ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด

อรศรา ธรรมบารง

วชาการคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

พ.ศ. 2553

บทคดยอ

ชองานวชาการคนควาอสระ : ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงาน

บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ชอผเขยน : นางสาวอรศรา ธรรมบารง ชอปรญญา : ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม) ปการศกษา : 2552 ______________________________________________________________________________

การศกษาครงนมวตถประสงค 3 ประการ คอ 1) เพอศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด 2) เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยภายนอก และประวตการสบบหร กบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ประชากรทใชศกษาคอพนกงานของบรษททมพฤตกรรมสบหรอเคยสบบหรจานวนทงสน 78 คน ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลใชการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สมประสทธสมพนธเพยรสน สมประสทธสมพนธพอยทไบซเรยล และสมประสทธสมพนธสเปยรแมนสโร ผลการศกษา สรปไดดงน

พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทมพฤตกรรมก ารสบหรอเคยบหรสวนใหญ เปนเพศชาย มอาย 26-30 ป จบการศกษาสงสดระดบ ปรญญาตร มสถานภาพโสด รายได 20,001-30,000 บาท เปนพนกงานฝายวศวกร และไมมคนใกลชดสบบหร

ปจจยภายนอก ประกอบดวยปจจยทางสขภาพ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ปจจยทางจตวทยา ซงพบวาพนกงานม ปจจยทางสขภาพอยในระดบด ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม อยในระดบปานกลาง และปจจยทางจตวทยาอยในระดบมาก

พนกงานสวนใหญ เรมสบบหรเมออาย 15-20 ป สบบหรมาแลวเปนเวลา 1-5 ป มปรมาณการสบ ตากวา 10 มวนตอวน โดยมสาเหตสาคญคอเพอคลายเครยด สาหรบเหตผลในการเลกสบบหร เกดจากความคดของตนเอง และพนกงานรอยละ 42.3 เลกสบบหรแลว

ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ประกอบดวย อาย ระดบการศกษาสงสด สถานภาพสมรส รายได สงกดหนวยงานลกษณะการพกอาศยและการ มคนใกลชดสบบหร พบวา ม

(4)

ความสมพนธในระดบตากบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด

ความสมพนธระหวาง ปจจยภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงาน พบวา ปจจยทางสขภาพ และปจจยทางสงคมและสงแวดลอม มความสมพนธ ในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร สวน ปจจยทางจตวทยาพบวามความสมพนธ ในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร

ความสมพนธระหวาง ประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานพบวา อายเมอเรมส บมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร สวปรมาณบหรทสบ/วน มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงขามกบพฤตกรรมการสบหร และระยะเวลาในการสบบหรมความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางตรงกนขามกบพฤตกรรมการสบบหร

ขอเสนอแนะจากการศกษา 1. บรษทฯ ควรจดทาโครงการสนบสนนหรอรณรงคใหพนกงานเลกสบบหร เชน จด

กจกรรมการแขงขนเลกสบบหรระหวางพนกงานในบรษทฯ เพอเปนการกระตนใหเกดพฤตกรรม และคานยม ในทางบวก

2. บรษทฯ ควรเพมสวสดการดานสขภาพใหแกพนกงาน เชน วน ลาปวย คาปรกษา คาใชจายหรอบรการเกยวกบการเลกสบบหรใหแกพนกงานเพอเปนการจงใจใหพนกงานอกทาง หนง

ABSTRACT Title of Research Paper : Factors Associated with Smoking Behavior among Employees

of CTCI (Thailand) Co.Ltd. Author : Miss Arisra Thambamroong Degree : Master of Arts (Social Development Administration) Year : 2009

This study was aimed to: 1) study smoking behavior among employees of CTCI (Thailand) Co.Ltd.; 2) examine the association between personal factor, external factor, and smoking history, with smoking behavior of these employees. Population included 78 employees with smoking behavior or smoking history, using questionnaire instrument to collect data. Data analysis employed frequency distribution, percentage, mean, standard deviation, Pearson’s Correlation Coefficient, Point Biserial Correlation coefficient, and Spearman’s Rho Correlation Coefficient.

Results demonstrated that the employees of CTCI (Thailand) Co.Ltd., with smoking behavior or smoking history, are predominantly male, aged between 26-30 years, graduated with a bachelor degree at the highest, are single, earn 20,001-30,000 baht/month, are engineer employees, have non-smoking familiars.

Regarding external factors, it was found that health, social and environment, and psychological aspects are at good, moderate, and high levels, respectively.

The majority reported their first smoking between 15-20 years of age, and have smoked for 1 – 5 years, and smoke less than 10 cigarettes per day. Major cause of smoking is to release tension. Reasons to quit smoking are self-determination, and 42.3 % of employees were already quitted smoking.

For personal factors, the findings suggested that age, highest education level, marital status, income, affiliation, living arrangement, and smoking familiars had low level of association with smoking behavior.

(6)

With respect to external factors, it appeared that health, social and environment had low and positive association with smoking behavior, while psychological factor had moderate and positive association with smoking behavior.

Regarding smoking history, results showed that age at first smoking had low and positive association with smoking behavior, whereas the amount of cigarettes smoked per day had low and negative association with smoking behavior. Duration of smoking had moderate and negative association with smoking behavior.

Recommendations 1. The company should initiate the project to campaign or promote non-smoking

behavior among their employees, for example, conducting a contest to quit smoking to encourage positive behavior and value.

2. The company should raise health related benefit for their employees such as days for sick leave, counseling expense, expense or service to quit smoking, as another means of motivation.

กตตกรรมประกาศ

งานวชาการคนควาอสระเรองปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพนก งาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ฉบบนสาเรจลงไดดวยด ผศกษาขอขอบพระคณ อาจารย จระพร บรณสน ผซงเปนอาจารยทปรกษาทไดกรณาสละเวลาใหคาชแนะ ปรกษา และใหขอคดเหนทเปนประโยชนตอการทา รายงานในทกขนตอน ตลอดจนใหความเมตตา และเปนกาลงใจแกผศกษาในการทา รายงานเลมนตลอดมา

ขอขอบคณ กลม ตวอยางทกทานทไดใหความรวมมอตอบแบบสอบถาม และใหความชวยเหลอเปนอยางด

ขอขอบคณเพอนคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม ภาคพเศษ กทม . รน 18 ทกคนสาหรบประสบการณตาง ๆ ทมรวมกนตลอด 2 ป และสาหรบนาใจทมใหกนเสมอมา

ทายทสดน ผศกษาขอขอบพระคณ และขอมอบความสาเรจทงหมดจากการทา รายงานฉบบนแก นายลขต -นางสนธยา ธรรมบารง ผซงสนบสนน สงเสรม และเปนกาลงใจ ตลอดจนเปนแรงใจท สาคญยงของผศกษาตลอดมา จนทาใหการศกษาครงนประสบผลสาเรจไดตามทตงใจ อรศรา ธรรมบารง พฤษภาคม 2553

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) สารบญตาราง (10) สารบญภาพ (12) บทท 1 บทนา 1 1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 4 1.3 ขอบเขตการศกษา 4 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม 6 2.1 แนวคดทเกยวกบ พฤตกรรมการสบบหร 6 2.2 แนวคดเกยวกบปจจยทางสขภาพ 14 2.3 แนวคดเกยวกบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 25 2.4 แนวคดเกยวกบปจจยทาง จตวทยา 31 2.5 ทฤษฎทเกยวกบพฤ ตกรรมการสบบหร 37 2.6 ผลงานวจยทเกยวของ 41 บทท 3 กรอบแนวคดและระเบยบวธการศกษา 46 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา 46 3.2 นยามปฎบตการ 48 3.3 ประชากรเปาหมาย 50 3.4 เครองมอทใชในการศกษา 50

(9)

3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ 54 3.6 การรวบรวมขอมล 55 3.7 การประมวลผลขอมล 55 3.8 การวเคราะหขอมล 55 บทท 4 ผลการศกษา 57 4.1 ปจจยสวนบคคล 57 4.2 ระดบปจจยทางสขภาพ 60 4.3 ระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 61

4.4 ระดบปจจยทางจตวทยา 62 4.5 ประวตการสบบหร 64 4.6 พฤตกรรมการสบบหร 68 4.7 ระดบความสมพนธระหวางปจจย สวนบคคล ปจจยภายนอกและประวต

การสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหร 69

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 74 5.1 สรปผลการศกษา 74 5.2 อภปรายผล 77 5.3 ขอเสนอแนะ 85 บรรณานกรม 87 ภาคผนวก 93 ภาคผนวก ก แบบสอบถาม 94 ภาคผนวก ข ผลการทดสอบคณภาพมาตรวดตวแปรทใชในการศกษา 99 ภาคผนวก ค ขอมลทางสถตเกยวกบการสบบหรดานตาง ๆ 101 ประวตผเข ยน 106

สารบญตาราง

ตารางท หนา 3.1 แสดงการจาแนกขอคาถามเชงบวกและลบของมาตรวดตวแปรทใชศกษา 50 3.2 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยเกยวกบสขภาพ 51 3.3 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 52 3.4 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยทางจตวทยา 52 3.5 แสดงเกณฑการใหคะแนนพฤตกรรมการสบบหร 53 3.6 แสดงเกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสขภาพ 53 3.7 แสดงเกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอมและปจจยทาง

จตวทยา 54

3.8 แสดงเกณฑการแปลผลพฤตกรรมการสบบหร 54 4.1 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามปจจยสวนบคคล 58 4.2 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบป จจยทางสขภาพ 60 4.3 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบ ปจจยทางสงคมและ

สงแวดลอม 62

4.4 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทางจตว ทยา 63 4.5 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามสาเหตของการสบบหร 64 4.6 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามประวตการสบบหร 65 4.7 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามสาเหตการเลกบหร 66 4.8 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามพฤตกรรมการสบบหร 68 4.9 วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล กบพฤตกรรมการสบบหร 70 4.10 วเคราะหความสมพนธระหวางปจจย ภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหร 72 4.11 วเคราะหความสมพนธระหวาง ประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหร 73

ภาคผนวก ข ตารางท

1 แสดงคาความเชอมนของมาตรวดปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบ 99

(11)

บหร ภาคผนวก ค ตารางท

1 จานวนผสบบหรในกลมประชากรอายตาง ๆ 1012 จานวนผสบบหรและอตราการสบบหร จาแนกตามระดบการศกษา 1013 จานวนผสบบหรและอตราการสบบหร จาแนกตามภาค 1024 ปรมาณการสบบหร (มวนตอวน ) 1025 อายเมอเรมตนสบบหร 1026 คาใชจายของการสบบหรตอครวเรอน 1037 จานวนและอตราการสบบหรเปนประจา (หนวยลานคน ) ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549

103

8 จานวนและอตราการสบบหรประจาของเยาวชนใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549 1039 จานวนและอตราการสบบหรเปนครงคราวของเยาวชน ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549

104

10 อตราการสบบหรจาแนกตาม ระดบการศกษาใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549 10411 อตราการสบบหรจาแนกตามกลมรายไดใน พ .ศ. 2543 และพ.ศ. 2549 10412 จานวนมวนบหรทสบตอวน (ผทสบประจา)ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549 10413 อายเมอเรมตนสบบหร ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549 10514 อตราการเสยชวตจากโรค 105

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 ปจจยกาหนดสขภาพของสงคม 23 3.1 แสดงกรอบแนวคดในการศกษา 47

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

“บหร” จดไดวาเปนสงเสพ ตดทกอใหเกดผลเสยตอสขภาพของประชากร มากเปนอนดบตน ๆ ในบรรดาสงเสพ ตดทงหลายของประเทศไทย นนอาจเพราะคนสวนใหญ ถอวา บหรเปนสงเสพตดทถกกฎหมายและอยใกลตวป ระชากรทกเพศทกวย นอกจากนการสบบหร จะกอใหเกดโรค เรอรงตาง ๆ อกทงอาจนาไปสปจจยเสยงตอการเกดภาวะทพพลภาพทรนแรงและยาวนาน (อานวย กาจนะ และคณะ, มปป: 5) ไมเพยงเทานการสบบหร นน จะทาใหผสบตองเสยชวตดวยโรคตาง ๆ ไมวาจะเปน โรคมะเรงปอด หรอโรคถงลมโปงพอง เปนตน (มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร , 2541: 5) นอกจากจะเกดผลเสยตอตวผสบบหรเองแลว การสบบหรยงไดสงผลกระทบตอ สภาวะสขภาพของบคคลอน ซงอาจเปนทงบคคลใกลชดหรอไมกได ในกรณการสดดมควนบหรเขาไป (Secondhand Smoke) สามารถนาไปสปจจยเสยงตอการเปนโรคระบบทางเดนหายใจและ ยงเปนสาเหตสาคญตอการเปนโรคหวใจ หรอในกรณของทารกทมมารดาสบบหร จะสงผล ตอการใหกาเนดทารกทมนาหน กแรกเกดตากวาปกต และทารกอาจตองเสยงตอการเสยชวตอยางเฉยบพลน โดยไมทราบสาเหต (สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ, 2543: 3)

การสบบหรเปนสาเหตของการเสยชวตกอนวยอนสมควรทสามารถหลกเลยงได เนองจากการสบบหรเปนอนตรายตอส ขภาพทงตวผสบเอง และบคคลใก ลชดเนองจากในควนบหรประกอบดวยสารตาง ๆ ไมตากวา 4,000 ชนด และสารกอมะเรงไมตากวา 42 ชนด (กรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข, 2540: 1) การสบบหรนนไมมประโยชนตอสขภาพเลย แตบคคลมการรบรถง ประโยชน และโทษของการสบบหรแตกตางกนจงมทงผสบบหร และไมสบบหรใหเหนในปจจบ น

โดยพบวา การอยใ นหองทมคนสบบหรเพยง 1 ชวโมงจะทาใหผทไมไดสบบหร ตองหายใจเอาควนบหรเขาไปเปนปรมาณเทากบการสบบหร 1 มวน และหญงทไมไดสบบหรแต แตงงานกบชายทสบบหรจะเสยชวตจากการเปนมะเรงปอดเรวกวาหญงทไมสบบหรทแตงงานกบ ชายทไมสบบหรโดยเฉลยเร วกวา 4 ป (อดมศลป ศรแสงนาม, 2529: 54-55) และนอกจากนการสบ

2

บหรในครอบครวยงทาใหอบตการณของโรคหลอดลมอกเสบ และปอดอกเสบเพมขนในวยทารก และกลมเดกอายต ากวา 2 ป อกดวย

การสบบหรยงมผลทางดานเศรษฐกจ สงคมและส งแวดลอมของประเทศอกดวย สาหรบประเทศไทยในแตละปรฐตองเสยคารกษาพยาบาล เนองจากโรคทสมพนธกบการสบบหรปละ 9,680 ลานบาท (ศรนอย มาศเกษม และคณะ 2532: 4 อางถงใน นพนธ กลนตย, 2538: 3) ในสวนปญหาทางดานสงคม การสบบหรนาไปสปญหาการใ ชยาเสพตดชนดอน ๆ บหรเปนสงเสพตดชนดแรกทประชากรไทยสวนใหญตด เปนสงเสพตดทเยาวชนทงโลกตดมากทสด ทางดานสงแวดลอม การสบบหรเปนการเพมกาชพษใน ชนของ บรรยากาศ องคการพทกษสงแวดลอมของสหรฐอเมรกา (Environment Protection Agency หรอ EPA) ไดกาหนด ไววา ใหควนบหรในสงแวดลอมหรอ ETS (Environment Tobaccos Smoke) จดอยใน Class A (Known Human Carcinogen) ซงจะเทยบเทา กบ Asbestos, Arsenic, Benzene และ Gas Radon ซงสามารถกอความเสยหายตอรางกายอยางมาก (วไลวรรณ วรยะไชโย, 2552: ยอหนาท 4)

พษภยของบหรนนมมากมายทงทสงผลตอผสบเองและคนทวไปทรบควนบหรทางออม จากรายงานการสารวจแบบแผนและแนวโนมการบรโภคบหรของสานกงานสถตแหงชาต พบวามสดสวนของผ ทสบบหรลดลง จาก รอยละ 23.4 ในป พ.ศ. 2539 เปนรอยละ 20.6 ในป พ.ศ. 2544 (สานกงานสถตแหงชาต , 2544: 2 อางถงใน มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร , 2541: 82) แตเมอพจารณาการบรโภคในรายอายกลบพบวา ประชากรชวงอาย 15-24 ป ทงเพศชายและเพศหญงมอตราการสบบหรเพมขน รอยละ 2.0 และรอยละ 0.3 ตามลาดบ (สานกงานสถตแหงชาต , 2544: 2 อางถงใน มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร , 2541: 85) เมอเปนเชนนกเทากบวาเยาวชนไทยเสยงตอ การบรโภคสงทกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ ซงสอดคลองกบแนวโนมในระดบโลกทองคการอนามยโลกไดคาดการณไววาอตรากา รสบบหรของผหญงในประเทศทกาลงพฒนาเมอถง ป ค.ศ. 2025 จะเพมขนจากเดม รอยละ 8.0 เปน รอยละ 20.0

จากการสารวจพฤตกรรมการสบบหรของประชากร อาย 15 ปขนไป พบสถตทนาสนใจดงน (สานกงานสถตแหงชาต , 2544: 2 อางถงใน มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร , 2541: 84)

1. จานวนผสบบหร สบประจา = 9.53 ลานคน สบเปนครงคราว = 1.50 ลานคน เคยสบแตเลกแลว = 2.48 ลานคน

2. จานวนผสบบหรเปนประจา 9.53 ลานคน และอตราการสบบหรรอยละ 18.94 เพศชาย = 9.01 ลานคน คดเปนอตรารอยละ 36.91

3

เพศหญง = 0.52 ลานคน คดเปนอตรารอยละ 2.00 3. จานวนและอตราผสบบหรกลมอาย 15 – 18 ป

เพศชาย = 189,221 คน คดเปนอตรารอยละ 8.32 เพศหญง = 25,616 คน คดเปนอตรารอยละ 0.56 รวม = 946,837 คน คดเปนอตรารอยละ 4.46

4. จานวนผสบบหรและอตราการสบบหร (จาแนกตามเขตการปกครอง) นอกเขตเทศบาล = 7,236,887 คน อตราการสบ รอยละ 20.85 ในเขตเทศบาล = 2,298,596 คน อตราการสบ รอยละ 14.70

5. อตราการสบบหรเปนประจา (จาแนกตามกลมรายไดครวเรอน ) ประชากรกลมจนทสด (รอยละ) 21.96 ประชากรกลมรวยทสด (รอยละ) 13.35

6. จานวนผสบบหรตามกลมรายไดครวเรอน กลมจนทสด = 3,311,461 ลานคน กลมเกอบจน = 2,413,063 ลานคน ปานกลาง = 1,596,847 ลานคน เกอบรวย = 1,042,174 ลานคน รวยทสด = 1,171,937 ลานคน

7. การไดรบควนบหรมอสอง ผสบบหรเคยสบขณะอยในบานกบสมาชกครวเรอน (รอยละ) 84.50 จานวนครวเรอนทมสมาชกอยางนอย 1 คน สบบหร 7.36 ลานครวเรอน เฉลยสมาชกตอครวเรอนทไดรบควนบหร 2.16 คน จานวนประชาการทไดรบควนบหรมอสอง 15.89 ลานคน จานวนประชากรอายนอยกวา 5 ป ทไดรบควนบหรมอสอง 5.61 ลานคน

จากสถตดงกลาว พบวา ประชากรวยแรงงานของประเทศเกอบส บลานคนเปนผทสบบหรประจาและเกอบทงหมดเปนเพศชาย (9.01 ลานคน) ประมาณหนงในสามอยในกลมคนจน (รอยละ21.96) และประมาณสในหาเคยสบบหรอยในบานกบสมาชกในครวเรอน (รอยละ 84.50) ซงแสดงใหเหนแนวโนมทจะเกดผลกระทบทงในเชง เศรษฐกจ สงคม และคณภาพชวตของประเทศกอใหเกดปญหาใหกบรฐเปนอยางมากในการดแลรกษาผเจบปวยดวยโรค ทเกดจากการสบบหรเหลาน

4

แมวา ปจจบนประชาชนทวไปสามา รถทจะเขาถงขาวสารและขอมลเกยวกบโรคภยและ ผลกระทบตาง ๆ จากการสบบหร ซงเปนททราบกนดวา บหรเปนสงเสพตดชนดหนงทจดวาเปน สนคาฟ มเฟอยทไมมคณใด ๆ มแตโทษนานาประการ แตเหตใดพฤตกรรมก ารสบบหรจงมไดลดลง ผศกษาจงมความสนใจทจะทาการศกษาเรองดงกลาว เพอทราบถงปจจยทม ความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด 2. เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ

(ประเทศไทย) จากด

1.3 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาครงนมง ศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการ เลกสบบหรของพนกงาน

บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ประกอบดวย 1. พฤตกรรมการสบบหรแบงออกเปน 3 ระดบ ไดแก เลกสบ บหรแลว มความคดทจะเลก

สบและไมมความคดทจะเลกสบ 2. ปจจยสวนบคล ไดแก เพศ อาย ศาสนา การศกษา สถานภาพสมรส รายได สงกด

ลกษณะการพกอาศยและการมคนใกลชดสบบหร 3. ปจจยภายนอก ไดแก ปจจยทางสขภาพ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม และปจจยทาง

จตวทยา 4. ประวตการสบบหร ไดแก อายเมอเรมสบบหร ระยะเวลาในการสบบหรและปรมาณ

การสบบหร 1.3.2 ขอบเขตดานประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนไดแก พนกงานของ บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากดท

มพฤตกรรมสบบหรหรอเคยสบบหรมากอนจานวน 78 คน

5

1.3.3 ขอบเขตดานเวลา การศกษาครงนจะใชเวลาทาการศกษา ตงแต เดอนมกราคม - เมษายน 2553

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทาใหทราบพฤตกรรมการสบบหรและปจจยทมความสมพนธกบพฤต กรรมการสบ

บหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด 2. สามารถนาผลการศกษาวจยไปเปนขอมลสาหรบผบรหารและหนวยงานทเกยวของใช

เปนแนวทางในการวางแผนสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการเลกสบบหรและปรบปรงพฤตกรรมการ สบบหรแกบคคลทวไป

บทท 2

การทบทวนวรรณกรรม

การศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของกลมคนทางานบรษท

ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด” ผศกษาไดรวบรวม แนวคด ทฤษฎ ตลอดจนผลงานวจยทเกยวของ เพอเปนกรอบแนวคดและแนวทางในการศกษาดงน

1. แนวคดทเกยว กบพฤตกรรมการสบบหร 2. แนวคดเกยวกบ ปจจยทางสขภาพ 3. แนวคดเกยวกบ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 4. แนวคดเกยวกบ ปจจยทางจตวทยา 5. ทฤษฎทเกยวกบ พฤตกรรมการสบบหร 6. ผลงานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดทเกยวกบพฤตกรรมการสบบหร

2.1.1 ความหมายของพฤตกรรม ความหมายของพฤตกรรม หมายถง ปฎกรยาตาง ๆ ทบคคลแสดงออกมาทงภายใน และ

ภายนอกตวบคคล โดยพฤตกรรมภายในนนเปนนามธรรม ไดแก ความคด ทศนคต ความเชอ คานยม เปนตน สวนพฤตกรรมภายนอกนน เปนการแสดงออกใหเหน สามารถสงเกตไดอยางชดเจน หรอ กจกรรมตาง ๆ ทเกดขน ซงอาจเปนการกระทาทบคคลนนแสดงออกมา รวมทงกจกรรมทเกดขนภายในตวบคคลและกจกรรมนอาจสงเกตไดดวยประสาทสมผสหรอไมสามารถ สงเกตได สามารถแบงพฤตกรรม ออกเปน 2 ประเภท (สมจตต สพรรณทศน, 2526: 105) ไดแก

1. พฤตกรรมภายนอก (Overt Behavior) คอ การกระทา ทเกดขนแลว สามารถสงเกตไดโดยตรงดวยประสาทสมผส

2. พฤตกรรมภายใน (Covert Behavior) คอ กระบวนการทเกดขนภายในใจของบคคลอน ไมสามารถสงเกตไดโดยตรง

7

กลาวโดยสรปไดวาพฤตกรรม หมายถง การแสดงออกของรางกายเพ อตอบสนองตอสงเรา เปนความพรอมของบคคลในการปฏบตงานหรอกระทากจกรรมตาง ๆ ทงทสงเกตไดและสงเกตไมได แตสามารถวดไดและพฤตกรรมทก ๆ อยางทบคคลแสดงออกมานน เปนผลจากการเลอก ปฏกรยาตอบสนองทเหนวาเหมาะสมทสดตามสถานการณนน ๆ

ประภาเพญ สวรรณ (2526: 5) ไดใหความหมายของคาวา พฤตกรรม (Behavior) หมายถง กจกรรมทกประเภททมนษยกระทา ไมวาสงนนจะสงเกตไดหรอไม เชน การทางานของหวใจ การทางานของกลามเนอ การเดน การพด การคด ความรสก ความชอบ ความสนใจ พฤตกรรมนนมสวนประกอบอย 3 สวน คอ

1. ดานพทธปญญา (Cognitive Domain) พฤตกรรมดานนเกยวของกบ ความร การจดจา ขอเทจจรงตาง ๆ รวมทงการพฒนาความสามารถและทกษะทางสตปญญา การใชวจารณญาณ เพอประกอบการตดสนใจ พฤตกรรมดานพทธปญญานประกอบดวยความสามารถระดบตาง ๆ ซงเรมตนจากการรในระดบงาย ๆ และเพมการใชความคด และพฒนาสตปญญามากขนเรอย ๆ

2. ดานทศนคต (Attitudes) พฤตกรรมในดานนหมาย รวมถง ความสนใจ ความรสก ทาท ความชอบ ไมชอบ การใหคณคาการรบการเปลยนหรอปรบปรงคณคาทยดถออย พฤตกรรมดานนยากตอการอธบายเพราะเกดภายในจตใจของบคคล ซงจะตองใชเครองมอพเศษในการวดพฤตกรรมเหลาน เพราะความรสกภายในของคนนน ยากตอการทจะวดจากพฤตกรรมทแสดงออกมาภายนอก

3. ดานการปฏบต (Psychomotor Domain) พฤตกรรมดานนเปนการใชความสามารถทแสดงออกทางรา งกาย ซงรวมทงการปฏบตหรอพฤตกรรมทแสดงออก มา และสงเกตไดในสถานการณหนง ๆ หรออาจจะเปน พฤตกรรมทลาชา คอ บคคลไมไดปฏบตทนท แตคาดคะเนวา อาจปฏบตในโอกาสตอไป พฤตกรรมการแสดงออกน เปนพฤตกรรมขนสดทายทเปนเปาหมายของการศกษา ซงจะตองอาศยพฤตกรรมระดบตาง ๆ ทกลาวมาแลวเปนสวนประกอบ พฤตกรรมดานน เมอแสดงออกมาจะประเมนผลไดงาย

กลาวโดยสรป พฤตกรรม หมายถง ปฎกรยาตาง ๆ ทบคคลแสดงออกมาทงภายใน และภายนอกตวบคคล ไดแก ความคด ทศนคต ความเชอ คานยม สามารถสงเกตไดอยางชดเจน และการกระทาทบคคลนนแสดงออกมา รวมทงกจกรรมทเกดขนภายในตวบคคลและกจกรรมนอาจสงเกต ไดดวยประสาทสมผสหรอไมสามารถสงเกตได เชน การแสดงออกของรางกายเพอตอบสนองตอ สงเรา เปนความพรอมของบคคลในการปฏบตงานหรอกระทากจกรรมตาง ๆ ทงทสงเกตไดและสงเกตไมได แตสามารถวดไดและพฤตกรรมทก ๆ อยางทบคคลแสดงออกมานนเปนผลจากการ เลอก ปฏกรยาตอบสนองทเหนวาเหมาะสมทสดตามสถานการณนน ๆ

8

2.1.2 พฤตกรรมการสบบหร Tomkins (1981: 25 อางถงใน สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ, 2541: 1) ไดกลาวถง

พฤตกรรมการสบบหรของผสบบหรไว 4 ประเภท ดงน 1. พฤตกรรมการสบบหรทเปนนสยความเคยชน (Habitual Smoking) ผสบบหรประเภทน

มกมบหรตดตวหรอใกลตวตลอดเวลา การสบบหรไมทาใหมความรสกสบายใจขน มความสขเมอสบบหร จะทาใหรสกอะไร ๆ ดขน หรออาจมความรสกภมฐาน เกดความมนใจในตนเองกลมนจะ เปนแบบอตโนมต ถาตองการเลกสบบหรจะตองทาความเขาใจลกษณะพฤตกรรมของการสบบหรดวยตนเองเพอจะนาไปสการเลกสบบหรได

2. พฤตกรรมการสบบหรทมองโลกในแงด (Positive Affect Smoking) ผสบบหรประเภทนถอวา การสบบหรเปนการกระตนชวยทาใหเกดความพอใจ เกดความสข และความตนเตน เพอผอน คลายความเครยด บคคลกลมนจะมความสขทไดถอบหร ไดสบบหร ถาจะจงใจใหเลกสบบหรตองใชความพยายามอยางมาก

3. พฤตกรรมการสบบหรเนองจากมองโลกในแงลบ (Negative Affect Smoking) คอ ผสบบหรประเภทนจะสบบหรเปนบางครง ไมตอเนอง เชน เมอมความเปลยนแปลงทางอารมณไดรบความกดดน มปญหาเพอระงบอารมณกจะสบบหร การเลกสบบหรในกลมนทาไดงายเพยง แตตองพยายามคนหาวาจะสบบหรเมอใด และจะหาอะไรมาทดแทนการสบบหร

4. พฤตกรรมทขาดการสบบหรไมได (Addictive Smoking) ผสบบหรประเภทนถอวาบหร เปนสงจาเปนทขาดไมได การสบบหรจะชวยทาใหสบายใจขน มความพอใจชวยลดความรสกกดดน การเลกสบบหรของบคคลกลม นเปนไปไดยากอาจตองใช กลวธตาง ๆ มาชวยหลาย ๆ ทาง

สรปพฤตกรรมการตดบหรของผสบบหร ม 2 ทางคอ (สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ, 2541: 1)

1. การตดบหรทางรางกาย (Physical or Pharmacological Dependent) จะเปนการตดบหร ทรา งกายมอาการขาดบหรไมไดตามท Criteria for Physical Dependent of University of Wisconsin Center for Tobacco Research and Intervention ไดมการระบเอาไววาการตดบหรทางรางกาย ไดแก

1.1 การสบบหรวนละ 1 ซองขนไป 1.2 สบบหรมวนแรกภายในเวลา 30 นาทแรกหลงตนนอน 1.3 มอาการอยากสบบหรอยางรนแรงในสปดาหแรกของการอดบหร

2. การตดบหรทางจตใจ (Psychological or Behavioral Dependent) การตดบหรประเภทนขนอยกบจตใจและความเคยชน เชน ความเครยดกสบ สบายใจกสบ

9

ขอมลดงกลาวในขางตน นบเปนสาเหตททาใหผสบบหรไมสามารถเลกสบบหรไดอยาง เดดขาดถาบคคลผนนไมมจตใจทเขมแขงพอ เนองจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมการสบบหรโดยใหเลกสบบหรนบวาเปนการขดตอความชอบ ความพอใจ ความสข และความเคยชน ความสามารถของบคคลทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมการสบบหรจงเปนไปไดยาก ดงนนการคนหาวธการเลกสบบหรทเหมาะสม เพอใหผสบบหรทตองการเลกสบบหรสามารถเลกสบบหรไดอยางมประสทธภาพโดยไมกลบไปสบบหรอกครง นบเปนสงทาทายสาหรบบคลากรทางสขภาพ โดยเฉพาะสาหรบนกสขศกษาเปนอยางยง

2.1.3 สาเหตของการสบบหร สมจตต สพรรณทศน (2522: 9-18) การวเคราะหหาซงสาเหต ของการสบบหรในทาง

พฤตกรรมศาสตร อาจสรปไดวา ปจจยท จะนาไปสสาเหตของการสบบหร ซงอาจเปนเพยงปจจยเดยวหรอหลาย ๆ ปจจยทเกดข นในบคคลกได แลวสงผลใหบคคลนนสบบหร มดงน

1. การเอาแบบอยางตามกลม บคคลมกจะมกลมอางอง (Reference Group) เสมอ ในแงความคด ความรสก และการกระทา ทงน เพราะบคคลตองการการเปนสวนหนงของกลมและตองการการยอมรบจากกลม ดงนน เมอกลมอางองสบบหร บคคลในกลมนนยอมมแนวโนมทจะสบ บหรตามไปดวย

2. การอยากลองทา บคคลโดยเฉพาะในวยรนซ งมความกระตอรอรนอยากรอยากลอง อยากมประสบการณตาง ๆ ดงนนการสบบหรกเปนสงหนงทเขาตองการทดลองสบด

3. การเอาตามอยางบคคลอน ในสงคมทกสงคมจะมบคคลแทบทกประเภทสบบหร ตงแต สมาชกในครอบครว คร พระภกษ แพทย ดารา นกรอง และผนา กลมตาง ๆ ซงจะเปนแบบอยางให บคคลเกดการเลยนแบบ โดยการสบบหรตามบคคลเหลานน

4. กจกรรมสงคม เมอมการรวมกลมทางสงคม นอกจากจะมกจกรรมตาง ๆ แลว การดมเครองดมทมแอลกอฮอลและการสบบหรมกจะตามมาเสมอทาใหบหรมไวสาหรบการตอนรบแขกในงานสงคมตาง ๆ ผทเขารวมในกจกรรมสงคมนน ๆ เกดความรสกวาจะตองดมและสบบหรเพอ เขาสงคม

