด. (วจยการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. นตยา ส าเรจผล. (2547). การพฒนาตวบงชการจดการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวต .ปรญญานพนธ กศ.ด. (การวจยและพฒนาหลกสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. นรนทร บญช. (2532). ลกษณะการเรยนรดวยตนเองของนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง . วทยานพนธ ศษ.ศ. (การศกษานอกโรงเรยน). นครปฐม: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร. นฤมล เถอนมา. (2539). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล และสภาพแวดลอมในวทยาลยกบ ความ พรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกเรยนพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดกระทรวง สาธารณสข. วทยานพนธ ค.ม. (การพยาบาลศกษา).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

50

บรรณานกรม (ตอ) บญศร อนนตเศรษฐ. (2544). การพฒนากระบวนการเรยนการสอนเพอเสรมสรางความสามารถในการ เรยนรดวยตนเองของผเรยนในระดบมหาวทยาลย. วทยานพนธค.ด. (อดมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. บรชย ศรมหาสาคร. (2545). หนงสอชดปฏรปการเรยนรสผเรยนเปนส าคญ การศกษาทเนนมนษยเปน ศนยกลางของการพฒนา. กรงเทพฯ: บรษท บค พอยท จ ากด. มานพ วงศสาขา. (2541). การเรยนรโดยการน าตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6สงกด ส านกงาน การประถมศกษา จงหวดมกดาหาร. ปรญญานพนธ กค.ม.(การศกษาผใหญ). มหาสารคาม:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ลาวลย ทองมนต. (2541). การเปรยบเทยบลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองระหวางครนกวจยและ คร ทไมเปนนกวจย. วทยานพนธ ค.ม. (วจยการศกษา). กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. สมบต สวรรณพทกษ. (2543). เทคนคการสอนแนวใหม. กองพฒนาการศกษานอกโรงเรยนกรงเทพฯ: ชมชนสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย.สรางค โควตระกล. (2533). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรรรชต หอไพศาล. (2547). การเรยนรแบบน าตนเอง (Self-Directed Learning). (ออนไลน). แหลงทมา: http://ftp.spu.ac.th/spu1/xxlesson9-files/sunrat.htm. วนท สบคน 10 กนยายน 2547. สวทย มลค า. (2544). แฟ มสะสมผลงาน Portfolio. พมพครง ท 14 ฉบบปรบปรงใหม.กรงเทพฯ: หาง หนสวนจ ากดการพมพ. สวมล เขยวแกว และ อสมาน สาร. (2541). ผลของการเรยนแบบรวมมอทมตอผลสมฤทธทางการเรยน เคมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนรฐบาลและโรงเรยนเอกชนสอน ศาสนาอสลาม เขตการศกษา 2. มหาวทยาลยสงขลานครนทร. สองหลา เทพเชาวนะ. (2534). ลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของนกศกษาทางไกลในจงหวด นครปฐม. วทยานพนธ ศษ.ศ. (การศกษานอกโรงเรยน). นครปฐม: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย ศลปากร.

51

ภาคผนวก ก ตวอยางแผนการจดการเรยนร

52

โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง น าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint เวลา 2 ชวโมง

หนวยการเรยนรท 4 ชอหนวยการเรยนร การสรางผลงานและน าเสนอผลงานดวยโปรแกรมส าเรจรป

รหสวชา ง 23102 รายวชา เทคโนโลยสารสนเทศ 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 ชนมธยมศกษาปท 4 กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1. มาตรฐานการเรยนร ง 3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลการเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม ตวชวด ม.3/1 อธบายหลกการท าโครงงานทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ม.3/3 ใชเทคโนโลยสารสนเทศน าเสนองานในรปแบบทเหมาะสมกบลกษณะงาน ม.3/4 ใชคอมพวเตอรชวยสรางชนงานจากจนตนาการหรองานทท าในชวตประจ าวน ตามหลกการท าโครงงานอยางมจตส านกและ ความรบผดชอบ ๒. สาระส าคญ โปรแกรมไมโครซอฟทเพาเวอรพอยต (Microsoft PowerPoint) เปนโปรแกรมสรางสรรคผลงานทใชในการน าเสนองาน (Presentation) เชน การท าภาพนง, การจดท าสไลด หรอแผนใส, เอกสารประกอบค าบรรยาย ตลอดจนการสรางสอการเรยนการสอนได ซงในโปรแกรม PowerPoint นนมรปแบบการน าเสนอผลงานแบบส าเรจใหเลอกใชมากมายตามลกษณะการใชงาน และรปแบบทสวยงาม จงชวยอ านวยความสะดวกในการสรางสรรคชนงานส าหรบการน าเสนองานไดเปนอยางด ๓. จดประสงคการเรยนรสผลการเรยนร

