ป ท ๒ ฉ บ บ ท ๒ ๓ เ ด อ น เ ม ษ า ย น ๒ ๕ ๖ ๐

๒๓

v กวนพนธ:ความรกของพระพทธองค :ความรกของผครองเรอนv ชวนดหนง : Journey to the West (เสวยนจางXuangzang๒๐๑๖)v มองเทศ–มองไทย: พระมาลย ตอน ๓v รอยธรรม : หลวงปทวดตอนจบv ธรรมส�าหรบเยาวชน: ลาชเทวธดา

ฉบบพระพทธมนต

ควนธปทพย ทอมานลง หนาองคพระถงวาระ ประณมกร เพอวอนไหวกราบบชา สกการะ พระรตนตรยเปนหลกชย ชวตด มมงคล พทธมนต ดลธรรม นอมน�าจตใหเรงฤทธ แกลวกลา มหากศลไดรแจง แทงตลอด ปลอดทกขทนวฎฎะพน สสงบ พบนพพาน

ควนธปทพย ทอมานลง หนาองคพระถงวาระ ประณมกร เพอวอนไหวกราบบชา สกการะ พระรตนตรยเปนหลกชย ชวตด มมงคล พทธมนต ดลธรรม นอมน�าจตใหเรงฤทธ แกลวกลา มหากศลไดรแจง แทงตลอด ปลอดทกขทนวฎฎะพน สสงบ พบนพพาน

ฉบบท ๒๓ เดอนเมษายน พ.ศ. ๒๕๖๐

วารสารโพธยาลยฉบบนเปนฉบบพระพทธมนต จดท�าพเศษส�าหรบผสนใจหรอชนชอบการสวดมนต การสวดมนตเปนกจกรรมหนงทมในเกอบจะทกศาสนาแตจดหมายในการการสวดมนตนนแตกตางกนไปตามหลกการของแตละศาสนาศาสนาทนบถอพระเจาหรอสงศกดสทธตางๆกจะสวดมนตเพอบชาหรอออนวอนขอพรตามทตนประสงค ศาสนาพทธ เปนศาสนาทไมไดนบถอพระเจาหรอสงศกดสทธใดๆ ดวยเหตนการสวดมนตในพทธศาสนาจงมความแตกตางจากศาสนาอน แมวาจะมการบชาพระพทธเจาในหลายบทสวดแตกไมไดบชาพระองคในฐานะพระเจาผดลบนดาลใหคณใหโทษแกมนษยไดเพราะพระพทธเจาทรงประกาศพระองควาทรงเปนมนษยคนหนงผไดพฒนาศกยภาพทมในตนใหถงจดสงสดคอการหลดพนจากสงสารวฏฏสนกเลสมความสงบเยนไรทกขโดยสนเชงและมนษยคนอนๆกสามารถเปนเหมอนพระองคไดหากปฏบตตามแนวทางทถกตอง หรอทเรยกในภาษาธรรมวาอรยมรรคมองค๘ประการเปนตน ดงนนพระพทธมนตในพระพทธศาสนาจงไมใชการสวดออนวอนใดๆเปนการประมวลเอาหลกธรรมส�าคญตางๆ มารอยกรองเปนฉนทลกษณ เพอใหจดจ�างาย และการสวดมนตในพทธศาสนาเถรวาทของเราเปนการสวดทด�าเนนสบเนองตอกนมาตงแตครงพทธกาลจนถงทกวนนโดยเฉพาะในวดวาอารามเปนการสวดรวมกนของพระสงฆทงวด ตองถกตองกลมกลนกน หากใครสวดผด เสยงกจะโดดออกมาเปนเสยงเพยนผดปกตทนท ดวยลกษณาการเชนน การสวดมนตในพทธศาสนาเถรวาทซงเปนภาษาดงเดมตามทพระพทธเจาทรงก�าหนดไวคอภาษาบาลเนอหาในค�าสวดมาจากพระสตรตางๆทส�าคญในพระไตรปฎกเชนมงคลสตรมหาสตปฏฐานสตรกรณยเมตตสตรฯลฯ หลงพทธกาลแลว ไดมการแตงบทสวดเพมเตมขนมาเฉพาะกรณเชนพระคาถาชนบญชรเปนตนซงแตงในยคหลงซงมผนยมสวดกนอยางแพรหลายราย

ละเอยดค�าแปลในพระคาถาชนบญชรนพระอาจารยมหาประนอมธมมาลงกาโรไดแสดงไวในการบรรยายครงหนงของทาน ทางคณะผจดท�าไดถอดเทปและเรยบเรยงเปนบทความสงใหพระอาจารยตรวจแลวแตเนองจากบทความมความยาวมากหลายสบหนาคงตองแบงลงเปนตอนๆในโอกาสตอไป เนองจากเปนฉบบพระพทธมนต เราจงมบท ความทเกยวเนองกนกบเรองน คอ เรองสจจมนต กรณยเมตตสตร และ สตร หายใจ โดยเฉพาะ อยางยงสตรหายใจจะเปนการแนะน�าบทสวดตางๆ ทคดสรรมาแลว ใหพทธศาสนกชนทงหลายสามารถ เลอกน�ามาสวดไดตามอธยาศย หากเราประกาศตนเปนพทธศาสนกชนแลวการสวดมนตเปนเรองทควรใหความส�าคญ หากไมม โอกาสสวดจรงจงกควรศกษาหาความร ไว บ าง อยางนอยควรเขาใจความหมาย เพราะแตละบทม ธรรมะแทรกอยดวย เทากบเปนการศกษาธรรมะ ไปในตวเปนการนอมน�าเอาค�าสอนมาใกลชดกบ จตใจมาใกลตวยอมเปนสรมงคลแกชวตแมในยาม ทชวตเกดประสบเหตคบขน กขอใหนกถงพระพทธ- มนตเอาไวใหดจตใจกจะมทยดเหนยวทดทสดแมจะ ตองถงกาลกรยากจะไปสสคตในสมปรายภพ สวนอานสงสและประโยชนของการสวดมนตทางการแพทย วารสารของเราไดเคยน�าเสนอไวแลวในโพธยาลยฉบบท๔ประจ�าเดอนกนยายน๒๕๕๘หากทานไมมวารสารฉบบดงกลาว สามารถอานไดจากทางเวบไซตชมรมกลยาณธรรมwww.kanlaya-natam.com นอกจากเรองพทธมนตแลว โพธยาลยฉบบน ไดน�าเสนอเรองราวของพระถง ซ�า จง หลวงจนหนมผเดนทางจากเมองฉางอานประเทศจนแผนดนใหญมาสอนเดยเพอมาศกษาพระพทธศาสนาและน�าเอาค�าสอนคอพระไตรปฎก(มหายาน)กลบไปแปลทประเทศจนใหอนชนรนหลงไดศกษาเลาเรยนใชเวลาเดนทางไปสป อยศกษาสบป เดนทางกลบอกสามป รวมเวลาสบเจดป ททานใชไปกบการไป

เปดเลม

๒๓2

๒๓

ประธานทปรกษาพระครธรรมธรสมนตนนทโก

อคคมหาบณฑตบรรณาธการอ�านวยการ

พระมหาประนอมธมมาลงกาโรบรรณาธการบรหารพนตาองจนทรเพญ

panitaang@gmail.comรองบรรณาธการ

ทพญ.อจฉรากลนสวรรณAcharak๗๑๕๓@gmail.com

ประสานงานพระครประคณสรกจ

(พระมหาการณยกสลนนโท)pk.krun๒๑@gmail.com

กองบรรณาธการคณะสงฆวดจากแดงส�านกงาน:วดจากแดง๑๖หม๖ถ.เพชรหงษ

ซ.เพชรหงษ๑๐ต.ทรงคนองอ.พระประแดงจ.สมทรปราการ๑๐๑๓๐โทรศพท.๐๒-๔๖๔-๑๑๒๒

พมพครงท๑:พฤษภาคม๒๕๖๐จ�านวน๔,๐๐๐เลม

ปกพระพทธมนต

ภาพปกมหาบานนอก

วาดภาพประกอบนองขวญ

เครดตภาพมหาบานนอก,Caginobhikkhu,

กสลนนโทศลปกรรม

สหมตรกรปทมอปถมภอปกรณคอมพวเตอร โดยคณพชรพมลยงประภากรประธานกรรมการสนคาแบรนด

‘สวมล’จดพมพโดย

สหมตรพรนตงแอนดพบลชชงโทร.๐๒๙๐๓๘๒๕๗-๙

aบทบาทของพระสงฆฯตอนจบ....................๓aกรณยเมตตสตร ตอน ๑............................๙ aสจจมนต.....................................................๑๕aชวนอานหนงสอ:สตรหายใจ.....................๒๑aหลกธรรม ท�าใหงาม................................๒๕ aกวเมษา:คนพระผ...................................๓๑aกวนพนธ:ความรกของพระพทธองค........๓๒:ความรกของผครองเรอน..........๓๓aชวนดหนง:JourneytotheWest...........๓๔ aพระมาลยตอน๓......................................๓๘ aหลวงปทวดตอนจบ..................................๔๓ aธรรมส�าหรบเยาวชน..................................๔๖

วารสารโพธยาลยจดพมพดวยปจจยบรจาค ของทานผมจตศรทธา โดยเลอกใชกระดาษถนอม สายตาเพอรกษาสขภาพของผ อาน เป ยมดวย คณคาทางธรรมทคดสรร เพอแจกเปนธรรมทาน และบรจาคไปตามหองสมด หากทานอานจบแลวตองการแบงปนธรรมทาน โปรดสงตอใหทานอนทเหนคณคา หรอมอบให สถาบน หองสมด วดหรอสถานปฏบตธรรมตางๆ เปนตน เพอใหเกดประโยชนทางธรรมกวางขวางตอไป

หากท านผ อ านมความประสงค จะตดต อ กองบรรณาธการวารสารโพธยาลย หรอ ตองการแสดงความเหนตชมหรอค�าแนะน�าใดๆ กรณาตดตอไดทอเมลลpk.krun๒๑@gmail.com (พระครประคณสรกจ หรอพระมหาการณย กสลนนโท)หรอตดตออเมลลacharak๗๑๕๓ @gmail.com หรอเบอรโทร ๐๘๒-๘๙๑-๔๔๖๔(คณอจฉรา)

ทานสามารถตดตามอานวารสารโพธยาลย ทกฉบบยอนหลงไดทาง เวบไซตวดจากแดง www.watchakdaeng.com, เวบไซตชมรม กลยาณธรรม www.kanlayanatam.com และ Facebook Page : Kanlayanatam

สารบญ

ขออนโมทนาบญผรวมจดพมพวารสารฉบบน๑.ชมรมกลยาณธรรม๒.คณจรวรรณศรจตร๓.คณสวพรหทยสทธธรรมและครอบครว

ประเทศอนเดย เรองของทาน ผานมากวาพนปแลวแตผคนยง จดจ�าและเลาขานกนอยไมรจบไมแตเฉพาะพทธศาสนกชนมหายานเทานน แมแตพทธ- ศาสนกชนเถรวาทอยางเรากพลอยชนชมในความตงใจจรงทประกอบดวยความอดทน เสยสละอยางยากทจะหาพบ ได สรางแรงบนดาลใจใหผอนในการสรางสรรคสงดๆ ทงไวให แกโลก โพธยาลยยงคงพรงพรอมดวยบทความดๆทใหทงความรและความเบกบานในธรรมแก ผอานไมวาจะเปนเรองธรรมะส�าหรบผปวยและในงานศพ ของพระอาจารยมหาประนอมธมมาลงกาโรหลกธรรมทท�าใหงามของอาจารยวศนอนทสระ พระมาลยเปนใครฉบบนเสนอ เปนตอนท ๓ พรอมดวยภาพประกอบทสวยงามนาสนใจ เมษายนเปนเดอนทดอกไม แขงกนบานทวทกหนแหงเราจงไดน�ารปดอกไมสวยๆ เหลานนมาลงเพอสรางความสดชนใหกบผอาน พรอมดวยบทกลอนประกอบภาพฉบบหนาจะเปนฉบบส�าคญอกครงหนงคอฉบบวสาขบชาซงเราในฐานะพทธศาสนกชนยอมเหนวาเปนวนส�าคญทสดของชาวพทธ เราจงจะจดท�าวารสารใหเปนพเศษอกครงขอใหผอานทกทานคอยตดตาม

คณะผจดท�า

พระมหาประนอม ธมมาลงกาโรวสชนาธรรม

ฉบบทแลวไดกลาวถงบทบาทของพระสงฆ ในสงคมปจจบน ซงไดแนะน�าไว ๕ งาน คอ งานแตง งานบวช โรงเรยนวถพทธ และงานเยยมผปวยไข รวมไปถงงานศพยงคางหวขอสดทายซงขอน�าเสนอแนวคดฝากไวในฉบบน

ประเดนเรองของผปวยในพระสตรตางๆม คลานสตรเปนตนทพระอานนทไดไปกราบทลใหพระพทธองคเสดจไปเยยมพระครมานนท

ซงอาพาธหนก พระองคตรสเรองสญญา ๑๐ประการผานพระอานนท แลวพระอานนท กไดน�าพระธรรมเหลานนไปแสดงแกพระครมา- นนทจนหายอาพาธหากมคนถามวาระหวาง เทศนในงานศพกบเทศนตอนทเขาปวยอนไหน จะไดประโยชนมากกวากนค�าตอบกคอเทศน ใหผปวยฟงยอมไดประโยชนมากกวา เพราะทงตวผ ปวยและญาตพนอง พรอมทจะฟง

บทบาท

ของ พระสงฆ ใน สงคมปจจบน (ตอนจบ)

การใหธรรมโอสถกบผปวยและในงานศพ

๒๓4

มากกวา แตเทศนในงานศพกมกเทศนตามประเพณ คนฟงบาง ไมฟงบาง ไหนๆ กตายแลว แตตอนปวย ใจทกคนมาหมดเลยญาตพนองทกคนหวงมาก ถาเหนพระมากอยากใหผ ปวยไดรบศล ถวายสงฆทาน ฟงพระสวด รบกรรมฐาน เปดโอกาส เปดใจใหพระไดแสดงธรรมเตมท แตงานศพน เขาเปดใจครงเดยว ฉะนน ถาพระไดไปเยยมผ ปวยสวดเมตตาสตร โพชฌงคปรตร ขนธปรตร ครมานนทสตรใหเขาฟงพระสตรเหลานพระ ตองเรยนใหกระจางและถาใหกรรมฐานดวยจะ ชวยผปวยไดมาก

เทาทอาตมาไดไปทดลองกบผปวยพอไปถงกใหโยมรบศล สวดพระปรตรตามทบอกนพอเขาตงใจฟงพระแลวกชวนคยธรรมะผปวย บางรายทนอนซมอย กลบลกขนได เพราะ อานภาพแหงบญกศลทไดฟง และนอมจต ตามไปการตงใจสมาทานศลจตแนวแนรบฟง อยางมสมาธและเกดปญญาทพจารณาเนอหา ตาม พระไมตองรอใหโยมนมนตนะ ไปเยยม ไดเลยและทส�าคญตองไมไปหวงลาภสกการะ หวงแคไปใหศลใหพรโยม สวดพระปรตรให หากไดแปลใหฟงดวยยงด ทส�าคญคอสวด ถกอกขระ คยธรรมะพนๆ ถาคนทเคยเรยน กรรมฐานมา กดงเขากรรมฐาน แตถาไมเคย

กไมเปนไร เสรจแลวกแผเมตตา พระตองม เมตตาบรสทธ ไมหวงลาภ แมแตคนธรรมดา ถาเหนพระกไดก�าลงใจแลว ยงผปวยยงดใจมากพระมาใหพรนะโยมใหพรแปลทงผปวยและญาตกไดก�าลงใจเกดศรทธา

ตอนนในโรงพยาบาลขาดแคลนพระสงฆ ทจะมาน�าท�ากจกรรมเหลาน ถามพระทม ความรในพระสตรเหลาน มความรอภธรรมม ความรกรรมฐานไปชวนผปวยและญาตพดคย ธรรมดาพอเขาสนใจแลวคอยดงเขากรรมฐาน เทาทไปสวดใหในหลายโรงพยาบาลพบวา ผปวยหลายคน ททงญาตทงหมอท�าใจแลวก กลบหายปวยกลบบานได และอกประเภทคอ เขาไดก�าลงใจขนมา จากไปเหมอนนอนหลบ ปย ยมจากลา เขาจากไปขณะทฟงสวดดวย จากไปดวยอาการสงบมากๆ สวนทฟงสวด แลวหายปวยกม สวนทจากไปขณะสวดกม มหลายราย พระกไมรจกผปวย พอพระสวด มนตแผเมตตาใหเขาเกดปตน�าตาไหลเตยง ขางๆกเกดศรทธาเสยงผปวยและญาตเรยกรอง “...นมนตครบเตยงนนมนตครบ”

อาตมาเคยไปเยยมผปวยหอง CCU มผปวย ๘ คน ไปสวดเตยงหนง อกหลายเตยง พนมมอดวย เขากไดอานสงส ไดพลงดวย “...นมนตมาทางนหนอยครบ” ไดยนถาม

๒๓5

พยาบาลวาพระจะมาอกเมอไหรหลายคนดใจ จนรองไห พระไปโปรดกหวงแคใหผ ปวยมสขภาพแขงแรงเปนก�าลงใจใหทงญาตทงผปวยหลายคนทไมเคยรจกพระสวดมนตแผเมตตา ใหเขากมความรสกดๆกบพระความรสกดกบ พระศาสนาเหนทพงทางใจทนทอาตมาจงอยาก จะใหพระสงฆชวยกนท�าหนาทตรงนใหมากๆไมตองรมากหรอกเมตตาสตรโพชฌงคถาม ความสามารถกเพมครมานนทสตร และใหกรรมฐานใหคนปวยหายใจเขาลกๆหายใจเขา พทหายใจออก โธแคนแหละแลวเรากสวด พระปรตรใหเขาสมาทานศลอยางนอยไดมนษย สมบตแลวถาจตอยในบทสวดสวรรคสมบตกได แลว ถาจตอยในกรรมฐานอาจจะบรรลธรรมอาจไดนพพานสมบตดวยผปวยหลายคนอยในกรรมฐานไดกไมเครยดกบโรคเหนขนธ๕เปนทกขดเวทนานปสสนาฯอยกบความเจบไขไดสบายแมรางกายเสอมไปแตจตใจเขมแขงมากอยกบกรรมฐานไดถอวาเปนสดยอดของผปวย

โรงพยาบาลของรฐสวนหนงจะมโครงการPalliative Care เปนโครงการดแลผปวยระยะสดทาย แบบประคบประคอง ดแลดานจตใจดวยการใหธรรมะดวย อาตมาเคยเขาไปบรรยายใหคณะแพทยทโรงพยาบาลศรราชและโรงพยาบาลเทพธารนทรฟง โรงพยาบาลราชวถกเคยไป และตอมากลมพระสงฆไดจด กลมคลานธรรมขนมาเมอกอนกลมนยงไมมใคร รจกตอนนมบทบาทกวางขวางขนทอเมรกาเขา กมการท�าวจยใชบทสวดกบผปวยและจตอาสาทเปนผปวยมะเรงเลอกมา๒๐๐คนกลมหนงใชคโมธรรมดาอกกลมใชคโมพรอมฟงบทสวดมนตดวยผลคอคโมธรรมดาสนไปตามอายขยสวนทใชบทสวดมนตดวย รอยละ ๑๐ เหลอ

รอดชวตสงสดรอยละ๑๓ยงไมตายหมอเหนผลกสงสยวาบทสวดมนตตองมอะไรดแน เมอคณหมอจากอเมรกามาเมองไทยกมาเลาใหฟง จงมการจดอบรมขนทโรงพยาบาล นมนต พระสงฆรอยรปมโครงการรวมกบสถานศกษาและกลมคลานธรรมกเขามาชวยในภายหลงแลวขยายไปในวงกวาง

โรงพยาบาลใหญๆ มความตองการท�าโครงการเรองพระสงฆดแลผปวยกนมากเพราะ พระสงฆมศกยภาพในเรองนและพระเราไมได ไปหาลาภสกการะแตไปเผยแผธรรมะกบผปวย ไดทงผปวยญาตคนปวยใหก�าลงใจเขาเราไปสวดมนตใหตอนทเขาปวยเปนการใหศลใหพร ใหสตใหกรรมฐานกอนทเขาจะจากไปพอเขาสนชวตไปแลว ญาตๆ เขาคดถงความดตรงนพระไปเทศนงานศพญาตๆ มโอกาสบ�าเพญ กศลไปถงผวายชนม ขอท�าบญอทศสวนกศลถวายวดอกพระศาสนากไดรบการดแลญาตๆ กตองการดแลคนปวยกอนผปวยจากไปกไดรบ การดแลดวยธรรมะมประทปธรรมน�าทางไป

