104
เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา โปรแกรมประยุกต์สาหรับงานห้องสมุดและสารสนเทศ ผู้ช่วยศาสตราจารย์บรรพต พิจิตรกาเนิด ศิลปศาสตรบัณฑิต (บรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์) ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (บรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์) ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (เทคโนโลยีสารสนเทศคุณภาพ) คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต 2559

โปรแกรมประยุกต์ส ำหรับงำนห้องสมุดและสำรสนเทศhuman.dusit.ac.th/e_port/bunpod_pij/pdf/text/App4Library/59-1_App4Library.pdf ·

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ก

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา โปรแกรมประยกตส าหรบงานหองสมดและสารสนเทศ

ผชวยศาสตราจารยบรรพต พจตรก าเนด ศลปศาสตรบณฑต (บรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร)

ศลปศาสตรมหาบณฑต (บรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร) ปรชญาดษฎบณฑต (เทคโนโลยสารสนเทศคณภาพ)

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

2559

ข | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ก

ค าน า

เอกสารประกอบการเรยนฉบบน จดท าขนเพอใชในรายวชา โปรแกรมประยกตส าหรบงานหองสมดและสารสนเทศ รหสวชา 1633120 ของหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต เนอหาของเอกสารฉบบน มงเนนใหผเรยนมความเขาใจเกยวกบโปรแกรมประยกตทส าคญตอการด าเนนงานในหองสมดและสารสนเทศ อนไดแก กลมโปรแกรม Microsoft Office (Word, Excel, PowerPoint และ Access) โปรแกรม Dreamweaver โปรแกรม PhotoShop และโปรแกรม Google Form

ผชวยศาสตราจารยบรรพต พจตรก าเนด 2559

ข | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ค

สารบญ

หนา ค าน า ก สารบญ ค สารบญภาพ ช รายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) ฎ บทท 1 แนวคดเกยวกบโปรแกรมประยกต 1

ประเภทของโปรแกรมประยกต 1 การเรยกโปรแกรมประยกต 3 การเลอกใชโปรแกรมประยกต 4 แบบฝกหด 5 เอกสารอางอง 6

บทท 2 โปรแกรมประยกตเพอการจดการ : Microsoft Word 7 สวนประกอบของ Microsoft Word 7 รบบอนตาง ๆ ทควรรจก 8 การสรางงานเอกสาร 10 สรป 18 แบบฝกหด 18 เอกสารอางอง 19

บทท 3 โปรแกรมประยกตเพอการจดการ : Microsoft Excel 21 สวนประกอบของ Microsoft Excel 21 รบบอนตาง ๆ ทควรรจก 22 การใชงาน Microsoft Excel 24 สรป 27 แบบฝกหด 28 เอกสารอางอง 29

บทท 4 โปรแกรมประยกตเพอการพฒนา : Dreamweaver 31 สวนประกอบของ Dreamweaver 31 เมนตาง ๆ ทควรรจก 32

ง | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

การสรางเวบไซต 35 สรป 40 แบบฝกหด 40 เอกสารอางอง 41

บทท 5 โปรแกรมประยกตเพอการพฒนา : Photoshop 43 สวนประกอบของ Photoshop 43 เมนตาง ๆ ทควรรจก 44 เครองมอในโปรแกรม Photoshop 46 สรป 51 แบบฝกหด 51 เอกสารอางอง 52

บทท 6 โปรแกรมประยกตเพอจดระบบ : Microsoft Access 53 คณสมบตพนฐานของโปรแกรม Microsoft Access 53 สวนประกอบของ Microsoft Access 54 รบบอนตาง ๆ ทควรรจก 55 การใชงานโปรแกรม Microsoft Access 56 สรป 60 แบบฝกหด 61 เอกสารอางอง 62

บทท 7 โปรแกรมประยกตเพอการเผยแพร สอสาร และประชาสมพนธ : Microsoft PowerPoint 63

สวนประกอบของ Microsoft PowerPoint 63 รบบอนตาง ๆ ทควรรจก 64 การใชงานโปรแกรม Microsoft PowerPoint 66 สรป 69 แบบฝกหด 69 เอกสารอางอง 70

บทท 8 โปรแกรมประยกตเพอการตลาด : โปรแกรมท าแบบสอบถามออนไลน (Google Form) 71 สวนประกอบของ Google Form 71 การสรางแบบสอบถาม 72

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | จ

สรป 76 แบบฝกหด 76 เอกสารอางอง 77

บรรณานกรม 79

ฉ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ช

สารบญภาพ

หนา ภำพท 1 หนำจอโปรแกรม Microsoft Word 7

ภำพท 2 รบบอน File 8

ภำพท 3 รบบอน Home 8

ภำพท 4 รบบอน Insert 9

ภำพท 5 รบบอน Design 9

ภำพท 6 รบบอน Page layout 9

ภำพท 7 รบบอน Reference 9

ภำพท 8 รบบอน Mailing 10

ภำพท 9 รบบอน Review 10

ภำพท 10 รบบอน View 10

ภำพท 11 หนำตำงกำรก ำหนดหนวยวดไมบรรทด 11

ภำพท 12 ค ำสงกำรก ำหนดคำหนำกระดำษ 12

ภำพท 13 หนำตำงก ำหนดคำหนำเอกสำร 12

ภำพท 14 ค ำสงสรำงรปแบบตวอกษร 13

ภำพท 15 หนำตำงกำรก ำหนดรปแบบตวอกษร 13

ภำพท 16 ค ำสงแทรกกำรอำงอง 14

ภำพท 17 หนำตำงบนทกขอมลกำรอำงอง 14

ภำพท 18 ค ำสงกำรปรบแกกำรอำงอง 14

ภำพท 19 ค ำสงสรำงบรรณำนกรมอตโนมต 15

ภำพท 20 ค ำสงก ำหนดรปแบบเลขหนำ 16

ภำพท 21 หนำตำงกำรก ำหนดรปแบบเลขหนำ 16

ภำพท 22 ค ำสง Break 16

ภำพท 23 ค ำสงกำรท ำสำรบญอตโนมต 17

ภำพท 24 หนำตำงปรบแตงกำรตงคำของสำรบญตำมควำมตองกำร 17

ภำพท 25 หนำตำงเลอกวธกำรอปเดตสำรบญอตโนมต 18

ภำพท 26 หนำโปรแกรม Microsoft Excel 22

ภำพท 27 รบบอน File 22

ซ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภำพท 28 รบบอน Home 23

ภำพท 29 รบบอน Insert 23

ภำพท 30 รบบอน Page layout 23

ภำพท 31 รบบอน Formulas 23

ภำพท 32 รบบอน Data 24

ภำพท 33 รบบอน Review 24

ภำพท 34 รบบอน View 24

ภำพท 35 หนำตำงกำรจดกำรชอเซล 26

ภำพท 36 หนำจอโปรแกรม Dreamweaver 31

ภำพท 37 เมน File, Edit และ View 33

ภำพท 38 เมน Insert, Modify และ Format 34

ภำพท 39 เมน Site, Window และ Help 34

ภำพท 40 หนำตำงกำรสรำงเวบเพจใหม 35

ภำพท 41 หนำตำงกำรบนทกขอมล 36

ภำพท 42 เครองมอแสดงผลในโปรแกรมเบรำวเซอร 37

ภำพท 43 โครงสรำงของเวบไซต 37

ภำพท 44 หนำตำงการสราง Dreamweaver Site ขนท 1 38

ภำพท 45 หนำตำงการสราง Dreamweaver Site ขนท 2 38

ภำพท 46 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 3 39

ภำพท 47 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 4 39

ภำพท 48 กำรเลอกใชเวบไซตจำก File panel 40

ภำพท 49 หนำจอโปรแกรม Photoshop 43

ภำพท 50 เมน File และ Edit 44

ภำพท 51 เมน Image, Layer, Type และ Select 45

ภำพท 52 เมน Filter, View, Window และ Help 46

ภำพท 53 กลองเครองมอโปรแกรม Photoshop 47

ภำพท 54 เครองมอ Marquee tools 47

ภำพท 55 เครองมอ Move tool 47

ภำพท 56 เครองมอ Lasso tool 48

ภำพท 57 เครองมอ Magic wand tool 48

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ฌ

ภำพท 58 เครองมอ Crop tool 48

ภำพท 59 เครองมอ Eyedropper tool 48

ภำพท 60 เครองมอ Healing brush tool 48

ภำพท 61 เครองมอ Brush tool 49

ภำพท 62 เครองมอ Stamp tool 49

ภำพท 63 เครองมอ History brush tool 49

ภำพท 64 เครองมอ Eraser tool 49

ภำพท 65 เครองมอ Gardient tool 49

ภำพท 66 เครองมอ Blur tool 50

ภำพท 67 เครองมอ Dodge tool 50

ภำพท 68 เครองมอ Pen tool 50

ภำพท 69 เครองมอ Type tool 50

ภำพท 70 เครองมอ Selection tool 50

ภำพท 71 เครองมอ Shape tool 51

ภำพท 72 เครองมอ Hand tool 51

ภำพท 73 เครองมอ Zoom tool 51

ภำพท 74 หนำจอโปรแกรม Microsoft Access 54

ภำพท 75 รบบอน File 55

ภำพท 76 รบบอน Home 55

ภำพท 77 รบบอน Create 55

ภำพท 78 รบบอน External data 56

ภำพท 79 รบบอน Database tools 56

ภำพท 80 กำรสรำงตำรำงดวยมมมอง Design 57

ภำพท 81 กำรสรำงตำรำงดวย Application parts 58

ภำพท 82 หนำจอโปรแกรม Microsoft PowerPoint 63

ภำพท 83 รบบอน File 64

ภำพท 84 รบบอน Home 65

ภำพท 85 รบบอน Insert 65

ภำพท 86 รบบอน Desige 65

ภำพท 87 รบบอน Transitions 65

ภำพท 88 รบบอน Animations 66

ญ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภำพท 89 รบบอน Side show 66

ภำพท 90 รบบอน Review 66

ภำพท 91 รบบอน View 66

ภำพท 92 เรมตนกำรสรำงงำนน ำเสนอ 67

ภำพท 93 หนำจอโปรแกรม Google Form 71

ภำพท 94 เมนเลอกโปรแกรมของกเกล 72

ภำพท 95 เมนกำรเขำใช Google Form 73

ภำพท 96 ขอค ำถำมแบบ Short Answer 73

ภำพท 97 ขอค ำถำมแบบ Paragraph 73

ภำพท 98 ขอค ำถำมแบบ Multiple choice 74

ภำพท 99 ขอค ำถำมแบบ Checkbox 74

ภำพท 100 ขอค ำถำมแบบ Dropdown 74

ภำพท 101 ขอค ำถำมแบบ Linear scale 75

ภำพท 102 ขอค ำถำมแบบ Multiple choice grid 75

ภำพท 103 ขอค ำถำมแบบ Date 75

ภำพท 104 ขอค ำถำมแบบ Time 76

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ฎ

รายละเอยดของรายวชา (มคอ.3)

ชอสถาบนอดมศกษา มหาวทยาลยสวนดสต วทยาเขต/คณะ/ภาควชา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

หมวดท 1 ขอมลทวไป 1. รหสและชอรายวชา รหสวชา 1633120 ชอวชา โปรแกรมประยกตส าหรบงานหองสมดและสารสนเทศ Application Software for Library and Information Work 2. จ านวนหนวยกต 3 (2-2-5) หนวยกต 3. หลกสตรและประเภทของรายวชา 3.1 หลกสตร : ศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 3.2 ประเภทของรายวชา : วชาเลอก 4. อาจารยผรบผดชอบรายวชาและอาจารยผสอน 4.1 อาจารยผรบผดชอบรายวชา : ผชวยศาสตราจารยบรรพต พจตรก าเนด 4.2 อาจารยผสอน : ผชวยศาสตราจารยบรรพต พจตรก าเนด 5. ภาคการศกษา / ปการศกษา / ชนปทเรยน / ตอนเรยน ภาคการศกษาท 1 / ปการศกษา 2559 / ชนปท 3 / A1 6. รายวชาทตองเรยนมากอน (pre-requisite) (ถาม) ไมม 7. รายวชาทตองเรยนมากอน (pre-requisite) (ถาม) ไมม 8. สถานทเรยน มหาวทยาลยสวนดสต 9. วนทจดท าหรอปรบปรงรายละเอยดของรายวชาครงลาสด วนทปรบปรงรายละเอยดลาสด 25 พฤษภาคม 2559

ฏ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงค 1. จดมงหมายของรายวชา 1.1 เพอใหนกศกษามวนย มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม และมจรรยาบรรณทางวชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 1.2 เพอใหนกศกษามความร เขาใจหลกการและทฤษฎ สามารถบรณาการความรและประยกตไปสการปฏบต รวมถงการตดตามความเปลยนแปลงทางวชาการอยางตอเนอง 1.3 เพอใหนกศกษาสามารถคดอยางเปนระบบ สามารถประยกตความรไปใชในการปฏบตงาน และแกไขปญหาไดอยางสรางสรรคค 1.4 เพอใหนกศกษามความรบผดชอบในการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง 1.5 เพอใหนกศกษาสามารถสอสารโดยการน าเสนอได และสามารถเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสม 2. วตถประสงคในการพฒนา/ปรบปรงรายวชา 2.1 เพอใหมเนอหาและกจกรรมทสอดคลองกบการพฒนาผลการเรยนรในแตละดาน 2.2 เพอใหเนอหารายวชามความทนสมยและสอดคลองกบการเปลยนแปลงของวชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

หมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการ 1. ค ำอธบำยรำยวชำ แนวคดและหลกการของโปรแกรมประยกต การใชโปรแกรมประยกตในการบรหารจดการ การพฒนา การจดระบบ การบรการ การเผยแพร การสอสาร การประชาสมพนธและการตลาดสารสนเทศ Concepts and principles of application software; application software for management, development, systems organization, services, dissemination, communication, public relations and information marketing 2. จ ำนวนชวโมงทใชตอภำคกำรศกษำ

บรรยาย สอนเสรม การฝกปฏบต/ งานภาคสนาม/การฝกงาน

การศกษาดวยตนเอง

30 ชวโมงตอ ภาคการศกษา

ใหค าปรกษา แนะน า สอนเสรมตามความตองการของนกศกษาเปนรายกลม เพอทบทวนความรใหชดเจน

30 ชวโมงตอ ภาคการศกษา

75 ชวโมงตอ ภาคการศกษา

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ฐ

บรรยาย สอนเสรม การฝกปฏบต/

งานภาคสนาม/การฝกงาน การศกษาดวย

ตนเอง และแมนย ายงขน โดยเฉพาะกบกลมของนกศกษาทมผลการเรยนต า

3. จ ำนวนชวโมงตอสปดำหทอำจำรยใหค ำปรกษำและแนะน ำทำงวชำกำรแกนกศกษำเปนรำยบคคล 3.1 อาจารยประจ ารายวชา แจงเวลาใหค าปรกษาผานเวบไซตประจ ารายวชา หรอผาน Social Network เชน Facebook 3.2 อาจารยจดเวลาใหค าปรกษาเปนรายบคคลหรอรายกลมตามความตองการ อยางนอย 2 ชวโมงตอสปดาห (เฉพาะรายทตองการ)

ฑ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมวดท 4 การพฒนาการเรยนรของนกศกษา 4.1 แผนพฒนำและกำรประเมนผลกำรเรยนร (หมวด 5 ขอ 2)

ผลการเรยนรทตองการพฒนา กลยทธการสอน กลยทธการประเมน สปดาหทประเมน

สดสวนของการประเมนผล

ดานคณธรรม จรยธรรม 1. มวนย มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม (M1) 2. มจรรยาบรรณทางวชาการ และวชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร (M5)

1. อาจารยก าหนดเงอนไขการเรยน ความรบผดชอบ ความมวนย ความตรงตอเวลาทงในสวนของการเขาเรยน การสงงาน และความซอสตย 2. อาจารยใหนกศกษาปฏบตงานโดยอาศยเครองมอทางวชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร โดยค านงถงจรรยาบรรณทางวชาชพเสมอ

1. พฤตกรรมการเขาชนเรยน การสงงาน ความซอสตยในการปฏบตงาน 2. สงเกตผลการปฏบตงานของนกศกษาทค านงถงจรรยาบรรณทางวชาชพ เชน การอางองผลงานทางวชาการ

1-15

10%

ดานความร 1. มความร ความเขาใจเกยวกบหลกการ และทฤษฎทส าคญในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และศาสตรอนทเกยวของ (K1) 2. สามารถบรณาการความรในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร กบความรในศาสตรอนทเกยวของ (K2)

1. อาจารยทบทวนความรกอนเรยน และสรปความคดหลงเรยนทกครง 2. อาจารยบรรยายเนอหาหลกการและแนะน าเทคนคในการใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ

1. อาจารยสงเกตพฤตกรรมการแสดงความคดเหนในระหวางทบทวนความรกอนเรยน และสรปความคดหลงเรยน 2. อาจารยพจารณาผลการปฏบตงานทนกศกษาไดน าหลกการและเทคนคในการใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ มาใช

4, 8, 11, 13, 15

30%

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ฒ

ผลการเรยนรทตองการพฒนา กลยทธการสอน กลยทธการประเมน สปดาหท

ประเมน สดสวนของการ

ประเมนผล 3. สามารถประยกตความรจากทฤษฎสการปฏบต (K3) 4. สามารถตดตามความเปลยนแปลงทางวชาการทงศาสตรในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และศาสตรอนทเกยวของรวมทงน าไปประยกตใชได (K4)

ดานทกษะทางปญญา 1. มความสามารถในการคดอยางเปนระบบ มวจารณญาณหรอดลยพนจในการแกไขปญหาในสถานการณตางๆ (C1) 2. มความสามารถในการประยกตความร ความเขาใจในแนวคด หลกการ และทฤษฎตางๆ ในการปฏบตงานและการแกไขปญหาไดอยางสรางสรรคค (C2)

1. อาจารยใหนกศกษาไดฝกปฏบตการใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ 2. อาจารยใหนกศกษาประยกตความรจากการใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ มาสรางชนงานส าหรบหองสมด

1. อาจารยพจารณาผลการปฏบตงานทเกดจากการประยกตความรมาสรางชนงานส าหรบหองสมด

4, 8, 11, 13, 15

30%

ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ 1. มความรบผดชอบในการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง (I2)

1. อาจารยใหนกศกษาสรางสรรคงานหองสมด 1 ชนงาน จากโปรแกรมประยกตตาง ๆ อยางนอย 3 โปรแกรม โดยท างานเปนกลมไมเกน 3 คน

1. อาจารยสงเกตการปรบตว การรวมกจกรรมของนกศกษากบเพอนในกลม และความคดสรางสรรคในการสรางชนงาน

15

15%

ณ | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ผลการเรยนรทตองการพฒนา กลยทธการสอน กลยทธการประเมน สปดาหท

ประเมน สดสวนของการ

ประเมนผล ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ 1. สามารถสอสารภาษาไทย ทงการพด การฟง การอาน การเขยน การสรปประเดน และการน าเสนอไดอยางมประสทธภาพ (N1) 2. สามารถเลอก และใชรปแบบการน าเสนอสารสนเทศ ตลอดจนใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสมกบสถานการณ (N2)

1. อาจารยใหนกศกษาสอสารความคดผานการน าเสนอในชนงาน โดยเลอกใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ ไดเขาใจ ถกตอง และเหมาะสม

1. อาจารยพจารณาผลการสอสารความคดผานการน าเสนอในชนงาน โดยเลอกใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ ไดเขาใจ ถกตอง และเหมาะสม

4, 8, 11, 13, 15

15%

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ด

4.2 เกณฑการใหคะแนน

ผลการเรยนร เกณฑการใหคะแนน

รอยละ การผานเกณฑ

ดานคณธรรม จรยธรรม 0 0.5 1 -

60.00 ไมเขาเรยน / ไมสงงาน เขาเรยน / สงงาน ไมตามก าหนดเวลา

เขาเรยน / สงงาน ตามก าหนดเวลา

ดานความร 0 1 2 3 60.00 ไมเขาใจหลกการและแนวคด เขาใจหลกการและแนวคด เขาใจหลกการและแนวคด /

บรณาการได เขาใจหลกการและแนวคด /

บรณาการได / ประยกคความรได

ดานทกษะปญญา 0 1 2 3 60.00 ไมสามารถประยกตความรได คดเปนระบบ/ประยกตความร

ไดบาง คดเปนระบบ/ประยกตความร

ไดด คดเปนระบบ/ประยกตความร

ไดอยางสรางสรรค

ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

0 0.5 1 1.5 60.00 ไมมความรบผดชอบ มความรบผดชอบ

ไดบาง มความรบผดชอบ

ไดด มความรบผดชอบและ

พฒนาตอเนอง

ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

0 0.5 1 1.5 60.00 สอสาร / เลอกใชไอท

ไมเหมาะสม สอสาร / เลอกใชไอท

ไดบาง สอสาร / เลอกใชไอท

ไดด สอสาร / เลอกใชไอท ไดอยางสรางสรรค

ต | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผล 1. แผนกำรสอน

สปดำห (ชม.)

หวขอ/รำยละเอยด กจกรรมกำรเรยนกำรสอน สอกำรสอน กำรวดและกำรประเมนผลกำรเรยนร

1 (4 ชม.)

ปฐมนเทศ ๐ รายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) ๐ แนวทางการจดการเรยนการสอนและเกณฑการใหคะแนน ๐ เกณฑการประเมนผลการเรยน ๐ แหลงขอมลประกอบการเรยนร แนวคดและหลกกำรเกยวกบโปรแกรมประยกต

1. อำจำรยอธบำยรำยละเอยดของรำยวชำ 2. อำจำรยชแจงแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอนและเกณฑกำรใหคะแนน 3. อำจำรยชแจงเกณฑกำรประเมนผลกำรเรยน 4. อำจำรยแนะน ำแหลงขอมลประกอบกำรเรยนร 5. อำจำรยแนะน ำชองทำงกำรสอสำรของรำยวชำผำนกลมบนเวบไซตเฟสบก 6. อำจำรยบรรยำยเนอหำ 7. อำจำรยมอบหมำยกจกรรมประจ ำภำคเรยน

1. รำยละเอยดของรำยวชำ (มคอ.3) 2. เอกสำรประกอบกำรเรยน 3. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint 4. เวบไซตเฟสบก 5. ใบกจกรรมประจ ำภำคเรยน “สรำงสรรคงำนหองสมดจำกโปรแกรมประยกต อยำงนอย 3 โปรแกรม - สมำชก 3 คน”

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน และแตงกำยถกระเบยบ (M) 2. สงเกตจำกกำรซกถำมและกำรมปฏสมพนธในแตละกจกรรม (K, C) 3. สงเกตกำรรวมกจกรรมกลม (I)

2-4 (12 ชม.)

โปรแกรมประยกตเพอกำรจดกำร ๐ MS Word ๐ MS Excel

1. อำจำรยน ำเสนอเมนค ำสงตำง ๆ ของโปรแกรม MS Word และ MS Excel 2. นกศกษำซกถำมหวขอตำง ๆ

1. เอกสำรประกอบกำรเรยน 2. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint 3. แบบทดสอบโดยใช PowerPoint

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน (M) 2. สงเกตจำกกำรซกถำมและกำรมปฏสมพนธในแตละกจกรรม (K, C)

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ถ

สปดำห (ชม.)

หวขอ/รำยละเอยด กจกรรมกำรเรยนกำรสอน สอกำรสอน กำรวดและกำรประเมนผลกำรเรยนร

3. นกศกษำฝกปฏบต 4. ทดสอบกำรใชโปรแกรม MS Word และ MS Excel (สปดำหท 4)

3. พจำรณำผลกำรทดสอบ (K, C, N)

5-8 (16 ชม.)

โปรแกรมประยกตเพอกำรพฒนำ ๐ Dreamweaver ๐ Photoshop

1. อำจำรยน ำเสนอเมนค ำสงตำง ๆ ของโปรแกรม Dreamweaver และ Photoshop 2. นกศกษำซกถำมหวขอตำง ๆ 3. นกศกษำฝกปฏบต 4. ทดสอบกำรใชโปรแกรม Dreamweaver และ Photoshop (สปดำหท 8)

1. เอกสำรประกอบกำรเรยน 2. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint 3. แบบทดสอบโดยใช PowerPoint

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน (M) 2. สงเกตจำกกำรซกถำมและกำรมปฏสมพนธในแตละกจกรรม (K, C) 3. พจำรณำผลกำรทดสอบ (K, C, N)

9-11 (12 ชม.)

โปรแกรมประยกตเพอจดระบบ ๐ MS Access

1. อำจำรยน ำเสนอเมนค ำสงตำง ๆ ของโปรแกรม MS Access 2. นกศกษำซกถำมหวขอตำง ๆ 3. นกศกษำฝกปฏบต 4. ทดสอบกำรใชโปรแกรม MS Access (สปดำหท 10)

1. เอกสำรประกอบกำรเรยน 2. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint 3. แบบทดสอบโดยใช PowerPoint

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน (M) 2. พจำรณำผลกำรทดสอบ (K, C, N)

12-13 (8 ชม.)

โปรแกรมประยกตเพอกำรเผยแพร/สอสำร/ประชำสมพนธ ๐ MS PowerPoint

1. อำจำรยน ำเสนอเมนค ำสงตำง ๆ ของโปรแกรม MS PowerPoint 2. นกศกษำซกถำมหวขอตำง ๆ

1. เอกสำรประกอบกำรเรยน 2. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint 3. แบบทดสอบโดยใช PowerPoint

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน (M) 2. สงเกตจำกกำรซกถำมและกำรมปฏสมพนธในแตละกจกรรม (K, C)

ท | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

สปดำห (ชม.)

หวขอ/รำยละเอยด กจกรรมกำรเรยนกำรสอน สอกำรสอน กำรวดและกำรประเมนผลกำรเรยนร

3. นกศกษำฝกปฏบต 4. ทดสอบกำรใชโปรแกรม MS PowerPoint (สปดำหท 14)

3. พจำรณำผลกำรทดสอบ (K, C, N)

14-15 (8 ชม.)

โปรแกรมประยกตเพอกำรตลำดสำรสนเทศ ๐ Google Form

1. อำจำรยน ำเสนอเมนค ำสงตำง ๆ ของโปรแกรม Google Form 2. นกศกษำซกถำมหวขอตำง ๆ 3. นกศกษำฝกปฏบต

1. เอกสำรประกอบกำรเรยน 2. สอกำรสอนโดยใช PowerPoint

1. พจำรณำกำรเขำชนเรยน (M) 2. สงเกตจำกกำรซกถำมและกำรมปฏสมพนธในแตละกจกรรม (K, C)

2. เกณฑกำรประเมนผล ใชระบบองเกณฑของมหำวทยำลย ดงน

ระดบคะแนน (คะแนน) ระดบผลกำรเรยน 90-100 A 85-89 B+ 75-84 B 70-74 C+ 60-69 C 55-59 D+ 50-54 D 0-50 F

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | ธ

หมวดท 6 ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน 1. เอกสำรและต ำรำหลก เอกสารประกอบการเรยนโปรแกรมประยกตส าหรบงานหองสมดและสารสนเทศ 2. เอกสำรและขอมลส ำคญ - 3. เอกสำรและขอมลแนะน ำ Scott Kelby. (2556). The Adobe photoshop cs6 book. (รชตา ซงสนทร, ผแปล) กรงเทพฯ: ซ

เอดยเคชน. Use the new Google Forms. (2016). Retrieved July 3, 2016, from

https://support.google.com/docs/answer/6281888?hl=en WhatIs.com. (2016, June 14). Computer glossary, computer term. Retrieved from

http://whatis.techtarget.com/search/query?q=application กงวาน อศวไชยวศน และ อรพน ประวตบรสทธ. (2556). คมอสรางเวบไซตดวย HTML5 CSS2 &

JavaScript. กรงเทพฯ: โปรวชน. คณฐชอนงค อศวสนทรางกร. (2551). คมอการใชงาน Microsoft PowerPoint 2007. กรงเทพฯ:

สวสด ไอท. ดวงพร เกยงค า. (2554). รวมสตร & ฟงกชน และ Macro & VBA Excel 2010. กรงเทพฯ: โปรวชน. ------------. (2556). คมอสราง Web Site ฉบบสมบรณ. นนทบร: ไอดซฯ. ------------. (2549). คมอสรางเวบไซทดวยตนเอง. กรงเทพฯ: โปรวชน. ธชชย จ าลอง. (2554). Microsoft office ฉบบสมบรณ 2010. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ------------. (2558). คมอการใชงาน Access 2013. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. นตตมา กวนพา. (2553). ครบเครองเรองงานออฟฟศ ดวย 3 โปรแกรมดง Top Microsoft Office

<Excel-PowerPoint-Access>. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. นนธนา จ าลอง. (2555). สรางกราฟดวย Excel - Word - PowerPoint 2010 ดวยตนเอง.

กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. พนจนทร ธนวฒนเสถยร และ ปยะ นากสงค. (2551). ออกแบบ และสรางเวบไซต ฉบบสมบรณ.

กรงเทพฯ: ซคเซส มเดย. วงศประชา จนทรสมวงศ และ มานตา เจรญปร. (2545). คมภร Photoshop7 & ImageReady7.

กรงเทพฯ: โปรวชน.

น | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

วรเกษมสนต สรศภชต. (2556). เรยนรกระบวนการออกแบบและผลตงานสอสงพมพ. กรงเทพฯ:

ซเอดยเคชน. วรรณา วฒนมะระ. (2548). ปจจยทมผลตอการเลอกใชระบบสารสนเทศทางการบญชและโปรแกรม

ส าเรจรปทางการบญชของธรกจ กรณศกษา: บรษท ทวกจอเลคตรก จ ากด. เรยกใชเมอ 22 มถนายน 2559 จาก http://www.spu.ac.th/account/files/2012/07/วรรณา-วฒนมะระ.pdf

วรวทย นเทศศลป. (2556). คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศเบองตน = Introduction to computer and information technology. เชยงใหม: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตเชยงใหม.

สพชา ถรจตตกล. (2554). คมอเรยนรและใชงาน Excel 2010 ฉบบสมบรณ (พมพครงท 1). นนทบร: ไอดซฯ.

หมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา 1. กลยทธกำรประเมนประสทธผลของรำยวชำโดยนกศกษำ 1.1 แบบประเมนอาจารยโดยนกศกษา 2. กลยทธกำรประเมนกำรสอน 2.1 แบบประเมนอาจารยโดยนกศกษา 2.2 ขอเสนอแนะจากนกศกษาเมอสนสดการเรยนในแตละสปดาห 2.3 ผลการเรยนของนกศกษา 3. กำรปรบปรงกำรสอน น าผลการประเมนทไดจากขอท 1 และ 2 มาปรบปรงการเรยนการสอน โดยน าผลการประเมนและขอเสนอแนะ มาปรบปรงการจดการเรยนการสอนในครงตอไป 4. กำรทวนสอบมำตรฐำนผลสมฤทธของนกศกษำในรำยวชำ 4.1 มคณะกรรมการทวนสอบ ตรวจประเมนการเรยนรของนกศกษาจากคะแนนผลงานตาง ๆ และคะแนนสอบปลายภาค 4.2 รายงานผลการตรวจสอบตอคณะกรรมการบรหารหลกสตร 5. กำรด ำเนนกำรทบทวนและกำรวำงแผนปรบปรงประสทธผลของรำยวชำ ด าเนนการตามคมอการทวนสอบผลสมฤทธตามมาตรฐานผลการเรยนรของนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองสมดและสำรสนเทศ | 1

บทท 1 แนวคดเกยวกบโปรแกรมประยกต

โปรแกรมประยกต (application software หรอ application program) เปนค าศพททางคอมพวเตอรศาสตร ทใชเรยกชดค าสงทสงการใหคอมพวเตอรสามารถท างานไดตามทผใชตองการ บางครงเรามกไดยนค าวา ซอฟตแวร (software) และค าวา แอปพลเคชน (application) ทง 3 ค านคนทวไปมกมความเขาใจวาเปนค าทใชเรยกสงเดยวกน แตในศาสตรทางคอมพวเตอร ค าทง 3 มความหมายทแตกตางกน กลาวคอ ซอฟตแวร หมายถง ค าทวไปทใชเรยกโปรแกรมตาง ๆ ทใชรวมกบคอมพวเตอรและมอปกรณตาง ๆ ทเกยวของ (WhatIs.com, 2016) ซงซอฟตแวรจะม 2 ลกษณะ คอ 1) ซอฟตแวรระบบ (system software) คอ ชดค าสงทเขยนขนดวยภาษาคอมพวเตอร ใชส าหรบควบคมการท างานของฮารดแวร และอ านวยความสะดวกในการท างานใหกบผใช (วรวทย นเทศศลป, 2556) ซอฟตแวรระบบทนยมใชกบคอมพวเตอร ไดแก Windows, Unix, Linuk สวนซอฟตแวรระบบทนยมใชกบสมารทโฟน (smart phone) ไดแก IOS และ Android 2) ซอฟตแวรประยกต (application software) หรอ โปรแกรมประยกต บางครงถกเรยกสน ๆ วา โปรแกรม หรอ แอปพลเคชน คอ โปรแกรมใด ๆ ทถกออกแบบมาใหท างานอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ (WhatIs.com, 2016) ดงนนเมอพดถงค าวา ซอฟตแวร โปรแกรม หรอ แอปพลเคชน ในบรบทของผใชงานเทคโนโลยสารสนเทศทวไป จงมกหมายถงซอฟตแวรประยกต หรอโปรแกรมประยกตนนเอง