K - ดานความร P - ดานทกษะ/กระบวนการ A - ดานคณลกษณะพงประสงค 3.1 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการใชงานพนฐานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint

- บอกองคประกอบหรอเครองมอบนโปรแกรม Microsoft PowerPoint ไดอยางนอย 3 องคประกอบ

- บอกลกษณะงานน าเสนอทคนหามาไดอยางชดเจนวาดหรอไมดอยางไร

(K)

3.2 นกเรยนลงมอปฏบตการสรางงานน าเสนอจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint - สรางงานน าเสนอเรอง “New Year’s Resolutions”ไดครบทง 3 หวขอ

(P)

3.3 นกเรยนเหนคณคาของโปรแกรม Microsoft PowerPoint - อภปรายรปแบบการน าเสนอทด และไมดของโปรแกรม Microsoft PowerPoint

(A)

53

4. สาระการเรยนร 4.1 ความร 1) การใชงานพนฐานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint - การใสขอความ - การใสรป - การท าภาพเคลอนไหว 4.2 ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด 1) การสรปความร 2) การปฏบต 3) การประเมนคา 4.3 สมรรถนะส าคญของผเรยน (1) ความสามารถในการสอสาร (2) ความสามารถในการคด (3) ความสามารถในการแกปญหา (4) ความสามารถในการใชทกษะชวต (5) ความสามารถในการใชเทคโนโลย 4.4 คณลกษณะอนพงประสงค (2) ซอสตยสจรต (3) มวนย (4) ใฝเรยนร (6) มงมนในการท างาน (8) มจตสาธารณะ 5. ความเขาใจทคงทน การสรางงานน าเสนอ คอ การพมพขอความ การใสรป การแสดงภาพเคลอนไหว 6. ชนงาน/ภาระงาน 6.1 งาน PowerPoint เรอง “New Year’s Resolutions” 6.2 แบบวเคราะหงานน าเสนอ(PowerPoint) ๗. ค าถามทาทาย นกเรยนคดวาโปรแกรม Microsoft PowerPoint น าเสนองานไดดกวาโปรแกรมอนอยางไร

54

8. กจกรรมการเรยนร 8.1 ขนน า 8.1.1 ครกลาวทกทายนกเรยน ถามนกเรยนวา “ชวงนใครไดตดตามขาวสารอะไรบาง มอะไรนาสนใจ หรอใครจะอพเดทขาวบาง” 8.1.2 ครบอกวา “วนนครมขาวจะมาน าเสนอ” โดยการทครน าเสนอผานฟวเจอรบอรด ในรปแบบตางๆ คอ น ากระดาษลายๆมาตด และน าตวอกษรมาวางบนขาง การใชรปทมขนาดเลกและเนนตวอกษร การทครท าแบบนเพอทจะใหนกเรยนเหนการน าเสนอทด และไมด 8.1.3 ครบอกวา “สงทครน าขาวมาเลา มาน าเสนอในวนนครใชแคฟวเจอรบอรด และกระดาษเทานนซงเปนการน าเสนอแบบพนฐานทวไป แตตอนนเรามคอมพวเตอร ซงคอมพวเตอรกมโปรแกรมทชวยในการน าเสนอ ท าใหการน าเสนอนาสนใจ และสะดวกเรวรวด นนคอโปรแกรม Microsoft PowerPoint” 8.2 ขนสอน จดกจกรรม กระบวนการจดกจกรรมการเรยนรเพอสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรแบบชน าตนเอง 8.2.1 ครใหนกเรยนเปดไฟล PowerPoint ทตวเองหามา จากนนครแจกแบบวเคราะหงานน าเสนอ(PowerPoint) โดยใหนกเรยนวเคราะหเกยวกบ PowerPoint ทตวเองหามาวามสวนประกอบอะไรบาง เชน มขอความ มรปภาพ มเสยง เปนตน และมรปแบบการน าเสนอ ดหรอไมดอยางไร เชน ใชสไมเหมาะสม รปภาพไมเกยวของกบเนอหา เปนตน 8.2.2 ครใหนกเรยนจบคกนตามเลขท เชน เลขท1ค2, เลขท3ค4 จากนนใหสลบกนวเคราะหงานน าเสนอ ทเพอนหามาลงบนแบบวเคราะหงานน าเสนอ(PowerPoint) 8.2.3 ครใหนกเรยนท ากจกรรมจากความรทนกเรยนไดศกษาจากนอกหองเรยน ซงครจะเปนคนคอยชแนะ และใหค าแนะน า โดยการสรางงานน าเสนอของตวเองในหวขอ “New Year’s Resolutions” คอการทนกเรยนจะเขยนเกยวกบสงทตองการปรบปรง แกไข หรอพฒนาตวเองในปหนา พรอมตองตกแตงใหงานน าเสนอมความนาสนใจ เมอนกเรยนคนใดสรางงานน าเสนอเรยบรอยแลวใหบนทกไฟลงานชอ “NewYearเลขท” 8.2.4 จากนนใหนกเรยนวเคราะหผลงานของตวเองวามจดเดนอยางไร ลงบนแบบวเคราะหงานน าเสนอ(PowerPoint) 8.2.5 ครสมตวแทนนกเรยน 2 คน ออกมาน าเสนอ หวขอ “New Year’s Resolutions” และบอกเทคนค ขนตอนวธการท างานน าเสนอน 8.2.6 ครแจกใบบนทกความรเพอใหนกเรยนเขยนสงทไดเรยนรเกยวกบโปรแกรม Microsoft PowerPoint เมอเขยนเรยบรอยแลวใหสงคนทคร เพอไวใชในการบนทกการเรยนรครงตอไป