5. ธรรมเนยมในสงคมไทยบางแหงจะใชบหรเปนสาหรบ ตอนรบแขกทมาเยยมหรอนาไปเปนของฝากแดผทเคารพนบถอ เพอเปนการแสดงถงนาใจไมตรตอกน ทา ใหตองมการสบบหรเพอผกมตรหรอรกษานาใจของผท นามามอบให

6. ความตองการหลกเลยงการตอวาหรอตา หนตเตยน วยรนหรอผชายมกมคานยมในการ แสดงความเปนชาย หรอแสดงความเปนผใหญใหสงคมไดรจกโดยการสบบหร ถาสบบหรไมเปนก

10

จะถกตอวาหรอตาหนตเตยน ดงนนเพอหลก เลยงการถกตอวาหรอตาหนตเตยน กจะตองหดสบบหรใหเปน ถงแมในปจจบนจะมการรณรงค โดยการสรางคานยมใหคนรนใหมไม สบบหรใหทกคนหนมาชวยกนสรางสรรคสงคมทปลอดบหร แตคานยมทมมาแตเดมกยงไมหมดสนไปเสยทเดยว

7. กลไกการปรบตว บคคลจานวนมากใชการสบบหรเปนทางออกของความตงเครยดเมอเกดการกลด กลมมปญหา เกดความวนวายใจ ไมมทางแสดงออกในทางอนกห นไปลองสบบหร โดยหวงวาการสบบหรจะระงบอาการเหลานนได

8. การมบหรจา หนายโดยทวไป และการโฆษณาทางสอมวลชนตาง ๆ เนองจากมความสะดวกในการซอหาบหร ซงมจาหนายอยทวทกหนทกแหง มสวนสงเสรมใหบคคลสบบหร สวน การโฆษณาบหรทางสอมวลชนในรปแบบตาง ๆ นน ไดมมานานแลว ซงเปนสงจงใจใหบคคล อยากทดลองสบบหร อยางไรกตาม ในปจจบนไดมกฎหมายควบคมผลตภณฑยาสบโดยเรมใชในป พ.ศ. 2535 ซงควบคมการโฆษณาบหรในรปแบบตาง ๆ ซงนาจะมผลทา ใหการโฆษณาบหรทาง สอมวลชนลดนอยลงและไมมการโฆษณาในทสด

สพฒน ธรเวชเจรญชย (2543: 34) กลาวถงสาเหตของการสบบหร วามสาเหตมาจาก 1. คานยมทางสงคมซงยอมรบการสบบหร แมแตกฎหมายกรองรบ 2. ใชบหรเปนเครองมอในการผกมตร กรณนมกใชรวมกบการดมสราในงานเลยง 3. การเลยนแบบ เดก ๆ มกรเรมโดยเลยนแบบจากเพอน บดา มารดา คร และบคคล สาคญ

ทตนยกยอง 4. ความเคยชนทางอปนสย มกเกดขนกบผทอยเฉย ๆ เกอเขน หรอไมทราบวาจะทา อะไร

กจะควกบหรออกมาสบ 5. การใชฤทธของนโคตน เปนยากลอมอารมณ เ นองจากนโคตนมฤทธในการกลอ ม

อารมณ เมอนโคตนลดลง เพราะการขบถายหรออารมณโกรธอน ๆ จงตองสบบหร เพอใหนโคตนอยระดบเดม ซงตองรกษาระดบนนอยเสมอ

ธระ ลมศลา (2532: 94) ยงไดกลาวถงสาเห ตของการเรมสบบหรในผใหญ มสาเหตมาจาก 1. เพอลดความเครยด นโคตนจา นวนนอย ๆ ระยะแรกจะชวยกระตนสมอง แตเมอสบไป

นาน ๆ นโคตนจะถกดดซมเขาไปมากขน ทา ใหมนงงหรอปวดศรษะได เนองจากสมองถกกด 2. เพอเขาสงคม เนองจากไมทราบจะเรมเรองพดคยอยางไรเลยสบบหร เพอแกอาการขวย

เขน 3. จากผอนนามาใหเปนทนาสนใจทม พระภกษเปนจานวนไมนอย ทตดบหรและเปนโรค

รายตาง ๆ เนองจา กเรมดวยลองสบ เพราะชาวบานนามาถวาย ตอมาจงตดบหร

11

2.1.4 รปแบบการเลกสบบหร สามารถแบงไดเปน 4 รปแบบ (สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ, 2541: 2) ดงน 1. การเลกสบบหรดวยตนเองโดยการกระตน การสรางขวญและกาลงใจ โดยการให

ความร (ไกรจกร แกวนล , 2535: 4) โดยการยกตวอยาง ของผทไดรบโทษ พษภย จากบหรจากสอตาง ๆ เชน เอกสาร แผนพบ สไลด วดทศน และพยายามชแจงอยางหนกแนนวา ผทเลกสบบหรจะ หลกเลยงตอความทรมาน แล ะอธบายถงผลทจะเกดตามมาภายหลงจากการเลกสบบหร

2. การเลกสบบหรโดยใชนโคตนทดแทน (Nicotine-Replacement Therapy: NRT) ซงจะเลอกใชในผทตดบหรมาก มอาการถอนยาอยางรนแรง สามารถตดตามผลอยางสมาเสมออยางนอ สปดาหละครง สามารถปฏบตตามวธกา รใชนโคตนทดแทนอยางถกตองและสามารถรบภาระคา นโคตนทดแทนได (สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ, 2535: 1-3) เพอเพมความมงมนทจะเลกให สาเรจ

3. การใชยาเมดชนดรบประทาน (Buprapion SR) เปนยาในกลม Antidepressants (ฐตพร นาคทวน, 2546: 9) โดยเปนการออกฤทธเนน (Sustained-Release Tablet) สาหรบรบประทานเพอเลกบหร มจาหนายในประเทศไทยภายใตชอ Quomem® ขนาด 150 มลลกรม ยา Buprapion SR จดเปนยา Non-Nicotine ตวแรกทอนมตในการเลกสบบหร ยาออกฤทธทางเภสชวทยาเปน Weak Inhibitor ในกระบวนการ Reuptake ของการสอประสาท ดงนนจงบรรเทาความรนแรงของการถอนนโคตนได ยาชนดนจะชวยผทมอาย 18 ปขนไป และควรทจะเลอกใชในอนดบแรกในผทมประวตซมเศราและผทกลวนาหนกเพมหลงจากการทเลกสบบหร

4. การใชวธอน ๆ เชน 4.1 นายาบวนปากอดบ หร มตวยาสาคญออกฤทธคอโซเดยม ไนเตรต โดยตวยาชนดน

ออกฤทธทเยอบในชองปากทาใหการรบรรสชาดของบหรเปลยนไป 4.2 ชาหญาดอกขาว เปนสมนไพร “หญาดอกขาว” มาใชบาบดผทตดบหร โดยพบตน

และใบ มตวยาสาคญคอ Potassium Nitrate ทาใหลนชาซงลดความอ ยากบหรลงได 4.3 การใชยาชวยระงบ ลด อาการเครยด เชน ยานอนหลบ 4.4 การฝงเขมชวยลดอาการยาก คลายอาการหงดหงด 4.5 เมออยากสบบหรใหกนมะนาวแทน โดยหนเปนชนเลก ๆ มเปลอกตดมาดวย

ขนาดเทาหวแมโปง หรอพอคา อมแลวคอยดดความเปรยว จากนนเคยวเปลอกอย างชา ๆ นาน 3-5 นาท จะมผลทาใหลนขม เฝอน แลวดมนา 1 อก นอกจากชวยลดความอยากนโคตนแลว เมอสบบหรจะทาใหรสชาตบหรเปลยนเปนขมจนไมอยากสบบหร สามารถกนมะนาวหรอผลไมชนดอนทมความเปรยวมาก ๆ ไดทกครงทเกดความอยากบหร

12

4.6 การสะกดจตเพอใหไมมความรสกอยากบหร 4.7 การใชสอตาง ๆ สรางพลงกาลงใจ การรวมกลมโปรแกรมอดบหรสาหรบใน

ชมชน การใหคาปรกษาแบบกลม (วชร ทรพยม, 2533: 271) การใหคาปรกษาแบบกลมเปนกระบวนการทบคคลซงมความตองการตรงกนทจะปรบปรงตนเองหรอตองการท จะแกไขปญหาใดปญหาหนง รวมกนมาปรกษาหารอกนเปนกลม โดยมผใหคาปรกษารวมอยดวย สมาชกในกลมจะม โอกาสไดแสดงออกเกยวกบความรสกและความคดเหนของตนเอง เปนการไดระบายความรสก ขดแยงในจตใจ ไดสารวจตนเอง ไดฝกการยอมรบตนเอง กลาทจะเผชญปญหารวมทงรบฟงความรสก ความคดเหนของผอน (วรวฒ เจรญศร, 2553: ยอหนาท 5)

ในการศกษาของทมนกวจยในประเทศสหรฐอเมรกาศกษาพบวา ความรสกอยากเรมสบ บหรนนโดยมากมกจะถกสงผานมาจากคนรอบขางเสมอนการตดเชอโรคและการเลกสบบหรได สาเรจกมกจะเปนผลจากอทธพลของกลมพวกในลกณะเชนเดยวกนดวย การวจยนเปนผลการวจยของทมนกจยทมเดยวกนกบทมผลการวจยออกมาเมอปทแลววาโรคอวนเปนเสมอนโรคตดตอซง สามารถแพรกระจายจากคนหนงไปสอกคนหนงได ทงนกเพราะวาอทธพลของคนรอบ ขางเปนตนวาพฤตกรรมการกนสามารถทาใหคนทาตามและกลายมาเปนโรคอวนเหมอนกนไดจรง ๆ

สาหรบการเลกสบบหรนนพบวาคนทสบบหรมแนวโนมทจะเลกสบบหรและเลกไดสาเรจ หากคสมรส เพอน ผรวมงาน หรอพนองทาดวย ซงรปแบบการเลกสบบหรแบบนพบว าเปนรปแบบทพบไดมากและเหมอน ๆ กนในกลมทเลกบหรไดสาเรจ นอกจากนนยงพบวาเมอกลมของ ตวเองเลกสบบหรแลวคนทสบบหรทยงไมยอมเลกจะรสกถกแรงขบทางสงคมใหตองเลกสบบหรตามไปโดยปรยาย และพบวาอทธของคนรอบขางมบทบาทสาคญตอการต ดสนใจในการเลกสบบหรนไดเพมนาหนกหนกใหการวจยกอนหนาซงพบวา “ระบบคห ” (Buddy System) ทใชในโปรแกรมชวยใหเลกสบบหร ลดนาหนก และเลกดมแอลกอฮอล ไดสาเรจนนเปนเสมอน “การเสพตดทางพฤตกรรม” ถาสามารถสรางอทธพลในการเลกสบบหรใหเกดไดกบคนเพยงไมกคน คน เหลานนกจะไปทาในลกษณะเดยวกนตอไปในวงกวางออกไปเรอย ๆ (Christakis, 2007: 358 อาง

ถงใน สานกขาวตางประเทศ สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ สสส ., 2553: ยอหนาท 1)

นอกจากนน สานกควบคมการบรโภคยาสบ (2553: ยอหนาท 1) ไดกลาวถงการเลกบหรไววา ในแตละปมคนไทยเลกสบบหรไดมากกวา 200,000 คน หรอโดยเฉลยมผเลกสบบหรวนละ 600 คน จากสถตพบวา (รอยละ 80) ของผทหยดสบบหรสามารถเลกไดดวยตนเองดงนนเพอใหสามารถเลกสบบหรดวยตนเองสาเรจ 10 เคลดลบตอไปน คอวธการปฏบตอยางงาย ๆ ทสามารถนาไปใชเพอการเลกสบบหร

13

1. ขอคาปรกษาเพอใหมแนวทางในการเลกสบบหร อาจโทรศพทเพอขอคาแนะนาในการเลกสบบหรไดท ควทไลน หมายเลข 1600 หรอขอคาปรกษาจากคนทรจกทสามารถเลกสบบหรไดสาเรจมาแลว

2. หากาลงใจ โดยการบอกใหคนใกลชดไดทราบถงความตงใจทจะเลกสบบหร เพราะกาลงใจจากคนรอบขางจะชวยใหมความพยายามทจะเลกสบบหรใหไดเพอคนทรก

3. เปาหมายอยขางหนา คอควรมการวางแผนการปฏบตตวในระหวางการเลกสบบหรโดยกาหนด วนทจะลงมอเลกสบบหร อาจเลอกเอาวนสาคญตาง ๆ ของครอบครว เชน วนเกดตวเอง วน ครบรอบวนแตงงาน หรอวนเกดลก แตทงนไมควรกาหนดวนทหางไกลเกนไปเพราะอาจหมดไฟ เสยกอน

4. ไมรอชารบลงมอ ควรเตรยมตวใหพรอม ดวยการทงอปกรณทเกยวของกบการ สบบหรใหหมด เตรยมผลไมหรอขนมขบเคยวทไมหวาน หรอไมทาใหอวนไวเพอชวยในการลดความอยาก สบบหร รวมทงปรบเปลยนกจกรรมทมกทารวมกบการสบบหร เชน อานหนงสอแทนการสบบหรระหวางเขาหองนา ดมนา กนผลไมหรอลกไปจากโตะอาหารทนททก นอาหารเสรจ หรอแปรงฟนทกครงหลงกนอาหาร เพอลดความอยากสบบหรหลงอาหาร

5. ถอคามนไมหวนไหว เมอถงวนลงมอขอใหตนนอนดวยความสดชน บอกตวเองวากาลงทาสงทดทสดใหกบตนเองและคนใกลชด เมออยากสบบหรกขอใหทบทวนถงเหตผลททาใหตดสนใจเลกสบบหร ปรบเปลยนอรยาบถ ลางหนา ดมนา อยใกลชดกบคนทไมสบบหร หรอเลนก ลกใหมาขน

6. หางไกล สงกระตน ในระหวางน ขอใหหลกเลยงกจกรรมทจะทาใหอยากสบบหร เชน ถาเคยดมกาแฟกควรงด เปนตน

7. ไมหมกมน ความเครยด เมอรสกเครยดใหหยดพกสมองสกคร คลายความเครยดดวยการพดคยกบคนอน ๆ หรอหาหนงสอการตนขาขนมาไวอานบางกได พงระลกเสมอวา มคนไมสบบหรอกมากทคลายเครยดไดโดยไมตองสบบหร

8. เจยดเวลา ออกกาลงกาย ควรจดเวลาออกกาลงกายบางอยางนอยวนละ 15-20 นาท เพราะนอกจากจะเปนการควบคมนาหนกทอาจเพมขนแลวยงทาใหสมองปลอดโปรง เพมประสทธภาพในการทางานของหวใจและปอด ถาไมมเวลากควรหลกเลยงการใชเครองทนแรง เชน กดลฟตใหต ากวาชนทตองการ 1 ชนเพอทจะไดเดนออกกาลงกายบาง

9. ไมทาทาย บหร อยาคดวาลองสบบหรบางเปนครงคราวคงไมเปนไรเพราะการทดลอง สบบหรเพยงมวนเดยว อาจหมายถง การหวนคนไปสความเคยชนเกา ๆ อก มาไกลมากแลว อยาปลอยใหตวเองถอยหลงลงคลองอกเลย

14

10. หากตองเรมใหมอก อยาทอแท หากตองการเรมตนใหมอกท กอยาทอ ถาคณหนกลบไปสบบหรอก นนไมไดหมายถงโลกไดลมสลายแลว ไมไดแปลวาลมเหลว อยางนอยกได เรยนรทจะปรบปรงตวเองในคราวตอไป ขอใหถอวาอาจพายแพในบางสมรภม แตจะเปนผชนะ สงครามในทสด ขอเพยงพยายามตอไป จงเตรยมตวใหพรอม กาหนดวนทจะหยดและห ยดตอไปจนตลอดกาล

2.2 แนวคดเกยวกบปจจยทางสขภาพ

2.2.1 ความหมายปจจยทางสขภาพ การใหคานยามเรองสขภาพ (Health) เปนเรองทยงยากขนอยกบมตการมองของแตละฝาย

Pol and Thomas (1999: 30) ไดสรปแนวคดสขภาพตามแนวคดตาง ๆ ไว 4 แนวคด ดงน 1. แนวคดทางการแพทย (The Medical Model) โดย Wolinsky (1988: 9) มรากฐานมาจาก

ทฤษฎวาดวยเชอโรค เปนการเนนเรองของอาการทแสดงออกมาทสามารถตรวจพบได ภาวะสขภาพดและเจบปวย จงมความหมายถง ความปกตกบความไมเปนปกต เปนแนวคดทมพนฐานทางวทยาศาสตรทสามารถใชประเมนความผดปกตหลายชนดได จดออนของแนวคดนคอ การทเนนเรองอาการแสดงทางคลนกทสามารถตรวจพบได กอใหเกดปญหาในการประเมนภาวะบาง ประการ เชน การเจบปวยทางจต

2. แนวคดทเนนดานหนาทการทางาน (The Functional Model) โดย Parsons (1972: 20) แนวคดนมองสภาวะสขภาพและการเจบปวยวา เปนการแสดงถงระดบของความปกตทางสงคม มากกวาความปกตทางสรระ บคคลทถงแมจะไมมอาการแสดงทางคลนก แตหากไมสามารถปฏบต ภารกจในสงคมไดแลว กหมายความวาบคคลนนมสขภาพปวย เชน คนตดสราเรอรง

3. แนวคดดานสขภาพจตใจ (The Psychological Model) โดย Antonovsky (1979: 31) เปนการประเมนสภาวะสขภาพดวยการใหตวบคคลเปนผประเมนตนเอง เนนเรองจตใจเปนสาคญ โดยมองวา ความเครยดคอ ตวการททาใหคนเจบปวย

4. แนวคดทางดานกฎหมาย (The Legal Model) เปนแนวคดทใชกบการเจบปวยทางจตใจเทานน ใชเฉาะในกรณทมความจาเปนตองตดสนสมรรถภาพของบคคล เพอพจารณาวาบคคลใดสมควรตองถกสงเขารกษาตวในโรงพยาบาล หรออยในความควบคมหรอไม

15

2.2.2 ตวชวดสภาวะสขภาพ หรอดชนอนามย ตวชวดสภาวะสขภาพ หรอดชนอนามย หมายถง เครองบงช ถงสภาวะสขภาพอนามยของ

ชมชน โดยมากเปนการวดดานปรมาณ เพอแสดงถงสขภาพอนามยของชมชน ในดานตาง ๆ มลกษณะเปนไดทงในรปอตราสวน และสดสวน ดชนอนามย เปนเครองบงชความถของการเกดการ เจบปวย ความพการ การตาย และสภาวะสขภาพอนามยอน ๆ ทเกยวของ เชน อตราปวยและอตราตายดวยโรคตาง ๆ การใหและการใชบรการอนามยของชมชน ดชนหรอเครองชวดทแสดงถงความรนแรงของการเกดความเจบปวยหรอการตาย ซงเครองชวดดงกลาวมกอยในอตราสวน และสดสวน หรอความถของการเกดอบตเหต สถตทนยมใชทวไป มกนยมใชเปนอตราตอพนประชากร หรออตราตอแสนประชากร (Patrick and Deyo, 1989: 27) ตวชวดสขภาพ (Health Indicators) สานกงานพฒนาขอมลขาวสารสขภาพ โครงการพฒนาระบบขอมลโรคมะเรง (2552: 14) ไดใหความหมายของตวชวดไวดงน

ตวชวดคออะไร ตวชวด หรอ “เครองชวด ” หรอ “ดชนชวด ” ภาษาองกฤษ เรยกวา “Indicator” คอตวแปรหรอกลมของตวแปรตาง ๆ ทจะวดสภาวะอยางหนงออกมาเปนปรมาณ และเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานอยางใด อยางหนงเพอใหทราบถง ระดบ ขนาด หรอความรนแรงของปญหาหรอสภาพทตองการวดในกลมประเทศความรวมมอทางเศรษฐกจหรอ “The Organization for Economic Co-Operation and Development-OECD” ไดใหความหมายของตวชวดวาเปน ”ตวแปร”หรอ“คาทไดจากตวแปร ” ซงสามารถชหรอใหขาวสารเกย วกบสงทตองการวด หรอพรรณนาสภาพหรอปรากฏการณเกยวกบสงทตองการวด ตวชวดจงเปรยบเสมอน เครองมอและมบทบาทหนาททสาคญในการเปลยนขอมลหรอขอเทจจรงตามสภาพทเปนอยใหเปนขาวสาร ทมความหมายสาหรบผบรหารและตอสาธารณชน โดยทวไปมก มความสบสนกนระหวางตวชวด (Indicator) กบ เกณฑชวด (Criteria) สานกนโยบายและแผน กระทรวงสาธารณสข (2544: 16-22) ไดใหความหมายไวดงน

ตวชวด หมายถง ตวแปรทสามารถสะทอนอธบายสงใดสงหนงทกาหนดขน เพอใชวด ความเปลยนแปลง หรอใชบางสถานภาพหรอภาพสะทอนลกษณะการดาเนนงานเปนสงทมความสมพนธกบเกณฑมาตรฐาน สามารถใชวดความสาเรจหรอผลการดาเนนงานทเกดขน เปน เครองหมายทชวยในการระบปญหา การวางแผนและประเมนผลการพฒนา ใชประเมนวตถประสงคและเปาหมายทตงไววาบรรลความสาเร จเพยงใด เครองชวดมไดเปนเปาหมายของการพฒนา เปนแตเพยงเครองมอทใชในการตรวจสอบความสาเรจวาผลเปนอยางไร โดยม เกณฑ (Criteria) ซง หมายถง ระดบทถอวาเปนความสาเรจของการดาเนนงาน เปนสงทกาหนดขนมาเพอ ใช ในการตดสนคณภาพของสงหน งสงใดทมลกษณะเปนทยอมรบวา มความเปนมาตรฐาน หรอ

16

เหมาะสมตามสภาพหรอคณลกษณะของสงเหลานน มาตรฐาน (Standard) หมายถง ระดบการดาเนนงานทใชวดความสาเรจอนเปนทยอมรบโดยทวไป มาตรฐานแบงออกเปน 2 ชนด คอ 1) (Absolute Standard) มาตรฐานสมบรณ เปนมาตรฐานทไดจากทฤษฎ การวจย หลกการ 2) (Relative Standard) มาตรฐานสมพทธ เปนมาตรฐานทไดจาก การเปรยบเทยบกบผลงานกลมตาง ๆ เกณฑทดจะตองมมาตรฐานเปนทยอมรบ ในขณะทตวชวดคอสงทสะทอนถงสงทตองการวด ดงนน เกณฑชวดจะบ งบอกถงระดบการบรรลของสงทตองการจะวด ซงทงสามสงนนจะตอง ประกอบกนจงจะทาใหการวดสงตาง ๆ เกดความหมายและนาไปใชประโยชนในการตดสนใจได อยางแทจรง

1. ประเภทตวชวด ตวชวดเปนไดทงตวชวดเชงปรมาณและตวชวดเชงคณภาพ การจาแนกประเภทจงไมม

กฎเกณฑทตายตวชดเจนขนอยกบวตถประสงคและเรองทจะใชตวชวดนนไปดาเนนการ เชน 1.1 จาแนกตามประเดนหรอเรองทตองการจะวด เชน ตวชวดทางดานเศรษฐกจสงคม

(Social Indicators) ตวชวดทางดานสขภาพ (Health Indicators) ซงแบงยอ ยลงไปได เชน ตวชวดดานนโยบายสขภาพ (Health Policy Indicators) ตวชวดดานสงคมและเศรษฐกจทเกยวของกบ สขภาพ (Social and Economic Indicators Related to Health) ตวชวดดานบรการสขภาพ (Indicators for Provision of Health Care) ตวชวดดานสถานะ สขภาพ (Health Status Indicators) เปนตน

1.2 จาแนกตามลาดบหรอขนตอนการดาเนนโครงการ เชน 1.2.1 ตวชวดปจจยนาเขา (Input Indicators) 1.2.2 ตวชวดกระบวนการ (Process Indicators) 1.2.3 ตวชวดผลผลตหรอผลการดาเนนงาน (Output Indicators) 1.2.4 ตวชวดผลลพธ (Outcome Indicators) 1.2.5 ตวชวดผลกระทบ (Impact Indicators)

1.3 จาแนกตามประเดนสาคญทตองการวด เชน 1.3.1 ตวชวดความเปนธรรม (Equity Indicators) ในดานสขภาพ สามารถแบงได

เปน 2 ประเดน คอ ความเปนธรรมดานการจายเงน และ ความเปนธรรมของการบรการ 1.3.2 ตวชวดคณภาพ (Quality Indicators) ตวชวดนจะใชในการวดการบรการ

สขภาพของสถานบรการตาง ๆ คอ ตวชวดดานโครงสรางของการจดบรการของระบบ เชน จานวนเตยงของสถานพยาบาล ตวชวดดานกระบวนการ (Process Indicators) การประเมนกระบวนการ กจกรรม หรอขนตอนในการใหบรการผปว ย เชน การใหยา การรกษาพยาบาล ตวชวดผลลพธ

17

(Outcome Indicators) แบงเปนผลลพธระหวาง กระบวนการ (Proximate Outcome) และ (Ultimate Outcome) ซงเปนผลทเกดขนกบผปวย รวมถงความพการ การเสยชวต หรอความพงพอใจ

1.3.3 ตวชวดประสทธภาพ (Efficiency Indicators) ใชเพอวดผลการดาเนนการทเกดขนเปรยบเทยบกบทรพยากรทใชไป อาจใชเปรยบเทยบระหวางโครงการหรอกจกรรมวา โครงการหรอกจกรรมใดให ผลมากหรอนอยกวากน ในจานวนงบประมาณ หรอบคลากร หรอเวลาทใชเทากน หรออาจเปรยบเทยบวาผลเทากนโครงการ ใดใชทรพยากรนอยกวาเปนตน ตวชวดในดานน เชน ตนทนการรกษาพยาบาลตอผปวย 1 ราย ภาระงานตอบคลากร 1 คน เปนตน

1.3.4 ตวชวดประสทธผล (Effectiveness Indicators) การวดประสทธผลของโครงการใดจะวดโดยเปรยบเทยบผลงานททาไดกบเปาหมายทตงไว

1.4 จาแนกตามคณลกษณะจาเพาะของตวชวดเอง 1.4.1 ตวชวดจาเพาะหรอตวชวดเดยว (Specific Indicators) ตวชวดชนดนนน จะม

ตวชวดตวเดยวทสามารถบงบอกสภาพของสงทจะวดได เชนอตราเกด อตราตายตาย เปนตน 1.4.2 ตวชวดแบบองคประกอบ (Composite Indicators) ตวชวดชนดนนน จะ

ประกอบดวยตวชวดหลาย ๆ ตว มาประกอบการวเคราะหหรอพจารณารวมกนเชน Human Development Index-HDI ประกอบดวยตวชวด 3 ตว คอ อายคาดเฉลยเมอแรกเกด (Life Expectancy at Birth) ระดบการศกษา (Educational Level) และ ระดบรายได (Income Level)

2. คาของตวชวด คาของตวชวดจะแสดงเปนตวเลข ในลกษณะความชก (Prevalence) อบตการณ (Incidence) รอยละ (Percentage) อตราสวน (Ratio) สดสวน (Proportion) อตรา (Rate) จานวน (Number) และคาเฉลย (Average of Mean)

3. คณลกษณะสาคญของเครองชวดทด (Important Characteristic of Indicator) เครองชวดทด มคณลกษณะตาง ๆ ทสาคญดงน

3.1 มความถกตอง สามารถวดสงทตองการวดจรง ๆ (Validity) 3.2 เปนภาวะวสยและเชอถอได (Objectivity/Reliability) 3.3 มความไวตอการวดการเป ลยนแปลง (Sensitivity) 3.4 มความเฉพาะเจาะจงใชวดสงทจะวดได (Specificity) 3.5 เปนสากล (Universality) 3.6 เปนทยอมรบ (Acceptability) 3.7 งายแกการคานวณ (Simple Calculation) 3.8 ประหยดเวลาในการจดหา (Low Cost)

18

ในทนจะพจารณาเฉพาะในสวนท เกยวของกบเรองทจะทาคอ พฤตกรรมสขภาพ (Health Behaviors)

การใชสารเสพตด (Substance Use) ความชกของการสบบหรในผใหญอาย > 15 ป (Cigarette Smoking Among Adults Aged >

15 Years) การพรรณา (Description) การสบบหรเพมความเสยงของโรคหวใจ มะเรง อมพาตและโรคปอดเรอรง คนทอยในสงแวดลอมทเตมไปดวยควนบหรจะเพมความเสยงใหคนนนเปนโรคแม จะไมไดสบบหรโดยจะเสยงตอการเปนโรคหวใจและมะเรง การหยดสบบหรของผทสบในปจจบนเปนประจาทกวน (Current Smoker) จะลดความเสยงตอการ เปนโรคหวใจ มะเรง อมพาต และโรคระบบทางเดนหายใจได หนวยการวด คอ ความชก ทกป

1. ความชกของการสบบหร (Smoking Prevalence) หมายถง จานวนของผสบบหรในกลมเฉพาะเปนตวตง หารดวยจานวนประชากรทงหมดของกลมเฉพาะนน แสดงคาเปนรอยละ บางครงจะอางถง “อตราการสบบหร (Smoking Rate)”

2. การบรโภคยาสบ (Cigarette Consumption) หมายถง รายงานปรมาณของการสบบหรแบบทกวนหรอแบบสบบางครง ใน Canadian Tobacco Use Monitoring Survey (CTUMS) การบรโภคยาสบปกตจะหมายถงการสบบหรทกวน

3. ผสบบหรเปนประจา (Current Smoker) หมายถง ผสบบหรเปนประจาทกวนและผสบบหรไมทกวน (ซงเรยกอกอยางวา “สบเปนบางครง ”) โดยพจารณาจากการตอบขอคาถามวา “ในปจจบนทานไดสบบหรอยางไร ทกวน เปนบางครง หรอไมไดสบบหร ”

4. ผสบบหรทกวน (Daily Smoker) อางถงผทตอบวา “ทกวน” ตอขอคาถามวา “ในปจจบนทานไดสบบหรอยางไร ทกวน เปนบางครง หรอไมไดสบบหร ”

5. ผสบบหรเปนบางครง (Non-Daily Smoker) อางถงผสบบหรทตอบวา “บางครง ” ตอขอคาถามวา “ในปจจบนทานไดสบบหรอย างไร ทกวน เปนบางครง หรอไมไดสบบหร ”

6. ผเคยสบบหร (Former Smoker) หมายถง ผไมไดสบบหรในขณะททาการสมภาษณ แตอยางไรกตาม คาตอบ “ใช” ตอขอคาถามวา “ตลอดชวตทผานมา ทานเคยสบบหรมากอนรวมแลว อยางตา 100 มวนหรอไม”

สรป มาตรฐานและตวชวดจงเปนตวกาหนดทใชอธบาย เพอวดผลความเปลยนแปลง บงช ถงสถานภาพ ใชวดเพอประเมนผลความสาเรจ ประเมนความกาวหนาของผลการดาเนนงานขององคกร มาตรฐานจงตองประกอบดวยองคประกอบยอย ตวชวด และเกณฑบงชถงความสาเรจของ การดาเนนงาน มาตรฐานจงเปนตวกากบ ควบคมผลทเกดขน หากผลทวดยงไมพงประสงค ก อาจจะตองมการพฒนามาตรฐานใหมความเหมาะสม โดยใชภาวะวสย (Objectivity) ปทสถานทาง

19

สงคม (Social Norms) สถานการณการเปลยนแปลงทางสงคม (Social Change) นามาพจารณาประกอบ การใชมาตรฐานและตวชวดจงไมไดอยทการสรางมาตรฐานขนมาเทานน หากแตอยท กระบวนการพฒนามาตรฐานใหมความเหมาะสม สอดคลองกบการเปลยนแปลงของปญหาสงคมในแตละชวงเวลา อาจกลาวไดวา มาตรฐาน ตวชวดและเกณฑจงมความสมพนธ เชอมโยงกน กลาวคอ เกณฑทดจะตอ งบงช วดไดจรง มมาตรฐาน เปนทยอมรบเมอนาไปใช มาตรฐานทดจะใช เปนเกณฑในการตดสนการใหคณคากบสงทตองการจะวดได

ตวชวดเฉพาะ (Specific Indicators) เชน 1. อตราการสบบหรทกวนของวยรน (Teen Daily Smoking Rate) 2. อตราการสบบหรทกวนของผใหญ (Adult Daily Smoking Rate) 3. อตราการเคยสบบหรของผใหญ (Adult Former Smoking Rate) 4. อตราการสบบหรในปจจบนของวยรน (Teen Current Smoking Rate) 5. อตราการสบบหรในปจจบนของผใหญ (Adult Current Smoking Rate) การวจารณตวชวด (Indicator Comments) 1. คานยามผสบบหรในรายงาน CCHS และ RRFSS แตกตางกน RRFSS พจารณาวา เปน

ผสบบหร เมอบคคลนนสบบหรอยางตา 100 มวนตลอดชวต แตใน CCHS ไมไดใชเงอนไขน พจารณา

2. การสารวจจะไดอตราการสบบหรทต ากวาความเปนจรง เนองจากผสบบหรมกจะไมบอกตามความจรงเกยวกบนสยการสบบหรของตนเอง

3. การสบบหรมความเสยงสงทงการปวยและการตายจากโรคหลอดเลอดหวใจ โรคระบบทางเดนหายใจ โรคมะเรง และนอกจากน การสบบหรเกยวของกบการมสขภาพทไมดและการเ ขาโรงพยาบาลบอยครง การสบบหร ทาใหทารกนาหนกตวแรกเกดตา

4. ผทไมไดสบบหรแตไดรบควนบหรจากบคคลอนเรยกวา ผไดรบควนบหรมอสอง (Second-Hand Tobacco) อาจมความเสยงตอสขภาพเชนกน