เพราะฉะนนเทศนในชวงเวลาทส�าคญของ ผปวยประโยชนมากกวาเทศนในงานศพอยางอาทตยโนนไปวดธาตทองฯผปวยเขาประสบ อบตเหตกระดกสนหลงหกนอนอยบนเตยงมา ๕ปท�าอะไรไมไดญาตๆ ไดน�าซดอาตมาไปให

๒๓6

ฟงเขาชอบมากทงทไมเคยรจกกนมากอนไดซดธรรมะกนอนฟงอยบนเตยงฟงมา๔–๕ปจนจากไปเขาสงญาตไววาถาเขาตายใหนมนตอาตมาไปเทศนงานศพใหเขาดวยญาตๆ ไดจดงานใหญมการพระราชทานเพลงศพคนทมา รวมงานตงใจฟงไมถงครง นอกนนคยกนเจยวจาว ญาตบอกวาผตายไดประโยชนจากการฟงซดมาก เพราะฟงแลวเขาใจงาย และเรองอะไรทเขาตองการรเชนบทสวดทเขาเคย สวดแตแปลไมได เขากไดเขาใจความหมาย เกดประโยชน อาตมาเคยอดเสยงธรรมะใสThumbdriveไวใหพวกผปวยทมแผลกดทบนอนปวยอยบนเตยงนานๆ ทรมานมาก ฝากพยาบาลไวใหผปวยกลมนฟงผลคอผปวยไมดน ทรนทราย ไมทรมานกบความเจบปวย แผลกดทบดขนไมรองเรยกหาหมอฟงแลวจตสงบสบายเมอกอนอาตมาอดใสThumbdriveไวเกอบพนชดฟงไดคราวละ๘ชวโมง

สรปจากตรงน เรองบทบาทของพระสงฆกบผปวยนไดประโยชนมากมาย ชวยใหเขาเขาใจชวต เขาใจธรรมะ เขาใจพระศาสนาเพราะในชวงเวลาวกฤตอยางนนทงผปวยทงญาตสวนใหญก�าลงมองหาทพงทางใจพรอมจะเปดใจรบธรรมะ

ผปวยบางรายปวยหนกประนมมอไมไหว

กพยายามจะประนมมอขนมามคนหนงดมสราเปนแผลในกระเพาะเลอดออกในกระเพาะมาโรงพยาบาลกระทนหนดนทรนทรายหมอกใหยาพอระงบปวดไปไดพอหมอออกไปปบปวดอกแลว ท�ายงไงด “โยม อาตมาจะสวดมนต ใหนะ ฟงแลวจะไดหายปวด” สวดพกหนง ใจของเขานอมไปในเสยงสวดดวยจตทเปนกศลและพทธานภาพ กหายปวด “โยม..หายปวด มนเรองของขนธ ๕ โยมฟงเสยงสวดดกวาอาตมาจะสวดมนตให” สกพกหนงหายปวดหายแลวคนไขคลานลงจากเตยงอาตมาถามวา โยมจะไปไหน เขาตอบวาไปหาของถวายทาน “อาตมาบอกวาไมตองๆ อาตมาไมตองการปจจยหรอก แตขออะไรจากโยมสกอยางหนง ไดไหม”คนไขตอบวาไดครบ“ถาหายปวยกลบ ไปบาน โยมไมดมอกจะไดไหม ปจจยไมตอง ถวายหรอกขออยางเดยวกลบไปบานแลวโยม ไมดมอก อาตมากพอใจแลว” โยมกรบปาก การสวดการแปลแลวนอมจตเขาเขามาพระไปดวยใจบรสทธหวงใหเขามทพง ใหเขาหายปวย บางรายไปถงประตหองผปวยญาตมองหนาทงดใจทงเสยใจน�าตาไหลกนเพราะวาพอพระไปถง ผปวยสนลมพอด อาตมากปลอบใจเขา แผเมตตาให บางทโยมปวยอยตางจงหวด...ขอฟงธรรมะ อาตมาสวดมนต

๒๓7

ผานโทรศพทมาผปวยบอกหมอวานมนตทานไปสวดใหหนอย เอาเบอรใหพยาบาลโทรมา กสวดให สวดยงไมทนจบ ผ ปวยกจากไปดวยอาการสงบกม มผ ปวยบางรายทยงไม เหนหนาแตพระไปโปรดถงบานเขาพอดญาตเขาสวนหนงไปอยกบผปวยทโรงพยาบาล เราโทรไปใหญาตถอโทรศพทไปหาผปวยอาตมาจะสวดมนตใหนะ ผปวยดอกดใจ เพงออก จากหองผาตดใหมๆมก�าลงใจเกดขนทนท

ผปวยหลายรายอยตางประเทศ อาตมา ใหเอาโทรศพทไวขางๆผปวยแลวอาตมาสวด แผเมตตาจากเมองไทยใหเขาฟง เดยวนมไลน แลวยงสบายบางรายผปวยอยทอเมรกาอาตมา เคยสวดผานไลนสวดผานโทรศพทขามประเทศ อยตางจงหวดตางประเทศชวยเหลอไดทงนน เรองของการเจบปวยถาพระไปชวยไดอานสงส มหาศาลไดทงหมอไดทงผปวยไดทงญาตได ทงภาพพจนทดงามของพระสงฆ

มอยครงหนงไปเยยมหอผปวยเดก เดกๆรองเรยนวา“พระอาจารยครบชวยผมหนอยครบ กลางคนผมนอนอยในหองน มผมานอนขางๆผมนอนไมไดกลางคนมผเตมเลย”อาตมากสวดมนตอทศสวนกศลแผเมตตาใหเดกบอกโอคนนผมคงนอนหลบสบายแลวดงนนพระเขาไปในโรงพยาบาลนไมวาหองไหนเตยงไหนกลางคนเหนพระเหมอนเหนเทพเจาส�าหรบผปวยเขาถอวาพระมาโปรดจรงๆจงอยากจะให พระไดมโอกาสไปเยยมผปวยในโรงพยาบาล สวดมนต แผเมตตา ถงไมรจกกนกตาม พระ กไดพจารณากรรมฐาน ไดโปรดญาตโยม ได เหนทกขปลงธรรมสงเวชได

ทส�าคญบทสวดมนตนแหละ ไมไดใชเฉพาะกบมนษยแมแตสตวเลยงสตวเดรจฉาน

โดยเฉพาะสนขแสนโปรด คนทเขารกสนขน รกเหมอนลกจรงๆ เวลาสนขปวย เขากปวย ตามสนข อาตมาเคยไปสวดให เจาของเปน คาทอลกพอสนขหายปวยเจาของกมลงกราบ แลวกราบอก เขายงไมไดนบถอพทธเลยพระ สงฆยงเมตตามาชวยสนขเขา เขาเกดความ ซาบซงอาตมาเคยบอกญาตโยมเอาซดอาตมา ไปเปดใหสนข ใหแมวฟงไดนะ สนขทเขารก แมวทเขารก เปดซดบทสวดให ไดประโยชน ไมใชเฉพาะคนปวยเทานน สนขปวยกได สตวเลยงหลายตวทอาตมาสวดให หายปวย ได ถาไมหายกยงไดก�าลงใจ ฉะนนเอาธรรมะ ไปใชกบสนขกบแมวไดนะ

ในพระไตรปฎกมตวอยางคอคางคาวเกาะ อยบนผนงถ�า ฟงพระสวด แลวกหลนรวงลง มาตายแลวไปเกดเปนเทวดาทงหมดเลย หรอ แมไกก�าลงจะถกแมวกด จตกไปเกาะทเสยง พระสวดถกกดตายกไปเกดบนสวรรคกบทอย ขางศาลาไดยนเสยงพระสวดบนศาลาแลวเดก เลยงววไปเดนเหยยบทบตายกไปเกดบนสวรรค ฉะนนแมไกกดกบกดคางคาวกด เสยงพระ สวดท�าใหเขาไปสสคต อนนเปนตวอยางสรป วา บทสวดมนตน�าไปสสคตในชวงขณะปวย หากไดฟงแลวไดผลจรงๆไดทงคนไดทงสตว

๒๓8

ฉะนน ธรรมะนนทนยคทนสมย ใชไดตลอดกาล ธรรมะกบสงแวดลอม โดยเฉพาะการบงสกล เรากเหนแตพระพจารณาบงสกลตามโลงศพหรอบงสกลกอนเผา แตบงสกลทพระพทธเจาไดแนะไวคอไปเกบผาทเขาทงแลวจากทตางๆ ชวยรกษาสงแวดลอม เปนระบบรไซเคลทพระพทธเจาท�ามาผาบงสกลทเปอนฝนกไปชกมาแลวกมาซกมาตมมาเยบแลวผาทเกาแลวกไปท�าผาเชดเทาเชดเทาไมไดแลวกเอาไปขย�าผสมกบดนเหนยวฉาบทากฏนนคอ ระบบรกษาสงแวดลอม คอระบบบงสกลของพระพทธเจา

ธรรมะของพระพทธเจาไมตกยคสมยโดยเฉพาะการปลกตนไม ไดบญกศลท�าบญครงเดยวไดกศลถาวรกมบญ๕อยางท�าบญครงเดยวไดบญถาวร๕อยางคอปลกตนไมขดสระน�า ท�าถนน สรางสะพาน สรางศาลาเคยมเทวดามาทลถามพระพทธองควาท�าบญอะไรจงไดบญถาวร พระพทธองคตรสตอบวาปลกตนไม ขดสระน�า ท�าถนน สรางสะพาน สรางศาลา เรองการปลกตนไมนไมตกยค จรงๆ พระพทธเจ าทรงเน น เพราะถ า ชาวพทธปลกตนไม ๑ ตน ถอวาไดสรางทประสตถวายพระพทธเจา ไดสรางทตรสร ไดสรางทแสดงธรรม ไดสรางทปฏบตธรรมเพราะพระพทธเจาทกพระองคประสตใตตนไม ตรสรใตตนไมแสดงธรรมใตตนไมและปรนพ- พานใตตนไม ถาชาวพทธปลก ตนไมถอวาไดสรางทประสตตรสร ปรนพพาน และต�ากวา นนไดสรางวมานใหรกขเทวดา

ต�ากวานนคอไดถวายเปนพระราชกศลแด ในหลวง ต�ากวานนไดปจจย ๔ ปลกกลวย กไดกลวยปลกขนนไดขนนต�ากวานนกไดดนฟาอากาศทสมบรณ ฝนตกตองตามฤดกาลไดน�า ท�าระบบกภยแลงดวยวถพทธ รกษาปา รกษาตนไม รกษาสงแวดลอม ดวยระบบบงสกล ดวยระบบวธของพระพทธเจา รกษาศลท�าใหฝนฟาตกตองตามฤดกาลปลกตนไมท�าบญดวยน�ารกษาสงแวดลอม

สรปวา ธรรมะของพระพทธเจาไมตกยค ทนยคทนสมย เพยงแคเราพลกฟนเอามาใช โดยเฉพาะโรงเรยนตางๆหรอสถานทประกอบธรกจ ถาขาดหลกธรรมาภบาล กมแตเรองวนวาย ธรรมะใชไดตลอดเวลา เพยงแคเราไมเอามาใชเทานนเอง รมากเอามาใชไดมากกไดประโยชนมาก รนอยเอามาใชไดนอยกไดประโยชนนอยธรรมะเอามาใชไดทกเรองทก หนทกแหง ทนยคทนสมย ทนกาล ทเราพดวาเกดมาท�าไม หลายคนกตอบวาเกดมาเพอชดใชกรรมเกดมาเพอท�าความดแตค�าตอบคอ ทกคนเกดจากอวชชา เกดมาเพอหาวชชา วชาทหนงวชาสอสารวชาทสองวชาชพวชา ทสาม วชาใชชวต พระพทธเจาสอนวชา

ใชชวตใหอยางสมบรณทสดวชาชพทกทสอนใหไดทงหมดวชาสอสารพอแม กสอนใหโรงเรยนกสอนให แตวชาใชชวต พระพทธเจาสอนใหใช ในชวตเอาศลสมาธปญญามาใชในชวต จะใชชวตแบบไหน กตองอยในศลสมาธปญญา

๒๓9

กะระณยะมตถะกสะเลนะ

ยนตง สนตง ปะทง อะภสะเมจจะ

สกโก อช จะ สหช จะ

สวะโจ จสสะ มท อะนะตมาน

สนตสสะโก จะ สภะโร จะ

อปปะกจโจ จะ สลละหกะวตต

สนตนทรโย จะ นปะโก จะ

อปปะคพโภ กเลส อะนะนคทโธ

นะ จะ ขททง สะมาจะเร กญจ

เยนะ วญญ ปะเร อปะวะเทยยง

สขโน วา เขมโน โหนต

สพเพ สตตา ภะวนต สขตตตา

เย เกจ ปาณะภตตถ

ตะสา วา ถาวะรา วา อะนะวะเสสา

ทฆา วา เย มะหนตา วา

มชฌมา รสสะกา อะณกะถลา

ทฏฐาวา เย จะ อะทฏฐาเย จะ ทเร วะสนต อะวทเร

ภตา วา สมภะเวส วา

สพเพ สตตา ภะวนต สขตตตา

นะ ปะโร ปะรง นกพเพถะ

นาตมญเญถะ กตถะจ นง กญจ

พยาโรสะนา ปะฏฆะสญญะนาญญะมญญสสะ ทกขะมจเฉยยะ

มาตา ยะถา นยง ปตตง

อายสา เอกะปตตะมะนรกเข

เอวมป สพพะภเตส

มานะสมภาวะเย อะปะรมาณง

เมตตญจะ สพพะโลกสมง

กรณยเมตตสตรพระสตรว าด วยการเจรญเมตตาและ อานภาพแหงเมตตา

พระอาจารยชยสาโรพระธรรมเทศนา

กรณยเมตตสตร

๒๓10

ตณหาทงหมดไมเหลอ)ทเปนสตวล�าตวยาวหรอ ใหญหรอปานกลางหรอสนกดทงในสตวล�าตว ละเอยดหรอสตวล�าตวหยาบกด ทงทไดเหน แลวหรอมไดเหนกดเปนผอยในทไกลหรอทใกล กดเปนผทเกดแลวหรอก�าลงหาทเกดอยกด ขอสตวทงปวงเหลานน จงเปนผมตนถงความสขเถด สตวอน อยาพงขมเหงสตวอนอยาพงดหมนอะไรๆเขาในทไรๆเลยไมควรปรารถนาทกขแกกนและกน เพราะความกรวโกรธและความคมแคนมารดาถนอมปกปองลกคนเดยวผเกดในตนดวยยอมสละแมชวตตนไดฉนใดพงตงใจเจรญเมตตาโดยไมมประมาณในสตวทงปวงแมฉนนน บคคลพงตงใจเจรญเมตตา โดยไมมทสดไมมประมาณ ไมมขอบเขต ไมมความคดปอง รายไมมความเปนศตรแผไปยงสรรพสตวทงทศเบองบนทศเบองต�าและทศเบองขวางผเจรญ เมตตาอยางนจะยนเดนนงหรอนอนกตาม พงตงสตคอเจรญเมตตานนไว ความงวงเหงา ยอมครอบง�าไมไดบณฑตทงหลายกลาวเมตตาวหารธรรมนวาเปนพรหมวหารในพระศาสนาน บคคลผนนยอมไมตกไปในมจฉาทฏฐคอความเหนผดวาเปนตวเปนตน (สกกายทฏฐ)เปนผมศลถงพรอมแลวดวยการรเหนตามความ เปนจรง(สมมาทฏฐในโสดาปตตมรรค)ก�าจดความยนดในกามทงหลายได ยอมไมเขาถงซงความนอนในครรภ (คอการเกดอก) โดยแททเดยวแล

มานะสมภาวะเย อะปะรมาณง

อทธง อะโธ จะ ตรยญจะ

อะสมพาธง อะเวรง อะสะปตตง

ตฏฐญจะรง นสนโน วา

สะยาโน วา ยาวะตสสะ วคะตะมทโธ

เอตง สะตง อะธฏเฐยยะ

พรหมะเมตง วหารง อธะมาห

ทฏฐญจะ อะนปะคมมะ สละวา

ทสสะเนนะ สมปนโน

กาเมส วเนยยะ เคธง

นะ ห ชาต คพภะเสยยง ปนะเรตต ฯ

กจนนใดอนพระอรยเจา ผบรรลบทอนระงบกระท�าแลว กจนนอนกลบตรผ ฉลาดในประโยชนพงกระท�า กลบตรนนพงเปนผอาจหาญและซอตรงดเปนผทวางายออนโยนไมดหมนผอนเปนผสนโดษเลยงงายเปนผมกจธระนอยประพฤตเบากายจตมอนทรยอนระงบแลวมปญญาเปนผไมคะนองไมพวพนในสกลทงหลาย วญญชนตเตยนชนทงหลาย อนไดดวยกรรมอนใด ไมพงประพฤตกรรมอนนนเลย พงแผไมตรจตไปในหมสตววาขอสตวทงหลายทงปวงจงเปนผมสข มความเกษม มตน ถงความสขเถดสตวมชวตทงหลายทงทเปนผ ยงมความสะดง(มตณหา)หรอผทมนคง(ไมม

พระธรรมเทศนา

วนนอาตมาจะแสดงธรรมเรอง บทสวดกรณยเมตตสตร บทสวดนคดออกมาจากพระสตรซงพระพทธองคตรสใหพระปาฟง

๒๓11

มพระปากลมหนงธดงคไปหาทจ�าพรรษาไปเจอทเหมาะสมมาก เปนปาทสงบวเวกพอสมควร เขาไปอยแลวพระทานชอบ แตกม ปญหาอยวาปานนมรกขเทวดาอยมากแลวพอพระไปอยจ�าพรรษาเทวดากอดอดกเลยตองยายออกไปขางนอกชวคราวเอาลกไปดวยไปเลนขางนอกเพราะเมอพระไปอยกเหมอนกบวา มแขกผมเกยรตมาอยในบานเรา ท�าอะไรไมคอยจะสะดวก เทวดาคดวาพระกคงจะอยชวคราวแตอยไปๆพระกไมมทาทวาจะไปไหน เทวดากเลยประชมกนวาจะท�าอยางไร กนดตองออกจากบานนานมนกล�าบากเหมอนกน แลวกมเทวดาองคหนงเสนอวา หลอกให พระกลวดไหมพระจะหนไปเองกเลยตกลงกน หลงจากนนกท�าทานาสะพรงกลวตางๆ พระ กไดเหนไดยนเสยงมอะไรทวานากลวๆทกวน แตกไมใชเพยงแคนน เทวดาบางองครายกวา นนปลอยกลนเหมนดวย ทนวนอโบสถแรกของพรรษา พระกมาลงปาตโมกขรวมกน ทานพระอาจารยทเปนประธานสงฆดลกศษยลกหาเอะท�าไมมาแรกๆ พวกทานดหนาตาผองใสด เดยวนดหนาเศราหมองผายผอมเปนโรคเปนอะไรไปหรอเปลา พระลกศษยจงเลาใหทานฟง ทานบอกวาตาย แลว จะแกอยางไรด แตไมเปนไร พระพทธ- องคทรงอนญาตใหเขาพรรษาทสองได อนนหมายถงวาพรรษาของเรามสามเดอนใชไหมแต

วาถาไมเขาเดอนกรกฎา ไปเขาเดอนถดไปคอ เดอนสงหากไดถามเหตจ�าเปนแตถาเขาพรรษา เดอนแรกมปญหากยายไปจ�าพรรษาทอนเรมตนใหมในเดอนทสองกได ตกลงพระพากนกลบไปเฝาพระพทธองคขออนญาตยายไปจ�าพรรษาทอนพระพทธองค ไมทรงอนญาต แตทรงสอนกรณยเมตตสตร ซงในตอนตนนนทานกเลาถงคณธรรมของพระ ทจะไปอยปาและตอจากนนกเปนเรองวธการ แผเมตตา แลวกทรงใหพระกลมนกลบไปสวดบทนแผเมตตาใหเทวดากอนแลวจะไมมปญหา แลวกเปนไปตามทพระพทธองคทรงพยากรณ ฉะนนจงเปนธรรมเนยมจนกระทงทกวน นวา พระเราธดงคไปไหน พอปกกลดแลวเรา จะสวดกรณยเมตตสตร แผเมตตาแกอมนษย ทงหลาย ขออยามาหลอก ขออยามาปลอย กลนเหมนเดยวเราจะภาวนาไมได กะระณยะมตถะกสะเลนะมาจากกะระ- ณยะ+อตถะ+กสะละค�าวากะระณยะกคอสงทควรกระท�าค�าวาอตถะในทนทานแปลวาประโยชนสวนกสะละกศลแปลวาฉลาด คนเราจะท�ากศลกตองฉลาดฉลาดในประโยชนประโยชน ในทนหมายถงสงทจะน�าไปสการ พนทกข ซงโดยสรปแลวคอไตรสกขาไดแก ศลสมาธปญญาคอเปนผทฉลาดในเรองการศกษาในเรองการพฒนาตวเอง สนตง ปะทง อะภสะเมจจะ หมายถง เหมอนผทรทางทจะน�าไปสความสงบอยางด แลวหมายถงพระอรยเจาทงหลายการปฏบตตามรอยของพระอรยเจาทงหลาย คณธรรมของผปฏบตดปฏบตชอบ ซงพระทอยปาหรอนกปฏบตทงหลายควรจะพฒนาขนใหมอยในจตใจของตวเอง