55

8.3 ขนสรปและน าไปใช 8.3.1 ครน าบนทกของนกเรยนมาด และพดคยแลกเปลยนสงทนกเรยนไดเกดความรจากการศกษาดวยตนเอง 8.3.2 ครถามนกเรยนวา “นกเรยนคดวาโปรแกรม Microsoft PowerPoint น าเสนองานไดดกวาโปรแกรมอนอยางไร” 9. การจดบรรยากาศเชงบวก 9.1 ใชค าถามใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน และใชค าถามทใกลตวนกเรยนเพอทนกเรยนจะไดเหนภาพชดเจน 9.2 มการบวกคะแนนเพม เมอนกเรยนสามารถตอบค าถาม หรอปฏบตตามทก าหนดได เพอเพมแรงจงใจในการเรยน 9.3 ครคอยกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนร และพดคย ใหความเปนกนเองกบนกเรยน เพอทจะใหนกเรยนกลาทจะปรกษา และซกถามเมอเกดขอสงสย 10. สอ / แหลงการเรยนร 10.1 สอ

- รปภาพขาว 10.2 แหลงการเรยนร

- หองสมดโรงเรยน - หองทรพยากรทางสารสนเทศ (Resource)

10.3 วสด / อปกรณ - คอมพวเตอร,โปรเจคเตอร - ฟวเจอรบอรด

11. การวดผลและประเมนผล วธการวดประเมนผลการเรยนร เครองมอ เกณฑการประเมน

ชนงานPowerPoint เรอง “New Year’s Resolutions”

แบบสงเกตพฤตกรรม ค ะ แ น น 1 3 -1 5 ร ะ ด บ ด คะแนน8-12 ระดบ ปานกลาง คะแนน1-7 ระดบ พอใช

56

โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรท 6 เรอง พระราชบญญต เวลา 2 ชวโมง

หนวยการเรยนรท 3 ชอหนวยการเรยนร คณธรรมและจรยธรรมกบการใชคอมพวเตอร รหสวชา ง 23102 รายวชา เทคโนโลยสารสนเทศ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556

ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1. มาตรฐานการเรยนร ง 3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวน การเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลการเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม ตวชวด ม.3/1 อธบายหลกการท าโครงงานทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ม.3/3 ใชเทคโนโลยสารสนเทศน าเสนองานในรปแบบทเหมาะสมกบลกษณะงาน ม.3/4 ใชคอมพวเตอรชวยสรางชนงานจากจนตนาการหรองานทท าในชวตประจ าวน ตามหลกการท าโครงงานอยางมจตส านกและ ความรบผดชอบ 2. สาระส าคญ ในปจจบนการตดตอสอสารผานระบบคอมพวเตอร หรอ ระบบอเลกทรอนกสไดเขามามบทบาท และ มความส าคญอยางยงกบทกคน เพราะคอมพวเตอรชวยในการอ านวยความสะดวกในดานตางๆ ไมวาจะเปนการท างาน การเรยน หรอใชเพอความบนเทง แตในขณะเดยวกนทกคนทเปนผบรโภค หรอผใชงาน มกจะใชประโยชนในทางทผด จงสงผลใหกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอรและมแนวโนมขยายวงกวาง และทวความรนแรงเพมมากเรอยๆ ดงนนนกเรยนทกคนจงควรทจะศกษา และมความรเกยวกบพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และพระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธเพอทจะปฏบตไดอยางถกตอง 3. จดประสงคการเรยนรสผลการเรยนร