ประเภทของโปรแกรมประยกต โปรแกรมประยกตหนวยยอยของซอฟตแวร ซงเปนองคประกอบหนงของเทคโนโลยคอมพวเตอร ซงประกอบดวย ฮารดแวร ซอฟตแวร บคลากร ขอมล และกระบวนการท างาน การใชงานคอมพวเตอร ซอฟตแวรเปนสวนส าคญทขาดไมได โดยเมอท าการเปดใชงานคอมพวเตอร ซอฟตแวรทจะท างานในเบองตนคอ ซอฟตแวรระบบ หลงจากนนซอฟตแวรอน ๆ จะเปดใชงานตามล าดบ ดงนนหากอธบายใหชดซอฟตแวรทใชงานในคอมพวเตอร ไดแก 1. ซอฟตแวรระบบ (system software) เปนชดค าสงทเขยนไวเปนค าสงส าเรจรป สรางขนส าหรบระบบ ท าหนาทคอยควบคมการท างานของฮารดแวร และซอฟตแวรอน ๆ อกทงยง

2 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

อ านวยความสะดวกในการท างานแก ผใช บางครงอาจเรยกอกชอหนงคอ ระบบปฏบตการ (operating system) ซอฟตแวรระบบทนยมใชกบคอมพวเตอรในปจจบนไดแก Windows, Ubuntu, Linux นอกจากนยงมซอฟตแวรระบบส าหรบสมารทโฟน เชน IOS ทใชในอปกรณ iPhone, iPad และ Android ทใชในอปกรณอน ๆ 2. ซอฟตแวรประยกต (application software) เปนชดค าสงทเขยนไวเปนค าสงส าเรจรปเชนเดยวกน มหนาทท าใหคอมพวเตอรสามารถท างานตาง ๆ ตามทผใชตองการ ไมวาจะเปนการน าเขาขอมล ประมวลผลขอมล จดเกบขอมล หรอแมแตแสดงผลใหอยในรปแบบตาง ๆ สวนมากซอฟตแวรประยกตมกจ าแนกออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 ซอฟตแวรประยกตส าหรบงานทวไป เปนชดค าสงทผพฒนาสรางขนเพอใชในการท างานดานตาง ๆ โดยผใชอาชพใด ๆ กสามารถน าไปใชกบงานของตนเองได ซอฟตแวรประยกตรปแบบน ผใชจะสามารถปรบแตงการท างานภายในโปรแกรมไดบาง แตไมสามารถแกไขโปรแกรมได ตวอยางของซอฟตแวรประยกตส าหรบงานทวไป ไดแก Microsoft Office, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, SPSS, หรอแมแตโปรแกรมตดตอวดโอบางโปรแกรมทดเหมอนวาถกสรางขนมาใหใชในการผลตสอมลตมเดยกจดอยในกลมนเชนกน 2.2 ซอฟตแวรประยกตส าหรบงานเฉพาะงาน เปนชดค าสงทสรางขนเพอการท างานอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ เชน โปรแกรมจดการบญช โปรแกรมระบบเชาซอ โปรแกรมจดระเบยนผปวย โปรแกรมหองสมดอตโนมต เปนตน ทงนโปรแกรมทถกสรางขนมาจะไมสามารถประยกตใชในงานตาง ๆ ได ดานผใชกจ าเปนตองมความร ความเชยวชาญเฉพาะทาง จงจะสามารถใชงานโปรแกรมกลมนไดอยางมประสทธภาพ โปรแกรมประยกตทมอยในขณะนมมากมายและมความสามารถทหลากหลาย การเลอกน ามาใชควรค านงถงในหลาย ๆ ปจจย อาท ความสามารถของโปรแกรมทรองรบความตองการของเรา วธการในการไดโปรแกรมมาอยางถกตองไมขดตอกฎหมาย ความสามารถของบคลากรในองคการทจะใชโปรแกรมประยกตนน และความสามารถในการบ ารงรกษาโปรแกรมใหสามารถใชงานไดตอเนอง ส าหรบงานหองสมดและสารสนเทศ การใชโปรแกรมประยกตในการท างาน จะมทงทเปนซอฟตแวรประยกตส าหรบงานทวไป และซอฟตแวรประยกตส าหร บงานเฉพาะดาน ซงบรรณารกษหรอผปฏบตงานจ าเปนตองศกษา เรยนร และเลอกใชใหเหมาะสมกบศกยภาพขององคการและแตละบคคล

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 3

การเรยกโปรแกรมประยกต ในวงจรการพฒนาซอฟตแวร (software development lift cycle : SDLC) โดยพนฐานจะประกอบดวย 4 ขนตอนหลก คอ วเคราะหระบบ (system analysis) ออกแบบระบบ (system design) พฒนาและตดตงระบบ (system implement) และบ ารงรกษา (system maintanance) ทงนในขนตอนการออกแบบระบบ ผพฒนาโปรแกรมจะสรางตนแบบของโปรแกรม โดยหลกของวศวกรรมซอฟตแวร ไดแบงรน (version) ของซอฟตแวรไวหลายกลม ไดแก 1. Alpha เปนรนทใชเรยกโปรแกรมทสรางขนและอยในขนตอนการทดสอบภายในทมพฒนาซอฟตแวร โปรแกรมในรนนจะสามารถท างานไดระดบหนง (อาจจะยงไมคอยสมบรณนก) เมอผลการท าสอบขนตนเสรจสน จะมการพฒนาซอฟตแวรอกครงแลวจงจะเผยแพรรน Beta ออกมา 2. Build เปนโปรแกรมรนทก าลงอยในขนตอนการพฒนา ยงคงมขอผดพลาดจ านวนมาก หรออาจเรยกชอวา Beta เปนรนทผพฒนาซอฟตแวรเผยแพรใหผใชไดดาวนโหลดมาทดลองใช วตถประสงคหนงกเพอใหผใชไดรวมทดสอบและเปนสวนรวมในการคนหาบก (bug) หรอขอผดพลาดของโปรแกรม เพอน ามาใชในการปรบปรงแกไขตอไป หลกจากผใชไดทดลองใชแลวจะรายงานผลการท างานใหทมพฒนาไดทราบ เพอน าไปปรบปรงและพฒนาโปรแกรมใหสมบรณขน การท าเชนนเปนไปตามแนวคดการพฒนาซอฟตแวรทใหผใชเปนศนยกลาง (user-centered design : UCD) ซงกจะไดแก รน Beta 1, Beta 2 เปนตน 3. RC (release candidate) โปรแกรมรนนจะเปนรนทมการทดสอบและแกไขจนกระทงขอผดพลาดทใหญ ๆ ไมมแลว จงปลอยใหผใชดาวนโหลดไปใชงาน ซงจะเปนรนสดทายในในวงรอบการพฒนาซอฟตแวรนน ๆ 4. RTM (refer to manufacturing) เปนรนของโปรแกรมทพรอมผลตและจดจ าหนาย เผยแพรใหผใชไดน าไปตดตงใชงาน ดงนนหากผใชเหนมอกษรยอ RTM ตดอยในสวนใดสวนหนงของชอโปรแกรม นนหมายถงวาโปรแกรมนนสมบรณแลว ไมมขอผดพลาด และพรอมใชงาน ตวอยางเชน Microsoft Windows Vista 32/64bit Final RTM Build 6000 5. Demo เปนรนของโปรแกรมทผานกระบวนการตาง ๆ ทนบวาไดโปรแกรมทสมบรณแลว แตปดการท างาน (function) บางอยางไว หรอไมใหใชความสามารถบางอยางไดตลอดไป เชน มก าหนดระยะเวลาในการใชงาน ซงจะคลายการท างานโปรแกรมรน Trial นนคอ เปนโปรแกรมใหใชงานไดฟรแบบจ ากดเวลา และลดความสามารถลง โดยทวไปมกเปนการน าเสนอขายโปรแกรมของตวแทนจ าหนาย ทตองการใหลกคาไดลองใชงานโปรแกรม หากมความพงพอใจในโปรแกรมจงจะมการจดซอจรงตามขนตอนขององคการตอไป

4 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

6. Trial เปนรนของโปรแกรมทสมบรณ แตมการจ ากดระยะเวลาการใชงานเชนเดยวกบรน Demo โดยปกตจะใหทดลองใชประมาณ 7 วน 15 วน 30 วน หรอก าหนดจ านวนครงในการใชงาน หลงจากนนผใชงานตองลงทะเบยน แลวน าหมายเลขผลตภณฑ (serial number)มาใชยนยนตวตนในการเขาใชงานโปรแกรมได ทงนหลงจากผใชลงทะเบยนแลว การท างานบางสวนของโปรแกรมทถกปดไวจะสามารถใชงานได 7. Shareware เปนรนของโปรแกรมททดลองใช และสามารถใชงานไดไปเรอย ๆ แตการท างานจะเปดใหใชงานไมครบทงหมด แตสงทมกมมากบโปรแกรมกลมน คอ Pop-up โฆษณาทจะปรากฎใหเหนเปนระยย หรอบางครงตองรอชวงเวลาทจะใชงานได โปรแกรมในลกษณะน หากผใชสนใจใชงานแบบครบทกการท างาน ตองจายเงนเพอซอโปรแกรมรนสมบรณ โดยลกษณะของโปรแกรมประเภทนมลกษณะคลายโปรแกรมรน Trial เชนกน 8. Freeware เปนรนของโปรแกรมทใหใชงานไดฟร แตกมขอจ ากดในบางครง เชน ใหใชงานเฉพาะสวนบคคล ไมมวตถประสงคในเชงพาณชย โปรแกรมลกษณะนสวนหนงเปนการฝกฝมอของโปรแกรมเมอรรนใหม ทจะพฒนาตวเองไปพฒนาซอฟตแวรทสมบรณขนตอไป ทวาการใชงานโปรแกรมแบบ Freeware ผใชควรระวงใหมาก เนองจากอาจมการแฝงชดค าสงโปรแกรมไวรสตดมาดวยกเปนได ดงนนกอนใชงานผใชควรหาขอมลการวจารยการใชงานโปรแกรมจากแหลงตาง ๆ ใหดเสยกอน โปรแกรมประยกตทมอยมากมาย สามารถเลอกมาใชไดจากเวบไซต การเรยนรใหเขาใจถงลกษณะของโปรแกรมประยกตลกษณะตาง ๆ จะชวยใหการตดสนใจเลอกใชโปรแกรมมประสทธภาพ เพราะเราทราบถงทมาทไป ตลอดจนสงทจะเกดขนได

การเลอกใชโปรแกรมประยกต อยางททราบกนดวาโปรแกรมประยกตทมการพฒนาและเผยแพรใหน ามาใชงานมอยเปนจ านวนมาก การเลอกใชโปรแกรมตาง ๆ เหลานน ควรพจารณาโดยมงเนนใหการน าโปรแกรมประยกตมาใชเพอสงเสรมการท างานและสนบสนนการใหบรการทมประสทธภาพ ดงนนในเบองตนบรรณารกษจ าเปนตองทราบความตองการขององคการและความตองการของตนเอง อาท ตองการท างานอะไร ใครเปนผใชงานบาง และจะใชงานแบบใด เมอทราบความตองการพนฐานชดเจนแลว จงจะท าการเลอกใชโปรแกรมประยกต ซงมกจะพจารณาจากปจจยพนฐาน (วรรณา วฒนมะระ, 2548) ไดแก

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 5

1. งบประมาณ หรอราคาของโปรแกรมประยกต 2. ความงายในการตดตงและการน ามาใชงาน 3. ความสามารถของฮารดแวรทจะรองรบโปรแกรมประยกต 4. ความยงยากในการเรยนรและการใชงาน 5. การบ ารงรกษาภายหลกน าโปรแกรมมาใชแลว อยางไรกตามการเลอกใชโปรแกรมประยกตใด ๆ ในการท างาน ไมเพยงแตพจารณาเพอการใชงานอยางใดอยางหนงใหลลวงไป แตควรพจารณาไปถงอนาคตอกสก 2-3 ปขางหนา ถงความสามารถของโปรแกรมและบคลากรทจะเขามาเปนสวนหนงของการใชโปรแกรมประยกตน ไมเชนนนอาจกอใหเกดปญหาจากการหยดใชโปรแกรม การปลบเปลยนบคลากร ฯลฯ ทสงผลกระทบถงความตอเนองในการท างาน และน าไปสความเสยหาย การเสยโอกาสขององคการกเปนได

สรป โปรแกรมประยกตมความส าคญกบการด าเนนงานหองสมดและสารสนเทศ แตสงส าคญทบรรณารกษจ าเปนตองรและเขาใจ มใชเพยงรวาโปรแกรมประยกตคออะไร มกประเภท การใชงานเปนอยางไร ทวาบรรณารกษตองเลอกใชโปรแกรมทมคณสมบตทรองรบการท างาน มกระบวนการใชงานงายไมซบซอน มแหลงใหศกษาและปรกษาเมอเกดปญหา มคาใชจายทองคการสามารถสนบสนนได และสดทายคอสามารถใชงานไดถกตองตามกฎหมาย

แบบฝกหด 1. โปรแกรมประยกต คออะไร 2. ค าวา “ซอฟตแวร” “โปรแกรม” และ “แอปพลเคชน” มความเหมอนหรอความแตกตางกนอยางไร 3. โปรแกรมประยกต มกประเภท 4. การเรยกชอรนของโปรแกรมประยกต มอะไรบาง และมลกษณะของโปรแกรมอยางไร 5. นกศกษาคดวาสถานการณทเปนปญหาอนเกดจากการเลอกใชโปรแกรมประยกตทไมด จะเปนอยางไร

6 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

เอกสารอางอง WhatIs.com. (2016, June 14). Computer glossary, computer term. Retrieved from

http://whatis.techtarget.com/search/query?q=application วรรณา วฒนมะระ. (2548). ปจจยทมผลตอการเลอกใชระบบสารสนเทศทางการบญชและโปรแกรม

ส าเรจรปทางการบญชของธรกจ กรณศกษา: บรษท ทวกจอเลคตรก จ ากด. เรยกใชเมอ 22 มถนายน 2559 จาก http://www.spu.ac.th/account/files/2012/07/วรรณา-วฒนมะระ.pdf

วรวทย นเทศศลป. (2556). คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศเบองตน = Introduction to computer and information technology. เชยงใหม: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตเชยงใหม.