๒๓12

ขอแรกคอสกโกในทนแปลวาองอาจแตโดยทวไปหมายถงวามความสามารถหรอเกงมความเกง มความสามารถ และมความองอาจความองอาจนเปนเรองส�าคญและเปนคณ ธรรมเดนของหลวงพอชาขอหนง ทานเปนคน ทองอาจมากอยางเชนญาตโยมสวนมากทเคยอานประวตทานกคงจ�าไดวาตอนททานไปอย ปาชาท�าไมหลวงพอชาไปอยปาชาเพราะทาน กลวผคนทวไปกลวผกเปนอนวาสถานทสดทายในโลกทจะไปคางคนกคอปาชา แตนกปฏบต อยางหลวงพอชาไมคดอยางนนคดตรงกนขามวาสงทเรากลวทสดคอกลวปาชาเพราะฉะนนกตองไปอยปาชาใหชนะจนได ฉะนนนกปฏบตเรากไมใชวาเราจะไมกลว อะไรเลยมนกมเหมอนกนเมอครงทแลวกเลา วาวรบรษคอใครวรบรษไมใชคนไมกลววรบรษ คอผทสามารถท�าสงทถกตองทงๆ ทกลว ถาอยในบางสถานทไมกลวเลยกโงซนะความกลว เปนสญญาณวามอนตรายแตถาเราแพตอความ กลวสงทควรท�าไมไดท�าเพราะกลวแสดงวาเปน กเลสเปนขอบกพรองแตถาความกลวกเปนสกแตวาความรสกอยางหนงทเกดขนเรากรเทาทน เรากไมไดยดมนถอมนไมไดสนใจมนมากเกนไป มนกจะคอยๆดบไป พระพทธองคเองกมหลกระหวางททานปฏบตกอนตรสรวาความกลวเกดในอรยาบถใด ทานจะไมเลกอรยาบถนนจนกวาความกลวจะ หายเชนทานเดนจงกรมถาเกดกลวขนมาทาน ตองเดนจนกวาความกลวนนหายไมใชวาเปลยน อรยาบถไปนงไปอยทอนทไมนากลวหรอวานง สมาธนงทไหนกลวทานจะตองนงจนกวาความ กลวนนหาย เพอจะไดเหนเปนประสบการณ ตรงวาความกลวเปนอารมณทเกดขนแลวดบไป

ถาเรายงไมเคยสมผสกบตวเอง ทงความเกดขนและความดบไปของอารมณ เราจะยงไมเชอในความไมเทยงของมน หรอวาฟงใคร พดฟงอาจารยพดวาความกลวไมใชเราไมใช ของเรานะเกดแลวดบไปครบๆๆแตเกดกลว เมอไหรนะท�าไมไดแตถาเราอยไดทนไดจนกวา ความกลวนนหายไปเลย เราสามารถทบทวน เหนกระบวนการของมนทงหมดตลอดสายของ มนจากเกดเกดขนเพมขนๆๆถงทสดแลวกคอยๆหายไปเรยกวารเทาทนอารมณนนแลวโอกาสตอไปกลวเมอไหร เราจะไมกลวเตมท เหมอนทเคยกลวมากอนเพราะวาภายในจตใจเรามสญญา มปญญาระดบหนงบอกวา สงนไมใชเรา ไมใชของเรา เรากเคยเหนมนเกดมนดบมาแลว เพราะฉะนนความองอาจเปนคณธรรมคกบความอดทนคอกลาบางทเรากทนไดแตวาไมกลาทนหรอวาเอาค�าสอนพระพทธเจามาอาง พอเกดความเจบปวด เกดทรมานอะไรน โอยไมใชทางสายกลางเสยแลวอตตกลมถาน- โยคพระพทธเจาไมเคยสอนเลกซะหยดซะ แตคนเราตององอาจแลวตองเกงตองสามารถ ตองฝกใหรแลวกท�าใหคลอง

๒๓13

อช จะ สหช จะ ตรงตรงอยางดดวยสองค�า นสามารถจะอธบายไดหลายๆ นยเหมอนกนหลายๆนยกคออชตรงคอเวนจากความคด ทางกายวาจาสวนสหช ตรงอยางดคอเวนจากความคดทางจตใจ บางททานอธบายวาอชตรงกคอซอตรง แตค�าวา สหช กคอย�าวาจะตองซอตรงอยาง สม�าเสมอทกวนๆตลอดเวลาคอคณธรรมของ เราทงหลาย เรากมกจะมอยบางแตจดส�าคญ กคอเราสามารถรกษาอดมการณสามารถรกษา จดยนของตนทงๆทมความบบคนหรอวาสง แวดลอมจะเอออ�านวยใหปลอยความซอสตย สจรตถาอยในหมคนดกงายใชไหมแตถาอย ในกล มคนทถอวาความไมซอสตยเปนเรอง ธรรมดาและคนซอสตยคอคนโงการทจะรกษาความซอตรงหรอความซอสตย กยากขนทนทเพราะตองฝนฝนสงแวดลอมฉะนนตรงแบบ อชกคออยกบคนดกซอสวนสหชกคอย�าวาถงแมวาอยในสงแวดลอมทไมเอออ�านวยตอความซอตรงถงแมวาจะตองฝนกระแสสงคมกระแส โลกจะตองยงคงตรงอยได บางททานอธบายวาตรงแบบอชคอไมโออวด ความไมตรงอยางหนงคอการโออวดพดเกนความจรงโดยเฉพาะมนจะเพมบทบาทของตวเองในสงทด หรอวาอาจจะเปนการลดบทบาทในสงทไมด แตตองการใหตวเองเดนมกจะพดเกนความจรง แสดงออกเกนความจรงโออวดกคอไมตรงทนสหชทานแปลวา งดเวนจากการมารยาเสแสรงหรอวาเลหเหลยม ลกไมการหลอกลวงคนอนปกปดโทษของตว เราเอง อนนกลกกวาใชไหม ลกกวาโออวดโออวดคนอนเขาจบไดงาย แตมารยานคนอนเขาจบไดยากฉะนนตรงกคอไมโออวดกเรยกวา

ตรงคอพดตามความเปนจรง แสดงออกตรงตามความเปนจรง แลวก สหช ไมมมารยา ไมมอบายไมมเลหกระเทตรงทสด สวะโจเปนผวางายสอนงายตรงนเราจะ สงเกตไดวาการรบโอวาทหรอค�าตกเตอนจาก ผใหญ มกจะงายกวารบจากคนในระดบเดยว กนหรอจากระดบลกนองลกหลานหรอผมอายนอยกวาอนนภาษาไทยเรยกวามอตตาสวะโจ กคออาการของผรกความจรงเปนผทใครตอการศกษาอยางแทจรงเปนอาการของผทกลวหลงทางกลวท�าผดโดยไมรตวผวายากสอนยาก ใครตกเตอนไมไดเลย หรอวาตกเตอนแลวกโตตอบทนทถอวาไมสมควรเลยทจะวาเราอยาง นน เพราะวาคณเองกยงกวาเราอก จ�าไดไหม เมอเดอนทแลวเมอปทแลว แลวกเอาความ ไมดหรอขอบกพรองของคนทมาตกเตอน เราไมโตตอบหรอไมกนงเฉย ไมรบรเลยหรอไมอยางนนกครบๆผมจะแกไขตวเองตอไปแตจรงๆ แลวไมท�าอะไร เหมอนเดม ท�าทาวา วางายสอนงายแตทจรงไม แตถาเปนผวางายสอนงายจรงๆ ผมคณ ธรรมคอสวะโจนน คอใครตกเตอนแลว กจะ รสกขอบคณไมใชพดเฉยๆตามธรรมเนยมวา ขอบคณนะแตรสกจรงๆวาเออเขามบญคณ

๒๓14

(โปรดตดตามอานตอฉบบหนา)

ตอเราจรงๆ ถาบอกเขาไดวา ขอบคณนะ คอ กเลสของตวเองนเราเหนไดยากทสด เรากยอมรบวาตองมจดบอดแนๆ ตองขอบคณเขาทไดชวยใหเราเหนสงทตามปกตเราคงไมเหน ดงนน การมคณธรรมขอนส�าคญมากในการพฒนาไมวาพฒนาตวเราพฒนาครอบครวพฒนาสถาบนพฒนาชมชน เพราะวาถาผน�าผใหญ เกดความคดวาตวเองตองถกทกอยางหรอวาอายมากกวาอาบน�ารอนกอนรทกสงทก อยางดแลว แลวท�าความผดกไมยอมรบวาผด โทษคนอนบางหรอไมยอมรบเลยวาไมถกกคง จะมความเจรญไดยาก แลวผทอยขางลาง ผทมความคดสรางสรรค กไมกลาพด คอบางทคนใหม กแนนอนวาคนเกาสามารถรสามารถเหนหลายสงหลายอยางทคนใหมยงไมรยงไมเหน เพราะประสบการณมากกวา แตในขณะเดยวกนบางทคนใหมกสามารถรสามารถเหนบางสงบางอยางทคนเกาไมรไมเหนเพราะเคย ชนเพราะเคยท�าแตอยางนตงแตไหนแตไรมา กไมเคยมปญหาอะไรมากมายกเลยไมคอยไดคด ในเรองนนเลยถอวาเปนเรองธรรมดาแตคนท มาจากทอนกอาจจะคดไดวาเอะท�าไมเขาท�าอยางนไมคอยจะเขากบอดมการณไมคอยจะเรยบรอย ถาท�าอยางนนาจะดกวา ถาคนเรา พรอมทจะรบฟงค�าตกเตอนหรอค�าแนะน�าจากคนอน ไมวาเขาเปนใคร เรากไดก�าไรมากแต เราคงตองใชเวลามากหนอยในการสราง

บรรยากาศในชมชนหรอในสถาบน ใหคนรวา เรายนดรบฟงจรงๆ แลวเขาจะรจากปฏกรยา ของเราในเมอมใครตกเตอนเพราะวาเราปดบง ไมคอยอยใชไหมทนถาคนเหนวา เรารบฟงค�า ตกเตอนแลวไมมอาการของอตตาตวตนไมม การโตตอบไมมปญหาเขาจะประทบใจแทนท จะบนทอนอ�านาจหรอความเชอถอของเขา ตรงกนขามกลบมสถานะภาพพจนดขนวา เราเปนผเปดกวางหวงประโยชนมากกวาหวง อ�านาจหรอวาหวงรกษาบทบาทหรอหวงรกษา ต�าแหนงอยางเดยวฉะนนสวะโจเปนคณธรรมทลกซงและมประโยชนมาก มท เปนผออนโยน ค�านคงจะไมตองพดมากเพราะวาคนไทยกมขอนเยอะมากอยแลวโดยทวไป แตคงจะตองพดเพยงแควา มทนนไมใชวายอมทกสงทกอยางไมใชวาอะไรๆกไดหรอวาไมท�าใหเกดความเกรงใจเกนควรกเปนเรองธรรมดาระหวางคนเราวาบางครงความคด เหนไมตรงกน หรอบางครง ฝายหนงกถกเบยดเบยนถกเอารดเอาเปรยบ ในความเปนผออนโยนนนกไมไดหมายถง วาหามคดคานหามพดหามแสดงออกบางทกสมควรเพออะไรเพอรกษาความถกตองแลวนอกจากประโยชนสวนตวแลว กตองคดถงระลกถงประโยชนสวนรวม และประโยชนลกประโยชนหลานประโยชนคนทยงไมเกดดวยเราจะเอาแตความออนโยนเปนหลกอยางเดยวไมไดซงเปนขอสงเกตกบคณธรรมทกๆขอถงแมวาเราสามารถอธบายทละขอๆจรงๆแลวคณธรรมตางๆมความสมพนธอาศยกนอยางลกซง ซงเราจะแยกออกจากกนไมไดในภาคปฏบต

ทมา:แสดงธรรมทบานบญอ.ปากชองจ.นครราชสมา 23เมษายน๒๕๕๗

๒๓15

สจจมนต

สจจะ ในยคหลงความจรง (ตอ)

ฉบบทแลว ไดเลาถงการทขอเทจจรงไมสามารถเปลยนความเชอของคนไดคนทรทงรวาผดแตกไมยอมเปลยนความเชอในความคดเหนของตนเพราะกลวการแปลกแยกจากกลมทตนสงกดอยความคดเหนของคนสวนใหญจงเปนความตองการทางอารมณความรสก มากกวาเปนการใชเหตผลทางตรรกะลวนๆ พดอกอยางหนงวาเราเสพตดความคดเหนในแบบเดยวกบเรา หลกการอนรกษสจจะจงส�าคญมาก อยางนอยกท�าใหมจดรวมทไมขดแยงกนกบคนอนวาเราไดถงความเชอแบบนนๆไดเพราะเหตใดระหวางนนกพงแสวงหาศาสดา เพอเขาไปเรยนรใหบรรลสจธรรมดวยตนเองในทสดเมอเขาถงสจธรรมนนแลวกไมตองขดแยงกบใครๆอกจรงๆแลวยงมแงมมของสจจะทนาสนใจอกมากฉบบนจงขอน�ามาคยกนตอ

ความหมายของค�าวา สจจะ (ความจรง) สจจะมอรรถ๘อยางคอ ๑)นพพานเชนสจจะ(นพพาน)มรสเลศกวารสทงหลาย ๒)มคคะเชนสจจะ(อรยมรรค)มอยางเดยวเทานนไมมทสอง ๓)วรต(การงดเวน)เชนสมณพราหมณทงหลายตงอยในสจจะ(การงดเวน) ๔)สปถ(ค�าสบถ)เชนดวยค�าสจจะ(สบถ) นขอใหศรษะของเจาจงแตก ๕)สจจภาสต(วาจาสจจ)เชนบณฑตควรกลาวค�าสจจะ(วาจาสจจ)ไมพงโกรธ ๖)ตจฉะ (ความจรง)เชนสจจะ(ความจรง)ของสมณพราหมณม๔อยางคอ สตวทงหมดไมควรถกฆา๑ กามทงหมดไมเทยงเปนทกขผนแปร๑ ภพทงหมดไมเทยงเปนทกขผนแปร๑

ธรปญโญปญญาภวฒน

๒๓16

ไมมเรา ไมมของๆ เรา ใหกงวลแกใครๆในทไหนๆและไมมผอนเปนทกงวลแกเราในทไหนๆ๑ ๗)อรยสจจะ เชน อรยสจส เปนกศลมเทาไร ๘)ทฏฐ (มจฉาทฏฐ) เชน เพราะเหตใดสมณพราหมณเจาลทธจงกลาวสจจะ (มจฉาทฏฐ)ตางกนไป สจจะ ในอรรถแรกทแปลวาสจธรรมคอพระนพพานมาจากสต ธาตสาตจเจตถเนในอรรถวาเปนไปตดตอแนแทมการตงวเคราะหดงนราคกขยเหตภาเวน อวปรตตตา จตสจจปรยาปนนตตา วา สจจ� ชอวาสจจะ เพราะวาไมผดเพยนไป เนองจากเปนเหตสนไปแหงราคะหรอเพราะนบเนองในสจจะ๔ สวนสจจะในอรรถทสองทแปลวามรรคมาจากสร ธาต หสาย� ในอรรถวาเบยดเบยนตงวเคราะหไดวาสรต อายต ทกข� หสตต สจจ�

สงทเบยดเบยนทกขชอวาสจจะ(มรรคแปลวาฆากเลส) จะเหนไดวาค�าวา“สจจะในยคหลงความ จรง”นค�าวา‘สจจะ’จะใชในอรรถท๑และ๒สวนค�าวา‘ความจรง’จะใชในอรรถท๘จง พดไดอกอยางหนงวามรรคและนพพาน(สจจะ) ในยคหลงทฏฐ(สจจะ)นนเองซงคงจะเปนการดไมนอยถาถงยคทพวกเราจะวางทฏฐสวนตน ไวชวคราวเพอมาแสวงหาสจธรรมทแทจรงกน ความจรงทแทนนตองสามารถพสจนไดวาถกหรอวาผดอยางใดอยางหนงสวนทฏฐความเชอนนไมอาจพสจนวาถกหรอผดลงไป อยางใดอยางหนงได(กเขาพอใจจะเชออยางนน ใครจะไปตดสนวาถกหรอผดได) เลยกลายเปนเรองเฉพาะตนเฉพาะกลม แตความจรงเปนของสากล ตองพสจนใหเหนไดตรงกน ทกคนแมการพสจนอาจจะไมงายนกตองอาศย การเขาไปลงมอท�าเขาไปเปนสวนรวมแหงการเขาถงความจรงนนดวยความจรงทไมสามารถพสจนไปในทางใดทางหนงไดจงถอไดวาไมใชความจรงแท ธรรมะของพระพทธเจาเปนสจธรรมเปนความจรงแท พระองคทรงทาทายใหพวกเรา พสจนอยตลอดเวลาดงไวพจนของธรรมะวาเอหปสสโก ‘จงมาดเถด’ คนทฟงเขาใจแลวปฏบตยอมสามารถพสจนไดตรงกนเปนสากลและยงเปนอกาลโกไมขนกบกาลเวลาอกดวย คอปฏบตไดและใหเกดผลไดไมจ�ากดกาลฉะนน นพพานกคงเปนนพพานเสมอ ไมมยค จะมกแตยคทคนไมสนใจปฏบตมรรคจงไมอาจเขาถงพระนพพานไดเทานนและการจะเขาถงมรรคไดกตองฟงค�าอธบายของคนทไปถงมากอนเพอทเราจะไดเทยบเคยงกบการปฏบตของเรา

๒๓17

ในยคสมยเมอพระพทธเจายงทรงพระชนมายอย เราก ส า ม า ร ถ ไ ปฟ งธรรมะจากพระพทธอ ง ค ไ ด โ ด ย ต ร งครนเมอพระพทธองคทรงลวงลบดบขนธ ปรนพพานไปแลว พระธรรมซงมมากมายกตกเปนภาระ แกพทธบรษททจะสบทอดตอไปพระสงฆจงมา ตกลงแบงกลมกนสาธยายธรรมะเหลาน เพอ รกษาพระพทธพจนไว ทเรยกกนวา “นกาย” มฑฆนกาย หมายถงพวกทสาธยายพระสตร ขนาดยาวเปนตน(จะเหนไดวาทแบงนกายกน แตกอนกเพอแบงหนาทกนรกษาพทธพจน มใชเพราะแตกแยกกนอยางทกวนน) พระ- ธรรมเหลานแหละคอมนตของพระพทธเจา แตปจจบนพอพดถงพทธมนตกมกจะหมายถง การสวดกนไปตามประเพณเทานน อาจจะด ขลงกจรง แต คนส วนใหญกมกไม เข าใจ ความหมายของสงทสวดกนนก เพงจะมชวง หลงทมการสวดมนตแปลกนมากขนแตกมก สวดบทเดมกนซ�าๆ ทงทธรรมะค�าสอนของ พระผมพระภาคเจานนมมากมาย รอใหเราเขาไปศกษา ฉบบนจงขอน�าเอาพระสตรจาก อฏฐก-วรรค สตตนบาต ขททกนกาย สตตนตปฎกเลมท๒๕ซงนอกจากพระสตรในวรรคนจะเปนพระสตรรนแรกๆตงแตทพระพทธองคทรงเรมแสดงในสมยตนๆ ในการประกาศพระศาสนาแลว ยงจดเปนพระสตรหนงในชดแบบเรยนทพระภกษในสมยพทธกาลสามารถทองจ�า

กนไดจนขนใจ พดอกอยางหนงวาเปนพทธมนตแบบเรยนรนดงเดมนนเอง ตวอยางเชน พระโสณะกฏกณณะ (พระโสณะมมกฏ) ทได สาธยายพระสตรนและพระสตรอนในอฏฐก-วรรคในพระคนธกฎใหพระผ มพระภาคเจา ฟงจนทานไดรบการชมเชยและอนโมทนาจากพระพทธองค (พระโสณะเดนทางไกลมาเพอขอใหพระพทธเจาผอนผนพระวนยบางขอส�าหรบภกษทอยในแดนไกลตามค�าขอพระ- อปชฌายคอพระมหากจจายนะ พระพทธเจา ทรงใหพระอานนทจดทพกของพระโสณะไว ในพระคนธกฎของพระองคเองในเวลาเชามด กไดทรงใหพระโสณะสาธยายพระสตรทได เลาเรยนมาใหฟง เปนการส�ารวจดดวยวาพระ ใหมเขาเรยนอะไรกน) จฬวยหสตร เปนสตรท ๑๒ ในอฏฐก- วรรคน วาดวยเรองถาความจรงมหนงเดยว เราจะปฏบตตวอยางไร ? ในโลกทตางคนตางกอางวาความจรงของตนถกตองรปแบบของพระสตรเปนการถาม-ตอบโดยทพระผมพระภาคเจาทรงนรมตรปเหมอนของพระพทธ-องคเองขนมาเพอถามแลวพระองคกตอบเอง นาสนใจมาก จะเรยกวาสจจมนต (ความใคร ครวญเกยวกบสจจะ)กคงไดลองมาฟงกนด

๒๓18

จฬพยหสตต

๘๘๕. สกสกทฏฐปรพพสานา วคคยหนานา กสลา วทนต. โย เอว ชานาต ส เวท ธมม อท ปฏกโกสมเกวล โส.