K - ดานความร P - ดานทกษะ/กระบวนการ A - ดานคณลกษณะพงประสงค 3.1 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบ คอมพวเตอร พ.ศ. 2550

- บอกลกษณะของ พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และจ านวนมาตราไดถกตอง

(K)

3.2 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบพระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ - บอกลกษณะของ พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร

พ.ศ. 2550 และจ านวนมาตราไดถกตอง

(K)

57

3.3 นกเรยนลงมอปฏบตการสรางงานน าเสนอจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint - สรางงานน าเสนอเรองพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผ ดเกยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 - สรางงานน าเสนอเรองพระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ

(P)

3.4 นกเรยนเหนคณคาความส าคญของพระราชบญญต - อภปรายความส าคญของพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 - อภปรายความส าคญพระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ

(A)

4. สาระการเรยนร 4.1 ความร 1) พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 2) พระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ 4.2 ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด 1) การสรปความร 2) การปฏบต 3) การประเมนคา 4.3 สมรรถนะส าคญของผเรยน (1) ความสามารถในการสอสาร (2) ความสามารถในการคด (3) ความสามารถในการแกปญหา (4) ความสามารถในการใชทกษะชวต (5) ความสามารถในการใชเทคโนโลย 4.4 คณลกษณะอนพงประสงค (2) ซอสตยสจรต (3) มวนย (4) ใฝเรยนร (6) มงมนในการท างาน (8) มจตสาธารณะ 5. ความเขาใจทคงทน พรบ. เกยวกบคอมพวเตอร เรยกวา “พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550” บญญตขนเพอปองกนการกระท าผดเกยวกบคอมพวเตอร

58

6. ชนงาน/ภาระงาน 6.1 งานกลม กลมท 1 - 5 น าเสนอเรอง “พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ๒๕๕๐” กลมท 6 – 10 น าเสนอเรอง “พระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ” 6.2 ใบงาน “สงทไดเรยนรจากโปรแกรม PowerPoint” 7. ค าถามทาทาย นกเรยนคดวา หากไมม “พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550” จะเปนอยางไร 8. กจกรรมการเรยนร 8.1 ขนน า 8.1.1 ครกลาวทกทายนกเรยน พรอมทงเปดวดโอ ทแสดงใหเหนถงการกระท าความผดทางคอมพวเตอร จากนนครใหนกเรยนชวยกนวเคราะหวาเพราะเหตใด คนในวดโอ(Hacker)จงท าเชนนน และถานกเรยนเปน Hacker นกเรยนจะท าความผดหรอไม 8.2 ขนสอน จดกจกรรม กระบวนการจดกจกรรมการเรยนรเพอสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรแบบชน าตนเอง 8.2.1 ครใหนกเรยนแตละกลมเตรยมตว เพอน าเสนอผลงาน โดยการทครใหนกเรยนจบฉลากเพอทจะไดรล าดบการน าเสนอของตวเอง ซงครไดท าการแบงกลมและหวขอไวเมอครงทแลวดงน กลมท 1 – 5 เรองการกระท าความผดตามพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 กลมท 6 – 10 เรองการกระท าความผดตามพระราชบญญตวาดวยการละเมดลขสทธ 8.2.2 ระหวางทนกเรยนก าลงน าเสนอครจะมแบบประเมนการน าเสนอผลงาน (แนบไวทายแผน) เพอทจะคอยสงเกตและบนทกรปแบบการน าเสนอของนกเรยนแตละกลม 8.2.3 เมอกลมใดน าเสนอเรยบรอยแลว ใหบอกจดเดนของงานตวเอง พรอมทงบอกวธการท า จากนนจะใหเพอนในชนเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบงานน าเสนอของกลมทออกมา และจะใหกลมทน าเสนอถามค าถามเพอนกลมถดไป และใหเพอนกลมกอนหนา ถามกลมทก าลงน าเสนอ 8.2.4 ครแจกใบงาน “สงทไดเรยนรจากโปรแกรม PowerPoint” ใหนกเรยนเพอเขยนตอจากครงทแลว เปนการสรปรวมสงทไดเรยนร 8.2.5 ครแจกแบบวดผลการเรยนรเรอง โปรแกรม Microsoft PowerPoint จ านวน 10 ขอ จากนนครแจกแบบประเมนระดบการเรยนรเพอใหนกเรยนประเมนตนเองหลงการเรยนร