5. สดสวนของผสบบหรปจจบน จะเปลยนไปตาม อาย เพศ สถานภาพสมรสและฐานะทางเศรษฐกจสงคม

6. การสบบหรเปนพฤตกรรมการเสพยาสง จากรายงานแสดงใหเหนวา ประชาชนมกจะมรปแบบการสบบหรโดยเรมสบบหร ตงแตอาย 15-18 ป

2.2.3 แบบแผนความเชอดานสขภาพ (Health Belief Model) แบบแผนความเชอดานสขภาพ ไดรบการพฒนาวเคราะหพฤตกรรมอนามยของบคคลโดย

20

อธบายพฤตกรรมและการตดสนใจของบคคลเมออยในภาวะเสยง Rosenstock (1974: 29) ไดสรปองคประกอบพนฐานของแบบแผนความเชอดานสขภาพไว คอ การรบรของบคคลและแรงจงใจทบคคลจะมพฤตกรรมหลกเลยงจากการเปนโรคนน เขาจะตองมความเชอวาเขามโอกาสเสยงตอการ เปนโรค โรคนนมความรนแรง และมผลกระทบตอการดารงชวตของเขา และการปฏบตนนจะเกด ผลดในการลดโอกาสเสยงตอการเปนโรคหรอชวยลดความรนแรงของโรคโดยไมมอปสรรค ทางดานจตวทยามาเกยวของ เชน คาใชจ าย ความสะดวก ความเจบปวด และความอาย เปนตน ตอมา Becker et al. (1974: 31) ปรบปรงแบบแผนความเชอทางดานสขภาพเพอนามาใชอธบายและทานายพฤตกรรมการปองกนโรค โดยไดเพมปจจยรวม นอกเหนอจากการรบรของบคคลทมอทธพลตอการปฏบตในการปองกนโรค ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1. การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรค (Perceived Susceptibility) การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรค หมายถง ความเชอของบคคลทมผลโดยตรงตอการ

ปฏบตตามคาแนะนาดานสขภาพและในภาวะการเจบปวยของแตละบคคลซงแตละบคคลจะมความ เชอในระดบทไมเทากนดงนน บคคลเหลานจงมการหลกเลยงการเปนโรคดวยการปฏบตตาม คาแนะนาเพอ ปองกน และรกษาสขภาพทไมเทากนหรอไมเหมอนกนซงเปนความเชอของบคคล ตอความถกตองของการวนจฉยโรคของแพทย การคาดคะเนถงโอกาสการเกดโรคซาหรอการงาย ทจะปวยเปนโรคตาง ๆ โอกาสเสยงของการเปนโรควา มความสมพนธในทางบวกกบพฤตกรรมการปฏบตตามคาแนะนาของเจาหนาทและการปฏบตในการปองกนโรคของผปวย

2. การรบรความรนแรงของการเปนโรค (Perceived Severity) การรบรความรนแรงของการเปนโรค หมายถง ความรสกนกคดของบคคลทมตอความ

รนแรงของโรคทมผลตอรางกาย ซงอาจกอใหเกดความพการ เสยชวต ความยากลาบากและการใชเวลานานในการรกษาการเกดโรคแทรกซอนหรอผลกระทบกระเทอนฐานะทางสงคมของบคคล การปฏบตตามคา แนะนา ของเจาหนาทจะไมเกดขน ถงแมวาบคคล จะรบรตอโอกาสเสยงของการเปนโรค แตไมรบรตอความรนแรงของโรค แตถามความเชอและความวตกกงวลตอความรนแรง ของการเปนโรคสงเกนไป กอาจจะทา ใหจา ขอแนะนา ไดนอย และปฏบตตวไมถกตองตาม คา แนะนา ได Becker and Marshall (1984: 45) ไดสรปผลการศกษาแบบแผนความเชอดานสขภาพระหวางป ค.ศ. 1974 ถง 1984 พบวาการรบรตอความรนแรงของโรคสามารถอธบาย หรอทานายพฤตกรรมการปฏบตตนของผปวยไดรอยละ 85 และทานายพฤตกรรมการปองกนโรคไดรอยละ 36

3. การรบรประโยชนของการปองกนและรกษาโรค (Perceived Benefits) การรบรประโยชนของการปองกนและรกษาโรค หมายถง การทบคคลแสวงหาวธการ

ปฏบตใหหายจากโรค หรอปองกนไมใหเกดโรค โดยการปฏบตนนตองมความเชอวาเปนการ

21

กระทาทดมประโยชนและเหมาะสมทจะทาใหหายหรอไมเปนโรคนน ๆ ดงนน การตดสนใจทจะปฏบตตามคา แนะนา กขนอยกบการเปรยบเทยบถงขอดขอเสยของพฤตกรรมนน โดยเลอกปฏบตในสงทกอใหเกดผลดมากกวาผลเสย นอกจากนนความเขาใจในคา แนะนา ดวย รวมถงความไววางใจในการดแลรกษาของเจาหนาทเปนสงทมอทธพลตอการปฏบตตามคา แนะนา ดวย นอกจากน Becker and Marshall (1984: 45) ไดสรปผลการศกษาแบบแผนความเชอดานสขภาพวาการรบรถงประโยชนของการรกษามอทธพลตอพฤตกรรมความรวมมอ ในการรกษาโรคของผปวยและพฤตกรรมการปองกนโรคของผปวยได เชนเดยวกนกบการรบรความรนแรงของโรค

4. การรบรอปสรรค (Perceived Barriers) การรบรอปสรรคของการปฏบต หมายถง การคาดการลวงหนาของบคคลตอการปฏบต

พฤตกรรมทเกยวของกบสขภาพอนามยของบคคลในทางลบ ซงอาจไดแก คาใชจาย หรอผลทเกดขนจากการปฏบตกจกรรมบางอยาง เชน การตรวจเลอดหรอการตรวจพเศษในเรองตางๆ ททาใหเกดความเจบปวดหรอไมสะดวก สขสบาย หรอในการมารบบรการหรอการปฏบตพฤตกรรมสขภาพขดกบการประกอบอาชพ หรอการดาเนนชวตประจาวน ซงทาใหเกดความขดแยงและหลกเลยงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพนน ๆ ฉะนนบคคลจงตองมการ ประเมนระหวางประโยชนทจะไดรบและอปสรรคทจะเกดขนกอนการตดสนใจปฏบต ดงนน การรบรอปสรรคเปนปจจยสาคญตอพฤตกรรมการปองกนโรค การกระทา พฤตกรรมอนามยของผปวยซงสามารถใชทานายพฤตกรรมการใหความรวมมอในการปองกนโรคและการรกษาได

5. แรงจงใจดานสขภาพ (Health Motivation) แรงจงใจดานสขภาพ หมายถง ความรสก อารมณตาง ๆ ทเกดขนในตวบคคล โดยมสาเหต

จากการกระตนของสงเราทงภายในและภายนอก สงเราภายใน เชน ความสนใจเกยวกบสขภาพ อนามยทวไป ความพอใจทจะยอมรบคาแนะนา ความรวมมอและป ฏบตกจกรรมเพอสขภาพในทางบวก สวนสงเราภายนอก เชน ขาวสาร คาแนะนา ดานสขภาพจากสมาชกในครอบครวและเพอนบาน เปนตน เมอบคคลตองการลดโอกาสเสยงของการเปนโรค แรงจงใจดานสขภาพจะเปนสงผลกดนรวมกบ ปจจยการรบรตาง ๆ ใหเกดความรวมมอในการ ปฏบตกจกรรมเพอสขภาพ การวดแรงจงใจโดยทวไป จะวดในรปของระดบความพงพอใจ ความตองการความรวมมอ และความตงใจทจะปฏบตตามคาแนะนา ของเจาหนาท

6. ปจจยรวม (Modifying Factors) ปจจยรวม หมายถงปจจยอนทนอกเหนอองคประกอบดงกลาวขางตน ของแบบแผนความ

เชอดานสขภาพ ทชวยสงเสรมใหบคคลมการปฏบตตามคา แนะนา ของเจาหนาท ไดแกประชากร โครงสราง ทศนคต ตลอดจนปฏสมพนธและการสนบสนนในดานตาง ๆ ซงเปนตวแปรทางสงคม

22

ทจะสงผลตอพฤตกรรมการปองกนโรคและการรกษาสขภาพดวยเชนเดยวกนไดมก ารศกษาและการวจยมากมายเกยวกบพฤตกรรมการปองกนโรคทงนกสงคมวทยาและนกจตวทยาสงคม ในรปแบบการศกษาเรองปจจยทางจตวทยาสงคม ทศนคต การรบรของบคคล ความสมพนธของการตอบสนองของบคคลกบปจจยดานตาง ๆ จงไดมการปรบปรงแบบแผนความเชอดานสขภาพเพอนา มาใชอธบายอทธพลตอการปฏบตในการปองกนโรคและไดมการยอมรบจากบคคลทวไป ปจจยรวม (Modify Factors) เปนปจจยทกระทบตอความโอนเอยงทจะปฎบตพฤตกรรมโดยมอทธพลการรบรของบคคลและการรบรประโยชนของการปฎบต ไดแก

6.1 ปจจยดานลกษณะประชากร เชน อาย เพศ เชอชาต 6.2 ปจจยดานจตสงคม เชน บคลกภาพ ระดบชนในสงคม 6.3 ปจจยดานโครงสราง เชน ความรหรอประสบการณ เกยวกบโรคนน 6.4 ปจจยกระตนการปฏบตเปนปจจยทกระตนใหมการปฏบตทเหมาะสมเกดขน

ปจจยเหลา นอาจเปนปจจยภายในตนเอง เชน การรบรสภาพตนเอง หรอปจจยภายนอกตว บคคล เชน ขอมลจากสอหรอบคคลตาง ๆ ความเจบปวยของบคคลใกลชดเปนตน

7. ปจจยทมอทธพลตอความเปนไปไดของการ ปฏบต (Likelihood of Action) ซงประกอบ ดวย 2 ปจจย คอ

7.1 การรบรประโยชน (Perceived Benefits) เปนความเชอเกยวกบประสทธภาพหรอ ประโยชนของการปฏบตนน ๆ ในการลดภาวะเสยงหรอความรนแรงของปญหาสขภาพ

7.2 การรบรอปสรรค (Perceived Barriers) เปนการรบรเกยวกบขอเสยหรออปสรรค ตาง ๆ ของการปฏบตนน เชน ความไมค นเคย การเสยคาใชจายความไมสขสบาย เปนตน

2.2.4 ปจจยทมผลตอสภาวะสขภาพ สขภาพมความสมพนธกบปจจยตาง ๆ มากมาย อาจจะแบงตามโครงสรางทางสงคมไดแก

สงแวดลอมทางสงคม สงแวดลอมในการทางานหรอปจจยทมผลตอสขภาพโดยยดทตวบคคล เชน ปจเจกบคคล ครอบครว ชมชน/สงคม ประเทศ ยงแบงยอยเปนปจจยในวยตาง ๆ ไดแก วยเดก วยรน ผใหญ ผสงอาย และเพศ หรอแบงปจจยทมผลกระทบตอสขภาพตามสภาวะทางเศรษฐกจ สงคม ไดแก ความไมเทาเทยมกนทางสงคม รายได ความไมเทาเทยมกนในการเขาถงบรก ารดานการแพทยและการสงตอบรการทางการแพทย ความไมเทาเทยมกนในการเกดโรคใหม ๆ ความไมเปนธรรมในการตายจากโรคทไมเปนทยอมรบในการรกษาทางการแพทย ไมไดรบบรการทาง การแพทยทมประสทธผล ปจจยตาง ๆ ทแบงแยกนนสามารถเชอมโยงกบปจจยสาคญ เชน ความยากจน ทพโภชนาการ ไมไดรบการศกษา การไมมเครอขายทางสงคม และ มปจจยทเปน

23

ผลประโยชน และลกษณะเฉพาะของบคคลเรยกวา ความเสยงของปจเจกบคคล (เชน ยน วฒนธรรม และแบบแผนการดาเนนชวต) ซงจะกลาวถงปจจยตาง ๆ และความเชอมโยงของปจจยทกระทบตอสขภาพ เปนลกโซ ดงภาพท 2.1 ภาพท 2.1 ปจจยกาหนดสขภาพของสงคม แหลงทมา: ดารวรรณ เศรษฐธรรม และคณะ, 2547: 1

ดารวรรณ เศรษฐธรรม และคณะ (2547: 35) กลาวไว โครงสรางทางสงคม ประกอบดวย 3 ปจจยหลกทสาคญ คอ สภาวะทางวตถ สง แวดลอมทางสงคม และสงแวดลอมในการทางาน เชน ขาดการควบคมการทางาน ทางานมากจนเกนไป สามารถแจงรายละเอยดของปจจยตาง ๆ ในโครงสรางทางสงคมไดดงน

1. ปจจยทางชวภาพ ปจจยซงมผลกระทบตอสขภาพ ประกอบดวย การตอบสนองของแตละคน ทแตกตางกนไป และพนธกรรม ซงจะประกอบดวย ระบบประสาท ฮอรโมน Metabolic โครงสราง และหนาททางสรระวทยา

2. ประสบการณในชวต เกดจากปจจย ระบบสงคม สงแวดลอมทางสงคม การรบกวนสภาวะสมดลของรางกาย

3. สงแวดลอมทางกายภาพ ไดแก มลพษทางอากาศ ดน นา มลฝอย 4. ปจจยทางจตวทยาสงคม ปจจยซงมผลกระทบตอสขภาพประกอบดวย

4.1 ความยากจน 4.2 สถานะทางเศรษฐกจสงคม เชน มสาเหตจาก การไมมงานทา หรออาชพททาม

รายไดนอยมผลทาใหไมมเงนพอใชจาย

24

4.3 ทพโภชนาการ 4.4 ความไมเทาเทยมกน ไดแก ความไมเทาเทยมกนในเรองสขภาพ ในการเขาถง

บรการทางการแพทยในการเกดโรคชนดใหม ในการตายจากโรคทไมเปนทยอมรบในการรกษาทาง การแพทย ปจจยทางสงคม ไดแก ระดบชนทางสงคม รายได การกดกนทางสงคม มศตร อยใน สงคมทโดดเดยว อยในครอบครวแตกแยก การศกษา ซงมผลกระทบตอทกษะชวต ความเครยด เชน มเหตการณในช วตททาใหเกดความเศราเสยใจ (คครองเสยชวต มสงกดดนเรอรง เปนตน ) ประเพณ วฒนธรรม องคกรทางสงคม ขาดเครอขายทางสงคม ขาดการดแลสขภาพจากรฐ

4.5 พฤตกรรมสขภาพและแบบแผนการดาเนนชวต เชน สบบหร ดมสรา ตดยาเสพตดไมออกกาลงกายทาใหอวนคว ามสมพนธของปจจยตางๆทเชอมโยงกนในโครงสรางทางสงคม เชน

4.5.1 บคคลแตละคนจะมการตอบสนองทางชวภาพตอสงแวดลอมทางสงคม แตกตางกน เปนผลจากประสบการณเดมและพนธกรรม เรยกการตอบสนองนนวาความเครยด โดยทปจจยทางชวภาพและผลกระทบตอสขภาพของคนจะ มความสมพนธกบความตองการ การตอบสนองแบบสหรอถอยหน และระบบสงคม เชน เมอไดรบสงกระตน (เชน ไวรส หรอแบคทเรย ไฟไหมบาน เปนตน) กลมสญญาณเสนประสาทและฮอรโมนจะตอบสนอง จงเกดการเปลยนแปลง ทางสรรวทยาแบบตอสหรอถอยหน ซงขนอยกบขนาด และชวงเวลาของการตอบสนองในแตละคน อาจเปนประโยชนตอสขภาพในการแกปญหาในทางจตวทยา แตการกระตนซา ๆ ใหตอบสนองแบบตอสหรอถอยหนจะมความสมพนธกบการดาเนนไปของโรคเรอรง

4.5.2 ฮอรโมน Cortisol and Glucocorticoid มผลตอกระบวนการ Metabolic และจตวทยา มบทบาทสาคญในการรกษาและควบคมการพกและมความสมพนธกบความเครยด ขณะทฮอรโมนอนซลนทาหนาทเคลอนยายพลงงานทเกบสะสมไวโดยไปเพมนาตาลในเลอด และชวยให กรดไขมนปลดปลอยจากเนอเยอไขมน ความเครยดเปนสาเหตของโรคเสนเลอดหวใจและหลอด เลอด มะเรง การตดเชอ และทาให Cognitive ลดลงโดยมฮอรโมนเชอมโยงสงแวดลอมทางจตวทยาสงคมกบการเกดโรค

4.5.3 ปจจยทางจตวทยาสงคม มผลยบยงการเจรญเตบโต เกด ขน จากการสญเสยความเปนสวนตวจงกระทบตอความอยากอาหารและการกน เปนสาเหตของโรคหวใจแล ะปญหาสขภาพทสาคญ ๆ

4.5.4 กลไกการตอบสนองตอความเครยด จะเปนผลในทางบวกกบสถานการณ นนถกตอง ความกงวลเรอรง ไมปลอดภย นบถอตวเองตา สงคมทโดดเดยว และขาดการควบค การรทางานจะมผลตอสขภาพทางกายและทางจตโดยไมตงใจ

25

2.3 แนวคดเกยวกบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม เชน ปจเจกบคคล ครอบครว ชมชน /สงคม ประเทศ ยงแบงยอยเปนปจจยในวยตาง ๆ ไดแก วยเดก วยรน ผใหญ ผสงอาย และเพศ หรอแบงปจจยทม ผลกระทบตอสขภาพตามสภาวะทางเศรษฐกจ สงคม ไดแก ความไมเท าเทยมกนทางสงคม รายได ความไมเทาเทยมกนในการเขาถงบรการดานการแพทยและการสงตอบรการทางการแพทย ความไม เทาเทยมกนในการเกดโรคใหม ๆ ความไมเปนธรรมในการตายจากโรคทไมเปนทยอมรบในการ รกษาทางการแพทย ไมไดรบบรการทางการแพทยทมประสทธผลปจ จยตาง ๆ ทแบงแยกนน สามารถเชอมโยงกบปจจยสาคญ เชน ความยากจน ทพโภชนาการ ไมไดรบการศกษา การไมม เครอขายทางสงคม และปจจยทเปนผลประโยชน และลกษณะเฉพาะของบคคลเรยกวา ความเสยง ของปจเจกบคคล (ดารวรรณ เศรษฐธรรม และคณะ, 2547: 1)

1. ปจจยทางชววทยา (Biological Factors) ไดแก ลกษณะการถายทอดทางพนธกรรม (Heredity) หมายถง มนษยถกกาหนดโดย Genes อนประกอบเปนโครโมโซมทกาหนดลกษณะทางกาย เพศ กลมเลอด ลกษณะความบกพรอง หรอลกษณะดวย สตปญญา ซงมอทธพลตอพฤตกรรมท แสดงออกมา

2. ปจจยทางภมศาสตร (Geological Factors) หมายถง ถนทอยของมนษยในภมภาคตาง ๆ ของโลก มอทธพลตอการกระทากจกรรมตาง ๆ ของมนษย เชน คนทอยในเขตรอน เขตอบอน หรอ เขตหนาว กจงพยายามปรบตวใหเขากบลกษณะของภมอากาศ เครองแตงกาย ทอยอาศย เปนตน

3. ปจจยทางเศรษฐกจ -การเมอง และสงคม (Socio-Economic and Political Factors) ระบบสงคมเศรษฐกจและการเมองมผลกระทบตอพฤตกรรมเชนเดยวกน เชน คนทอยในสงคมทเปด กวาง เชน ระบบการปกครองแบบประชาธปไตย มระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมคนในสงคมจะม พฤตกรรมกลาแสดงออก มความมนใจในตนเอง และมอสระในการดารงชวต เปนตน

4. ปจจยในสงแวดลอมทดารงอย (Environment Factors) เชน สงคมเมอง -ชนบท อทธพลของการเลยงดของครอบครว เพอนบาน (Neighborhood) เปนตน

5. ปจจยทางจตวทยา (Psychological Factors) โดยเฉพาะในการไดรบหรอไมไดรบการตอบสนองขนพนฐานยอมมอทธพลตอพฤตกรรมหรอบคลกภาพของบคคล

2.3.1 ปจจยทางสงคม (Social Factors) ปจจยทางสงคมทมผลกระทบตอการดาเนนชวตของบคคลทจะตองศกษาถงความ

26

เปลยนแปลงตาง ๆ ของสงคม ประกอบดวย หวขอปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอของ ผบรโภค (วฒชย ภคดจนทร, 2550: ยอหนาท 4)

1. กลมอางอง (Refers Group) หมายถง กลมบคคลทมอทธพลทงทางตรงและ ทางออมตอทศนคตหรอพฤตกรรมทใชยดถอเปนแบบอยาง โดยทกลมบคคล คนนนจะเปนสมาชกของกลม หรอไมก ได เชน ครอบครว เพอนบาน เพอนรวมชนเรยน เพอนรวมงาน ดารา นกกฬา ศาสนา อาชพ

2. ครอบครว (Family) หมายถง บคคลตงแต 2 คนขนไป อยรวมชายคาเดยวกน ซงมทง ครอบครววงในและครอบครววงนอกหนาทของครอบครว ทอยรวมกนมความใกลชดสนทสนมก น โดยครอบครวมหนาทเลยงดสมาชก คอ มการเลยงสมาชกใหอยดกนด มจดกระบวนการศกษาใหบตรหลาน ใหความร ความเขาใจ ตลอดจน คานยม ทศนคต และภาพพจน ซงเปนจดเรมตนของ การเกดพฤตกรรม เสรมสรางขวญและกาลงใจ หากสมาชกในครอบครวมปญหา ผอาว โสกวาจะชวยใหคาปรกษาในการแกปญหา วางรปแบบการดารงชวตทเหมาะสม ครอบครวจะมสวนเกยวของกบรปแบบการดาเนนชวตทเหมาะสมใหแกสมาชกในครอบครว

3. ชนสงคม (Social Group) หรอ บทบาทและสถานภาพของบคคล (Role and Status) สถานภาพ หมายถง ฐานะ ตาแหนงหรอเกยรตยศของบคคลทปรากฏในสงคม สวน บทบาท หมายถง การทาตามหนาททสงคมกาหนดไว ในฐานะทเปนสมาชกของสงคมหลายหนวย บคคล ทกคนยอมมสถานภาพไดหลายอยาง มากบางนอยบาง เชน เปนพอ เปนแม เปนลก เปนกลมครอบครว ชมรมหรอองคกร เปนรฐมนตร เปนนกการเมอง เปนปลดกระทรวง เปนนายตารวจ เปนนายธนาคาร เปนนกศกษา ซงสถานภาพเปนสงทสมาชกในสงคมหนง ๆ กาหนดขนเปนบรรทด ฐานสาหรบกระจายอานาจหนาทความรบผดชอบ และสทธตาง ๆ ใหแกสมาชก โดยบทบาทและสถานภาพตองทาใหสอดคลองกบบรรทดฐาน (Norm) ของสงคม บคคลจะมสวนรวมในกลมตาง ๆ ตลอดชวชวต เชน ซงตาแหนงของบคคลนนๆ ในแตละกลมสามารถ กาหนดบทบาทและ สถานภาพของตวเขาเอง รจกบรรทดฐานของสงคม และรบการถายทอดวฒนธรรม ซงทาใหเขาปฏบตตามระเบยบของสงคม

4. ปจจยสวนบคคล (Personal Factors) ปจจยสวนบคคลทสงอทธพลตอกระบวนการ ตดสนใจของพฤตกรรมทสาคญ ๆ ไดแก อาย วฏจกรชวตครอบครว อาชพ รายได รปแบบการดาเนนชวต บคลกภาพและมโนทศนทมตอตนเอง

4.1 อายและวฏจกรชวตครอบครว (Family Life Cycle) หมายความถงวา รอบแหงชวตครอบครว นบตงแตการเรมตนชวตครอบครวไปจบลงทการสนสดชวตครอบครว แตละชวงของวฏ จกรชวตครอบครวผบรโภคจะมรปแบบและพฤตกรรมการซอทแตกตางกนออกไป วฏจกรชวต

27

ครอบครวของบคคลแบงออกเปน 5 ขนตอนใหญ ๆ คอ 1) ระยะทยงเปนหนมสาวและโสดแยกตวจากบดามารดามาอยอยางอสระ 2) ระยะทกาวเขาสชวตครอบครว 3) ระยะทกอกาเนดและเลยงด บตร 4) ระยะทบตรแยกออกไปตงครอบครวใหม 5) ระยะสนสดชวตครอบครว

4.2 อาชพ (Occupation) อาชพการงานของบคคลจะมอทธพลตอร ปแบบในการดาเนนชวตและพฤตกรรมทแตกตาง กนไป

4.3 รายไดสวนบคคล (Personal Income) คอ รายไดทสามารถใชจายได การออมและทรพยสน หนสน อานาจในการกยม และทศนคตตอการใชจายและการออมรายไดสวนบคคล

4.4 รปแบบการดาเนนชวต (Life Styles) รปแบบในการดาเนนชวตของบคคลใด ๆ นนหมายถง พฤตกรรมการใชชวต ใชเงนและใชเวลา ของบคคลคนนน โดยแสดงออกมาในรปของกจกรรม ความสนใจ และความคดเหนของบคคลใดบคคลหนงซงแสดงออกมาใหปรากฏซา ๆ กน ในสม ตตอไปน คอ ม ตทางดานลกษณะประชากรทประกอบก น เขา เ ปนตวคนคนนน (Demographics) กจกรรมทเขาเขาไปมสวนรวม (Activities) ความสนใจทเขามตอสงใดสงหนง (Interest) และความคดเหนทเขามตอสงใดสงหนง (Opinion) มตทง 3 อยางหลงน มกนยมรยกวา AIO Demographics

4.5 บคลกภาพและความเปนปจเจกชนโดยบคลกภาพมผลตอพฤตกรรมของแตละคน แมวาจะไดรบการกระตนอยางเดยวกน หากมบคลกแตกตางกนกจะแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน ไดเพราะ เปนลกษณะเฉพาะตว เชน ความตระหน ความเชอมนในตนเอง คนทชอบชวยเหลอผอน และปจเจกชน คอ มนษยทกคนไมเหมอนกน

โดยภาพรวมแลวปจจยทางสงคมเปนสงสาคญทสงผลกระทบตอพฤตกรรมโดยมสวนชก นาใหบคคลมการปรงแตงบคลกภาพ หรอการเปลยนแปลงพฤตกรรม ความเชอ คานยมในส งคม กลมบคคล หรอบทบาทของบคคลทเปนทชนชอบ บคคลทมความใกลชดกมอทธพลตอพฤตกรรม ของบคคลไดซงอาจจะแสดงออกในรปแบบพฤตกรรมพนฐานตาง ๆ เชน พฤตกรรมการอยอาศย พฤตกรรมการบรโภค พฤตกรรมการแตงกาย พฤตกรรมการสบบหร พฤตกรรมการการตดเกม พฤตกรรมการแขงรถซง เปนตน

2.3.2 ปจจยทางสงแวดลอม พนฐานทางชววทยาหรอทางประสาทวทยาเนนทพฤตกรรมของเอกตบคคล คอ พฤตกรรม

ของคนคนหนง ทไมสมพนธกบผอน แตมนษยเปน สตวสงคม มความตองการอยรวมกบผอน และ บางกรณกจาเปน ทจะตองอยรวมกน เปนกลม เปนชมชน เปนสงคม กระบวนการของกลม

28

กระบวนการ ทางสงคม และสงแวดลอม หรอวฒนธรรม จงมสวนสาคญใน การกาหนดลกษณะ พฤตกรรมของมนษย ใหเปนไปตามสภาพของสงคมได (สทน นาคเกลยง , 2553: ยอหนาท 1)

1. อทธพลของสงแวดลอม Bronfenbrener (1995: 86) ใหคานยามของ สงแวดลอม ไวดงน “สงแวดลอมไดแกเหตการณหรอสภาวะใด ๆ ทอยนอกอนทรยทมผลตอหรอ ไดรบผลจากการกระทา และ พฒนาการของมนษย” สงแวดลอมทางกายภาพ คอ ทกสงตงแตโมเลกลเลก ๆ ท สามารถซมส กระแสเลอด ของต วออน ในครรภ จนถงรปแบบ สถาปตยกรรม ของอาคาร ทอยอาศยเมอเตบโตขน และสภาวะแวดลอมโดยรอบ สงแวดลอมทางสงคม จะหมายถงคนอน ๆ ทกคนทมสวนเกยวของ กบตวเรา และไดรบ อทธพล บางอยางจาก ตวเรา ดวย Bronfenbrener ไดเสนอแนวคดในการเขาใจความสมพนธระหวางพฤตกรรมของมนษยกบสงแวดลอมไว เรยกวา Ecological Approach ในแนวคดนไดแบงสงแวดลอมออกเปนระบบตอเนองกน แตละระบบ ม ปฏสมพนธ กบบคคลและ มปฏสมพนธตอกนดวย ดงน

1.1 ระบบจลภาค เปนสงแวดลอมทใกลชดกบตวทสด และจะใหประสบการณโดยตรง หนวยแรกทสด คอ ครอบครว ทพอแมและลก มปฏสมพนธกน นอกจากนยงมหนวยอนอก เชน ครอบครวของญาต ศนยเลยงดแลเดก หองเรยน ทโรงเรยน เปนตน โดยในแตละระบบจลภาคน พฤตกรรมของ เดกจะกระทบตอคนอน ๆ ซงเขาเหลาน น จะสงผลกระทบ ตอเดกในรปใหมได แมแตทารกในครรภกอาจมอทธพลตอ พฤตกรรมของมารดา แลวสงผล ยอนกลบตอ อนาคตของ ทารกได สงแวดลอมใดทคนทกคนในนน สามารถมปฏสมพนธตอกนไดทวถงจดเปนระบบจลภาค

1.2 ระบบปฏสมพนธ เปนระบบสงแวดลอมทเชอ มโยงระบบจลภาคตาง ๆ ใหสมพนธกน เชน ความสมพนธ ระหวาง ญาตพนอง ระหวาง ครอบครวและโรงเรยน เดกทมปญหาทบานจะไปสรางปญหาทโรงเรยน เดกจากครอบครวอน มกจะเปนเดกเรยบรอย ทโรงเรยน เปนตน

1.3 ระบบภายนอก เปนสภาพทางสงคม ทคนเราไมไดรบประสบการณโดยตรง แตมผลกระทบตอพฤตกรรม หรอ พฒนาการ ของบคคล ได เชน ทกษะทางสงคม ความสาเรจในหนาทการงานของพอแม มสวนใน การจดประสบการณ ทเหมาะสม ใหลก ไดมากหรอนอย หรอนโยบายของรฐบาล ขอกาหนด และเครอขายทางสงคมระหวางกลมคน เปนส งแวดลอมประเภทน

1.4 ระบบมหภาค คอ ระบบใหญทสดของสงคม ซงเปนทรวมทกระบบทกลาวมาใหเกยวเนองกน เปนวฒนธรรมใหญ และ วฒนธรรมยอยของสงคม วฒนธรรมเปนการปฏบตและแนวดาเนนชวต ซงยอมรบกนในสงคม และ สบทอดจาก คนรนหนง ไปยงอกรนหน ง ไดแก ทศนะเกยวกบ ธรรมชาตของมนษยในแตละวยวา ควรสอนอะไรใหเดก เพอทาหนาทในสงคม เมอเตบโตเปนผใหญควรม ความรบผดชอบอยางไรบาง แตวฒนธรรมกมการพฒนา ไปตามกาลเวลา ม เหตการณสาคญใน ประวตศาสตรของสงคม เชน ภาวะสงคราม สภาพเศรษฐกจ ภยพบต จาก

29

ธรรมชาต การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เราไม สามารถสรปไดวา คนในสงคมเดยวกน จะม พฤตกรรม เหมอนกนหมด เพราะคนทเกด และมผาน ประสบการณตางยคสมย กนจะไดรบ อทธพลจากสงแวดลอม ระดบมหภาคทแตกตางกน

1.5 ระบบเหตการณแวดลอม เปนระบบทเกยวของกบรปแบบของสงแวดลอมและ การ เปลยนไปของสงแวดลอม ตลอดชวงชวต ของบคคล และรวมถงเหตการณซงเปน ประวตของบคคล ผนนดวย เชน อทธพลของการหยาราง ทมตอเดก ซงนกวจยพบวา การหยารางนนจะเกดผล ทางลบมากทสดตอเดกในปแรก มผลตอเดกชาย มากกวา เดกหญง แตหลงจากการหยาไปแลว ประมาณ 2 ป เดกจะเรมปรบตวได Bronfenbrener ระบบของสงแวดลอมทเสนอโดย บรอนเฟนเบนเนอร แตละระบบมสวนสรางพฤตกรรม ของบคคล และอาจถกเปลยนแปลงไดจากคนในระบบ นน ๆ ดวย มนษยทพฒนาหรอเตบโตมาจาก สงแวดลอมทแตกตางกน ยอมม พฤตกรรม และลกษณะนสยทแตกตางกนไปดวย