๘๘๖. เอวมป วคคยห ววาทยนต พาโล ปโร อกกสโลต จาห. สจโจ น วาโท กตโม อเมส สพเพว หเม กสลา วทานา.

๘๘๗. ปรสส เจ ธมมมนานชาน พาโลมโก โหต นหนปญโญ สพเพว พาลา สนหนปญญา สพเพวเม ทฏฐปรพพสานา.

๘๘๘. สนทฏฐยา เจว น ววทาตา สสทธปญญา กสลา มตมา. น เตส โกจ ปรหนปญโญ ทฏฐ ห เตสมป ตถา สมตตา.

๘๘๙. น วาหเมต ตถยนต พรม ยมาห พาลา มถ อญญมญญ สกสกทฏฐมกส สจจ ตสมา ห พาโลต ปร ทหนต.

๘๙๐. ยมาห สจจ ตถยนต เอเก ตมาห อญเญ ตจฉ มสาต. เอวมป วคยห ววาทยนต กสมา น เอก สมณา วทนต.

จฬวยหสตร

(พระพทธเนรมตทลถามวา) [๘๘๕] คนบางพวก ยดถออยเฉพาะทฏฐของ ตนถอแลวกอางตววาเปนคนฉลาดพดกนไปตางๆวา ‘ใครรอยางน คนนนชอวา รความจรงแลว ใครคดคาน สงนคนนนชอวายงบกพรอง’

[๘๘๖] คนเหลานนถออยางนแลวกพากนววาท กลาววา‘คนอนเปนคนเขลาไมฉลาด’วาทะของคน เหลาน วาทะไหนเปนเรองจรงกนหนอ ? เพราะคน เหลานทงหมดตางกอางตววาเปนผฉลาด

(พระผมพระภาคตรสตอบวา) [๘๘๗] ถาคนทไมยอมรบความจรงของฝายตรงขามแลว เปนคนเขลา มปญญาทรามไซร คน เหลานนแหละ กตองเปนคนเขลา มปญญาทรามไปทงหมด เพราะคนเหลานทงหมดนนแหละยงยดถอทฏฐอย

[๘๘๘] กถาผ คน ผองแผว ปญญาหมดจดด ฉลาดมความรไดเพราะทฏฐของตนแลวไซรบรรดา ผคนเหลานน กคงไมมใครมปญญาดอยเลย เพราะ ทฏฐของคนแมเหลาอนนนกถอกนมาแบบเดยวกน

[๘๘๙] คน๒จ�าพวกกลาวทฏฐใดตอกนวา‘เปน คนเขลา’ เราไมกลาวทฏฐนนวา ‘จรง’ คนเหลานน พากนประกาศทฏฐของตนๆ วา ‘จรง’ เพราะฉะนนจงพากนพดกระทบผอนวา‘เปนคนเขลา’

(พระพทธเนรมตทลถามวา) [๘๙๐] คนบางพวกกลาวความจรงใดวา‘จรง’วา‘แท’คนพวกอนกพากนกลาวความจรงนนวา‘เปลา’วา ‘เทจ’คนเหลานนตางพากนถอมนแมอยางนแลวกทะเลาะววาทกนเพราะเหตไร คนเราจงไมพดอยางเดยวกน?

วาดวยการววาทกนเพราะทฏฐสตรเลก

๒๓19

๘๙๑. เอกญห สจจ น ทตยมตถ ยสม ปชา โน ววเท ปชาน. นานา เต สจจาน สย ถนนต ตสมา น เอก สมณา วทนต.

๘๙๒. กสมา น สจจาน วทนต นานา ปวาทยาเส กสลา วทานา. สจจาน สตาน พหน นานา อทาห เต ตกกมนสสรนต.

๘๙๓. น เหว สจจาน พหน นานา อญญตร สญญาย นจจาน โลเก. ตกกญจ ทฏฐส ปกปปยตวา สจจ มสาต ทวยธมมมาห.

๘๙๔. ทฏเฐ สเต สลวเต มเต วา เอเต จ นสสาย วมานทสส. วนจฉเย ฐตวา ปหสสมาโน พาโล ปโร อกกสโลต จาห.

๘๙๕. เยเนว พาโลต ปร ทหาต เตนาตมาน กสโลต จาห. สยมตตนา โส กสโล วทาโน อญญ วมาเนต ตเทว ปาว.

๘๙๖. อตสารทฏฐยาว โส สมตโต มาเนน มตโต ปรปณณมาน. สยเมว สาม มนสาภสตโต ทฏฐ ห สา ตสส ตถา สมตตา.

(พระผมพระภาคตรสตอบวา) [๘๙๑] หมชนรชดความจรงใดแลวไมพงววาทกน ความจรงนนมอยางเดยว*เทานน ไมมอยางทสอง คนเหลานนพากนอวดความจรง(ของตน)ตางๆกนไปเองเพราะฉะนนคนเหลานจงไมพดอยางเดยวกน(*หมายถงนโรธสจจะหรอมรรคสจจะ)

(พระพทธเนรมตทลถามวา) [๘๙๒] เพราะเหตไรหนอ?คนจงพดถงความจรงทตางกนอางตนวา‘เปนคนฉลาด’แตพดตางๆกนไปความจรงทคนเหลานนเลาเรยนมามหลายอยางตางๆกนหรอ?หรอวาคนเหลานนพากนตรกนกเอาเอง?

(พระผมพระภาคตรสตอบวา) [๘๙๓] มไดมความจรงหลายอยางตางๆกนเลยมแตการยดเอาดวยสญญาในโลกเทานนทตางกนแตคนทงหลาย ตางกก�าหนดตรกไปในทฏฐทงหลายกนเอาเองแลวจงตกไปในคตรงขามของความขดแยง‘จรง’หรอ‘เทจ’

[๘๙๔] ผใดอาศยความจรงเหลานคอรปทเหนเสยงทไดยนศลพรตและอารมณทรบรไดแลวแสดงอาการดหมน ด�ารงอยในทฏฐทตกลงใจ* แลวกหลงระเรงกลาววา‘คนอนเปนคนเขลาไมฉลาด’

[๘๙๕] คนทกระทบบคคลอนวา‘เปนคนเขลา’เพราะเหตใด กกลาวเปนนยถงตนเองวา ‘เปนคนฉลาด’ เพราะเหตเดยวกนนนคนนนอวดอางตนเองวา‘เปนคนฉลาด’ยอมดหมนบคคลอนทกลาวแบบเดยวกน

[๘๙๖] คนนนเปนผเพยบพรอมไปดวยทฏฐทแลนเกนไป*เมาดวยความถอตวมมานะจดอภเษกตนเองดวยใจเพราะทฏฐนนพวกเขาถอกนมาอยางนน(*อตสารทฏฐ หมายถงทฏฐ๖๒เรยกอกอยางวา“ทฏฐทตกลงใจ”)

๒๓20

๘๙๗. ปรสส เจ ห วจสา นหโน ตโม สหา โหต นหนปญโญ อถ เจ สย เวทค โหต ธโร น โกจ พาโล สมเณส อตถ.

๘๙๘. อญญ อโต ยาภวทนต ธมม อปรทธา สทธมเกวล เต. เอวมป ตตถยา ปถโส วทนต สนทฏฐราเคน ห เตภรตตา.

๘๙๙. อเธว สทธ อต วาทยนต นาญเญส ธมเมส วสทธมาห. เอวมป ตตถยา ปถโส นวฏฐา สกายเน ตตถ ทฬห วทานา.

๙๐๐. สกายเน วาป ทฬห วทาโน กเมตถ พาโลต ปร ทเหยย. สยเมว โส เมธคมาวเหยย ปร วท พาลมสทธธมม.

๙๐๑. วนจฉเย ฐตวา สย ปมาย อทธ ส โลกสม ววาทเมต. หตวาน สพพาน วนจฉยาน น เมธค กพพต ชนต โลเกต. จฬพยหสตต นฏฐต.

[๘๙๗] อนงหากบคคลจะเปนผเลวทรามเพราะวาจาของฝายตรงขามแลวไซรเขากคงเปนผมปญญาทรามไปพรอมกบผนนและถาผเรยนจบพระเวทเปนนกปราชญไดเองไซรบรรดา‘ผรทงหลาย’กคงไมมใครเปนคนเขลา

[๘๙๘] เพราะพวกนอกศาสนาทแทจรงเปนผก�าหนดยงในทฏฐของตนพวกเขาจงพากนกลาวทฏฐมากแมอยางนวา‘ชนเหลาใดกลาวสรรเสรญความจรงแบบอนนอกจากความจรงแบบน ชนเหลานนเปนผพลาดทางแหงความหมดจดเปนผไมบรบรณ’

[๘๙๙] พวกนอกศาสนาทแทจรงพากนกลาวความหมดจดวามอย ในความจรงแบบนเทานน ไม กลาวความหมดจดในความจรงแบบอน พวกนอก ศาสนาทแทจรงตงอยในทฏฐมากแมอยางนตางกลาวยนยนในความจรงอนเปนแนวทางของตนนน

[๙๐๐] อนง เธอทกลาวยนยนในแนวทางลทธของตนกระทบใครอนวา เปนคนเขลา เพราะทฏฐนเธอผนน กลาวถงผอนวา ‘เปนคนเขลา และมความจรงทไมบรสทธ’พงน�าความววาทมงรายถายเดยวมาสตน

[๙๐๑] เธอผ ตงอย ในทฏฐทตกลงใจและตงศาสดากนขนเองแลว ยอมถงการววาทกนตอไปในโลก สวนผทวางทฏฐทตกลงใจทงมวลลงไดหมดแลวยอมไมกอใหเกดการววาทราวฉานขนอกในโลกฯ

“จฬวยหสตร จบ”

จะเหนไดวาการยด “สจจะ” (แทจรงคอ ทฎฐ) ของตนนนท�าใหเกดการววาทกนได อยางไร เมอเหนโทษแลวกควรวางทฎฐ นนลง แลวหนมาศกษาความจรงแทเพอความดบทกขรวมกนเถด

๒๓21

สตร หายใจรวมพระสตร

ส�าหรบผรกการสวด

ธรปญโญ

ชวนอานหนงสอ

ป ใหม สงกรานต ป พทธศกราชท ๒๕๖๐ถานบแบบไทยเรากผานไปอกปแลวปนนบเปนปทพเศษกวาทกปพเศษอยางไร?จ�าได วาเคยอานหนงสอวชาการพทธศาสนาภาษา องกฤษในหองสมดวดปานานาชาตในชวงท บวชใหมๆ มาสะดดตรงเรองการนบปพทธ- ศกราชทตางกน นกวชาการทางพทธศาสนาชาวตะวนตกทมชอเสยงหลายทาน* นบปพทธศกราชไมตรงกนกบเรา เขาค�านวณนบเทยบศกราชตามปศกราชแบบทางตะวนออก(อนเดย)ชวงรชสมยพระเจาจนทรคปต(ปของ พระเจาอโศกมหาราช) และกษตรยองคตอๆมาเทยบกบการนบปศกราชทางตะวนตก(กรก)

ชวงทพระเจาอเลกซานเดอรไดทงขนพลไวเปน กษตรยปกครองรฐตางๆทยดไดทางตอนเหนอ ของอนเดยทมบนทกล�าดบปไวชดเจนเมอเอา ปรชสมยทพระเจาอโศกมหาราชขนครองราชย (ปพ.ศ.๒๑๘)เปนหลกเทยบแลวค�านวณออกมา กลบไดชากวาของเราไปราวๆ๖๐ปซงถาค�า สนนษฐานของนกวชาการตะวนตกเหลานน เปนจรง ในปนกตองนบวาเพงเปนชวงกง พทธกาล ทตนเตนกเพราะผเขยนเกดไมทน ยคกงพทธกาล (ถานบแบบของเรา)แตถานบ แบบของตะวนตกนกหมายความวาเราเกดกอน ครงพทธกาลและมโอกาสจะไดฉลองกงพทธ- กาลดวยจงตงตารอคอยปพทธศกราช๒๕๖๐น วาจะไดเหนชวงเปลยนผานพทธศาสนาทส�าคญๆอะไรบาง ซงในทสดปนนกมาถงเคยคดหวงไวในใจวาถาพทธศาสนาจะสบตอไปใหครบ๕๐๐๐ป ชวงกงพทธกาลนกนาจะมเหตการณส�าคญทเปนจดเปลยนหลายๆ อยางทจะเปนปจจยใหพทธศาสนากลบมามความส�าคญ และกเปนความจรง หลายๆ ทานคงไดเหนสถานการณบานเมองทงในประเทศและตางประเทศวาก�าลงเปลยนแปลงอยางรวดเรว ไปในทศ *นกวชาการทานแรกทน�าเสนอการนบปพ.ศ.แบบนคอProfHeinzBechertอกทานคอProfKRNormanบรรยายไวในบทความ“APhilologicalapproachtoBuddhism”และในเลกเชอร“BuddhismanditsOrigin.” และProfRupertGethinในหนงสอ“Bud-dhistPath toAwakening.”สองทานหลงเปนประธานPaliTextSocietyคนกอนและคนปจจบนตามล�าดบ

๒๓22

ทางใด การเปลยนสมเดจพระสงฆราชและในหลวงของประเทศไทยทจดวาเปนศนยกลางพระพทธศาสนาในชวงเวลาทไลเลยกนปญหาเรองความเชอของคนทงในและนอกประเทศ ทสวนทางกบความจรงค�าวา‘ยคหลงความจรง’ กลายเปนค�านยามของยคทผคนหนหลงใหกบสจธรรม เพราะหนไปหาวตถนยมกนเตมตวท�าใหการขดแยงเรองผลประโยชนทลอแหลมตอการท�าสงคราม ท�าลายลางซงกนและกนและทฏฐวปรตทผดแผเตมไปหมด ในยามนส�าหรบชาวพทธเรากคงไมมอะไรทจะส�าคญไปกวาการหนกลบไปหาหลกค�า สอนของพระบรมศาสดาทพระเถระไดชวยกนธ�ารงรกษาไวในพระไตรปฎก และนอมน�าเอาหลกธรรมะและวนยมาใชใหเกดผลจรงในชวตของเราเพอจะพสจนวาความจรงยงไมหมดไป ถาเราตงใจจะท�าใหมนจรง ผเขยนชอบสวดมนตมาตงแตเดกๆคณยาจะสอนใหสวดมนตกอนนอนทกๆวนอยางนอย กตองสวดอตปโสกอนทหวจะถงหมอนคณยาจงเปนตวอยางทดของความยนหยดในการระลกถงสงทถกตองท�าใหทานมความออนโยน และสงบเยอกเยนในธรรมะอย เสมอ ลกๆหลานๆจงอยากอยใกลๆอานภาพของการสวดมนตน ปจจบนทางวทยาศาสตรไดพสจนแลววาใหผลดตอคลนสมองและท�าใหจตมสมาธ ไดดยงเดกๆดวยแลวการสวดมนตมกจะไดผลดกวาการนงสมาธ (ซงมกจะนงหลบมากกวา)นอกจากนการสวดมนตยงท�าใหมพลงในการยนหยดรกษาเปาหมายของเรา ในทามกลางความวนวายของกามวตถภายนอกไดอกดวย เมอผเขยนบวชเขามาในพระศาสนาครบ๕พรรษาพนนสยแลวไดมโอกาสจารกไปใน

ทตางๆ ในชวงทเดนธดงคไปทางอสานเหนอไดฟงการสวดพนบานหลายบททนาประทบใจอกทงชวงทไปปฏบตหนาทเปนธรรมทตอยทตางประเทศกไดเรยนรวฒนธรรมการสวดมนตของฝรงของศรลงกาของพมาและของอนเดยไดพบบทสวดตางๆ มากมายทมความไพเราะและมความหมายลกซงเมอถงโอกาสจะไดท�าหนงสอสวดมนตประจ�าวดของตนเองขน จงไดคดเลอกบทสวดมนตทชอบมาเกบรวบรวม เอาไวในทเดยวกน สวนชอวา “สตร หายใจ” นโผลขนมา ในเชาวนหนงหลงจากสวดบทอานาปานสตจบ ลง ซงค�าน อาจหมายถง อานาปานสตสตร กไดเพราะเปนสตร(ทเกยวกบ)ลมหายใจจะ หมายถงการสดหายใจ กไดแตนยทชอบคอ เปนการตอลมหายใจใหพระสตร ไมใหเฉาอยในตพระไตรปฎกเฉยๆ แตเราใสลมหายใจเขาไปในพระสตรนนๆดวยการน�ามาสวดออกเสยงรวมกนใหเกดพลงในการเปลยนโลกและชวตไปพรอมๆกนโดยเรมทตวเรา สตร หายใจมการจดบทสวดมนตไวเปนกลมๆแตละกลมกจะมบทสวด๔ถง๕บทใหเลอกสวดไดลองมาดตวอยางกนสารบญม๑๒หวขอตงชอสารบญไววาสตรหายใจไปดวยกนจดเปนกลมๆเปนท�านองดงน: ทพงอนประเสรฐ - เกดเมตตาในสรรพสตว - พระสตรหลกทส�าคญ - รจกเครองกน กนไวกอน - ยอนอรยสจจตองขดเกลา - วเวกเขากรรมฐาน - พยานแหงสจจะ - ธรรมคณะใหผาสก - ปลกใหตนกอนตาย - ปดทายทอภธรรม - น�าศาสนามาเมองไทย - เราจะไปยงไงตอ ?

๒๓23

สารบญหมวดแรกทพงอนประเสรฐกจะมบทยอยๆดงน นรคณคาถานวสหคาถา........................๖ พทธบารม................................................กวาจะมพทธะ ๑๗ พทธธมมสงฆวนทนา...........................ควรคาแกการกราบไหว๑๘ อาชวฏฐมกศล.........................................ศลเบองตนพรหมจรรย๒๐ ขมา ยาจนา.......................................... เรมตนใหมดวยอภยขอขมา๒๑ อคคปปสาทสตร......................................ความเลอมใสอนเลศ ๒๒หรอหมวดพระสตรเกยวกบการปฏบต ทมหมวดธรรมะ๔ใหจ�าไดงายๆยอนอรยสจจตองขดเกลา ปธานวคคะ..............................................สมมปปธานสเพยร๔ดาน๑๑๔ ปญญตตวคคะ..........................................บญญตสงทเลศ๔ประการ๑๒๒ สลเลขสตร...............................................ฝกความขดเกลา๔๔ขอ๑๒๕ สมาธวคคะ...............................................ผมจตตงมนยอมรใน๔สจจะน๑๓๔

หรอหมวดพระสตรส�าหรบผทปรารถนาการปลกวเวกไดใชทบทวนวเวกเขากรรมฐาน อสภสตร.............................................ความไมงามตามเราไป๑๕๒ สมาธสตร.................................................สมาธไมมประมาณไดญาณ๕๑๕๔ อรญญสตร...............................................