59

8.3 ขนสรปและน าไปใช 8.3.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายวา หากไมม “พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550” จะเปนอยางไร 8.3.2 คร และนกเรยนรวมกนสรปเนอหาของโปรแกรม Microsoft PowerPoint ทไดเรยนตลอด เพอถาหากนกเรยนคนใดมขอสงสย จะไดซกถามกน 9. การจดบรรยากาศเชงบวก 9.1 ใชค าถามใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน และใชค าถามทใกลตวนกเรยนเพอทนกเรยนจะไดเหนภาพชดเจน 9.2 มการบวกคะแนนเพม เมอนกเรยนสามารถตอบค าถาม หรอปฏบตตามทก าหนดได เพอเพมแรงจงใจในการเรยน 9.3 ครคอยกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนร และพดคย ใหความเปนกนเองกบนกเรยน เพอทจะใหนกเรยนกลาทจะปรกษา และซกถามเมอเกดขอสงสย 10. สอ / แหลงการเรยนร 10.1 สอ 1. PowerPoint 10.2 แหลงการเรยนร 1. หองสมดโรงเรยน 2. หองทรพยากรทางสารสนเทศ (Resource) 10.3 วสด / อปกรณ 1 .คอมพวเตอร 2. โปรเจคเตอร 11. การวดผลและประเมนผล

วธการวดประเมนผลการเรยนร เครองมอ เกณฑการประเมน

การน าเสนองาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน คะแนน16-20 ระดบ ดมาก คะแนน11-15 ระดบ ด คะแนน6-10 ระดบ พอใช คะแนน1-5 ระดบ ปรบปรง

60

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

61

แบบประเมนระดบการเรยนร ของนกเรยนโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย นนทบร

ค าชแจง แบบประเมนนถามเกยวกบระดบการเรยนรของนกเรยนทเกดขนในการเรยนเรองการน าเสนองานดวยโปรแกรม Microsoft PowerPoint ดงนน ขอใหนกเรยนตอบตรงกบความจรงมากทสด ค าตอบของนกเรยนจะน าไปใชประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน แบบประเมนนแบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผประเมน ตอนท 2 ค าถามเกยวกบระดบการเรยนร ตอนท 1 ขอมลทวไปของผประเมน ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน หนาขอทเลอกหรอเตมขอความลงในชองวาง 1. เพศ หญง ชาย 2. คะแนนเฉลยสะสม .................................

62

ตอนท 2 ค าถามเกยวกบระดบการเรยนร ค าชแจง ใหนกเรยนอานขอความ และโปรดท าเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบขอเทจจรงของนกเรยนมากทสดเพยงขอละเครองหมายเดยว ซงแบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก 4 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมากทสด 3 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนมาก 2 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนปานกลาง 1 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอย 0 หมายถง มความรความเขาใจในเรองนนอยทสด

รายการการเรยนรจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

ระดบการเรยนร

กอนเรยน หลงเรยน 4 3 2 1 0 4 3 2 1 0

1. การสรางภาพนงใหม 2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ

3. การใสขอความบนงานน าเสนอ

4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ,รปราง)

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด

7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ

8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก)

9. การใสลงคระหวางภาพนง 10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ

สงทเรยนรเพมเตม

63

ขอสอบวดผล เรองโปรแกรมน าเสนอขอมล (Microsoft PowerPoint) ชนมธยมศกษาปท 3 วชา เทคโนโลยสารสนเทศ 3 รหสวชา ง23102 ประจ าภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 คะแนนเตม 10 คะแนน ชอ ……………………………………………………………………………………………………….ชน........................ เลขท................. ค าชแจง จงกากบาท X ค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 1. โปรแกรม Microsoft PowerPoint เหมาะส าหรบในการจดท าเอกสารประเภทใด ก. งานดานกราฟก ข. การท าตารางค านวณ ค. การท าอาหาร ใบความร และใบงาน ง. งานน าเสนอขอมล 2. การบนทกงานจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 จะเปนไฟลนามสกลใด ก. .docx ข. .xlsx ค. .pptx ง. .mdbx 3. การสรางสไลดใหมตองเลอกค าสงในขอใด ก. แฟม > สรางภาพนง ข. หนาแรก > สรางภาพนง ค. แทรก > สรางภาพนง ง. รปแบบ > สรางภาพนง