2. กระบวนการสงคมประกต (Socialization) เปนกระบวนการทสถาบนตาง ๆ ในสงคมได กลอมเกลา อบรมหรอใหการเรยนรแกสมาชกในสงคมวาอะไรควรทา อะไรเปนขอหาม ทาใหเกดปทสถาน ระ เบยบ และวฒนธรรมของกลมททกคนตองคานงถงในการเปนสมาชกทดของสงคมนนสถาบนทางสงคมทสาคญไดแก สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา สถาบน การปกครอง เพอนและสอมวลชน เปนตน ในกระบวนการสงคมประกต ครอบครวเปนสถาบนแรกทางสงคมทอบรมบคคล ดานเจตคต แบบพฤตกรรม วฒนธรรม ระเบยบแบบแผนทางสงคมทเปนอยในขณะนน พอแมใหการอบรมเลยงดแกลกแบบใดมผลตอพฤตกรรมและนสยของเดกเมอ เตบโตขน วธการอบรมเลยงดของพอแมพจารณาไดจากสองมต คอ ความรก -ความชงชง และ การใหอสระ-การเขมงวด จงมพอแมทรกลก พอแมท ชงชงลก พอแมทใหอสระแกลก และพอแมท เขมงวดกบลก เมอนาสองมตนมาประกอบกนจะได แบบพนฐานการเลยงดลกสแบบ ไดแก ใหความรกแตเขมงวด ใหความรกและความอสระ ชงชงและเขมงวด ชงชงและปลอยอสระ ในมตแรกเรอง ความรก-ความชงชง เปนทยอมรบกนวาเดกซงเกดในครอบครวทพอแมใหความรก ความอบอน จะไดรบประสบการณทสงเสรมพฒนาการในดานตาง ๆ และปรบตวในสงคมไดด สวนในมต ความเขมงวด -การใหอสระ ยงตองมการพจารณาวาพอแมควรเขมงวดหรอใหความ อสระและลกในระดบใดจงเหมาะสม (Baumrind, 1991: 11) เสนอไว 3 แบบ ดงน

2.1 แบบเขมงวด เปนแบบการเลยงดทเขมงวดกบลกสงมาก ตงกฎเกณฑและระเบยบ มากมาย และคาดหวงวาตองไดรบการปฏบตตามทกอยางโดยไมตองทราบเหตผล พอแมแบบนจะ ไมอธบายเหตผลในกฎเหล านนดวย หากไมทาตามจะใชอานาจบงคบ ลงโทษทางกายหรอดวยวธตาง ๆ

30

2.2 แบบยดหยนในเกณฑ เปนแบบการเลยงด ลกทยดหยนได ใหลกมอสระตามสมควร กาหนดกฎระเบยบทชดเจนและอธบายเหตผลวาทาไมตองเขมงวด ตอบสนองความตองการและรบฟง ความคดเหนของลก แตลกยงตองปฏบตตามกฎทกาหนดไว

2.3 แบบผอนปรน เปนแบบการเลยงด ลก ทผอนคลายมาก พอแมไมตงกฎเกณฑหรอ คาดหวงในลกมากนก ปลอยใหลกแสดงอารมณและการกระทาตามตองการได ไมเขมงวดหรอ ควบคมพฤตกรรมของลก ใหอสระในตวลกคอนขางมาก การเลยงดแบบย ดหยนในเกณฑ นน ถาประกอบดวยความรกความอบอนจากพอแม จะเปนแบบการเลยงดลกทสงผลใหเดกเตบ โตเปนสมาชกทดในสงคม แสดงพฤตกรรมทมเหตผล มนสยเออเฟอ เผอแผ รวมมอกบผอน เคารพกตกา และมวนยในตนเอง สวนการเลยงดแบบเขมงวด ถาหาก ประกอบดวยความชงชง ทาใหเดกทเตบโตขนเปนพวกตอตานสงคม ชอบกอเหตรนแรง

3. อทธพลของกลมเปนการรวมตวกนของบคคล เพอทจะทากจกรรมรวมกนโดยม วตถประสงคเฉพาะอยางใดอยางหนง มขนาด แตกตางกน คนคนหนงอาจเปน สมาชกของกลมหลายกลม ในขณะเดยว พฤตกรรม ของเขา ในฐานะสมาชก ของกลมตองสอดคลอง กบลกษณะ ของกลมนน กลมทกกลมยอม มคณลกษณะเฉพาะของตนเอง ลกษณะทสาคญไดแก บทบาท (Roles) ปทสถาน (Norms) สถานะภาพ (Status)

3.1 บทบาท เปนพฤตกรรมทคาดหวงตอสมาชก อาจกาหนดไวชดเจนเปนบนทกอ ยางเปดเผยวา สมาชกคนไหน ควรมบทบาทอยางไร แมจะไมครอบคลมทกอยาง แตเปนกรอบสาคญ ใหสมาชกในกลมไดปฏบต ในกรณทบคคลหนง เปนสมาชกของหลายกลมทม บทบาท ขดแยงกน อาจทาให พฤตกรรมของคนนนมปญหา เรองความขดแยง ในบทบาทได

3.2 ปทสถาน เปนกฎกตกาของกลมเกยวกบพฤตกรรม หรอการปฏบตทสมาชกสวน ใหญ ยอมรบวา อะไรควรปฏบต อะไรเปนขอหาม จะเปนเรองทวไปทมผลกระทบกบสวนใหญ ของกลม มากกวาเรองสวนบคคล สมาชกของกลม ทกคน ตองยดถอปทสถานน

3.3 สถานภาพ เปนการกาหนดระดบช นของสมาชกกลมในสงคม และเปนการใหความสาคญหรอยกยองกน สถานภาพ จงเปน การเปรยบเทยบ ฐานะทางสงคมวา ใครสงกวาใคร ซงการไดสถานภาพ บางอยางกจะม บทบาททกาหนดใน การครองสถานภาพนน ๆ ดวย สถานภาพของบคคล อาจไดมาจากหลายทาง ไดแก สถานภาพโดยกาเนด เช น เกดใน ราชตระกล ตระกลทรารวย มชอเสยง ตระกล ชาวนา สถานภาพจากการทางาน พจารณาจาก ตาแหนงงาน ประเภทของงาน ความชานาญงาน หรอ สถานภาพจาก บคลกภาพ สวนตว เชน คนทมมนษย สมพนธดเขากบคนสวนใหญได วางตนไดเหมาะสม จะไดรบยกยอง การพจารณาวา อย างไหนสงกวา ยอมขนอยกบวา กลมใดเปนผพจารณา เชน ในวงวชาการ อาจถอวา ศาสตราจารย มสถานภาพ

31

สงทสด แตพนกงานธนาคารเหนวา ศาสตราจารยคนน มสถานภาพตากวา ประธานกรรมกา ธนาคาร ของเขา เปนตน

ปจจยทางสงแวดลอม กระบวนการสงคมประกตในครอบคร ว และกลมทมอทธพลตอ พฤตกรรม กระบวนการทางานของปจจยเหลานทาใหมนษยมความ แตกตาง ระหวางบคคล และอาจแสดงพฤตกรรม ทแตกตางกน ภายใตสถานการณเดยวกน ดวยเปนหลกการ หรอความรซงชวยใหเขาใจ พฤตกรรมมนษย ไดถองแทยงขน เชน ปจจยพนฐานของพฤตกรรมทสาคญไดแก ปจจยทางชวภาพ ซงกลาวถง อทธพลของพนธกรรม และ การทางานของ ระบบประสาท สมอง ตอมไรทอ และกลามเนอทมตอ พฤตกรรม ปจจยจตวทยา ซงกลาวถง แรงจงใจ และ การเรยนร ทมอทธพลตอ พฤตกรรม และปจจยทางสงคม

2.4 แนวคดเกยวกบปจจยทางจตวทยา

ปจจยดานจตวทยาซงเปนปจจยทางดานจตทมอทธพลในการผลกดนใหแสดงพฤตกรรมออกมา ปจจยทางดานจตใจเปนปจจยภายในตวบคคล เชน วธคด อารมณ การรบร ความจา เปนตนมนษยเปนสตวทมชวตจตใจ และเปนสตวสงคม คออยตวคนเดยวไมได เราตองอยรวมกบคนอน แลวกมความสมพนธอยางใกลชด ในสวนตวของแตละบคคลกมความฝน ความหวง ความ ทะเยอทะยาน ความปรารถนา ความตองการกาวหนา อดมคต อดมการณ นอกเหนอไปจากกนอม นอนอน ปล อดภยแลว เรากยงตองการเปน “ใครสกคนหนง” เราตองการความรก ความเขาใจ ความเหนใจจากพอแมพนอง ครอบครว และเพอนรวมสงคม ความตองการเหลานเพมพนและแปร รปไปเปนความตองการชอเสยง ความกาวหนา เกยรต อานาจ ความมงคง ความด อน ๆ และสงทเปนคานยมทางสงคมทงหลายนมราก ฐานมาจากจตวทยาทงสน ในการศกษาจตวทยากมหลากหลาย

แนวคดแตกแยกออกไปเปนกลมตาง ๆ ดงน (สวร ศวะแพทย, 2549: 15) 2.4.1 แนวคดกลมโครงสรางของจต (Structuralism) จตวทยาตรวจสอบภายในจตใจ พยายามศกษาวเคราะหจตใจของมนษยอยางละเอยดถถวน

โดยพยายามศกษาหาความสมพนธทเกยวของซงกนและกนและความเกยวของกบสงอน ๆ ดวย กลมนเชอวา โครงสรางของจตประกอบดวยจตธาต (Mental Elements) ซงประกอบดวย ธาต 3 ชนด คอ 1) การรบสมผส (Sensation) 2) ความรสก (Feeling) 3) จนตนาการหรอมโนภาพ (Image) ซงเมอทงสามมารวมกนจะกอเกดในรปจตผสมขน

32

เชอวา มนษยประกอบดวย รางกาย (Body) และจตใจ (Mind) ซงตางกเปนอสระแกกนตาง ทางานสมพนธกน พฤตกรรม (Behavior) ของบคคลเกดจากการกระทาของรางกาย ซงการกระทาของรางกายนนยอมเกดจาก การควบคมและสงการของจตใจ แนวความคดเกดจากจตธาต เนองจากจตวทยากลม Structuralism ไดพยายามแยกองคประกอบของจตหรอ “จต ธาต” (Mental Elements) ซงมการสมผส (Sensation) ความรสก (Feeling) และจนตนาการ (Image) และจตธาตนมอทธพลตอ การกระทา ซงแสดงใหเหนวาจตกบสรระทางานไปดวยกนจากการทกลมนเหนวาจตหรอสมอง ของคนเราแยกการทางานออกเปนสวน ๆ ถาตองการใหสวนใดทางานไดดกตองมงฝกสวนนนมาก เปนพเศษ ซงเปนแนวทางการพฒนาพฤตกรรม วาถาตองการใหตนเองหรอ ใครเปนอะไร อยางไร กต องมงฝกในดานนนใหมากเขาไว ฝกมาก ๆ กจะพฒนาขน

2.4.2 แนวคดกลมหนาทของจต (Functionalism) แนวคดนจะศกษาเนนเกยวกบความร การทดสอบจต และการใชเนอหาวชาการตาง ๆ โดย

เนนเกยวกบ “อยางไร ” และ “เพออะไร” โดยศกษาและใชขอมลจากพฤตกรรมทมนษยแสดงออก พรอมทงผลรายงานทเกยวของกบสภาวะความรสกภายในจตใจ นนคอกระบวนการกระทากจกรรม ของรางกายในอนทจะปรบตวใหเหมาะสมกบสงแวดลอม

2.4.3 แนวคดกลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) ศกษาโครงสรางของจตในเรองจตสานก และศกษาเกยวกบพฤตกรรมหรอการกระทาของ

มนษย เปนความจรงททกคนเหนไดในวธลกษณะทเปนวทยาศาสตร โดยเนนวา “พฤตกรรมทกอยางตองมสาเหต และสาเหตนนอาจเกดจากสงเราในรปใดมากระทบกบอนทรย ทาใหอนทรยนน มพฤตกรรมตอบสนอง” และการวางเงอนไข เปนสาเหตสาคญทาใหเกดพฤตกรรมและสามารถเปลยนพฤตกรรมได

มงศกษา ความสมพนธระหวางสงเรากบการตอบสนองซงแยกยอยไปไดเปน 2 แนวคด คอ แนวคดของทฤษฎทวาดวย การกาหนดเงอนไข (The Conditioning Theory) และทฤษฎทวาดวยความสมพนธตอเนอง (The Connectioning Theory) ทฤษฎทวาดวย การกาหนดเง อนไข เชอวาสง เราสงหนง เมอไมสามารถทาใหเกดพฤตกรรมทตองการ ตองหาสงเราอนทเหมาะสมเขาค เพอทาใหเกด พฤตกรรมนน สวนทฤษฎทวาดวยความสมพนธตอเนอง เชอวาการตอบสนองหรอการกระทาใดกตามเมอไดผลเปนทนาพอใจ และแกปญหาได บคคลจะจาการตอบสนองหรอการกระทานน ๆ ไปใชในสถานการณอนทคลายสถานการณเดมอก แนวคดและทฤษฎจากนกจตวทยากลมพฤตกรรมเปนแนวทางในการพฒนาและควบคมพฤตกรรมของบคคลในแงมมตาง ๆ โดยใช

33

สงเราทเลอกสรรแลว มาเปนตวกาหนดพฤตกรรม ซงกลมพฤตกรรมนยมเชอวา เราสามารถ ปรบเปลยนพฤตกรรมของ บคคลไดโดยใชสงเราทบคคลตองการมากาหนดการกระทา และการใชแรงเสรมหรอรางวลมาทาใหพฤตกรรมทตองการเกดซาขน อกจนกลายเปนพฤตกรรมทถาวรและทาดโดยสมาเสมอ แตขณะเ ดยวกนกลมนกเนนการลงโทษกบพฤตกรรมทไมดดวย โดยเชอวาการ ลงโทษจะทาใหบคคลลดการทาไมดเพอหลกเลยงการถกลงโทษกบพฤตกรรมทไมดดวย ซงการใหรางวลกบพฤตกรรมทดและลงโทษพฤตกรรมทไมดน บคคลอาจใช เพอพฒนาตนเองทนอกเหนอจากการพฒนาคนอนไดดวย โดยใหรางวลแกตนเองเมอสามารถควบคมตนใหทาดได เปนตน

2.4.4 แนวคดกลมจตวทยาเกสตอล (Gestalt Psychology) การมองภาพหรอมองสงใดกตาม มนษยจะมองภาพนนทงหมดกอน แลวจงคอ ยแยกสวน

เพอมองรายละเอยดตอไป และการเรยนของบคคลจะเปนไปดวยดและสรางสรรค ถาเขาไดมโอกาสเหนภาพรวม

กลม Gestalt เนนศกษาพฤตกรรมการรบร รวมทงการเรยนรจากปญญาความคด เหนวาการรบรเปนพนฐานนาใหเกด การเรยนร และคนเรามความสามารถในการรบรตางกน สงผลใหเรยนร และกระทาแตกตางกน การจะรบรใหเขาใจไดดจะตอง รบรโดยสวนรวมเสยกอน แลวจงศกษา สวนยอย ๆ ของสงนนทละสวนในภายหลง และการเรยนรเปนการแกไขปญหาอยางหนง ซงความสามารถในการแกไขปญหาขนอยกบความสามารถในการหยงเหน (Insight) การหยงเหนเปนการคดชองทางแกปญหา ไดฉ บพลนจากการพจารณาสภาวะรอบดาน ถาเกดการหยงเหนเมอใดกจะ แกปญหาไดเมอนน เมอแกปญหาไดกเกดการ เรยนรแลว ซงจะเปนไปไดดเพยงใดขนกบการใช ความคด ความเขาใจ หรอสตปญญาของผนน แนวคดของกลมนไดชอวา “ปญญานยม” เนองจากเหนวาก ารศกษาพฤตกรรมตองศกษาจากกระบวนการรบรและการคดในสมองซงเปนตวสงการใหเกดพฤตกรรม

การพฒนาปรบเปลยนพฤตกรรมตามแนวคดของ Gestalt นนจะตองพฒนาปรบเปลยนความคดกอน รวมไปถงการทา ความเขาใจและวนจฉยบคคลทจะตองดผนนเปนสวนรวม ตองศกษาเขาในสภาพแวดลอมทกรปแบบ เพอใหรจกผนนไดโดยแทจรง รวมทงไดแนวทางเขาใจบคคลโดยพจารณาทโลกแหงการรบรของเขา เนองจากจะรบรตามความคดภายใน มากกวารบรโลกเชง ภมศาสตรตามความเปนจรง เมอเขาใจการรบรของใครกยอมเขาใจความคด ของผนนดวย

2.4.5 แนวคดกลมจตวเคราะห (Psychoanalysis) เนนศกษาจตใตสานก ผนาแนวคดคนสาคญคอ Sigmund Freud อธบายวา พลงงานจตทา

34

หนาทควบคมพฤตกรรมของมนษยม 3 ลกษณะ 1. จตสานก (Conscious Mind) หมายถง ภาวะจตทรตวอยตลอดเวลา 2. จตกงสานก (Subconscious Mind) หมายถง ภาวะจตทระลกได 3. จตไรสานก (Unconscious Mind) หมายถง ไมอยในภาวะทรตว Sigmund Freud ยงอธบายโครงสรางทางจตประกอบดวย 3 สวนสาคญ Id Ego และ

Superego Id คอความตองการพนฐานของมนษย โดย Ego คอ สวนทควบคมพ ฤตกรรมทเกดจากความตองการของ Id ใหแสดงออกในทางทเหมาะสมเปนทยอมรบของสงคม และ Superego คอ เปนสวนทพฒนาขนมาจากประสบการณของ Ego เปนมโนธรรมคอยเตอน Ego

2.4.6 แนวคดกลมมนษยนยม (Humanism) เนนทความรสกและการตระหนกในตนเองของบคคล

แนวคดจากกลมมนษยนยมทอาจนาไปใชเพอการพฒนาพฤตกรรม คอ การเนนใหบคคลไดมเสรภาพ เลอกวถชวตตามความตองการและความสนใจ ใหเสรภาพในการคด การทาเนนความแตกตางระหวางบคคล เนนใหบคคลมองบวกในตน ยอมรบตนเอง และนาสวนดในตนเองมาใชประโยชนใหเตมท รกศกดศรความเปนมนษยของตนเอง สรางสรรคสงดใหตนเอง ซงเปนฐานทางใจใหมองบวกในคนอน ยอมรบคนอนและสรางสรรคสงดงามใหแกผอนและสงคม กบทงมความ รบผดชอบตอตนเองและสงคมดวย หลกความเชอและแนวคดของนกจตวทยากลมมนษยนยมมความทนสมยและเปนทยอมรบมากในปจจบนสาหรบในประเทศไทยของเราเองไดมการตนตวกนมากทจะนาแนวคดนมาสการพฒนาทรพยากรบคคลเพอแกปญหาสงคมในบานเมองเราขณะน โดยนกการศกษาสวนหนงมความเชอวา หากเรามทรพยากรบ คคลทมคณภาพสง แมจะเผชญกบความยงยากในการนาทรพยากรธรรมชาตอน ๆ มาใชประโยชน แมมอปสรรคมากมายตอการพฒนาประเทศ แตประชากรทมคณภาพนาจะฟนฝาอปสรรคไปไดดวยวรยะอตสาหะ ดวยความชาญฉลาดแหงปญญา และดวยคณธรรมความรบผดชอบตอตนเอง ตอสงคม ซงกลมมนษยนยมเชอวา ถาเดก ถกเลยงในบรรยากาศของความรกความอบอม เขาจะมความรสกมงคงปลอดภย และจะเจรญเตบโตเปนผเปนผใหญทมองโลกในแงด มนาใจใหคนอน ถาเดกถกเลยงใหรจกชวยตวเองตามวย ตาม ความถนด ความสนใจ และตามบทบาทหนาทภายใตการใหกาลงใจจากผใหญ เดกนนจะเจรญเตบโตเปนผใหญทรบผดชอบตามบทบาทหนาทในสงคมกลมมนษยนยมมความเชอวาการ เสรมสรางคณภาพชวตของคนเรานนจะทาไดโดยใหคนมองเหนสวนดในตนเอง และเกดแรงจงใจในการนาสวนดมาใชประโยชน ใหรจกวางแผนชวตและสรางพลงใจใหดาเนนชวตไปตามแผน ใหไดมโอกาสศกษาตนเองในแงมมตาง ๆ และใหไดแนวทางในการเรยนรบคคลอน ๆ ทแวดลอมตน

35

เพอปรบตนในการอยรวมกบคนอนอยางไดประสทธภาพ เกดการยอมรบตนเอง ยอมรบคนอน เมอยอมรบตนเองกเกดความเชอมน ปฏบตตนเปนธรรมชาต ลดความกาวราว และความเกบกดลงไป ได เมอยอมรบคนอนกจะทาใหมองโลกในแงด ทาใหอยรวมกนโดยสนตสข

สทน นาคเกลยง (2553: ยอหนาท 5) ไดมการนาเสนอการศกษาเอาไววาปจจยทางจตวทยา (Psychological Forces) เปนปจจยททาใหบคคลมความแตกตาง ทางพฤตกรรม โดยม 4 ปจจยดงน

1. การจงใจ (Motivation) การจงใจ โดยทวไป หมายถง การชกนาหรอการเกลยกลอม เพอใหบคคลเหนคลอยตาม สงทใชชกนาหรอเกลยกลอมเรยกวาแรงจงใจ (Motive) ซงหมายถงพลงทมอยในตวบคคลแลว และพรอมทจะกระต นหรอชทางใหบคคลกระทาการอยางใดอยางหนง เพอใหบรรลเปาหมายของบคคลนน ซง บคคลหนง ๆ มความตองการในสงตาง ๆ ไดหลายประการ ความตองการบางอยางเปนความตองการเพอดารงชวตและเกดขนจากภาวะ ตงเครยดทางรางกาย เชน ความหว ความกระหาย ความรส กไมสบาย

1.1 ทฤษฎการจงใจของฟรอยด (Freud’s Theory of Motivation) มนษยมแรงจงใจการซอทเกยวกบพฤตกรรมมนษย 3 ขน

1.1.1 อด (Id) เปนสวนประกอบของสงทจะทาใหบคคลแสดง พฤตกรรมออกมา เพอตอบสนองความตองการพนฐานของมนษยโดยมไดมการข ดเกลาใหพฤตกรรมนนเหมาะกบ คานยมของสงคม พฤตกรรมทเกดจากอดอาจจะดหรอไมดกได เชน พฤตกรรมการกาวราว ความ ตองการทางเพศ ความตองการแสวงหาความพอใจ เปนตน เชน การโฆษณานาหอมดเคเอนวาย (DKNY) ซงกระตนอด (Id) โดยแสดงถงความมอทธพลทางเพศ มกลนหอมทชวนใหหญงสาวหลงใหล

1.1.2 อโก (Ego) เปนความตองการ ดานการยกยอง ความภาคภมใจ ความเคารพ และสถานะของบคคล Ego เปนตวควบคมภายในททาใหเกดความสมดลระหวาง ความตองการพนฐานทเกดจากอด (Id) กบขอกาหนดทางดานสงคมและวฒนธรรมของซปเปอรอ โก (Superego) ดงนน Ego จงเปนสวนทแสดงพฤตกรรมออกมาใหเหมาะสมกบกาลเทศะ เหตผลหรอเหตการณท เปนจรงในสงคม เชน การใชโทรศพทมอถอหรอการใชบตรเครดตเปน สวนทสนองความตองการ ดานสงคม

1.1.3 ซปเปอรอโก (Superego) เปนสวนทสะทอนถงศล ธรรมและ จรยธรรมของสงคม หรอเปนระบบซงเกยวของกบกฎเกณฑของสงคม ซงชวยปองกนการแสดงออกของ พฤตกรรมทเกดจากอด (Id) ไมใหมความเหนแกตวจนเกนไป ถาสงคมถอวาสงใดเปนสงทดงาม ควรยดถอและประพฤตปฏบต สวนของ Superego กจะรบไวและปฏบต ตาม บทบาททสาคญของ Superego คอ ทาหนาทยบยงการกระทา การแสวงหาความพอใจของบคคลใหปฏบตตามกฎและ

36

ขอบงคบของสงคม สวน Ego เปนสอกลางระหวาง Id และ Superego โดยพยายามพฒนาสงกระตนจาก Id ออกมาเปนพฤตกรรมทสอดคลองกบ Superego

2. การรบร (Perception) เปนกระบวนการซงบคคลแตละบคคลทาการคดเลอกสารสนเทศหรอสงเราเขามาจดระเบยบและทาความเขาใจจากนนจงมปฏกรยาตอบสนอง

2.1 ตา ใหความรสกสมผสทางการไดเหน 2.2 ห ใหความรสกสมผสทางการไดยน 2.3 จมก ใหความรสกสมผสทางการไดกลน 2.4 ลน ใหความรสกสมผสทางการรรส 2.5 ผวหนง ใหความรสกสมผสทางการรสก

3. การเรยนร (Learning) หมายถง การเรยนรของบคคลนน เกดขนเมอบคคลไดรบมาจาก ประสบการณตาง ๆ ทไดรบรมาและการเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทคอนขางถาวร ซง สงผลใหเกด การเปลยนแปลงพฤตกรรมไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม

4. ความเชอและทศนคต (Beliefs and Attitude) ความเชอเปนลกษณะทแสดงถงความรสกนกคดทจะเปนไปได อนเปนจดมงหมายทมลกษณะเฉพาะ ซงจะเปนความจรงหรอไมจรงกได ความเชอนอาจเกดจากความร ความคดเหน หรอศรทธา กได และอาจมอารมณความรสก หรอความสะเทอนใจ เขามาเกยวของหรอไมกได

4.1 ความเชอ (Beliefs) หมายถง ความรสกนกคดทบคคลทยดถอเกยวกบสงใดสงหนง จากประสบการณในอดต โดยความเชออาจเกยวกบสงใดสงหนง ไดแก ผลตภณฑ บคคล บรษท และอน ๆ

4.2 ทศนคต (Attitude) หมายรวมถงทง ความคด ความเขาใจ ความคดเหน ความรสก ความรสกนกคด และทาทของบคคล ของบคคลทมตอสงใดสงหนงหรอความโนมเอยงทเกดจาก การเรยนร ซงมอทธพลตอการแสดงออกของบคคลนน โดยอ าจแสดงออกในรปแบบของการชอบหรอไมชอบ เหนดวยหรอไมเหนดวยกได ตอสงใดสงหนง และทศนคตทบคคลมตอสงใดสงหนง นน มธรรมชาตทคอนขางเปลยนแปลงยาก

สรปไดวาปจจยทางจตวทยาเปนปจจยภายในตวบคคลทเกยวกบพฤตกรรม คานยม การ รบรความสามารถของตนเอง ซงพฤตกรรมการสบบหรหรอเลกสบบหรของบคคลยอมมความเกยวของกบความรสกนกคด คานยม ทศนคต และการรบรความสามารถของตนเอง

ปจจยทางจตวทยาจงมความสาคญตอพฤตกรรมของบคคล ถาหากมการปลกฝงคานยมอน พงประโยชนตอสงคมแลวก จะสงผลใหพฤตกรรมของบคคลในสงคมจะเปนไปตามทสงคมตองการ เชนเดยวกบพฤตกรรมการสบบหรทมความแตกตางกนขนอยกบคานยมของบคคล หรอ

37

กลมบคคลนน ๆ

2.5 ทฤษฎทเกยวกบพฤตกรรมการสบบหร

2.5.1 ปจจยสวนบคคล ปจจยสวนบคคล ตามแนวคดของ Cronbach (1970: 161 อางถงใน ชดา จตพทกษ, 2526:

58-71) แบงออกได 7 ประการ 1. ความมงหมาย (Goal) เปนความตองการหรอวตถประสงคททาใหเกดกจกรรม คนเรา

ตองทากจกรรมเพอสนองความตองการทเกดขน กจกรรมบางอยางกใหความพอใจหรอสนองความ ตองการไดทนท แตความตองการหรอวตถประสงคบางอยางตองใชเวลานานจงสามารถบรรลสม ความตองการได คนเราจะตองการมความตองการหลาย ๆ อยาง ในเวลาเดยวกน และมกจะตอง เลอกสนองความตองการทหางออกไปในภายหลง

2. ความพรอม (Readiness) หมายถง ระดบวฒภาวะหรอความสามารถทจาเปนในการทากจกรรมเพอสนองความตองการ คนเราไมสามารถสนองความตองการไดหมดทกอยาง ความ ตองการบางอยางอยนอกเหนอความสามารถความสามารถของเขา

3. สถานการณ (Situation) เปนเหตการณทเปดโอกาสใหเลอกทากจกรรมเพอสนองความตองการ

4. การแปลความหมาย (Interpretation) กอนทคนเราจะทากจกรรมใดกจกรรมหนงลงไป เราตองพจารณาสถานการณเสยกอนแลวตดสนใจเลอกวธการทคาดวาจะไดความพอใจมากทสด

5. การตอบสนอง (Respond) เปนการทากจกรรมเพอสนองความตองการโดยวธการทไดรบเลอกแลวในขนแปลความหมาย

6. ผลทไดรบหรอผลทตามมา (Consequence) เมอทากจกรรมแลวยอมไดรบผลจากการ กระทานน ผลทไดรบอาจจะเปนไปตามทคดไว (Confirm) หรออาจตรงกนขามกบความคาดหมาย (Contradict) กได

7. ปฏกรยาตอความผดหวง (Reaction Thwart Ship) หากคนเราไมสามารถสนองความตองการได กกลาวไดวาเ ขาประสบความผดหวง ในกรณเชนนเขาอาจจะยอนกลบไปแปล ความหมายของสถานะเสยใหม และเลอกวธการสนองตอบใหมกได

พนฐานแนวความคดท เกยวกบความสามารถในตนเองนน Bandura (1977: 191-215) เชอวา ในการศกษาพฤตกรรมมนษยจะตองวเคราะหเงอนไขและสงเราทจ ะมาเสรมแรงใหเงอนไขนนคงอย พฤตกรรมเรยนรของมนษยจงเกดจากกระบวนการเรยนรขององคประกอบหลายอยาง โดยม

38

พนธกรรมสภาพแวดลอม สงคม ประสบการณ ความสามารถเฉพาะตวของบคคลผสมผสานกนจนยากแกการตดสนวา พฤตกรรมนน ๆ เกดจากสงใดสงหนง

2.5.2 ทฤษฎลาดบขนความตองการของ Maslow Maslow (1970: 286) เปนนกจตวทยาอยทมหาวทยาลบแบรนดส ไดพฒนาทฤษฎการจงใจ

ทรจกกนมากทสดทฤษฎหนงขนมา Maslow ระบวาบคคลจะมความตองการทเรยงลาดบจากระดบพนฐานมากทสดไปยงระดบสงสด

1. ความตองการทางรางกาย (Physiological Needs) ไดแก ความตองการในปจจย 4 คอ อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค

2. ความตองการความมนคงและปลอดภย (Safety Needs) ไดแก ความตองการความมนคง ในชวต หนาทการงาน หรอความปลอดภยในชวตและทรพยสน เปนตน

3. ความตองการทางสงคม (Social Needs) ไดแก ความตองการความรกและการยอมรบจากคนในสงคมไมวาจะเปนคนในครอบครว เพอน หรอบคคลอน ๆ ทอยในสงคม

4. ความตองการการยกยอง (Esteem Needs) ไดแก ความตองการการยกยองนบหนาถอตา จากคนในสงคม

5. ความตองการประสบความสาเรจสงสดในชวต (Self-Actualization Needs) ความตองการความสมหวงของชวตคอ ความตองการระดบสงสด บคคลมกจะตองการโอกาสทจะคดสรางสรรคภายในงาน หรอพวกเขาอาจจะตองการความเปนอสระและความรบผดชอบ บรษทไดพยายามจงใจบคคลเหลานดวยการเสนอตาแหนงท ทาทายแกพวกเขา (novabizz, 2553: ยอหนาท 2)

2.5.3 ทฤษฎสญชาตญาณ (Instinct Theory) สญชาตญาณ เปน พฤตกรรมทมนษย แสดงออกโดยอตโนมต ตามธรรมชาตของชวต เปน

ความพรอม ทจะทา พฤตกรรม ไดในทนทเมอปรากฎ สงเรา เฉพาะตอพฤตกรรมนน สญชาตญา ณ จงมความสาคญตอ ความอยรอด ของชวต ในสตวบางชนด เชนปลากดตวผจะแสดงการกาวราว พรอมตอส ทนททเหนตวผตวอ นสาหรบในมนษย สญชาตญาณอาจจะไมแสดงออกมา อยางชดเจน ในสตวชนตา แตบคคลสามารถร สกได เชน ความใกลชดระหวางชายหญง ทาใหเก ดความตองกาทางเพศได

ดงนน พฤตกรรมนไมตองเรยนร เปนรปแบบพฤตกรรมทตายตว แนนอน ซงกาหนดมา ตามธรรมชาตจาก ปจจยทางชวภาพ ในปจจบนการศกษา สญชาตญาน เปนเพยงตองการ ศกษา

39

ลกษณะ การตอบสนอง ขนพนฐาน เพอความเขาใจ พฤตกรรม เบองตนเทานน (Novabizz, 2553: ยอหนาท 2)

2.5.4 ทฤษฎแรงขบ (Drive Reduction Theory) แรงขบ (Drive) เปนกลไกภายในทรกษาระบบทางสรระ ใหคงสภาพสมดลในเรองตาง ๆ

ไว เพอทาให รางกายเปน ปกต หรออยในสภาพ โฮม โอสแตซส (Homeostasis) โดยการปรบระบบใหเขากบ การเปลยนแปลงทเกดขน ทฤษฎแรงขบอธบายวา เมอเสยสมดลในระบบ โฮมโอสแตซส จะทาใหเกดความตองการ (Need) ขน เปนความตองการทางชวภาพเพอรกษาความคงอยของชวต และความตองการน จะทาใหเกด แรงขบ อ กตอหนง แรงขบเปน สภาวะตนตว ทพรอมจะทาอยางใดอยางหนง ใหกลบคนสสภาพสมดลเพอลด แรงขบนน (Drive Reduction) ตวอยางเชน การขาดนาในรางกาย จะทาใหเสยสมดลทางเคม ในเลอด เกดความตองการเพมนา ในรางกาย แรงขบ ทเกดจากตองการนาคอ ค วามกระหาย จงใจใหเราดมนหรอหานามาดม หลงจากดมสม ความตองการแลว แรงขบกลดลง กลาวไดวา แรงขบผลกดนให คนเรามพฤตกรรม ตอบสนอง ความตองการ เพอทาให แรงขบ ลดลงสาหรบทรางกาย จะไดกลบส สภาพสมดล อกครงหนง แรงขบแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ แรงขบปฐมภม (Primary Drive) และแรงขบทตยภม

(Secondary Drive) แรงขบทเกดจาก ความตองการพนฐานทางชวภาพ เชน ความตองการอาหาร นา ความตองการและแรงขบประเภทน เกดขนเองโดยไมตองเรยนร เปนแรงขบ ประเภทปฐมภม สวน แรงขบทตยภม เปนแรงขบทเกดขนจากการเรยนร แรงขบประเภทน เมอเกดแลวจะจงใจคนให กระทาสงตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการอยางไมมวนสนสด เชน คนเรยนรวา เงนม ความสมพนธเชอมโยงกบการสนองความตองการอาหาร ทอยอาศยและอน ๆ อกมาก การไมมเงน จงเปนแรงขบทตยภมสามารถจงใจใหคนกระทาพฤตกรรมตาง ๆ เพอใหไดเงนมาตงแตการทางาน หนกจนถงการทาสงทผดกฎหมาย เชน การปลนธนาคาร (Novabizz, 2553: ยอหนาท 5) 2.5.5 ทฤษฎการตนตว (Arousal Theory) มนษยถกจงใจใหกระทาพฤตกรรมบางอยาง เพอรกษาระดบ การตนตวทพอเหมาะ

(Optimal Level of Arousal) เมอมระดบการตนตวตาลง กจะถกกระตนใหเพมขน และเมอกา ตนตววมระดบสงเกนไปกจะถกดงใหลดลง เชน เมอรสกเบอคน จะแสวงหาการกระทาทตนเตน เมอตนเตนเราใจมานานระยะหนง จะตองการพกผอน เปนตน คนแตละคนจะมระดบการตนตวทพอเหมาะแตกตางกน

40

การตนตวคอ ระดบการทางานทเกดขนในหลาย ๆ ระบบของรางกาย สามารถวดระดบการ ทางานนไดจากคลนสมอง การเตนของหวใจ การเกรงของกลามเนอ หรอจากสภาวะของอวยวะตาง ๆ ขณะทหลบสนทระดบการตนตวจะตาทสด และสงสดเมอตกใจหรอตนเตนสดขด การตนตวเพมขนไดจากความหว กระหายนาหรอแรงขบทางชวภาพอน ๆ หรอจากสงเราทเขมขน รนแรง เหตการณไมคาดหวงไวกอน หรอจากสารกระตนในกาแฟ และยาบางชนด การทางานจะทมประสทธภาพสง เมอมระดบการตนตวปานกลาง ระดบการตนตวทสงเกนไปจะรบกวนความใสใจ การรบร การคด สมาธ กลามเนอทางานประสานกนไดยาก เมอระดบ การตนตวตา คนเราทางานทยากและมรายละเอยดไดด แตถาเปนงานทงายจะทาไดดเมอระดบ กา ตนตวสง คนทมระดบการตนตวสงเปนนสย มกสบบหร ดมสรา กนอาหารรสจด ฟงดนตรเสยงดง มความถเรองเพศสมพนธ ชอบการเสยงและลองเรองใหม ๆ สวนคนทมระดบการตนตวตาเปน ปกต มกมพฤตกรรมทไมเราใจมากนก ไมชอบการเสยง ความแตกตางในระดบพอเหมาะของการ ตนตว เกด จากพนฐานทางชวภาพเปนเรองหลก และทาใหมบคลกภาพแตกตางกนไปดวย (Novabizz, 2553: ยอหนาท 7)

2.5.6 ทฤษฎสงจงใจ (Incentive Theory) ปจจยภายนอกหรอสงแวดลอมทจงใจจะดงดดใหคนมงไปหาสงนน มนษยกระทากจกรรม ตาง ๆ เพอแสวงหาสงทพอใ จ (Positive Incentives) เชน รางวล คายกยอง สทธพเศษ และหลกเลยง สงทไมพอใจ (Negative Incentives) เชน ถกลงโทษ ถกตาหน ทาใหเจบกาย การทคนม พฤตกรรมแตกตางกน หรอพฤตกรรมเปลยนแปลงไป ขนอยกบความแตกตางในคณคา (Values) ของสงจงใจ ถาคดวาการกระทาอยางใด อยางหนง จะไดรบผลคมคา กจะมแรงจงใจ ทใหบคคลกระทาอยางนน (สทน นาคเกลยง , 2553: ยอหนาท 8)

โดยสรปทฤษฎทกทฤษฎทกลาวมา มหลกการมาจากการเรยนรทางสงคม เมอบคคลมทกษะการปฏบตตวทเหมาะสม มกา ลงใจเพยงพอ ความคาดหวงในความสามารถจงเปนสงสาคญทจะทานายหรอตดสนวาบคคลจะเปลยนแปลงพฤตกรรมและปฏบตตวตามคาแนะนาอยางตอเนอง หรอไม ซงบคคลตองมทกษะมความรในเรองนน และทสาคญตองมความรสกมความตองการทจะทา พฤตกรรมนน ๆ รวมทงเปนพฤตกรรมท สอดคลองกบการดาเนนชวตของบคคลนน ๆ ดวย

41

2.6 ผลงานวจยทเกยวของ

กลวรรณ นาครกษ (2540) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมสขศกษา โดยประยกตทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอการเลกสบบหรในนกเรยนชายระดบมธยมศกษาตอนตนกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยทศนคตตอ การสบบหร การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรคและอนตรายจากการสบบหรความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการเลกสบบหรและการปฏบตตวในการเลกสบบหรสงกวากอนทดลอง และสงกวากลมเปรยบเทยบ อยางมนยสาคญทางสถต

ชชวาลย สงหรตนศร (2534) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมการงดสบบหรของนกศกษาวทยาลยเทคนคสพรรณบร จานวน 90 คน พบวาภายหลงการทดลอง คะแนนเฉลยการรบรในผลลพธของอนตรายทเกดจากการสบบหร คะแนนความเชอในความสามารถของตนเองในการงดสบบหรของกลม ทดลองสงกวากลมเปรยบเทยบและสงกวา กอนการทดลองอยางมนยสาคญทาง สถต สวนปจจยดานอาย ระดบการศกษา สาขาวชาทศกษา จานวนปทสบบหร ไมมความสมพนธกบการงดสบบหร และยงพบวา เหตจงใจใหเลกสบบหร คอ ควนบห รทาใหอดอด หายใจไมออก (รอยละ 29.4) และคนทสบบหรจะทาใหมกลนเหมนตดตวรอยละ 42.2

นตยา เยนฉา (2535) ศกษาเชงพรรณนาเกยวกบความสมพนธระหวางแบบแผนความเชอ ดานสขภาพ ปจจยพนฐานและการปฏบตตวเพองดสบบหรของบคคลากรชายในโรงพยาบาล พบวาการมสมาชกในครอบครวสบบหร การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรค แรงจงใจดาน สขภาพและความเชอดานสขภาพมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตตนเพองดสบบหร สวนการรบรความรนแรง การรบรประโยชนและอปสรรคของการสบบหร ไมมความสมพนธกบการปฏ บตตนเพอการงดสบบหร ปจจยดานอาย รายไดเฉลยตอเดอนมความสมพนธทางลบกบการปฏบตตนเพองด สบบหร สวนประวตการมสมาชกในครอบครวสบบหรและการมเพอนใกลชดสบบหรมความสมพนธกบการปฏบตตนเพองดสบบหร นอกจากนปจจยดานแรงจงใจ ดานสขภาพ อาย และประวตการมสมาชกในครอบครวและเพอนใกลชดสบบหร สามารถทา นายการปฏบตตนเพองดสบบหรไดอยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนนจากการศกษายงพบวา ความเชอเปนสงทมอทธพลตอพฤตกรรมมนษย ความเชอเปนสวนประกอบในตวบคคลซงฝ งแนนอยในความคดความเขาใจ นนๆ ซงความเชอและความเขาใจน จะมบทบาทสาคญในการวางหลกแหงการกระทา และยงเปน องคประกอบสาคญในการทจะชวยใหบคคลสามารถปรบปรงพฤตกรรมทแสดงออกมาใหเขากบ สถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม

42

ประยงค สจจพงษ (2534) ศกษาความสมพนธระหวางความเชอดานสขภาพการสนบสนนทางสงคมและลกษณะประชากรกบการดแลตนเอง ของผปวยวณโรคปอด พบวา ความเชอดานสขภาพมความสมพนธทางบวกกบการดแลตนเองของผปวยวณโรคปอด โดยการรบรตอโอกาสเสยงในการเกดโรคการรบรตอประโยชนของการรกษ า การรบรตออปสรรคของการรกษาและแรงจงใจดานสขภาพโดยทวไปมความสมพนธกบการดแลตนเองของผปวยโรคปอด สวนการรบรตอความรนแรงของโรคและปจจยรวม ไมมความสมพนธกบการดแลตนเองของผปวยวณโรคปอด อยางมนยสาคญทางสถต

พนมพร เลขะเจรญ (2532) ไดทาการศกษา ประสทธผลของโปรแกรมการงดสบบหรตอพฤตกรรมการสบบหรของคนงานในโรงงานอตสาหกรรมเขตกรงเทพมหานคร จานวน 80 คน ผลการศกษาพบวาหลงการทดลองคะแนนเฉลยความร ความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการงดสบบหรความคาดหวงในผลของการงดสบบหรและการปฏบตตนเกยวกบงดสบบหรสงกวา กอนการทดลอง ทงในกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบ นอกจากนยงพบวาปจจยดานอาย และคาใชจายในการซอบหรมความสมพนธกบจานวนบหรทสบตอวน

ภทรกร กาญจโนภาส (2538) ไดทาการศกษา ประสทธผลของโครงการเพอนชวยเพ อนในพฤตกรรมการเลกสบบหรของนกเรยนเทคนคจงหวดชยภม รายงานผลการวจยพบวา ภายหลงการทดลองกลมตวอยางมการเปลยนแปลงดานความรเกยวกบบหร ความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการเลกสบบหร ความคาดหวงในผลของการเลกสบบหร การปฏบตตวในการเลกสบบหรดขนมากกวากอนทาใหเขารวมโครงการ และสามารถเลกสบบหรไดรอยละ 42.5 นอกจากนนพบวา ความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการเลกสบบหรและความคาดหวงในผลของการเลกสบบหรของนกเรยนมความสมพนธกบการปฏบตตวในการเลกสบบหรอยางมน ยสาคญทางสถต

รวมพร นาคะพงศ (2535) ศกษาประสทธผลของการจดประสบการณตรงในโปรแกรมการงดสบบหรของนกศกษาสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอในนกศกษาชายจานวน 153 คน แบงเปนกลมทดลอง 70 คน กลมเปรยบเทยบ 83 คน ผลการวจยพบวา ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการงดสบบหร นกศกษามการเปลยนแปลงดานความรทศนคต เกยวกบบหรและ พฤตกรรมในการเลกสบบหรไดถกตองมากกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตสวน จานวนปมความสมพนธทางลบกบการสบบหรอยางมนยสาคญทางสถต

วรรณ ทพยพยอม และกฤษณา ศรวรรณวฑฒ (2530: 85-91 อางถงใน สายรง โพธเชด , 2538: 20) สถาบนมะเรงแหงชาต ไดทาการศกษาวเคราะหขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสบบหรของ เดกไทยในโรงเรยนแหงหนงในเขตกรงเทพมหานครพบวา เหตจงใจใหเลกสบบหรทสาคญ คอ ไดรบคาแนะนาจากเพอน บคคลทใกลชด เชนเดยวกบการศกษาของ กาไรรตน เยนสจตร (2534:

43

64) เรองประสทธผลของโครงการคายเยาวชนและการเสรมแรงเพอการงดสบบหรใหนกเรยนมธยมศกษาตอนตน เหตผลทพยายามงดสบบหรไดแก ครแนะนาใหเลกสบบหร (รอยละ 35.1) บดามารดาบอกใหเลกสบบหร (รอยละ 2.3) เพอนสนทงดสบบหร (รอยละ 14.9)

สมปอง ธนไพศาลกจ (2534: 67 อางถงใน สายรง โพธเชด , 2538: 20) เกยวกบการเลกสบ บหร พบวาสาเหตททาใหเลกสบบหร คอ เลกเพราะคนใกลชดบอก หรอ ขอใหเลก (รอยละ 27.4) เลกเพราะการรณรงค (รอยละ 22.9) เลกเพราะอาชพไมเหมาะทจะสบ (รอยละ 8.0) และเลกเพราะททางานไมใหสบ (รอยละ 4.1)

กองเกยรต พรรณวด (2539) ไดทาการศกษาอปสงคบหรสวนบคคลเปนการวเคราะหในเชงปรมาณและเชงพรรณา ซงประกอบดวยการเกบขอมลจากการสมภาษณขอม ลทใชไดจากการสมภาษณผสบบหรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยกลมเปาหมายในการศกษาคอประชากรชายทสบบหรเปนประจาทกวนทมอายตงแต 20 ปขนไป โดยใชขนาดตวอยางจานวน 500 ตวอยาง และในการวเคราะหเชงปรมาณไดใชแบบจาลองอปสงคบ หรสวนบ คคล ซงความตองการบรโภคบหรของผสบแตละคนนนถกกาหนดดวยปจจยหลายอยาง คอ รายไดของผสบบหร จานวน ปทสบบหร การมสมาชกในบานทสบบหร ปรมาณการสบบหรในปทผานมา การมสมาชกในบานทมอายไมเกน 5 ป การมโรคประจาตว อายของผสบบหร และราคาบหร โดยใชวธ OLS จากขอมลภาคตดขวาง (Cross-Section Data) โดยผลการศกษาพบวาผทมเดกอายไมเกน 5 ป พกอาศยในบาน และผทางานในองคกรของรฐ มความนาจะเปนทจะพยายามเลกสบบหร แตผมรายไดสวนตวตอ เดอนสงกวา 20,000 บาท จะมแนวโนมทจะไมสบบหร

ประกต วาทสาธกกจ (2536) ไดใหขอมลวาบคคลทสบบหร โดยสวนใหญตระหนกถงพษ ภยของการสบบหร โดยในแตละปคนสบบหรจานวนไมนอยตองการเลกสบบหรและสามารถเลก สบบหรไดดวยตนเองถงรอยละ 80 สวนเหตผลทผตองการเล กสบบหรยงไมสามารถเลกสบบหรไดกดวยเหตผล เชน กาลงใจไมเพยงพอ รสกไมมนใจในตนเอง ไมรวาจะเรมตนอยางไร หรอ ยงไมร วาจะปฎบตตวอยางไรขณะเลกสบบหร รวมไปถงญาตของผสบบหรจานวนมากทหวงใยในสขภาพของผสบบหรทตนเองรก แตไมรวาจะชวยใหผสบบหรเลกสบไดอยางไร

เพญจนทร สธพเชษฐกล (2534) ไดทาการศกษาเกยวกบความ สมพนธระหวางพฤตกรรมการเปดรบสอความร ทศนคต และพฤตกรรมการรณรงคเพอการไมสบบหร : ศกษาเฉพาะกรณขาราชการกรงเทพมหานคร โดยมวตถประสงคเพอศกษาหาความรพฤตกรรมการเปดรบขาวสารกบความร ทศนคตและพฤตกรรมการสบบหรของขาราชการกรงเทพมหานคร ผลการศกษาสรปวา การเปดรบขาวสารของกล มตวอยางจากสอวารสาร นตยสาร มผลตอความรในเรองโทษ ของบหร

44

นอกจากนการเปดรบสอวทยมผลตอ พฤตกรรมการสบบหรและจะมผลไปในทางทดยงขน ถาไดม การเปดรบขาวสารสอมวลชนตอสปดาห

อบลรตน เรงหรญ (2527) สถาบน ไดทาการสารวจโครงการ 5 วน เพอการเลกสบบหรของโรงพยาบาลมชชน จากผเขาอบรมจานวน 80 คน ตงแต พ .ศ. 2521 – 2526 พบวาหลงจากโครงการสนสดลง มผเลกสบบหรไดจนถงปจจบน (รอยละ 36.25) (รอยละ 11.25) สบบหรจานวนเทาเดม (รอยละ 52.50) เลกสบไดชวระยะเวลาหนงแลวกลบมาสบใหมจนถงปจจบน สวนเหตผล ในการเลกสบบหรนน พบวากลวจะเป นโรครายแรงบางชนด รองลงมา คอ ตองการมสขภาพแขงแรง ซงแสดงใหเหนวาความกลวตอการเปนโรครายมผลการเลกบหร

สายรง โพธเชด (2538) ศกษาเหตผลของการงดสบบหรของนกศกษาชายระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคเพชรบรณ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาเหตผล ของการงดสบบหร และแนวทางการปองกนการสบบหรในวยรนทเคยสบเปนประจาอยางนอย 1 มวนตอวน ตงแต 6 เดอนขนไป และปจจบนงดสบบหรอยางนอย 1 เดอน จานวน 30 คน ผลการศกษาพบวา เหตผล ของการงดสบบหร คอ กลวอนตรายจากบหร (รอยละ 25.0) กลวเสพตด หวงภาพพจนของตนเอง และสนเปลองคาใชจาย (รอยละ 11.1) เทากน เนองจากของการรณรงค และบดา มารดา ญาตพนองแนะนาใหงดสบบหร (รอยละ 8.3) เทากน สขภาพไมดจากการสบบหร (รอยละ 5.5) ราคาบหรสงขน ไมมเงนซอบหร อาจารย เพอน และค นรกนานาใหงดสบบหร อยากเปนตวอยางทด และการสบบหรทาใหมกลนเหมนตดตว (รอยละ 2.8) เทากน วธการงดสบบหรท ใชมากทสด คอ ลดบหรทสบตอวนลงจนหยดสบ (รอยละ 27.8) รองลงมา คอ หยดสบบหรทนท และหลกเลยงสถานการณททาใหสบบหร (รอยละ 22.2) เทากน นกถงโทษของบหร (รอยละ 16.7) และใชสงอนทดแทน (รอยละ 11.1)

Pederson et al. (1984: 74) ไดทา การศกษาถงแบบแผนความเชอดานสขภาพกบความรวมมอในการปฏบตตามคา แนะนา ของแพทยในการเลกสบบหรของผปวยทเปนโรคปอดโดยใชกลมตวอยาง 308 คน พบวาแบบแผนความเชอดานส ขภาพมความสมพนธกบการปฏบตตามคา แนะนาของแพทยในการเลกสบบหรและสามารถใชแบบแผนความเชอดานสขภาพทานายการเลกสบบหรได 3 – 6 เดอน หลงจากไดรบคาแนะนา ความเชอดานสขภาพกบพฤตกรรมการสบบหรพบวา การรบรถงโอกาสเสยงตอการเกดโรค การรบรถงโทษของการสบบหร มความสมพนธกบพฤตกรรมการเลกสบบหร

Hoefer (2001) ไดวจยเรองการรบร ความเขาใจถงอนตรายทเกดจากบหรในกลมนกศกษา โดยใชกลมตวอยางจานวน 1,020 คน ทกาลงศกษาอยในมห าวทยาลยในสหรฐอเมรกาโดยใหผทสบบหรกบผทไมสบบหรทมความร ความเขาใจในเรองของบหรทแตกตาง กนมาอยรวมกนใน

45

ระยะเวลหนง ผลปรากฎวานกศกษาทสบบหรไมสนใจหรอใสใจในเรองอนตรายของบหร สวนผท ไมสบบหรนนมความรสกถ งอนตรายจากผทสบบหร และควรมการประชาสมพนธถงอนตราย ทษ พษภยของบหรใหมากขน

Weinstein (2003) ไดวจยเรองความเชอในความถกตองและการมองโลกในแงดของการเลกสบบหรซงไดทาการเกบข อมลจากผทสบบหร ซงสวน ใหญมความรวาการตดบห รเกดขนไดงาย และรวดเรว แตเลกไดยาก ผทสบบหรทเปนวยรน โดยทว ๆ ไป มความเชอวาการเลกสบบหรนน เปนเรองงายเพราะพวกเขาเหลานนตดบหรนอยกวาผทสบทว ๆ ไป ผทสบบหรทเปนผใหญม แนวโนมทจะบอกวาการเลกสบบหรแ ละการตดบหรนนมความแตกตางกนในวยทตางกน อยางไร กตาม ผทสบบหรไมวาจะวยรนหรอวยผใหญทตองการจะเลกสบบหรประเมนวาจะสามารถเลกสบ บหรไดในเวลาไมนาน แตเปนการประเมนทผดพลาด มผสบบหรจานวนไมมากทคดจะสบไมนาน นบตง แตสบในวนแรก ๆ และไมเชอวาการเลกสบบหรนนยาก ซงความคดดงกลาวทาใหการสบ บหรดาเนนตอไป และยากทจะเลกสบได

บทท 3

กรอบแนวคดและระเบยบวธการศกษา

การศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซ

ไอ (ประเทศไทย) จากด” โดยศกษาคนควาจากเอกสาร การทบทวน แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของซงมรายละเอยด ดงน

1. กรอบแนวคดในการศกษา 2. นยามปฎบตการ 3. ประชากรเปาหมาย 4. เครองมอทใชในการศกษา 5. การทดสอบคณภาพของเครองมอ 6. การรวบรวมขอมล 7. การประมวลผลขอมล 8. การวเคราะหขอมล

3.1 กรอบแนวคดในการศกษา

จากการทบทวนแนวคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ สามารถสงเคราะหเปนกรอบแน วคดในการศกษาได ดงน

3.1.1 ตวแปรอสระ (Independent Variables) ประกอบดวย

3.1.1.1 ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย เพศ ศาสนา การศกษา สถานภาพสมรส รายได สงกด ลกษณะการพกอาศย การมคนใกลชดสบบหร

3.1.1.2 ปจจยภายนอก ไดแก ปจจยทางสขภาพ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ปจจยทางจตวทยา

47

3.1.1.3 ประวตการสบบหร ไดแก อายเมอเรมสบบหร ระยะเวลาในการสบบหร ปรมาณการสบบหร

3.1.2 ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก พฤตกรรมการสบบหร ประกอบดวย เลก

สบบหรแลว มความคดทจะเลกสบ ไมมความคดทจะเลกสบ

ตวแปรอสระ

ภาพท 3.1 แสดงกรอบแนวคดในการศกษา

ประวตการสบบหร 1. อายเมอเรมสบบหร 2. ระยะเวลาในการสบบหร 3. ปรมาณการสบบหร

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. อาย 3. ศาสนา 4. การศกษา 5. สถานภาพสมรส 6. รายได 7. สงกด 8. ลกษณะการพกอาศย 9. การมคนใกลชดสบบหร

ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ปจจยทางจตวทยา

1. 2. 3.

ปจจยภายนอก ปจจยทางสขภาพ

พฤตกรรมการสบบหร เลกสบบหรแลว มความคดทจะเลกสบ ไมมความคดทจะเลกสบ

1. 2. 3.

ตวแปรตาม

48

3.2 นยามปฏบตการ

การศกษาเรองปจจยทมผลตอพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากดเพอใหเกดควา มสอดคลองตามวตถประสงคของการศกษาครงน ผศกษาจงกาหนด นยามเชงปฎบตการของตวแปรไวดงน

พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด หมายถง พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด เฉพาะผทมหรอเคยมพฤตกรรมการสบบหร

การสบบหร หมายถง การกระทาใด ๆ ซงมผลใหเกดควนจากการเผาไหมของบหรแลวสดเอาควนเขาไปในปอด และตองเปนการสบตอเนองทกวน

พฤตกรรมการสบบหร หมายถง การกระทาใด ๆ ซงมผลใหเกดควนจากการเผาไหมของบหรแลวสดเอาควนเขาไปในปอด และตองเปนการสบตอเนองทกวน ในปจจบน หรอเคยสบบหรในอดต โดยมองไดจากสาเหต ซงประกอบดวย การอยากทดลอง ความโกเก เขาสงคม คลายเครยด เลยนแบบผอน ดมความเปนชายชาตร นอกจากนนยงพจารณาถงความคดทจะเลกสบบหรดวยไมวา จะเปนจากตนเองอยากจะเลกสบเองอนเนองมาจากปญหาสขภาพ มกลนตวเหมน ทาใหสนเปลอง นอกจากนนยงเปนทรงเกยจของสงคม มความสนเปลอง และทาใหคนใกลชดเดอดรอนโดยอาจ ไดรบพษภยจากบหร และอยากเปนแบบอยางทดอกทงคนรนใหมกไมสบบหรกนแลว รวมถงการ พจารณาความคดทจะไมเลกสบบหร

อาย หมายถง อายของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 5 ชวง ไดแก 20–25 ป 26–30 ป 31–35 ป 36–40 ป และ 41 ปขนไป

ศาสนา หมายถง การนบถอศาสนาของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 3 ประเภท คอ ศาสนาพทธ ศาสนาครสต และศาสนาอสลาม

การศกษา หมายถง ระดบการศกษาสงสดของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 4 ประเภท มธยมศกษาหรอตากวา อนปรญญา ปรญญาตร และ สงกวาปรญญาตร

สถานะภาพสมรส หมายถง สถานะของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 3 ประเภท คอ สถานะภาพโสด สถานะภาพสมรส และสถานภาพแยกกนอย /หยาราง

รายได หมายถง รายไดหรอผลประโยชนของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ตอเดอน แบงออกเปน 4 ชวง ไดแก ตากวา 10,000 บาท 10,001–20,000 บาท 20,001–30,000 บาท และมากกวา 30,001 บาท

สงกด หมายถง ตาแหนงหนาท ของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 2 ประเภท คอ พนกงานฝายวศวกร และ พนกงานฝายสนบสนน

49

ลกษณะการพกอาศย หมายถง การอยอาศยของพนกงาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด แบงออกเปน 4 ประเภท คอ พกคนเดยว เพอน พนอง/บดามารดา และคสมรส

การมคนใกลชดสบบหร หมายถง พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ไดพกอาศยกบคนใกลชดทสบบหร แบงออกเปน 4 ประเภท คสมรส บตร พนอง/บดา มารดา และ ไมม

ปจจยทางสขภาพ หมายถง ปจจยดานการรบรเกยวกบประโยชน และโทษตอสขภาพอน เนองมาจากการสบบหรซงจะแสดงอาการ เชน มผวพรรณแกกวาวย มอาการไอหรอระคายคอ รสกเหนอยงาย มอาการโรคหวใจ ความดนโลหตสง รสกลนชา หรอรบประทานอาหารไมรรส และยงเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหร มอาการเบออาหาร มนาหนกลดลง รางกายผอมลง ทางานไดนอยลง มปากดาคลา และรสกหงดหงดหากไมไดสบบหร

ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม หมายถง ปจจยซงเปนการสนบสนนจากทางสงคมและจากสงแวดลอมทชกจงใหบคคลมพฤตกรรมการเลกสบบหร เชน การไดกาลงใจจากกลมเพอน ตองการเปนตวอยางทด ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรมสบบหรตาม ตองการใหคนรกและครอบครวสบายใจและสขภาพดไมเสยงตอการเปนโรคมะเรงปอด กลวสงคมรงเกยจ เนองจากปจจบนไดมการรณรงคการเลกสบบหรจากสอตาง ๆ ทาใหคนทวไปตระหนกถงพษภยของบหรมากขน เชน โฆษณา กฎหามสบบหรในททางานและสาธารณะ

ปจจยทางจตวทยา หมายถง ปจจยทเกดขนภายในตวของบคคลในดาน ความคดเหนและการรบรความสามารถในตนเองของผสบหรอเคยสบบหรทสงผลตอพฤตกรรมการเลกสบ บหร ในดานรางกาย ไดแก พลงทางเพศ บคลกภาพ กลนปาก ดานจตใจ ไดแก ความเชอมนในตนเอง ความรสกเครยด การทางานและดานเศรษฐกจ

อายเมอเรมสบบหร หมายถง ชวงอายของพนกงาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทเรมสบบหรมวนแรก แบงออกเปน 4 ประเภท ตากวา 15 ป 15–20 ป 21–30 ป และ 30 ป ขนไป

ระยะเวลาในการสบบหร หมายถง ชวงเวลาหรอจานวนปของพนกงาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทนบตงแตเรมสบบหรจนถงปจจบน แบงออกเปน 4 ประเภท คอ ตากวา 1ป 1–5 ป 6–10 ป และ 10 ป ขนไป

ปรมาณการสบบหร หมายถง จานวนมวนของบหรทพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด สบตอวน แบงออกเปน 4 ประเภท คอ ตากวา 10 มวน 10–20 มวน 21–30 มวน และ 31 มวนขนไป

50

3.3 ประชากรเปาหมาย

ประชากรทใชในการศกษา คอ พนกงานของ บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ซงมอาย 20 ป ขนไป เฉพาะผทสบบหร หรอเคยสบบหร จานวน 78 คน

3.4 เครองมอทใชในการศกษา

เครองมอทใชในการศกษา คอ แบบสอบถาม (Questionnaires) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดดงตอไปน

3.4.1 โครงสรางเนอหาแบบสอบถาม จดทาแบบสอบถามโดยแบงเปน 5 สวน ดงน สวนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบ แบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย

ศาสนา การศกษา สถานภาพสมรส รายได สงกด ลกษณะการพกอาศย และการมคนใกลชดสบบหร โดยเปนแบบสอบถามปลายปดใหเลอกตอบทงหมด จานวน 10 ขอ

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบ ปจจยทางสขภาพ จานวน 15 ขอ มลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert (Likert Scale) 5 ระดบ ไดแก ไมม นอย ปานกลาง มาก มากทสด

สวนท 3 ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม จานวน 12 ขอ มลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert (Likert Scale) 5 ระดบ ไดแก ไมม นอย ปานกลาง มาก มากทสด

สวนท 4 ปจจยทางจตวทยา เปนคาถามเชงบวกจานวน 12 ขอ มลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert (Likert Scale) 5 ระดบ ไมม นอย ปานกลาง มาก มากทสด ลกษณะและจานวนขอคาถามในสวนท 2–4 ดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 แสดงการจาแนกขอคาถามเชงบวกและลบของมาตรวดตวแปรทใชศกษา

เนอหา/องคประกอบ ขอคาถามเชงบวก ขอคาถามเชงลบ รวมจานวนขอ สวนท 2 ปจจยทางสขภาพ - 1 - 15 15 สวนท 3 ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 1 - 12 - 12 สวนท 4 ปจจยทางจตวทยา 1-4,6,8,9 5,7,10-12 12

รวมจานวนขอ 19 20 39

51

สวนท 5 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสบบหร จานวน 6 ขอเปนคาถามแบบปลายปดใหเลอกตอบ

ขอ 1 เปนขอคาถามเกยวกบสาเหตททาใหผตอบแบบสอบถามสบบหรมากทสด 3 ลาดบขอ 2–4 เปนขอคาถามเกยวกบประวตการสบบหรของผตอบแบบสอบถาม ขอ 5 เปนขอคาถามเกยวกบสาเหตททาใหผตอบแบบสอบถามเลกสบบหร หรอคดจะเลก

สบบหรมากทสด 3 ลาดบ ขอ 6 เปนขอคาถามเกยวกบสถานะพฤตกรรมการสบบหรในปจจบน

3.4.2 เกณฑในการใหคะแนน สวนท 2 ปจจยทางสขภาพแบบสอบถามมลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert (Likert Scale)

โดยมคาตอบใหเลอกในลกษณะของขอความ ไดแก “ไมม” “นอย” “ปานกลาง” “มาก” และ “มากทสด” ซงจะแสดงเกณฑในการใหคะแนนไวในตารางท 3.2

ตารางท 3.2 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยเกยวกบสขภาพ

ความคดเหน ขอความทมลกษณะเชงบวก ขอความทมลกษณะเชงลบ มากทสด 5 1 มาก 4 2 ปานกลาง 3 3 นอย 2 4 ไมม 1 5

สวนท 3 ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม แบบสอบถามมลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert

(Likert Scale) โดยมคาตอบใหเลอกในลกษณะของขอความ ไดแก “ไมม” “นอย” “ปานกลาง” “มาก” และ “มากทสด” ซงจะแสดงเกณฑในการใหคะแนนไวในตารางท 3.3

52

ตารางท 3.3 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยทางสงคมและสงแวดลอม

ความคดเหน ขอความทมลกษณะเชงบวก ขอความทมลกษณะเชงลบ มากทสด 5 1 มาก 4 2 ปานกลาง 3 3 นอย 2 4 ไมม 1 5

สวนท 4 ปจจยทางจตวทยา แบบสอบถามมลกษณะเปนมาตรวดแบบ Likert (Likert Scale)

โดยมคาตอบใหเลอกในลกษณะของขอความ ไดแก “ไมเหนดวยอยางยง ” “ไมเหนดวย ” “ไมแนใ จ” “เหนดวย” และ “เหนดวยอยางยง ” ซงจะแสดงเกณฑในการใหคะแนนไวในตารางท 3.4

ตารางท 3.4 แสดงเกณฑการใหคะแนนมาตรวดปจจยทางจตวทยา

ความคดเหน ขอความทมลกษณะเชงบวก ขอความทมลกษณะเชงลบ เหนดวยอยางยง 5 1 เหนดวย 4 2 ไมแน ใจ 3 3 ไมเหนดวย 2 4 ไมเหนดวยอยางยง 1 5

สวนท 5 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสบบหร จานวน 6 ขอเปนคาถามแบบปลายปดให

เลอกตอบ ซงจะแสดงเกณฑในการใหคะแนนไวในตารางท 3.5

53

ตารางท 3.5 แสดงเกณฑการใหคะแนนพฤตกรรมการสบบหร

พฤตกรรมการสบบหร คะแนน ไมมความคดทจะเลกสบ 1 คะแนน มความคดทจะเลกสบ 2 คะแนน

เลกสบแลว 3 คะแนน

3.4.3 เกณฑในการแปลผล เกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสขภาพ ผศกษากาหนดไว 3 ระดบ ซงมวธการดงน (คะแนนสงสด–คะแนนตาสด) = (5–1) = 1.33

จานวนระดบ 3 และไดกาหนดเกณฑการแปลผลระดบปจจย ทางสขภาพไวดงตารางท 3.6 ตารางท 3.6 แสดงเกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสขภาพ

ระดบ ขอความเชงบวก

(คาเฉลย) ไมด 1.00 - 2.33 คะแนน ปานกลาง 2.34 - 3.67 คะแนน ด 3.68 - 5.00 คะแนน

เกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอมและปจจยทางจตวทยา ผศกษา

กาหนดไว 3 ระดบ ซงมวธการดงน (คะแนนสงสด–คะแนนตาสด) = (5–1) = 1.33

จานวนระดบ 3

การแปลผลระดบปจจยทางสงคมและสงแวดล อมและปจจยทางจตวทยา ดงตารางท 3.7

54

ตารางท 3.7 แสดงเกณฑการแปลผลระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอมและปจจยทางจตวทยา

ระดบ ขอความเชงบวก

(คาเฉลย) นอย 1.00 - 2.33 คะแนน ปานกลาง 2.34 - 3.67 คะแนน มาก 3.68 - 5.00 คะแนน

เกณฑการแปลผลระดบพฤตกรรมการสบบหร ดงตารางท 3.8

ตารางท 3.8 แสดงเกณฑการแปลผลพฤตกรรมการสบบหร

พฤตกรรมการสบบหร คะแนน ไมด (สบบหร) 1 คะแนน ปานกลาง (คดจะเลก) 2 คะแนน ด (เลกสบ) 3 คะแนน

3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ

ผศกษาไดนาแบบสอบถาม ไปทดสอบความเทยงตรง (Validity) และคา ความเชอมน

(Reliability) ดงน 1. การหาความเทยงตรง (Validity) เพอตรวจสอบความถกตอง ความเทยงตรงเชงเนอหา

(Content Validity) ของคาถามแตละขอวาตรงตามวตถประสงคของการวจยครงนหรอไม โดยหลงจากนนไดนากลบมาปรบปรงแกไขเพอดาเนนการตอไป

2. การทดสอบความเชอมน (Reliability) เมอผศกษาไดสรางแบบสอบถามเรยบรอยแลวจงนาไปทดลองใช (Try Out) แบบสอบถามไปทดสอบกบ พนกงานของ บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน แลวนามาวเคราะหหาคณภาพมาตรวดโดยวธหา

55

ความสอดคลองภายใน (Internal Consistency) และหาความเชอมนของมาตรวดตวแปรแตละตว ดวยวธการของ Cronbach โดยใชคา Alpha ดงตาราง 3.8 และในสวนภาคผนวก ข ตารางท 3.8 แสดงเกณฑการแปลผลระดบปจจยทมความสมพนธกบพ ฤตกรรมการสบบหร

ตวแปร คาความเชอมน Alpha

ปจจยทางสขภาพ 0.917 ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 0.891 ปจจยทางจตวทยา 0.809

3.6 การรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมล ผศกษาไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลในชวงเดอนมกราคม –

เมษายน 2553 กบพนกงานบรษ ท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทเคยสบบหร จานวน 78 คน โดยจะทาการตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามทกครงเมอไดรบคน หากไมครบถวนจะสงคน ผตอบเพอกรอกใหครบสมบรณ จนไดแบบสอบถามครบทง 78 ชด คดเปน (รอยละ 100.0)

3.7 การประมวลผลขอมล

1. นาแบบสอบถามทเกบรวบรวมมาได ตรวจสอบความครบถวนสมบรณอกครง 2. บรรณาธกรและลงรหสขอมลจากแบบสอบถามทกครง 3. นาขอมลทตรวจ และลงรหสแลวไปวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS

(Statistical Package for the Social Sciences)

3.8 การวเคราะหขอมล

3.8.1 สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ใชการวเคราะหดงน ความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation) เพอใชพรรณนาลกษณะของประชากร

56

3.8.2 การวเคราะหความสมพนธ ใชสมประสทธสมพนธเพยรส น (Pearson’s Correlation Coefficient) ในกรณทตวแปรทงสองอยในระดบ Interval/Ratio และสมประสทธสหสมพนธพอยทไบซเรยล (Point Biserial Correlation Coefficient) ในกรณตวแปรอสระอยใน ระดบ Nominal และสมประสทธสหสมพนธสเปยรแมนสโร (Sperman’s Rho Correlation Coefficient)ในกรณตวแปรอสระอยใน ระดบ Ordinal โดยมเกณฑวดระดบความสมพนธ (Gene, 1983: 156) ดงน

-1.00 หมายถง มความสมพนธเตมทและไปในทศทางตรงขาม -0.76 ถง -0.99 หมายถง มความสมพนธในระดบสงมากและไปในทศทางตรงกนขา ม -0.56 ถง -0.75 หมายถง มความสมพนธในระดบสงมากและไปในทศทางตรงกนขาม -0.26 ถง -0.55 หมายถง มความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางตรงกนขาม -0.01 ถง -0.25 หมายถง มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขาม

0.00 หมายถง ไมมความส มพนธ 0.01 ถง 0.25 หมายถง มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกน 0.26 ถง 0.55 หมายถง มความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกน 0.56 ถง 0.75 หมายถง มความสมพนธในระดบสงและไปในทศทางเดยวกน 0.76 ถง 0.99 หมายถง มความสมพนธในระดบสงมากและไปในทศทางเดยวกน 1.00 หมายถง มความสมพนธในระดบเตมทและไปในทศทางเดยวกน

บทท 4

ผลการศกษา

ในการศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร พนกงานบรษท ซทซ

ไอ (ประเทศไทย) จากด” สามารถนาเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน 1. ปจจยสวนบคคล 2. ระดบปจจยทางสขภาพ 3. ระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม 4. ระดบปจจยทางจตวทยา 5. ประวตการสบบหร 6. พฤตกรรมการสบบหร 7. ระดบความสมพนธระหวางปจจย สวนบคคล ปจจยภายนอกและประวตการสบบหรกบ

พฤตกรรมการสบบหร

4.1 ปจจยสวนบคคล

ประชากรในการศกษาครงน คอ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด จานวน 78 คน โดยมปจจยสวนบคคล ดงตอไปน (ตารางท 4.1)

เพศ พบวา พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทมพฤตกรรมการสบบหร /เคยสบบหรเกอบทงหมด เปนเพศชาย (รอยละ 88.5)

อาย พบวา พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด เกอบสองในหา อาย 26–30 ป (รอยละ 39.7) รองลงมามอายระหวาง 31–35 ป (รอยละ 23.1) อายระหวาง 36–40 ป และ 41 ปขนไป (รอยละ 16.7) และ 20–25 ป นอยทสด (รอยละ 3.8) ตามลาดบ

ศาสนา พบวา พนกงานเกอบทงหมด นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 93.6) รองลงมานบถอศาสนาครสต (รอยละ 5.1) และนบถอศาสนาอสลาม (รอยละ 1.3) ตามลาดบ

58

การศกษา พบวา พนกงานประมาณสองในสาม จบการศกษาสงสด ระดบปรญญาตร (รอยละ 69.2) สงกวาปรญญาตร (รอยละ 14.1) มธยมศกษาหรอตากวา (รอยละ 9.0) และนอยสด คอ อนปรญญา (รอยละ 7.7) ตามลาดบ

สถานภาพสมรส พบวา พนกงานเกอบสามในหา มสถานภาพโสด (รอยละ 57.7) รองมามสถานภาพสมรส (รอยละ 39.7) และแยกกนอย /หยาราง (รอยละ 2.6) ตามลาดบ

รายได พบวา พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ประมาณหนงในสามมรายได 20,001–30,000 บาท (รอยละ 35.9) รองลงมา มากกวา 30,001 บาท (รอยละ 34.6) 10,001–20,000 บาท (รอยละ 21.8) และตากวา 10,000 บาท (รอยละ 7.7) ตามลาดบ

สงกด พบวา พนกงานประมาณสองในสามเปนพนกงานฝายวศวกร (รอยละ 69.2) และพนกงานฝายสนบสนน (รอยละ 30.8)

ลกษณะการพกอาศย พบวา พนกงานเกอบ สองในหาพกอยก บคสมรส (รอยละ 37.2) รองลงมาพกกบ พนอง /บดามารดา (รอยละ 33.3) พกคนเดยว (รอยละ 24.4) และนอยสดพกกบเพอน (รอยละ5.1)

สขภาพ พบวา พนกงานเกอบทงหมด มสขภาพแขงแรง (รอยละ 91.0) รองลงมา คอ แพอากาศ (รอยละ 2.6) ความดนโลหตสง โรคปอด โรคหวใจ และโรคปอด (รอยละ 1.3)

การมคนใกลชดสบบหร พบวา พนกงานประมาณสามในหาไมมคนใกลชดสบบหร (รอยละ 62.8) รองลงมา มพนอง/บดา มารดาสบบหร (รอยละ 33.3) คสมรส (รอยละ 2.6) และนอยสด คอ บตร (รอยละ 1.3) ตารางท 4.1 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามปจจยสวนบคคล

ปจจยสวนบคคล จานวน (N=78)

รอยละ (100.0)

เพศ ชาย 69 88.5 หญง 9 11.5 อาย 20 - 25 ป 3 3.8 26 - 30 ป 31 39.7 31 - 35 ป 18 23.1 36 - 40 ป 13 16.7 41 ปขนไป 13 16.7

59

ตารางท 4.1 (ตอ )

ปจจยสวนบคคล จานวน (N=78)

รอยละ (100.0)

ศาสนา พทธ 73 93.6 ครสต 4 5.1 อสลาม 1 1.3 การศกษา มธยมศกษาหรอตากวา 7 9.0 อนปรญญา 6 7.7 ปรญญาตร 54 69.2 สงกวาปรญญาตร 11 14.1 สถานภาพสมรส โสด 45 57.7 สมรส 31 39.7 แยกกนอย /หยาราง 2 2.6 รายได ตากวา 10,000 บาท 6 7.7 10,001 – 20,000 บาท 17 21.8 20,001 – 30,000 บาท 28 35.9 มากกวา 30,001 บาท 27 34.6 สงกด พนกงานฝายวศวกร 54 69.2 พนกงานฝายสนบสนน 24 30.8 ลกษณะการพกอาศย คสมรส 29 37.2 พนอง/บดามารดา 26 33.3 พกคนเดยว 19 24.4 เพอน 4 5.1 สขภาพ แขงแรง 71 91.0 แพอากาศ 2 2.6 โรคปอด 1 1.3 ความดนโลหตสง 1 1.3 ไอ 1 1.3 โรคปอด 1 1.3

60

ตารางท 4.1 (ตอ )

ปจจยสวนบคคล จานวน (N=78)

รอยละ (100.0)

โรคหวใจ 1 1.3 การมคนใกลชดสบบหร ไมม 49 62.8 พนอง/บดา มารดา 26 33.3 คสมรส 2 2.6 บตร 1 1.3

4.2 ระดบปจจยทางสขภาพ

ผลการวเคราะห พบวา พนกงานมปจจยทางสขภาพ อยในระดบ ด (คาเฉลย 3.91 คะแนน) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทอยในระดบ ด เรยงจากมากไปนอย ไดแก ไมเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหร (คาเฉลย 4.55 คะแนน) รองลงมา คอ มนาหนกเพมขน (คาเฉลย 4.46 คะแนน) ไมรสกลนชา หรอรบประทานอาหารไมรรส (คาเฉลย 4.40 คะแนน) รางกาย ไมผอมลง (คาเฉลย 4.38 คะแนน) ทางานไดไมนอยลง (คาเฉลย 4.38 คะแนน) ไมมอาการโรคหวใจ (คาเฉลย 4.31 คะแนน) ไมมอาการเบออาหาร (คาเฉลย 4.24 คะแนน) และไมมอาการความดนโลหตสง (คาเฉลย 4.14 คะแนน) สวนขอทอย ในระดบปานกลาง คอ ปากไมดาคลา (คาเฉลย 3.63 คะแนน) หากไมไดสบบหร ไมได รสกหงดหงด (คาเฉลย 3.63 คะแนน) ไมมอาการไอ/ระคายคอ (คาเฉลย 3.56 คะแนน) ผวพรรณไมแกกวาวยอนเนองมาจากการสบบหร (คาเฉลย 3.44 คะแนน) สขภาพแขงแรง(คาเฉลย 3.37 คะแนน) ไมรสกเหนอยงายเมอทางาน (คาเฉลย 3.32 คะแนน) ไมรสกเหนอยงายเมอออกกาลงกาย (คาเฉลย 2.88 คะแนน) ดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทางสขภาพ

ปจจยทางสขภา พ Mean S.D. ระดบ

1. มผวพรรณแกกวาวยอนเนองมาจากการสบบหร 3.44 1.06 ปานกลาง

2. มอาการไอ/ระคายคอ 3.56 1.17 ปานกลาง

61

ตารางท 4.2 (ตอ )

ปจจยทางสขภาพ Mean S.D. ระดบ

3. รสกเหนอยงายเมอทางาน 3.32 1.06 ปานกลาง

4. สขภาพออน แอลง 3.37 1.01 ปานกลาง

5. รสกเหนอยงายเมอออกกาลงกาย 2.88 1.07 ปานกลาง

6. มอาการโรคหวใจ 4.31 1.00 ด

7. มอาการความดนโลหตสง 4.14 1.04 ด

8. รสกลนชา รบประทานอาหารไมรรส 4.40 0.87 ด

9. เคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหร 4.55 0.85 ด

10. มอาการเบออาหาร 4.24 0.91 ด

11. มนาหนกลดลง 4.46 0.86 ด

12. รางกายผอมลง 4.38 0.90 ด

13. ทางานไดนอยลง 4.38 0.91 ด

14. มปากดาคลา 3.63 1.25 ปานกลาง

15. รสกหงดหงดหากไมไดสบบหร 3.63 1.34 ปานกลาง

รวม (N=78) 3.91 0.70 ด

4.3 ระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม

ผลการวเคราะหปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ซงหมายถงปจจยสนบสนนทางสงคมและสงแวดลอมทชกจงใหบคคลมพฤตกรรมเลกสบบหร พบวา ในภาพรวมอยในระดบ ปานกลาง (คาเฉลย 3.47 คะแนน) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทอยในระดบ มาก เรยงจากมากไปนอย ไดแก ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรมสบบหรตาม (คาเฉลย 4.05 คะแนน) รองลงมา คอ เปนหวงสขภาพคนท รก (คาเฉลย 4.04 คะแนน) สมาชกในครอบครวไมเสยงตอการเปนโรคมะเรง ปอด (คาเฉลย 4.03 คะแนน) ไมไดสรางความราคาญใหแกผทอยใกลเคยง (คาเฉลย 3.86 คะแนน) และการไมสบบหรเปนการเคารพสทธผไมสบบหรในสงคม (คาเฉลย 3.76 คะแนน) สวนขอทอยใน ระดบปานกลาง คอ กฎหามสบบหรในททางานและสาธารณะ (คาเฉลย 3.54 คะแนน) การแสดง

62

ความรงเกยจของผคนรอบขางขณะสบบหร (คาเฉลย 3.42 คะแนน) ตองการเปนตวอยางทดแก สงคม (คาเฉลย 3.33 คะแนน) ราคาบหรทสงขน (คาเฉลย 3.13 คะแนน) การรณรงคเลกสบบหรจากสอตาง ๆ (คาเฉลย 2.95 คะแนน) คาแนะนาของแพทย (คาเฉลย 2.92 คะแนน) และการไดกาลงใจ

จากกลมเพอน (คาเฉลย 2.60 คะแนน) ดงตารางท 4.3

ตารางท 4.3 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม

ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม Mean S.D. ระดบ

1. การไดกาลงใจจากกลมเพอน 2.60 1.13 ปานกลาง 2. การไมสบบหรเปนการเคารพสทธผไมสบบหรในสงคม 3.76 1.06 มาก 3. การรณรงคเลกสบบหรจากสอตาง ๆ 2.95 1.18 ปานกลาง

4. กฎหามสบบหรในททางานและสาธารณะ 3.54 1.10 ปานกลาง 5. ราคาบหรทสงขน 3.13 1.28 ปานกลาง

6. การแสดงความรงเกยจของผคนรอบขางขณะทานสบบหร 3.42 1.24 ปานกลาง 7. คาแนะนาของแพทย 2.92 1.19 ปานกลาง 8. เปนหวงสขภาพคนททานรก 4.04 1.00 มาก 9. ทาใหสมาชกในครอบครวไมเสยงตอการเปนโรคมะเรงปอด 4.03 1.02 มาก 10.ไมสรางความราคาญใหแกผทอยใกลเคยง 3.86 1.03 มาก

11. ตองการเปนตวอยางทดแกสงคม 3.33 1.21 ปานกลาง 12. ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรมสบบหรตาม 4.05 1.01 มาก

รวม (N=78) 3.47 0.76 ปานกลาง

4.4 ระดบปจจยทางจตวทยา

ผลการวเคราะหปจจยทางจตวทยา ซงหมายถงปจจยทเกดขน ภายในตวของบคคลในดานความคดเหนและการรบรความสามารถในตนเองของผสบบหรหรอเคยสบบหรทสงผลตอพฤตกรรม การเลกสบบหร พบวา อยในระดบ มาก (คาเฉลย 3.66 คะแนน) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทอยในระดบมาก เรยงจากมากไปนอย ไดแก การกงวล เรองกลนบหรเหมนตดตามเสอผาและรางกาย

63

(คาเฉลย 4.04 คะแนน) รองลงมา คอ การสบบหรทาใหกงวลเรองฟนเหลองและมกล นปาก (คาเฉลย 3.99 คะแนน) คดวาเงนเกบจะเพมขนในแตละเดอนหากเลกสบบหร (คาเฉลย 3.96 คะแนน) ความคาดหวงตอผลของการเ ลกสบบหรของตนเองมสวนสงเสรมใหตนเองพยายามเลกสบบหร (คาเฉลย 3.86 คะแนน) การเลกสบบหรทาใหเกดความ สข (คาเฉลย 3.85 คะแนน) การสบบหรทาใหรสกบคลกภาพไมด (คาเฉลย 3.73 คะแนน) ไมรสกเครยดและหงดหงดหากเลกสบบหร (คาเฉลย 3.69 คะแนน) การสบบหรไมได ทาใหความมนใจในตนเองมากขน (คาเฉลย 3.64 คะแนน) การเลกสบบหรเปนเรองไมยาก (คาเฉลย 3.49 คะแนน) เชอวาการสบบหรทาใหเทและโกเก (คาเฉลย 3.44 คะแนน) และการเลกสบบหรทาใหทางานไดนานขน (คาเฉลย 3.29 คะแนน) สวนขอทอยในระดบ ปานกลางมเพยงขอเดยว คอ การสบบหรทาใหความรสกทางเพศและพลงทางเพศลดลง (คาเฉลย 2.99 คะแนน) ดงตารางท 4.4 ตารางท 4.4 แสดงคาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบปจจยทางจตว ทยา

ปจจยทางจตวทยา Mean S.D. ระดบ 1. การสบบหรทาใหความรสกทางเพศและพลงทางเพศลดลง 2.99 1.01 ปานกลาง 2. การสบบหรทาใหรสกบคลกภาพไมด 3.73 0.91 มาก 3. ทานกงวลเรองกลนบหรเหมนตดตามเสอผาและรางกาย 4.04 0.92 มาก 4. การสบบหรทาใหกงวลเรองฟนเหลองและมกล นปาก 3.99 0.90 มาก 5.* การเลกสบบหรทาใหเกดความทกข 3.85 0.91 มาก 6. ความคาดหวงตอผลของการเลกสบบหรของตนเองมสวน

สงเสรมใหตนเองพยายามเลกสบบหร 3.86 0.77 มาก

7.* การเลกสบบหรเปนเรองยากสาหรบตนเอง 3.49 1.08 มาก 8. การเลกสบบหรทาใหทางานไดนานขน 3.29 0.93 มาก 9. คดวาเงนเกบจะเพมขนในแตละเดอนหากเลกสบบหร 3.96 0.89 มาก 10.* รสกเครยดและหงดหงดหากเลกสบบหร 3.69 0.89 มาก 11.* การสบบหรทาใหมความมนใจในตนเองมากขน 3.64 0.99 มาก 12.* เชอวาการสบบ หรทาใหเทและโกเก 3.44 1.11 มาก

รวม (N=78) 3.66 0.54 มาก * หมายถงขอความเชงลบทกลบคาคะแนนแลว

64

4.5 ประวตการสบบหร

ผลการศกษาระดบปจจยตาง ๆ ทคาดวามความสมพนธตอพฤตกรรมการสบบหร ของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ประกอบดวย สาเหตการสบบหร ประวตการสบบหรสาเหตการเลกบหร และพฤตกรรมการสบบหร

4.5.1 สาเหตการสบบหร ผลการศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ดาน

สาเหตทสบบหรลาดบ 1 พบวา พนกงานประมาณสองในหาระบสาเหตการสบบหร เพอคลายความเครยด (รอยละ 41.0) สาเหตทสบบหรลาดบ 2 คอ เพอเขาสงคม (รอยละ 33.3) และสาเหตทสบบหรลาดบ 3 คอ อยากทดลอง (รอยละ 20.5) ดงตารางท 4.5 ตารางท 4.5 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามสาเหตของการสบบหร

สาเหตของ การสบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

ลาดบ 1 เพอคลายความเครยด 32 41.0 อยากทดลอง 28 35.9

เพอความโกเก 6 7.6 สบเลยนแบบผอน 5 6.4

เพอเขาสงคม 4 5.1 เปนลกษณะของชายชาตร 3 3.8

ลาดบ 2 เพอเขาสงคม 26 33.3 อยากทดลอง 13 16.6

เพอคลายความเครยด 13 16.6 เพอความโกเก 12 15.3

สบเลยนแบบผอน 11 14.1 เปนลกษณะของชายชาตร 3 3.8

ลาดบ 3 อยากทดลอง 16 20.5

65

ตารางท 4.5 (ตอ )

สาเหตของ การสบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

เพอคลายความเครยด 15 19.2 สบเลยนแบบผอน 15 19.2

เพอเขาสงคม 14 17.9 เพอความโกเก 10 12.8 เปนลกษณะของชายชาตร 8 10.2

4.5.2 ประวตการสบบหร

ผลการศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด พบผลดงน อายเมอเรมสบบหร พ บวา เกอบ สามในหา เรมสบบหรเมออาย 15–20 ป (รอยละ 57.6) รองลงมา คอ 21–30 ป (รอยละ 26.9) ตากวา 15 ป (รอยละ 12.8) และ 30 ปขนไป (รอยละ 2.5) ระยะเวลาในการสบบหร พบวา ประมาณหนงในสามสบบหรมาเปนระยะเวลา 1–5 ป (รอยละ 33.3) รองลงมา คอ 10 ปขนไป (รอยละ 28.2) 6–10 ป (รอยละ 23.0) และนอยสด คอ ตากว 1 ป (รอยละ 15.3) ตามลาดบ ปรมาณการสบบหร พบวา เกอบ สองในสามมปรมาณการสบบหร/วน ตากวา 10 มวน (รอยละ 65.3) รองลงมา คอ 10–20 มวน (รอยละ 24.3) 21–30 มวน (รอยละ 6.4) และนอยสด คอ 31 มวนขนไป (รอยละ 3.8) ตามลาดบ ดงตารางท 4.6 ตารางท 4.6 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามประวตการสบบหร

ประวตการสบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

อายเมอเรมสบบหร 15 - 20 ป 45 57.6 21 – 30 ป 21 26.9 ตากวา15ป 10 12.8

30 ปขนไป 2 2.5

66

ตารางท 4.6 (ตอ )

ประวตการสบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

ระยะเวลาในการสบบหร 1 - 5 ป 26 33.3 10 ปขนไป 22 28.2 6-10 ป 18 23.0

ตากวา 1 ป 12 15.3 ปรมาณการสบบหร ตากวา10 มวน 51 65.3

10 – 20 มวน 19 24.3 21 - 30 มวน 5 6.4

31 มวนขนไป 3 3.8

4.5.3 สาเหตการเลกบหร ผลการศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด

พบวาสาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 1 คอ อยากเลกเอง (รอยละ 47.4) สาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 2 มปญหาดานสขภาพ (รอยละ 26.9) และสาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 3 คอ กลวอนตรายของบหร (รอยละ 21.8) ดงตารางท 4.7 ตารางท 4.7 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามสาเหตการเลกบหร

สาเหตของการเลกหร อคดจะเลกสบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

ลาดบ 1 อยากเลกเอง 37 47.4 คนใกลชดขอรอง 17 21.7

มปญหาดานสขภาพ 8 10.2 กลวอนตรายของบหร 6 7.6

ปญหาเศรษฐกจ 3 3.8

67

ตารางท 4.7 (ตอ )

สาเหตของการเลกหรอคดจะเลก สบบหร จานวน

(N = 78) รอยละ (100.0)

เปนการสนเปลอง 3 3.8 กลวเปนทรงเกยจของสงคม 3 3.8

มกลนเหมนตดตว 1 1.2 ลาดบ 2 มปญหาดานสขภาพ 21 26.9

คนใกลชดขอรอง 13 16.6 กลวอนตรายของบหร 13 16.6

อยากเลกเอง 10 12.8 ปญหาเศรษฐกจ 7 8.9

เปนการสน เปลอง 6 7.6 มกลนเหมนตดตว 3 3.8

กลวเปนทรงเกยจของสงคม 3 3.8

คนรนใหมไมสบบหรแลว 2 2.5

ลาดบ 3 กลวอนตรายของบหร 17 21.8 มปญหาดานสขภาพ 11 14.1

มกลนเหมนตดตว 10 12.8 อยากเลกเอง 7 8.9

เปนการสนเปลอง 7 8.9 คนใกลชดขอรอง 6 7.6

กลวเปนทรงเกยจของสงคม 5 6.4 คนรนใหมไมสบบหรแลว 3 3.8

68

4.6 พฤตกรรมการสบบหร

ผลการศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด พบผลดงน

สถานะการสบบหรในปจจบน พบวา ประมาณสองในหาเลกสบบหร (รอยละ 42.3) รองลงมามความคดทจะเลกสบ (รอยละ 35.9) และนอยสด คอ ไมมความคดทจะเลกสบ (รอยละ 21.8)

ระยะเวลาทเลกสบบหร คอ สวนใหญ เลกสบแลวมากกวา 4 ป (รอยละ 48.5) รองลงมาคอ เลกสบแลวไมเกน 1 ป (รอยละ 27.3) และนอยสด คอ เลกสบแลวมากกวา 1 ป แตไมเกน 4 ป (รอยละ 24.2) ตามลาดบ

ระยะเวลาทคดจะเลกสบ เกอบ สามในหา มความคดทจะเลกสบภายในไมเกน 1 ป (รอยละ 57.1) และมความคดทจะเลกสบมากกวา 1 ป (รอยละ 42.9) ดงตารางท 4.8 ตารางท 4.8 จานวนและรอยละของประชากร จาแนกตามพฤตกรรมการสบบหร

พฤตกรรมการสบ บหร จานวน รอยละ

สถานะการสบในปจจบน เลกสบ 33 42.3 มความคดทจะเลกสบ 28 35.9 ไมมความคดทจะเลกสบ 17 21.8 รวม 78 100.0

ระยะเวลาทเลกสบ ไมเกน 1 ป 9 27.3

2 – 4 ป 8 24.2 เลกสบแลวมากกวา 4 ป 16 48.5 รวม 33 100.0

ระยะเวลาทคดจะเลกสบ ภายในไมเกน 1 ป 16 57.1

มากกวา 1 ป 12 42.9 รวม 28 100.0

69

4.7 ระดบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยภายนอกและประวตการสบ บหรกบพฤตกรรมการสบบหร

4.7.1 ปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมการสบบหร ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล กบพฤตกรรมการสบบหรเพอศกษา

ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากดพบผลดงน (ตารางท 4.9)

อายมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางอายกบพฤตกรรมการสบบหรดวย สมประสทธ

สหสมพนธสเปยรแมนสโร พบวา อายมความสมพนธในระดบตาและ ไปในทศทางตรงกนขามกบ พฤตกรรมการสบบหร (rs = -.153) หมายความวา พนกงานทมอาย นอยจะมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมอายมาก

การศกษามความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการว เคราะหความสมพนธระหวางการศกษากบพฤตกรรมการสบบหร ดวย

สมประสทธสหสมพนธสเปยรแมนสโร พบวา การศกษามความสมพนธอยในระดบตา และไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (rs = .105) พนกงานทมการศกษาสงมแนวโนมทจะเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมการศกษานอย จะมพฤตกรรมการสบบหรมาก

สถานภาพสมรสกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง สถานภาพสมรสกบพฤตกรรมการสบบหรดวย

สมประสทธสหสมพนธพอยทไบซเรยล พบวา สถานภาพสมรส (โสด รหส 0, สมรส/แยกกนอย /หยาราง รหส 1) มความสมพนธในระดบตา และไปในทศทางตรงกนขามกบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = -.086) หมายความวา พนกงานทมสถานภาพสมรส/แยกกนอ ย/หยาราง มแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมสถานภาพโสด

รายไดมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง รายไดกบพฤตกรรมการสบบหรดวยสมประสทธ

สหสมพนธสเปยรแมนสโร พบวา รายไดมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขาม กบพฤตกรรมการสบบหร (rs = -.026) หมายความวา พนกงานทมรายได นอยมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมรายไดมาก

สงกดมความสมพนธ กบพฤตกรรมการสบบหร

70

จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง สงกดกบพฤตกรรมการสบบหร ดวยสมประสทธสหสมพนธพอยทไบซเรยล พบวา สงกด (พนกงานฝายวศวกร รหส 0, พนกงานฝายสนบสนน รหส 1) มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกน กบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = .030) หมายความวา พนกงานฝายสนบสนนมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานฝายวศวกร

ลกษณะการพกอาศยมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง ลกษณะการพกอาศยกบพฤตกรรมการสบบหรดวย

สหสมพนธพอยทไบซเรยล พบวา ลกษณะการพกอาศย (พกคนเดยว/เพอน รหส 0, พนอง/บดามารดา/คสมรส รหส 1) มความสมพนธในระดบตา และไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = .059) หมายความวา พนกงานมลกษณะการพกอาศยกบพนอง /บดามารดา/คสมรส มแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาการพกอาศยคนเดย วและพกอาศยกบเพอน

การมคนใกลชดสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง การมคนใกลชดสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหร

ดวยสหสมพนธพอยทไบซเรยล พบวา การมคนใกลชดสบบหร (ไมม รหส 0, ม รหส 1) มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขา มกบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = -.173) หมายความวา พนกงานทไมมคนใกลชดสบบหรมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมคนใกลชดสบบหร

ตารางท 4.9 วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยสวนบ คคลกบพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยสวนบคล คาสมประสทธสหสมพนธ

ระดบความสมพนธ

อาย (rs) -.153 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาตรงกนขาม พฤตกรรมการสบบหร

การศกษา (rs) .105 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

สถานภาพสมรส (rpb) -.086 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาตรงกนขาม พฤตกรรมการสบบหร

รายได (rs) -.026 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาตรงกนขาม พฤตกรรมการสบบหร

71

ตารางท 4.9 (ตอ )

ปจจยสวนบคล คาสมประสทธสหสมพนธ

ระดบความสมพนธ

สงกด (rpb) 030 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

ลกษณะการพกอาศย (rpb) .059 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

การมคนใกลชดสบบหร (rpb) -.173 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาตรงกนขามพฤตกรรมการสบบหร

4.7.2 ปจจยภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหร ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจย ภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหร พบผลดงน

สมประสทธสหสมพนธ (ตารางท 4.10) ปจจยทางสขภาพมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยทางสขภาพกบพฤตกรรมการสบบหรโดยวธ

หาคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน พบวา ปจจยทางสขภาพมความสมพนธในระดบตาและไป ในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (r = .119) หมายความวาพนกงานทมปจจยทางสขภาพดมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปจจยทางสขภาพไมด

ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม มความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจย ปจจยทางสงคมและสงแวดลอมกบพฤตกรรม

การสบบหรโดยวธหาคาสมปร ะสทธสหสมพนธเพยรสน พบวา ปจจยปจจยทางสงคมและสงแวดลอม มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (r = .222) หมายความวา พนกงานทมปจจยทางสงคมและสงแวดลอม มากมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงาน ทมปจจยทางสงคมและสงแวดลอมนอย

ปจจยทางจตวทยามความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจย ปจจยทางจตวทยากบพฤตกรรมการสบบหร

โดยวธหาคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน พบวา ปจจยทางจตวทยามความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (r = .320) หมายความวา พนกงานทม

72

ปจจยทางจตวทยามากมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปจจยทางจตวทยานอย

ตารางท 4.10 วเคราะหความสมพนธระหวางปจจย ภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยภายนอก คาสมประสทธสหสมพนธ

ระดบความสมพนธ

ปจจยทางสขภาพ (r) .119 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม (r)

.222 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยทางจตวทยา (r) .320 มความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

4.7.3 ประวตการสบบหร กบพฤตกรรมการสบบหร ผลการวเคราะหความสมพนธระหวาง ประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรพบผล

ดงน (ตารางท 4.11) อายเมอเรมสบบหร มความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางอายเมอเรมสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรโดย

วธหาคาสมประสทธสหสมพนธ สเปยรแมนสโร พบวา อายเมอเรมสบบหร มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (rs = .077) หมายความวาพนกงานทเรมสบบหรเมออาย มากมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทเรมสบบหร เมออายนอย

ระยะเวลาในการสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร จากการวเคราะหความสมพนธระหวางระยะเวลาในการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหร

โดยว ธหาคาสมประสทธสหสมพนธ สเปยรแมนสโร พบวา ระยะเวลาในการสบบหรมความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางตรงกนขาม กบพฤตกรรมการสบบหร (rs = -.414) หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการสบบหรนอยมแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมระยะเวลาในการสบบหรมาก

ปรมาณการสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร

73

จากการวเคราะหความสมพนธระหวาง ปรมาณการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรโดยวธหาคา สมประสทธสหสมพนธ สเปยรแมนสโร พบวา ปรมาณการสบบหรมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขา มกบพฤตกรรมการสบบหร (rs = -.185) หมายความวา พนกงานทมปรมาณการสบบหรนอยจะมแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปรมาณการสบบหรมาก ตารางท 4.11 วเคราะหความสมพนธระหวาง ประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยภายนอก คาสมประสทธสหสมพนธ

ระดบความสมพนธ

อายเมอเรมสบบหร (rs) .077 มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทาเดยวกนพฤตกรรมการสบบหร

ระยะเวลาในการสบบหร (rs) -.414 มความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางตรงกนขาม พฤตกรรมการสบบหร

ปรมาณการสบ (rs) -.185 มความสมพนธในระดบตาและไปในททางตรงขามพฤตกรรมการสบบหร

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซ

ไอ (ประเทศไทย) จากด” มวตถประสงคคอ 1) เพอศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด 2) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด โดยการศกษาครงนประชากรทใชในการศกษา คอ พนกงานบรษทซทซไอ (ประเทศไทย) จากด เฉพาะผทสบบหร หรอเคยสบบหร จานวน 78 คนและใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการรวบรวมขอมลและใชวธทางสถตในการวเคราะหขอมล ไดแก การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ใชสมประสทธสหสมพนธเพยรสน สมประสทธสหสมพนธพอยทไบซเรยล และสมประสทธสหสมพนธสเปยรแมนสโร

5.1 สรป ผลการศกษา

5.1.1 ปจจยสวนบคคล ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปน เพศชาย (รอยละ 88.5) มอายระหวาง 26–30

ป (รอยละ 39.7) นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 93.6) จบการศกษาระดบปรญญาตร (รอยละ 69.2) สถานภาพโสด (รอยละ 57.7) มรายไดระหวาง 20,001–30,000 บาท (รอยละ 35.9) สงกดฝายวศวกร (รอยละ 69.2) ลกษณะการพกอาศยอยกบคสมรส (รอยละ 37.2) สขภาพแขงแรง (รอยละ 91.0) และไมมคนใกลชดสบบหร (รอยละ 62.8)

5.1.2 ระดบปจจยทางสขภาพ ผลการศกษาพบวา พนกงานมระดบปจจยทางสขภาพอยในระดบด (คาเฉ ลย 3.91 คะแนน)

โดยขอทมคาเฉลยมากทสดอยในระดบด คอ พนกงานไมเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบ บหร (คาเฉลย 4.55 คะแนน) สวนขอทมคาเฉลยนอยทสดอยในระดบปานกลาง คอ พนกงานไม รสกเหนอยงายเมอออกกาลงกาย (คาเฉลย 2.88 คะแนน)

75

5.1.3 ระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ผลการศกษาพบวา ระดบปจจยทางสงคมและสงแวดลอม อยในระดบปานกลาง (คาเฉลย

3.47 คะแนน) โดยขอทมคาเฉลยมากทสด อยในระดบมาก คอ ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรมสบบหรตาม (คาเฉลย 4.05 คะแนน) สวนขอทมคาเฉลยนอยทสดอยในระดบปานกลาง

คอ การไดกาลงใจจากกลมเพอน (คาเฉลย 2.60 คะแนน) 5.1.4 ระดบปจจยทางจตวทยา ผลการศกษาพบวา ปจจยทางจตวทยาอยในระดบมาก (คาเฉลย 3.66 คะแนน) โดยขอทม

คาเฉลยมากทสด และอยในระด บมาก คอ การกงวลเรองกลนบหรเหมนตดตามเสอผาและรางกาย (คาเฉลย 4.04 คะแนน) สวนขอทมคาเฉลยนอยทสดอยในระดบปานกลาง คอ การสบบหรทาให ความรสกทางเพศและพลงทางเพศลดลง (คาเฉลย 2.99 คะแนน)

5.1.5 ประวตการสบบหร สาเหตทสบบหร พบวา สาเหตทสบบหรลาดบท 1 คอเพอคลายความเครยด (รอยละ 41.0)

สาเหตทสบบหรลาดบ 2 คอ เพอเขาสงคม (รอยละ 33.3) และสาเหตทสบบหรลาดบ 3 คอ อยากทดลอง (รอยละ 20.5)

ประวตการสบบหร พบวา พนกงานสวนใหญ เรมสบบหรเมออ าย 15–20 ป (รอยละ 57.6) สบบหรมาเปนระยะเวลา 1–5 ป (รอยละ 33.3) มปรมาณการสบบหร/วน ตากวา 10 มวน (รอยละ 65.3)

สาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 1 คอ อยากเลกเอง (รอยละ 47.4) สาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 2 คอ มปญหาดานสขภาพ (รอยละ 26.9) และสาเหตทเลกหรอคดจะเลกสบบหรลาดบ 3 คอ กลวอนตรายของบหร (รอยละ 21.8)

5.1.6 พฤตกรรมการสบบหร ผลการศกษาพฤตกรรมการสบบหรของพนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ใน

ดานสถานะการสบบหรในปจจบน พบวา สว นใหญเลกสบบหร (รอยละ 42.3) เลกสบแลวมากกวา 4 ป (รอยละ 48.5) มความคดทจะเลกสบภายในไมเกน 1 ป (รอยละ 57.1)

76

5.1.7 ระดบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด

การศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมการสบบหรในครงนศกษา ปจจยสวนบคคล 7 ดาน คอ อาย การศกษา สถานภาพสมรส รายได สงกด ลกษณะการพกอาศย และการมคนใกลชดสบบหร พบวา

อาย สถานภาพ รายไดและการมคนใกลชดสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขาม

การศกษา สงกด มความสมพนธ กบพฤตกรรมการสบบหรในระดบตาและ ไปในทศทางเดยวกน

5.1.8 ระดบความสมพนธระหวางปจจยปจจยภายนอกกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด

การศกษาความสมพนธระหวางปจจยภายนอกกบพฤตกรรม การสบบหรในครงนศกษา ปจจยภายนอก 3 ดาน คอ ปจจยทางสขภาพ ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม และปจจยทางจตวทยา พบวา

ปจจยทางสขภาพและปจจยทางสงคมและสงแวดลอมมความสมพนธ กบพฤตกรรมการสบบหรในระดบตาและไปในทศทางเดยวกน

ปจจยทางจตวทยามความสมพนธกนกบพฤตกรรมการสบบหรในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกน

5.1.9 ระดบความสมพนธระหวางประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรของ

พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด การศกษาความสมพนธระหวาง ประวตการสบบหรกบพฤตกรรมการสบบหรในครงน

ศกษาใน 3 ดาน คอ อายเมอเรมสบบหร ระยะเวลาในการสบบหร และปรมาณการสบบหรพบวา อายเมอเรมสบบหร มความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร ในระดบตาและไปในทศทา

เดยวกน ระยะเวลาในการสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรในระดบปานกลางและ

ไปในทศทางตรงกนขาม ปรมาณการสบบหรมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรในระดบตาและไปในทศทา

ตรงกนขาม

77

5.2 อภปรายผล

จากการเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการ สบบหรของพนกงานบรษท ซทซ

ไอ (ประเทศไทย) จากด” พบวามประเดนนาสนใจอยหลายปจจย สามารถนามาอภปรายดงน

5.2.1 พฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) พบวา พนกงาน (รอยละ 42.3) เลกสบบหรแลว (รอยละ 35.9) มความคดทจะเลกสบบหร

โดยพนกงานทเลกสบบหรแลวไดเลกสบบหรมามากกวา 4 ป เกอบ สามในหามความคดทจะเลกสบบหรภายในไมเกน 1 ป อภปรายผลไดวา เนองมาจากวา บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด เปนบรษทสรางโรงกลนนามน บคลากรโดยสวนใหญเปนเพศชายและเปนวศวกรซ งปฏบตงานโดยมภาระรบผดชอบทหนกหนวงและเตมไปดวยความเครยดสงมาก เพราะตองปฏบตงานในการออกแบบงานโดยคานงถงความปลอดภยในการกอสรางโรงกลนนามนและตระหนกถงควา รบผดชอบตอชวตของผทนาแบบรางงานไปดาเนนการในลาดบตอไป และการทางานโดยการใช จนตนาการเพอการออกแบบและการคานวณแบบงานโดยทางานกบอปกรณอเลกทรอนกซ และคอมพวเตอรทงวนกยงทวความเครยดใหกบพนกงานมากยงขน จงแกปญหาความเครยดดวยการสบบหร แตเนองจากพนกงาน บางสวน ตางมความตระหนกในปญหาสขภาพทงของตนเองและของผท อยใกลชดอกทงคานงถงผลไดทางเศรษฐกจในเรองของการทจะทาใหมเงนออมมากขนไดหากเลก สบบหร นอกจากนการเขาถงขอมลขาวสารไดโดยงาย ในยคปจจบนทาใหพนกงานรบรถงอนตรายของบหร จงทาใหมความคดและความพยายามทอยากเลกสบบหร ซงสอดคลองกบ ภทรกร (2538: 8) ศกษาประสทธผลของโครงการเพอนชวยเพอนในพฤตกรรมการเลกสบบหรของนกเรยนเทคนคจงหวดชยภม ผลการวจยพบวา ภายหลงการทดลองกลมตวอยางมการเปลยนแปลงดานความร เกยวกบบหร ความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการเลกสบบหร ความคาดหวงในผลของการเลกสบบหร การปฏบตตวในการเลกสบบหรดขนมากกวากอนทาใหเขารวมโครงการ และสามารถเลกสบบหรได (รอยละ 42.5) นอกจากนนพบวาความคาดหวงในความสามารถของตนเอง ในการเลกสบบหรและความคาดหวงในผลของการเลกสบบหรของนกเรยนมความสมพนธกบการปฏบตตวในการเลกสบบหรอยางมนยสาคญทางสถต นอกจากน พนมพร เลขะเจรญ (2532: 7) ไดศกษาประสทธผลของโปรแกรมการงดสบบหรตอพฤตกรรมการสบบหรของคนงานในโรงงานอตสาหกรรมเขตกรงเทพมหานคร จานวน 80 คน ผลการศกษาพบวาหลงการทดลองคะ แนนเฉลยความร ความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการงดสบบหรความคาดหวงในผลของการงดสบบหรและการปฏบตตนเกยวกบงดสบบหรสงกวากอนการทดลองทงในกลมทดลองและกลม

78

เปรยบเทยบ นอกจากนยงพบวาปจจยดานอาย และคาใชจายในการซอบหรมความสมพ นธกบจานวนบหรทสบตอวน

5.2.2 ระดบปจจยภายนอกทมผลตอพฤตกรรมการสบบหร

5.2.2.1 ปจจยทางสขภาพ ผลการศกษาปจจยทางสขภาพ พบวา อยในระดบด อภปรายไดวา ถงแมวาพนกงาน

ของบรษทกวาครงหนง (รอยละ 57.7) ยงคงสบบหรแตกมปรมาณกา รสบบหรไมเกน 10 มวนตอวน ประกอบกบ สวนใหญยงมอายไมเกน 35 ป (รอยละ 66.6) จงทาใหปจจยทางสขภาพอยในระดบด ซงสอดคลองกบ ประยงค สจจพงษ (2534: 110) ศกษาความสมพนธระหวางความเชอดานสขภาพการสนบสนนทางสงคมและลกษณะประชากรกบการดแล ตนเอง ของผปวยวณโรคปอด พบวา ความเชอดาน สขภาพมความสมพนธทางบวกกบการดแลตนเองของผปวยวณโรคปอด โดยการรบรตอโอกาสเสยงในการเกดโรคการรบรตอประโยชนของการรกษา การรบรตออปสรรคของการรกษาและแรงจงใจดานสขภาพโดยทวไปมความสมพนธกบกา รดแลตนเองของผปวยโรคปอด สวนการรบรตอความรนแรงของโรคและปจจยรวม ไมมความสมพนธกบการดแลตนเองของผปวยวณโรค ปอดอยางมนยสาคญทางสถต นตยา พนธเวทย (2535: 1-5) ศกษาเชงพรรณนาเกยวกบ ความสมพนธระหวางแบบแผนความเชอดานสขภาพ ปจจยพน ฐานและการปฏบตตวเพองดสบบหรของบคคลากรชายในโรงพยาบาล พบวาการมสมาชกในครอบครวสบบหร การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรค แรงจงใจดาน สขภาพและความเชอดานสขภาพมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตตนเพองดสบบหร สวนการรบรความรนแรง การรบรประโยชนและอปสรรคของการสบบหร ไมมความสมพนธกบการปฏบตตนเพอการงดสบบหร ปจจยดานอาย รายไดเฉลยตอเดอนมความสมพนธทางลบกบการปฏบตตนเพองดสบบหร สวนประวตการมสมาชกในครอบครวสบบหรและการมเพอนใกลชดสบบหรมความสมพนธกบการปฏบตตนเพองดสบบหร นอกจากนปจจยดานแรงจงใจดานสขภาพ อาย และประวตการมสมาชกในครอบครวและเพอนใกลชดสบบหร สามารถทานายการปฏบตตนเพองดสบบหรไดอยางมนยสาคญทางสถต สวน Pederson et al. (1984: 45) ไดทา การศกษาถงแบบแผนความเชอดานสขภาพกบความรวมมอในการปฏบตตามคา แนะนา ของแพทยในการเลกสบบหรของผปวยทเปนโรคปอดโดยใชกลมตวอยาง 308 คน พบวาแบบแผนความเชอดานสขภาพมความสมพนธกบการปฏบตตามคา แนะนาของแพทยในการเลกสบบหรและสามารถใชแบบแผนความเชอดานสขภาพทานายการเลกสบบหรได 3–6 เดอน หลงจากไดรบคาแนะนาและ Weinberger et al. (1981: 51) ไดศกษาถงความเชอดานสขภาพกบ

79

พฤตกรรมการสบบหรพบวา การรบรถงโอกาสเสยงตอการเกดโรค การรบรถงโทษของการสบบหร มความสมพนธกบพฤตกรรมการเลก สบบหร

5.2.2.2 ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ปจจยทางสงคมและสงแวดลอม ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง อภปรายไดวา

ถงแมพนกงานมความตระหนกถงผลดของการเลกสบบหรทมตอสงคมและสงแวดลอม เชน ไมตองการใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบของบคคลในครอบครว เปนหวงสขภาพ ของสมาชกในครอบครว การเคารพสทธของผอนในสงคมแตพนกงานยงรสกวาสงแวดลอมทเกยวของกบการเลก สบบหรอยในระดบปานกลาง เชน การรณรงคเลกสบบหรจากสอและกฏระเบยบทเกยวของ จงทา ใหปจจยในสวนนอยในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบ กลวรรณ นาครกษ (2540: 7) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมสขศกษา โดยประยกตทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอการเลกสบบหรในนกเรยนชายระดบมธยมศกษาตอนตนกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยทศนคตตอการสบบ หร การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรคและอนตรายจากการสบบหรความคาดหวงในความสามารถของตนเองในการเลกสบบหรและการปฏบตตวในการเลกสบบหรสงกวากอนทดลองและสงกวากลมเปรยบเทยบอยางมนยสาคญทาง สถต

5.2.2.3 ปจจยทางจตวทยา ปจจยทางจตวทยาในภาพรวมอยในระดบมาก อภปรายไดวา พนกงานตางมทศนคตท

ดตอการเลกสบบหรในดานสขภาพกาย สขภาพจตและฐานะทางเศรษฐกจ เชน บคลกภาพ กลนตด กาย ศกยภาพในการทางาน เปนตน โดยพนกงานอาจไดรบทราบจากขอมลขาวสารจากการรณรงคของสอตาง ๆ จากเพอนรวม งาน และการทดลองปฏบตดวยตนเอง จงทาใหมปจจยทางจตวทยาอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบ รวมพร นาคะพงษ (2535: 1) ทไดทาการศกษาประสทธผลของการจดประสบการณตรงในโปรแกรมการงดสบบหรของนกศกษาสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอในนกศกษาชายจานวน 153 คน แบงเปนกลมทดลอง 70 คน กลมเปรยบเทยบ 83 คน ผลการวจยพบวา ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการงดสบบหร นกศกษามการเปลยนแปลงดานความรทศนคต เกยวกบบหรและพฤตกรรมในการเลกสบบหรไดถกตองมากกวากอนการทดลอง อยางมนยสาคญทางสถตสวนจานวน ปมความสมพนธทางลบกบการสบบหรอยางมนยสาคญทาง สถต

80

5.2.3 ระดบความสมพนธทมผลตอพฤตกรรมการสบบหร ของพนกงานบรษทซทซไอ (ประเทศไทย)จากด

5.2.3.1 ปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมการสบบหร ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพ นกงานบรษท ซทซไอ

(ประเทศไทย) จากดพบผลดงน 1. อายมความสมพนธในระดบตา และไปในทศทางตรงกนขามกบพฤตกรรมการ

สบบหร (rs = -.153) หมายความวา พนกงานทมอาย นอยมแนวโนมทจะเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมอายมาก อภปรายไดวา พฤตกรรมการสบบหรจนเกดความเคยชน ยง เมอมอายมากขน มประสบการณชวตมากขน ถงแมจะเกดความเหนอยลา ตอสขภาพจากผลกระทบกบรางกายของ การสบบหรมาเปนระยะเวลานาน และมองเหนถงขอเสยของการสบบหรดวยตนเอง ซงมอนตรายตอรางกาย และกระทบตอผทอยแวดลอม กยงไมสามารถเลกการสบบหรได แตพนกงานทมอาย นอยมปรมาณการสบบหรสะสมนอยนาจะมโอกาสเลกสบบหรไดงายกวา

2. การศกษามความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการ สบบหร (rs = .105) หมายความวา พนกงานทม การศกษาสงมแนวโนมทจะเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมการศกษานอยจะมพฤตกรรมการสบบหรมาก อภปรายไดวา พนกงานทมการศกษาสงมวฒภาวะในการคดพจารณาไตรตรอง ตระหนกร มสงคมและการรบรขอมลขาวสารในการดแล สขภาพของตนเองและสวนรวมดกวาผทมการศกษานอย

3. สถานภาพสมรสมความสมพนธในระดบตา และไปในทศทางตรงกนขามกบ พฤตกรรมการสบบหร (rpb = -.086) หมายความวา พนกงานทมสถานภาพสมรส/แยกกนอย /หยาราง มแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมสถานภาพโสด อภปรายไดวา ผทมสถานภาพสมรส/แยกกนอย/หยาราง จะเปนผทมหนาทความรบผดชอบมากขนทงตอตนเองและตอ ครอบครว จงตองคานงถงภาระรบผดชอบตอ ครอบครว สวนใด ทเปนภาระรบผดชอบทสามารถตดทอนออกไปไดและสามารถธารงสถานะครอบครวใหสมบรณแบบไดกจะกระทาโดยทนท การงดการสบบหรเปนหนทางหนงทสามารถชวยลดการใชจายทสนเปลองไดเปนอยางมาก นอกจากนยงมความตระหนกตอโทษหรอพษภยของการสบบหรยงขน ทง เพอสขภาพของตนเองและเพอตอบแทนความหวงใยของครอบครวทมใหกบตนเองจงลดการสบบหรลงได จงทาใหผทสมรสแลวมพฤตกรรมการสบบหรทต าลง ในขณะทพนกงานทมสถานภาพโสดนน จะมชวต ทเปนอสระมความเปนตวของตวเองสง อกทงยงไมมครอบครวทจะตองรบผดชอบ ยงทาใหมพฤตกรรมการสบบหร เพมมากขน บางคนคดวาการสบบหรเปนการสรางความเชอมน มความมนใจในตน เองจะเหนไดวาจะมความสขเมอถอบหร ไดสบบหรและจะเหนไดวา คนโสดจะมองโลกในแงด คดวา การสบบหร

81

เปนการกระตนใหเกดความพอใจ ความสข และตนเตนเพอคลายเครยด โดยไมคดวาเปนการทาลาย ภาพพจน

4. รายไดมความสมพนธในระดบตา และไปในทศทางตรงกนขามกบพฤตกรรมการสบบหร (rs= -.026) หมายความวา พนกงานทมรายไดนอยมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมรายไดมาก อภปรายไดวา ผทมรายไดนอยอยและปฏบตงานในบรษทฯ มกจะเปนฝายสนบสนน (รอยละ 30.8) ซงอาจมภาระตองดแลครอบครว บดา มารดา อกทงคา ครองชพในปจจบนอยในระดบสง ทาใหผมรายไดนอยจะมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากขน สวนพนกงานทมรายไดมากมกจะเปนผทมอายมาก มความมงมนและเพยรพยายามใน การปฏบตงานสงมาก มความตงใจทมเทในก ารทางานจงเกดความเครยดในการปฏบตงาน และคานยมในการคลายเครยดของสงคมไทยในระหวางการทางานคอการสบบหร ซงสามารถทาไดในเวลาปฏบตงานถงแมวาจะจากดสถานทในการสบบหรกตามกยงสามารถทาได งาย กวาการสงสรรคดมสรา หรอการใชเวลาในการออกกาลงกา ยนอกจากนผทมรายไดมากกมกาลงทจะใชจายในการ ซอบหรได ทาใหไมคอยมพฤตกรรมทจะเลกสบบหร

5. สงกดหนวยงานมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกน กบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = .030) พนกงานฝายสนบสนนมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานฝายวศวกร อภปรายไดวา พนกงานสงกดสนบสนนมขอจากดหลายดาน เชน รายไดนอย คาใชจายสง ความเครยดเนองจากความรบผดชอบดานการทางาน หรอแมแตการเขา รวมกลมสงสรรคทางสงคมกบเพอนรวมงานนอยกวาในขณะทพนกงานฝายวศวกรมการเข าสงคมและคานยมการคบเพอนตงแตสมยเรยนหนงสอจนกระทงทางาน ซงวศวกรสวนใหญ (รอยละ 90.0) จะมแตเพศชาย และทาตามคานยมทปฏบตกนในหมเพอนวศวกรดวยกน และทกคนจะเหนวา การสบบหรเปนเรองการเขาสงคม การแบงปนบหรใหกนเปนการแสดงนา ใจอยางหนงขอหนวยงานดานวศวกรรม การไดทดลองสบบหรแตละยหอเปนเหมอนการตามแฟชน ทงบหรใน ประเทศและตางประเทศ แลวยงนามาเปนหวขอในการสนทนา พดจาแลกเปลยนความเหนกน เปน กจกรรมการพดคยอยางหนงดวย จงเปนเสมอนกจวตรอยางหนงในชวตประจา วน โดยไมคดวาจะม ผลเสยอยางไรตอรางกาย ซงมองวาเปนเรองไกลตว ซงมองวาการมสงคมและคบหาเพอนสาคญ กวาสงใดทงหมด ซงในความเปนจรงแลวนน การมองในเรองของสขภาพเปนเรองไกลตว ซงเราตองใหความสนใจและดแลชวตตนเองเปนอนดบแรก

6. ลกษณะการพกอาศยมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรม การสบบหร (rpb = .059) หมายความวา พนกงานมลกษณะการพกอาศยกบพนอง /บดามารดา/คสมรส มแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาการพกอาศยคนเดยวและพกอาศยกบเพอน

82

อภปรายไดวา สาหรบพนกงานทมลกษณะการพกอาศยอยกบ พนอง/บดามารดา/ค หากมการสบบหรซงมการหามปรามจากคสมรส ทาให เกดความเกรงใจกน ในการสบบหร และยงถาสบบหรในทพกอาศยจะทาใหเกดผลกระทบตอสขภาพของผอน หรอเปนแบบอยางทไมด ใหกบบตรหลานในครอบครวได จงทาใหมความกดดนในการเลกสบบหร โดยคานงถงขอเสยดานสขภาพของคนใกลชดดวย ทาใหมพฤตกรรมในการจะเลกสบบหรได ในขณะทการพกอาศยคนเดยวจะเกดความเหงาไมม กจกรรมทาในชวงเวลาทวาง และหากไดรบแรงกระตนจากเพอนรวมงานใหสบบหร อก จะมองเหนความสาคญในการสบบหรเพมมากขน มองเหนวาเมอกลบเขาหองพกการสบบหรเปน การทากจกรรมเพอคลายเหงา

7. การมคนใกลชดสบบหรมความสมพนธในระดบตาและไปใน ทศทางตรงกนขามกบพฤตกรรมการสบบหร (rpb = -.173) พนกงานทไมมคนใกลชดส บบหรมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมคนใกลชดสบบหร อภปรายไดวา พนกงาน ทมคนใกลชดสบบหรมองขามการดแลสขภาพของคนใกลชด ทงนอาจเนองมาจากคนใกลชดคอ คสมรส บตร พนอง/บดา มารดา สวนใหญมองขามการสบบหร ท กคนมองวา เปนกจกรรมอยางหนงใน ชวตประจาวน เพราะการรณรงคในประเทศคอนขางนอย หากเปรยบเทยบกบสถตการสบบหรในประเทศ และเมอมการรณรงคเกดขน กจะมการกระตอรอรน ในชวงนน และเมอเวลาผานไป สงคมกจะลม และคนใกลชดกจะซอบหรมาใหสบ เพรา ะการสบบหรในบานดกวาออกไปกนเหลา เทยว เตรนอกบาน สงคมมองเปนเรองปกตหากผชายเปนคนสบบหร ในขณะทพนกงานทไมมคนใกลชดสบบหรกจะไมมแบบอยางในการสบบหร นอกจากนนรางกายทไมเคยชนกบควนหรอกลนของ บหรกจะรสกไมด และในการร ณรงคตาง ๆ กทาใหพบวาบหรเปนสงเสพตดทใหโทษดงนนเมอไม มคนใกลชดสบใหเหนหรอทาใหเกดความคนชนกบบหรกจะเลอกไมเขาไปของเกยวหรอพยายาม เลกสบบหร

8. ปจจยทางสขภาพมความสมพนธในระดบตาและไป ในทศทางเดยวกนกบ พฤตกรรมการสบบหร (r = .119) หมายความวา พนกงานทมปจจยทางสขภาพดมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปจจยทางสขภาพไมด อภปรายไดวา สขภาพดนนเปนสงทสาคญมากตอชวต การเปนโรคภยตาง ๆ ไมวาจะเปนโรคทเกดจากการสบบหร หรออาการ ตาง ๆ ทเกดจากผลกระทบในการสบบหร ซงจะสงผลตอสขภาพ และการทางานแทบทงสน และ เมอพจารณาในรายละเอยดจะเหนวา พนกงานไมเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหร (คาเฉลย 4.55 คะแนน) ซงอาจจะเปนเพราะไดแรงจงใจดานสขภาพ จากคนรอบขาง คนใกลชด หรอจากสงเราภายนอก เชน คาแนะนาดานสขภาพ โดยอาจจะเกดจากการทากจกรรมเพอสขภาพ ออกกาลงกาย และทานอาหารเพอสขภาพ อกทงพนกงานยงมความตระหนกตอเรองสขภาพอยาก

83

ใหตนเองมสขภาพด แขงแรง จะไดทางานไดมประสทธภาพมาก ปจจยทางสขภาพจงมความสมพนธกบพฤตกรรมการเลกสบบหร ซงสอดคลองกบ นตยา พนธเวทย (2535: 1-5) ศกษาเชงพรรณนาเกยวกบความสมพนธระหวางแบบแผนความเชอดานสขภาพ ปจจยพนฐานและการปฏบตตวเพองดสบบหรของบคคลากรชายในโรงพยาบาล พบวาการมสมาชกในครอบครวสบบหร การรบรโอกาสเสยงของการเกดโรค แรงจงใจดาน สขภาพและความเชอดานสขภาพมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตตนเพองดสบบหร สวนการรบรความรนแรง การรบรประโยชนและอปสรรคของการสบบหร ไมมความสมพนธกบการปฏบตตนเพอการงดสบบหร ปจจยดานอาย รายไดเฉลยตอเดอนมความสมพนธทางลบกบการปฏบตตนเพองดสบบหร สวนประวตการมสมาชกในครอบครวสบบหรและการมเพอนใกลชดสบบหรมความสมพนธกบการปฏบตตนเพองดสบบหร นอกจากนปจจยดานแรงจงใจดานสขภาพ อาย และประวตการมสมาชกในครอบครวและเพอนใกลชดสบบหร สามารถทานายการปฏบตตนเพองดสบบหรไดอยางมนยสาคญทางสถต

9. ปจจยปจจยทางสงคมและสงแวดลอม มความสมพนธในระดบตาและไปใน ทศทางเดยวกนกบ พฤตกรรมการสบบหร (r = .222) หมายความวา พนกงานทมปจจยทางสงคมและสงแวดลอมมากมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปจจยทางสงคม และสงแวดลอมนอย อภปรายไดวา อาจเพราะในสงคมไทยยงมคานยม ทปลกฝงในเรองของการยกยองนบถอการทาความด เมอมสงใดท ไมด จะปลกฝงไมให บตรหลานเอาแบบอยาง และพยายามปรบปรงตวใหเปนแบบอยางทด โดยการเลกสบบหรซงหากตองการใหเปนไปอยางรปธรรมและ ไดผลตอเนอง ตวอยางทดกคอ พอแม พนอง ซงเปนตวอยางทดใกลตวทสดของเดก ทเปนอนาคต ของชาต จะตองปฏบตเปนแบบอยางในเบองแรก นอกจากนส งคมและสงแวดลอมของไทยมกใหความสาคญในการใสใจกบความรสกของคนรก ครอบครว และผใกลชด สงผลใหพนกงาน ตระหนกตอโทษหรอพษภยของการสบบหรมากยงขนเพอสขภาพของตนเองและเพอตอบแทน ความหวงใยของครอบครวทมใหกบตนเองจงลดการสบบหรลงได

10. ปจจยทางจตวทยามความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางเดยวกนกบพฤตกรรมการสบบหร (r = .320) พนกงานทมปจจยทางจตวทยามากมแนวโนมทจะมพฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปจจยทางจตวทยานอย อภปรายไดวา เพราะทกคนเกรงการถกรงเกยจจากเพ อนรวมงานและคนรอบขาง ทาใหมความรสกไมชอบใจ เรองกลนตดตวและตด เสอผาทสวมใสจากการสบบหร จงพยายามหาทางออกโดยการ ลดจานวนบหรทจะสบตอวน หรอ พยายามไมพกพาบหรตดตว และคอย ๆ งดหรอลดปรมาณและเลกไปสบบหรไปในทสดเพอ แกปญหาตา ง ๆ อนเกดจากการสบบหร ซงจรง ๆ แลว จตใจเปนสวนทสาคญทสดในการตดสนใจท

84

จะสบหรอจะเลกสบบหร ความเชอมนและความตงใจทจะกระทาจะมสวนเปนอยางมากในการเลก สบบหรซงสอดคลองกบนตยา เยนฉา (2535: 4) กลาววาความเชอเปนสงทมอท ธพลตอพฤตกรรมมนษย ความเชอเปนสวนประกอบในตวบคคลซงฝงแนนอยในความคดความเขาใจนนๆ ซงความ เชอและความเขาใจน จะมบทบาทสาคญในการวางหลกแหงการกระทา และยงเปนองคประกอบ สาคญในการทจะชวยใหบคคลสามารถปรบปรงพฤตกรรมทแสดงออกมาใหเขากบส ถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม และยงพบอกวาปจจยทางจตวทยา เชน ความคาดหวงในตนเอง ความเชอมนในตนเอง และ กลนเหมนตดตวของบหรมผลตอพฤตกรรมการสบบหรซงสอดคลองกบ ชชวาลย สงหรตนศร (2534: 5) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมการงดสบบหรของนกศกษาวทยาลยเทคนคสพรรณบร จานวน 90 คน พบวาภายหลงการทดลอง คะแนนเฉลยการรบรในผลลพธของอนตรายทเกดจากการสบบหร คะแนนความเชอในความสามารถของตนเองในการงดสบบหรของกลม ทดลองสงกวากลมเปรยบเทยบและสงกวา กอนการทดลองอยางมนยสาคญทา งสถต สวนปจจยดานอาย ระดบการศกษา สาขาวชาทศกษา จานวนปทสบบหร ไมมความสมพนธกบการงดสบบหร และยงพบวา เหตจงใจใหเลกสบบหร คอ ควนบหรทาใหอดอด หายใจไมออก (รอยละ 29.4) และคนทสบบหรจะทาใหมกลนเหมนตดตว (รอยละ 42.2)

11. อายเมอเรมสบบหร มความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางเดยว กนกบพฤตกรรมการสบบหร (rs = .077) หมายความวาพนกงานทเรมสบบหรเมออายมากมแนวโนมทจะม พฤตกรรมการเลกสบบหรมากกวาพนกงานทเรมสบบหรเมออายนอย อภปรายไดวา พ นกงานเกดการอมตวในการสบบหร เพราะในชวงแรกเมออายยงนอยไดเรมสบบหรกจะสบบหรในปรมาณท มาก เมอผานประสบการณชวตและมประสบการณในการสบบหรมาก สบบหรเพราะวาเปนสงเสพ ตดทรางกายเสพตดไปแลวหรอไม อยากสบบหรกทาใหเลกสบบ หรไดลาบาก ในขณะทพนกงานทเรมสบบหรเมอมอายมาก ผลกระทบจากการสบบหรตอรางกายนนจะแสดงออก ชดเจน เลยทาใหอยากลดปรมาณการสบบหรหรองดสบบหรไปในทสด

12. ระยะเวลาในการสบบหรมความสมพนธในระดบปานกลางและไปในทศทางตรงกนขาม กบพฤตกรรมการสบบหร (rs = -.414) หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการสบบหรนอยมแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมระยะเวลาในการสบบหรมาก อภปรายไดวา พนกงานทสบบหรมาเปนระยะเวลานานจะมพฤตกรรมในการตดบหรจนเกดเปนนสยเคยชนและจะขาดการสบบหรไมไดเนองจากเคยชนจนเปนพฤตกรรมทตองทาทกวนเปนนสย ชวยใหเกดความสบายใจและสบบหรเพอแกเขน หรอแกประหมา ทาใหการเลกสบบหรจงเปนไป ไดยาก เปนความเคยชน เชน เพอนซอบหรมาฝาก หรอซอเกบดวยความเคยชนทาใหเลกสบบ หรไดยากและหากมองอกดานคอจากผลการศกษาพบวา ระยะเวลาในการสบบหร (รอยละ 33.3) ม

85

ประวตการสบบหร 1-5 ป ซงนบเปนหนงในสามของระยะเวลาในการสบบหร ซงเปนเปอรเซนตทสงมาก

13. ปรมาณการสบบหรมความสมพนธในระดบตาและไปในทศทางตรงกนขาม กบพฤตกรรมการสบบหร (rs = -.185) หมายความวา พนกงานทมปรมาณการสบบหรนอยจะมแนวโนมทจะมพฤตกรรมเลกสบบหรมากกวาพนกงานทมปรมาณการสบบหรมาก อภปรายไดวา พนกงานทมปรมาณการสบบหรมากจะมพฤตกรรมเลกสบบหรยากขนตามปรมาณการส บบหรดวยเชนกน เนองจากเมอสบบหรปรมาณมาก ๆ เปนประจาทกวนจะทาใหรางการของพนกงานเกด พฤตกรรมทขาดการสบบหรไมได (Addictive Smoking) เนองจากตดนโคตน ผสบบหรประเภทนถอวาบหรเปนสงจาเปนทขาดไมได การสบบหรจะชวยทาใหสบ ายใจขน มความพอใจชวยลดความรสกกดดนตาง ๆ กลาวคอพนกงานจะมพฤตกรรมการตดบหรทางรางกาย (Physical or Pharmacological Dependent) และพฤตกรรมการตดบหรทางจตใจ (Psychological or Behavioral Dependent) การตดบหรประเภทนขนอยกบจตใจและความเคย ชน เชน เมอมความเครยดกสบบหร เมอมความสบายใจกสบ บหรดวยเชนกน

5.3 ขอเสนอแนะ

จากการศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของ พนกงานบรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ” พบวาสาเหตท ทาใหสบบหร เกดจากหลายปจจย เชน ความเครยดในการทางาน อยากรอยากลอง แตทกคนมปจจ ยทอยากจะเลกสบ ซงผลกระทบตาง ๆ จากปจจยทางสขภาพ ปจจยทางสงคม และปจจยทางจตวทยา เขามาเปนสวนเปลยนตอการททาใหเลก สบบหร และขอใหสงคมตระหนกถงปญหาและเขาใจผทสบบหรและจดพนททให ผสบบหรไดสบบหร และการใหความรถงความอนตรายตอโทษภยของบหรทเพยงพอกบผสบบหรหรอผทคดจะสบบหร และทางผวจยขอเสนอโครงการ

1. บรษทฯ ควรจดทาโครงการสนบสนนใหพนกงานเลกสบบหร เชน จดกจกรรมการ แขงขนเลกสบบหรระหวางพนก งานในบรษทฯ เพอเปนการกระตนใหเกดพฤตกรรมในทางบวก

2. เนองจากการศกษาพบวาบคลากรสวนใหญ ทราบถงผลเสยของการพฤตกรรมการสบ บหรอยแลว แตยงไมตระหนกถงผล รายของการสบบหรดวยเพราะยงมสขภาพแขงแรง ประกอบกบความจาเปนในการเขาสงคม ยดถอคานย มของกลมเพอน รวมทงความเคยชนทจะตองสบบหร ในชวตประจาวน บรษทฯ จงควรสรางเสรมคานยมทถกตองใหกบพนกงาน และเพมสวสดการดาน

86

สขภาพใหแกพนกงาน เชน วนลาปวย คาปรกษา คาใชจายหรอบรการเกยวกบการเลกสบบหร ใหแกพนกงานเพอเปนก ารจงใจใหพนกงานอกทางหนง

บรรณานกรม

กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. 2540. สมมนาเชงปฎบตการ: ควนบหร หรอคณภาพ ชวตไรควนบหร ชวสดใส ครงท 2. เชยงใหม: สานกงานสาธารณะสข จงหวดเชยงใหม.