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 7

บทท 2 โปรแกรมประยกตเพอการจดการ : Microsoft Word

โปรแกรม Microsoft Word เปนโปรแกรมส าหรบสรางเอกสาร ทงทเปนเอกสารทวไป จดหมาย ซองจดหมาย หรอเอกสารใด ๆ กสามารถสรางไดดวยโปรแกรม Microsoft Word

สวนประกอบของ Microsoft Word เมอเขาสโปรแกรม Microsoft Word จะเหนวาโดยทวไปจะประกอบไปดวย 3 สวนการท างาน (ดงภาพท 1) ไดแก

ภาพท 1 หนาจอโปรแกรม Microsoft Word หมายเลข เปนสวนตดตอกบผใชหรอทรวบรวมเครองมอตาง ๆ ทใชในการท างาน เรยกวา รบบอน Ribbon โดยรบบอนนจะม 2 ลกษณะ คอ 1) รบบอนปกต เปนรบบอนทมอยแลวเปนพนฐานเมอเปดโปรแกรมขนมาเพอใชงาน ไดแก File, Home, Insert, Design, Page layout, Reference, Mailing, Review และ View 2) รบบอนเฉพาะงาน เปนรบบอนทรวบรวมเครองมอยอย ๆ ทจ าเปน ซงจะปรากฎขนเมอมการท างานในบางสวนงาน เชน รปภาพ ตาราง กลองขอความ เปนตน

8 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมายเลข เปนฟงคชนหนงทเพมเขามาใน Microsoft Word เพอความสะดวกสบายในการท างาน โดยจะเปนแทบมมมองทท าใหผใชเหนสงทก าลงท างานอยใน 3 ลกษณะ คอ มมมองหวเรอง มมมองหนากระดาษ และมมมองผลลพธการคนหา หมายเลข เปนพนททผใชใชสรางงานเอกสารตาง ๆ อยางไรกตามสวนประกอบของ Microsoft Word ไมไดมเพยง 3 สวนหลกนเทานน ยงมการท างานอน ๆ อกมากมายทจะปรากฎใหเหนเมอไดมการท างานเกยวของในสวนงานนน ๆ

รบบอนตาง ๆ ทควรรจก

หลงจากทเราทราบวาโปรแกรม Microsoft Word อาศยรบบอนตาง ๆ ในการรวบรวมเครองมอทใชในการท างาน ในสวนนจะพาไปรจกกบรบบอนตาง ๆ ดงรายละเอยดตอไปน 1. รบบอน File เปนเครองมอทใชในการสรางเอกสารใหม การเปดเอกสาร การบนทก การพมพ การแบงปน และการตงคาตาง ๆ

ภาพท 2 รบบอน File

2. รบบอน Home เปนเครองมอเกยวกบ คลปบอรด (clipboard) ตวอกษร (font) การยอหนา (paragraph) รปแบบตวอกษร (style) และการแกไข (editing)

ภาพท 3 รบบอน Home

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 9

3. รบบอน Insert เปนเครองมอเกยวกบการแทรกหนา (pages) ตาราง (tables) ภาพประกอบ ( illustrations) สอออนไลน (Online media) การเชอมโยง (links) ความคดเหน (comments) หวและทายกระดาษ (header & footer) ตวอกษรพเศษ (text) และสญลกษณ (symbols)

ภาพท 4 รบบอน Insert 4. รบบอน Design เปนเครองมอเกยวกบการออกแบบรปบบของเอกสาร (document formatting) แบลคกราวน (background)

ภาพท 5 รบบอน Design 5. รบบอน Page layout เปนเครองมอเกยวกบการจดโครงรางหนากระดาษ (page setup) ยอหนา (paragraph) และการล าดบเอกสาร (arrange)

ภาพท 6 รบบอน Page layout 6. รบบอน Reference เปนเครองมอเกยวกบการท าสารบญ (table of contents) การท าอางองทายหนา (footnotes) การอางองและบรรณานกรม (citations & bibliography) การบรรยายภาพ (captions) และการท าดรรชน (index)

ภาพท 7 รบบอน Reference 7. รบบอน Mailing เปนเครองมอเกยวกบการสรางจดหมาย (create) การสรางจดหมายเวยน (start mail merge) การเพมเขตขอมล (write & insert fields) การดผลลพธ (preview results) และการรวมจดหมาย (finish & merge)

10 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 8 รบบอน Mailing 8. รบบอน Review เปนเครองมอเกยวกบการพสจนอกษร (proofing) การเปลยนภาษา (language) ความคดเหน (comments) การตดตามการแกไข (changes) การเปรยบเทยบ (compare) การปองกนเอกสาร (protect) การเขยนเหมอนปากกา (ink) และการเชอมโยงไปยงโปรแกรม OneNote

ภาพท 9 รบบอน Review 9. รบบอน View เปนเครองมอเกยวกบมมมองเอกสาร (views) การแสดงเครองมอ (show) การขยาย (zoom) การสลบหนาตางการท างาน (windows) และการเขยนโปรแกรมเสรม (macros)

ภาพท 10 รบบอน View โปรแกรม Microsoft Word มรบบอนเปนทเกบรวบรวมเครองมอชวยการท างานตาง ๆ ซงมการจดกลมใหใชงานไดสะดวก หากเรยนรและสามารถเรยกใชเครองมอตาง ๆ จากรบบอนทมอยไดนน กจะท าใหการสรางงานเอกสารสามารถท างานไดอยางรวดเรว ประหยดเวลา และสามารถดงศกยภาพของโปรแกรม Microsoft Word ออกมาไดอยางมากมาย

การสรางงานเอกสาร การสรางงานเอกสารใน Microsoft Word มเทคนคตาง ๆ มากมาย ซงสามารถน ามาประยกตสรางงานเอกสารทมคณภาพได โดยเฉพาะงานวชาการทมขอก าหนดในรายละเอยดมากมาย บรรณารกษควรทราบเปนเบองตน ดงตอไปน

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 11

1. การก าหนดคาไมบรรทด ไมบรรทดเปนอปกรณอยางหนงทมความจ าเปนในการสรางงานเอกสาร เพราะมนชวยใหการจดต าแหนงตาง ๆ ของเอกสารใหสวยงาม อกทงยงใชในการท างานรวมกบแทบดวย วธการก าหนดคาไมบรรทด มดงน 1.1 กรณเปดโปรแกรมขนมาแลวไมมไมบรรทด ใหไปทรบบอน View - ท าเครองหมายถกทชอง Ruler 1.2 กรณมไมบรรทดแตหนวยวดไมตรงตามความตองการ มวธการเปลยนดงน 1) ไปทรบบอน File - Options - Advance - Display 2) เลอกหนวยวดทตองการ คลก OK

ภาพท 11 หนาตางการก าหนดหนวยวดไมบรรทด 2. การก าหนดคาหนาเอกสาร (Margins) งานเอกสารทสรางขนของแตละองคการ หนวยงาน มกมขอก าหนดในการจดการเอกสาร เพอใหเกดความสวยงาม เปนระเบยบแบบแผน ซงขนตอนแรกเรมท างานเอกสาร จ าเปนตองก าหนดคาหนาเอกสารเสยกอน โดยมขนตอนตอไปน

12 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

1) คลกรบบอน Page layout - Margins - Custom margin

ภาพท 12 ค าสงการก าหนดคาหนากระดาษ 2) ระบขนาดของหนาเอกสารทตองการ อาท ขอบบน (top) ขอบซาย (left) ขอบลาง (bottom) และ ขอบขวา (right) เมอก าหนดเสรจแลว คลก OK

ภาพท 13 หนาตางก าหนดคาหนาเอกสาร 3. การสรางรปแบบตวอกษร รปแบบตวอกษรเปนเครองมอทชวยใหสามารถปรบเปลยนตวอกษรตามทเราก าหนดไดอยางรวดเรว ชวยเพมประสทธภาพในการสรางงานเอกสาร มขนตอนดงน

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 13

1) ไปทรบบอน Home - Style

ภาพท 14 ค าสงสรางรปแบบตวอกษร

2) คลกสวนขยาย เลอก Create a style เลอก Modify 3) ก าหนดรปแบบตวอกษรตามตองการ คลก OK

ภาพท 15 หนาตางการก าหนดรปแบบตวอกษร 4) ถาตองการใหขอมลใดเปนหวขอในสารบญใหก าหนดในสวนของ Style based on เปน Heading 1, 2, 3 … ตามล าดบ 4. การแทรกการอางอง การอางองเปนสงบงบอกทมาของเนอหาทน ามาจากแนวคดหรอหลกการของผอน โดยปกตสาขาวชาทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตร จะเลอกใชรปแบบการอางองแบบ APA (American Psychological Association) แตสามารถเลอกใชรปแบบการอางองอนไดเชนเดยวกน ขนตอนการใสอางอง มดงน

14 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

1) ไปทรบบอน References - Insert Citation - Add new source

ภาพท 16 ค าสงแทรกการอางอง

ภาพท 17 หนาตางบนทกขอมลการอางอง 2) เลอกภาษาการเสนอขอมลของทรพยากรสารสนเทศนน ๆ 3) เลอกรปแบบทรพยากรสารสนเทศ 4) บนทกขอมลการอางองใหครบถวน คลก OK หมายเหต หากมการบนทกขอมลการอางองผด ตองท าการปรบแกใหม โดยใชเมาส

คลกทรายการอางองนน - คลก - เลอก Edit source - ปรบแกขอมลการอางองใหถกตอง หากตองการเพมขอมลเลขหนาทอางอง สามารถท าไดโดยใชเมาสคลกท

รายการอางองนน - คลก - เลอก Edit citation - เพมขอมลเลขหนาทอางอง - คลก OK

ภาพท 18 ค าสงการปรบแกการอางอง

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 15

5. การท าบรรณานกรมอตโนมต บรรณานกรมเปนสวนประกอบในสวนทายของเอกสาร ซงมการท างานสบเนองมาจากการแทรกการอางอง มวธการดงน 1) ไปทรบบอน References - Bibliography - Insert Bibliography

ภาพท 19 ค าสงสรางบรรณานกรมอตโนมต 2) ใชเมาสเลอกขอมลบรรณานกรมทงหมด เพอปรบเปลยนตวอกษรใหสวยงาม 6. การก าหนดเลขหนา โดยปกตเอกสารจะมเลขหนาก ากบ เพอใหผใชเปดใชงานไดสะดวก ซงเลขหนาในสวนตนของเอกสาร ไดแก ค าน า กตตกรรมประกาศ สารบญ สารบญภาพ และสารบญตาราง มกใชตวเลขหรอตวอกษรทตางไปจากเลขหนาในสวนของเนอหา ดงนนเราจงตองแยกสวนของเอกสารออกจากกนโดยใชค าสง Breaks ดงขนตอนตอไปน 1) ไปทรบบอน Insert - Page number - เลอกรปแบบและต าแหนงของเลขหนา 2) ก าหนดรปแบบของเลขหนา โดยดบเบลคลกเขาไปในสวน Header - Page number - Format page number

16 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 20 ค าสงก าหนดรปแบบเลขหนา 3) ปรบเปลยนรปแบบเลขหนา - เลอก Start at: - ก าหนดเลขหนา เชน เปลยนรปแบบเลขหนาเปนตวอกษรไทย - เลอก Start at: ก - คลก OK

ภาพท 21 หนาตางการก าหนดรปแบบเลขหนา 4) เลอนเมาสคลกใหเคอรเซอรไปอยหนาขอความทเราตองการ Break 5) ไปทรบบอน Page layout - Breaks - Next pages

ภาพท 22 ค าสง Break

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 17

6) ท าตามขนตอนท 2 อกครงในหนาทตองการเรมตนเลขหนาใหม 7) ปรบเปลยนรปแบบเลขหนา - เลอก Start at: - ก าหนดเลขหนา เชน เปลยนรปแบบเลขหนาเปนตวเลขอารบค - เลอก Start at: 1 - คลก OK 7. การท าสารบญอตโนมต การท าสารบญอตโนมต เปนผลตอเนองมาจากการสรางรปแบบตวอกษร มขนตอนการท าดงน 1) ไปทรบบอน References - Table of contents - Custom Table of Content

ภาพท 23 ค าสงการท าสารบญอตโนมต 2) ปรบแตงการตงคาของสารบญเพอใหการแสดงผลตรงตามความตองการ คลก OK

ภาพท 24 หนาตางปรบแตงการตงคาของสารบญตามความตองการ

18 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

3) ใชเมาสเลอกขอมลสารบญทงหมด เพอปรบเปลยนตวอกษรใหสวยงาม หมายเหต ทกครงทมการปรบเปลยนเนอหาใด ๆ ทท าใหหวขอมการเปลยนแปลงไป หรอเลขหนาเปลยนไปจากเดม ตองท าการอปเดตสารบญอตโนมตทกครง โดยไปทสารบญ - คลกขวา - Update Field กรณมการปรบเฉพาะเนอหาท าใหเลขหนาเปลยนแปลง เลอก Update page number only สวนกรณมการปรบหวขอและเนอหาท าใหเลขหนาเปลยนแปลง เลอก Update entire table

ภาพท 25 หนาตางเลอกวธการอปเดตสารบญอตโนมต

สรป การสรางงานเอกสาร เปนสวนหนงของงานหองสมด การเรยนรและเขาใจโปรแกรม Microsoft Word นอกจากจะท าใหงานเอกสารดสวยงาม มประสทธภาพแลว ยงชวยใหการใชงานท าไดรวดเรว ประหยดเวลาการท างานไปไดอยางมาก ทงนเทคนคพนฐานทควรเรยนรคอ การก าหนดคาหนาเอกสาร การสรางรปแบบตวอกษร การแทรกการอางอง การท าบรรณานกรมอตโนมต การก าหนดเลขหนา และการท าสารบญอตโนมต

แบบฝกหด 1. ปรบเปลยนหนวยวดของไมบรรทด จากเซนตเมตรเปนนว 2. ก าหนดคาหนากระดาษ บน 1.5 นว ซาย 1.5 นว ขวา 1 นว และลาง 1 นว 3. สรางรปแบบตวอกษร ใชฟอนต TH Saraban New ขนาด 16 ตวปกต จดชดซาย 4. สรางรายการอางอง 5 รายงาน (หนงสอ 2 รายการ, วารสาร 1 รายการ, หนงสอพมพ 1 รายการ และเวบไซต 1 รายการ) 5. สรางบรรณานกรมอตโนมต

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 19

เอกสารอางอง ธชชย จ าลอง. (2554). Microsoft office ฉบบสมบรณ 2010. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

20 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 21

บทท 3 โปรแกรมประยกตเพอการจดการ : Microsoft Excel

โปรแกรม Microsoft Excel เปนโปรแกรมทใชในการเกบขอมลลงบนแผนตารางงาน (spread sheet) ซงมลกษณะเดนในดานการค านวณดวยสตรทางคณตศาสตร สามารถใสฟงกชน ตาง ๆ การจดท ารายงานทแสดงผลเปนตวเลข รปภาพ แผนภมทมความสวยงาม (สพชา ถรจตตกล, 2554, หนา 1) นอกจากนหวใจหลกอกอยางหนงของโปรแกรม Excel คอ การน าขอมลทอยในตารางมาวเคราะหและประมวลผลเพอใหไดผลลพธจากการค านวณมาเปนขอมลเพอชวยในการตดสนใจ (ดวงพร เกยงค า, 2554, หนา 1)

สวนประกอบของ Microsoft Excel เมอเปดโปรแกรม Microsoft Excel ขนมาจะพบวามสวนประกอบทส าคญ 2 สวนหลก ๆ คอ หมายเลข เปนสวนตดตอกบผใชหรอทรวบรวมเครองมอตาง ๆ ทใชในการท างาน เรยกวา รบบอน Ribbon โดยรบบอนนจะม 2 ลกษณะ คอ 1) รบบอนปกต เปนรบบอนทมอยแลวเปนพนฐานเมอเปดโปรแกรมขนมาเพอใชงาน ไดแก File, Home, Insert, Page layout, Formulas, Data, Review และ View 2) รบบอนเฉพาะงาน เปนรบบอนทรวบรวมเครองมอยอย ๆ ทจ าเปน ซงจะปรากฎขนเมอมการท างานในบางสวนงาน เชน รปภาพ ตาราง กลองขอความ เปนตน หมายเลข เปนพนททผใชใชสรางงานสเปรดชตตาง ๆ

22 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 26 หนาโปรแกรม Microsoft Excel

รบบอนตาง ๆ ทควรรจก

รบบอนของโปรแกรม Microsoft Excel มลกษณะทคลายกบรบบอนของโปรแกรม Microsoft Word มแตกตางกนอยในบางเครองมอทเปนลกษณะเฉพาะตวของโปรแกรม Microsoft Excel ซงมรบบอนดงตงไปน 1. รบบอน File เปนเครองมอทใชในการสรางเอกสารใหม การเปดเอกสาร การบนทก การพมพ การแบงปน และการตงคาตาง ๆ

ภาพท 27 รบบอน File

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 23

2. รบบอน Home เปนเครองมอเกยวกบ คลปบอรด (clipboard) ตวอกษร (font) การจดเรยงขอมล (alignment) จ านวน (numbers) รปแบบตาราง (styles) รปแบบเซล (cells) และการแกไข (editing)

ภาพท 28 รบบอน Home 3. รบบอน Insert เปน เคร อ งม อ เก ย วกบการแทรกตาราง ( table) ร ปภาพ (illustrations) แผนภมภาพ (charts) แผนภมเสน (sparklines) ตวกรอง (filters) การเชอมโยง (link) ตวอกษรพเศษ (text) และสญลกษณ (symbols)

ภาพท 29 รบบอน Insert 4. รบบอน Page layout เปนเครองมอเกยวกบการจดการรปแบบ (themes) การตงคาหนาเอกสาร (page setup) การก าหนดขนาด (scale to fit) ตวเลอกตาราง (sheet option) และการจดวางขอมล (arrange)

ภาพท 30 รบบอน Page layout 5. รบบอน Formulas เปนเครองมอเกยวกบสตรการค านวน โดยมคลงสตรประเภทตาง ๆ (function library) การระบชอ (defined names) การตรวจสอบสตร (formula auditing) และเครองคดเลข (calculation)

ภาพท 31 รบบอน Formulas 6. รบบอน Data เปนเครองมอเกยวกบการเรยกใชขอมลจากภายนอก (get external data) การเชอมตอขอมล (connections) การจดเรยงและตวกรองขอมล (sort & filter) เครองมอจดการขอมล (data tools) และตวจดการโครงรางขอมล (outline)

24 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 32 รบบอน Data 7. รบบอน Review เปนเครองมอเกยวกบการพสจนอกษร (proofing) การแปลงภาษา (language) ความคดเหน (comments) การเปลยนแปลงภาษา (changes) และการเขยนเหมอนปากกา (ink)

ภาพท 33 รบบอน Review 8. รบบอน View เปนเครองมอเกยวกบมมมองตาราง (workbook views) การแสดงผลขอมล (show) การขยาย (zoom) การจดการหนาตาง (windows) และการเขยนโปรแกรมมาโคร (macro)

ภาพท 34 รบบอน View

การใชงาน Microsoft Excel ฟงกชนงานในโปรแกรม Microsoft Excel มอยมากมาย และเพอใหนกศกษามความรและเขาใจในหลกการท างานขนพนฐาน ซงสามารถน าไปประยกตในการท างานรปแบบตาง ๆ จงขอน าเสนอเนอหาทเปนการใชงานของโปรแกรมทส าคญดงตอไปน 1. สตรค านวณใน Microsoft Excel การค านวณในโปรแกรม Microsoft Excel เปนการสรางสตรทางคณตศาสตร ซงสามารถสรางสตรการค านวณได 2 ลกษณะ 1) การสรางสตรแบบ Formula เปนการสรางสตรการค านวณแบบงาย ๆ ไมซบซอน อาศยเครองหมายทางคณตศาสตร ซงเรยกวา ตวด าเนนการ (operator) เชน บวก (+) ลบ (-) คณ (*) และ หาร (/) การสรางสตรดวยลกษณะนจะขนตนดวยเครองหมายเทากบ (=) แลวจงตามดวยตวแปรอยางนอย 2 ตวขนไป ทคนดวยตวด าเนนการระหวางตวแปรแตละตวแปร ทงนตวแปรอาจเปนคาคงท ขอความ ต าแหนงเซล ชอเซล หรอฟงกชนกได

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 25

ตวอยาง =A1+B1 =C1*(A1+B1) 2) การสรางสตรแบบ Function เปนลกษณะการค านวณทไดออกแบบและสรางไวอยางส าเรจรป มอยใน Microsoft Excel อยแลว สวนการท างานจะเปนการอางชอฟงกชน และก าหนดคาอารกวเมนต (argument) ซงมกใชส าหรบการค านวณทมความซบซอน และตองอางองการท างานหลายระดบ 2. ตวด าเนนการ ในโปรแกรม Microsoft Excel ตวด าเนนการแบงออกเปน 4 กลม ไดแก 1) ตวด าเนนการทางคณตศาสตร ใชส าหรบหาผลลพธทางคณตศาสตร ไดแก + - * / ^ % ต าแหนงทใชมกอยระหวางตวแปร 2 ตวหรอมากกวา 2) ตวด าเนนการส าหรบเปรยบเทยบ ใชเปรยบเทยบขอมล อาท เทากบ (=) มากกวา (>) นอยกวา (<) มากกวาหรอเทากบ (>=) และนอยกวาหรอเทากบ (<=) เปนตน 3) ตวด าเนนการส าหรบขอความ ใชเชอมขอความ โดยขอความตองอยภายใตเครองหมาย “ ” เสมอ ปกตจะใชเครองหมาย & เปนตวด าเนนการเชอมขอความ 4) ตวด าเนนการส าหรบอางอง ใชอางองต าแหนงของเซลในตาราง โดยใชเครองหมาย ๐ จลภาค ( , ) อางองชวงเซลจากต าแหนงแรกไปยงต าแหนงสดทายอยางตอเนอง ๐ ทวภาค ( : ) อางองชวงเซลทงหมดทอางถง ๐ การเวนวรรค ใชอางองเฉพาะเซลทมการซ ากนในชวงเซลทระบ 3. ชอเซลกบการค านวณ การเรยกเซลตาง ๆ ในโปรแกรม Microsoft Excel จะอางองจากตวอกษรของคอลมน ตามดวยตวเลขของแถว เชน A1, B2, C3 แตสามารถเปลยนชอเซลเพอความสะดวกในการอางองต าแหนงเซลจ านวนมากในสตร เชน ขอมลคะแนนชนงาน จากเซล A2 ถง F5 มาตงชอ “คะแนน” เมอใดทตองการดขอมลคะแนนสวนนกสามารถใชค าสงใหมายงต าแหนงทขอมลนไดทนท พรอมกบเลอกพนทนนใหดวย หรอตงชอเซลคะแนนชนงานของนกศกษาคนหนง ๆ จากเซล A2 ถง A8 เปน “คะแนนเกบ” กสามารถน ามาค านวณในสตรแบบฟงกชนไดทนท เชน =sum(คะแนนเกบ)

26 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

เปนตน ขอดของการตงชอเซลจะชวยใหการอางองคาหลาย ๆ คาในเวลาเดยวกนท าไดงาย สะดวกและแมนย ามากยงขน ส าหรบกฎการตงชอเซลทควรค านงถง คอ 1) ควรสอความหมายเกยวกบขอมลทเลอก 2) ชอตองไมซ ากบต าแหนงอางองเซลอนบนเวรกชต 3) ชอตองขนตนดวยตวอกษร หรอ _ (underscore) เทานน แลวจงตามดวยตวอกษรหรอตวเลข แตตองมความยาวไมเกน 255 ตวอกษร 4) ตวอกษรพมพเลก หรอพมพใหญ จะถอเปนคาเดยวกน 5) ชอเซลสามารถใชไดทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ วธการตงชอเซล ตองท าการเลอกกลมเซลตามตองการกอน แลวจงตงชอเซลซงสามารถท าได 2 วธ 1) พมพชอเซลทตองการ ลงใน Name box หรอ

2) คลกขวา - Define name - พมพชอเซลทตองการ หากตองการลบหรอแกไขชอเซล สามารถท าไดโดยไปทรบบอน Formulas - Name manager - คลกเลอกชอเซลทตองการลบหรอแกไข แลวจงด าเนนการลบหรอแกไข

ภาพท 35 หนาตางการจดการชอเซล การเรยกใชชอเซล สามารถท าได 2 ชองทาง ไดแก

1) เลอกจากชอเซลในชอง Name box ดวยการพมพชอเซล หรอ คลก 2) เรยกใชชอเซลในสตรค านวณ โดยการพมพชอเซลลงไปยงต าแหนงทตองการด าเนนการในรปแบบตาง ๆ

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 27

4. ฟงกชนและการค านวณ ฟงกชน คอ สตรการค านวณทเขยนขนลวงหนา มลกษณะเปนค าสงค านวณส าเรจรป โดยการใสคาอารกวเมนตตามเงอนของของแตละฟงกชนลงไป โปรแกรมจะท าการประมวลผล และแสดงผลลพธออกมา ฟงกชนทมในโปรแกรม Microsoft Excel มเปนจ านวนมาก ตงแตฟงกชนพนฐานไปจนถงฟงกชนทมการค านวณทซบซอน ในทนขอน าเสนอฟงกชนทสามารถประยกตใชในงานตาง ๆ ได อาท 1) ฟงกชนขอความ ๐ Find ๐ Replace ๐ Search 2) ฟงกชนวนทและเวลา ๐ Now ๐ Today ๐ Date / Datevalue ๐ Time / Timevalue 3) ฟงกชนทางสถต ๐ Sum / Sumif / Sumifs / … ๐ Round / Rounddown / Roundup 4) ฟงกชนทางตรรกศาสตร ๐ If / Ifs ๐ And / Or / Not 5) ฟงกชนการนบ ๐ Count / Counta / Countblank / Countif / Countifs

สรป โปรแกรม Microsoft Excel มคณสมบตเดนในดานการท างานรปแบบตาราง การค านวณคาลกษณะตาง ๆ ท างานโดยอาศยสตรในการค านวณ ดงนนสงส าคญทจ าเปนตอการใชงานคอ การเรยนรวามสตรอะไรบาง มการใชงานของสตรนน ๆ อยางไร นอกจากนนผใชงานยงตองม

28 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ความเขาใจในงานของตนเองและสามารถเลอกใชสตรไดเหมาะสมกบงาน จงจะชวยใหงานทไดมประสทธภาพ

แบบฝกหด 1. ใหนกศกษาสรางบญชรายรบรายจายจากโปรแกรม Microsoft Excel โดยใชฟงกชนตาง ๆ อยางเหมาะสม

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 29

เอกสารอางอง ดวงพร เกยงค า. (2554). รวมสตร & ฟงกชน และ Macro & VBA Excel 2010. กรงเทพฯ: โปรวชน. สพชา ถรจตตกล. (2554). คมอเรยนรและใชงาน Excel 2010 ฉบบสมบรณ (พมพครงท 1). นนทบร:

ไอดซฯ.

30 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 31

บทท 4

โปรแกรมประยกตเพอการพฒนา : Dreamweaver

โปรแกรม Dreamweaver เปนโปรแกรมส าหรบออกแบบและพฒนาเวบไซตทเกดจากการสรางเวบเพจ เวบแอปพลเคชน แลวเชอมโยงเขาดวยกนจนเปนเวบไซต โปรแกรมนชวยใหการสรางเวบไซตสามารถท าไดงายขน เนองจากผใชไมจ าเปนตองมความรเกยวกบภาษาเอชทเอมแอล (HTML) ซงเปนภาษาพนฐานทใชพฒนาเวบไซต นอกจากนในโปรแกรมยงมเครองมอมากมายส าหรบพฒนาเวบไดอยางรวดเรว สวยงามและมประสทธภาพ

สวนประกอบของ Dreamweaver ภาพท 36 หนาจอโปรแกรม Dreamweaver เมอเขาสโปรแกรม Dreamweaver จะพบหนาตางการท างาน ซงประกอบดวยสวนตาง ๆ ไดแก หมายเลข Menu bar แถบเมนค าสงทรวบรวมค าสงตาง ๆ ในการสรางเวบเพจ หมายเลข Title bar แถบชอไฟลเวบเพจ จะแสดงชอของเวบเพจทก าลงเปดใชงานอย

32 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมายเลข tool bar document แถบมมมองการท างาน โดยสามารถปรบเปลยนหนาจอการท างานใหเหนในมมมองการออกแบบ (design) มมมองรหส (code) หรอทง 2 แบบรวมกน (split) นอกจากนยงเปนทบนทกชอเวบเพจ (title) การแสดงผลไปยงเวบเบราวเซอรดวย หมายเลข Panel เปนสวนเกบเครองมอในการท างานตาง ๆ เชนการจดการรหส (code) การก าหนดรปแบบของเวบเพจ (Cascading Style Sheets) การจดการไฟล (file) หมายเลข Document สวนเอกสารส าหรบใสเนอหา และจดองคประกอบของเวบเพจ มลกษณะคลายกบการใชงานโปรแกรมเวรดโปรเซสเซอรทวไป เชน การพมพ การแทรกรปภาพ การแทรกตาราง หมายเลข Panel properties เปนสวนแสดงคณสมบตของสงทก าลงเลอกท างานในเวบเพจ ใชส าหรบก าหนดหรอแกไขคาตาง ๆ เชน ต าแหนง ส ขนาด เปนตน

เมนตาง ๆ ทควรรจก โปรแกรม Dreamweaver ไดจดเมนค าสงตาง ๆ ทจ าเปนตอการสรางเวบเพจไวมากมาย ซงประกอบดวย 1. เมน File เปนกลมค าสงเกยวกบการจดการไฟล อาท การเปด การบนทก การน าเขาไฟล และการสงออกไฟล 2. เมน Edit เปนกลมค าสงเกยวกบการแกไขขอมลในเวบเพจ เชน การตด การคดลอก การวาง การคนหา การแทนท รวมถงการปรบแกโครงสรางของเวบเพจ (preference) 3. เมน View เปนกลมค าสงเกยวกบมมมองลกษณะตาง ๆ การยอขยายหนาจอ การเปลยนมมมอง การเปดหรอปดเครองมอเสรมการท างาน 4. เมน Insert เปนกลมค าสงเกยวกบการแทรกวตถเขาไปในเวบเพจ เชน รปภาพ เสยง สอประสม ตาราง และการเชอมโยงตาง ๆ 5. เมน Modify เปนกลมค าสงเกยวกบการจดการพาเนลตาง ๆ รวมถงพาเนลคณสมบตทมผลตอการใชเครองมอแตละชนดทเกดจากการแทรกเขามาในไฟลเวบเพจ

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 33

ภาพท 37 เมน File, Edit และ View 6. เมน Format เปนกลมค าสงเกยวกบการจดการรปแบบการน าเสนอ อาท การจดต าแหนงขอมล การปรบรปแบบตวอกษร 7. เมน Site เปนกลมค าสงเกยวกบการจดการเวบไซต ซงเปนสวนส าคญทจะท าใหการเชอมโยงขอมลตาง ๆ ภายในเวบเพจ หรอระหวางเวบเพจ มความสอดคลองและใชไดจรงเมอน าไฟลตาง ๆ อปโหลดขนไปยงเวบเซรฟเวอร (web server) 8. เมน Window เปนกลมค าสงทเกยวกบการสงใหเปด/ปดพาเนลตาง ๆ 9. เมน Help เปนกลมตวชวยใหการใชโปรแกรมมประสทธภาพ โดยผใชหากตองการเรยนรการใชงานโปรแกรม รนของโปรแกรม จะไดขอมลจากสวนน

34 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 38 เมน Insert, Modify และ Format

ภาพท 39 เมน Site, Window และ Help

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 35

การสรางเวบไซต การใชงานโปรแกรม Dreamweaver โดยทวไปจะมขนตอนเรมจากการสรางเวบเพจทเปนหนาหลก (Homepage) กอน หลงจากนนจงคอย ๆ สรางเวบเพจอนทเกยวของเพอเชอมโยงไฟลเวบเพจตาง ๆ เขาหากน จนเกดเปนเวบไซต (Website) ทพรอมน าไปอปโหลดขนเวบเซรฟเวอร ขนตอนดงกลาวสามารถท าไดดงตอไปน 1. การสรางเวบเพจ สามารถด าเนนการไดดงน 1) ไปทเมน File - New - เลอกรปแบบเวบเพจทตองการสราง - คลก Create

ภาพท 40 หนาตางการสรางเวบเพจใหม 2) ใสขอมลทตองการสราง จดวางใหสวยงามตามความตองการ ๐ กรณเพมขอความตวอกษร สามารถพมพขอมลลงไปไดเลย หากตองการปรบเปลยนขนาดตวอกษรใหไปท properties panel - format - เลอกขนาดตามตองการ ๐ กรณเพมรปภาพ ใหไปท Insert - Image - เลอกภาพทตองการ ๐ กรณเพมสออน ๆ ใหไปท Insert - Media - เลอกสอทตองการ ๐ กรณเพมตาราง ใหไปท Insert - Table - เลอกขนาดตารางทตองการใช หมายเหต รปภาพ หรอสออน ๆ ควรมการบนทกเกบไวในโฟลเดอรเฉพาะทมการจดการไวอยางเปนระบบ เพอใหงายตอการเชอมโยงและน าขนอปโหลดไปยงเวบเซรฟเวอร

36 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

2. การบนทกเวบเพจ หลงจากการปรบเปลยนเวบเพจเสรจเรยบรอยใหบนทกไฟล ดวยขนตอนตอไปน 1) ไปทเมน File - Save as - เลอกทตงไฟล - ตงชอไฟล - คลก Save

ภาพท 41 หนาตางการบนทกขอมล หมายเหต ไฟลเวบเพจทเปนหนาแรกของเวบไซต ตองตองชอไฟลเปน index.html สวนไฟลอน ๆ ควรตงชอใหสอความหมาย และควรจดการไฟลอยางเปนระบบไวในโฟลเดอร Public_html 3. การเชอมโยงเวบเพจ เปนการท าใหขอความ หรอรปภาพ สามารถเชอมโยงไปยงเวบเพจ หรอเวบไซตอน ๆ ได โดยมวธการดงน 1) เลอกขอความ หรอท าไฮไลทขอความ หรอเลอกรปทตองการเชอมโยง 2) ใสชอเวบเพจ หรอชอเวบไซต (URL) ในชอง Link ในสวนของ Properties panel แลวกด Enter 4. การทดสอบเวบเพจผานเบราวเซอร เปนการเปดไฟลเวบเพจทสรางเสรจแลวในโปรแกรมเบราวเซอร ส าหรบการตรวจสอบความถกตอง ซงหากตองการปรบปรงแกไขกกลบไปแกไขในโปรแกรม Dreamweaver โดยมขนตอนดงน 1) กดบนทกเวบเพจทสรางเสรจแลว 2) ไปท tool bar document - เลอก Preview/Debug in browser

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 37

ภาพท 42 เครองมอแสดงผลในโปรแกรมเบราวเซอร 5. การก าหนดโครงสรางของเวบไซต เนองจากเวบไซตประกอบดวยเวบเพจ ไฟลรปภาพ และไฟลอน ๆ เปนจ านวนมาก ซงบางเวบไซตมไฟลทใชรวมกนเปนรอยไฟล ดงนนจงควรวางแผนวาจะจดการไฟลเหลานนอยางไร โครงสรางของเวบไซตมลกษณะเดยวกนกบโครงสรางไฟลของ Windows โดยจะเรมจากโฟลเดอรหลก โฟลเดอรยอย และไฟล ซอนกนอยเปนชน ๆ ภาพท 43 โครงสรางของเวบไซต 6. การสราง Dreamweaver Site เปนการจ าลองเวบไซตทท าอย ในโปรแกรม Dreamweaver เปนการก าหนดชอเวบไซต และระบโฟลเดอรส าหรบจดเกบไฟล เพอความสะดวกในการบรหารจดการ การแกไขเวบเพจ และการอปโหลดเวบไซตขนสอนเทอรเนต กรณทการสรางเวบไซตยงไมมเวบเซรฟเวอร สามารถก าหนดโดยใชลกษณะเวบทองถน (Local info) ซงเปนขอมลเวบไซตทเกบไวในคอมพวเตอรเทานน หากภายหลงมเวบเซรฟเวอรแลว กสามารถน าโฟลเดอรทท าในลกษณะเวบทองถนนอปโหลดขนสอนเทอรเนตไดทนท วธการสราง Dreamweaver Site สามารถท าไดดงตอไปน

Public_HTML

Image

Clip

Index.html

Image01.jpg

38 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

1) ไปทเมน Site - New site - ตงชอเวบไซต (ทเขาใจงาย) - คลก Next

ภาพท 44 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 1 2) เลอก No, I do not want to use a server technology - คลก Next

ภาพท 45 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 2

3) ก าหนดทตงโฟลเดอรของเวบไซตในคอมพวเตอร โดยคลก - เลอกโฟลเดอร - เลอก Select - คลก Next

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 39

ภาพท 46 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 3 4) เลอกต าแหนงโฟลเดอรในคอมพวเตอรทจะเกบไฟลเวบไซต (ท าเชนเดยวกบขอ 3) - คลก Next 5) โปรแกรมจะแสดงสรปการก าหนดทตงของเวบไซตในคอมพวเตอร หากถกตองคลก Done

ภาพท 47 หนาตางการสราง Dreamweaver Site ขนท 4

40 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

7. เรมตนการสรางเวบไซต หลกจากก าหนดทตงเวบไซตในคอมพวเตอรแลว ขนตอนถดมาคอเรมสรางเวบไซต ซงมขนตอนดงน 1) ไปท File panel - เลอกเวบไซตทตองการท างาน

ภาพท 48 การเลอกใชเวบไซตจาก File panel 2) คลกขวาทชอเวบไซต - เลอก New file หรอดบเบลคลกทชอไฟลเวบเพจทมอยแลวทตองการแกไข 3) ท าการแกไขขอมลตามตองการ จากทน าเสนอมาขางตนในประเดนการสรางเวบไซต เปนเพยงวธการพนฐานทเรมตนการใชงานโปรแกรม Dreamweaver เทานน ซงความสามารถของโปรแกรมยงมอกมากมาย ดงนนผใชงานจงควรศกษาเพมเตมในฟงกชนการท างานตามทตองการจากแหลงขอมลตาง ๆ

สรป โปรแกรม Dreamweaver เปนโปรแกรมประยกตทใชส าหรบการสรางเวบไซต ซงผใชควรทราบถงสวนประกอบของโปรแกรม เมนตาง ๆ รวมถงวธการใชงานของเครองมอตาง ๆ การสรางเวบไซตทองถนขนพนฐาน ไปจนถงการสรางเวบไซตทมการเชอมตอกบเวบเซรฟเวอรทเปนขนสงอกตอไป

แบบฝกหด 1. ใหนกศกษาสรางเวบไซตแนะน าตว โดยมขอมลประกอบดวยขอมลสวนตว การศกษา กจกรรมทเคยท ามา โดยใชโปรแกรม Dreamweaver จดการใหสวยงาม และสามารถใชงานไดจรง

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 41

เอกสารอางอง

ดวงพร เกยวค า. (2549). คมอสรางเวบไซทดวยตนเอง. กรงเทพฯ: โปรวชน.

42 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 43

บทท 5 โปรแกรมประยกตเพอการพฒนา : Photoshop

โปรแกรม Photoshop เปนโปรแกรมในตระกล Adobe ใชส าหรบตกแตงภาพถาย ภาพกราฟกทนบวาดทสดในขณะน อาชพตาง ๆ ทท างานเกยวกบสงพมพ หรองานมลตมเดย นอกจากเครองมอทมอยมากมายแลว ยงมเอฟเฟกต (effect) ทใชในการแตงภาพและตวหนงสอแบบส าเรจรปอกจ านวนหนงใหดวย

สวนประกอบของ Photoshop

การใชงานโปรแกรม Photoshop ผใชควรทราบองคประกอบพนฐานทใชงานบอยของโปรแกรม ซงประกอบดวย

ภาพท 49 หนาจอโปรแกรม Photoshop หมายเลข Menu bar หรอแถบเมน เปนทรวบรวมค าสงทใชในการท างาน หมายเลข Option bar หรอแถบตวเลอก เปนทรวบรวมตวเลอกของเครองมอ จะเปลยนแปลงไปตามเครองมอแตละชนด หมายเลข Title bar หรอแถบชอไฟล เปนสวนทแสดงชอไฟล และสถานนะการใชงานของไฟล หมายเลข Toolbox หรอกลองเครองมอ เปนทรวบรวมเครองมอทส าคญและมการใชบอย

44 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมายเลข Pallette หรอหนาตางคณสมบตของเครองมอ เปนหนาตางพเศษทชวยการท างาน สามารถเรยกมาใชหรอซอนการท าไดไดทเมน Window หมายเลข Work area หรอพนทท างาน เปนบรเวณทใชในการท างาน การปรบแตงภาพ หมายเลข Status bar หรอแถบสถานะ เปนสวนแสดงขนาดของไฟล และรายละเอยดการท างานตาง ๆ ของไฟล

เมนตาง ๆ ทควรรจก

การใชงานโปรแกรม Photoshop นอกจากรองคประกอบสวนตาง ๆ ของโปรแกรมแลว ควรรจกเมนทมอยในโปรแกรมดวย เมนในโปรแกรมทควรรจก ประกอบดวย

ภาพท 50 เมน File และ Edit 1) เมน File จะรวมค าสงทเกยวกบการจดการไฟลภาพ ไดแก การเรยกใช การบนทก การน าเขาหรอสงออก และการพมพไฟลภาพ 2) เมน Edit จะรวมค าสงทเกยวกบการแกไขภาพ เชน การส าเนา การแกไขรปราง การปรบแตงโปรแกรม

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 45

ภาพท 51 เมน Image, Layer, Type และ Select 3) เมน Image จะรวมค าสงทเกยวกบการปรบแตงภาพ ไดแก การปรบโหมดภาพ การปรบส การปรบขนาดภาพ การตดภาพ และการท าซ าภาพ 4) เมน Layer จะรวมค าสงทเกยวกบเลเยอรในลกษณะตาง ๆ 5) เมน Type จะรวมค าสงทเกยวกบการจดการตวอกษร ความถหาง การจดระดบตวอกษร 6) เมน Select จะรวมค าสงทเกยวกบการเลอกวตถ และพนทบนรปภาพ 7) เมน Filter จะรวมค าสงทเกยวกบเอฟเฟกตทใชในการแตงภาพ 8) เมน View จะรวมค าสงทเกยวกบมมมองของภาพและวตถในลกษณะตาง ๆ เชน การลดขนาดภาพ การขยายขนาดภาพ 9) เมน Window จะรวมค าสงทเกยวกบการเลอกใชหนาตางคณสมบตของเครองมอตาง ๆ 10) เมน Help จะรวมค าสงทเกยวกบการแนะน าการใชงาน ทมาของโปรแกรม Photoshop

46 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 52 เมน Filter, View, Window และ Help การใชงานโปรแกรม Photoshop ใหมประสทธภาพ จ าเปนตองทราบเมนค าสงตาง ๆ ซงจะชวยใหการท างานสะดวก และรวดเรวมากยงขน

เครองมอในโปรแกรม Photoshop เหตผลหนงทท าใหโปรแกรม Photoshop ไดรบยกยองใหเปนโปรแกรมตกแตงภาพทดทสดโปรแกรมหนง นนเพราะโปรแกรมมเครองมอทจ าเปนในการตกแตงภาพทหลากหลายและมประสทธภาพสง เครองมอตาง ๆ จะรวบรวมไวในกลองเครองมอ (toolbox) ซงผใชจงควรท าความรจกกบเครองมอแตละประเภท

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 47

ภาพท 53 กลองเครองมอโปรแกรม Photoshop 1. Marquee tools - เครองมอส าหรบเลอกพนทตามความตองการ สามารถเลอกได 4 ลกษณะ คอ สเหลยม วงร เสนตรงแนวนอน และเสนตรงแนวตง

ภาพท 54 เครองมอ Marquee tools 2. Move tool - เครองมอส าหรบเคลอนยายวตถ

ภาพท 55 เครองมอ Move tool 3. Lasso tool - เครองมอส าหรบเลอกพนทเชนกน แตเกดจากการสรางเสนไปตามพนททตองการแลวไปบรรจบกนทจดเรมตน

48 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 56 เครองมอ Lasso tool 4. Magic wand tool - เครองมอส าหรบการเลอกพนททมสใกลเคยงกน และจะสามารถเลอกพนทไดดในสภาวะทภาพมความแตกตางกนของสมาก

ภาพท 57 เครองมอ Magic wand tool 5. Crop tool - เครองมอส าหรบตดภาพตามกรอบ และสามารถตดภาพใหเปนชน ๆ ไดดวย

ภาพท 58 เครองมอ Crop tool 6. Eyedropper tool - เครองมอส าหรบการส าเนาคาส ไมบรรทด และการบนทกขอมลเตอนความจ า

ภาพท 59 เครองมอ Eyedropper tool 7. Healing brush tool - เปนเครองมอทใชในการแกไขภาพเฉพาะจด อกยงสามารถชวยลบรายสกปรก หรอเมดสทมในภาพ โดยจะลอกลายโทนสบรเวณใกลเคยงมาปรบคาสอตโนมต

ภาพท 60 เครองมอ Healing brush tool

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 49

8. Brush tool - เครองมอส าหรบการลงสทมลกษณะของการทาส ซงสามารถเลอกรปแบบแปลง หรอดนสอ

ภาพท 61 เครองมอ Brush tool 9. Stamp tool - เครองมอส าหรบคดลอกพนททเลอกไว ไปแทนทพนททตองการ โดยตองกดคย Alt คางไว

ภาพท 62 เครองมอ Stamp tool 10. History brush tool - เครองมอส าหรบลบความเปลยนแปลงของภาพทเกดจากการท างานใหกลบคน

ภาพท 63 เครองมอ History brush tool 11. Eraser tool - เครองมอส าหรบลบพนททเราไมตองการ สามารถเลอกรปแบบการลบได

ภาพท 64 เครองมอ Eraser tool 12. Gardient tool - เครองมอส าหรบการเทสลงภาพ และสามารถไลระดบสตามทก าหนดได

ภาพท 65 เครองมอ Gardient tool

50 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

13. Blur tool - เครองมอส าหรบระบายลงไปบนภาพเพอใหภาพมลกษณะเบลอ

ภาพท 66 เครองมอ Blur tool 14. Dodge tool - เครองมอส าหรบเพมความสวาง หรอเพมความอมตวของส

ภาพท 67 เครองมอ Dodge tool 15. Pen tool - เครองมอส าหรบวาดเสนลงไปบนภาพ และสามารถเพม/ลดจดยดของเสนเพอการปรบรปทรงของภาพ

ภาพท 68 เครองมอ Pen tool 16. Type tool - เครองมอส าหรบพมพตวอกษร สามารถก าหนดใหแสดงผลแนวตง หรอแนวนอนได

ภาพท 69 เครองมอ Type tool 17. Selection tool - เปนเครองมอส าหรบเลอกเสน path ซงสามารถเลอกแบบทงหมด หรอบางสวน

ภาพท 70 เครองมอ Selection tool

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 51

18. Shape tool - เครองมอส าหรบสรางรปทรงเรขาคณตรปแบบตาง ๆ

ภาพท 71 เครองมอ Shape tool 19. Hand tool - เครองมอส าหรบการเคลอนยายมมมองของภาพ มกใชในขณะทมการขยายภาพใหญ

ภาพท 72 เครองมอ Hand tool 20. Zoom tool - เครองมอส าหรบขยายภาพใหเหนรายละเอยดของภาพทมากขน

ภาพท 73 เครองมอ Zoom tool

สรป โปรแกรม Photoshop เปนโปรแกรมทนยมใชในการตกแตงภาพทมเครองมอมากมาย ส าหรบใชตกแตงภาพ มลกษณะการท างานเปนชนภาพซอนกน (layer) สงทส าคญทผใชตองเรยนรนนคอเมนตาง ๆ และการท างานของเครองมอแตละชนด นอกจากนนผใชควรศกษาเทคนค วธการสรางภาพในรปแบบตาง ๆ พรอมกบฝกฝนการใชเครองมอตาง ๆ ใหเกดความคนชน จงจะสามารถสรางงานภาพทสอดรบกบวตถประสงคทจะน าไปใชไดอยางลงตว

แบบฝกหด 1. ใหนกศกษาสรางตวอกษรทเกดจากการใชเครองมอตาง ๆ ใหสวยงาม 2. ใหนกศกษาสรางปม (Botton) ทเกดจากการใชเครองมอตาง ๆ ใหสวยงาม 3. ใหนกศกษาตกแตงภาพโดยการตดตอภาพบคคล สตว หรอสงของ ไปไวในสถานทตาง ๆ

52 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

เอกสารอางอง Scott Kelby. (2556). The Adobe photoshop cs6 book. (รชตา ซงสนทร, ผแปล) กรงเทพฯ:

ซเอดยเคชน. วงศประชา จนทรสมวงศ และ มานตา เจรญปร. (2545). คมภร Photoshop7 & ImageReady7.

กรงเทพฯ: โปรวชน.

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 53

บทท 6

โปรแกรมประยกตเพอจดระบบ : Microsoft Access

โปรแกรม Microsoft Access เปน 1 ในชดโปรแกรม Microsoft Office ซ ง เปนโปรแกรมระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ ( relational database management system : RDBMS) ทชวยใหการจดเกบขอมล แบบสอบถามขอมลการคนหา การดแลรกษา การวเคราะห และการน าเสนอขอมล รวมถงการรกษาความปลอดภยของขอมลท าไดงายและมประสทธภาพ ในเอกสารฉบบนขอเรยกสน ๆ วาโปรแกรม Microsoft Access (ปจจบนพฒนาไปถงเวอรชน 2013)

คณสมบตพนฐานของโปรแกรม Microsoft Access ความสามารถของโปรแกรม Microsoft Access มมากมาย แตจะขอน ามาเรยนรใน 4 สวนหลก ๆ ไดแก

1. Table wizard เครองมอชวยสรางตาราง ใชเกบขอมลจรงและน ามาแสดงในรปของตารางขอมล

2. Form wizard เครองมอชวยสรางฟอรม เพอจดการขอมลบนจอภาพ เชน การเพม ลบ แกไขขอมล อกทงใชสรางสวนตดตอกบผใชใหมรปแบบทตรงกบความตองการมากทสด

3. Query wizard เครองมอชวยสรางค าถาม เพอใชสอบถาม คนหา หรอกรองขอมลภายใตเงอนไขทก าหนด ตงแตเงอนไขงาย ๆ ไปจนถงเงอนไขทซบซอน

4. Report wizard เครองมอชวยสร างรายงาน ทน าขอมลจากตาราง และแบบสอบถามขอมล มาสรางเปนเอกสารในรปแบบตาง ๆ ทงทเปนรายงาน 2 มต และ 3 มต นอกจากทกลาวมาความสามารถของ Microsoft Access ยงมอกมากมายทชวยใหเราสามารถจดการระบบฐานขอมลไดอยางมประสทธภาพ ไดแก การสรางชดค าสงดวย Macro เพอท างานแบบอตโนมต การสรางโปรแกรมประยกตดวยภาษา VBA (visual basic for application) ทชวยจดการระบบฐานขอมลใหดยงขน ตลอดจนสามารถน าขอมลจากฐานขอมล มาใชงานบนระบบเครอขายอนเทอรเนตทงในระดบออนไลน และออฟไลนไดอกดวย

54 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

สวนประกอบของ Microsoft Access เมอเขาสโปรแกรม Microsoft Access ผใชงานตองเรยนรและเขาใจสวนประกอบของ Microsoft Access ซงม ทงสวนรบบอน (ribbon) สวนน าทาง (navigation pane) ชอเอกสาร (document name) พนทท างาน (work area) และมมมองเอกสาร (view selector) ดงภาพขางลางน

ภาพท 74 หนาจอโปรแกรม Microsoft Access หมายเลข รบบอน เปนสวนทรวบรวมเครองมอ ซงมการจดกลมไวตามประเภทของรบบอน ท าใหการใชงานงายยงขน หมายเลข สวนน าทาง เปนสวนทผใชใชเปดการท างาน และบอกใหรวาก าลงท างานในสวนใด โดยมการจดกลมงานตามฟงกชนตาง ๆ หมายเลข ชอเอกสาร เปนสวนทบอกชอของไฟลทก าลงท างาน ซงสามารถเปดขนมาท างานพรอมกนไดหลายไฟล แตไฟลทก าลงท างานจะมแทบแสดงสแตกตางจากแทบอน ๆ หมายเลข พนทท างาน เปนสวนทผใชใชในการสรางงานตาง ๆ ไมวาจะเปนการสรางตาราง สรางแบบสอบถาม สรางฟอรม หรอสรางรายงาน หมายเลข มมมองเอกสาร เปนเครองมอทใชในการสลบการท างานระหวางมมมองขอมล และมมมองการออกแบบ

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 55

รบบอนตาง ๆ ทควรรจก

รบบอนของโปรแกรม Microsoft Access ประกอบดวย 1. รบบอน File เปนรบบอนทรวบรวมค าสงพนฐาน อาท สราง (new) เปด-ปด (open) บนทก (save) พมพ (print) เครองมอชวยเหลอ (help) และการตงคาโปรแกรม (setting)

ภาพท 75 รบบอน File

2. รบบอน Home เปนรบบอนทใชจดการขอมลบนหนาจอ แบงค าสงออกเปน 6 กลม ไดแก มมมอง (View) คลบบอรด (Clipboard) การจดเรยกและตวกรอง (Sort & Filter) การจดการระเบยน (Records) การคนหา (Find) และการจดรปแบบตวอกษร (Text formatting)

ภาพท 76 รบบอน Home

3. รบบอน Create เปนรบบอนทใชสรางและแกไขออบเจกตทกประเภทในฐานขอมล แบงค าสงออกเปน 6 กลม ไดแก แผนแบบส าเรจรป (Template) การสรางตาราง (Tables) การสรางค าถาม (Queries) การสรางฟอรม (Forms) การท ารายงาน (Reports) การสรางชดค าสงอตโนมต (Macro & Code)

ภาพท 77 รบบอน Create

56 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

4. รบบอน External data เปนรบบอนทรวบรวมค าสงทใชตดตอกบฐานขอมล Access ดวยกนเอง หรอระหวางโปรแกรมอน ๆ ภายนอก แบงค าสงออกเปน 3 กลม คอ การน าเขาขอมล (Import & Link) การสงขอมลออก (Export) และสรางและจดการ E-mail (Collect Data)

ภาพท 78 รบบอน External data 5. รบบอน Database tools เปนรบบอนทใชจดการฐานขอมล อาท การสรางความสมพนธ การท างานรวมกบมาโคร การตดตอกบฐานขอมล SQL Server และการสรางรหสผานใหกบฐานขอมล แบงค าสงออกเปน 6 กลม คอ การซอมแซมฐานขอมล (Tools) การเขยนค าสงอตโนมต (Macro) การสรางความสมพนธ (Relationships) การวเคราะห (Analyze) การตดตอระหวางฐานขอมล (Move Data) และชดค าสงเพมเตม (Add-Ins)

ภาพท 79 รบบอน Database tools

การใชงานโปรแกรม Microsoft Access โปรแกรม Microsoft Access จะมการท างานเปนล าดบขนตอน ดงตอไปน 1. การสรางตาราง (Table) การสรางตารางในโปรแกรม Microsoft Access มหลกการทส าคญทจะชวยใหเกดประสทธภาพแกชนงาน คอ 1) ในแตละตารางตองเกบขอมลกลมเดยวกน เชน ตารางหนงสอ เกบขอมลหนงสอ ไดแก รหสหนงสอ ชอหนงสอ ตารางผใช เกบขอมลผใช ไดแก รหสผใช ชอ-สกลผใช เปนตน ไมควรน าขอมลตางกลมกนมาเกบไวในตารางเดยวกน

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 57

2) ไมสรางฟลดเพอเกบผลลพธทไดจากการค านวณ จะท าใหเสยพนทจดเกบโดยไมจ าเปน และอาจเกดปญหาความไมสอดคลองของขอมล เชน แกไขขอมลในฟลดทน าไปค านวณ แตไมปอนผลลพธใหมในฟลดทเกบผลลพธ 3) ไมสรางฟลดเพอเกบขอความทตองกรอกขอมลซ า ๆ เชน ตารางผใช ไมควรสรางฟลดเกบชอสาขาวชา คณะ และมหาวทยาลย เพราะจะท าใหเสยเวลาในการกรอกขอมลเหลานนซ า ๆ กนหลายระเบยน ส าหรบการแกปญหาการสรางตารางทฟลดเกบขอมลทตองกรอกซ า ๆ กน สามารถขจดปญหาดงกลาวไดโดย 1) ก าหนดรหสใหขอความทพบวาตองกรอกซ า ๆ 2) สรางเปนตารางใหม เพอเกบรหสและขอมลทตองกรอกซ า ๆ โดยก าหนดใหรหสของขอมลนนเปนคยหลก 3) สรางฟลดรหสของตารางใหม ในตารางเดมทมการเกบขอมลซ านน 4) สรางความสมพนธระหวางตาราง การสรางตารางในโปรแกรม Microsoft Access สามารถท าไดหลายวธ ไดแก 1) สรางตารางดวยมมมอง Design เปนการสรางตารางทผจดท าฐานขอมลก าหนดรายละเอยดตาง ๆ ได เชน ตองการฟลดอะไรบาง ชนดขอมลเปนอยางไร จะก าหนดใหฟลดใดเปนฟลดคยหลก ซงขอดของวธนคอ จะไดตารางทตองกบการใชงานมากทสด

ภาพท 80 การสรางตารางดวยมมมอง Design

58 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

2) การสรางตารางดวย Application parts เปนการสรางตารางส าเรจรปทโปรแกรมมไวอยแลว โดยตารางทมใหเลอกใชจะมอยหลายรปแบบ สามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสมกบงานมากทสด ตารางทไดจะเปนตารางวาง ๆ ทสามารถยอนกลบมาแกไขโครงสรางของขอมลไดในภายหลง

ภาพท 81 การสรางตารางดวย Application parts 2. การสรางแบบสอบถามขอมล (Query) แบบสอบถามขอมลเปนเครองมอทท างานรวมกบฐานขอมลใหมประสทธภาพมากขน โดยการน าขอมลทตองการออกมาใชไดอยางรวดเรวและถกตอง นอกจากเปนเครองมอชวยในแบบสอบถามขอมลแลว แบบสอบถามขอมลยงชวยใหการท างานอน ๆ เชน การล าดบ การจดเรยง และการจดกลมขอมลสามารถท าไดงายขน อกทงชวยสรางตารางใหมจากตารางทมอยแลว ตลอดจนการน าขอมลจากหลาย ๆ ตารางทสมพนธกนมาแสดงในตารางผลลพธเสมอนเปนตารางเดยวกนไดอกดวย แบบสอบถามขอมลเปนการตงค าถามในฐานขอมล โดยฐานขอมลนนตองมขอมลทเกยวของกบค าถามดวย จงจะสามารถสรางแบบสอบถามขอมลเพอคนหาและประมวลขอมลเพอใหไดผลลพธตามทตองการ การสรางแบบสอบถามขอมล ม 3 วธ คอ 1) สรางดวย Wizard เปนวธการสรางแบบสอบถามขอมลทงาย โดยท าตามขนตอน wizard ไปทละขน ทงนการสรางแบบสอบถามขอมลดวยวธการนสามารถเลอกสรางได 4

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 59

แบบ คอ Simple Query Wizard, Crosstab Query Wizard, Find Duplicates Query Wizard และ Find Unmatched Query Wizard 2) สรางดวยมมมอง Design เปนวธทตองก าหนดรายละเอยดเองทงหมด แตจะไดแบบสอบถามขอมลทตองตามความตองการมากทสด วธการนสามารถสรางได 4 แบบยอย ๆ ไดแก Select Query, Crosstab Query, Action Query และ Parameter Query 3) สรางดวยมมมอง SQL เปนการสรางและแกไขแบบสอบภามดวยภาษา SQL บางทใชไมไดกบแบบสอบถามขอมลประเภททสรางดวย wizard หรอมมมองออกแบบ เหมาะส าหรบคนททราบการท างานของภาษา SQL ซงจะชวยใหท างานรวมกบแบบสอบถามขอมลไดอยางมประสทธภาพมากขน 3. การสรางฟอรม (Form) โปรแกรม Microsoft Access มการจดการขอมล เชน การกรอกขอมล การเพม และการแกไขขอมลนน นอกเหนอจากการใชมมมอง Datasheet ในรปแบบตารางแลว ยงมเครองมออกประเภทหนงทเรยกวา ฟอรม ชวยการจดระบบขอมลบนจอภาพมองคประกอบมากกวาตารางทมเพยงแถวและคอลมนเทานน อาท ปมค าสง (bottom) กลองขอความ (textbox) กลองค าสงผสม (combo-box) ... เปนตน ฟอรม เปนสวนตอประสานกบผใช (user interface – UI) โดยแตละฟอรมจะผกกบตารางหรอแบบสอบถามขอมลทเปนทเกบขอมล โดยในฟอรม จะมองคประกอบส าคญเรยกวา ตวควบคม (control) ซงจ าแนกออกเปน 2 ประเภท คอ 1) Bound Control เปนตวควบคมทผกกบฟลดขอมลของฟอรม ใชแสดงขอมลหรอรบขอมลจากผใช 2) Unbound Control เปนตวควบคมทไมผกกบฟลดขอมล เชน ปมค าสง รปภาพ ซงไมเปลยนตามขอมลแตละระเบยน สามารถน าไปผกกบชดค าสงอตโนมต และโปรแกรมยอยได เพอท างานตามเหตการณทเกดขนในขณะนน การสรางฟอรมในโปรแกรม Microsoft Access มวธการหลากหลาย โดยทวไปจะใช 3 วธการหลก ๆ ไดแก 1) Form หรอฟอรมอตโนมต เปนการสรางฟอรมทงายทสด เนองไมตองก าหนดรายละเอยดใด ๆ เลย นอกจากการเลอกตารางหรอแบบสอบถามขอมลทจะใชเปนแหลงขอมล การแสดงผลของฟอรมลกษณะนจะแสดงเพยง 1 ระเบยนเทานน 2) Form Design เปนการสรางฟอรมทใหผลลพธตรงกบวตถประสงคในการใชงานมากทสด สามารถใชแกไขฟอรมทสรางดวย AutoForm และ Form Wizard ในภายหลงได

60 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

3) Form Wizard เปนเครองมอชวยสรางฟอรม ใหมรปแบบทซบซอนมากขน เชน สรางฟอรมทสามารถเชอมโยงกบฟอรมอน ๆ ได สรางฟอรมทประกอบดวยฟอรมหลกและฟอรมยอย หรอสามารถก าหนดรปแบบของฟอรมได 4. การสรางรายงาน (Report) รายงานเปนการน าเสนอขอมลในรปของรายงานทแสดงผลไดทงบนจอภาพ หรอจะสงพมพลงกระดาษ ซงการท ารายงานจะท าใหแสดงผลท าไดดกวาฟอรม เชน สามารถเรยงล าดบขอมล จดกลมขอมลตามเงอนไง รวมถงการน าเสนอขอมลดวยกราฟ เปนตน การสรางรายงานในโปรแกรม Microsoft Access ม 3 วธ คอ 1) Report หรอการสรางรายงานอยางงาย เปนวธการสรางรายงานทรวดเรวและงายทสด กลาวคอเพยงคลกเลอกตารางหรอแบบสอบถามขอมลทเปนแหลงขอมลของรายงาน แลวคลกค าสง Report ในเมน Create กจะไดรายงานทนท แตขอจ ากดอยางหนงคอ การก าหนดแหลงขอมลท าไดเพยง 1 แหลงเทานน โดยรายงานจะน าเสนอขอมลในรปแบบตารางเรยงล าดบจากซายไปขวา 2) Report Wizard เปนการก าหนดรปแบบรายงานทซบซอนขนมาอกระดบ และสามารถใชแหลงขอมลไดมากกวา 1 แหลง อกทงสรางรายงานยอยในรายงานหลกไดเชนเดยวกบฟอรม 3) Report Design เปนการสรางรายงานทมลกษณะคลายกบการสรางฟอรม โดยตวควบคมทน ามาวางบนสวนตาง ๆ ของรายงาน จะม 2 ชนด คอ ตวควบคมแบบ Bound และ Unbound โดยสงทตองพจารณาเพมเตมจากรายงาน คอการจดกลมและการเรยงล าดบขอมล รวมถงการเลอกใชฟงกชนเพอค านวณคาผลสรปของขอมล การใชงานโปรแกรม Microsoft Access ตองด าเนนการตามขนตอน ตงแตการสรางตาราง การสรางค าถาม การสรางฟอรม และการสรางรายงาน นอกจากนยงสามารถพฒนาฐานขอมลนไปใชงานผานระบบเครอขายอนเทอรเนตได

สรป ขนตอนแรกสดของการใชโปรแกรม Microsoft Access ในการพฒนาฐานขอมล คอ การสรางตาราง ซงนกศกษาตองเขาใจเกยวกบฟลด ชนดของฟลด และคณสมบตของฟลด โดยการ

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 61

สรางตารางนสามารถท างานไดในหลายมมมอง คอ มมมอง Design มมมอง Datasheet มมมอง PivotTable และมมมอง PivotChart

แบบฝกหด

1. สรางฐานขอมลเกยวกบหองสมดและสารสนเทศ ทประกอบดวยตาราง การสอบถาม แบบฟอรม และการรายงาน

62 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

เอกสารอางอง ธชชย จ าลอง. (2558). คมอการใชงาน Access 2013. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 63

บทท 7 โปรแกรมประยกตเพอการเผยแพร สอสาร และประชาสมพนธ :

Microsoft PowerPoint

โปรแกรม Microsoft PowerPoint เปนอกโปรแกรมหนงในชด Microsoft Office ทเหมาะกบงานน าเสนอขอมล ดวยการน าเสนอแบบอตโนมตหรอสงใหน าเสนอทละหนาตามความตองการของเรา โดยเฉพาะโปรแกรมรนใหมทมการปรบเปลยนหนาตาของโปรแกรมทชวยใหผใชงานท างานไดสะดวกขน และมการจดกลมของเครองมอทชวยใหการท างานงายดายมากยงขน (คณฐชอนงค อศวสนทรางกร, 2551, หนา 1)

สวนประกอบของ Microsoft PowerPoint เมอเขาสโปรแกรม Microsof PowerPoint ผใชงานควรเรยนรและเขาใจสวนประกอบของ Microsof PowerPoint ซงมทงสวนค าสงดวน (quick access) แถบชอไฟล (title bar) รบบอน (ribbon) แทบเคาราง (slide and outline) พนทการท างาน (slide work) และแถบแอนเมชน (animation pane) ดงภาพขางลางน ภาพท 82 หนาจอโปรแกรม Microsoft PowerPoint

64 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมายเลข ค าสงดวน เปนสวนทผใชสามารถก าหนดขนดวยตนเอง โดยการเลอกค าสงตาง ๆ ในรบบอนทมการใชงานคอนขางบอยมาแสดงไว เพอความสะดวกในการใชงาน หมายเลข แถบชอไฟล เปนสวนแสดงใหรวาก าลงท างานกบไฟลใด หมายเลข รบบอน เปนสวนทรวบรวมเครองมอ ซงมการจดกลมของเครองมอทมความสมพนธกน ชวยใหผใชสามารถท างานไดสะดวก รวดเรวมากยงขน หมายเลข แทบเคาราง เปนสวนแสดงโครงรางของงานน าเสนอทงหมด และเปนเครองมอน าทางใหแกผใชในการไปยงหนาการน าเสนอทตองการ อกทงยงใหเหนภาพรวมของงานน าเสนอ หมายเลข พนทการท างาน เปนสวนทผใชสรางงานวตถน าเสนอ ทงทเปนขอความ รปภาพ เสยง และใสแอนเมชนใหกบวตถตาง ๆ หมายเลข แถบแอนเมชน เปนสวนแสดงล าดบการท างานของแอนเมชนทก าหนดใหแตละวตถ ซงสามารถก าหนดรปแบบ ระยะเวลา และล าดบของการแสดงผลได