4. ค าสง มหนาทในขอใด ก. เรยงล าดบภาพนง ข. มมมองการอาน ค. น าเสนอภาพนง ง. มมมองหลก 5. Transitions คอค าสงทใชท าอะไร ก. การใสรปภาพ ข. การแทรกไฟลเสยง ค. การก าหนดเอฟเฟกตเมอมการเปลยนสไลด ง. การก าหนดการเคลอนไหวของวตถ

6. จากภาพหมายถงค าสงใดในโปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 ก. กลองขอความ ข. การจดต าแหนงตวอกษร ค. แทรก Word Art ง. แทรกภาพตดปะ

7. จากค าสง หมายถงขอใด ก. การใสสพน ข. การเพมความเขมของส ค. การระบายส ง. การเตมเสนสกรอบรป 8. หากตองการใสวดโอ หรอเสยง ตองเลอกค าสงในขอใด

64

ก. ออกแบบ ข. หนาแรก ค. แทรก ง. แฟม 9. สมชายตองการแทรกรปสามเหลยม ตองเลอกค าสงในขอใด

ก. ข. ค. ง. 10. ขอใด คอความหมายของสไลดส าเรจรป หรอแมแบบส าเรจรปทมในโปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 ก. Template ข. color schemes ค. Design Form ง . Master

65

เฉลย 1. ง 2. ค 3. ข 4. ค 5. ค 6. ก 7. ง 8. ค 9. ข 10. ก

66

ตารางท 3-2 วเคราะหจดประสงคการเรยนรและเนอหา

จดประสงคการเรยนร ขอ จ านวนขอ

แผนการจดการเรยนรท 5 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการใชงานพนฐานของโปรแกรม Microsoft PowerPoint

1-2 และ 4-5

4

นกเรยนลงมอปฏบตการสรางงานน าเสนอจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

3 และ 6-9

5

นกเรยนเหนคณคาของโปรแกรม Microsoft PowerPoint 10 1

67

ภาคผนวก ค การวเคราะหขอมล

68

ตอนท 1 ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยระดบการเรยนร โดยดจากการประเมนความรความเขาใจ กอนและหลงเรยน ตารางแสดง อตราสวนรอยละ และ คาเฉลย ระดบการเรยนรกอนเรยน แสดงถงความรความเขาใจในบทเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน (n=50)

รายการการเรยนรจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

ระดบการเรยนร รวม (รอยละ) X กอนเรยน

4 3 2 1 0 1. การสรางภาพนงใหม 11 24 11 2 2 50

(100) 2.8 (22) (48) (22) (4) (4)

2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 16 19 13 2 0 50 (100)

2.98 (32) (38) (26) (4) (0)

3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 21 22 6 1 0 50 (100)

3.26 (42) (44) (12) (2) (0)

4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ,รปราง)

5 17 20 6 2 50 (100)

2.34 (10) (34) (40) (12) (4)

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 11 15 17 5 2 50 (100)

2.56 (22) (30) (34) (10) (4)

6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 13 17 15 3 2 50 (100)

2.72 (26) (34) (30) (6) (4)

7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 13 18 16 1 2 50 (100)

2.78 (26) (36) (32) (2) (4)

8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก)

9 9 24 8 0 50 (100)

2.38 (18) (18) (48) (16) (0)

9. การใสลงคระหวางภาพนง 0 8 29 10 3 50 (100)

1.84 (0) (16) (58) (20) (6)

10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ 12 17 16 4 1 50 (100)

2.7 (24) (34) (32) (8) (2)

คาเฉลยรวม 2.64

69

ตารางแสดง อตราสวนรอยละ และ คาเฉลย ระดบการเรยนรหลงเรยน แสดงถงความรความเขาใจในบทเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน (n=50)

ร า ย ก า ร ก า ร เ ร ย น ร จ า ก โ ป ร แ ก ร ม Microsoft PowerPoint

ระดบการเรยนร รวม (รอยละ) X หลงเรยน

4 3 2 1 0

1. การสรางภาพนงใหม 50 0 0 0 0 50 (100)