กรมควบคมโรค สานกควบคมการบรโภคยาสบ. 2553. 10 เคลดลบเลกบหร . คนวนท 16 มนาคม 2553. จาก http://www.thaiantitobacco.com/th/index.php?option=com_ content&task=view&id=160&Itemid=41

กฤษณรรณ สนทมวง . 2549. รปแบบการใหความรเพอปรบเปลยนพฤตกรรมการลดละเลกสบ บหรของประชากรในพนททาไม อ . ชมแสง จ . นรคสวรรค. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวยาลยราชภฎนครสวรรค.

กองเกยรต พรรณวด . 2539. การศกษาอปสงคบหรสวนบคคล จากขอมลภาคตดขวาง กรณศกษา กรงเทพมหานครและปรมณฑล . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

กาญจนา คาสวรรณ และ นตยา เสารมณ. 2521. บทความพฤตกรรมมนษย ปจจยพนฐานดานจตวทยา. คนวนท 16 มนาคม 2553 จาก http://thinksagain.com/title11.html

กลวรรณ นาครกษ. 2540. การประยกตทฤษฏขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม ในการเลกสบบหรของนกเรยนชายระดบมธยมศกษาตอนตน . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

ไกรจกร แกวนล . 2535. “คลนกเลกบหร” หยดการแพรภยบหร : สงทรฐบาลตองทาและผลไดผลเสย ทางเศรษกจของการควบคมยาสบ . จดหมายขาวบหรและสขภ าพ. พมพครงท 1. 1(มถนายน): 4

ชญานศวร กลรตนมณพร. 2548. บทความประชากรกบสขภาพ . กรงเทพมหานคร: วทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชชวาล สงหรตนศร. 2534. ประสทธผลของโปรแกรมการงดบหรของนกศกษาชายวทยาลยเทคนคสพรรรณบหร . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

ชดา จตพทกษ. 2526. พฤตกรรมศาสตรเบองตน. กรงเทพมหานคร: สารมวลชน. ฐตพร นาคทวน. 2546. การสรางและทดสอบเครองมอประเมนคณภาพชวตในคนไทยทเลกสบ

บหร . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

88

ดารวรรณ เศรษฐธรรม และคณะ. 2547. ปจจยทมผลตอสภาวะสขภาพสถาบนวจยระบบสาธารณสข . เอกสารวชาการ. สถาบนวจยระบบสาธารณสข มหาวทยาลยขอนแกน .

ธระ ลมศลา . 2532. มะเรงปอด…โรครายของคนไทย. วารสารหมอชาวบาน. 11 (พฤศจกายน): 94.

นตยา เยนฉา. 2535. ความเชอดานสขภาพและการปฏบตตนเพองดสบบหรของบคลากรชายใน โรงพยาบาล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

นพนธ กลนตย. 2538. ปจจยสาคญทมผลตอการเรมและสบบหรของนกเรยนระดบมธยมศกษา ตอนปลายในจงหวดเชยงใหม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลย เชยงใหม.

ประกต วาทสาธกกจ . 2536. พฤตกรรมการสบบหรของคนไทย. จดหมายขาวบหรและสขภาพ . เอกสารโครงการรณรงคเพอการไมสบบหร . มลนธหมอชาวบาน . 1 (กรกฎาคม): 1

ประภาเพญ สวรรณ. 2526. ทศนคต: การเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมอนามย.กรงเทพมหานคร: อรณการพมพ.

ประยงค สจจพงษ. 2534. ความสมพนธระหวางความเชอดานสขภาพ การสนบสนนทางสงคมและลกษณะประชากรกบการดแลตนเองของผปวยวณโรคปอด ในเขตอาเภอดาเนน สะดวก จงหวดราชบร . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

พนมพร เลขะเจรญ. 2532. ประสทธผลของโปรแกรมการงดบหรตอพฤตกรรมการสบบหรของ คนงานอตสาหกรรมเขตกรงเทพมหาคร . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

เพญจนทร สธพเชษฐกล. 2534. ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการเปดรบสอ ความร ทศนคตและพฤตกรรมใน การรณรงคเพอการไมสบบหร : ศกษาเฉพาะกรณขาราชการกรงเทพมหานคร . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ภทรภร กาญจโนภาส. 2538. โครงการเพอนชวยเพอนในพฤตกรรมการเลกบหรของนกเรยนวทยาลยเทคนค จงหวดชยภม . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค. 2550. ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค . คนวนท 14 เมษายน 2553 จาก http://www.nsru.ac.th/learning2009/2550/marketing/ chapter5ok.html

ไมปรากฎชอผแตง . 2553. บทความเกยวกบทฤษฎพฤตกรรม. คนวนท 6 เมษายน 2553 จาก http://www.novabizz.com/NovaAce/Behavior/Factor_Psyco.htm

มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร . 2541. ขอมลและสถตการสบบหรของคนไทย. วารสารการ

89

วจยระบบสาธารณะสข . ปท 6 ฉบบท 1 (มกราคม-ธนวาคม): 32. รวมพร นาคะพงศ. 2535. ประสทธผลของการจดประสบการณตรงในโปรแกรมการงดสบบหร

ของนกศกษาสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

วรวฒ เจรญศร. 2553. 10 เคลดลบเลกบหร . คนวนท 16 มนาคม 2553 จาก http://www.bangkok health.com/index.php/2009-01-19-04-22-13/2001-2009-01-26-08-06-42

วชร ทรพยม. 2533. ทฤษฎและกระบวนการใหบรการปรกษา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพภาพพมพ.

วไลวรรณ วรยะไชโย. 2552. ควนบหรในสงแวดลอม . คนวนท 6 เมษายน 2553 จาก http://medinfo.psu.ac.th/tobacco/index.php?option=com_ content&task= view&id=30&Itemid =37

วฒชย ภคดจนทร. 2550. ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค . คนวนท 14 เมษายน 2553 จาก http://www.nsru.ac.th/learning2009/2550/marketing/chapter5 ok.html

ศนยขอมลและการจดการความร เอกสารการควบคมยาสบ. 2549. การสารวจพฤตกรรมการสบบหรของประชากร อาย 15 ปขนไป พ.ศ. 2534-2549. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลย มหดล.

สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ. 2543. หยดการแพรภยบหร : สงทรฐบาลตองทาและผลไดผลเสย ทางเศรษกจของการควบคมยาสบ . พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: ชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จากด .

สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ. 2535. รพท/รพศ จดคลนคอดบหร. จดหมายขาวบหรและสขภาพ . 1(กรกฎาคม): 1-3

สถาบนควบคมการบรโภคยาสบ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. 2541. พฤตกรรมการตดบหร. จลสารบหรหรอ สขภาพ . 11 (กมภาพนธ): 1

สมจตต สพรรณทศน. 2526. ความหมายของพฤตกรรม. เอกสารการสอนชดวชาสขศกษา . หนวยท 1-7. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. กรงเทพมหานคร: อรณการพมพ.

สมจตต สพรรณทศน. 2522. การสบบหรและโรคมะเรงโปรแกรมสขศกษาและปญหาการเปลยนแปลงพฤตกรรม. วารสารสขศกษา 2. (กรกฎาคม): 9 -18.

สรายทธ นามเมอง. 2546 ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหรของพระภกษ -สามเณร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

90

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. 2549. บทความสถตสาคญเกยวกบการสบบหรของคนไทย . คนวนท 16 มนาคม 2553 จาก http://www.thaihealth.or.th/node /4438

สายรง โพธเชด . 2538. เหตผลของการงดสบบหรของนกศกษาชายระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคเพชรบรณ . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

สานกงานพฒนาขอมลขาวสารสขภาพ โครงการพฒนาระบบขอมลโรคมะเรง . 2552. รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการศกษาความตองการและทบทวนดชนชวดโรคมะเรง ระดบนานาชาตและระดบชาตและพฒนาดชนชวดโรคมะเรง. กรงเทพมหานคร: สานกงานพฒนาขอมลขาวสารสขภาพ .

สานกงานสถตแหงชาต . มปป. สถตสาคญเกยวกบการสบบหรของคนไทยวเคราะหและ ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหา. กรงเทพมหานคร: กองสถตสงคม สานกงานสถตแหงชาต .

สานกงานสถตแหงชาต . มปป. สรปผลการสารวจเบองตน การสารวจพฤตกรรมการสบบหรและ การดมสราของประชากร พ .ศ. 2544. กรงเทพมหานคร: กองสถตสงคมสานกงานสถตแหงชาต .

สานกนโยบายและแผน กระทรวงสาธารณสข. 2544. ตวชวดและเปาหมายตามแผนปฏบตราชการกระทรวง/ กลมภารกจและสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข . กรงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสข.

สทน นาคเกลยง . 2553. พฤตกรรมมนษยดานสงคมวทยา . คนวนท 10 พฤษภาคม 2553 จาก http://www.ccsure.cc.cc/s1p_Other_316913

สพฒน ธรเวชเจรญชย. 2543. ยาและสงเสพตดใหโทษ. พมพครงท 12. ไทยวฒนาพานช. กรงเทพมหานคร.

สรางครตน ไชยสถตย. 2540. อปสงคของการบรโภคบหรของไทย : กรณศกษาโรงงานยาสบ กระทรวงการคลง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง.

สวร ศวะแพทย. 2549. จตวทยาทวไป. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร. อานวย กาจนะ และคณะ. มปป. การศกษาอนาคตสาธารณะสข : โรคและการเจบปวยทเกยวของ

กบพฤตกรรมสขภาในป 2020 (ฉบบราง). นนทบร: สานกนโยบายและแผนสาธารณสข.

อดมศลป ศรแสงนาม. 2529. บหร: ขอเทจจรงททงคนสบและไมสบบหรควรจะทราบ . นตยสารหมอชาวบาน. 8 (พฤศจกายน): 54-55

91

อบลรตน เรงหรญ. 2527. การสารวจโครงการ 5 วนเพองดสบบหรของโรงพยาบาลมชชน . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Antonovsky, A. 1979. Health: Stress and Coping. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. Bandura, A. 1977. Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavior Change.

Psychological Review. 84(February) 191-215. Baumrind, D. 1991. The Influence of Parenting Style on Adolescent Competence and Substance

Use. Journal of Early Adolescence. 11(January): 56-95. Becker and Marshall. 1984. The Health Belief Model and Personal Health Behavior. n.p. Becker et al. 1974. Citied in Spector, ER (2000): Cultural Diversify in Health & Illness.

New Jersey: Printice Hall. Bronfenbrenner, U. 1995. Developmental ecology through space and time: A future

perspective. Washington, DC: American Psychological Association. Bronfenbrenner, U. 1996. The State of Americans: This Generation and the Next. New

York: Free Press. Gene, M. Lutz, 1983. Understanding Social Statics. New York: Macmilan. Hoefer et al. 2001. Perceptions about Cigarette Smoking and Risks among College Students.

Nicotine & Tobacco Research University of Utah. Nicotine & Tobacco Research. Volume 6, Supplement 3 (December 2004): 371–374.

Maslow, Abraham H. 1970. Motivation and Personality. 2 nd ed. New york: Harper & Row Publishers.

Parsons, T. 1972. “Suggestions for a Sociological Approach to the Theory of Organizations - II”. Administrative Science Quarterly. 1 (January): 234-235.

Patrick, D.L., Deyo, R.A. 1989. Generic and Diseases-Specific Measure in assessing Health Status and Quality of Life. Medicare. 27 (March): 217-232

Pederson et al. 1984. The Role of Health Belief in Compliance with Physical Advice to Quit Smoking. Social Science medicine. 19 (May): 573-580.

Pol LG and Thomas RK. 1999. The Demography of Health and Health Care. New York: Plenum Press.

Rosenstock. 1974. Historical Origin of The Health Belief Model. Health Education Monographs. 2 (April): 355 - 385

92

Weinberger et al. 1981. Health Belief and Smoking Behavior. American Journal of Public Health. 71 (May): 1253-1255.

Weinstein, ND., Slovic, P., Gibson, G. 2003. Accuracy and Optimism in Smokers’ Beliefs about Quitting. Nicotine & Tobacco Research. Rutgers University. Thousand Oaks, CA: Sage.

Wolinsky, F.D. 1988. “The Patient-Practitioner Relationship”. The Sociology of Health. New Jersey: Wadsworth Publishing Co.

zwern. 2552. บทความแนวคดเกยวกบภาวะสขภาพ การเจบปวย และตวชวดสขภาพ . คนวนท 16 มนาคม 2553 จาก http://gotoknow.org/blog/zwern/273966

ภาคผนวก

94

ภาคผนวก ก

แบบสอบถาม

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการสบบหรของกลมคนทางาน

ขอความกรณาตอบแบบสอบถามใหครบทกขอตามความเปนจรงมากทสด เพอขอมลทไดจะเปนประโยชนตอการศกษาวจยตอไป โดยการศกษาวจยครงนจะสาเรจไมไ ด ถาไมไดรบความอนเคราะหจากทาน ผวจยขอขอบคณททานสละเวลาและใหความอนเคราะหในการเกบขอมลมา ณ โอกาสน นางสาวอรศรา ธรรมบารง นกศกษาปรญญาโทคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมสถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร สวนท 1 ขอมลทวไป

คาชแจง ขอใหทานใ สเครองหมาย เครองหมาย () ลงใน ( ) ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบตวทาน 1. เพศ 1. ( ) ชาย 2. ( ) หญง

2. อาย 1. ( ) 20 – 25 ป 2. ( ) 26 – 30 ป 3. ( ) 31 – 35 ป 4. ( ) 36 – 40 ป 5. ( ) 41 ปขนไป

3. ศาสนา 1. ( ) พทธ 2. ( ) ครสต 3. ( ) อสลาม 4. ( ) อน ๆ

4. ระดบการศกษาสงสด 1. ( ) มธยมศกษาหรอตากวา 2. ( ) อนปรญญา 3. ( ) ปรญาตร 4. ( ) สงกวาปรญญาตร

5. สถานภาพสมรส 1. ( ) โสด 2. ( ) สมรส 3. ( ) แยกกนอย /หยาราง

95

6. รายได 1. ( ) ตากวา 10,000 บาท 2. ( ) 10,001 – 20,000 บาท 3. ( ) 20,001 – 30,000 บาท 4. ( ) มากกวา 30,001 บาท

7. สงกดหนวยงาน 1. ( ) พนกงานฝายวศวกร 2. ( ) พนกงานฝายสนบสนน

8. พกอาศยอยกบ 1. ( ) พกคนเดยว 2. ( ) เพอน 3. ( ) พนอง/บดามารดา 4. ( ) คสมรส

9. มคนใกลชดของทานสบบหรหรอไม (ถาม โปรดระบ)

1. ( ) คสมรส 2. ( ) บตร 3. ( ) พนอง/บดา มารดา 4. ( ) ไมม

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบสขภาพ คาชแจง ขอใหทานใสเครองหมาย ใหตรงกบอาการ /ความรสกของทานมากทสด

อาการ/รสก มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย ไมม

1. ทานมผวพรรณแกกวาวยอนเนองมาจากการ สบบหร

2. ทานมอาการไอ /ระคายคอ 3. ทานรสกเหนอยงายเมอทางาน 4. สขภาพทานออนแอลง 5. ทานรสกเหนอยง ายเมอออกกาลงกาย 6. ทานมอาการโรคหวใจ 7. ทานมอาการความดนโลหตสง 8. ทานรสกลนชา รบประทานอาหารไมรรส 9. ทานเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบ

บหร

10. ทานมอาการเบออาหาร

96

11. ทานมนาหนกลดลง 12. รางกายของทานผอมลง 13. ทานทางานไดนอยลง 14. ทานมปากดาคลา 15. ทานรสกหงดหงดหากไมไดสบบหร

สวนท 3 อทธพลจากสงคมทมสวนในการเลกสบบหรสาหรบทานมากนอยเพยงใด คาชแจง ขอใหทานใสเครองหมาย ใหตรงกบค วามเปนจรงของทานมากทสด

อทธพลจากสงคมทมสวนในการเลกสบบหร สาหรบทานมากนอยเพยงใด

ไมม นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. การไดกาลงใจจากกลมเพอน 2. การไมสบบหรเปนการเคารพสทธผไมสบ

บหรในสงคม

3. การรณรงคเลกสบบหรจากสอตาง ๆ 4. กฎหามสบบหรในททางานและสาธารณะ 5. ราคาบหรทสงขน 6. การแสดงความรงเกยจของผคนรอบขางขณะ

ทานสบบหร

7. คาแนะนาของแพทย 8. เปนหวงสขภาพคนททานรก 9. ทาใหสมาชกในครอบครวไมเสยงตอก าร เปน

โรคมะเรงปอด

10. ไมสรางความราคาญใหแกผทอยใกลเคยง 11. ตองการเปนตวอยางทดแกสงคม 12. ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรม

สบบหรตาม

97

สวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบ ความคดเหนของทานทมตอการเลกสบบหร คาชแจง ขอใหทานใสเครองหมาย ใหตรงกบความเปนจรงของทานมากทสด

ความคดเหนของทานทมตอการเลกสบบหร ไมเหนดวย

อยางยง

ไมเหนดวย

ไมแนใจ

เหนดวย

เหนดวย

อยางยง 1. การสบบหรทาใหความรสกทางเพศและพลง

ทางเพศลดลง

2. การสบบหรทาใหรสกบคลกภาพไมด 3. ทานกงวลเรองกลนบหรเหมนตดตามเสอผา

และรางกาย

4. การสบบหรทาใหทานกงวลเรองฟนเหลอง และมกลนปาก

5. การเลกสบบหรทาใหเกดความสข 6. ความคาดหวงตอผลของการเลกสบบหรของ

ตนเองมสวนสงเสรมใหตนเองพยายามเลกสบ บหร

7. ทานเหนวาการเลกสบบหรเปนเรองงาย สาหรบตนเอง

8. การเลกสบบหรทาใหทานทางานไดนานขน 9. ทานคดวาเงนเกบจะเพมขนในแตละเดอนหาก

เลกสบบหร

10. ทานรสกสบายใจและอารมณ ดหากตองเลกสบบหร

11. การเลกสบบหรทาใหมความความมนใจในตนเองมากขน

12. ทานเชอวาคนรนใหมไมนยมสบบหรกนแลว

98

สวนท 5 ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสบบหร คาชแจง ขอใหทานใสเครองหมาย ใหตรงกบความเปนจรงเก ยวกบตวทานมากทสด 1. สาเหตททานสบบหร (โปรดระบ 3 ลาดบโดยหมายเลข 1 หมายถงสาคญทสด) 1. ( ) อยากทดลอง 2. ( ) เพอความโกเก 3. ( ) เพอผอนคลายความเครยด 4. ( ) สบเพอเขาสงคม 5. ( ) สบเลยนแบบผอน 6. ( ) เปนลกษณะของชายชาตร 2. ทานเรมสบบหรเมออาย 1. ( ) ตากวา 15 ป 2. ( ) 15 – 20 ป 3. ( ) 21 – 30 ป 4. ( ) 30 ปขนไป

3. ทานสบ /เคยสบบหรมาเปนเวลากป 1. ( ) ตากวา 1 ป 2. ( ) 1 – 5 ป 3. ( ) 6 – 10 ป 4. ( ) 10 ปขนไป

4. จานวนบหรททานสบ /วน 1. ( ) ตากวา 10 มวน 2. ( ) 10 – 20 มวน 3. ( ) 21 – 30 มวน 4. ( ) 31 มวนขนไป

5. สาเหตททานเลกหรอคดจะเลกสบบหร (โปรดระบ 3 ลาดบโดยหมายเลข 1 หมายถง สาคญทสด) 1. ( ) คนใกลชดขอรอง 2. ( ) อยากเลกเอง 3. ( ) อยากเปนแบบอยางทด 4. ( ) ปญหาสขภาพ 5. ( ) เปนการสนเปลอง 6. ( ) กลวพษภยบหรถงผใกลชด 7. ( ) มกลนเหมนตดตว 8. ( ) กลวเปนทรงเกยจของสงคม 9. ( ) คนรนใหมไมสบกนแลว 6. สถานะการสบในปจจบน 1. ( ) เลกสบมาเปนเวลา ………… ป…….….เดอน 2. ( ) มความคดทจะเลกสบภายในระยะเวลา ………. ป……….เดอน 3. ( ) ไมมความคดทจะเลกสบ

99

ภาคผนวก ข

ผลการทดสอบคณภาพมาตรวดตวแปรทใชในการศกษา

ตารางท 1 แสดงคาความเชอมน ของมาตรวดปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร

ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร r กบสเกล

ยอย r กบ สเกล

รวม

ปจจยทางสขภาพ (Alpha = .917) 1. ทานมผวพรรณแกกวาวยอนเนองมาจากการสบบหร .639 .226 2. ทานมอาการไอ /ระคายคอ .669 .392 3. ทานรสกเหนอยงายเมอทางาน .706 .518 4. สขภาพของทานออนแอลง .624 .375 5. ทานรสกเหนอยงายเมอออกกาลงกาย .579 .432 6. ทานมอาการโรคหวใจ .672 .447 7. ทานมอาการความดนโลหตสง .611 .491 8. ทานรสกลนชา รบประทานอาหารไมรรส .736 .571 9. ทานเคยเจบปวยดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหร .707 .498 10. ทา นมอาการเบออาหาร .664 .397 11. ทานมนาหนกลดลง .562 .379 12. รางกายของทานผอมลง .549 .383 13. ทานทางานไดนอยลง .643 .288 14. ทานมปากดาคลา .545 .359 15. ทานรสกหงดหงดหากไมไดสบบหร .573 .436 ปจจยทางสงคม (Alpha = .890) 1. การไดกาลงใจจากกลมเพอน .587 .336 2. การไมสบบหรเปนการเคารพสทธผไมสบบหรในสงคม .617 .491 3. การรณรงคเลกสบบหรจากสอตางๆ .614 .322 4. กฎหามสบบหรในททางานและสาธารณะ .665 .449

100

ตารางท 1 (ตอ )

ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร r กบสเกล

ยอย r กบ สเกล

รวม 5. ราคาบหรทสงขน .646 .455 6. การแสดงความรงเกยจของผคนรอบขางขณะทานสบบหร .755 .599 7. คาแนะนาของแพทย .446 .186 8. เปนหวงสขภาพคนททานรก .393 .368 9. ทาใหสมาชกในครอบครวไมเสยงตอการเปนโรคมะเรง ปอด

.557 .572

10. ไมสรางความราคาญใหแกผทอยใกลเคยง .604 .528 11. ตองการเปนตวอยางทดแกสงคม .689 .457 12. ไมตองการใหลกหลานเลยนแบบพฤตกรรมสบบหรตาม .602 .434 ปจจยทางจตวทยา (Alpha = 0.808) 1. การสบบหรทาใหความรสกทางเพศและพลงทางเพศลดลง .790 .271 2. การสบบหรทาใหรสกบคลกภาพไมด .783 .423 3. ทานกงวลเรองกลนบหรเหมนตดตามเสอผาและรางกาย .788 .426 4. การสบบหรทาใหทานกงวลเรองฟนเหลองและมกลนปาก .794 .374 5. การเลกสบบหรทาใหเกดความทกข .802 .413 6. ความคาดหวงตอผลของการเลกสบบหรของตนเองมสวน สงเสรมใหตนเองพยายามเลกสบบหร

.800 .392

7. ทานเหนวาการเลกสบบหรเปนเรองยากสาหรบตนเอง .808 .308 8. การเลกสบบหรทาใหทานทางานไดนานขน .795 .359 9. ทานคดวาเงนเกบจะเพมขนในแตละเดอนหากเลกสบบหร .804 .182 10. ทานรสกเครยดและหงดหงดหากเลกสบบหร .780 .438 11. การสบบหรทาใหทานมความมนใจในตนเองมากขน .773 .518 12. ทานเชอวาการสบบ หรทาใหเทและโกเก .809 .2 หมายเหต: ** Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). * Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

101

ภาคผนวก ค

ขอมลทางสถตเกยวกบการสบบหรดานตาง ๆ ตารางท 1 จานวนผสบบหรในกลมประชากรอายตาง ๆ

อาย (ป) ชาย หญง จานวน (คน) 15 – 18 19 – 24 25 – 40 41 – 59

> 60

189,850 921,221

3,600,977 3,256,445 1,047,441

12,659 25,616

131,265 243,557 106,453

202,509 946,837

3,732,242 3,500,002 1,153,894

รวม 9,015,934 519,550 9,535,484

ตารางท 2 จานวนผสบบหรและอตราการสบบหร จาแนกตามระดบการศกษา

ชาย หญง รวม อาย (ป)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ ไมเคยเรยน ประถมศกษา มธยมตน มธยมปลาย อดมศกษา

297,851 5,717,366 1,450,517 1,041,686

492,957

38.2 47.1 32.2 25.9 16.5

95,648 346,664 32,683 31,365 12,442

5.36 2.25 0.91 0.96 0.35

393,499 6,064,031 1,483,201 1,073,052

505,399

15.3 23.4 18.3 14.7 7.8

102

ตารางท 3 จานวนผสบบหรและอตราการสบบหร จาแนกตามภาค

ภาค จานวน (คน) อตรา (รอยละ) เหนอ 1,880,039 20.49 อสาน 3,344,556 20.42 ใต 1,449,423 22.13 กลาง 2,073,761 16.48 กรงเทพฯ 787,703 13.90 รวม 9,535,482 18.94

ตารางท 4 ปรมาณการสบบหร (มวนตอวน )

กลมผสบบหร ชาย หญง จานวน เปนประจา 9.75 8.08 9.66 เปนครงคราว 4.07 4.25 4.10

ตารางท 5 อายเมอเรมตนสบบหร

ปจจยบคคล อาย (ป) เฉลย 18.25 เพศหญง 19.91 เพศชาย 18.18 กรงเทพฯ 17.38

103

ตารางท 6 คาใชจายของการสบบหรตอครวเรอน

กลมรายได รายไดครวเรอน

(บาท / ป) รายจายเฉลยของการ สบบหร (ป /ครวเรอน)

รอยละของรายจายตอรายไดครวเรอน

จนทสด เกอบจน ปานกลาง เกอบรวย รวยสด

51,085 113,256 165,110 239,549 447,660

6,921 บาท 8,215 บาท 9,463 บาท 10,680 บาท 12,058 บาท

13.55 7.25 5.73 4.46 2.69

ตารางท 7 จานวนและอตราการสบบหรเปนประจา (หนวยลานคน ) ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ.

2549

พ.ศ. จานวนผสบ รอยละ ชาย รอยละ หญง รอยละ

2534 2549

11.7 9.5

30.46 18.94

10.6 9.0

55.6 36.9

0.89 0.52

4.6 2.0

ตารางท 8 จานวนและอตราการสบบหรประจาของเยาวชนใน พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2549

อาย 11 - 14 ป อาย 15 - 18 ป อาย 19 - 24 ป พ.ศ.

จานวน (คน) อตรา (รอยละ) จานวน (คน) อตรา (รอยละ) จานวน (คน) อตรา (รอยละ)

2534 2549

27,507 5,283

0.43 0.13

460,804 202,509

9.16 4.46

1,971,783 946,837

27.5 15.7

104

ตารางท 9 จานวนและอตราการสบบหรเปนครงคราวของเยาวชน ใน พ.ศ. 2543 และพ.ศ. 2549

อาย 11 - 14 ป อาย 15 - 18 ป อาย 19 - 24 ป พ.ศ.

จานวน (คน) อตรา (รอยละ) จานวน (คน) อตรา (รอยละ) จานวน (คน) อตรา (รอยละ)

2534 2549

4,723 11,758

0.07 0.28

144,879 99,714

2.88 2.20

168,296 237,533

2.35 3.94

ตารางท 10 อตราการสบบหร จาแนกตามระดบการศกษาใน พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2549

พ.ศ. ไมเคยเรยน ประถมศกษา มธยมศกษา อดมศกษาขนไป 2534 2549

29.3 15.3

36.8 23.4

22.9 16.1

18.8 7.8

ตารางท 11 อตราการสบบหรจาแนกตามกลมรายได ใน พ .ศ. 2543 และพ.ศ. 2549

กลมรายได พ.ศ.2534 พ.ศ.2549 จนทสด เกอบจน ปานกลาง เกอบรวย รวยสด

40.8 30.6 27.4 27.0 27.0

21.9 21.5 19.2 14.8 13.3

ตารางท 12 จานวนมวนบหรทสบตอวน (ผทสบประจา)ใน พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2549

เพศ พ.ศ.2534 พ.ศ.2549 ชาย หญง

12 7

10 8

105

ตารางท 13 อายเมอเรมตนสบบหร ใน พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2549

เพศ พ.ศ.2534 พ.ศ.2549 ชาย หญง

18.1 21.5

18.0 19.9

ตารางท 14 อตราการเสยชวตจากโรค

ปจจยบคคล อาย (ป) มะเรงปอด 9,979 คน มะเรงหลอดอาหาร 2,396 คน มะเรงชนดอน ๆ 3,944 คน โรคหวใจและหลอดเลอด 7,907 คน โรคถงลมโปงพอง 10,427 คน โรคทางเดนหายใจอน ๆ 2,400 คน โรคอน ๆ ทเกดจากการสบบหร 4,130 คน

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล นางสาวอรศรา ธรรมบารง ประวตการศกษา สงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, พ.ศ. 2541 ตาแหนง เจาหนาทบคคล ฝายทรพยากรมนษย สถานททางาน บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด ทอยปจจบน 144 ซอยลาซาล 11 ถนนสขมวท 105 เขตบางนา แขวงบางนา

กรงเทพฯ 10260