รบบอนตาง ๆ ทควรรจก

รบบอนของโปรแกรม Microsoft PowerPoint ประกอบดวย 1. รบบอน File เปนรบบอนทรวบรวมค าสงพนฐาน อาท สราง (new) เปด-ปด (open) บนทก (save) พมพ (print) เครองมอชวยเหลอ (help) และการตงคาโปรแกรม (setting)

ภาพท 83 รบบอน File

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 65

2. รบบอน Home เปนรบบอนทใชจดการขอมลบนหนาจอ แบงค าสงออกเปน 6 กลม ไดแก คลบบอรด (clipboard) การจดการสไลด (slides) การจดการตวอกษร (font) การจดการยอหนา (paragraph) การวาดภาพ (drawing) และการแกไข (editing)

ภาพท 84 รบบอน Home 3. รบบอน Insert เปนเครองมอเกยวกบการแทรกสไลด (slides) ตาราง (tables) รปภาพ (images) ภาพประกอบ (illustrations) การเชอมโยง (link) ความคดเหน (comment) ตวอกษรพเศษ (text) สญลกษณ (symbols) และสออน ๆ (media)

ภาพท 85 รบบอน Insert 4. รบบอน Design เปนเครองมอเกยวกบตวแบบ (themes) ตวเลอกการออกแบบ (variants) และการปรบแตง (customize)

ภาพท 86 รบบอน Desige

5. รบบอน Transitions เปนเครองมอเกยวกบการแสดงภาพตวอยาง (preview) การเปลยนสไลด (transition to this slide) และเวลาการแสดงผล (timing)

ภาพท 87 รบบอน Transitions

6. รบบอน Animations เปนเครองมอเกยวกบการแสดงภาพตวอยาง (preview) แอนเมชน (animation) แอนเมชนขนสง (advanced animation) และเวลาการแสดงผล (timing)

66 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

ภาพท 88 รบบอน Animations

7. รบบอน Side show เปนเครองมอเกยวกบการแสดงสไลด (start slide show) การตงคา (set up) และหนาจอการแสดงผล (monitors)

ภาพท 89 รบบอน Side show

8. รบบอน Review เปนเครองมอเกยวกบการพสจนอกษร (proofing) การเปลยนภาษา (language) ความคดเหน (comments) การเปรยบเทยบ (compare) การเขยนเหมอนปากกา (ink) และการเชอมโยงไปยงโปรแกรม OneNote

ภาพท 90 รบบอน Review 9. รบบอน View เปนเครองมอเกยวกบการมมมองการน าเสนอ (presentation views) รปแบบการน าเสนอ (master views) การแสดงเครองมอ (show) การขยายหนาตาง (zoom) ส/ขาวด า (color/grayscale) หนาตางการท างาน (window) และการเขยนโปรแกรมมาโคร (macro)

ภาพท 91 รบบอน View

การใชงานโปรแกรม Microsoft PowerPoint โปรแกรม Microsoft PowerPoint จะมการท างานเปนล าดบขนตอน ดงตอไปน

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 67

1. เรมตนการสรางงานน าเสนอ เมอผใชเปดโปรแกรม Microsoft PowerPoint สามารถเรมสรางงานน าเสนอได โดยไปทรบบอน File - New - เลอกรปแบบงานน าเสนอ - เรมสรางงานน าเสนอ

ภาพท 92 เรมตนการสรางงานน าเสนอ 2. การเพมวตถน าเสนอ งานน าเสนอโดยปกต จะประกอบไปดวยวตถในรปแบบตาง ๆ อาท ขอความ รปแบบ หรอสอตาง ๆ ซงผใชสามารถเพมวตถไดโดย 1) การเพมขอความ โดยไปท Insert - Text Box - คลกวางในต าแหนงทตองการ - พมพขอความ 2) การเพมรปภาพ โดยไปท Insert - Pictures - เลอกภาพ - จดวางในต าแหนงทตองการ 3) การเพมสอตาง ๆ โดยไปท Insert - Media - เลอกสอ - จดวางในต าแหนงทตองการ 3. การใสเอฟเฟคในการเปลยนสไลด หลกจากสรางงานน าเสนอแลว หากตองการใหการเปลยนสไลดมความนาสนใจเพมมากขน สามารถด าเนนการไดโดย เลอกสไลดทตองการใสเอฟเฟค แลวจงไปทรบบอน Transitions - เลอกรปแบบการเปลยนสไลด หากตองการใหเอฟเฟคมผลกบทกสไลด ใหเลอกค าสง Apply to All ในสวนของ Timing

68 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

4. การใสแอนเมชนใหกบวตถ การใสแอนเมชนใหกบวตถ เปนการสรางความนาสนใจใหกบงานน าเสนอ อกทงเปนวธการสอความดวยการล าดบเรองราวระหวางผน าเสนอกบผรบชมการน าเสนอ ทท าไดโดย เลอกวตถทตองการใสแอนเมชน แลวจงไปทรบบอน Animations - เลอกรปแบบแอนเมชน หลงจากนนผใชอาจก าหนดวธการแสดงแอนเมชน ไดใน 3 รปแบบ คอ ดวยการคลกเมาส (on click) เกดพรอมกบแอนเมชนกอนหนา (with previous) และเกดหลงจากแอนเมชนกอนหนา (after previous) นอกจากน ผใชสามารถก าหนดระยะเวลาในการน าเสนอของแตละวตถไดท Duration และ Delay 5. การน าเสนอสไลด การน าเสนอสไลด เปนการแสดงผลของแตละสไลดไปตามล าดบ ซงสามารถแสดงไดโดยไปรบบอน Slide Show - เลอกรปแบบการน าเสนอสไลด โดยท 1) น าเสนอสไลดจากจดเรมตน (from begining) เปนการน าเสนอทจะเรมจากสไลดท 1 เปนตนไป 2) น าเสนอสไลดจากทเลอกอยปจจบน (from current slide) เปนการน าเสนอทสไลดทก าลงเปดใชงานอยในขณะนนเปนตนไป 6. การบนทกไฟลเพอการน าเสนอ หลงจากการสรางหรอปรบแกไขงานน าเสนอแลว ผใชควรบนทกไฟลเพอจดเกบไวใชงานในคราวตอไป โดยการบนทกเพอการใชงานม 2 วธการทจะขอน าเสนอ ไดแก 1) การบนทกทสามารถน าเสนอและแกไขได เปนการบนทกทใชเพอการน าเสนอได และสามารถแกไขไฟลนนไดในภายหลง วธการบนทกลกษณะน ผใชตองเลอกรปแบบการบนทก (save as type) เปน PowerPoint Presenntation 2) การบนทกเพอน าเสนอเพยงอยางเดยว เปนการบนทกทเนนการน าไปใชเพอการน าเสนอโดยเฉพาะ แตไฟลทบนทกในลกษณะนจะไมสามารถปรบแกไขไดอก วธการบนทกลกษณะน ผใชตองเลอกรปแบบการบนทกเปน PowerPoint Show อยางไรกตามเทคนกการใชโปรแกรม Microsoft PowerPoint ทน าเสนอมาน เปนเพยงความสามารถสวนหนงของโปรแกรมทงหมด หากผใชตองการงานน าเสนอทมคณภาพ และมประสทธภาพในการถายทอดเนอหาสาระไปยงผรบชม ยงคงตองศกษาวธการใชโปรแกรม Microsoft PowerPoint ในดานตาง ๆ เพมขน

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 69

สรป โปรแกรม Microsoft PowerPoint เปนโปรแกรมการน าเสนอทมความงายในการใชงาน และมเครองมอทมประสทธภาพในการถายทอดเนอหาสาระตาง ๆ ไปยงผรบชม ทวาเนอหาดงกลาวจ าเปนตองมการคดสรร จดเรยง และการจดล าดบดวยความถกตอง กระชบ และชดเจน อกทงการเลอกใชสสน ขนาด ต าแหนงของอกษร รปภาพ ภาพพนหลง ตลอดจนการเลอกใชเอฟเฟค การเลอกแอนเมชนทเหมาะสมกบสงทตองการน าเสนอ ลวนแตท าใหงานน าเสนอมผลกระทบในทางบวกตอผรบชม

แบบฝกหด 1. ใหนกศกษาสรางงานน าเสนอเกยวกบงานบรการในหองสมดและสารสนเทศ โดยมสไลดการน าเสนอไมนอยกวา 5 สไลด ทอธบายงานดงกลาวไดอยางถกตอง ชดเจน สวยงาม และมความนาสนใจ

70 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

เอกสารอางอง คณฐชอนงค อศวสนทรางกร. (2551). คมอการใชงาน Microsoft PowerPoint 2007. กรงเทพฯ:

สวสด ไอท.

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 71

บทท 8 โปรแกรมประยกตเพอการตลาด : โปรแกรมท าแบบสอบถามออนไลน

(Google Form)

โปรแกรมท าแบบสอบถามออนไลน (Google Form) เปนโปรแกรมประยกตของกเกล (Google application) หนงในอกหลาย ๆ โปรแกรม มการใชงานบนระบบเครอขายอนเทอรเนต ทสามารถสราง แกไข และใหบรการไปพรอม ๆ กนไดเลย โปรแกรมท าแบบสอบถามออนไลน (Google Form) มความสามารถในการท าแบบสอบถามอเลกทรอนกส (electronic form) ทสามารถประมวลผลดวยคาสถตพนฐาน อาท คาความถ และคารอยละ แลวรายงานผลออกมาเปนแผนภมรปภาพไดทนท

สวนประกอบของ Google Form เมอเขาสโปรแกรม Google Form จะมหนาจอการท างานดงภาพดานลางน ซงมสวนประกอบทควรรจก ดงน

ภาพท 93 หนาจอโปรแกรม Google Form

72 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

หมายเลข ชอฟอรม ใชส าหรบตงชอเรยกของฟอรมอเลกทรอนกส หมายเลข แทบ Questions ใชส าหรบการสรางแบบสอบถาม หมายเลข แทบ Responses ใชส าหรบก าหนดรปแบบการตอบกลบไปยงผใชเมอเสรจสนในการตอบค าถาม หมายเลข พนทขอค าถาม ใชส าหรบตงค าถามและค าตอบ สามารถเลอกรปแบบค าถามไดจากเมนยอยดานขวา หมายเลข เครองมอส าหรบการเพมขอค าถาม ปรบขนาดตวอกษร เพมรปภาพ เพมวดโอ และการแบงสวนของแบบสอบถาม หมายเลข เครองมอส าหรบการตกแตงแบบสอบถาม การแสดงตวอยาง และการตงคาแบบสอบถาม

การสรางแบบสอบถาม การสรางแบบสอบถามโดยใชโปรแกรม Google Form ผใชจ าเปนตองเปนสมาชกของกเกลกอน หลกจากทเขาสระบบของกเกลแลว ใหด าเนนตามขนตอนตอไปน 1. เลอกการท างานไปท Google Drive

ภาพท 94 เมนเลอกโปรแกรมของกเกล

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 73

2. ไปท My Drive - More - Google Form

ภาพท 95 เมนการเขาใช Google Form

3. เมอเขาสหนาโปรแกรม Google Form เรมสรางแบบสอบถาม โดยรปแบบขอค าถามสามารถปรบเปลยนไดหลายรปแบบ คอ 1) Short Answer - ใชส าหรบค าถามทตองการค าตอบแบบสน

ภาพท 96 ขอค าถามแบบ Short Answer

2) Paragraph - ใชส าหรบค าถามทตองการค าตอบแบบยาว

ภาพท 97 ขอค าถามแบบ Paragraph

74 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

3) Multiple choice - ใชส าหรบค าถามทเปนตวเลอก โดยเลอกไดเพยงขอเดยว

ภาพท 98 ขอค าถามแบบ Multiple choice 4) Checkbox - ใชส าหรบค าถามทเปนตวเลอกและสามารถเลอกไดหลายตวเลอก

ภาพท 99 ขอค าถามแบบ Checkbox

5) Dropdown - ใชส าหรบค าถามทใหเลอกตามจากรายการทมไวใหแลว

ภาพท 100 ขอค าถามแบบ Dropdown

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 75

6) Linear scale - ใชส าหรบค าถามทตองการใหผตอบบอกระดบความคดเหนจากมากทสด ไปนอยทสด

ภาพท 101 ขอค าถามแบบ Linear scale

7) Multiple choice grid - ใชส าหรบค าถามทเปนลกษณะตารางเมทรก

ภาพท 102 ขอค าถามแบบ Multiple choice grid

8) Date - ใชส าหรบค าถามทตองการทราบวน ซงรปแบบจะเปน เดอน วน ป

ภาพท 103 ขอค าถามแบบ Date

76 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

9) Time - ใชส าหรบค าถามทตองการทราบเวลา

ภาพท 104 ขอค าถามแบบ Time 4. การดรายงานสรปใหไปทแทบ Responses - Summary จะมรายงานสรปแสดงใหเหน กรณทเปนค าถามแบบ Short answer, Paragraph, Date และ Time การรายงานสรปจะไมแสดงในรปแบบแผนภม

สรป โปรแกรม Google Form เปนโปรแกรมประยกตของกเกลทมการใชงานบนระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถน าไปใชในการสรางแบบสอบถามอเลกทรอนกส หรออาจน าไปประยกตใชในการท าแบบฟอรมเกบขอมลขององคการหรอหนวยงานกได

แบบฝกหด 1. ใหนกศกษาสรางแบบฟอรอเลกทรอนกส โดยเลอกรปแบบขอค าถามใหเหมาะสม ถกตอง และสวยงาม 1 แบบฟอรม

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 77

เอกสารอางอง Use the new Google Forms. (2016). Retrieved July 3, 2016, from

https://support.google.com/docs/answer/6281888?hl=en

78 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

โปรแกรมประยกตส ำหรบงำนหองมดและสำรสนเทศ | 79

บรรณานกรม

Scott Kelby. (2556). The Adobe photoshop cs6 book. (รชตา ซงสนทร, ผแปล) กรงเทพฯ: ซ

เอดยเคชน. Use the new Google Forms. (2016). Retrieved July 3, 2016, from

https://support.google.com/docs/answer/6281888?hl=en WhatIs.com. (2016, June 14). Computer glossary, computer term. Retrieved from

http://whatis.techtarget.com/search/query?q=application กงวาน อศวไชยวศน และ อรพน ประวตบรสทธ. (2556). คมอสรางเวบไซตดวย HTML5 CSS2 &

JavaScript. กรงเทพฯ: โปรวชน. คณฐชอนงค อศวสนทรางกร. (2551). คมอการใชงาน Microsoft PowerPoint 2007. กรงเทพฯ:

สวสด ไอท. ดวงพร เกยงค า. (2554). รวมสตร & ฟงกชน และ Macro & VBA Excel 2010. กรงเทพฯ: โปรวชน. ------------. (2556). คมอสราง Web Site ฉบบสมบรณ. นนทบร: ไอดซฯ. ------------. (2549). คมอสรางเวบไซทดวยตนเอง. กรงเทพฯ: โปรวชน. ธชชย จ าลอง. (2554). Microsoft office ฉบบสมบรณ 2010. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ------------. (2558). คมอการใชงาน Access 2013. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. นตตมา กวนพา. (2553). ครบเครองเรองงานออฟฟศ ดวย 3 โปรแกรมดง Top Microsoft Office

<Excel-PowerPoint-Access>. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. นนธนา จ าลอง. (2555). สรางกราฟดวย Excel - Word - PowerPoint 2010 ดวยตนเอง.

กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. พนจนทร ธนวฒนเสถยร และ ปยะ นากสงค. (2551). ออกแบบ และสรางเวบไซต ฉบบสมบรณ.

กรงเทพฯ: ซคเซส มเดย. วงศประชา จนทรสมวงศ และ มานตา เจรญปร. (2545). คมภร Photoshop7 & ImageReady7.

กรงเทพฯ: โปรวชน. วรเกษมสนต สรศภชต. (2556). เรยนรกระบวนการออกแบบและผลตงานสอสงพมพ. กรงเทพฯ: ซ

เอดยเคชน. วรรณา วฒนมะระ. (2548). ปจจยทมผลตอการเลอกใชระบบสารสนเทศทางการบญชและโปรแกรม

ส าเรจรปทางการบญชของธรกจ กรณศกษา: บรษท ทวกจอเลคตรก จ ากด. เรยกใชเมอ 22

80 | สำขำวชำบรรณำรกษศำสตรและสำรสนเทศศำสตร

มถนายน 2559 จาก http://www.spu.ac.th/account/files/2012/07/วรรณา-วฒนมะระ.pdf

วรวทย นเทศศลป. (2556). คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศเบองตน = Introduction to computer and information technology. เชยงใหม: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตเชยงใหม.

สพชา ถรจตตกล. (2554). คมอเรยนรและใชงาน Excel 2010 ฉบบสมบรณ (พมพครงท 1). นนทบร: ไอดซฯ.