4 (100) (0) (0) (0) (0)

2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 46 4 0 0 0 50 (100)

3.92 (92) (8) (0) (0) (0)

3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 45 5 0 0 0 50 (100)

3.9 (90) (10) (0) (0) (0)

4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ,รปราง)

42 8 0 0 0 50 (100)

3.84 (84) (16) (0) (0) (0)

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 40 10 0 0 0 50 (100)

3.8 (80) (20) (0) (0) (0)

6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 33 17 0 0 0 50 (100)

3.66 (66) (34) (0) (0) (0)

7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 21 27 2 0 0 50 (100)

3.38 (42) (54) (4) (0) (0)

8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก)

32 18 0 0 0 50 (100)

3.64 (64) (36) (0) (0) (0)

9. การใสลงคระหวางภาพนง 28 15 7 0 0 50 (100)

3.42 (56) (30) (14) (0) (0)

10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ 50 0 0 0 0 50 (100)

4 (100) (0) (0) (0) (0)

คาเฉลยรวม 3.76

70

ตารางแสดงผลการวเคราะหระดบการเรยนรกอนเรยน แสดงถงความรความเขาใจในบทเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน (n=50)

ประเดนการประเมน S.D. ระดบการเรยนร 1. การสรางภาพนงใหม 2.8 0.97 มาก 2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 2.98 0.87 มาก 3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 3.26 0.75 มาก 4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ, รปราง)

2.38 0.90 ปานกลาง

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 2.56 1.07 มาก 6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 2.72 1.05 มาก 7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 2.78 1.00 มาก 8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก) 2.38 0.97 ปานกลาง 9. การใสลงคระหวางภาพนง 1.84 0.77 ปานกลาง 10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ 2.7 0.99 มาก รวม 2.64 0.93 มาก

ตารางแสดงผลการวเคราะหระดบการเรยนรหลงเรยน แสดงถงความรความเขาใจในบทเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน (n=50)

ประเดนการประเมน S.D. ระดบการเรยนร 1. การสรางภาพนงใหม 4 0 มากทสด 2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 3.92 0.27 มากทสด 3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 3.9 0.30 มากทสด 4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ, รปราง)

3.84 0.37 มากทสด

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 3.8 0.4 มากทสด 6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 3.66 0.47 มากทสด 7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 3.38 0.57 มาก 8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก) 3.64 0.48 มากทสด 9. การใสลงคระหวางภาพนง 3.42 0.73 มาก 10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ 4 0 มากทสด

รวม 3.76 0.36 มากทสด

71

ตารางแสดงคาเฉลยระดบการเรยนรกอนเรยน และหลงเรยน *คาคะแนนทได มาจากการวเคราะหโดยโปรแกรม SPSS

แผนภมแสดงระดบการเรยนรกอน-หลง เรยน

0

1

2

3

4

กอนเรยน หลงเรยน ระดบการเรยนร 2.64 3.76

คาเฉลยระดบการเรยนร

รายการ การเรยนรจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

กอนเรยน หลงเรยน

1. การสรางภาพนงใหม 2.8 4

2. การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 2.98 3.92

3. การใสขอความบนงานน าเสนอ 3.26 3.9

4. การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ,รปราง) 2.34 3.84

5. การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 2.56 3.8

6. การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 2.72 3.66

7. การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 2.78 3.38

8. ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก) 2.38 3.64

9. การใสลงคระหวางภาพนง 1.84 3.42

10. การบนทกไฟลงานน าเสนอ 2.7 4

คาเฉลยรวม 2.64 3.76

72

ตารางท 4-1 แสดงการวเคราะหคาดชนประสทธผลของเนอหาการเรยนร ทเกดจากการจดการเรยนรแบบน าตนเอง

ขอท เนอหาการเรยนร กอน หลง E.I.