ธรรม๕ผอยปาเปนวตร๑๕๖ อานาปานสตสตร.....................................ศาสตรแหงการหายใจ ๑๕๘ อานาปานสตสมาธปาฐะ..........................หายใจใหสดชน ๑๗๖หรอหมวดพระสตรคาถาของพระเถระเถรอรหนตทบรรลธรรมตามพระศาสดาพยานแหงสจจะ รฏฐปาลสตร............................................ท�าไมรฐบาลบวช๑๘๕ ปาราปรยสตร..........................................เมอพระผส�ารวมอนทรยเอยค�า๑๙๐ อรหนตสตร..............................................เมอพระพทธเจากลาวถงพระอรหนต๒๐๐ โรหณสตร...........................................สขใจเมอใกลสมณะ ๒๐๒ สภากมมารธตาสตร.................................โทษของเงนทองโดยธดาชางทอง๒๐๘หรอหมวดพระสตรส�าหรบการใชชวตอยรวมกนเปนหมคณะธรรมคณะใหผาสก มหาโคปาลกสตร.................................เลยงคณ(ธรรม)เหมอนเลยงโค ๒๑๖ โคตมสตร.............................................หลกตดสนธรรมวนย๑๖ขอ ๒๒๖ คาถาธรรมบท......................................ธรรมะคอเพอนรวมทาง๒๓๒ นาถกรณธรรม.....................................ธรรมท�าทพง๒๔๖ สาราณยธรรม......................................ธรรมใหระลกถงกน๒๕๒ อปรหานยธรรม........................................ธรรมยงไงไมใหเสอม ๒๕๘/๒๖๒/๒๖๕

๒๓24

จงขอฝากสตร หายใจ ไวใหเปนสมบตของชาวพทธทรกการสวดทกๆทานมาชวยกน สาธยายกนทกวนรกษาค�าสอนของพระพทธ- องคทานไวในลมหายใจของพวกเรา หวงวา หนงสอเลมนจะเปนประโยชน เปนกลยาณ- มตรเปนเครองน�าทางส�าหรบผใฝในการปฏบต รกการแสวงหาความจรง ขอใหไกลจากคน พาลเขลา อยในรมเงาแหงนกปราชญบณฑต ไดใกลชดพระพทธศาสนาตราบจนกวาจะ เขาถงพระนพพานโดยทวหนากนทกทานทกคนเทอญ ฐาต จร� สต� ธมโม ขอพระธรรมของสตบรษ จงด�ารงอยสนกาลนาน

ฝากพระสตรสบไวในลมหายสาธยายเปนเสยงส�าเนยงสวรรค สดหายใจใสลมในสตรชวน‘สตรหลก’พลนเปน‘หลกสตร’ใชขดเกลา ช�าระใจช�าระกายหมายใหคด วปรตผดแผแกความเขลา ชวฏฏะช�าระทางสรางความเมาทกค�าเชาเชญผอนคลายสตรหายใจฯ

กคงพอเหนโครงรางคราวๆ ของบทสวดมนตสตร หายใจฉบบน ความทไมอยากใหหนงสอหนาจนเกนไป จงจ�ากดไวทประมาณ๓๐๐หนาแตทจรงยงมอกหลายพระสตรทนา จะน�ามาสวดกนเชนพรหมชาลสตรทนอกจากจะเปนพระสตรแรกในพระไตรปฎกแลวยง เปนพระสตรทพระโสณะและพระอตตระใช ปราบยกษ และประดษฐานพระศาสนาลงในสวรรณภมอกดวย อกทงทสตตรสตร แจงธรรม๑ -๑๐ดวยธรรม๑๐ รวมแลวไดถง ๕๕๐หนาถอวาเปนตนแบบของการสงคายนา เปนสตรหลกทนาจะไดน�ามาเปนหลกสตรใน การศกษา เพอความเขาใจพระสทธรรมกน ใหลกซงยงขน ถอเปนการช�าระสงคายนา ความเหนผดของพวกเราไปดวยในตวดกวา ทจะตดตอนเอาออกมาศกษาเปนขอๆ ซงนอกจากจะท�าใหขาดองครวมและขาดบรบทแลว ยงท�าใหค�าสอนของพระพทธองคตนเขนตามไปดวย

๒๓25

หลกธรรม ท�าใหงาม

วศน อนทสระ ปญญารตนะ

ความงามมทงทางกายทางวาจาและทางใจ ผมกรยาวาจาเรยบรอยดงามตาไมแสดงอาการโกรธตอบผโกรธ ไมกลาววาจาหยาบอนเปนทระคายหเรยกวาเปนผมกายวาจางามสวนผม น�าใจงามนนแสดงออกทางการเออเฟอเผอแผไมดดายไมใจจดใจด�ามความกรณาทนไมไดตอ ความทกขของผอน คอเปนผมจตซงประกอบ ดวยเมตตากรณานนเอง ในหนงสอหลกสตรนกธรรม (นวโกวาท)สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญาณ- วโรรส น�าเอาพระพทธพจน ๒ ขอ คอขนต ความอดทน และโสรจจะ ความสงบเสงยม มาตงเปนหวขอวา“ธรรมส�าหรบท�าใหงาม” หมายความวา ท�าใหบคคลผมธรรม ๒ ขอนเปนคนงาม เมอภกษชาวเมองโกสมพแตกกนเปน ๒พวกทะเลาะววาทกนคอพวกพระวนยธรและพวกพระธรรมกถก พระพทธองคตรสเตอนวา

“จะเปนความงามหานอยไมถาเธอทงหลายจะพงมความอดทนและความสงบเสงยมตอกนไมทะเลาะววาทกนสามคคกน” เมอพระปณณมนตานบตรทลลาพระ- พทธเจา เพอไปอยทแควนสนาปรนตะ พระ พทธเจาตรสวา“ทนนมคนดรายมากถาเขาดา เธอจะท�าอยางไร”พระปณณะกราบทลวา“ขา พระองคจกคดวาเขาดาดกวาเขาตดวยฝามอ” “ถาเขาตดวยฝามอละ” “ขาพระองคกจกคดวา ดกวาเขาปาดวยกอนดน” “ถาเขาปาดวยกอนดนละ” “ขาพระองคกจกคดวา ดกวาเขาตดวยทอนไม” “ถาเขาตดวยทอนไมละ” “ขาพระองคกจกคดวาดกวาเขาแทงดวยศสตรา” “ถาเขาแทงดวยศสตราละ”

๒๓26

“ขาพระองคกจกคดวาดกวาเขาฆาใหตาย” พระศาสดาตรสถามเปนค�าสดทายวา“ถาเขาฆาใหตายละ” “ขาพระองคกจกคดวา เขาฆาใหตายกยงดกวาฆาตวเอง สาวกของพระผมพระภาคเจา บางคนอดอดขดใจจนตองฆาตวตายขาพระองค ไมตองฆาตวเองมคนมาฆาใหเสรจ” พระศาสดาตรสวา “เมอเธอคดไดอยางนเธอกสามารถไปอยทแควนสนาปรนตะไดและจกไดประโยชนมากปรากฏวาพระปณณมนตา-นบตรไดไปอยทแควนสนาปรนตะ และไดท�าประโยชนแกประชาชนเปนอนมากดวยอดมคตทถอความอดทนของทาน ท�าใหประชาชน ชาวสนาปรนตะมความอดทน เวนจากการ เบยดเบยนซงกนและกนอยอยางสงบสข ปจจบน บานเมองของเรา ชาวเมองของ เรา มคนทะเลาะววาทกนมาก ฆากนตายบาง ทะเลาะววาทกนบาง เพราะความไมอดทน ลอ�านาจแกโทสะ ไมคดอยางทพระปณณะ ทานคด ถาจะมคนแยงวา “กทานเปนพระอรยเจาทานกคดไดแตเราเปนปถชนจะคดไดอยางไร” กขอใหนกวา เราเปนศษยหรอสาวกของพระอรยเจาเรากตองเดนตามรอยของพระอรยเจาผซงเราเคารพนบถอเมอเดนตามรอยของทาน กจะตองไปถงจดหมายปลายทางททานถงแลว ถายงไมถงกถอวา ก�าลงฝกฝนอย ก�าลงเดนตามรอยอยวนหนงจะตองถง พระพทธเจาตรสสอนวา “ไมมเคราะหรายใดเสมอดวยโทสะ” (นตถ โทสสโม คโห)เมอใดเกดโทสะขนมา ใหเรารบระงบเสยและบรกรรมวา“เคราะหรายมาแลว”เอาขนตและเมตตามาประหารโทสะนน หรอลดละใหทเลาเบาลงเรองรายกจะระงบไปมคนเปนอนมากท

ถกจองจ�าท�าโทษอยเปนเวลานานปเพราะเหต ทไมอดทนตอเรองเลกนอย เปนตวอยางให เหนกนอยมากมาย นอกจากเราตองใชความ อดทนมาเปนเครองประดบแลวตองใชโสรจจะ คอความสงบเสงยม ความเจยมตว ออนนอมถอมตน ไมบงอาจทจะไปกาวราวผใด นกอยเสมอวาเรายงไมดพอ ถอเอาเหตการณตางๆทเกดขนในชวตประจ�าวน มาเปนบทเรยนส�าหรบฝกตนบณฑตทานกลาววา“บณฑตทงหลายยอมฝกตน”(อตตาน�ทมยนตปณฑตา) พระพทธเจาตรสวา “เราจกอดทนตอค�า ลวงเกนของผอนเหมอนชางศกกาวลงสสงคราม ตองอดทนตอลกศรซงมาจากทศตางๆ เพราะวาคนสวนมากเปนคนไมด...ผทฝกตนใหอดทนตอค�าลวงเกนของผอนได เปนผประเสรฐทสดในหมมนษย” ดวยเหตน ถาเราอยากเปนผประเสรฐทสดในหมมนษย เรากตองหดอดทนตอค�าลวงเกนของผอนตามเยยงอยางของพระ-ศาสดาคราวหนงเสดจไปเมองโกสมพพระนาง- มาคณฑยาผกเวรในพระองคจางคนใหตามดาพระพทธเจาเปนเวลาหลายวนแตกทรงอดทนไมทรงโตตอบอะไรเลย จนพวกทตามดานนเลกราไปเอง อกคราวหนงทเมองสาวตถ นางจญจมาณวกาใสความพระองควาท�าใหนางม ครรภ วนหนงไปยนดาพระองคทธรรมสภาทามกลางประชาชนทมาฟงธรรมพระพทธองคคงสงบนงและตรสเพยงวา “นองหญง เรองนเราสองคนเทานนทรวา จรงหรอไมจรง” นางจญจมาณวกาแพภยตวเอง จนถงแผนดนสบเพราะประทษรายตอบคคลผไมประทษรายและมคณธรรมสงมาก พระสารบตรนนเปนทรกนดวาเปนผไม โกรธ วนหนงมพราหมณคนหนงตองการจะ

๒๓27

ทดลองวาทานโกรธหรอไมโกรธ เขาเดนตาม หลงทานขณะออกบณฑบาตใชมอทบหลงทานอยางแรงทานกคงเดนเฉยไมโกรธไมวาอะไรจนพราหมณรสกผด นมนตทานไปรบอาหารบณฑบาตทบาน เปนการไถโทษ ทานใหอภยและไปรบอาหารทบานพราหมณ เมอทานมโหสถบณฑตตองการเลอกค พอใจนางอมราเทวนางอมรากพอใจทานมโหสถ ตองการทดลองวานางมความอดทนหรอไมเมอนางน�าขาวตมเขาไปให ความจรงรสดมากรบประทานค�าแรกกรสกซาบซาน แตท�าเปนโกรธวาท�าอาหารไมเปนรส ถมทงเสย นางอมรากบอกวา“ไมอรอยกไมเปนไร”จงน�าขาวสวยเขาไปให ทานกท�าเปนไมพอใจเททงเสย นางบอกวา“ไมอรอยกไมเปนไร”จงนอมขนมเขาไปให ทานมโหสถจงเอาทง ๓ อยางคอขาวตมขาวสวยและขนมคลกเขาดวยกนแลวทาตวนางอมรา พรอมกบไลใหไปยนทประตนางอมรากไปโดยด ไปยนอยทประตชวระยะเวลาหนงทานมโหสถจงเรยกใหกลบมานางกกลบมา ทานมโหสถเหนวา ผหญงคนนอดทนและสงบเสงยมดเปนคครองของเราไดจงไดขอ ตอพอแม พอแมของนางกยนยอมพรอมใจ ทานมโหสถจงไดพานางอมราไปเปนภรรยานางอมราไดสามทเปนนกปราชญ ฉลาดรอบรเลศดวยปญญามชอเสยงปรากฏไปทวชมพทวปกเพราะความอดทนและความสงบเสงยมนนเองอยากไดของดและอยากไดคนด เชน อยากไดวชาด เปนตน กตองอดทนขยนหมนเพยร เลาเรยนศกษาหมนทองบนจดจ�าไมใจเรวดวนได บคคลใดอดทนตออารมณอนยวยวนใหโลภใหโกรธเปนตนไดไมหวนไหวตอค�าดาวาเสยดสของผอนไดโดยเหนคณของขนต ผนน

ชอวามตตกขาขนต ดจพระอภยเถระผกลาวคมภรทฆนกายเรองพระอภยเถระ พระอภยเถระกลาวธรรมกถาคออรย-วงศ๔ไดแกความสนโดษดวยจวรบณฑบาตเสนาสนะและการพอใจยนดในภาวนาชาวบาน เลอมใสธรรมเทศนาของทานพากนมาบชาเปนหมใหญ พระมหาเถระองคหนงนกรษยาทานขนมาจงดาเอาวา“ทานอภยท�าใหโกลาหลวนวายคนยงรง โดยอางเลศวากลาวอรยวงศ” เมอเสรจ แลวพระเถระทงสองออกเดนทางไปยงทอยของตน ไปทางเดยวกน และพระเถระองคนนกดาพระอภยไปตลอดทางพระอภยไมพดอะไรแมแตค�าเดยว เมอมาถงทางแยกจะเขาสทอยพระอภยไดชทางใหพระเถระไหวทานแลวแยกกนพระเถระท�าเปนเหมอนไมไดยนแลวหลกไป เมอกลบมาถงทอย พระอภยถกพวกลกศษยถามถงเรองถกดามาตลอดทางวาทานไมได ตอบวากระไรบางหรอพระอภยตอบวา “ความอดทนเปนภาระของเรา ความไมอดทนหาใชภาระไม จตของเราไมไดพรากจากกมมฏฐานเลยแมชวระยะยกเทากาวเดน”

๒๓28

ความอดทนตอค�าลวงเกนของผอนไดนเปนความอดทนอนประเสรฐ ดงนน สรภงค-ดาบสจงกลาวไวในสรภงคชาดกวา “บคคลฆาความโกรธไดแลวยอมไมเศราโศกทกเมอ ฤๅษทงหลายยอมสรรเสรญการละความลบหลคณทาน บคคลควรอดทนตอค�าหยาบทคนอนกลาวแลวสตบรษทงหลายกลาวความอดทนนนวาสงสด” สรภงคดาบสกลาวตอไปวา “บางท คนอดทนตอค�าลวงเกนของผสงกวาได เพราะความกลว จ�าเปนตองอดทนอดทนตอค�าของคนเสมอกนได เพราะเกรงก�าลงกนสวนบคคลใดในโลกนอดทนตอค�าของผต�าตอยกวาตนไดสตบรษทงหลายกลาวความอดทนของผนนวาสงสด” ทาวสกกะยงกลาวสรรเสรญคณแหงขนตไววา “ประโยชนใดเลาจกเลอเลศกวาประโยชนของตน

บรรดาประโยชนของตนนนความอดทนเปนประโยชนอยางยงไมมประโยชนใดยงกวาผใดมก�าลงกวาอดกลนตอค�าลวงเกนของผออนก�าลงกวาบณฑตทงหลายกลาวความอดทนอดกลนนนวาเยยม เพราะคนก�าลงนอยยอมชอบเกะกะระรานเสมอ” ค�าของทาวสกกะน มขอนาสงสยอยในวรรคสดทาย คอทวาคนมก�าลงนอยยอมชอบรกรานหรอเกะกะระรานเสมอ (นจจ� ขปตทพพโล) ถามองในแงธรรมดาไมนาเปนไปได เพราะคนออนก�าลงจะเทยวระรานคนอนไดอยางไร แตถามองในแงคนมก�าลงใจนอยมปมดอยมากกอาจเปนไปได ความจรงคนพวกนไมใชคนสคน แตเพอลบลางปมดอยหรอขมปมดอยในใจของตนจงแสดงอาการเสมอนคนกลาหาญท�านอง “คนจนอวดรวย ขเหรอวดสวย” เปนตน คออวดในทางตรงกนขามเพอลบปมดอยหรอขมปมดอยของตน สวนคนทมอยอยางเตมทแลวยอมมความภมใจในตนเพยงพอ ความภมใจนนท�าใหตนมความสขพอแลวจงไมตองแสดงอาการอวดคนขขลาดกมกแสดงอาการอวดความกลาแตพอมอนตรายเขาจรงกไมกลาอยางนเปนตน สวนขอวาประโยชนทงหลายมประโยชนของตนเปนอยางยง คอประโยชนของตนเปนสงสดนน ทานมงแสดงวาขนตเปนประโยชนสงสดของตน มไดหมายความวาใหเปนผจตใจคบแคบเหนแกตว พราหมณ๔พนองโกรธพระศาสดาจงดาวาโดยประการตางๆแตพระองคทรงเอาชนะไดดวยความอดทนพราหมณเหลานนบวชหมดและไดบรรลอรหตตผลทกทาน ภกษทงหลายสนทนากน สรรเสรญคณของพระศาสดาวาม

๒๓29

พระคณนาอศจรรยแมพราหมณดาอยกไมไดทรงดาตอบเลยคงมพระอาการแชมชนกลบท�าพระองคใหเปนทพงพงของพราหมณเหลานน พระศาสดาเสดจมาแลวตรสวา “ภกษทงหลาย เพราะประกอบดวยขนต เราจงไมประทษรายในบคคลทประทษรายเรา จงเปนทพงพงของมหาชน” ดงนแลวตรสขอ ความวา “ผใดไมประทษรายซงบคคลผดา ผประหาร และจองจ�า เขาอดกลนไวได เราเรยก ผนนซงมขนตเปนก�าลง มขนตเปนพวกพอง วาเปนพราหมณ (ผประเสรฐ)” เพราะฉะนนสาธชนควรประกอบดวยขนตผเชนนนอนฤๅษเปนตนยอมสรรเสรญบคคลไมควรโกรธตอบผโกรธ เพราะการโกรธตอบเปนความเลวกวา สมจรงดงททาวสกกะกลาววา “ผ ใดโกรธตอบผโกรธตน ผ นนเปนคนเลวกวาผ โกรธกอน ผ ไมโกรธตอบ ชอวาชนะสงครามอนชนะไดโดยยาก ผเลงเหนโทษของความไมอดทนแลว พงด�ารงอยในความอดทน ผเชนนนชอวาเปนผสงบเสงยม สวนผไมอดทนหาชอวาเปนเชนนนไม” คนสวนมากเสยเวลาไปกบการแตงหนาแตงตวเพอใหงามแตไมเคยสนใจการแตงใจใหงามดวยขนตและเมตตาดวยความเปนผมน�าใจพดถงตรงนนกถงกลอนบทหนงทวา คนจะงามงามน�าใจใชใบหนา คนจะสวยสวยจรยาใชตาหวาน คนจะแกแกความรใชอยนาน คนจะรวยรวยศลทานใชบานโต ถาน�าใจงามดวยใบหนางามดวยกยงดรปสมบตส�าเรจมาจากบญอยางหนง รปรางทสวยงามเปนสงาราศ เปนทภมใจของเจาของ

เรอนราง เปนสมบตอยางหนงซงทานเรยกวาอปธสมบต แตถาจรยาไมดคอกรยาวาจาไมเหมาะสมไมสวยงามกท�าใหเสอมความนยมไปไดอยางค�าพงเพยไทยทวา“สวยแตรปจบไมหอม” เหมอนดอกไมบางชนดทสสวยสณฐานดแตกลนไมหอมบางอยางกมกลนเหมนไปเลยเชนตนอตพดเปนตนคนอายมากถามความรดดวยกเปนการดไดทงวยวฒและคณวฒแตถา อายมาก เปนคนแกแตโงเขลาหรอเปนคนพาล ทานเรยกวาแกเปลา(โมฆชณโณ)สเดกทเฉลยว ฉลาด และมความรด มความประพฤตดไมไดสนทรภกลาวไววา อยาเกยจครานการเรยนเรงอตสาห มวชาเหมอนมทรพยอยนบแสน จะตกถนฐานใดไมขาดแคลน ถงคบแคนกพอยงประทงตน เงนแสนในสมยสนทรภเปนเงนจ�านวนมากทเดยวมกลอนอยอกบทหนงวา วชาดแมจะมทคนต�า เพชรดล�าจมอยคถนน ปญญาดแมจะมทคนจน วญญชนยอมเชดชไมดแคลน มเรองเลาไวในชาดกวา ชายหนมคนหนงไปเรยนวชาเสกมะมวงใหสกไดตามตองการ จากคนจณฑาลคนหนง(คนจณฑาลเปนคนนอก วรรณะในอนเดย)ตอมาชายหนมคนนนไดไป เปนคนเฝาพระราชอทยานสามารถเสกมะมวง ใหสกไดตามปรารถนาพระราชาทรงโปรดปราน ตรสถามวาไปเรยนวชานมาจากไหนเขาละอาย ทจะทลวาไปเรยนมาจากจณฑาลเขาจงกราบทลวา เรยนมาจากอาจารยทศาปาโมกขทเมอง ตกศลา เขากลาวลบหลคณของอาจารยซง

๒๓30

เปนจณฑาลทนใดนนมนตกเสอม เสกมะมวงใหสกอกไมได พระราชาจงขบไลเขาออกไปเขาไปขอโทษคนจณฑาลขอเรยนมนตใหมแตอาจารยไมยอมบอกมนตใหอกแลวเขาซมซานไปตายในปา นคอโทษของการลบหลคณของอาจารยมพระพทธภาษตอยบทหนงวา “บคคลรธรรมทพระสมมาสมพทธเจาทรงแสดงไวแลวจากผใด ควรจะนอบนอมทานผนนดวยความเคารพ เหมอนพราหมณบชาไฟฉะนน” พระพทธพจนนพระพทธเจาตรสแกภกษทงหลาย เพราะปรารภเรองพระสารบตรทนอบนอมพระอสสชผเปนปฐมาจารยของทานเมอทราบวาพระอสสชอยทศใดกนอนหนศรษะไปทางทศนน อนเพชรน�าดนน แมจะจมอยในโคลนตมแตกคงเปนเพชรอยนนเองไมกลายเปนโคลนตมไป ใครไปพบเขาน�ามาประดบกคงสองแสงแวววาวอยนนเอง สวนปญญาดแมจะอยทคนยากคนจนหรอเปนคนศกดต�า เมอถงคราวคบขน บคคลเชนนนกสามารถท�าประโยชนไดมากถาผเปนใหญรจกใชตวอยางเชน เลาปน�าขงเบงมาเปนทปรกษารบทไรกชนะทกท ศลท�าใหงาม ศลคอ ความประพฤตดการส�ารวม กายวาจาใหเรยบรอย ไมเบยดเบยนตน และผ อน ใหเดอดรอนดวยกายดวย วาจา เชน ไมท�ารายผอน ทางทรพยสน ทางคครอง ไมพดเทจท�าลายประโยชน ของผ อน ไมพดสอเสยด

คอการพดยยงใหคนแตกกน ไมพดค�าหยาบ ไมพดเพอเจอ คอค�าอนไรสาระไมมประโยชน ถาเปนศลกรรมบถกควบคมไปถงใจดวย คอ ไม โลภอยากไดของผ อนในทางทจรต ไม พยาบาทปองรายผใด ไมมความเหนผดจาก ท�านองคลองธรรมแตมความเหนถกตอง เชน เหนวาท�าดไดด ท�าชวไดชว บญบาปมจรงเปนตน ตามทกลาวมาโดยยอนจะเหนวาศลท�าใหงดงามเพยงใดงามทงกายวาจาและใจ มพทธศาสนสภาษตมากหลายทแสดงถงคณของศลเชนศลดจนแกศลเปนเยยมทสดในโลกศลเปนอาภรณทประเสรฐทสดศลเปนทพง เบองตนเปนมารดาแหงคณงามความดทงหลาย เปนประมขแหงธรรมทงปวง เพราะฉะนนจง ควรท�าศลใหบรสทธเวทยมนตชาตก�าเนดพวก พอง น�าสขมาใหในสมปรายภพไมได สวนศล ของตนทบรสทธดแล ว จงน�าสขมาให ใน สมปรายภพได ศลเปนก�าลงไมมทเปรยบ ศลเปนอาวธสงสด ศลเปนเครองประดบอยางประเสรฐสดศลเปนเกราะอยางอศจรรย เมอพระใหศลจบแลว ทานจะลงทายวา

“บคคลจะไปสสคตกเพราะ ศล จะสมบรณดวยโภค- สมบตกเพราะศล จะไปสนพพานกเพราะศล (เปนพนฐาน) เพราะฉะนนจงควรรกษาศลใหบรสทธ” ศลมคณานสงสมาก มายและท�าผมศลใหงดงามตามทกลาวมาโดยยอน

๑๗ มนาคม ๒๕๖๐

๒๓31

คน-พระ-ผ

ในสมยพทธกาลผานเลยครง มนนาทงคน-พระ-ผมสบสนคอหยกหยกอยาเพงทกวาเปนคน ผาเหลองหมระวงไวบใชชดกนเกงกดเปนแตพระเครอง แตผาเหลองไมอาจแยกพระหรอผท�าบญไประวงไวเลยงไพร กนแลวขบนหลงคานาละอาย พวกมคอกระวงไมใชคน อยทานทนแตศลหามนหนหายพอศลขาดคอขาดอนาถตาย จดเขาไดกบพวกผไมมคนพระไดชอเพราะถอศลพระปาตโมกข พวกอปโลกนกนเอาเองไมเหนหนอลชชมมากเขาหลากปน น�าพวกปลนศาสนาพากนพง ๒๒๗ขอไมครบกจบพระ สกขาจะกศาสนตงดงหนหลงรจกใชตาดสองหฟง รวมก�าลงก�าจดมารจากบานเราเรมทตวเราเองเกรงในศล มตวตนหากหวพบกอบเฉาถาศลขาดเศยรกขาดอยาไปเอา ศลของเรารรกษไวอยาใหกลาย ครบศลหามาศลแปดและศลสบ คอยรอมรบขยบไปอยาใหหายอานสงสอยงายงายเบาสบาย แลวขวนขวายเขยบไปใกลศลช อนทรยพรอมนอมเขามาบวชพระ ชวยกนนะพทกษศาสนพระชนสหอนบานเมองยงตองการพระดด มาชวยชชวยค�าน�าผคนพระนพพานเอกนตปรมสข พนจากทกขสขแทไมสบสนชวยกนสรางสงคมพทธวมตตชน เกดเปนคนอยาเสยชาตเปนทาสมาร

ปปญจา

กวเมษา

๒๓32

วนแหงความรกน ศรมาฆบชาพทธองคทรงกรณา มอบมาดวยปราน ดวยรกสรรพสตว รกโพธญาณจดยงชวจงเพยรสรางบารม ยสบอสงไขยไกลยาวนาน ศกษาธรรมเจนจบ รบชนะกเลสมารโปรดสตวทวจกรวาล ปณธานหวงชวยชน สละเลอดเชอดเนอ ควกดวงตาเถอกระมลบตรทารยอดรกจ�าทน เจบเพอผลสมพทธง ความรกอนประเสรฐ ลนเลศดวยพลงเปยมดวยความหวง ฝงแนนในวญญาณ ผจงยดหวใจพทธ สามขอพอจดประทานรกนจงสบสาน ตราบปรนพพานเทอญ

ปณธานของพระโพธสตวตณโณ ตาเรยย� เราขามไดแลวจะใหผอนขามไดดวยมตโต โมเจยย� เราพนแลวจะใหผอนพนดวยพทโธ โพเธยย� เราตรสรแลวจะใหผอนรดวยฯ

มหาปณธาน ๔ ของพระโพธสตว ๑.เราจะละกเลสทงปวงใหสน ๒.เราจะศกษาพระธรรมใหเจนจบ ๓.เราจะโปรดสรรพสตวใหถงความตรสร ๔.เราจะตองบรรลพทธภมอนประเสรฐฯ

ความยดมน - การปลอยวาง ละชวไดเพราะไมยดมนในความชวเพราะปลอยวางการท�าชว ท�าดไดเพราะยดมนในความดเพราะไมปลอยวางการท�าด ท�าจตใหผองแผวบรสทธรอบไดเพราะไมยดมนในความดทท�าไดแลว เพราะปลอยวางความดทท�าไดแลวทงไมท�าชวไดเปนปกตทงท�าดไดเปนปกต

เพราะไมยดมนในความชวเพราะปลอยวางการท�าชวจงละชวได เพราะยดมนในความดเพราะไมปลอยวางการท�าดจงท�าดได เพราะไมยดมนในความดทท�าไดแลวเพราะปลอยวางความดทท�าไดแลว ทงไมท�าชวเปนปกตทงท�าดเปนปกตจงท�าจตใหผองแผวบรสทธรอบไดฯ สพพปาปสส อกรณ�....กสลสสปสมปทา....สจตตปรโยทปน�

ความรกของพระพทธองค

นอมบชาพระสมมาสมพทธเจาทงหลาย

กวนพนธปญญวโส

๒๓33

ชวตคหรอคอรวมฝน

รวมปนรวมทกขรวมสข

รวมเรยนรวมรสพนทกข

รวมปลกอดมการณบานในใจฯ

ความรก เปนไดทงความสขและความทกข

ความรก เปนไดทงพลงสรางสรรคและท�าลาย

ความรก สรางทงเมตตา-ความชนชมยนด

และรษยาหรอแมแตโกรธเกลยด

ความรก ท�าใหเสยสละและเหนแกตว

ความรก เปนไดทงการใหและการยดครอบครอง

ความรก เปนดานบวกถารกเปนดกวาความเกลยดแนฯ

ความโศกยอมเกดแตความรกภยยอมเกดแตความรกความโศกยอมไมมแกผ พนวเศษแลวจากความรกภยจะมแตไหน พระพทธภาษต

รกอาจสราง ปาฏหารยฤๅผลาญหายนะ

ขนกบกรรมะ เธอสอง ใชของใครอน

เรงเรยนร โทษประโยชน ผานวนคน

ลดละตน ฝกร สทางธรรมฯ

LOVE may be a MIRACLE or a DISASTER,

it’s up to your (both lovers’) KARMA not GOD.

Benefit from it, learn from it ,develop it ,and overcome it.

ความรกของผครองเรอน

๒๓34

ส�าหรบเรองJorneytotheWestนเขาสรางรวมกบจนแผนดนใหญใชผแสดงน�าเปนดาราดงของจนแผนดนใหญคอหวงเสยวหมง ซงดเหมาะสมดไมขดหขดตามรปรางหนาตาดและแสดงดอกดวย นาเสยดายทภาพยนตรเรองนเปนภาษาจนกลางลวนๆ เปนเรองศาสนา ซงจะวาไปหากคนทไมมประสบการณศกษาเรองนมากอน จะเขาใจยากดงนนเมอมการน�ามาพากยไทย จงมขอผดพลาดทเหนไดหลายจด หากผชมภาพยนตรมความร ทางศาสนาอย บาง จะสามารถพบและเขาใจไดวา ตรงไหนแปลผดอยางไรกตามถงบทแปลจะไมสมบรณนกแตกไมไดท�าใหภาพยนตรเรองนไมนาดแตอยางใดครงแรกทดไมมพากยไทยไมมแมsubtitleเปนภาษาองกฤษกยงพอเดาเนอเรองไดและรสกวาเปนภาพยนตรทดมากเรองหนงมมมกลอง

ทสวยงามภาพทกภาพทเหนประณตแสดงใหเหนถงฝมอชางกลอง ทเขาใจเลอกภาพสวยๆท�าใหภาพยนตรดมเสนหแมจะดซ�าหลายครงกดไดสวนหนงกเพราะภาพสวยนแหละ เรองราวของพระถง ซ�า จง หลวงจนผยงใหญรปหนงในราชวงศถง ราวครสตศตวรรษ

การเดนทางสประเทศอนเดยของพระถง ซ�า จง (เสวยนจาง Xuangzang ๒๐๑๖)

ภาพยนตรเรองน อ�านวยการสรางโดย หวอง กาไว ผสรางชอดงจากเกาะฮองกง ก�ากบการแสดงโดย ฮวเจยนฉ

วนตา รตตบรณนทชวนดหนง

Journey to the West

๒๓35

ทหก มาท�าเปนภาพยนตรความยาวราวสองชวโมงไดอยางละเมยดละไมและใหความรสกดๆแกผชมไดอยางไมมจ�ากด ทวาไมมจ�ากดกคอแตละคนอาจไดแงคดไมเหมอนกน ไมเทากน แลวแตภมหลงและความสนใจของผ ชมคนนน ผ ชมทชอบทางประวตศาสตรกจะไดแงมมทางประวตศาสตรวายคนนมอะไรเกดขนบาง การเดนทางจากประเทศจนไปอนเดยไปทางไหนอยางไรและเกดอะไรขนกบการเดนทางนน ผชมทสนใจเรองพระพทธศาสนา กจะไดเหนวา พระพทธศาสนาไดถกน�าไปเผยแผในประเทศจนหลงพทธกาลในรปแบบมหายานมศาสนกเปนจ�านวนมาก มวดวาอาราม และมพระสงฆ ทเรานยมเรยกวา หลวงจน ถงแมจะมพระพทธศาสนาแลว แตค�าสอนยงสบสนท�าใหพระภกษหนมวย๒๗ปคดอยากไปสบหาตนตอของค�าสอนทประเทศอนเดยซงในยคนนพระพทธศาสนาในประเทศอนเดยไดกลายเปน มหายานไปเกอบหมดแลว พระถง ซ�า จงหรอในภาษาจนกลางเรยกวาเสวยนจางมก�าเนดทแปลกประหลาดวากนวา โยมแมของทานน�าทานใสเรอและลอยลงในแมน�า เมอเรอผานวดแหงหนง พระสงฆในวดนนเหนเขากเลยน�าทานมาเลยงอยในวดนนเมอโตขนพอสมควรกใหทานบวชเณรและบวชพระตามล�าดบไดเลาเรยนศกษาพระธรรมวนยตามขนบธรรมเนยมของวดนน ทานพบวา ค�าสอนทมอยในขณะนนยงสบสนและไมลงรอยกนกบส�านกอนๆ ทานจงคดวาตองไปน�าค�าสอนมาจากแหลงทเปนตนตอ นนคอประเทศอนเดยทานจงตดสนใจเดนทางไปประเทศอนเดยดวยการเดน

อปสรรคใหญหลวงในยคนนคอ การเดนทางไปประเทศอนเดยตองไปทางตะวนตกซงทางการหามไมใหเดนทางไปทางนน เพราะปญหาเรองการเมองพระถง ซ�า จง เดนทาง ออกจากฉางอาน ผานไปทางเหลยงโจวกวางโจ ซาโจ แตละเมองทผานไป ตองผานดาน ตรวจคนเขาเมองถกสอบสวนอยางหนกเพราะ มประกาศตามหาทานทหายไปจากเมอง ฉางอานทานเกอบโดนจบสงคนเมองฉางอาน แตความซอความดงามความตงใจอนแนวแน มนคง ตอสงทตนเองศรทธา ท�าใหเจาหนาท ทกดานปลอยตวทานใหเดนทางตอไปแมวาจะเปนการผดกฎหมาย ทานไดเจอเหตการณตางๆ ทงดและรายมากมายการรบพงทเปนเหตใหคนถกฆาตายไปตอหนาตอตาไดพบกบคนใจดทมาชวยเหลอ ใหเสบยง และมา เพอใหทานเดนทางดวยดเพราะทานจะตองเดนทางผานทะเลทรายโกบทแสนแหงแลงและมอณหภมในเวลากลางวนสงถงหาสบองศาเซลเซยสขนไป แมจะล�าบากยากเขญปานใดพระถงซ�าจง กไมไดยอทอคอยๆเดนทางไปเรอยๆบางครงเกอบเอาชวตไมรอดเพราะขาดน�าอยางรนแรงทานเจรญสมณธรรมประคบประคองตน ใชเวลานานถงสปผานเมองตางๆกวา๑๑๐เมองจนในทสดกไปถงนาลนทา

๒๓36

ในเวลานนพระอาจารยใหญของนาลนทาคอทานศลภททะมอายเกอบรอยปทานบอกกบพระถงซ�าจง วาทานก�าลงรอคอยการมาของทาน และในทสด ทานกไดพบกบพระถงซ�าจงจรงๆ พระถง ซ�า จง อยศกษาเลาเรยนภาษาสนสกฤตและพระไตรปฎกทนาลนทากวาสบป ชวงทศกษาเลาเรยนอยทนาลนทานน ทานไดไปส�ารวจพทธสถานในประเทศอนเดยรวมถง พทธสงเวชนยสถาน ไดเขยนบนทกไวในหนงสอJourney to the West เลมนนและลอรด คนนงแฮม นกโบราณคดชาวองกฤษไดอานหนงสอดงกลาว และเกดแรงบนดาลใจใหไปคนหาพทธสถานตามบนทกของพระถงซ�าจงจนไดพบพทธคยาเหนวาตนโพธตรสรก�าลงจะตายลอรดคนนงแฮมจงน�าหนอจากตนนนมาปลกใหม ใหการท�านบ�ารงอยางดจนหนอนนกลายเปนตนแขงแรง เตบใหญมาเปนตนโพธศกดสทธ อนสรณแหงการตรสรของพระสมมาสมพทธเจา ทพทธศาสนกชนทงหลายทวโลกเดนทางมากราบไหวบชาใน ปจจบนและสรางพระเจดยรวมถงวดวาอาราม เกดขนในบรเวณไมไกลจากนน

พระถง ซ�า จง ประสบความส�าเรจในการศกษาเลาเรยนเปนอยางด สามารถไปแขงโตวาทกบเจาลทธอนๆ ในสมยนน ชนะเลศเปนทเคารพสกการะของพระราชาผ ครองแควน และทานไดรบการขอรองใหอยประจ�าการในประเทศอนเดย แตทานปฏเสธ เพราะนนไมใชเปาหมายในชวต ทานตองการน�าค�าสอนและพระไตรปฎกกลบสเมองจน ในทสดทานไดเดนทางกลบเมองจน หลงจากทไดจากไปนาน ๑๗ ป พรอมดวยพระไตรปฎกจ�านวนมาก เมอกลบถงวดบานเกดทานไดแปลพระไตรปฎก ทน�ากลบมาออกเปนภาษาจนปจจบนยงเกบอยทวดตาฉอเอนเมองฉางอาน นอกจากนทานยงไดแปลบทสวดปรชญาปารมตาพระหฤทยสตร(HeartSuttra)เปนภาษาจนเปนบทสวดทมความไพเราะและเปนบทสวดทชาวพทธมหายานนยมสวดกนทวโลก เรองราวของพระถงซ�าจงไดถกถายทอด เปนหนงสอมากมาย ทส�าคญและโดงดงเปน ทร จกมากสดคอเรองไซอว ซงถอเปนยอด วรรณกรรมสมยราชวงศหมง และถกน�ามา แปลไทยครงแรกแตปลายสมยรชกาลท ๕ ในสวนชวประวตบคคลจรงของพระถงซ�าจง สามารถหาหนงสอแปลไทย ส�านวนทแนะน�า คอ“ประวตพระถง ซ�า จง”โดยนายเคงเหลยน

๒๓37

สบญเรอง จนถงเลมสมบรณ “จดหมาย เหตการณเดนทางส ดนแดนตะวนตกของ มหาราชวงศถง โดยศาสตราจารย ชวซหลน จดพมพโดยส�านกพมพมตชน เมอ พ.ศ.๒๕๔๗ บางเลมกน�าเรองไซอวมาเผยแพร มการตความเชนเดนทางไกลกบไซอวเขยนโดย อาจารยโกวทอเนกชยนามปากกาเขมานนทะศลปนแหงชาตดานวรรณศลปป๒๕๕๐ เรองราวของพระถงซ�าจงนบเปนเรองราว ทสรางแรงบนดาลใจใหแกอนชนร นหลงในความมงมนท�าสงยากเพอประโยชนสวนรวม ผลงานของทานสรางคณปการอนยงใหญใหแก ชาวพทธมหายานยาวนานมา จวบจนปจจบน ไมมชาวพทธมหายานคนใดหากศกษาเลาเรยน พระไตรปฎกมหายานแลว จะไมรจกพระถง- ซ�าจงและยอมจะยงคงรจกตอไปตราบทพทธ ศาสนามหายานยงคงอยรวมไปถงนกประวต- ศาสตรผสนในใจเรองการผจญภยอนโลดโผน และเปนไปดวยความยากล�าบากราวกบเปน นวนยายสนกๆเรองหนงไมใชเรองจรง จากบนทกของทาน ยอมยนยนไดว า เรองราวของทานเปนเรองจรงทยงกวานยายโดยเฉพาะมนเกดขนมากวาพนปแลว เรองราวของพระถง ซ�า จง ไมไดเปนนวนยาย เปนเรองจรงทเหลอเชอ และเปนประจกษพยานใหเหนถงหวใจยงใหญนาเคารพ

กราบไหวของพระรปหนงทกลาหาญเสยสละ ไดแมชวตเพอตามหาความรตามศรทธาทตน มเพอจะเผอแผแบงปนความรนนแกเพอนรวมอดมการณใหมหลกยดทถกตอง นอกจากนนเรองราวของพระถงซ�าจงคอบทพสจนทใหภาพชดเจนวาคนเราเกดมาแลว สามารถทจะเลอกทางชวตของตนไดหากเลอกทจะเปนมหาบรษ ด�าเนนชวตตามอดมการณทดงาม เกดผลประโยชนทกวางขวางยาวนานตอสงคม ตอโลก เขาผนนยอมจะเปนทจดจ�าร�าลกไวชวกาลนานหากเลอกทจะเปนมหาโจรกระท�าบาปอกศลท�ารายผคนและสงคมเขาผนนยอมถกสาปแชงถกพดถงดวยความรงเกยจเดยดฉนท และหากเลอกทจะเปนคนธรรมดาเขาผนน ยอมจะถกลมเลอนไปกบกาลเวลาทผานไปจนไมเหลอสงใดเปนทจดจ�า

๒๓38

สองตอนทแลวไดอธบายเรองราวของพระมาลยตามส�านวนของชาวศรล งกาเรยบรอยแลว และเหนวาไดวเคราะหเจาะลก ครบทกดาน หากใครมาบอกวายงไมร เรองงานนมเคอง ถาใครยงไมอานใหรบกลบไป อานเสยแตเดยวนเพราะจะไดจบตนชนปลาย ถก เมอพระมาลยเถระเดนทางมาพ�านกพก อาศยอยเมองไทย จะไดเขาใจบคลกลกษณะ ของทานอยางชดเจน กอนทจะเขาเรองพระมาลยแบบไทยแทเหนสมควรกลาวถงพระมาลยเวอรชนจนเสยกอน เหตทยกเอาเรองราวชาวจนมากลาว กอนนน กเพราะมองเหนวาบางทพระมาลยเวอรชนไทย อาจถอดแบบหรอหยบยมเรองราวมาจากจนกเปนได เพราะหลกฐานกบอกแลววาบรรพบรษของไทยเราอพยพโยกยายมาจากจนแผนดนใหญ บางทความเชอเหลาน อาจตดตามมากบปสงกะสายาสงกะสสมยยงศรทธายดมนในมหายานกเปนได การสบคนคตความเชอของบรรพบรษจงเหนวาเปนประโยชนมากกวาเสยเวลาเปลา มบางคนแยงวาไทยเรารบความเชอเรองมหายานมาจากเขมร อนเนองจากวาสมยไทย ก�าลงตงหลกปกฐานนานหลายรอยปนน ผท เปนใหญเหนอชาวไทยคอเขมร กวาเราจะปลดแอกแยกอสระสรางชาตไทยไดนนกเปนเวลายาวนาน ดวยเหตนน ชวงระยะเวลา

ดงกลาวจงหลกเลยงมไดทไทยเราจ�าตองรบเอาอทธพลความเปนเขมรแทบทกดาน โดยเฉพาะคตความเชอมหายานซงเปนท ร จกแพรหลายของชาวเขมรมายาวนาน หลกฐาน เชงรปธรรมคอนครวดและนครธมนนเอง แตผ เขยนกลบเหนตางวาไมนาจะเปนไปได เพราะธรรมดาคตความเชอแบบพทธมกลงส รากหญากอนแลวจงจะยอนขนไป ถงตอนปลายยอด หมายถงเปนทนบถอของสามญชนเปนปฐมแลวจงกลายเปนทยอมรบของสถาบนพระมหากษตรยในทายสด จากนนสถาบนกษตรยจงมการปรบปรงดดแปลงพธกรรมใหวจตรพสดารมากขน เพอใหเปน ทถกอกถกใจของอาณาประชาราษฎรและผท ท�าหนาทออกแบบกมใชใครอน คอพระสงฆ เรานเอง

พระมาลยเปนใคร? มาจากไหน?

วเทศทยยมองเทศ - มองไทย

รปสลกไม พระกษตครรภโพธสตว ประเทศจน

๓

๒๓39

จงเชอไดวาคตความเชอแบบมหายานดง กลาวตดตามมากบบรรพบรษไทยเราตงแตเมองจนแผนดนใหญยงเปนเรองราวอภนหารของบคคลผเปนวรบรษดวยแลวยงรบรองไดวา คงไมไปเลยนแบบใครเปนแน เพราะเรองราว ความภาคภมใจเช นน มกมการสบทอดใน ลกษณะเรองเลาและมพธกรรมประกอบ เพอใหมการเลาขานและรกษาตอเนองตราบนานเทานาน ตามคตพระพทธศาสนามหายานนน เชอกนวาพระพทธเจาม๕พระโคตร(บางทเรยกวาพระชนพทธะหาพระองค)ไดแกวชรโคตรหรอตระกลแหงปญญามพระอกโษภยะเปนพระ ธยานพทธรตนโคตรหรอตระกลแหงมณรตนะมพระรตนสมภวะเปนธยานพทธ ปทมโคตรหรอตระกลแหงดอกบวมพระอมตาภะเปน ธยานพทธกรรมโคตรหรอตระกลแหงการกระท�า มพระอโมฆสทธเปนธยานพทธ และตถาคตโคตรหรอตระกลของพระพทธเจามพระไว- โรจนะเปนธนายพทธ

พระชนพทธะหาพระองคนนลวนมดน แดนเปนอาณาเขตแหงตนจะท�าการสงใดไมไดลงมอดวยพระองคเองเปนแตเพยงสงตวแทนมาท�าหนาทเทานนกใชไดซงผรบหนาทนนกคอพระโพธสตว พดแบบชาวบานคอพระโพธสตวเปนภาคหนงของพระพทธเจาเพราะมลกษณะเปนกายละเอยด ยากทปถชนคนธรรมดาจะสามารถเหนไดเรยกอกอยางหนงวากายทพย หากพดแบบนกวชาการกคอพระโพธสตวเปนอวตารปางหนงของพระพทธเจานนเอง อนนเปนคตความเชอของมหายานเขาเราชาวพทธเถรวาทอยาไดตตงจนเหนวาเขานอกลนอกทางเพราะความเชอเหลานเกดขนเพราะมมตของประวตศาสตรและกาลเวลาเปนตวบบบงคบ อกทงมคนนบถอคอนครงโลกกแสดงวาเขากดพอตว บางทการดเบาลทธอนโดยปราศจากการศกษาใหถถวน ยอมไมตางอะไรกบหงหอยทาแขงแสงพระสรย ส�าหรบเรองพระชนพทธะหาพระองคนนยกไวกอน เพราะไมไดเกยวของกบเรองทเราอยากจะร เพราะเหนวาหากอธบายขยายความมากไปกลวจะหาทางลงไมไดอกทงรายละเอยดกมมากมายจนยากทจะสรปใหเขาใจไดในระยะเวลาอนสน หากทานใดสนใจเหนควรไปสบคนหาหนงสออานเอาเอง ซงปจจบนมวางขายเกลอนตลาดแลว บอกไวนดหนง คตความเชอพระพทธเจาของมหายานนน ชาวพทธไทยถอดแบบมาอยางไมเกรงใจไมเชอลองสงเกตการกราบไหวพระพทธรปของไทยวาเราออนวอนขออะไร? สวนผทเราจะตองศกษาวเคราะหตรงน คอพระโพธสตวผมบคลกลกษณะเหมอนพระมาลยภาพวาดพระกษตครรภโพธสตว ตามคตของประเทศธเบต

๒๓40

ความจรงพระโพธสตวของมหายานนนมมากมายมหาศาล เหมอนเมดทรายตามทองทะเลหลวงแตทเราจะน�ามาศกษาคอพระกษต- ครรภโพธสตวเทานนพระโพธสตวพระองคนเปนสมโภคกายของพระอกโษภยพทธเจาซงจด อยในวชรโคตรหรอตระกลแหงปญญาทานมชอ เสยงโดงดงนบแตสมยพทธกาล เพราะไดรบ มอบหมายจากพระศากยมนพทธเจาใหเปนผ แสดงธรรมโปรดสรรพสตวในกามภม๖จนกวาพระศรอรยเมตไตรยจะมาตรสรเปนพระสมมา-สมพทธเจา อนวากามภม๖คอเทวโลกมนษยสตว- ดรจฉานอสรเปรตและสตวนรก เรองราวของทานปรากฏในพระกษต- ครรภโพธสตวมลปณธานสตรความยอวาสมยหนงทานเกดเปนบตรแหงตระกลมงคงในชมพทวป แตมารดาเปนมจฉาทฏฐ ไมเชอมนใน พระรตนตรยอกทงไมเชอเรองบญและบาปครนตายวายสงขารแลวไดไปเกดในนรกภมและเสวยทกขเวทนาดวยผลแหงกรรมนนบตรนนทราบแนชดวามารดาคงตกไปในนรกภมแนแท และตองพานพบกบภาวะของความเรารอนทกขทรมานแหงวบากจากกรรมเกาแตหนหลง นางจงสละทรพยสนศฤงคารทกอยางถวายแดพระศาสนาและออกเจรญวเวกภาวนาปรารถนาใหกศลผลบญสงถงมารดาแหงตนดวยทานานภาพจงดลบนดาลใหจตนางลองลอยไปยงนรกขมนอยใหญ ไดเหนสภาพของสตวนรกทพากนคร�าครวญกบวบากแหงกรรมจงเกดความสงเวชหดหใจครนชวยมารดาออกจากขมนรกดวยพลงแหงบญแลวจงตงปณธานตอหนาพระปฏมาเพอชวยเหลอสรรพสตวท เวยนวายอย ในนรกใหคลายจากความทกข

ทรมาน จงเปนทมาของคตธรรมประจ�าใจวา “หากในนรก ไมวางจากสตวผเสวยทกขทร- มานแลวไซร ตวเราจะไมขอส�าเรจพระอนต- ตรสมมาสมโพธญาณ” เลากนวาบรรดาสตวนรกผ เสวยวบากกรรมอนเรารอนดวยเปลวเพลงนน เพยงแคมโอกาสไดพบพระกษตครรภโพธสตวกสามารถบรรเทาความทกขรอนไดคราวหนง แมหากมโอกาสฟงธรรมจากทานและปฏบตตาม ยอมสามารถไดรบอานสงสมากมายมหาศาลนบแต หลดพนจากโซตรวนแหงนรกภมจนถงบรรลพระอนตตรสมมาสมโพธญาณเลยทเดยว เปนทนาสงเกตวาเรองราวของพระกษต- ครรภโพธสตวเนนเรองของนรกภมเปนหลกโดยเฉพาะรายละเอยดของนรกแตละขมพรอมทงการทรมานของเหลายมบาล ซงมพญายมราชท�าหนาทเปนผอธบายวบากกรรมของสตวนรกเหลานนตรงนอาจเปนไปไดวาสมยนนชาวจนเรมไมสนใจหลกธรรมค�าสอนตางพากน เบอหนายแสวงหาประโยชนอนมชอบเพอตนนกปราชญผ รอบรจงแตงเรองราวของพระ- กษตครรภโพธสตวขนมาเพอใหเปนอทาหรณสอนธรรมกเปนได การสนทนากบพญายมราชท�าใหเหนมม มองชดเจนวา ดวยอานสงสแหงบญกรยาวตถ๓ ยอมสามารถเปนเกราะปองกนจากนรก

ภาพวาดพระกษตครรภโพธสตวลงไปในนรกภม ประเทศญปน

๒๓41

ภมได อกทงสามารถเปนสะพานเชอมโยง ใหบดามารดาหรอญาตพนองไตออกจากนรกไดเชนกน ตรงนเองไปปรากฏในเรองราวของพระ-มาลยแบบไทยแท แมพระกษตครรภโพธสตวมลปณธานสตรจะแตงขนมาภายหลงพทธกาลหลายรอยหลายพนปกตาม แตลกษณะการเลาเรองกด�าเนนตามแบบพระสตรในพระไตรปฎก กลาวคอเรมตนดวยพทธาธบายถงคณลกษณะอนโดดเดนของพระกษตครรภโพธสตวตลอดจนอดตชาตเกาแตหนหลง โดยเฉพาะการชวยเหลอมารดาจากขมนรกและการสงเคราะหสตวนรกผทนทกขทรมานจากความเรารอนแหงนรกภมสดทายพระศรศากยพทธเจาไดชใหเหนถงอทธานภาพของพระกษตครรภโพธสตวตลอดจนอานภาพแหงการฟงพระกษตครรภโพธสตวมลปณธานสตรดวย แมเนอหาของพระสตรจะเนนความส�าคญของพระกษตครรภโพธสตวกจรง แตกท�าใหทราบถงบรบทความเชอของชาวจนในสมยนนดวย โดยเฉพาะภาพแหงการทนทกขทรมานของสตวนรกเปนไปไดหรอไมวาความเชอเรอง พระอวโลกเตศวรหรอพระแมกวนอม ไมสามารถตอบสนองความตองการของมนษยได แมความเมตตาของทานจะแผขจายไปทวอนนตจกรวาลกจรง แตสตวนรกผเสวยผลวบากกรรมกลบไมมใครสนใจเหลยวแล เมอมการแตงเรองพระกษตครรภโพธสตวผประทานพรแกสตวนรกเนอหาจงสอดรบสมบรณลงตวเปนผลใหมนษยสบายใจไดวาหากท�าผดจนถงตกนรกหมกไหม พระกษตครรภโพธสตวคงสามารถเปนทพงได

ผเขยนเชอวาเรองพระกษตครรภโพธสตวนาจะมอทธพลตอเรองราวของพระมาลยแบบไทยแทไมนอย โดยเฉพาะเรองการโปรดสตวนรกนนมรายละเอยดคอนขางเหมอนกนอยางแยกไมออก ยงการสนทนาระหวางพระมาลยกบพญายมราชดวยแลวถาดรายละเอยดอยางเจาะลกจะเหนวามรสชาตของน�าพรกปลาทอยไมนอย ยงการสอบถามดวยความอยากรอยากเหนยงไมตองบรรยายเลยวาเปนนสยของชนชาตใด ความจรงพระโพธสตวมหายานทร จกแพรหลายม๔พระองคไดแกพระอวโลกเต-ศวร(พระแมกวนอม)พระสมนตภทรโพธสตว พระมญชศรโพธสตวและพระกษตครรภโพธ- สตว แตทชาวพทธมหายานใหความเคารพนบถอมากสดคอ พระอวโลกเตศวรและพระ-กษตครรภโพธสตว ชาวจนตางรกนวา“พระแมกวนอมโปรด คนเปน พระกษตครรภโปรดคนตาย” ดวย เหตนนลกษณะเครองทรงจงแตกตางกนอยาง ชดเจน แมพธกรรมกแตกตางกนอยางสนเชง พระกษตครรภโพธสตวนนนยมกราบไหวบชา ในงานศพสวนงานมงคลผคนจะพากนไปกราบ ไหวพระแมกวนอมหากเปนเชนนจงสนนษฐานวาพระกษตครรภโพธสตวนาจะมสวนเกยวของ ในการเปดประตนรกใหสตวนรกออกมารบสวน บญกศลในเทศกาลสารทกเปนได เมอพระมาลยฉบบศรลงกาเนนเรองภาคสวรรคเปนหลก สวนเรองราวของพระกษต-ครรภโพธสตวเนนภาคนรกเปนพน ครนเรองสองอยางมาผสมผสานกนจงท�าใหเหนภาพ ของเรองราวพระมาลยฉบบไทยแท หากขอสนนษฐานดงกลาวเปนจรง กจะสมดวยค�าวา

๒๓42

“ลงกาจน” หมายความวา เรองพระมาลยเปนการบรรจบกนของสองวฒนธรรมสวนหนงไดรบอทธพลจากประเทศศรลงกา ซงเราทานตางรกนเปนอยางดอกสวนหนงมาจากจนซงก ปฏเสธมไดเชนกนวาบรรพบรษของเราชาวไทยโยกยายมาจากจนแผนดนใหญ สงทตดตาม มากบบรรพบรษกคอคตความเชอ ซงกไมเวนเรองราวของมหายาน ผเขยนจงเชอวาพระมาลยเปนตวอยางแหงการผสมผสานตางวฒนธรรม อกดานหนง พระกษตครรภโพธสตวมกคกบพระวชรปาณโพธสตว เพราะทงสององคเปนภาคอวตารของพระอกโษภยพทธเจาเฉกเชนเดยวกน พระวชรปาณโพธสตวไดรบการยกยองวาเปนสญลกษณแหงอ�านาจทงมวลของพระพทธเจาเหตเพราะพระองคไดรบมอบหมายจากพระอกโษภยพทธเจาใหท�าหนาทคมครองรกษาพระศาสนาของพระโกนาคมน-พทธเจาแตโดยภาระหนาทพระวชรปาณโพธสตวชอวาเปนผปกปองเหลานาคเพราะนาคเหลาน เปนผดลบนดาลใหฝนตกตองตามฤดกาลทานจงไดรบการยกยองในฐานะเทพแหงฝนอกต�าแหนงหนง ดเหมอนวาต�าแหนงนจะเปนท

รจกแพรหลาย ครนคตความเชอมหายานแผออกไปยงอาณาจกรนอยใหญทานกไดรบการนบถออยางแพรหลายอาจเปนไปไดวาสมยโบราณความสามารถดานการกกเกบน�าไวใชหรอชลประทานยงไมมประสทธภาพพอ การท�าเกษตรกรรมจ�าตองอาศยน�าฝนเปนเรองหลก เมอพระวชรปาณ-โพธสตวขนชอดานการประทานฝน ยอมเปนธรรมดาวาจะตองไดรบการสกการะเซนไหวเปนปกตวสย ยงหากวเคราะหใหลกลงไปในลกษณะของประวตศาสตรตามยคสมยผเขยนเชอเหลอเกนวาตนตอของพระโพธสตวองคนมใชอนไกล คงเปนกษตรยผเชยวชาญดานชลประทานเปนแน คตความเชอเรองพระกษตครรภโพธสตวนาจะมการดดแปลงเขากบวถความเชอแบบไทย ภายหลงพทธศาสนาลงกาวงศเขามา เผยแผในอาณาจกรสโขทยแลวพระเถราจารย คงเหนวาหากยกเนอความจากพระกษตครรภ- โพธสตวมาทงหมดคงไมเหมาะ จงดดแปลง ปรบใหเปนส�านวนของเถรวาทเสย หลกฐาน ตรงนปรากฏมในหนงสอไตรภมพระรวงของ พระมหาธรรมราชาลไทลองเปดอานดจะเหน นยดงผเขยนอาง เมอเราไมสามารถสบคนหาหลกฐานทสามารถอางองไดอยางถกตองจงจ�าตองอาศยวธวเคราะหตามเสนสายความเชอเทาทเปนไปได ทงนเพอประเทองปญญาของผอานเปนหลกหากทานใดไมชอบวธนกเลอกเอาเฉพาะประเดนทเหนวานาสนใจกพอ เหมอนเกบผลไมทรวงหลนตามภาคพน ผปรารถนาจะหยบเสวยกสามารถเลอกเกบเลอกกนไดตามใจชอบฉะนน (โปรดตดตามอานตอ)

รปปนพระกษตครรภโพธสตว ประเทศไตหวน

๒๓43

ค�าสงเรองการฌาปนกจเมอทานมรณภาพ

ขณะททานลงกาพ�านกอย ทวดในเมองไทรบรวนหนงอบาสกอบาสกาและลกศษย อยพรอมหนา ทานไดพดขนในกลางชมนม นนวา ถาทานมรณภาพเมอใด ขอใหชวยกน จดการหามศพไปท�าการฌาปนกจ ณ วด ชางใหดวย และขณะหามศพพกแรมนน ณ ทใดน�าเนา(น�าเหลอง)ไหลลงสพนดนทตรงนนจงเอาเสาไมแกนปกหมายไวตอไปขางหนาจะเปนทศกดสทธ อยมาไมนานเทาไร ทานกไดมรณภาพลง ดวยโรคชรา คณะศษยผเคารพในตวทานกได จดการตามททานสงโดยพรอมเพรยงกน เมอ ท�าการฌาปนกจศพทานเสรจเรยบรอยแลว คณะศษยผ ไปสง ไดขอแบงเอาอฐของทานแตสวนนอย น�ากลบไปท�าสถปทวดณ เมองไทรบรไวเปนทเคารพบชาตลอดมาจนบดน

หลวงปทวดบนแผนดนอสลามมลาย

สมมาต (SamiMati) จดละสงขารของ หลวงปทวดดงทกลาวไวในวารสารฉบบเดอน มนาคมและเมษายนตงแตจดแรกซงเปนสถานทหลวงปละสงขาร อยในประเทศมาเลเซยจนถงจดท๑๒เปนทฌาปนกจศพหลวงปอยทวดชางให จงหวดปตตาน และในฉบบนเปน

ตอนสดทาย จะกลาวถงเรองการสรางมณฑปจตรมขณ จดทละสงขารนน จนถงการสงใหรอท�าลายมณฑป ตามทเปนขาวในชวงระยะเวลาหนงดงตอไปน

หลวงปทวดผสรางมหาคณปการแกชาตและพระศาสนา (ตอนจบ)

ปาว - เตโชรอยธรรม

กลบไปท สมมาต จดท ๑ (สถานทหลวงป ทวดละสงขาร)

บทความตอไปน เปนการสาธยายจากผ ทใกลชดเหตการณ และเกาะตดเกบภาพมา ตงแตการเรมกอสรางมณฑปจตรมขจนกระทงรฐบาลมาเลยสงท�าลาย สมมาต จดท ๑ตงอยรมฝงแมน�าเกอร- นารงค ตรงปากแมน�าเกอรนารงคไหลบรรจบ กบแมน�าเปรกทเชอกนวาเปนสถานทละสงขาร ของหลวงปทวด ใกลๆกนนยงมคลองบาหไหลมาบรรจบกบแมน�าเกอรนารงคต�าบลกวลาเกอรนารงค อ�าเภอแลงกอง รฐเปรก สถานทตรงนอยใจ กลางหม บานชาวมสลม (เพงขยายตวเปนหมบานทหลง) เดมมบานอยเพยงหลงเดยวและมศาลาอเนกประสงคทชาวจนจากบาน อยเยอรกาลามาสรางไว ทงชาวจนทหมบานอยเยอรกาลาและชาว มสลมจากบานหลงเดยวดงกลาวตางเชอกนวา สถานทนเปนสถานทศกดสทธ เพราะในคน วนเพญคนชราชาวมสลมทบานอยใกลๆกนนน มกจะเหนดวงไฟลอยขนจากตรงรมฝงน�า

๒๓44

ทงชาวจนทอยเยอรกาลาและชาวมสลมบานหลงเดยวตรงนน ใหความเคารพสถานทแหงนมาก และเรยกกนวา “โตะกงเซยม”อกทงชาวบานคนจนทอยเยอร กาลา ยงไดมาสรางศาลาอเนกประสงคตรงสถานท แห งน ใช ส�าหรบการท�าบญเฉลมฉลอง ประจ�าป กาลเวลาผานไปนบสบป จนกระทงมการบรณะทางหลวงหมายเลข ๗๖ เพงกา- ลนฮล - กวลากงซาร เมอการบรณะเสนทางมาถงกโลเมตรท ๑๐๗ นายชางกรมทางเปนคนมาเลยเชอสายสยามชาวปาดงเปลยงไดมา พบสถานทแหงน จากการทไดสบเสาะจากคนใกลเคยงสถานทแหงน เชอวาเปนสถานทศกดสทธจรงเปนเวลาเดยวกนนนพอทานรน หรอพระครอนรกษโพธกจ เจาอาวาสวดโพธหงส บาน ตะโหละวงอ�าเภอคลมรฐปนง(มรณภาพแลว)ไดนมตเหนหลวงปทวดมาหาและทานมาบอกพอทานรนวา “ผคนทงหลายไดเอารปก ท�ารปเหมอนบางเหรยญบางออกใหประชาชนเชาบชากนใหญโตทงบานทงเมองแตตวกนแมแตสถานทจะอาศยกยงไมมสถานทมรณภาพกไมมใครร” พอทานรนไดถามหลวงปทวดสถานททวานอยทไหนหลวงปทวดจงไดบอกวา“สถานทนอยทรมน�าแลวจะมคนมาบอกเอง” หลงจากนนไมนาน กมนายชางกรมทางชาวมาเลย เชอสายสยาม ชาวปาดงเปลยง ไดเดนทางมาพบพอทานรนและพาพอทานรนไปดสถานท พอทานรนเมอไดไปดแลว จงได ท�าการเสยงทายตามวถแหงสงฆ จนแนใจ ไดว า สถานทน เปนสถานทมรณภาพของ หลวงปทวดจรง

สภาพตอนนนมชาวบานมสลมอยกนสองสามครอบครว เปนเครอญาตกนหมด มชาวจนจากบานใกลเคยงมาท�าพธบาง บางครงบางเทศกาลกมการเฉลมฉลองกนชาวมสลมกมไดรงเกยจแตอยางใด อยดวยกนอยางสงบสขเรอยมานบเวลารวมสบป ฝายพอทานรน หลงจากทแนใจวาเปนสถานทส�าคญของหลวงปทวดแลวเพอใหไดท�าตามทรบปากไวกบหลวงปทวดจงไดน�าเรองมาปรกษากบทางวดชางใหและวดทรายขาวเพอจะสรางสถปเจดยเปนอนสรณสถาน และไดมาพกจ�าวดกบมหาสมปองวดคลองเปล(หนาสวนสาธารณะหาดใหญ)แลวทานไดกรณาเลาใหฟงวา วนททานรนกลบจากวดชางใหนน ไดกลบมาในสภาพออนระโหยโรยแรง พอถงวดกปลดจวร ลมตวลงนอนแผ พรอมเลาใหมหาสมปองฟงวา ทางวดชางใหและวดทรายขาวโดยอาจารยนองเหนดดวย กบการสรางสถปเจดยเปนอนสรณสถาน พรอมมอบเงนใหเปนการชวยเหลอในการสราง ๕๐๐ บาทและอาจารยนองยงได กรณามอบรปบชาหลวงปทวด หนาตกขนาด ๕ นว อกหนงองคพระมหาสมปอง ไดมอบสถปเจดยมลคา๒๕,๐๐๐ บาท ใหทานรน เมอทานรนได องคเจดยแลวกเดนทางกลบมาเลเซย แลวน�าสถปเจดยนนมาประดษฐาน ณ วดโพธหงส พรอมดวยรปบชาหลวงป ทวดทไดมาจากอาจารยนอง หลงจากทพ อทานรนไดน�าสถปเจดย ประดษฐานไวแลว สวนทกวลาเกอรนารงคปรากฏวาไดมชาวมาเลเซยประกอบดวยหลายเชอชาตไดแกจนอนเดยทมฬไทยได

๒๓45

เดอน มนาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ เรมสรางมณฑป - จตรมข เดอนธนวาคม

พ.ศ. ๒๕๕๘ “สมมาต” ไดถกทบและรอถอน

ขอบพระคณคณวบล เกยรตโมฬผส�ำรวจ เสนทำงน�ำศพหลวงปทวดกลบบำน ทไดจดใหทงขอมลและภำพประกอบ ขออนญำตและขอบพระคณ“ภวดล แดนไทย” ทให ใช ข อมลจำกหนงสอสถำนกำรณภำคใต เมอนำวำไทยหลงทศและ“อนนต คณารกษ” ทใหใชขอมลประวตของหลวงปทวด

เดนทางเขากราบสกการะมากมาย บางครง กมพนองชาวไทยจากประเทศไทยดวย สรางความร�าคาญใจใหกบพนองชาวมสลมทอาศยอยหมบานกวลาเกอรนารงค ทกวนน หมบานกวลาเกอรนารงค มคนอยประมาณ ๓๐ ครวเรอน และบานเรอนกปลกอย ชดตดกน ตวสถปกอย ชดตดกนกบบานเรอนราษฎร จงไดมการรองเรยนไป ยงรฐเปรก ราชการทองถนเปรกกไดพจารณาแลวเหนวา ไมเหมาะสมดวยหลายๆ เหตผลปลายป พ.ศ. ๒๕๕๕ คณะจากประเทศไทย น�าโดยคณกฤษณประธานราษฎรนกรในฐานะ ประธานฝายการทองเทยวในคณะกรรมการ IMTGT [Indonesia Malaysia ThailandGrowth Triangle] ไดเดนทางไปประชมราชการทองถนทเปรก เสรจจากเรองราชการจากนน เรองไดวกเขามาหาสมมาตททางไทยจะขอสรางพนงรมฝ ง ปองกนตลงพง ทางมาเลเซยไดอางถงความไมเหมาะสม หลายๆประการประกอบกบไดรบการรองเรยน จากราษฎรมากมายเหนวาควรจะตองรอถอน และกลางป๒๕๕๗เถาแกหวงคหบดชาวปนง ไดวาจางบรษทรบเหมาไปสรางมณฑปจตรมข รปแบบสวยงามดวยศลปะไทย แตตอมา ในเดอนธนวาคมพ.ศ.๒๕๕๘ พวกเรากไดรบขาวอนนาสะเทอนใจวามณฑป จตรมขทเปนอนสรณสถานของหลวงปทวด เหยยบน�าทะเลจดณรมฝงแมน�าเกอรนารงคนน ไดถกทบและรอถอนโดยรฐบาลทองถน ดวยเหตผลวา“เถาแกหวงผสรางมณฑปนมได ขออนญาตจากทางการรฐเปรกแตอยางใด” สรปจากบทความทง๒สวนคอประวตและสมมาต (จดละสงขาร) ของหลวงปทวด

ดงกลาวแลว ไดแสดงใหเหนวา หลวงปทวดเปนพระมหาเถระผสมบรณดวยสลาจารวตรงดงาม มปฏปทานาเลอมใส เปนปราชญ ในพระพทธศาสนาเปนปชนยบคคลและเปนผกระท�าคณประโยชนอยางมากมายแกชาตและพระพทธศาสนา และไดแสดงใหเหนถงเรองราวปจฉมวยของทาน ทไดเปนทพงทางธรรมแกพทธศาสนกชนชาวมาเลเซยดงทปรากฏในบทความสมมาตนนเอง ถงแมอนสรณสถานบางแหงของหลวงป จะถกท�าลายลงแลวกตาม แตอนสรณในจต คอการระลกถงสลาทคณของหลวงปยงคง ปรากฏชดอยในจตของสาธชนตลอดไป และ ใครๆ ไมอาจท�าลายลงไดอยางแนนอน

๒๓46

นองขวญ :“คณแมคะท�าไมพวกเทวดา นางฟาตองมาท�าบญกนบนโลกมนษยคณแม เลาวนกอนน พระมหากสสปะ ทานออกจากนโรธสมาบตกมนางฟา ๕๐๐ องค มารอดกใสบาตร และทาวสกกะกยงปลอมตวมาเปน คนแกจนๆ เพอจะไดใสบาตรทาน หนนกวา พวกนางฟา เทวดา ไมตองท�าบญแลวซะอก หรอวา บนสวรรคไมมทใหท�าบญหรออยางไรกนนะคะคณแม”

คณแม : “บนสวรรค ใครๆ กมความ สมบรณแบบเสวยทพยสขกนทงนนท�าใหหา ทท�าบญไดยากเพราะคนล�าบากไมมเลยแตเทพเทวาทรกด ทานกแสวงหาเนอนาบญทดเพอสงสมบญของทานใหยงๆขนไปไมมวแต นงนอนเสวยบญเกาหรอกนะลก”

“คณแมคะหนชอบเรองนางฟาทมาดกรอ ใสบาตรพระมหากสสปะแลวทานรทนถกไลกลบสวรรคไปสนกดคะ”

“งนฟงเรองของลาชเทวธดานะลกสนกไมแพตอนทแลวคะ เกยวกบพระมหากสสปะ ดวย”

“หนชอบพระมหากสสปะคะ ทานเปนพระสาวกทสนโดษ มกนอย ชอบอยปา และพระพทธเจากใหเกยรตพระเถระทานนมากเลยเลาเลยคณแมนะคะ”

“สมยนนพระมหากสสปะอยทถ�าเขาฌาน๗วนออกจากฌานแลวกจะไปโปรดคนจนอกตามเคยไดเหนอปนสยอนงามของหญงชาวไรขาวสาลคนหนง ซงก�าลงเดดรวงขาวสาลท�าขาวตอกอยทานทราบดวยญาณวาหญงนนมศรทธา มใจกลาในการท�าบญ เมอท�าบญแลวจะไดสมบตมาก”

“โอ สาวชาวไรผใจบญทพระเถระทาน เลอกจะมาโปรด”

“พระเถระตกลงใจไปทนาขาวสาลของเธอ เธอเหนพระเถระแลวมจตเลอมใส นมนตให

ลาชเทวธดาเรอง : มโนรถปรณภาพ : นองขวญธรรมส�าหรบเยาวชน

นองขวญนอนหนนตกคณแมดรายการละครธรรมะเกยวกบการท�าบญ

พอละครจบกเดนไปปดทว แลวถามคณแมเสยงใสทนทวา

๒๓47

หยด เอาขาวตอกมาเกลยลงในบาตร แลว ไหวดวยเบญจางคประดษฐ* อธษฐานวา ขอใหไดบรรลธรรมททานบรรลแลวพระมหา-กสสปะกอนโมทนาอวยพรวาจงส�าเรจเถด”

“อธษฐานเปนพระอรหนตเลยถอวาหวงสงสงสดประเสรฐสดเลยนะคะ”

“ใชจะลก เธอมปญญาพอไหวพระเถระแลวเดนกลบ กถกงพษกดตายทคนนานนเองเธอมจตเลอมใสอยางน พอตายปบ กไปเกดในวมานทองในภพดาวดงส เหมอนหลบแลว ตนขนนงหมผาทพยมนางฟาบรวารเปนพนองค ยนอยทประตวมานอนประดบดวยขนทองค�าเตมดวยขาวตอกยอยระยา”

“โอโฮพอตายปบกไปจตบนสวรรคมวมานสมบตบรวารพรอมเลยนาปลมใจแตเธอคงจะงงนะคะคณแม”

“งงแนนอนลกเธอคดวาสมบตมากขนาดนเราไดมายงไงหนอ?ไดทราบวาเพราะถวายขาวตอกแดพระมหากสสปะ แตเธอกคดวา เธอไดสมบตขนาดนเพราะบญเพยงเลกนอยเธอจงไมควรประมาทควรไปอปฐากดแลพระ เถระ ท�าสมบตทไดนใหถาวร พอคดดงนแลว กถอไมกวาดและทโกยขยะท�าดวยทองค�าเชยว

นะลกไปกวาดบรเวณทอยของพระเถระตงน�าฉนน�าใชไวแตเชาตร”

“คงจะดนะคะ” แตกใชว าเธอจะไดท�างานสมใจนะคะ

พระเถระทานเหนทกอยางอยในสภาพเรยบรอย ตอนแรกทานเขาใจวา ภกษหนมหรอสามเณรบางรปมาท�าไวใหในวนท๒กเหมอนกนแตพอ วนท๓ทานไดยนเสยงไมกวาดของนางฟาใจบญ เหนแสงแวบๆ ของเธอสวางอย จงเปดประตออกมาถามวานนใครกวาดบรเวณอย?"

“ถกจบไดอกแลวนาสงสารนะคะ” "ใชแลวลกเธอกตอบวาเธอชอ‘ลาชเทว-

ธดา’เปนโยมอปฐากของทานไงละเจาคะทาน กวาอปฐากชออยางนทานไมม เธอจงเลาความ เปนมาใหทานฟง”

"ตอนเปนมนษยกอนตายใชไหมคะ” “ใชจะลกพระเถระจงถามวาเธอมาท�าให

สองวนแลวรเธอกยอมรบ" “เธอใจบญมากเลยนะคะ อยบนสวรรค

กสขสบายแลว แตกยงไมประมาท ยงขวน ขวายในบญกลวบญจะหมดเรว”

"นาอนโมทนาจรงๆ เปนแบบอยางของผไมประมาทนะลก คนทสขสบายแลว มกจะประมาทงาย แตเธอใฝใจในบญมากเลย แตพระเถระกไลเธอไปทานวาจงกลบไปเสยเถดเทพธดา ทท�าแลวกเปนอนแลวไป ตอไปอยามาท�าอยางนอก”

“หนวา ทานคงท�าเสยงเขมๆ เอาจรงแนเลยถาเปนหนคงรองไหแงๆ”

“พระเถระทานซอตรงตอพระธรรมวนยทสดนางฟากออนวอนวาขอไดโปรดเถดขอ

*เบญจางคประดษฐคอการไหวทประกอบดวยองค๕คอหนาผาก๑เขาทง๒และฝามอ๒จรดลงกบพน

๒๓48

ทมา : ธรรมบททางแหงความด เลม ๒ ของวศน อนทสระ วรรค ๙ วาดวยบาป เรองท ๓ ควร ท�าบญบอยๆ

ใหเธอไดท�ากจนตอไป เพอรกษาสมบตทพย ทไดแลวใหมนคงตลอดไป”

“พระเถระหรอจะใจออนคงยากละ” “ใชคะ ทานวา ไปซะเถด อยาไดมาท�า

อยางนอก ทานขอรองแกมบงคบ และย�าวา การกระท�าของเธอไม เหมาะสมแก ท านพระสงฆร นหลงจะต�าหนได ว า ได ยนว าเทพธดานางหนงมาปฏบตพระมหากสสปะ อยเปนประจ�าจงไปเสยเถดแลวอยามาทนอก นางฟากออนวอนอยหลายครง แตพระเถระกใจแขง ในทสดทานกลาววา ‘เจามไดร จกประมาณตนเสยเลย’...โดนเอดแลวละลก”

“โอโห...สะเทอนใจ” “บางทบอกไมเชอ กเลยตองพดแรงๆ

นางฟามอาจทนอยไดอกตอไป จงเหาะขน ไปในอากาศสองมอปดหนารองไหคร�าครวญอยวา‘ทานเจาขาโปรดอยาใหสมบตทพยทฉน ไดแลวตองพนาศเสยเลย จงอนญาตใหฉนท�ากรรมดๆ เพอความมนคงแหงสมบตนนเถด’...เธอรองไหเสยงดงเลยนะลก”

“โอนางฟาใจบญคงเสยใจมาก” “พระศาสดาประทบนงอยในคนธกฎทรง

ไดยนเสยงเทพธดานนรองไห จงทรงแผรศม

ไปประดจประทบนงอย ตรงหนาของนาง พลางตรสวา ‘ความส�ารวมระวงเปนหนาท ของกสสปะบตรของเรา สวนการท�าบญเปนหนาทของผตองการบญการท�าบญเปนเหตให เกดสขทงในภพนและภพหนา ถาบคคลจะท�าบญ ควรท�าบญนนบอยๆ’ เหนไหมละลกพระพทธองคทรงหวงใยคนด มาตรสปลอบใจนางฟาแลวละ แลวทส�าคญนะลก เมอพระ- พทธองคเทศนาจบลง เทพธดากไดส�าเรจเปนพระโสดาบนในกลางอากาศนนเอง”

“เยยมไปเลย ไมเสยททศรทธาในบญขนาดนน แต เออ...พระมหากสสปะทานกเครงครดมากเลยนะคะนาชนชมศรทธาจรงๆ”

“ใชจะลกการส�ารวมเปนหนาทของพระทด การแสวงหาบญเปนหนาทของพวกเราญาตโยมนะลก วาแต พรงนจะตนมาชวยคณแมเตรยมอาหารใสบาตรอกไหมคะ” คณแมลบศรษะลกสาว

“หนพรอมเปนนางฟานอยๆคอยชวยคณแมคะ” คณแมและลกสาวกอดกนแนน อยางมความสข

พระพทธภาษตปญญญเจ ปรโส กยรา กยราเถน ปนปปน

ตมห ฉนท กยราถ สโข ปญญสส อจจโย ฯ

ถาบคคลจะท�าบญกควรท�าบญหรอความดนนบอยๆควรท�าความพอใจในบญนนเพราะการสงสมบญเปนเหตใหเกดสข

ยลฤด แสงแดดแรง แหงเมษาดอกไมพา เบงบาน สานสสวยสวยทงภาพ หอมทงกลน รนระรวยเอออ�านวย ความสดใส ในอารมณ ราชพฤกษ เหลองอ�าไพ ไมแหงชาตชมนาด ขาวละออ พอเหมาะสมหางนกยง จงค�าแสด มาใหชมแดงอมสม สดสวาง กระจางตา เหลองปรดยาธร บานส ชมพพนธทพยกลนดอกปบ หอมชน รนนาสาพญาเสอโครง สมวงงาม อรามตากระดงงา ลลาวด ศรไมไทย ดอกมะล พกล จ�าปาแขกดอกตะแบก กเบงบาน วารแสงใสดอกไมสวย ชวยเสรมสข ปลดทกขใจสงไมตร ใหแกกน วนไมบาน

สงไมตรใหกนวนไมบาน

v วสชนาธรรม : การใหธรรมโอสถ กบผปวยและในงานศพv พระธรรมเทศนา : กรณยเมตตสตรv ปญญาภวฒน:สจจมนต สจจะในยคหลงความจรง(ตอ)v ชวนอานหนงสอ: สตรหายใจv ปญญารตนะ : หลกธรรมท�าใหงามv กวเมษา:คน–พระ–ผ

v กวนพนธ:ความรกของพระพทธองค :ความรกของผครองเรอนv ชวนดหนง : Journey to the West (เสวยนจางXuangzang๒๐๑๖)v มองเทศ–มองไทย: พระมาลย ตอน ๓v รอยธรรม : หลวงปทวดตอนจบv ธรรมส�าหรบเยาวชน: ลาชเทวธดา