1 การสรางภาพนงใหม 2.8 4 1.0000 2 การแทรกรปภาพบนงานน าเสนอ 2.98 3.92 0.9216

3 การใสขอความบนงานน าเสนอ 3.26 3.9 0.8649

4 การใสภาพเคลอนไหวใหกบวตถ (รปภาพ,ขอความ, รปราง)

2.34 3.84 0.9036

5 การใสภาพพนหลงใหกบงานน าเสนอ 2.56 3.8 0.8611 6 การใสเอฟเฟกตเมอเปลยนสไลด 2.72 3.66 0.7344

7 การใสเสยง และวดโอในงานน าเสนอ 2.78 3.38 0.4918

8 ก าหนดภาพเคลอนไหวแบบอตโนมต (โดยไมตองคลก)

2.38 3.64 0.7778

9 การใสลงคระหวางภาพนง 1.84 3.42 0.7315 10 การบนทกไฟลงานน าเสนอ 2.7 4 1.0000

ระดบการเรยนรเฉลย 2.64 3.75 0.8287

73

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. การหาคาดชนประสทธผล สตร

E.I. = 1

12

PTotal

PP

เมอ

1P แทน คาเฉลยของระดบการเรยนรกอนเรยน

2P แทน คาเฉลยของระดบการเรยนรหลงเรยน Total แทน ผลคณของ จ านวนนกเรยนกบคะแนนเตม แทนคา

E.I. =

= 0.8287

74

ตอนท 2 ผลการพฒนาการจดการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed Learning) จากคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบประถมศกษา ตารางแสดงอตราสวนรอยละ และ คาเฉลย ระดบการเรยนรหลงเรยน แสดงถงความรความเขาใจในบทเรยนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3/4 จ านวน 50 คน (N=50)

เลขท คะแนนสอบ(10) รอยละ เกณฑ

1 9 90 ด

2 8 80 ดมาก 3 8 80 ดมาก

4 9 90 ด

5 8 80 ดมาก 6 7 70 ด

7 9 90 ดมาก

8 9 90 ดมาก 9 8 80 ดมาก

10 8 80 ดมาก 11 9 90 ดมาก

12 8 80 ดมาก

13 8 80 ดมาก 14 9 90 ดมาก

15 9 90 ดมาก

16 8 80 ดมาก 17 8 80 ดมาก

18 8 80 ดมาก

19 7 70 ด 20 8 80 ดมาก

21 10 100 ด 22 10 100 ดมาก

23 8 80 ดมาก

24 8 80 ปานกลาง 25 8 80 ดมาก

26 7 70 ด

75

27 8 80 ดมาก

28 8 80 ดมาก 29 10 100 ดมาก

30 9 90 ดมาก

31 10 100 ด 32 8 80 ดมาก

33 6 60 ปานกลาง

34 7 70 ด 35 9 90 ดมาก

36 8 80 ดมาก 37 9 90 ดมาก

38 8 80 ดมาก

39 9 90 ดมาก 40 9 90 ดมาก

41 9 90 ดมาก

42 9 90 ดมาก 43 8 80 ดมาก

44 8 80 ดมาก

45 10 100 ด 46 7 70 ด

47 8 80 ดมาก 48 8 80 ดมาก

49 10 100 ดมาก

50 8 80 ดมาก 84 ดมาก

76

ตารางท 4-2 แสดงการวเคราะหประสทธภาพของการจดการเรยนรแบบน าตนเอง 80/80

ผลการประเมนระหวางเรยน ผลการประเมนหลงเรยน ประสทธภาพ คะแนนเตม คาเฉลย คะแนนเตม คาเฉลย 30 27.26 90.87 10 8.38 83.80 90.87/83.80

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. การหาคาประสทธภาพ ( )

สตร E1 = x100NAX

)(

E2 = x100NBY

)(

เมอ E1 คอ คะแนนเฉลยระหวางเรยนของผเรยน E2 คอ คะแนนเฉลยหลงเรยนของผเรยน X คอ คะแนนทไดจากการท าแบบฝกหดระหวางเรยนของผเรยนแต ละคน Y คอ คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบหลงการเรยนของผเรยนแต ละคน A คอ คะแนนเตมของแบบฝกหดระหวางเรยน B คอ คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน N คอ จ านวนผเรยนทงหมด

77

ประวตผวจย ประวตสวนตว ชอ – สกล นางสาวชชฎา ทรรภลกษณ วนเดอนปเกด 28 มถนายน 2534 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 112/38/1 ซอยตวานนท14 ถนนตวานนท ต าบลตลาดขวญ อ าเภอเมอง จงหวด นนทบร 11000 ปจจบน นสตฝกประสบการณวชาชพคร ชนปท 5 สาขาธรกจและคอมพวเตอรศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ประวตการศกษา พ.ศ. 2546 มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนโยธนบรณะ จงหวดกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2549 มธยมศกษาตอนปลาย (สาขาวทยาศาสตร-คณตศาสตร) โรงเรยนโยธนบรณะ จงหวดกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2552 - ปจจบน คณะศกษาศาสตร สาขาธรกจและคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร